ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າເສດຖະກິດແຫ່ງຊາດ
ໂຄງການປັບປຸງເຄອ ື່ ງມຕິດຕາມສະພາບເສດຖະກິດມະຫາພາກ ສະໜັບສະໜູນໂດຍ ອງການຊາຊາກາວາ ເພອ ື່ ສັນຕິພາບ
ການພັດທະນາ ແລະ ນາໃຊ້ຕົວຊີ້ບອກເສດຖະກິດໄລຍະສັີ້ນ ໃນ ສປປ ລາວ
ກຸມພາ 2014
ຈັດພິມໃນເດອນ ກຸມພາ 2014 ໂດຍ
ສະຖາບັນຄົີ້ ນຄວ້າເສດຖະກິດແຫ່ງຊາດ ກະຊວງແຜນການ ແລະ ການລົງທຶນ ຊັົ້ນ 5, ຖະໜນສຸພານຸວງ, ບ້ານ ສີຖານເໜອ ເມອງ ສີໂຄດຕະບອງ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ສປປ ລາວ ໂທ: + 856-21-254829 ແຟກ: + 856-21-254826 ອີເມວ: macro.neri@gmail.com www.neri.gov.la
ສາລະບານ ຄານາ….…………………..………………………………………………………i I.
ພາກສະເໜ................................................................................ 1
II.
ທົບທວນທິດສະດ ແລະ ແນວຄວາມຄິດໃນການພັດທະນາຕົວຊີ້ບອກ ..... 2 2.1
ທບທວນທິດສະດີ ........................................................................ 2
2.2
ແນວຄວາມຄິດໃນການພັດທະນາຕວຊີົ້ບອກ............................................ 5
III.
ການເລືອກກຸມ ່ ຕົວຢ່າງ ແລະ ການສ້າງດັດຊະນ................................... 8 3.1
ການເລອກກຸ່ມຕວຢ່າງ.................................................................... 8
3.2
ການສ້າງດັດຊະນີ ....................................................................... 11
3.2.1
ດັດຊະນີຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິດ (BTI).................................. 12
3.2.2
ດັດຊະນີຄວາມຄິດຜູູ້ຊມໃຊູ້ (CSI) ............................................ 12
3.2.3
ດັດຊະນີສື່ງອອກ-ນາເຂົ້າ (EXI-IMI).......................................... 13
3.2.4
ດັດຊະນີການຈ້າງງານ (EMI) ................................................... 13
IV.
ຜົນການຄິດໄລ່ ແລະ ຂສ ີ້ ະຫຼຸບ ...................................................... 14
4.1
ຜນການຄິດໄລ່ .......................................................................... 14
4.1.1
ດັດຊະນີຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິດ .......................................... 14
4.1.2
ດັດຊະນີຄວາມຄິດເຫັນຜູຊ ູ້ ມໃຊູ້ ................................................ 16
4.1.3
ດັດຊະນີສື່ງອອກ-ນາເຂົ້າ ........................................................ 17
4.1.4
ດັດຊະນີການຈ້າງງານ ............................................................ 21
4.2
ຄວາມສາຄັນຂອງບັນດາດັດຊະນີ ...................................................... 22
4.3
ສະຫຼຸບ................................................................................... 27
ເອກະສານຊ້ອນທ້າຍ 1: ສະພາບການເຜຍແຜ່ຂີ້ມູນທາງການໃນ ສປປ ລາວ ..... 29 ເອກະສານອ້າງອງ:................................................................................ 30
ຄານາ ປົ້ມເຫຼັົ້ ມນີົ້ ແມ່ ນຜະລິ ດຕະພັ ນຂອງໂຄງການປັ ບປຸງ ເຄື່ ອງມຕິ ດຕາມສະພາບເສດຖະກິ ດ ມະຫາພາກ, ສະໜັບສະໜູນໂດຍ ອງການຊາຊາກາວາ ເພື່ອສັນຕິພາບ ແຫ່ງປະເທດຍີື່ປຸ່ນ ແລະ ຈັດ ຕັົ້ງປະຕິບັດໂດຍ ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າເສດຖະກິດແຫ່ງຊາດ. ຈຸດປະສງຂອງປົ້ມເຫຼັົ້ມນີົ້ແມ່ນເພື່ອເຜີຍ ແຜ່ຜນຂອງການພັດທະນາດັດຊະນີໝາຍເສດຖະກິດໄລຍະສັົ້ນ ເຊັື່ນ ດັດຊະນີຄວາມຄິດເຫັນຂອງ ຜູູ້ຊມໃຊູ້, ດັດຊະນີທ່າອ່ຽງທຸລະກິດ, ດັດຊະນີການສື່ງອອກ-ນາເຂົ້າ ແລະ ດັດຊະນີການຈ້າງງານ. ປົ້ມເຫຼັົ້ມນີົ້ປະກອບມີ ພາກທບທວນເອກະສານ, ຫຼັກການທາງດ້ານວິຊາການໃນການສ້າງດັດຊະນີ ໝາຍໄລຍະສັົ້ນ, ແລະ ຜ ນການທດລອງນາໃຊູ້ໃນໄລຍະຜ່າ ນມາ. ດັດຊະນີໄລຍະສັົ້ ນເຫຼື່າ ນີົ້ຖວ່ າ ເປັນເຄື່ອງມທີື່ສາຄັນເພອ ື່ ຊ່ວຍໃນວຽກງານຕິດຕາມ ແລະ ພະຍາກອນເສດຖະກິດຂອງສະຖາບັນ. ປົ້ມເຫຼັົ້ ມນີົ້ ແມ່ ນເອກະສານວິຊາການ ແລະ ຮັບໃຊູ້ໃຫູ້ ແກ່ບັນດານັກວິຊາການຈາກຂະແໜງການ ຕ່າງໆຂອງລັດ, ນັກສຶກສາ, ຄູອາຈານ ແລະ ບຸກຄນທື່ວໄປທີື່ສນໃຈ. ດັດຊະນີໝາຍໄລຍະສັົ້ນຕ່າງໆທີື່ໄດູ້ສ້າງຂຶົ້ນ ແລະ ອະທິບາຍໃນປົ້ມເຫຼັົ້ມນີົ້ແມ່ນພັດທະນາ ໂດຍທີ ມງານພັດທະນາຕວຊີົ້ບອກເສດຖະກິ ດໄລຍະສັົ້ນ ເຊິື່ງນາພາໂດຍ ທ່າ ນ ນ. ລັ ດດາວັ ນ ຊງ ວິໄ ລ ແລະ ທ່ ານ ຈັ ນສະໝອນ ວງໄພສິ ດ ຈາກ ສະຖາບັ ນຄົ້ ນຄວ້ າເສດຖະກິ ດແຫ່ ງຊາດ ໂດຍ ສມທບກັ ບ ທີ ມງານຈາກກະຊວງອຸ ດ ສາຫະກ າ ແລະ ການຄ້ າ ແລະ ກະຊວງແຮງງານ ແລະ ສະຫວັດດີ ການສັງ ຄມ. ທີ ມງານຍັ ງໄດູ້ ຮັບການປະກອບຄາເຫັ ນອັ ນມີຄຸນຄ່າ ຈາກບັນດາອາຈານ ແລະ ນັກວິຊາການ ໃນກອງປະຊຸມວິຊາການທີື່ໄດູ້ຈັດຂຶົ້ນຢູ່ໃນລາວ, ມາເລເຊຍ ແລະ ຍີື່ປຸ່ນ. ຂ້ າພະເຈົ້ າໃນນາມສະຖາບັ ນຄົ້ ນຄວ້ າເສດຖະກິ ດແຫ່ ງ ຊາດ (ສຄສ), ຂສະແດງຄວາມ ຂອບໃຈມາຍັງ ອງການຊາຊາກາວາເພື່ອສັນຕິພາບ ທີື່ໃຫູ້ທຶນສະໜັ ບສະໜູນໂຄງການ, ຂສະແດງ ຄວາມຮູູ້ ບຸນຄຸ ນມາຍັ ງ ທ່ າ ນ ສາດສະດາຈານ ລາຈາ ລາເຊຍ ຈາກມະຫາວິ ທະຍາໄລມາລາຢາ , ປະເທດມາເລເຊຍ ສາລັບການຊ່ວຍເຫຼອທາງດ້ານວິຊາການໃຫູ້ແກ່ທີມງານ ແລະ ຂຂອບໃຈ ທ່ າ ນ ນ. ລັດດາວັນ ຊງວິໄລ ທີື່ຮ່າງເນົ້ອໃນປົ້ມເຫຼັົ້ມນີົ້. ຂ້າພະເຈົ້າຫວັງຢ່າງຫຍິື່ງວ່າບັນດາທ່ານຜູູ້ອ່ານທຸກ ຄນຈະໄດູ້ຮັບຜນປະໂຫຍດຈາກປົ້ມຫວນີົ້.
ດຣ. ລີເບີ ລີບວປາວ
ຫວໜ້າສະຖາບັນຄນ ົ້ ຄວ້າເສດຖະກິດແຫ່ງຊາດ
i
I.
ພາກສະເໜ
ປັດຈຸບັນ, ການຫັນເປັນໂລກາພິວັດຂອງເສດຖະກິດ ໄດູ້ເຮັດໃຫູ້ເສດຖະກິດມີການເໜັງ ຕີ ງ ຫຼາຍຂຶົ້ນ ແລະ ມີອັດຕາການປ່ຽນແປງໄວຂຶົ້ນ. ບັນດາວິກິດການເສດຖະກິດທີື່ເກີດຂຶົ້ນໃນອາດີດໄດູ້ ເປັນສິື່ງຢັົ້ງຢນແລູ້ວວ່າ ເສດຖະກິດໂລກໄດູ້ມີການພວພັນເຊິື່ງກັນແລະກັນຫຼາຍ ແລະ ເສດຖະກິດມີ ຄວາມອ່ ອນໄຫວຕາມສະພາບວິ ກິ ດການທັ ງ ພາຍໃນ ແລະ ພາຍນອນ (IMF, 1997, IMF 2010). ການບັນລຸສະເຖຍລະພາບທາງດ້ານເສດຖະກິດມະຫາພາກ ອາດບື່ສາມາດຮັບປະກັນໄດູ້ ວ່າເສດຖະກິ ດຈະບື່ມີຄວາມອ່ອນໄຫວໃນຍຸກເສດຖະກິດຄປັດຈຸບັນນີົ້ . ສະນັົ້ນ, ການທີື່ມລ ີ ະບບ ຕິດຕາມທີື່ມປ ີ ະສິດທິພາບ ແລະ ຕວຊີົ້ບອກເສດຖະກິດທີື່ດີ ແມ່ນປັດໄຈສາຄັນສາລັບຜູູ້ວາງນະໂຍ ັ ເວລາ. ລວມຍອດຜະລິດ ບາຍທັງຂອງພາກລັດ ແລະ ເອກະຊນ ເພື່ອອອກນະໂຍບາຍແກູ້ໄຂໄດູ້ທນ ຕະພັນພາຍໃນ (GDP) ແມ່ນໜຶື່ງໃນຕວຊີົ້ບອກທີື່ສາຄັນ ແລະ ຖກນາໃຊູ້ຫຼາຍທີື່ສຸດ ເພື່ອປະເມີນ ການເຕີບໂຕຂອງເສດຖະກິດໂດຍລວມຂອງປະເທດ. GDP ແມ່ນຕວຊີົ້ບອກທີື່ສະແດງເຖິງມູນຄ່າ ທີື່ເປັນເງິນຕາຂອງສິນຄ້າ ແລະ ບລິການ ທີື່ໄດູ້ຜະລິດອອກໃນຂອບເຂດທື່ວປະເທດໃນໄລຍະເວລາ ໃດໜຶື່ງ ໂດຍປກກະຕິຈະເປັນປະຈາໄຕມາດ ແລະ ປະຈາປີ. ເຖິງຢ່າງໃດກື່ຕາມ, GDP ແມ່ນຄິດ ໄລ່ ຈາກຂ ົ້ມູ ນ ຕ ວຈິ ງ ທີື່ ເກັ ບ ກ າຈາກຫຼ າ ຍພາກສ່ ວ ນ ແລະ ເປັ ນ ຕ ວຊີົ້ ບ ອກການເຕີ ບ ໂຕຂອງ ເສດຖະກິດໃນໄລຍະຜ່ານມາຫຼາຍກວ່າການຊີົ້ບອກເຖິງອະນາຄດ, ແລະ ປກກະຕິແລູ້ວຈະມີການ ເຜີ ຍແຜ່ ທີື່ຊັກຊ້ າ. ຍ້ອນແນວນັົ້ ນ, ໃນປັ ດຈຸ ບັນ ຕວຊີົ້ ບອກທາງດ້ ານຄວາມເຊື່ອໝັົ້ ນ ຈຶື່ ງ ໄດູ້ ຮັບ ຄວາມນິຍມຫຼາຍໃນຫຼາຍປະເທດ ເພື່ອຄາດຄະແນການເໜັງຕີງຂອງ GDP ກື່ຄ ການສ່ອງແສງເຖິງ ການພັ ດທະນາເສດຖະກິ ດລ່ວງໜ້າ. ຕວຊີົ້ບອກທາງດ້ານຄວາມເຊື່ອໝັົ້ ນ ແມ່ ນຄິດໄລ່ຈາກຂົ້ມູນ ຄຸນນະ ພາບມວນລວມຂອງທັດສະນະ ແລະ ການຄາດຄະເນທີື່ໄດູ້ຈາກນັກທຸລະກິດ ແລະ ຜູູ້ຊມ ໃຊູ້, ສະນັົ້ນ ຕາມທິດສະດີແລູ້ວ, ຕວຊີົ້ບອກເຖິງຄວາມເຊື່ອໝັົ້ນທີື່ປະເມີນໄດູ້ຈາກທັດສະນະ ແລະ ການຄາດຄະເນຂອງນັກທຸ ລະກິ ດ ແລະ ຜູູ້ບລິໂພກ ຈະມີຜນຕື່ບັນດາກິດຈະກາທາງເສດຖະກິດ ເປັ ນຕົ້ ນແມ່ ນ ການຂະຫຍາຍທຸ ລ ະກິ ດ ແລະ ການບລິ ໂພກຫຼ າ ຍຂຶົ້ ນ , ສະນັົ້ ນ ທັ ງ ໝ ດນີົ້ ຈ ະ ປະກອບສ່ວນເຮັດໃຫູ້ເສດຖະກິດມີການເຕີບໂຕ (Carnazza & Parugi 2003). ສາລັບ ສປປ ລາວ, ໃນປັດຈຸບັນ ການເຜີຍແຜ່ບັນດາຂົ້ມູນທາງການທີື່ມຄ ີ ວາມສາຄັນ ແລະ ຈາເປັ ນຕື່ ການຕິ ດຕາມເສດຖະກິ ດ ຍັ ງມີ ຄວາມຈາກັ ດທາງດ້ ານປະລິ ມານ ແລະ ຄຸ ນນະພາບ. ຕວຢ່າ ງ: ປັດຈຸບັນ, ຂົ້ມູນ GDP ແມ່ນເປັນລາຍປີ ແລະ ຄິດໄລ່ຈາກເບົ້ອງການຜະລິ ດຢ່າ ງດຽວ ສະນັົ້ນ ຈຶື່ງເຮັ ດໃຫູ້ມຂ ີ ົ້ຈາກັດຫຼາຍໃນການວິເຄາະ GDP, ພ້ອມກັນນັົ້ ນ ສອງຕວຊີົ້ ບອກທີື່ສາຄັ ນ ເຊັື່ ນ: ການລງທຶ ນພາກເອກະຊນ ແລະ ການຊມໃຊູ້ ກື່ ຍັງ ບື່ທັນມີ ສະນັົ້ ນ ຈຶື່ ງ ເຮັ ດໃຫູ້ ມີຄວາມ ຫຍຸູ້ງຍາກໃນການຄິດໄລ່ GDP ໃນເບົ້ອງລາຍໄດູ້ ແລະ ເບົ້ອງການໃຊູ້ຈ່າຍ. ເຖິງແມ່ນວ່າ ປະເທດ ລາວເຮາ ຈະມີຄວາມຫຍຸູ້ງຍາກທາງດ້ານງົບປະມານ ແລະ ຊັບພະຍາກອນມະນຸດ, ແຕ່ຄວາມຈາ ເປັນທີື່ຈະຕ້ອງມີຂົ້ ມູນ ແລະ ສະຖິຕິທີື່ພ ຽງພ ເພື່ອ ຕິດຕາມສະພາບເສດຖະກິ ດ ແມ່ນບື່ ຄວນຖກ ເມີນເສີຍ. ເພື່ອແກູ້ໄຂຕື່ຄວາມຈາເປັນ ແລະ ຈາກັດດັື່ງກ່າວ, ປະເທດລາວ ອາດຈະນາໃຊູ້ວິທີການ 1
ຄ້າຍຄກັບບັນດາປະເທດໃກູ້ຄຽງ ດ້ວຍການນາສະເໜີຕວຊີົ້ບອກທາງດ້ານຄວາມເຊື່ອໝັົ້ນ ກື່ຄ ຕວ ຊີົ້ບອກເສດຖະກິດໄລຍະສັົ້ນ ທີື່ສາມາດເກັ ບກາ, ຄິດໄລ່ ແລະ ເຜີຍແຜ່ໄ ດູ້ໄວກວ່າ ແລະ ນາໃຊູ້ ຊັບພະຍາກອນທີື່ໜ້ອຍກວ່າ. ບາງຕວຊີົ້ບອກທາງດ້ານຄວາມເຊື່ອໝັົ້ ນທີື່ສາມາດຄິ ດໄລ່ ແລະ ເປັນປະໂຫຍດສາລັບການ ຕິດຕາມເສດຖະກິດໃນໄລຍະສັົ້ນ ໃນເງື່ອນໄຂທີື່ຈາກັດຂອງປະເທດເຮາ ລວມມີ: ດັດຊະນີຄວາມ ຄິ ດເຫັ ນ ພາກທຸ ລະກິ ດ, ດັ ດຊະນີ ຄ ວາມຄິ ດ ເຫັ ນຂອງຜູູ້ ຊ ມໃຊູ້ , ດັ ດຊະນີ ການຈ້ າ ງງານ ແລະ ດັດຊະນີສື່ງອອກ ແລະ ນາເຂົ້າ. ການນາໃຊູ້ດັດຊະນີເຫຼື່ານີົ້ ບື່ພຽງແຕ່ຈະຊ່ວຍໃຫູ້ຜູູ້ວາງນະໂຍບາຍ ທັງພາກລັດ ແລະ ເອກະຊນ ເບິື່ງທ່າອ່ຽງເສດຖະກິດໄລຍະສັົ້ນ ແລະ ວາງແຜນການຢ່າງເໝາະສມ, ແຕ່ຍັງຊ່ວຍໃຫູ້ຜູູ້ວາງນະໂຍບາຍ ສາມາດສມທຽບດັດຊະນີເຫຼື່ານີົ້ກັບຂົ້ມູນຕວຈິງ ເຊິື່ງປກກະຕິຈະ ອອກມາຊ້າກວ່າ ເພື່ອກວດຄນ ແລະ ດັດປັບຖ້າມີຄວາມຈາເປັນ. ທັງໝດນີົ້ຈະຊ່ວຍປັບປຸງລະບບ ການຕິດຕາມເສດຖະກິດຂອງ ສປປ ລາວ. ສະນັົ້ນ, ເອກະສານສະບັ ບນີົ້ ຈະນາສະເໜີ ກ່ຽວກັບ ຕວຊີົ້ບອກເສດຖະກິ ດໄລຍະສັົ້ ນ ທີື່ ສາມາດພັດທະນາ ແລະ ນາໃຊູ້ເພື່ ອຕິດຕາມການເໜັງຕີ ງຂອງເສດຖະກິດໃນໄລຍະສັົ້ນໃນ ສປປ ລາວ. ເອກະສານສະບັບນີົ້ ປະກອບມີສີື່ພາກ ຄ: (1) ພາກສະເໜີ, (2) ທບທວນທິດສະດີ ແລະ ແນວຄວາມຄິ ດໃນການພັ ດ ທະນາຕວຊີົ້ ບອກ, (3) ຄຸ ນ ລັ ກສະນະຂອງຂົ້ ມູນ ແລະ ການສ້ າ ງ ດັດຊະນີ, ແລະ (4) ຜນການຄິດໄລ່ ແລະ ຂົ້ສະຫຼຸບ.
II.
ທົບທວນທິດສະດ ແລະ ແນວຄວາມຄິດໃນການພັດທະນາຕົວຊີ້ບອກ
2.1 ທົບທວນທິດສະດ ເພື່ອສ່ອງແສງ ແລະ ຕິດຕາມສະພາບເສດຖະກິດຂອງປະເທດ, ຫຼາຍຕວຊີົ້ບອກໄດູ້ຮັບການ ພັດທະນາຂຶົ້ ນໃນຫຼ າກຫຼ າ ຍມອງມູ ນ ແລະ ຈຸ ດປະສງ. ຈາກຄຸ ນລັ ກສະນະຂອງຂົ້ ມູນທີື່ ນາໃຊູ້ , ບັນດາຕວຊີົ້ບອກເຫຼື່ານັົ້ນ ສາມາດແບ່ງອອກເປັນສອງປະເພດຄ: (1) ຕວຊີົ້ບອກທາງດ້ານປະລິມານ ທີື່ຄິດໄລ່ຈາກຂົ້ມູນປະລິມານ ເຊິື່ງປກກະຕິຈະແມ່ນຂະແໜງການພາກລັດເປັນຜູຜ ູ້ ະລິດ ແລະ ລາຍ ງານ ເປັນຕົ້ນແມ່ນ: ຕວເລກ GDP, ມູນຄ່າສື່ງອອກ-ນາເຂົ້າ, ການໃຊູ້ຈ່າຍພາກລັດ, ການຈ້າງງານ. ເຖິງຢ່າງໃດກື່ຕາມ, ຕວຊີົ້ບອກທາງດ້ານປະລິມານດັື່ງກ່າວ ແມ່ນຄິດໄລ່ຈາກຂົ້ມູນຕວຈິງ. ສະນັົ້ນ, ມັນຈຶື່ງມີຂົ້ຈາກັດຫຼາຍດ້ານເປັນຕົ້ນແມ່ນ: ມັນແມ່ນຕວເລກທີື່ຊີົ້ບອກເຖິງສິື່ງທີເື່ ກີດຂຶົ້ນໃນອາດີດ ບື່ ແມ່ນສ່ອງແສງສະພາບການໃນຕື່ໜ້າ, ການເກັບກາຂົ້ມູນມີຄວາມຊັບຊ້ອນ ແລະ ໃຊູ້ເວລາຫຼາຍ ຈຶື່ງ ເຮັດໃຫູ້ ການເຜີ ຍແຜ່ມີຄວາມຊັ ກຊ້ າ. (2) ຕວຊີົ້ ບອກທາງດ້ ານຄຸນນະພາບ ເຊິື່ ງເປັ ນທີື່ຮູູ້ກັນໃນ ລັກສະນະຕວຊີົ້ບອກທາງດ້ານຄວາມເຊື່ອໝັົ້ນ, ປັດຈຸບັນ ຕວຊີົ້ບອກໃນລັກສະນະນີົ້ ໄດູ້ຖກນາໃຊູ້ ກັນຢ່າງກວ້າງຂວາງເພື່ອແກູ້ໄຂຂົ້ຈາກັດຂອງຕວຊີົ້ບອກທາງດ້ານປະລິມານດັື່ງທີື່ ໄດູ້ກ່າວມາ. ຕວຊີົ້ ບອກທາງດ້ ານຄຸນນະພາບນີົ້ ແມ່ ນຄິ ດໄລ່ ຈາກທັ ດສະນະມວນລວມຂອງພາກສ່ ວນເສດຖະກິ ດ ເຊັື່ນ: ຫວໝ່ ວຍທຸລະກິດ ແລະ ຜູູ້ຊມໃຊູ້ ໂດຍຜ່າ ນການສາຫຼວດຄວາມເຊື່ ອໝັົ້ ນ. ໂດຍທື່ວໄປ, 2
ການສາຫຼວດລັກສະນະນີົ້ ຈະມີຫຼາກຫຼາຍຄາຖາມ ເພື່ອລວບລວມເອາບັນດາທັດສະນະຂອງທຸລະ ກິດ ແລະ ຄວເຮອນ ໃນຫຼາຍປັດໄຈເສດຖະກິດທີື່ແຕກຕ່າ ງກັນ. ການໃຫູ້ຄາຕອບໃນດ້ານບວກຕື່ ຄາຖາມເຫຼື່ານັົ້ນ ແມ່ນມີຄວາມໝາຍວ່າ ທຸລະກິດ/ຄວເຮອນ ມີຄວາມເຊື່ອໝັົ້ນຫຼາຍຂຶົ້ນ (Stuart and Melissa, 2004). ເພື່ ອ ຄວາມເຂົ້ າ ໃນທີື່ ງ່ າ ຍຂຶົ້ ນ ແລະ ສາມາດສ ມທຽບໄດູ້ , ບັ ນ ດາ ທັດສະນະເຫຼື່າ ນີົ້ ຈຶື່ ງໄດູ້ ປ່ຽນໃຫູ້ ເປັນຮູ ບແບບຂອງຄ່າ ດັ ດຊະນີ . ເຖິງ ຢ່ າງໃດກື່ຕາມ, ເນື່ອງຈາກ ດັດຊະນີແມ່ນຄິດໄລ່ຈາກຂົ້ມູນຄຸນນະພາບ; ສະນັົ້ນ ການນາໃຊູ້ດັດຊະນີ ຈຶື່ງບື່ມີຄວາມໝາຍທີື່ຈະ ສ່ອງແສງເຖິງການປ່ຽນແປງທາງດ້ານປະລິມານ ແຕ່ມັນພຽງແຕ່ບື່ງອອກເຖິງທ່າອ່ຽງການປ່ຽນແປງ ເທື່ານັົ້ ນ (ຕວຢ່າ ງ: ເພີື່ ມຂຶົ້ ນ ຫຼ ຫຼຸດລງ). ສະນັົ້ ນ, ຖ້ າຈະນາໃຊູ້ ເພື່ອສມທຽບການປ່ຽນແປງທາງ ດ້ານປະລິມານ ອາດໃຫູ້ຜນທີື່ຜິດພາດໄດູ້. ການສາຫຼວດທຸລະກິດ ແມ່ນການສາຫຼວດທີື່ນາໃຊູ້ກັນຢ່າງກວ້າງຂວາງເພື່ອລວບລວມຂົ້ມູນ ຄຸນນະພາບ ສາລັບໃຊູ້ໃນການຕິດຕາມສະພາບທຸລະກິດໃນປັດຈຸບັນ ແລະ ປະເມີນການພັດທະນາ ໃນໄລຍະສັົ້ນ, ແລະ ສຸດທ້າຍກື່ເພື່ ອສ້າ ງດັດຊະນີ ຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິດ (BTI). ການສາ ຫຼວດທຸລະກິດ ໄດູ້ຖກພັດທະນາຂຶົ້ນນັບແຕ່ຊຸມປີ 1920s, ອງກອນທີື່ເຮັດການສາຫຼວດໃນໄລຍະ ນັົ້ ນ ເຊິື່ ງ ປະກອບດ້ ວ ຍ ສະຫະພັ ນ ອຸ ດ ສາຫະກ າຂອງອັ ງ ກິ ດ (Confederation of British Industries), ສະຖາບັ ນຄົ້ ນຄວ້ າ ແລະ ຂົ້ ມູນຂ່າ ວສານ ຂອງເຢຍລະມັ ນ (Ifo Institut für Wirtschaftsforschung), ສູ ນສະຖິ ຕິ ແ ຫ່ ງຊາດຝຣັື່ ງ , ໄດູ້ ມີບດບາດສາຄັ ນຕື່ ການສ າຫຼ ວ ດ ລັກສະນະນີົ້ ນັບແຕ່ຊຸມປີ 1950 (OECD 2003). ຕື່ມາໃນປີ 1976, ການສາຫຼວດທຸລະກິ ດ ໄດູ້ກາຍເປັນທີື່ຮູູ້ຈັກກັນຢ່າງກວ້າງຂວາງຂຶົ້ນ ພາຍຫຼັງທີື່ ດັດຊະນີຄາດຄະເນຂອງຜູູ້ບລິຫານທຸລະກິດ (Business Executive’s Expectation Index) ໄດູ້ຮັບການພັດທະນາຂຶົ້ນໂດຍ ອງກອນທີື່ ບື່ສະແຫວງຫາຜນກາໄລ (the Conference Board) ໃນອາເມລິກາ (Conference Board 2003). ຫຼາຍປີຕື່ມາ, ບັນດາທະນາຄານກາງ ເຊັື່ນ: ຍີື່ປຸ່ນ, ເບວ ຢຽມ ແລະ ອື່ນໆ ໄດູ້ເຮັດການສາ ຫຼວດທຸລະກິດ ເພື່ອເປັນຂົ້ມູນໃຫົ້ນັກທະນາຄານໃນການຕິດ ຕາມສະພາບເສດຖະກິດ. ສາລັບບັນ ດາປະເທດໃນກຸ່ມ OECD, ການສາຫຼວດປະເພດນີົ້ຖວ່າມີບດບາດສາຄັນຫຼາຍໃນການສະໜອງຂົ້ ມູນໃຫູ້ແກ່ນັກຄົ້ນຄວ້າ ແລະ ນັກວາງນະໂຍບາຍ, ຕະຫຼອດຮອດຜູູ້ຕອບແບບສອບຖາມເອງ ໂດຍ ສະເພາະກື່ແມ່ນການນາໃຊູ້ເພອ ື່ ວິເຄາະຮອບວຽນຂອງທຸລະກິດ (OECD, 2003). ນອກຈາກນີົ້, ໃນຫຼາ ຍໆປະເທດ ຕວຢ່າງ: ປະເທດມາເລເຊຍ, BTI ໄດູ້ ຖກພິສູດແລູ້ວວ່ າ ມີ ຄວາມສາພັ ນທາງ ບວກກັບອັດຕາການເຕີບໂຕຂອງເສດຖະກິດ (MIER, 2007) ເຊິື່ງລາຍລະອຽດເພີື່ມເຕີມສາມາດ ເບິື່ງໄດູ້ໃນຮູບສະແດງ 1. ຄຽງຄູ່ກັນນັົ້ນ, ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນຜູູ້ ຊມໃຊູ້ ຍັງໄດູ້ຮັບການສ້າງຂຶົ້ນເພື່ອເກັບກາຂົ້ ມູນທາງດ້ານຄຸນນະພາບຈາກຄວເຮອນ ແລະ ຜູູ້ຕອບແບບສອບຖາມ ກ່ຽວກັບການຊມໃຊູ້ທີື່ສາຄັນ , ຖານະທາງການເງິນເມື່ອສມທຽບກັບໄລຍະຜ່ານມາ, ແລະ ການຄາດຄະເນຕື່ສະຖານະທາງການ ເງິນໃນຕື່ໜ້າ; ແລູ້ວປ່ຽນເປັນດັດຊະນີຄວາມຄິດເຫັນຜູຊ ູ້ ມໃຊູ້ (CSI) (OECD 2003). CSI 3
ໄດູ້ຖກພິສູດແລູ້ວວ່າມີປະໂຫຍດຫຼາຍຕື່ການຕິດຕາມສະພາບເສດຖະກິດຈາກເບົ້ອງຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ຍັງໄດູ້ ພິສູດວ່າມີ ການພວພັ ນທາງບວກກັບອັດຕາການເຕີບໂຕຂອງເສດຖະກິດ. ໃນປະເທດ ອັງກິດ, ການເໜັງຕີງຂອງຄວາມເຊື່ອໝັົ້ນຂອງຜູູ້ບລິໂພກໄດູ້ຖກນາໃຊູ້ເພື່ອພະຍາກອນການຊມໃຊູ້ ໃນອະນາຄ ດ ຍ້ ອ ນວ່ າ ດັ ດຊະນີ ຄ ວາມເຊື່ ອໝັົ້ ນມີ ການພ ວພັ ນໃນລະດັ ບ ສູ ງ ກັ ບການຊມໃຊູ້ (Stuart and Melissa, 2004). ພ້ ອມກັ ນນັົ້ ນ, CSI ຍັ ງເຫັ ນ ວ່ າມີ ຄວາມອ່ ອນໄຫວຕາມ ຄວາມບື່ແນ່ນອນຂອງເສດຖະກິ ດ ແລະ ການເມອງ. ຕວຢ່າງ: ຄວາມບື່ໝັົ້ນຄງທາງການເມອງໃນ ປະເທດໄທໃນປັດຈຸບັນ ໄດູ້ສື່ງຜນເຮັດໃຫູ້ດັດຊະນີຄວາມເຊື່ອໝັົ້ນຂອງຜູູ້ບລິໂພກມີທ່າອ່ຽງຫຼຸດລງ (www.utcc.ac.th/cebf). ສະນັົ້ນ, ດັດຊະນີດັື່ງກ່າວ ຈຶື່ງໄດູ້ຖກນາໃຊູ້ຢ່າງກວ້າງຂວາງເພື່ອເປັນ ຕວຊີົ້ບອກ ເສດຖະກິດໄລຍະສັົ້ນ ແລະ ການພະຍາກອນເສດຖະກິ ດມະຫາພາກ1. ສາລັບຊື່ຂອງ ດັ ດ ຊະນີ ດັື່ ງ ກ່ າ ວ ອາດມີ ຊື່ ເ ອີົ້ ນ ທີື່ ແ ຕກຕ່ າ ງກັ ນ ໃນແຕ່ ລ ະປະເທດ ເຊິື່ ງ ຊື່ ທີື່ ມັ ກ ໃຊູ້ ກັ ນ ຢ່ າ ງ ກວ້ າ ງຂວາງລວມມີ : ດັ ດ ຊະນີ ຄວາມຄິ ດ ເຫັ ນ ຜູູ້ ຊມໃຊູ້ , ດັ ດ ຊະນີ ຄວາມເຊື່ ອ ໝັົ້ ນ ຜູູ້ ຊ ມໃຊູ້ , ດັດຊະນີຄາດຄະເນຂອງຜູູ້ຊມໃຊູ້ ຫຼ ດັດຊະນີຜູູ້ຊມໃຊູ້. ໃນການປ່ ຽນຂົ້ມູນຄຸນນະພາບຈາກການສາຫຼວດທຸ ລະກິ ດ ແລະ ຜູູ້ຊມໃຊູ້ ເປັນດັ ດຊະນີ ຄວາມເຊື່ອໝັົ້ ນ, ການການດຄ່າ ມາດຖານອາດມີ ຄວາມແຕກຕ່ າງກັ ນໃນແຕ່ລະປະເທດຕາມວິ ທີ ການຄິ ດໄລ່ ຂອງໃຜມັນ. ຕວຢ່ າງ: ປະເທດໄທ ດັ ດຊະນີຄວາມເຊື່ ອໝັົ້ນ ຈະມີ ຄ່າຢູ່ ລະຫວ່າງ 0100, ຖ້າຄ່າດັດຊະນີຕື່າກວ່າ 50 ໝາຍເຖິງມີທັດສະນະທາງດ້ານລບ ແລະ ຖ້າມີຄ່າສູງກວ່າ 50 ໝາຍເຖິງມີທັດສະນະທາງດ້ານບວກຕື່ກັບຫວຂົ້ນັົ້ນໆ (Watchararoroj, 2013). ສ່ວນປະເທດ ມາເລເຊຍ ແມ່ ນໃຊູ້ 100 ເປັ ນຄ່ າມາດຖານ ເຊິື່ ງຖ້ າ ຄ່ າດັ ດຊະນີ ຕື່ າກວ່ າ 100 ໝາຍຄວາມວ່ າ ເສດຖະກິດຢູ່ໃນທ່າຂາລງ ແລະ ຖ້າດັດຊະນີສູງກວ່າ 100 ໝາຍຄວາມວ່າເສດຖະກິດຢູ່ໃນທ່າຂາ ຂຶົ້ນ. ສາລັບກລະນີຢູ່ ສປປ ລາວ ແມ່ນຈະໃຊູ້ຄ່າ 100 ເປັນຄ່າມາດຖານ.
1
ໃນຫຼ າຍໆປະເທດກື່ໄດູ້ ມີການຄິດໄລ່ດັດຊະນີທີື່ ຄ້າຍໆກັນເຊັື່ນ: ດັ ດຊະນີ ຄວາມຄິດເຫັນຜູູ້ ຊມໃຊູ້ ໃນປະເທດມາເລ ເຊຍ (ໂດຍ MIER); ດັ ດ ຊະນີ ຄ ວາມເຊື່ ອ ໝັົ້ ນ ຜູູ້ ຊມໃຊູ້ ໃນປະເທດໄທ (ໂດຍ ມະຫາວິທ ະຍາໄລຫ ການຄ້ າໄທ); ດັດຊະນີ ຄວາມເຊື່ອໝັົ້ນຜູູ້ ບລິໂພກ ໃນປະເທດ ສປ ຈີນ (ໂດຍ ສູ ນສະຖິຕິ ແຫ່ງຊາດຈີນ); ດັ ດຊະນີຄ ວາມຄິດ ເຫັນຜູູ້ ຊມໃຊູ້ ໃນປະເທດອາເມລິກາ (ໂດຍ ມະຫາວິທະຍາໄລມີຊີແກນ); ແລະ ການສາຫຼວດທ່າອ່ຽງຜູູ້ຊມໃຊູ້ ໃນປະເທດອດ ສະຕາລີ (ໂດຍມະຫາວິທະຍາໄລແມວເບີື່).
4
ຮູບສະແດງ 1: ການເໜັງຕງຂອງ CSI, BTI ແລະ ອັດຕາການເຕບໂຕຂອງ GDP ໃນປະເທດ ມາເລເຊຍ
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ສະຖາບັນຄນ ົ້ ຄວ້າເສດຖະກິດມາເລເຊຍ (MIER)
2.2 ແນວຄວາມຄິດໃນການພັດທະນາຕົວຊີ້ບອກ ການຂາດແຄນຂົ້ມູນຖວ່າແມ່ນບັນຫາທື່ວໄປໃນບັນດາປະເທດກາລັງພັດທະນາ ເຊິື່ງສະພາບ ດັື່ງກ່າວໄດູ້ກາຍເປັນສິື່ງທ້ າທາຍຕື່ ລັດຖະບານໃນການຕິດຕາມສະພາບເສດຖະກິ ດເພື່ອວາງນະໂຍ ບາຍແກູ້ໄຂໄດູ້ຢ່າງທັ ນສະພາບການ. ຍ້ອນແນວນັົ້ນ ບັ ນດາສະຖາບັນທີື່ກ່ຽ ວຂ້ອງຈຶື່ງ ໄດູ້ມີຄວາມ ພະຍາຍາມທີື່ຈະພັດທະນາບັ ນດາຕວຊີົ້ບອກທີື່ເປັນຕວແທນໃຫູ້ຕວເລກເສດຖະກິດທີື່ຍັງບື່ທັນມີ , ຕວຊີົ້ບອກທີື່ຮູູ້ຈັກກັນດີ ແລະ ມີ ປະໂຫຍດລວມມີ: ດັດຊະນີຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິດ ແລະ ດັດຊະນີຄວາມຄິດເຫັນຜູູ້ຊມໃຊູ້. ດັດຊະນີທັງສອງນີໄດົ້ຖກພິສູດແລູ້ວວ່າ ເປັນຂົ້ມູນມີທີື່ມີຄວາມ ສາຄັນຫຼາຍຕື່ການປະເມີນສະພາບເສດຖະກິດຈາກເບົ້ອງຜູຊ ູ້ ມໃຊູ້ ແລະ ທຸລະກິດ ທັງໃນປັດຈຸບັນ ແລະ ອະນາຄດອັນໃກູ້ . ຍົ້ອນແນວນີົ້, ສະຖາບັ ນຄົ້ ນຄວ້າເສດຖະກິ ດແຫ່ງ ຊາດ (ສຄສ), ເຊິື່ ງມີ ພາລະບດບາດໃນການຕິດຕາມ, ວິໄຈ ແລະ ຄາດຄະເນເສດຖະກິດ, ຈຶື່ງໄດູ້ມີແນວຄວາມຄິດລິເລີື່ມ ພັດທະນາ ດັດຊະນີຄວາມຄິດເຫັນຜູຊ ູ້ ມໃຊູ້ ແລະ ທຸລະກິດ ເພື່ອເປັນຕວຊີົ້ບອກເສດຖະກິດໄລຍະ ສັົ້ນ ນັບແຕ່ປີ 2004 ເປັນຕົ້ນມາ ໂດຍໄດູ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນທາງດ້ານການເງິນຈາກ ອງການ ຊາຊາກາວາເພື່ອສັນຕິພາບ ແລະ ການຊ່ວຍເຫຼອດ້ານວິຊາການຈາກ ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າເສດຖະກິດ ມາເລເຊຍ (MIER). ສອງດັດຊະນີດັື່ງກ່າວ ໄດູ້ຖກນາໃຊູ້ເຂົ້າໃນການຕິດຕາມ ແລະ ວິໄຈສະພາບ ການຊມໃຊູ້ ຂອງຄວເຮອນ ແລະ ການລງທຶນຂອງພາກເອກະຊນເປັ ນລາຍໄຕມາດ ເພື່ອປະກອບ ສ່ວນຮັບໃຊູ້ການຂຽນບດລາຍງານເສດຖະກິດມະຫາພາກປະຈາໄຕມາດຂອງສະຖາບັນ.
5
ຍ້ອນສະພາບການຂາດແຄນຕວຊີົ້ ບອກເສດຖະກິດໄລຍະສັົ້ ນ (ເອກະສານຊ້ອຍທ້ າ ຍ 1 ສາລັບສະພາບການເຜີຍແຜ່ຂົ້ມູນທາງການໃນປະເທດລາວ) ຈຶື່ງເຮັດໃຫູ້ ສຄສ ມີຂົ້ຈາກັດທີື່ຈະປະ ເມີ ນເສດຖະກິດຈາກເບົ້ ອງການໃຊູ້ ຈ່າຍຕາມທິ ດສະດີ ເສດຖະສາດຂອງເຄນນິ ຊຽນ ເພື່ອເປັ ນ ພົ້ນຖານໃຫູ້ ແກ່ ການປະເມີ ນ GDP ລາຍໄຕມາດ. ຢາກເຮັ ດໄດູ້ແ ນວນີົ້, ກ່ອນອື່ ນໝ ດຕ້ ອງເລີື່ ມຈາກການເບິື່ງທຸກອງປະກອບຂອງເສດຖະກິດ ໂດຍອີງໃສ່ ສມຜນອຸປະສງຂອງເສດຖະກິດຄ: GDP = C + I + G + X – M ໃນນັົ້ນ GDP ແມ່ນລວມຍອດຜະລິດຕະພນພາຍໃນ, C ແມ່ນການຊມໃຊູ້ຂອງຄວເຮອນ, I ແມ່ ນການລງທຶນພາກເອກະຊນ, G ແມ່ ນລາຍຈ່ າຍຂອງລັ ດຖະບານ, X ແມ່ນມູນຄ່ າສື່ງ ອອກ ແລະ M ແມ່ນມູນຄ່ານາເຂົ້າ. ເນື່ ອງຈາກ CSI ແລະ BTI ໄດູ້ ພັ ດ ທະນາຂຶົ້ ນ ແລະ ຖກນ າໃຊູ້ ເປັ ນຕ ວຊີົ້ ບອກຂອງ ເສດຖະກິ ດໃນໄລຍະສັົ້ນ ໂດຍມີເປົ້າໝາຍນາໃຊູ້ ເພື່ອເປັນຕວແທນໃຫູ້ການຊມໃຊູ້ຂອງຄວເຮອນ (C) ແລະ ການລງທຶ ນຂອງພາກເອກະຊນ (I). ສ່ ວນຂົ້ ມູນກ່ຽ ວກັບການໃຊູ້ ຈ່າຍຂອງພາກລັ ດ (G), ໂດຍທື່ ວໄປແມ່ນສາມາດຮັບຮູູ້ໄ ດູ້ທັນຕາມການດເວລາ, ພ້ ອມກັນນັົ້ນ, ການໃຊູ້ຈ່າຍຂອງ ພາກລັດແມ່ນຈະເປັນໄປຕາມແຜນງົບປະມານທີື່ ສະພາອະນຸມັດ. ສະນັົ້ ນ, ເຮາສາມາດຕັົ້ ງສມມຸ ດ ຖານວ່າການໃຊູ້ຈ່າຍຂອງພາກລັດແມ່ນເປັນໄປຕາມແຜນໃນແຕ່ລະໄລຍະ. ດັື່ງນັົ້ນ, ສິື່ງທີື່ຍັງບື່ທັນຮູູ້ ເພື່ອທີື່ ຈະປະເມີ ນການປ່ຽ ນແປງຂອງເສດຖະກິດກື່ ແມ່ນການປ່ຽນແປງຕວເລກນາເຂົ້ າ ແລະ ສື່ ງ ອອກ. ປັດຈຸບັນ, ການລາຍງານຂົ້ມູນຕວເລກນາເຂົ້າ ແລະ ສື່ງອອກ ທີື່ເປັນທາງການແມ່ນມີຄວາມ ຊັກຊ້າ ປະມານ 3 ເຖິງ 6 ເດອນ ເຊິື່ງ ມັນເຮັ ດໃຫູ້ການຕີ ລາຄາເສດຖະກິ ດລາຍໄຕມາດມີ ຄວາມ ຫຍຸູ້ງຍາກ. ນອກຈາກນັົ້ນ, ຂົ້ມູນຕວເລກນາເຂົ້າ ແລະ ສື່ງອອກ ຍັງເໜັງຕີງ ຕາມສະພາບຕະຫຼາ ດ ພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ, ສະນັົ້ນ ການສ້າງສະຖິຕິທດແທນໃຫູ້ແ ກ່ການສື່ງ ອອກ ແລະ ນາເຂົ້ າ ໂດຍອາໄສການສາຫຼ ວດເປັນພົ້ນຖານ ຄາດວ່າຈະປະກອບສ່ວນສາຄັ ນຕື່ການປະເມີ ນເສດຖະກິ ດ ລາຍໄຕມາດ. ໃນຫຼາຍປະເທດ ຂົ້ມູນທາງການກ່ຽວກັບການຄ້າແມ່ນສາມາດເຂົ້ື່າເຖິງໄດູ້ງາ່ ຍ ແລະ ທັນກັບ ສະພາບການ, ສະນັົ້ນ ທິດສະດີກ່ຽວກັບການພັດທະນາດັ ດຊະນີການສື່ ງອອກ ແລະ ນາເຂົ້າ ຈຶື່ງບື່ ຄ່ອຍປະກດມີ. ເຖິງຢ່າງໃດກື່ຕາມ, ໃນເອກະສານຈານວນໜຶື່ງທີື່ ໄດູ້ກ່າວເຖິງການສ້າງຕວຊີົ້ບອກ ກ່ຽວກັບການສື່ງອອກ ແລະ ນາເຂົ້າ ເຫັນວ່າ ຫຼັກການທື່ວໄປກ່ຽວກັບການສ້າງຕວຊີົ້ບອກຂອງການ ສື່ງອອກ ແລະ ນາເຂົ້າ ກື່ ແມ່ນການນາໃຊູ້ຂົ້ມູນການຄ້າທີື່ເປັນທາງການຈານວນໜຶື່ງ. ຕວຢ່າງເຊັື່ນ: ໃນການຕິດຕາມສະພາບການຄ້າສາກນໃນຕະຫຼາດສິນຄ້າ ແລະ ບລິການ ຂອງສາຫະລັດອາເມລິກາ, ໃນແຕ່ລະເດອນ ກມການຄ້າຂອງອາເມລິກາຈະເລອກເອາບາງລາຍການສິນຄ້າສື່ງອອກ ແລະ ນາເຂາົ້ ມາເປັນຕວແທນເພອ ື່ ຄິດໄລ່ສະພາບການຄ້າສາກນໃນຕະຫຼາດສິນຄ້າ (www.commerce.gov). 6
ສ່ວນຂົ້ມູນກ່ ຽວກັ ບການຄ້າ ສາກນໃນຕະຫຼ າ ດບລິ ການ ແມ່ ນໄດູ້ ຈາກການສາຫຼ ວດທຸ ລະກິດ ຫຼ ສະມາຄມທີື່ ດາເນີ ນທຸ ລະກິດການບລິ ການ ດ້ ວຍການສາຫຼ ວດເບິື່ງ ບລິ ມາດລາຍຮັ ບທີື່ ທຸລະກິ ດ ເຫຼື່ານັົ້ນໄດູ້ຂາຍບລິການໃນຕ່າງປະເທດ ແລະ ທຸລະກິດຂອງຊາວອາເມລິກາ ທີື່ ໄດູ້ໃຊູ້ບລິການເຊິື່ ງ ສະໜອງໂດຍຕ່າງປະເທດ. ນອກຈາກນີົ້, ສະຖິຕິດ້ານແຮງງານ ຖວ່າແມ່ນໜຶື່ງໃນບັນດາຂົ້ມູນທີື່ຍັງຂາດເຂີນຫຼາຍທີື່ສຸດ ສາລັບປະເທດລາວ. ຂົ້ມູນແຮງງານທີື່ເປັນທາງການ ແມ່ນເກັບກາໄດູ້ສະເພາະແຕ່ຫຼັງການສາຫຼວດ ພນລະເມອງໃນທຸກໆສິ ບປີເທື່ ານັົ້ນ . ແຮງງານໃນຂະແໜງອຸດສາຫະກາປຸ ງແຕ່ ງ ແມ່ ນເກັ ບກາໄດູ້ ຈາກການສາຫຼວດເປັນບາງໄລຍະເທື່ານັົ້ນ. ເພື່ອສະໜອງຂົ້ມູນໃຫູ້ກັບບັນດາຜູູ້ວາງນະໂຍບາຍ, ບດ ລາຍງານເສດຖະກິດມະຫາພາກປະຈາໄຕມາດຂອງ ສຄສ ໄດູ້ຈັດໃຫູ້ມີຫວຂົ້ໜຶື່ງກ່ຽວກັ ບສະພາບ ຕະຫຼ າ ດແຮງງານ ແຕ່ ການວິ ເຄາະກື່ ມີ ຄວາມຫຍຸູ້ ງ ຍາກຫຼ າ ຍຍ້ ອ ນຂົ້ ຈາກັ ດ ດັື່ ງ ກ່ າ ວ. ສະນັົ້ ນ , ປັດຈຸ ບັນ ສະຖາບັ ນໄດູ້ ຄັດເອາຂົ້ ມູນກ່ຽວກັບຕະຫຼ າດແຮງງານທີື່ ໄດູ້ ຈາກການສາຫຼ ວດຄວາມຄິ ດ ເຫັນຂອງຜູູ້ຊມໃຊູ້ ແລະ ຂອງພາກທຸລະກິດ ເປັນແຫຼື່ງອ້າງອີງໃນການວິໄຈສະພາບຕະຫຼາດແຮງງານ ກື່ຄ ການສ້າງເປັນດັດຊະນີການຈ້າງງານ. ດັດຊະນີທີື່ຕິດຕາມການປ່ຽນແປງສະພາບການຈ້າງງານ ແມ່ນຖກນາໃຊູ້ຢ່າງກວ້ າງຂວາງຢູ່ ຫຼາຍໆປະເທດ. ຂົ້ມູນຈາກການສາຫຼວດໃຫຍ່ ກຄກັບຂົ້ມູນອື່ນໆ, ໂດຍປກກະຕິແລູ້ວຈະມີຄວາມ ລ້າຊ້າໃນການເຜີຍແຜ່ ແລະ ນາໃຊູ້ຊັບພະຍາກອນເປັນຈານວນຫຼາຍ. ດັດຊະນີການຊອກວຽກເຮັດ (SEEK Employment Index) ແມ່ນຕວຊີົ້ບອກລ່ວງໜ້າທີື່ວັດແທກເບົ້ອງການສະໜອງໃນ ຕະຫຼາ ດແຮງງານຢູ່ ປະເທດອດສະຕຼ າລີ ເຊິື່ງ ມີການພວພັ ນກງກັ ນຂ້ າມກັບເບົ້ ອງຄວາມຕ້ ອງການ (SEEK, 2011). ດັດຊະນີດັື່ງ ກ່າວ ສ້າງຂຶົ້ ນເພື່ອສະໜອງຂົ້ມູນໃຫູ້ແ ກ່ລັດຖະບານ ແລະ ພາກ ເອກະຊນ ເພື່ອໃຫູ້ຮູູ້ເຖິງວງຈອນ ແລະ ທ່າອ່ຽງດ້ານແຮງງານຢູ່ໃນຂະແໜງຈັດຫາງານ. ການຄິດໄລ່ ດັດຊະນີດັື່ງກ່າວ ແມ່ນອີງໃສ່ຖານຂົ້ມູນຈາກເວັບໄຊຂອງຊີກ (www.seek.com.au) ເຊິື່ງເປັນ ບ່ອນໂຄສະນາຮັບສະໝັກວຽກ. ດັດຊະນີດັື່ງກ່າວ ສ້າງຂຶົ້ນມາໂດຍການຮ່ວມມກັບ ສູນຄົ້ນຄວ້າຍຸດ ທະສາດດ້ານເສດຖະກິດ ຂອງມະຫາວິທະຍາໄລວິກຕເຣຍ ເພື່ອສ່ອງແສງໃຫູ້ເຖິງເບົ້ອງຜູທ ູ້ ີື່ຊອກຫາ ວຽກເຮັດງານທາ ແລະ ການເຕີບໂຕຂອງອຸດສາຫະກາ ແລະ ການຈ້າງງານໃນຂງເຂດ ເຊິື່ງດັດຊະນີ ດັື່ງກ່າວປະກອບມີສາມດັດຊະນີຍ່ອຍຄ: ດັດຊະນີການຊອກວຽກເຮັດ ເຊິື່ງເປັນຕວຊີົ້ບອກການດຸ່ນ ດ່ຽງລະຫວ່າ ງຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ການສະໜອງວຽກເຮັດຢູ່ອດສະຕຼ າລີ, ດັດຊະນີ ໂຄສະນາຕາ ແໜ່ງງານ (New Job Ads Index) ແລະ ດັດຊະນີໂຄສະນາຕາແໜ່ງງານທີື່ປັບລະດູການ. ສ່ວນ ດັດຊະນີການຈ້າງງານທີຮ ື່ ູູ້ຈັກກັນດີອີກອັນໜຶື່ງ ແມ່ນດັດຊະນີທ່າອ່ຽງການຈ້າງງານ (ETI) ສ້າງຂຶົ້ນ ໂດຍອ ງການທີື່ ບື່ ສະແຫວງຫາຜ ນກາໄລຢູ່ ສະຫະລັ ດອາເມລິ ກາ ທີື່ ມີ ຊື່ ວ່າ ຄອນເຟີ ເຣນ ບອດ (Conference Broad, 2011). ດັດຊະນີ ດັື່ງ ກ່າ ວນີົ້ ເປັ ນດັດຊະນີ ທີື່ປະກອບມາຈາກ 8 ອງ ປະກອບ (ຕວຊີົ້ບອກ) ເຊິື່ງ ຂົ້ມູນຕວຊີົ້ບອກຕະຫຼາດແຮງງານ ແມ່ນໄດູ້ ມາຈາກຫຼາຍໆແຫຼື່ງ ແລະ ດັດຊະນີດັື່ງກ່າວ ແມ່ ນຂົ້ມູນການຈ້ າງງານໄລຍະສັົ້ນ ແລະ ຄາດຄະເນກ່ ຽວກັ ບການຈ້ າງງານລ່ວງ 7
ໜ້າ. ນອກຈາກນັົ້ນ, ຍັງມີດັດຊະນີອື່ນໆອີກເຊັື່ນ: ດັດຊະນີການຈ້າງງານໃນຂະແໜງກື່ສ້າງ ເຊິື່ງເປັນ ດັດຊະນີ ໄ ລຍະສັົ້ນທີື່ ອະທິ ບາຍເຖິ ງ ການປ່ຽ ນແປງຂຶົ້ນລງຂອງການຈ້ າງງານໃນຂະແໜງກື່ ສ້າງຢູ່ ປະເທດອຽກລັງ ເຊິື່ງໄດູ້ມາຈາກການສາຫຼວດຫວໜ່ວຍທຸລະກິດກື່ສ້າງເອກະຊນຈານວນ 1.000 ຫວໜ່ວຍ ທີື່ມີການຈ້າງງານ 5 ຄນຂຶົ້ນໄປ (CSO, 2008).
III.
ການເລືອກກຸ່ມຕົວຢ່າງ ແລະ ການສ້າງດັດຊະນ
3.1 ການເລືອກກຸມ ່ ຕົວຢ່າງ ໃນການເກັບກາຂົ້ມູນຄຸນນະພາບຈາກການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັ ນພາກທຸ ລະກິດ ແລະ ຜູູ້ ຊມໃຊູ້ , ການອອກແບບແບບສອບຖາມທີື່ ຮັດກຸມ ແມ່ນມີຄວາມສາຄັ ນຫຼ າຍເພື່ອຮັບປະກັນຄຸ ນ ນະພາບຂອງແບບສອບຖາມ ແລະ ທັງຮັບປະ ກັນຂົ້ສະຫຼຸບທີື່ຖກຕ້ອງຈາກຂົ້ມູນດັື່ງກ່າວ. ສະນັົ້ນ, ເພື່ອເປັນຖານໃຫູ້ແກ່ການເລອກກຸ່ມຕວຢ່າງສາລັບການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິດ ແລະ ຜູູ້ຊມໃຊູ້, ຜນການສາຫຼວດວິສາຫະກິດທື່ວປະເທດໃນປີ 2006 ແລະ ການສາຫຼວດການຊມໃຊູ້ ແລະ ການໃຊູ້ຈ່າຍໃນປີ 2007-2008 ແມ່ນໄດູ້ຖກນາໃຊູ້. ຍ້ອນຂົ້ຈາກັດທາງດ້ ານງົ ບປະມານ ແລະ ຂະໜາດຂອງເສດຖະກິ ດລາວ, ການສາຫຼ ວດ ຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິດ ຈະກວມເອາ 300 ຫວໜ່ວຍທຸລະກິດຕວແທນ ແລະ ການສາຫຼວດ ຄວາມຄິດເຫັນຜູູ້ຊມໃຊູ້ ຈະກວມເອາ 500 ຄວເຮອນຕວແທນ. ຈານວນຂະໜາດດັື່ງກ່າວເຫັນວ່ າ ມີຄວາມເໝາະສມ ແລະ ສອດຄ່ອງພສມຄວນເມື່ອທຽບກັບບດຮຽນຂອງສາກນ, ຕວຢ່າງເຊັື່ນ: ຂະ ໜາດຕວຢ່າງທຸລະກິດທີື່ໃຊູ້ເພື່ອເຮັດສາຫຼວດທ່າອ່ຽງທຸລະກິດກວມ 300 ຕວຢ່າງ ໃນມາເລເຊຍ, 500 ໃນສະຫະລັ ດອາເມລິ ກາ ແລະ 300-499 ໃນນິ ວຊີ ແ ລນ, ຟິ ນແລນ ແລະ ໄອສະແລນ. ສະນັົ້ ນ, ເມື່ອພິຈາລະນາເຖິ ງຂະໜາດຂອງເສດຖະກິດລາວແລູ້ ວເຫັນວ່າຂະໜາດຂອງຕວຢ່າ ງທີື່ ພວກເຮາໃຊູ້ແມ່ນສມເຫດສມຜນພສມຄວນ. ເຖິງຢ່າງໃດກື່ຕາມ, ຍ້ອນຄວາມຈາກັດດ້ານຂະໜາດ ຂອງການສາຫຼວດ, ດັດຊະນີທີື່ຄິດໄລ່ໄດູ້ຈາກການສາຫຼວດ ຈຶື່ງເປັນຕວແທນໄດູ້ພຽງແຕ່ໃນລະດັບ ປະເທດເທື່ານັົ້ນ. ອີງຕາມການສາຫຼວດວິສາຫະກິດທື່ວປະເທດປີ 2006, ວິສາຫະກິດທັງໝດມີ 126,913 ຫວໜ່ວຍ (ລວມເອາທັງ ສາຂາຂອງຫວໜ່ ວຍວິ ສາຫະກິ ດ) ໃນນັົ້ນ ພາກກາງ ກວມເອາ 55%, ພາກເໜອ ແລະ ພາກໃຕູ້ ກວມເອາ 30% ແລະ 15% ຕາມລາດັ ບ (ຕາຕະລາງ 1) (DOS, 2007). ໃນການການດເອາແຂວງຕວແທນ, ຈານວນວິສາຫະກິດທີື່ແຈກຢາຍໃນແຕ່ລະແຂວງຕາມ ສາມພາກ ແມ່ນໄດູ້ຮັບການພິຈາລະນາ (ລາຍລະອຽດເບິື່ງ ຕາຕະລາງ 2). ໃນການແຈກຢາຍຕາມ ພາກເຫັນວ່າ: ໃນພາກເໜອ, ແຂວງຫຼວງພະບາງ ກວມເອາສັດສ່ວນຫຼາຍກວ່າໝູ່, ຮອງລງມາແມ່ນ ແຂວງໄຊຍະບູລີ ເຊິື່ງກວມສັດສ່ວນວິສາຫະກິດ 25% ແລະ 23% ຕາມລາດັບ. ສາລັບພາກກາງ, ນະຄອນຫຼ ວງວຽງຈັ ນ ກວມເອາສັດສ່ ວນຫຼ າຍກວ່າ ໝູ່ ກວມເອາ 42%, ຮອງລງມາແມ່ນແຂວງ ສະຫວັນນະເຂດ ກວມເອາ 21%. ສ່ວນພາກໃຕູ້, ແຂວງຈາປາສັກ ແລະ ສາລະວັນ ແມ່ນກວມ 8
ເອາສັດສ່ວນວິສາຫະກິດຫຼາຍກວ່າໝູ່. ເນື່ອງຈາກຂົ້ຈາກັດທາງດ້ານງົບປະມານ, ສະນັົ້ນ ແຂວງຕວ ແທນສາລັບການສາຫຼວດໃນຄັົ້ງນີົ້ ແມ່ນຈະເລອກເອາສອງແຂວງທີື່ກວມເອາສັດສ່ວນວິສາຫະກິ ດ ຫຼາຍກວ່າໝູ່ໃນແຕ່ລະພາກ ເພື່ອຮັບປະກັນວ່າ ແຂວງທີື່ມີການເຄື່ອນໄຫວເສດຖະກິດຫຼາຍຈະຖກ ກວມເອາໃນກຸ່ມຕວຢ່າງຂອງພວກເຮາ. ຕາຕະລາງ 1: ຈານວນຫົວໜ່ວຍວິສາຫະກິດຕາມພາກ ພາກ
ຈານວນຫົວໜ່ວຍ
ເໜອ ກາງ ໃຕູ້ ລວມ
38,017 69,335 19,561 126,913
% 30 55 15 100
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ຄິດໄລ່ໂດຍຜູູ້ຂຽນ, ຂົ້ມູນຈາກກມສະຖິຕິ (2006)
ຕາຕະລາງ 2: ການແຈກຢາຍຂອງຫົວໜ່ວຍວິສາຫະກິດຕາມແຂວງ ເໜືອ ຜົ້ງສາລີ ຫຼວງນາົ້ ທາ ອຸດມໄຊ ບແ ື່ ກູ້ວ ຫຼວງພະບາງ ຫວພັນ ໄຊຍະບູລີ ຊຽງຂວາງ ເໜືອ
%
ກາງ
4.80 6.29 11.79 8.02 25.26 9.90 22.94 11.00 100
ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ວຽງຈັນ ບລິຄາໄຊ ຄາມ່ວນ ສະຫວັນນະເຂດ
% 41.51 18.31 9.06 10.31 20.80
100
ໃຕ້ ສາລະວັນ ເຊກອງ ຈາປາສັກ ອັດຕະປ
% 23.39 6.55 59.24 10.82
100
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ຄິດໄລ່ໂດຍຜູູ້ຂຽນ, ຂົ້ມູນຈາກກມສະຖິຕິ (2006)
ໃນຈານວນວິ ສາຫະກິດທັງ ໝດ 126,913 ຫວໜ່ ວຍ ແມ່ນລວມມີຂະແໜງການທີື່ຫວັ ງ ຜນກາໄລ ແລະ ບື່ຫວັງຜນກາໄລ. ສະນັົ້ນ, ໃນທີື່ນີົ້ແມ່ນພວກເຮາຈະພິຈາລະນາພຽງແຕ່ຫວໜ່ວຍ ທີື່ຫວັງຜນກາໄລທີື່ມແ ີ ຮງງານຫຼາຍກວ່າ 5 ຄນຂົ້ນໄປໃນຂະແໜງການຜະລິດ ເປັນກຸ່ມພນລະເມອງ ສາລັບການເລອກກຸ່ມຕວຢ່າງຂະແໜງການ. ກຸ່ ມຕວຢ່າງພວກເຮາແມ່ນມີປະມານ 6% ຂອງວິສາ ຫະກິດທີື່ຫວັງຜນກາໄລ ແລະ ມີແຮງງານ 5 ຄນຂຶົ້ນໄປ. ກຸ່ມຕວຢ່າງແມ່ ນແຈກຢາຍຕາມນົ້າໜັ ກ ຂອງພາກ ແລະ ຂະແໜງການ. ການແຈກຢາຍຂອງກຸ່ ມຕວຢ່າງຕາມພາກ ສາມາດເບິື່ ງໃນຮູ ບສະ ແດງ 2 ຄ ພາກກາງກວມເອາ 171 ຫວໜ່ວຍ, ພາກເໜອ 79 ຫວໜ່ວຍ ແລະ ພາກໃຕູ້ 50 ຫວ ໜ່ວຍ. ພ້ອມກັນນີົ້, ກຸ່ມຕວຢ່າງໃນຂະແໜງການປຸງແຕ່ງອຸດສາຫະກາ ແມ່ນກວມເອາຫຼາຍກວ່າໝູ່
9
ປະມານ 36.67%, ຂະແໜງປຸງແຕ່ງກະສິກາ, ປ່າໄມູ້ ແລະ ການປະມງ ກວມ 27%, ແລະ ຂະ ແໜງການຄ້າ 17% (ສາລັບລາຍລະອຽດເບິື່ງຕາຕະລາງ 3). ຮູບສະແດງ 2: ການແຈກຢາຍກຸ່ມຕົວຢ່າງຕາມພາກ
ພາກໃຕ້, 50, 17%
ພາກເໜຶອ, 79, 26%
ພາກ ກາງ, 171, 57%
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ຮູບສະແດງໂດຍ ສຄສ, ຂົ້ມູນຈາກກມສະຖິຕ,ິ ຜທ 2007
ຕາຕະລາງ 3: ຂະແໜງການຜະລິດ ແລະ ຫວັງຜົນກາໄລ ຂະແໜງການ
ກຸ່ມພົນລະເມືອງ
ປຸງແຕ່ງກະສິກາ, ປ່າໄມູ້ ແລະ ການປະມງ ກື່ສາ້ ງ ໄຟຟູ້າ ແລະ ອາຍແກັດ ປຸງແຕ່ງອຸດສາຫະກາ ບແ ື່ ຮ່ ບລິການ ການຄ້າ
ບລິສດ ັ 808 342 80 2,406 33 1,171 684
ລວມ
5,524
% 14.63 6.19 1.45 43.56 0.60 21.20 12.38 100
ກຸ່ມຕົວຢ່າງ ບລິສດ ັ 81 6 3 110 2 47 51 300
% 27.00 2.00 1.00 36.67 0.67 15.67 17.00 100
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ປຸງແຕ່ງໂດຍ ສຄສ, ຂົ້ມູນຈາກກມສະຖິຕ,ິ ຜທ 2007
ເຊັື່ນດຽວກັນສາລັບການເລອກກຸ່ມຕວຢ່ າງສາລັບການສາຫຼ ວດຄວາມຄິ ດເຫັ ນຜູູ້ ຊມໃຊູ້ ແມ່ນອີງຕາມການສາຫຼວດການໃຊູ້ຈ່າຍ ແລະ ການຊມໃຊູ້ (2007-2008), ເຊິື່ງຄວເຮອນທັງໝດ ມີ 985,000 ຄວເຮອນໃນທື່ວປະເທດ ເຊິື່ງພາກກາງ ກວມ 48%, ພາກເໜອ ກວມ 31% ແລະ ພາກໃຕູ້ ກວມ 21% (DOS, 2009). ແຂວງທີື່ກວມເອາຈານວນຄວເຮອນຫຼາຍກວ່າໝູ່ລວມມີ ຫຼວງພະບາງ ແລະ ໄຊຍະບູລີ ສາລັບພາກເໜອ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັ ນ ແລະ ສະຫວັນນະເຂດ 10
ສາລັບພາກກາງ, ຈາປາສັກ ແລະ ສາລະວັນ ສາລັບພາກໃຕູ້ (ລາຍລະອຽດເບິື່ງຕາຕະລາງ 4). ນອກ ນັົ້ນ, ໂດຍສະເລ່ ຍ, ແຂວງດັື່ງກ່າວແມ່ນກວມເອາຫຼ າຍກວ່າ 20% ຂອງຈານວນຄວເຮອນໃນແຕ່ ລະພາກ. ສະນັົ້ນ, ແຂວງດັື່ງກ່າວຈຶື່ງໄດູ້ຖກເລອກໃຫູ້ເປັນແຂວງຕວແທນ, ສ່ວນຂະໜາດຄວເຮອນ ຕວແທນໃນແຕ່ ລະແຂວງແມ່ນຄິດໄລ່ ໂດຍອີ ງຕາມການແຈກຢາຍຂອງຄວເຮອນຕາມພາກ. ສຸ ດ ທ້າຍ ການເລອກຄວເຮອນຕວແທນໃນແຕ່ລະແຂວງແມ່ນໃຊູ້ວິທີການຊຸ່ມຕວຢ່າງ. ຕາຕະລາງ 4: ຈານວນຄົວເຮືອນແຈກຢາຍຕາມພາກ ແລະ ແຂວງ ຈານວນຄົວເຮືອນ (1.000 ຄົວເຮືອນ)
ສັດສ່ວນ (%)
ຂະໜາດຄົວເຮືອນ ຕົວແທນ
ທົົ່ວປະເທດ
985
100
500
ໄຊຍະບູລີ ຫຼວງພະບາງ
64 69
21 23
64 58
ພາກເໜືອ
305
31
122
ພາກກາງ
478
48
244
ພາກໃຕ້
201
21
134
ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ສະຫວັນນະເຂດ ສາລະວັນ ຈາປາສັກ
125 134
58 109
26 28 29 54
127 117
40 94
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ປຸງແຕ່ງໂດຍ ສຄສ, ຂົ້ມູນຈາກກມສະຖິຕ,ິ ຜທ 2009
3.2 ການສ້າງດັດຊະນ ການສາຫຼ ວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິ ດ ແລະ ຜູູ້ຊມໃຊູ້ ໄດູ້ພັດທະນາຂຶົ້ນໂດຍອີງຕາມ ຕົ້ນແບບຂອງປະເທດມາເລເຊຍ, ການສາຫຼ ວດໄດູ້ອອກແບບເພື່ອເກັບກາຂົ້ມູນດ້ ານຄຸນນະພາບ ຫຼາຍກວ່ າ ຍ້ ອນຜູູ້ ຕອບແບບສອບຖາມຖກຖາມເພື່ອໃຫູ້ຄາຕອບດ້ ານຄຸນນະພາບຫຼ າຍກວ່ າດ້າ ນ ປະລິມານ. ຕວຢ່າງ: ໃນ BTS, ຜູູ້ຕອບແບບສອບຖາມ ແມ່ນຖກຖາມເພື່ ອໃຫູ້ຄາຕອບດ້ານຄຸ ນ ນະພາບກ່ຽວກັບການຜະລິດ ຫຼ ຍອດຂາຍຂອງຕນ ເຊັື່ນ: “ສູງຂຶົ້ນກວ່າໄຕມາດຜ່ານມາ”, “ບື່ປ່ຽນ ແປງ” ຫຼ “ຕື່າກວ່າໄຕມາດຜ່ານມາ”. ເຖິງຢ່າງໃດກື່ຕາມ, ຜູູ້ຕອບແບບສອບຖາມ ຍັງໄດູ້ຖກຖາມ ເພື່ອໃຫູ້ຄາຕອບດ້ານປະລິມານຕື່ບາງຄາຖາມ ເຊັື່ນ: ເປີເຊັນການປ່ຽນແປງຂອງການສື່ງອອກ-ນາເຂາົ້ື່ ຫຼ ການຈ້າງງານ. ສຸດທ້າຍ, ຂົ້ມູນທີື່ ໄດູ້ຈາກ BTS ແມ່ນຖກນາໃຊູ້ເພື່ອຄິດໄລ່ 3 ດັດຊະນີ: (1) ດັດຊະນີຄວາມຄິດເຫັ ນພາກທຸ ລະກິດ, (2) ດັດຊະນີ ການຈ້ າງງານ ແລະ (3) ດັ ດຊະນີການສື່ ງ ອອກ-ນາເຂົ້າ. ສ່ວນຂົ້ມູນທີື່ໄດູ້ ຈາກ CSS ແມ່ນຖກນາເພື່ອຄິດໄລ່ ດັດຊະນີຄວາມຄິດເຫັນຜູູ້ຊມ ໃຊູ້.
11
3.2.1 เบ เบฑเบ เบ เบฐเบ เบ เบงเบฒเบกเบ เบดเบ เป เบซเบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ (BTI) เบ เบฒเบ เบ เบดเบ เป เบฅเป BTI เป เบกเป เบ เบฅเบงเบกเป เบญเบฒ 4 เบ เบฒเบ เบฒเบกเบ : (1) เบฅเบฐเบ เบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เบฐเบฅเบดเบ เบ เบญเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ ; (2) เบ เบญเบ เบ เบฒเบ เบ เบญเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบด เบ ; (3) เบ เบ เบ เบฒเบ เบ เบฒเป เบ เบตเบ เบ เบธ เบฅเบฐเบ เบดเบ เป เบ เบ เบฅเบงเบก, เป เบฅเบฐ (4) เบ เบฒเบ เป เบ เบตเบทเป เบกเบ เบฒเบ เบฅเบ เบ เบถเบ เบ เบญเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ . เบ เบฒเบ เบฒเบกเบ เบฑเบทเป เบ เบ เป เบฒเบงเป เบกเป เบ เป เบ เบนเป เบ เบฒเบกเบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ เป เบ เบทเป เบญเป เบซเบนเป เป เบ เบฒเป เบ เบปเป เบฒเบชเบกเบ เบฝเบ เบ เบฑเบ เบชเบฒเบกเป เบ เบญเบ เบ เป เบฒเบ เบกเบฒ เป เบฅเบฐ เบ เบฒเบ เบ เบฐเป เบ เบญเบตเบ เบชเบฒเบกเป เบ เบญเบ เบ เบทเป เป เป เบฒ เป เบ เบ เบกเบตเบชเบฒเบกเบ เบฒเบ เบญเบ เป เบซเบนเป เป เบฅเบญเบ เบ : เป เบ เบตเบทเป เบกเบ เบถเบปเป เบ , เบ เบทเป เบ เป เบฝ เบ เป เบ เบ เบซเบผ เบซเบผเบธเบ เบฅเบ . เบชเบกเบกเบธเบ เบ เบดเบ เบฒเบ เบกเบตเบขเบนเป เบงเป เบฒ เป เบกเบทเป เบญเบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ เบชเบฐเป เบ เบ เบ เบงเบฒเบกเบ เป เบ เบ เบทเป เบ เบฑเบ เบฅเบฐเบ เบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เบฐเบฅเบดเบ , เบกเบตเบ เบฑเบ เบชเบฐเบ เบฐเบ เป เบฒเบ เบ เบงเบ เบ เบทเป เบ เบฑเบ เบ เบญเบ เบ เบฒเบ เป เบฅเบฐ เบ เบ เบ เบฒเบ เบ เบฒเป เบ เบตเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ เป เบ เบ เบฅเบงเบก, เป เบฅเบฐ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ เป เบ เบนเป เบกเบ เบต เบฒเบ เป เบ เบตเบทเป เบกเบ เบฒเบ เบฅเบ เบ เบถเบ เป เบ เบ เบ เบฒเบ เป เบ เบตเบก เบทเป เบ เบ เบ เบฐเบฅเบดเบ เป เบ เบชเบฒเบ , เป เบ เบตเบทเป เบกเบ เบฒเบ เบ เป เบฒเบ เบ เบฒเบ เป เบฅเบฐ เป เบ เบตเบทเป เบกเป เบ เบทเป เบญเบ เบ เบฑ เบ เป เบฅเบฐ เบญเบทเป เบ เป , เบ เบตเบปเป เบ เบทเป เป เบฒเบ เบ เบงเบฒเบกเบงเป เบฒเป เบชเบ เบ เบฐเบ เบดเบ เป เบ เบนเป เบฎเบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เบฐเบ เบธเบนเป เบ เบ เบฒเบ เป เบ เบปเป เบญเบ เบ เบฒเบ เบชเบฐเป เบญเบ . เบ เบฒเบ เบ เบดเบ เป เบฅเป BTI เป เบกเป เบ เบญเบตเบ เบ เบฒเบกเบชเบนเบ เบ เบฑเบทเป เบ เบฅเบธเป เบกเบ เบตเบปเป : ๐
๐
[(โ โ ๐ ๐ ญ,๐ ง )/๐ ๐ ฑ ๐ ) ๐ ฑ ๐ ๐ ๐ ] ๐ ข=๐ ๐ ง=๐
I = เบ เบฒเบ เบงเบ เบ เบฒเบ เบฒเบก (i = 1, 2, 3, 4) N = เบ เบฒเบ เบงเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ (n = 1, 2, 3 โ ฆ 300) Pi,n = เบ เบฐเบ เบฐเบ เบญเบ เบ เบฒเบ เบฒเบก i เบ เบญเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ n.
3.2.2 เบ เบฑเบ เบ เบฐเบ เบ เบงเบฒเบกเบ เบดเบ เบ เบนเบ เป เบปเบกเป เบ เป (CSI) เบ เบฒเบ เบ เบดเบ เป เบฅเป CSI เป เบกเป เบ เบฅเบงเบกเป เบญเบฒ 3 เบ เบฒเบ เบฒเบกเบ : (1) เบ เบฑเบ เบชเบฐเบ เบฐเบ เบทเป เบ เบฒเบ เบฐเบ เบฒเบ เบ เบฒเบ เป เบ เบดเบ เบ เบญเบ เบ เบงเป เบฎเบญเบ เป เบ เบ เบฑเบ เบ เบธเบ เบฑเบ ; (2) เบ เบฑเบ เบชเบฐเบ เบฐเบ เบทเป เบ เบฒเบ เบฐเบ เบฒเบ เบ เบฒเบ เป เบ เบดเบ เบ เบญเบ เบ เบงเป เบฎเบญเบ เป เบ เบญเบต เบ เบชเบฒเบกเป เบ เบญเบ เบ เบทเป เป เป เบฒ; เป เบฅเบฐ (3) เบ เบฑเบ เบชเบฐเบ เบฐเบ เบญเบ เบ เบงเป เบฎเบญเบ เบ เบทเป เบ เบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เป เบฒเบ เบ เบฒเบ . เบชเบกเบกเบธเบ เบ เบดเบ เบฒเบ เบกเบต เบขเบนเป เบงเป เบฒ เบ เป เบฒเบ เบงเป เบฎเบญเบ เบซเบฒเบ เบกเบต เบ เบงเบฒเบกเบชเบธ เบ เบ เบทเป เบ เบฑเบ เบชเบฐเบ เบฒเบ เบ เบฒเบ เป เบ เบดเบ เบ เบญเบ เบ เบงเบ เป เบ เบฒ (เบฅเบฐเบซเบงเป เบฒเบ เบฅเบฒเบ เป เบ เบนเป เป เบฅเบฐ เบฅเบฒเบ เบ เป เบฒเบ ), เบกเบต เบ เบฑเบ เบชเบฐเบ เบฐเบ เบฒเบ เบ เบงเบ เบ เป เบฝเบงเบ เบฑ เบ เบชเบฐเบ เบฒเบ เบฐเบ เบฒเบ เบ เบฒเบ เป เบ เบดเบ เป เบ เบ เบทเป เป เป เบฒ เป เบฅเบฐ เบกเบตเบ เบงเบฒเบกเป เบ เบทเป เบญเป เบฑเบปเป เบ เบ เบทเป เบชเบฐเบ เบฒเบ เบ เบฒเบ เบ เป เบฒ เบ เบ เบฒเบ เป เบ เบ เบทเป เป เป เบฒ, เบ เบงเป เบฎเบญเบ เบ เบทเป เบ เบฐเบกเบต เบ เบฒเบ เป เบ เบนเป เบ เป เบฒเบ เป เบฅเบฐ เบกเบต เบ เบฒเบ เบ เบฐเบ เบธเบนเป เบ เป เบชเบ เบ เบฐเบ เบดเบ . เบญเบตเบ เบ เป เบฒ เบ เป เบถเบทเป เบ , เบ เป เบฒเบ เบงเป เบฎเบญเบ เบซเบฒเบ เบ เบทเป เบกเบตเบ เบงเบฒเบกเบ เป เบ เบ เบทเป เบชเบฐเบ เบฒเบ เบฐเบ เบฒเบ เบ เบฒเบ เป เบ เบดเบ , เบกเบตเบ เบฑเบ เบชเบฐเบ เบฐเบ เบฒเบ เบฅเบ เบ เบทเป เบชเบฐเบ เบฒเบ เบฒเบ เบ เบฒเบ เป เบ เบดเบ เป เบ เบ เบทเป เป เป เบฒ เป เบฅเบฐ เบ เบดเบ เบงเป เบฒเบ เบฒเบ เบ เบญเบ เบงเบฝเบ เป เบฎเบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เบฒเบ เบฐเบกเบตเบ เบงเบฒเบกเบซเบ เบธเบนเป เบ เบ เบฒเบ เบ เบถเบปเป เบ เป เบ เบ เบทเป เป เป เบฒ, เบ เบง เป เบฎเบญเบ เบ เบทเป เบ เบฐเป เบ เบนเป เบ เป เบฒเบ เป เป เบญเบ เบฅเบ เป เบฅเบฐ เบ เบทเป เบกเบตเบ เบ เบ เบฐเบ เบ เบ เบฒเบ เบฅเบ เบ เบทเป เป เบชเบ เบ เบฐเบ เบดเบ . เบ เบฒเบ เบ เบดเบ เป เบฅเป CSI เป เบกเป เบ เบญเบตเบ เบ เบฒเบกเบชเบนเบ เบ เบฑเบทเป เบ เบฅเบธเป เบกเบ เบตเบปเป : ๐
๐
[(โ โ ๐ ๐ ญ,๐ ง )/๐ ๐ ฑ ๐ ) ๐ ฑ ๐ ๐ ๐ ] ๐ ข=๐ ๐ ง=๐
I = เบ เบฒเบ เบงเบ เบ เบฒเบ เบฒเบก (i = 1, 2, 3) N = เบ เบฒเบ เบงเบ เบ เบงเป เบฎเบญเบ (n = 1, 2, 3 โ ฆ 500) Pi,n = เบ เบฐเป เบ เบ เบ เบญเบ เบ เบฒเบ เบฒเบก i เบ เบญเบ เบ เบงเป เบฎเบญเบ n. 12
3.2.3 เบ เบฑเบ เบ เบฐเบ เบชเบปเบปเป เบ เบญเบญเบ -เบ เบฒเป เบ เบปเบฒเบตเป (EXI-IMI) เบ เบฒเบ เบ เบดเบ เป เบฅเป เบ เบฑเบ เบ เบฐเบ เบตเบชเบทเป เบ เบญเบญเบ -เบ เบฒเป เบ เบปเป เบฒ เป เบกเป เบ เบญเบต เบ เป เบชเป เบ เบ เบ เบฒเบ เบชเบฒเบซเบผเบงเบ เบ เบฒเบ เบชเบฒเบซเบผเบงเบ เบ เบงเบฒเบกเบ เบด เบ เป เบซเบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ . เป เบ เบ เบชเบญเบ เบ เบฒเบกเป เบ เบนเป เบ เบฒเบกเบซเบงเป เป เบงเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ เบ เป เบฝเบงเบ เบฑเบ เบ เป เบฒเบญเป เบฝเบ เบ เบฒเบ เบชเบทเป เบ เบญเบญเบ -เบ เบฒ เป เบ เบปเป เบฒเบ เบญเบ เบ เบฅเบด เบชเบฑเบ เป เบ เป เบ เบกเบฒเบ เบ เบฑ เบ เบ เบธเบ เบฑเบ เป เบฅเบฐ เป เบ เบกเบฒเบ เบ เบทเป เป เบ . เบชเบฒเบฅเบฑ เบ เบ เบฒเบ เบ เบปเป เบกเบนเบ เบกเบนเบ เบ เป เบฒเบชเบทเป เบ เบญเบญเบ เป เบฅเบฐ เบ เบฒเป เบ เบปเป เบฒเบ เบญเบ เป เบ เป เบฅเบฐเบซเบงเป เป เบงเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ เป เบกเป เบ เป เบ เบนเป เบ เบฒเบ เบ เบฒเบ เบ เบฒเบกเป เบ เป เบฅเบ เบฐเบ เบฒเบญเบดเบ เบ เบญเบ เบ เบฒเบ เบชเบฒเบซเบผเบงเบ , เบชเป เบงเบ เป เบ เบกเบฒเบ เบ เบทเป เป เป เบ เป เบกเป เบ เบ เบฐเบ เบทเป เป เบ เบนเป เบ เบฒเบกเบ เบฒเบ เบฒเบกเบ เบฑเบทเป เบ เบ เป เบฒเบงเบญเบต เบ เบ เบฑ เบ เบ เบตเบปเป เบ เบทเป เป เบ เบทเป เบญเบ เบทเป เป เบซเบนเป เป เบ เบฑ เบ เบ เบฒเบ เบฅเบ เบ เบงเบ เบซเบงเป เป เบงเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ , เป เบ เป เบ เบฐเบ เบฒเบกเป เบ เบทเป เบญเป เบซเบนเป เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ เบ เบฐเป เบกเบต เบ เบ เบฒเบ เบ เป เบฝเบ เป เบ เบ เบ เบญเบ เบ เบฒเบ เบชเบทเป เบ เบญเบญเบ เป เบฅเบฐ เบ เบฒเป เบ เบปเป เบฒเบ เบญเบ เบ เบฅเบดเบชเบฑเบ เป เบ เป เบ เบกเบฒเบ เบ เบฑเบ เบ เบธเบ เบฑเบ เป เบฅเบฐ เป เบ เป เบ เบกเบฒเบ เบ เบทเป เป เบ . เป เบ เบทเป เบญเบ เบ เบฒเบ EXI-IMI เป เบกเป เบ เบ เบดเบ เป เบฅเป เบ เบฒเบ เบ เบฒเบ เบฒเบกเบ เบฐเบฅเบดเบกเบฒเบ เบ เบตเบทเป เป เบ เบนเป เบ เบฒเบ เบ เบฒเบ เบ เบฐเป เบกเบตเบ เป เบ เบปเป เบญเบ เบ เบปเป เบ เบชเบฐเบ เบฑเบปเป เบ เบ เบ เบ เบญเบ เบ เบฑ เบ เบ เบฐเบ เบตเบ เบฑเบทเป เบ เบ เป เบฒเบง เบ เบถเบทเป เบ เบกเบต เบ เบงเบฒเบกเป เบฒเบ เบ เบตเบปเป เบ เบญเบ เบ เบฒเบ เบ เป เบฝเบ เป เบ เบ เบ เบฒเบ เบ เป เบฒเบ เบ เบฐเบฅเบดเบกเบฒเบ เบซเบผ เบฒเบ เบ เบงเป เบฒเบ เบฒเบ เบ เป เบฝเบ เป เบ เบ เบ เป เบฒเบ เบ เป เบฒเบญเป เบฝเบ เป เบ เบฑเบทเป เบ CSI เป เบฅเบฐ BTI. เบ เบฒเบ เบ เบดเบ เป เบฅเป EXI-IMI เป เบกเป เบ เบญเบตเบ เบ เบฒเบกเบชเบนเบ เบ เบฑเบทเป เบ เบฅเบธเป เบกเบ เบตเบปเป : ๐
๐ ฌ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ฐ๐ ๐ ๐ ๐ = โ (๐ ฌ๐ บ๐ ร ๐ ฌ๐ ท๐ ) ๐
เป เบ เบ เบฑเบปเป เบ ESi = เบชเบฑเบ เบชเป เบงเบ เบ เบฒเบ เบชเบทเป เบ เบญเบญเบ เบ เบญเบ เบ เบฐเป เป เบ เบ เบฒเบ i เบ เบทเป เบ เบฒเบ เบชเบทเป เบ เบญเบญเบ เบฅเบงเบก EPi = เป เบ เบตเป เบ เบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เป เบฝเบ เป เบ เบ เบ เบฒเบ เบชเบทเป เบ เบญเบญเบ เบ เบญเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ i ๐
๐ ฐ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ฐ๐ ๐ ๐ ๐ = โ (๐ ฐ๐ บ๐ ร ๐ ฐ๐ ท๐ ) ๐
เป เบ เบ เบฑเบปเป เบ ISi = เบชเบฑเบ เบชเป เบงเบ เบ เบฒเบ เบ เบฒเป เบ เบปเป เบฒเบ เบญเบ เบ เบฐเป เป เบ เบ เบฒเบ i เบ เบทเป เบ เบฒเบ เบ เบฒเป เบ เบปเป เบฒเบฅเบงเบก IPi = เป เบ เบตเป เบ เบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เป เบฝเบ เป เบ เบ เบ เบฒเบ เบ เบฒเป เบ เบปเป เบฒเบ เบญเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ i 3.2.4 เบ เบฑเบ เบ เบฐเบ เบ เบฒเบ เบ เป เบฒเบ เบ เบฒเบ (EMI) เป เบ เบฑเบทเป เบ เบ เบฝเบงเบ เบฑเบ เบ เบฑ เบ เบ เบฐเบ เบต เบชเบทเป เบ เบญเบญเบ -เบ เบฒเป เบ เบปเป เบฒ , เบ เบฑ เบ เบ เบฐเบ เบตเบ เบฒเบ เบ เป เบฒ เบ เบ เบฒเบ เป เบกเป เบ เบ เบด เบ เป เบฅเป เบ เบฒเบ เบ เบ เบ เบญเบ เบ เบฒเบ เบชเบฒเบซเบผ เบงเบ เบ เบงเบฒเบกเบ เบด เบ เป เบซเบฑ เบ เบ เบฒเบ เบ เบธ เบฅเบฐเบ เบด เบ . เบ เบปเป เบกเบนเบ เบ เป เบฝ เบงเบ เบฑ เบ เบ เบฒเบ เบ เป เบฒ เบ เบ เบฒเบ เป เบ เป เบ เบกเบฒเบ เบ เบฑ เบ เบ เบธ เบ เบฑ เบ (เบ เบงเบฒเบกเบ เป เบญเบ เบ เบฒเบ เป เบฎเบ เบ เบฒเบ ) เบ เบฐเบ เบ เบ เบฒเป เบ เบนเป เป เบ เบทเป เบญเบ เบด เบ เป เบฅเป เบ เบฑเบ เบ เบฐเบ เบต เบ เบฑเบทเป เบ เบ เป เบฒเบง. เบซเบงเป เป เบงเบ เบ เบธ เบฅเบฐเบ เบด เบ เบ เบง เป เบ เบ เบ เบฐเบ เบ เบ เบฒเบกเบ เป เบฝเบงเบ เบฑเบ เบชเบฐเบ เบฒเบ เบ เบฒเบ เบ เป เบฒเบ เบ เบฒเบ เบ เบญเบ เบ เบฅเบดเบชเบฑเบ เป เบ เป เบ เบกเบฒเบ เบ เบฑเบ เบ เบธเบ เบฑเบ เป เบฅเบฐ เป เบ เบญเบตเบ เบชเบฒเบก เป เบ เบญเบ เบ เบทเป เป เป เบฒ. เบ เบฑเบปเป เบ เบ เบฒเบญเบดเบ เบ เบญเบ เบ เบฒเบ เบชเบฒเบซเบผเบงเบ , เป เบ เบ เบชเบญเบ เบ เบฒเบกเบ เบฐเบ เบฒเบกเป เบ เบดเบ เบ เบฒเบ เบงเบ เป เบฎเบ เบ เบฒเบ เบ เบตเบทเป เบ เบฅเบดเบชเบฑเบ เป เบ เบนเป เบ เป เบฒเบ เบ เบฒเบ (เบ เบฒเบ เบฒเบกเบ เบตเบปเป เบ เบฐเบ เบทเป เป เบ เบนเป เบ เบฒเบกเบญเบตเบ เป เบ เป เบ เบกเบฒเบ เบ เบทเป เป เป เบ เป เบ เป เบ เบฐเบ เบฒเบกเบ เบตเบฅเบฐเบ เบฑเบปเป เบ เป เบ เบทเป เบญเป เบ เบฑ เบ เบ เบฒเป เบ เบฑ เบ
13
เบ เบฒเบ เบ เบปเป เบกเบนเบก), เบซเบผเบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เบฑเบปเป เบ เบ เบฐเบ เบฒเบกเบ เป เบฝ เบงเบ เบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เบฒเบ เบ เบฐเป เบ เบ เบฒเบ เบ เป เบฝเบ เป เบ เบ เบ เบญเบ เบ เบฒเบ เบ เป เบฒเบ เบ เบฒเบ เป เบ เป เบ เบกเบฒเบ เบ เบฑเบ เบ เบธเบ เบฑเบ เป เบฅเบฐ เป เบ เบกเบฒเบ เบ เบทเป เป เบ . เบ เบฒเบ เบ เบดเบ เป เบฅเป เบ เบฑเบ เบ เบฐเบ เบตเบ เบฒเบ เบ เป เบฒเบ เบ เบฒเบ เป เบกเป เบ เบญเบตเบ เบ เบฒเบกเบชเบนเบ เบ เบฑเบทเป เบ เบฅเบธเป เบกเบ เบตเบปเป : ๐ ง
๐ ๐ ฆ๐ ฉ๐ ฅ๐ จ๐ ฒ๐ ฆ๐ ๐ ง๐ ญ ๐ ๐ ง๐ ๐ ๐ ฑ (๐ ๐ ) = โ [โ ๐ ๐ ข ๐ ฑ ๐ ๐ ข] ๐ ฑ ๐ ฉ๐ ข ๐ ข=๐
เป เบ เบ เบฑเบปเป เบ , ei = เบชเบฑเบ เบชเป เบงเบ เบ เบฒเบ เบ เป เบฒเบ เบ เบฒเบ เบ เบญเบ เบ เบฐเป เป เบ เบ เบฒเบ i เบ เบทเป เบ เบฒเบ เบ เป เบฒเบ เบ เบฒเบ เบ เบฑเบ เป เบ fi = เบชเบฑเบ เบชเป เบงเบ เบ เบฒเบ เบ เป เบฒเบ เบ เบฒเบ เบ เบญเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ i เบ เบทเป เบ เบฒเบ เบ เป เบฒเบ เบ เบฒเบ เป เบ เบ เบฐเป เป เบ เบ เบฒเบ เบ เบฑเบปเป เบ เป pi: เป เบ เบตเป เบ เบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เป เบฝเบ เป เบ เบ เบ เบฒเบ เบ เป เบฒเบ เบ เบฒเบ เบ เบญเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ i
IV.
เบ เบปเบ เบ เบฒเบ เบ เบดเบ เป เบฅเป เป เบฅเบฐ เบ เบตเป เบชเบฐเบซเบผเบธเบ
4.1 เบ เบปเบ เบ เบฒเบ เบ เบดเบ เป เบฅเป เบ เบฒเบ เบ เบฑเบ เบ เบฐเบ เบฒเบ เบงเบ เบตเบปเป เบ เบญเบ เป เบชเบ เบ เบฐเบ เบดเบ เป เบฅเบ เบฐเบชเบฑเบปเป เบ เป เบ เบนเป เบฎเบฑเบ เบ เบฒเบ เบฅเบด เป เบฅเบตเบทเป เบกเบ เบถเบปเป เบ เบ เบฑเบ เป เบ เป เบ เบต 20042 เป เบ เบฑเบ เบ เบปเป เบ เบกเบฒ, เป เบ เบ เบ เบฒเป เบ เบตเบ เบ เบฒเบ เบชเบฒเบซเบผเบงเบ เป เบ เบทเป เบญเบ เบฒเบ เบ เบดเบ เป เบฅเป เบ เบงเบ เบตเบปเป เบ เบญเบ เป เบ เป เบ เป เบฅเบฐเป เบ เบกเบฒเบ . เบ เบฒเบ เบ เบทเป เป เบ เป เบกเป เบ เบ เบฐเบ เบฒเบชเบฐเป เป เบตเบ เบ เบ เบตเบทเป เป เบ เบนเป เบ เบฒเบ เบ เบงเบ เบตเบปเป เบ เบญเบ เป เบชเบ เบ เบฐเบ เบดเบ เป เบฅเบ เบฐเบชเบฑเบปเป เบ .
4.1.1 เบ เบฑเบ เบ เบฐเบ เบ เบงเบฒเบกเบ เบดเบ เป เบซเบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ เบฎเบนเบ เบชเบฐเป เบ เบ 3 เบชเบฐเป เบ เบ เป เบซเบนเป เป เบซเบฑเบ เบ เบ เบ เบฒเบ เบ เบดเบ เป เบฅเป เบ เป เบฒเบ เบฑ เบ เบ เบฐเบ เบต BTI เป เบ เบฑเบ เบฅเบฒเบ เป เบ เบกเบฒเบ เป เบฅเบฐ เบฅเบฒเบ เบ เบต เบ เบฑเบ เบ เบฑเบปเป เบ เป เบ เป เบ เบฑเบปเป เบ เบ เบฒเบญเบด เบ เบ เบตเบทเป เป เบ เบนเป เบฎเบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เบฑเบ เบ เบฐเบ เบฒเบ เบถเบปเป เบ . เบ เป เบฒ BTI เป เบ เบ เบชเป เบงเบ เป เบซเบ เป เป เบกเป เบ เบกเบตเบ เป เบฒเบชเบน เบ เบ เบงเป เบฒเบ เป เบฒเบกเบฒเบ เบ เบฐเบ เบฒเบ 100 เบ เบธเบ เบ เบฑเบ เป เบ เป เป เบฅเบ เบฐเบ เบปเป เบ เบ เบ เบฎเบญเบ เบ เบต 2010 เป เบฅเบฐ เบซเบผเบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เบฑเบปเป เบ เป เบกเป เบ เบ เป เบญเบ เบ เป เบฒเบ เป เป เบฑเบ เบ เบตเบ เบ เบถเบปเป เบ -เบฅเบ เป เบฎเบ เป เบ เป เบฅเบ เบฐเบชเบฒเบกเบ เบตเบชเบธเบ เบ เป เบฒเบ เบ เบตเบปเป เบชเบฐเป เบ เบ เป เบซเบนเป เป เบซเบฑเบ เบงเป เบฒ เป เบ เป เบฅเบ เบฐ 2004-2010 เบ เบนเบนเป เบ เบฐเบ เบญเบ เบ เบฒเบ เป เบ เบ เบฅเบงเบกเป เบกเป เบ เบกเบตเบ เบงเบฒเบกเบ เป เบ เบ เบทเป เบ เบ เบ เบฒเบ เบ เบฒเป เบ เบตเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ . เบ เบฒเบ เป เป เบฑเบ เบ เบตเบ เป เบ เบฑเบ เบฅเบฒเบ เบ เบต เบซเบ เบดเบทเป เบ เป เบฎเบฑ เบ เป เบซเบนเป เป เบซเบฑ เบ เบ เบฒเบ เป เบ เบนเป เบ เบ เบถเบปเป เบ , เบ เป เบฒ BTI เป เบกเป เบ เบกเบตเบ เป เบฒเบญเป เบฝ เบ เป เบ เบตเบทเป เบกเบ เบถเบปเป เบ เป เบฅเบฐ เบกเบต เบ เป เบฒเบชเบน เบ เบ เบงเป เบฒเบกเบฒเบ เบ เบฒเบ เบ เบฒเบ 102.57 เบ เบธเบ เป เบ เบ เบต 2004 เป เบ เบฑเบ 106.14 เป เบ เบ เบต 2010, เบ เบ เป เบงเบฑเบปเป เบ เบ เบต 2008 เป เบ เบดเบทเป เบ เบ เป เบฒ BTI เป เบ เบนเป เบซเบผเบธเบ เบฅเบ เบขเป เบฒเบ เป เบง เป เบฅเบฐ เบ เบทเป เบฒเบ เบงเป เบฒเบ เป เบฒเบกเบฒเบ เบ เบฒเบ เบ เบตเบทเป เบฅเบฐเบ เบฑเบ 98.46 เบ เบธเบ . เบชเบฐเบ เบฒเบ เบ เบฑเบทเป เบ เบ เป เบฒเบง เบชเป เบงเบ เป เบถเบทเป เบ เป เบกเป เบ เบ เป เบญเบ เป เบ เบนเป เบฎเบฑเบ เบ เบ เบ เบฐเบ เบ เบ เบฒเบ เบงเบดเบ เบดเบ เบ เบฒเบ เป เบ เบดเบ เป เบฅเบ เป เบ เบดเบทเป เบ เป เบ เบนเป เบซเบผเบธเบ เบฅเบฐเบ เบฑเบ เบ เบงเบฒเบกเป เบ เบทเป เบญเป เบฑเบปเป เบ เบ เบทเป เบ เบ เบ เบฒเบ เบ เบฒเป เบ เบตเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบด เบ เบ เบญเบ เบซเบงเป เป เบงเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบด เบ เบฅเบ 3. เป เบ เบดเบ เบขเป เบฒเบ เป เบ เบ เบทเป เบ เบฒเบก, เป เบงเบปเป เบฒ เบฅเบงเบกเป เบฅเบนเป เบง, เบ เบปเป เบชเบฐเบซเบผเบธเบ เบ เบฒเบ เบ เบ เบ เบทเป 2
เบ เบฒเบ เบชเบฒเบซเบผเบงเบ เบ เบงเบฒเบกเบ เบดเบ เป เบซเบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เบธเบฅเบฐเบ เบดเบ เป เบฅเบฐ เบ เบฒเบ เบ เบกเป เบ เบนเป เป เบกเป เบ เป เบ เบนเป เบฎเบฑเบ เบ เบฒเบ เบ เป เบงเบ เป เบซเบผเบญเบ เป เบฒเบ เบงเบดเบ เบฒเบ เบฒเบ เบ เบฒเบ เบชเบฐเบ เบฒเบ เบฑเบ เบ เบปเป เบ เบ เบงเป เบฒเป เบชเบ เบ เบฐเบ เบดเบ เบกเบฒเป เบฅเป เบ เบ เป เบฅเบฐ เบ เบฒเบ เบ เป เบงเบ เป เบซเบผเบญเบ เป เบฒเบ เบ เบฒเบ เป เบ เบดเบ เบ เบฒเบ เบญเบ เบ เบฒเบ เบ เบฒเบ เบฒเบ เบฒเบงเบฒเป เบ เบทเป เบญเบ เบฒเบ เบ เบฑเบ เบ เบฐเบ เบฒ เป เบซเป เบ เบ เบฐ เป เบ เบ เบ เบตเบทเป เบ เบธเป เบ . 3 เป เบ เบดเบ เบขเป เบฒเบ เป เบ เบ เบทเป เบ เบฒเบก, เบชเป เบงเบ เป เบถเบทเป เบ เบญเบฒเบ เป เบ เบฑเบ เบ เป เบญเบ เบ เบฐเป เบฒเบ เบ เบธเป เบกเบ เบงเป เบ เบ เบ เบฒเบ เบชเบฒเบซเบผเบงเบ เป เบ เบทเป เบญเบ เบ เบฒเบ เบงเป เบฒ เบ เบฒเบ เบซเบผเบฑเบ เบ เบตเบ เบทเป เบฒเบ เบชเบฐเป เบฑเบ เบชเบฐเป เบนเบ เบ เป เบฒเบ เบ เบฒเบ เป เบ เบดเบ เบ เบฒเบ เบญเบ เบ เบฒเบ เบ เบฒเบ เบฒเบ เบฒเบงเบฒเป เบ เบนเป เบชเบดเบปเป เบ เบชเบธเบ เบฅเบ : เป เบ เบทเป เบญเบชเบ เบ เบ เบทเป เบฒเบ เบ เบดเบ เป เบฅเป เบ เบฑเบ เบ เบฐเบ เบต, เบชเบ เบช เป เบ เบนเป เบซเบผเบธเบ เบ เบฒเบ เบงเบ เบ เบงเบขเป เบฒเบ
14
ເສດຖະກິ ດຂອງຮູບສະແດງດັື່ ງກ່າວແມ່ນ ສະພາບເສດຖະກິ ດລາວທີື່ຂະຫຍາຍຕວໄວໃນໄລຍະ ດັື່ ງກ່ າ ວແມ່ ນໄດູ້ ຮັບ ການປະກອບສ່ ວນໆຫຼ າ ຍຈາກການລງທຶ ນພາກເອກະຊນ. ສ່ ວນໄລຍະປີ 2011-2013, ຄ່າດັດຊະນີ BTI ທີື່ຕື່າກວ່າຄ່າມາດຖານ ກື່ມີຄວາມໝາຍວ່າການລງທຶນຈາກພາກ ເອກະຊນໄດູ້ປະກອບສ່ວນໜ້ອຍລງຕື່ການຂະຫຍາຍຕວໄວຂອງເສດຖະກິດໃນໄລຍະນີົ້. ດັື່ງທີື່ ໄ ດູ້ກ່າວເບົ້ອງຕົ້ ນ, BTI ແມ່ນຄິ ດ ຮູບສະແດງ 3: ດັດຊະນ BTI ຂອງ ສປປ] ໄລ່ ຈາກຄ່ າ ສະເລ່ ຍ ຂອງ 4 ດັ ດ ຊະນີ ຍ່ອ ຍຄ : ລາວ, 2004-2013 BIT ປະຈາໄຕມາດ ດັ ດ ຊະ ນີ ກ ານຜ ະລິ ດ , ດັ ດ ຊະ ນີ ຍ ອດຂາຍ, ດັດຊະນີ ການດາເນີ ນທຸ ລະກິດ ແລະ ດັ ດຊະນີ 120 ການເພີື່ ມການລງທຶນ. ຮູ ບສະແດງ 4 ສະແດງ 110 ໃຫູ້ ເຫັ ນການປະກອບສ່ ວ ນຂອງ 4 ດັ ດຊະນີ 100 ຍ່ອຍ. ພາຍໃນ 4 ດັດຊະນີ, ດັດຊະນີການເພີື່ມ ການລງທຶ ນ ມີ ສັດສ່ ວນປະກອບສ່ວນຕື່ ດັດຊະ 90 ນີລວມ BTI ຫຼ າຍກວ່ າໝູ່. ຖ້າພິຈາລະນາເປັ ນ 80 ລາຍປີ ຈະເຫັ ນວ່ າ ດັ ດ ຊະນີ ການເພີື່ ມການລ ງ 70 Q2.04 Q3.05 Q4.06 Q1.10 Q2.11 Q3.12 Q4.13 ທຶນປກກະຕິແມ່ນຈະສູງກວ່າ 3 ດັດຊະນີຍ່ອຍ. BIT ປະຈາປີ ຕວຢ່ າ ງເຊັື່ ນ: ໃນປີ 2009, ຍ້ ອ ນຜ ນກະທ ບ 110 ຈາກວິ ກິ ດ ການການເງິ ນ ໃນປີ 2008, ທັ ງ 3 107.42 108 ດັດຊະນີຍ່ອຍລ້ວນແຕ່ມີທ່າອ່ຽງຫຼຸດ ແຕ່ດັດຊະ 106 106.14 103.50 104 103.36 102.57 ນີການເພີື່ມການລງທຶນ ຍັງສບຕື່ສູງ ແລະ ເພີື່ ມ 102 99.72 101.53 ຂຶົ້ນ 45% ຈາກປີ 2008; ສະນັົ້ນ ຈຶື່ ງເຮັ ດໃຫູ້ 100 98 99.02 ຄ່ າ ດັ ດ ຊະນີ ລ ວມ BTI ເພີື່ ມ ຂຶົ້ ນ ສູ ງ ສຸ ດໃນປີ 98.46 96 2009. ສະພາບດັື່ງ ກ່າ ວໄດູ້ ຊີົ້ໃຫູ້ເຫັນວ່ າ ໂດຍ 94 92 93.02 ລວມແລູ້ ວ ຫຼ າ ຍຫ ວໜ່ ວຍທຸ ລະກິ ດ ຍັ ງ ມີ ທັ ດ 90 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 ສະນະບວກຕື່ ສະພາບແວດລ້ອມການດາເນີນທຸ ແຫຼ ື່ ງ ຂ ມ ົ້ ູນ: ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິດ, ລະກິດໃນໄລຍະຍາວ. ສຄສ, 2013
ລງຈາກ 300 ເປັນ 10 ຫວໜ່ວຍ ແລະ ດາເນີນການສາຫຼວດສະເພາະໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ຍ້ອນຄວາມຈາກັດດ້ານ ງົບປະມານ. ຫຼັງຈາກນັົ້ນ, ນັບແຕ່ໄຕມາດ 1, 2009, ຂະໜາດຕວຢ່າງໄດູ້ເພີື່ມຂຶົ້ນເປັນ 100 ຫວໜ່ວຍ ໃນສາມແຂວງ: ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ຫຼວງພະບາງ ແລະ ຈາປາສັກ. ຈນມາຮອດໄຕມາດ 1, 2011 ຈານວນຕວຢ່າງໄດູ້ເພີື່ມຂຶົ້ນເປັນ 300 ຫວໜ່ວຍ.
15
ຮູບສະແດງ 4: ດັດຊະນ BTI ແລະ ດັດຊະນຍ່ອຍ 140
140
120
120
100
100
80
80
60
60
40
40
20
20
0
Q2.04
Q3.05
Q4.06
Q1.10
Production Index Bunisess Performance Index BTI (right-axis)
Q2.11
Q3.12
Q4.13
0
Sale Index Additional Investment Index
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິດ, ສຄສ, 2013
4.1.2 ດັດຊະນຄວາມຄິດເຫັນຜູ້ຊມ ົ ໃຊ້ ດັດຊະນີຄວາມຄິດເຫັນຜູຊ ູ້ ມໃຊູ້ ໄດູ້ຮັບການພັດທະນາຂຶົ້ນໄປຄຽງຄູ່ກັບດັດຊະນີ BTI ນັບ ແຕ່ໄຕມາດ 2, 2004; ຮູບສະແດງ 5 ສະແດງການເໜັງຕີງຂອງດັດຊະນີ CSI ນັບແຕ່ເລີື່ມ ຕົ້ ນ ຈນຮອດປັ ດຈຸ ບັນ. ເມື່ ອເບິື່ ງການເໜັ ງຕີ ງລາຍໄຕມາດຈະເຫັ ນວ່ າ ດັ ດຊະນີ CSI ມີຄ່າ ສູງ ກວ່ າ 100 ໂດຍສະເພາະໃນໄລຍະທາອິດຂອງການພັດທະນາ ແລະ ມີຄ່າຕື່າກວ່າ 100 ໃນໄລຍະປັດຈຸ ບັນ. ຖ້າເບິື່ງການເໜັງຕີງເປັນລາຍປີ ເຊິື່ງມີໄລຍະເວລາເກອບ 10 ປີ ຈະເຫັນວ່າ CSI ມີຄ່າຕື່າກວ່າ 100 ໃນ 4 ປີ ຄ: ໃນປີ 2005, 2008, 2012 ແລະ 2013. ພ້ ອມກັ ນນັົ້ນ, CSI ແມ່ນມີທ່າ ອ່ຽງຄ່ອຍຫຼຸດລງ, ຕວຢ່າງ: ດັດຊະນີ CSI ມີຄ່າສູງທີື່ລະດັບ 105.52 ຈຸດ ໃນປີ 2004 ຫຼຸດລງ ເປັນ 103.14 ຈຸດ ໃນປີ 2009 ແລະ 95.76 ຈຸດ ໃນປີ 2013. ນີົ້ກື່ໝາຍຄວາມວ່າ ເຖິງແມ່ນວ່າ ຜູູ້ຊມໃຊູ້ຈະມີ ທັດສະນະບວກຕື່ ກັບເສດຖະກິ ດຄວເຮອນຂອງພວກເຂາ, ແຕ່ ລະດັບຄວາມເຊື່ ອ ໝັົ້ນແມ່ນມີທ່າອ່ຽງຫຼຸດລງ. ສະພາບດັື່ງກ່າວສະແດງໃຫູ້ເຫັນວ່າ ຄວາມເຊື່ອໝັົ້ນ ແລະ ຄວາມພໃຈ ຂອງຜູູ້ຊມໃຊູ້ຕື່ກັບເສດຖະກິດຄອບຄວທີື່ຫດ ຼຸ ລງ, ຄວເຮອນ ອາດບື່ເພີື່ມການໃຊູ້ຈ່າຍຫຼາຍປານໃດ ໃນໄລຍະປັດຈຸບັນເມື່ອທຽບກັບໄລຍະຜ່ານມາ. ຄ້າຍຄກັນກັບ BTI, CSI ແມ່ນຄິດໄລ່ຈາກຄາຖາມ 3 ລັກສະນະ: ຖານະການເງິນຂອງຄວ ເຮອນໃນປັດຈຸບັນ, ຄາດຄະເນຖານະການເງິນ ແລະ ການຈ້າງງານໃນຕື່ໜ້າ. ຮູບສະແດງ 6 ສະແດງ ໃຫູ້ເຫັ ນການປະກອບສ່ວນທັງ ສາມດັ ດຊະນີຍ່ອຍຕື່ດັດຊະນີລວມ CSI. ຮູບດັື່ ງກ່າວໄດູ້ເຮັ ດໃຫູ້ ເຫັນວ່າ ເຖິ ງແມ່ນວ່ າຄວເຮອນຈະມີລະດັບຄວາມເຊື່ອໝັົ້ນທີື່ຄ່ອຍຫຼຸດລງ ໂດຍສະເພາະນັບແຕ່ປີ 2009 ເປັນຕົ້ນມາ, ແຕ່ຄວາມຄາດຫວັງຕື່ກັບໂອກາດໃນການຊອກວຽກເຮັດງານທາຍັງມີສູງ ແລະ ປະກອບສ່ວນຫຼັກຕື່ລະດັບຂອງ CSI ເຊິື່ງນີົ້ໄດູ້ສະແດງວ່າ ເຖິງແມ່ນວ່າຄວເຮອນຈະມີຄວາມໝັົ້ນ 16
ໃຈໜ້ອຍລງຕື່ກັບຖານະທາງການເງິນຂອງຄອບຄວຕນເອງ, ແຕ່ກື່ຍັງມີຄວາມເຊື່ອໝັົ້ນຕື່ໂອກາດໃນ ການຊອກວຽກເຮັດງານທາກື່ຄເສດຖະກິດໂດຍລວມ. ຮູບສະແດງ 5: ດັດຊະນ CSI ຂອງ ສປປ ລາວ, 2004-2013 CSI ປະຈາໄຕມາດ
CSI ປະຈາປີ
120
108 106
105.52
103.14
104
110
102
100.88
100.40
102.46
100.99
100
100
99.41
98
96.21
96 90
96.04
94 92
80 Q2.04 Q3.05 Q4.06 Q3.08 Q4.09 Q1.11 Q2.12 Q3.13
91.76
90 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
ແຫຼື່ງຂົ້ມູນ: ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນຜູູ້ຊມໃຊູ້, ສຄສ, 2013
ຮູບສະແດງ 6: CSI ແລະ ການປະກອບສ່ວນຂອງດັດຊະນຍ່ອຍ 120
120
100
100
80
80
60
60
40
40
20
20
0
Q2.04
Q3.05
Q4.06
Q3.08
Q4.09
Q1.11
Q2.12
Current financial position
Expected financial position
Expected availability of jobs
CSI (right-axis)
Q3.13
0
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນຜູູ້ຊມໃຊູ້, ສຄສ, 2013
4.1.3 ດັດຊະນສົົ່ງອອກ-ນາເຂົາີ້ ດັດຊະນີ ສື່ງ ອອກ-ນາເຂົ້ າ ໄດູ້ ລິເລີື່ ມພັ ດທະນາຂຶົ້ ນໃນປີ 2011 ໂດຍການປັບປຸ ງການສາ ຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິດເພື່ອໃຫູ້ສອດຄ່ ອງກັບຈຸດປະສງຂອງການສ້າງດັດຊະນີດັື່ງກ່າວ. ຈາກຕວຢ່ າ ງທັ ງ ໝ ດ 300 ຫ ວໜ່ ວຍທຸ ລະກິ ດ, ມີ 200 ຫ ວໜ່ ວຍທຸ ລ ະກິ ດ ທີື່ ຕິ ດພັ ນ ກັ ບ ກິດຈະກາການສື່ ງອອກ ແລະ ນາເຂົ້ າ. ຮູ ບສະແດງ 7A ແລະ 7B ສະແດງໃຫູ້ ເຫັນຈານວນຫວ ໜ່ວຍທຸລະກິດທີື່ຕິດພັນກັບການສື່ງອອກ ແລະ ນາເຂົ້າ ໃນໝວດສິນຄ້າຕາມການຈັດປະເພດຂອງ 17
ກະຊວງອຸດສາຫະກາ ແລະ ການຄ້າ. ພ້ອມກັນນັົ້ນ, ໃນຈານວນ 200 ຫວໜ່ວຍທຸລະກິດສື່ງອອກ ແລະ ນາເຂົ້າ, ມູນຄ່າສື່ງອອກທັງໝດຂອງຫວໜ່ວຍທຸລະກິດດັື່ງກ່າວ ມີປະມານ 630 ລ້ານໂດລາ ເຊິື່ງກວມສັດສ່ວນຂ້ອນຂ້ າງສູງ ປະມານ 35% ຂອງມູນຄ່າສື່ງອອກທັງໝດທື່ວປະເທດໃນສກປີ 2009/104. ໃນຂະນະທີື່ມູນຄ່ານາເຂົ້າຂອງຫວໜ່ວຍທຸລະກິດດັື່ງກ່ າວ ມີປະມານ 300 ລ້ານໂດ ລາ ເຊິື່ງກວມສັດສ່ວນປະມານ 32% ຂອງມູນຄ່ານາເຂົ້າທື່ວປະເທດ5. ຮູບສະແດງ 7A: ຕົວຢ່າງຫົວໜ່ວຍທຸລະກິດ ຮູບສະແດງ 7B: ຕົວຢ່າງຫົວໜ່ວຍທຸລະກິດ ທົ່ໄດ້ສົົ່ງອອກ ທົ່ໄດ້ນາເຂົີ້າ 2%
2%
7%
4%
13%
7%
6% 28%
16%
10%
46%
37%
22% Agriculture Manufacture Wood and wood product
Garment General commodities Mining
Material for Agriculture Material for Garment General commodities Vehicle & Spare part
Material for Constrution Matherial for manufacture Fuel & Gas
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິດ, ສຄສ, 2013
ປັດຈຸບັນ, ການນາໃຊູ້ດັດຊະນີການສື່ງອອກ-ນາເຂົ້າ ຍັງເປັນໄລຍະທດລອງ ແລະ ຍັງຢູ່ໃນ ຂັົ້ນຕອນການປັບປຸງດັດຊະນີ ຈນກວ່າວ່າມັນຈະສາມາດສ່ອງແສງສະພາບການຕວຈິງ ແລະ ເປັນທີື່ ຍອມຮັບຈາກສັງ ຄມໄດູ້. ເພື່ອກວດກາຄວາມສອດຄ່ ອງຂອງດັດຊະນີ ພວກເຮາໄດູ້ ເຮັ ດການສມ ທຽບຄ່າດັດຊະນີກັບຂົ້ມູນການຄ້າຕວຈິງ, ເຖິງແມ່ນວ່າຈາ ນວນຂົ້ມູນເພື່ອເຮັດການສັງເກດການຍັງ ມີຈາກັດ ແຕ່ສາມາດພິສູດໄດູ້ໃນລະດັບໜຶື່ງວ່າ ດັດຊະນີແມ່ນມີຄວາມສອດ ຄ່ອງກັບຂົ້ມູນການຄ້າ ຕວຈິງຫຼາຍພສມຄວນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນດັດຊະນີການນາເຂົ້າ ເຊິື່ງມີລະດັບຄວາມສາພັນຫຼາຍກວ່າ 60% (Latdavanh 2013). ສະນັົ້ນ, ຖ້າມີການປັບປຸງເພີື່ມຕື່ມ, ດັດຊະນີການສື່ງອອກ-ນາເຂົ້າ ຄາດວ່າຈະສາມາດສ່ອງແສງສະພາບການຄ້າຕວຈິງຂອງລາວ. ຮູບສະແດງ 8 ສະແດງໃຫູ້ເຫັນຄ່າດັ ດຊະນີການສື່ງອອກ ນັບແຕ່ມກ ີ ານຄິດໄລ່ໃນໄຕມາດ 1, 2011. ເສັົ້ນຂີດເຕັມ ແມ່ນດັດຊະນີການສື່ງອອກພາຍໃນໄຕມາດ ຫຼ ເອີົ້ນວ່າ ດັດຊະນີພາຍໃນ
4 5
ຂົ້ມູນສື່ງອອກ ແມ່ນບື່ໄດູ້ລວມເອາການຄ່າຊາຍແດນ ຂົ້ມູນນາເຂົ້າແມ່ນບື່ໄດູ້ລວມເອາ ການນາເຂົ້າເພື່ອຮັບໃຊູ້ໂຄງການ ແລະ ການນາເຂົ້າຊື່ວຄາວ.
18
ໄຕມາດ, ສ່ວນເສັົ້ນຂີດຂາດ ແມ່ນດັດຊະນີຄາດຄະເນການສື່ງອອກ (ດັດຊະນີຄາດຄະເນ) ເຊິື່ງຫວ ໜ່ວຍທຸລະກິດໄດູ້ເຮັດການຄາດການໄວູ້ລ່ວງໜ້າໜຶື່ງໄຕມາດ. ໂດຍທື່ວໄປແລູ້ວເຫັນວ່າ, ດັດຊະນີ ສື່ງອອກພາຍໃນໄຕມາດ ຈະສູງໃນຕົ້ນປີ ແລະ ຕື່າໃນທ້າຍປີ. ສະເລ່ຍໝດປີ ເຫັນວ່າ ດັດຊະນີ ໃນ ປີ 2012 ແລະ 2013 ແມ່ນຢູ່ທີື່ລະດັບ 93 ຈຸດ ເຊິື່ງສູງກວ່າດັດຊະນີໃນປີ 2011 ທີື່ຢູ່ທີື່ 85.83 ຈຸດ. ສະນັົ້ນ, ຂົ້ສະຫຼຸບໂດຍກງຂອງຄ່າດັດຊະນີດັື່ງກ່າວກື່ແມ່ນ ມູນຄ່າການສື່ງອອກໃນປີ 2013 ແມ່ນສູງກວ່າປີ 2011, ແຕ່ທຽບກັບປີ 2012 ຖວ່າບື່ມີການປຽນແປງ. ນອກຈາກນີົ້, ຮູບສະແດງຍັງຍກໃຫູ້ເຫັນເຖິງຄວາມສອດຄ່ອງລະຫວ່າງດັດຊະນີພາຍໃນໄຕ ມາດ ແລະ ດັ ດຊະນີ ຄາດຄະເນ. ໃນໄລຍະເວລາຂອງຂົ້ມູນທີື່ມີນັົ້ນເຫັ ນວ່າ ລະດັບຄວາມສາພັ ນ ລະຫວ່າງດັດຊະນີພາຍໃນໄຕມາດ ແລະ ດັດຊະນີຄາດຄະເນ ຢູ່ທີື່ລະດັບ 35% ເຊິື່ງເປັນລະດັບທີື່ ຍັງຕື່າຢູ່. ເຖິງຢ່າງໃດກື່ຕາມ, ຖ້າຂົ້ມູນຫາກມີຫຼາຍກວ່ານີົ້, ລະດັບຄວາມສອດຄ່ອງອາດຈະເພີື່ມຂຶົ້ນ ກວ່າ ນີົ້ ແລະ ເປັ ນທີື່ຍອມຮັບໄດູ້ ໃນຕື່ ໜ້າ . ເຖິ ງຢ່າ ງໃດກື່ຕາມ, ໃນລະດັ ບຄວາມສາພັນດັື່ງກ່ າວ, ຢ່າງໜ້ອຍດັດຊະນີຄາດຄະເນກື່ເປັນປະໂຫຍດ ເພື່ອເບິື່ງທິດທາງການສື່ງອອກສາລັບໄຕມາດຕື່ໄປ ໃນຂະນະທີື່ຂົ້ມູນການຄ້າຕວຈິງຍັງບື່ທັນສາມາດລວບລວມໄດູ້ເທື່ອ. ຮູບສະແດງ 8: ດັດຊະນການສົົ່ງອອກ, 2011-2013 105
100 95 90 85 80 75 70
Current Expected
Q1.11 Q2.11 Q3.11 Q4.11 Q1.12 Q2.12 Q3.12 Q4.12 Q1.13 Q2.13 Q3.13 Q4.13 Q1.14 98.18 80.07 79.43 85.66 95.98 99.38 91.13 88.85 93.83 92.84 93.26 93.18 99.10 78.88 82.54 97.87 89.88 100.99 96.59 91.76 101.03 93.18 94.26 93.77
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິດ, ສຄສ, 2013
ກງກັນຂ້າມກັ ບດັດຊະນີການສື່ງອອກ, ດັດຊະນີການນາເຂົ້າ ສະແດງໃຫູ້ເຫັນວ່າມີທ່າອ່ຽ ງ ເພີື່ ມຂຶົ້ ນຢ່ າ ງຕື່ ເນື່ ອ ງນັ ບ ແຕ່ ໄ ດູ້ ມີ ການຄິ ດໄລ່ , ຍກເວັົ້ ນໄຕມາດ 3, 2011 (ຮູ ບສະແດງ 9). ນອກຈາກນັົ້ນ, ສະເລ່ຍໝດປີເຫັນວ່າ ດັດຊະນີການນາເຂົ້າມີທ່າອ່ຽງເພີມ ື່ ຂຶົ້ນສູງຈາກ 119.07 ຈຸ ດ ໃນປີ 2011 ເປັນ 145.93 ຈຸດ ໃນປີ 2012 ແລະ 168.67 ຈຸດ ໃນປີ 2013, ນີົ້ໄດູ້ສະແດງໃຫູ້ ເຫັນວ່າມູນຄ່າການນາເຂົ້າຂອງລາວໄດູ້ມີການເພີື່ມຂຶົ້ນຫຼາຍໃນໄລຍະດັື່ງກ່າວ. ນອກຈາກນັົ້ ນ, ຮູ ບສະແດງ 10 ຍັ ງ ໄດູ້ ສະແດງໃຫູ້ ເຫັ ນເຖິ ງຄວາມສອດຄ່ ອງລະຫວ່ າ ງ ດັດຊະນີນາເຂົ້າພາຍໃນໄຕມາດ ແລະ ດັດຊະນີຄາດຄະເນ ເຊິື່ງມີລະດັບຄວາມສາພັນສູງຫຼາຍກວ່າ 19
90%. ຈາກລະດັບຄວາມສາພັນທີື່ສູງຄດັື່ງກ່າວຖວ່າເປັນຕວຊີົ້ບອກທີື່ມີປະໂຫຍດຫຼາຍສາລັບການ ປະເມີນທິດທາງການນາເຂົ້າ ກື່ຄ ສັດສ່ວນການປ່ຽນແປງຂອງການນາເຂົ້າໃນໄຕມາດຕື່ໜ້າ ໃນເງື່ອນ ໄຂທີື່ຂົ້ມູນການຄ້ າທາງການຍັງຈາກັດຄປັ ດຈຸບັນ. ເມື່ອສມທຽບກັ ບ ກລະນີຂອງດັດຊະນີ ການສື່ ງ ອອກເຫັນວ່າ ຄວາມສາພັນຂອງດັດຊະນີການນາເຂົ້າແມ່ນສູງກວ່າຫຼາຍ, ເຊິື່ງໜຶື່ງໃນເຫດຜນກື່ອາດ ເປັນຍ້ອນ: ໂດຍທື່ວໄປແລູ້ວ ແຜນການນາເຂົ້າຈາກຕ່າງປະເທດ ແມ່ນຈະຂຶົ້ນກັບຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ຖກການດໂດຍຜູູ້ນາເຂົ້າເອງ ແລະ ເກອບໝດທຸກຄັົ້ງ ການນາເຂົ້າຕວຈິງສ່ວນໃຫຍ່ກື່ຈະເປັນ ໄປຕາມແຜນທີື່ຜູູ້ ກ່ຽວໄດູ້ ການດໄວູ້ ສະນັົ້ ນ ຈຶື່ງ ເຫັ ນວ່ າ ແຜນທີື່ ຜູູ້ ປະກອບການການດໄວູ້ ແລະ ການນາເຂົ້າຕວຈິງຂອງພວກເຂາ ຈຶື່ງມີຄວາມສອດຄ່ອງກັນຫຼາຍທີື່ສຸດ. ກງກັນ ຂ້າມກັບແຜນການ ສື່ງອອກ ເຊິື່ງສ່ວນໃຫຍ່ຈະຖກການດໂດຍລູກຄ້າຢູ່ຕ່າງປະເທດ ສະນັົ້ນ ມັນຈຶື່ງມີຄວາມສອດຄ່ອງ ທີື່ຂ້ອນຂ້າງຕື່າລະຫວ່າງແຜນ ແລະ ການສື່ງອອກຕວຈິງ. ຮູບສະແດງ 9: ດັດຊະນການນາເຂົີ້າ, 2011-2013 200 180 160 140 120
100 80
Current Expected
Q1.11 Q2.11 Q3.11 Q4.11 Q1.12 Q2.12 Q3.12 Q4.12 Q1.13 Q2.13 Q3.13 Q4.13 Q1.14 107.41 123.64 116.91 128.32 141.43 141.87 144.73 155.69 159.83 170.19 175.97 181.34 115.43 125.88 122.01 133.83 146.38 148.43 151.09 163.53 163.85 166.20 180.39 179.61
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິດ, ສຄສ, 2013
ຮູບສະແດງ 10 ສະແດງເຖິງການເໜັງ ຮູບສະແດງ 10: ການເໜັງຕງຂອງດັດຊະນ ຕີງດັ ດຊະນີ ການສື່ ງອອກ ແລະ ນາເຂົ້າ. ໂດຍ ການສົງົ່ ອອກ ແລະ ນາເຂົີ້າ 190 ປກກະຕິແລູ້ວ ດັດຊະນີການນາເຂົ້າຈະສູງກວ່ າ Export Index 170 Import Index ດັ ດ ຊະ ນີ ການສື່ ງ ອອກ ແລະ ຊ່ ອ ງຫ ວ່ າ ງ 150 ລະຫວ່ າງສອງດັດຊະນີກື່ ກວ້ າງອອກເລົ້ ອຍໆ. 130 ສະນັົ້ ນ ຂົ້ສະຫຼຸບໂດຍກງກື່ແມ່ ນ ການຄ້ າຂອງ 110 ລາວແມ່ ນມີ ການຂາດດູ ນ ແລະ ລະດັ ບ ການ 90 ຂາດດູນກື່ເພີື່ມຂຶົ້ນຈາກ 2011 ຫາ 2013. 70 ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິດ, ສຄສ, 2013
20
4.1.4 ດັດຊະນການຈ້າງງານ ດັ ດຊະນີ ການຈ້ າງງານໄດູ້ ຮັບການສ້ າງຂຶົ້ ນພ້ ອມກັ ນກັ ບດັ ດຊະນີ ສື່ ງອອກ-ນາເຂົ້ າ ໃນປີ 2011 ໂດຍຜັນຂະຫຍາຍຄາຖາມຈາກການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິດ ເພື່ອໃຫູ້ໄດູ້ຕາມ ຈຸດປະສງຂອງການຄິດໄລ່. ໃນຈານວນ 300 ຫວໜ່ວຍທຸລະກິດຕວແທນ, ມີການຈ້າງງານທັງໝດ 30.000 ຄນ ເຊິື່ງກວມປະມານ 10% ຂອງການຈ້າງງານທັງໝດຂອງປະເທດ ແຕ່ບື່ໄດູ້ລວມເອາ ການຈ້າງງານໃນຂະແໜງການເງິນ, ການສຶກສາ, ສາທາລະນະສຸກ, ທີື່ປຶກສາ ແລະ ສິນລະປະ. ຮູບ ສະແດງ 11 ສະແດງໃຫູ້ເຫັນເຖິງການຈົ້າງງານຕາມຂະແໜງການ, ຂະແໜງການທີື່ກວມການຈ້າ ງ ງານຫຼາຍກວ່າໝູ່ແມ່ນ ອຸດສາຫະກາປຸງແຕ່ງ, ບື່ແຮ່, ບລິການ ແລະ ພະລັງງານ. ຮູບສະແດງ 11: ການຈ້າງງງານຕາມຂະແໜງການຂອງທຸລະກິດຕົວແທນ 2% 5%
4%
Manufacturing Mining
12%
40%
Services Hydropower Agro-processing
13%
Trade
24%
Construction
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິດ, ສຄສ, 2013
ຮູບສະແດງ 12 ສະແດງໃຫູ້ເຫັນການເໜັງຕີງຂອງດັດຊະນີການຈ້າງງານ. ນັບແຕ່ມກ ີ ານຄິ ດ ໄລ່ດັດຊະນີດັື່ງກ່າວເຫັນວ່າ ໂດຍລວມຄ່າດັດຊະນີການຈ້າງງານ ມີທ່າອ່ຽງເພີື່ມ ເຊິື່ງມັນໄດູ້ສ່ອງແສງ ໃຫູ້ເຫັນເຖິງການເພີື່ມຂຶົ້ນຂອງການຈ້າງງານໃນເສດຖະກິດລາວຢ່າງຕື່ ເນື່ອງ, ໂດຍສະເພາະໃນໄຕ ມາດສຸດທ້າຍຂອງປີ 2012. ການຈ້າງງານທັງໝດຂອງທຸກຫວໜ່ວຍທຸລະກິດຕວແທນ ແມ່ນເພີື່ມ ຂຶົ້ນເກອບ 63% ຈາກໄຕມາດ 3 ປີ 2012 ໃນນັົ້ນ ຂະແໜງທີື່ມີການຈ້າງງານເພີື່ມຂຶົ້ນຫຼາຍກວ່າໝູ່ ແມ່ນ ຂະແໜງປຸງແຕ່ງອຸດສາຫະກາ ເພີື່ມຂຶົ້ນ 27%, ຂະແໜງການຄ້າ ເພີື່ມຂຶົ້ນ 16%, ຂະແໜງ ປຸງແຕ່ງກະສິກາ ແລະ ກື່ສ້າງ ເພີື່ມຂຶົ້ນ 7%. ນອກຈາກນັົ້ນ, ຮູບສະແດງຍັງໄດູ້ຍກໃຫູ້ເຫັນວ່າ ຍາມ ໃດດັດຊະນີຄາດຄະເນ ແມ່ນມີຄ່າຕື່າກວ່າດັດຊະນີການຈ້າງງານທີື່ໄດູ້ມກ ີ ານຄິດໄລ່ພາຍໃນໄຕມາດ.
21
ຮູບສະແດງ 12: ດັດຊະນການຈ້າງງານ, 2011-2013 370
320 270
EMI current EMI future (-1)
220 170 120
70
Q1-11 Q2-11 Q3-11 Q4-11 Q1-12 Q2-12 Q3-12 Q4-12 Q1-13 Q2-13 Q3-13 Q4-13 Q1-14
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ:ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸລະກິດ, ສຄສ, 2013
4.2 ຄວາມສາຄັນຂອງບັນດາດັດຊະນ ດັດຊະນີ BTI ແລະ CSI ຂອງລາວເຫັ ນວ່ າ ມີການເໜັ ງຕີ ງໃນທິ ດທາງດຽວກັ ບ ເຊິື່ ງມີ ລະດັ ບຄວາມສາພັນກັນເຖິງ 38% (ຮູບສະແດງ 13); ສະພາບການດັື່ ງກ່າ ວແມ່ ນຄ້າ ຍຄກັ ບປະ ເທດອື່ນໆ ເຊິື່ງລະດັບ CSI ແລະ BTI ມີຄວມສາພັນກັນສູງ ແລະ ສາມາດສະທ້ອນເຖິງທິດທາງ ຂອງການເຕີ ບໂຕຂອງເສດຖະກິ ດພາຍໃນປະເທດ. ເຖິ ງຢ່າ ງໃດກື່ ຕາມ, ການເໜັງ ຕີງຂອງ BTI ໂດຍສ່ ວນຫຼາ ຍແມ່ນຈະສູ ງກວ່າ CSI; ດັື່ງນັົ້ ນ ຂົ້ສະຫຼຸບດ້ ານເສດຖະກິ ດມະຫາພາກຂອງປະກດ ການດັື່ງກ່າວຈຶື່ງມີຄວາມໝາຍວ່າ ການລງທຶນພາກເອກະຊນແມ່ນປະກອບສ່ວນຕື່ການເຕີບໂຕຂອງ ເສດຖະກິດຫຼາຍກວ່າການຊມໃຊູ້, ຍກເວັົ້ນປີ 2013. ພ້ອມກັນນີົ້, ຮູບສະແດງຍັງສະແດງໃຫູ້ເຫັນ ວ່ າ ທັ ງ BTI ແລະ CSI ແມ່ ນ ລ້ ວ ນແຕ່ ມີ ທ່າ ອ່ ຽ ງຄ່ ອ ຍຫຼຸ ດລ ງ. ສະນັົ້ ນ , ຕາມມູ ນ ມອງຂອງ ເສດຖະກິດມະຫາພາກ ອາດສະແດງໃຫູ້ຮູູ້ວ່າ ເສດຖະກິດທີື່ເຕີບໂຕໄວໃນປັດຈຸບັນ ແມ່ນບື່ໄດູ້ມາ ຈາກການປະກອບສ່ວນທີື່ສູງຈາກການຊມໃຊູ້ ແລະ ການລງທຶນພາກເອກະຊນ, ແຕ່ອາດມາຈາກອງ ປະກອບອື່ນເປັນຕົ້ນແມ່ນ: ການລງທຶນຂອງພາກລັດ, ການໃຊູ້ຈ່າຍຂອງລັດຖະບານ ແລະ ການສື່ ງ ອອກ.
22
ຮູບສະແດງ 13: ການເໜັງຕງຂອງ CSI ແລະ BTI 130 120 110 100
90 80 70
Q2.04
Q2.05
Q2.06
BTI
Q2.07
CSI
Q2.10
Q2.11
Q2.12
Linear (BTI)
Q2.13
Linear (CSI)
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸະລິດ ແລະ ຜູູ້ຊມໃຊູ້, ສຄສ, 2013
ອີ ກຈຸ ດໜຶື່ ງ ທີື່ ໜ້ າ ສນໃຈກື່ ແ ມ່ ນ BTI ແລະ CSI ສັ ງເກດເຫັ ນວ່າ ມີ ການເໜັ ງຕີງເປັ ນ ລັກສະນະຮອບວຽນ; ດັ ດຊະນີ ຈະມີ ຄ່າ ສູງ ໃນ ໄຕມາດທີທາອິດ ແລະ ໄຕມາດສຸດທ້າຍຂອງປີ (ຮູ ບ ສະແດງ 14). ໂດຍສະເລ່ ຍໃນໄລຍະປີ 2010-2013, BTI ແລະ CSI ມີ ຄ່າຕື່ າກວ່ າ ຄ່ າ ມາດຖານ 100 ໃນໄຕມາດທີ 2 ແລະ 3 ຂອງປີ, ສ່ວນໄຕມາດທີ 1 ແລະ 4 ຂອງປີ ຈະມີ ຄ່ າ ສູ ງ ກວ່ າຄ່ າມາດຖານດັື່ ງ ກ່ າ ວ. ປະກດການ ດັື່ງ ກ່ າວໄດູ້ ຊີົ້ໃຫູ້ ເຫັ ນວ່ າ ເສດຖະກິ ດທັ ງເບົ້ ອງ ການສະໜອງ ແລະ ຄວາມຕ້ ອງການ ມີ ກ ານ ຂະຫຍາຍຕວຫຼ າ ຍໃນໄລຍະໄຕມາດທ າອິ ດ ແລະ ໄຕມາດສຸດທ້າຍຂອງປີ, ທັງນີົ້ອາດເປັນໄປ ໄດູ້ວ່າ ໃນໄລຍະດັື່ງກ່າວເປັນໄລຍະທີື່ມີຫຼາຍງານ ເທດສະການ ແລະ ກິດຈະກາເກີດຂຶົ້ນທີື່ ຈະກະ ຕຸູ້ນການສະໜອງ ແລະ ຄວາມຕ້ ອງການ, ຕວ ຢ່າງ: ຫຼ າຍໆໂຄງການກື່ ສ້າ ງມັ ກຈະເລີື່ມຕົ້ນໃນ ໄລຍະນີົ້, ເປັນໄລຍະລະດູການທ່ອງທ່ຽວ ແລະ ລະດູ ການເກັ ບກ່ ຽວ ເຊິື່ ງ ສິື່ ງເຫຼື່ ານີົ້ ລ້ວນແຕ່ ກະ ຕຸູ້ນການຜະລິດ. ກງກັນຂ້າມກັບໄຕມາດ 3 ເຊິື່ງ ເປັນລະດູ ການເຂົ້ າພັ ນສາ ແລະ ອີ ງຕາມຄວາມ ເຊື່ອມາແຕ່ບູຮານທີື່ວ່າ ຫຼາຍກິດຈະກາເຊັື່ນ: ງານ
ຮູບສະແດງ 14: ຮອບວຽນການເໜັງຕງຂອງ BTI ແລະ CSI BTI 130
120
107.17
110
111.58
95.76
100
83.38
90 80 70 60
Q1
Q2
Q3
2010 2013
2012
CSI
120 110
Q4
2011 AVG
100.96
100.33
100 97.20
90 80
Q1 2010 2013
Q2
Q3 2011 AVG
97.21
Q4 2012
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸະລິດ ແລະ ຜູູ້ຊມໃຊູ້, ສຄສ, 2013
23
ແຕ່ງດອງ, ການກື່ສ້າງບ້ານເຮອນ, ແລະ ອື່ນໆ ແມ່ນບື່ຄວນເຮັດຖ້າບື່ຈາເປັນ. ນອນນັົ້ນ, ຍັງແມ່ນ ໄລຍະລະດູຝນ ແລະ ມີຫຼາຍໄພທາມະຊາດມັກເກີ ດຂຶົ້ນ, ແລະ ຍັ ງເປັນໄລຍະທີື່ ຄນບື່ຄ່ອຍນິຍມ ກັນທ່ອງທ່ຽວ. ດັື່ງທີື່ ໄ ດູ້ກ່າວເບົ້ ອງຕົ້ ນ, BTI ແລະ CSI ໄດູ້ ຄິດໄລ່ ເປັນດັ ດຊະນີ ພ າຍໃນໄຕມາດ ແລະ ດັດຊະນີຄາດຄະເນລ່ວງໜ້າໜຶື່ ງໄຕມາດ. ຮູບສະແດງ 15 ສະແດງໃຫູ້ເຫັ ນເຖິ ງຄວາມສອດຄ່ອງ ຂອງການເໜັ ງຕີ ງລະຫວ່ າງດັ ດຊະນີພ າຍໃນໄຕມາດ ແລະ ດັດຊະນີ ຄາດຄະເນຂອງ BTI ແລະ CSI. ຮູ ບສະແດງໄດູ້ ຍກໃຫູ້ ເຫັ ນວ່ າ ທັ ງ ສອງດັ ດຊະນີ ແມ່ ນມີ ຄວາມສາພັ ນກັ ນສູ ງ ເຖິ ງ 56% ສາລັບ BTI ແລະ 79% ສາລັບ CSI. ສະນັົ້ນ, ດັດຊະນີຄາດຄະເນຂອງ BTI ແລະ CSI ສາມາດ ເປັນຕວຊີົ້ບອກທີື່ ເປັນປະໂຫຍດເພື່ອເບິື່ງສະພາບເສດຖະກິດພາຍໃນ 3 ເດອນລ່ ວງໜ້ າ ໂດຍອີ ງ ຕາມທ່າອ່ຽງຂອງຄວາມເຊື່ອໝັົ້ນຂອງທຸລະກິດ ແລະ ຜູູ້ຊມໃຊູ້. ຮູບສະແດງ 15: ການເໜັງຕງຂອງ BTI ແລະ CSI ພາຍໃນໄຕມາດ ແລະ ຄາດຄະເນລ່ວງໜ້າ BTI
CSI
130
120
120
110
110
100
100
90
90
80
80 70
70
60 Q2.04 Q3.05 Q4.06 Q1.10 Q2.11 Q3.12 Q4.13
60 Q2.04 Q3.05 Q4.06 Q3.08 Q4.09 Q1.11 Q2.12 Q3.13
BTI_current
BTI_future (-1)
CSI_current
CSI_future (-1)
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸະລິດ ແລະ ຜູູ້ຊມໃຊູ້, ສຄສ, 2013
ໃນຫຼາຍປະເທດ, ທ່າອ່ຽງ BTI ແລະ CSI ໄດູ້ຖກນາໃຊູ້ເປັນຕວຊີົ້ບອກທີື່ສາຄັນເພື່ອເບິື່ງ ການເໜັ ງຕີງ ຂອງ GDP ລາຍໄຕມາດ. ເຖິງຢ່ າງໃດກື່ຕາມ, ປະເທດເຮາຍັງບື່ ທັນມີຂົ້ ມູນ GDP ລາຍໄຕມາດ ເພື່ອເຮັດການສມທຽບກັບການເໜັງຕີງຂອງ BTI ແລະ CSI ດັື່ງທີື່ຫຼາຍປະເທດໄດູ້ ນາໃຊູ້. ຈາກຂົ້ ມູນ GDP ຕາມສກປີ ງົບປະມານ ແລະ ຂົ້ມູນດັດຊະນີທີື່ ມີໃນປັດຈຸບັນ, ຮູບສະ ແດງ 16 ສະແດງເຖິງ ການເໜັງຕີງຂອງດັ ດຊະນີ ແລະ ອັດຕາການເຕີບໂຕລາຍປີ, ຮູບສະແດງໄດູ້ ຍກໃຫູ້ເຫັ ນວ່າ BTI ແລະ CSI ໄດູ້ສ່ອງແສງທິ ດທາງການເຕີ ບໂຕໃນລະດັບໜຶື່ງ ໂດຍສະເພາະ ແມ່ນ BTI ທີື່ສາມາດສ່ອງແສງໄດູ້ຫຼາຍກວ່າ CSI.
24
ຮູບສະແດງ 16: ການເໜັງຕງຂອງ BTI, CSI ແລະ ການເຕບໂຕຂອງເສດຖະກິດລາວ 108
8.50
106
8.00
104 102
7.50
100
98
7.00
96 94
6.50
92 90
FY04-05
FY05-06
FY06-07
FY07-08
FY08-09
GDP growth (right-axis)
FY09-10
FY10-11
BTI
FY11-12
FY12-13
6.00
CSI
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸະລິດ ແລະ ຜູູ້ຊມໃຊູ້, ສຄສ, 2013
ເນື່ອງຈາກວ່າ ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບລະດັບຄວາມເຊື່ອໝັົ້ນ ແລະ ຄາຖາມທີື່ໃຊູ້ເພື່ອຄິ ດ ໄລ່ ຄວາມເຊື່ ອໝັົ້ ນຂອງທຸ ລະກິ ດ ແລະ ຜູູ້ຊມໃຊູ້ ແມ່ ນມີ ລັກສະນະຄ້າ ຍໆກັ ນ, ສະນັົ້ ນ ລະດັ ບ ຄວາມເຊື່ອໝັົ້ນຂອງຫຼາຍໆປະເທດ ໂດຍລວມແມ່ນຈະມີທິດທາງການເໜັງຕີງຄ້າຍຄກັນໃນໄລຍະ ຍາວ ສ່ວນໄລຍະສັົ້ນອາດຈະມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນຫຼາຍ ຍ້ອນປັດໄຈເສດຖະກິດອັນສະເພາະຂອງ ໃຜລາວ. ຮູບສະແດງ 17 ສະແດງໃຫູ້ເຫັນການເໜັງຕີງຂອງ BTI ແລະ CSI ຂອງ 3 ປະເທດ: ລາວ, ຈີນ ແລະ ໄທ. ໂດຍລວມແລູ້ວເຫັນວ່າ ທັງສາມປະເທດແມ່ນມີທິດທາງການເໜັງຕີງຄ້າຍຄ ກັນ. ສິື່ງທີື່ໜ້າສັງເກດອີກອັນໜຶື່ງ, BTI ຂອງລາວ ແມ່ນມີຄວາມສາພັນສູງກັບກລະນີຂອງປະເທດ ຈີນ (ມີລະດັບຄວາມສາພັນ 48 %); ສ່ວນ CSI ຂອງລາວ ພັດມີຄວາມສາພັນສູງກັບກລະນີຂອງ ປະເທດໄທ (ມີລະດັບຄວາມສາພັນຫຼາຍກວ່າ 50 %), ເຊິື່ງນີົ້ ກື່ສອດຄ່ອງກັບຄວາມຈິງທີື່ວ່າ ປະ ເທດທີື່ລງທຶນໃນລາວລາຍໃຫຍ່ອັນດັບ 1 ແມ່ນຈີນ ແລະ ການລງທຶນຂອງນັກລງທຶນຈີນ ແມ່ນຈະ ກະແຈກກະຈາຍໃນຫຼາຍໆຂະແໜງການ. ກງກັນຂ້າມກັບນັກລງທຶນລາຍໃຫຍ່ອັນດັບ 2 ແລະ 3 ເຊັື່ນ: ສສ ຫວຽດນາມ ແລະ ໄທ, ການລງທຶນຂອງພວກເຂາສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນຈະກະຈຸກໂຕສະເພາະ ບາງຂະແໜງການເປັນຕົ້ນແມ່ນ ຂະແໜງບື່ແຮ່ ແລະ ບລິການ. ຍ້ ອນແນວນັົ້ນ, ທັ ດສະນະຂອງຜູູ້ ປະກອບການຕື່ ກັບສະພາບການດາເນີນທຸ ລະກິດຂອງພວກເຂາ ຈຶື່ ງສະທ້ອນຕາມເສດຖະກິ ດຈີ ນ ຫຼາຍກວ່າ. ສ່ວນຄວາມຄ້າຍຄກັບລະຫວ່າງ CSI ຂອງລາວ ແລະ ໄທ ກື່ອາດສ່ອງແສງເຖິງຄວາມ ຄ້າຍຄກັນຂອງພຶດຕິກາການບລິໂພກຂອງຄນລາວ ແລະ ໄທ.
25
ຮູບສະແດງ 17: ການສົມທຽບລະດັບຄວາມເຊືົ່ອໝັນ ີ້ ຂອງທຸລະກິດ ແລະ ຜູຊ ້ ົມໃຊ້ ຄວາມໝັນ ົ້ ໃຈຂອງພາກທຸລະກິດ Balance, Three-quarter moving averages of deviations since 2004
10 5
0 -5
ຈນ
Balance, Three-quarter moving averages of deviations since 2004
50 40
ໄທ
30
ໄທ ລາວ
-10 -15
ຄວາມໝັນ ົ້ ໃຈຂອງຜູູ້ຊມໃຊູ້
20 10
ຈນ ລາວ
0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
-10
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸະລິດ ແລະ ຜູູ້ຊມໃຊູ້, ສຄສ, 2013
ສຸດທ້າຍ, ຮູບສະແດງ 18 ໄດູ້ສະແດງໃຫູ້ເຫັນການເໜັງຕີງຂອງທັງ 4 ຕວຊີົ້ບອກເສດຖະ ກິດໄລຍະສັົ້ນທີື່ ສະຖາບັນໄດູ້ພັ ດທະນາຂຶົ້ນມາ ເຊິື່ງມີເປົ້າໝາຍເພື່ອເບິື່ງການເໜັ ງຕີງຂອງເສດຖະ ກິດຈາກເບົ້ອງການໃຊູ້ຈ່າຍ. ນອກຈາກການໃຊູ້ຈ່າຍຂອງພາກລັດ, ການເໜັງຕີງຂອງບັນດາດັດຊະນີ ເຫຼື່ານີົ້ ສາມາດອະທິບາຍໂດຍກງກ່ຽ ວກັ ບປັ ດ ຮູບສະແດງ 18: ການເໜັງຕງຂອງ BTI, CSI, ໄຈຕົ້ນຕທີື່ຊຸກຍູູ້ ເສດຖະກິດໃນແຕ່ລະໄລຍະ. EXI, ແລະ IMI ຕວຢ່າງ: ປັດໄຈຕົ້ນຕທີື່ຊຸກຍູູ້ເສດຖະກິດໃນປີ 60 BTI (∆%) EXI (∆%) 2011 ອາດມາຈາກການລ ງທຶ ນ ຂອງພ າກ 40 IMI (∆%) CSI (∆%) ເອກະຊນ, ສ່ວນປີ 2012 ແລະ 2013 ອາດ 20 ມາຈາກການໃຊູ້ ຈ່າຍຂອງພາກລັດ ເນື່ອງຈາກ ວ່າທັງ 4 ດັດຊະນີລ້ວນແຕ່ມທ ີ ່ າອ່ຽງຫຼຸດລງ. 0 ເຖິງຢ່າງໃດກື່ຕາມ, ການສະຫຼຸບດັື່ງກ່າວອາດມີ -20 ຄວາມຜິ ດດ່ ຽ ງຢູ່ ຍ້ອນພວກເຮາບື່ ທັນຮູູ້ ເຖິ ງ ສັດສ່ ວນທີື່ ຊັດເຈນຂອງທຸ ກອງປະກອບຈາກ -40 ເບົ້ອງການໃຊູ້ຈ່າຍຂອງເສດຖະກິດລາວເທື່ອ. ແຫຼື່ງຂມ ົ້ ູນ: ການສາຫຼວດຄວາມຄິດເຫັນພາກທຸະລິດ ແລະ ຜູູ້ຊມໃຊູ້, ສຄສ, 2013
26
4.3 ສະຫຼຸບ ເພື່ອເຮັດໃຫູ້ລະບບການຕິດຕາມເສດຖະກິດດີຂຶົ້ນ, ຄວາມຫຼາກຫຼາຍ ແລະ ສາມາດເຂົ້າເຖິງ ເຄື່ອງມຕິດຕາມ ແລະ ຕວຊີົ້ບອກທີື່ສາຄັນຂອງເສດຖະກິດ ອາດຍັງບື່ທັນພຽງພ , ມັນຍັງມີຄວາມ ຈາເປັນທີື່ຈະຕ້ອງມີຕວຊີົ້ບອກທີື່ສາມາດສ່ອງແສງສະພາບການລ່ວງໜ້າເຊັື່ນ: ຕວຊີົ້ບອກເຖິງຄວາມ ເຊື່ອໝັົ້ນຂອງທຸລະກິ ດ ແລະ ຜູູ້ຊມໃຊູ້ ເຊິື່ງເປັນຕວຊີົ້ບອກທີື່ຖກນາໃຊູ້ກັນຫຼາ ຍໃນຫຼາຍປະເທດ ແລະ ສາລັບຜູູ້ວາງນະໂຍບາຍທັງພາກລັດ ແລະ ເອກະຊນ ເພື່ອການດນະໂຍບາຍແກູ້ໄຂໄດູ້ຢ່າງທັນ ການ. ສະນັົ້ ນ, ການນາໃຊູ້ຕວຊີົ້ບອກເສດຖະກິດໄລຍະສັົ້ນເຊັື່ນ: BTI, CSI, ດັດຊະນີການຈ້າ ງ ງານ, ແລະ ດັ ດຊະນີ ສື່ ງ ອອກ-ນາເຂົ້ າ ຈຶື່ ງ ມີ ຄວາມຈ າເປັ ນສາລັ ບການຕິ ດຕາມ ແລະ ຄຸູ້ ມຄອງ ເສດຖະກິດມະຫາພາກຢ່ າງມີ ປະສິດທິຜນໃນ ສປປ ລາວ ເນື່ອງຈາກວ່າ ການຄິດໄລ່ ແລະ ການ ເກັບກາຂົ້ມູນໃນລັກສະນະນີົ້ແມ່ນໃຊູ້ຊັບພະຍາກອນຄນ ແລະ ເງິນຢ່າງປະຫຍັດ. ນັບແຕ່ມີການພັດທະນາຕວຊີົ້ບອກເສດຖະກິ ດໄລຍະສັົ້ ນເຊິື່ ງເປັ ນໄລຍະເວລາເກອບ 10 ເດອນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນ BTI ແລະ CSI, ຕວຊີົ້ ບອກດັື່ ງກ່າ ວໄດູ້ໃຫູ້ ຂົ້ ມູນ ແລະ ຂົ້ ສະຫຼຸບທີື່ ສາຄັນຕື່ເສດຖະກິດລາວ ເປັນຕົ້ນແມ່ນ: ການຊ ມໃຊູ້ ແລະ ການລ ງທຶ ນ ພາກເອກະຊນ ແມ່ ນ ມີ ທ່ າ ອ່ ຽ ງຫຼຸ ດ ລ ງ ໃນຂະນະທີື່ ເສດຖະກິດລາວ ພັດຍັງສບຕື່ເຕີບໂຕຢ່າງຕື່ເນື່ອງ, ສະພາບດັື່ງກ່າວໄດູ້ສະທ້ອນໃຫູ້ຮູູ້ວ່າປັດ ໄຈຕົ້ນຕທີື່ປະກອບສ່ວນຕື່ການເຕີບໂຕດັື່ງກ່າວ ອາດມາຈາກການໃຊູ້ຈ່າຍຂອງພາກລັດຫຼາຍ ກວ່າການຊມໃຊູ້ ແລະ ການລງທຶນຂອງພາກເອກະຊນ. ທ່າອ່ຽງຂອງດັດຊະນີ CSI ແລະ BTI ສະແດງໃຫູ້ເຫັນ ຮູບແບບຂອງຮອບວຽນການເໜັງ ຕີງຂອງເສດຖະກິດລາວທີແ ື່ ນ່ນອນຄ: ເສດຖະກິດຈະຂະຫຍາຍຕວໄວໃນໄຕມາດ 1 ແລະ 4, ແລະ ຈະຂະຫຍາຍຕວຊ້າລງໃນໄຕມາດ 2 ແລະ 3 ຂອງປີ. ຮອບວຽນດັື່ງກ່າວຊ່ວຍໃຫູ້ ຜູູ້ວາງນະໂຍບາຍ ແລະ ນັກວາງແຜນ ສາມາດມີຄວາມເຂົ້າໃຈຫຼາຍຂຶົ້ນກ່ຽວກັບຮອບວຽນ ຂອງເສດຖະກິດ. ຜນການຄົ້ນພບດັື່ງກ່າວຍັ ງເປັນຜນປະໂຫຍດໃຫູ້ແກ່ການຄິດໄລ່ GDP ລາຍໄຕມາດໃນຕື່ໜ້າ. ການເໜັງຕີງຂອງ BTI ແລະ CSI ແມ່ນມີລັກສະນະຄ້າຍຄກັນ, ດັດຊະນີຈະມີຄ່າສູງ ເມື່ ອ ເສດຖະກິດມີສະເຖຍລະພາບ ແລະ ດັດຊະນີຈະມີຄ່າຕື່າ ເມື່ອມີວິກິດການໃດໜຶື່ງ. ຍ້ອນ ແນວນນັົ້ ນ, ດັ ດຊະນີ ດັື່ ງ ກ່ າ ວ ຈຶື່ ງ ມີ ຄວາມສ າຄັ ນໃນການສື່ ງສັ ນຍານກ່ ຽ ວກັ ບສະພາບ ເສດຖະກິດ. ການເໜັງຕີງຂອງດັດຊະນີຂອງລາວ ເຫັນວ່າມີຄວາມສາພັນກັບການເໜັງຕີງຂອງດັດຊະນີຢູ່ ປະເທດອື່ ນໃນອານຸ ພາກພົ້ນ. ດັດຊະນີ BTI ຂອງລາວແມ່ນມີຄວາມສາພັ ນກັບດັດຊະນີ ຂອງຈີນ ແລະ ດັດຊະນີ CSI ແມ່ ນມີ ຄວາມສາພັນກັບດັດຊະນີຂອງປະເທດໄທ. ນີົ້ ໄດູ້ ສ່ອງແສງໃຫູ້ເຫັນວ່າ ຜູູ້ປະກອບການໃນລາວ ແມ່ນມີທັດສະນະ ກື່ຄ ພຶດຕິກາການດາເນີນ 27
ທຸລະກິດທີື່ຂ້ອນຂ້າງຄ້າຍຄກັບຜູູ້ປະກອບການໃນປະເທດຈີ ນ ສ່ວນໜຶື່ງແມ່ນຍ່ອນລະດັ ບ ການພວພັນທາງເສດຖະກິດ ໂດຍສະເພາະດ້ານການລງທຶນທີື່ນັບມົ້ນັບຫຼາຍຂຶົ້ນ. ສ່ວນຜູູ້ບ ລິໂພກຄນລາວແມ່ນມີທັດສະນະ ກື່ຄ ພຶດຕິກາການຊມໃຊູ້ທີື່ຂ້ອນຂ້າງຄ້າຍຄກັບຜູບ ູ້ ລິໂພກ ຄນໄທ ຍ້ອນເຫດຜນທາງດ້ານວັດທະນະທາ ທີື່ຄ້າຍຄກັນ. ເຖິງຢ່າງໃດກື່ຕາມ, ການສາຫຼວດ ແລະ ການຄິດໄລ່ບັນດາດັດຊະນີດັື່ງກ່າວ ຍັງມີຂົ້ຈາກັດຢູ່ , ເນື່ອງຈາກການນາໃຊູ້ຜນການສາຫຼວດເພອ ື່ ຫຼາຍຈຸດປະສງ. ສະນັົ້ນ, ເພື່ອເພີື່ມຜນປະໂຫຍດຈາກ ການນາໃຊູ້ບັນດາຕວຊີົ້ບອກເສດຖະກິດໄລ ຍະສັົ້ນ ໃນການນາໃຊູ້ເປັ ນຂົ້ມູນຕິ ດຕາມເສດຖະກິ ດ ມະຫາພາກໃນ ສປປ ລາວ, ມີບາງບັນຫາທີື່ຕ້ອງໄດູ້ເອາໄຈໃສ່ຄ: ການສາຫຼວດເພື່ອເກັບກາສະພາບການສື່ງອອກ-ນາເຂົ້າ ແລະ ການຈ້າງງານ ຄວນເຮັດການ ສາຫຼວດຕ່າງຫາກ ໂດຍການການດຄຸນລັກສະນະຂອງຕວຢ່າງ ແລະ ຂະໜາດ ເປັນອັນສະ ເພາະ; ພາຍຫຼັງທີື່ມກ ີ ານປັບປຸງ ແລະ ທດສອບຄວາມໜ້າເຊື່ອຖຫຼາຍຄັົ້ງ, BTI ແລະ CSI ຄວນ ໄດູ້ ຮັບການປະກາດໃຊູ້ ໃຫູ້ເປັ ນຕວຊີົ້ບອກເສດຖະກິ ດທາງການອີ ກຕວໜຶື່ ງສາລັ ບ ສປປ ລາວ; ໃນຂະນະດຽວກັນ, ຄະນະໜ່ວຍງານເພື່ອປະກອບຄາເຫັນຢ່າງເປັນປະຈາ ແລະ ນາ ໃຊູ້ຜນຂອງ BTI ແລະ CSI ຄວນໄດູ້ຮັບການສ້າງຕັົ້ງຂຶົ້ນ; ດັດຊະນີສື່ງອອກ-ນາເຂົ້າ ແລະ ດັດຊະນີການຈ້າງງານ ຄວນໄດູ້ຮັບການປັບປຸງຕື່ມ ແລະ ມີ ການທດສອດຄວາມຖກຕ້ອງໃຫູ້ຫຼາຍກວ່າເກື່າ. ໃນຕື່ໜ້າ, ຖ້າສາມາດຄິດໄລ່ສັດສ່ວນທີື່ຊັດເຈນຂອງທຸກອງປະກອບການຂອງການໃຊູ້ຈ່າຍ ທື່ວເສດຖະກິ ດລາວ, ດັດຊະນີ BTI, CSI ແລະ ສື່ງ ອອກ-ນາເຂົ້າ ອາດພັ ດທະນາເປັ ນ ດັດຊະນີມວນລວມ (composite index) ເພື່ອເບິື່ງການເໜັງຕີງຂອງເສດຖະກິດແບບ ຄບຖ້ວນ ແລະ ທັງເປັນການສະໜັບສະໜູນການຄິດໄລ່ GDP ລາຍໄຕມາດ. ຜູູ້ວາງນະໂຍບາຍຄວນເພີື່ມການນາໃຊູ້ BTI ແລະ CSI ແລະ ຂົ້ມູນອື່ນໆຈາກການສາຫຼວດ ໃນການວາງນະໂຍບາຍ; ລັດຖະບານ ແລະ ອງການຈັດຕັົ້ງ ອື່ນໆ ຄວນໃຫູ້ການສະໜັບສະໜູ ນການຈັດ ຕັົ້ງປະຕິບັດ ການສາຫຼວດເພື່ອຮັບປະກັນຄວນຢນຍງຂອງດັດຊະນີເຫຼື່ານີົ້.
28
ເອກະສານຊ້ອນທ້າຍ 1: ສະພາບການເຜຍແຜ່ຂີ້ມູນທາງການໃນ ສປປ ລາວ ຕົວຊີ້ບອກ
ລັກສະນະ ຂີ້ມນ ູ
ການເຜຍແຜ່
ໝາຍເຫດ
ອັດຕາເງິນເຟີົ້
ລາຍເດອນ
ປກກະຕິ
ອັດຕາແລກປ່ຽນ
ລາຍວັນ
ປກກະຕິ
M2
ລາຍໄຕມາດ
ຊ້າ 3-6 ເດອນ
ອັດຕາແລກປ່ຽນ
ລາຍໄຕມາດ
ຊ້າ 3-6 ເດອນ
ລາຍຮັບ-ລາຍຈ່າຍຂອງລັດ
ລາຍໄຕມາດ
ຊ້າ 6-9 ເດອນ
ການລງທຶນພາຍໃນ
ຍັງບື່ທັນມີ
ການລງທຶນຕ່າງປະເທດ
ລາຍເດອນ
ຊ້າ 1 ເດອນ
ສື່ງອອກ-ນາເຂົ້າ
ລາຍໄຕມາດ
ຊ້າ 3 ເດອນ
ການຈ້າງງານ
ຍັງບື່ທັນມີ
ຄາດຄະເນຈາກການສາຫຼວດພນລະ ເມອງທຸກໆ 10 ປີ
ການຊມໃຊູ້
ຍັງບື່ທັນມີ
ຄິດໄລ່ຈາກການບັນຊີແຫ່ງຊາດ, ເປັນ ລາຍປີ, ແຕ່ຍັງຊ້າ
GDP
ລາຍປີ
ຄິດໄລ່ຈາກການບັນຊີແຫ່ງຊາດ, ເປັນ ລາຍປີ, ແຕ່ຍັງຊ້າ ເປັນຕວເລກອະນຸມັດ
ຄາດຄະເນເບອ ົ້ ງຕົ້ນ ຄິດໄລ່ຈາກເບົ້ອງການຜະລິດ (ຊ້າ 3 ເດອນ)
29
ເອກະສານອ້າງອງ: Carnazza, P & Parugi, G (2003), ‘Tentative business confidence indicators for the Italian economy’, Journal of Forecasting, vol. 22, no. 8, pp. 587602. Central Statistics Office, 2008, “Index of Employment in Construction”, viewed 1 February 20>. Conference Board 2003, Survey of Chief Executives, Conference Board, viewed 9 February 2010, <http://www.conference-board.org>. Conference Board, 2011, “Employment Trend Index”, viewed 1 Feburuary 2011, <http://www.conference-board.org/data/eti.cfm>. DOS, 2007, “Lao Economic Census 2006”, Department of Statistics, Vientiane. IMF, “Symposium on Capital Flows and Financial System Stability in Asia”, viewed 6 June 2007, <http://www.imf.org/external/np/speeches/1997/120897.htm>. IMF, 2010: What Caused the Global Financial Crisis? Evidence on the Drivers of Financial Imbalances 1999–2007, viewed 5 December 2013 <http://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2010/wp10265.pdf>. Latdavanh, 2013: The potential of using Export Index (EXi) and Import Index (IMi) as new economic indicator for Lao PDR, NERI. Malaysia Institute of Economic Research, “Consumer Sentiment Survey”, viewed 7 June 2007, <http://www.mier.org.my/surveys/>. OECD 2003: Business Tendency Surveys: A Handbook. SEEK, 2011, “SEEK Employment Index”, viewed 27 January 2011 <http://www.seek.com.au/investor/employment-index>. Stuart and Melissa, 2004: How should we think about consumer confidence?, Bank of England Quarterly Bulletin, Autumm 2004. U.S. Department of Commerce, “Foreign Trade”, viewed 25 January 2011 <http://www.census.gov/foreign-trade/index.html>. Watchararoroj, 2013: CEO Confidence Index Development of Thailand, World Journal of Social Sciences, vol. 3. No. 1. January 2013 Issue. Pp. 11 – 26. 30