L
krant FF L atin A merican Film Festival | Z a 21
april
/ Zo 22
april
2012
Foto: Gonzalo Enriquez
Interview: Yibrán Asuad over El Lenguaje de los Machetes
‘Ik heb het gevoel dat er altijd hoop is’ In El Lenguaje de los Machetes beramen Ray en Ramona een terroristische daad. Zijn zij monsters? Of hebben we hier te maken met mensen zoals u en ik? Yibrán Asuad, producent en editor van de film, over de dilemma’s van de Mexicaanse maatschappij en de Mexicaanse film. ‘We hebben lang over de titel van de film getwijfeld,’ zegt Asuad van achter een kop koffie. ‘Uiteindelijk hebben we de werktitel behouden. Het is geïnspireerd door een citaat van een rechtse Mexicaanse politicus, die in een toespraak verkondigde dat hij de taal van machetes niet begreep. Hij doelde daarmee op mensen die drang hebben om ergens tegen te protesteren, maar niet weten hoe of waartegen.’ Dit gevoel van onbehagen zit in de film verwerkt, maar de nadruk ligt op Ray (Andrés Almeida) en Ramona (Jessy Bulbo). Asuad: ‘Dit stel probeert volwassen te worden, maar eigenlijk willen ze dat helemaal niet. Ze komen er achter dat zij hun idealen niet kunnen realiseren. Hierdoor hebben ze het als koppel erg moeilijk.’ Het is niet alleen om die reden dat
Ray en Ramona relatieproblemen hebben; ze verschillen ook behoorlijk van karakter. Ramona heeft nog enigszins optimistische gedachten, terwijl Ray een echte zwartkijker is. Asuad vertelt dat hij zich meer verwant voelt met Ramona dan met Ray, terwijl regisseur Kyzza Terrazas meer naar Ray neigt. ‘Ik heb toch het gevoel dat er altijd hoop is, terwijl Kyzza erg negatief is. De film is ook erg treurig: er heerst de hele tijd een sfeer van falen tussen Ray en Ramona.’
‘Er heerst nog heel sterk een klassenmaatschappij in Mexico’ Asuad vertelt dat de regisseur met deze film de boodschap wil uitdragen dat alle mensen gelijk zijn. ‘Er heerst nog heel sterk een klassenmaatschappij in Mexico. Met deze film proberen we de grenzen tussen de klassen open te breken en mensen er over na te laten denken.’ Asuad denkt echter dat het Mexicaanse publiek meer zal neigen naar het persoonlijke verhaal van Ray en Ramona. ‘De dilemma’s die Ray en Ramona hebben, bijvoorbeeld of ze
wel of geen kinderen nemen, zijn echt de dillema’s van mijn generatie. Ik denk dat het Mexicaanse publiek van mijn leeftijd het klassenprobleem niet als hun probleem zien. Er is in Mexico geen grote markt voor films als deze, zegt Asuad. ‘We worden ondergesneeuwd door Hollywoodfilms als Transformers.’ Volgens Asuad is het al een geluk als een film als El Lenguaje de los Machetes een week of twee in de bioscoop draait. Zodoende was het ook moeilijk om de film gemaakt te krijgen; hij is door de crew zelf gefinancierd, maar kreeg wel subsidie voor postproductie. Asuad: ‘Hierdoor zat er wel twee jaar tussen de eerste opnames en de eerste vertoning van de film.’ Asuad vindt het moeilijk om de toeschouwer een kijkadvies mee te geven, maar na even peinzen zegt hij: ‘Besef dat het rebelse milieu niet het belangrijkste is, maar slechts fungeert als een setting. De emoties zijn het belangrijkst. En verder? De film spreekt voor zichzelf!’ Susan Warmenhoven
LAFF LAFF L atin L atin A merican A merican Film Film Festival Festival 2012 2012 | U| trecht Utrecht | www | www .laff .laff .nl.nl
Deze uitbundige capoeira-dansers en -muzikanten tonen de vitaliteit van de cultuur van de Amazone, die door grootschalige ontbossing onder hevige druk staat, zo is te zien in de documentaire Toxic Amazon. Afgelopen vrijdag werd in een FilmExtra-lezing dieper op het onderwerp ingegaan; lees ook het verslag op pagina 5. Foto: Michel Boulogne FilmExtra: El Lugar Mas Pequeño
FilmExtra: Miss Bala
Openluchtfilm en Reggae-avond
Overleven na de burgeroorlog
De antiheldin en de narcotrafico
Dancehall in de open lucht
De prachtig gestileerde documentaire El Lugar Mas Pequeño toont hoe de bewoners van het plaatsje Cinquera twee decennia na de burgeroorlog in El Salvador terugkeren naar hun verwoeste bergdorp om de draad van hun leven weer op te pakken. Destijds zijn veel inwoners, op verdenking van steun aan de guerrilla, vermoord. Middels de getuigenissen van deze moedige mensen laat regisseur Tatiana Huezo zien hoe de overlevenden hun trauma’s verwerken en hun geliefden herdenken. Na afloop van de vertoning van zaterdag gaat een panel dieper in op de huidige situatie in El Salvador. Waar hebben overlevenden mee te maken nu ze hun leven weer proberen op te bouwen? Ontvangen ze steun van de overheid? Hoe kijken andere Salvadoranen tegen hen aan? En is er gerechtigheid in El Salvador of heerst de straffeloosheid? Het panel, voorgezeten door Maja Haanskorf van La Chispa, bestaat uit Chris van der Borgh (Centrum voor Conflictstudies, onder voorbehoud) en Carlos Morales (Universiteit van Wageningen).
De arme Mexicaanse Laura raakt verstrikt in een drugsoorlog in haar poging om Miss Baja Californië te worden. In tegenstelling tot veel Latijns-Amerikaanse films in het genre van de ‘narcofilm’ biedt regisseur Gerardo Naranjo in Miss Bala geen romantische kijk op deze wereld. Hij wil bewust breken met het perspectief van de narco als cultfiguur en de ‘glamour’ waarmee het drugsgeweld doorgaans verbeeld wordt. Centraal in de culturele omslag die hij wil bereiken staat het karakter van de jonge vrouw Laura, de antiheldin van zijn scenario. Na afloop van de film zal een drietal sprekers in debat gaan over de situatie in Mexico: Edwin Rap, bestuurslid van de Nederlandse Associatie van Latijns-Amerikaanse en Caraïbische Studies (NALACS); Arij Ouweneel, verbonden aan het inter-universitaire Centre for Latin American Research and Documentation (CEDLA); Ruby Sanders, eveneens verbonden aan CEDLA; en Cees Zoon, correspondent en auteur van ‘Narcostaat, Mexico’, live vanuit Mexico via Skype.
De reggae van Bob Marley (die overigens later deze week centraal staat in de LAFF slotfilm Marley) transformeerde de afgelopen jaren tot een nieuw genre: dancehall. In de laatste openluchtvertoning voor dit jaar voert de documentaire Hit Me with Music u zondagavond mee naar Jamaica, waar de bewoners de context van deze muziek laten zien en vertellen wat dit betekent in hun leven. De film zal ook te zien zijn op de Music Meeting, van 26 tot 28 mei in Nijmegen. Wie na afloop geïnspireerd is door de warme klanken van de film kan terecht op de reggae-avond in de cocktailbar, waar de heren van het Karo Da E Collective voor het LAFF een eclectische reggaeset draaien. Dubcovsky, Malik & LiveWire graven diep in hun box om de heupen te laten wiegen.
za 21 april 15:00
zo 22 april 15:00
2
LAFF L atin A merican Film Festival 2012 | Utrecht | www.laff.nl
Openluchtfilm: Hit Me with Music zo 22 april 21:00, terras Ledig Erf Reggae-avond Zondag 22 april 22:00, cocktailbar
Verslag: Openluchtfilm El Salvavidas
De haren blijven droog
Het contrast tussen film en vertoningssituatie kan bijna niet groter bij de eerste openluchtfilm afgelopen vrijdag. Op de Chileense stranden in de documentaire El Salvavidas genieten mensen in badkleding van zon en zee, op het Utrechtse Ledig Erf zitten de toeschouwers kleumend onder dekens. Nippend aan bier en wijn wordt er niet alleen naar het filmdoek gekeken, maar ook naar schermpjes van smartphones: buienradar voorspelt over een klein halfuur fikse regen. Gelukkig heeft deze weer-app het niet altijd bij het juiste eind: het blijft droog gedurende deze eerste openluchtvertoning en de bezoekers kunnen zonder natte haren genieten van de belevenissen van strandwacht Mauricio. Hij houdt toezicht op een Chileens strand en neemt zijn taak zeer serieus. Er is echter een ding wat hij niet doet: het water ingaan. ‘Je kunt mensen beter waarschuwen dan redden,’ is zijn overtuiging. De toeschouwer kan niet alleen van deze prettige feel good documentaire genieten: vermaak wordt ook geleverd door luidruchtige studenten die voor het scherm
Openluchtfilm: A Ojos Cerrados
Alles anders in een oogwenk
langs fietsen, joggers die nieuwsgierig kijkend voorbij schieten en medekijkers, die op humoristische wijze commentaar leveren op de film. Susan Warmenhoven
In de tweede openluchtvoorstelling, ondersteund door ontwikkelingsorganisatie Hivos, zal zaterdagavond de Costa Ricaanse film A Ojos Cerrados te zien zijn. Dit intieme portret over liefde, familie en prioriteiten toont dat het leven in een oogwenk totaal kan veranderen. Delia is een ambitieuze jonge vrouw die haar werk boven alles stelt. Gabo en Maga, haar grootouders, zijn een liefdevol stel die blij zijn met de alledaagse dingen van het leven en de liefde voor elkaar. Als Delia’s oma plotseling sterft, beseft ze wat werkelijk belangrijk is in het leven is. Samen met haar grootvader probeert ze een waardig einde voor haar oma te bewerkstelligen. za 21 april 21:00, terras Ledig Erf
Foto: Wijnand Brouwer
Kinderfilmfeestje
Tropische fotoshoots en eigengemaakte tortilla’s Zondag op het LAFF vindt traditiegetrouw het kinderfilmfeestje plaats. Vanaf 11:00 kunnen jong, iets minder jong, en hun oude ouders in het Louis Hartlooper Complex terecht voor vrolijke filmavonturen. Voor de allerjongsten (3+) zijn er De avonturen van Buck en Tommy in Suriname over, u raadt het, de avonturen van de broerjes Buck en Tommy in Suriname, van trips door de jungle tot boottochten door het moeras. De iets ouderen (7+) kunnen terecht bij Brieven uit Nicaragua, waarin maker Stef Biemans toont
hoe het is om een kind op te voeden in een land zo ver van zijn moederland. Na afloop van de films is er een Latijns-Amerikaans feestje, waar van alles te beleven is: muziek, een quiz, een kleurwedstrijd, zelf piñata’s maken, een tropische fotoshoot en smikkelen op eigengemaakte tortilla’s. zo 22 april 11:00 toegang € 4,50 (incl. limonade) voor LaFFamilia-leden € 2,50
Mini Carlos DJ Carlos Trevez zal de dansvloer in de cocktailbar zaterdagavond op stelten zetten. Voor de gelegenheid is zijn ‘alter Lego’ Mini Carlos één dagje terug op het LAFF, waar hij vorig nog eregast was. Als mascotte voor de campagne Show Your L@ff draagt hij het festival een warm hart toe, dus hij trommelde zijn vrienden op om hem te assisteren achter de knoppen.
LAFF L atin A merican Film Festival 2012 | Utrecht | www.laff.nl
3
HIVOS GEEFT FILMMAKERS WERELDWIJD EEN STEM Ontwikkelingsorganisatie Hivos vindt dat vernieuwende cinema onmisbaar is voor een vrije samenleving en steunt daarom onafhankelijke filmmakers wereldwijd. LAFF biedt Latijns-Amerikaanse regisseurs een podium voor hun artistieke visies. Zo krijgen zij de kans om hun opvattingen over maatschappelijke thema’s met het Nederlandse publiek te delen. Hivos is daarom ook dit jaar weer partner van LAFF en geeft zo filmmakers een stem. Steun Hivos, doneer op 133.133.133 of bezoek hivos.nl
HET SLOTFEEST VAN HET LATIN AMERICAN FILM FESTIVAL
vrijdag 27 april 2012 22:00 - 04:00 Tivoli de Helling Met optredens van
TenTemPiés & Fiesta Macumba DJ team Kaarten € 10,- Te koop aan de kassa van het Louis Hartlooper Complex, via www.laff.nl of of via Tivoli.
Te zien vanaf 28 juni
music meeting
28th
LaFFiesta
26, 27, 28 mei 2012 Nijmegen
International music festival
Richard Bona’s Mandekan Cubano (Kameroen/VS) Maite Hontelé (NL/Colombia) Alberto Caicedo (Colombia/ NL) Aurelio (Honduras) Kobo Town (Trinidad) Beatriz Aguiar MUSIC
fILM The sound of the bandoneon (Argentinië/NL) When the drum is beating (Haïti) Hit me with music (Jamaica)
(Uruguay/IT/NL)
Zondagavond ‘Afro-Latin Night’ … en enmeer meer
#mm28 musicmeeting.nl
Kinderfilmfeestje EEN FILMFEESTJE VOOR ALLE KINDEREN DIE VAN FILMS KIJKEN HOUDEN EN EEN LATIJNS-AMERIKAANS FEESTJE WILLEN
Een film van Andrès Wood
Zondag 22 april 11:00 uur De Avonturen van Buck en Tommy in Suriname (3+) Brieven uit Nicaragua van regisseur Stef Biemans (7+) Na de afleveringen is er een Latijns-Amerikaans feestje, waar je van alles kan beleven! Woensdag 25 april 14:00 uur Viva Cuba van regisseur Juan Carlos Cremata (9+) Beleef na afloop van de film een feestelijke Cubaanse activiteit!
www.cinemien.nl
4
LAFF L atin A merican Film Festival 2012 | Utrecht | www.laff.nl
Kaarten € 4,50 (incl. limonade)
Dirk Vandersypen Award
Prijs voor documentairemaker Zaterdagavond krijgt filmmaakster Maria Fernanda Restrepo op het Vlaamse filmfestival Open Doek de Dirk Vanderseypen Award uitgereikt voor haar documentaire With My Heart in Yambo. Zondag is zij aanwezig op het LAFF om de film toe te lichten. ‘Mañana siempre es interesante.’ Oftewel: morgen is altijd interessant. Het was het motto van de Belgische journalist en documentairemaker Dirk Vanderseypen, de naamgever van de prijs. Vandersypen, geboren in de Congo en getogen in België, reisde jarenlang door Latijns-Amerika. Als correspondent bracht hij voor diverse Europese televisiezenders – het Spaanse TV3,
de Vlaamse BRT, de Nederlandse IKON en VPRO – verslag vanaf het continent. Zonder politieke voorkeur richtte hij zich op het onrecht dat de gewone man werd aangedaan, en legde daarbij messcherp en met humor het Latijns-Amerikaanse politieke systeem bloot. Na zijn plotselinge dood op 49-jarige leeftijd, kort na de geboorte van zijn zoon, besloot zijn partner Ann De Roo samen met vrienden, familie en collega’s van de geliefde televisiemaker om een prijs in het leven te roepen. Ter ere van Dirk, maar vooral ook om andere journalisten aan te moedigen zijn voorbeeld te volgen én om Latijns-Amerika in de publieke belangstelling te houden. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan de maker
van de beste televisiedocumentaire over Latijns-Amerika, met bijzondere aandacht voor het lot van de gewone man, en behelst een door beeldhouwer Willy Peeters ontworpen beeldje, een bedrag van € 2.500,en uitzending van de documentaire op de Vlaamse televisiezender Canvas. Joost Broeren Lees dinsdag ook het interview met Maria Fernando Restrepo in de LAFFkrant.
Verslag: FilmExtra Toxic Amazon
Amazoneredders op het LAFF Voor aanvang van de documentaire Toxic Amazon staat het podiumpje voor het filmdoek vol inheemse instrumenten. Jembées, ratels en allerhande houten instrumenten beloven een interessant optreden. Dat komt er ook, maar pas ná de Braziliaans/Amerikaanse productie van Bernando Loyola en Felipe Milanez. Milieuactivisme in de Amazone is geenszins een puur idealistische bezigheid. Integendeel, het gaat er om geld, macht, eten, leven en dood. Toxic Amazon begint met het verhaal van José (‘Zé’) Cláudio en Maria, een echtpaar dat in een klein plaatsje in de Braziliaanse staat Pará een bestaan had opgebouwd grotendeels afhankelijk van de natuur om hen heen. Ze plukten noten en maakten daar olie van, ze gebruikten alle natuurlijke giften om in hun eigen bestaan te voorzien en probeerden dat veilig te stellen. Hun tegenstanders: illegale houtkapbedrijven, megacorporaties uit de Verenigde Staten of Europa, veehouders, lokale boeren, grootgrondbezitters en zelfs huurmoordenaars. Door de bedreigingen werd het echtpaar activistischer, wat ze met de dood moesten bekopen. In mei 2011 werden ze op weg naar huis door huurmoordenaars opgewacht en neergeschoten. In archiefbeelden vertellen Zé Claudio en Maria over de schrikbarende vermindering van bos in de Amazone. In de reportage die volgt zien we journalisten Thomas Morton en Felipe Milanez vanuit het verhaal van Zé Cláudio en Maria meer en meer onthullen over het web van narigheid rondom de ontbossing van de Amazone. Ze gaan naar de familie van de slachtoffers, en trekken het breder naar stad, staat en zelfs het Brazili
Nora van der Hoeven van Greenpeace Nederland. Foto: Michel Boulonge aanse parlement. We zien geweld en straffeloosheid in Marabá. De geschiedenis maakt duidelijk dat de ontbossing vooral ongelijkheid belichaamt. Tot diep in de twintigste eeuw mochten arbeiders geen land bezitten, totdat landloze werkers zich verenigden en landhervormingen eisten. In de loop der jaren zijn tientallen arbeiders en activisten gedood, meestal zonder gerechtigheid. De documentaire wil, terecht, de ernst van de zaken tonen. De gevolgen van ontbossing zijn niet alleen desastreus voor het milieu, maar ook voor sociale ongelijkheid, veiligheid, behoud van inheemse gemeenschappen en lokale cultuur en op de lange termijn voor economische groei. Het punt van de film is duidelijk en urgent, al halen de filmmakers er op momenten zóveel bij dat het bijna niet meer te behappen is. Het publiek is stil na afloop van de documentaire. Nora van der Hoeven van Greenpeace Nederland vertelt bezig te zijn met
een campagne tegen ontbossing, door een wetsvoorstel in te dienen in het Braziliaanse parlement dat de reeds bestaande ‘boswet’ steviger aantrekt. Al het LAFF-publiek wordt opgeroepen mee te doen door via de Brazilian Friend Finder van Greenpeace al hun Braziliaanse vrienden de online petitie te laten tekenen. Dat de gemoederen nog niet helemaal bedaard zijn, blijkt uit een paar verhitte opmerkingen na afloop. Nederlands neokolonialisme en het tot ergernis wekkend gebruik van de Engelse taal worden erbij gehaald. Hierna blijkt er maar één oplossing mogelijk: muziek. Uit het Braziliaanse hart, door de Kriya Família, die de eerder neergezette instrumenten dan eindelijk gaat gebruiken. Met een heel podium vol weet de groep het publiek weer een sprankje hoop te geven. Ruby Sanders
LAFF L atin A merican Film Festival 2012 | Utrecht | www.laff.nl
5
Filmroute: A Dutch View
Latino’s in den vreemde Vandaag start het programma A Dutch View, waarin drie films over of van latino’s in Nederland verzameld zijn. Over ‘Neerlands eerste Tanguera’, een Chileens balkon in Amsterdam-Oost en confrontaties met martelaars. Mirta: Una Tanguera en Holanda Een intieme inkijk in het leven van een vrouw die alle thema’s van de mythologie van de tango in zich draagt: emigratie, nostalgie en verloren liefdes. Oud-rechtenstudent Colin van Heezik (Zaandam, 1977) heeft een passie voor film en Argentijnse tango en maakte de korte documentaire Mirta: Una Tanguera en Holanda, een portret van ‘Neerlands eerste Tanguera’. Als politiek vluchtelinge zette zij de eerste tangoschool in Nederland op en leerde de Hollandse vrouw op klompen ‘lopen’. De film draaide in 2011 al op Festival Origenes maar nog daags voor de vertoning op het LAFF krijgt de filmtransporteur het op haar heupen omdat regisseur Van Heezik nog een ‘laatste’ verbetering wil aanbrengen. Deze man lijkt het maakproces te benaderen als was het een Argentijnse tango: grillig, improviserend, nooit ‘af’. Het maakt nieuwsgierig naar het resultaat: bevlogenheid bij de maker is een katalysator voor geraaktheid bij de kijker, maar eenmaal op het doek zullen de beelden voor zichzelf moeten spreken. Entre Nosotros Een emotionele namiddag vol aanstekelijke muziek en weemoedige liederen onder Zuid-Amerikaanse vrienden. Paloma Aguilera Valdebenito (Amsterdam, 1982) is de dochter van een Nederlandse moeder en een Chileense vader. Afgestudeerd aan de opleiding Acting International in Parijs en de Nederlandse Film- en Televisie Academie in de richting Fictieregie is ze werkzaam als actrice, scenarioschrijfster en regisseuse. Haar speelfilm Entre Nosotros, waarvoor ze zowel voor de regie als het scenario tekende, werd tijdens het Nederlands Film Festival genomineerd voor ‘beste debuutfilm’. Ze castte haar eigen vader voor het verhaal van twee Chileense broers bij wie tijdens een afscheidsfeestje de emoties steeds hoger oplopen. Diego is met zijn zoon een maand in Nederland op bezoek geweest bij zijn uit Chili gevluchte broer. Familie en vrienden komen bij elkaar op zijn balkon in Amsterdam-Oost nu hij bijna weer vertrekt. Valdebenito vertelde in een interview met VPRO’s De Avonden Film dat ze voor de film ook werkte met amateuracteurs en improvisatie. Interviewster Sarina Vitta: ‘Het is fictie, maar toch 6
Mirta: Una Tanguera en Holanda
Entre Nosotros
lijkt het alsof we naar een documentaire kijken, diep realistisch. De film is heel close gedraaid; ik heb het idee dat ik als kijker heel dichtbij mag komen.’ My Friend Diego Confronterend portret over Luis Alberto Alarcón, die 34 jaar na de militaire coup in Chili terugkeert naar zijn thuisland om de confrontatie aan te gaan met de man die hem ooit martelde. Nederlander Rob Brouwer en Chileen Pablo Eppelin schreven samen het scenario voor de documentaire My Friend Diego en zijn onder andere(n) verantwoordelijk voor de interviews (Eppelin), het camerawerk (Brouwer) en de montage. Brouwer werkte dertien jaar in
LAFF L atin A merican Film Festival 2012 | Utrecht | www.laff.nl
Latijns-Amerika, in Managua (Nicaragua) als onafhankelijk fotograaf, filmmaker en cameraman voor Europese omroepen. Sinds 1997 is hij hoofd van de Audiovisuele afdeling van Amnesty International in Nederland, voor wie hij wereldwijd videoprogramma’s produceert, met een focus op mensenrechten. Pablo Eppelin ontvluchte Chili op tienjarige leeftijd met zijn ouders vanwege de militaire coup van Pinochet. Hij studeerde antropologie in Costa Rica en audiovisuele productie in Parijs. In Nederland was hij een van de oprichters van persbureau Noticias, waar hij tegenwoordig coördinator is. Sarah Oortgijs
My Friend Diego
Masterclass Mining
Je goud of je leven…? Spreker Milagros Sosa, promovendus aan de Universiteit van Wageningen, bracht in haar Masterclass Mining een niet heel bekend, maar wel knellend probleem aan de orde: de mijnbouw in Latijns-Amerika. Wat voor de economie een grote stimulans is, betekent voor de lokale bevolking en het milieu weinig goeds. Het probleem wordt in de documentaire El Oro o la Vida al snel duidelijk. Landen als Peru (het onderzoeksgebied van Sosa) en Guatemala (onderwerp van de film) worstelen met de komst van grote buitenlandse bedrijven, met name uit Canada, die investeren in de plaatselijke mijnbouw. Sinds begin jaren negentig heeft de regering, onder invloed van een nieuw neoliberaal gedachtegoed, de regels veranderd en zelfs wetten gewijzigd om deze investeringen makkelijker en aantrekkelijker te maken. Het is een trend die zich in heel LatijnsAmerika voordoet. Het betekent een stimulans voor de economische groei en ontwikkelingen. Bovendien stijgt de werkgelegenheid, komen er betere wegen en wordt er soms in onderwijs voorzien. Maar helaas, zo stelde Sosa, denkt niemand na over de gevolgen die dit heeft voor de omgeving. Ook de documentaire laat geen ruimte voor een andere conclusie. Hoewel de lokale bevolking protesteert tegen (nieuwe) vergunningen, lijken de ‘multinationals’ met goudkoorts, in de film zelfs betiteld als ‘de nieuwe kolonisators’, het weer te winnen. De goudprijzen zijn de laatste jaren enorm gestegen, wat ook de minder rijke gebieden toch aantrekkelijk en winstgevend Show Your L@ff
Geen zielig verhaal
In januari begon het LAFF de wervingscampagne ‘Show Your L@ff, waarin wordt opgeroepen om het festival op verschillende manieren een hart onder de riem te steken. Zakelijk leider Annemarie Bembom legt uit: ‘In het kader van de huidige economische ellende wilden we op een positieve manier onder de aandacht brengen dat dit ook voor ons een probleem is.’ ‘We wilden absoluut geen zielig verhaal houden en onze hand ophouden’, legt Bembom uit. ‘Je krijgt er echt iets voor terug, het is geen eenzijdig verhaal. Wij vinden jullie leuk, en hopen dat jullie ons steunen als je ons leuk vindt!’ Je L@FF tonen doet u bijvoorbeeld nú al, simpelweg door het festival te bezoeken. ‘Een andere simpele manier is om lid te
Milagros Sosa. Foto: Gonzalo Enriquez
maakt voor mijnbouw. Met een bereidwillige regering die de volksprotesten de kop indrukt, staat er dan niet veel meer in de weg. In de documentaire komt het echter al snel tot een confrontatie. De lokale gemeenschap is namelijk afhankelijk van de regionale watervoorzieningen die snel slinken door het gebruik in de mijnbouw. Dit is echter nog maar een klein probleem in het licht van de sterke (water)vervuiling, die ernstige gevolgen heeft voor de volksgezondheid. Tambo Grande, een kleine stad in Peru, biedt echter hoop, vertelt Sosa. Daar had het protest wél zin. Er heerst, zo omschrijft Sosa, ‘een trots gevoel’ over hoe de bevolking daar hun leefomgeving kon bescher-
men. Daarnaast ziet Sosa toch ook tekenen vanuit de regering, die niet alleen de economie wil stimuleren, maar ook moet reguleren en aan het nadenken is over hoe de lokale bevolking weer een stem kan krijgen. Toch blijft de vraag bestaan wie er uiteindelijk van de goudwinning profiteren, en tegen welke prijs? Ook al wordt de lokale bevolking meer gehoord, zij blijven slachtoffer, net zoals de natuur door de vernietiging van de grond en milieuvervuiling door schadelijke afvalstoffen. De conclusie van de lokale bevolking is in ieder geval duidelijk: ‘We don’t want mining, we want life.’
worden van onze Facebook-pagina’, zegt Bembom. ‘Maar je kunt ook een stap verder gaan en lid worden van LaFFamilia; dan betaal je per jaar of per maand een klein bedrag, dat helpt het festival mogelijk te maken. Daar krijg je van alles voor terug: LaFFamilia-leden kunnen als enige kaarten reserveren voordat de verkoop is gestart, ze krijgen een kortingspas en we verloten door het jaar heen regelmatig kaarten voor films en optredens.’ Daarnaast wordt de LaFFamilia tijdens het festival uitgenodigd voor een speciaal eenmalig evenement. Bembom: ‘Komende zondag zijn ze uitgenodigd voor de film Entre Nosotros en daarna is er een high-tea.’ Een ander deel van de campagne richt zich sterker op bedrijven. ‘Daar vallen bijvoorbeeld de advertentiemogelijkheden onder’, legt Bembom uit. ‘En we zijn gestart een netwerk op te bouwen in de bedrijfswereld, van bedrijven die zaken doen in en met Latijns-Amerika. Om te laten zien dat wij er zijn en dat cultuur belangrijk is, ook als je harde
zaken aan het doen bent. Komende maandag is er een netwerkborrel voor bedrijven, in samenwerking met het NCH, het Nederlands Centrum voor Handelsbevordering. Echt gericht op bedrijven die iets met Latijns-Amerika hebben en een aantal ambassades.’ De campagne is een blijvende toevoeging aan de LAFF-formule, stelt Bembom. ‘Hij blijft doorlopen, het is niet een eenjarig project. Het is echt iets dat moet groeien en dat we ook tijdens dit festival centraal proberen te zetten, zodat mensen inzien dat het belangrijk is dat ze er aan meedoen.’ Joost Broeren
Tineke Teerink
Voor meer informatie over Show Your L@ff en de LaFFamilia zie www.laff.nl.
LAFF L atin A merican Film Festival 2012 | Utrecht | www.laff.nl
7
De Bezoeker
Suzanne Brink (45) en Hedwig Ramirez (43) zagen Las Acacias, een roadmovie die zich bijna volledig afspeelt in de cabine van een nukkige truckchauffeur die ontdooit als hij een vrouw met haar baby een lift geeft. Foto: Wijnand Brouwer Hedwig :‘Mijn binding met Latijns-Amerika Fiction Masterclass FilmExtra Noche de Hivos Special Cocktailbar Programme zie je aan mijn gekke achternaam: mijn man Documentary A Dutch View Colombian Kids Fiesta Open Air Screening Fiction Masterclass FilmExtra Focus Noche Hivos Special Cocktailbar is de Colombiaans. Waarom Las Acacias? Ik heb Programme wel goede ervaringen met Argentijnse films: Documentary A Dutch View Colombian Focus Kids Fiesta Open Air Screening Wo 18 april 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 mooie 20:00 verhalen21:00 met vaak22:00 een open23:00 einde.’ 20:00 Official Opening Wo 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 Suzanne: 20:00 Violeta 22:00wel een 23:00 Zaal18 1 april 11:00 ‘Vanse21:00 mij er uur af fue a had los Cielos 20:00 Official Openinghem veel te langdradig, gemogen, ik vond DJ Gigante Zaal 1 Violeta se fue a los Cielos Tango in de gangen van het LHC. Foto: Marjoke van der Zouw Cocktailbar 22:00-late sober, kaal. DJ Gigante Cocktailbar 22:00-late Do 19 april 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 Hedwig: 20:00‘Dat is 21:00 22:00 23:00 wel bewust gedaan natuurlijk.’ 19:30 Esperandola, Cuando sea Q&A 22:00 15:00 Masterclass Mexican 18:30 Do 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Q&A Zaal191 april 11:00 Suzanne: ‘Dat je de verveling La Siesta & Fe Grande &meekrijgt?’ Shorts free Los Viejos Drugculture... & Miss Bala 19:30 Esperandola, Cuando sea Q&A Q&A 22:00 15:00 Masterclass Mexican 18:30 19:15 Opening Colombian Q&A Grande 22:15 Zaal 1 La Siesta & Fe Shorts free & Los Viejos Drugculture... & Miss Bala 17:00 Hedwig: Zaal 2 Pescador Programme /‘Dat Chocó het ongemakkelijk Amateur voelt, de Niet alleen de professionele jury en de 17:00 19:15beklemming Opening Colombian Q&A 22:15 in die vrachtwagencabine 19:45 21:45 Violeta se fue a los waar Zaal 2 Pescador 17:45 Sentados Programme / Chocó Amateur Zaal 3 jongerenjury zijn aan de slag om de films frente al Fuego Anónimo Cielos ze al die tijd inzitten.’ Speelfilm 17:45 Sentados 19:45 21:45 Violeta se fue a los van 22:00 17:30 El Lugar mas 19:45 Zaal 3 het LAFF te beoordelen; ook het frente al Fuego Anónimo Cielos Zaal 4 Suzanne: zaal begon A Fabrica & La‘De Demora Os3na een tijdje ook Pequeño 1. Chocó 8,45 publiek heeft zijn stem. Letterlijk: bij elke 22:00 17:30 El Lugar mas 19:45 een beetje te ruiken alsof we te lang in een DJ Zaal 4 – 8,05 A Fabrica & La Demora Os3LA-Stylz Cocktailbar voorstelling krijgt iedere bezoeker een 2. Violeta se fue a los Cielos Pequeño 22.00-late bus zaten!’ DJ LA-Stylz 3. Las Acacias – 7,86 Cocktailbar stemkaart, waarmee12:00 zijn of haar mening 14:00 kan Vrij 20 april 11:00 13:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 Hedwig: 20:00 ‘En 21:00 22:00 23:00 babynaar net22.00-late gewassen worden aangeven. Vervolgens is het simpel: 15:00 Masterclass 17:30 18:00 19:30 FilmExtra 22:00 billetjes! Hij zat vol met niet afgeronde Vrij 20 april 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Q&A Zaal 1 200 & Chocó Mining & El Oro o la Vida Phase 7 Toxic Amazon de film met de meeste stemmen wint. In Documentaire geschiedenissen. Dat erMinute zoveel oningevuld Q&A 15:00 Masterclass 17:30 19:30 FilmExtra 22:00 Lugar Más –17:15 8,67 Abrir7 Puertas y 19:30 Lenguaje Zaal 1 de dagen kunt u op deze plek 1. El Minute Chocó Mining & El Oro o la Pequeno Vida Phase Toxic Amazon blijft irriteerdeQ&A me, maar22:00 dat200is &waarschijnlijk Zaalkomende 2 Ventanas de los Machetes Histórias… 2. El Oro o la Vida – 8,56 ook precies deQ&A bedoeling. 17:15 Abrir Puertas y 19:30 Lenguaje 22:00Lekker eigenwijs bijhouden hoe uw favoriete films er voor Q&A 17:45 19:45 22.15 15:30 Zaal 2 de los Machetes Histórias… Zaal 3 & Fe Febre Rato dat niet te geven.’ Juan y Eva Amazon – 8,54 VentanasLas Acacias om dedokijker staan, voordat op donderdag 26 april de 3. Toxic Esperandola Q&A 17:45 19:45 22.15 15:30 16:30 20:30 Zaal 3 Esperandola & Fe Las Acacias18:30 Febre do Rato Juan22:30 y Sarah Eva Oortgijs prijzen Zaal 4 worden uitgereikt. La Demora Boleto al Paraíso La Espera Sal
Publieksprijs
Zaal 4 Cocktailbar Open Air Programma Cocktailbar Open Za 21Air april 11:00 Za Zaal211 april
11:00
12:00 12:00
Zaal 1 Zaal 2 Zaal 2 Zaal 3 Zaal 3 Zaal 4 Zaal 4 Cocktailbar Open Air Cocktailbar Open ZoProgramma 22Air april 11:00 Zo Zaal221 april Zaal 1 Zaal 2 Zaal 2 Zaal 3 Zaal 3 Zaal 4 Zaal 4 Cocktailbar Open Air Cocktailbar Open Ma 23Air april
16:30 La Demora
zaterdag 21 april 2012 13:00
14:00
12:00 zondag 22 april13:00 2012
14:00
12:00 12:30 13:00 14:00 Transeunte 12:30 11:00 Avonturen 13:00 Transeunte Buck & Tommy A Cadeira do Pai 11:00 Avonturen 13:00 11:00 Brieven uit 12:30 Mirta & Q&A Buck & Tommy A Cadeira do Pai Nicaragua Entre Nosotros 11:00 Brieven uit 12:30 Mirta & Q&A 12:15 Nicaragua Entre Nosotros Los Viajes del Viento 12:15 Los Viajes del Viento 11:00
11:00
12:00
15:00
16:00
13:00 en la 15:00 13:00 La Mosca14:00 15:00 16:00 Ceniza Anónimo 13:00 La Mosca en la 15:00 Q&A 12:30 Ceniza 14:30 Anónimo Minute 200 & Chocó Histórias… 12:30 14:30 Q&A 12:30 15:00 Cuando sea Grande Histórias… Minute 200 & Chocó Juan y Eva & Los Viejos 12:30 15:00 Cuando sea Grande Q&A FilmExtra Juan12:45 y EvaMirta & &15:00 Los Viejos My friend Diego El Lugar mas Pequeño 12:45 Mirta & Q&A 15:00 FilmExtra My friend Diego El Lugar mas Pequeño
13:00
14:00
15:00
16:00
15:00 15:00 FilmExtra Miss 16:00 Bala 15:00 15:00 Las Acacias FilmExtra Miss Bala 15:00 Las Acacias 14:45 La Siesta & Los Viejos 14:45 La Siesta 14:45 Q&A & Los Lenguaje Viejos de los Machetes 14:45 Lenguaje Q&A de los Machetes 15:00
16:00
17:00
18:30 Boleto al Paraíso
18:00
17:00 17:00 al Cine 18:00 Asalto 17:00 17:15 Asalto al Cine De Jueves a Domingo 17:15 De 17:30 JuevesSentados a Domingo frente al Fuego 17:30 Sentados 17:45 frente al Fuego Febre do Rato 17:45 Febre do Rato 17:00
18:00
19:00
20:30 El Salvavidas La Espera ca. 21:00 El Salvavidas ca. 21:00 20:00 21:00
19:00 19:30 20:00 Miss Bala 19:30 19:30 Lenguaje de Miss Bala los Machetes
21:00 Q&A
19:30 Lenguaje de Q&A Q&A los Machetes 19:45 Gordo, Calvo Q&A y Bajito Q&A 19:45 Gordo, Calvo Q&A y Bajito20:15 Cité & O Samba que Mora en Mim 20:15 Cité & O Samba A Ojos Cerrados que Mora en Mim ca. 21:00 A Ojos Cerrados ca. 21:00 19:00 20:00 21:00
22:30 DJ Peter SalCat 22:00-late DJ Peter Cat 22:00-late 22:00 23:00
22:00 22:00 7 Phase 22:00 22:00 Phase 7 A Cadeira
23:00
do Pai 22:00 22:15 A Cadeira do Pai El Mocito
22:15 22:15 El Mocito Senna 22:15 DJ Carlos Senna Trevez 22:00-late DJ Carlos Trevez 22:00-late 22:00 23:00
17:4518:00 La Demora 17:45 17:00 When Lathe Demora Drum is Beating 17:00 When the 17:30 Ensolorado & Drum is Beating Madres 17:30 Ensolorado & 17:15 Madres Porfirio
19:45 Violeta se fue21:00 22:15 La Mosca 22:00 23:00en la a los20:00 Cielos Ceniza 19:45 Violeta se fue 22:15 La Mosca en la & Fe Q&A 19:00 Up ina los Cielos Q&A 21:15 EsperandolaCeniza Smoke 19:00 Up in Q&A 21:15 Esperandola & Fe Q&A 19:15 FilmExtra 22:15 Toxic Smoke With my Heart in Yambo Amazon 19:15 FilmExtra 22:15 Toxic 19:15 my Heart in Yambo 21:30 With Amazon El Campo Un Cuento Chino 19:15 21:30 Hit me with Reggae Night El Campo Un Cuento Chino Music ca. 21:00 22:00-late
17:00
19:00
17:00
17:15 Porfirio
18:00
19:00
20:00
Hit me with Music ca. 21:00 21:00
Reggae Night 22:00-late 22:00 23:00
15:15 17:4518:00 Q&A 20:00 21:4522:00 15:00 16:00 17:00 19:00 20:00 21:00 23:00 Asalto al Cine Little Voices Porfirio Pescador 15:15 17:45 Q&A 20:00 21:45 15:45 18:00 20:00 22:15 When the Zaal 1 Asalto al CineDe Jueves a Little Voices Porfirio Pescador Zaal 2 Colofon Vormgeving: Wendy Illustrations) Domingo van der Zouw (coördinatie), Amateur A Cadeira do Pai Smits (Braintail Drum is Beating Fotografie: Marjoke 15:45 DeMichel Jueves Boulogne, a 18:00 Enriquez 20:00 22:15 When the LAFF: Jessica de Jaeger, Annemarie Bembom Wijnand Brouwer, Gonzalo 14:15 19:45 Q&A 22:00 Zaal 2 Hoofd& eindredactie: Joost Broeren Domingo 16:30 Amateur Q&A A Cadeira do Pai Drum is Beating Zaal 3 Histórias… With my Heart in Yambo Up in Smoke Os3 Programmering: Stien Meesters, Jessica de Jaeger Video: Kim van Haaster (coördinatie), Floor de Bie, Schrijvers: Mireille Lohmann, Maartje Musschenga, 14:15 Q&A 19:45 Q&A 22:00 16:45 El Vuelco del 19:00 FilmExtra 22:00 La Mosca en la Communicatie: Verhulst Zaal 3 Hemmo Bruinenberg,16:30 Jerona van der Gevel, Wendy Sarah Histórias… With my Heart in Yambo Up in Smoke Olga Ketellapper, Os3Cathy Zaal 4 Oortgijs, Ruby Sanders, Wouter Schaart, Tineke Cangrejo El Premio Ceniza Neve, Aurora Peters, Simon Rasing Drukker: Printerette Utrecht www.printerette.nl Teerink, Susan Warmenhoven 16:45 El Vuelco del 19:00 FilmExtra 22:00 La Mosca en la DJ Skarel Zaal 4 Cangrejo El Premio Ceniza Cocktailbar 22:00-late DJ Skarel Cocktailbar 22:00-late Di 24 april 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Ma Zaal231 april
11:00
12:00
13:00
14:00
Di 241april Zaal
11:00
12:00
13:00
14:00
Zaal 1 Zaal 2 Zaal 2 Zaal 3
15:15 15:00 Un Cuento 16:00 Chino 15:15 14:45 Un Cuento Chino Juan y Eva
14:45 Juan15:00 y Eva Senna 15:00
15:00 Masterclass Zaal 3 LAFF L atin A merican Film Festival 2012 | Utrecht | www .laff .nl Script 8Zaal Senna 4 & Karen llora en un Bus Zaal 4
15:00 Masterclass Script
17:00 17:30 Phase 7 18:00 17:30 17:15 Phase 7 La Espera
17:15 17:00 La Ensolorado Espera & Madres 17:00 Ensolorado & Madres 17:45 Ela Sonhou… 17:45
FilmExtra 19:00 19:30 20:00 Little Voices 19:30 FilmExtra 19:15 Little Voices El Campo
19:15 18:45 El Campo Las Acacias
18:45 Las Acacias19:30 Sentados frente al Fuego 19:30 Sentados
22:00 a 22:00 De Jueves23:00 Domingo 22:00 De Jueves a 21:30 Domingo Q&A Up in Smoke 21:30 Q&A 20:45 FilmExtra Q&A Up in Smoke Gordo, Calvo y Bajito 21:00
20:45 FilmExtra Q&A Q&ACalvo y21:45 Gordo, Bajito Transeunte Q&A 21:45 Latin Karaoke &