Centrum Integrale Psychiatrie

Inhoudsopgave

Introductie 3

Doelstelling zorgaanbod 4

Behandelaanbod 4

Uitstroomcriteria

Waar worden patiënten naar door- of terugverwezen? 5

Is er een terugval aanbod? 5

Ervaringsverhaal Marieke 6

Innovatieve behandelingen van het CIP

1. Mindfulness-based cognitieve therapie (MBCT) 8

2. Gecombineerde leefstijl interventie (GLI-GGZ) 9

3. Training Voluit Leven op basis van Acceptance 10 and Commitment Therapy

4. Kruiden en supplementen 12

5. Wacht @ctief 13

Contactinformatie 14

Het Centrum Integrale Psychiatrie (CIP) is gespecialiseerd in de diagnostiek en behandeling van volwassen patiënten met ernstige chronische angsten stemmingsstoornissen, die kampen met problemen op meerdere psychiatrische gebieden en zijn vastgelopen in eerdere behandeltrajecten in de ggz. Het CIP biedt patiënten een integraal psychiatrische behandeling, vanuit positieve gezondheid en een veerkracht-gerichte transdiagnostische aanpak. De focus ligt hierbij op symptomatisch, maatschappelijk én persoonlijk herstel.

Doelstelling zorgaanbod

De doelstellingen van het zorgaanbod zijn vervat in drie zorgpaden:

1. Klacht: verminderen van psychopathologie;

2. Kracht: vergroten van veerkracht en draagkracht;

3. Proces: verwerken van trauma, vergroten van inzicht, toewerken naar acceptatie.

Daarnaast zijn er algemene doelstellingen, zoals voorkomen van crises en terugval en het vergroten acceptatie.

Behandelaanbod

Het behandelaanbod van het CIP bestaat uit drie typen interventies:

› reguliere behandelingen, zoals psychofarmaca, labonderzoek, suppletie van aangetoonde tekorten (Vit B12, Vit D, magnesium), somatische screening, CGT, EMDR, PRT, ACT, systeemtherapie, schematherapie, mindfulness, sociaalpsychiatrische behandeling, PMT en CET, zelfhulpgroepen, e-Health en terugvalpreventie (SteadyMood);

› leefstijlinterventies, bestaande uit mindfulness- en compassietrainingen, running therapy, stress-reductiegroep, therapeutische leefstijlverandering-groep en verbindende communicatie;

› natuurlijke middelen (kruiden en supplementen), als de effectiviteit daarvan door wetenschappelijk onderzoek wordt ondersteund. Bij het inzetten van leefstijlinterventies en natuurlijke middelen wordt gewerkt volgens het 'Protocol complementaire en alternatieve geneeswijzen'.

Het CIP biedt geen complementaire zorg zoals healing en homeopathie, wel adviseert het CIP onder strikte voorwaarden over complementaire zorg. Voor dit type adviezen wordt het bovengenoemde protocol toegepast.

Uitstroomcriteria

Het CIP hanteert de volgende uitstroomcriteria:

› De hoofdstoornis is in remissie of heeft voldoende langdurige stabiliteit (minstens 2 jaar) bereikt;

› Eventuele co-morbide psychiatrische stoornissen zijn in remissie of hebben voldoende langdurige stabiliteit (minstens 2 jaar) bereikt, waardoor deze niet meer met behandeling interfereren;

› Eventuele co-morbide somatische stoornissen zijn in remissie of hebben voldoende langdurige stabiliteit (minstens 2 jaar) bereikt, waardoor deze niet meer met behandeling interfereren;

› Het sociaal-maatschappelijk functioneren is verbeterd (waarbij een GAF van 50 of hoger wordt gehanteerd) en interfereert niet langer met de psychiatrische behandeling;

› De behandeldoelen zijn behaald.

Waar worden patiënten naar door- of terugverwezen?

Na behandeling bij het CIP worden patiënten terugverwezen naar de huisarts/POH-GGz, naar de Basis GGZ, of naar de WMO en/ of het sociale domein. Bij resterende psychische klachten wordt verwezen naar de specialistische ggz of naar het landelijk netwerk integraal werkende psychiaters en psychologen.

Is er een terugval aanbod?

Het CIP biedt een online (e-Health) preventieprogramma voor terugval bij depressie, genaamd Steadymood dat inzet op zelfredzaamheid en het vergroten van inzicht in eigen klachten. In dit programma brengt de patiënt zijn of haar eigen waarschuwingssignalen in kaart en stelt een eigen terugvalpreventieplan op. De patiënt monitort maandelijks zijn eigen klachten. Een terugvalpreventiecoach van het CIP kijkt achter de schermen mee met de patiënt.

Ervaringsverhaal Marieke, 28 jaar

Sinds mijn 12e heb ik last een combinatie van lichamelijke en psychische klachten. Toen ik rond mijn 25e helemaal vastliep, stuurde mijn huisarts me door naar het CIP, vanwege de integrale aanpak en de korte wachttijd. Hiervoor was ik in de reguliere en ‘alternatieve’ zorg wel geholpen, maar nooit voldoende. Er werd in de reguliere zorg vooral naar de lichamelijke klachten gekeken, of ik zocht een therapeut op die me kon helpen bij de psychische problematiek. Bijna alle behandelingen hebben me wel een stapje verder geholpen, maar we kwamen nooit tot de kern.

Bij het CIP werd ik grondiger onderzocht, werd mijn trauma voor het eerst onderkend en werd regelmatig geëvalueerd om de effecten van de behandelingen te meten. Soms was dit vervelend, omdat het confronterende vragenlijsten zijn. Het fijne is dat we de resultaten altijd bespreken, zodat we ook kunnen nagaan wat er verandert/verbetert en wat daarvoor heeft gezorgd.

Ik heb een groepstherapie gevolgd, Voluit Leven; dit heeft nog altijd veel effect. Ik ben me er bijvoorbeeld veel meer van bewust dat mijn gedachten precies dat zijn; gedachten. Hierdoor pieker

ik veel minder. Het heeft me geholpen mijn waarden helder te krijgen en keuzes te maken die passen bij wat ik belangrijk vind. Daarnaast had ik bij het CIP gesprekken met een psycholoog en heb ik samen met opeenvolgende arts-assistenten een zorgvuldige zoektocht gedaan naar passende medicatie. Ik wilde heel graag eerst uitzoeken wat sint-janskruid en lavendel (Lasea) voor me konden doen. Uiteindelijk ben ik bij reguliere antidepressiva uitgekomen na veel fijne en respectvolle gesprekken. EMDRtherapie, bij mijn eigen psycholoog, heeft de grootste lading van mijn trauma’s gehaald. Dit zorgde weer voor ruimte om zelf verdere stappen te zetten. Het yoga-onderzoek heeft een mooie brug geslagen tussen het fysieke en geestelijke; door letterlijk in beweging te komen, konden we ook praktisch oefenen met begrippen zoals ‘ruimte maken’, ‘ontspannen’ en ‘grenzen voelen’. De meetmomenten waren ook hier wel confronterend, zeker toen we 15 dagen lang, 5 keer per dag een vragenlijst moesten invullen. Het was zeker nuttig; ik moest stilstaan bij hoe ik me voelde. Ook hier werden wij als deelnemers op de hoogte gehouden van de voortgang en de resultaten van het onderzoek. Inmiddels volg ik 2 yogalessen per week.

Er was binnen het CIP de mogelijkheid van systeemtherapie; mijn familie en partner kon ik bij mijn therapieproces betrekken. Met behulp van de systeemtherapeute kon ik gesprekken voeren die me zelf niet lukten.

Wat het CIP kenmerkt is de focus op mens-zijn ipv ziek-zijn. Er is tijd en aandacht en veel ruimte voor samenwerking. Ik heb zelf de regie en voel me daarin serieus genomen. Bijvoorbeeld tijdens het doen van EMDR-sessies; dit ging in overleg met mijn psycholoog; wanneer, hoe vaak, welk trauma pakken we als eerste aan, et cetera. Integriteit betekent volgens mij niet alleen betrouwbaarheid en zorgvuldig handelen, maar ook ‘practice what you preach’. Voor mij is compassie een leerdoel en door met compassie behandeld te worden, word ik veel milder naar mijzelf en mijn omgeving. Ik krijg kritische vragen binnen een veilige setting.

Dit alles heeft me gebracht dat ik me sterker en stabieler voel. Ik leef meer volgens mijn eigen waarden en kan verder bouwen aan een waardevol leven.

Doelgroep

Patiënten met chronische depressieve, trauma-gerelateerde of angstklachten, die last hebben van piekeren, negatieve zelfkritiek, gebrek aan aandachtigheid, gebrek aan lichaamsbewustzijn en patiënten die in procesgerichte behandeling zitten waarbij trainen van zelfinzicht van belang is.

Methodiek

Een training bestaande uit negen wekelijkse sessies met daarnaast 1 uur per dag zelf oefenen.

Mindfulness

MBCT bestaat uit een combinatie van meditatieoefeningen en cognitieve therapie. In deze training leert de patiënt aan de hand van meditatieoefeningen de aandacht te trainen. Het ontwikkelen van een milde houding speelt hierbij een belangrijke rol: het nietoordelen over eigen ervaringen, maar ze gewoon opmerken, zoals ze zijn.

Aan de hand van cognitieve therapie onderzoekt de patiënt bepaalde opvattingen die hij of zij over zichzelf, de klachten of het leven heeft. Centraal staat het oefenen van het opmerken van deze opvattingen, in plaats van er direct op te reageren.

Beoogde effecten

De verwachting is dat de training leidt tot een afname van depressieve klachten en angstklachten en daarnaast tot een toename van welbevinden. Daarnaast is het doel dat de patiënt minder (lang) gebukt gaat onder en kwetsbaar wordt voor negatieve opvattingen, meer afstand kan nemen van nare gedachten of van piekeren en zorgen maken en op een vriendelijkere manier met zichzelf kan omgaan.

Hoe intensief is deze voor de patiënt?

Negen sessies van 2,5 uur en dagelijks 1 uur zelf oefenen.

Innovatieve behandelingen van het CIP

Mindfulness-based cognitieve therapie (MBCT)

Doelgroep

Patiënten met psychische klachten (depressie, angst, insomnia) en/of somatische klachten (een ongezonde leefstijl, overgewicht, metabole ontregeling).

Methodiek

Groepsgewijs of individuele sessies met een leefstijlcoach.

Leefstijl

Uit onderzoek blijkt dat er een verband is tussen psychiatrische aandoeningen en leefstijl. Een aanpassing in leefstijl kan een positief effect hebben op psychiatrische klachten. Onder leefstijl valt onder meer voeding, beweging, ontspanning en sociale relaties.

Beoogde effecten

De verwachting is dat de leefstijlcoaching leidt tot positieve leefstijlveranderingen die vervolgens een positief effect hebben op een afname van depressieve klachten en angstklachten, een verbetering van lichamelijke gezondheid (gezondere leefstijl, gewichtsverlies, verbetering metabole situatie) en een toename van welbevinden.

Hoe intensief is deze voor de patiënt?

Wekelijkse of tweewekelijkse sessies en daarnaast thuis dagelijks aan de slag met de betreffende leefstijlveranderingen.

Innovatieve behandelingen van het CIP Gecombineerde leefstijl interventie (GLI-GGZ)

Doelgroep

Patiënten met chronische angst- of stemmingsklachten, vaak in combinatie met andere psychische klachten of somatische klachten (o.a. pijn, vermoeidheid).

Methodiek

Training van 15 weken (programma is aangepast voor de doelgroep met chronische klachten in plaats van de doelgroep met lichte klachten waarvoor de training oorspronkelijk is ontwikkeld).

Daarnaast gemiddeld 1 uur per dag besteden aan thuis oefenen en huiswerkopdrachten.

Voluit Leven

De training Voluit Leven is gebaseerd op acceptance and commitment therapy en mindfulness. Veel mensen ervaren hun leven als onbevredigend omdat zij last hebben van psychisch leed zoals angst, somberheid, onzekerheid of vermoeidheid. Pas als deze klachten zijn overwonnen kan ik met mijn leven beginnen, zo is de overtuiging. De strijd tegen deze klachten staat dan centraal in het leven. Deze cursus laat zien dat dit niet werkt en biedt een alternatief. Leed is onlosmakelijk verbonden met leven. Wanneer iemand dit erkent en aanvaardt stopt het dagelijkse gevecht. Er ontstaat ruimte om te doen wat iemand werkelijk belangrijk vindt. Dat is voluit leven en ontstaat de mogelijkheid voldoening te ervaren met de klachten en wisselvalligheden in het leven

Beoogde effecten

De verwachting is dat Voluit Leven leidt tot het vinden van een andere relatie met de chronische klachten. Meer acceptatie en minder vermijding van en verzet tegen de klachten. Hierdoor zal er meer ruimte komen voor keuzes maken in de richting van wat de patiënt belangrijk vindt. Op deze manier ontstaat er meer voldoening in het leven.

Innovatieve behandelingen van het CIP Training Voluit Leven op basis van Acceptance and Commitment Therapy

Hoe intensief is deze voor de patiënt? Wekelijkse of sessies van 2,5 uur en daarnaast thuis dagelijks aan de slag met de oefeningen (onder andere mindfulness oefeningen) en huiswerkopdrachten (onder andere registratie-opdrachten of het oefenen van nieuwe vaardigheden).

Innovatieve behandelingen van het CIP Kruiden en supplementen

Doelgroep

Patiënten met chronische angst- of stemmingsklachten en/of slaapproblemen.

Methodiek

Deze behandeling vindt plaats onder bepaalde voorwaarden die beschreven staan in het zogenaamde CAG (Complementaire en Alternatieve Geneeswijzen) protocol.

Kruiden en supplementen

Het gaat hierbij uitsluitend om kruiden en supplementen waarvan de effectiviteit en veiligheid is vastgesteld in wetenschappelijk onderzoek. Onder andere sint-janskruid, rhodiola, SAMe, Gingko, Ashwaghanda, valeriaan, visolie, melatonine en diverse vitamines. Soms zal laboratoriumonderzoek worden verricht om vast te stellen of er een tekort is aan bepaalde vitamines.

Het voordeel van deze middelen is dat er veel minder tot geen bijwerkingen zijn. Aan de andere kan zijn deze preparaten soms minder effectief dan reguliere medicatie. Het is dan ook een kwestie van afwegen van voor- en nadelen en belangen en daarbij gelden ook de bestaande richtlijnen.

Beoogde effecten

De verwachting is dat de middelen leiden tot verminderen van de depressieve en/of angstklachten en/of slaapproblemen.

Hoe intensief is dit voor de patiënt?

Dagelijkse inname van medicatie. Daarnaast wordt invullen van een dagboek over symptomen geadviseerd zodat de werking gemonitord kan vinden. Verder is het belangrijk te weten dat de meeste kruiden en supplementen niet vergoed worden vanuit de basisverzekering dus dat patiënten deze middelen zelf moeten betalen.

Innovatieve behandelingen van het CIP Wacht @ctief

Doelgroep

Patiënten die op de wachtlijst staan bij het CIP.

Methodiek

De lange wachttijden in de ggz zijn een hardnekkig probleem en veroorzaken veel ‘wachtlijden’ bij wachtenden en hun naasten. Om het wachtlijden te verminderen heeft een multidisciplinair team de e-Healthmodule Wacht @ctief ontwikkeld binnen GGZ-organisatie Lentis en geïmplementeerd bij verschillende teams, waaronder het CIP. In Wacht @ctief krijgen wachtenden uitleg over de wachttijd en kunnen zij actief aan de slag met Positieve Gezondheid en leefstijlgerichte zelfhulpmodules. Ervaringsdeskundigen en een Wacht @ctief medewerker ondersteunen dit persoonlijke herstelproces.

Online behandeling

Wacht @ctief wordt direct bij de aanmelding klaargezet voor de patiënt in Minddistrict. In het programma Wacht @ctief hebben we 7 verschillende Minddistrict modules. 1 basismodule met veelal algemene informatie en 6 Positieve gezondheid modules. Met die 6 Positieve gezondheid modules kan de patiënt zelf of met begeleiding vanuit de Wacht @ctief medewerker aan de slag.

Beoogde effecten

Het belangrijkste doel van Wacht @ctief is het verminderen van het wachtlijden van wachtenden, door hoop te bieden en de gebruikelijke verergering in de wachtperiode tegen te gaan. Daarnaast beogen we bij te dragen aan een goede - op positieve gezondheid gebaseerde - start van de behandeling.

Hoe intensief is dit voor de patiënt?

Wachtenden kunnen zelf bepalen welke tijdsinvestering ze willen en kunnen doen in Wacht @ctief. Sommige mensen loggen éénmaal in, anderen maken er intensiever gebruik van.

Contactinformatie

Verwijzers kunnen contact opnemen met de onderstaande contactpersonen van het CIP voor overleg en advies:

N.K. (Nina) Vollbehr, MSc, gezondheidszorgpsycholoog, inhoudelijk teamleider

Voor intercollegiaal overleg, advies over aanmelding, psychologische behandelingen, yoga en ACT e-mail: n.vollbehr@lentis.nl

Dr. H.J.R. (Rogier) Hoenders, psychiater, manager inhoudelijke zaken

Voor intercollegiaal overleg, medicatie, leefstijlgeneeskunde, mindfulness e-mail: hjr.hoenders@lentis.nl