08 maart 2016 , pag. 24
Sinds de afgelopen zomer heeft Lily Dobma een wens die steeds groter wordt. Ze wil de hongertocht overdoen die haar moeder in de oorlog maakte, te voet van Rotterdam naar Dalfsen.
In het spoor van een meisje met honger Volgend jaar zomer hoopt Lily Dobma de hongertocht van haar moeder met ‘lotgenoten’ na te lopen.
MARCEL LOODEN
L
ily Dobma is 60 jaar, verdient haar brood in de geestelijke gezondheidszorg en woont in Uithuizen. Ze is een fervent wandelaar en maakte reeds de pelgrimstocht naar Santiago de Compostela. Maar de voettochten die haar al vanaf haar jeugd ‘begeleiden’, zijn die van haar moeder Marie. ,,Zij woonde in de oorlog in Rotterdam, met haar Griekse moeder,
mijn oma dus’’, vertelt mevrouw Dobma. ,,Twee broertjes en een zusje waren ook thuis. Twee oudere broers waren elders. De ene zat in Engeland, de andere ondergedoken in Brabant. De vader van het gezin was in die periode niet in beeld.’’ De Griekse moeder kon zich moeilijk verstaanbaar maken en dus was Marie, zestien jaar nog maar, de stut waar het gezin op rustte. En zij was het dan ook die zich in de laatste oorlogswinter op pad begaf. ,,Het gezin leed honger, zoals zoveel mensen in
Voedseltochten in de hongerwinter van 1944-1945.
Rotterdam, en mijn moeder had vernomen dat meer mensen naar het noorden en oosten waren gelopen om daar eten op te halen. Daar was nog voldoende voedsel.’’ Marie nam haar twee broertjes met zich mee en wandelde door een koud en bezet Nederland. Op alle mogelijke plaatsen sliep ze en zorgde ze voor eten voor zichzelf en de twee jongens. Ze kwam ook veel andere hongerige mensen tegen. ,,Uiteindelijk belandden ze in Dalfsen. Ze kwamen terecht bij de
FOTO PEPIJN VAN DEN BROEKE
pastoor in dat dorp. Bij hem liet ze haar twee broertjes achter. Vervolgens liep ze, met voedsel, weer naar Rotterdam. Ze haalde daar haar moeder en zusje op en liep met hen terug. Ze heeft in totaal dus drie van die lange tochten gemaakt.’’ In Dalfsen werden de gezinsleden goed en hartelijk opgevangen. ,,Maar wel op verschillende plekken in het dorp. Dat kon niet anders. Mijn oma bijvoorbeeld woonde bij de bakker. Ze had er heel veel moeite mee dat haar kinderen op andere plekken woonden. Gelukkig was er een familie Lubbers die zich haar lot aantrok. Vader Lubbers heeft met hulp van anderen een schuur achter zijn woning gebouwd en daar konden mijn oma en haar kinderen gedurende de oorlog samen wonen. Mijn oma kon goed haken en naaien en kon zo iets terugdoen voor de mensen in Dalfsen.’’ Na de bevrijding keerden Marie en de andere gezinsleden terug naar Rotterdam. Ze pakten daar de draad van het leven zo goed en kwaad als het ging weer op. Marie trouwde en vestigde zich met haar man in Groningen. Zestig jaar geleden werd Lily geboren. Moeder Marie vertelde haar regelmatig de verhalen over de oorlog en de barre hongertochten. Lily Dobma nam die verhalen mee door haar leven heen en zag hoe de oorlogsjaren haar moeder hadden gevormd. ,,Dat zag je bijvoorbeeld aan het feit dat ze een heel warm hart voor minderbedeelde mensen had. Ik maakte ook kennis met leden van de familie Lubbers. De band met die familie bleef altijd bestaan.’’ In de afgelopen jaren ging de gezondheid van moeder Marie achter-
‘Ik wil die tocht absoluut maken, als een eerbetoon aan mijn moeder’
uit. Ze leed aan dementie. In die jaren ontstond het idee bij haar dochter om de route van die hongertocht te lopen. ,,Ik heb dat idee ook nog eens met mijn moeder besproken, toen ze nog helder van geest was. Het bleef in mijn hoofd zitten, maar tot een uitvoering kwam het niet.’’ Sinds 26 juli vorig jaar is de wens om die tocht te maken, steeds maar gegroeid. Op die dag overleed moeder Marie. ,,Het gemis was en is groot. Maar de wens om de hongertocht over te doen ook. Ik wil die wandeling absoluut maken, als een eerbetoon aan mijn moeder.’’ Ze weet dat bijna tien jaar geleden, in 2007, de hongertocht ook al eens werd ‘overgedaan’. ,,De deelnemers zijn toen van Rotterdam naar Hattem gelopen. Er is dus een route die gewandeld kan worden. Ik zou die tocht heel graag maken met kinderen of familieleden van mensen zoals mijn moeder die indertijd ook op pad zijn gegaan, uiteraard in etappes.’’ Lily Dobma hoopt dat ‘lotgenoten’ de komende tijd contact met haar leggen om samen de organisatie van de tocht op te pakken. ,,In de zomer van volgend jaar zouden we dan de tocht kunnen maken. Ik hoop daar enorm op.’’