Autisme Team Noord-Nederland
Het Autisme Team Noord-Nederland, veelal afgekort als ATN, biedt specialistische ambulante hulp aan kinderen, jongeren en volwassenen met een autismespectrumstoornis.
Het ATN is gespecialiseerd in uitgebreide diagnostiek, behandeling op maat, consultatie en deskundigheidsbevordering. De hulp richt zich niet alleen op de cliënt zelf. Ook ouders, de partner of overige gezinsleden kunnen bij de behandeling worden betrokken. Evenals andere direct betrokkenen, zoals groepsleiders, leerkrachten, mentoren of werkbegeleiders. Het ATN maakt deel uit van de zorggroep Jonx Autisme binnen Lentis en is gevestigd op drie locaties: Groningen, Hoogeveen en Drachten. In Friesland zijn er ook een aantal spreekuurlocaties. De teams bestaan uit onder andere (kinder- en jeugd) psychiaters, (Gezondheidszorg) psychologen, (ortho)pedagogen, verpleegkundigen en ambulante agogisch medewerkers. De hulp wordt georganiseerd vanuit de verschillende locaties, maar vindt soms ook ergens anders plaats, bijvoorbeeld thuis of op een dagverblijf.
3
Verschillende doelgroepen De locaties van het ATN verschillen onderling in de doelgroepen en de behandelmogelijkheden.
Doelgroep locatie Groningen › › › ›
infants van 0-5 jaar; kinderen en jongeren van 6-18 jaar; volwassenen; ASS+ : kinderen en volwassenen met autisme en een bijkomende beperking (zoals doofheid, blindheid of een verstandelijke beperking).
Doelgroep locatie Hoogeveen › › ›
kinderen en jongeren van 6-18 jaar; volwassenen; alle niveaus qua intelligentie, tenzij het ASS+ team (Groningen) passender is.
Doelgroep locatie Drachten › › › ›
4
infants van 0-5 jaar; kinderen en jongeren van 6-18 jaar; volwassenen; alle niveaus qua intelligentie, tenzij het ASS+ team (Groningen) passender is.
Wat is autisme? Autisme is een neurobiologische ontwikkelingsstoornis. Sinds de invoering van de DSM-5 (2017) spreken we over Autismespectrumstoornissen (ASS) vanwege de diversiteit van verschijningsvormen van Autisme. Eerder werd er ook wel gesproken over syndroom van Asperger, PDD-NOS of een autistische stoornis. Door de grote diversiteit in verschijningsvormen komt een ASS bij elk individu op een andere manier tot uiting. Bij sommige kinderen is vanaf de hele jonge ontwikkeling al duidelijk dat er iets aan de hand is en bij anderen is dit veel subtieler en ontstaan er pas later in het leven meer problemen. Dat zegt echter niets over het al dan niet aanwezig zijn van een ASS op jongere leeftijd. ASS is een verzamelnaam voor verschillende gedragingen op het gebied van sociale interactie en beperkt, repetitief gedrag of interesses: › De zintuigen van iemand met ASS zijn vaak gevoeliger en informatie wordt op een andere manier verwerkt. › Onverwachte dingen kunnen soms moeilijk verwerkt worden en de omgang met andere mensen verloopt anders. › Het kost moeite om de ander goed te begrijpen, maar ook gedrag van mensen met ASS wordt niet altijd goed begrepen door de ander. › ASS wordt vaker bij mannen dan bij vrouwen gediagnosticeerd, maar mogelijk komt dit omdat ASS kenmerken bij vrouwen minder goed herkend worden. Autisme komt voor in alle lagen van de bevolking, bij alle intelligentieniveaus en in alle culturen.
5
Op dit moment wordt ASS gezien als een aandoening die mogelijk verschillende oorzaken heeft. Genen lijken een rol te spelen, maar ook andere factoren die er voor kunnen zorgen dat ASS tot uiting komt. Er is nog veel onduidelijk over het ontstaan van ASS. Er wordt onderzoek gedaan naar zowel de invloed van genen als andere invloeden. Hoe een ASS zich uit hangt samen met biologische factoren, maar ook psychologische en sociale factoren.
De Zorgstandaard Autisme (www.ggzstandaarden.nl) geeft een overzicht van de mogelijke signalen per leeftijdsfase: › Jonge kinderen (0-6 jaar): brabbelt niet na 12 maanden, wijst en zwaait niet na 12 maanden. › Basisschoolleeftijd (6-12 jaar): heeft moeite met veranderingen, met contact maken. › Jongeren en jongvolwassenen (12-30 jaar): moeite met plannen van huiswerk of opdrachten, heftige reacties op lichamelijke veranderingen in de puberteit. › Volwassenen (31-60 jaar): moeite met samenwerken en met het omgaan met werkstress. › Ouderen (vanaf 61 jaar): veel moeite hebben met aanpassing aan een nieuwe situatie (pensioen, verlies partner), geen of weinig vrienden hebben. ASS is helaas niet te genezen. Met het verstrijken van de jaren kunnen sommige kenmerken wat gaan verbleken en door compenseren en camoufleren minder gaan opvallen. Het omgekeerde komt ook voor dat de mate waarin iemand gehinderd wordt door een ASS met het ouder worden juist toeneemt. Bij een ASS worden ook vaak andere klachten ervaren zoals slaapproblemen en komen neven diagnosen (co-morbiditeit genoemd) voor zoals bijvoorbeeld angst- en stemmingsproblemen of trauma gerelateerde klachten.
7
Een specialistisch team Het ATN is gespecialiseerd in diagnostiek en behandeling op maat van mensen met een autismespectrumstoornis. Tevens kan er een tijdelijke aanvulling geboden op de hulp zoals deze in de algemene GGZ instelling of de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking voorhanden is. Als de specialistische kennis van het ATN niet langer nodig is, wordt de cliënt weer terugverwezen naar genoemde instellingen.
Wat doet het ATN? Het hulpaanbod omvat de volgende mogelijkheden:
8
›
Pivotal Response Treatment (G/H/D);
›
systeemtherapie (G/H/D);
›
Psycho Motore Therapie (G/H/D);
›
DGT (G/H/D);
›
leefstijl training en psychotherapie (ATN Groningen) (G);
›
diagnostiek (G/H/D);
›
psycho-educatie (G/H/D) voorlichting over autisme, zowel individueel als in groepsverband;
›
medicamenteuze behandeling (G/H/D);
›
sociale vaardigheidstraining (G/H/D);
›
ENN model (G/D) Eclectisch Noord Nederlands model van vroegstimulering;
›
speltraining (G) ontwikkelingsstimulering van jonge kinderen;
›
Ouderbegeleiding (G/H/D);
›
pedagogische begeleiding (G/H/D) ondersteuning voor ouders en beroepsopvoeders (bijvoorbeeld groepsleiders);
›
deeltijdbehandeling (D) intensieve behandeling voor jongeren en volwassenen;
›
oudercursus (G/H/D) opvoedingsondersteuning aan ouders in groepsverband;
›
brusjesmiddag (G/H/D) informatieoverdracht en -uitwisseling in groepsverband voor broertjes en zusjes;
›
individuele begeleiding (G/H/D) van jongeren, adolescenten en volwassenen;
›
gedragstherapie (G/H/D) gedragstherapie heeft tot doel om middels verandering van gedrag te komen tot constructiever gedrag, voor kinderen, adolescenten en volwassenen;
›
Lichttherapie (H/D) bij seizoensgebonden depressie of bij delayed sleepfase disorder;
›
EMDR (G/H/D) EMDR is een therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van een schokkende ervaring (PTSS);
›
RelASS (G/H/D) indien bij één van de partners sprake is van autisme. RelASS kan aan het paar worden aangeboden of groepsgewijs plaatsvinden;
›
consultatie, zowel telefonisch als face-to-face (G/H/D) voor beroepsopvoeders en andere deskundigen;
9
›
deskundigheidsbevordering (G/H/D) door middel van cursussen en voorlichting;
›
interactieve vrouwengroep (G/D) uitwisselen van ervaring en kennis op de diverse levensgebieden, specifiek voor vrouwen;
›
creatieve therapie (D) beeldende therapie is een ervaringsgerichte therapie, individueel aangeboden.
G = locatie Groningen H = locatie Hoogeveen D = locatie Drachten Voor uitgebreidere informatie over het hulpaanbod verwijzen we u graag naar de beschikbare folders over de verschillende behandelvormen. Deze zijn op te vragen via de verschillende secretariaten en in te zien op de site www.jonx.nl.
10
11
Aanmelding Aanmeldingen vinden schriftelijk of digitaal plaats door (huis)artsen, GGZ instellingen, medisch specialisten. Kinderen en jongeren kunnen ook worden aangemeld door de gemeente, CJG, GGD-artsen of Bureau Jeugdzorg. Rechtstreeks aanmelden door cliënten zelf of ouders is niet mogelijk. De schriftelijke aanmelding bevat eerdere diagnostische informatie (zoals ontwikkelingsanamnese en psychologisch onderzoek) met daarin: › reden van aanmelding; › hulpvraag van de cliënt of de ouders; › eerdere hulpverlening. Indien nodig, zal er vanuit het ATN aanvullende informatie worden gevraagd.
Consultatie Verzoeken tot consultatie kunnen worden aangevraagd door beroepsbeoefenaren uit de (geestelijke) gezondheidszorg, de zorg voor mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking of de jeugdhulpverlening. Hiervoor kunt u telefonisch contact opnemen het secretariaat. Voor een uitgebreide consultatie kan, na telefonisch overleg met de Teamleider inhoudelijke zaken, een schriftelijke aanvraag nodig zijn.
12
Intake en diagnostiek Zodra een aanmelding is ontvangen worden bestaande onderzoeksgegevens opgevraagd. Uiteraard na toestemming van de betrokkenen. Afhankelijk van deze gegevens en de gegevens van de verwijzer, wordt besloten tot een meer of minder uitgebreid diagnostisch onderzoek. Dit is noodzakelijk om de aard van de stoornis te bepalen en mogelijke andere stoornissen uit te sluiten. Het onderzoek kan bestaan uit (kinder)psychiatrisch, pedagogisch, psychologisch en lichamelijk onderzoek. Zo nodig wordt voor aanvullend onderzoek verwezen naar bijvoorbeeld de afdelingen Neurologie, Centrum voor Taal – en spraakstoornissen of Kindergeneeskunde. Het diagnostisch onderzoek moet, naast een diagnose en een behandeladvies, ook antwoord geven op de vraag of verdere hulp moet worden verleend door het ATN dan wel geboden kan worden door zorg- of behandelinstellingen in de regio.
Rechtstreeks aanmelden door cliënten zelf of ouders is niet mogelijk.
13
Behandeling Behandeling van een kind met autisme richt zich op het stimuleren van een zo normaal mogelijke ontwikkeling en op het verminderen van specifieke problemen. Ten aanzien van volwassenen richt de hulp zich eveneens op het verminderen van autisme specifieke problemen en het vergroten van omgangsvaardigheden. De direct betrokkenen zijn vaak gebaat bij informatie en pedagogische dan wel emotionele ondersteuning. Het vergroten van kennis over de problematiek en het vergroten van omgangsvaardigheden neemt in de behandeling een belangrijke plaats in. Het ATN beschouwt de cliënt zelf, ouders, partner en andere direct betrokkenen tot haar cliëntsysteem. De precieze invulling van de behandeling is afhankelijk van verschillende factoren, zoals bijvoorbeeld de hulpvraag, de mate van autisme en de verhouding draaglast-draagkracht bij de ouders of de partner.
Het vergroten van kennis over de problematiek en het vergroten van omgangsvaardigheden neemt in de behandeling een belangrijke plaats in. 14
Wanneer de vooraf gestelde doelstellingen zijn behaald en er geen nieuwe hulpvragen zijn, sluit het ATN de behandeling af. De cliënt (of de ouders) en de huisarts krijgen een afrondende brief waarin de diagnose en het verloop van de behandeling worden samengevat. In sommige gevallen wordt terugverwezen naar de GGZ instelling in de regio of naar of andere vervolgbegeleiding. Mocht in een later stadium opnieuw de hulp van het ATN nodig zijn, dan kan via de huisarts opnieuw contact worden opgenomen.
Eigen risico Aan de behandeling bij het ATN zijn geen kosten verbonden. Vanaf 18 jaar is wel het jaarlijkse wettelijk eigen risico ziektekosten van toepassing; dit betekent dat de behandeling meetelt voor dit eigen risico zolang dit nog niet is betaald aan uw zorgverzekeraar voor andere ziektekosten. Voor meer informatie over het eigen risico kunt u terecht bij uw zorgverzekeraar. Onder de 18 jaar wordt de zorg gefinancierd vanuit de jeugdwet. Hiervoor heeft de jeugdige een geldige beschikking van de gemeente nodig.
Informatie en ver wijzen? Voor meer informatie over het ATN of vragen over verwijzingen kunt u contact opnemen met één van de vestigingen van het Autisme Team Noord-Nederland.
Ervaringsverhalen, handige website en tips kijk op www.jonx.nl
Contactgegevens Autisme Team Noord-Nederland (ATN) Groningen Laan Corpus den Hoorn 102-2 9728 JR Groningen Postbus 86 9700 AB Groningen Telefoon 050 – 522 32 99 Fax 050 – 522 32 66 atngroningen@lentis.nl ATN Groningen heeft een algemeen telefonisch spreekuur van maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 10.00 uur.
Autisme Team Noord-Nederland (ATN) Drenthe Crerarstraat 6c 7901 AE Hoogeveen Telefoon 0528 – 22 99 30 Fax 0528 – 22 99 49 atnhoogeveen@lentis.nl ATN Drenthe heeft dagelijks telefonisch spreekuur van 12.00 uur tot 12.30 uur. © Jonx|Lentis, 2021 Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.
Autisme Team Noord-Nederland (ATN) Friesland Zuiderdwarsvaart 72 9203 JB Drachten Telefoon 0512 – 33 49 50 Fax 0512 – 33 49 69 atnfriesland@lentis.nl ATN Friesland heeft een algemeen telefonisch spreekuur van maandag t/m vrijdag van 13.00 tot 14.00 uur.
J 0008 | 01-2021
dXb.studio