Landidee oktober/november 2018

LandIdee

Oktober / November 2018 Nr 6 | € 6,50

NATUUR • GEZONDHEID • CULTUREEL ERFGOED • TUINIEREN • KOKEN • INTERIEUR

ESTÉE STROOKER KOOKT VAN EIGEN BODEM

BUITENLEVEN

Lavendelpluk in de Limburgse heuvels

BIJZONDERE VERBOUWING

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 6 6 5

01806

nr 6 | Oktober / November 2018

Wonen in een oude slagerij

Heerlijk herfst!

Inhoud oktober - november

Landelijke Keuken 22 APPELROOSJES OP DE TAART Genieten en smullen van het najaar

30 KOKEN MET ESTÉE

Creatief met producten uit eigen land

38 VAN FLESPOMPOEN

TOT HOKKAIDO

Lekkere recepten met veelzijdige pompoen

42 KROKANTE MUESLIREPEN Deze energiebommetjes maak je gewoon zelf

48 IN DE KEUKEN

Handige weetjes & tips

108 DE GEZONDE BOURGONDIËR Smakelijk koken met Jacinta Bokma

Landelijke Apotheek 88 HEILZAME MARIADISTEL

Medicinaal kruid en bijenplant ineen

90 WAARDEVOLLE KWEEPEER

Herfstvrucht met nostalgisch aroma

120 VOOR EEN GEZONDE RUG

Van kruidenbad tot lichte massage

Landelijk Leven

Landelijk Wonen

8 ZEEAREND

10 PUUR EN SOBER

18 BONTE VERSIERINGEN

74 ZONNEBLOEMEN

De koning onder de vogels Decoreren met de oogst van het najaar

28 BELEEF DE NATUUR

Stoer interieur met een zachte toets Zonnige decoraties in de herfst

98 IN HUIS

Handige weetjes & tips

In oktober & november

78 PARELHOENDERS

Het liefst de hele dag op stap

80 VERHALEN VAN LOUIS

Struinen langs dansende bomen

100 VLAAMSE WIJNBOER Eind september is het alle hens aan dek

116 TAS IN OPAAL EN MINT

Landelijke Tuin 50 KWEKERIJ BASTIN

Vakantiegevoel in een flesje

58 DIT BLOEIT IN

De mooiste planten in oktober & november

60 STRALENDE ZONNETJES

Brei hem zelf met dit patroon

Gele bloeiers houden de zomer nog even vast

123 EEN TWEEDE RONDE

66 DE TUIN IN

Warme sokken van je lievelingstrui

Handige weetjes & tips

68 HERFST OP HET BALKON

Even wachten met winterklaar maken

In elk nummer

Gratis bij een abonnement!

Pagina 25

6 Lezersbrieven 7 Mensen in LandIdee 25 Abonnement 27 Column door Koos Degeling 36 Landelijk nieuws 73 Doe mee & win 97 Abonnement 125 Deze plek 126 Uitgids 129 Puzzel 130 Voorproefje

Puur, eerlijk en sober

Maria

De ouderwetse winkelbel heet me met een vrolijk klingelend geluid welkom in de woonwinkel van Maria van Kuijk (37). Maria is dol op bijzondere (kalk)verf en dat zie je terug in de winkel, maar ook in haar huis.

Samen met haar man Johan (37) en vijf kinderen woont ze in het pand van de oude slagerij in Ouderkerk aan de IJssel, een landelijk gelegen dorpje onder de rook van Rotterdam.  Tekst: Lisa Verdoorn-Middelkoop Foto’s: Henny van Belkom

10 LandIdee

De eetkamer is stijlvol en authentiek. De houten vloer timmerde Johan plankje voor plankje van sloophout in elkaar.

LandIdee 11

14 LandIdee

‘Deze kleuren passen bij ons, daar wijken we niet van af.’

Jongste dochter Maria is heel blij met haar kamertje en de ouderwetse step. Maria vond de step en het roze badje (onder het bed) op een markt in Lille.

LandIdee 15

TIP

Deze geraffineerde appeltaart is het stralende middelpunt op elke tafel.

Heb je moeite met het maken van de roosjes? Bekijk dan een van de vele filmpjes die te vinden zijn onder de zoekterm ‘appelroosjes’ op YouTube.

22 LandIdee

landelijke keuken

Uit eigen keuken

Appelroosjestaart

voor 1 ovenschaal (circa 28 cm ø)

INGREDIËNTEN Voor de roosjes 6-7 appels, 1 citroen Voor het deeg 200 g bloem, 100 g (basterd)suiker, 125 g roomboter, 1 eierdooier, ¼ tl zout Voor de crème 500 ml melk, 4 el maïzena, 3 eierdooiers, 5 el suiker, 1 vanille­stokje Extra bakpapier, bakbonen voor het blind bakken BEREIDING Was de appels (niet schillen), halveer ze en verwijder de klokhuizen.

Snijd ze in flinterdunne schijfjes en leg deze circa 15 minuten in heet water en citroensap, tot ze zacht zijn.

Zeef voor het deeg bloem, zout en suiker boven een kom, prak hier stukjes koude boter doorheen en voeg de eierdooier toe. Kneed alles snel door elkaar, verpak in vershoudfolie en laat 30 minuten rusten in de koelkast.

Roer 50 ml melk met de maïzena glad.

Klop de eierdooiers los. Verwarm de rest van de melk met de suiker en voeg de eierdooiers toe. Snijd het vanillestokje over de lengte open, schraap het merg eruit en voeg aan het mengsel toe.

Neem de pan van het vuur en schenk het maïzenapapje erbij. Blijf roeren tot er een gladde crème ontstaat.

Verwarm de oven voor op 175 °C. Bestrijk de vorm met boter en stuif er wat bloem over. Rol het deeg uit en druk het in de vorm. Prik met een vork gaatjes in de bodem, bedek met bakpapier, vul met bakbonen en bak 15 minuten.

Verwijder bonen en bakpapier en doe de crème in de vorm. Rol van een appelschijfje een rondje en omwikkel het met meer schijfjes tot er een roos ontstaat.

Maak zo 9 roosjes en druk ze in de crème.

Bak de taart in 30 minuten goudbruin.

Voorbereidingstijd: 40 minuten Baktijd: circa 30 minuten

Als mini-pie

De appelroosjes zijn ook perfect als minitaartjes. Verdeel daarvoor het deeg en de crème gelijkmatig over ingevette en met bloem bestoven miniovenschaaltjes, zet de appelroosjes erin en bak ze ongeveer 20 minuten in de oven.

Laat ze afkoelen en versier ze met een stokje met daarop een zelf gestempeld hartjeslabel.

LandIdee 23

Vertaling: Sylvia Emonts Foto’s (tevens Deco pagina 18): André Reuter/Peter Raider, Getty Images, Istockphoto/Ivan96

Genieten van het najaar

Estée neemt je mee naar haar culinaire jeugdherinneringen.

Recepten van toen, maar ook juist van nu. Van eenvoudig tot iets uitdagender; in haar boek laat ze de oorsprong van het voedsel zien. Estée: „Voor mij ontstaat er op die manier meer respect voor de bron, ik verspil minder en ik geniet meer van wat ik eet.” De recepten zijn voorzien van handige tips van de kok zelf, maar ook van haar oom en oma.

DOOR HET JAAR HEEN Het boek is ingedeeld in de 4 seizoenen: lente, zomer, herfst en winter. Hierbij een greep uit het herfst-, winter- en, stiekem ook, het zomerseizoen.

30 LandIdee

landelijke keuken

DE NIEUWE NEDERLANDSE KEUKEN IN VIER SEIZOENEN Na haar stage in Parijs leerde chef-kok Estée Strooker dat je best wat chauvinistischer mag zijn: trots op je eigen tradities en culinaire cultuur.

Met haar boek Estée kookt laat ze zien hoe je creatief en slim omgaat met veelal ingrediënten uit eigen land.

Tekst en receptuur: Estée Strooker Foto’s: Sophia van den Hoek

Kievitsbonensalade met veldsla Voor 4 personen • Voorgerecht of bijgerecht

Kievitsbonensalade met veldsla

INGREDIËNTEN 1 sjalot, 1 teen knoflook, 1 prei, 1 kg verse kievitsbonen, 1 el grove mosterd, 1 citroen, 1 el wittewijnazijn, 1 el honing, 6 takjes salie, 4 el olijfolie, 150 g oude Hollandse brokkelkaas, 75 g pompoenpitten, 100 g veldsla BEREIDING Pel en snipper het sjalotje en de knoflook. Snijd de prei in zeer dunne ringen. Snijd ook het groene gedeelte van de prei erbij. Dat is mooi voor de kleur en bovendien zonde om te verspillen. Zorg wel dat je de prei van tevoren heel goed wast, want vooral in de overgang van wit naar groen zit veel zand.

Verwarm een hapjespan en fruit de ui en knoflook samen met de prei in een klein scheutje olie.

Dop ondertussen de kievitsbonen (mocht je gedroogde bonen gebruiken, dan moet je ze eerst een nacht laten wellen en duurt het vervolgens ook zeker twee keer zo lang om ze gaar te krijgen) en voeg de bonen toe aan de pan. Voeg een flinke snuf zout toe en vul de pan aan met water zodat de bonen circa 2 cm onder water staan. Doe de deksel op de pan en stoof ze gaar in circa 40 minuten. Zorg dat al het vocht verdampt is als de bonen gaar zijn.

Meng in een kom een eetlepel grove mosterd samen met sap en rasp van een citroen, de wijnazijn en de honing. Hak de salie zeer fijn en roer deze er ook door. Voeg een flinke scheut olijfolie toe. Voeg de nog warme bonen toe en meng door elkaar.

Snijd de oude kaas met een mes in grove brokken.

Verwarm een droge koekenpan en rooster de zonnebloempitten tot ze bruin zijn. Dit duurt circa 3 minuten. Blijf ze regelmatig heen en weer schudden om een egaal bruine kleur te krijgen.

Als de bonen wat afgekoeld zijn, kun je ze mengen met de

veldsla. Je wil deze er niet te vroeg doorheen doen, want dan verliezen ze hun knapperigheid.

Serveer de salade met de gebrokkelde oude kaas en de zonnebloempitten eroverheen.

Besprenkel de salade met nog wat extra olijfolie en eventueel nog een klein scheutje azijn om hem net wat frisheid mee te geven.

LandIdee 31

Kip met pompoen en pompoenpitpesto

38 LandIdee

landelijke keuken

Pompoenspaghetti met runderballetjes

POMPOEN, LEKKER EN VEELZIJDIG

Feloranje, heldergeel en donkergroen; zodra de bladeren gevallen zijn, winnen de pompoenen buiten de kleurenwedstrijd. Van de flespompoen tot ‘Hokkaido’, je verwerkt ze tot de lekkerste pompoengerechten.

LandIdee 39

Zonnestraaltjes van het najaar In de herfst laat de zon zich steeds korter en minder vaak zien. Gelukkig zijn er heel veel gele bloeiers die het zomergevoel nog even helpen vasthouden.

60 LandIdee

landelijke tuin

ZOMERVERLENGEND GEEL

De zomer gaat nog even door met daglelies als Hemerocallis altissima en Hemerocallis-hybriden als ‘Corky’ (boven), ‘Frances Fay’ of ‘Stella de Oro’. Sternbergia clusiana (onder) is een zonnige krokus-look-a-like die bloeit in het najaar.

GOUDEN COMBI

Zonnehoed Rudbeckia fulgida var. deamii (links) lijkt op de bekende ‘Goldsturm’ en combineert goed met vaste zonnebloem Helianthus microcephalus (rechts).

LandIdee 61

De kleuren van de herfst in een houten kistje: sierkool, cyclamen, heide, hoornviooltjes en herfstchrysanten.

Kleurenparade

Op het herfstbalkon

Je balkon winterklaar maken? Wacht er nog even mee!

Want juist nu, als de zon soms nog aangenaam warm is, is het balkon de beste én kleurrijkste plek om te vertoeven.

W

ie nu zijn neus naar buiten steekt, ruikt de geur van vers gemaaid hooi, vochtig mos, paddenstoelen, rijpe appels en hier en daar de geuren van een openhaard of houtkachel. Het is ook de tijd van het jaar dat de bomen, heesters en planten zich hullen in prachtige herfstkleuren; al is dat dit jaar door de extreem hete en droge zomer, waaronder veel planten te lijden hebben gehad, misschien wat minder dan anders.

68 LandIdee

Maar wie dacht dat je in de herfst niet meer hoeft te rekenen op een uitbundige bloei, heeft het mis. Er zijn veel soorten die juist nu hun mooiste kleuren laten zien, denk maar aan heide en chrysanten.

Op het balkon zijn mooie arrange­menten te maken met kleurrijke late ­bloeiers, bonte, bladhoudende planten, winterharde groenblijvers, siergroenten met vrolijk gekleurde vruchten zoals pompoenen, winter­harde kruiden en groenblijvende klimplanten.

landelijke tuin

ALLE KLEUREN VAN DE REGENBOOG

Met herfstchrysanten, heide, bergthee, vuurdoorn, maïs en pompoenen vieren we de komst van de herfst.

LandIdee 69

SIERVOGEL

De volledige naam van de parelhoen (Numida meleagris) is helmparelhoen. Hij dankt deze naam aan de witte stippen op zijn verenkleed, die sterk doen denken aan parels en op zijn verhoudingsgewijs vrij kleine kop zit een knobbel die lijkt op een helm. De parelhoen wordt bij ons als siervogel gehouden. Meestal hebben ze een grijze wildkleur, maar ze komen ook voor in de kleuren wit en lavendel.

78 LandIdee

landelijk leven

Parelhoenders

EEN GROOT ERF EN TOLERANTE BUREN

De parelhoen is van oorsprong een Afrikaanse grondvogel. We kennen dit smakelijke pluimvee ook wel onder de naam poelepetaat, een verbastering van het Franse ‘poule pintade’. In Engeland heeft men het over ‘Guineafowl’, wat verwijst naar de voormalige Portugese kolonie Guinee; van hieruit werden in de 15de eeuw de eerste parelhoenders door de Portugezen meegenomen naar West-Europa.

Tekst en fotografie: Jan Smit/dierenbeeldbank

D

e parelhoen bleek goed bestand tegen de wat koudere Europese omstandigheden. Tegenwoordig wordt hij door veel liefhebbers als siervogel gehouden. Het is een echt oerdier dat het liefst de hele dag een flink eind op stap gaat, op zoek naar alles wat maar enigszins eetbaar is. Wormen, slakken, torren, bessen en zaden staan op het menu, maar ook wat grotere dieren, zoals kikkers of een nest jonge muizen laten parelhoenders niet aan hun snavel voorbij gaan. Het zijn echte alleseters.

Met hun kale nek en prehistorische kop hoeven ze niet op ieders sympathie te rekenen. Een uitvergrote versie van dit beest zou niet misstaan in de film Jurrasic Park. De één vindt ze prachtig, de ander foeilelijk en een beetje eng.

Afrika woonde. Uit nostalgische overwegingen kwam ik thuis met drie hennen en een haan, een impulsaankoop. Nadat ik ze drie dagen lang had opgesloten, kwam het moment om ze los te laten. Luid tetterend vlogen ze alle kanten op en al binnen een kwartier kwamen de buren poolshoogte nemen. Ze waren benieuwd wat ik nu weer had aangeschaft. Gelukkig vonden de hoenders elkaar tegen de avond weer en eindigden ze met z’n vieren naast elkaar hoog in de boom.

De jaren daarna hebben ze met zijn vieren heel wat voorbijgangers een hartverzakking bezorgd. Het maakte de vogels niet uit of het fietsers of wandelaars waren, ze gingen erachteraan. Auto’s kwamen tot volledige stilstand om te voorkomen dat ze over de gestippelde beesten heen reden. Op het moment dat de verkeersdeelnemer zijn weg vervolgde, werd er nog even een korte achtervolging ingezet om vervolgens terug te keren op het erf, wachtend op nieuwe slachtoffers.

Poelepetaten zijn de hele dag op stap; kilometers kunnen ze afleggen op zoek naar voedsel.

Impulsaankoop Het geluid dat ze kunnen produceren gaat door merg en been en hun gedrag naar andere dieren is niet altijd even vriendelijk.

Regelmatig jagen ze een nietsvermoedende, passerende kip of poes de stuipen op het lijf door luid tetterend, met de vleugels wijduit, achter het dier aan te rennen.

Zelf heb ik jarenlang poelpetaten gehad.

Ik kende de dieren uit de tijd dat ik in

Kwetsbare kuikens Een parelhoen kan op een goed beschutte plek wel twintig tot dertig eieren leggen.

Na vier weken broeden kruipen de kuikens uit het ei. Het is zeker geen uitzondering

dat de kloek al met de eerste uitgekomen kuikens op pad gaat, terwijl er in het nest nog kuikens zijn die verwoede pogingen doen om uit het ei te kruipen.

Zo sterk als volwassen parelhoenders zijn, zo kwetsbaar zijn hun kuikens. Als de kleine poelepataatjes in de vroege ochtend in het natte gras terechtkomen, vallen ze binnen de kortste keren om. Dan blijkt dat parelhoenders van oorsprong op een zonovergoten, droge en warme savanne leefden en nattigheid op zeer jonge leeftijd niet kunnen doorstaan. Het is dus zaak om een kloek met haar kuikens binnen te houden, totdat ze goed in de veren zitten.

De hele dag op stap Kippen blijven over het algemeen een beetje in de buurt van hun nachtverblijf.

Poelepetaten niet, die zijn de hele dag op stap en hebben veel meer ruimte nodig.

Kilometers kunnen deze bijzondere wandelaars afleggen en ze trekken zich niets aan van de erfgrens. Ze zullen dan ook regelmatig te vinden zijn in de tuin of op het erf van de buren. Met een beetje pech zetten ze het ook daar op een oorverdovend getetter, dat niet door iedereen op prijs wordt gesteld. Is de tolerantiegrens van je buren uiteindelijk bereikt of overschreden? Dan is er eigenlijk maar één oplossing: gevulde parelhoen in een roomamandelsaus, en die samen met de buren nuttigen, erg lekker!

LandIdee 79

Verhalenverteller Louis Fraanje

DOOR HET BOS VAN DE DANSENDE BOMEN Hessenwegen die de heide doorkruisen, verscholen boerderijen, dansende bomen en merkwaardige open plekken in het bos. Verhalenverteller Louis Fraanje ziet er al gauw een verhaal in. Op de zandgronden van de Veluwe is hij dan ook helemaal in zijn element. Behalve herinneringen weerspiegelt de bosrijke Veluwe ook zijn karakter. Mysterie, schimmen en aardmannen‌ het bos zit er vol mee.

Tekst: Wim Huijser Foto’s: Andrea Gulickx

80 LandIdee

LandIdee 81

Al in de oudheid werden kweeperen gewaardeerd om hun geneeskrachtige werking. Ze zitten boordevol waardevolle en gezonde voedingsstoffen.

90 LandIdee

landelijke tuin

Kweepeer Het gele wonder

Kruidengeneeskundige Heike Butt verheugt zich elk jaar weer op de laatste vruchten van het oogstseizoen. En dan vooral vanwege de geneeskrachtige werking van de kweeperen.

Kweepeer kun je beschouwen als huismiddeltje; raadpleeg bij (ernstige) klachten je huisarts.

LandIdee 91

PLUKKEN IN EEN VLAAMSE WIJNGAARD In de wijngaard van Klein Rijselhoek staan 2.800 druivenstokken vol ongeduld te wachten om geplukt te worden. Voor wijnboer Peter Vandamme komt nu het hoogtepunt van een jaar hard werk: druiven oogsten, en zijn eigen wijn maken.

Tekst: Laurence Machiels Foto’s: Veronique De Walsche

100 LandIdee

LandIdee 101

Hemelse modder (recept op pagina 110)

108 LandIdee

landelijke keuken

De gezonde bourgondiër Jacinta Bokma is een gezonde bourgondiër. Ze kookt vaak en graag voor familie en vrienden en daarbij volgt ze de regels van haar ‘Vrolijke Voedingshart’. En dat betekent vooral kiezen voor plantaardige producten, dus veel groenten en fruit en het slim inzetten van granen en peulvruchten.

Maar nooit te veel (‘neem 80 procent van wat je zou willen eten’) en verleid je liefste(n) met rijke smaken en toch minder suiker en zout. Jacinta’s gerechten zijn niet alleen heel smakelijk en gezond, ze zijn ook een feest voor het oog. Dat alles zie je in haar nieuwe boek De gezonde bourgondiër.

Recepten: Jacinta Bokma Foto’s: Harold Pereira

LandIdee 109