Rel ASS
Relaties en ASS
Poliklinische behandeling voor (echt)paren en (echt)parengroepsprogramma‘s
Het Autismeteam Noord-Nederland, veelal afgekort als ATN, biedt kortdurende, specialistische ambulante hulp aan kinderen, jongeren en volwassenen met een autismespectrumstoornis (ASS) in de drie noordelijke provincies Groningen, Friesland en Drenthe. De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor volwassenen met een ASS. Speciale aandacht gaat daarbij ook uit naar diegenen die een partnerrelatie hebben en daarbinnen moeilijkheden ervaren.
Het ATN heeft de afgelopen jaren kennis en ervaring opgedaan met het bieden van behandeling aan (echt)paren, waarbij ĂŠĂŠn van de partners een diagnose binnen het Autisme Spectrum heeft.
3
Langdurende relaties verlopen niet altijd zonder moeilijkheden. Samenleven vraagt van elke partner aanpassing en inzet om de relatie voor elk naar tevredenheid te laten verlopen. Er kunnen tevens lastige en ingrijpende gebeurtenissen plaatsvinden die extra aanpassing vragen (bijvoorbeeld zorgen om kinderen, financiële problemen, verlies dierbaren et cetera). Belangrijk is te weten hoe partners binnen een relatie met allerlei gebeurtenissen omgaan. Ieder kan dat op een eigen manier doen. Kun je bijvoorbeeld je ervaringen delen met de ander, kun je de ander tot steun zijn en zijn er afspraken te maken over taken en verantwoordelijkheden? Dit zijn enige aspecten die binnen elke partnerrelatie belangrijk zijn maar die tegelijkertijd ook te maken hebben met het feit dat mensen onderling verschillen. De manier waarop partners hiermee omgaan kan heel verschillend zijn. Het grote onderlinge verschil is vaak ook één van de kenmerken bij (echt)paren, waarbij één van de partners bekend is met een autismespectrumstoornis. Wanneer er grote onderlinge verschillen bestaan, bestaat er een groter risico op ontevredenheid, frustratie, teleurstelling of boosheid bij minstens een van de partners. Als dit (jaren)lang blijft bestaan kunnen meningen, standpunten en gevoelens en daaruit voortkomende onderlinge patronen van gedrag zeer verhard raken. Het ATN heeft de afgelopen jaren kennis en ervaring opgedaan met het bieden van behandeling aan (echt)paren, waarbij één van de partners een diagnose binnen het Autisme Spectrum heeft. Door de huidige samenwerking tussen het ATN en PsyQ Seksuologie beschikken we over een bundeling van expertise op het gebied van systeem-/relatieproblematiek, intimiteit/seksualiteit en ASS en is er een hulpaanbod (RelASS) voor deze (echt)paren.
4
Wat houdt Rel ASS in en wat zijn de behandelmogelijkheden? RelASS is een behandeltraject bestaande uit verschillende behandelvormen, waaraan (echt)paren deels of geheel kunnen deelnemen. Binnen de RelASS behandelvormen wordt informatie gegeven en verkregen over partnerrelaties en autismespectrumstoornissen en wordt er samen gekeken naar en gewerkt aan eigen bijdrage binnen de relatie. Het is belangrijk dat (echt)paren zicht krijgen op de bijdrage van elk van de partners aan de relatie, op de onderlinge patronen van gedrag die er binnen de relatie zijn ontstaan en de wijze waarop onder meer de Autisme Spectrum kenmerken daarop van invloed kunnen zijn. Er is aandacht voor de sterktes en zwaktes van beiden. Onderlinge verschillen kunnen als hinderlijk en belastend worden ervaren maar kunnen zo mogelijk ook worden verkleind, benut of indien moeilijk te veranderen wellicht geaccepteerd worden. Mogelijkheden en grenzen binnen de relatie worden onderzocht. Binnen een partnerrelatie zijn niet alle verschillen tussen partners weg te nemen. Er is aandacht voor dilemma’s maar ook voor acceptatie, rouw en onmacht voor wat wel wordt verwacht en niet kan worden verkregen of wat men zou willen geven maar niet lukt.
5
Behandelopties In overleg met de echtparen kan gekozen worden voor onderstaande behandelopties binnen het traject RelASS: Individuele systeemgerichte therapie ATN Friesland en Groningen Partnerrelatietherapie ATN Friesland, Groningen, Hoogeveen Gezinstherapie ATN Friesland en Groningen Voor echtparen wordt groepsbehandeling geboden: Interactieve cursusgroep ATN Groningen, Friesland, Hoogeveen Therapiegroep ATN Friesland Voorgaande behandelmogelijkheden kunnen indien nodig worden uitgebreid met: ›› Psycho-educatie in een groep voor de persoon met ASS. ›› Coaching voor de persoon met ASS in de thuis-/werksituatie. (ATN Groningen, Friesland, Hoogeveen) ›› Individuele Vaktherapie Beeldend voor de persoon met ASS. (ATN Friesland)
Voorafgaand aan RelASS zal er een intakegesprek plaatsvinden. 6
Toelichting op de behandelvormen Voorafgaand aan RelASS zal er een intakegesprek plaatsvinden, waarbij in samenspraak met het (echt)paar wordt gekeken naar het meest passende aanbod op dat moment. Daarna wordt een keuze gemaakt uit een van de volgende behandelmogelijkheden: ››
(Echt)paargesprekken waarbij een ASS-deskundige en een systeem-/relatietherapeut aanwezig zijn. De frequentie van deze gesprekken is doorgaans één keer per twee weken.
››
Op een samen te bepalen moment kan men deelnemen aan de Interactieve Groepscursus. Dit is een basiscursus, waarin op beknopte wijze informatie wordt gegeven in de vorm van psycho-educatie over relaties, autismespectrumstoornissen en de combinatie van beiden. Omdat het een interactieve cursus betreft kan er volop worden geprofiteerd van de ervaringen van andere deelnemende (echt) paren (doorgaans vier paren). Naast het verstrekken van informatie wordt er ook praktisch (zowel binnen de cursus als thuis) geoefend. Voor de pauze wordt er een thema besproken en praktisch uitgewerkt. Na de pauze is er tijd om te ‘doen’ met behulp van Vaktherapie Beeldend. De Interactieve Groepscursus bestaat meestal uit acht bijeenkomsten met een frequentie van één keer per twee weken. De duur per bijeenkomst is drie uur.
››
Na deelname aan de Interactieve cursusgroep bestaat indien gewenst, de mogelijkheid tot deelname aan de Therapiegroep of een Communicatiegroep. In de therapiegroep en de communicatiegroep wordt ervan uitgegaan dat er al basiskennis over de eigen relatie en ASS door deelname aan de eerder genoemde behandelmogelijkheden. 7
De therapiegroep heeft als doel om het vermogen te ontwikkelen eigen gedachten en gevoelens en gedrag beter te herkennen en te verwoorden en dit op adequate wijze bespreekbaar te maken met de partner. Er zijn tien wekelijkse bijeenkomsten. De duur per bijeenkomst is twee uur. In de communicatiegroep wordt er gewerkt aan de verbetering van de onderlinge communicatie door oefeningen maar er wordt tevens aandacht besteed aan het helder krijgen van de onderliggende redenen waardoor de communicatie moeilijk tot stand komt. Er zijn vijf bijeenkomsten. De duur per bijeenkomst is twee uur. Indien nodig kan in combinatie met het voorgaande aanbod gebruik worden gemaakt van: Coachen van de persoon met ASS in verband met problemen in de thuissituatie en /of werksituatie Een behandelaar ontvangt op locatie of bezoekt indien strikt noodzakelijk thuis of op het werk. Individuele Vaktherapie Beeldend voor de persoon met ASS Vaktherapie beeldend is een vorm van behandeling gericht op het ervaren van beeldend werken, om een ontwikkeling op gang te brengen. Door middel van beeldend werken (tekenen, schilderen, beeldhouwen en andere beeldende werkvormen) kan je ideeĂŤn, gedachten en/of gevoelens vormgeven waar vaak nog geen woorden voor zijn. Je hoeft niet creatief of kunstzinnig te zijn. Omdat het ATN primair de persoon met ASS in behandeling kan nemen, zou de partner zich in geval van individuele problemen elders (bijvoorbeeld GGz-volwassenen) kunnen aanmelden voor behandeling.
8
Voor wie RelASS is geschikt voor (echt)paren, waarbij een of beide partners bekend is met een autismespectrumstoornis. Beide partners zijn bereid en in staat om, met behulp van deskundigen, kritisch te kijken naar de eigen relatie en ieders aandeel daarin.
Door wie In verband met de speciale invloed die autismespectrumstoornissen kunnen hebben op een relatie, wordt er gewerkt met deskundigen die kennis hebben van systeem-/relatietherapie en kennis hebben van autismespectrumstoornissen. Dit kan betekenen dat de behandeling wordt vormgegeven door ĂŠĂŠn persoon die kennis en ervaring op beide terreinen heeft. Het kan ook betekenen dat er twee personen bij de behandeling betrokken zijn met elk hun specifieke deskundigheid. Bij de Interactieve Groepscursus werkt er tevens een Vaktherapeut Beeldend mee.
Waar De gesprekken voor de (echt)paarrelatietherapie vinden, mede afhankelijk van de woonplaats van de betrokkenen, plaats op de ATN locaties Groningen, Drachten en Hoogeveen.
Bij de Interactieve Groepscursus werkt er tevens een Vaktherapeut Beeldend mee. 9
Hoe aanmelden Voor deelname aan een van de RelASS behandelingen is een verwijzing van de huisarts nodig. Na aanmelding voor RelASS vindt er een intake gesprek plaats om vast te stellen of dit een passende behandelvorm is.
Kosten Er zijn geen kosten verbonden aan de behandeling bij het ATN. Houdt u wel rekening met het eigen risico. Voor meer informatie over het eigen risico voor de zorgverzekering kunt u terecht bij uw zorgverzekeraar
Nadere informatie Voor nadere informatie neem contact op, zie gegeven op de achterkant.
11
Handige website met ervaringsverhalen en tips kijk op www.jonx.nl
Contactgegevens Autisme Team Noord-Nederland (ATN) Groningen Laan Corpus den Hoorn 102-2 9728 JR Groningen Postbus 86 9700 AB Groningen Telefoon 050 – 522 32 99 Fax 050 – 522 32 66 atngroningen@lentis.nl ATN Groningen heeft een algemeen telefonisch spreekuur van maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 10.00 uur. Autisme Team Noord-Nederland (ATN) Friesland Zuiderdwarsvaart 72 9203 JB Drachten Telefoon 0512 – 33 49 50 Fax 0512 – 33 49 69 atnfriesland@lentis.nl ATN Friesland heeft een algemeen telefonisch spreekuur van maandag t/m donderdag van 13.00 tot tot 14.00 uur
Autisme Team Noord-Nederland (ATN) Drenthe Crerarstraat 6c 7901 AE Hoogeveen Telefoon 0528 – 22 99 30 Fax 0528 – 22 99 49 atnhoogeveen@lentis.nl ATN Drenthe heeft een algemeen telefonisch spreekuur op dinsdag en vrijdag van 13.00 tot 14.00 uur.
Meer informatie? Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de Informatieservice van Lentis: 050 – 522 31 50 Informatieservice@lentis.nl ©Jonx|Lentis, 2016 Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.
J 0017 | 03-2016
Vormgeving Dorèl Extra Bold