Echa Leśne 2/2021

Page 60

GŁOŚNYM ECHEM

RECEPTA NA WĘGIEL

Czy zdolność pochłaniania i gromadzenia dwutlenku węgla przez lasy rośnie wraz z jego wiekiem? Czy to tylko młode drzewa są w stanie ograniczać ilość szkodliwych dla atmosfery gazów? Odpowiedź na te pytania nie jest jednoznaczna. tekst:

Dr Andrzej Talarczyk, dyrektor ds. badań i rozwoju Taxus IT Sp. z o.o.

L

asy są istotną częścią globalnego cyklu węglowego, gdyż stale przenoszą ten pierwiastek pomiędzy biosferą lądową a atmosferą. W lasach obieg węgla rozpoczyna się od wychwytywania i akumulacji węgla atmosferycznego podczas wzrostu drzew. Drzewa, przeprowadzając fotosyntezę, wykorzystują światło słoneczne do magazynowania węgla z atmosfery i gromadzą organiczne cząsteczki oparte na węglu w swoich tkankach. Nie można jednak zapominać, że drzewa nie tylko gromadzą ten pierwiastek, lecz także go wydalają – rozkład cząsteczek w procesie oddychania wymaga użycia tlenu, co powoduje emisję dwutlenku węgla (CO2) do atmosfery. PIĘĆ ZASOBÓW WĘGLA Tak zgromadzony węgiel jest magazynowany w pięciu różnych zasobach w ekosystemie leśnym: biomasie nadziemnej (pniach, gałęziach, liściach) i podziemnej (korzeniach), martwych drzewach, ściółce (m.in. opadłych liściach, obumarłych drzewach i fragmentach gałęzi) oraz glebie. Gdy drzewo obumiera, zawarty w jego organach węgiel krąży pomiędzy różnymi pulami – od żywej biomasy do martwego drewna, ściółki i gleby. Czas jego pozostawania w poszczególnych pulach jest różny, czasami trwa to kilka miesięcy (na przykład w ściółce), a czasami i tysiąclecia (w glebie). Ważne, że obieg ten ma charakter ciągły. Węgiel wypływa z ekosystemu leśnego i powraca do atmosfery podczas kilku procesów, między innymi oddychania, spalania i rozkładu. Węgiel opuszcza ekosystem leśny również podczas pozyskiwania drewna, tym samym trafia do oddzielnej puli – produktów drewnianych. Ostatecznie

58

wróci do atmosfery, kiedy te przedmioty się rozłożą, co może trwać przynajmniej kilka dekad. Pierwiastek ten w ekosystemach leśnych stale się przemieszcza (jest to tzw. strumień węgla), a jego ilość, wychwytywana przez lasy, w stosunku do ilości uwalnianej do atmosfery nie jest stała, a wpływa na to wzrost i rozkład drzew. Śmierć drzewa powoduje przesunięcie węgla z puli żywych drzew do pozostałych, a ostatecznie – z powrotem do atmosfery. Jeśli na miejscu wyciętego lub zniszczonego pożarem lasu zostanie posadzony nowy, ilość uwolnionego węgla zazwyczaj jest kompensowana. Jeśli jednak zamiast młodego lasu zostaną posadzone ziemniaki lub kukurydza, uwolniony węgiel nie zostanie zrównoważony przez pochłanianie. WIEKOWE DYLEMATY Co do tego, że w skali globalnej lasy pochłaniają CO2, nikt nie ma wątpliwości. Współcześnie istnieją trzy szkoły optymalizacji bilansu węglowego w lasach. Część specjalistów uważa, że należy zwiększać powierzchnię lasów, niektórzy są za utrzymywaniem i powiększaniem zasobów węgla w lasach już istniejących, a ostatnia grupa stawia na zwiększenie wykorzystania produktów drzewnych jako alternatywy dla materiałów bardziej emisyjnych. Od wielu lat w środowiskach naukowych dyskutuje się o zmianach w pochłanianiu węgla i jego akumulacji przez lasy w zależności od wieku drzewostanów. Tempo pochłaniania węgla przez pojedyncze młode drzewa, będące w fazie wzrostu, jest znacznie większe niż przez stare, u których procesy metaboliczne uległy już spowolnieniu. Jak to jednak wygląda w przypadku całych ekosystemów


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook

Articles inside

Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.