ຫັນປ່ຽນດິນ ໃຫ້ກາຍເປັນທຶນ

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

¡¾−ê¸−£õ−¡¾−£í−£¸É¾Ã¹È´Å ¡È¼¸¡ñ®¡¾−¦¿¯½ê¾−ꆩò− À²ˆº¡¾−ìö¤êô−μøÈÃ− ¦.¯.¯.ì ¦ñ¤ì¸´Àº¡½¦¾−ꆴóμøÈÃ−¯½¥÷®ñ−

®ö©ì¾¨¤¾−¦½¹−ñ®¦½¹−ø−©¨

¡÷È´ê†À»ñ©¸¼¡¡È¼¸¡ñ®®ñ−¹¾ê†©ò− CIDSE-Laos CONCERN GTZ HELVETAS PLAN International VECO Ä´©¾¨Àºó, mdwyer@berkeley.edu −ñ¡£í−£¸É¾¯ëò−¨¾Àº¡, ¡÷È´²½ìñ¤¾−&§ñ®²½¨¾¡º−, ´½¹¾¸òê½®¾ìñ¨ Á£ìò³ðÀ−ñ¨, À®óÀ¡óÀì

°½ìò©Â©¨ºö¤¡¾− §ò©À§Œì¾¸, ¦½¹−ñ®¦½¹−ø−êô−©¨ºö¤¡¾− Á¯ì−¦¾¡ö− 쾸

ການ¯ñ®¯÷¤®¾¤ລະບຽບການê†ນາໍໄປສູຄ ັ ົ , ່ ¸¾´°ò©²¾©ໃນສງຄມ

ຖາ້¹¾¡ºñ©ª¾ຂອງຄວາມ°ò©²¾©¨ñ¤ມ◌ີຫລາຍ, ຊຸມຊນົຈະªÉº¤ªö¡μøÈÃ−êȾ»ñ®ªÒຂະບວນການ©„¤¡È¾¸ Karl Polanyi, ¡¾−¯È¼−Á¯¤£˜¤¨†¤Ã¹¨È◌,່ 1944

່ົ 1. ອະລາໍພະບດ ົ : ການຫຍຸດໂຄງການຊວຄາວ

ໃນວນທ ພດສ ບວ ັ ີ 9 ເດອນ ື ຶ ະພາ ປີ 2007, ທານ ົ ສອນ ບຸບຜາວນ ັ , ນາຍກລດຖະມນຕ ົ ັ ົ ແ ີ ຫງ່ ່ ່ື ສາທາລະນະລດ ດໂຄງການການໃຫທດນ ັ ປະຊາທປະ ິ ໄຕ ປະຊາຊນ ົ ລາວ ໄດອອກປະກາດຫຍຸ ້ ້ ່ ີ ິ ເພອ ການສາປະທານສາລບການປູ ກຕນໄມອຸ ໍ ໍ ັ ົ້ ື ື ົ້ ແລະ ການລງທນດານການ ົ ຶ ້ ້ ດສາຫະກາໍ , ການປູກພດຢນຕນ ຂຸດຄນແຮທາດຕາງໆ ົ້ ່ ່

(ຫນງສພມວຽງຈນທາຍມ ັ ື ິ ັ ໌

2007)

ກາວເຖງການຂາດຄວາ ´Àºö¾Ã¥Ã¦È ິ ່

່ໍ ັ ່ ີ ິ ແລະ ການການດເຂດ ຕກບຄວາມສາຄນຂອງດນ , ຄວາມເປນເຈາຂອງທດນ ໍ ັ ິ , ພູມປະເທດຂອງລາວ ີ ັ ົ້ ໍ ົ

ນເວດວທະຍາ ແລະ ໄດເນນເຖງຄວາມຈາເປນຈະຕອງ “ໄດປບປຸ ິ ິ ິ ໍ ັ ັ້ ິ ້ ັ້ ້ ້ ັ ງຍຸດທະສາດ ແລະ ເນນເຖງການ ່ີ ່ ”,ທານນາຍກລດຖະມນຕໄດ ຂາດຕກບກຜອງຂອງການວາງຍຸ ດທະສາດທຜານມາ ົ ັ ົ ີ ອະທບາຍລກສະນະ ິ ັ ົ ົ ່ ່ ້

່ີ ີ ່ີ ິ ໍ ຂອງບນຫາທມການພວພນກບສງຄມ . ການໂຕແຍງກນເລອງທດນນາໃຊ ັ ົ ັ ັ ັ ົ , ເສດຖະກດ ິ ແລະ ນເວດ ິ ້ ້ ັ ່ື ້

ໄດເກດຂນຢູ ້ ີ ຶ້ ່

່ົ ເມອງເລາງາມ ື

ແຂວງສາລະວນ ັ

ແລະ

ເມອງບາຈຽງ ື

ແຂວງຈາປາສກ ໍ ັ ,

່ິ ເຊງ

້ື ່ ໍ , ບນດານກລງທນຊາພດທາລາຍຜ ນ ທານເຈາແຂວງໄດການດເປນເຂດປກປກຮກສາ ແຕໃນມຕມາ ັ ັ ົ ຶ ໍ້ ັ ໍ ົ ົ້ ົ ັ ັ ່ ້ ໍ ົ ັ ່ ລະປູກ ແລະຕນໄມ ກຕນໄມອຸ ົ້ ັ ້ີ ັ ົ ຶ ົ້ ໍ ້ (ໄມສກ ້ ັ ) ຂອງຊາວບານ ້ . ທງນນກລງທນຈະປູ ້ ດສາຫະກາຢາງພາລາ

່ໍ ີ ່ ີ ັ້ ໂດຍບມການແຈງໃຫຊາວບານຮູ ລ ,໌ 2007). ທນນໄດມການປູ ກ ັ ື ິ ັ ້ ້ ້ ້ ວງຫນາ ່ ້ (ຫນງສພມວຽງຈນທາຍມ ້ ີ

່ິ ່ີ ິ ຢາງພາລາ ເຊງທດນຕອນນນອາດຈະປູ ກພດທມຄາສູ ປາກກະດິງ ັ້ ື ່ ີ ີ ່ ງກວານໄດ ັ້ ່ ີ ື ່ ້ີ ,້ ໃນຂະນະນນທເມອງ ່ໍ ີ ແຂວງ ບລຄາໄຊ ໍ ິ ໍ , ປາໄມທມຄຸ ່ ້ ່ ີ ີ ນຄາຢາງມະຫາສານໄດຖກຕດຢາງຫລວງຫລາຍໂດຍບມການຈາຍຄາ ່ ່ ້ ື ັ ່ ່ ່ ່ ິ ຫລື ປູກທດແທນຄນທງສນ ທດແທນໃຫປະຊາຊນທອງຖນ ົ ົ ້ ົ ື ັ ້ິ . ້

ຄາຖະແຫລງການຂອງທານນາຍກລດຖະມນຕໄດສະທອນໃຫເຫນຫລາຍແງມຸ ໍ ົ ັ ົ ີ ້ ່ ້ ້ ັ ່ ມ:

່ີ ້ ໍ ໂຄງການທໃຫສາ

່ີ ິ ່ໍ ີ ປະທານທດນແມນມຄວາມສຽງ ໍ ີ ່ ໍ ໃຫເຫນແລວເຊນ ີ ້ ັ ົ ື ່ ່ ີ ່ ແລະ ບາງກລະນກມ ້ ່ ັ (1) ບມການທດແທນຄນຄາ ເສຍຫາຍທາງຊບສນຂອງຊາວບານເອງ , ັ ິ ້

ຂອງຂະແຫນງການເອກະຊນົ

ຫລື

ຂອງລດ ັ

(2)

່ໍ ີ ່ີ ່ໍ ່ ັ ິ ່ື ບມການທດແທນຄນຄາເສຍຫາຍທບແມນຊບສນຂອງປະຊາຊນ ົ ື ່ ົ (ເຄອງປາຂອງດງ ົ ) ຫລວາການປກ ື ່ ົ ່

່ື ປກຮກສາແຫລງນາເພອການທາມາຫາກນຂອງປະຊາຊນ ມ ັ ັ ໍ ິ ົ ແລະ (3) ມການເຊນສນ ີ ັ ັ ຍາເພອຄວບຄຸ ່ ໍ້ ່ ື

່ື ້ີ ້ ມນຈະຕກ ແຫລງຊບພະຍາກອນ ແຕຫລຸ , ໃນເມອເປນແນວນແລວ ົ ັ ັ ົ ່ ັ ່ ດຜອນຜນປະໂຫຍດໂດຍລວມ ່ ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 1 of 45

ໄປໃນຮູບການລງທນໃຫເຂາເຈາໄດຮບຜນປະໂຫຍດໄປຂາງດຽວ ົ ຶ ້ ົ ົ້ ້ ັ ົ ້ ໄດຮບ ້ ັ .

ໃນການສມທຽບກບຜນທເຂາເຈາ ົ ັ ົ ່ ີ ົ ົ້

່ີ ່ ໍ ີ ຶ້ ເຫດການທຫາກເກດຂນ

ການຖະແຫລງການຂອງທານນາຍກລດຖະມນຕຍງໄດກາວເຖງ ົ ັ ົ ີ ັ ິ ່ ້ ່

ໃຫມໃນຂະແຫນງການພະລງງານ , §ˆ¤ໄດກາວເຖງການສະເຫນໃຫມການປຽນແປງພູ ມປະເທດ ໃນ ັ ິ ີ ້ ີ ີ ່ ້ ່ ່ ່ິ ັ ການພດທະນາບນດາກດຈະກາຕາງໆ ເຊງລດຖະບານແຫງ ັ ັ ິ ໍ ່ ໍ ່ ສ.ປ.ປ.ລາວ ໄດຊອກຫາການນາໃຊທ ້ ້ ່ີ

່ື ດນເພອການສາປະທານ ໂດຍມການເລອກເຟນເປນພເສດໂດຍ (a) ມການຊຸ ກຢູອ ິ ໍ ີ ື ັ້ ັ ິ ີ ີ ້ ງໃສ ່ (“2+3”)

່ ື ການນາໃຊທດນ ໃຫໄດມການຕກລງສນຍາເລອງ ົ ົ ັ ໍ ້ ້ ີ ້ ່ີ ິ

(b)

່ີ ິ ສບຕໃຫມການສາປະທານທດນແຕໃນຂອບ ຶ ່ໍ ້ ີ ໍ ່

ເຂດຈາກດ . ທງນເພອດງດູ ໍ ັ ຄື ມເນອທນອຍກວາ ີ ້ື ່ ີ ້ ົ ັ ້ີ ່ ື ຶ ດຄວາມສນໃຈບາງຂະແຫນງ ົ ່ 100 ຮຕ ລງມາ

່ ັ : ການທອງທຽວດານອຸ ການເຊນ ດສາຫະກາໍ , ກະເສດຕະກຳ ແລະ (c) ປະເມນຄນບນດາກດຈະກາ ີ ື ັ ິ ໍ ່ ່ ້ ່ ໍ ່ ັ ົ້ . Art ຈະໃຫເຊາເຊນ ້ ່ ົ ່ ັ ຢູຂ ່ ະແຫນງບແຮເປນຕນ

່ີ ິ ່ີ ໃນຫລາຍໆຮູບການກຽວກບການສາປະທານທດນໄດກາຍມາເປນປະເດນຄາຖາມທໃຫຍໂຕ ັ ໍ ັ ັ ໍ ່ ້ ່

່ິ ເຊງ

ບາງ ຄງກມການກາວວາ : ຈະມການປບດວຍວທໃດ ບນ ັ້ ່ ໍ ີ ັ ີ ັ ້ ິ ີ ັ ດາຄວາມ ່ ່ ແມນ ່ ²ø´¯ñ−¨¾ຂອງລດຖະບານ

່ັ ີ ່ິ ັ ່ິ ຮງມຂອງຊບພະຍາກອນທາມະຊາດຢູ ເ່ ຂດຂນນະບດ ມປະເທດດານພູ ມສາດ ເຊງ ັ ໍ ົ ົ , ເຊງປບຈາກພູ ີ ີ ້ ່ິ ັ ່ີ ສວນຫລາຍແລວຍງບ ັ ົ້ ່ ້ ັ ່ ໍêñ−À¹´¾½¦ö´ “§ö´Ã§É®Ò£÷É´£È¾” ເຊງລດຖະບານເອງທຢາກເປນເຈາການ ່ັ (ເຊນ

ຜນໄດຮບຈາກການຜະລດ ແລະ ຊບພະຍາກອນເລອກເຟນ ແຕຍງຢູ ນກາງ ົ ິ ັ ື ັ້ ້ ັ ່ ັ ສ ່ ວນສູ ່ ່ ິ ີ ້ື ) ໃນການນຳໃຊû ສມທຽບໃສການປະ ກອບສວນໃຫຊວດການເປນຢູ ົ ັ ຂ ົ ້ ່ ່ ້ ີ ິ ່ ອງປະຊາຊນທອງຖນດຂນ

່ື ໍ ແຫລງຊບພະຍາກອນ ອອກມາຢາງມປະສດທຜນ ແລະ ປະຊາກອນ ີ ິ ິ ົ - ເພອນາໃຊໃຫປະເທດຊາດ ່ ັ ່ ້ ້

່ ິ ັ້ ຂອງຕນ ຫລຈະພດທະ ນາສງນນໄດ ົ - ໃນຄວາມເປນຈງ ັ ິ , ລດຈະສາມາດເຮດສງນນເພອພດທະນາ ັ ັ ່ ິ ັ້ ່ ື ັ ື ັ ້

ຫລບ ື ່ ໍ?

່ຶ ື ່ ກາວໄດອກວທການຫນງຄວາ ່ ້ ີ ິ ີ

ເທດຊາດດວຍວທໃດ ິ ີ ້

ບວນການ”.

ຈະສາງຊບພະຍາກອນໄປປບປຸ ັ ັ ງຊຸມຊນ ົ ້

ໂດຍປາສະຈາກການເຂາຮວມຂອງຊຸ ມຊນນນໆ ົ້ ່ ົ ັ້

່ໍ ື “ກຄການເຂ ົ້າຮວມ ່

ຂອງປະ ໃນຂະ

່ົ ່ີ ິ ່ີ ້ ການຫຍຸດໂຄງການຊວຄາວຂອງການສາປະທານທດນທກວາງສະແດງໃຫເຫນຢາງ ໍ ້ ັ ່

່ີ ້ ັ ່ົ ຈະແຈງໃນບດຮຽນທໄດຮບໂດຍສະ ເພາະກລະນທເກດຂນຢູ ເລາງາມ , ບາຈຽງ, ປາກກະດງິ. ົ ໍ ີ ່ ີ ີ ້ຶ ເ່ ມອງ ື ້

່ັ ່ີ ່ ເຫມອນດງທທານນາຍກໄດສະເຫນ ື ົ ີ ວາ່ ້

ຕາງໆ ເຂາມາກວດກາຄນ ົ້ ື , ່

ພອມທງເນນ ັ ັ້ ້

່ີ ິ ການຫຍຸດການສາປະທານທດນ ໍ

ແມນໄດເຊນພາກສວນ ່ ້ ີ ່

ເຖງບດບາດຂອງການນາໃຊທດນ ິ ົ ໍ ້ ່ີ ິ

່ື ໍ ເພອສາປະທານ

່ິ ່ື ເຊງໄດກາວໄວວາ ດ ຜອນຄວາມທຸ ກຈນົ . ເກອບທງຫມດຂອງບດລາຍ ື ັ ົ ົ ້ ່ ້ ່ ໄດມການອອກແຮງເພອຫລຸ ້ ີ ່ ້ີ ້ ່ີ ້ ັ ງານນໄດສະຫລຸ ບບດຮຽນທໄດຮບ ົ

ແລະ

ຄາຖາມ ໍ

ໄດຍກມາເວາກຽວກບການຄນຄວາທຜານມາ ົ້ ່ ັ ົ້ ້ ົ ້ ່ີ ່

່ ີ ິ ຢູ່ ສ.ປ.ປ.ລາວ ບດສງລວມນໄດການດຢູ ແລະ ກາລງຄນຄວາກຽວກ ບການສາປະທານທດນ ໍ ັ ົ້ ັ ໍ ົ ັ ີ້ ້ ໍ ົ ພ ້ ່ ່ າກ 3 ້ີ ້ ່ ີ ່ື ກອນຫນານນ ີ ັ ່ ້ ັ ້ , ພາກນໄດເພມເຕມບນດາເງອນໄຂ ່ິ ເຊງໄດສະຫລຸ ບຢູພ ້ ່ າກ 3.

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

່ື ່ ່ິ ່ີ ົ ຕາງໆ ເພອຊວຍໃນການວເຄາະສງທພບເຫນ ິ ັ ່

Page 2 of 45

່ີ ິ ?

2. ວທການແລະຄວາມເປນມາ : ເປນຫຍງແລະ ¸òêóການສກສາການສາປະທານທດນ ິ ີ ັ ັ ັ ຶ ໍ ່ ີ ິ : ການສາປະທານທດນແມນຫຍງ ່ີ ິ ຂເລມຕນກບນຍາ ໍ ່ ີ ົ້ ັ ິ ມຂອງການສາປະທານທດນ ໍ ໍ ັ ? ່ ່ີ ິ ີ ທາອດ ໍ ິ , ການສາປະທານທດນມຄວາມຫມາຍສອງຢາງແຕກຕາງກນ ໍ ັ : ຄວາມຫມາຍວາ່ ”ໃຫສາປະ ່ ່ ້ ໍ

່ື ທານ” ແມນໄດຖກນາໃຊຢາງກວາງຂວາງ ແລະ ແຜຫລາຍ , ສວນອກຄວາມຫມາຍຫນງແມນ ີ ່ ້ ື ໍ ້ ່ ້ ່ ່ ່ ”ໃຫ້ ່ ົ ິ ”. ໃນການຄນຄວາໃນທນຈງນາໃຊ ່ ີ ້ີ ່ ິ ໍ ່ ີ ິ ” ຫລວາ ່ິ ເຊາດນ ົ້ ໍ ື ່ “land concession” ເຊງ ້ ້ ”ສາປະທານທດນ ມາຈາກສອງແຫລງຄນຄວາ ່ ົ້ ້ .

ອນທຫນງກຽວພນເຖງການຄນຄວາດານການພດທະນາ ັ ີ ່ື ່ ັ ິ ົ້ ັ ້ ້

່ິ ເຊງໄດກາວ ້ ່

່ີ ິ ່ີ ່ ເຖງການສາປະທານທດນໂດຍຜານການສາຫລວດທກຽວພນເຖງປະເດນການພດທະນາຕາງໆ . ຢາງ ິ ໍ ໍ ັ ິ ັ ັ ່ ່ ທສອງ , ີ

ມາຈາກການຄນຄວາປະເດນກຽວກບດນສະເພາະ ົ້ ັ ່ ັ ິ ້

ການພວພນກບຊບສມບດຂອງທຸ ກຄນ ົ ັ ັ ັ ົ ັ ົ .

ໂດຍສະເພາະແມນກຽວກ ບດນ ັ ິ ່ ່

ແລະ

່ ໍ , ”ການສາປະທານທດນ ່ ີ ິ ” ແມນມຄວາມແຕກຕາງກນໃນພາກປະຕບດຕວຈງ ່ື ຕມາ ໍ ັ ິ ັ ົ ິ . ບາງເທອການໃຫ ່ ີ ່ ້

່ ັ : ຕວຢາງ ສາປະທານແມນການການດໃຫດນຕາມເນອທໃຫເຊາທາງດານພູ ມສາດ ເຊນ ໃຫເຊາປູ ໍ ໍ ົ ື້ ່ ີ ້ ່ ົ ົ ່ ່ ້ ິ ້ ້ ່ົ ກ

່ີ ່ຶ ່ ຶ . ໃນເວລາອນ ່ ື , ”ການ ຢາງພາລາ ທກວມເອາເນອທດນພາກສວນຫນງຂອງຊາວ ບານຈານວນຫນງ ົ ື້ ່ ີ ິ ໍ ່ ້

່ື ໃຫສາປະທານ ” ແມນສດທໃຫເພອການສາຫລວດເນອທດນ ໍ ື້ ່ ີ ິ ເພອຈະຄາດຄະເນສາປະທານຫາບແຮ ໍ ໍ ່ ້ ໍ ່ ິ ່ີ ້ ່ື ່ຶ ີ ່ົ ິ ່ື ໍ ຕາງໆ . ແຕວາດນດງກາວຈະຕອງພບແຫລງບ ”ເຊາດນເພອສາປະທານ ” ໃນຂນ ົ ັ້ ່ ່ ່ ິ ່ັ ່ ້ ່ ່ ໍແຮກອນຈງມການ ່ ່

່ໍ ຕໆໄປ .

ຄວາມຫມາຍທສາມ , ີ

່ໍ ໄດເກດມຄວາມບຈະແຈງລະຫວາງຂ ັ ້ນຕອນຂະບວນການຂອງການອະນຸມດັ ້ ີ ີ ້ ່

ໃນການລງທນ ” ສາລບນກລງທນ ົ ຶ (ພອມທງການອອກແຮງໃຫບລການຢູ ັ ໍ ັ ັ ົ ຶ ) ບນດາເອກະ ັ ້ ້ ໍ ິ ່ ”ບອນດຽວ ່

ສານຕາງໆໄດກາຍເປນລະບຽບຫລກການ ແຕຍງບໄດຖກນາມານາໃຊກບຂະບວນການວເຄາະ ການ ັ ັ ໍ ິ ່ ້ ່ ັ ່ໍ ້ ື ໍ ້ ັ

່ິ ່ິ ົ ັ ັ ປະເມນຜນກະທບທາງດານສງແວດລອມ ແລະ ສງຄມ ນປະຕິ ີ ົ ົ ັ ົ (ESIA) ເຊງພວພນກບຂະບວນກາ ້ ້

ບດຕວຈງຂອງບນດາໂຄງການຕາງໆ . ັ ົ ິ ັ ່

່ື ່ໍ ົ ່ີ ່ ້ີ ່ ີ ີ ້ື ການລາຍງານເມອບດນທຜານມານທມເນອໃນກຽວກບຂະ ັ ່

ບວນການຮບຮອງການປຽນແປງຂອງການລງທນໄດຍກໃຫເຫນບນຫາວາການບລການຢູ ັ ົ ຶ ໍ ິ ່ ້ ົ ້ ັ ັ ່ ່ ”ປະຕູດຽວ” ່ີ ້ ໍ ົ ່ ຫລື ບອນດຽວຢງຢູ ESIA ທງໆທໄດການດວາໃຫໄດຮບຮອງເອກະ ັ ໄ ັ ັ ່ ່ ກຫລາຍກຽວກບຂະບວນການ ່ ້ ້ ັ

ສານພາຍໃນ 15 ມ ື້ ແລະ 60 ມ ້ື ໃນການອອກແຮງບລການຢູ ບ ດຽວ ທງນແມນການອອກ ໍ ິ ັ ີ້ ່ ່ ອນປະຕູ ່

່ັ ແຮງເລງໃຫມການຮອງຮບຂະບວນການໄວຂນກວາເກາ ັ ຶ້ ັ ື ິ ັ ັ້ ້ ີ ່ ່ ົ (ຫນງສພມວຽງຈນທາຍມ ໌ 2007). ຂນຕອນ

ຂອງ ESIA ໄດການດຢາງຈະແຈງນບແຕຂະບວນການລເລມ ິ ່ ີ , ແຕວາໄດເກດມກນໄກປະຕບດຕວ ິ ັ ົ ້ ໍ ົ ່ ້ ັ ່ ່ ່ ້ ີ ີ ົ

ຈງຍງບຈະແຈງ ິ ັ ່ໍ ້ .

່ີ ປະເດນ ັ ທສະແດງໃຫເຫນເຖງການປະຕບດຕວຈງນນແມນມຄວາມຫມາຍສາຄນທ ິ ິ ັ ົ ິ ັ້ ໍ ັ ່ີ ້ ັ ່ ີ

່ີ ່ ສຸດ ເພາະວາມຫລາຍໂຄງການທກຽວກບກະສກາ ັ ິ ໍ ແລະ ຂະແຫນງການປູກພດຕາງໆຍງບທນໄດປະ ື ່ ັ ່ໍ ັ ່ ີ ້ ່ື . ຕບດຫນາທຂອງຕນຕ ິ ັ ົ ່ ໍ ESIA ຢາງເປນທາງການເທອ ັ ້ ່ີ ່

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 3 of 45

ສຸດທາຍ ້ ,

່ີ ິ : ໄດເກດມສາມຄາຖາມໃນການສນທະນາ ສາລບ ໍ ົ ໍ ັ ການສາປະທານທດນ ໍ ້ ີ ີ

ຄຳຖາມທາອດ ໍ ິ ,

ດນຂອງລດນນມບ ດນຂອງບານມບແລະ ຖາມມຢູ ? ິ ັ ັ້ ີ ່ ໍ ແລະ ຖາມມຢູ ໍ ີ ິ ີ ່ໍ ້ ີ ີ ໃ່ ສແທ? ້ ຄາຖາມທສອງ ້ ້ ີ ີ ບ ່ ອນໃດ ່ ່ັ ່ ສຸດທາຍ ການພວພນກນລະຫວາງສອງຢາງດງກາວມໃນຮູ ບແບບໃດ? ໃນບາງບອນໄດກາວວາ ົ ັ ັ ີ ີ ້ ່ ່ ່ ້ ່ ່ (ອງ ່ ີ ິ ” ແມນດນໃຫສາປະທານມາຈາກລດ ຕາມຫລາຍແຫງອາງອງ ີ ) ໄດກາວວາ ໍ ັ ່ ້ ້ ່ ່ ”ການສາປະທານທດນ ່ ິ ້ ໍ ່ິ ່ີ ຢາງ , ແບບທສອງໄດສະແດງໃຫເຫນຕວຈງ ົ ຶ ່ົ ່ີ ິ ່ ດຽວ ເຊງການໃຫຜູ ້ ລ ້ ງທນເຊາທດນໃນໄລຍະຍາວນານ ້ ້ ັ ົ ິ

່ ີ ຶ້ ່ ີ ິ ແມນສດທດນມາຈາກດນຂອງລດຢາງດຽວເທານນ ່ ົ ັ້ . ເພມຂນເລອຍໆກຽວກບການໃຫສາປະທານທດນ ື້ ັ ິ ັ ່ ່ ້ ໍ ່ ິ ່ີ ິ

່ັ ່ ່ື ດງທານ ຄາອວນ ບຸບຜາ ໄດເນນໃນກອງປະຊຸ ມສາມະນາເລອງ ການປູກຕນໄມໃນເດອນກຸ ມພາ ໍ ້ ໍ ົ້ ື ້ ັ້ ້ ່ິ ້ ຫນກວາດນໃຫສາປະທານຕອງໄດວເຄາະພຈາລະນາຢາງຖຖວນ ່ີ ້ ເຊງເນ ັນ ັ ່ ິ ິ ້ ໍ ້ ້ ິ ່

ຍອນວາໄດເກດມການໄປ ້ ່ ້ ີ ີ

້ື ກວມເອາດນຂອງຊາວບານຢູ ເ່ ລອຍໆ . ການກວມເອາດນຂອງຊາວບານນນໄດເກດມຜນກະທບສາຄນ ົ ິ ົ ິ ັ້ ົ ໍ ັ ້ ້ ້ ີ ີ ົ ່ໍ ຫລາຍຕການອອກແຮງ

ຫລື

ຄວາມພະຍາຍາມຂອງລດຖະບານ ັ

່ ື ັ ງອະນຸມດການລງທນ ເພອປບປຸ ັ ົ ຶ

່ໍ ົ ່ ີ ີ ້ຶ . ຈາກນນມນໄດສງຜນກະທບ ຕາງໆ , ຈາກນນກເກດມການ ບລງຮອຍກນເພອແກໄຂບນຫາທເກດຂນ ັ້ ່ ໍ ີ ີ ັ ່ື ັ ັ້ ັ ົ ່ ້ ້ ່ົ ົ ່ໍ ຕຊາວບານສາລບການຕດສນບນຫາຊວດການເປນຢູ ໍ ັ ັ ິ ັ ີ ິ ັ ຂ ົ ົ້ . ້ ່ ອງເຂາເຈາ ສະຫລຸບລວມແລວ ້ ,

່ີ ິ ການສາປະທານທດນແມນມຄວາມຫຍຸ ງ້ ຍາກ ໍ ່ ີ

ແຕກມຄາທຈາເປນຕອງມການ ີ ່ ່ໍ ີ ່ ່ີ ໍ ັ ້

ລະມດລະວງ ັ ັ . ທງນ ັ ີ້ ຜານມາໄດມການຖກຖຽງກນກຽວກບສ ົ ັ ່ ັ ດທທາງດານຊບສມບດ ິ ິ ັ ົ ັ ແລະ ແຫລງຊບ ່ ້ ີ ້ ່ ັ ່ື ພະຍາກອນອນໆ

ແລະພອມທງສດທທາງດານການເປນພນລະເມອງ ັ ິ ິ ັ ົ ື ້ ້

ແລະ

ດານການພດທະນາ . ັ ້

”ການໂຕຖຽງກນຢາງກວາງຂວາງ ” ນມຄວາມສາຄນທຈະເຮດໃຫສງຄມຂອງລາວ , ແລະ INGOs ັ ່ ີ້ ີ ໍ ັ ່ີ ັ ້ ້ ້ ັ ົ ຕາງໆ , ຜູໃ້ ຫທນ ັ ົ ່ື ່ີ ັ ິ ່ີ ້ ັ (ບດລາຍງານບດນ ົ ົ ໄີ້ ດກາວເຖງ ິ ) ຕອງ ່ ້ ຶ ແລະ ບນດາຄນອນທເປນຍາດຕພນອງກນ ້ ່ ້

ໄດຕດສນໃຈວາຈະພອມກນ ັ ”ໃຫຄາແນະນາ ໍ ” ແລະ ”ຊວຍເຫລອ ື ” ໄດແນວໃດທາງດານການປະຕ ິ ້ ັ ິ ່ ້ ້ ໍ ່ ້ ້ ່ື ັ ບດຕວຈງ ັ ົ ິ . ໃນບດລາຍງານບດນ ົ ົ ,້ີ ຂາພະເຈາໄດພະຍາຍາມອອກແຮງເພອສງລວມຫລາຍກວາການ ົ້ ້ ້ ່ ່ັ ເລງໃສແຕການຕາຫນຕຕຽນ ໍ ິ ິ ່ ່

ໂດຍສະເພາະສາລບການສກສາໃນເວລານ .້ີ ໍ ັ ຶ

່ີ ິ ນາດຢາ່ ງຄບຖວນຂອງການສາປະທານທດນຂອງລາວມາເຖງຍຸ ົ ້ ໍ ິ ກປະຈຸບນ ັ

່ ື ່ ໍ ່ ໍ ້ ນໃນຮູບການບໄດວເຄາະ ່ໍ ້ ິ ພມວຽງຈນທາຍມ ິ ັ ໌ ບາງເທອກແມນຂມູ

່ິ ່ຶ . ເຊງແຍກກນກບອກພາກຫນງ ັ ັ ີ

້ີ ້ ໃນນໄດສະເຫນສດອາ ີ ິ ໍ

ການບນທກຈາກຫນງສ ັ ຶ ັ ື

່ີ ທຈະນາມາເປນເອກະສານຕດຄດ ໍ ັ ິ ັ

່ີ ິ 3. ການຄນຄວາການສາປະທານທດນ ົ້ ໍ ້

່ໍ ບນດາຂະແຫນງການຕໄປນແມນການສະຫລຸ ບວທການ ແລະ ການພບເຫນຂອງການສກສາໃຫມໆ ັ ີ້ ່ ິ ີ ົ ຶ ັ ່

່ ີ ິ ບາງກລະນແມນ ກຽວກບປະເດນການສາປະທານທດນ ”, ບາງກລະນແມນ ັ ັ ໍ ໍ ີ ່ ”ການຄນຄວາສະເພາະ ົ້ ໍ ີ ່ ່ ້ ການສກສາໂຄງການດານການພດທະນາ . ຶ ັ ້

່ຶ ່ີ ອກຢາງຫນງທປະກດມແມນປະເດນທຍງບຈະແຈງຢູ ີ ່ ົ ີ ່ ັ ່ີ ັ ່ໍ ້ ລ ່ ະ

່ີ ່ ່ີ ຫວາງສອງຢາງທກາວມາ . ໃນຂະນະທສະຫລຸ ບສງລວມຢູ ນ ຍາມໃຫບດນອອກໄປ ັ ົ້ ່ ່ ່ ,້ີ ຂາພະເຈາພະຍາ ້ ້ ົ ີ້

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 4 of 45

່ື ທາງພູມສາດ ແລະ ໄປຕາມຂນຕອນວທການຕາງໆເພອສະແດງອອກໃນໃນບດນເທາທເປນໄປໄດ .້ ີ ັ້ ິ ີ ົ ້ີ ່ ົ ່ ີ ັ ່ ທງນເພອຊວຍໃຫນກຄນຄວາຄນອນໃນອະນາຄດໄດສກສາຄນ ັ ີ້ ່ ື ່ ົ ື ້ ັ ົ້ ້ ົ ່ື ້ ຶ ່ິ ່ີ ່ໍ ັ ່ໍ ສງທບຍງບສາມາດຕກລງກນໄດນນ ົ ົ ັ ້ ັ້

ລງກນ ົ ັ .

່ີ ັ ່ໍ ັ ບນກາເອກະສານທຍງບທນໄດຕກ ັ ້ ົ

່ີ ິ ຈະເກດຂນໃນດານການແຕກຕ າ່ ງກນຂອງທດນ ີ ຶ້ ັ ້

ການເກດມການແຕກຕາງກນຍອນວທການເກບກາຂມູ ີ ີ ັ ້ ີ ີ ັ ໍ ໍ້ ນ ່

ການດວທການຕລາຄາ , ໍ ົ ິ ີ ີ

ຫລມຫລາຍວທ ື ີ ິ ີ

່ ີ ິ ເຊງມ ່ິ ີ ເກດຂນຢາງມການປະສານຮວມກນ ີ ້ຶ ່ ີ ັ ? ພາກ 3.1 ທວນຄນການສກສາການສາປະທານທດນ ື ຶ ໍ ່ ການພວພນເຖງນະໂຍບາຍກຽວກບດນ ົ ັ ິ ັ ິ . ພາກ 3.2 ເຖງິ 3.4 ສງເກດການສກສາສະເພາະກລະນ ັ ຶ ໍ ີ ່ ່ີ ິ ການສຳປະທານທດນຂອງຂະແຫນງການຕາງໆ . ສຸດທາຍ ພາກ 3.5 ແມນການສກສາການພວພນ ຶ ົ ັ ່ ້ ່ ່ີ ິ ການສາປະທານທດນໃນການຖາມເຖງການພດທະນາຢູ ໍ ິ ັ ່ ສ.ປ.ປ.ລາວ.

3.1.1 ການຄນ ົ້ ຄວາ້ກຽວ ິ ່ ກບັນະໂຍບາຍທີ່ ດນ

່ ັ ່ ນີແ ້ ມນ ່ິ ການສກສາ ໃນພາກດງກາວ ຶ ິ (LTP II) ເຊງ ່ ມາຈາກໄລຍະ II ຂອງໂຄງການຈດັແບງປນ ່ ັ ດນ ໄດຮ ທະນາຄານໂລກ (WB) ແລະເງນ ອດ ິ ກູຍ ື ິ ຊວຍ ື ລາ້ຈາກລດຖະບານ ັ ົ ສະຕາລີ ້ ບັເງນ ້ ມຈາກ ່ ເຫລອ

່ ິ ່ ເຫລອ ແລະ ເຢຍລະມນັ ເຊງຊວຍ ການຢງຢນ ແລະ ື ທາງດານ ຶ ັ ້ ື ໃຫທ ິ , ດານ ົ ້ ທີ່ ປກສາ ້ ່ ີດນ ້ ການປກຄອງ ການຕີລາຄາ, ແລະ ນະໂຍບາຍທີ່ ດນ ິ . ການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ ໄດກ ັ ປະເດນ ັ ສາຄນ ໍ ັ ໃນດານ ້ າຍເປນ ້ ນະ

່ ິ Box 1: ການວດ ໂຍບາຍ (ກະລຸນາເບງ ໂດຍ ັ ແທກດນ ິ ໃຫສ ຶ ້ ຳປະທານ) ໃນຂະບວນການສກສາ

່ິ ເຢຍລະມນັ (GTZ) ໃນໄລຍະ II ຂອງໂຄງການຈດັສນ ັ ອອກໃບຕາດນ ິ LTP (2003-2007) ເຊງ ເຂາ ົ ເຈາົ້ເປນ ັ ທງັຜູປ ິ ັ ້ ະຕບດ

ແລະ

ຜູແ ິ ຂອງຂງົເຂດຊນນະບດ ົ ົ ໃຫຖ ື ົ້ ໃຈດນ ້ ກ ້ ນະນາໍທີ່ ພະຍາຍາມເຂາ

ຕອງ ແລະ ຊດ ິ ໂດຍຈະເຮດ ັ ເວລາໃດ ແລະຈະອອກໃບຕາດນ ິ ໃຫກ ັ ເຈນກອນ ້ ບັ ້ ່ ທີ່ ຈະອອກໃບຕາດນ ດນ GTZ ໄດສ ນະໂຍບາຍດານ ິ ເຂດຊນນະບດ ົ ົ ແນວໃດ? ພາກສວນ ຶ ິ ຕາມຂນ ັ ້ ຕອນແຕລະ ່ ່ ້ ກສາ ້ ທີ່ ດນ

ຂອງ ໄລຍະ ໃນ 4 ຂງົເຂດ ໄດສ ວດຄືນຢູທ ຶ ີ ານພມ ິ ເຜຍ ີ ແຜ.່ ການສກສາ ຶ ້ ກສາກ ່ ່ ີນ ີ້ ແລະໄດມ ້ ກ

LNRRIC

ແລະ

WB

ຕອງການ ແນໃສກ ດການເຈລະຈາຫລາຍກວາ່. ົ ້ ່ ນລະຍຸ

້ ນ ບາງຂໍມ ູ ແລະ

ເອກະສານແມນ ັ ຂອງສາທາລະນະ ແລະບາງສວນ ົ 1. ່ ເປນ ່ ກໍ່ ແມນ ່ ຂອງບຸກຄນ GTZ

(ຈນທະ ລາສີ ັ

່ ື ຮວມ ແລະເພອນ ່ ງານ)

2005.

ການສກ ຶ ສານະໂຍບາຍກຽວ ິ ່ ກບັທີ່ ດນ

2:

ຕະຫລາດທີ່ ດນ ແລະຊນນະບດ ິ ໃນຂງົເຂດຕວົເມອງ ື ົ ົ ຂອງ ສ.ປ.ປ.ລາວ

ອງການ GTZ ຂອງເຢຍລະມນັໄດສ ຕະຫລາດທີ່ ດນ ົ ຶ ິ ໃນປີ 2005 ໂດຍເຮດ ັ ວຽກຢູພ ້ ກສາ ່ ື້ນຖານ 3 ່ິ ອາທດ ິ ຢູແ ໍ ສກ ັ , ເຊກອງ, ອຸດມົໄຊ ແລະແຂວງຫລວງພະບາງ ເຊງ ່ ຂວງວຽງຈນັ ແລະ ແຂວງຈາປາ

່ ົ ແລະດນ ່ິ ້ າຄນ ໄດວ ນາໍໄປເປນ ິ ໃຫເ້ ຊາ ິ ໃຫສ ັ ຫວ ົ ຂໍສ ໍ ັ ໃນການຄນຄວາ ົ້ ້ ເິ ຄາະ ”ດນ ້ ຳປະທານ” ເຊງຈະ ້ ໃນ ່ ັ ຊດ ່ ົ ແລະສາໍປະທານໄດມ ່ ີ ຂນ ້ື ອນ ອະນາຄດ ົ . ການພບ ົ ເຫນ ັ ມີຄ:ື (1) ດນ ິ ລດ ັ ທີ່ ໃຫເ້ ຊາ ີ ານເພມ ັ ັ ທີ່ ເດນ ້ ກ 1

່ ິ http://worldbank.org Æ ໂຄງການ & ການປະຕິບດ ້ ນ ເບງ ູ ທີ່ ມີພາຍໃຕ ້ ັ Æ ຊອກໂດຍ ປະເທດ/ພນ ື້ ທີ່ Æ ສ.ປ.ປ.ລາວ ສາລບ ໍ ັ ຂໍມ

ນະໂຍບາຍເປດ ທະນາຄານໂລກ, ວຽງຈນັ ີ ກວາງ ິ ຕ່ ໍ ຫອງການ ້ ຂອງ ທະນາຄານໂລກ; ອາດຕດ ້ ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 5 of 45

່ ື ມາຈາກຜນ ເນອງ ົ ຂອງ

FDI

ແຕແ ິ ທີ່ ບໍ່ ມີການຜະລດ ິ ່ ມນ ່ ດນ

(ໄດມ ຜູລ ີ ານລບ ົ ລາງຈາກ ົ ຶ ເປນ ັ ້ ກ ້ ້ ງທນ

ປະຈຳ, ແຕລດ ັ ບໍ່ ໄດມ ີ ານລບ ົ ລາງ ີ ລາຍໆເຫດຜນ ົ ພອມ ່ ັ ພດ ້ ກ ້ ຫຍງັ); (2) ໄດມ ້ ຫ ້ ທງັ ”ບ ົດລາຍງານວາ່

່ ົ ແລະໃຫສ ດວຍ ການປກຄ ິ ຂອງລດ ັ ທີ່ ໃຫເ້ ຊາ ໍ ົ ອງ ້ ດນ ້ າໍປະທານ ແມນ ່ ຍອນ ້ ໄດຮ ້ ບັອະນຸຍາດຈາກອານາດ

້ ານດ ເມອງ ກນັຢາງ ກໍ່ ບ່ ໍຈະແຈງ້” ສາລບ ື ”, ”ບໍ່ ມີການສນຍາ ັ ໍ ົ ບາງກດຫມາຍ ົ ໍ ັ ສນຍາ ັ ່ ຈະແຈງ້” ແລະ ”ຂໍກ ່ ົ ແລະສາໍປະທານທີ່ ດນ ກຽວ ິ . ນອກນນັ້ຍງັເຫນ ິ ຍງັມີລາຄາ ັ ວາ່ ”ການຈາຍ ່ ກບັການນາໍໃຊທ ້ ່ ີດນ ່ ຄາ່ເຊາ

່ ື ອະນຸຍາດໃຫເ້ ຊາ ່ ົ ແລະສາໍປະທານການນາໍໃຊດ ເພອ “ຕາ່ ໍ ຫລາຍ”. ດງ່ ັ ນນັ້ຄວາມຮບຜດຊອບ ັ ິ ິ ຂອງລດ ັ ້ ນ

້ ນ ຄວນໃຫຈ ຈາໍເປນ ູ ັ ຕອງ ໍ ົ ລະອຽດໃນອະນາຄດ ົ ” (ສາມາດເອາ ົ ຂໍມ ້ ະແຈງ້ ແລະ ”ຕອງການຄວາມ ້ ້ ການດ ໄດຈ ້ າກ GTZ ຢູນ ່ ະຄອນຫລວງວຽງຈນັ)

່ ື ຮວມ GTZ (ສຸແມນ ແລະເພອນ ນະໂຍບາຍກຽວ ຶ ິ 2: ດນ ິ ຂອງລດ ັ ່ ງານ) 2005. ການສກສາ ່ ກບັທີ່ ດນ ່ ົ ແລະໃຫສ ທີ່ ໃຫເ້ ຊາ ້ າໍປະທານຢູ່ ສ.ປ.ປ.ລາວ

່ ັ ່ ໄດອ ການສກສາ ດງກາວ ແຂວງຕາງໆ ເປນ ຶ ີ ໃສກ ັ ວຽກຢູພ ັ ັ ໄລຍະເວລາ ້ ງ ່ ານລງົເຮດ ່ ື້ນຖານບນດາ ່

3

່ ັ : ນະຄອນຫລວງວຽງຈນັ, ແຂວງຈາປາ ອາທດ ິ ເຊນ ໍ ສກ ັ , ສາລະວນ ັ , ສະຫວນ ັ ນະເຂດ ແລະ ຄາໍມວນ ່ .

່ ິ ທີ່ ພບ ຜນ ໄດຢ ກຽວ ົ ການສກສາ ຶ ັ ້ ື ສງ ົ ເຫນ ຶ ິ ຄງັ້ທີ 2. ການພບ ົ ເຫນ ັ ມາຈາກການສກສາ ັ ມີດງ່ ັ ນີເ້ ້ ງຢນ ່ ກບັທີ່ ດນ

(1) ເຖງິແມນ ິ ທີ່ ໄດມ ່ ວາດນສາ ່ ິ ໍ ປະທານ ແມນ ່ ດນ ້ ອບໃຫຕ ້ າມກນົໄກຂອງປະເທດໃນການດງຶດູດການ

່ ິ ເປນ ລງທນ ຕາງປະ ເທດເຊັ່ ນ: ໂຄງການໃຫຍລ ົ ຶ ໂດຍກງຈາກ ົ ັ ປະເທດຄື ນາໍ ້ ເທນ ີ 2 ເຊງ ັ ໂຄງການ ່ ່ ະດບ

ຮບັດານ ພະລງງານ ໄຟຟາ ໍ ່ ເມອງ ື ເຊໂປນ, ແຫລງລາຍ ັ ໍ້ ົ , ໂຄງການບໍ່ ຄາຢູ ັ ່ ້ ການສາໍປະທານເຫນ ້ ນາຕກ

ວາ່ຢູໃ່ ນລະດບ ັ ນອຍ ີ ໃສ ່ GDP ຂອງປະເທດ ແລະລາຍຮບັຈາກຊບ ັ ສມບດ ົ ັ ຂອງປະ ້ ທີ່ ສຸດ ໂດຍອງ

ແຫລງລາຍ ຮບັນີ້ ເທດ. ນນັ້ສະແດງໃຫເ້ ຫນ ລາວຍງັບໍ່ ທນ ັ ັ ໄດກ ໍ ົ ຫລພ ື ດທະນາ ັ ັ ໄດວ ້ າ່ ລດຖະບານ ້ ານດ ່ ໄດເ້ ຕມ ການລງທນ ັ ສວນ ັ ົ ຶ ຢູຂ ັ ້ ສູນກາງ ໄດນ ່ . (2) ການຂາດລະບອບດຸນ ່ ດຽງ ່ ໃນຫລກການ ່ ນ ້ າໍໄປສູກ ່ ານ (ຕວຢາງ ບ່ ໍມີການການດ ອະນຸຍາດໃຫຫ ົ້ ມາມີສວນ ົ ່ ໍ ົ ການບໍລິການຢູບ ້ ລາຍພາກສວນ ່ ເຂາ ່ ຮວມ ່ ່ ອນ ່ ດຽວ)

້ື ່ ີດນ ່ ື ໃຫແ ໃນຂະນະທີ່ ດນ ແລະການມີເນອທ ິ ຂອງລດມ ັ ສ ີ ວນ ິ ຈາກດ ໍ ັ ຫລາຍເກນ ີ ໄປເພອ ່ ຮວມ ່ ້ ຂວງ ແລະ ເມອງສາມາດ ຈາກດການ ລງົທນ ເທດ ື ໍ ັ ຶ ຂອງຕາງປະ ່

ແລະ

່ ື ການປອງ ເພອ ົ ຶ ໂດຍກງົຈາກ ້ ການລງທນ

່ິ ່ ື ການພດທະນາ ຕາງປະ ເທດເຊງອາດ ເຂາມາ ໃນຮູບການແອບແຝງເພອ ົ້ ັ ່

ຍອນ ົ ປະໂຫຍດຈາກການ ້ ຜນ

່ ິ ຈາກນກັລງົທນ ່ ັ ່ ແມນ ້ື ທີ່ ສຳປະທານເພາະ ”ຖກ ເຈລະຈາທີ່ ເບງ (3) ຂງົເຂດດງກາວ ຶ ື ຈາກດ ໍ ັ ່ ຈາໍກດັພນ

່ ື ກໃຫ ່ ໍ ເ້ ກດ ເກນ (4) ີ ໄປ” ແລະ ”ສະເຫນີແນະແຂວງເພອ ີ ມອາ ີ ໍ ນາດການອະນຸຍາດທາງດານ ົ ້ ກດຫມາຍ ”ບນຊ ັ ລ ີ າຍການສະຫລຸບຂອງທີ່ ດນ ິ ແມນ ່ ສູນຫາຍ”

ປະກອບກບັສະຖານະການທີ່ ນກັລງທນ ົ ຶ

”ຄນ ົ້ ຫາ

່ ີ ິ ທີ່ ເຫມາະສມົກບັເຂາ ທດນ ສນຍາ ນອຍ ແລະມີການ ົ ເຈາົ້”; (5) ”ນກັລງທນ ົ ຶ ທຸກທານ ື ັ ່ ແມນ ່ ທວນຄນການ ້

່ ື ຄາ່ເສຍຫາຍ, ປບ ້ິ ສຸດສນຍາ ບງັຄບໃຫ ຄ , ການໂຕຖ ແລະ ັ ົ້ ຄນ ື ສນຍາ ັ ັ ໄຫມ, ການສນ ັ ້ ນ ້ ຽງກນັເລອງ

່ື ການໂຕຖ ”; ການປະຕບດການ ຍອມໃຫມ ັ ການສນຍາ ັ ິ ັ ີ ່ ີດນ ິ ທີ່ ບໍ່ ເສຍຄາ່ - ການຂາຍ ້ ຽງກນັເລອງລະງບ ້ ທ

່ ື ການລງທນ ທີ່ ດນ ິ ເພອ ົ ຶ - ຕວ ົ ແທນບໍ່ ຈາໍເປນ ັ ຕອງ ົ ຶ ແລະນອກຈາກ (ຖາ້ເປນ ັ ໄປ ້ ອຸດຫນູນຕໍ່ ນກັລງທນ ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 6 of 45

ໄດ)້ ການລງທນ ແລະກວດກາຂອງ ົ ຶ ຮວມ ີ ຢູ,່ ການຕດຕາມ ິ ່ ກນັ (7) ເຖງິແມນ ່ ວາ່ໂຄງການຍງັດາໍເນນ

ບນດາ ກະຊວງຕາງໆ ຍງັນອຍ ັ ່ ້

ແລະຫອງການ ຂອງສູນກາງ ້

ຄຸມ ັ ສມົບດ ັ ຂອງລດ ັ ້ ຄອງຊບ

ແລະແຂວງແມນ ັ ິດຊອບການ ່ ຮບຜ

”ຍງັບໍ່ ທນ ັ ໄດຮ ົ ໍ ເລດ ັ ໃນການສາງ ັ ເອກະສານ, ້ ບັຜນສາ ້ ການເກບ

ຕດຕາມ ແລະລະບບ ິ ົ ການລາຍງານ” ເອກະສານມີຢູ່ GTZ ນະຄອນຫລວງວຽງຈນັ

Box 1: ການວດ ັ ແທ¡ດນ ິ ສຳປະທານ ້ື ການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ ສວນ ິ ັ ເງນ ິ (ຊະນດ ິ ເງນ ິ ດອນລາ່ອາເມລິກາ), ພນ ່ ຫລາຍແມນ ່ ຄດເປນ ທ່ ີ (ເຮກຕາ ຫລືຕາກິໂລແມດ ັ ັ ) ແລະ ເວລາ (ສວນ ັ ປີ ). ເຫມອນ ື ດງ່ ັ ທີ່ ໄດກ ່ ຫລາຍເປນ ້ າວ ່ ມາ

້ື ທີ່ ສາມາດອາງ ແລວ ການດຕງ ີ ເຖງິໄດຫ ໍ ົ ັ ້ ແຕກ ້ , ເນອ ້ ອງ ້ ລາຍຢາງ ່ ່ ານສາໍຫລວດ ແລະ ການ

້ື ທີ່ ເພອ ່ ື ການພດ ຊອກຮູຂ ັ ທະນາ ້ ອບເຂດຂອງເນອ

ແລະການນາໍໃຊ.້

ເງນ ປະລິມານຂະຫນາດຂອງການລງທນ ິ ຫມາຍເຖງິການຄານວນ ໍ ົ ຶ

ການຄດ ິ ໄລດ ່ ານ ້ ການ

(ສວນ ່ ຫລາຍແມນ ່ ການ

ຄາດຄະເນເປນ ຈນົ ເຖງິຄາດປະມານມູນຄາ່ ແລະຄານວນ ການຄາປະກນ ັ ຢາງ ິ້ ສວນ ໍ ໍ້ ັ ) ່ ລະຊນ ່ ພອມ ຮບັທີ່ ໄດມ ້ ທງັແຫລງລາຍ ່ ້ າ.

ຍອນ ສາໍປະທານມີຄວາມຫມາຍເຖງິການຈາກດ ໍ ັ ້ ວາການ ່

່ ຶ ໄດ ້ ດງ່ ັ ນນັ້ການນາໍໃຊຕ ົ ຈງິຈງ ້ ວ

ການນາໍໃຊຫ ິ ຖາວອນ. ັ ເຈາົ້ຂອງທີ່ ດນ ້ ລາຍກວາ່ການເປນ

ການດ ໍ ົ ສາໍປະທານເປນ ັ ປີ ເປນ ັ ຫລກ ັ . ອາດເປນ ັ ໄປໄດວ ິ ປດຈຸ ັ ບນ ັ ໄດແ ້ າ່ ແນວຄວາມຄດ ້ ນໃສ ່ ່ ັ ໃສໃ່ ຫມ , ແນໃ່ ສທ ການລງທນ ີ ວາມຕງັ້ໃຈປະຕບດ ິ ັ ລະບຽບຫລກການ ັ ົ ຶ ໂດຍເລງ ້ ຄ ່ າງດານ ້ ການ

່ ິ ຂໍ ້ ະດວກຫລາຍກວາ່ການການດ ່ ົ (cf: GTZ 2006a: 80, ເງນ ິ ເຊງມ ີ ສ ໍ ົ ເອາ ົ ເນອ ື້ ທີ່ ດນ ິ ໃຫເ້ ຊາ ້ື ທີ່ ເປາ ່ໍ ບນທກ - ນອກຈາກນ ້ີ ການ ັ ຶ ທີ 5). ເຖງິແມນ ີ ເຖງິພນ ົ້ ຫມາຍແລວ ່ ວາ່ຈະອາງ ້ ອງ ້ ກຕາມ ປະກດົຕວ ຂອງການລງທນທ ົ ເລກໆ ັ ນອຍໆ ົ ຶ ່ ີມີເປາ ົ້ ຫມາຍຄາ້ຍໆຄືກນັກໍ່ ໄດມ ັ ນອຍ ້ ້ ເີ ລກ ້ .

ທດສະນະ ຄະຕິຂອງການປະເມນ ັ ີ ຜນ ົ ກະທບ ົ ທາງບວກ ່ ົ ເຊງອາດ ່ິ ໄລຍະເວລາໃຫເ້ ຊາ ມີຄວາມສາຄນ ໍ ັ ຫລາຍ, ່ ີ ເຕມ ຖາມເພມ ີ ສາລບ ໍ ັ ຕວ ົ ມນັເອງ:

ແລະລບ ົ ແລວ ້ ,

້ື ທີ່ ດນ ເນອ ິ

ຈາກ

ແລະ

ເຖງິແມນ ັ ຍກ ົ ໃຫເ້ ຫນ ັ ຄາໍ ່ ສອງປະເດນ

້ື ທີ່ ດນ ່ ົ ໃດ ມີເນອ ິ ທງັຫມ ົດເທາ

ທີ່ ປຽນ ີ ານສາໍປະ ່ ໄປໃຫມ ້ ກ

່ ົ ແລະໃຫສ ທານທີ່ ດນ ິ ? ຈະມີຫຍງັເກດ ີ ຂນ ຶ້ ສາໍລບ ັ ດນ ິ ໃຫເ້ ຊາ ົ ໃນ ້ ຳປະທານ? ເວລາໃດຊຸມຊນ ່ ິ ຈະໄດຮ ່ື ທອງ ົ ປະໂຫຍດຈາກໂຄງການ ແລະອນໆ ້ ຖນ ້ ບັຜນ

ນອກນນັ້, ເຂດທີ່ ບໍ່ ມີການກະທບ ົ ແລະ ເຂດທີ່ ມີການກະທບ ົ ຈາກການສາງ ້ ໂຄງການໄຟຟາ ້

ນາຕກ ໍ້ ົ (ການຫາປາ ແລະນາໍ້ຖວມ ົ້ ບໍ່ ແຮ ່ (ມນົລະພດ ິ ທາງນາໍ້) ທງັຫມດົ ້ ) ແລະການຂຸດຄນ

ແມນ ່ ອາດຮູກ ້ ນັດີແລວ ້ , Lyttleton

່ ື ຍາຍ ແລະຍງັມີການກະທບ ົ ຕໍ່ ການເຄອນ ີ ດວຍ ້ ແຮງງານອກ ້

ແລະທີມງານ

2004),

(cf.

່ ິ ໄດພ ່ ົ ດນ ເຊງ ັ ລະນາສະພາບການຂອງການເຊາ ິ ້ ນ

ຂະຫນາດນອຍຂອງ ເອກະຊນ ົ ). ຄາໍຖາມກໍ່ ວາ່ ພວກເຮາ ົ ຕອງ ິ ສບ ື ຕໍ່ ຊອກຫາວທ ິ ີການ ້ ້ ດາໍເນນ

່ ື ວດ ເຫມາະສມ ັ ແທກຜນ ົ ກະທບ ົ ຈາກການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ . ¹ñ−¯È¼−©ò− ùÉອນ ¡ັ ¾¨À¯ñ −êô− ົ ເພອ

Page 7 of 45

ການ

GTZ (Wehrmann ແລະທີມງານ) 2006b. ການສກສາ ກຽວ ຶ ິ 5: ການຕະ ່ ກ ັບນະໂຍບາຍທີ່ດນ ຫລາດກຽວ ິ ໃນຕວົເມອງ ື ຂອງ ສ.ປ.ປ.ລາວ ່ ກບັດນ

່ ັ ່ ແມນ ການສກສາ ປະເດນ ຶ ັ ດງກາວ ີ ໃສກ ົ້ ິ ຢູ່ ແຂວງວຽງຈນັ, ແຂວງຫລວງ ່ ອງ ່ ານຄນຄວາ ້ ໄລຍະສີ່ ອາທດ

່ ິ ໄດເ້ ນນ ່ິ ດ ພະບາງ, ແຂວງສະຫວນ ັ ນະເຂດ ແລະ ແຂວງອຸດມົໄຊ ເຊງ ັ ້ ໃສທ ິ ຂອງເອກະຊນ ົ ເຊງສຸ ່ ່ ີດນ

ທາຍ ັ ຮູບແບບດນ ິ ໃຫສ ິ ຂອງລດກ ັ ່ດ ໍ ງ່ ັ ທີ່ ໄດກ ັ ໃນຮູບ ້ ໄດກ ້ າຍມາເປນ ້ ຳປະທານ. ດນ ້ າວ ່ ມາແລວ ້ ແຕເ່ ປນ

່ ີ ິ ຂອງລດ ການທີ່ ບອກເຖງຂອບ ເຂດຊອງ ິ ໍ ິ ທດນ ັ ແລະຂອງເອກະຊນ ົ . ໃນ ່ ຫວາງ ່ ລະຫວາງ ່ ຜູທ ້ ່ ີມີກາມະສດ

ຂະນະທີ່ ສນ ົ ທະນາລະບຽບການທາງດານ ົ ້ ກດຫມາຍ

່ ິ ເປນ ່ ົ ໆໄປໃນທາງບວກ, ເຊງ ັ ຮູບການທວ

ປະ

ໂຫຍດການສນທະນາ ກໍ່ ຈບົລງົໃນປດຈຸ ເຊິງກໍ່ ແມນ ດ ໍ ີ ນ ິ ົ ັ ບນ ັ ທນ ັ ດວນ ່ ້ ່ ກລະນ ່ ພອມ ້ ກບັທີມງານທີ່ ກຽວຂອງ ຂອງລດ ຸ ຄນ ັ ໃຫບ ົ ທີ່ ບໍ່ ໄດມ ີ ານຢງຢນ ັ ້ ື ມອບໃຫ້ (20). ເອກະສານມີຢທ ້ ກ ້ ກ ູ່ ່ ີ GTZ ນະຄອນຫລວງວຽງ

ຈນັ

GTZ (Seidan ແລະທີມງານ) 2007. ການສກສາ ກຽວ ຶ ິ 6: ດນ ິ ຊຸມຊນ ົ ທີ່ ມີ ່ ກບັນະໂຍບາຍທີ່ ດນ

ການບນທກ ັ ຶ ຢູ່ ສ.ປ.ປ.ລາວ ອງ ີ ຕາມການເຮດ ັ ວຽກ

6

ອາທດ ເອກະສານຕາງໆ ິ ທີ່ ພນ ື້ ທີ່ ຕວ ົ ຈງິພອມ ຶ ້ ສກສາ ່

ແລະ

ສອບຖາມ

ບຸກຄນທ ຂອງ GTZ 2007 ກຽວ ົ ່ ີກຽວຂອງ ຶ ິ ຊຸມຊນ ົ ທີ່ ມີ ່ ້ ຢູນ ່ ະຄອນຫລວງວຽງຈນັ, ການສກສາ ່ ກບັທີ່ ດນ

ການບນທກ ັ ຶ ໄດສ ົ ໃນທາງລບ ົ ຂອງການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ ກ່ ໍ ັ ຢາງ ້ ະແດງໃຫເ້ ຫນ ່ ຈະແຈງ້ທີ່ ມີການກະທບ

່ ິ ແລະຄດ ແລວ ົ ທີ່ ຈະເປນ ັ ໄປໄດ:້ “ການເບງ ິ ທວນຄນ ື ກຽວ ິ ການອອກໃບຕາດນ ິ ້ ແຕເ່ ຫດຜນ ່ ກບັບູລິມະສດ ຢູລ ່ າວ

່ ື ຢຸດທາ່ອຽງ ເຫນ ັ ເພອ ິ ຂອງຊຸມຊນ ົ ໄປນາໍໃຊໃ້ ນ ັ ວາ່ມີຄວາມຈາໍເປນ ່ ໄປຫາການຫມູນໃຊທ ້ ່ ີດນ

່ ື , ເຊງສວນ ່ ິ ່ ຫລາຍແມນ ເຫດຜນ ົ ອນໆ ິ ໍ ່ ທາງດານ ້ ກະສກາ

ຫາແມນ ່

(1)

່ ື ໄຂການຊອກ ແລະການປູກຕນ ົ້ ໄມ“.້ ເງອນ

ດນ ິ ຂອງຊຸມຊນ ົ ນາໍໃຊຢ ົ ພູມປ ີ ະເທດທີ່ ກວາງ ້ ໃູ່ ນປະເທດກວມເອາ ້ ໃຫຍໄ່ ປຕາມຄວາມ

່ ົ ຊນ ຫລາກຫລາຍຂອງເຜາ ິ ລວມຂອງຊຸມຊນກຸ ົ ມ ິ ົ . (2) ທຸກໆຊຸມຊນ ົ ທີ່ ໄດລ ້ ງົຢຽມ ້ ຍາມ, “ດນ ່ ນາໍໃຊທ ້ ່ ີດນ ໄດມ ົ “ ີ ດ ົ ບາດສາຄນ ໍ ັ ຕໍ່ ກບັຊວດ ີ ິ ການເປນ ັ ຢູທ ້ ບ ່ ່ ີດີຂອງຊຸມຊນ

ຊນ ົ

ໄດມ ິ ໃຫຊ ີ ານຢງຢນ ັ ້ ື ການນາໍໃຊທ ້ ຸມ ້ ກ ້ ່ ີດນ

່ ິ ດງ່ ັ ກາວ “ສງ ິ ັ ຕາມເປາ ົ້ ຫມາຍຈຸດປະສງົແຫງ່ຊາດ ່ ແມນ ່ ໄດປ ້ ະຕບດ

ຄວາມທຸກຍາກ

ແລະ

ກຽວ ່ ກບັການຫລຸດຜອນ ່

ການນາໍໃຊທ ທາໍມະຊາດຕາງໆ ຢູ່ ິ ແບບຍນ ື ຍງົທີ່ ພວພນ ົ ັ ເຖງິຊບພະຍາກອນ ັ ້ ່ ີດນ ່

ພາຍໃນປະເທດ; ແລະ (3) ການຫນ ຄຸມ ັ ປຽນການ ິ ຂອງຊຸມຊນ ົ ໄປໃນຮູບການແຂງກະດາງ ່ ້ ຄອງທີ່ ດນ ້ ຕອງ ເປນ ີ ານປຽນ ົ ຈງິ ກ່ ຄ ໍ ດ ື ານ ົ ັ ຕນ ົ້ , ແຕກ ໍ ທ ີ າງເລອກ ື ບາງທາງເຫມອນ ື ້ ໄດມ ້ ກ ່ ແປງດານ ້ ຕວ ້ ກດຫມາຍ ່ ່ມ ກນັ. ເອກະສານມີຢູ່ GTZ ນະຄອນຫລວງວຽງຈນັ ຄະນະຄຸມ ິ ແຫງ ້ ຄອງທີ່ ດນ ່ ຊາດ

(NLMA),

້ ນ ສູນກາງຂໍມ ູ ຂາວສານ ດານ ິ ່ ້ ທີ່ ດນ

ແລະການຄນຄ ົ້ ວາ້

ແຫລງ່ ຊບພະຍາກອນ ທຳມະຊາດ (LNRRIC) 2007. ບນຊ ັ ັ ລ ີ າຍການການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ ແຫງ່

ຊາດ

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 8 of 45

່ ຶ ເດອນ ຕະຫລອດໄລຍະຫນງ ື ທີ່ ເຮດ ັ ວຽກຢູພ ົ ຈງິ, ່ ື້ນທີ່ ຕວ

ຄະນະຄຸມ ິ ແຫງ່ຊາດໄດລ ັ ວຽກ ້ ຄອງທີ່ ດນ ້ ງົເຮດ

່ ື ຮວບຮວມເອກະສານຂໍມ ້ ນ ຢູທ ຸ ໆແຂວງ ເພອ ູ ກຽວ ິ ຢູຂ ິ ໍ ່ ກ ່ ກບັການສາໍປະທານທີ່ ດນ ່ ະແຫນງການກາໍສກາ

ແລະບໍ່ ແຮ.່

ເອກະສານເກບ ນປະກອບດວຍ ັ ກາໍຈາກຫລາຍຫນວຍ ່ ງານຫອງກາ ້ ້

ຫອງການ ການວາງ ້

ແຜນ ແລະລງທນ ກະສກາ ຫອງການ ຄຸມ ົ ຶ ຢູແ ິ ໍ ແລະປາ ິ ຂອງ ່ ຂວງ, ຫອງການ ້ ່ ໄມແຂວງ, ້ ້ ້ ຄອງທີ່ ດນ

ແຂວງ, ແຕເ່ ອກະສານເນອ ື້ ໃນບໍ່ ໄດກ ື , ຫລືວາ່ໄດກ ື ການຊກ ັ ຖາມຄນ ື - ທງັນີ້ ້ ວດຄນ ້ ວດຢູກ ່ ບັທ່ ີ ຫລມີ ່ ື ຈາກເວລາມີຈາກດ ເນອງ ໍ ັ .

້ ນ ຂອງໂຄງການ, ເກອ ູ ທີ່ ເກບ ັ ໄດບ ັ ື ບທງັຫມດົຂອງຂໍມ ້ ່ງົບອກເຖງິລກສະນະ

ສະຖານທີ່ ຕງັ້ຂອງໂຄງການ, ເນອທ ີ ໂຄງການ ແລະຫນວຍ ັ ື້ ່ ີ, ໄລຍະເວລາການດາໍເນນ ່ ງານທີ່ ໄດຮ ້ ບ

້ ກລງ ້ ນ ່ ື ສາໍລບ ູ ອນໆ ອະນຸຍາດ ແມນ ັ ການຄດ ັ ເລອກ ື ໂຄງການ ົ ຂໍຕ ົ ົ ຂອງການລງທນ ົ ຶ . ຂໍມ ່ ໄດມ ້ າຈາກ ບດ

້ ນ ່ ັ ່ ກາລງ ບດ ເສດຖະກດ . ຂໍມ ູ ດງກາວ ົ ລາຍງານການສາໍຫລວດຂອງບດ ົ ວພາກ ິ ິ ແລະບດ ົ ສນຍາ ັ ໍ ັ ນາໍເຂາ ົ້ ວິ ້ ນ ພອມ ູ ແລະຕດຕາມ ເຄາະທາງດານ ື້ ໃນ ແລະຄວາມຄບ ົ ຖວນ ົ ື ຂໍມ ິ ້ ເນອ ້ ຂອງບດ ້ ດວຍ ້ ການກວດຄນ

ແຜນການການລງທນ ູ ກາງ ົ ຶ ຢູສ ່ ນ

ແລະກະຊວງກະສກາ ິ ໍ

ແລະປາ ່ ໄມທີ່້ ໄດວ ້ າງຕາຕະລາງເວລາທີ່ ຈະ

່ ີ ໃນເດອນ ້ ນ ເລມ 2000. ສາມາດຮບ ູ ໄດຈ ື ສງຫາ ິ ັ ຂໍມ ້ າກ LNRRIC

GTZ (ກາລງ ການຕະຫລາດທີ່ ດນ ໍ ັ ດາໍເນນ ີ ການ). ການສກສາ ຶ ິ ຊນນະບດ ົ ົ

້ ນ ສາມາດເອາ ູ ຈາກ GTZ ນະຄອນຫລວງວຽງຈນັ ົ ຂໍມ

GTZ (ກາລງ ການຂດ ຂອງທີ່ ດນ ໍ ັ ດຳເນນ ີ ການ). ການສກສາ ຶ ັ ແຍງ້ ແລະການແກໄ້ ຂບນຫາ ັ ິ

້ ນ ສາມາດເອາ ູ ຈາກ GTZ ນະຄອນຫລວງວຽງຈນັ ົ ຂໍມ

ທະນາຄານໂລກ, ອງການ ຊວຍ ລີ, ກມົທີ່ ດນ ົ ື ອດສຕາ ົ ິ (ກາລງ ໍ ັ ຈະມາເຖງິ). ໂຄງການໃບຕາດນ ິ ່ ເຫລອ ລາວໄລຍະທີ 2 ໄດສ ໄລຍະທີ 3 ຶ ້ ງັລວມ ແລະກະກຽມການສກສາ

້ ນ ສາມາດເອາຂ ູ ໄດຈ ຊວຍ ລີ ຫລື ກມົ ທີ່ ດນ ົ ໍມ ົ ື ອດສຕາ ົ ິ ້ າກທະນາຄານໂລກ, ອງການ ່ ເຫລອ

3.2. ຂະແຫນງການບໍ່ ແຮ ່

ຈາກການຢງຢນ ປກ ຊບພະຍາກອນ ຕາງໆ ັ ້ ື ຄວາມເປນ ັ ຈງິຈາກການທວນຄນ ື ກຽວ ັ ົ ຄຸມຂອງບນດາ ັ ັ ່ ກບການ ່ ່ິ ເຊງຄວາມ ຮູກ ິ ້ ຽວ ່ ກບັການສາໍປະທານທີ່ ດນ

ໃນຂະແຫນງການບໍ່ ແຮໄ່ ດມ ີ ານສຸມໃສຢ ້ ກ ່ າງ ່ ສູງທາງດານ ້

ການກະທາໍໃຫໄ້ ດດ ຂະຫຍາຍອອກຕໍ່ ໄປ. ບນດາ ເອກະສານຕາງໆ ັ ກວາງຂວາງ ັ ້ ີ ໂດຍມີຂອບເຂດອນ ້ ່ ເກອບທງ ື ັ ຫມດົແມນ ີ ແຜຈ ່ ໄດພ ້ ິມເຜຍ ່ າກ

ທະນາຄານໂລກ

ຫລືບ່ ໍແຮເ່ ຊໂປນ,

້ ະດວກຕາງໆ ກາວ ຂໍສ ທີ່ ນາໍໄປສູກ ທາງດານ ໍ ັ ່ ໄດອ ້ ານວຍ ່ ່ ານພດທະນາ ້ ອຸດສາຫະກາໍ

່ິ ົ ່ັ ເຊງບດລາຍງານດງ ແຕພ ່ ອມ ້ ດຽວກນັກໍ່

່ ິ ເ້ ບງ ່ ິ ດານ ຍກ ົ ໃຫເ້ ຫນ ັ ເອກະລາດ ເຊງຜູ ັ ເຖງິຄາໍຖາມກຽວ ່ ກບັຄວາມໂປ່ງໃສ ແລະຄວາມເປນ ້ ອຸດສາຫະ ກາໍກໍ່ ຕອງຄານງ ໍ ຶ ເຖງິຄວາມຍນ ື ຍງົຂອງສວນ ີ ຢາງ ້ ່ ລວມ (RTEA; ການປະເມນ ່ ວອງ ່ ໄວດານ ້ ການຄາ້

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 9 of 45

ແລະ ສິ່ ງແວດລອມ 2007, ຕອນ 3.5 ລຸມ ສະຫນບັ ື ຍງົທາງດານ ້ ່ ນ)ີ້ ຖາ້ຫາກມີຄວາມຍນ ້ ຜູໃ້ ຫການ ້

ສະຫນູນກໍ່ ເວາ ທີ່ ດ ີ ແລະ ມີການພດທະນາ ແບບຍນ ົ້ ໄດວ ັ ທາງດານ ົ ັ ື ຍງົ. ້ າ່ມີຄວາມຈາໍເປນ ້ ການປກຄອງ ່ ັ ່ ໄດຂ ແຫລງທ ັ ເຈາົ້ການເຂາົ້ຮວມ ່ ່ ີມາດງກາວ ້ ະຫຍາຍວງົກວາງ ້ ໃຫຜ ້ ເ້ ູ ປນ ່

ສາກນົ

ກຽວ ແບບຍນ ັ ື ຍງົໃນຂະແຫນງການບໍ່ ແຮ ່ ່ ກບັການພດທະນາ

ໃນການຖກົຖຽງກນັໃນລະດບ ັ

ຈນົ ກາວ ້ ໄປເຖງິຂະແຫນງ

ອຸດສາຫະກາໍວາ່ຈາງ ທີ່ ປກສາ ຈນົໄປເຖງິພາກສວນ ຶ ັ ໃຈເຂາຮວມ ົ້ ່ ຂະບວນການ ້ ຜູຊ ້ ຽວຊານ ່ ່ ທີ່ ເຕມ

ກາວ ້

ໄປເຖງິການກວດກາການຈດັຕງັ້ທີ່ ປາສະຈາກການມຫນາ ຢາງ ີ ້ ຂອງພະນກງານ ັ ັ ທາງການເຂາ ົ້ ຮວມ ່ ່ ເປນ

່ໍ ກສາມາດ ເຮດ ັ ໄດຢ ື ແລວນນ ້ ໃູ ນລາວ. ຈາກທງັຫມດົຂະແຫນງການທີ່ ໄດກ ້ ວດກາຄນ ້ ັ ້ , ຂະແຫນງບໍ່ ແຮ ່

່ ີວາ່ ໄດມ ີ ານປບປຽນ ັ ່ ຢາງ ້ ກ ່ ໄວທີ່ ສຸດຈາກບອນທ ່

ເປນ ນະໂຍບາຍ ັ ບອນ ັ ລະບຽບທາງດານ ັ ່ ປບ ້ ຫລກການ

ູ ກາງຂນ ກໍ່ ໄດສ ິ ຢູສ ື້ ້ າງ ້ ຕງັ້ການຄຸມ ້ ຄອງທີ່ ດນ ່ ນ

(ລາຍງານຈາກຫນງສພມ ຍມ)໌ ັ ື ິ ວຽງຈນທາ ັ

່ ິ ແວດລອມ ່ ິ ໄດປ ເຕກ (STEA) ແລວ ຢູສ ູ ກາງ ເຊງ ິ ັ ໂນໂລຊີແລະສງ ້ ້ ່ ນ ້ ະກດົມາແລວ ້ ທີ່ ສູນວທະຍາສາດ ່ິ ົ ເຊງກມ

ທລະນ ສ ໍ ີ າດ ແລະບໍ່ ແຮກ ໍ ັ ດາໍເນນ ີ ການກວດຄນ ື ກາ້ ວໄປເຖງິການສາມາດລບ ົ ລາງ ່ າລງ ້ ການສາໍປະທານ ບໍ່ ແຮທ ັ ບນ ັ ນີ.້ ່ ່ ີມີຢໃູ່ ນປດຈຸ

ທະນາຄານໂລກ (Boland ແລະ Walker) 2001. ຂະແຫນງການບໍ່ ແຮຢ ື ່ ູ່ ສ.ປ.ປ.ລາວ: ຄວາມຍນ ຍງົທາງດານ ັ ົ ້ ສງຄມ ຕາມຫາຄວາມຈງິ.

່ ິ ແວດລອມ ແລະສງ ້ :

ຜນ ົ ຂອງທີມງານທະນາຄານໂລກກຽວ ິ ການ ່ ກບັພາລະກດ

່ ັ ່ ແມນ ບດ ົ ລາຍງານດງກາວ ັ ວຽກຢູພ ິ ຂອງຕນ ົ້ ປີ 2001. ໃນ ່ ການເຮດ ່ າກສະຫນາມໄລຍະ 2 ອາທດ

ເວລານນັ້ໄດປ ີ ຂະແຫນງການບໍ່ ແຮຂ ີ ານຂະຫຍາຍ ເປດ ີ ້ ະເມນ ່ ອງລາວຈນົມາເຖງິຈຸດບອນ ່ ວາ່ຈະໄດມ ້ ກ

ກວາງອອກ ໄປເລອຍໆ , ື້ ້

ແຕກ ຍອນ ໍ ະກດົມີການຖກ ື ຂດຂວາງ ັ ັ ຂອງຕາຫນາງ ົ ໂຄງລາງ ່ ່ປ ້ ປະເດນ ່ ລະບບ ່

່ ົ ອອກ, ຂາດຄວາມ ຂອງນະໂຍບາຍ, ລະບຽບຫລກການ ທີ່ ຍງັບໍ່ ແນນອນ , ບນຫາ ການນາໍເຂາ ັ ັ ົ້ -ການສງ ່ ຮູກ ິ ມດັຈາໍ ້ ຽວ ່ ກບັຄວາມເຫມາະສມົທາງດານ ້ ເງນ

ແລະ

້ ່ ໄໍ ດມ ໃນໄລຍະຜານ ີ ານປດ ິ ສອງໂຮງ ່ ມານີກ ້ ກ

່ ື ຈາກມີ ງານບໍ່ ແຮ ່ (ບລສດ ໍ ິ ັ ບໍ່ ຄາໍຢູ່ ແຂວງຫລວງພະບາງ ແລະ ບລສດ ໍ ິ ັ ເພດ ັ ຢູ່ ແຂວງບໍ່ ແກວ ້ ) “ເນອງ ່ ິ ແວດລອມ ບນຫາ ທາງດານ ແລະສງ ັ ົ ົ ເຫນ ັ ປະກອບດວຍ ້ ກດຫມາຍ ້ “. ການພບ ້ : (1) ໃນເວລາທີ່ ມີໃບ

ອະນຸຍາດໃຫຜ ຸ ຄນ ຶ ຊອກຄນ ົ້ ັ ມ ີ 13 ໃບອະນຸຍາດໃຫຂ ົ້ ແລະ 28 ໃບອະນຸຍາດໃຫລ ້ ງົທນ ້ ດ ້ ູ ຽວ, ພດ ້ ດ ຫາບໍ່ ແຮກ ົ ຖານ ີ ລກ ິ ໄນ, ຍບຊາ ິ ໍ , ແຮທ ື ໂລຫະ,ສານປະກອບຂອງໂປຕາຊຽມ ່ ວມເອາ ່ ຫນ ່ າດທີ່ ໃຊເ້ ຄອບ

ແລະການຜະລດ ກະກຽມ“; (2) ມີ ິ ເກອ ື . ສວນ ັ ່ ຢູ່ ເຊໂປນ ແລະ ພູເບຍ ້ ແມນ ່ ຢູໃ່ ນ “ໄລຍະພດທະນາ ຄວາມຫຍຸງ້ ຍາກ

“ໃນການປະສານງານກບັອງົກອນຕາງໆ ຢູຂ ັ ້ ສູນກາງ ່ ່ ນ

ແລະແຂວງ”

່ ິ ເຮດ ເຊງ ັ

້ ກລງ ໃຫການ ປບປຸ ໃຫເ້ ປນ ັ ງລະບຽບຫລກການ ັ ັ ໄປຕາມຂໍຕ ົ ົ ກໍ່ ມຄ ີ ວາມຫຍຸງ້ ຍາກ (ກມົທລະ ໍ ນສາ ີ ດແລະບໍ່ ້ ່ ິ ແວດລອມ ແລະສງ ້ )

ແຮ ່ ແລະອງການ ວິທະຍາສາດ ົ

ເຕກ ັ ໂນໂລຊີ

ແກຍາວ ອອກໄປຫລາຍປີ ; ່

ຄວາມຮບຜດຊອບ ດານ ັ ິ ້

ປະຕບດ ິ ັ ໄປຕາມການກ◌ານດ ໍ ົ ຫລກການ ັ

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

(3)

່ ື ໃຫຖ ທງັນີເ້ ພອ ື ້ ້ ກຕອງ

່ ິ ແວດລອມ ການປະເມນ ີ ຜນ ົ ທາງດານ ້ ສງ ້ ,

ແລະ

ເຮດ ັ ໃຫມ ີ ານ ້ ກ

່ ິ ແວດ ການປະເມນ ີ ຜນ ົ ກະທບ ົ ທາງດານ ້ ສງ Page 10 of 45

່ ິ ໃຫກ ລອມ ແລະສງຄມ ວທະຍາສາດ ເຊງ ຂອງ ກມົ ັ ົ ໄດສ ົ ິ ົ ົ ແກ ່ ພະນກງານ ັ ້ ້ ະເຫນີໃຫຢ ້ ອ ູ່ ງການ ້ ານອບຮມ

່ ື ) ແລະ ທລະ ແລະບໍ່ ແຮ ່ (ທາງດານ ວ ໍ ນສາດ ີ ິ ທລະນ ໍ ີ ທ ິ ະຍາ, ດານ ້ ວຊາ ້ ບໍແຮ,່ ດານ ້ ວິສະວະກາໍແລະອນໆ

ໃນຄວາມເປນ ອບຮມທາງ ດານ ສງຄມ ັ ຈງິ “ຄວາມສາຄນ ໍ ັ ສາໍລບ ັ ການໃຫການ ົ ົ ິ ັ ົ ໂດຍພາຍ ້ ້ ວທະຍາສາດ ່ ິ ແວດລອມກ ່ ໄໍ ດມ ໃຕອ ວທະຍາສາດ ເຕກ ົ ິ ັ ໂນໂລຊີແລະສງ ີ ານຮບັຮູຢ ິ ັ ງານຂອງ ້ ງການ ້ ້ ກ ້ ໃູ່ ນແຜນປະຕບດ

່ ິ ແວດລອມ ສງ ົ້ ກວດກາໂດຍສະ ້ ແຫງ່ຊາດມາແລວ ້ “ ເອກະສານປີ 2000; (4) ພາກສວນ ່ ທີ 3 ເຂາ ່ ື ການດ ່ ິ ແມນ ່ ື ເພອ ຢາງ ເຊງ ໍ ົ ລະບຽບຫລກການ ັ ິ ີການຫນງ ່ ຈະແຈງ້ ່ ວທ

ເພາະໂຄງການໃຫຍທ ່ ່ ີມາໃຫມ ່

ຫລກ ຊາໍ້ຂອງໂຄງການ ີ ເວນການ ັ້ ກບັລະບຽບຫລກການ ; ັ

(5)

່ ໍ ້ ຄວາມອາດສາມາດໃຫແ ພອມ ທີ່ ເຮດ ັ ັ ວຽກ ້ ກພ ່ ະນກງານ ້ ກ ັນນນັ້ກສາງ

ເຫນ ູ ກາງໂດຍກາໍ ັ ວາ່ມີຄວາມສຽງ ່ ກຽວ ່ ກບັການຈດັລະບຽບການຢູແ ່ ຕສ ່ ນ

່ ັ ່ ນ ີ້ “ໃນເມອ ່ ື ຍງັຂາດເຂນ ້ ນະນາໍອນ ນດົ“ການບລການ ບອນດຽວ “ ວທ ັ ຈະແຈງ້ ແຂວງ ໍ ິ ິ ີການດງກາວ ີ ຂໍແ ່

ຈະມີບດບາດ ບໍ່ ເປນ ັ ເຈາົ້ການ ົ ແຕປ ັ ໃຈຈາກພາຍນອກ ່ ດ

ແລະການພດທະນາ ແຫລງຊບພະຍາກອນ ທີ່ ເປນ ັ ັ ທາ່ແຮງ ່ ັ

ໂດຍສະເພາະແມນ ົ ່ ໄປຕາມແຜນຍຸດທະສາດຂອງເຂາ

ກໍ່ ຈະອງ ີ ໃສ ່

ໂດຍກາຍໄປເປນ ັ

ບດ ົ ບນຍດ ັ ັ ໃຫປ ິ ັ ຕາມ“; ແລະ (6) ໃນຂະນະທີ່ ສດ ິ ໃນການທດ ົ ແທນຄນ ື ໄດມ ີ ານຮບັຮູ້ ກ່ ໄໍ ດມ ້ ະຕບດ ້ ກ ້ ີ ່ ື ຍາຍ ໂດຍສະເພາະການພວພນ ົ ັ ເຖງິການເຄອນ ້ ສະຖານທີ່ ປູກຝງັຢູ່

ຂອບຂອງການກາໍນດດນ ົ ິ ທີ່ ນາໍໃຊ ້

້ື ໆ ເຊງ ່ ິ ແມນ ເລອຍ ິ ຖາວອນຢູເ່ ຂດເນນ ີ ສູງສາໍລບ ັ ການເພາະປູກ ແລະການເກບ ັ ພດ ື ຜນ ົ ່ ຮູບການທີ່ ບໍ່ ມີດນ ຜະລດ ິ ຈາກປາ່ໄມ)້

ສາລບ ແມນ ເອາ ໍ ັ ການທດ ົ ແທນຄນ ື ທີ່ ຖກຕອງ ື ້ ຕາມກດຫມາຍ ົ ື ຮບຮອງ ັ ົ ໂດຍ ່ ບໍ່ ໄດຖ ້ ກ

່ ິ Box 2: ການໃຫສ ກດຫມາຍ ຫລືຈາກຕວົຈງິ“ (ເນນ ົ ັ້ ຫນກັຈາກຕນ ົ້ ສະບບ ັ ; ເບງ ິ ່ ໍກບັຊບ ັ ສມບດ ົ ັ ) ້ ດຕ

້ ນ ສາມາດຫາຂໍມ ູ ທ່ ີ http://rspas.anu.edu.au/papers/rmap/Lao_report.pdf

່ື Box 2: ທດ :ື ການໃຫສ ິ ສະດີກຽວ ິ ຕໍ່ ກບັຊບ ັ ສມບດ ົ ັ ່ ກບັການນາໍໃຊເ້ ຄອງມ ້ ດ

ແນວຄວາມຄດ ໂດຍນກັເສກຖະສາດ Amartya Sen ິ ການໃຫສ ິ ໄດຖ ື ພດທະນາ ັ ້ ດ ້ ກ

(1981) ທີ່ ອາງ ້ ເຖງິ

ຫນທາງ ໄປສູຄ ົ ົ ິ ອາຫານ ຫລືວາ່ໂດຍທາງ ່ ວາມຫມາຍຂອງການພຽງພໍ ຢໄ ູ່ ດ,້ ຫລືວາ່ໂດຍກງແມນ ່ ການຜະລດ ້ າຫານ. ອອມ ິ ຊືອ ້ ແມນ ່ ການຫາເງນ

ກງົກນັຂາມ ັ ສມບດ ົ ັ ທີ່ ມີການຮບັຮູຢ ົ ການເປນ ັ ເຈາົ້ຂອງ ້ ກບັຊບ ້ ໃູ່ ນລະບບ

່ ື ກໍ່ ບ່ ໍແມນ ຢາງ ັ ທາງການ;ແຕບ ່ ເປນ ່ າງເທອ ່ . ອາຫານຢາງ ່ ພຽງພໍ

ແລະເຫມາະສມົ

ພດທະນາ ກໍ່ ຄກ ວາ່ບນດາ ປະເທດທີ່ ໄດຮ ັ ື ານອະທບາຍ ິ ັ ັ ້ ບສະບຽງ

ແຕເ່ ຖງິປານນນັ້ກໍ່ ຍງັມີຄນ ົ ອດຫວ ຶ ິ ຢູ.່

ການໃຫສ ິ ໄດຊ ້ ດ ້ ວຍ ່ ໃຫທ ້ ານ ່

Sen ອະທບາຍ ໄດເ້ ຖງິປະກດົການຂອງ “ຄາ່ຄວາມອດ ກຸມ ິ ຶ ຫວ ິ “, ໃນນນັ້ບນດາ ັ ົ ທຸກຍາກມີຄວາມອດຫວ ຶ ິ ່ ຄນ ຍອນ Sen ບໍ່ ໄດຫ ົ ບໍ່ ມີວທ ິ ີການທີ່ ຈະຊອກຫາອາຫານໄດ.້ ຈຸດສາຄນ ໍ ັ ສາໍຫລ ັບທານ ້ ມາຍຄວາມວາ່ຈະ ້ ວາ່ເຂາ ່ ່ັ ່ , ມີວທ ິ ີການໃດທີ່ ຈະເປນ ັ ເຈາົ້ຂອງຊບ ັ ສມບດ ົ ັ ດງກາວ

ແຕຫ ັ ເຈາົ້ການ ົ ເຈາົ້ຄວນລິເລີ່ ມເປນ ່ ມາຍຄວາມວາ່ເຂາ

່ິ ່ ື ຄວາມຢູ່ ່ ື ໄດມ ອາຫານທີ່ ພຽງພໍ ເພອ ຊຸກຍູດ ົ ເອງວາ່ອນ ັ ໃດທີ່ ເຂາ ົ ເຈາົ້ມ ີ ແລະເຮດ ັ ໃຫເ້ ພອ ້ າເຊງສະບຽງ ້ ວຍ ້ ຕນ ໄດ ້

(ວທ ດໃຫ)້ . ິ ີການໃຫສ ິ ໂດຍມີກນລະຍຸ ົ ້ ດ

ຄວາມແຕກຕາງ ່ ລະຫວາງ ່

ຊບ ັ ສມບດ ົ ັ

ແລະການໃຫສ ິ ີ ້ ດມ

່ ິ ັ ບໍ່ ທນ ຄວາມສາຄນ ໍ ັ ກຽວ ົ ສະຫນອງສະບຽງອາຫານ ເຊງຍງ ັ ເປນ ັ ໄປຕາມການກາໍນດົ ່ ກບັຄາໍຖາມວາ່ ລະບບ ແລະ

ກໍ່ ບ່ ໍສາມາດຮບປະ ກນັໄດ ້ ັ

ໂດຍການຮບັຮູທ ົ ັ ຢາງ ັ ທາງການຂອງຊບ ັ ສມບດ ົ ັ ້ າງດານ ້ ການພວພນ ່ ເປນ

່ ິ ດງກາວ ່ັ ່ . ຕາງໆ ແຕ¡ເ່ ¾¨À¯ñ ຖງິຢາ ກໍ່ ຍງັຮບັຮູຢ ປະຕບດ ທ ັ ກດຫມາຍ ົ ິ ັ ກນັມາເລອຍໆ ື້ Pageຢູ11 ້ າງ ່ ເປນ ່ ່ ີທອງ ¹ñ−¯È ¼່ −©ò− Ã¹É −່ êôງນນກຕາມ − ັ້ ່ ໍ of້ 45ຖນ

FOEI (Harbinson, Rod) 2003. ການລອບທາຮາຍ ໍ ້ ຊວດ ີ ິ ຢູໃ່ ນລາວ: ການຄດຄານ ັ ້ ການຂະຫຍາຍ ໂຄງການບໍ່ ທອງແດງໄລຍະ 2 ຂອງບລສດ ໍ ິ ັ Oxiana ຢູ່ ສ.ປ.ປ.ລາວ

້ ່ແ ່ ໍ ໍ (ການ ໃນຂະນະທີ່ ກາລງ ກດຈະ ການຈາກບຄາ ໍ ັ ຂຽນບດ ົ ນີກ ໍ ມນ ີ ິ ່ ໄລຍະທ່ ີ Oxiana ສະເຫນຂະຫຍາຍ

ຜະລດ ິ ກດຈະກາ ິ ໍ ຂອງໂຄງການບໍ່ ຄາໍເຊໂປນໄດເ້ ລີ່ ມຂນ ຶ້ ທີ່ ເດອນ ື ທນວາ ັ

ປີ

2002)

ໄປຂະຫຍາຍ

່ໍ ່ ິ ໍ ັ ຈະດາໍເນນ ກດຈະການ ໂຄງການບທອງ ແດງເຊງກາລງ ິ ີ , ບດ ົ ລາຍງານນີໄ້ ດມ ີ ວາມພະຍາຍາມ (ແຕບ ້ ຄ ່ ່ໍ

່ ື ເອາ ່ ື ການລງທນ ່ ື ບໍ່ ໃຫທະນາຄານ ້ ອຍ ໄດຮ ນີປ ົ ) ເພອ ົ ຊະນະທະນາຄານເພອ ົ ຶ ຂອງເອຣບ ີ ົ ເພອ ິ ້ ບັຜນ ້ ່ ເງນ

່ ິ ແມນ ່ ິ ທີ່ ພບ 70 ລານ ິ ກູຍ ື ໍ ລບ ັ ຂະຫຍາຍໂຄງການບໍ່ ທອງແດງຢູເມອງ ື ເຊໂປນ. ສງ ົ ້ ດອນລາ້ ເຊງ ່ ເງນ ້ ມສາ

ເຫນ ີ ່ ັ ນີ:້ ັ ມດງ

(1)

ທະນາຄານໂລກ

ແລະ

ບລສດ ິ ໍ ິ ັ ສ່ງົ ອອກທາງດານ ້ ການເງນ

ແລະປະກນັໄພ

່ ັ ່ ມຜນ ຂອງອດສຕາ ລີ ”ກໍ່ ໄດຮ ົ ີ ົ ກະທບ ົ ໃສສ ິ ແວດລອມ ັ ້ ລະດບ ັ A, ້ ບັຮູນ ້ າໍກນັວາ່ໂຄງການດງກາວ ່ ່ງ ້ ເຖງິຂນ ທີ່ ສາງ ນນັ້ແມນ ັ ໃຫຍຫ ັ ້ ຄວາມເສຍຫາຍອນ ່ ລວງໃຫແ ້ ກສ ່ ະພາບແວດລອມ ້ “ ່ ລກສະນະ ໃສຄ ັ ຂອງທະນາຄານໂລກກໍ່ ໄດຊ ັ ວາ່ ່ າໍເຫນ ້ ໃີ້ ຫເ້ ຫນ

ແລະ,

ໂດຍອງ ີ

່ ັ ່ ຈະມີຜນ ໂຄງການດງກາວ ົ ກະທບ ົ ໃສສ ິ ແວດລອມ ້ ່ ່ງ

່ ັ ຊດ ່ ິ ຄວາມຮູ ູ ການຕາງໆ ໃນ ສ ຢາງ ຶ ໄດເ້ ປນ ັ ຢາ່ງດ ີ ໂດຍສະເພາະທີ່ ມີຮບ ັ ໄປທາງດານ ີ ້ ກ ່ ່ ເດນ ້ ແງລບ ່ ົ ເຊງມ ່ ິ ທີ່ ບໍ່ ຄາດຄດ ້ຶ ໄດ;້ ສງ ິ ກໍ່ ສາມາດເກດ ີ ຂນ

(2)

່ ື ການລງທນ ທະນາຄານເພອ ົ ຶ ຂອງເອີຣບ ົ ໄດມ ີ ທ ິ ີການ ້ ວ

່ ຶ ຖກ ມາດຕະຖານຕາ່ ໍ ກວາ່ທະນາຄານໂລກ, ດງ່ ັ ນນັ ້ ບລສດ ໍ ິ ັ Oxiana ຈງ ື ປະຕິເສດ ແລະບໍ່ ໄດຮ ຶ ; ້ ບັທນ

່ ື ການລງທນ (3) ເຫມອນ ື ດງ່ ັ ປະທານຂອງທະນາຄານເພອ ົ ຶ ຂອງເອີຣບ ົ ໄດປ ້ ະກາດວາ່

ທະນາຄານບໍ່ ມີ

່ ື ນໄຂໃສໃ່ ຫເ້ ງນ ່ ິ ແວດລອມ ່ ື ໂຄງການຢູ່ ທາງໃດທີ່ ຈະວາງເງອ ໃນເມອ ິ ກູທ ັ ເຖງິສງຄມ ັ ົ ແລະ ສງ ້ ່ ີກຽວ ່ ພນ ້

ນອກກຸມ ັ ເອຣບ ີ ົ ; ່ ສະຫະພນ

(4)

່ ິ ແວດລອມ ການສກສາ ການປະເມນ ຶ ີ ຜນ ົ ກະທບ ົ ຕໍ່ ສງ ້

ແລະສງັ

ຄມສາລບ ຂອງໂຄງການບໍ່ ທອງແດງກໍ່ ມລ ໃຫເ້ ຫນຢ ົ ໍ ັ ຂະຫຍາຍກດຈະການ ິ ີ ກສະນະ ັ ັ າ່ ງຈະແຈງ້ລວນ ້ ແຕ ່ ່ ິ ິ ີການດງກາວ ່ ັ ່ ກໍ່ ເຮດ ່ ໍ ໍ ໃຈ ອງ ຄງັ້ກອນ ກຽວ ີ ໃສກ ຶ ົ້ ບໍ່ ຄາໍ ເຊງວທ ັ ໄປຢາງ ່ ານສກສາ ່ ່ ກບັໂຄງການຂຸດຄນ ່ ບພ

່ ັ ວທ ເຊນ ິ ີການແຕກຕາງ ິ້ ເຊງີ ຄກ ື ານໃຊ ້ [ຊູນຟູຣກ ິ ແທນທີ່ ຈະເປນ ັ ທາດໄຊຢາໄນ 2 ], ທາງ ່ ກນັຢາງ ່ ສນ ່ໍ ່ ິ ລກສະນະ ດານພູ ມສາດກກາຍ ເປນ ແຕກ ັ ຫລຸມໃຫຍ ່ ແລະສະຖານທີ່ ຂຸດຄນກ ົ້ ່ ເໍ ກອບຫມດ ື ົ ໄປແລວ ີ ັ ້ ້ ເຊງມ

ຕາງ ເນອ ໍ ັ ໂຄງການບໍ່ ທອງແດງ ແມນ ື້ ທີ່ ກວາງ ົ ກະທບ ົ ່ . ສາລບ ່ ຕອງການ ້ ້ ແຂວງ ແລະ; (5) ອາດມີຜນ

ຈາກເສດເຫລອ ື ຂອງທາດໄຊຢາໄນ, ການປະກອບຂອງທາດອາຊດ ິ ແລວ ້ ໄຫລໄປຕາມຮອງ ່ , ແລະມີ

່ ື ຂອງດນ ່ິ ່ິ ່ ັ ່ ກໍ່ ຈະບໍ່ ມີ ຜນ ດງກາວ ົ ກະທບ ົ ຍອນ ິ ເຊງກະທບ ົ ໃສວ ້ ການເຊາະເຈອນ ່ ຽກງານການປະມງົ ເຊງປາ

ບອນ ໍ້ ນ ່ ອາໄສຍອນ ້ ນາຂຸ ່

້ ນ ສາມາດເອາ ູ ທ່ ີ www.foei.org/en/publication/pdfs/laos.pdf ົ ຂໍມ Jones ແລະທີມງານ (2004?) ການພດ ັ ທະນາຊຸມຊນ ົ ແລະໂຄງການເຊໂປນ

່ ັ ່ ແມນ ່ ື ປະຕບດ ເອກະສານດງກາວ ທນ ນລາ້ຂອງ ບລສດ ິ ຶ ສະຫນບສະຫນູ ັ ໍ ິ ັ Oxiana ເພອ ິ ັ ່ ການອະທບາຍ

່ ິ ຂອງເຂດ ກດຈະກາ ິ ໍ ຢູທ ່ ອງ ້ ຖນ

ເມອງ ື ເຊໂປນ

ຈະອະທບາຍ ບນ ິ ັ ລະຍາຍເຖງິບອນວາ ່ ່ ໂຄງການໄດດ ້ າໍ

2

www.foei.org/en/publications/link/mining/12case.html ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 12 of 45

່ ື ການປະຕບດ ເນີນ ແນວຄວາມຄດ ິ ກຽວ ິ ທໃນ ິ ສງຄມ ັ ົ “ (Nelson 2006) ເພອ ິ ັ ງານຂອງບໍ່ ແຮ ່ ່ ກ ັບ “ສດ ເຂດເມອງ ື ເຊໂປນ.

ອງ ຈາກ Enesar ີ ຕາມຄະນະທີມງານ (ຄະນະທີມງານມາຈາກ ບລສດ ໍ ິ ັ ທີ່ ປກສາ ຶ

່ ີ ຈຸ ່ ັ ທາງ Consulting Pty Ltd.), ແນວຄວາມຄດ ິ ກຽວ ິ ິຂອງສງຄມ ັ ົ ແມນ ີ ດເດນ ່ ກບັສດທ ່ ອງົປະກອບທມ

ດານ ິ ັ ຕວ ົ ຈງິ. ້ ການປະຕບດ

້ ອນ ່ົ ທງັນີຍ ຮກສາ ໄວຄ ິ ິຂອງສງຄມ ັ ົ ຫາກຕອງການ ັ ້ ວາ່ຢູບ ່ ອນ ່ ໃດສດທ ້ ້ ເື ກາ

່ິ ຕານ ີ ສງຄມ ັ ົ ຂອງທອງ ້ ກບັການປຽນ ່ ແປງທາງດານ ້ ເສດຖະກດ ້ ຖນ ວດທະນາ ທາໍກໍ່ ມກ ັ ີ ານປບ ັ ປຸງໃຫດ ີ ນ ື້ , ້ ຂ

່ັ ີ ຄວາມຮງມ

ແລະ

້ື ພນຖານ ຄວາມຮູທ ້ າງດານ ້

ຫລືຄວາມອຸດມສມບູ ົ ົ ນພດ ັ ເຕບ ີ ໃຫຍ ່

ແລະ

ພດທະນາ ບໍ່ ສະເຫມີກນັ - ແລະໃນເວລານນັ້ກໍ່ ຈະເກດ ັ ີ ໃຫມ ີ ວາມຫວງັສູງຂນ ຶ້ . ນນັ້ສະທອນ ັ ້ ໃຫເ້ ຫນ ້ ຄ

່ື ຢາງ ໃຫມ ພດທະນາ ເສດຖະກດ ິ ິຂອງສງຄມ ັ ົ ຕອງການ ີ ັ ິ ສງຄມ ັ ົ ຢາງ ່ ຈະແຈງ້: ໂຄງການສດທ ້ ້ ການ ່ ຕໍ່ ເນອງ

່ ັ ່ ໄປກບັການປຽນ ຖາ້ຫາກວາ່ຕອງການ ຮກສາ ບາດກາວ ັ ້ ້ ດງກາວ ່ ແປງນີ,້

່ ິ ຜູທ ແລະໃຫສ ັ ື ຕໍ່ ເບງ ້ ່ ີໄດຮ ້ ບ ້ ບ

່ ິ ທີ່ ດ ີ ແລະສມົເຫດສມົຜນ ູ້ າ່ “ບໍ່ ມີ ການກະທບ ົ ຈາກໂຄງການວາ່ຄືແມນ ົ ທີ່ ໄດກ ່ “ສງ ້ ະທາໍຢູ“່ ແລະໃຫຮ ້ ວ

່ ິ ນນັ້ຄືກນັກບັປະຕບດ ່ ົ ນນັ້“. ສງ ິ ັ ໃສແ ່ ຕກ ່ ບັກະດານແຜນ ່ ດຽວເທາ ບດຮຽນ ທີ່ ລວມມ ີ ົ

(1)

ບດ ົ ລາຍງານບດ ົ ນີໄ້ ດໃ້ ຫບ ົ ຮຽນບາງ ້ ດ

່ ື ທີ່ ຈະວາງ ເຖງິຈະມີບາງການຂດັຂວາງຂນ ັ ້ ທາໍອດ ິ ຈາກທາງພາຍໃນເພອ

່ ິ ແວດລອມ ແຜນການສງຄມ ັ ົ ແລະສງ ັ ້ ຕອນການປະເມນ ີ ຜນ ົ ຄວາມເປນ ັ ້ ໃນຂະນະທີ່ ໂຄງການຍງັຢູໃ່ ນຂນ ່ິ ໄປໄດ,້ ຕອງ ັ ົ ແລະສງ ້ ໄດຍ ້ ອມຮບັ “ການສະຫລຸບລວມ ແລະລາຍລະອຽດຂອງການວາງແຜນສງຄມ ແວດລອມ ້

[ໃນໄວໆນີ]້ …ຜນປະ ໂຫຍດຂອງການຢາໍ້ໂຄງການ, ົ

ແລະບລສດ ໍ ິ ັ

ຍອມຮບັເອາ ຍາແບບດຽວກນັຢາງ ສາລບ ົ ປດຊະ ັ ໍ ັ ໂຄງການໃນອະນາຄດ ົ “, ່ ແນນອນ ່

Oxiana (2)

ອາດຈະ

ການມອບ

ຫມາຍຢາງ ແລະການເຂາ ູ ການ“ ຂອງ ົ ນຕໍ່ ການປກສາ ຶ ົ້ ຮວມ ົ “ ແມນ ່ ສມບູ ່ ຂອງຊຸມຊນ ່ “ກະແຈສູຮ ່ ບ ່ິ , ຄວາມສາໍເລດ ຊຸມຊນທອງ ັ ຂອງໂຄງການການພດທະນາ ັ ົ ້ ຖນ ງານ

່ ິ ີ ຕາມລາຄາສູງຈາກການຫຍຸດ ເຊງອງ

່ິ ເຊງອາດ ຈະເປນ ັ ຜນ ົ ກະທບ ົ ໃຫເ້ ກດ ີ ມີເຫດການບໍ່ ສະຫງບົຂອງແຮງງານ,

່ິ ເຊງຍອມຮບ ັ ໃຫເ້ ປນ ັ

່ໍ ່ ື ເທາ ່ ົ ນນັ ້ ແຕກ “ບພຽງ ແຕການ ເຫນ ; (3) ການ ົ ປະໂຫຍດຂອງຄນ ົ ອນ ໍ ງັທຸລະກດ ິ ທີ່ ດີແບບງາຍໆ ັ ຜນ ່ ່ ່ຍ ່

່ ິ ໄດສ ລງມ ສາລບ ົ ປ ື ະຕບດ ິ ັ ຫລກການ ັ ໍ ັ ການຕດ ິ ຕໍ່ ກບັຊຸມຊນທອງ ົ ້ ຖນ ີ ່ ີ Box 3. ້ ະເຫນທ

່ ິ ໄດທ ເອກະສານສາມາດເບງ ້ ່ີ 1AlbertPeter.pdf

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

www.minerals.org.au/__data/assets/pdf_file/6045/9A-

Page 13 of 45

່ ື ຈະປະຕບດ Box 3: ກດົເກນຂອງ LXML ໃນການບາລຸ ສດທ ໍ ງຮກສາ ັ ິ ິທາງສງຄມ ັ ົ ເພອ ິ ັ ໂຄງການບໍ່ ແຮ ່

ທີ່ ເຊໂປນ

່ື ການຕດ ແລະການໃຊເ້ ວລາແມນ ິ ຕໍ່ ສສານ ໍ ັ ຫລາຍໃນການຟງັຫລາຍກວາ່ການເວາ ົ້ ່ ສາຄນ ່ື ນາໍໃຊອ ຸ ະກອນການຕດ ໃຫເ້ ຫມາະສມລວມທງ ິ ຕໍ່ ສສານ ົ ັ ໃຫມ ີ ຍພາສາທີ່ ດີ ້ ປ ້ ນາ

່ ິ ແລະຊບພະຍາກອນ ້ ນ ນາໍໃຊຄ ທີ່ ສາມາດນາໍເອາ ູ ຂາ້ ມມາໄດ ້ ັ ົ ຂໍມ ້ ວາມຮູທ ້ ອງ ້ ຖນ ້ ່ ີສບ ປຽນ ົ ຂໍທ ັ ສນ ົ ມາເປນ ັ ຂນ ັ ້ ຕອນທີ່ ງາຍດາຍ ່ ຈາກຫວ ່ ່ື ກຽມພອມ ຫລາຍເທອ ິ ້ ທີ່ ຈະອະທບາຍ

ກຽບພອມ ົ ທີ່ ເຫມາະສມົ ້ ທີ່ ຈະປະຕິເສດ, ແຕໃ່ ຫຄ ້ າໍຕອບທີ່ ມີເຫດຜນ ບໍ່ ຕອງ ູ້ ກັ ຈດກາ ນກບັຄວາມຮບ ີ ຮອນ ັ ີ ຮອນ ້ ຮບ ້ , ແຕຮ ່ ຈ ້

ມີຄວາມເຂາ ທຳ ົ້ ໃຈກຽວ ັ ່ ກບັຄວາມຄາດຫມາຍທາງວດທະນາ

່ ື ງຂອງສງັຄມົ ເຊນ ່ ັ : ເລອງ ່ ື ແມຍງ ່ ົ , ແລະໂຄງສາງ ມີຄວາມເຂາ ົ້ ໃຈກຽວ ົ ເຜາ ່ ກບັທອງ ້ ເລອ ່ ິ , ຊນ ້ ຂອງ ຫມູບ ່ ານ ້

ມີຄວາມເຂາ ົ້ ໃຈກຽວ ົ້ ່ ທງັຫມດົ ່ ກບັກຸມ ່ ຜູທ ້ ່ ີເຂາຮວມ ກາວ ົ ຂໍ ້ ່ ທຸກໆຫວ ກາວ ັ ່ ຄາໍສນຍາ

ຫາມ ຄວາມຫວງັ ຫລືຄວາມບໍ່ ອດທນ ໍ ົ ົ ້ ສະແດງອາການທີ່ ຈະເປັນການທາລາຍ ຫາມ ັ ຈງິ ້ ກາວ ່ ຄຳລວງ, ກາວ ່ ຕາມຄວາມເປນ

ຕອງ ັ ໄດຄ ື ງ່ ັ ການມອບຫມາຍຢາງ ້ ເຮດ ້ ດ ່ ແທຈ ້ ງິ

້ ນ ຂໍມ ູ : Jones ແລະທີມງານ

ສະຖາບນນະ ໂຍບາຍບໍ່ ແຮ ່ 2005. ບໍ່ ແຮພ ແລວ ັ ັ ່ ເູ ບຍ ້ - ຢູໃ່ ນພາວະມີບນຫາ ້

່ ື ຂອງບໍ່ ແຮພ ເລອງ ົ້ ຂອງໄຊຍາໄນ ໃນເດອນ ື ມຖຸ ິ ນາ 2005 (ໄດລ ່ ເູ ບຍ ້ ທີ່ ໄດແ ້ ນໃສກ ່ ານລນ ້ າຍງານຢູໃ່ ນ ່ ິ ທີ່ ພບ UDNP 2006). ສງ ລາວແລະການຕດ ົ ເຫນ ີ ຕາມການລາຍງານຂອງວທະຍຸ ິ ິ ຕໍ່ ກບັວຽງຈນັ, ັ , ທີ່ ອງ

ລວມມ ີ (1) ການລນ ົ້ ອາດມາຈາກຜນ ົ ຂອງການຮບ ີ ຮອນ ັ ວຽກເພາະວາ່ໂຄງການໄດພ ້ ເຮດ ້ ະຍາຍາມທີ່

ຈະສາໍເລດ ທີ່ ເກດ ັ ກອນ ົ້ ລະດູຝນ ົ ; (2) ບນຫາ ັ ີ ຂນ ຶ້ ກນ ິ ເວລາໄປ 10 ວນ ັ ທີ່ ຈະແກໄ້ ຂບນ ັ ຫາເຖງິຈະມີ ່ ຕນ ່ ິ ົ ໃຫເ້ ຫນ ການຮູຢ ັ ການທາໍລາຍຜູທ ໍ ິ ັ “ເປນ ້ ແ ູ່ ລວ ້ , ເຊງຍກ ້ ່ ີກຽວຂອງຂາມ ່ ້ ້ ເຖງິຄວາມອາດສາມາດຂອງບລ

່ ື ປະເຊນ ່ ິ ແວດລອມ ສ ັດ ເພອ ສງ ລວມມທ ີ ງັການຂຸດຄນ ົ້ ບໍ່ ແຮໃ່ ນຂອບເຂດ ີ ຫນາ້ຢາງ ັ ້ ່ ພໍ ເຫມາະກບັບນຫາ

ຂອງຝນຕກ ັ , ໃນປະເທດທີ່ ມີກດົເກນຄວາມອາດສາມາດຕາ່ ໍ ແລະ (3) ົ ົ ຫນກັແລະ ພູມປ ີ ະເທດທີ່ ສູງຊນ ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 14 of 45

່ ັ ່ ໄດເ້ ປນ ່ ື ບງັຫນາ້ທາໍມະຊາດ ແລະ ໄດມ ັ ຖານທີ່ ສະແດງໃຫເ້ ຫນ ໍ ິ ັ ດງກາວ ັ ພຽງແຕເ່ ຄອງ ັ ວາ່ ບລສດ ້ ີ “ຫລກ ການຢດ ື ເວລານານຂອງຜນ ົ ກະທບ ົ ຂອງການລນ ົ້

ແລະ

ບນຫາ ທີ່ ຂາດຫວຫນາ ັ ົ ້

້ ນ ແນນອນ ທາງດານ ູ ໃນການແຈງ້ການທີ່ ຈະແລກປຽນວດຖຸ ັ ດບ ິ ໃນປະເດນ ັ ນນໆ ັ້ “ ່ ້ ຂໍມ ່

ແລະຂາດຄວາມ

ເອກະສານມີຢທ ູ່ ່ ີ http://mpi.org.au/campaigns/cyanide/phubia/

ທະນາຄານໂລກ 2006. ພາກແຜນການສາລບ ແບບຍນ ໍ ັ ການພດທະນາ ັ ື ຍງົຂອງພາກການຂຸດຄນ ົ້ ບໍ່ ແຮ ່

ຢູໃ່ ນ ສ.ປ.ປ.ລາວ

້ ີ 3 ພາກ - ບດ ເອກະສານນີມ ົ ລາຍງານສະຫລຸບສ ັງລວມ, ບດ ົ ລາຍງານສະເພາະ 6 ບດ ົ (ລະບບ ົ ຂໍ ້ ້ື ມູນຂາວສານ ທາງພູມສາດ , ເສດຖະກດ , ພນຖານ ໂຄງລາງ ີ ິ ພູມວ ີ ທະຍາ ິ ່ ່ , ການແຂງຂນ ່ ັ ສາກນົ ແລະ ເສດຖະກດມະຫາ ພາກ) ແລະແຜນປະຕບດ 11 ິ ິ ັ - ແມນ ີ ໃສກ ັ ວຽກຂອງຜູຊ ່ ໄດອ ້ ງ ່ ານເຮດ ້ ຽວຊານ ່

ເດອນ (ຈາກການສນນຖານ ໄດລ ູ ຫລາຍກວາ່ 500 ຫນາ້ ື ັ ິ ໍ້ ນ ້ ະຫວາ່ ງປີ 2004-2006), ແລະລວມມີຂມ

້ ນະນາໍກຽວ (ລວມມີແຜນທີ່ ແລະຕາຕະລາງ), ບດ ົ ປະເມນ ີ ຜນ ົ ແລະຂໍແ ົ້ ບໍ່ ແຮ,່ ໄດ ້ ່ ກບັພາກການຂຸດຄນ ້ ນ ຈາກຄຸນລກສະນະ ທາງກາຍະພາບເຖງິຂໍມ ູ ທາງຫລກ ົ ແລວ ັ ັ ຖານທີ່ ມີມາດນ ້

ແລະກຽວ ່ ກບັພາຍໃນປະ

່ ິ ທີ່ ພບ ເທດເຖງິພາກພູມປ ອຸດສາຫະກາໍ. ສງ ົ ເຫນ ີ ະເທດສາກນົສາລບ ໍ ັ ການພດທະນາ ັ ັ ມີ: (1) ການຂຸດ

ຄນ ວາ່ເປນ ົ້ ບໍ່ ແຮ ່ 35 ແຫງ່ ໄດກ ໍ ັ ປະຕບດ ິ ັ , ແຕມ ີ ຽງແຕ ່ 3 (ສນນຖານ ັ ິ ັ ເຊໂປນ ແລະພູເບຍ ້ າລງ ່ ພ ້ ໃນ ສອງສະຖານທີ່ ) ຕາງປະ ເທດ ່

ມີ

(ຈນ ີ ,

“ລະບບ ົ ການຜະລດ ິ ທີ່ ທນ ັ ສະໄຫມ“

ໄທ,

ຫວຽດນາມ

່ິ ່ ຶ ລວມມີການລງທນ ໃນນນັ້ເຄງຫນງ ົ ຶ ຂອງ

ແລະອດ ົ ສະຕາລີ);

ທງັຫມດົໄດປ ິ ັ ໂດຍກະຊວງ ້ ະຕບດ

ພະລງງານ ແລະບໍ່ ແຮ ່ (7 ບໍ່ ແຮ)່ , ກະຊວງປອງ ດ (5 ບໍ່ ແຮ)່ ແລະ ກະຊວງການຄາ່ (1 ບໍ່ ັ ັ ້ ກນຊາ ແຮ)່ ; ທຸກໆບໍ່ ແຮ ່ “ແມນ ໍ ັ ໃນການສະຫນອງ [ການມີວຽກເຮດ ັ ] ໃນຊຸມຊນ ົ ຂອງເຂາ ົ ເຈາົ້“ (51) ່ ສາຄນ

້ ານດ ໃນສະຫນາມການວາງຂໍກ ໍ ົ , (2) ເຖງິແມນ ໍ ົ ປດຈຸ ັ ບນ ັ ຂອງກດ ິ ຈະກາໍການຂຸດຄນົ້ບໍ່ ່ ວາ່ “ການການດ

້ື ແຮ,່ ສະຖານທີ່ ຕງັ້, ແລະ ພນຖານ ໂຄງລາງ ແມນ ີ ວາມເຂາ ົ້ ໃຈຢາງ ່ ່ ໄດມ ້ ຄ ່ ຈະແຈງ້“, (2, ໄດລ ້ ວມມີ ການເນນ ຈງິຂອງອຸດສາຫະກາໍການຂຸດ ັ້ ຄວາມສາຄນ ໍ ັ ), “ມນັເປນ ັ ການຍາກຫລາຍມີ່ ຈະປະເມນ ີ ຈານວນ ໍ

ຄນ ເປນ ົ້ ບໍ່ ແຮຂ ັ ຕນ ົ້ ແມນ ົ ຜະລດ ິ ແລະ ່ ອງລາວ, ຍອນ ້ ວາ່ບໍ່ ມີການລວບລວມເອກະສານທີ່ ກຽວຂອງ ່ ້ ່ ຜນ ້ ນ ຂໍມ ູ ດບ ກ ິ ຂອງການເງນ ິ “ (50, ໄດລວມມ ີ ານເນນ ັ ້ ຄວາມສາຄນ ໍ ັ ); (3) ໃນຂະນະທີ່ ການອະນຸຍາດ ້

ໄດແ ິ ໍ ຂນ ັ້ ຕນ ົ້ ຂອງກມົ ້ ມນ ່ ກດຈະກາ

ແລະເອກະສານສະຫນບສະຫນູ ນກຽວ ັ ່ ກບັການສາໍປະທານບໍ່ ແຮ ່

້ ນ ທລະນ ສ ກບັການຈດັຫາຂໍມ ູ ກຽວ ັ ໍ ີ າດ ແລະບໍ່ ແຮຕ ່ ງັ້ແຕກ ່ ອນ ່ ປີ 2003, ມີບນຫາ ່ ກບັຂະບວນການໃຫຍ ່ ໃນການລງທນ ົ ຶ

(ລວມມີກອບການເຮດ ), ັ ວຽກທາງກດຫມາຍ ົ

“ບາງທີ“

ກໍ່ ອາດເປນ ັ ການສະແດງໃຫ ້

ເປນ ຈດັຕງັ້ ແລະຄວາມ ັ ເຫດຈູງໃຈໃຫລ ັ້ ັ ລງທນ ົ ຶ ຕາງ ໍ ັ ທາງດານ ົ ້ ະເວນນກ ່ ຊາດ; (4) “ການຈາກດ ້ ອງການ

ອາດສາມາດຢາງ ສ ໍ ີ າດແລະບໍ່ ແຮ ່ (28-30) ສະພາບກຽວ ໍ ັ ທາງ ່ ແທຈ ້ ງິ“ ຂອງກມົທລະນ ່ ກບັສວນ ່ ສາຄນ

່ ິ ແວດລອມ ດານ ເກອ ວທະຍາສາດ ເຕກ ົ ື ບຈະອນ ັ ດຽວກບັອງການ ົ ິ ັ ໂນໂລຊີແລະສງ ້ , ໃນຂະນະ ້ ກດຫມາຍ ທີ່ ຂຽນແມນ ່

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

່ ິ ແວດລອມ “ຕອງການ ທີ່ ຈະຈດັຕງັ້ການຄຸມ ້ ້ ຄອງສງ ້

ແລະກດຈະກາ ທາງ ິ ໍ ການຕດຕາມ ິ Page 15 of 45

່ ິ ແວດລອ ກດຫມາຍ ແຕໃ່ ນປດຈຸ ບນຫາ ສງ ົ ັ ບນ ັ ຍງັບໍ່ ທນ ັ ໄດຈ ິ ັ ການຕດຕາມ ິ ັ ີ ອງ ີ ້ ດັຕງັ້ປະຕບດ ້ ມໃດໆເລຍ ໃສກ “ (58). (ສານຈາກຜູຂ ີ ທາງດານ ຶ ງບປະມານ ົ ່ ານຂາດເຂນ ້ ທນ ້ ຽນ: ນບັແຕ ່ 2 ປີ ຫລງັ, ຄວາມ

່ ິ ແວດລອມ ອາດສາມາດ ແລະການສະຫນບສະຫນູ ນຂອງອງການ ວທະຍາສາດ ເຕກ ັ ົ ິ ັ ໂນໂລຊີ ແລະສງ ້

່ ີ ຂນ ່ ິ ອງການ ່ ິ ແວດລອມ ແມນ ວທະ ື້ ຢາງ ັ ຕວ ົ ເປນ ັ ຕນ ົ - ເບງ ົ ິ ຍາສາດ ເຕກ ັ ໂນໂລຊີແລະສງ ່ ໄດເ້ ພມ ່ ເປນ ້

່ ິ ແວດລອມ ້ ່ ໍໄປ ແລະຄະນະກາມະການ - ການຊຸກຢູກ ຄຸມ ົ ຂໍຕ ໍ ິ ແຫງ່ຊາດກໍ່ ້ ານຄຸມ ້ ຄອງສງ ້ , ຫວ ້ ຄອງທີ່ ດນ ່ ິ ອະນາຄດ ເປນ ). ພຈາລະນາ ເບງ ທີ່ ັ ຜູກ ໍ ົ ກດຫມາຍ ົ ິ ົ (5) ປະເທດລາວ “ແມນ ັ ້ ານດ ່ ຕງັ້ຢູໃ່ ນພູມສນຖານ ອານວຍ ແກຄ ບໍ່ ແຮ“່ ແລະມີແຮທ ັ ທີ່ ຮບັຮູຢ ໍ ັ ່ າດທີ່ ເປນ ້ ູ່ 572 ່ ວາມຫລາກຫລາຍທາງດານ ້ ຊບພະຍາກອນ

່ ື ຊາດແມນ ່ ິ ຢູ ່ິ ຫງວນໄວເ້ ພອ ແຮທ ີ ທ ່ າດ, ລວມມີຄຳ (ເຊງມ ່ ່ ີເຊໂປນ ແລະພູເບຍ ້ , ເຊງສະ ່ ປະມານ 500-

່ ື ຊາດແມນ 600 ໂຕນ), ທອງແດງ (ແມນ ່ ສະຫງວນໄວທ ້ ່ ີເຊໂປນ ແລະພູຄຳ, ສະຫງວນໄວເ້ ພອ ່ 8-

່ ິ ຢູ ່ ື ຊາດປະມານ 2-3 ລານ 10 ລານ ັ ີ (ເຊງມ ີ ໄ ້ ໂຕນ), ສງກະສ ່ ກໂສ ແລະພູດາ, ສະຫງວນໄວເ້ ພອ ້

ໂຕນ), ໂປຕາຊຽມ (“ບາງທີ“ ອາດເຖງິ 50 ລານ ິ ຂາວເຄໂອນລນ ິ ທີ່ ໃຊເ້ ຮດ ັ ຖວຍຊາມ ້ ໂຕນ), ດນ ້

(“ບາງທີ“ ອາດເຖງິ 70 ລານ ິ ໍ (“ຫລາຍເຖງິ“ 100ລາ້ນໂຕນ), ນອກຈາກນນັ້ຍງັມີ ້ ໂຕນ), ຍບຊາ ້ື ຖານ ແລະພອຍຕາງໆ ; (6) ພນຖານ ໂຄງລາງ ິ ຫນ ີ ໍ ັ ແລະການ ່ , ແຮແ ່ ບລຽມ, ດນ ່ ່ ທີ່ ມີຢາງ ່ ຈາກດ ຜະລດ ິ ເສດຖະກດ ິ ຕາ່ ໍ ສະຫລບ ັ ກບັການຜະລດ ິ ໂລຫະ

(ຈານວນ ຫລາຍກວາ່ການຂຸດຄນ ໍ ົ້ ຂອງທອງແດງ

່ ົ ເຖງິ ແສນໂຕນຕໍ່ ປີ ) ຫລື “ການຊືຂ ້ າຍແຮທ ຫລືສງກະສທຕອງການ ການຂນ ັ ີ ່ີ ້ ົ ສງ ່ າດຂະຫນາດໃຫຍ“່ (ແຮເ່ ຫລກ ັ ແລະບໍ່ ໂປຕາຊຽມ

“ຕອງ ິ ໃຫໄ້ ດຫ ້ ຜະລດ ້ ລາຍກວາ່

5

ແສນໂຕນຕໍ່ ປີ

ຖາ້ ພວກເຂາ ົ ຍງັ

່ໍ ກ ່ ົ ພນ ້ື ທີ່ ຫລືທ່ ວ ຕອງການ ຕສູ ລບ ົ ໂລກ“) ການດ ໍ ົ “ຜນ ົ ກະທບທາງ ົ ົ ຢາງ ້ ້ ບັຕະຫລາດທວ ່ ໃຫຍຫ ່ ລວງຂອງ ຄວາມເປນ ັ ໄປໄດສ ັ ການລງກຽວ ົ ່ ກບັການຂຸດຄນ ົ້ ບໍ່ ແຮຢ ິ (ແສນໂຕນ ້ າໍລບ ່ ໃູ່ ນປະເທດລາວ“; ການຜະລດ

ຕໍ່ ປີ ) ຕອງການ ຖະຫນນົຫນທາງ ທີ່ ສະດວກສະບາຍ, ຖາ້ເປນ ຂນ ົ ັ ໄປໄດ ້ (ຫາ້ແສນໂຕນຕໍ່ ປີ ) ຕອງການ ົ ້ ້

່ ົ ໄປທາງລດ ສງ ົ ໄຟ ຫລືທາງເຮອ ື ໃຫຍ ່ (ບດ ົ ລາຍງານ 5: ການແຂງຂນ ່ ັ ສາກ ົນ, ຫນາ້ 17-18); (7) ່ ີ ຂນ ້ຶ ເນອງ ່ ື ຈາກການເພມ ່ ີ ຂນ ້ຶ ຂອງ ການຂຸດຄນບຄາ ແລະສງກະສ ຍ ເພມ ົ້ ່ ໍ ໍ , ເງນ ິ , ເພດພອຍ ັ ັ ີ ງັຕອງການ ້

່ ື ໃຊສອຍ ລາຄາເຄອງ ຕາງໆ ແລະການແຜຂ ື້ ທີ່ , ຕວຢາງ ົ ່ , ຈນ ີ ້ ່ ່ ະຫຍາຍຂອງຕະຫລາດທາງພາກພນ ເພາະສະນນັ້,

(8)

່ ໍແຮ ່ ສະຖານທີ່ ທີ່ ເຫມາະສມົສາລ ໍ ັບການພດທະນາບ ັ

່ ິ ທີ່ ຄາດການບໍ່ ໄດ ້ ແມນ ່ ສງ

້ ນ ເພາະວາ່ສນຍາ ໃນຄວາມຫມນັ້ໃຈໃນການຄນ ຜູດ ູ ທາງດານ ັ ົ້ ພບ ົ ທີ່ ໄດໃ້ ຫສ ິ ແຕພຽງ ັ ຂໍມ ້ ດ ່ ້ ຽວສາໍລບ ້

3 ້ື ທີ່ ສຳປະທານ - ບດ ພູມສາດ ພວກເຂາ ສ ີ ົ ເກບ ັ ກາໍພນ ົ ລາຍງານໄດແ ໍ ີ າດ ແລະບໍ່ ້ ນະນາໍໃຫກ ້ ມົທລະນ 3 ່ ື ຈະເຂາ ້ ນ ້ ນ ແຮ ່ “ຕດ ູ ສວນ ູ ທາງດານ , ັ ສນ ິ ໃຈຢາງ ັ ັ “ ເພອ ົ້ ໄປເຖງິຂໍມ ົ ຂອງຂໍມ ີ ່ ລະມດລະວງ ່ ຕວ ້ ພູມສາດ

ແຕລ ່ ະວງັເຖງິ

້ ນ “ຄວາມຟູມເຟອຍ ູ ຂອງການອາດສາມາດໃນຫານ ື ໃນການກະທາໍການເປດ ີ ເຜຍ ີ ຂໍມ

ຫລຸດຜອນ ການຂຸດຄນ ັ ົ້ ຂອງບລສດ ໍ ິ ັ “ ອາດຈະລງທນ ົ ຶ ໄດ ້ (39) ່ ການພດທະນາ

້ ນ ຂໍມ ູ ມີຢທ ູ່ ່ ີ http://go.worldbank.org/UIJSQY8A0

້ ນ ່ ື ທີ່ ຈະຕດ “ຂມູ ມສາດ “ ແມນ ູ ທີ່ ຕອງການ ເພອ ນາແຫລງນນ ໍ ້ ນທາງດານພູ ີ ັ ສນ ິ ໃຈວາ່ບໍ່ ແຮທ ັ ້ ່ ຂໍມ ້ ່ ່ ີຢູໃ່ ນເຂດນນັ້ແມນ ່ ມີຄາ່ພໍ ທ່ ີຈະພດທະ ່ ັ້ ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô− Page 16 of 45 3

ກມົທລະ ແລະບໍ່ ແຮ ່ 2006, ແຜນທີ່ ຂອງການສາໍປະທານພນ ກລະກດ ໍ ນສາດ ີ ື້ ທີ່ ໃນເດອນ ື ໍ ົ 2006

່ ໍ ່ ແດງໃຫເ້ ຫນ ແຜນທີ່ ຂອງການສາໍປະທານພນ ແລະ ບແຮສະ ື້ ທີ່ ຂອງ ກມທລະ ົ ໍ ນສາດ ີ ັ ການສາໍປະທານ ຂອງປີ ກາຍ,

ແບງ່ສີຕາມລະດບ ັ ຂອງກດຈະກາ ິ ໍ

ພບ ຄວາມເປນ ົ /ການສກສາ ຶ ັ ໄປໄດ,້

(ບໍ່ ມີກດຈະກາ ິ ໍ,

ຫລືການໃຊປ ້ ະໂຫຍດ)

ກດຈະກາ ິ ໍ ພາຍຫນາ້,

ການຄນ ົ້

້ ນ ແລະມີລາຍການຂອງຂໍມ ູ ການໃຫ ້

ເຫດຜນ ຂອງບລສ ົ ອງ ີ ຕາມບລສດ ໍ ິ ັ , ສນຊາດ ັ ໍ ິ ັດ, ສະຖານທີ່ ຕງັ້ຂອງໂຄງການ, ການສາໍປະທານເນອ ື້ ທ່ ີ

່ ໍ .່ ແຜນທີ່ ຂໍມ ້ ນ ແລະບແຮ ູ ຂອງການສາໍປະທານບໍ່ ແຮໄ່ ດປ ັ ງໃຫທ ັ ສະໄຫມສາມເຖງິສີ່ ຄງັ້ຕໍ່ ປີ , ແລະ ້ ບປຸ ້ ນ

້ ນ ສາມາດຊືໄ້ ດຈ ູ ຂາວສານ ທາງພູມສາດ ແລະໃນຮູບແບບຮູບພາບຈາກກມົທລະນ ສ ີ ໍ ີ າດ ົ ຂໍມ ່ ້ າກລະບບ

ແລະບໍ່ ແຮ.່ ເກດ ີ ມີຂາວ ັ ຫນາ້ທີ່ ກບັການກວດຄນ ື ຂອງພະແນກຂຸດຄນ ົ້ ບໍ່ ແຮ ່ ແລະ ່ ລືວາ່, ໃນການເຮດ

່ົ ການຫຍຸດໂຄງການຊວຄາວ ໃນປດຈຸ ັ ບນ ັ ຂອງການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ ໃຫຍ,່

ຕວ ົ ເລກຂອງການສາໍ

ປະທານການຂຸດຄນ ໍ ັງຢູໃ່ ນຂະບວນການທີ່ ກາລງ ໍ ັ ຈະເກດ ີ ົ້ ບໍ່ ແຮ ່ (30 ໂຄງການໃນຊື່ ດຽວ) ແມນ ່ ກາລ

້ື , ຫລືກາລງ ້ ນ ຂນ ູ ການຂຸດຄນົ້ບໍ່ ແຮ ່ ທ່ ີ DGM ໍ ັ ຈະຖືກຍກ ົ ເລກ ີ ໃນໄວໆນີ.້ ເອກະສານມີຢທ ູ່ ່ ີ ສູນຂໍມ ່ ື ການພດທະນາ ອງການ ສະຫະປະຊາຊາດເພອ ົ ັ

(UNDP)

2006:

ບດ ົ ລາຍງານການພດທະນາ ັ

ຊບພະຍາກອນ ມະນຸດ: ການຄາ້ສາກນົ ແລະການພດທະນາ ຊບ ັ ັ ັ ພະຍາກອນມະນຸດ

້ ່ ໄໍ ດພ ່ ິ ້ຶ ກບັການ ບດ ສ ເຊງຂນ ົ ລາຍງານບດ ົ ນີກ ໍ ີ ກສາ ຶ ັ ສອງກລະນ ້ ິຈາລະນາທີ່ ຕອນທີ 3.5, ສະແດງໃຫເ້ ຫນ

ຄນຄວາ ຂ ົ້ ົ້ ສະບບ ັ ໃນຂະແຫນງການຂຸດຄນ ົ້ ບໍ່ ແຮ.່ ໃນກລະນ ໍ ີ ອງບໍ່ ແຮເ່ ຊໂປນ, ເປນ ັ ຕວ ົ ແທນໃຫແ ້ ຕນ ້ ກ່ “ການກະທຳໂຄງການທີ່ ໃຫຍ ່ ແລະ ດີທ່ ີສຸດຂອງການລງທນ ເທດໂດຍກງົ“ ຂອງອຸດສາ ົ ຶ ຂອງຕາງປະ ່ ຫະກຳ,

່ ິ ບນຫາ ຈບຕາ ເບງ ຂອງການກະທາໍຂອງໂຄງການຂຸດຄນ ັ ັ ົ້ ບໍ່ ແຮທ ່ ່ ີດີທ່ ີສຸດ:

ໂຄງການໄດສ ້ າງ ້

່ ົ ກນັສາລບ ພະນກງານ (ລວມມີທງັຈານວນ ທີ່ ເທາ ັ ໍ ໍ ັ ຜູຍ ິ ໃນການຂບ ັ ລດ ົ ບນທຸ ັ ກ), ສາ້ງໂຮງຮຽນ, ສາງ ້ ງ ້

ສະຖານພະຍາບານ,

ຖະຫນນົທີ່ ຮອງຮບັທຸກສະພາບອາກາດ,

ການກວດສອບລະເບດ ີ ທີ່ ບໍ່ ທນ ັ ແຕກ,

“ກອງທນ ຄວາມໄວໃ້ ຈ“ (ຄາດວາ່ເຖງິ $500000 ໃນປີ 2007), ເສດຖະກດ ຶ ການພດທະນາ ັ ິ ພນ ື້ ທີ່

ແມນ ການຍາຍ ັ ່ ຮອຍ ້ ຕໍ່ ປີ , ແລະຄາດຫວງັຈະໄດ ້ ່ ພໍ ພຽງທີ່ ຈະດງຶດູດອດຕາ ້ ທີ່ ໃຫຫ ້ ລຸດລງົມາທີ່ 9 ສວນ $25 ລານ ື້ ທີ່ . ໃນທາງກງກນ ົ ັ ້ ຕໍ່ ປີ ໃນລາຍໄດແ ້ ຫງ່ຊາດ, ພາສີ ແລະລາຍໄດຈ ້ າກການສາໍປະທານເນອ

່ ິ ແວດລອມ ້ື ທ່ ີ 1947 ຕາກິໂລແມດ ຂາມ ທາງດານ ັ ແມນ ັ ຈງິ, ັ ່ ເປນ ້ , ພນທະ ້ ສງ ້ ຂອງການສາໍປະທານເນອ

ລວມມ ີ “ການຕດ ຂອງລດ ັ ໄມ ້ ແລະ ການເກດ ີ ຫລຸດ (ໂດຍສະເພາະແມນ ົ ) ຄວາມຕອງການ ັ ່ ຍາມຝນ ້

້ ລຫະ ແລະຄວາມຕອງການ ່ ີ ຮກສາ ແມນ ກບັທາດໄຊຍາໄນ, ການຈດການ ກບັຂີໂ ທຈະ ນາໍ້“ ັ ັ ັ ່ ການຈດການ ້

່ ິ Box 4: ແຮງງານສນຄາ (ເບງ ິ ້ ). ລາຍການ “ຄວາມສຽງ ່ “ ໄດພນ ້ ັ ລະນາເຖງິການລວມກນັຂອງ

ຄວາມສຽງ ແລະຜນ ົ ກະທບ ົ , ແລະກໍ່ ບ່ ໍໄດພ ັ ລະນາເຖງິລາຍລະອຽດລງົເລກ ິ ນອກຈາກເວາ ົ້ ວາ່ “ນາໍ້ ່ ້ ນ

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 17 of 45

້ື ່ ີບໍ່ ຊດ ລນ ົ້ “ (ມີສານປນ ົ ເປອນທ ັ ເຈນ 4 ) ເກດ ີ ຂນ ຶ້ ທີ່ ບາງຈຸດ ແລະການບນ ັ ເທາ ົ ກໍ່ ມກ ີ ານປະຕິ ບດຢາງ ັ ່ ດີ.

້ ດ “ຂໍຂ ັ ແຍງ່ບາງຢາງ ່ “ “ຊາວບານ ື້ ເມອງ ື “ ້ ພນ

ໄດຖ ື ລາຍງານລະຫວາງ ້ ກ ່ ຜູທ ້ ່ ີຍາຍ ້ ມາໃຫມ ່

ແລະຜູທ ້ ່ ີອາໃສຢູກ ່ ອນ ່ ,

ບາງຄນ ົ ບໍ່ ປະທບ ັ ໃຈໃນກດຈະກາ ິ ໍ ຂອງກອງທນ ຶ ຄວາມໄວໃ້ ຈ

ແລະ

ຫລືຄວາມຫວງັ

ພາຍຫນາ້ຂອງ [ການເຊນ ຜູກຂາດ] ຂາຍໃຫແ ັ ສນຍາ ັ ັ “ ທີ່ ເປນ ັ ຜູນ ົ້ ຕາຫນາງ ້ ກບ ່ ໍລິສດ ້ າໍ ເຂາ ່ ອາຫານທີ່ ຊື້

ນຳຊາວບານ ຸ ທີ່ ໃຊເ້ ຄອບ ການ ໄດ ້ ື ໂລຫະຂອງ ນາໍ້ຜາເທນ ັ , ໃນຂະນະທີ່ ເຂາ ົ້ ຮວມ ິ ້ ຫມດົ. ບໍ່ ດີບກ ່ ກດຈະ ສະແດງເຖງິຕວຢາງ ົ ່ ປະເພດ

“ແບບຕາງໆ “ ່

ຂອງບໍ່ ແຮ ່ -

ບໍ່ ແຮນ ັ ໂນໂລຊີການ ່ ອຍ ້ ທີ່ ບໍ່ ໄດໃ້ ຊເ້ ຕກ

ຜະລດ ທີ່ ດີທ່ ີສຸດ ແຕປ ິ ັ ຕວ ົ ຈງິກບັການຂຸດ ິ “ທີ່ ທນ ັ ສະໄຫມ“ ຫລືບ່ ໍໄດໃ້ ຊຂ ັ ່ ະຕບດ ້ ະບວນການຈດການ

່ ື ຂອງ ນາໍ້ຜາເທນ ຄນ ັ ແມນ ັ ຫນາ້ປະທບ ັ ໃຈກວາ່ ແລະ (ອາດ ົ້ ບໍ່ ແຮ.່ ປຽບທຽບກບັເຊໂປນ, ເລອງ ່ ເປນ ່ ິ ແວດລອມ ເຫນ ປາ ິ ) ງຽບກວາ່. ການປອງ ັ ໄມທາລາຍ ັ ໃນຄງັ້ທາໍອດ ້ ກນັສງ ້ ແມນ ່ ຍງັ “ອອນ ່ “: ການຕດ ້ ໍ ່ ້ື ້ື ເມອງ ຍງັແຜຫ ື ຫລຸດລງົ, ນາໍ້ແມນ ື ປນ ົ ເປອນກບ ັ ມນົລະພດ ິ ຈາກການຂຸດຄນ ົ້ ບໍ່ ແຮ,່ ່ ລາຍ, ຢາພນ ່ ຖກ

ແລະການທາໍມາຫາກນ ິ ແມນ ັ ແບບດຽວກນັຫມດົ: ່ ເປນ

ປະຊາຊນ ົ ໃນພນ ື້ ທີ່ ແມນ ັ ຄນ ົ ຂຸດຄນ ົ້ ບໍ່ ແຮທ ່ ເປນ ່ ງັ

ຫມດົ (ປະມານ 300 ຄນ ົ ເຮດ ັ ວຽກໃຫບ ິ ັ , ປະມານ 300 ຄນ ົ ແມນ ົ້ ບໍ່ ແຮເ່ ອງ ແລະຂາຍດີ ້ ໍລສດ ່ ຂຸດຄນ ບຸກທີ່ ໃຊເ້ ຄອບ ື ໂລຫະໃຫແ ິ ັ ), ້ ກບ ່ ໍລສດ

ແລະ

່ ື ຈາກວາ່ ອາຫານສວນ ົ້ ເນອງ ່ ຫລາຍແລວ ້ ແມນ ່ ນາໍເຂາ

່ ື ແມນ “ຕະຫລາດຂອງການກະສກາ ິ ໍ ແລະ ໂອກາດຂອງທຸລະກດ ິ ປະເພດອນໆ ່ ມີນອຍ ້ “. ແຕວ ່ າ່ລາຍໄດ ້ ສະເລຍສາລບ ຸ ທີ່ ໃຊເ້ ຄອບ ື ອງການຂຸດຄນ ົ້ ບໍ່ ແຮຂ ື ໂລຫະແມນ ່ ໍ ັ ຊາງ ່ ຝີມຂ ່ ອງດີບກ ່

[85000

ກບ ີ ຕໍ່ ມື]້

່ ິ ັ ເກດໂດຍພະນກງານ ປະມານນນັ້ຫລືຫລາຍກວາ່ນນັ້ ເຊງສງ ຜູຊ ເຕກນກ ັ ັ ິ ແລະ ການຈດການ ັ ້ ຽວຊານ ່

ຄນ ົ ລາວຢູເ່ ຊໂປນ, ຜູທ ັ ຢູອ ັ ດບ ັ ຕນໆ ົ້ ຂອງຊນ ັ ້ ແຮງງານລາວ, ແລະບລສດ ໍ ິ ັ ຂຸດຄນບໍ່ ົ້ ແຮ ່ ປະກອບ ້ ່ ີບນຈຸ ່ ນ

່ ິ ໂຮງຮຽນ, ສວນ ເຂາ ພນ ໄຟຟາ ໍ ົ້ ໃນການພດທະນາ ັ ື້ ທີ່ ເຊງມ ີ ິ ເດອນ ື ຂອງຕຳຫລວດ, ່ ພປະມານ ້ ແລະ ເງນ

ຄູອາຈານ ແລະ ອຸປະກອນການແພດ.

ເອກະສານມີຢທ ູ່ ່ ີ

4

່ີ ບ ຮູບພາບກອນ ມຖຸ ລນ ື ິ ນາ 2005, ການລນຂອງທາດໄຊຍາໄນທຢູ ົ້ ົ້ ພູເບຍ ົ້ ຂອງສານເຄມີອາດຂນ ື້ ກບັຂະ ່ ເດອນ ່ ່ ໍຂຸດຄນ ້ , ແຕວ ່ າການ ່

ບວນການຂອງການຜະລດ ແດງ) ິ - ອາດແມນ ໍ ັ ຄຳ) ຫລື ອາຊິດຊູນຟູຣກ ິ (ສຳລບທອງ ັ ່ ໄຊຍາໄນ (ສາລບ ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô− Page 18 of 45

່ື Box 4: ທດ ນາໍໃຊເ້ ຄອງມ :ື °ö−°½ìò©ê†®ÒÀ¯ñ−¥ò¤ ິ ສະດການ ີ ່ ັ ພະລງງານ ເຖງິແມນ ທຳມະຊາດຢາງ ັ ີ ສາມາດປຽນ ັ ສນຄາ ິ ້ ເຊນ ັ ່ ວາ່ຊບພະຍາກອນ ່ ແມນາ ່ ໍ ້ , ແລະຫນ ່ ຮູບມາເປນ ນາຕກ ໍ້ ົ ,

ໄມທອນ ້ ່ ແລະຄຳ,

ພວກມນັບໍ່ ແມນ ິ ້ ໃນຮູບແບບທາໍມະຊາດຂອງມນັ. ່ ສນຄາ

ພວກມນັເປນ ັ ສວນ ່

່ ຶ ຂອງໂລກ. ນີແ ້ ມນ ່ ິ ທີ່ ຍອມຮບັຂອງແຮງງານສນ ່ ິ ບາງຢາງ ່ິ ຫນງ ິ ຄາ້: ບາງສງ ່ ສງ ່ ສາມາດຂາຍໄດ,້ ແຕວ ່ າ່ສງ

່ ື ຈຸດປະສງົນນັ້. ນກັເສດຖະສາດບູຮານທານ ນນັ້ບໍ່ ໄດຜ Karl Polanyi (ໄດເ້ ປດ ິ ມາເພອ ີ ຄາໍອາງ ີ ) ້ ະລດ ່ ້ ອງ ່ ື ທີ່ ຈະຂດ ພດທະນາ ແນວຄວາມຄດ ັ ິ ເພອ ັ ແຍງ່ສາລບ ໍ ັ ຄວາມລະມດລະວງ ັ ັ ທີ່ ຕາມມາ ແລະ ໂດຍສະເພາະໃນ ຄວາມໄວໃນແຮງງານສນຄາ ິ ້

(ຄືພວກທີ່ ດນ ິ ແລະແຮງງານມະນຸດ)

ໄດປ ັ ສນຄາ ິ ້ ຢາງ ້ ຽນ ່ ມາເປນ ່ ແທຈ ້ ງິ.

ຍອນ ລວມຢູນ ໃນການຫາແຫລງອາຫານ ໃຫມກບ ັ ົ ່ , ຄວາມຕອງການ ້ ວາ່ມີການກະຈດກະຈາຍ ່ ຳ - ຕວຢາງ ້ ່ ່ ັ

່ ື ປາ ່ ິ ຈານວນ ່ ື ຈາກມີການແຂງຂນ ການຫາປາ ຫລື ເຄອງ ຫລຸດລງົເນອງ ີ ໍ ່ ັ ກບັໂຄງການ - ການ ່ ຂອງດງົ ເຊງມ

່ ິ ທີ່ ວອງ ປະເຊນ ປະເຊນ ົ ີ ຫນາ້ກບັສງຄມ ັ ົ ມີການປຽນ ັ ນອຍ ີ ວາການ ີ ຫນາກບ ່ ໄວ ແລະ ພວກເຂາ ່ ແປງເລກ ້ ດກ ່ ້ ັ ສງ

ເຝາ້ທີ່ ຈະຂດຂວາງ ັ

ຄວາມພະຍາຍາມຂນ ັ ສນຄາ ິ ້ ຢາງ ຶ້ ກບັຕະຫລາດການປຽນ ່ ແປງແຮງງານກາຍເປນ ່ ວອງ ່

້ ຈງເຫດຜ ົນສາລບ ່ ື ທີ່ ຈະ ໄວ. ທານ Polanyi ໄດອ ຄາໍຊີແ ິ ໍ ັ ກດົລະບຽບໃນຮູບແບບແຂງໆວາ່: “ເພອ ່ ້ ະທບາຍ

່ ັ ການຜູດ ່ ິ ແວດລອມ ອະນຸຍາດໃຫກ ົ ເປນ ັ ຜູສ ົ ເຈາົ້ອາດສະ ້ ນົໄກການຕະຫລາດແມນ ່ ຄນ ້ ງ ້ ຽວ ແລະ ສງ ້ ຂອງເຂາ

່ ື ສນຄາ ແດງຜນ ຊຸມຊນ ົ ອອກໃນການທາລາຍ ໍ ົ . ສາໍລບ ັ ການກາວ ິ ້ “ກາລງ ໍ ັ ແຮງງານ“ ບໍ່ ສາມາດຕ ັດ ່ ອາງ ້ ເລອງ

່ ົ ົ ກະທບ ອອກໄດ,້ ໃຊກ ຫລືບາງທີອາດບໍ່ ໄດພ ິ ົ ້ ານຂາດຄວາມພຈາລະນາ ້ ິຈາລະນາຊາໍ້, ໂດຍບໍ່ ມີການສງຜນ

ຕໍ່ ບຸກຄນ ົ ຜູທ ີ ເປນຜູ ັ ຖ ື ນຄາ ິ ້ ຊະນດ ິ ນີໂ້ ດຍສະເພາະ. ການຂາຍສນຄາ ິ ້ ດວຍ ້ ່ ີເຄຍ ້ ສ ້ ລາຄາສູງຂອງການປອງ ້ ກນັ ສະຖານທີ່ ວດທະນາ ທຳ, ທາໍມະຊາດອາດຫລຸດລງົທາງດານ , ບລ ັ ໍ ິເວນໃກຄ ື້ ທີ່ ແມນ ້ ທາດຕາງໆ ່ ້ ຽງແລະພນ ່

ເປະ ິ ເປອນ ື້ ,

ແມນາ ິ , ່ ໍ ້ ມີມນົລະພດ

ໃນທາງການທະຫານແມນ , ັ ່ ມີຄວາມອນຕະລາຍ ອາຫານແລະ ວດຖຸ ັ ດບ ິ ແມນຖກ ່ ື ທຳລາຍ“

ກາລງ ໍ ັ ທີ່ ຈະຜະລດ ິ

່ ິ ແວດລອມ ່ ິ ແວດລອມ ອງການ ວທະຍາສາດ ເຕກ - ການຊຸກຍູກ ົ ິ ັ ໂນໂລຊີ ແລະ ສງ ້ ້ ານຄຸມ ້ ຄອງສງ ້

່ ິ ແວດລອມ (ກາລງ ຊຸກຍູກ ໍ ັ ດາໍເນນ ີ ) ອງການ ົ ້ ານຄຸມ ້ ຄອງສງ ້ ່ ິ ແວດລອມ ໂຄງການຊຸກຍູກ ກາໍຢູ່ ິ ້ ານຄຸມ ້ ຄອງສງ ້ ມີກດຈະ

2

່ ິ ່ ພນ ພາກເຊງກຽວ ັ ໂດຍກງົກບັການສາໍ

ປະທານທີ່ ດນ ຂະບວນການຂອງການປະເມນ ແລະ ສງັ ິ : ການພດທະນາ ັ ີ ຜນ ົ ກະທບ ົ ຂອງສິ່ ງແວດລອມ ້

ຄມົ ແລະ ການພດທະນາ ຂະບວນການປະສມົປະສານໄລຍະຫາງ ັ ່ ຂອງການວາງແຜນ (ຢາງ ່ ຫລງັນີໄ້ ດ ້

ພຈາລະນາ ຢູຕ ິ ົ ໄດຮ ໍ ັ ສາລບ ໍ ັ ປີ 2005-2006 ຄືແມນ ົ ່ ອນ 3.5). ຜນ ້ ບັຂອງໂຄງການສາຄນ ່ ອງການ ່ ິ ແວດລອມ ວທະຍາສາດ ເຕກ ິ ັ ໂນໂລຊີ ແລະ ສງ ໍ ັ “ປະຕບດ ິ ັ ການໃຫໄ້ ດຜນ ້ ກາລງ ້ ົ ໃນການໄດຮ ້ ບັໃບ

່ ິ ແວດລອມ ອະນຸຍາດຂອງບດ ແລະ ແນະນາໍຈາໍນວນຕໍ່ ໃຫກ ົ ່ ົ ປະເມນ ີ ຜນ ົ ສງ ້ ະຊວງແລະແຂວງ“,ຕວຢາງ ້ ່ ິ ແວດລອມ ່ ື ທີ່ ກຽວຂອງ ທີ່ ປະກດົມ ີ “ການກວດກາທີ່ ຕງັ້ຂອງໂຄງການພອມ ້ ທງັເລອງ ່ ້ ກບັສງ ້ , ຊື່ ໂຮງງານ

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 19 of 45

ຊີມງັ, ໂຄງການຂຸດຄນສງກະສ ,ີ ຊນ ົ້ ັ ື , ໂຄງການຂຸດຄນ ົ້ ບໍ່ ຄຳ, ໂຄງການຂຸດຄນ ົ້ ຫນ ີ , ໂຮງງານຜະລດ ິ ່ ື “. ກດຈະກາ ດນ ແລະ ອນໆ ິ ລະເບດ ີ ິ ໍ ປດຈຸ ັ ບນ ັ ກາລງ ໍ ັ ແນໃ່ ສກ ັ ງໃຫທ ັ ສະໄຫມຂອງຂະບວນ ່ ານປບປຸ ້ ນ ່ ິ ແວດລອມ ່ັ ການບດ ແລະ ສງຄມ ົ ປະເມນ ີ ຜນ ົ ກະທບ ົ ທາງດານ ັ ົ ໃນການທີ່ ຈະແກໄ້ ຂຂະບວນການກນ ້ ສງ ້ ກອງ

-

່ ິ ແວດລອມ ຂະບວນການຂອງການປະເມນ ີ ຜນ ົ ຂນ ັ ້ ທາໍອດ ິ ຂອງສງ ້ ,

ການປະເມນ ີ ຜນ ົ ກະທບ ົ

່ ິ ແວດລອມ ຂອງສງ ແລະ ການປະເມນ ີ ຜນ ົ ກະທບ ົ ທາງສງຄມ ັ ົ ຈະປອຍ ້ ່ ອອກມາໃນເວລາໃດ ແລະ ແນວໃດ, ແລະ ຮູບແບບແລະຄວາມຕອງການ ທີ່ ຖກຕອງ ື ້ ກບັຄວາມສນ ົ ໃຈຂອງປະຊາຊນ ົ ໃນຂະນະນນັ້ ້ ່ ື ສາງ ສາລບ ັ ບນ ັ , ໍ ັ ເອກະສານທີ່ ນຳອອກມາສະແດງ - ແລະເພອ ້ ຂະບວນການອຸທອນ. ໃນໄລຍະປດຈຸ ່ ິ ແວດລອມ ໂຄງການຊຸກຍູກ ້ ານຄຸມ ້ ຄອງສງ ້ ໄດແ ້ ນໃສ ່

່ັ : “ໃນຂະແຫນງການທີ່ ສາຄນ ໍ ັ ເຊນ

ພະລງງານ ັ

່ ິ ແວດລອມ ໄຟຟາ ົ້ ບໍ່ ແຮ,່ ແລະ ເຮດວ ັ ຽກກຽວ ້ ແລະ ການຂຸດຄນ ່ ກບັຮູບການການຄຸມ ້ ຄອງສງ ້ ຂອງຂະ

່ ັ : ຂໍຕ ້ ກ ່ ິ ແວດລອມ ແຫນງການນນໆ ເຊນ ົ ລງົຂອງການສຳປະທານ, ບດ ົ ປະເມນ ີ ຜນ ົ ກະທບ ົ ສງ ັ້ ້ , ການ

່ ິ ແວດລອມ ່ ິ ແວດລອມ ກວດກາແລະການຕດຕາມ ສງ ສງ ິ ັ ິ ສານກ ໍ ຶ ້ , ລວມທງັບນຫາ ້ ສາທາລະນະ, ສາງ ້ ຈດ ່ ິ ແວດລອ ກຽວ ແລະການປະຕບດ ຕາງໆ (ອງການ ວທະຍາ ໍ ິ ິ ັ ຂນ ັ ້ ສູງຂອງອງການ ົ ົ ິ ່ ກບັສງ ້ ມ, ການບລການ ່

່ ິ ແວດລອມ ່ ິ ແວດລອມ ສາດ ເຕກ ວທະຍາສາດ ເຕກ ັ ໂນໂລຊີ ແລະ ສງ ິ ັ ໂນໂລຊີແລະສງ ້ , ຫອງການ ້ ້ ່ ົ “່ ຂອງຄວາມອາດສາມາດຂອງການປະຕບດ ປະຈຳແຂວງ). “ໄພຂມຂູ ິ ັ ຂອງ…ການອະນຸຍາດກຽວ ່ ກບັ ່ ິ ແວດລອມ ສງ ິ ແມນ ໍ ັ ເກດ ີ ຂນ ຶ້ , ໂດຍການພດທະນາ ັ ້ , ການກດົການແລະການຄວບຄຸມມນົລະພດ ່ ກາລງ ຂອງຂະບວນການປະຕບດ ິ ັ ການຂນ ັ ້ ມາດຕະຖານທີ່ ລະດບ ັ ສະເພາະຊາດ

(STEA)

ແລະສະເພາະ

່ ື ຈະ ແຂວງ (PSTEO) ແລະ “ເຮດ ັ ວຽກ“ ຮວ ຶ ເພອ ່ ມກບັຄະນະກາໍມະການວາງແຜນແລະການລງົທນ

່ ິ ແວດລອມ ່ິ ້ ກລງ ພດທະນາ ມາດຕະຖານສງ ເຊງອາດ ຈະໃຊໃ້ ນຂໍຕ ັ ົ ົ ການສຳປະທານ. ້

່ ໍ ແນກ ESIA ທ່ ີ WREA ຂະແຫນງການສງ ່ ິ ແວດລອມ ້ ນ ່ ີ ເຕມ ກະລຸນາຕດ ູ ເພມ ິ ຕພະ ໍ ັ ຂໍມ ີ 5 ້ ສາລບ ຊບພະຍາກອນ ນາໍ້ Ord, 2006. ພດທະນາ ແລະປະສມົປະສານອຸດສາຫະກາໍອາລູມນ ັ ັ ີ ຽມຢູໃນລາວ: ນະໂຍບາຍໂດຍລວມ

ເອກະສານບດ ເຖງິການເຂາ ຊບພະຍາກ ອນນາໍ ້ Ord (Ord, ົ ນີໄ້ ດອ ິ ົ້ ຮວມ ັ ້ ະທບາຍ ່ ໂຄງການລະຫວາງ ່ 49% ໃນ 70%), ບລສດ ໍ ິ ັ ການຂຸດຄນ ົ້ ວດ ັ ຖຸທ່ ີບໍ່ ແມນ ັ ີ ສາກນົຈາກດ ໍ ັ (CNMIM, 51% ່ ທາດເຫລກຈນ

ໃນ 70%) ແລະບລສດພນ ໍ ິ ັ ້ື ທີ່ ໃນລາວທີ່ ບໍ່ ລະບຸນາມ (30%). Ord ແມນ ໍ ິ ັ ຊບພະຍາກອນ ັ ່ ຄື “ບລສດ ຂອງອສຕາ ລີ“ ແລະ CNMIM ແມນ ົ ໍ ິ ັ ການລງທນ ົ ຶ ຂອງຈນ ີ ທີ່ ກຽວ ່ “ບລສດ ່ ກບັແຮທ ່ າດທີ່ ບໍ່ ແມນ ່ ໂລຫະ

ແລະເປນ ຸ ສາຫະກາໍຂອງເຂາ ັ ຕວ ົ ແທນສາກນົໃຫແ ົ ເຈາົ້“ ຜູຂ ້ ກອ ່ ດ ້ ຽນ (Wilinson Media Pty Ltd.)

“, ບໍ່ ຂຽນໄວວ ັ ໄດພ ັ ໍ ເວນຢູລ ົ ມີແຮບ ້ ດທະນາ ້ າ່ “ພູພຽງບລະ ່ າວເຮາ ່ ອກໄຊທີ່ ໃຫຍທ ່ ່ ີສຸດໃນໂລກທີ່ ຍງັບໍ່ ທນ 5

່ ິ ແວດລອມ ໃນຂະນະທີ່ ຂຽນເອກະສານ (ແຜນການ ການຊຸກຍູກ ີ ໃນນີ,້ ພະ ້ ານຄຸມ ້ ຄອງສງ ້ ໄລຍະທີ 2, 2007) ທີ່ ໄດອ ້ າງ ້ ອງ

່ ິ ແວດລອມ ່ ິ ແວດລອ ແນກຂອງສງ (ລວມທງັກມົການປະເມນຜນ ີ ົ ກະທບ ົ ທາງດານ ັ ົມ) ໄດຖ ື ຍາຍ ້ ້ ສງ ້ ມ ແລະສງຄ ້ ກ ້ ອອກຈາກ ອງົການວິ

່ ິ ແວດລອ ທະຍາສາດ ເຕກ ັ ໂນໂລຊີ ແລະສງ ຶ້ ກບັ WREA ້ ມ ມາຂນ

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 20 of 45

ວາ່ “ORD, CNMIM ແລະລາວຢູໃ່ ນຖານະທີ່ ຈະກາຍເປນ ໃນອຸດສາຫະກາໍອາລູມນ ັ ຜູທ ົ ີ ຽມ ້ ່ ີມີບດບາດ

ລະດບ “ 138 ຕາກິໂລແມດ ັ ໂລກ “ໂດຍການພດທະນາ ັ ັ ຂອງທີ່ ດນ ິ [ການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ ] ທີ່ ພູພຽງ

່ ິ ເອກະສານຕດ ່ິ ບລະ “ທີ່ ມີແຮບ ໍ ເວນ“ (ເບງ ິ ຂດ ັ 4) ໃນບອນ ິ ແລະຮອບໆດນ ິ , ເຊງຄາດ ່ ່ ອກໄຊ ໃນດນ

ວາ່ຈະມີປະມານ

2-2.5

ລານ ້ ໂຕນ“. ໃນຂະນະດຽວກນັນນັ ້

“ການຕໍ່ ລອງຢງັຢູໃ່ ນຂນ ັ ້ ຕອນສາລບ ໍ ັ

່ີ ນ ່ ື ທີ່ ຈະໃຫຄ ອາສາສະຫມກັຢປຸ ິ ຕອນນນັ້. ໃນຄວາມສາມາດຕວົນນັ້, ORD ່ ເພອ ້ ວາມປອດໄພແກທ ່ ່ ີດນ

ກະງບປະມານ ການຜະລດ ົ ິ ປະຈາໍປີ ໃຫໄ້ ດຫ ິ ບອກໄຊຈາກ ້ ລາຍກວາ່ 20 ລານ ້ ໂຕນຕໍ່ ປີ ໃນການຜະລດ ່ ິ ເວລາທີ່ ຟອກອອກມາແລວ ພູພຽງບລະ ໍ ເວນຖາ້ເປນ ັ ໄປໄດ,້ ເຊງ ້ ອາດຈະໄດພ ້ ອຍເຖງິ 5-7 ລານ ້ ໂຕນຕໍ່

ປີ “. ການຜະລິດອາລູມນ ຂອງໄຟຟາ ີ ຽມຕາມຄວາມຮຽກຮອງ ້ ຕອງການ ້ ້ , ໂຄງການໄດວ ້ າງແຜນການທີ່

ຈະສາງ ້

“ການສກສາ ຄວາມເປນ ຶ ັ ໄປໄດ,້

່ ື ສະຫນບສະຫນູ ແບບແຜນຂອງພະລງງານ ນາໍ້ເພອ ນການ ັ ັ

ປະສມົປະສານກບັອຸດສາຫະກາໍຂອງອາລູມນ ີ ຽມ“

ການຕະຫລາດທີ່ ມຸງ່ຫມາຍແມນ ີ ່ ຈນ

່ ິ ແຮບ ເຊງ ່ ອກ

ໄຊຂອງພວກເຂາ ນ ົ ແມນ ີ “ ໃນປີ 2005. ໂຄງການແມນ ັ ່ “ບໍ່ ພຽງພໍ ເລຍ ່ ຄາດຫວງັການສະຫນບສະຫນູ ຈາກທະນາຄານໂລກ ລອມ ້ “.

ແລະ

“ຫອງການ ທີ່ ມີການງານທີ່ ດີທ່ ີສຸດ, ້

ອງ ີ ຕາມຕາຕະລາງເວລາ,

້ື ພນຖານ ໂຄງລາງ ່

່ ິ ແວດ ແລະສງ

້ າລງ ໂຄງການປດຈຸ ັ ບນ ັ ນີກ ໍ ັ ຢູໃ່ ນໄລຍະວາງ ່ ຈາງ ້ ໃນ

“ການສາໍ

່ ິ ເຈາະໄປແລວ ຫລວດຂນ ັ້ ທາໍອດ ິ “ ເຊງ ັ ແລະເຫນ ັ ບໍ່ ແຮ ່ 500 ບໍ່ ແຮ)່ , ຍາຍ ້ 12000 ແມດ ້ ໄປຫາ

່ ີ ເຕມ “ການສາໍຫລວດໃນອະນາຄດ ົ “ (ເພມ ີ ອກ ີ 18000 ແມດ ັ ແລະຕອງ ັ 700 ບໍ່ ແຮ)່ ໃນກາງປີ ້ ເຫນ

2008 ແລະສາໍເລດ ຄວາມເປນ 2008 ັ ການສກສາ ຶ ັ ໄປໄດຂ ື ທນວາ ັ ້ ອງໂຄງການໃນເດອນ

ເອກະສານມີຢທ ູ່ ່ ີ ??

ວຽງຈນທາ ຍມ ໌ື 2007 ັ

່ ື ຊວຍ ລາວແລະຈນ ພາກເຫນອ ແຂວງພາກເຫນອ ີ ອາດພດທະນາ ັ ື ແລະແຂວງຍຸນນານເພອ ັ ື , 4 ່ ພດທະນາ ເມສາ

ຈນ 6 ມຖຸ ີ ເປນ ັ ຜູລ ົ ຶ ທີ່ ຫລາຍກວາ່ຫມູໃນລາວ, ິ ນາ ້ ງທນ ່

ໃນວນທ ແຫງ່ຈນ ັ ີ 3 ເດອນ ື ເມສາທີ່ ວຽງຈນັ, CPI ແລະລດຖະບານ ັ ີ ຂອງແຂວງຍຸນນານ “ໄດເ້ ຊນ ັ ລງົ

ນາມ 11 ສະບບ ູ ຄາ່ເຖງິ 1.5 ລານ ັ ກຽວ ຶ ທີ່ ມີມນ ່ ກບັການຮວມ ່ ມືການລງົທນ ້ ດອລລາ່“ ໃນນນັ້ລວມມີ ການພດທະນາ ພະລງງານ ນາຕກ ັ ັ ໍ້ ົ (ໂຄງການນາໍ້ເຟອງ ື້ ), ການກະສກາ ິ ໍ ແລະ ຂະບວນການອຸດສາຫະ ກາໍໃນວຽງຈນັ ແລະ ຂະບວນການອຸດສາຫະກາໍໃນວຽງຈນັ ແລະ ເຈດ ັ ແຂວງພາກເຫນອ ື ຂອງລາວ,

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 21 of 45

ການປູກຢາງຢູສ ວາ່ຢູແ ີ ື ແລະໂຮງງານເຫລກ ັ 6 (ສນນຖານ ັ ິ ່ ່ ແຂວງພາກເຫນອ ່ ຂວງຊຽງຂວາງ) ແລະ

່ ື ການຫຍຸດໂຄງການຊວຄາວ ່ົ ການຂຸດຄນ ເລອງ ຂອງ ົ້ ຖານ ີ . ໃນເດອນ ື ມຖຸ ິ ນາ ອາດຈະກາລງ ໍ ັ ໄຕຕອງ ່ ຫນ ່

່ ົ ໄປຂອງ DP ໄດອ ການສາໍປະທານໃນປດຈຸ ທວ ຂອງ ັ ບນ ັ . ຜູຈ ັ ັ ້ ດການ ້ າງ ້ ວາ່ “ເຖງິແມນ ່ ວາ່ລດຖະບານ ເຮາ ຈະຫຍຸດສະຫງກການ ລງທນ ົ ຕອງການ ັ ົ ຶ ໃນຂະແຫນງການຂຸດຄນ ົ້ ບໍ່ ແຮ ່ ້

ຄນຄວາ ໃນຄວາມເປນ ຜນ ົ້ ັ ໄປໄດຂອງ ົ ກະທບ ົ ທາງລ ົບ, ້ ຢາງ ່ ກວາງຂວາງ ້ ້

່ ື ຈະອະນຸຍາດໃຫການ ເພອ ້

່ ື ວາ່ ຂາພະ ເຈາົ້ເຊອ ້

ປະເທດ

່ ຶ ທີ່ ລງທນ ຈນ ີ ຍງັຄງົເປນ ັ ປະເທດອນ ັ ດບ ັ ຫນງ ົ ຶ ຢູ່ ສ.ປ.ປ.ລາວ ຖາ້ຫາກວາ່ປະເທດຈນ ີ ລງທນ ົ ຶ ທຸລະກດ ິ ໃນ ຫລາຍໆຂະແຫນງການ“

້ ່ ີໄດວ ໃນເດອນ ົ ຂໍທ ື ເມສາທີ່ ມີຫວ ້ າງແຜນແລວ ້

່ ື ປະເຊນ ເພອ ີ ກບັຄວາມ

-

ປະສງົ - ການພດທະນາ , ຄວາມສາພນ ັ ໍ ັ ລະຫວາງ ີ ນີ,້ ການຫຍຸດໂຄງການການສາໍປະທານ ່ ຄາໍອາງ ້ ອງ ທີ່ ດນຊວຄາວ ິ ່ົ

ການຄຸມ ແລະປດຈຸ ັ ບນ ັ ມີການສຽງ ຶ້ ໂດຍຄະນະກາມະການ ໍ ່ ຂອງໂຄງການຫລາຍຂນ ້ ຄອງ

ທີ່ ດນ ິ ແຫງ່ຊາດກຽວ ່ ກບັວາ່ມນັຈະໄປສຸດຢູໃ່ ສ ໄດບອກ ໄວໃ້ ນບດ ົ ຄວາມ ້

(ວຽງຈນທາ ຍມ ໌ ັ

2007c)

“ຈາກພາກສວນ ົ ໃຈຈາກຍູນນານ“ ່ ທີ່ ຫນາ້ສນ

ແລະການຊວຍ ື ່ ເຫລອ

ໃນ

“ການຊວຍ ື ໃນ ່ ເຫລອ

ການວາງແຜນການໃຫຍທ ເສດຖະກດ ັ ິ ແລະອຸດສາກະກຳ“ ໃນເກາົ້ພາກເຫນອຍງ ື ັ ຄງົຢູໃ່ ນ ່ ່ ີຈະພດທະນາ ່ື . ຄວາມສນ ົ ໃຈ ແລະອາດຈະເປນ ັ ການໂຕວ ້ າທີກນັຕມ

ເອີດ ຊີສເຕມ ັ ລາວ (ບໍ່ ມີວນ ັ ທີ) ເອກະສານກຽວ ່ ກບັໂຄງການ

ບລສດ ເອດ ໄດເຮດວຽກກຽວກບ ໍ ິ ັ ຜູຊ ີ ຊສເຕມລາວ ິ ັ ັ ອງການວທະຍາສາດເຕກໂນໂລຊ ົ ິ ັ ີ ແລະ ້ ຽວຊານ ່ ້ ັ ່

່ິ ສງແວດລອມ ແລະ ເຮດວຽກກບໂຄງການຂຸ ດຄນບແຮເຊໂປນ ແລະ ພູເບຍ ັ ັ ົ້ ່ ໍ ່ ັ ລາວ ມີ ້ ້ . ເອີດ ຊີສເຕມ

ເອກະສານບາງເອກະສານ

(ຢາງ ິ ໍ ຂອງບລສດ ໍ ິ ັ ທີ່ ພວ ົ ່ ນອຍ ້ ກໍ່ ແມນ ່ ແປດເອກະສານທີ່ ກຽວ ່ ກບັກດຈະກາ

ພນ ສ ັ ກບັເຊໂປນ, ພູເບຍ ໍ ີ າດ ແລະບໍ່ ແຮ)່ ແລະ ສະເຫມ ີ ແຕບ ້ ແລະ ກມົທລະນ ່ ່ ໍໄດຕ ້ ອບກບັທາງ ້ ນ ຈດຫມາຍ ອີເລກ ູ ທີ່ ຂນ ົ ັ ໂທຣນກສາລບ ິ ໍ ັ ຂໍມ ື້ ກບັການຮອງ ້ ຂໍ

ເອກະສານມີຢທ ູ່ ່ ີ www.esl.laopdr.com ແລະ www.earthsystems.com.au/lao_eng.htm

3.3

ພາກສວນ ິ ໍ ແລະ ການປູກຝງັ ່ ການການສກາ

້ ມນ ການສກສາ ໂດຍລວມໃນພາກນີແ ຶ ິ ໍ ແລະ ການປູກຝງັ, ຈາກຫລາຍ ່ ກຽວ ່ ກບັຂະແຫນງການກະສກາ

ສຽງແລະຫລາຍກລະນ ທ ກນັກຽວ ໍ ີ ່ ີລວມຢູໃ່ ນການສນທະນາ ົ ິ ທີ່ ສະແດງອອກມາ. ່ ກບັການສາໍປະທານທີ່ ດນ ່ ື ຈາກວາ່ມນັບໍ່ ໄດອ (ຂະແຫນງປາ່ຜະລດ ິ ແມນ ົ ລາຍງານນີເ້ ນອງ ່ ບໍ່ ໄດລ ້ ວມຢູໃ່ ນບດ ້ າໄສການສາໍປະທານ 6

ວຽງຈນທາ ຍມ ໌ ເດອນ ັ ື ເມສາ 2007 ຫວ ົ ຂໍໄ້ ດໃ້ ຫຕ ົ ເລກລາຍລະອຽດທີ່ ມຄາ ີ ່ ໃນການອານ ້ ວ ່ ກຽວ ່ ກບັແຜນການຂະແຫນງການ

ພດທະນາ ການຂຸດຄນ ໃນຕອນ 3.2) ໂຮງງານເຫລກ ັ ົ້ ບໍ່ ແຮຂ ິ ັ ໄດຄ ິ ຄື 5 ແສນ ່ ອງ ທະນາຄານໂລກ (ອະທບາຍ ້ າ່ຂອງການຜະລດ

່ ໍ ້ ຄມມະນາຄມ ໂຕນຕໍ່ ປີ , ແລະລດຖະບານ ຂອງແຂວງຢຸນນານໄດລ ຸ ປະສງົຈະພກ ັ ັ ການຮວມ ົ ົ “ ເນນ ັ້ ້ າຍງານວາ່ “ມີຈດ ່ ມືໃນການກສາງ

່ ື ຕໍ່ ກບັຕອນກາງຂອງລດ ໃສ ່ “ການເຊອມ ໂປ-ຄຸນຫມິງ“, “ທາງດວນ ທີ 3) ົ ໄຟສງກະ ິ ັ້ ່ ຄຸນຫມິງ-ບາງກອກໃນພາກສວນ ່ ລາວ“ (ເສນທາງ

່ ື ຈະຕດ ແລະ “ການເດນ ເພອ ີ ເຮອ ື ຈາກລານແກນ-ແມນາຂອງ ິ ຕໍ່ ກບັເຄອ ື ຂາຍ ົ ົ ຂອງຈນ ີ ຕໍ່ ລາວ“ ໃຫເ້ ກດ ີ ຜນ ົ . ່ ໍ້ ່ ການຄມມະນາຄມ ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô− Page 22 of 45

້ື ທີ່ “ ຫລາຍທີ່ ສຸດໃນການໂຕ ້ ທີ່ ດນ ິ 7 ) ສາລບ ໍ ັ ສາມເຫດຜນ ົ , ພາກສວນ ົ້ ຄອບຄຸມ “ນະໂຍບາຍເນອ ່ ນີເ້ ຂາ ວາທີກຽວ ແລະການວິເຄາະຊອງ ິ ່ ກບັການສາໍປະທານທີ່ ດນ ່ ຫວາງ ່ ໄດສ ້ ະເຫນີໄວທ ້ າງລຸມ ່ ໃນເອກະສານ

່ ື ຫມດົ, ພນ ້ື ທີ່ ກໍ່ ສາງ ຕດ ິ ຄດ ັ 2. ກອນ ົ້ ໄມທີ່້ ມີຢແ ່ ອນ ້ ໂຄງການການປູກຕນ ູ່ ລວ ້ ແລະການຄາດຫວງັກຽວ ່

່ ື ທີ່ ຈະປູກ 8 ໃຫພ ກບັດນ ິ ນນັ ້ ແມນມ ໍ ັ ການປຽນ ິ ໍ ແລະການປູກຝງັ ່ ໃີ ຫແ ້ ລວ ້ ສາລບ ່ ແປງເພອ ້ າກສວນ ່ ກະສກາ

ເປນ ກຽວ , ັ ພາກສວນ ົ ັ ່ ພິເສດໃນການສນທະນາ ່ ກບັການພດທະນາ

ການລງທນ ົ ຶ

ແລະການດາລງ ໍ ົ ຊວດ ີ ິ

ເພາະວາ່ປະຊາຊນ . ສອງມາ ຄວາມສາຄນ ົ ລາວເຮາ ົ ແມນ ິ ໍ ັ ຂອງການຫລຸດນອຍ ່ ຊາວກະສກອນ ້ ຖອຍລງົ ່ ິ ແວດລອມ ່ິ ຂອງສງ ແມນ ເຊງຂະ ແຫນງການພດທະນາ ກະສກາ ີ ານບນຍາຍ ັ ັ ິ ໍ ແລະ ການປູກຝງັ ້ ່ ໄດມ ້ ກ

ແມນ ແລວ ົ ໍ ັ ການມີທ່ ີດນ ິ ແລະ ຄວາມ ່ ໄດຜ ້ ານ ່ ການສນທະນາ ້ ແລະ ຫມາຍຄວາມວາ່ຄາໍຖາມສາລບ ເຫມາະສມົສາລບ ໍ ັ ກະສກາ ິ ໍ

ແລະ

່ ີ ການຕໍ່ ລອງ ການປູກຝງັແມນ ່ ໄດເ້ ພມ

ແລະຄວາມບໍ່ ແນນອນ ຂອງ ່

່ ັ : ແຮທ ການແປຄວາມຫມາຍຂອງຊບພະຍາກອນ ເຊນ ັ ື ່ າດ ຫລືໄມທອນ ້ ່ . ສວນ ່ ທີ່ ສາມແມນ ່ ທາງເລອກ

່ ື ທີ່ ຍງັເຫລອ ອນໆ ື

ແມນ ຜູກຂາດທີ່ ມີການຖກົຖຽງກນັໃນການສາງ ໍ ັ ຂະແຫນງ ັ ື້ ທີ່ ສາລບ ່ ການສນຍາ ້ ພນ

່ ື ່ ີແມນ ການກະສກາ ັ ເລອກ ື ຕວຢາງ ົ ່ “: ິ ໍ ແລະ ການປູກຝງັ. ສຸດທາຍ ິ ຫນງທ ່ “ອຸປະທານການຄດ ້ , ມີສ່ ງ ການຄນຄວາ ັ ເອກະລາດໄດແ ິ ໍ ແລະ ການປູກຝງັທີ່ ຫລາຍກວາ່ການ ົ້ ້ ນໃສຂ ່ ະແຫນງການກະສກາ ້ ທີ່ ເປນ

ພຈາລະນາ ການຂຸດຄນ ນາໍ້, ອຸດສາຫະກາໍ ແລະ ຂະແຫນງການທອງທຽວ ິ ົ້ ບໍ່ ແຮ,່ ປາ ັ ່ ໄມ,້ ພະລງງານ ່ ່ ,

່ ື ອາດເປນ ບາງເທອ ັ ຍອນ ົ ຂາງ ິ , ແລະພອມ ີ ຕາມການພວພນ ົ ັ ້ ການປະສມົກນັຂອງສາມເຫດຜນ ້ ເທງ ້ ທງັອງ ໃນການແຍກຕວົທາງກາຍະພາບ

ແລະ

ເຫດຜນ ົ ທາງການເມອງ ື ໃນຂະແຫນງການຂຸດຄນ ົ້ ບໍ່ ແຮ,່

້ື ກບັໃຜ. ພະລງງານ ນາໍ ້ ແລະ ການເຂາ ໃຈໃນການຄນຄວາ ັ ົ້ ຮວມ ໍ້ ົ້ ່ ຂອງທະຫານໃນການທຖອຍ ້ ທີ່ ບໍ່ ຂນ

Alton, Bluhm ແລະ ສມົສກ ຢາງພາລາ, ສ.ປ.ປ.ລາວ, ໂຄງການ GTZ ັ 2005 - ການສກສາ ຶ RDMA

້ື ທີ່ ລະຫວາງ ໃນການລງົເຮດ ັ ວຽກໃນພນ ື ໃນເມອງສງ ື ິ (ຫລວງນາໍ້ທາ), ພາກເຫນອ ື ່ ສອງຫາສາມເດອນ ້ ມນ ຂອງໄທ ແລະຍຸນນານ ແລະການຄນ ົ້ ຄວາ້ເພີ່ ມເຕມ ີ ໃນວຽງຈນັ, ການຄນຄວາ ົ້ ິ ້ ນີແ ່ ການອະທບາຍ

ຊອງ ັ ົ , ເສດຖະກດ ິ , ເຕກນກທ ັ ິ ່ ີເກດ ີ ຂນ ື້ ຢູບ ່ ວາງ ່ ລະຫວາງ ່ ແມນ ່ ຫຍງັທີ່ ຮູກ ້ ນັແທທ ້ ່ ີກຽວ ່ ກບັສງຄມ ່ ໍລິເວນ ນນັ້.

ການຄນ ົ້ ພບ ົ ມີ

(1)

“ການປູກຢາງພາລາແລະຂາວ ່ ລືກຽວ ່ ກບັການປູກແມນ ່ ແຜຫ ່ ລາຍຢູໃ່ ນ

ສ.ປ.ປ.ລາວ. ສະຖານະການກຽວ ິ ໍ ແລະປາ ່ ກບັຢາງແມນ ່ ປຽນ ່ ແປງຢາງ ່ ໄວວາ ທີ່ ກະຊວງກະສກາ ່ ໄມບໍ່້ ມີ

7

້ ມນ ການຄາດຫວງັຄງັ້ນີແ ປາ ແຕວ ັ ົ ຄຸມ 6 ແສນເຮກຕາ ັ ່ ການສາໍປະທານຊບພະຍາກອນ ່ ໄມລານ ້ ້ ຊາງ ້ (HIPA) ປກ ່ າ່ຈະໄດຫ ້ ລຸດ

້ າວ ່ ິ ເອກະສານຕດ ລງົ 10ພນ ຂໍກ ັ ເຮກຕາຕາມ ັ ົ ເທງ ິ ແຜນທີ່ ໃນ Hodgdon (2007); ເບງ ິ ່ ຫາ (GTZ 2006a:79) ແລະສະແດງຜນ ຄດ ັ 4.

8

້ື ຮູບການສາໍປະທານທີ່ ດນ ແມນ ວາ່ ແມນ ິ ແມນ ັ ອອກມາ; 5ແສນເຮກຕາ ັ ື ອາງ ີ ເລອຍໆ ົ້ ຫມາຍຂອງອຸດສາ ່ ຍາກທີ່ ຈະເຮດ ່ ຖກ ້ ອງ ່ ເປາ

ຫະກາຂອງ ການປູກຕນ ການວາງແຜນແລະການ ໍ ົ້ ໄມ ້ (Lang & Shoemaker 2006:4); ໃນເດອນ ື ກຸມພາ, ຄະນະກາມະການ ໍ

່ ີ ິ ເພອ ່ ື ປູກຢາງ. ເບງ ່ ິ ເອກະສານຕດ ລງທນ ໃນການສາໍປະທານທດນ ົ ຶ ຄາດວາ່ 17 ບລສ ໍ ິ ັດແມນ ື້ ທີ່ ແລວ ັ ິ ຄດ ັ 1. ່ ມີເນອ ້ 2ແສນ ເຮກຕາ

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 23 of 45

້ື ທີ່ ປູກຝງັໂດຍປະມານເລຍ ເນອ ີ “. (6); (2) ພນ ື້ ທີ່ ທີ່ ປູກຢາງໃນປີ 2005 ອາດຈະປະມານ 50000

ເຮກຕາ ; (3) “ນກັລງທນ ັ ົ ຶ ຈນ ີ , ຫວຽດນາມ, ໄທ (ແລະອາດມີປະເທດອື່ ນໆ) ກາລງ ໍ ັ ຄນຄວາ ົ້ ້ ທີ່ ຈະ ລງທນ ົ ຶ ໃນຂະແຫນງການການປູກຢາງໃນ ສ.ປ.ປ.ລາວ, ແລະ ພວກເຂາ ົ ຊອກຫາການສາໍປະທານທີ່

່ ື ການພດທະນາ ຄວາມປະສງົ ດນ ແລະການກະກຽມຕາງໆ (6); 9 (4) ໃນທາງກນົກນັຂາມ ິ ັ ່ ້ ຂອງເລອງ ໂດຍສະເພາະ,

ການສກສາ ຄວາມເຫມາະສມົຂອງດນ ຶ ິ

່ ິ ທີ່ ຈາໍເປນ “ເບິ່ ງຄືວາ່ແມນ ັ ຕອງ ັ ກອນ ່ ສງ ້ ເຮດ ່

່ ື ຈະຕດສນ ສາລບ ໍ ັ ບລສດ ໍ ິ ັ ຢາງຫວຽດນາມເພອ ັ ິ ໃຈໃນການລງທນ ົ ຶ ໃນລາວ“ (6); ເຖງິແມນ ິ ີ ່ ວາ່ຈະໃຊວ ້ ທ

ການທາງວທະຍາ - ໂດຍສະເພາະແມນ ິ ່ ແຜນທີ່ ທີ່ ເຫມາະສມົກບັແຜນທີ່ ທີ່ ບໍ່ ເຫມາະສມົ - ຕອງການ ້ ສາລບ ເນອ ໍ ັ ການລງົທນ ຶ ໃນອະນາຄດ ົ ; (5) “ການຕອງການ ື້ ທີ່ ຂອງບຸກຄນ ົ ພາຍນອກ ແລະຄວາມປາດ ້ ຖະຫນາ

[ຊາວບານ ້ ]

[ຂອງບາງຊຸມຊນ ົ ]

່ ື ຈະປູກຢາງປະກອບກບັການຈະສາງ ເພອ ້ ສະຖານະການໃນຂະນະທ່ ີ

່ ື ອາດເຕມ ່ ີ ິ ຂອງພວກເຂາ ່ ື ແລກປຽນ ບາງເທອ ົ ບາງສວນ ຶ ັ ໃຈທີ່ ຈະໃຫເ້ ນອ ື້ ທດນ ່ ເພອ ່ ກ ັບທນ

ຫລືການສະຫນບສະຫນູ ນໃນການປູກຢາງ“ (43); (6) ຂນ ຢາງ ັ ັ້ ຕອນການລງທນ ົ ຶ ແມນ ິ ່ ໄດອ ້ ະທບາຍ ່ ລະອຽດ

(ໃນເອກະສານຕດ ິ ຄດ ັ ) ເຖງິແມນ ົ້ ໃຈຍາກ“ (7) ຄຸນນະພາບຂອງການກວດຄນ ື ່ ວາ່ “ເຂາ

ບດ 4 ບດ ຢາງ ຄະຕິຄວາມໂປ່ງໃສ ົ ສນຍາ ັ ົ ແມນ ັ ່ ໄດໃ້ ຫຄ ້ ວາມຕອງການ ້ ່ ຫລວງຫລາຍ, ຈາກທດສະນະ ່ ື ອາດແມນ ແລະຜນ ົ ປະໂຫຍດຂອງບລສດ ໍ ິ ັ (86-7). ບາງເທອ ໍ ັ ທີ່ ສຸດໃນການໂຕວ ່ ສາຄນ ້ າທີຂອງການສາໍ

່ ື ບລສດ ປະທານທີ່ ດນ (8) ໃນການສນທະນາ ກນັເລອງ ສາໍປະທານດນ ິ ົ ໍ ິ ັ ປູກຢາງ ຕອງການ ິ ທີ່ ມີເນອ ື້ ທີ່ ້ ກວາງ ້ ,

ການສກສາ ໂດຍປະມານໄດສ ສາໍປະທານທີ່ ດນ ຶ ັ ວາການ ິ ທີ່ ກວາງ ້ ະແດງໃຫເ້ ຫນ ່ ້ ຢູຫ ່ ລວງນາໍ້ທາ

່ື ຍງັເລອນລອຍ ແລະ ຍງັບໍ່ ແມນ (ຈາພວກ ພູມປ ົ ທາງຂະແຫນງການນິເວດວທະຍາ ິ ໍ ີ ະ ່ ການສະແດງຜນ

່ິ . ເທດຂອງພູ), ແຕຫ ລດ ັ ິ ໃຈຂອງພະນກງານ ັ ັ ທອງ ່ ລາຍກວາ່ການຕດສນ ້ ຖນ

Hunt, Glenn 2005. ການປູກຂອງ SSNC-BGA ລ ົງຢຽ້ມຢາມຄາໍມວ່ນ: ລາຍງານການລງົພນ ື້ ທີ່

ວນ ັ ທີ 4 ເມສາ

ບ ົດລາຍງານບດ 1 ມ ື້ ໃຫແ ົ ນີໄ້ ດສ ໍ ິ ັ ລາວປູກຕນ ົ້ ໄມ]້ BGA ຫອງການ ້ ະຫລຸບການຢຽມຢາມ ້ ້ ກ ່ [ບລສດ ້ ່ິ ເມອງ ຂອງການສາໍປະທານທີ່ ດນ ື ຫນ ີ ບູນ ແລະສວນ ິ ຂອງບລສດ ໍ ິ ັ . ສງ ່ ແບງ່ຫມູບ ່ ານ ້ ໃນແຂວງຄາໍມວນ ່

ທີ່ ພບ ຫອງການ ມ ີ (1) ົ ເຫນ ັ ຈາກການໄປຢຽມຢາມ ້ ້

ປະເດນ ັ ທີ່ ດນ ິ ແມນ ່

“ເປນ ັ ປະເດນ ັ ທີ່ ສາຄນ ໍ ັ ທີ່ ສຸດ“

ບລສດ ໍ ິ ັ ປະເຊນ ີ ຫນາ້ກບັ “ຍອນ ົ ໄດທ ິ ແລວ ົ ກໍ່ ຕອງ ິ ສະເຫມີ“ (ທານ ້ ວາ່ເວລາທີ່ ຄນ ້ ່ ີດນ ້ , ບາງຄນ ້ ເສຍທີ່ ດນ ່ Hunt

່ ື ຂອງບລສດ ທີ່ ເປນ ັ ຕວ ົ ແທນຂອງບລສດ ໍ ິ ັ ທີ່ ເຜຍ ີ ແຜບ ົ ຄວາມຈາກໂຄງເລອງ ໍ ິ ັ ) ່ ດ

ປະຕບ ິ ັດໂຄງການສອງສາມປີ ຫລງັ

(2);

ໃນການ

“ໄດປ ຊຸມຊນ ິ ັ ກດຈະກາ ິ ໍ ການພດທະນາ ັ ົ ແບບຫລາກຫລາຍ“ ້ ະຕບດ

ກຽວ (ທີ່ ບລສດ ໍ ິ ັ ໄດຈ ັ ແລະໄຟຟາ ັ ເຖງິຫນທາງ ົ ້ າ່ຍໃຫ)້ ໂຮງຮຽນ, ວດ ້ (ສາມຢາງ ່ ສຸດທາຍ ້ ແມນ ່ ກບັ ່ ພນ 9

່ ື ການພດທະນາ ້ື ກບັ “ການສຳປະທານທີ່ ດນ ໃນການທີ່ ຈະສນທະນາ ກນັເລອງ ການປູກຢາງຂນ ຕາງໆ “ (ຕວຢາງ ົ ັ ິ ແລະການຈດການ ັ ົ ່ : ່

ສນຍາ ຜູກຂາດ), ການສກສາ ຄງັ້ນີໄ້ ດໃ້ ຫລ (ເຖງິແມນ ັ ຶ ິ ຂອງຄອບຄວົກບັການເປນ ັ ຜູຖ ື ນ ້ າຍລະອຽດເສດຖະກດ ້ ຫ ຸ້ ຂະຫນາດນອຍ ້ ່ ວາ່

່ໍ ລດຖະບານ ຈະຢູເ່ ບອງ ) ັ ື້ ຫລງັກຕາມ ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 24 of 45

ແຮງງານ ຫລືການປະກອບສວນ “ ຈາກປະຊາຊນ ັ ນອຍໆ ົ ) 10 ; (3) ບນຊ ັ ີ ່ ທາງດານ ້ ການງານ “ເລກໆ ້ ່ ິ ແວດລອມ ຂອງໂຄງການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ ແມນ ັ ົມ ແລະສງ ໍ ິ ັ ທີ່ ່ ໄດໃ້ ຫໂ ້ ດຍຕວົແທນຂອງສງຄ ້ ຂອງບລສດ

ໄດກ ິ ແມນ ິ ັ ແລວ ົ ໍ ິ ັ ໄດມ ້ າວ ່ ວາ່ ການສາໍປະທານທີ່ ດນ ່ ໄດປ ້ ະຕບດ ້ . (i) ຮອງຫວຫນາ ້ ຂອງບລສດ ້ າເຖງິຫມູ ່

ບານ (ii) ຫລກ ທີ່ ດນ ັ ສາຄນ ໍ ັ ຂອງຊາວບານ ິ (iii) ຕາມຂຕກລງ ໍ ້ ົ ົ ຂອງແຂວງ, ້ ້ ແມນ ່ ຊາວບານ ້ ຕອງການ ້

ເມອງ ແລະຊາວບານ ແລະ (iv) ອງ . ໃນລະຫວາງ ບານ ື ີ ຕາມກດຫມາຍ ົ ັ ີ ້ ່ ທີ່ ລງົຢຽມຢາມ ້ ້ , (4) ບນຊ ແລະຕວົແທນຈາກບລສດ ໍ ິ ັ ໄດຖ ິ້ ຄວາມສບສນ ັ ົ ກຽວ ້ ມ ່ ກບັສວນ ່ ປະກອບ

ໄດຖ ື ນາໍມາໃຫໂ ົ ້ ກ ້ ດຍຫວຫນາ ້

ຂອງການດາລງ ັ ໄຮ,່ ໍ ົ ຊວດ ີ ິ ທີ່ ຂນ ື້ ກບັການຖາງປາ່ເຮດ

ແລະບໍ່ ເຫນ ໃນການ ໍ ິ ັ ທີ່ ມີບດບາດ ົ ັ ດີກຽວ ່ ກບັບລສດ

ສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ (cf. ທີ່ ເຫນ ິ ); (5) ນາຍບານ ັ ໂຄງການຄືວາ່ເປນ ັ ຜູ້ ັ ໄດໃ້ ນ 3.1 ຂາງ ້ ເທງ ້ ໄດຕອນຮບ ້ ້

ໃຫແ ້ ຮງງານ,

່ ີ ເຕມ ເພມ ີ

(i)

ໃນວນ ັ ທີ

່ ົ ນນັ້ທີ່ ໄດເ້ ປນ ຖາວອນ“, “ຄນ ເທາ ົ ບາງຈານວນ ໍ ັ ພະນກງານ ັ

້ ືນຢນ ພະນກງານ ພວກນີຢ ັ ເຈນ, ການສດ ີ ຢາຂາ້ສດຕູ ັ ພດ ື ແລະການໃຊປ ັ ັ ເນອ ື້ ທີ່ ຊດ ້ ຍ ໋ ຸ ແລະ (ii) ມນັ

“ຍາກທີ່ ຈະເວາ ົ້ ” ວາ່ວຽກເສມ ີ ຂອງເຂາ ົ ເຈາົ້ມີເລອຍ ື້ ປານໃດ; (6) ເປາ ົ້ ຫມາຍທີ່ ດນ ິ ສາລບ ໍ ັ ການອະນຸລກ ັ

ສາລບການ ປູກແມນ ຢາງ ໍ ັ ົ ັ ທາງການຂອງ ່ ແບບປາ ່ ລາວ; ແລະ (7) ຢູໃ່ ນລະຫວາງ ່ ການສນທະນາ ່ ບໍ່ ເປນ

ສະມາຊກ ິ ໃນທີມ, ຫວຫນາ ົ ຶ ແນວໃດທີ່ ຕອງ ິ ໃຫ້ ້ ທີມໄດລ ້ າຍງານວາ່, ໃນຂະນະທີ່ ຖາມວາ່ຮູສ ້ ກ ້ ໄດໃ້ ຫດ ້ ນ ແກບ ິ ັ , ່ ໍລສດ

ທີ່ ຫມູບານ ່ ້ ບໍ່ ມີຄວາມສາມາດທີ່ ຈະຕໍ່ ລອງ

ໃນຂະນະທີ່ ຕວ ົ ແທນຂອງບລສດ ໍ ິ ັ ໄດນ ້ າໍ

ພະນກງານປາ ັ ່ ໄມແຂວງໄປນຳ. ້

ເອກະສານມີຢທ ູ່ ່ ີ ingoproject@laopdr.com Hunt,

Glenn

2006.

ການປູກຝງັທີ່ ດນ ິ ກວາງ ື ປາກກະດງິ: ້ ໃຫຍທ ່ ່ ີເມອງ

ລາຍງານຈາກການ

ຢຽມຢາມ ໂຄງການພດທະນາ ຊນນະບດ ັ ົ ົ ແບບປະສມ ົ ປະສານທີ່ ປາກກະດງິ, ວນ ັ ທີ 23 ມນາ ີ ້

ບດ ົ ລາຍງານບດນ ົ ້ີ

້ຶ ກບັການລງົຢຽມຢາມ ້ຶ ່ ີ ຂນ ພນທ ້

ວນ ັ ,

ໄດແ ື້ ທີ່ ຂອງໂຄງການ ້ ນໃສສ ່ າມສີ່ ພນ

ສອງແມນ ົ້ ປາມທີ່ ໄດຖ ື ລະຖມ ິ້ ໂດຍ ່ ການສາໍປະທານການປູກຕນ ້ ກ

“ນກັລງທນ ົ ຶ ມາເລເຊຍທີ່ ບໍ່ ມີຄາໍອະທິ

1

NGO ບອນ ິ ແມນ ໍ ິ ັ ປາ ໍ ັ ] ໂຄງການປູກຕນ ົ້ ໄມວກ ່ ທາໍອດ ່ ຢູ່ Oji [ບລສດ ່ ໄມປູ ່ ກລາວ ຈາກດ ້ ິ , ບອນ ່ ທີ ບາຍ“,

ແລະບອນ ແມນບອນ ີ ່ ທສາມ ່ ່ ທີ່ ເສຍຊື່ ສຽງທີ່ ສຸດຄືສວນປູກຫມາກພາວ ້ ປາກກະດງິ

່ ິ ທີ່ ພບ 2007a). ສງ ົ ເຫນ ັ ມ ີ (1)

(cf.

VT

ຊາວບານ ົ້ ເຖງິຊບພະຍາ ັ ້ ໃນເຂດສາມໂຄງການນນັ້ສູນເສຍການເຂາ

້ື ທີ່ ເຂດດນ ກອນທາໍມະຊາດຂອງເຂາ ິ ຕອນເທງ ິ ; (2) ການຊ ົດເຊຍ ີ , ເຖງິແມນ ົ ເຈາົ້ລວມມີທງັເນອ ່ ວາ່ຈະ

່ິ ່ ິ ່ບ ແປໃຫຢ ເຊງລວມມ ທງ , ເຊງກ ັ ແບບ “ມີຂຈ ໍ ້ າກດ ໍ ັ ີ ັ ພະນກງານ ັ ໍ ່ ໍເຂົ້າຮວມ ່ ນາໍ ຫລືວາ່ເປນ ້ າງ ່ ກວາງຂວາງ ້ ຫລາຍຂອງພະນກງານ “; (3) ໂຄງການທີ່ ຖກຕອງ ຂອງທງັສອງ (ບອນ ັ ື ້ ຕາມກດຫມາຍ ົ ່ ທີ1) ແລະ

ໂຄງການ “ທີ່ ຫນາ້ສງົໃສ“ (ບອນ ິ “ແມນ ັ ເຫດ ່ ທີ 2 ແລະບອນ ່ ທີ 3) ລວມມີການສາໍປະທານທີ່ ດນ ່ ເປນ ໃຫເ້ ກດ ແກຊ ີ ຄວາມຍາກລາບາກ ໍ ົ ລາຍງານໄດກ ່ າວບານ ້ “ ທີ່ ບອນ ່ ທີ 1, ບດ ້ າວ ່ ວາ່ “ການບຽດບຽນ

10

່ ິ High (2006) ສາລບ ເບງ ທີ່ ສາຄນ ໍ ັ ການສນທະນາ ົ ໍ ັ ຂອງການປະກອບສວນ ັ ົ ຂນ ື້ ກບັແຮງງານ ່ ຂອງສງຄມ

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 25 of 45

້ື ທີ່ ປູກຝງັ“ ນນັ້ແມນ ຊບພະຍາກອນ ໃນຫມູບານ ] ເນອ ັ ົ ສະແດງຂອງ [700-800 ເຮກຕາ ັ ່ ້ ແມນ ່ ຜນ ່ ການ ່ັ , ທີ່ ໂຄງການບໍ່ ໄດຊ ົ ເຊຍ ີ ຢາງ ້ ດ ່ ຕະຫລວດຮອດຝງ

ອກ ີ ຢາງ ົ ເຊຍ ີ ທາງດານ ິ ໂດຍ ່ ໂດຍການຊດ ້ ການເງນ

ກ ົງ, ໂອກາດຂອງແຮງງານ ຫລືພື້ນຖານໂຄງລາງ ໄດສ ູ ເສຍໃຫທ ູ ຝງັ ັ ິ ທີ່ ໃຊປ ່ . ຊບພະຍາກອນ ້ ນ ້ ່ ີດນ ້ ກ ້ື ທີ່ ປາ ່ ື ຜນ ່ ື ປາ ລວມມີທງັດນ ິ ກະສກາ ິ ໍ ເຂດຕອນເທງ ິ , ເນອ ົ ຜະລດ ິ ຂອງເຄອງ ່ ໄມທີ່້ ໃຊເ້ ພອ ່ ຂອງດງົ, ແລະ ່ ົ ທີ່ ດນ ິ ທີ່ ສະຫງວນໄວໃ້ ຫຄ ັ ົ ວາ່ “ບໍ່ ມີຫນໍ່ ໄມພຽງພ ໍ [ເທາ ້ ອບຄວົໃຫມ ່ - ຊາວບານ ້ ໄດບ ້ ອກຄວາມກງວນ ້

ບອກ] ທີ່ ບອນ ົ ສາລບ ໍ ັ ຫມດົທຸກຄນ ົ ໃນຫມູບານ ່ ທີ່ ໄປເອາ ່ ້ “ ແລະໄດບ ້ ອກກຽວ ່ ກບັການລາຍງານວາ່ ພວກ

NGO) ກໍ່ ໄດພ ເຂາ ົ ເຮອ ື ນໄວແ ໍ ່ ໍມີໃຜມາສນ ົ ໃຈເລຍ ີ . ສະມາຊກ ິ ທີມ (ພະນກງານ ັ ັ ົ້ ໄດຂ ້ ໍໃຫເ້ ອາ ້ ຕກ ່ ່ບ ້ ນ ່ ິ ໃຊໃ້ ນການປູກຝງັ ນຄືການເຮດ ເຊງ ລະນາໃນສະຖານະການທ່ ີ NGO ໄດສ ັ ັ ຫນທາງ ົ ້ ະຫນບສະຫນູ

່ ິ ່ ໍມາໄດກ ແລະການຕດ ັ ໄມ ້ ເຊງຕ ັ ການປະເຊນ ີ ຫນາ້ກບັການຜະລດ ິ ກດຈະກາ ິ ໍ ຂອງໂຄງການ (cf. ້ າຍເປນ UNDP 2006: 97). ໃນບອນ ົ ລາຍງານໄດບ ັ ລະຍານເຖງິການລະຖມ ິ້ ກນົຈກັຫນກັ, ການ ່ ທີ 2, ບດ ້ ນ

ຢູໃ່ ຫກ NGO ໄດສ ໃນການທີ່ ຈະເດາ ັ ິ ຕດ ັ ໄມເອງ, ົ ວາ່ພນ ື້ ທີ່ ນນັ້ກຽງ ື ້ ບັປາ ່ ໄມ ້ ແລະພະນກງານ ້ ດ ້ ້ , ຖກ

່ ິ ັ ບນ ້ ມນ ປູກດວຍ ົ້ ປາມ (ເຊງປດຈຸ ັ ນີແ ື້ ປກ ົ ຄຸມໄປຫມດົ) ແລະຖກ ື ລະຖມ ິ້ . ທາງທີມງານໄດ ້ ້ ຕນ ່ ມີຫຍາ້ຂນ

່ ຶ ຫລືສອງຄນ ້ື ທີ່ ນນັ້ແລະປູກເຂາ ອອກຄວາມເຫນ ົ ໄດກ ື ທີ່ ພນ ົ້ ໃສ ່ [ແຕວ ັ ວາ່ “ຊາວບານ ້ ຫນງ ້ ບັໄປຄນ ່ າ່]

່ ື ປາ ເຄອງ ື ເລຍ ີ “ ຍອນ ື້ ທີ່ ນນັ ້ “ເປນ ັ ດນ ິ ເສຍທີ່ ເຕມ ັ ໄປດວຍ ົ້ ປາມ ແລະ ່ ຂອງດງົແມນ ່ ບໍ່ ເຫລອ ້ ວາ່ພນ ້ ຕນ

່ ິ ໃນ ຫຍາ້“. ໃນບອນ ເຊງ ັ ໄມໄດ ັ ດນ ິ ຂອງສາມຫມູບານ ່ ທີ 3, ທາງທີມງານໄດລ ້ າຍງານວາ່ ການຕດ ້ ຕ ້ ດ ່ ້ ່ ື ປາ ່ ື ກໍ່ ປກ ອະດດ ູ ເຂາ ີ ໄດໃ້ ຊເ້ ປນ ັ ບອນ ົ ເຄອງ ົ້ ແລະຕໍ່ ມາແມນ ່ ເອາ ່ ຂອງດງົ, ການລາ່ ແລະບາງເທອ ່ ການ

ພດທະນາ ປູກຕນ - ແຕວ ັ ົ້ ຫມາກພາວ ີ ຜນ ົ , ແຫງ້ແລງ້ ແລະການປກ ົ ຫຸມ ົ້ ຫມາກ ້ ່ າ່ບໍ່ ເກດ ້ ຂອງຫນໍ່ ຕນ ພາວ ້

່ ິ ແຍງຫນໍ່ (ສະຫນບສະຫນູ ນໂດຍການສາພາດ ກຽວ ັ ໍ ັ ທີ່ ບໍ່ ມີການທາໍງານກຽວ ່ ກບັລດ ່ ກບັການເບງ

ຂອງຕນ ົ້ ຫມາກພາວ ້ )

ຫມາກພາວ ້

-

ແນະນາໍວາ່

“ເປາ ົ້ ຫມາຍຂນ ັ ້ ຕນ ົ້ ຂອງການປູກຕນ ົ້ ໄມບໍ ົ້ ້ ແມນ ່ ການປູກຕນ

ແຕແ ທີ່ ຈະຖອນໄມທອນ ່ ມນ ່ ມີຄວາມຕອງການ ້ ້ ່ “.

້ ມນ ການສະຫລຸບນີແ ່ ໄດຮ ້ ບັການ

້ຶ ເຖງິວາ່ປດຈຸ ້ິ ແລະ ພນ ້ື ທີ່ ສະໜບສະໜູ ນໂດຍຄວາມຈງິທີ່ ວາ່ຕນ ັ ົ້ ໄມຍງ ີ ຂນ ັ ບນ ັ ຈະມີການລະຖມ ້ ັ ຄງົເກດ

່ິ ດນ ໄດທ ິ ປູກຝງັບໍ່ ໃຫຜ ົ ຜະລດທ ິ ່ ີພນ ື້ ທີ່ ທີ 2 - ເຊງປຽບ ີ ະເທດ) ້ ນ ້ າງຂະຫນາດ (ແລະຮູບຖາຍ ່ ທາງພູມປ

ຕາ່ ໍ ກວາ່ 30 km

ເອກະສານມີຢທ ື ຂາຍ ູ່ ່ ີ ເຄອ ່ ຂອງ INGO ingoproject@laopdr.com Diane, Atonella 2006. ການປຽນ ຂອງເສດຖະກດ ື້ ິ -ສງຄມ ັ ົ ຂອງການປູກຢາງຢູ່ ່ ແປງຢູເ່ ລອຍໆ ຊາຍແດນຂອງລາວ

ບດ ົ ລາຍງານການລງຕວ ົ ົ ຈງິ

້ື ທີ່ ເປນ ໃນການລງົຄນຄວາ ົ້ ົ ຈງິທີ່ ພນ ັ ເວລາ 4 ອາທດ ິ ໃນປີ 2005 ໄດດ ີ ໃນລະຫວາງ ້ ຕວ ້ າໍເນນ ່ ໄລຍະ ການລງົພນ ການແກໄ້ ຂບນ ື້ ທີ່ ສາລບ ໍ ັ ການສກສາ ຶ ັ ຫາເສດຖະກດ ິ ຢູແ ີ -ລາວ, ່ ຖວຊາຍແດນຈນ

ບດ ົ ລາຍ

່ ື ເປນ ່ ື ນຮວມງານ ງານນີໄ້ ດຂ Alton ແລະເພອ (2004) ລາຍງານ ຶ້ ເພອ ັ ສວນ ້ ຽນຂນ ່ ປະກອບຂອງທານ ່ ່ ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 26 of 45

ວາ່

ໃຫມ“່

່ ີ ເຕມ “ກບັລາຍລະອຽດການວິເຄາະເພມ ີ ຂອງປາ່ໄມສງຄມ ້ ັ ົ , ໃນພາກເຫນອ ື ຂອງລາວ,

ໃນການ

“ຍາຍ ກບອນ ົ້ ໄມໄປປູ ້ ຕນ ້ ່

່ ິ ັ ກບັພນຖານ ເຊງຂດ ຂອງການຂາມ ື້ ີ “. ້ ຊາຍແດນກບັຈນ

ດງັທີ່ ທານ ່

Alton ກບັຄະນະທີມງານ, ທາ່ ນ Diana ໄດແ . ການຄນ ິ ແບບນອຍໆ ົ້ ພບ ົ ຂອງທານ ້ ນໃສກ ່ ານຜະລດ ້ ່ Diana

ມີ

(1)

້ື ທີ່ ໄດໃ້ ຊລ ພນ ກະສກາ ົ ການປູກຈາກຫອງການ ິ ໍ ປາ ້ ະບບ ້ ່ ໄມເມອງ ້ ື

ກະສກາ ິ ໍ ແລະປາ ່ ໄມແຂວງ ້

່ິ ເຊງສວນ ທາງກບັນະໂຍບາຍລະດບັຊາດຕາມຄວາມຈງິ

ໃຫການ ສຳປະທານທີ່ ດນ ປູກຝງັແກຊ ິ ໃຫການ ີ ້ ້ ່ າວຈນ

[ນກທຸ ັ ລະກດ ິ ]“,

(2)

ແລະຫອງການ ້ “ອະນຸຍາດ

ລະບບ ົ ພນ ື້ ບານ ້ ແມນຍງ ່ ັ

່ ື ອກ ່ິ ທ ປູກຢາງຕມ ສາງ ໃຫແ ີ ນອກຈາກເຂດດນ ິ ກະສກາ ິ ໍ , ແລະຜູທ ັ ້ ້ ່ີ ້ ບນຫາ ້ ກຊ ່ າວບານ ້ ຢູ່ ເຊງຜູ ້ ່ ີຕອງການ

່ ື ສງ ່ ິ ສຳຄນ ຮຽກຮອງ ົ ການແບງ່ເຂດແມນ ັ ົ ຫລາຍ“ 11 . ບາງເທອ ັ ທີ່ ສຸດໃນການໂຕວາທ ີ ້ ວາ່ລະບບ ່ ຍງັສບສນ ່

ວາ່ດວຍ ົ ົ ປູກຢາງ ແມນ ົ ເຄອ ື ຂາຍ ັ ົ ້ ການສຳປະທານ (3) ການຕກລງ ່ ປູກກບັຄອບຄວົແລະລະບບ ່ ສງຄມ ່ື , ອນໆ

ຫລາຍກວາ່ການຂນ ໂດຍກງົ, ື້ ກບັສນຍາ ັ

່ໍ “ໄດຮ ັ້ ື ວາ່ມີຄວາມປອດໄພຕຊາວນາ ້ ບັການຢງຢນ

້ື ໃນເງອນ ່ ື ໄຂຂອງທນ ່ ື ໄຂຂອງການ ຫລາຍຂນ ແລະການສ ັນຍາທີ່ດນ ຶ ິ ແມນ ່ ມີຄວາມຫນາ້ສງົໄສໃນເງອນ

ນາໍແຮງງານເຂາ ົ້ ມາ ແລະການຕອບແທນຕະຫລາດຂອງກາວລາເຕກ ັ , ແລະ ໄລຍະເວລາຂອງການ ່ົ ່ ື ຈາກວາ່ພວກເຂາ ້ື ທີ່ ກວາງ ປອຍ ົ ໃຊເ້ ນອ ິ “ ແລະ ນອກຈາກນນັ້ ຍງັ ມີຄວາມສຽງ ້ ກວາ່ເກາ ່ ດນ ່ ສູງເນອງ ແລະ “ຫລຸດຜອນ (30-40 ປີ) ິ ທີ່ ເຫລອ ື ໃຫແ ັ ່ ດນ ້ ກຊ ່ າວນາໃນຕະລຫອດໄລຍະຂອງສນຍາ

ເອກະສານເອາ ົ ໄດຈ ້ າກຜູຂ ້ ຽນ Antonella.Diana@anu.edu.au

Lang & Shoemaker 2006. ການສາງ ອາຊີ ແລະ ັ ້ ຄວາມທຸກຈນົໃນລາວ: ທະນາຄານພດທະນາ

ອຸດສາຫະກາໍການປູກໄມ ້ ການໂຕຖ ້ ຽງທີ່ ວາ່

່ ິ ສາຄນ “ປາ ິ ທາໍມະດາແມນ ໍ ັ ໃນລະບບ ົ ການດາລງ ໍ ົ ຊວດ ີ ິ ຂອງຊຸມຊນ ົ ່ ໄມແລະດນ ້ ່ ສງ

ຊນນະບດ ສຸດ“ ົ ົ ໃນລາວ“ ແລະ ໂດຍສະເພາະແມນ ື້ ກບັປາ ່ ຊາວບານ ້ ທີ່ ທຸກທີ່ ສຸດ “ຜູທ ້ ່ ີຂນ ່ ໄມຫລາຍທີ່ ້

ສາລບ ທະນາຄານພດທະນາ ອາຊີທ່ ີໃຊກ ໍ ັ ການດາລງ ໍ ົ ຊວດ ີ ິ , ບ ົດລາຍງານບດ ົ ນີໄ້ ດກ ໍ ົ ເອາ ົ ັ ໍ ັ ໃນ ້ ານດ ້ າລງ ້ ມນ ້ື ກບັຫລກ ການປູກຕນ ົ້ ໄມຂນ ິ , ມີການໂຕຖ ັ ຖານປອມ - ທີ່ ມີເນອ ື້ ທີ່ ກວາງ ້ ັ ້ ທາໍອດ ້ ຽງວາ່ນີແ ່ “ຂນ ້ ທີ່ ບໍ່

່ ື ໂຊມ ຂອງປາ່ໄມ…ທີ່ ໄດໃ້ ຊ ້ ຫລືຢພ ມຄາ ີ ່ ນອຍ ີ ສາໍລບ ັ ຊຸມຊນ ົ “ (2) ອງ ີ ູ່ າຍໃຕກ ້ ານເຊອມ ້ ້ ຫລືບ່ ໍມີເລຍ ່ ິ ທີ່ ພບ ຕາມເອກະສານການວິເຄາະຂອງທະນາຄານພດທະນາ ອາຊີ, ສງ ັ ົ ເຫນ ີ ຜນ ົ ັ ມີຄ:ື (1) ການປະເມນ

ຂອງທະນາຄານພດທະນາ ອາຊີແມນ ົ ັ ົ້ ໄມອຸ ້ ກສາຫະກຳ (1993-2003) ແມນ ່ ບໍ່ ປະສບ ່ ໂຄງການປູກຕນ

ຜນສາ ົ ໍ ເລດ ັ ແລະການສະແດງຜນ ົ ຂອງມນັກໍ່ ບ່ ໍຫນາ້ປະທບ ັ ໃຈ (2) ດງ່ ັ ທີ່ ຫລກ ັ ຖານທາງເອກະສານໄດ ້ ສະແດງມາແລວ ້ ຫລາຍສວນ ່ ,

11

່ັ “ຍງັມີພື້ນຖານທີ່ ຍງັປະຕບດ ິ ັ ຢູແ ົ້ ໃຈກນັເຊນ ່ ຕກຕາງ ່ ກນັໃນການເຂາ

່ ິ ທີ່ ຄຸກຄາມຢາງ ທານ Diana ໄດຂ ຸ ຈນົແມນ ື້ ທີ່ ພອມ ່ ້ ຽນວາ່ສງ ່ ແທຈ ້ ງິທີ່ ມີຕ່ ໍກບັຊາວນາຜູທ ້ ກ ່ ມາຈາກການປາບພນ ້ ທງັການສະສມົຂອງ

່ ັ -ໃນການຂດ ຊາວນາຜູທ ີ ັ ແຍງ້ ກນັຢາງ ັ ທາງການ [ຫລກ ັ ຄວາມຍຸດຕິທຳ] ຂະບວນການອະນຸຍາດໃຫທ ິ -ຕດສນ ັ ິ ຊາວນາຜູ້ ້ ່ ີຮງມ ່ ເປນ ້ ່ ີດນ

່ ິ ທີ່ ພບ ທຸກຈນົໃນໂອກາດທີ່ ຈະເກດ ັ ກວດ, ເຂາ ົ້ ເຖງິເນອ ື້ ທີ່ ການປູກຝງັ. Ducourtieux ແລະທີມງານ (2005) ລາຍງານສງ ົ ເຫນ ັ ທີ່

ຄາຍຄ ກ ື ນັຢູແ ່ ຂວງ ໄຊຍະບູລີ ້ ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 27 of 45

ການນາໍໃຊທ ທະນາຄານພດທ ິ ແນວໃດ ແລະ ຄາ່ຂອງມນັຕໍ່ ກບັບຸກຄນ ົ ພາຍນອກ (ພະນກງານ ັ ັ ະນາ ້ ່ ີດນ

ອາຊີ

່ ິ “, ກບັຊາວບານ ້ ທອງ ້ ຖນ

ແລະພະນກງານ ລດ ັ ັ ຖະບານສູນກາງ)

“ພວກເຂາ ົ ໄດເ້ ວາ ົ້ ວາ່

ພວກເຂາ ເນອ ົ ບໍ່ ໄດຫ ໍ ື້ ທີ່ ປາ ້ ລຸດຈານວນ ່ ໄມ“້

່ ິ ໄດຄ ເຊງ ົ້ ພບ ົ ຫລາຍກລະ ໍ ນີ ້ ນ

ແລະໃຊປ ັ ການປູກເຂາ ົ້ , ້ າ ່ ໄມສາ ້ ໍ ລບ

່ ີ ຈານວນ ່ ື ປາ ການເພມ ຂອງສດລຽງ ແລະສາລບ ໍ ັ ້ ໍ ັ ການສະສມົໄມທອນ ື , ໄມໄຜ ້ ່ , ພນ ້ ,່ ແລະເຄອງ ່ ຂອງ

້ ມນ ່ ຶ ແນໃສຄ ດງົ; ແລະ (3) ຫລກ ັ ຖານທີ່ ເກດ ີ ຈາກການສງັເກດນີແ ົ ັ ຂາມ ່ ກງກນ ້ ກນັ (ຖາ້ ຜູຫ ້ ນງ ່ າໍວາ່ “ບໍ່ “ ໃນການອາງ ີ ຂາງ ້ ອງ ້ ລຸມ ່ )

ຫລືຖາ້ສນ ົ ໃຈຫລາຍກວາ່ນນັ້, ຄາໍຖາມກຽວ ່ ກບັຂະບວນການເສດຖະ

ຸ ຄາ່ (ຖາ້ຜູໃ້ ດແນໃສຄ ອາຊີຢືນຢນ ກດ ີ ໃນ - ທະນາຄານພດທະນາ ັ ັ ວາ່ ິ ທີ່ ມີຄນ ່ າໍວາ່ “ນອຍ ້ “) ອາງ ້ ອງ “ການປູກອາດຈະຖກ ື ສາງ ື້ ໃນບອນ ່ ທີ່ ປາ ່ ໄມເຊອມ ້ ່ ື ໂຊມ ້ ຂນ ເລຍ ີ “

່ິ ຈະມຄາ ເຊງອາດ ີ ່ ທາງເສດຖະກດ ິ ຫລືບ່ ໍມີ

ເອກະສານມີຢທ ູ່ ່ ີ http://chrislang.org/tag/lao Lang, Chris 2006. ການຂະຫຍາຍຕວົຂອງອຸດສາຫະກາໍການປູກຕນ ົ້ ໄມຢູ ໍ ເຈຍ ແລະລາວ ້ ໃ່ ນກາປູ

ອີງຕາມການດາໍເນນ ີ ການຄນຄວາ ົ້ ິ ແລະຄງັ້ທີສອງໃນທາຍ ົ ລາຍງານບດ ົ ນີໄ້ ດ ້ ້ ຄງັ້ທາໍອດ ້ ປີ 2006, ບດ

ສະເຫນລາຍ ລະອຽດບາງສວນ ີ ົ້ ໄມໃນພາກເຫນອ ື ຂອງລາວ ່ ກຽວ ່ ກບັຂະແຫນງການປູກຕນ ້

ແລະທງັມີ

່ ິ ທີ່ ພບ ການປະກດວາ ແລະກາປູ ົ ່ ມີການປຽບທຽບກນັລະຫວາງລາວ ໍ ເຈຍ. ສງ ົ ເຫນ ັ ມ ີ (1) ການສາໍປະ ່

ທານການປູກຕນ ົ້ ໄມແມນ ັ ລາງວນ ັ ໃຫແ ໍ ສ ິ ດ ັ ຢາງຫວຽດນາມຢູພ ໍ ສ ິ ັດຢາງຈນ ີ ຢູ່ ້ ່ ເປນ ້ ກ ່ ບລ ່ າກໃຕ,້ ກບັບລ ທາງພາກເຫນອ ື ແລະບລສດ ໍ ິ ັ ຈນ ີ ແລະອນ ິ ເດຍ ໃນແຂວງຈຸດສູນກາງ; (2) ປຽບທຽບກບັກາປູ ໍ ເຈຍ, ການສາໍປະທານທີ່ ຂນ ໃນລາວ ແມນ ໃນການແກໄ້ ຂ ັ ົ ັ ເຖງິການສນທະນາ ົ ຶ້ ກບັການປຽນ ່ ແປງສນຍາ ່ ພວພນ

ປາ ື້ ທ່ ີ ່ ໄມ ້ ແລະການຫລຸດລງົຂອງປາ່ໄມຫລາຍກວາ ້ ່ ; (3) ໂຄງການປູກຢາງ Dac Lac ທີ່ ມີເນອ

10000

່ ີ ຂນ ເຮກຕາ ຢູທ ັ ັ ື ບນ ັ ລະຍາຍວາ່ເປນ ັ ແບບທີ່ ໃຫເ້ ພມ ື້ ເປນ ່ າງພາກໄຕໄ້ ດຖ ້ ກ

50000

ຫລື

້ື ທີ່ ດນ 100000 ຂອງເນອ ິ ສະເຫນີໃຫແ ິ ັດຫວຽດນາມ; (4) ອາງ ີ ເຖງິປດຈຸ ັ ບນ ັ ຂອງ “ດນ ິ ທີ່ ້ ກບ ່ ໍລສ ້ ອງ

່ີ ່ ື ໂຊມ“, ໂຄງການ “ໄດຈ ເຊອມ ັ ພດ ື ທີ່ ເປນ ັ ລາຄາ, ແຕບ ົ ເຊຍ ີ ໃນບອນ ່ ່ ໍຮບັຈາຍ ່ ໃນບອນທ ່ ້ າຍ ່ ຄາ່ຊດ ່ ທີ່ ຕດ

ເປນ ັ ນາເຂາ ົ້ ຢູດ ິ ຕອນເທງ ິ ຂອງຊາວນາ“; ່ ນ

(5)

ມີປ້າຍຫາມ ັ ້ ໄປກນ ິ ຫຍາ້ຢູໃ່ ນໂຄງການປູກ ້ ໃຫສ ້ ດລຽງ

່ ົ ທີ່ ສງັເກດໄດ;້ ແລະ (6) ຊາວບານ ຢາງໃນແຂວງຈາປາ 4 ຄນ ໍ ສກ ັ ເທາ ົ ໄດພ ົ ກບັທີມຄນຄວາ ົ້ ້ ້ ບ ້ ໄດຮ ້ ບັ ້ື ທີ່ ຫລງັຈາກສາໍເລດ ເງນ ິ ຈຳນວນ 1$ ຕໍ່ ມືໃ້ ນການທາໍຄວາມສະອາດພນ ັ ກດ ິ ຈະກຳ

ເອກະສານມີຢທ ູ່ ່ ີ http://chrislang.org/tag/laos

Hunt Glenn 2007. ການຕດສນ ແລະຄວາມຕອງການ ຂອງບານ ຈາກສອງ ັ ິ ໃຈຂອງບານ ົ ້ ້ ້ . ບດຮຽນ ່ີ ນ ອາສາສະຫມກັຢປຸ ່ ,

ໝູບ ົ້ ຫມາຍ. ່ ານ ້ ເປາ

ການສະເໜີຜນງານ ທີ່ ກະຊວງກະສກາ ົ ິ ໍ ແລະປາ ່ ໄມ/ຄະນະ ້

ກາມະການຄຸ ມ ການປູກໄມ,້ ວນ ໍ ິ ແຫງ່ຊາດກຽວ ົ ັ ທີ 15 ກຸມພາ. ້ ຄອງທີ່ ດນ ່ ກບັການສນທະນາ

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 28 of 45

ບດ , ທີ່ ຂນ Hunt ອງ ົ ສະເຫນຜນງານ ີ ົ ື້ ກບັການຄນຄວາ ົ້ ີ ຕາມຫລກ ັ ຖານຈາກສອງຫມູບານ ້ ຂອງທານ ່ ່ ້ ທີ່ ໄດປ ົ້ ່ ້ ະຕິເສດທີ່ ຈະເຂາຮວມ

ໂຄງການການສາໍປະທານການປູກຕນ ຈະຂຽນບດ ົ້ ໄມໃນການທີ່ ົ ສະຫລຸບ ້

ສອບຖາມການສຳປະທານ,

ສະຖານທີ່ ທີ່ ຊາວບານ ື້ ທີ່ ການສາໍປະທານມີສດ ິ ໃນການຕໍ່ ລອງແລະ ້ ໃນພນ

ກຽວ ັ ທີ່ ລວມມີໂຄງການສາໍປະທານທ່ ີ “ການສຳປະທານ“ ແມນ ່ ກບັ ຂະບວນການຂໍຄວາມເຫນ ່ ແບບ ່ ິ ທີ່ ພບ ປະຕິເສດ. ສງ ການວາງແຜນການນາໍ ົ ເຫນ ິ ມ ີ (1) ຂະບວນການຂອງຫອງການ ັ ໃນຫມູບານ ່ ້ ທາໍອດ ້

ໃຊທ ົ ກະທບ ົ ຕໍ່ ຊາວບານ ັ ິ ໃຈຍອນ ິ ແລະການການດ ໍ ົ ດນ ິ ທີ່ ເກດ ີ ຂນ ື້ ໄດສ ້ ່ງົຜນ ້ “ ມີການຕດສນ ້ ວາ່, ໃນ ້ ່ ີດນ ່ ື ທີ່ ທາງຫອງການ ທາງກງກນຂາມ ການວາງແຜນການນາໍໃຊທ ິ ົ ັ ້ ກບັຫມູບານ ້ ້ ່ ີດນ ່ ້ ອນໆ

ແລະການການດ ໍ ົ ທີ່

່ ິ ວາ ແລະຄວາມຮບຜດ ດນ ໍ ັ ິ ິ ເບງຄ ື ່ ມີການໂອນທີ່ ດນ ິ ຈາກຫມູບານ ້ າງ ້ ການມີອານາດ ່ ້ , ໃນຫມູບານ ່ ້ ນີໄ້ ດສ

່ ື ໂຊມຂອງດນ ່ ື ໂຊມຂອງດນ ຊອບ; ແລະ (2) “ການເຊອມ ິ ສາໍ ິ ຕໍ່ ປະຊາຊນ ົ ແມນ ່ ບໍ່ ຄືກນັກບັການເຊອມ ້ ກ ລບ ັ ບລສດ ໍ ິ ັ “ ໂດຍສະເພາະແມນ ິ ປດຈຸ ັ ບນ ັ ນີຕ ົ ເປນ ັ ເປາ ົ້ ຫມາຍສາໍລບ ັ ່ “ຊາວບານ ້ ໄດແ ້ ຈງ້ ການວາ່ທີ່ ດນ ການປູກຕນ ົ້ ໄມ…ສາລບ ໍ ັ ຄວາມແຕກຕາງ ໍ ົ ຊີວດ ິ “. ໃນຫມູບານ ້ ່ ແລະ ຫລາກຫລາຍຂອງການດາລງ ່ ້ ທີ 2, (3) ບລສດ ດເຂາ ໍ ິ ັ ປູກໄມມີ ົ ົ້ ເຖງິຊາວບານ ້ ກນລະຍຸ ້ ໃນ 4 ໂອກາດແຕກຕາງ ່ ກນັ, ແຕໃ່ ນແຕລ ່ ະຄງັ້ບໍ່ ປະສບ ົ ຜນສາ ົ ໍ ເລດ ັ ,

ໃນຄວາມພະຍາຍາມທີ່ ຈະເອາ ົ ດນ ິ ທີ່ ບລສດ ໍ ິ ັ ປູກຕນ ົ້ ໄມນນ ້ ັ້

່ ິ ອາດຈະຕິກບັດນ ເຊງ ິ

່ ີ ່ນ (ທີ່ ມີ ຕອນນອຍໆ ທ່ ີພວກເຂາົໄດປ ; (4) ຊາວບານ ້ ້ ້ອງກນັໃນໝູບ ່ ານ ້ ຂາງໆ ້ ້ ໄດຖ ້ າມອາສາສະມກັຢປຸ ໂຄງການຢູໃ່ ນບານ ົ ເຈາົ້) ້ ຂອງເຂາ

ທີ່ ເຂາ ຂອງ ົ້ ແຊກແຊງເຖງິຜນ ົ ປະໂຫຍດຂອງເຂາ ົ ເຈາົ້ກບັຫອງການ ້

່ ື ທີ່ ຈະໄປຖາມຄຳຖາມ; (5) ບລສດ ບລສດ ໍ ິ ັ ທີ່ ວຽງຈນັ, ເພອ ໍ ິ ັ ທີ່ ວຽງຈນັໄດລ ້ າຍງານວາ່ລາວບໍ່ ໄດລ ້ ະວງັ ກຽວ ຂອງຊາວບານ ິ ໍ ປະເພນ ີ ແລະຄດ ິ ວາ່ທາງບລສດ ໍ ິ ັ ຈະນບຖ ັ ຄ ື ວາມຕອງການ ່ ກບັກດຈະກາ ້ ້ .

ເອກະສານມີຢທ ື ຂາຍ ູ່ ່ ີ ເຄອ ່ ຂອງ INGO ingoproject@laopdr.com

Barney, Keith 2007a. ບດລາຍງານໂດຍຫຍກຽວກບການສາປະທານປາໄມ ົ ໍ້ ່ ັ ໍ ັ ່ ້ ແລະ ການຂດແຍງ ້ ຂອງສງຄມໃນແຜນດນໃຫຍອາຊຕາເວນອອກສຽງໃຕ ັ ົ ີ ັ ັ ັ ີ 24 ເມສາ 2007) ່ ິ ່ ່ ້ (ຮາງສະບບວນທ ່

່ ີ ື້ ັ ັ ບດລາຍງານຂອງທານ Barney 3 ຫນາ້, ທຂນກບວນນະຄະດທມຢູ ົ ີ ່ ີ ີ ່ ແລະການສະແດງຄວາມ ່

້ ະຫວດ ເຫນຂອງທານ ົ ຈງິ ແລະການສະລຸບຫຍໍປ ັ ຂອງການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ ັ ່ ເອງໃນເວລາທີ່ ທານ ່ ລງົຕວ ແລະ

ສະຖານະການປດຈຸ ັ ບນ ັ ໃນການປະເຊນ ີ ຫນາ້ກບັການຂດ ັ ແຍງ້ ທາງທີ່ ດນ ິ ໃນປະເທດໄທ,

ລາວ,

່ ິ ທີ່ ພບ ກາປູ ໍ ເຈຍ, ຫວຽດນາມ ແລະມຽນມາ້. ສງ ົ ເຫນ ັ ໃນ ສ.ປ.ປ.ລາວ ມີ: (1) ການສາໍປະທານການ ປູກໄມເຊງ “ ສາລບ ປູກຕນ ິ ຈະກຳປະກອບມ ີ “ເຂດມີບນຫາ ັ ໍ ັ ພາກສວນການ ົ້ ໄມຍອນ ້ ່ ິ ເຂດກດ ່ ້ ້ ວາ່ (i) ໄລ

ຍະຂອງເຂາ ໍ ັ ເຮດ ັ ການກະສກາ ິ ໍ ແລະ (ii) ມີສດ ິ ນອຍ ົ ເຈາົ້ເຕງ ັ ກນັກບັໄລຍະທີ່ ຫມູບານ ່ ້ ກາລງ ້ ໃນການມີ ສວນ ຫລື ເປນ ັ ຕວ ົ ແທນໃຫແ ື້ ທີ່ “ (2) ຄວາມພະຍາຍາມໃນ “ການ ່ ຮວມ ່ ້ ກຂ ່ ະບວນການແບງ່ເນອ

ຈດການ ແບບຍນ ັ ື ຍງົແລະລະບຽບຂອງຂະແຫນງການປູກຕນ ົ້ ໄມ“້ ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

ໄດ ້

“ກຽວ ່ ກບັຄວາມພໍ ໃຈ“

Page 29 of 45

(3)

ຄວາມພະຍາຍາມນີ,້

ພອມ ົ້ ້ ທງັການເລີ່ ມມາແຕຕ ່ ນ

“ສາງ ິ ຂອງ ້ ຄວາມຫມນັ້ຄງົໃຫແ ້ ກປ ່ າ ່ ຕອນເທງ

່ ິ GTZ 2007), ແມນ ປະຊາຊນ ົ (ເບງ ື ທາ້ທາຍໂດຍ “ການບງຄບ ັ ັ ທາງດານ ິ ການ ່ ໄດຖ ້ ກ ້ ເສດຖະກດ

ເມອງ ການວາງ ື ທີ່ ສາຄນ ໍ ັ ຫລງັການລງທນ ົ ຶ ຂອງການປູກໄມ;້ (4) ໃນຕນ ົ້ ປີ 2007, ຄະນະກາມະການ ໍ

້ ນ ້ື ທີ່ ຕາ່ ໍ ທີ່ ສຸດ 150000 ເຮກຕາ ແຜນແລະການລງທນ ູ ວາ່ “ເນອ ໄດຖກ ົ ຶ ໄດບ ັ ໍ ິຈາກໃຫແ ິ ັ ້ ່ງົຂໍມ ້ ື ບລ ້ ກບ ່ ໍລສດ

ປູກໄມ ້ (ລວມມີປກ ູ ຢາງ ແລະຕນ ົ້ ວກ ິ ) ເປນ ັ ຕວ ົ ແທນໃຫແ ຶ $500 ລານ ້ ກກ ່ ານລງົທນ ້ ; ແຜນ ແລະ

່ ີ ໃ່ ນຂອບເຂດ; ແລະ (5) ໂຄງຮາງ ຄວາມກດົດນ ສາລບ ແລະ ັ ທຢູ ົ ໍ ັ ການຈດການ ັ ່ ການຈດັຕງັ້ກດຫມາຍ ກດຫມາຍ ສາລບ ເທດໂດຍກງົ (ແລະໂດຍສະເພາະແມນ ົ ໍ ັ ການລງທນ ົ ຶ ຕາງປະ ິ ) ່ ່ ການສາໍປະທານທີ່ ດນ

ແມນ ່

“ຍງັຄງຢູ “ ົ ພ ັ ່ າຍໃຕກ ້ ານພດທະນາ

່ິ ການໃນປະເທດລາວເຊງລວມມ ີ

(a)

່ື ການຊອກຫາຈາກປະເທດອນໆແມນ ກ ື ບັສະຖານະ ່ ຄາຍຄ ້

ຂະບວນການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ ໄດເ້ ລີ່ ມຈາກ

“ການຕກລງ ົ ົ ໃນ

່ ິ ່ ໍ ລາຍລະອຽດປະກດ ບຸລມະສດ ົ (ກາປູ ໍ ເຈຍ), (b) ການຂດ ັ ິ ິ “ ສາລບ ໍ ັ ຂະຫນາດຂອງເນອ ື້ ທີ່ ດນ ິ ເຊງບມ ີ ແຍງ້ ກນັທາງດານ ິ ລະຫວາງ ົ ແລະ ້ ທີ່ ດນ ່ ຊຸມຊນ

ລດ ັ ວສາ ິ ຫະກດ ິ ປາ ່ ໄມ ້

(SFE)

ບໍ່ ຈາໍເປນ ັ ທີ່ ຈະຕອງ ້

ອະນຸມດັໃຫລ ແລະ (c) ຄວາມຂດ ແລະຂໍ ້ ັ ວິສາຫະກດ ິ ປາ ັ ແຍງ້ ລະຫວາງ ໍ ້ ດ ່ ໄມຂອງຫວຽດນາມ ້ ່ ທານຽມ

່ ົ ຊບ ບດ ັ ຍດ ັ ຕໍ່ ລະບບ ົ ຜູເ້ ຊາ ັ ພະຍາກອນຕອງ ົ້ ໃຈ ້ ໄດເ້ ຂາ

່ ື ທີ່ ຈະ ຜານ ົ ັ ຂອງເຂາ ົ ເຈາົ້ເພອ ່ ການພວພນ

“ຕດ ັ

່ ົ ແລະໃຫມ]່ ລະຫວາງ [ເກາ ິ ສງຄມ ັ ົ ແລະຄວາມຍຸດຕິທາໍທາງສງຄມ ັ ົ “ (ໃນ ່ ຄວາມທຸກຈນົ, ເສດຖະກດ ່ ົ ປະເທດ) ທວ

ເອກະສານມີຢທ ູ່ ່ ີຜູຂ ້ ຽນ kbarney@yorku.ca

່ ີ ຂນ ້ື ແລະ ການເຮດ Barney Keith 2007b. ພະລງງານ , ການເພມ ັ ັ ໃຫດນ ື : ການປູກຕນ ົ້ ໄມ,້ ້ ິ ຈດ

ພະລງງານ ໄຟຟາ ັ ໍ້ ົ , ້ ນາຕກ ບູນຂອງ ສ.ປ.ປ.ລາວ

ນິເວດມີການປຽນ ່ ແປງ

ບດ ົ ລາຍງານຈາກພາກສະຫນາມ

ອີງຕາມການສງັເກດຂອງການທີ່ ໄດດ ີ ໃນປີ ້ າໍເນນ

ແລະ

ຊຸມຊນ ົ ກໍ່ ມກ ີ ານປຽນ ື ຫນ ີ ່ ແປງຢູເ່ ຂດເມອງ

2005-2007

ຢູເ່ ຂດເມືອງຫນ ີ ບູນ

່ ິ ແມນ ເຊງ ່

່ ຶ ຂອງ Oji-LPFL (formerly BGA) ຂອງໂຄງການປູກຕນ ພາກສວນ ົ້ ໄມ ້ ແລະແມນ ່ ຫນງ ່ ເຂດລຸມ ່

່ ື ຂອງໂຄງການພະລງງານ ກອງ ໄຟຟາ ັ ີ ຫນ ີ ບູນ, ້ ເຂອນ ້ ນາໍ້ເທນ ກຽວ ິ ່ ກ ັບດນ

ໂດຍການສງັເກດຢາງ ັ ເຈນ ່ ຊດ

ນພນປະລຍາ . ິ ົ ິ ເອກທາງດານ ີ ້ ພູມສາດ

່ ັ ່ ແມນ ບດ ົ ລາຍງານດງກາວ ຶ ່ ການສກສາ

່ ື ຈະຊວຍ ເພອ ່ ໃຫທ ້ ານ ່

Barney

ສາມາດຂຽນບດ ົ

ບດ ຸ ແຈພບ ົ ລາຍງານທີ່ ແມນ ົ ເຫນ ັ ້ ໃສກ ັ ັ ແມນ ່ ຂໍກນ ່ ເນນ ່ ານພດທະ

່ ິ ໄປຄຽງຄູ່ ນາການປູກຕນ ໂຫຍດເຊງ ິ ຜນປະ ົ ົ້ ໄມ ້ ແລະເນນ ັ ້ ໃສຄ ່ ວາມໂປ່ງໃສຂອງໂຄງການ, ການຂດັສດ ກນັກບັລະບຽບຫລກ ັ ການຂອງການປະຕບດ ິ ັ ກດຈະກາ ິ ໍ

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

່ ື ເຂາ ແລະການສືບສວນວທ ິ ີການນາໍໃຊເ້ ພອ ົ້ ໃຈ Page 30 of 45

ການປະຕບດ ແລະ ການບໍ່ ແບງ່ຜນ ິ ັ ຢູບ ັ ົ ່ ານ ້ , ຄວາມບໍ່ ເຫມາະສມົນາໍການນາໍໃຊທ ້ ະນາຄານພດທະນາ

ກາໍໄລຂອງໂຄງການລງທນ ົ ຶ ຈາກເອກະຊນ ົ . ໂດຍສະເພາະ (1) ການສະຫລຸບຂອງບ ົດລາຍງານຢາງ ່

້ ຈງ ່ ິ ໄດ ້ ຈະແຈງ້ (ບໍ່ ຕອງ ັ ດາບລສດ ໍ ິ ັ ຫລາຍພາກສວນ ົ ລາຍງານນີ… ້ ສງົໃສ) ຫລືວາ່ຍອນ ້ ມີບນ ່ ກາວ ່ ໃນບດ

ເນນ ັ້ ໃຫມ ີ ານກະທາໍ ້ ກ

່ ິ ແວດ ໂດຍການບງຄບ ັ ັ ໄດປ ິ ັ ຢາງ ົ ກະທບ ົ ຕໍ່ ສງ ້ ະຕບດ ່ ເຫມາະສມົກຽວ ່ ກບັຜນ

່ ື ທດ ລອມຂ ອງໂຄງການເຂົາເຈາົ້. ໂດຍການເນນ ເພອ ັ ້ ຫນກັໃຫມ ີ ານປະຕບ ິ ັດຢາງ ົ ົ ແທນ ້ ້ ກ ່ ມີຫມາກຜນ

່ ິ ທີ່ ພບ ່ ິ ທີ່ ຊຸມຊນ ສງ ູ ເສຍຍອນ ົ ເຫນ ີ ຢາງ ົ ໄດສ ິ ໄຟຟາ ໍ ້ ົ ນ ີ້ (8). ສງ ັ ສະເພາະອກ ່ ຄື: ້ ນ ້ ໂຄງການຜະລດ ້ ນາຕກ ່ ື ມາປູກຕນ (2) ບລສດ ຸ ປະສງົວາງເປາົ້ຫມາຍ “ທາລາຍ ປາ ໍ ົ້ ໍ ິ ັ ປູກປາ ໍ ັ (LPFL) ມີຈດ ່ “ ເພອ ່ ລາວ ຈາກດ

່ ື ໄຂປດ ່ ື ວິເຄາະສງ ່ ິ ນນັ້. (3) ດນ ວກ ເພອ ິ ທີ່ ມີແຜນມອບໃຫ ້ (LUPLA) ມີຂະ ິ ແຕຂ ັ ໃຈຕາງໆ ່ າດເງອນ ່

ບວນການນາໍໃຊຕ ເພາະດນ ທອງ ັ ບໍ່ ມີອງການ ົ ົ ິ ທີ່ ຊາວບານ ້ າໍໃຊ.້ ແຕຊ ່ າວບານ ້ ພດ ້ ້ າມຈຸດປະສງສະ ້ ບໍ່ ໄດນ

່ ິ ທີ່ ຈະມີອດ ຖນ ັ ໂຄງການການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ ອງ ີ ໃສຂ ິ ທພນຕ ິ ົ ່ ໍຂະບວນການນີໄ້ ດ.້ (4) ໄລຍະສາໍເລດ ່ ໍ້ ່ ື ພດທະນາ ຕກລງ ແລະລດ (ຕວຢາງ ການໃຫຂ ູ ມດດານ ເພອ ົ ົ ລະຫວາງ ໍ ິ ັ ັ ົ ່ ໍ້ ກ ັ ້ ອຸປະກອນຕາງໆ ັ ່ ບລສດ ້ ຜ ່

ບານ ກ່ ຄ ັ ໂປງ ໍ ຜ ື ສ ັ ່ ຍງັບໍ່ ທນ ້ ) ກໍ່ ເຫນວາ ່ ໃສແລະ ຈະແຈງ້ ແລະຍງັບໍ່ ທັນສະດວກແກຊ ່ າວບານ ້ ້ ູ ງັເກດ ການທີ່ ກຽວຂອງ ີ ດວຍ ່ ້ ອກ ້ ;

(5)

ພາກສວນ ົ ປະໂຫຍດຢາງ ່ ພາຍນອກໄດຮ ້ ບັຜນ ່ ຈະແຈງ້ຈາກການໄດ ້

່ ື ສມທຽບ ຈາງ ການກບັປອຍ ົ ດີທ່ ີໂຄງການໄດນ ົ ້ ງານຢາງ ່ ມີຜນ ້ າໍມາໃຫໃ້ ນຊວງ ່ ປີ 2005-2006. (6) ເມອ ່

່ ື ເຂາ ວາງບໍ່ ໃຫສ ເພອ ິ . ການທດ ົ ແທນມອບໃຫຊ ົ້ ໄປນາໍໃຊທ ິ ເຫນ ັ ເຫມາະສມົ, ັ ວາ່ຍງັບໍ່ ທນ ້ ດ ້ າວບານ ້ ້ ່ ີດນ

່ ິ ໄປກວາ່ນນັ້, ຊາວບານ ່ ິ ທີ່ ໄດຮ ຍງ ຶ ວາ່ສງ ັ ມີຜນ ົ ປະໂຫຍດຫຍງັເລຍ ີ ທີ່ ໄດຈ ້ ຮູສ ້ ກ ້ ບັຍງັບໍ່ ທນ ້ າກໂຄງການ.

່ ື ທຳການເພາະປູກ; (7) ຊາວບານ ເຂາ ົ ເຈາົ້ເຫນ ັ ສດທ ິ ິເພອ ີ ຂ ໍ ້ ອງ ັ ວາ່ ເຂົາໄດຕ ້ ດ ້ ບໍ່ ມີກນົໄກການສະເຫນຂ ້ ໃຈຢາງ ັ ທາງການທີ່ ຈະສະເຫນຕ ີ ່ ໍໂຄງການ ແລະກໍ່ ມຄ ີ ວາມຜດ ິ ຫວງບ ັ ່ ໍໄດຜ ົ ປະໂຫຍດ ຖາ້ຫາກວາ່ ່ ເປນ ້ ນ

່ ິ ຖກ ້ າງ ອານາດ ການປກຄອງ ທອງ ໍ ົ ື ບໍລສ ິ ດ ັ ຊືຈ ົ ; (8) ໄດຮ ີ ແມນ ້ ຖນ ້ ຈາຍ ່ ເງິນໃຫເ້ ຂາ ້ ບັສຳປະທານດງັ້ເດມ ່

່ ິ ແມນ ໄດຮ ອາຊີ ເຊງ ິ ກູຈ ັ ົ້ ໄມອຸ ້ ບັເງນ ້ າກທະນາຄານພດທະນາ ່ ໂຄງການປູກຕນ ້ ດສາຫະກຳ

(ITPP)

່ ື ເລີ່ ມຕນ ້ ນ ້ື ່ິ ເພອ ູ ພນຖານ ຂອງຜູໄ້ ດຮ ົ້ ໂຄງການ; (9) ຂໍມ ໍ ັ ການນາໍໃຊດ ິ ຕວ ົ ຈງິ ເຊງ ້ ບັສາໍປະທານສາລບ ້ ນ

່ ື ຕສູ ່ໍ ທ ່ ົ ໄປ ແລະ CDM ໄດຮ ໄດມ ັ ທະນາ ປູກຕນ ົ້ ໄມໂດຍທວ ້ ອບໃຫເ້ ພອ ້ າງດານ ້ ການພດ ້ ້ ບັການແຕງ່ ່ ື ຊຸກຍູລ ່ໍ ຕງັ້ມາເປນ ກ່ ບ ັ ທາງການເພອ ັ ທີ່ ມີຢແ ໍ ່ ໍປາສະຈາກຄວາມຜດພາດ ິ ້ ະດບ ູ່ ລວ ້ ນີ.້ ເຖງິຢາງ ່ ນນັ້ກຕາມ

ໄດຕ ສາງ ົ ການປູກຝງັທີ່ ອງ ີ ໃສກ ໍ ົ ຊວດ ີ ິ ຕວ ົ ຈງິຂອງຊາວບານ ັ ື້ ໂດຍການ ້ ່ ໍລະບບ ່ ານດາລງ ້ ; (10) ບນຫາ ້ ຂນ ພດທະນາ ກດຈະກາ ັ ິ ໍ ການປູກຕນ ົ້ ໄມເຮດ ີ ວາມໂກດເຄອງ ື ຕໍ່ ຜນ ົ ກະທບ ົ ດານ ົ ້ ັ ໃຫມ ້ ຄ ້ ລບ

່ີ ່ ຕ່ ໍຊາວບານ ້ ທຢູ

່ື ່ ິ ໄດເ້ ຮດ ກອງ ຈາກການສາງ ໄຟຟາ ັ ໍ ້ ົ ເຊງ ັ ໃຫເ້ ນອ ື້ ທີ່ ການກະສກາທຢູ ິ ໍ ່ີ ່ ້ ເຂອນ ້ ໂຄງງການພະລງງານ ້ ນາຕກ ່ ັ ຂອງປະຊາຊນົນາໍ້ຖວ ຕາມແຄມຝງ ້ ມ.

່ ິ ດງກາວ ່ ັ ່ ນ ີ້ ສງ

ໄດເ້ ຮດ ັ ໃຫຊ ້ າວບານ ້ ໄດໄ້ ປອາໃສການປູກຝງັຢູ້

່ ິ ແວດລອມ ເຂດດນ ເມນ ິ ເນນ ີ ສູງ ແລະ (11) BGA ບດປະ ົ ີ ຜນ ົ ທາງດານ ັ ົ ແລະສງ ີ ້ ສງຄມ ້ ໄດປ ້ ະເມນ

່ ຶ ໃນປີ 2002 ແຕບ ໂດຍຜູຊ ຄນ ົ ຫນງ ັ ້ ຫນກັເຖງິຜນ ົ ໄດຮ ົ ຈາກການການດ ໍ ົ ເຂດ ້ ຽວຊານ ່ ່ ່ ໍໄດເ້ ນນ ້ ບັດານ ້ ລບ ່ ື ການກະສກາ ່ ື ພດທະນາ ດນ ການປູກຝງັ ິ ເນນ ີ ສູງ (ການຈູດປາ ິ ໍ ) ເພອ ັ ່ ເພອ

ເອກະສານມີຢທ ູ່ ່ ີ http://www.yorku.ca/Publications/YCAR_Working_Paper_Series.html

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 31 of 45

DOF-JICA

2007.

່ ື ວິເຄາະປາ່ທີ່ ຖກ ໂຄງການທດ ການສາໍຫລວດເພອ ົ ລອງວທ ິ ີການພດທະນາ ັ ື

່ື ທາລາຍຢາງ ໍ ິ ທີ່ ຈະມີການປຽນ ັ ຢາງ ່ ແຮງໃນເຂດດນ ່ ໄປເຮດ ່ ອນ

ດາວທຽມ

ໂດຍອງ ີ ໃສເ່ ທກ ັ ໂນໂລຊພາບຖາຍ ີ ່ ທາງ

່ ັ ່ ໄດອ ການສກສາ ດງກາວ ສາລບ ຶ ີ ໃສວ ິ ີການຕາງໆ ໍ ັ ພາບຖາຍ ້ ງ ່ ທ ່ ່ ທາງດາວທຽມ,

ພາບຖາຍ ່ ທາງອາກາດ

່ ື ການດວ ່ື (ໄດຖ ໍ ົ ເິ ຄາະຜນ ົ ເຊອມ ້ າຍ ່ ທຸກໆປີ , ແຕກຕາງ ່ ທາງລະດູການ ແລະທາງດານ ້ ຂະຫນາດ) ເພອ

ໂຊມຂອງດນ ິ ໃນການປຽນ ັ ດນ ິ ປູກຝງັ. ່ ແປງໄປເປນ

ເຂດພູມສາດ ສາລບ ແມນ ີ ໍ ັ ການສກສາ ຶ ່

ເມອງ ື ອາດ

ສະພງັທອງ ແຂວງສະຫວນ SPOT 5 ັ ນະເຂດ ເຊິ່ ງເປນ ັ ເຂດທີ່ ຫາງ ີ - ປະກອບດວຍ ່ ໄກສອກຫລກ ້

(2006) ແລະ LandSAT (ລະຫວາງ ່ ປີ 1970 ຫາປີ 2004) ພອມ ້ ດຽວກນັກໍ່ ໄດປ ້ ຽບທຽບການສາໍ ຫລວດຂອງຊາວບານ ້

່ີ ໍ ແລະສະຖານທສາປະທານດນ ິ .

ຈນມາຮອດທາຍເດອນ ກລະກດ ົ ື ໍ ົ 2007. ້

ການສະເຫນຜນສາຫລວດມ ກ ີ ົ ໍ ີ ານຊກ ັ ຊາ້

່ ື ໂຊມຂອງດນ Lestrelin, Guillaume 2007. ການເຊອມ ິ ຢູໃ່ ນລາວ: ການປະກດົເປນ ັ ຈງິ ແລະ

ການບນ ັ ລະຍາຍ

້ ມນ ່ິ ເອກະສານນີແ ພດທະນາ ຢູລ ິ ່ ໍຄາໍຮອງ ັ ື ນາບຂູຈ ົ ການ ່ ການຕາໍຫນຕ ້ ຂໍ ເຊງການ ່ າວ ໄດຖ ້ ກ ່ າກລະບບ

່ ື ໂຊມຂອງດນ ເຊອມ ິ

່ື , ແຜຂ ິ ຖກ ື ເຊາະເຈອນ ່ ະຫຍາຍອອກໄປຈາກດນ

່ ື ໂຊມຈາກການ ການເຊອມ

່ ິ ົ ັ ກບັຜນ ່ື ້ ່ ໍໄດຫ ທາລາຍ ປາ (4) ນີບ ໍ ົ ກະທບ ົ ຢູກ ົ ັ ່ ໄມ ້ ເຊງພວພນ ່ ອງ ້ ເຂອນ ້ ມາຍຄວາມວາ່ແມນ ່ ການພວກນ ໂດຍກງົກບັການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ ,

່ ື ໂຊມຂອງການພດທະນາ ໄດເ້ ວາ ດນ ົ້ ເຖງິການເຊອມ ັ ິ ຕອນເທງ ິ

ແລະ ການຖາມເຖງິການເຂາ ແລະຕວຢາງ ົ້ ເຖງິຂອງບອນ ິ ທາງດານ ັ ົ ່ ່ ທີ່ ສາໍປະທານທີ່ ດນ ້ ການຈດການ

່ ິ ທີ່ ພບ ການພດທະນາ ແບບນຍມ ົ ເຫນ ັ ຖານ, ັ ິ ົ . ສງ ັ ມ ີ (1) “ຫລາຍກວາ່ການວາງໃຈໃນການສງັເກດຫລກ

່ ິ ແວດລອມ ້ື ແບບວນນະຄະດ ຢ ການສນທະນາ ກຽວ ັ ີ າງ ັ ທາງການປະກດົວາ່ ົ ື ສາງ ່ ເປນ ່ ກບັສງ ້ ໄດຖ ້ ກ ້ ຕງັ້ຂນ

ອີງຕາມການຄາດການລວງ ສາຍສາພນ ີ ໄປ ພຈາລະນາ ິ ໍ ັ ແບບບງັເອນ ີ ລະຫວາງ ່ ຫນາ້ຫລາຍເກນ ່ ປາ ່ ໄມ ້

່ ື ໂຊມຂອງດນ ແລະການກວດລາງ ິ , ການຕກ ົ ຕະກອນ ແລະ ລະບອບການປກຄອງ ົ ື້ ທີ່ . ການເຊອມ ້ ພນ ແຫງ່ວທະຍາສາດ ນາໍ ້ ແລະຈາກນີ,້ ິ

ກຽວ ເດນ ັ ັ ສງຄມ ັ ົ ່ ກບປະ

ແລະເສດຖະກດ ິ ຄືຄວາມທຸກຈນົ,

ໃນ

ລະຫວາງ ເທງ ິ ກະສກາ ິ ໍ ແລະຄວາມປອດໄພຂອງອາຫານ“ (6); (2) ດນຕອນ ິ ິ “ຜູທ ິ ່ ການຜະລດ ້ ່ ີຢູເ່ ທງ ນາໍ້“ ແລະຜູທ ຕາມຄາໍກາວ (ອງ ິ ີ ຕາມຄວາມບາງຂອງດນ ິ ້ ່ ີມີຄວາມອອນ ່ ແອທາງດານ ້ ນິເວດວທະຍາ ່

ແລະຄວາມສູງຊນ ັ ຂອງດນ ິ ເປນ ັ ການຄຸມຄາມ ການປະເຊນ ີ ຫນາ້ ກນັຂອງຜນ ົ ຜະລດ ິ ຂອງການພດ ັ ທະ

ນາຊບພະຍາກອນ ແຫງ່ຊາດ (ດນ ນາໍ້), ຍງຄງ ຸ ັ ິ ຕອນລຸມ ິ ໍ ແລະພະລງງານ ັ ັ ົ ມີຈດ ່ ທີ່ ກຽວ ່ ກບັການກະສກາ ່ ື ໂຊມ“ ໃນການໂຕວ ສາຄນ ໍ ັ ຂອງ “ການເຊອມ ິ ັ ຂອງການຈດັວາງອານາ ້ າທີ່ ກຽວ ່ ກບັ ແລະການປະຕບດ ເຂດໃຫມຄື ່ ກນັກບັ

ການວາງແຜນການໃຊທ ິ ້ ່ ີດນ

ແລະການການດ ໍ ົ ທີ່ ດນ ິ

ແລະການຈດັສນ ັ ຫມູບານ ່ ້

ໃຫມ ່ (BOX 5: ອານາເຂດ); ແຕວາ ເດນ ັ ັ ຂອງຜນ ົ ຜະລດ ິ ຂອງດນ ິ ຕອນເທງ ິ ່ ່ , (3) ການຜູກມດັກບປະ

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 32 of 45

່ ີ ຂນ ່ ື ໃຫເ້ ປນ ແລະການເຂາເຖງແມນໄດມການແນະນາ ົ້ ິ ໍ ເພມ ື້ ເພອ ັ ຮູບເປນ ັ ຮາງ ່ ້ ີ ່

ໃຫເ້ ປນ ັ ທີ່ ນຍມ ິ ົ

ຫລຸດກນລະຍຸ ດການຈດການ ການພດທະນາ ດນ ົ ັ ັ ິ ຕອນເທງ ິ

ແລະ

ເອກະສານມີຢທ ູ່ ່ ີຜູຂ ້ ຽນ guillaume.lestrelin@durham.ac.uk

່ື BOX 5: ທດ :ື ອານາເຂດ ິ ສະດກຽວ ິ ່ ກ ັບການນາໍໃຊເ້ ຄອງມ ແນວຄວາມຄດ ິ ຂອງອານາເຂດ

-

ການປະຕບດ ິ ັ ການສາງ ້ ອານາເຂດ

-

ໄດຖ ໂດຍ ື ພດທະນາ ັ ້ ກ

ນກວທະຍາສາດ ການເມອງ ທານ Robert Sack ຜູທ ແລະຈດການ ອານາເຂດເຫມອນ ັ ິ ື ັ ສາງ ັ ື ່ ້ ່ ີສງັເກດວາ່ ລດ ້

ດງ່ ັ ຍຸກປະຖມົບູຮານ. ແນວຄວາມຄດ Max Weber ກຽວ ິ ໂດຍປະມານໄດອ ີ ເຖງິທດ ິ ສະດີຂອງທານ ້ າງ ້ ອງ ່ ່ ກບັ

ລດ ັ , ແລະ ສະຖານທີ່ ຕງັ້ທີ່ ບໍ່ ຍອມໃຫມ ີ ດ ິ ທີ່ ຈະໃຊພ ົ ໃຫ,້ ແຕວ ັ ້ ສ ້ ື້ນທີ່ ທີ່ ເອາ ່ າປຽນ ່ ່ ແປງມນັໄປໃນທາງທີ່ ສາໍຄນ

່ື ສອງທາງ: ທາງທີ 1: ສດທ ໃນຄວາມຮຸນແຮງແມນ ຄວາມເອາ ິ ິຫນງດຽວ ົ ໃຈໃສຕ ່ ບໍ່ ອະນຸຍາດ, ມນັຕອງການ ້ ່ ່ໍ

່ ື ງຕໍ່ ກດຈະກາ ແລະ ຮກສາ ກດົລະບຽບຂອງລດ ເນອ ື້ ັ ັ ໃນອານາເຂດ. ທາງທີ 2, ການສາງ ິ ໍ ທີ່ ໄດສ ້ ້ າງ ້ ຕງັ້ຂນ

ກດຈະກາ ິ ໍ ແບງ່ອານາເຂດຂອງລດ ັ ແມນ ໍ ັ ຕໍ່ ເສດຖະກດ ິ ແລະສງຄມ ັ ົ . ພອມ ິ ັ ຂອງ ່ ສາຄນ ້ ກນັນນັ້, ການປະຕບດ

ອງການ ແບງ່ອານາເຂດ, ການດູແລ ແລະການຈດັວາງໃຫມ ່ (ຫລືການແບງ່ອານາເຂດແບບສນ ົ ັ ້ ) - ກດຈະກາ ິ ໍ

້ື ປະເພດພນຖານ ໂຄງລາງ ການຈດັປະເພດຂອງທີ່ ດນ ແລະການແບງ່ ິ , ນຍາມ ິ ີ ຟີ ຊກ ິ , ແລະການບລຫານ ໍ ິ ່ , ຊວະ

ເມອງ ແລະບານ ບນ ັ ທີ່ ດນ ິ ໃຫມຂອງ ື ັ ພາສີ - ປະກອບມີສວນ ໍ ັ ຂອງກດຈະກາ ິ ໍ ກບັການພບ ົ ່ ້ , ແລະການເກບ ່ ສາຄນ

ປະກນັຂອງປະຊາກອນ ແລະປະຕກລຍາ ິ ິ ິ ຕໍ່ ລດ ັ ແລະ ການກນົກງັຂາມ ້ ກນັກບັການຮຽນແບບຂອງການໃຊປ ້ ະ

ໂຫຍດຈາກລດ ເຂາ ສຽງ ັ ແລະ ການປອງ ັ ົ ເຈາົ້. ການແບງ່ອານາເຂດໃນອາຊີຕາເວນອອກ ັ ້ ກນປະຊາກອນຂອງ ່ ່ ິ Vandergeest ແລະ Peluso 1995 (ປະເທດໄທ), ທານ ໃຕ ້ ເບງ Li 1999 (ອນ ິ ໂດເນເຊຍ); ທານ ່ ່ Sowewine 2003 (ຫວຽດນາມ) ແລະທານ Rigg (ລາວ) ່

Manivong & Cramb 2007. ເສດຖະກດ ິ ຂອງຜູຖ ື ນ ້ ຫ ຸ້ ຂະຫນາດນອຍ ້ ໃນການຜະລິດຢາງໃນພາກ ເຫນອ ື ຂອງລາວ

່ ັ ໃສກ ເຖງິແມນ ສກສາ ຄງັ້ນີໄ້ ດເ້ ລງ ຶ ິ ຂະຫນາດນອຍ ່ ວາການ ່ ່ ານຜະລດ ້ ການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ )

(ແລະເຖງິແມນ ່ ວາ່ບໍ່ ໄດບ ້ ອກເຖງິ

ແມນ ສາລບ ົ້ ເຖງິຢາງ ໍ ັ ການປະຕບດ ິ ັ ຂອງການປະເມນ ີ ຜນ ົ ່ ການເຂາ ່ ງາຍດາຍ ່

່ິ ຂອງອາໍນາດທີ່ ດນ ແນວຄວາມຄດ ິ . ຜູຂ ັ ິ ຂອງ “ການໃຊຄ ້ ຽນໄດພ ້ ດທະນາ ້ ວາມອາດສາມາດ“ ເຊງລວມ

ມີການໃຊຊບພະຍາກອນ ທາງດານ ດນ ໍ ນນ ີ ແ ີ້ ມນ ິ , ພູມອາກາດ ແລະພູມປ ີ ະ ້ ັ ້ ກາຍະພາບ (ໃນກລະ ່

ເທດ) ກບັການເຂາ ນ ໂຄງລາງ ົ້ ເຖງິ (ໃນກລະນ ໍ ີ ແ ີ້ ມນ ື້ ັ ຂະຫນາດຂອງພນ ື້ ທີ່ ໃນຫລວງ ່ ພນຖານ ່ ) ລະດບ

ນາທາ ໍ້

ອງ ີ ຕາມຄວາມເຫມາະສມົສາລບ ໍ ັ ປູກຢາງ.

ເທງ ິ ແຜນທີ່ ຂອງເອກະສານຢູທ ່ ່ີ

້ ມນ ບດ ກບັບດ ົ ນີແ ົ ລາຍງານທີ່ ຄາຍໆ ້ ່ ໄດສ ້ ະແດງຢູ່

www.nafri.org.la/documents/Special_report/Manivong%20and%20Cramb_REVISED .pdf

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 33 of 45

NAFRI (Vongkhamhor ແລະ ທີມງານ) 2007a. ປະເດນສາຄນ ັ ໍ ັ ຂອງຜູຮ ້ ວມ ່ ຫຸນ ້ ຂະຫນາດນອຍ ້

ຂອງການປູກຢາງຢູທ ່ ່ ີແຂວງອຸດມົໄຊ ແລະແຂວງຫລວງພະບາງ, ສ.ປ.ປ.ລາວ

ບດ ົ ລາຍງານບດ ົ ນີໄ້ ດແ ັ ກບັການສາໍປະທານ ້ ນໃສຜ ່ ທ ້ ູ ່ ີມີຫນ ຸ້ ສວນ ່ ນອຍ ້ ໆຂອງການປູກຢາງ ແລະກຽວ ່ ພນ

່ ື . ນອກນີຍ ້ ງັໄດສ ທີ່ ດນ ິ . ຜານ ື ອນ ັ ດີ ່ ການໂຕວ ້ າທີກຽວ ່ ກບັການມີທາງເລອກ ້ ະລຸບລວມຂະບວນການເຫນ

ໃຫລງທນ ທີ່ ຍກ ົ ສູງສາມຈຸດ: (1) ຍອນ ົ ສູງການນາໍເຂາ ົ້ ເຖງິພນ ື້ ທີ່ , ້ ົ ຶ (23) ແລະຍກ ້ ວາ່ມີຄວາມຕອງການ ້

ການສນຍາ ຂອງການປູກຢາງ ແລະບໍ່ ລວມມີການສາໍປະທານທີ່ ດນ (ໃນ 10 ເຮກຕາ ); ັ ິ ຂະຫນາດນອຍ ັ ້ (2)

ຍອນ ັ ແຍງ່ກນັລະຫວາງ ັ ຖານທີ່ ແຕກຕາງ ້ ວາ່ການຂດ ່ ຫລກ ່ ກນັ

(ຕວຢາງ ົ ່ :

ສມມຸ ສາໍ ົ ດວາການ ່

ປະທານແມນ ີ ຄວາມສ ັບສນ ົ ກຽວ ່ ຫມາຍເຖງິການສາໍປະທານທີ່ ໃຫຍ)່ ຫລືອາດຍອນ ້ ວາ່ເກດ ່ ກບັສະຖານ ທ່ ີ ຫລຂອບເຂດເນອ ື ື້ ທີ່ , ລາຍລະອຽດຂອງໂຄງການ, ລວມມີປດຈຸ ັ ບນ ັ ບ່ ໍມີເອກະສານຂອງການສາໍ

່ັ ່ ຖາ້ ບໍ່ ມີການສະແດງອອກມາຕໍ່ ກບປະ ເດນ ປະທານທີ່ ດນ ິ ັ ັ ດງກາວ ິ , ແມນ ັ ການຍາກທີ່ ຈະຕດຕາມ ່ ເປນ

່ ິ ຄືວາ່ໄດຮ ແລະ (3) “ການວາງແຜນທີ່ ຈະໃຊດ ິ ກວາງ ັ ການປູກຢາງ ເບງ ້ ນ ້ ສຳລບ ້ ບັອະນຸຍາດໂດຍບໍ່ ມີ

່ ົ ບອກຕວົຈງິຂອງດນ ການບງ ິ ເທງ ິ ແຜນທີ່ .

້ີ ມນ ທງັສອງກລະນ ນ ໍ ີ ແ ໍ ັ ການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ ຂອງລດ ັ ່ ສາລບ

ພອມ ການປູກ. ໃນຂະນະທີ່ ຕວ ກະສກາ ັ ົ ແທນສາຍພນ ື້ ທີ່ ພາຍໃຫຫ ິ ໍ ແລະປ່າໄມ ້ ້ ທງັການສນຍາ ້ ອງການ ້

ແຂວງ ແລະ PIPC [PDPI??] ແມນ ນກັລງທນ ເທດໃນຂະແຫນງການກະສກາ ັ ິ ົ ຶ ຕາງປະ ິ ໍ, ່ ຮບຜດຊອບ ່

້ ນ ່ ິ ທງັສອງຝາຍ ຂໍມ ູ ກຽວ ິ ແມນ ່ ກບັການນາໍໃຊທ ້ ່ ີດນ ່ ບໍ່ ໄດແ ້ ບງ່ກນັເບງ ່ “ (16)

ເອກະສານມີຢທ ູ່ ່ ີ NAFRI

Schipani, Steven 2007. ການທອງ ັ ແມນທາງເລອກ ື ໃຫແ ິ ່ ທຽວ ່ ແບບອະນຸລກ ່ ້ ກກ ່ ານປູກຢາງເທງ ດນ ິ ເນນ ີ ສູງ. ຈຸດປະກາຍ 8: 5 -17

້ື ກບັປະສບ ການສກສາ ຄງັ້ນ ້ີ ຂນ ຂອງ ການທອງທຽວ ຶ ົ ການຂອງນກັຂຽນທີ່ ເປນ ັ ທີ່ ປກສາ ື ັ ່ ່ ແບບອະນຸລກ

ຂອງລດຖະບານ , ໄດໃ້ ຊກ ັ ັ ແລະການປູກຢາງຢູແ ້ ານປຽບທຽບຂອງການທອງທຽວ ່ ່ ແບບອະນຸລກ ່ ຂວງ ່ື ຫລວງນາໍ້ທາເພອ

“ໃຫດ ຄະຕິແບບກວາງ ິ ໂດຍການວາງແຜນພອມ ັ ິ ທາງເລອກ ື ້ ນ ້ ທງັທດສະນະ ້ ໄກເທງ

ຂອງກດຈະກາ ິ ໍ ການດາລງ ໍ ົ ຊີວດ ິ

(ຊຸມຊນ ົ ທີ່ ຂນ ື້ ກບັການທອງທຽວ ັ ) ່ ່ ແບບອະນຸລກ

ໄດມ ີ ພ ້ ຢ ູ່ ື້ນທີ່ ປາ ່ ໄມ ້

12 ່ ິ ທີ່ ພບ ແລວ ສງ ົ ເຫນ ັ ລວມມ ີ (1): ຊາວບານ ້ , ນນັ້ອາດແມນ ່ ການປຽນ ່ ແປງໄປສູກ ່ ານປູກຢາງ” (6) ້

12

່ ັ ໃສກ ່ິ ບນທກ ເລງ ບານ ູ “ເປນ ັ ຶ ວາການ ັ ເຈາົ້ຂອງຜູດ ັ ເຈາົ້ຂອງດນ ິ ຫລາກຫລາຍ ່ ່ ານປູກຢາງ, ເຊງຫມູ ່ ້ ໄດປ ້ ກ ້ ຽວຫລືພາຍໃຕກ ້ ານເປນ

້ ກລງ ່ ັ ທີ່ ຫລາຍໆຄນ ແລະຂໍຕ ົ ົ ການແບງ່ລາຍຮບັກບັຜູລ ົ ຶ “ (6), Schipani (ເຫມອນ ື ດງ ົ ໄດປ ີ ຫນາ້-ຫລາຍກວາ່ການເລີ່ ມງານ ້ ງທນ ້ ະເຊນ

້ື ກບັ ດານ -ການສາໍປະທານທີ່ ດນ ຶ ິ ) ບໍ່ ໄດພ ື້ ກບັການສຳປະທານ, ການຂນ ້ ການສກສາ ້ ະຍາຍາມເຖງິຄວາມແຕກຕາງ ່ ລະຫວາງ ່ ການຂນ

ສນຍາ ແລະການຖືຫນ ັ ຸ້ ຂະຫນາດນອຍ ້ ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 34 of 45

“ຫລືວາ່ເປນ ັ ເຂາ ົ ເຈາົ້ຜູດ ັ ເຈາົ້ຂອງທີ່ ດນ ິ ຫລາກ ້ ຽວຫລືພາຍໃຕກ ້ ານເປນ

ແມນ ່ ຍອມຮບັການປູກຢາງ

້ ກ ຫລາຍ, ແລະຂໍຕ ແບງ່ລາຍຮບັກບັຜູລ ຫລືສາກນົ“ (6); (2) ໃນປີ 2005, ົ ລງການ ົ ົ ຶ ້ ງທນລາວ

່ ື ໂຊມ ແລະຕອນດນ ່ ົ ວາງ ຫລາຍກວາ່ 4580 ເຮັກຕາຂອງປາ່ໄມທີ່້ ເຊອມ ແລະ ິ ທີ່ ເປາ ື ກວາດລາງ ່ ໄດຖ ້ ກ ້ ໄດຖ ື ແທນທີ່ ໂດຍການປູກຢາງຂະຫນາດນອຍ ັ ຫນ ັ ໃຫກ ື ສງ ິ ແລະເມອງ ື ້ ກ ້ ຢາງ ່ ກະທນ ້ ບັທາງຢາງຢູເ່ ມອງ

ນາທາ ໍ້ “ (3) ການຖກົຖຽງກນັກຽວ ັ ພບ ົ ກບັຈຸດປະສງົຂນ ັ ້ ຕນ ົ້ ຂອງການ ່ ກບັການທອງທຽວ ່ ່ ແບບອະນຸລກ ຈດການ ປາ ັ ່ ສະຫງວນໃນ

ສ.ປ.ປ.ລາວ,

ການທອງທຽວ ັ ຢູຫ ່ ່ ແບບອະນຸລກ ່ ລວງນາໍ້ທາ

ໃນຂະນະທີ່ ການປູກຢາງຊະນດ ິ ດຽວບໍ່ ພບ ົ ຫຍງັເລຍ ີ ; “ແມນ ັ ທີ່ ຮບ ິ ດວນ ່ ການກາໍເນີດລະດບ ່

ສາລບການ ແລກປຽນ ເທດໂດຍບໍ່ ມີການບນທກ ໍ ັ ັ ຶ ກຽວ ິ “, ່ ກບັຕາງປະ ່ ່ ກບັທີ່ ດນ

ແລະ

(4)

ສາຄນ ໍ ັ

ແມນ ິ ແລວ ່ ໄດກ ້ າໍເນີດເງນ ້

ຫລາຍກວາ່ເນອ ື້ ທີ່ ຂອງແຂວງ 4580 ເຮກ ັ ຕາຈະກາໍເນີດຂນ ຶ້ ຖາ້ມີການຜະລດ ິ , ແລະກາລງ ໍ ັ ຂະຫຍາຍ ໃນການມີກາໍໄລບນ ການຊມົໃຊຫ ົ ພນຖານ ື້ ື້ ທ່ ີ ແລະ ກໍ່ ອາດແມນ ່ ການນາໍ ້ ລາຍກວາ່ການກວາດລາງ ້ ພນ ແຮງງານເຂາ ົ້ ມາ; ແລະສະຫລຸບລວມແລວ ິ ຈະກາໍການທອງທຽວ ັ ແລະການ ້ , (5) “ກດ ່ ່ ແບບອະນຸລກ ປູກຢາງສາມາດດາໍເນນ ີ ໃນແຂວງດຽວກນັ,

VT 2007d)

ແຕບ ັ ີ“ ່ ່ ໍແມນ ່ ໃນສະຖານທີ່ ດຽວກນັຢາງ ່ ທນທ

(15)

(cf.

ເອກະສານມີຢທ ູ່ ່ ີ http://www.undplao.org/newsroom/juthpakai.php ່ ັ ແລະ ກະຊວງກະສກາ ທະນາຄານພດທະນາ ອາຊີ, ອງການ ພດທະນາ ຝະລງ ັ ົ ັ ິ ໍ ປາ ໍ ັ ດາໍເນນ ີ ) ່ ໄມ ້ (ກາລງ

ການກະສກາ ທາໍມະຊາດຕອງການ ການປະເມນ ິ ໍ ແລະ ຊບພະຍາກອນ ັ ີ (TAR: LAO 40105) ້ ່ ື ທີ່ ຈະບອກວາ່ສງ ່ ິ ທີ່ ເຫນ ການສກສາ ຄງັ້ນີໄ້ ດເ້ ຮດ ຶ ັ ວຽກເພອ ັ ແມນ ່

່ ໍ ລາດບ “ການທາ້ທາຍທີ່ ບມ ີ ໍ ັ ຕໍ່ ການວາງ

ແຜນ ແລະ ການຈດການ ທາງຊບພະຍາກອນ ທຳມະຊາດ“ ກາວ ັ ັ ່ ຄື “ຄວາມກວາງ ້ ພາຍນອກ-ສາງ ້

່ ີ ສນຄາ ຄວາມກດົດນ ັ “ ໂດຍບລສດ ໍ ິ ັ ຈນ ີ , ຫວຽດນາມ ແລະອນ ິ ເດຍ ເພມ ິ ້ ໂດຍກງົແລະການເຮດ ັ ໃຫດ ິ ້ ນ

ຮາບພຽງໂດຍການປູກ

ແລະ

ການພດທະນາ ຜູຖ ັ ື ນ ິ ໍ. ້ ຫ ຸ້ ຂະຫນາດນອຍ ້ ຂອງການກະສກາ

ສູນຂອງ

້ ່ ີຂຽນໂດຍ ຜູຊ ່ີ ລ ໂຄງການ ແລະເອກະສານຫວ ແລະອງ ົ ຂໍທ ີ ຕາມບດ ົ ສຸດທາຍ ້ ຽວຊານ ່ ້ ທຢູ ່ ະຫວາງ ່ ກາງ

່ ື ໃຫ້ ແລະທາຍ ອາດຈະເລີ່ ມຂນ ັ ື້ ເພອ ້ ປີ 2007 ແລະ ຈາກລາຍລະອຽດແລະການສຸມໃສກ ່ ານເຮດວຽກ

ບດ ົ ອອກມາໃນທາຍ ້ ປີ 2007.

້ ນ ່ ີ ເຕມ ຕດ ູ ເພມ ິ ຕ່ ໍ ADB, AFD ຫລື MAF ສາລບ ໍ ັ ຂໍມ ີ Dwyer,

Michael

(ກາລງ ໍ ັ ດາໍເນນ ີ ).

ສກສາ ດານ ຶ ້ ການວິເຄາະ

(ການສາໍປະທານຂະຫນາດນອຍ ້

່ິ ັ ່ ິ ທີ່ ມີການພວພນ ່ ົ ທີ່ ດນ ເຊງທດສະນະ ການເບງ ົ ັ ກບັຜູເ້ ຊາ ິ ແລະ ການປະເມີນດນ ິ ທີ່ ເຫມາະສມົແລວ ້ ) ່ ື ເນນ ເມອ ັ້ ເຖງິການວິເຄາະວທ ິ ີການທີ່ ເຫມາະສມົ

ແລະ

ການຫລຸດຜອນ ົ ກະທບ ົ ຕໍ່ ສງຄມ ັ ົ , ່ ຜນ

ການ

່ ິ ຄນ ້ ນ ຄນຄວາ Dwyer ໄດສ ເບງ ູ ຈາກການສາງ ການດ ົ້ ື ື ຂໍມ ີ ໍ ົ ເຂດ ແລະການນາໍ ້ ຂອງທານ ່ ້ ບສວນ ້ ພູມສາດ

່ ົ ດນ ໃຊພ ູ ສາດ ຕາງໆ ກຽວ ີ ິ , ຜູເ້ ຊາ ິ , ດນ ິ ນາໍໃຊ ້ ແລະດນ ິ ທີ່ ມີຄວາມເຫມາະສມົອາດນາໍໃຊເ້ ຂາ ົ້ ໃນ ້ ມ ່ ່ ກບັດນ ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 35 of 45

່ ິ ່ ິ ທີ່ ພວພນ ຂງົເຂດເສດຖະກດ ທາໍ ິ ຢູພ ື ຄແ ື ຂວງຫລວງນາໍ້ທາ ເຊງສງ ົ ັ ກບັແຫລງຊບພະຍາກອນ ່ າກເຫນອ ່ ັ

່ ໍ ້ ອາຄານຫລວງຫລາຍ ກຽວ ່ ິ ແມນ ມະຊາດໄດມ ີ ານປຽນ ້ ກ ່ ແປງໄປ ຍອນ ້ ມີການກສາງ ່ ກບັການນຳມາເຊງ ່

່ ິ ທີ່ ພບ ຈາກການລງທນ (ອະນຸຍາດໃຫ້ ົ ຶ ທງັນນັ້. ສງ ົ ເຫນ ິ ຂະຫນາດນອຍ ັ ມີ: (1) ການສາໍປະທານທີ່ ດນ ້ ພຽງແຕ ່ 10 ເຮກຕາ ) ກໍ່ ໄດນາ ັ ົ ົ ກນັຄືການລວມກນັ ແທນທີ່ ຈະປູກ ້ ໍ ໃຊບ ້ າງຄງັ້ຄາວໃນຮູບການສມທບ

ແຕພ ການປູກໄດກ ິ ດຽວ. ການສນຍາ ັ ິ ຂອງລດ ັ ທີ່ ມີຢແ ິ ຂອງ ່ ືດຊະນດ ້ ຽມໃຫສ ້ ະເພາະ “ດນ ູ່ ລວ ້ “ ກໍ່ ຄື “ດນ ່ ື ກາວ ລດ ັ ທີ່ ສາງ ໍ ັ ດານ ິ ັ ຕວ ົ ຈງິກຽວ ້ ໃຫມ ້ ໃີ ຫມອກ ່ ີ “, (2) ເມອ ່ ເຖງິຄວາມສາຄນ ້ ການປະຕບດ ່ ກບັແນວຄວາມ ່ ື ໂຊມ ແລະການປບປຸ ຄດ ັ ງໃຫດ ີ ນ ື້ , ການປະຕບດ ິ ັ ຕວ ົ ຈງິຂອງດນ ິ ລດ ັ ທີ່ ກໍ່ ໃຫເ້ ກດ ີ ເຫນ ິ ຂອງການເຊອມ ັ ້ ຂ

່ ົ ດນ ່ ິ ໍ ັ ດາໍເນນ , ວາ່ ມກ ີ ານພວພນ ົ ັ ກນັຢາງ ິ ນາໍໃຊ ້ ແລະຜູເ້ ຊາ ິ ເຊງກາລງ ີ ກດ ິ ຈະກາໍຕາງໆ ່ ດີລະຫວາງ ່ ດນ ່ (LUPLA) ລະຫວາງ ແລະການການດ ິ ໍ ົ ທີ່ ດນ ິ ່ ສະຖານທີ່ ກຽວ ່ ກບັການວາງສະແດງການນາໍໃຊທ ້ ່ ີດນ

ແລະກດຫມາຍ ກຽວ ົ ິ ເປນ ັ ເຈາົ້ຂອງຊບ ັ ສມົບດ ັ ; ແລະ (3) ຄວາມເຂາ ົ້ ໃຈກຽວ ົ ກະທບ ົ ການ ່ ກບັສດ ່ ກບັຜນ ພດທະນາ ການປູກຢາງ ັ

່ ື ຄາປະກນ ເພອ ທີ່ ໍ້ ັ ສະບຽງອາຫານມີຄວາມສບສນ ັ ົ ລະຫວາງ ັ ເຈາຂອງ ົ້ ່ ການເປນ

ດນ ແລະການຈາງ ິ ຂອງຫມູບານ ື ນອກ, ການຂາດແຄນ ່ ້ ຕາງໆ ່ ້ ງານ, ພາສີ ແລະຕວົຈງິກໍ່ ແມນ ່ ເປອກ ້ ນ ຂໍມ ູ ການນາໍໃຊທ ິ ຢາງ ື ້ , ້ ່ ີດນ ່ ຖກຕອງ

່ ົ ໃຫອ ່ ຶ ໃນຮູບການ ແລະການສງ ີ ຄນ ົ ຫນງ ້ ກ

2+3

ຂອງສນຍາ ັ

13 ປູກຝງັ (ຮູບແບບຜູຈ ) ກງົກບັ 1+4 ສນຍາ ດານ ັ ັ ້ ດການ ້ ການປູກຝງັ (ຮູບແບບຄາ່ຈາງ ້ ແຮງງານ)

່ ິ ສາມາດຫາໄດຈ ບດ ົ ລາຍງານຈາກການລງົເຮດ ັ ວຽກຢູທ ່ ອງ ້ ຖນ ້ າກທາຍ ້ ປີ 2007.

ສາມາດເອົ າໄດຈ ້ າກຜູຂ ້ ຽນ mdwyer@berkerley.edu NAFRI/ກະຊວງກະສກາ ິ ໍ ແລະປາ ່ ໄມ ້ ເມອງ ື ທີ່ ຄດ ັ ເລອກ ື

(ກາລງ ໍ ັ ດາໍເນນ ີ ).

ອບຮບ ົ ົ ການຄຸມ ້ ຄອງການສາໍປະທານບາງ

NAFRI & FAO (ກາລງ ໍ ັ ຈະເຂາ ົ້ ມາ): ວິເຄາະການລງທນ ົ ຶ ແລະ ຜນ ົ ກຳໄລສາລບ ໍ ັ ການພດທະນາ ັ ປູກຢາງ ແລະການຄາປະກນ ໍ້ ັ ສະບຽງອາຫານຢູເ່ ຂດເມອງ ື ພນ ິ ແຂວງສະຫວນ ັ ນະເຂດ

່ ິ ແວດລອມ ່ີ ນ ສະຖາບນ (ບໍ່ ແນນ ັ ຍຸດທະສາດລວມກຽວ ົ້ ຄວາກຽວກບ ັ ່ ກບັສງ ້ , ຢປຸ ່ ່ ອນ) ປະກດົການຄນ ້ ່ ການສກສາ ການປູກຝງັ (ປີ 2006) ຶ

13

່ ັ ນີ:້ ທີ່ ດນ ສນຍາ ຜູກຂາດແມນ ັ ັ ລະນາເຖງິສວນ ິ , ແຮງງານ, ການປອນ ັ ດບ ິ , ການຂະຫຍາຍ ແລະ ່ ໄດພ ້ ນ ່ ປະກອບ 5 ສວ ່ ນດງ ້ ວດຖຸ

ການຕະຫລາດ. ໃນແບບ 2+3, ຊາວບານ ິ , ໃນຂະນະທີ່ ຜູລ ົ ຶ ໄດໃ້ ຫທ ້ ໃຫແ ້ ຮງງານແລະທີ່ ດນ ້ ງທນ ້ ງັຫມດົ. ໃນແບບ 1+4, ຊາວບານ ້

ໄດໃ້ ຫແ ິ ້ ຕທ ່ ່ ີດນ

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 36 of 45

3.4 ຂະແຫນງການທອງທຽວ ່ ່ , ການຄາ້ ແລະ ອຸດສາຫະກຳ

ໂດຍມີການຍກ ົ ເວນ ັ ້ ເລກ ັ ນອຍ ິ ໃຫແ ິ ຈະກາໍ ້ , ການສາໍປະທານທີ່ ດນ ້ ກກ ່ ານທອງທຽວ ່ ່ , ການຄາ້ ແລະກດ

່ ື , ມີທາ່ ດານ ັ ົ ແລະ ມີຄວາມລະມດລະວງ ັ ັ ເຫມອນ ື ຂະແຫນງການອນໆ ັ ວາ່ບໍ່ ໄດກ ້ ອຸດສາຫະກາໍເຫນ ້ ງວນ

ທີວາ່ຍອນ (i) ຂງົເຂດດງ່ ັ ກາວ ທຳມະຊາດ (ii) ຂງົ ັ ້ ເຖງິການຂຸດຄນ ົ້ ແຫລງຊບພະຍາກອນ ້ ່ ບໍ່ ໄດເ້ ນນ ່ ັ

14 ່ ື ່ ີແຄບ ແລະ (iii) ໄດມ ່ ື ລາວຕາງໆ . ເຂດດງ່ ັ ກາວ ເລກ ົ ເນອທ ີ ານສມົທຽບເລອງ ັ ນອຍ ່ ໄດກ ້ ວມເອາ ້ ກ ່ ້

ການສກສາ ສອງກລະນ ຢ 3.1 ແລະ RTEA (2007) ຢູ່ ຶ ໍ ີ ທ ູ່ ່ ີນີ:້ GTZ (2006a) ຢູພ ່ າກສວຍນ ່ ່ ິ ໄດເ້ ນນ ພາກສວນ 3.5 - ເຊງ ັ ້ ກຽວ ່ ່ ກບັການທອງ ່ ທຽວ ່ , ການຄາ້ ແລະອຸດສາຫະກາໍດານ ້ ການສາໍ ປະທານທີ່ ດນ . ເຖງິແມນ ສບ ິ ຢາງ ົ ທຽບທາງການຄນຄວາ ົ້ ັ ນອຍ ່ ນອຍ ້ ກໍ່ ພຽງຜານໆ ່ ່ ວາການ ່ ້ ແບບເລກ ້

່ ື ສບ ່ ື , ການນຳໃຊກ ໂດຍມີຄວາມລະມດລະວງ ແຫນງການອນໆ ັ ັ ເມອ ົ ທຽບກບັບນດາຂະ ັ ້ ານສາໍປະທານ ່ັ : ່ ື ດງຶດູດການລງທນ ທີ່ ດນ ົ ຶ ໄດສ ົ້ ຮວມ ັ ທີ່ ຮູດ ິ ເພອ ັ ການເຂາ ້ ະແດງໃຫເ້ ຫນ ່ ໃນຫລາຍໆໂຄງການທີ່ ເປນ ້ ເີ ຊນ

່ ັ ຢູ່ ໂຮງແຮມດອນຈນັພາເລຊ, ແດນສະຫວນ ໂຮງແຮມ ແລະ ບອນ ັ , ໂບເຕນ ັ ແລະ ່ ການພະນນັ ເຊນ ້ າຍຢູຕ ບອນ ົ້ , ແລະຂງົເຂດການຄາທ ່ ະຫລາດເຊາ ້ ່ ີກວາງ ້ ່ ການພະນນັທີ່ ສາມຫລຽມ ່ ທອງຄຳ; ສູນກາງຊືຂ

່ ື ເກມອາຊີ, ເຂດພດທະນາ ການຄາ້ຫວຍ ຂວາງຄືສະຫນາມກລາ ິ ຫລກ ັ 21 ເພອ ັ ້ ຊາຍ ແລະເຂດການຄາ້ ສະຫວນ ັ -ເຊໂນ.

້ ນ ຂໍມ ູ ໂຄງການລະອຽດຢູໃ່ ນບດ ົ ແນບທາຍ ້

1,

່ິ ້ ນ ເຊງປະກອບ ຂໍມ ູ ຈາກຫນງສພມ ັ ື ິ

່ ິ ່ ເຖງິການສາໍປະທານທີ່ ດນ ວຽງຈນທາ ຍມ ໌ ເຊງກາວ ມງກອນ 2006 ແລະ ເດອນ ັ ິ ລະຫວາງ ື ັ ື ່ ເດອນ ພດສະພາ 2007. ຶ 3.5

ການຄນຄວາ ົ້ ັ ້ ດານ ້ ການພດທະນາ

ການສກສາ ທບ ຶ ົ ທວນຄນ ື

່ ັ ່ ນີແ ້ ມນ ຂອງພາກສວນ ົ ທວນຄນ ື ່ ດງກາວ ່ ການທບ

ນອກຂະແຫນງການສະ

ເພາະ. ການສກສາ ແມນ ກ່ ຄ ຶ ົ້ ັ ທີ່ ສາຄນ ໍ ັ ດານ ັ ໍ ື ່ ມີທາ່ອຽງ ່ ໄປດານ ້ ການຄນຄວາ ້ ຂອງປະເດນ ້ ການພດທະນາ

່ ິ ໂຄງການມີທາ່ອຽງ ້ ນ ວທ ູ ໄດຈ ິ ີການເຊງ ັ້ ຫນກັໃສກ ່ ເນນ ່ ານວາງແຜນຈາກຂໍມ ້ າກພາບຖາຍ ່ ທາງດາວທຽມ

່ ີໄດກ ຢູໃ່ ນລະດບ ແລະເຂດ ຕາມມາດຕາສວນທ ການສກສາ ສອງ ັ ແຂວງ, ເມອງ ື ໍ ົ ໃຫ.້ ລກສະນະ ັ ຶ ່ ້ ານດ

່ ື ຖືວາ່ຈະພບ ຢາງ ພູມ ີ ັ ຫນາ້ເຊອ ົ ຮູບການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ ທີ່ ມີຄວາມສາຄນ ໍ ັ ສາລບ ໍ ັ ການພດທະນາ ັ ່ ກໍ່ ບ່ ໍເປນ ່ ິ ຄນ ປະເທດອນ ແລະ ກໍ່ ອາດນາໍໄປສູກ ແນະນາໍສບສວນ ເບງ ັ ກວາງຂວາງ ຶ ື ໃນອະນາຄດ ົ ້ ່ ານໃຫການ ້

້ື . ເພາະພບ ົ ເຫນ ັ ົ ປນ ົ ເປກນັເກດ ີ ຂນ ັ ວາ່ມີການສບສນ

ຍອນ ົ ເຈາົ້ໄດພ ົ ການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ ມາ ້ ວາ່ເຂາ ້ ບ

່ ື ເປນ ່ ັ ່ ຈງ ່ ິ ມີບດ ຈາກໄລຍະທີ່ ໄກຫລາຍ, ການສກສາ ດງກາວ ຶ ົ ບາດສາຄນ ໍ ັ ທີ່ ຈະຕອງ ີ ເພອ ັ ຂວົຕໍ່ ້ ໄດດ ້ າໍເນນ

ລະຫວາງ 1 ການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ ສາໍປະທານທີ່ ໄດກ ິ ໃນຮູບການພວພນ ົ ັ ່ ຜູນ ້ າໍ ໃຊດ ້ ນ ້ າວ ່ ໃນພາກສວນ ່

່ິ ັ ເຖງິຊບ ແລະລະຫວາງ ປະຈຸບນ ັ ສມບດ ົ ັ ນອຍໆ ິ ຂອງໂຄງການພດທະນາ ັ ັ ເຊງຕດ ້ ່ ການສາໍປະທານທີ່ ດນ

ອອກຈາກຕວຢາງ ົ ່ ຂອງຄວາມເປນ ັ ຈງິ,

14

່ ື ການທາໍມາຫາກນ ເປນ ັ ຮູບປະທາໍຂອງການຈດັວາງເລອງ ິ ຂອງ

້ ກ ້ ່ ີໄດເ້ ວາ ້ ມນ ຂໍຍ ົ ເວນ ັ ້ 2 ຂໍທ ົ້ ໃນນີແ ່ GTZ (2006a) ໃນຕອນທີ 3.1 ແລະ RTEA (2007) ໃນຕອນທີ 3.5

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 37 of 45

່ ື ກດົລະບຽບການຕາງໆ ່ ິ ອນ ່ ື ທີ່ ຊຸມຊນ ເລອງ ແລະສງ ົ ທີ່ ກຽວ ັ ເຖງິການຕະຫລາດ, ການເຂາ ົ້ ມາຈດການ ັ ່ ພນ ່

່ິ ່ ົ ຂອງຄາໍທີ່ ວາ່ ການ ທາໍມະຊາດປະກດົໃຫເ້ ຫນ ພອມໆ ກນັພາຍໃຕຄ ັ ຮມ ັ ມີທງັດານ ້ ດ ີ ແລະບໍ່ ດີເຊງມາ ້ ້ ນ

ພດທະນາ . ັ

່ ື ການພດທະນາ ອງການ ສະຫະປະຊາຊາດເພອ ົ ັ

2006.

ບດ ຊບພະຍາກອນ ົ ລາຍງານການພດທະນາ ັ ັ

ມະນຸດຂອງປະເທດ: ການຄາ້ສາກນົ ແລະ ການພດທະນາ ຊບພະຍາກອນ ມະນຸດ ັ ັ

່ ື ປະກອບໃຫຄ ເພອ ຊບພະຍາກອນ ມະນຸດປີ 2001 ທີ່ ກາວ ົ ບດ ົ ລາຍງານການພດທະນາ ັ ັ ້ ບ ່ ເຖງິ “ການ

ພດທະນາ ຊນນະບດ ັ ົ ົ “ ບ ົດລາຍງານປີ 2006 ໄດກ ິ ີການຂອງການຂະຫຍາຍຕວົໄປຍງັນາໆ ້ າວ ່ ເຖງິວທ

ປະເທດຂອງຮູບການພດທະນາ ຢູລ ັ ີ ໃສກ ົ້ ົ້ ເປນ ັ ຫລກ ັ , ບດ ົ ລາຍງານ ່ າວ. ໂດຍອງ ່ ານຄນຄວາ ້ ໄລຍະຕນ ໄດກ ້ າວ ່ ເຖງິ

່ັ ການທບ ົ ທວນຄນ ື ບນ ັ ດາຂະແຫນງການຕາງ ່ ໆເຊນ

ການຜະລດ ິ ໄມ,້

ໄມແປຮູ ບ, ້

ການທອງທຽວ ໄຟຟາ ິ ໍ , ເສດຖະກດ ິ , ບໍ່ ແຮ,່ ໄມທອນ ັ ໍ ້ ົ . ພອມ ່ ່ , ກະສກາ ້ ່ , ພະລງງານ ້ ນາຕກ ້ ດຽວກນັກໍ່

່ ິ ສະເພາະຕາຕະລາງ 30, 32, 33 ຢູເ່ ອກະສານຕດ ສະຫລຸບສະຖຕ ິ ິ (ເບງ ິ ຄດ ັ IV) ແລະບາງກລະ ໍ ນີ ຄນຄວາ ື ເຊໂປນ ແຂວງສະຫວນ ັ ນະ ົ້ ໍ ັ ໂຄງການທີ່ ມີການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ : ໂຄງການບໍ່ ແຮເ່ ມອງ ້ ສາລບ ່ ື 1, ນາໍ້ມງັ 3, ນາໍ້ ແລະນາໍ້ງມ ຸ ທີ່ ໃຊເ້ ຄອບ ເຂດ, ໂຄງການນາໍ້ຜາເຕນ ື ໂລຫະຢູແ ັ ບໍ່ ດີບກ ່ ຂວງຄາໍມວນ ່

່ ື ກາວ ເລກ ີ 2. ເມອ ົ້ ໃນການ ິ , ເທນຫນ ີ ີ ບູນ, ໂຄງການໄຟຟາ ໍ ້ ົ ນາໍ້ເທນ ່ ເຖງິຂງົເຂດການນາໍໃຊເ້ ຂາ ້ ນາຕກ ່ັ ພດທະນາ ຄນ ັ ົ ເຊນ

ຂະແຫນງການກະສກາ ິ ໍ,

ປາ ່ ໄມ,້

ບໍ່ ແຮ,່

ພະລງັງານໄຟຟາ ໍ ້ ົ ແລະ ້ ນາຕກ

ການທອງທຽວ ຢາງ ກຽວ ົ ລາຍງານກຽວ ິ ໄດອ ິ ່ ່ , ບດ ່ ກບັການສຳປະທານທີ່ ດນ ້ ະທບາຍ ່ ກວາງຂວາງ ້ ່ ກບັ ຄວາມແຕກຕາງ ່ ລະຫວາງ ່

່ ົ ອອກພອມ “ການສງ ຄນ ັ ົ ໃຫມ ີ ວາມສາມາດສູງ“ ້ ທງັການພດທະນາ ້ ຄ

ຂງົເຂດຂະແໜງການກະສກາ ິ ໍ, ປະຊາກອນ.

ໄມແປຮູ ບ, ້

່ັ ເຊນ

່ ື ຍາຍ ການທອງທຽວ ິ ກຽວ ່ ່ ແລະເສດຖະກດ ່ ກບັການເຄອນ ້

່ ິ ທີ່ ກາວ ້ ມນ ສງ ຄນ ົ ັ ໂດຍກງົກບັການພດທະນາ ັ ົ . ່ ມານີແ ່ ພວພນ

່ ິ ທີ່ ພບ ສງ ົ ພນ ັ ກບັ

ການ

່ ື ການສງ ່ ົ ອອກ. ພດທະນາ ຄນ ແລະໄຟຟາ ັ ົ ທີ່ ມີຄວາມສາມາດນອຍ ້ “ ໄດແ ້ ກຂ ່ ງົເຂດບໍ່ ແຮ,່ ໄມທອນ ້ ່ ້ ເພອ

່ ັ ່ , ການນາໍໃຊກ ໃນຂະແຫນງການດງກາວ ຄນ ຮບັຈະ ໍ ັ ຄວາມສາມາດພດທະນາ ັ ົ ໄດອ ີ ໃສແ ້ າລງ ້ ງ ່ ຫລງລາຍ ່ ແຈງ້ຈາກຊບພະຍາກອນ ທີ່ ນາໍໃຊ,້ ັ

ໂດຍສະເພາະມີການບນ ັ ເທາ ົ ໃຫຫ ້ ລຸດຜອນ ່

ແລະການຊດ ົ ເຊຍ ີ

ເຖງິແມນ ັ ຂອງການສາໍປະທານທີ່ ດນ ິ , ່ ບໍ່ ໄດກ ້ າວ ່ ໃນກອບປະເດນ

ບດ ົ ລາຍງານສະ

່ ິ ແວດລອມ ່ ິ ແລະການສງ ່ົ ຕາງໆ , ຜນກະທບ ສງ ົ ົ ຈາກການທາລາຍ ໍ ິ ຂອງຄນ ົ ທອງ ່ ້ , ການທາໍມາຫາກນ ້ ຖນ ່ື . ອອກອນໆ

່ ົ ອອກ ເຫນການສາ ສງ ີ ໍ ປະທານແມນ ີ ໃສຊ ັ ່ ອງ ່ ບພະຍາກອນ

່ ົ ອອກຈະເພມ ່ ີ ຂນ ເຖງິແມນ ັ ບນ ັ ການສງ ຶ້ ່ ປດຈຸ

່ື ຢາງ ກ່ ຄ ໍ ວນໃຫມ ີ ອບເຂດຈາໍກດັແລະຈດັວາງຍຸດທະສາດໃຫດ ່ ຕໍ່ ເນອງ ້ ຂ ້ ,ີ ໂດຍການນາໍໃຊແ ້ ຫລງລາຍ ່ ່ ື ລງທນ ຮບັມາຈາກຊບພະຍາກອນ ເພອ ແລະ ຂງົເຂດ ັ ົ ຶ ໃສຂ ຶ ່ ະແຫນງການສາທາລະນະສຸກ, ການສກສາ

່ ື ທີ່ ມີຜນ ່ ື ຕໍ່ ກບັເສດຖະກດ ່ ິ , ໄດມ ອນ ົ ກະທບ ົ ທະວຄູ ີ ນຕໍ່ ການພດ ັ ທະນາຄນ ົ ທ່ ີມີການເຊອມ ິ ຂອງທອງ ້ ຖນ ້ ີ

ການກະທບ ຕ່ ໍຂງົເຂດສາທາລະນະສຸກ ແລະຄວາມຫມນຄງ ົ ທາງດານ ົ ເລກ ັ ນອຍ ັ ້ ົ ຂອງຊ ົນນະບດ ົ ້ ລບ ້ ່ ື “ຂາດວິໃນກຽວ ່ ົ ດນ ແລະມີໂອກາດນອຍ ິ “ ້ ໃນເມອ ່ ກບັພາສີ“ ຫລືວາ່ “ການຊອກຫາການເຊາ

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 38 of 45

ເອກະສານສາມາດເອາ ົ ໄດທ ້ ່ ີ http://hdr.undp.org/docs/nhdr/consolidated_replies/121.pdf Bechstedt & Gilbos (2007): ເອກະສານຄວາມເປນ ປະເມນ ັ ມາກຽວ ັ ີ ຜນ ົ ກະທບ ົ ຄວາມທຸກ ່ ກບການ ຍາກ ແລະ ສງຄມ ັ ົ

ການປະເມນ ີ 2 (PSIA 2), 2 ເອກະສານ ແລະ ບດ ົ ສະຫລຸບ

່ ັ ່ ເພອ ່ ື ກວດສອບການກະທບ ເປນ ດງກາວ ັ ເວລາ 85 ວນ ັ ໃນຊວງ ຶ ົ ດານ ່ ປີ 2006-2007, ການສກສາ ້ ສງຄມ ເບອງ ັ ົ ຂອງການໃຊຈ ື້ ລດ ັ ໂດຍການສງັເກດການສກສາຜນ ຶ ົ ການບລການ ໍ ິ ື້ ລດ ັ ້ າຍ ່ ເບອງ

ນະໂຍບາຍດານ ິ ໍ ກຽວ ້ ກະສກາ ່ ກບັເຂດທຸກຍາກ, ່ ິ ໄປຍງັຫລາຍໆເຂດ ທມງານ ໄດລ ີ ົ ້ ຖນ ້ ງທອງ

ໂຄງການພດທະນາ ຂອງລຸກຊາໍບວກຢູ່ ັ

່ ົ ແລະຜູຍ ໂດຍສະເພາະແມນ ົ ເຜາ ິ . ່ ກຸມ ່ ຊນ ້ ງ

ແລະສກສາ ຶ

4

ແຂວງບລ ໍ ິຄຳໄຊ,

ພອມ ້ ທງັ

ຄະນະ

ຂງົເຂດຂອງໂຄງການພດທະນາ ັ

(

ໂຄງການພດ ັ ນະຊນນະບດ ົ ົ ຢູເ່ ຂດ

ພູດອຍຂອງ GTZ ຢູແ ໍ ້ , ໂຄງການທະນາຄານໂລກກຽວ ່ ຂວງບໍ່ ແກວ ້ , ໄຊຍະບູລີ ແລະຫລວງນາທາ ່

ກບັກອງທນ ູ ແລະ ບູລະນະການປົກຄອງຢູແ ຶ ຫລຸດຜອນ ່ ຄວາມທຸກຈນົ ແລະ ໂຄງການປະຕິຮບ ່ ຂວງ ່ ັ (ການປູກຢາງຢູແ ສາລະວນ ດານພດ ັ ) ແລະ 3 ກໍລະນ ີ ສກສາ ຶ ື ຜນ ົ ແລະຂອງໃຊເ້ ຊນ ້ ່ ຂວງຫລວງນາໍ້

ທາ, ປູກກາເຟຢູ່ ແຂວງເຊກອງ,

່ ິ ັ ຫມດົນນັ້ກໍ່ ໄດກ ແລະ ການປູກສາລີຢແ ໍ ົ ົ ັ ) ເຊງທງ ້ ານດ ູ່ ຂວງຫວພນ

່ ິ ແມນການ ່ ື ການພດທະນາ ້ື ທີ່ ດນ ເຊງ ທາ້ທາຍທີ່ ເພອ ເນອ ິ ໃຫສ ີ ະເທດອ ັນກວາງຂວາງ ັ ້ າໍປະທານຢູໃນພູມປ ້ ່

່ິ ີ ສຸດຢູ່ ສ.ປ.ປ.ລາວ ການສກສາ ໄດວ ຶ ິ “ ແລະ “ລຸມ ້ າດພາບກາວ ່ ເຖງິທງັສອງບອນຄ ່ ື “ເທງ ່ “ ເຊງມ

ຄວາມທາ້ທາຍກຽວ ອງ ຢາງ ັ ີ ໃສແ ່ ກບັການພດທະນາ ່ ຕແ ່ ຫລງຊບພະຍາກອນ ່ ັ ່ ດຽວ: ຂະຫຍາຍຕວົຂອງເສດຖະກດ ິ ແຫງ່ຊາດ ່ ົ ນນັ້ ກອນທາໍມະຊາດເທາ

ຊາດ

(ໄມ,້

ແຮທ ່ າດ,

(1:25)

(1)

ອດຕາ ການ ັ

ໄດກ ໍ ົ ຄາດຄະເນຢາງ ້ ານດ ່ ຈະແຈງວາ ້ ່ ມາແຕແ ່ ຫລງຊບພະຍາ ່ ັ

ໄດມ ທຳມະ ີ ານຮວມ ົ້ ແຫລງຊບພະຍາກອນ ້ ກ ່ ກາວ ່ ເຖງິການຂຸດຄນ ່ ັ

່ ື ປາ ເຄອງ ່ ຂອງດງົ)

ແລະຂອບເຂດອນ ຂອງການສາໍປະທານທີ່ ັ ກວາງຂວາງ ້

່ິ ່ ື ກໍ່ ນາໍມາເຊງການຈດ ່ິ ້ື ທີ່ ປາ ດິນ…ເຊງບາງ ເທອ ັ ວາງພນ ່ ທາໍມະຊາດ

່ ື ການປູກຢາງພາລາ, ເພອ

ມນັ

່ ື ທີ່ ເປນ ່ັ ່ ແລະຜນລະປູ ກອນໆ “ຈະຊວຍ ົ ັ ສນຄາ ິ ້ ໄດ ້ (1:171); (2) ລາຍຮບັຈາກການລງທນ ົ ຶ ດງກາວ ່ ປະກອບສວນ ່ ຫລຸດຜອນ ່ ຄວາມທຸກຍາກຢາງ ່ ຈະແຈງ້

ຖາ້ ຫາກມີການລງົທຶນຢາງ ິ ິ ຜນ ົ ” ່ ມີປະສດທ

່ໍ ່ີ ທ ່ ິ ໄດຖກ (1:25) ແຕເ່ ຖງິຢາງ (3) ພະນກງານ ແຂວງ ແລະ ຊຸມຊນ ັ ົ ທຢູ ່ ນນັ້ກຕາມ ່ ອງ ້ ຖນ ້ ື ເກາະຢູລ ່ ະ

ຫວາງ ່ ການ,

ເຮດວຽກ “ ັ

່ື ອນ ັ ທີຫນງ

ອນ ັ ທີສອງ

“ກະຕລ ື ລ ື ນ ົ້ ນາໍແຫລງທ ົ ປະໂຫຍດ ່ ່ ີຈະໄດຮ ້ ບັຜນ

ແລະ

ຈະມີໂອກາດໄດ ້

“ການກຽມພອມ ົ ່ ື ສາໍຫລວດຫາຜນ ົ ປະ ້ ຂອງຂະແຫນງການເອກະຊນເພອ

ໂຫຍດຝາຍ ບໍ່ ຈະແຈງ້, ແລະ ົ ການໃນການຕໍ່ ລອງ, ຂອບເຂດທາງດານ ົ ່ ດຽວກບັຂາດປະສບ ້ ກດຫມາຍ ່ ິ ແມນບໍ່ ່ ັ ໃສການ ່ ື ເສດຖະກດ ການຈດັຕງັ້ຢູທ ເຊອມ ິ ໃນຮູບແບບການ ່ ອງ ້ ຖນ ່ ແຫນນ ້ , ແລະ (4) ການເລງ ່

່ ື ສານກນັຢາງ ເຊອມ ຈາກພາຍນອກ - ທງັຫມດົນີໄ້ ດເ້ ຮດ ັ ຊວນການພດທະນາ ັ ັ ່ ແຂງແຮງ ແລະການຊກ ່ ື ບານ ໃຫມ ໃນເມອງ ີ ານອບ ົ ພະຍກ ົ ຈາກຊນນະບດ ົ ົ ເຂາມາ ົ້ ື , ຈາກນນັ້ກໍ່ ໄປປະເທດເພອນ ້ ກ ້ ໄກຄ ້ ຽງ ໂດຍ

່ ື ເປນ ່ ິ ເກດ ສະເພາະແມນ ັ ແບບນນັ້, ຈງ ີ ມີຄວາມສຽງ ິ ່ ປະເທດໄທ. ໃນເມອ ່ ສູງຕໍ່ ການຄາ້ປະເວນີ, ການຕດ ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 39 of 45

້ື ເອດສ,໌ ເຊອ

(ສະຫລຸບ: 32)

ການໃຊຄ ້ ວາມຮຸນແຮງທາງຮາງ ່ ກາຍ

່ ື ຂອງການຄາຂາຍ ການຕກ ມະນຸດ ົ ເປນ ັ ເຫຍອ ້

້ ນ ່ ີ ເຕມ ຂໍມ ູ ເພມ ສະຫະພາຍເອລບ ີ ສາມາດເອາ ົ ໄດທ ົ ີ ົ ທ່ ີວຽງຈນັ ້ ່ ີ ທະນາຄານໂລກ ແລະ ອງການ ສະຖາບນ ພດທະນາ ແບບຍນ ອະນຸລກ ັ ສາກນົສາລບການ ໍ ັ ັ ື ຍງົ, ອງການ ົ ັ ທາໍມະຊາສາກນົ, ຄະນະກາມະ ໍ ່ ິ ແວດລອມ ການແຜນການ ແລະ ການລງທນ ວິທະຍາສາດ ເຕກ ົ ຶ ແລ ະອງການ ົ ັ ໂນໂລຊີ ແລະສງ ້ .

່ ິ ແວດລອມ ໂຄງການປະເມນ ບດ ີ ກຽວ ັ ຮາງ ົ ລາຍງານແຫງ່ ່ ກບັການຄາ້ ແລະ ສງ ້ ແບບວອງ ່ ໄວ (ສະບບ ່ ຊາດສາລບ ໍ ັ ສ.ປ.ປ.ລາວ)

່ ັ ່ ມາຂາງ ການຮວມ ດງກາວ ົ ິ ນນັ້, ່ ມືລະຫວາງ ່ ອງການ ້ ເທງ

່ິ ໂຄງການໄດປ ີ ກຽວ ້ ະເມນ ່ ກບັການຄາ້ແລະສງ

້ າຄນ ແວດລອມ ແບບວອງ ເອກະສານ ແລະໄດສ ົ້ ົ ຂໍສ ໍ ັ ສາລບ ໍ ັ ສກສາ ຶ ົ ັ ້ ່ ໄວໄ້ ດຄ ້ ນຄວາ ້ 7 ຫວ ້ ນທະນາກບ

່ ັ ່ ວທີ່ ປະກອບດວຍ ຄະນະຊຽວຊານ ຂອງຄະນະກາມະການ ດງກາ ກະຊວງອຸດສາຫະກາໍ ແລະ ການ ໍ ່ ້

ຄາ້, ກະຊວງການຕາງປະ ເທດ, ສະຖາບນ ໄລຂອງລາວ ແລະ ສະມາຄມົການຄາແລະ ັ ມະຫາວທະຍາ ິ ່ ້

ອຸດສາຫະກາໍແຫງ່ຊາດລາວ

ໄດຮ ຂງົເຂດທີ່ ຮວມ ັ ີ ຢູດ ້ ວມ ່ ກນັວິເຄາະບນດາ ່ ກນັດາໍເນນ ່ ານ ້ ການຮວມ ່ ມື

່ ິ ແຕກ ລະຫວາງ ນພາກສວນ ົ ັ ້ : ການຄາ້ແມນ ິ ັ ເຊງ ່ ອນມາແມ ່ ່ ່ ກງກນຂາມ ່ ການສະຫນບັ ່ ຜູຈ ້ ດັຕງັ້ປະຕບດ

່ ິ ແວດລອມ ນ ກ່ ຄ ສະຫນູນຄາຍຄ ເື ປນ ສງ ັ ໍ າຍຄ ື ັ ທະນາຍ ແລະ ການປກຄອງ ົ ້ ກໍ່ ແມນ ່ ການສະຫນບສະຫນູ ້ ້ ການເປນ ັ ທະນາຍ.

່ ິ ່ ີພບ ສງທ ົ ເຫນ ັ ປະກອບມີ:

ສາງ ອ ີ ວາມສາມາດ, ້ ອງົກອນກຽວຂ ່ ້ ງໃຫມ ້ ຄ

(1)

່ ື ໃຫການ ຄາ້ໄດດ ເພອ ີ ໄປໃນແງທາງບວກ, ້ ້ າໍເນນ ່

້ື ກໍ່ ຕອງ ັ ຫາວທ ິ ີທາງໃຫເ້ ກດ ີ ຂນ ີ ນວຄດ ິ ເນນ ັ ້ ເຖງິບນ ້ ໄດມ ້ ແ

່ ິ ແວດລອມ ໄດ ້ ແຕບ ການປະເມນ ໍ ັ ຂະບວນການສກສາ ຶ ີ ຂງົເຂດສງ ່ ່ ໍໄດຫ ້ ມາຍຄວາມວາ່ໃຫຈ ້ າກດ ້ ສງຄມ ັ ົ ,

ຫມາຍຄວາມວາ່ຕອງ ບາດກາວ ກນັ. ັ ີ ກຽວ ິ ໍ ການລງທນ ົ ຶ ໄປພອມໆ ້ ຮກສາ ້ ເດນ ່ ກບັກດຈະກາ ້

ຂງົເຂດລະດບ ັ ສາກນົ,

່ັ : ນະພາບສູງເຊນ

ບໍ່ ແຮ,່

(2)

ແລະ ໃນ

ປະເທດລາວແມນ ທາໍມະຊາດທີ່ ມີຄນ ຸ ັ ໄປດວຍ ັ ່ ເຕມ ້ ຊບພະຍາກອນ

ທາ່ແຮງພະລງງານ ໄຟຟາ ັ ໍ້ ົ , ້ ນາຕກ

ປາ ່ ໄມ ້

ແລະຂງົເຂດຂະແຫນງການ

່ ິ ນີສ ້ າມາດດງຶດູດໃຫນ ກະສກາ ິ ໍ . ສງ ຶ ມາດາໍເນນ ີ ທຸລະກດ ິ ໄດ:້ ພອມ ົ ເຈາົ້ກໍ່ ຈະນາໍເອາ ົ ້ ກັລ ົງທນ ້ ກນັນນັ້ເຂາ ມາດຕະຖານຂອງເຂາ ການພວພນ ົ ເຈາົ້ເອງພອມ ໍ ິ ົ ັ ຂອງເຂາ ົ ເຈາົ້ເອງ ້ ທງັລະບອບບລຫານ

ອາດເກດ ູ ການເປນ ີ ມີຮບ ັ ນາຍຫນາ້ຂາຍທງັຫມ ົດກດຈະກາ ິ ໍ ຕາງໆ ່

-

ໃຫຜ ົ ທາໍອດ ິ ້ ປ ້ ູ ະມູນຄນ

ຈາກນນັ້ກໍ່

່ິ ້ ເຊງຕອງ

້ ສງ ່ ິ ນີໃ້ ຫໄ້ ດ ້ (47); (3) ເຖງິແມນ ່ໍ ຫລກ , ການ ີ ເວັນ ິ ັ ດາໍເນນ ີ ງານໄດຢ ີ ກຕາມ ່ ຈະມີການປະຕບດ ້ າງ ່ ດີເລດ ່ ື ປອງ ່ີ ຕດຕາມ ຢາງ ສາມາດ ິ ັ ເອກະລາດ ກໍ່ ເຫນ ັ ທງັນີເ້ ພອ ົ ເສຍຫາຍ ທອາດ ັ ວາ່ມີຄວາມຈາໍເປນ ່ ເປນ ້ ກນັຜນ ເກດ ຂອງບລສດ ີ ຂນ ື້ ໄດຕ ັ ິ ໍ ິ ັ ກຽວ ັ ົ . ກຽວ ້ ່ ໍຄວາມຮບຜດຊອບ ່ ກບັຂງົເຂດສງຄມ ່ ກບັຂງົເຂດພາຍໃນປະເທດ (4)

່ ື ມຄວາມ ່ື ໃນເມອ ຈາໍເປນ ອງົກອນທີ່ ມິຄວາມສາມາດອນ ີ ັ ຕອງການ ັ ກວາງ ັ ້ ແຂງເພອ ້ ້ ໃຫຍ ່ ແລະເຂມ

ຕດຕາມ ການຈດັຕງັ້ລະບຽບຫລກການ (ຂະແຫນງການຄນ ິ ັ ົ້ ຄວາ້ລະດບ ັ ຊາດ) ໂອກາດທີ່ ມີກ່ ຄ ໍ ຈ ື ະຕອງ ້

່ ັ ່ (48); ແລະ (5) ຄວາມພະຍາຍາມເຂາ ປະເມນ ີ ລະອຽດຊອ ົ້ ເປນ ັ ສະມາຊກ ິ ່ ງວາງ ່ ຂອງອງົກອນດງກາວ ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 40 of 45

ອງການ ການຄາ້ໂລກ ສາມາດປະກອບແຫລງຈາກ ພາຍນອກກຽວ ົ ່ ່ ກບັມາດຕະຖານສາກນົຂອງລະບອບ ກດຫມາຍ . ເອກະສານມີຢທ ົ ູ່ ່ ີ http://www.iucnlao.org/News.htm

NAFRI (ອງົປະກອບການຄຸມ ິ ) 2007b. ສະບບ ັ ຮາງ ິ ້ ຄອງທີ່ ດນ ່ ວິເຄາະການກະເສດ-ນິເວດວທະຍາ

ປື້ ມດງ່ ັ ກາວ ີ ໃສປ ົ ການ LSFU ARP ຢູເ່ ມອງ ື ໂພນໄຊ ແຂວງຫລວງພະບາງ ແລະ ່ ແມນ ່ ອງ ່ ະສບ ່ ິ ເພອ ່ ື ເປນ ເມອງນາ ຫມ ໍ້ ແຂວງອຸດມົໄຊ, ໂດຍອງ ື ີ ໃສວ ິ ີການຂອງຄ ົນທອງ ັ ເຈາົ້ການການດ ໍ ົ ເຂດ ່ ທ ້ ຖນ

ແລະວິເຄາະລະບບ ົ ກະສກາ ິ ໍ , ແນໃສກ ໍ ົ ການຄນຄວາບຸ ົ້ ິ ກະສກາ ິ ໍ ່ ານສາງ ້ ແຜນການແລະ ການດ ້ ລິມະສດ

່ື ປາ ແລະ ການຂະຫຍາຍກດຈະກາ (6). ວທ ັ ິ ໍ ອນໆ ິ ີການທີ່ ນາໍມາໃຊ ້ ແລະ ່ ໄມ,້ ການພດທະນາ ້ ນ ການຈດັຕງັ້ປະຕບດ ູ ໄປພອມ ິ ັ ແມນ ັ ຂໍມ ີ ວດ ັ ຖຸ ່ ການເກບ ້ ກນັທງັສອງຢາງ ່ ທງັທາງຊວະ

່ ັ ່ ກຽວ ສງຄມ ັ ົ .ການເຮດ ັ ວຽກດງກາວ ິ ່ ກບັການວິເຄາະການກະເສດ-ນິເວດວທະຍາ

ແລະເສດຖະກດ ິ

ການດ ຂອງ ໍ ົ ລກສະນະ ັ

ເຂດເມອງ ື , ເຂດບານ ້ , ສາທາລະນຸປະໂພກ, ການປອງ ້ ກນັ ແລະການ ້ , ສະຖານທີ່ ຕງັ້ຂອງບານ ພດທ ັ ະນາປາ່ໄມ,້

ເຂດທຸກຍາກ,

ຕາງໆ . ແລະເຂດພດທະນາ ສະຖານທີ່ ບລການ ໍ ິ ັ ່

່ ິ ທີ່ ພບ ສງ ົ ເຫນ ັ ມີຄ:ື

(1) ການວິເຄາະການກະເສດ-ນິເວດວິທະຍາ ໂດຍອງ ແລະ ຂອບເຂດ ີ ໃສມ ື ່ າດຕະຖານຂອງເມອງ

ເຫນມາດຕະຖານ ວທ ສະຖານທີ່ ການພດທະນາ ໍ ົ ເຂດ ແມນ ໍ ັ ັ ິ ີການເຮດ ັ ແຜນທີ່ ການດ ັ ່ ນອຍ ້ ຫລາຍສາລບ ແຜນທີ່ ການນາໍໃຊທ ິ ແລະ ການການດ ໍ ົ ດນ ິ ໃຫນ ັ ເຈາົ້ ້ ່ ີດນ ້ າໍໃຊຂ ້ ອງຊາວບານ ້ . (2) ການສາງ ້ ຄວາມເປນ

້ ນ ການກຽວ ູ ແລະການວາງແຜນກດຈະກາ ັ ກາໍຂໍມ ິ ໍ ຢາງ ໍ ັ ຄືກນັກບັ ່ ກບັການເກບ ່ ນອຍ ້ ກໍ່ ແມນ ່ ມີຄວາມສາຄນ ້ ນ ການເກບ ູ ; ັ ກາໍຂໍມ

(3)

້ ນ ຄຸນນະພາບຂອງຂໍມ ູ ແມນ ່ ໄດມ ້ າຈາກການສະຫນບັສະຫນູນຈາກຫລາຍ

່ິ ່ັ ່ ພາກສວນ ອງການ ຈດັຕງັ້ທີ່ ກຽວຂອງ ຮູ້ ຂອງການສກສາ ເຂດດງກາວ ແມນ ົ ື ເຊງຄວາມ ຶ ົ ່ ່ ້ ຂອງເມອງ ່ ເຂາ

້ ນ ມີຄວາມເຂາ . (4) ມູນຄາ່ໃນການເກບ ູ ແມນ ຸ ນະພາບຊາໍ້ພດ ົ້ ໃຈຢາງ ັ ກາໍຂໍມ ັ ສູງ ່ ກວາງຂວາງ ້ ່ ຕາ່ ໍ ແຕຄ ່ ນ

່ ິ ໄດຮ ່ິ ເຊງ ູ ດານ ໍ້ ນ ິ ສງຄມ ັ ົ ຈາກທອງ ້ ບັແຫລງຂ ່ ມ ້ ເສດຖະກດ ້ ຖນ

ແທນທີ່ ຈະແມນ ດບ ົ ັ ຊາດມາເຮດ ັ ່ ເອາລະ

ແທນ. ແລະ (5) ໂດຍການການດ ໍ ົ “ປະເດນ ັ ແລະບນ ັ ຫາ“ ກຽວ ົ້ ່ ກບັການຄນຄວາ ້ , ການຂະຫຍາຍ (ທາງອອກຈາໍເປນ ັ ຕອງ ີ ແຜ)່ , ້ ໄດເ້ ຜຍ

ການພດທະນາ ັ

(ທາງອອກແມນ ່ ຕອງ ້ ໄດສ ້ າງ ້ ໂຄງລາງ ່

ຫລື

ສາລານຸປະໂພກ). ການວິເຄາະການກະເສດ-ນິເວດວທະຍາ ເຫນ ິ ັ ທີ່ ໃຫຍແ ໍ ອງ ັ ັ ວາ່ແມນ ່ ປະເດນ ່ ຕກ ່ ່ຕ ້ ປບ ໃຫມ ກະທາໍໃຫເ້ ກດ ີ ານຈດການ ັ ີ ຂນ ື້ ໃນທຸກໆກດຈະກາ ິ ໍ ຂອງຂງົເຂດນີ.້ ້ ກ

້ ນ ຂໍມ ູ ສາມາດເອາ ົ ໄດທ ້ ່ ີ NAFRI

່ ິ ແວດລອມ ່ ິ ແວດລອມ ອງການ ວທະຍາສາດ ເຕກ - ການຊຸກຍູໂ້ ຄງການຄຸມ ົ ິ ັ ໂນໂລຊີ ແລະ ສງ ້ ້ ຄອງສງ ້

່ ິ ພາກ 3.2 ຂາງ (2007) ກະລຸນາເບງ ິ ້ ເທງ

່ ິ ແວດລອມ ໂຄງການຊຸກຍູກ ທ່ ີດາໍເນນ “ການວາງ ີ ໄປໃນປດຈຸ ັ ບດ ັ ແມນ ັ ້ ານຄຸມ ້ ຄອງສງ ້ ່ ສະແດງໃຫເ້ ຫນ

່ ື ສານໄດມ ແຜນແບບເຊອມ ິ ັ ຢູແ ້ າຈາກພາບຖາຍ ່ ທາງດາວທຽມ“ ໄດຈ ້ ດັຕງັ້ປະຕບດ ່ ຂວງອຸດມົໄຊ ໂດຍ ການນາໍໃຊມ ິ ຢູແ ້ າດຕາສວນ ່ ຂອງດນ ່ ຂວງ ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

່ ື ທດ ເພອ ົ ສອບດານ ້ ການວາງແຜນໂດຍການວາງແຕມ ້ ຮູບທີ່ Page 41 of 45

່ິ . ໄດຂ ູ ຈາກພາບຖາຍ ໍ້ ນ ັ ໃນລະດບ ັ ຊາດ ແລະ ເຂດທອງ ້ ມ ່ ທາງດາວທຽມ. ການກະທາໍແມນ ່ ເຮດ ້ ຖນ ໂຄງການໄດສ ັ ວາ່ ້ ະແດງໃຫເ້ ຫນ

່ ື ມສານແຜນການທີ່ ໄດຮ ້ ນ ການຈະເສອ ູ ຈາກພາບຖາຍ ້ ບັຂໍມ ່ ທາງດາວ

່ ິ ີ ້ ທີ່ ພວພນ ທຽມ ເຊງມຫນາ ຕດຕາມ ແລະກວດກາສະພາບແວດລອມ ົ ັ ກບການ ັ ິ ້ ໄດແ ້ ນວໃດ, ການອອກຂໍ ້

່ ິ ແວດລອມ ຕກລງ ົ ົ ອະນຸມດັກຽວ ່ ກບັສງ ້ ,

່ ິ ແວດລອມ ການກວດຄນຜນ ື ົ ກະທບ ົ ຕໍ່ ການປະເມນ ີ ຜນ ົ ຈາກສງ ້ ,

່ິ ການຕດສນ ຂອງໂຄງການ ເຊງອາດ ສາມາດກະທບ ັ ິ ສະຖານທີ່ ໂຄງການ ແລະການດາໍເນນ ີ ງານຕາງໆ ົ ່ ໃສສ ິ ແວດລອມ ່ ່ງ ້ ,

່ີ ່ ິ ແວດລອມ . ພອມ ຄຸມ ້ ຕາງໆ ່ ້ ທງັຫນາ້ທການ ້ ຄອງສງ

ການແບບມີສວນ ່ ຮວມ ່

ແລະ

ພອມ ້ ນນັ້ກໍ່ ຈະຕອງ ້ ນາໍໃຊວທ ້ ິ ີ

່ ີ ສວນ ຄນ ົ້ ຫາວທ ິ ີການໃຫເ້ ກດ ີ ການຮວມ ີ ່ ຮວມ ່ ຢູໃ່ ນ ່ ມີຢໃູ່ ນພາກສວນ ່ ທມ

ສງຫາ 2007. ແຂວງ. ຜນງານ ດງ່ ັ ກາວ ົ ື ິ ່ ຄວາດວາ່ຈະໄດໃ້ ນເດອນ

້ ນ ່ ິ ແວດລອມ ຂໍມ ູ ລະອຽດສາມາດເອາ ວທະຍາສາດ ເຕກ ົ ໄດຈ ົ ິ ັ ໂນໂລຊີ ແລະ ສງ ້ າກ ອງການ ້ GTZ (ກາລງ ຊນນະບດ ໍ ັ ດາໍເນນ ີ ) ໂຄງການພດທະນາ ັ ົ ົ ຢູເ່ ຂດພູດອຍ

້ ອງການສາໍປະທານທີ່ ດນ ເຖງິແມນ ົ້ ົ ຂໍຂ ິ , ໂຄງການພດທະນາ ັ ່ ການຄນຄວາ ້ ບໍ່ ແມນ ່ ການສມົທຽບຂອງຫວ ຊນນະບດ ົ ົ ຢູເ່ ຂດພູດອຍກໍ່ ໄດເ້ ຮດ ັ ວຽກຢູສ ື ຂອງລາວກໍ່ ຄື ່ ອງແຂວງພາກເຫນອ

ແຂວງບໍ່ ແກວ ້

ແລະ

່ ິ ່ ກບັເລອງ ່ ື ນີກ ້ ່ ໄໍ ດຫ ່ ຶ ກຽວ ແຂວງຫລວງນາໍ້ທາ - ເຊງກຽວ ້ ຍຸດສະຫງກັໄປໄລຍະຫນງ ່ ກບັການສາໍປະທານ 15 ້ ມນ ່ ັ ແຫງ່ຊາດໃຫຫ ທີ່ ດນ ິ ອນ ັ ກວາງ ີ ໃສຄ ້ ໃຫຍ.່ ທງັນີແ ່ ອງ ່ າໍສງ ້ ຍຸດການສຳປະທານ . ນອກນນັ້ແຂວງ

ໄຊຍະບູລີຢເູ່ ຂດເຫນອ ື ກໍ່ ພບ ົ ເຫນ ິ ອນ ັ ກວາງ ັ ມີການສາໍປະທານທີ່ ດນ ້ ຂວາງ

່ ິ ແມນຍຸ ເຊງ ່ ດທະສາດການ

່ ື ອີກ, ໂຄງການ ພດທະ ນາຂອງແຂວງ. ຢູເ່ ມອງສງ ັ ື ິ , ແຂວງຫລວງນາໍ້ທາ ແລະກໍ່ ອາດມີຢເູ່ ມອງ ື ອນໆ ໄດຮ ການປກຄອງ ເມອງ ໍ ົ ື ດານ ້ ວມ ່ ວາງແຜນກບັອານາດ ້ ມາດຕາສວນ ່ ວາງແຜນການ,

່ ິ ແມນ ເຊງ ັ ຂໍ ່ ເປນ

່ ິ ແວດ ກຸນແຈວທ ວິທະຍາສາດ ເຕັກໂນໂລຊີ ແລະສງ ິ ີການໃຫມນາ ົ ່ ໍ ມາໃຊ ້ ໂດຍການຮວມ ່ ກບັອງການ

່ ິ ແວດລອ ລອມ ແລະ ໂຄງການຊຸກຍູກ ຂອງສູນທດ ຶ ົ ລອງຄນຄວາ ົ້ ິ ໍ ້ ້ ານຄຸມ ້ ຄອງສງ ້ ມ, ການສກສາ ້ ກະສກາ ່ ັ ່ ມາແລວ ແຫງຊາ ດ ໄດສ ສອງປະເດນ ຶ ັ ດງກາວ ິ ັ ້ , ແລະ ການອອກແຮງການສກສາ ຶ ່ ້ ກສາ ້ ຢູຂ ່ າງ ້ ເທງນນ

່ ື ມສານ ່ື ອນໆ ກ່ ມ ໍ ັ ດາໍເນນ ີ ຢູແ ໍ ຫ ີ ລາຍແຕບ ່ ມນ ່ ການວິເຄາະການເສອ ້ າວ ່ ຢູທ ່ ່ ີນີ.້ ການອອກແຮງກາລງ ່ ່ ໍໄດກ ່ ິ ເອງ. ດນ ິ ໃຫມ ີ ວາມເຫມາະສມົສາລບ ໍ ັ ການຊມົໃຊ ້ ແລະ ມີການຕດ ັ ສນ ິ ໃຈຢູທ ້ ຄ ່ ອງ ້ ຖນ

້ ນ ່ ີ ເຕມ ສາໍລບ ູ ເພມ GTZ ໂຄງການພດທະນາ ຊນນະບດ ັ ຂໍມ ີ ໃຫຕ ິ ຕໍ່ ຫອງການ ັ ົ ົ ຢູເ່ ຂດພູດອຍ ້ ດ ້

(ຫອງກາ ນຢູວ ້ ່ ຽງຈນັ)

ທະນາຄານພດທະນາ ອາຊີ (ກາລງ ັ ໍ ັ ດາໍເນນ ີ ). ການປະເມນ ີ ຄງທ ົ້ ີສອງກຽວ ່ ກບັການມີສວນ ່ ຮວມ ່ ການປະ

ເມນ ີ ຄວາມທຸກຈນົ

້ ນ ຂໍມ ູ ຍງັບໍ່ ແນນອນ ; ຕດ ອາຊີ ຫອງການ ທີ່ ວຽງຈນັ ິ ຕ່ ໍ ທະນາຄານພດທະນາ ັ ່ ້

15

NAFRI 2007a:38 ບນທກ ັ ຶ ທີ 8

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 42 of 45

ທະນາຄານພດທະນາ ອາຊີ (ກາລງ ັ ໍ ັ ດາໍເນນ ີ ). ການປອງ ັ ແລະ ຜູຍ ິ ແລະ ຊຸກຍູ້ ້ ກນັການຄາ້ເດກ ້ ງ ການອບ ົ ພະຍກ ົ ແຮງງານຢາງ ື ້ ຢູເ່ ຂດປະເທດລຸມ ່ ປອດໄພຖກຕອງ ່ ແມນາ ່ ໍ ້ ຂອງ

້ ນ ຂໍມ ູ ຍງັບໍ່ ແນນອນ ; ຕດ ອາຊີ ຫອງການ ທີ່ ວຽງຈນັ ິ ຕ່ ໍ ທະນາຄານພດທະນາ ັ ່ ້

ສະຫະພາບເອີຣບ ນການພດທະນາ ແບບຍນ ົ (ກາລງ ໍ ັ ດາໍເນນ ີ ) ສະຫນບສະຫນູ ັ ັ ື ຍງົຢູເ່ ຂດເນນ ີ ສູງ ແລະ ສນທະນາ ນະໂຍບາຍຫາສະຖານທີ່ ໃຫມ ່ ົ

ທະນາຄານໂລກ (ກາລງ ນະໂຍບາຍກຽວ ໍ ັ ດາໍເນນ ີ ). ສນທະນາ ົ ີ ສູງ ່ ກບັເຂດເນນ

¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 43 of 45

4 Œ ²¾¡¦½¹ì÷®

¯½À©ñ−ꆦ¿£ñ−¢º¤®ö©ì¾¨¤¾−−šÄ©É²ö®Á´È− °ö−¡½êö®Ã−©É¾−ìö®¢º¤Â£¤¡¾−¡¾−¦¿¯½ê¾− ꆴó

¡¾−²ö¸²ñ−¡ñ®¡¾−©¿ìö¤-§ó¸ò©-¢º¤§¾¸®É¾−

À§…¤´ó°ö−´¾¥¾¡

¦º¤¯½À©ñ−¹ìñ¡

(©„¤ê†Ä©É¦ñ¤ì¸´ªÒ į−š): ¡¾−¹ñ−¯È¼−§ñ®²½¨¾¡º−ê¿´½§¾© ùɡ¾¨À¯ñ−ª½¹ì¾©¦ò−£É¾-

Áì½

¦ò©êò¡È¼¸¡ñ®ê†©ò−,

êñ¤¦º¤¯½À©ñ−

Áì½

Á´È−¦½Á©¤Ã¹ÉÀ¹ñ−£¸¾´¦¿£ñ−¢º¤¡¾−¦õ®ªÒ¡¾−¦ô¡¦¾®ñ−¹¾

¡¾−ùÉÈ¡¾−

¦½¹−ñ®¦½¹−ø−£¸¾´²½¨¾¨¾´Ã¹É´ó¡¾−©÷È−©¼È¤ê†©ó¢œ−ì½¹¸È¾¤¡ö©ì½®¼®

Áì½

¢®¸−¡¾−º½−÷ ´ñ©¡¾−ìö¤êô−.

¯½À©ñ−ꆹ−‡¤Á´È− ²¼¤ÁªÈÀ¡ó©´¾¥¾¡¢®¸−¡¾− ¢º¤ ¡¾−¹ñ−¯È¼−§ñ®²½¨¾¡º−ê¿´½§¾© Ã¹É ¡¾¨À¯ñ−¦ò−£É¾-Á¯»ø®. ºó¤ª¾´¡¾−£í−£¸É¾¢º¤ ¯Âì−ó ¦ñ¤À¡©¸È¾´ó¡¾−°½ìò©¦ò−£É¾(²¾¡

4) Áì½ ¦‰¤°ö−ùÉ-À¡ó©-´ó “£¸¾´®Ò©÷È−©È¼¤¢º¤¦ñ¤£ö´ “ (-À®…¤-μøÈ-Ã−-®ö©-ªö¸-¥†-¤), °ö−-¡½êö®-ªÒ-¡¾−-©¿ìö¤§ó¸ò©¢º¤-£¤¡¾−-¦¿-¯½ê¾−-μøÈ-Ã−-²œ−ꆺ¾©-¥½-À®†-¤¸È¾À¯ñ− Ä©É¥¾¡¡¾−¹ñ−¯È¼−

§ñ®²½¨¾¡º−ê¿´½§¾©

“´ø−-£È¾”

ùɡ¾¨À¯ñ−¦ò−£É¾,

ê†-®Ò-¦¾´¾©-¹ìó¡-ìɼ¤-

¡¾−¯½¦ö´¯½¦¾−À¢©-

§ö−−½®ö©-»º®©É¾−ùÉ-¡¾¨-À¯ñ−-ª½ì¾©-¢º¤-²¾¡²œ− Áì½ ª½¹ì¾©-Âì¡. ¯-ìó-−ó-À¸í¾-¸È¾ −š-Á´È− “¡¾−-£É¾êúó´ó¦†¤Á졯ȼ−” ì½¹¸È¾¤-¡¾−-¯ñ®¯÷¤-ùÉ-©ó-¢œ− -Áì½ £¸¾´®Ò©÷È−©È¼¤, -Áì½ -Á´È−-´ó£¸¾´-¥òú¤Ä©É. ©„¤-ê†-²½−ñ¡¤¾−-¯È¾-Ä´É-£ö−-¹−‡¤-Ä©É´ó-£¿À¹ñ− μøÈ-Ã−¹−ñ¤¦õ²ò´ ¸¼¤-¥ñ−ê¾-¨¦ (2007) -¸È¾, “ ²¸¡-

À»ö¾-¨º´»ñ®-¸È¾-Ã−-Ä쨽-ê¿-ºò© ´ñ−-¥½-´ó®¾¤-®ñ−¹¾¡ñ®-§¾¸®É¾−, -ÁªÈ-«É¾¸È¾´œ−š -À»ö¾-®Ò-¯È¼−-¥¾¡-¡¾−°ìò©Á®®-êɺ¤-«†-− į-À¯ñ−¡¾−-°ìò©-Á®® º÷©-¦½¹½-¡¿, -ÁìɸÀ¸ì¾-é-²¸¡-À»ö¾¥‡¤-¥½-À»ñ©?” ¡¾−ºó¤-æÈ-ÁªÈ-êô−¢ - º¤Àº¡½-§ö− -(¦È¸−-¹ì¾¨-Á´È−-´¾-¥¾¡-¢É¾¤-−º¡), -À§…¤º¾©-¥½--©ô¤-©ø©Àºö¾Â©¨-¡¾−-ùÉ-

¦¿-¯½ê¾−, ²¼¤-ÁªÈªÉº¤-À²š´£¸¾´-»ñ®°ò©-§º® £¸¾´-¯º©-²ñ¨-¢º¤¢½-Á¹−¤¦¾ê¾ì½−½ -(-À§„−-

©¼¸-¡ñ®-Àº¡½-§ö− Áì½ §÷´-§ö−), -Áì½ -À»ñ©-ùÉ-´ó “ -£¸¾´ìɾ¹ìñ¤ ¹ìõ ®Òêñ−¡ñ®¦½²¾® ” ì½¹¸È¾¤£¸¾´-º¾©¦¾´¾©-Ã−¡¾−¦É¾¤-¡ö©-ì½®¼® -Áì½ ¡¾−-¯½ªò®ñ©-¡¾−-ìö¤êô−-Ã−-ªö¸-¥…¤ -À¡ó©-´ó-®ñ−¹¾¹ì¾¨-¢œ−.

-ÁªÈ-Ã−¢½−½ê† ¡¾−-²ñ©ê½−¾-§ñ®²½¨¾¡º−-ê¿-´½-§¾© -©¨-¡¾−-−¿-çÉ-êô−-¢º¤-Àº¡½-§ö− º¾©¥½À»ñ© ùɴ󣸾´ì¿®¾¡ ¡È¼¸¡ñ®-º÷¯½¦ñ¡¢º¤Â£¤-»È¾¤-¡¾−¥ñ©-ª˜¤ê†´óμøÈ, ®Ò-Ä©É-´ó-¡¾−-º½êò®¾¨μȾ¤-£ö®-«¸É− ¸È¾-À¯ñ−-¹¨ñ¤Â£¤¡¾−¡¾−¦¿¯½ê¾−-Ã−-À¢©-²œ−ꆥ‡¤´ó¡¾−²ö¸²ñ−ê†-Á¢¤-Á»¤ ¡ñ® °ö−¡½êö®-Ã−©É¾−ìö® ªÒ¡¾−©¿ìö¤-§ó¸ò©-¢º¤§¾¸®É¾−. ´ñ−-®Ò-Ä©É-´ó-£¸¾´-¥¿-À¯ñ−-¸È¾ ¡¾−-©¿ìö¤-§ó¸ò©-¢º¤§ö−−½®ö© -Áì½ §÷´-§ö−-ªÉº¤ “ «õ¡ê¿ì¾¨μøÈÃ−-¢®¸−¡¾−” ¢º¤-¡¾−-²ñ©ê½−¾-§¾©-.

¯½-À©ñ−-ê†-¦º¤-Á´È−-¡È¼¸-¡ñ®À¤ˆº−Ä¢ê†À¯ó©¡¸É¾¤

μøÈ-²¾¨-Ã−

-¢®¸−¡¾−

¢º¤-¡¾−-¹ñ−¯È¼−-

§ñ®²½¨¾¡º−-ê¿-´½-§¾©-į-¦øÈ-¡¾−-ª½¹ì¾©--¦ò−£É¾: ´ñ−-´ó-¹ì¾¨-¯½-À²©-ê†-©ò− Áì½ ¹ì¾¨-»ø®-Á®®-

¢º¤-¡¾−-À¯ñ−-À¥í¾-¢º¤ -Áì½ ¦ò©êò-¢º¤-°øÉ−¿-çÉ, êñ¤-¡¾−-«õ-£º¤-ê†-©ò−-Á®®-®ø»¾− Áì½ -À¯ñ−-꾤-¡¾−, ¦ò©êò-꾤-©É¾−-¡ö©¹´¾¨. ®ñ−¹¾-´ó-μøÈ-¸È¾ ¥½-¯È¼−¥¾¡-»ø®-Á®®-¡¾−-−¿-çÉ-ê†-¦ñ®¦ö−-ê†-´ó-μøÈ-−š Áì½ »ø®¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 44 of 45

Á®®-¡¾−-«õ-£º¤-ê†-©ò−į-¦øÈ ¡¾−´ó-£÷É´-£º¤Ä©É -Áì½ ¡¾−-¯½ªò®ñ©-ê†-¯È-¤-æ ¡È¼¸-¡ñ®-¡¾−-²ñ©ê½−¾-

§ñ®²½¨¾¡º−-ê¿-´½-§¾©, ©¨¡¾−À»ñ©Ã¹ÉÀ¡ó©¢œ−²Éº´¡ñ− (i) -ùÉ-´ó-£¸¾´-À¯ñ−-ê¿-ªÒ-¡ñ®-ì½®ö®¡¾−-©¿ìö¤-§ó¸ò©-Á®®-©˜¤-À©ó´ Œ Áì½ ªÒ£¸¾´-£¾©-¹¸ñ¤-¢º¤§¾¸®É¾− À²ˆº-»ñ¡¦¾

¹ìõ

-Áì½ £¸¾´-ª˜¤-Ã¥-¢º¤-ìñ©-

¯ñ®¯÷¤-콩ñ®-¡¾− ©¿ìö¤§ó¸ò©-¡¾−-À¯ñ−-μøÈ-Ã−-¯½¥÷-®ñ−, -©¨-¦½-À²¾½-Ã−-¡ðì½−ó-ê†-

ªÉº¤-´ó-¡¾−-êö©-Áê−-£õ−-£È¾-À¦ñ¨-¹¾¨ Œ Áì½ (ii) «õ¡-¡ñ®-£¸¾´-ªÉº¤¡¾−-¢º¤-°øÉ-¯½ªò®ñ©-£¤¡¾−²ñ©ê½−¾ ( ©É¾−-¡¾−-À¤ó-− Áì½ ºˆ−Å ). μøÈ-Ã−-¹ì¾¨-¡ðì½−ó, ìñ©-Á´È−-´ó-ºò©êò²ö−-ê†-¦¿£ñ−-¹ì¾¨, ¡È¼¸-¡ñ®-¡¾−-ªÒ-캤-À²ˆº-ùÉ-Ä©É-¡¾−-¦¿-

¯½ê¾−-¡¾−ìö¤êô−ê†-¡È¼¸¢Éº¤ À²ˆº§È¸¨À¢©-®É¾−-§ö−−½®ö©. À§…¤Ä©É¯½¦ö®-£¸¾´-ìí´-À¹-ì¸-Ã−-¡¾−¯ö¡-¯Éº¤-¦ò© °ö−¯½-¹¨©¢º¤-§÷´-§ö−, §÷´-§ö−-¦È¸−-¹ì¾¨-®Ò-¦¾´¾©-´ó-º¿−¾©--Ã−-¡¾−-ªÒ-캤ê†-¦½-

À¹´ó-¡ñ−- ¡ñ®-°øÉ-ê†-´ó-¦¿-¯½ê¾− Áì½ -Ä©É-»ñ®-£¸¾´À©õº©»Éº−-¥¾¡-°ö−-¡½êö®-Ã−-꾤-ìö®.

¡¾−-¦ô¡¦¾−š-Ä©É-¦½Á©¤Ã¹ÉÀ¹ñ−¯½-À©„− (1) £¸¾´-¹´¾¨-ê†-¡¸É¾¤ ¢º¤-£¿-¸È¾ “¦¿-¯½ê¾−” ©„¤-ê†-Ä©É´ó-μøÈ-êñ¤Ã−-Àº¡½¦¾−-´õ-¦º¤ -Áì½ μøÈ-Ã−-¦ˆ; (2) ®ñ−¹¾ê¾¤£¸¾´¦¿²ñ−ì½¹¸È¾¤ §ñ®¦ò− Áì½ ¡¾−ª˜¤§ˆ

(-À®†-¤μøÈ-²¾¡-¦º¤) μøÈ-Ã−-¢½®¸−¡¾−§ö©Áê−£õ−; (3) £¸¾´Áª¡ªÈ¾¤ ì½¹¸È¾¤

êò©¦½©ó ¢º¤ ìø¡¥É¾¤ ¡ñ®−¾¨¥É¾¤/ ¨÷©-ê½-¦¾©-¡¾−-ìö®ìɾ¤ £¸¾´ê÷¡¨¾¡ Áì½ ¡¾−-²ñ©ê½−¾-

ꆺó¤Ã¦È§ñ®²½¨¾¡º−-²œ−«¾−; (4) ¡¾−ªɫ¼¤-¡ñ−-¡È¼¸-¡ñ®£¸¾´À¹´¾½¦ö´¢º¤ ¡¾−-¯½ªò®ñ©-ê†-©ó-

ê†-¦÷© ¢º¤-£¤¡¾−, ¡¾−-ªò©ª¾´-¢º¤-²¾¡¦È¸−-ê†-¦¾´ -Áì½ -£¤¡¾−-ìö¤êô−-»È¸´-¡ñ−- Áì½ -

¡¾−¦É¾¤¡ö©ì½®¼®¢œ−´¾; -Áì½ (5) §Èº¤¸È¾¤ ì½¹¸È¾¤ ¡ö©¹´¾¨, −½Â¨®¾¨, ¡ö©ì½®¼® Áì½ ¹ìñ¡¡¾−-ê†-´ó-μøÈ Áì½ ¡¾−¯½ªò®ñ©ªö¸-¥ò¤¢º¤²¸¡À¢ö¾-À¥í¾.

Ã−ꆦ÷©, ¥¾¡¡¾−êö®-ê¸−£õ− “-Àº¡½¦¾−” ¡È¼¸¡ñ®¡¾−¦¿¯½ê¾−ꆩò−μøÈÃ− ¦.¯.¯.쾸, ®ö©ì¾¨ ¤¾−−šÄ©É´ó®¾¤¢Ó®ö¡²Èº¤ À§„−: ¨ñ¤¢Ó´ø−ºó¡¥¿−¸−¹ì¾¨ê†¡¼ú¸¡ñ®¡¾−¦¿¯½ê¾−ê†-©ò−, ²Éº´êñ¤ ´ó¹ì¾¨¢Ó´ø− ꆻñ®»øÉ©¨²½−ñ¡¤¾−¢º¤ìñ©«½®¾−, ºö¤¡¾−

INGO ê†-À»ñ©-¸¼¡-

μøÈÃ−쾸 ¡È¼¸¡ñ® £¸¾´¦¿²ñ−ì½¹¸È¾¤¡¾−¦¿¯½ê¾−ꆩò− Áì½ ¡¾−©¿ìö¤§ó¸ò©, À§…¤®Ò-´ó-À¯ñ−Àº¡½¦¾−ꆲò´-À°ó¨-Á°È; ²Éº´êñ¤, ´ó-¹ì¾¨-À윺¤-ê†-»øÉ-¡È¼¸¡ñ®-¡¾−-¦¿-¯½ê¾−-ê†-©ò− Áì½ ¡¾−-©¿ìö¤§ó¸ò© ꆨñ¤-®Ò-Ä©É-£ô©-À«ó¤¡¾−-£í−£¸É¾. ¦½-−˜− ¨ñ¤-´ó£¸¾´-»øÉ-μȾ¤-¹ì¸¤¹ì¾¨-ê†-¨ñ¤-®Ò-Ä©É-¡È¾¸-À-«ó¤-Ã−-®ö©ì¾¨-¤¾−-−š

¦…¤-ê†-¦¿£ñ− Á´È−§÷´§ö−»øû¥ñ¡À윺¤−š, -Áì½ ®ö©-쾨-¤¾−-−š-Ä©É-¡¸´-Àºö¾-²¾¡-ê†-¦¿£ñ−. ÁªÈ¨ñ¤-´ó-¹ì¾¨¢Ó-´ø−-ê†-Ä©É-«õ¡-À¡ñ®-¡¿

-ÁªÈ-¨ñ¤-®Ò-êñ−-Ä©É-²ò´À°ó¨-Á°È-¦øÈ-¦¾ê¾ì½−½.

À¸í¾-À«ó¤¢Ó-´ø−-´õ-¦º¤

ªö¸μȾ¤:

¡¾−¡¸© £õ−£¸¾´À¯ñ−Àº¡½²¾®¡ñ−¢º¤¢Ó´ø−, ºó¤ª¾´¦½«¾−ê†, ®ö©»¼−¥¾¡²¾¨-Ã−§÷´-§ö− INGO ¡ñ®®ö© »¼−ºˆ−Å, êñ¤-Ã−-¡ðì½−ó À¹-−˜−-æȡ¾−-¦¿-¯½ê¾− Áì½ ¢Ó-´ø−-¥¿−¸−-¹ì¾¨-ê†-´ó-μøȡȼ¸-¡ñ®-®ñ−¹¾-ºˆ−Å

À§„−:

¦÷¢½²¾®,

¦½²¾®À¦©«½¡ò©¦ñ¤£ö´

Áì½

¡¾−ìö¤êô−

ĩɦ½¹−º¤£¸¾´-À¯ñ−-į-Ä©É-ºó¡-Á®®-¹−ˆ¤- Ã−¡¾−¦½-Á©¤-ùÉ-À¹ñ− -²¾®-츴 콩ñ®-§¾©

¦¾¨-²ö¸²ñ−-ì½¹¸È¾¤ ¡¾−¦¿¯½ê¾− ꆩò− Áì½ ¡¾−©¿ìö¤§ó¸ò©. ¹ñ−¯È¼−©ò− ùɡ¾¨À¯ñ−êô−

Page 45 of 45

¢º¤-