ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
1
_âd ò _ûVK,
ùfAiû AŠò@û aòùgh IWò@û iõÄeY G[ôùe ùfAiû AŠò@ûùe _ìaðeê _âKûgòZ AõeûRú bûhûe KòQò aQûaQû cìk ùfLûKê IWò@û bûhûùe iõKkòZ Keû~ûAQò û
Ieúiû ù_ûÁ aûKè - 51, Rò._ò.I,bìaù^gße –751001 www.orrissa.co.in, E-mail: orrissabbsr@gmail.com G.Gcþ.A. `ûCùŠi^þ ^õ-204, 100 `òUþ eòw ùeûWþ, ù`Rþ 3, a^gueú 2d cjfû, 3d ùiû_û^, aûwûùfûe – 560085 ù`û^ ^õ :+91-080-26699512, 26699522 `ûKè ^õ: +91-080-26699410 A ùcf : leisaindia@yahoo.co.in @¤l - gâú. Pòe^þRòbò iòõ, @ûA.G.Giþ.(@aie _âû¯) ùKûhû¤l - gâú aò.ùK. gòbþeûcþ ibý - Wÿü. bò[f eûR^, Wÿü. Gcþ . cjûù\aû®û Wÿü. G^þ. Rò. ùjMþùWÿ, Wÿü. Uò. Gcþ. ZýûMeûR^, _âù`ie. bò. aòebù\âdû Wÿü. G. eûR^Ü Wÿü. ùbuùUiþ ZûMZþ Wÿü. iàòZû ù_âcP¦e cêLý iõ_û\K - ùK. bò. Giþ. _âiû\ _eòPûk^û iõ_û\K - Uò. Gcþ. eû]û @^êaû\ I @^êaû\ ic^ßd @eêYòcû ÊûAñ IWÿ@ ò û iμû\^û aògßùcûj^ cjû«ò, Ieúiû @^êaû\ iõù~ûR^û _ì‰òðcû, G.Gcþ.A `ûCùŠi^þ _âgûi^òK @]ôKûeú eêKàëYú Rò.Rò, G.Gcþ.A `ûCùŠi^þ @kueY I cê\âY fò_òÄû^þ, bìaù^gße _âz\ `ùUûPòZâ Ieúiû `ùUû fûAùaâeú ùfAiû _ZâòKû @^ýû^ý iõKk^ fûUò^þ @ûùceòKû, AùŠûù^iò@û, _½òc @û`âòKû, aâûRòfþ iõÄeY ùfAiû AŠò@û _ZâòKû @^ýû^ý @û*kòK iõÄeY jò¦ò, ùZfêMê, Zûcòfþ, _¬ûaú , K^ÜW Gaõ ceûVú (iõ_û\^û cŠkú Ze`eê _ZâòKûe CùŸgýKê ~[ûiû¤ iVòKþ bûùa C_iÚû_^ KeòaûKê icÉ ~^ô ^ò@û~ûAQò û ùZùa G[ôùe _âKûgòZ ùfLûMêWòKe iZýûiZý _ûAñ iõ_éq ùfLK jó \ûdú ejòùa û )
bûeZ iûeû aògßùe \êMÛ C_ôû\^ ùlZâùe _â[c I `k Gaõ _^ò_eòaû C_ôû\^ùe \ßòZúd iÚû^ MâjY KeòQò û Gjû iù©ß c¤ \êüLe aòhd ù~ bûeZùe 5 ahðeê Kcþ adie 43.5 _âZògZ gògê Kcþ IR^ Gaõ 50 _âZògZ MbðaZú cjòkû eqjú^Zûe gòKûe ùjûA[û«ò û bûeZe Mâûcû*kùe GùZ cûZâûùe Kêù_ûhY [ôaû iÚû^ùe ije @*kùe @]ôK ù_ûhY \ßûeû ùfûKcû^u c¤ùe ùcûUû_û Gaõ c]êùcj ùeûM aé¡ò _ûAaûe ù\Lû~ûCQò û ùfûKcû^u c¤ùe ù_ûhYe iêelû @ù^K MêWÿòG KûeY ~[û Lû\ý C_ôû\^, Lû\ý aýajûe, \ûeò\âý, fòwùb\, ÊûiÚý I _eòck @býûi Gaõ iûõÄéZòK aògßûi @û\ò C_ùe ^òbðe Keò[ûG û ùfAiû AŠò@û IWÿò@û _ZâòKûe Gjò iõKk^e ùfLûMêWÿòK cêLýZü Pûhúcû^u \ßûeû ^ò@û~ûA[ôaû ùQûU ùQûU _\ùl_ ~[û NeaûWÿòùe _^ò_eòaû Pûh, cûŠò@û I WÿûfòRûZúd `if C_ôû\^ aé¡ò AZýû\òKê iÚû^ ù\AQê ~ûjû _eòaûee i\iýcû^ue ù_ûhYe iêelû Keò_ûeòQò û iõ_û\K
ùfAiû ÊÌ aûjý ijûdZû I iÚûdú Kéhò C_ùe @û]ûeòZ ùfAiû _ûeòùagòK Kéhò _âYûkúùe ^òRe C_ôû\^ I C_ûRð^ aé¡ò KeòaûKê Pûjêñ[ôaû Pûhúcû^u _ûAñ GK ùa÷hdòK I iûcûRòK aòKÌ û ùfAiûùe iÚû^úd i´k I _âûKéZòK iõiû]^ MêWòKe iêaýajûe Gaõ @ûagýK iÚùk aûjý iû]^ MêWòKe iêelòZ I _âbûaò aýajûe iõ_KðòZ gòlû còùk û Gjû ^òRÊ mû^, \lZû, cìfýùaû], iõÄéZò I iõMV^ @û]ûeùe ^òRe baòhýZ MV^ KeòaûKê Pûjêñ[ôaû cjòkû, _êeêh I ùMûÂúMêWòK ^òcù« CŸòÁ û Kéhòùe C^ÜZú Gaõ _eòa©ðòZ _eòiÚòZò I @ûagýKZû @^êiûùe Gjûe _âùdûM _ûAñ Pûhú I Kcðú cû^u iûc[ðý MV^ \òMùe ùfAiû ùjCQò GK ijbûMú bò©òK _âKâòdû û ùfAiû ù\gú mû^ùKøgk I aòmû^ i¹Z mû^MêWòKê GKûVò Keò[ûG Gaõ Gjûe @û^êiwòK aòKûg _ûAñ ~[û~[ _\ùl_ ù^aûKê ^úZò ^ò¡ðûeK cû^uê _âbûaòZ Keò[ûG û ùfAiû ùjCQò GK iõmû, GK _^Úû I GK eûRù^÷ZòK @ûjßû^ û
còùReò@e (MISEREOR)- aòKûg ùlZâùe ijù~ûM _ûAñ 1958 ciòjûùe Rcðû^ Kû[fòK aòg_þ iõN \ßûeû còùReò@e iÚû_òZ ùjûA[ôfû û MZ 50 ahð]eò còùReò@e @û`âòKû, Giò@û Gaõ fûUò^þ @ûùceòKû @û\ò ù\g MêWòKùe \ûeò\âý aòeê¡ùe iõMâûc _ûAñ _âZògéZòa¡ ùjûA @ûiòQò û ]cð, RûZò I fòw ^òaðòùghùe _âZýK @bûaMâÉ cYòhe @ûagýKZû _ûAñ còùReò@ee ijûdZû C_f² û còùReò@ee \gð^ ùjCQò ^òù¿gòZ ùfûKcû^ue giqòKeY ^òù¿gòZ _âùPÁûKê ijù~ûM Keòaû û Gjû iÚû^úd @^êÂû^, Pyð @^êÂû^, ùaieKûeú @^êÂû^, iûcûRòK @ûù¦ûk^ I MùahYû @^êÂû^ MêWòK ij bûMú\ûeú jòiûaùe Kû~ðýKeò[ûG û ijù~ûMú @^êÂû^ cû¤cùe Gjû jòZû]ôKûeú cû^u ij cògò iÚû^úd aòKûg _âKd òâ û I _âKÌ Kû~ðýKûeúZûùe RWòZ ùjûA[ûG û ijù~ûMú @^êÂû^ cû^u ij cò k ò Z bûaùe cò ù Reò @ e _eò a ©ð ò Z _eò i Ú ò Z ò K ê iûcÜ û Keò [ ûG û (www.misereor.de, www.misereor.org)
Ieúiû (ORRISSA) GK ùÊzûùiaú @^êÂû^ û Gjû Pûhú ù^ZéZß _âKâòdûùe Kéhòe iÚûdú aòKûg ^òcù« @û\òaûiú ajêk K§cûk I cûfKû^Mòeò Ròfäûùe MZ \êA \g§ò ]eò Kû~ðýeZ û KéhK iõMV^ cû¤cùe _ûeõ_eòK Pûhmû^ ùKøgke C^ÜZú, _ûeμeòK aòj^e iêelû I _âiûe, _âûKéZòK iõ_\ _eòPûk^û cû¤cùe lê\â I ^ûccûZâ Pûhúcû^ue iûaðùbøcZß elû \òMùe Kû~ðýKeêQò û @û\òaûiú cjòkû icaûd cû¤cùe Kéhò I RwfRûZ \âaýe _âKâòdûKeY Keò Rwf C_ùe ^òbðegúk ùMûÂúMêWòKe RúaòKû iêelû \òMùe Kû~ðýKeêQò û @^êÂû^ iõ_KðòZ @]ôK aòaeYú (www.orrissa.co.in) eê còkò_ûeòa û G.Gcþ.A. `ûCùŠi^þ (AME Foundation) ÊÌ aûjý ijûdZû bò©K ò _âûKéZK ò iõ_\ _eòPûk^û _ûAñ iÚû^úd _ûeμeòK mû^ùKøgk Gaõ ^ì@û iéR^gúk ùa÷hdòK mû^ \ßûeû RúaòKûe C^ÜZò \òMùe Kû~ðý Keò[ûG û G.Gcþ.A. `ûCùŠi^þ \ûlòYûZý cûkbìcú @*ke lê\â Z[û ^ûccûZâ Pûhúcû^u ijòZ aòKÌ Kéh,ò mû^ùKøgke @bòa¡ é ,ò Zûfòc,þ aòKûg @^êÂû^MêWK ò ij iõ_éqò KeûAaû Gaõ @^êbZ ì ò @û\û^ _â\û^ \òMùe Kû~ðýKeò[ûG û Gjûe ùIßai þ ûAUþ VòKYû ùjCQò (www.amefound.org)
còùReò@e (MISEREOR) ijûdZûùe G.Gcþ. A. `ûCùŠi^þ ij còkZ ò bûaùe “Ieúiû” \ßûeû _âKûgòZ ùjCQò û ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
2
4
@]ôK _eòcûYe WÿûfòRûZúd giý LûAaû
aòùgh IWò@û iõÄeY - 4, Wÿòùi´e – 2015
@Zêf ùWÿûMâû, @ûgêùZûh ieKûe, @ûù\^þ @û jûi^þ, _ìRû iûjû Gaõ @Kòf jûi^þ eòRbò @]ôKûõg Meúa bûeZúdu _ûAñ Wÿûfò RûZúd giý ù_âûUò^þ ù~ûMûAaûe GK cêLý C› û @]ôK _eòcûYe Wÿûfò RûZúd giý Pûh Keòaû ij GjûKê Lû\ýbûaùe aýajûe Keò _ ûeò ù f Meúacû^u ùlZâùe aòùgh Keò cjòkûcû^u c¤ùe Kê ù _ûhY Kcþ Keû~ûA_ûeò a û _ìaðbûeZúd eûRýcû^uùe Wÿûfò C_ôû\^ aé¡ò Keòaû _ûAñ aòbò^Ü _âKûe _\ùl_ ^ò@û~òaû \ßûeû _eòaûeùe ù_ûhY aé¡ò ùjaû ij @û[òðK iÚòZòùe C^Ü©ò @ûiòQò û cé©òKû Caðe ùjûAQò Gaõ \û\^e jûe Kcþ ùjûA_ûeòQò û _
_êÁòKe aMòPû
iìPú_Zâ
9
4
@]ôK _eòcûYe WÿûfòRûZúd giý LûAaû @Zêf ùWÿûMâû, @ûgêùZûh ieKûe, @ûù\^þ @û jûi^þ, _ìRû iûjû Gaõ @Kòf jûi^þ eòRbò
9
_êÁòKe aMòPû cjòkûcûù^ ù^ZéZß ù^ùf ùR. Kâò¾^þ
12 Pûh Rcòeê @]ôK cûZâûe _êÁòKe Lû\ý
iõMâj Keòaû eûR Cù_âUò Gaõ eûùR¦â Cù_âUò
cjòkûcûù^ ù^ZéZß ù^ùf ùR. Kâò¾^þ
15 Rwf RûZ Lû\ýe _âûPê~ðýZû
]cð_êeú @*ke cjòkûcûù^ Ne aûWÿò aMòPû Keòaû @ûe¸ Kùf ~ûjû _eòaûeKê _êÁòKe Lû\ý ù~ûMûAaû ij @Zòeòq ùeûRMûe c¤ ù~ûMûAfû û Nee aýajéZ RkKê _ê^ü aýajûe Keò Gjò cjò k ûcûù^ _â c ûY Keò ù \ùf ù~ NeaûWÿòùe ahðiûeû _^ò_eòaû Pûh Keòaû i¸a û
17 lê\â Pûh ùlZ, ùagú cìfýùaû]
bûeZ c^iûUû
e¬^ ùK _Šû Gaõ @RòZþ Kêcûe _Šû
lê\â Pûh ùlZ, ùagú cìfýùaû]
17
e¬^ ùK _Šû Gaõ @RòZþ Kêcûe _Šû
Pûh Rcòeê @]ôK cûZâûe _êÁòKe Lû\ý iõMâj Keòaû
12
eûR Cù_âUò Gaõ eûùR¦â Cù_âUò ù^_ûke Pûhúcûù^ ^òR Pûh Rcòùe aòbò^Ü _âKûee `ifKê còùgA Pûh Keò _êÁòKe Lû\ý _ûAaû ij @û[ðòK iÚòZò c¤ iê]ûeò _ûeòQ«ò û
Rwf RûZ Lû\ýe _âûPê~ýð Zû bûeZ c^iûUû @ûc _é[ôaú GK RUòk icd ù\A MZò KeêQò û jRûe jRûe ahð ]eò _âûKéZòK i´k C›Mê W ÿ ò K @ûc ibýZû \ß û eû ùgûhY ùjûA @ûiêQò û a©ðcû^ @ûccû^uê @ûc Rúa^ ]ûeYe C›MêWK òÿ ê Pòe«^ Keò eLôaûe icd @ûiò~ûAQò û
15
a©ð c û^e \î Z _eò a ©ð ^ gúk Lae @û\û^ IWÿògûe \êbòðl MâÉ @*kùe lê\â Pûhúcûù^ ^òR _eòaûee Lû\ý I ù_ûhYKê ^ò½òZ Keòaû Gaõ Rkaûdê _eòa©ð^e _âbûa ij Lû_ Lê@ûAaû ùlZâùe ^ì @ û \ò M iaê aûjûe Keò Q «ò û _^ò _ eò a û aMò P û I ]û^ ij cûQ Pûh _\ùl_ iaê Pûhúcû^uê ^ò R _eò a ûee Lû\ý, ù_ûhY I ùeûRMûe ù~ûMûAaûùe iûjû~ý KeòQò û
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
3
@]ôK _eòcûYe WÿûfòRûZúd giý LûAaû Kêù_ûhY ùeûKòaûe Gjû GK icû]û^ Kò ? @Zêf ùWÿûMâû, @ûgêùZûh ieKûe, @ûù\^þ, @û jûi^þ, _ìRû iûjû Gaõ @Kòf jûi^þ eòRbò a©ðcû^e \îZ _eòa©ð^gúk Lae @û\û^ _â\û^ ~êMùe @]ôKûõg Meúa bûeZúdu _ûAñ Wÿûfò RûZúd giý ù_âûUò^þ ù~ûMûAaûe GK cêLý C› û @]ôK _eòcûYe Wÿûfò RûZúd giý Pûh Keòaû ij GjûKê Lû\ýbûaùe aýajûe Keò_ûeòùf Meúacû^u ùlZâùe aòùgh Keò cjòkûcû^u c¤ùe Kêù_ûhY Kcþ Keû~ûA_ûeòa û _ìaðbûeZúd eûRýcû^uùe Wÿûfò C_ôû\^ aé¡ò Keòaû _ûAñ aòbò^Ü _âKûe _\ùl_ ^ò@û~òaû \ßûeû _eòaûeùe ù_ûhY aé¡ò ùjaû ij @û[òðK iÚòZòùe C^Ü©ò @ûiòQò û cé©òKû Caðe ùjûAQò Gaõ \û\^e jûe Kcþ ùjûA_ûeòQò û aòge ß @]ûeê ùagú Meúa \lòY Giò@ûùe aûi Ke«ò I Gjûe 75 _âZg ò Z MâûcúY @*kùe @Q«ò û Gjò
@*ke ijeú I MâûcúY @*ke @]ôK iõLýK ùfûK ^òR ùeûRMûee GK aWÿ@õg Lû\ýùe Lyð Keò[û«ò û 2014 aògß lê]û iìPKûu (ùMäûaûf jwe AùŠKè) aòaeYú jòiûaùe @]ôK ùbûKòfû ùfûK [ôaû 76Uò ù\g c¤eê bûeZ 55Zc iÚû^ùe @Qò û Gjò aòaeYúùe \gðû~ûAQò ù~ bûeZùe ùbûKòfû ùfûKu iõLýû aò_\ iùuZ aMðùe ^ejò bdue eì_ ù^aûùe fûMòQò û aò g ß aýûu @UKk jò i ûaùe icMâ aò g ß ù e _òfûcû^u c¤ùe Kêù_ûhYe cûZâû bûeZùe iaðû]ôK û _òfûcû^u c¤ùe adi Zêk^ûùe IR^ KcþKê ~\ò ù\Lòaû, ùZùa bûeZ aògùß e _â[c ù\g ù~CñVò G aMðe
Wÿ. ieKûe, @û*kòK iõù~ûRK, @ûA.iò.G. @ûe. Wÿò.G C©e _âù\gùe cUe ùlZ _eò\gð^ KeêQ«ò ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
4
gògê ùagú @Q«ò û bûeZe @]û _òfû - _ûLû_ûLò 60 còf@ ò ^þ _òfûue adi Zêk^ûùe IR^ Kcþ, 45 _âZg ò Z _òfûue adi Zêk^ûùe CyZû Kcþ, 20 _âZg ò Z _òfûue CyZû ù\Lò ù f ÊûiÚ ý Lê a þ _Zkû (~ûjû bdue Kê ù _ûhYKê \gð û G), 75 _â Z ò g Z _ò f ûu c¤ùe eqjú^Zû ù\LòaûKê còkêQò Gaõ 57 _âZògZ _òfûu c¤ùe bòUûcò^-þ ‘A’ e @bûa _eòflòZ ùjûAQò û ù_ûhYe iciýû \êA _âKûee - _êÁò jú^Zû I cûZâû]ôK ù_ûhY û bûeZe R^iõLýûe ùagú bûM ùfûK _êÁòjú^Zûe gòKûe [ôaû iÚû^ùe Cy iûcûRòK - @û[ðòK aMðùe [ôaû ùfûKcûù^ cûZâû]ôK ù_ûhY iciýûùe i¹êLú^ ùjCQ«ò û G[ôeê RYû_WÿQ ê ò ù~ Cbd ùlZâùe Lû\ý LûAaûùe @iûc¬iýZû ejòQò û Lû\ý LûAaûùe Gjò @iûc¬iýZûe KòQò RYû gêYû KûeY ùjfû iùPZ^Zûe @bûa, @û[ðK ò , ]ûcòK ð Gaõ iûõÄéZK ò \éÁùò KûY û Gjû ij bûeZúd cjòkûcûù^ _eòaûeùe _êeêhcû^u Zêk^ûùe Kcþ _êÁK ò e Lû\ý LûA[û«ò û _eòYûc Êeì_ Cbd cjòkû I ùicû^ue _òfûcûù^ _êÁjò ú^Zûe gòKûe ùjûA[û«ò û
bûeZúd Wÿûfò RûZúd giý - KòQò còkòQò I KòQò còka ò ûKê aûKò @Qò @]ôKûõg bûeZúd, ù~Cñcûù^ Meúa ùgâYúe I cûQ, cûõi Lû@û«ò ^ûjó, ùicû^u _ûAñ Wÿûfò RûZúd giý ù_âûUò^ _ûAaûe cêLý C› û _eòaûe Éeùe Wÿûfòe a¡òZ ð @ûagýKZû _ìeY Keòaû _ûAñ Wÿûfò Pûh @*k I Gjûe C_ôû\KZû aé¡ò KeòaûKê _Wÿòa û còkòZ RûZòiõNe Lû\ý Gaõ Kéhò iõiÚû (G`þ.G.I) 2013 _eòiõLýû^ jòiûaùe bûeZùe Wÿûfò RûZúd giý 28 còf@ ò ^ ùjKÖe Rcòùe Pûh Keû~ûAQò û Gjò Wÿûfò RûZúd giýMêWÿòKe aûhòðK C_ôû\^ 18 còf@ ò ^ U^þ Gaõ ùjKÖe _òQû @ck 650 Kò.Mâû û bûeZùe Wÿûfò Pûh Kcþ ùjaûe cêLý KûeY MêWK òÿ ùjCQò Wÿûfò Pûh ùjC[ôaû RcòMW ê K òÿ (ùcûU Rcòe 85 _âZg ò Z) cêLýZü ahðû]ûeòZ Rcò, ùQûU ùQûU Rcò, @^êae ð 1960-61 ciòjûùe \ò^Kê cêŠ_òQû Wÿûfòe aýajûe 70 Mâûc [ôaû icdùe 2009-10 ciòjûùe Gjû \ò^Kê cêŠ_òQû 33 MâûcKê jâûi _ûAQò û aògß ÊûiÚý iõMV^ \ò^Kê cêŠ_òQû 80 Mâûc Wÿûfò LûAaûKê _eûcgð ù\CQò û
cûUò Gaõ Kcþ i´k[ôaû Meúa Pûhú (ù~Cñcû^ue Pûh _ûAñ @ûagýK ùjC[ôaû i´k _ûLùe ^[ûG aû @[ð c¤ ^[ûG) cûUò I _ûYò_ûM _ûAñ iêjûC[ôaû @]ôK @ck~êq aòj^e @bûa, @]ôK I ^ìZ^ _âKûee ùeûM ù_ûK @ûKâcY I aRûe aýaiÚûe @bûa û bûeZ jûeûjûeò bûaùe aûhòK ð 3 eê 4 còf@ ò ^þ U^þ Wÿûfò aûjûeê @ûc\û^ò Ke[ûG û bûeZùe Wÿûfòe C_ôû\^ aXÿûAaû _ûAñ bûeZ ieKûe aòb^ ò Ü icdùe @ûagýKZû cêZûaK Kû~ðýKâc I ù~ûR^û ~[û ùZ÷kaúR I Wÿûfò C_ôû\^ aé¡ò Keòaû \òMùe ùa÷hdòK ijûdZû @bò~û^, Wÿûfò C_ôû\^Kê Zßeû^ßòZ Keòaû Kû~ðýKâc (G3_ò) Gaõ ^ìZ^ Keò 2007-08 ciòjûùe Kû~ðýKûeú ùjC[ôaû RûZúd Lû\ý ^òeû_©û @bò~û^ iaê jûZKê ù^CQ«ò û G[ôùe KòQò \ßc ò Z ^ûjó ù~ 2012-13 ciòjûùe Wÿûfòe C_ôû\^ 18.45 còf@ ò ^þ U^þKê aé¡ò _ûAQò û Gjûe cêLý ùgâd bûeZ ieKûeu \ß û eû Kû~ð ý Kûeú ùjC[ô a û RûZúd Lû\ý ^ò e û_©û @bò ~ û^Kê ~ò a û Gjò ù~ûR^û cû¤cùe bûeZúd KéhKcûù^ C^ÜZcû^e aòj^ I @^ýû^ý @ûagýKúd Pûh iûcMâú aýajûe Keò @ck aXÿûA _ûeòQ«ò û aòb^ ò Ü _âKûee C^ÜZ ùa÷hdòK mû^ I `if _eòPûk^û @býûi MêWÿòK C_ùe PûhúKê iùPZ^ KeûA Wÿûfòe Kcê[a ô û C_ôû\^Kê aXÿûAaû flý ù^A Gjò @bò~û^Uò @ûe¸ Keû~ûA[ôfû û ù~Cñ Ròfäû MêWÿòKe Wÿûfò Pûh _ûAñ @^êKìk cûZâ C_ôû\^ Kcþ ùjC[ôa, ùicòZò Ròfûä iaêùe Gjò ù~ûR^û _âûe¸òK Éeùe Kû~ðýKûeú KeûMfû û `ife C_ôû\KZû aé¡ò Keòaû _ûAñ @bò~û^ cû¤cùe @ûA.iò.G.@ûeþ.Wÿò.G Gaõ @ûA.iò.@ûeþ.@ûA.Giþ.G.Uò _eò @û«RðûZúd iõiÚûMêWÿòK RûZúd Kéhò MùahYû iõiÚû ij cògò Pûhúe ùlZùe ^òRe @bòmZû iaêKê Kû~ðýKûeú KeûAùf û Gjò @û«RðûZúd iõiÚûMêWK òÿ MâûcòY @*kùe Pûhúcû^u ij cògò Kûc Keòaû \ßûeû Pûhú cû^ue ^ìZ^ mû^ ùKøgk aýajûe C_ùe \lZû aé¡ò _ûAfû Gaõ Pûhùe @ck c¤ @]ôKû ùjfû û Lû\ýùe ù_ûhYe cûZâû VòKþ ejòaû _ûAñ Wÿûfòe MêeZ ê K ß ê aògi ß ûeû ùa÷mû^òK I aòùghm cû^ýZû ù\AQ«ò û 2016 ahðUK ò ê còkZ ò RûZòiõN “Wÿûfòe @û«RðûZúd ahð” jòiûaùe ùNûhYû KeòQò û _âZò ù\gùe Wÿûfò C_ôû\^Kê aùXÿ A aû _ûAñ MùahYû I iμâ i ûeY ùiaûMê W ÿ ò K ê aXÿ û Aaûe Mê e ê Z ß ù \aûe @ûagýKZû ejò Q ò û Wÿ û fò e C_ôû\^Kê Zßeû^ßZ ò Keòaû _ûAñ PûhòKê iêjûC [ôaû ù~ûR^û I ijù~ûMe @ûagýKZû ejòQò û
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
5
_½òc awe aúebìc Ròfäûe aòÉéZ @*k ]û^ @ck ùjaû_ùe _Wÿò@û _Wÿò[ûG û @ûA.iò.G.@ûeþ.Wÿò.G e GK ijù~ûMú ùaieKûeú iõiÚû “cû^a Rcò^”þ ijûdZûùe GVûe ùfûKcûù^ Wÿûfò aòj^ _ûA _â[c [e Wÿûfò Pûh Kùf û 8 eê 10Uò Mûñùe gZû]ôK Pûhú iêaZ â I ùc÷Zúâ RûZúd Wÿûfò Pûh Kùf û _Wÿ@ ò û _Wÿ[ ò a ô û Rcòeê Pûhúcûù^ ùjKÖe _òQû 610 eê 1100 KòùfûMâûc _~ðý« Wÿûfò @ck Kùf û
@ûA.iò.G.@ûeþ.Wÿ.ò G ^òdcòZ bûaùe RûZúd Kû~ðýKâc I ^ìZ^ aòj^ iéÁò C_ùe mû^ ù\aû ij RûZúd Kéhò MùahYû aýaiÚû (G^þ.G.@ûeþ.Giþ) e \lZû aé¡ò \òMùe Kûc KeêQò û RûZúd Kû~ðýKâc MêWK òÿ \ßûeû @]ôK @cklc I ùeûMù_ûK Kcþ fûMê[a ô û aòj^ aûjûe Keû~ûA_ûeòQò û Gjò aòj^ _âRûZòMêWÿòK bûeZ, ù^_ûk I aûwfûù\ge ahðû]ûeòZ I _Wÿ@ ò û Rcòùe c¤ Pûh ùjûA_ûeêQò û
ùcwfûf acð^, @*ke RùY lê\â Pûhú û ^òR 30 ùi< Rcòeê ùi 110 KòùfûMâûc Wÿûfò C_ôû\^ Kùf û @ûi«û ahð Pûh _ûAñ 7 KòùfûMâûc Wÿûfò aòj^ jòiûaùe eLòaû _ùe akKû Wÿûfò ^òR _eòaûe ùfûKcûù^ Lû\ý jòiûaùe aýajûe Kùf û ^òR @ck ùjûA[ôaû WÿûfòKê Pûjó ùi @û^¦ùe Kêj«ò, “cêñ ùKùa c¤ Ê_Üùe bûaò ^[ôfò ù~ ^òRe Gjò _Wÿò@û Rcòeê G_eò @ck ùKùa _ûAaò û” @ûi«û ahðKê ùi Wÿûfò `ifKê @]ôK Rcòùe KeòaûKê ù~ûR^û KeòQ«ò û
1) _ûeμeò K / iÚ û ^úd _â R ûZò M ê W ÿ ò K a\kùe ^ì @ û C^Ü©cû^e @]ôK @cklc aòj^Kê ùagú Pûhúcû^u \ßûeû aýajûe 2) ^ìZ^ ]û^ Pûh @*k I C©e _ìað eûRýMêWK òÿ ê iõ_âiûeY 3) MâûcÉeúd aòj^ Cù\ýûM iaê _âZÂ ò û Keòaû 4) Pûhúcû^ue \lZû aé¡ò Keòaû û
gâúcZú flàú KòiKê RùY @û\òaûiú cjòkû I ùi ^òR _eòaûe _âZòù_ûhY _ûAñ aòùgh Keò cìfò@û jòiûaùe Kûc Keò[û«ò û ùi ^òR Kûc _ûAñ Uuû a\kùe Wÿûfò _ûAùf û Gjû\ßûeû Zûue Nùe [ôaû Sò@, ù~ ajêZ \ìak ð [ôfû, ZûKê Wÿûfò Lê@ûAaûùe ilc ùjùf û a©ðcû^ Sò@Uòe ÊûiÚýùe _eòa©ð^ @ûiò_eòQò û
Wÿûfò C_ôû\^Kê Zßeû^ßZ ò Keòaû _ûAñ aòb^ ò Ü _\ùl_ gêà @*kùe @«RðûZúd Kéhò MùahYû ùK¦â (@ûA.iò.G.@ûeþ.Wÿò.G) I Gjûe RûZúd Éee ijù~ûMú iõiÚûcûù^ cògò Wÿûfò Pûhùe ^ì@û ^ì@û ùKøgk iaê C_ùe MùahYû KeêQ«ò I Pûhúcû^u _ûAñ ^ì@û ^ì@û aòKÌ Pûh _¡©ò aûjûe KeêQ«ò û Gjû\ßûeû Pûhúcûù^ ]û^ Pûh ij Wÿûfò Pûh Keò ù_ûhYe iêelû Keò_ûeêQ«ò û 1977 ciòjûeê Gjò @û«RûZúd Kéhò MùahYû ùK¦âUò iÚû_^ ùjûA[ôfû I ùiùaVûeê Gjû Wÿûfò Pûh C_ùe aògÉ ß eùe ^òRe MùahYû I Kû~ðýKê PûfêeLòQò û @ûA.iò.G.@ûeþ. Wÿ.ò Ge \lòY Giò@û I PûA^û _ûAñ @û*kòK Kû~ðýKâc iaê ^ì@û \òfäúeê Kû~ðýKûeú Keû~ûCQò û G^þ.G.@ûeþ.Giþ ijù~ûMú iõiÚ û cû^u ij cò g ò Gjò @û«Rð û Zúd MùahYûùK¦â G @*kùe WÿûfòKê ù^A ùfûKcûù^ Kò_eò Êûaf´ú ùjûA_ûeò ù a, Zû’ C_ùe Kûc Keê Q ò û
Gcû^ue Kû~ðý Keòaûe cêLý ]ûeûMêWK òÿ ùjfû
C¡ß] ð ûe iõ_âiûeY Wÿ û fò Pûhùe Pûhúcûù^ iûcÜ û Keê [ ô a û iciýûMêWÿòK c¤eê cêLý ùjfû Leû_cû^e aòj^ û bûeZùe @ûA.iò.G.@ûe.Wÿò.G e MZ 3-4 ahðe Kûc Keòaû icd c¤ùe ù\LûMfû ù~ _ûLû_ûLò 90 _âZg ò Z Pûhú 6-7 ahð ]eò fMûZûe bûaùe icû^ aòj^ aýajûe Keò[û«ò û C_ôû\KZû aé¡ò Keòaû _ûAñ aòj^ _eòa©ð^ Keòaû jûe (Giþ.@ûeþ.@ûeþ) Kê aXÿûAaûe @ûagýKZû @^êbìZ ùjfû Gaõ Gjû ijòZ Pûh Keû~ûC[ôaû aòj^ iÚû^ùe @]ôK @cklc aòj^ c¤ aýajûe Keû~òaû @ûagýK ùaûfò cù^ ùjfû û 300eê ùagú Mûñùe 4307 RY Pûhú 12 _â K ûee C^Ü Z Kò i ce aò j ^ùe Pûh Kùf û @õgMâjYKûeú _âKâòdûùe Gjò Pûhúcûù^ 1344 U^þ C^Ü Z cû^e aò j ^ C_ô û \^ Keò _ ûeò ù f ~ûjû @^ýPûhúcû^u c¤ùe a<ûMfûö C^ÜZ Kòice aòj^ ij KòQò mû^ùKøgk c¤ aýajûe KeûMfû ~ûjû\ßûeû @ck aé¡ò _ûAfû û C\ûjeY Êeì_ Pûhúcûù^ @ûMeê aýajûe Keê[a ô û aòj^e C_ôû\^ ij Zêk^û Kùf ùc÷Zúâ , ^êeú Gaõ GP.dê.Gfþ-57 @û\ò aòj^ùe @ck 30 eê 60 _âZg ò Z ùagú ùjfû û Gjò _âRûZò MêWÿòK Cbùd jk Keû^~ûA aêYû ~ûA_ûeòfû I jk Keû~ûA Pûh c¤ Keû~ûA_ûeòfû û \úNðc@ ò û\ú C_KûeúZû jòiûaùe cûUò Caðe ùjaû ij @]ôK @ck ù\aûeê @]ôK Pûhúuê @]ôK ùeûRMûe c¤ còkf ò û û Gjò Kû~ðýKâce cêLý
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
6
@û\ðâZû @bûaeê Gjû ùjûA[ûA_ûùe û cûZâ aò^û jkùe ]û^ Pûh ùlZâùe Pûhe Lyð ajêZþ Kcþ ùjûA[ûG û Gjò _eúlY bò©òK Pûh bûeZe Zâò_êeû I _½òcawe 7Uò Ròfûä ùe I.iò._ò.G`þ - ijù~ûM Keê[a ô û _âKÌ @]ú^ùe Keû~ûA[ô f û I Gjû \ß û eû 1900 Pûhú fûbaû^ ùjûA[ôùf û Wÿûfò Pûh \ßûeû Pûhúcû^ue ùjKÖe _òQû 194 eê 272 @ûùceòKúd Wÿfûee @Zòeq ò ùeûRMûe ùjfû û
MâûcýÉeúd aòj^ Cù\ýûM Lêiò[ôaû Wÿûfò Pûhú
C_f² ùjfû lê\â I ^ûc cûZâ Pûhúcûù^ ^òR Rcòùe Wÿûfò Pûh Keòaû \ßûeû ^òR _eòaûe LûA _ûeòùf I i\iýcû^ue ù_ûhYe iêelû c¤ ùjûA_ûeòfû û
bìicû«eûk iμâiûeY _ìað bûeZe _ûLû_ûLò 78.8 _âZg ò Z ]û^ Pûh @*k ùjCQò ahðû]ûeòZ ù~CñVò ùKak ahðû EZêùe ]û^ Pûh ùjûA[ûG (Rê^þ eê ùiù_Ö´e) û ]û^ Pûh _ùe RcòMêWÿòK cêLýZü _Wÿò@û _Wÿò[ûG I Gjò @*k _¬ûa, jeòdûYû I _½òc C©e _âù\ge ùcûU Pûh ùjC[ôaû @*k ij icû^ ùja û @ûA.iò.G.@ûeþ.Wÿò.G Gaõ ^ûeiþ ijù~ûMú iõiÚûcûù^ cògò Gjò @*kùe Kcþ \ò^@ ò û Wÿûfò ~[û GP.dê.Gfþ-57 Gaõ ùc÷Zâú @û\ò Pûh KeòaûKê Pûhúcû^uê aêSûAùf û ù~Cñ Pûhúcûù^ @ûMeê Rcòùe KòQò ùjùf Pûh Keê ^[ôùf, ùicûù^ Gjò Wÿûfò Pûheê @ck _ûA ùag Lêiò ùjùf û ]û^ Pûh ^ ùjûA[ôaû Rcòùe aò^û jk Keò aû Kcþ jk Keò Wÿûfò Pûh _¡©ò C_ùe _eúlY bò©òK Kû~ðýKâc iaê @ûùdûR^ KeûMfû û G[ôeê ù\LòaûKê còkf ò û ù~, Cbd jk ^ Keò aû Kcþ jk Keò Wÿûfò Pûh KeûMùf Cbd ùlZâùe Wÿûfòe C_ôû\^ VòKþ ejêQò û aò^û jkùe Pûh ij Zêk^û Kùf Kcþ jk \ßûeû Pûh Keò @]ôK aòj^ @ck ùjaû (ùjKÖe _òQû 513 KòMûâ )@]ôK Pûh aRýaÉê còkòaû (ùjKÖe _òQû 1624 Kò.Mâû), ^M\ ùeûRMûe (ùjKÖe _òQû @ûùceòKúd cê\âûùe 272 Wÿfûe) aé¡ò _ûAaûe ùeKWÿð Keû~ûAQò û ùaû]jêG aò^û jkùe Wÿûfò Pûh Rcòùe `êf ùjaû I `k ]eòaû icdùe cûUòùe
CPòZþ \eùe I C_~êq icdùe C©ccû^e aò j ^ Pûhúcû^u _ûLùe _j*ûAaû _ûAñ @ûA.iò.G.@ûeþ.Wÿò.G “Mâûcý Éeúd aòj^ Cù\ýûM” Kê Keòaû _ûAñ Pûhúcû^uê ù_âû›ûjòZ Kfû û Mâûcý Éeúd aòj^ Cù\ýûM aòj^ C_ôû\^ I a<^ _ûAñ GK @ù^ø_PûeòK aýaiÚû û @ûA.iò.G.@ûeþ.Wÿ.ò G @ûc ù\gùe RûZúd Éee iõiÚûcû^u ij cògò @ûMê@û Pûhú PòjU Ü KeêQò ù~Cñcû^u _ûLùe aòj^ C_ôû\^ Keòaû _ûAñ ùagú Rcò [ôa I ù~Cñcûù^ ù^ZéZÉ ß eúd aýqò ùjûA[ôùa û Gjò Pûhúcûù^ ùMûUòG iõiÚû @]ú^ùe _¬úKéZ ùjùa û Gjò iõiÚû I Kéhò ùa÷mû^òK cû^u Z\ûeLùe aòj^ C_ôû\^ Keû~òa Gaõ iÚû^úd KéhKcû^uê CPòZþ cìfýùe aòKâò Keû~òa û Gjò aýaiÚûùe MâûcÉeùe jó Pûhúcû^ue aòj^ iciýûKê icû]û^ Keû~ûG Gaõ aòj^ C_ôû\^ Keê[a ô û Pûhú c¤ fûbaû^ jêG û RûZúd Éee iõiÚûcû^u ij cògò aòb^ ò Ü eûRýùe 16Uò aòj^ ùK¦â iÚû_^ Keû~ûAQò û Gjò _\ùl_eê fûb _ûA Pûhúcûù^ c¤ Lêiò @Q«ò û Gjò aòj^ C_ôû\^ Keê[a ô û Pûhúcûù^ a©ðcû^ ^òR eûRý I eûRý aûjûee aòbò^Ü Ròfûä cû^uê aòj^ ù~ûMûCQ«ò û
\lZû aé¡ò Gjò @*kùe Keû~ûC[ôaû aòb^ ò Ü Kû~ðýKâc c¤eê \lZû aé¡ò GK MêeZ ê _ ß ‰ ì ð Kû~ðý û Pûhúcû^uê aòj^ C_ôû\^, aòj^Kê _ýûKþ Keòaû, iõelY Keòaû C_ùe Zûfòc iaê \ò@ûMfû û Gjû aýZòZ @ck _ea©ðú _âKòâdû KeY, cìfý~êq _âKd òâ û C_ùe aòùgh Keò cjòkûcû^uê Zûfòc \ò@ûMfû û PûhúùlZâ aò\ýûkd, aòbò^Ü iÚû^Kê _eò\gð^, Rcòùe Kûc Keòaû icdùe , @ck _ìað I _ea©ðú _âKd ò û
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
7
@ù^ø_PûeòK aòj^ aýaiÚûe GK Xÿû*û
fûbR^K
fûbKê ]eò eLòaû _ûAñ @ûKk^
aòj^ aRûeú KeY
cìfý ^ò¡ðûeY, aRûe aýaiÚû I aRûe ij ù~ûMûù~ûM cû^ ^òdªY _ûAñ ^ò¡òðÁ ^òdcûakú Gaõ cû^ ^òdªY Kû~ðý _¡©ò @û_ùYAaû @ù^ø_PûeòK aòj^ C_ôû\^ ù~ûR^û _âÉêZ aòj^ C_ôû\^ Keòaû Gaõ @û_ùYAaû MâûcýÉeúd aòj^ Cù\ýûM MV^ I Cù\ýûM _eòPûk^û Gjûe ibý/ibýûcû^uê ùa÷hdòK I @û[òðK Pûhú \k MV^ Kû~ðýKeòaû _âKâòdû I aýaiûd ù~ûR^û _âÉêZ aòj^ Pûjò\û @ûKk^ iciýû PòjÜUùe ù~ûM\û^ I ^òéò ù^aû
C_ùe Zûfòc AZýû\ò cû¤cùe ùcûU 7600 Pûhú (ù~Cñ c û^u c¤eê 551 RY cjò k û) uê Zûfò c \ò @ ûMfû û Gjû aýZò Z I.iò . _ò . G`þ _â K Ì cû¤cùe 1600eê ùagú Pûhúue \lZû aé¡ò KeûMfû û
baòhýZ ù~ûR^û
Pûhúcû^uê GùZ iaê fûb ù\ùf c¤ Wÿûfò Pûh aòbò^Ü iciýû ù\A MZò KeêQò ~ûjûe icû]û^ aûjûe Keòaûe @ûagýKZû ejòQò û _â[cZü, @*ke _ûYò_ûMKê iêjûC[ôaû C_~êq aòj^e @ûagýKZû ejòQò ~ûjû ùijò @*ke ceêWòÿ I cûZâû]ôK C©û_Kê ijò _ûeê[a ô I ~ûjûe ùeûMù_ûK ij^gúk lcZû [ôa û \ßZ ò údZü Wÿûfòe aRûe aýaiÚû @Zý« \êak ð , @_ûeM Gaõ @aýaiÚZ ò û Gjû ij gúZ\ò^@ ò û Wÿûfò Pûhùe ieKûeue iað^c ò Ü ijûdK cìfý c¤ Kcþ, ~ûjû Pûhúcû^uê Wÿûfò Pûheê ^òaé© KeûCQò û ùi[ô_ûAñ Gjû C_ùe c¤ ¤û^ ù\aûe @Qò û iaêVûeê MêeêZß_ì‰ð ùjfû Wÿûfòe _êÁòKe \òM C_ùe aòùgh Keò cjòkûcû^ue iùPZ^Zû aé¡ò Keòaûe @ûagýKZû ejòQò û @Zêf ùWÿûMâû, @ûgêùZûh ieKûe, _ìRû gûjû Gaõ @Kòf jûi^ eòRbò @ûA.iò.G.@ûeþ.Wÿò.G, \lòY Giò@û Gaõ PûA^û @û*kòK Kû~ðýKâc, iò.Rò.@ûA.G.@ûeþ aäK, G^þ.G.Giþ.iò. KùμäK,è ^ì@û\òfúä Email:A.Dogra@cgiar.org
Wÿûfò PûhKê ù_âû›ûj^ \ò@û~òaû \ßûeû _eòaûeKê _ê Á ò K e Lû\ý cò k ò a û ij @Zò e ò q ùeûRMûe c¤ ùjûA_ûeêQò û Gjò @*kcû^uùe Wÿûfò C_ôû\^ ù~ûMêñ Kêù_ûhY jûe jâûi _ûAQò, cûUòe CaðeZû aé¡ò _ûAQò, \û\^ Kûc KeòaûKê ~ûC[ôaû aýqòu iõLýû Kcþ ùjûAQò Gaõ MûBùMûeêcû^uê _~ðýû¯ cûZâûùe Lû\ý còkQ ê òû
@ûù\^þ @û jûi^þ @ûA.iò.G.@ûe.Wÿò.G, @c^, ùRûWÿðû^ C› : ùfAiû AŠò@û, Wÿùò iÖ´e2014
aòjûeùe aòj^ ÊúKéZò @]ôKûeú Rcò _eò\gð^ KeêQ«ò ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
8
_êÁK ò e aMòPû cjòkûcûù^ ù^ZéZß ù^ùf ùR. Kâò¾^þ a©ðcû^e \îZ _eòa©ð^gúk Lae @û\û^ _â\û^ ~êMùe ]cð _e ê ú @*keA<eù^U cjòkûcûù^Z[û NeùcûaûAf aûWÿò aMòPù`û^e û Keòaû @ûe¸ ù~ùZùaùk eûRêZò Kùf aûeKê _ûeμeò _êÁòKeK Lû\ý ù~ûMûAaû PûfòQò~ûjû , Gjò _eò icdùe mû^ùKøgk _eòaij ©ðòZ @Zò eq ò ùeûRMûe Z RkKê icûRe iciýû Mêc¤ WÿòKù~ûMûAfû ê iûcÜû Keòû aNee ûùe aýajé icKl ùjûA _ê_ûeê ^ü^aýajûe KeòPûhú Gjò cjò ûY Keòù\ùf ûjó û ùQûU I klêûcûù^ \â _gê_â_cûkKcûù^ Gjû\ßù~ ûeû NeaûWÿ e ahð _eòaû Pûh KeòiÚaû^ùe û i¸aGjòû ù_hû ajêcûZâùò ûùe _âbiûaòûeû Z _^ò ùjCQ«ò @ù^K MêWÿòK _eòa©ð^ iê@ùe aòfê¯ c]ý ùjûA~ûCQ«ò û jêGZ Gjò NWÿ ò i §ò cì j ê © ð ù e @ûce iûμâ Z ò K Ké h ò ijûdK Kû~ðý]ûeû ÿòKê a©ð cû^e]cð\é_Zêeú_eò ©ð^ù_^Ü gúkûMec aûjý ZûcòMêfW^ûWê eûRýe Ròfaäûe _eòùKag bûùa MXÿZ aûKê Z_Wÿ a ò û Zûfê _ìa@û]ûeùe N ð ûUe _½ò^ì cZ\ò^Mùe @aiÚ ò ò ùZûkò û Zewûdò _ûjûWÿ [ôaû \ßûeû Gjò @*ke ùbøùMûkòK iÚZ ò ò @Zò ÊZª û Gjò Ròfûä Uò _ûaðZýû*k ùjûA[ôaûeê Kûùaeú ^\úe RkKê c¤ GVûùe ajêZ Kcþ aýajûe Keû~ûA_ûùe û @*kUò Cbd Pûh I _òAaû _ûAñ _ûYòe @Zògd @bûae iûcÜû Keò[ûG û Gjò @*kùe _ûYòe @bûa ùjZê Pûhúcûù^ cêLýZü aû\ûc Pûh Keòaû ij @û«ü `if bûaùe jeWÿ I gò´ Pûh Keò[û«ò û Gjò `if PûhúKê ùeûRMûe ù\aû ij _eòaûee i\iý I _gêcû^ue GK cêLý ù_ûhYe C› û cûZâ MZ \êA \g§ò]eò Pûhúcûù^ ^òdcòZ `if jû^ò I Pûhùe cûZâû]ôK Lyð ij Kcþ @ck @û\ò iciýûe i¹êLú^ ùjCQ«ò û Gjû ij eûiûd^òK _\û[ðe aòPûeû]ô^ aýajûe \ßûeû cé©K ò ûe CaðeZû Kcòaû ij ùR÷a _eòùag c¤ ajêk bûaùe lZòMÉ â ùjûAQò û ùcûUûùcûUò bûaùe ~\ò ùKøYòiò ahð ùcøiêcú \êak ð eùj, ùZùa Pûhúcûù^ cûŠò@û Pûh Keò[û«ò ~ûjû _ûAñ Kcþ _ûYòe @ûagýKZû ùjûA[ûG û Gjò ahð cû^uùe Cbd cYòh I MûBùMûeê _êÁK ò e Lû\ý _ûAaûeê a*ôZ ùjûA[û«ò û
_âûe¸òK _âùPÁû bûMú\ûeú MâûcúY cìfýûu^ _âKâòdûùe _â[ùc MâûcÉee iÚòZòe @ûKk^ KeûMfû û G _âKâòdûùe @]ôK iõLýK Pûhú aòùgh Keò cjòkûcûù^ bûM ù^A iûμâ©K ò iÚZ ò e ò @ûKk^ Kùf Gaõ baòhýZ \ò^e aòKûg \òMùe Kû~ðý Keòaû _ûAñ K’Y K’Y iêù~ûM ejòQ,ò Zûjû c¤ aûjûe Kùf û _â[ùc Kûc @ûe¸ Keòaû _ûAñ aû\ûc Pûhe
NeaûWÿò aMòPûùe aRðý Rke _ê^ü _âKòâdûKeY
bò©òbìcòKê C^Ü© KeòaûKê iÚòe Kùf I _ùe NeaûWÿò aMòPû C_ùe Kûc Keòùa ùaûfò ^ò¿©ò ù^ùf û _âû[còK Éeùe 20Uò Mûñeê 25 RY ~êa cjòkû _eòùagKê iêjûC[ôaû Pûh _âYûkúKê @af´^ Keò aû\ûc Pûh Keòaû C_ùe Zûfòc ù^ùf û Pûhú ùlZâ aò\ýûkd cû¤cùe Gjò Zûfòc_âû¯ Pûhúcûù^ Kò_eò @^ý Pûhúcû^uê gòùLA _ûeòùa, Zû C_ùe Gcû^ue \lZû aé¡ò c¤ KeûMfû û G.Gcþ.A iõiÚûe Kcðúcû^u ij cògò Gjò Zûfòc_âû¯ cjòkûcûù^ 20Uò Mâûcùe ùMûUòG Keò Pûhú ùlZâ aò\ýûkd _âKâòdû @ûe¸ Kùf û Gjò PûhúùlZâ aò\ýûkd cû¤cùe ùMûUòG Pûh EZêùe 400 RY cjòkû Pûhú Pòe«^ Pûh _¡©ò @af´^ Keò aû\ûc Pûh Keòaû C_ùe Zûfòc _ûA_ûeòùf û
NeaûWÿòùe _^ò_eòaû Pûh aû\ûc Pûheê bf @ck _ûAaû _ùe cjòkûcûù^ ^òR _eòaûee @û[ðòK iÚòZòKê iê]ûeòaû _ûAñ Pûh ij RWÿòZ @^ýû^ý aòhd gòLòaûKê @ûMâj _âKûg Kùf û G_eò GK icdùe _eòaûe i\iýcû^ue ù_ûhYe iÚZ ò ò iê]ûeòaû _ûAñ NeaûWÿùò e _^ò_eòaû Pûh Keòaû K[û c^Kê @ûiòfû û cêLý Pûh aûh ^[ôaû icdùe ^òR NeaûWÿòùe Kò_eò `if Pûh Keò_ûeòùa Zû’ C_ùe gòLa ò ûKê cjòkûcûù^ @ûMâj _âKûg Kùf û ùZYê Kcþ Uuû Lyðùe _eòùagKê iêjûC[ôaû Pûh _âYûkú aýajûe Keò Kò_eò _^ò_eòaû aMòPû Keòùja Zû’C_ùe cjòkûcû^uê Zûfòc \ò@ûMfû û
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
9
_âûe¸òK icdùe cjòkûcûù^ ^òR NeaûWÿòùe 13 _âKûee _eòaû Pûh Kùf (iûeYú-1) û ùicûù^ G[ôeê aòbò^Ü _âKûee _^ò_eòaû I gûM _ûAùf, ~ûjûKê _eòaûeùe Lû\ý _ûAñ aýajûe Kùf û LûAaû _ùe akKû _^ò_eòaûKê ùicûù^ ^òR _ùWÿûgúcû^uê ù\ùf I KòQò _ûL aRûeùe c¤ aòKâò Kùf û ^òR NeaûWÿòeê _âZò\ò^ KòQò KòQò _eòaû ùZûkê[a ô ûeê Gjò cjòkûcûù^ aRûeeê _eòaû KòYa ò û a¦ Keòù\ùf û Gjû\ßûeû _âZò cûiùe _ûLû_ûLò 2100Uuû a*ûA _ûeòùf û _âZò cûiùe Gjò _eòaûe MêWK òÿ jûeûjûeú bûaùe 6 eê 9 Kò.Mâû aûAMY, 7 eê 9 Kò.Mâû RjÜ,ò 10 eê 14 Kò.Mâû ùbŠò, 4 eê 6Kò.Mâû Kfeû _ûA[û«ò û cjòkûcûù^ @ck ùjC[ôaû _eòaûeê _âûd 40 _âZg ò Z aRûeùe aòKòâ Keò 2000 eê 2400Uuû _~ðý« ùeûRMûe Keò[û«ò û Gjò Kû~ðýKâc @]ú^ùe 400 RY Pûhú ^òR NeaûWÿò Rcòe 100 eê 150 aMð`U ê @*kKê _^ò_eòaû Pûh _ûAñ _âÉêZ Kùf û _^ò _ eò a û Pûh _ûAñ _â û [cò K Éeùe cjòkûcû^ue ù~ùZ @ûMâj [ôfû _ùe _ûYòe @bûa _ûAñ Gjò KûcKê ùicûù^ ^òdcòZ bûaùe Keò_ûeòùf ^ûjó û
NeaûWÿòùe Gjò Pûh _ûAñ ùicûù^ ahðû C_ùe ^òbðe Keê[ùô f I ùcøiêcú aûdê \ìak ð ùjùf Zûe _âbûa c¤ NeaûWÿùò e _^ò_eòaû Pûh C_ùe _Wÿ[ ê f ô û û Gjò iciýûeê aûjûeòaû _ûAñ cjòkûcûù^ ùeûùhA I @^ýû^ý Kûcùe aýajûe ùjC[ôaû _ûYòKê _ê^ü aýajûe Keò Pûh Keòaû K[û Pò«û Kùf û ùeûùhAeê ùKùZ _ûYò aûjûeêQò Zûjû _â [ ùc @ûKk^ Kùf I ù\Lò ù f ù~ ù\÷ ^ ò K _â Z ò _eòaûeeê 40-50fòUe _ûYò ùeûùhA I aûi^û cRûeê aûjûeêQò û Gjò _ûYòKê ^Á ^ Keò NeaûWÿùò e _^ò_eòaû Pûh _ûAñ aýajûe Keòaû @ûe¸ Kùf û Kcþ _eòcûYe còkê[ôaû Gjò i´kKê VòKþ bûaùe aýajûe Keòaû _ûAñ cjòkûcûù^ Gjò _ûYòKê QûYò 50 fòUe _ûYò ]eê[a ô û Wâcùe eLòùf û Gjò _ûYòKê aê¦û RkùiP^ \ßûeû _^ò_eòaû MQ cìkKê ù\ùf û cjòkûcûù^ @ûC GK ^ìZ^ _¡©òKê _eúlY bò©ùò e Kùf û aê¦û aê¦û Rk ù\aû _âYûkúùe fZû RûZúd MQKê _ûYò ù\aû _ûAñ 1 fòUe _ûYò ]eê[ôaû ùaûZf iaê aýajûe Kùf û Gjò _âYûkúMêWK òÿ @af´^ Keò _ûYòe iVòKþ aýajûe Keû~ûA_ûeòfû û @ûRòe \ò^ùe icÉ _eòaûe ùeûùhA Ne I aûi^ cRû _ûYòKê _ê^ü aýajûe Keò _^ò_eòaû Pûh KeêQ«ò û
iûeYú -1 : NeaûWÿùò e _^ò_eòaû Pûheê ùMûUòG cûiùe @ck ùjC[ôaû _eòaû _eòcûY _^ò_eòaû
cìkû
@ck _eòcûY _eòaûe _ûAñ @ûagýK _ùWÿûgúuê \ò@û aòKâò _eòcûY aòKâòeê @ûd (Kò.Mâû) _eòaû _eòcûY (Kò.Mâû) ùjC[ôaû _eòcûY (KòMâû) (Uuûùe) (KòMâû) 15-25 5-6 1-2 10-15 150
_eòaû KòYûeê a*û~ûA[ôaû Uuû 200
aòUþ
10-15
5-8
1-2
5-8
200
200
QPò¦âû
10-15
3-5
1-2
4-5
100
200
RjÜò
8-10
10
1-2
5
200
200
Kfeû
5-8
2-3
1
2-3
100
200
UcûùUû
25-30
10
1-2
10-15
400
200
ùbŠò
15-25
5-6
1-2
10-15
200
200
aûAMY
10-15
3-5
1-2
8-10
300
200
gûM (4 _âKûe)
20-30
10
1-2
8-15
250
200
KLûeê
60-70
30
0.5
50
300
200
MûRe
5-10
5
1
5
200
200
2400
2100
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
10
a©ðcû^ _eòaûee icÉ i\iý- _êeh ê , cjòkû I _òfûcûù^ NeaûWÿò aMòPûùe @ûMâje ij Kûc KeêQ«ò û _êeh ê cûù^ _ûYò iõMâj Keòaû, aûWÿ Zò@ûeò Keòaû AZýû\ò Kûc Keê[a ô û iÚû^ùe cjòkûcûù^ MQe ~^ô ù^aû, jk\ò@û @Vû ~ª aùiAaû, _ûYò ù\aû I _eòaû ùZûkòaû AZýû\ò Kûc Keò[û«ò û _òfûcûù^ ^òR Lûfò icdùe cû@ûcû^uê aMòPû Kûcùe iûjû~ý Keò[û«ò û
aûwûùfûeùe @^ê Â ò Z ùjûA[ô a û _ûeò a ûeò K Kéhòe @û«RðûZúd \òaie C\þNûU^ú Kû~ðýKâcùe Gjò cjòkûcûù^ _^ò_eòaû Pûh i´§úd ^òR mû^Kê _â\gð^ Keòaûe GK iêù~ûM c¤ _ûA[ôùf û Gjò Kû~ðýKâcùe @õgMâjY Keò[a ô û cjòkûcûù^ ^òR NeaûWÿò aMòPûùe Pûh ùjûA[ôaû aòbò^Ü _^ò_eòaû _â\gð^ Keòaû ijòZ ^òR mû^ I @bòmûZûKê @^ýcû^u ij aû<ò[ùô f û
_eòaûe i\iýcû^ue Lû\ý LûAaû @býûiùe c¤ @ûLò\Á é @ ò û _eòa©ð^ @ûiòQò û Gcû^ue Lû\ý [ûkòùe Gùa @]ôK _^ò_eòaû ejêQò û _eòaûee ÊûiÚýûaiÚûùe c¤ C^Ü©ò _eòflòZ ùjûCQò û cjòkûcû^u cZùe Gùa ùicûù^ Lû\ýùe ùagú _eòcûYe gûM LûCQ«ò I _ìae ð ê @Rú‰ð iciýû @ûC ^ûjó û
Gjò cjòkûcû^u _ûAñ _^ò_eòaû aMòPûUò ^òR _eòaûee ù_ûhY iêelû ù\aû ij @û[ðôK ùeûRMûee aûU ù\LûAQò û @ûMeê cjòkûcûù^ _eòaû KòYa ò û _ûAñ 1015 Kò.cò. \ìeùe [ôaû aRûeKê ~ûC[ôùf û Gjò aMòPû KûcUò Keòaû \ßûeû cjòkûcûù^ GùZ aûU ~ûA _eòaû KòYû KÁeê cêq ùjûAQ«ò û iaêVûeê MêeêZß _ì‰ð ùjCQò, Gjò NeaûWÿò aMòPûUò _eòaûe I iûcûRòK iμKðKê cRaêZþ Keòaûe GK cêLý C› ùjûA _ûeòQò û
Kû~ð ý Kâ c @ûe¸ ùjaûe _â [ c \ê A ahð ù e (2010-11, 2011-12) Gjò _^ò_eòaû aMòPû Kû~ðý cêLý Pûh ^ ùjC[ôaû icdùe (Rû^ê@ûeú eê Rê^)þ Keû~ûA[ôfû û cjòkûcûù^ a©ðcû^ Gjò aMòPû KûcKê cêLý Pûh icdùe c¤ KeêQ«ò û `kùe ahðiûeû Gùa NeaûWÿùò e Pûh ùjCQò û
i`kZûKê aýû_K Keòaû
Email : josephkrish@rediffmail.com
C› : ùfAiû AŠò@û, Wÿùò iÖ´e2014
NeaûWÿò aMòPûùe gûM `if
Gjò 400 RY cjòkû Pûhúu i`kZû _ûLû_ûLò @ù^K Mûñe ùfûKuê @ûKhòZ ð Keò_ûeòQò û _ea©ðú icdùe 300eê 500 _eòaûe Gjò _^ò_eòaû aMòPû Kûcùe iûcòf ùjûAQ«ò û
ùR Kâò¾^þ Lû\ý I Kéhò iõiÚû \ßûeû Zûfòcþ _âû¯ Pûhú ùlZâ aò\ýûkd _âgòlK G.Gcþ.A `ûCùŠi^þ, ^õ-5/1299-aò-2 G^þ.Giþ.iò.aò. eûÉû Uò.Gcþ.Giþ. Kùfû^ú _Q fûKò@ûc_ûUò, ]cð_e ê ú - 636705,
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
11
Pûh Rcòeê @]ôK cûZâûe _êÁK ò e Lû\ý iõMâj Keòaû flàúu ]û^ Rcò
eûR Cù_âUò Gaõ eûùR¦â Cù_âUò ù^_ûke Pûhúcûù^ ^òR Pûh Rcòùe aòbò^Ü _âKûee `ifKê còùgA Pûh Keò _êÁKe Lû\ý _ûAaû ij @û[ðK ò iÚòZò c¤ iê]ûeò _ûeòQ«ò û
aMòPû ejòQò û flàúue _eòaûe i\iý cû^u c¤ùe 2Uò MûB, 2Uò ùQkò, 10Uò _ûeû I 10Uò KêKW ê ûÿ @«bêq ð û Zûue ùMûUòG cûQ ù_ûLeú c¤ ejòQò û ^òRe akKû 1400 aMð còUe Rcòùe ùi aiêcZò (aûiÜû) ]û^ gâú _âYûkúùe Pûh Keò[û«ò û
flàú @ûPû~ðýue Rcò ù\Lòùf ùaùk ùaùk cù^ jêG ù~_eò Gjû ùMûUòG ùQûU Cnò\ aòmû^ aMòPû û Zûue Rcòùe GùZ _âKûee MQ I _gê_lú @Q«ò ù\Lòùf @û½~ðý fûùM û
flàú ^òR ùlZùe ùMûUòG `if _ùe @ûC ùMûUòG `if Pûh Keò ^òR _eòaûe _ûAñ @ûagýK cêZûaK ì K Lû\ý _êÁK ò e Lû\ý _ûAaû ij _gê_lúuVûeê _eò_e
ù^_ûke ùcûeûw Rò f ä û e ùKûhò - jeò * û cê^òiò_ûfòUò @]ú^ ùaùf_êeùe flàúue 2000 aMð còUee Pûh RcòUò @aiÚòZ û ^òR Êûcú I _òfûcû^u iûjû~ýùe flàú ^òRe ùlZUòKê iRûWÿò _ûeòQ«ò û Gjò ùlZUòe i`kZûe cêLý ùjCQò Gjûe aòaò]Zû û _êeû RcòUe ò ê 600 aMðcU ò eùe ^òRe Ne, `k I _^ò_eòaû
`if, MûBùMûeê, KêKW ê ûÿ Kê cògZ òâ bûaùe _eòPûk^û Keòaû \ßûeû flàúu _eòaûeKê ù_ûhYùe beû Lû\ý còka ò û ij @Zòeq ò ùeûRMûe c¤ còkQ ò ò û _eòaûe Lû\ý @ûagýKZûKê _ìeY Keòaû_ùe akKû Lû\ý iûcMâú aòKâò Keò _eòaûeUò aûhòðK ù^_ûk cê\âû 158,000 ùeûRMûe Keò_ûeòQò û
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
12
iûeYú - 1 Rcòùe Pûh Keû~ûC[ôaû `if I G[ôeê còkê[ôaû ù_ûhY bòUûcò^þ-‘A’
bòUûcò^þ -‘B’
@û´, _òRêkú
cKÑû, aò^èþ, ùbŠò
_Yi, @û´
@céZbŠû
@ûkê, cUe,KLûeê
LWÿû gûM
bòUûcò^-‘E’ bòUûcò^-‘K’
ùføj
QZê
_òRêkò, @û´
@û´
_ûkw
_òRk ê ò
\jò
@céZbŠû
Wÿûkò´
cUe
KLûeê, gZûaeú
LWÿûgûM
lúe
Wÿûkò´
gZûaeú
ùaâûKþfò
ùaâûKþfò, LWÿûiûM iûeê, a§ûùKûaò
ùaâûKþfò
KêKêWÿû cûõi
KLûeê
MûRe
@Šû
MûRe, cUe
QZê
K*ûfuû
iûeê
`êfùKûaò
KêKêWÿû cûõi
KLûeê
Wÿûkò´
\jò
@ûkê
KûKêWÿò
aò^è
_ûkw lúe
@û´, _òRêkò K\kú, lúe, KêKêWÿû cûõi
@Šû
ùbŠò, cUe ùaâûKþfò, a§ûùKûaò
jeWÿ Wÿûfò
_êÁòiûe
gò´, cUe, aò^è, cûQ, cûõi
Kýûfiòdcþ ùiÜjiûe
bòUûcò^ - ‘C’
bòUûcò^ -‘D’
lúe, @Šû, \jò, K§ûùKûaò, ùbŠò, `êfùKûaò, a§ûùKûaò, eiêY, _ò@ûR, gò´ bûZ, cKÑû, K\kú, @ûkê, iûeê
^òR _eòaûe ij flàú ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
13
c¤ _ûA[û«ò I ]û^ @ck ùjûAiûeòaû _ùe ùi Gjò Rcòùe @ûkê Gaõ ùgûeòh ij jeWÿ I @^ýû^ý _^ò_eòaû còùgA Pûh Ke«ò û ùgûeòheê ùi ùZf _ûA[û«ò û jeWÿ I _^ò_eòaûeê Lû\ý _ûAaû ij @[ð c¤ _ûA[û«ò û geZ EZêùe ùi Gjò Rcòùe cKû Pûh Keò[û«ò ~ûjû _eòaûee Cbd c^êhý I _gê_lúu_ûAñ Lû\ý ù~ûMûA[ûG û ùi ^òR aûWÿùò e @ù^K Kòice `k I _^ò_eòaû Pûh Keò[û«ò û ^òR aûWòeê @ck ùjC[ôaû @û´, @céZbŠû, Mê@û, Wÿûkò´, ^Wÿ@ ò û @û\ò _eòaûee Lû\ý @ûagýKZû _ìeY Keòaû_ùe flàú GjûKê aòKâò Keò @Zòeòq @[ð @ûd c¤ Keò[û«ò û ahðiûeû Gjò aûWÿòeê còkê[ôaû _^ò_eòaû flàúue Lû\ý @ûagýKZûKê ùc<ûA[ûG û aòb^ ò Ü _âKûee _^ò_eòaû _eò a ûee i\iýcûù^ Lû\ý eì ù _ LûC[ô a ûeê Gjû ùicû^ue ù_ûhYe @ûagýKZûKê _ìeY Keò[ûG û (iûeYú - 1 ù\L«ê) C\ûjeY Êeì_ ahðû EZêùe flàúu aûWÿòùe aûAMY, Kfeû, ùbŠò, RjÜò Gaõ iûeê Pûh ùjûA[ûG û @*kùe Gjò icdùe @^ý _^ò_eòaû Kcþ còk[ ê ùô f c¤ flàúu _eòaûee i\iýcû^uê C©c cû^e I ~ù[Á _eòcûYe _eòaû LûAaûKê còk[ ò ûG û gúZ EZêùe `êfùKûaò, a§ûùKûaò, UcûùUû, MûRe, _ûkw, cìkû, _ò@ûR, eiêY, @ûkê, aòb^ ò Ü _âKûee gûM RûZúd _eòaû, QZê Gaõ cUe Pûh ùjûA[ûG û geZ EZêùe flàú ^òR aûWÿòùe KûKêW,òÿ KLûeê, fûC, aûAMY, Kfeû I aò^i þ @û\ò Pûh Keò[û«ò û
ij Gjûe MV^ ùe _eòa©ð^ @ûiòQò û Nùe [ôaû MûBùMûeê _eòaûe _ûAñ @[ð ùeûRMûe Keòaûe @ûC cû¤c û Gjò_eò bûaùe aòb^ ò Ü _âKûee `if, _gê_lú I KêKêWÿûKê cògâòZ bûaùe _eòPûk^û Keòaû \ßûeû Gjû _eòaûee Lû\ý I ù_ûhYe @ûagýKZû _ìeY Keòaû ij @]ôK @[ð ùeûRMûe Keòaûùe iûjû~ý KeòQò û ùcûUûùcûUò bûaùe _eòaûeUòe Lû\ý @ûagýKZû ùc<òaû _ùe ùlZeê còkê[ôaû Lû\ý giýKê aòKâò Keò aûhòðK ù^_ûk cê\âûùe 158,000 ùeûRMûe Keò[û«ò û G_eò ùQûU ùQûU _\ùl_ \ßûeû _eòaûeUòe ùeûRMûe ijRùe aXÿ_ ò ûeòQò û ù^_ûkùe GcòZò @ù^K MêWGòÿ _ûeòaûeòK Kéhò ùlZ @Qò I flàúu Kéhò ùlZUò iê_eòPûkòZ Kéhùò lZe C\ûjeYUòG cûZâ û eûR Cù_âUò Zâòbêa^ aògßaò\ýûkde QûZâ cû`ðZ - @¬kò aòdU ê _ ò ûefe, Uâû`òKþ ùPøK aòeûU^Me, ùcûeûw, ù^_ûk Email:ruprety001@gmail.com
eûùR¦â Cù_âUò iò^ò@e Kéhò aòKûg @]ôKûeú Ròfäû Kéhò aòKûg Kû~ðýûkd,aòeûU^Me, ùcûeûw, ù^_ûk Email:upretyr@yahoo.com
C› : ùfAiû AŠò@û, Wÿùò i´e 2014
Nùe [ôaû MûB, ùQkò I KêKW ê ûÿ Lû\ý I ù_ûhY ù\aû ij cûUò _ûAñ LZ c¤ ù~ûMûA[û«ò û Gjò LZKê aýajûe Keòaû \ßûeû flàúue Rcòe cûUò Caðe ùjaû
aòb^ ò Ü bûhûùe ùfAiû AŠò@û _ZâK ò û
K^ÜW, ùZfêM,ê Zûcòf,þ IWÿ@ ò û, jò¦ú, ceûVú Gaõ _¬ûaú ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
14
Rwf RûZ Lû\ýe _âûPê~ýð Zû bûeZ c^iûUû @ûc _é[a ô ú GK RUòk icd ù\A MZò KeêQò û jRûe jRûe ahð ]eò _âûKéZòK i´k C›MêWÿòK @ûc ibýZû \ßûeû ùgûhY ùjûA @ûiêQò û a©ðcû^ @ûccû^uê @ûc Rúa^ ]ûeYe C›Mê W ÿ ò K ê Pò e «^ Keò eLô a ûe icd @ûiò~ûAQò û \êA \g§ò _ìae ð ê @ûùc cûù^ 24 RY cògò C©e ùKûuY _½òc NûUe iûjýû\âú _aðZ cûkûe _û\ù\gùe a©ðcû^e RYûgêYû a^aûWÿùò e ZewûdòZ Rcò KòYa ò ûKê i´k GKûVò Kfê û Gjû _Qùe @ûce cìk flý [ôfû Rwf I _eòùage _ê^eê¡ûe ij iÚû^úd @ûcô^òbðegúkZûKê iê^½ ò Z ò Keòaû û MZ ahðcû^ue _eògc â \ßûeû Gjò RcòUò @Zòiê¦e RwfUòùe _eòYZ ùjûA_ûeòQò û Rwfùe aòbò^Ü RûZòe MQ be_êe ejòQò û iÚû^úd @û\òaûiú mû^ ùKøgkKê ]eò a^aûWÿe ò ùR÷a iμ\Kê @ûKk^ Keòaû _ûAñ GK iùaðlY Keû~ûA[ôfû û Gjò iùaðlYeê aûjûeò[ôaû Z[ý @ûcKê @û½~ð ý PKò Z Keò ù \fû û Gjò Rwfeê ùfûKcûù^ ahðe aòbò^Ü icdùe 52 _âKûee @Y KéhR ò ûZ Rwf Lû\ý (gûM, `k, `êf, K¦û/cìk, Rk) iõMâj Keê[ùô f û @ûc @*kùe ùcøiêcú /ahðû EZêùe ùagú _eò c ûYe RwfRûZ Lû\ý cò k ò [ ûG û Gjò icdùe ùfûKcû^u _ûLùe _ìaa ð hðe Kéhe ò ê @ck ùjûA[ôaû Lû\ý ieò ieò @ûiò[ûG I ùfûKcûù^ Pûh EZêùe KeòaûKê [ôaû KVò^ Kûc _ûAñ _êÁK ò e Lû\ýe @ûagýKZû Keò[û«ò û a^aûWÿ ò ù e _â û [cò K Éeùe 120Uò Rwf _âRûZòe MQ PòjÜU Keû~ûA[ôfû ~ûjûe aòbò^Ü _ûeμeòK MêY I aýajûe ejò[f ô û û Lû\ý còk[ ê a ô û MQKê QûWÿùò \ùf @ûùc a^aûWÿ ò ù e 45 _â K ûee Jh]úd MQ Gaõ @ZòKcþùe 20 _âKûee aWÿ aWÿ MQ PòjU Ü Kfê ~ûjûe KûV @Zòcf ì ýaû^ û Gjò 20 _âKûee MQ c¤eê 4Uò MQKê “_â[c ùgâYú KûV” e cû^ýZû còkòQò û GiaêKê QûWÿò a^aûWÿòùe GcòZò MQ @Qò ù~Cñ iaê MQeê _âûKéZòK ew, iûaê^þ _âÉZ ê jêG, LûAaû ùZf aûjûùe, ùR÷a-A§^, SêYû Gaõ fûL còùk, Lfò _Zâ I ùR÷a KúU^ûgK c¤ _âÉZ ê ùjûA[ûG û
@û\òaûiú Lû\ý ùckûùe RùY @õgMâjYKûeú Rwfeê còkê[ôaû Lû\ýKê ù\LêQ«òò
Gjò MQcû^u c¤eê @ù^K MQe GKû]ô K aýajûe c¤ ùjûA[ûG û C\ûjeY Êeì_ cjêf MQe _ZâKê MûB Lû\ý bûaùe aýajûe Keû~ûA[ûG û `kKê eû§ò Lû\ý jòiûaùe Lò@û~ûA[ûG û `êf \ßûeû MêW,ÿ c\ aû lòeú Keû~ûA[ûG û cjêf c¬òKê ù_Wÿò G[ôeê LûAaû ùZf aûjûe Keû~ûA[ûG û Gjò ùZf aRûeùe cò k ê [ ô a û ùZfVûeê @]ôK ÊûiÚýKe û ùZf aûjûeòaû _ùe G[ôeê aûjûeê[ôaû _òWÿò@û Rcòe CaðeZû aXÿûAaû ij `ife C_ôû\^ aXÿûAaûùe iûjû~ý Keò[ûG û ù~ùZùaùk cjêf MQ ceò~ûG, Gjûe KûVeê @ûiaûa_Zâ, ùLk iûcMâú, aû\ý~ª, Kéhò C_KeY AZýû\ò _âÉZ ê Keû~ûA[ûG û Gjû GK \êüL\ NUYû ù~ @ûce ùcûU RûZúd C_ôû\^ - @û]ûeòZ @[ðù^÷ZK ò ibýZû Gaõ aòKûg @ûce _âKéZòeê cêq bûaùe còkê[ôaû ùR÷aòK, _êÁòKe Lû\ýKê @Zò ^MYý bûaùe ù\Lò[ûG û aûÉaùe Rwf aòbò^Ü \eKûeú iûcMâú I Lû\ý ù\aû aýZòZ @ù^Kûõgùe iì~ýð gqò ijòZ @wûeKûcæ aýûRû¯, _eòùag _eòa©ð^Kê ùeûKòaû, cé©K ò û iõelY I _ê^eê¡ûe Keòaû Gaõ Gjûe CaðeZû aRûd eLòaû, ùR÷a aòa] ò Zûe aòKûg Keòaû Gaõ cûUò Zke _ûYòKê aXÿûAaûùe MêeZ ê _ ß ‰ ì ð bìcK ò û ù^A[ûGö 1500 _âKûeeê ùagú Pûh I @YPûh , K*û Gaõ e§û ~ûA[ô a û ù\gúLû\ý iûcMâ ú _â \ gð ^ Keû~ûA[ôfû û GMêWK òÿ c¤eê 900 eê ùagú _âKûee Lû\ý @Y KéhR ò ûZ Rwf Lû\ý [ôfû û
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
15
_ûjûWÿò ùKûaðû iõ_â\ûde RùY @û\òaûiú Pûhúu cZùe “ùKCñ Kûkeê @ûùc _ûjûWÿò ùKûaðû @û\òaûiúcûù^ \úNð I iêiÚ Rúa^Kê C_ùbûM Keò @ûiòQê û @ûcKê KòQò aWÿ aWÿ ùeûM jêG ^ûjó û KòQò ùQûU ùQûU ÊûiÚý iciýûe flY ù\LûMùf @ûùc Rwfeê Jh]úd ùPecìk aýajûe Keò iêiÚ ùjûA~ûC û @ûùc @ûRò _~ðý« WÿûqeLû^û ~ûA^ê Kò´û ùKøYiò _âKûee Jh], Aù¬Kþi^þ aýajûe Keò^ûjêñ û” Gjò Lû\ý ùckûùe ù~ûM ù\A[ôaû @^ý @û\òaûiú cûù^ @YKéhò RûZ Lû\ýKê ù_ûhY ij ù~ûWÿò \gðûA[ôùf ù~ Kò_eò ceêWòÿ I `if ^Á ùjaû icdùe Gjò Lû\ý MêWK òÿ ùicû^uê ^òdcòZ Lû\ý I ù_ûhY ù~ûMûA[ûG û
@û\òaûiú cûù^ aòbò^Ü _âKûee Rwfò Lû\ý _â\gð^ KeêQ«ò
‘MûA@û @ûUfûiþ @`þ _äûù^Uþ cýûù^Rùc<’ cZùe @ûc _é[ôaú _éÂùe 80,000 Lû\ý C_ù~ûMú MQ [ôaûe @ûKk^ Keû~ûG û _ûeμeòK bûaùe Gcû^u c¤eê 150eê Kcþ _âRûZòe MQ Lû\ý ù~ûMûC[ôaû `if jòiûaùe Pûh Keû~ûA[ûG û cûZâ aýaiûdòK bûaùe GKK `ifKê ù_âû›ûj^ ù\A ajêkbûaùe eûiûd^òK _\û[ð aýajûe Keû~òaû \ßûeû cûZâ 20 _âKûee `if _âRûZòeê 90 _âZg ò Z c^êhý Lû\ý C_ôû\^ ùjCQò Gaõ cûZâ 8Uò `if cYòhcû^uê cêLý Lû\ý ù~ûMûCQò û @ûce _âKZ é ò ù~ùZ _âKûee Lû\ý giý MQ @ûc _ûAñ iéÁò Keò[ôfû Zûjû ij Zêk^û Kùf Gùa @ûùc Lû\ý _ûC[ôaû MQiõLýû 10,000ùe ùMûUòG û ùZYê @ûùc ù~ùZ PKPKò@û _ýûKþ Keû~ûA[ôaû aòb^ ò Ü ^ûcú \ûcú aâûŠe Lû\ý iûcMâú ù\LêQê, Zûjû @ûcKê _âKéZùe aòKûg @ûWÿKê ù^CQò ^û \ûeò\ýâ Zû @ûWÿKê @Mâie Keòaûùe iûj~ý KeêQò ?
cûZâ @ù^K iÚû^ùe ùMûÂúcûù^ aòbò^Ü KûeY _ûAñ Gjò Rwf RûZ Lû\ý còkòaû I LûAaû Kcò~òaûe eòù_ûUð KeêQ«ò û Rwf jâûi, ùfûKcû^ue iÚû^û«eY, ijeúKeY, aWÿ aWÿ ^\úa§, LYò, aWÿ aWÿ Kk KûeûLû^û, @[ð K ûeú `if I GKK `ife aýû_KZû @û\ò @YKéhR ò ûZ Lû\ýe _âûP~ðýZû I Gjûe iûcûRòK-iûõÄéZK ò cìfýùaû]Kê ^òcc ð bûaùe @ûNûZ KeòPûfòQò I jâûi Keò PûfòQò û Kûk Kûkeê @û\òaûiúcûù^ ^òR Rúa^ ]ûeY _ûAñ Gjò _âûPê~ýð ùe beû _âûaðZúd @*k I Rwf C_ùe ^òbe ð Keò @ûiòQ«ò û Rwf ij cògò Pkòaûe Kkû I aòmû^Kê gòùLAaûe \lZû ~\ò aògßùe Kûjû_ûLùe @ûRò [ûG, ùZùa ùi ùjCQ«ò Gjò @û\òaûiúcûù^ û @^ý @[ðùe _âKZ é ò ij cògò a*ôaûe mû^, \lZû I iûõÄéZK ò cìfýùaû] ùKak Gjò @û\òaûiúcû^u _ûLùe Vêk ùjûA ejòQò û
2014 ciò j û ù`aé d ûeú cûiùe ùiøbûMýagZü cêñ IWÿg ò ûe ^òdcMòeò _ûjûWÿ ZUò ù\gùe @aiÚZ ò aògcKUKùe @ûùdûR^ ùjûA[ôaû @û\òaûiú Lû\ý ùckûùe ù~ûM ù\aûe iêù~ûM _ûAfò û bûeZe _ìað Gaõ ùK¦â eûRýcû^ueê Pûhúcûù^, ù~Cñ c û^u c¤eê 80bûM cjòkû, GKûVò ùjûA ùicû^u _âûPê~ýð ùe be_êe _ûeμeòK Lû\ýKê C›a _eò _ûk^ Keê[ùô f û 1500
bûeZ c^iûUû @[þð ùKdûe aêKþè 10 còWf ÿ U^þ Mkò, ùKûfKûZû - 700071 Email:bharatmansata@yahoo.com
C› : ùfAiû AŠò@û, Wÿùò i´e 2014
_âKûeeê ùagú Pûh I @YPûh , K*û Gaõ e§û ~ûA[ôaû ù\gúLû\ý iûcMâú _â\gð^ Keû~ûA[ôfû û GMêWK òÿ c¤eê 900 eê ùagú _âKûee Lû\ý @Y KéhòRûZ Rwf Lû\ý [ôfû û 400 _âKûee G_eò Lû\ý [ôfû, ~ûjûKê iûùw iûùw Lò@û~ûA _ûeòa û ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
16
lê\â Pûh ùlZ, ùagú cìfýùaû] ]û^ I cûQKê ù^A còkòZ Pûh
e¬^ ùK _Šû Gaõ @RòZþ Kêcûe _Šû a©ðcû^e \îZ _eòa©ð^gúk Lae @û\û^ _â\û^ ~êMùe IWÿ ò g ûe \ê b ò ð l Mâ É @*kùe lê \ â Pûhúcûù^ ^ò R _eòaûee Lû\ý I ù_ûhYKê ^ò½òZ Keòaû Gaõ Rkaûdê _eòa©ð^e _âbûa ij Lû_ Lê@ûAaû ùlZâùe ^ì@û \òM iaê aûjûe KeòQ«ò û _^ò_eòaû aMòPû I ]û^ ij cûQ Pûh _\ùl_ iaê Pûhúcû^uê ^òR _eòaûee Lû\ý, ù_ûhY I ùeûRMûe ù~ûMûAaûùe iûjû~ý KeòQò û lê\âPûhú, ù~Cñcû^u c¤eê @]ôKûõg ùbûKòfû Meúa ùfûK, ùijò c ûù^ aò g ß e R^iõLýûKê Lû\ý ù~ûMûCQ«ò û Gjò _ûeòaûeòK Pûhúcûù^ aòge ß R^iõLýûKê Lû\ý C_ôû\^ Keò ù~ûMûAaû ij _eòùage iõelY c¤ Keò[û«ò û Pûh ùlZâùe aòb^ ò Ü _âKûee iciýû ~[û Pûhùe @]ôK Lyð, Kcþ @ck, PûhKê iêjûC^[ôaû ieKûeú ù~ûR^û I ^úZò, _eòùag _eòa©ð^e _âbûa AZýû\òKê iûcÜû Keòaû _ùe c¤ Gjò lê\â Pûhúcûù^ Pûh Kûc QûWÿ^ ò ûjû«ò û
IWÿg ò ûe Pûhúcûù^ Kéhò ùlZâùe ^òdcòZ bûaùe _âûKéZòK iciýûMêWÿòKê iûcÜû Keò[û«ò I G[ôeê aûjûeòaû _ûAñ ^òe«e ùPÁû Keò[û«ò û ^ì@û_Wÿû Ròfäûùe Pûhúcûù^ ceêWe òÿ _âbûaKê iûcÜû Keê[a ô û iÚùk ùK¦âû_Wÿû_eò C_Kìk Ròfäû cû^uùe _âZòahð @ûiê[ôaû a^ýû Pûhúcû^ue ùceê\Š bûwò ù\A[ûG û IWÿògûe Gjò lê\â Pûhúcûù^ _ûYò_ûMe aòb›Zû ij Lû_ Lê@ûAaû _ûAñ _^ò_eòaû Pûh I ic^ßZ ò Pûh _¡©ò _eò ^ìZ^ _\ùl_ iaê ^òR Rcòùe ùPÁû KeêQ«ò û Gjò ùfLûUò \êAUò _é[Kþ ùbøùMûkòK @*kùe ùQûU ùQûU _\ùl_ MêWK òÿ Kò_eò Pûhúu c¤ùe @ûgûe GK ^ìZ^ @ûùfûK ù\LûA_ûeòQ,ò Zûjû \gðûAQò û
_^ò_eòaû Pûh cû¤cùe ceêWÿòKê iûcÜû Keòaû ^ì @ û_Wÿ û Rò f ä û e Leò @ ûe aä K @«Mð Z ù\ûùjf_Wÿû Mûñe a^cûkò ùaùjeûue 2 GKe Pûh Rcò @Qò û ahðiûeû ^òRe @]û GKe Rcòùe ùi _^ò_eòaû
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
17
a^cûkúu _eò _ûLû_ûLò 30 RY lê\P â ûhú ^òR NeaûWÿùò e _^ò_eòaû Pûh Keò _eòaûee ÊûiÚý, ù_ûhY I ùeûRMûeKê ^ò½òZ Keòaûùe ilc ùjûA_ûeòQ«ò û ceêWK òÿ ê iûcÜû Keòaû _ûAñ Pûhúcû^uê ijù~ûM Keê[a ô û \êAUò iÚû^úd ùaieKûeú iõiÚû Kûaúð Gaõ aòKûge ùÊzûùiaú Kcðú @ùgûK _…^ûdKu cZùe “Gjò MûñUò @*ke Pûhúcû^u _ûAñ GK @û\gð Mûñe C\ûjeY” û ùcûùWÿûiòf c¤ Gjò Mûñ _eò @ûC GK @û\gð Mûñ û Gjò Mûñ MêWÿòKùe ejê[ôaû _eòaûe MêWÿòK cêLýZü ahðû]ûeòZ ]û^ Pûh C_ùe ^òbe ð Ke«ò I Pûheê @ck Kcþ ùjC[ôaûeê Gjû _eòaûee _âZùò hûhY _ûAñ ~ù[Á ùjûA ^[ûG û aûe´ûe ceêWòÿ I `ifjû^ò KûeYeê Gjò Mûñ MêWK òÿ e ùfûKcûù^ ^òdcòZ bûaùe \û\^ Kûc KeòaûKê @û§â_ùâ \g I @^ýû^ý eûRýKê Pûfò~ûA[û«ò û _^ò_eòaû Pûh Keòaû _ùe Mûñ ùfûKcûù^ Gjò iciýûeê cêKêkò _ûeòQ«ò Gaõ Gjò \êAUò ùaieKûeú iõiÚû Mûñ ùfûKcû^uê C_~êq ieKûeú ù~ûR^û MêWÿòK ij ù~ûWÿòaûùe c¤ iûjû~ý KeêQ«ò û
aûAMY iaê ùZûkû ùjaûKê _âÉêZ
^òR NeaûWÿòe _^ò_eòaû aMòPûùe a^cûkú
iê\^ ò e _âZýûa©ð^
Pûh Keò[û«ò û ^òR Rcòùe [ôaû Kì@e _ûYòKê a^cûkú Pûh _ûAñ aýajûe Keò[û«ò Gaõ _ûeμeòK ùZŠû \ßûeû _ûYò CùVA Rcòùe cùWÿA[û«ò û Zûu Nee _âZU ò ò i\iý Pûh Kûcùe ijù~ûM Keò[û«ò û _eòaûe i\iýcû^ue _âZ\ ò ^ ò e 2N<ûe _eògc â e `k Êeì_ ^òR _eòaûee _^ò_eòaû @ûagýKZû _ìeY ùjaû _ùe a^cûkú akKû _eòaû aûjûùe aòKòâ c¤ Keò[û«ò û “_âZ\ ò ^ ò Rcòùe _ûYò cùWÿAaû _ûAñ 1 N<û icd fûMò[ûG I Nûi aQû, MQe cìk ùLûkòaû AZýû\ò Kûc _ûAñ @ûC GK N<û icd fûMò[ûG” ùaûfò a^cûkú cZ \ò@«ò û a^cûkúu _^ôú iõ~êqûu jòiûaùe “_eògâce `k Rcò ^ò½òZ bûaùe ù`eûA [ûG - RùY Rcòùe ù~ùZ @]ôK icd _eògc â Keòa, ùiùZ @]ôK _eòcûYe @ck ùi _ûAa û Gjò Pûh @ûcKê LûAaû _ûAñ ^òdcòZ bûaùe _^ò_eòaû ù\aû ij akKû _^ò_eòaû _ûL aRûeùe aòKòâ Keò @ûùc KòQò Uuû c¤ ùeûRMûe Keò _ûeêQê û”
ùaûù\^ aäK @«MðZ Kêic ê Lê< Mûñe QZe cûSò I CRf cûSòu C\ûjeY c¤ GVûùe ^ò@û~ûA_ûùe û Cbd QZe cûSò I CRf cûSò ^òR _eòaûee _âZùò _ûhY Keòaû _ûAñð cêLýZü \ò^ cRêe@ ò û bûaùe Kûc Keò[û«ò û ~\òI Cbdue KòQò KòQò ùQûU Pûh Rcò @Qò, Z[û_ò ahðû]ûeòZ Pûh ùjC[ôaû @*kùe ^òR _eòaûee cêLý Lû\ý @ûagýKZû _ìeY KeòaûKê Gjû _~ðýû¯ ^êùjñ û aùhð _ìae ð ê Gjò \êA Pûhúu bûMý _eòa©ð^ ùjaû @ûe¸ ùjfû û _fäúibû \ßûeû Gjò \êARY Pûhú cjûcôûMû§ú RûZúd MâûcúY ^ò ½ ò Z Kcð ^ ò ~ ê q ò ù~ûR^û (ieKûeú ^ò ~ ê q ò ù\aû Kû~ðýKâc) @]ú^ùe ^òR Rcòùe ù_ûLeú ùLûkòaûKê jòZû]ôKûeú bûaùe PòjU Ü KeûMùf û ùicûù^ ^òR Rcòùe _eòaûeKê _êÁK ò e Lû\ý ù~ûMûAaû ij Gjò ic^ßZ ò Pûh aýaiÚû Pûhúcû^uê _eòaûee @û[ðòK iÚòZò iê]ûeòaûùe c¤ iûjû~ý KeêQò û
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
18
ùcû ù_ûLeú ù~ûR^ûùe ù_ûLeú ùLûkòaû _ûAñ 20,000 Uuû ùfLûGñ ijù~ûM eûgò _ûAùf û Gjò ùKûWÿGò jRûe Uuû c¤eê Rò^h ò _Zâ KòYû I @û^êhwòK Lyð ~òaû_ùe QZe 15,000 Uuû I CRf 14,000 Uuû _ûAùf û QZe ^òRe 70 Wÿi ò c ò f ò RûMû c¤eê 4 Wÿi ò c ò f ò Rcòùe ù_ûLeú ùLûkòùf I Gjò RcòUK ò ê bfbûaùe aûWÿ \ßûeû a¦ Keò _^ò_eòaû Pûh Kùf û ùi 45 Wÿi ò c ò f ò Rcòùe _ò@ûR, 10 Wÿi ò c ò f ò Rcòùe UcûùUû, ùbŠò, iì~ýð cêLú I @^ýû^ý _^ò_eòaû Pûh Kùf û Lêie ò ijKûùe QZe Kêj«ò “ @ûùc Gjò Rcòeê a©ðcû^ ahðiûeû _^ò_eòaû LûCQê Gaõ akKû _^ò_eòaû _ûL aRûeùe aòKòâ Keò Gjò ahð 15,000 Uuû ùeûRMûe KeòQê û Gùa ùcûùZ @ûC Kûc i§û^ùe @û§â_ùâ \g ~òaûKê _Wÿa ò ^ò û” QZeu _eò CRf c¤ ^òR 50 Wÿi ò c ò f ò Rcòùe _ò@ûR Pûh Keò[ùô f û ù_ûLeú jêWûÿ ùe _â[c Keò Kû¦êf fMûA[ôùf û CRf PkòZ ahð 14,000Uuû ùeûRMûe Keò[ùô f I \û\^ ~òaû a¦ Keò ù\AQ«ò û Cbd QZe Gaõ CRf ^òR _eòaûee i\iýcû^u _eògc â Kê aýajûe Keò ù_ûLeú ùLûkòQ«ò û Gjò @*kùe Kêic ê Lê<û MûñUò GK @û\gð Mûñ bûaùe _eòPd _ûAQò û @ùgûK _…^ûdKu cZùe Gjò @*ke ùfûKcûù^ ahðahð ]eò aûWÿò aMòPûùe _^ò_eòaû Pûh Keò @ûiê[ùô f û @ZúZùe _âZò _eòaûee NeaûWÿùò e _^ò_eòaû aMò P ûUò G [ô f û û Gjû _eò a ûee Lû\ý I ù_ûhY @ûagýKZûKê _ìeY Keê[ôfû û ]úùe ]úùe Gjò @býûi ùfûKcûù^ QûWÿùò \ùf û NeaûWÿùò e cìf@ ò û Kûc Keê[a ô û ùfûKue @bûa Gjûe GK cê L ý KûeY û a©ð c û^ ùaieKûeú iõiÚûe C\ýcùe, _âZò Mûñùe 20 eê 30Uò _eòaûe NeaûWÿùò e _^ò_eòaû Pûh Keê[a ô ûe ù\LòaûKê còkQ ê ò û Gcû^u c¤eê @ù^K akKû _^ò_eòaû aòKK òâ eò _eò a ûee @û[ò ð K @ûagýKZû ùc<ûAaûùe ilc ùjûA_ûeòQ«ò û
]û^ I cûQKê ù^A ic^ßòZ Pûh ùK¦âû_Wÿû Ròfûä eûR^Me aäKe _\à^ûb_ûUYû Mûñùe aûe´ûe a^ýû _ûAñ Pûhúcûù^ ]û^ Pûh Keò_ûeòùf ^ûjó û cûZâ a©ðcû^ Pûhúcûù^ ‘_eòa©ð^’ ^ûcùe GK
^ìZ^ \òM _ûAQ«ò ~ûjûKê K^i‰ð IßûfØð IßûAWÿþ Gaõ Adêùeû_ò@û^þ dê^òd^ ijù~ûM KeêQ«ò û Gjò Kû~ðýKê @ûeþ . iò . Wÿ ò . iò ^ûcK GK iÚ û ^úd ùaieKûeú iõiÚ û Kû~ðýKûeú KeêQ«ò û Kû*^ iûcfu _eò lê\â Pûhúcûù^ ^òRe ùQûU ]û^ Pûh Rcòùe cûQ I _^ò_eòaû PûhKê còùgA KeêQ«ò û Kû*^ 2000 cûQ ~û@ûñ k ij cûQ Lû\ý, _^ò_eòaû c¬ò I Pûeû ijù~ûM jòiûaùe _ûAùf û 2013 Rê^þ cûiùe ic^ßZ ò Pûh _âKd òâ û @ûe¸ Keòaû _ûAñ ùi ^òRe aûWÿòùe [ôaû 50 Wÿòiòcòf ù_ûLeúKê iRÿûWÿùò f û Gjò ùQûU RcòUK ò ê Pûh Rcò - ù_ûLeú jòiûaùe G_eò _âÉZ ê Kùf ù~CñVò Cbd ]û^ Pûh ùjaû ij cûQ c¤ QWÿû ~ûA_ûeòa û Rcò bòZeKê _ûYò _hòaû I aûjûe Keòaû _ûAñ ^ûkò iaê _âÉZ ê KeûMfû ~ûjû cû¤cùe Rcòeê ùagú _ûYò aûjûe Keû~ûA_ûeòa I Rcò c¤ùe cûQcûù^ bfùe aXÿò_ûeòùa û ù_ûLeú jêWÿûMêWÿòK _^ò_eòaû Pûh ùlZ bûaùe aýajûe KeûMfû û Cbd ]û^ Pûh I _^ò_eòaû Pûh _ûAñ ùR÷aK ò LZ aýajûe KeûMfû û ùMûUòG ahð icd c¤ùe Kû*^ ^òR ùQûU Rcòeê \êA gj _âZg ò Z ùeûRMûe Keò[a ô ûe Maðe ij Kêj«ò û Kû*^u cZùe “]û^ Pûh Keò Gjò Rcòeê cêñ ahðKê 5,000Uuû @ûd Keê[f ô ò û Gjò ahð cêñ ]û^Kê QûWÿò cûQ Pûheê 8,000Uuû I _^ò_eòaû aòKòâ Keò 3000 Uuû ùeûRMûe KeòQò û ^òR _eòaûe _ûAñ ùcûùZ @ûC aRûeeê _^ò_eòaû Kò´û cûQ KòYa ò ûKê _Wÿ^ ê ò û” ùi ^òR _òfûcû^u _ûAñ iûAùKf KòYòaû ij ùicû^ue _ûV _Xÿû Lyð CVûCQ«ò I _eòaûeKê @ûagýKiÚùk @û[òðK iûjû~ý Keò_ûeêQ«ò û ùaieKûeú iõiÚûe iÚû^úd Kcðú Rù^àRd Kêj«ò, “Gjò Kû~ðý _ûAñ ù~ùZ RY lê\â Pûhú ijù~ûM _ûAQ«ò, icùÉ i`kZûe Êû\ PûLòQ«ò û _eòaûee i\iýcû^u ù_ûhYe @ûagýKZû _ìeY Keòaû ij Gjò ic^ßòZ Pûh aýaiÚû Pûhúcû^ue @û[òðK iÚòZò cRaêZþ Keòaûùe iûjû~ý KeòQ”ò û K^i‰ð IßûfØð IßûAWÿe iùeûR \ûi, ùa÷hdòK iõù~ûRK (_eòùag _eòa©ð^) Gjò Pûh aýaiÚûKê GK i`k _\ùl_ jòiûaùe MY^û Ke«ò û Zûu cZùe icì\â C_Kìka©ðú aûZýû I a^ýû _âbûaòZ RMZiòõj_êe I ùK¦ûâ_Wÿû Ròfäûe ùQûU Pûhúcûù^ Gjò ic^ßòZ Pûh aýaiÚûKê i`kZûe ij @û_ùYAQ«ò , ~ûjû G_eò \êb_ ðò ûK
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, -4 WÿWÿòùòùi´e i´e 2015 2015
19
www.leisaindia.org
Kû*^ Zûu _^ò_eòaû aMòPûùe
MâÉ @*kùe ùfûKcû^u Lû\ý, ù_ûhY I ùeûRMûe aé¡ùò e iêù~ûM iéÁò Keò_ûeòQò û Gjò Pûh _âYûkú ùKak bûeZe C_Kì k a©ð ú @*kùe i`k ùjûA^ò aeõ awkûù\gùe c¤ Pûhúcû^uê i`kZû ù\AQò û ]û^ ij cûQ Pûh Keòaû \ßûeû ]û^ Rcòùe 23 _âZg ò Z _~ðý« ^òMðc^Kê Kcþ Keò _eòùag _eòa©ð^ _eò aògßÉeúd iciýûKê c¤ Kcþ Keòaûùe iûjû~ý KeêQò û”
_eòa©ð^e Kê_âbûa aòeê¡ùe i`kZûe ij iõMâûc Keû~ûA_ûeòa û
Gjò iaê lê\âPûhúcûù^ _âûKéZòK aò_~ðýd I \ûeò \ â ý aò e ê ¡ ùe i`kZûe ij iõMâ û c Keò ^ò R _eòaûee Lû\ý, ù_ûhY I @û[ðòK ùeûRMûeKê ^ò½òZ Keò _ ûeò Q «ò û ùicûù^ @û[ò ð K \é Á ò ù KûYeê Meúa ùjûA[ûA _ûe«ò cûZâ ^òRe ùQûU ùQûU i´k \ßûeû ùicûù^ aWÿ aWÿ _\ùl_ ù^A i`k ùjûA_ûeòQ«ò û G[ôeê _âcûYòZ ùjCQò ù~ ùQûU ùQûU Rcò\ûß eû _ûYò_ûM
Email:ranjanpanda@gmail.com
e¬^ ùK. _Šû aùieû, @ûeþ/3-G-4 ùR.Gcþ. Kùfû^ú, aêXÿûeûRû i´f_êe - 768004 IWÿg ò û, bûeZ @RòZþ Kêcûe _Šû ùKû-K^ùb^þe IßûUe A^òiòGUòbþ, IWÿògû C› : ùfAiû AŠò@û, Wÿùò iÖ´e2014
ùfAiû AŠò@û, aòùgh IWò@û iõÄeY -4, Wÿòùi´e 2015
Follow us on:
www.facebook.com/Leisaindiamag
@LeisaIndia
20