TUINSeizoen
TUINSeizoen Juni 2018 ∙ € 6,50
Het nieuwe tuinieren!
www.tuinseizoen.com
Fijne geurplanten
APPELTERN 30 JAAR! 2e ENTREE GRATIS
Het nieuwe tuinieren!
Vrolijke junglesfeer in zomers stadstuintje
Juni 2018
Lens Roses & de charme van Engelse rozen
∙ Slimmer oogsten in de moestuin ∙ Inspiratie: haal meer uit je tuinwanden ∙ Tuinontwerper over avontuurlijke beplanting
BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 6 7 2
En ook
01805
Tijd om te genieten!
Fruitbomen snoeien
GROOTS GENIETEN
Aperitieftijd Een tuin stond niet op hun prioriteitenlijstje - ‘we hebben alle twee geen groene vingers’ - maar nu ze er een hebben, kunnen ze niet meer zonder. Elke vrije minuut brengen ze in hun stadstuin door, het liefst met een aperitiefje onder de bloeiende palmen. TEKST: LAURENCE MACHIELS FOTO’S: VERONIQUE DE WALSCHE
8
Tuinseizoen 05|2018
Zomertuintje in de stad
05|2018 Tuinseizoen
9
Opvallende muur
In dit ontwerp is voor een opvallende muur gekozen, waarin heel kunstig een bloem is uitgespaard. Deze tuin heeft veel bestrating en daardoor weinig onderhoud, maar in de bakken is gelukkig volop ruimte voor siergrassen en de prachtig blauw bloeiende Agapanthus. Bijzonder detail is de dubbele haag op twee niveaus. FOTO: GAP PHOTOS/J S SIRA ONTWERP: BELINDA BELT
Inspiratie
Ongedwongen decor
Een simpel ideetje dat heel geschikt is als je nog een muur moet laten metselen: maak er plateautjes in waar je later potten met planten op kan zetten. Hier is gekozen voor decoratieve blikken waar geurgeraniums in zijn geplant, die mooi afsteken tegen de witte muur. Ook tegen een staalgrijs gestuukte muur komen bloemen mooi tot hun recht. FOTO: GAP PHOTOS/JO WHITWORTH ONTWERP: NANA HABET/CHELSEA FLOWER SHOW 2006
PRAKTISCH
MOESTUIN
LANGSTE DAG
Omstreeks 21 juni valt de langste dag van het jaar, die het begin van de astronomische zomer markeert. Meestal proberen we deze dag te vieren met een mooi tuinfeest. Ik vul vazen met bonte boeketten uit de tuin en maak hartige hapjes en zoete gebakjes, versierd met eetbare bloemen. Maar de langste dag is ook een signaal om te stoppen met het oogsten van asperges en rabarber en ze rust te gunnen, zodat ze krachten kunnen opbouwen voor het volgende seizoen. Ik geef ze als bedankje een laagje compost en probeer de bedden ook de rest van het jaar onkruidvrij te houden. Anderzijds zijn er groenten die beter pas na de langste dag gezaaid kunnen worden, vooral veel Chinese kolen zoals tatsoi en pakchoi, maar bijvoorbeeld ook knolvenkel. Als je deze eerder zaait, zijn ze namelijk veel gevoeliger voor doorschieten.
Praktisch moestuin VERA GREUTINK ONTWERPT, SCHRIJFT EN FOTOGRAFEERT, MAAR BOVENAL IS ZE ENTHOUSIAST MOESTUINIER. DIT HELE JAAR VERTELT ZE JE WELKE KLUSSEN JE KUNT AANPAKKEN IN DE MOESTUIN. NATUURLIJK KUN JE HAAR TIPS OOK TOEPASSEN IN JE SIERTUIN MET EETBARE PLANTEN. MEER ZIEN? VOLG VERA OP INSTAGRAM VIA GROWNTOCOOK
WIJ VIEREN DE LANGSTE DAG
In juni valt de langste dag van het jaar: een goede aanleiding voor een mooi tuinfeest met vrienden. Het is ook een signaal om te stoppen met het oogsten van asperges en een goed moment om wat kruiden voor de winter te drogen. Waar ruimte beschikbaar komt na de oogst van vroege groenten zoals radijsjes en bladmosterd, zaaien of planten we meteen iets nieuws om de groentebedden goed te benutten. Door slim te oogsten, zorgen we ervoor dat we continu uit de moestuin kunnen eten. FOTO’S: REMCO GREUTINK, SHUTTERSTOCK
SLIMMER OOGSTEN
Het liefst zouden we natuurlijk willen dat de moestuin als een soort ‘tafeltje-dekje’ alsmaar oogst bleef geven. Maar omdat we vooral met eenjarige groenten te maken hebben, blijft elk jaar opnieuw zaaien noodzakelijk. Toch zijn er wat simpele manieren om je oogst te vergroten, bijvoorbeeld door verschillende manieren van plukken toe te passen. Zo is het handiger om in plaats van een hele stronk boerenkool of een krop sla in een keer te oogsten, alleen de grootste (buitenste) bladeren te plukken. De planten blijven dan doorgroeien en leveren in totaal een grotere oogst, die verspreid is over een langere periode. Van veel groentesoorten kun je meer plantendelen eten dan alleen die waarvoor ze meestal geteeld worden. In een warm voorjaar zullen radijsjes vroegtijdig doorschieten - trek ze er niet uit, maar wacht nog even, totdat ze groene zaadpeulen gaan vormen. Deze zijn knapperig met een pittige radijssmaak en lekker in een salade. Bij pompoen en courgette zullen enkel de vrouwelijke bloemen een vrucht vormen - deze zijn te herkennen aan het vruchtbeginsel net onder de bloem. De mannelijke bloemen, die op een dunne steel zitten, vormen geen vruchten, maar je kunt ze ook oogsten. In Italië worden ze gevuld, in beslag gedoopt en gefrituurd. Ook het blad van pompoen en zoete aardappelen is eetbaar en kan simpel gestoofd geserveerd worden als bijgerecht.
Zaaien voor later
Vergeet te midden van al het lekkers dat je deze maand kunt plukken niet in de toekomst te investeren: als je ook in de herfst en winter je oogstmandje vol wil hebben, moet je blijven zaaien. Omdat het op dit moment meestal lastig is om in de tuin een open plekje te vinden, zaai ik ook nu de meeste gewassen voor in potjes of op een zaaibed. Kleine planten uitzetten in plaats van zaaien, betekent dat de ruimte beter gebruikt kan worden. Bijvoorbeeld boerenkool is meestal pas zo’n vijf weken na het zaaien klaar voor uitplanten op de definitieve plek en dat betekent dat een groentebed vijf weken langer beschikbaar blijft voor een andere groente. Blijf bij het opnieuw zaaien of planten wel vruchtwisseling in de gaten houden - het is beter om groenten uit dezelfde plantenfamilie niet na elkaar te zetten, dus liever geen boerenkool na radijsjes of rucola want ze behoren allemaal tot de kolenfamilie. Maar niet alle gewassen zijn hier even gevoelig voor en vaak kun je de regels een beetje buigen zonder dat het meteen desastreuse gevolgen heeft. 05| 2018 Tuinseizoen
23
SNOEICURSUS
ZO SNOEI JE FRUITÂBOMEN
Snoeicursus
Fruitbomen hebben ook in een siertuin veel waarde. In het voorjaar geniet je van de mooie bloesem, daarna volgen uiteraard de vruchten en vervolgens krijg je de herfstverkleuring van de bladeren. Let bij de aankoop van fruitbomen altijd goed op of er een bestuiver nodig is en snoei je bomen op tijd en op de juiste manier. FOTO’S: SHUTTERSTOCK TEKENINGEN: SHERA VAN DEN WITTENBOER
W
ie gaat snoeien begint eigenlijk altijd met dezelfde vraag: waarom ga ik deze boom of struik snoeien? Vind ik de vorm niet mooi? Wordt de boom of struik te groot of zijn er veel zieke en dode takken? Bij fruitbomen speelt natuurlijk ook de opbrengst een grote rol. Je snoeit vooral om de bomen gezond te houden én lekker veel mooie vruchten te laten produceren. Open boomkruin Voor fruitbomen is een open boomkruin heel belangrijk. Is het takkenstelsel erg dichtgegroeid, dan kan de zon de vruchten niet goed bereiken waardoor ze niet zo goed rijpen. Een goed gesnoeide boom ziet er mooi uit als hij eenmaal zijn uiteindelijke
vorm gekregen heeft en zelfs een fruitboom heeft dan een grote sierwaarde voor de tuin. De bloesem komt mooier uit aan een goed gesnoeide boom, en ziekten en plaagdieren komen minder vaak voor. Ook in de winter is het silhouet van een op de juiste manier gesnoeide boom mooier dan van een boom met een wirwar van takken. Leifruit In vrijwel elke tuin is er wel ruimte voor een fruitboom, vooral ook omdat veel fruitbomen zich prima laten leiden. Leibomen zijn geschikt als erfafscheiding of om inkijk te weren. Vruchten profiteren extra van zon en warmte als je ze tegen een schutting of muur op het zuiden leidt. Zo’n netwerk ziet er mooi uit en de vruchten worden
lekker zoet en zijn, weliswaar met een trapje, gemakkelijk te plukken. Je kunt kiezen uit verschillende leivormen zoals een waaier of een spalier. Kortloten Voor verschillende fruitsoorten zijn ook verschillende snoeitechnieken nodig. Bij appels en peren is het belangrijk dat je de boom stimuleert om sporen te vormen. Dit zijn kortloten die eerst bloemen en daarna fruit produceren. Aan het begin van de zomer laten appels en peren vaak wat fruit vallen (junirui), maar het is belangrijk om ook zelf te kijken of de boom niet te veel vruchten produceert, en hier en daar wat te dunnen. Het overgebleven fruit krijgt zo meer ruimte om gezond uit te groeien tot mooie, grote vruchten.
Veel sappige vruchten? Pak dan de snoeischaar!
05| 2018 Tuinseizoen
41
De compost hoop is de machinekamer van je tuin.
Ecologisch tuinieren GROENAUTEUR EN BEVLOGEN (MOES)TUINIER ALMA HUISKEN LEIDT JE DIT SEIZOEN DE WERELD VAN HET ECOLOGISCH TUINIEREN BINNEN. ONDER HET MOTTO ‘HOE GROENER HOE BETER ÉN HOE LEUKER’ BESPREEKT ZE TELKENS EEN TUINTHEMA EN GEEFT ZE PRAKTISCHE TIPS VOOR TUIN, TERRAS EN BALKON.
DE KRACHT VAN COMPOST
Zodra het woord compost valt, zie je tuiniers vaak fronsen. Ze snappen het nut, maar hoe maak je het ook al weer? En moest je composthopen niet kéren? Alleen al het idee veroorzaakt een acute hernia...
L
aat me je geruststellen. Hernia’s lopen we niet op en ingewikkeld is compost evenmin. Je maakt het van tuin- en keukenafval en het eindresultaat is om te zoenen! Diepzwarte, rijke aarde waarmee je je siertuin, balkonbakken of groentetuin een heerlijke maaltijd bezorgt die als een gezonde superstoofpot is bereid: bedaard gegaard tot iets buitengewoons. En eenmaal als laagje op de aarde of rond je planten aangebracht, geeft compost zijn voeding langzaam maar langdurig prijs, als ware het slow food. Afval bestaat niet Het allermooiste aan compost is, dat je het maakt van afval.Twijgjes, boomblad, grasmaaisel, kippenmest of konijnenkeuteltjes, de inhoud van de thee- en koffiepot, verlepte slablaadjes, vergruisde eierschalen, stronkjes van witlof of andijvie - bijna alles is bruikbaar. Mits je de boel - waar van toepassing - klein hakt en zorgt voor een zo groot mogelijke variatie aan materiaal. Want dit is ‘De Compostwet’: 1G ebruik alleen toegestaan materiaal (zie kader ‘Muisvrije zones’!) 2 Zorg voor variatie, variatie, variatie 3B ouw de hoop in laagjes op, à la een Indonesische spekkoek 4K lein is fijn: hoe kleiner het spul, hoe sneller het compost wordt Over afval: in mijn dorp betaal ik € 5 voor
TEKST: ALMA HUISKEN FOTO’S: SHUTTERSTOCK
elke geleegde kliko. Sinds ik meer dan ooit composteer, staat de groene gft-bak nooit meer aan de straat en de grijze slechts eens per kwartaal. Dat voelt goed: van het uitgespaarde geld kan ik iets leuks doen en bij elk emmertje keukenafval weet ik: binnenkort voedt dit mijn sperziebonen en rozen. Afgekeken van het bos Als je in een loofbos onder de bomen zou graven, stuit je op prachtige, donkere aarde. Dat is een mix van allerlei afgestorven materiaal: bladeren, wilde bloemen, twijgjes, plantenwortels, poep van vogels, bijen en wormen, plus tot stof vergane pissebedden, vlinders en oorwurmen. Dankzij tientallen zichtbare wezentjes, honderdduizenden onzichtbare microwezentjes en allerlei schimmelsystemen wordt dit alles opgegeten en verteerd.Vermengd met zand, klei, leem of veen - op zich ook verweerd materiaal, van gesteenten, schelpen en planten - krijg je wondermooi, compostachtig spul. Een boom is een bewonderenswaardig compleet ecosysteempje op zich, hij voedt zichzelf met veelal eigen afval. Maar dat verwerkingsproces duurt jaaaaaren.... Nu willen wij, ongeduldige tuiniers die we zijn, beslist geen jaren wachten tot afval eindelijk verandert in compost. Dus passen we trucs toe om de vertering te versnellen. Zo werkt de motor van je tuin De ideale composthoop heeft een omvang van een kubieke meter.Waarom? Een composthoop ‘werkt’ pas bij voldoende warmte (in de lente en zomer dus) en bij
Muisvrije zones! Op open composthopen én in compostvaten of -bakken zijn álle voedingsresten die een bewerking ondergingen uit den boze, behalve schalen van gekookte eieren en thee- en koffieprut. Dus geen brood, kliekjes yoghurt, restjes pasta enzovoort. Waarom? Muizen en ratten zijn er dol op. Geheel aan hen ontkomen lukt niet, maar zorg dat ze er niets van hun gading vinden, want ze verspreiden ziekten en vermenigvuldigen zich snel zodra ze rijke voedingsplekken ontdekken. Vandaar deze tip: handschoenen aan als je met compost werkt, zéker bij wondjes aan je vingers.
05|2018 Tuinseizoen
53
Tuinontwerp ONTWERP
JE EIGEN TUIN DEEL 4
MATERIALEN KIEZEN
In de editie van mei lieten we zien hoe je de verschillende ruimte(s) van je tuinplan vormgeeft, verbindt en afscheidt. Deze maand komen de ‘harde’ of ‘dode’ materialen aan bod, dat wil zeggen: alles wat niet groeit en bloeit. Denk hierbij niet alleen aan terrassen en paden, maar ook aan bijvoorbeeld schuttingen, pergola’s, borderranden en afvoergoten.
TEKST: SHERA VAN DEN WITTENBOER FOTO’S: SHERA VAN DEN WITTENBOER, SHUTTERSTOCK
H
et grootste deel van het budget voor de tuin gaat zitten in de ‘harde’ materialen. Een echte plantenliefhebber kan er best moeite mee hebben om zoveel geld uit te geven aan deze materialen, terwijl je met slechts een fractie van dat bedrag je borders met planten kunt vullen. Toch is het heel belangrijk om goed over verhardingen na te denken. Verhardingen spelen een belangrijke rol bij het gebruik van je tuin, maar hebben daarnaast ook een niet te onderschatten esthetische waarde. ’s Zomers helpen ze planten beter tot hun recht komen en ’s winters zorgen ze voor structuur en kleur in een periode dat er (vrijwel) niets bloeit. Kies je materialen dan ook met zorg, ongeacht of je voor low-budget of juist exclusief gaat.
Soorten materialen
Er zijn zoveel soorten materialen om uit te kiezen voor paden, (vlonder)terrassen, pergola’s, hekjes, traptreden of de afscheiding met de buren, dat het je zomaar kan gaan duizelen. Je smaak en tuinstijl geven gelukkig wel een beetje richting. Wil je een romantische, klassieke tuin, dan zal je sneller geneigd zijn te kiezen voor getrommelde, gebakken klinkers voor de paden en het terras, gemetselde muren (of hagen) als erfafscheiding en gietijzeren hekwerken. Voor een natuurlijke tuin kies je voor de paden misschien voor een halfverharding als grind of split en gebruik je schermen van wilgentenen of een constructie met klimplanten als erfafscheiding. En in een moderne tuin passen houten vlonders, gecombineerd met groot formaat beton- of natuurstenen tegels en strak gepleisterde muurtjes heel goed. Ook als je al een vrij aardig beeld hebt van wat je wil, blijft het goed om een wat open vizier te houden. Dat wat het meest voor de hand ligt, hoeft niet altijd het mooiste of verrassendste resultaat op te leveren. Zo passen paden van materialen als split of grind niet alleen goed in een natuurlijke tuin of een romantische cottagetuin, maar net zo goed in een moderne of klassieke tuin, mits ze mooi strak worden aangelegd. Omgekeerd kan een materiaal dat je vooral associeert met een moderne tuin, zoals cortenstaal, ook heel goed gebruikt worden in een klassieke tuin. De verweerde, oranjebruine kleur staat bovendien prachtig in combinatie met een natuurlijke beplanting. Denk een beetje ‘out-of-the-box’ en laat je daarbij inspireren door verhardingsmaterialen op foto’s van tuinen die je mooi vindt. Je hoeft echt niet per se zelf het wiel uit te vinden. 05| 2018 Tuinseizoen
63