PALĄCY PROBLEM

Z Ireneuszem Jałozą, przewodniczącym powołanego przez dyrektora generalnego Lasów Państwowych zespołu zadaniowego ds. przygotowania kompleksowego programu przeciwdziałania zamieraniu lasów w Polsce, rozmawia Bogumiła Grabowska.

Jakie wyzwania czekają leśników w związku ze zmianą klimatu? To przede wszystkim zatrzymanie i zmagazynowanie wody w ekosystemach leśnych. Obecnie opady coraz częściej mają gwałtowny charakter, co sprawia, że woda zamiast wsiąkać w wysuszoną glebę, spływa po niej. Do wiosennych niedoborów wody przyczyniają się także bezśnieżne zimy. Musimy się też bardziej skupiać na ochronie lasów przed pożarami i zagospodarowaniu coraz większych ilości drewna posuszowego.

W dłuższej perspektywie wyzwaniem będzie podniesienie potencjału adaptacyjnego lasów dzięki stosowaniu na szeroką skalę takiego postępowania hodowlanego, które doprowadzi do ukształtowania lasów o zróżnicowanej strukturze.

Jakie rozwiązania służące przeciwdziałaniu skutkom suszy przedstawił zespół? Termin „susza” przewija się przez całe opracowanie i jest omawiany w kontekście bezpośrednich przyczyn negatywnych zjawisk. Z terenami, na których wystąpiła susza pokrywa się np. obszar gradacji kornika ostrozębnego. Podobnie jest z jemiołą pasożytującą na sośnie.

W naszym dokumencie osobny rozdział poświęcamy gospodarce wodnej. Wskazujemy w nim na różne przyczyny deficytów wody. Należą do nich między innymi działalność kopalń, rolnictwa czy melioracje nastawione na odwadnianie. Proponujemy działania doraźne polegające na zatrzymaniu i spowolnieniu odpływu wody opadowej. Jednym z zaleceń jest też opracowanie zasad gospodarowania wodą w skali nadleśnictwa, np. w ramach planów urządzenia lasu.

Ciekawą propozycją jest możliwość przerzutu wody technologicznej np. z kopalni na tereny leśne. Takie przedsięwzięcie rozważane jest na terenie zarządzanym przez RDLP w Toruniu – właśnie kończymy etap projektowy. Mam nadzieję, że uda się wprowadzić je w fazę realizacji. W efekcie woda przerzucona z kopalni zamiast trafiać do rzeki mogłaby zasilić tereny leśne i krążyć w obiegu zamkniętym.

Czy jesteśmy w stanie radzić sobie z suszą? Wiele wskazuje na to, że susze będą stałym elementem naszej rzeczywistości i mogą się nasilać. Chciałbym, aby podejmowane przez leśników działania ograniczające skutki suszy przyniosły spodziewane efekty. Program małej retencji, realizowany w ostatnich latach przez Lasy Państwowe, jest unikatowy w skali kraju ze względu na zasięg oraz zakres i jego konty nuacja bez wątpienia jest potrzebna.

Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w swoich „Założeniach do progra mu przeciwdziałania niedoborowi wody na lata 2021–2027 z perspektywą do roku 2030”, przyjętych uchwałą Rady Ministrów 10 września ub.r., przedstawiło analizy najważniejszych projektów i programów dotyczących retencji wodnej. Warto zauważyć, że spośród pięciu wymienionych tam programów zrealizowanych w ciągu ostatnich dwudziestu lat, cztery zostały wykonane przez Lasy Państwowe.

W drugiej połowie września ub.r. dyrektor generalny LP powołał specjalny zespół ekspercki ds. przygotowania kompleksowego programu przeciwdziałania procesom zamierania lasów w Polsce – wynikającym m.in. ze zmian klimatycznych – w perspektywie do 2030 r.

W skład zespołu, któremu przewodniczy Ireneusz Jałoza, zastępca dyrektora ds. gospodarki leśnej RDLP w Toruniu, weszli przedstawiciele

LP, wyższych uczelni i Instytutu

Badawczego

Leśnictwa.