Verhalen van Lentis Opgetekend door Hein Braaksma
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 1
06-11-13 11:19
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 2
06-11-13 11:19
Verhalen van Lentis Opgetekend door Hein Braaksma
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 1
06-11-13 11:19
Wat doet Lentis? Waarom komen mensen bij de geestelijke gezondheidszorg? Met welke problemen zoeken mensen die zorg? Als buitenstaander is dat vaak moeilijk voor te stellen. Dat is misschien een geruststellende gedachte. Het houdt de kans dat het jezelf kan overkomen op een afstand. Maar deze problemen overkomen niet alleen anderen. Met welke problemen zoeken mensen de hulp van Lentis? Als je hen daar zelf naar vraagt, dan is het vaak helemaal niet zo moeilijk je iets bij die problemen voor te stellen. De elf gesprekken uit deze brochure gaan over die problemen die mensen ervaren. Ze gaan ook over hoe Lentis hen hielp daar mee om te gaan. Die problemen zijn voor bijna iedereen invoelbaar. Je kan je er iets bij voorstellen. Ook begrijp je dat de problemen te groot geworden zijn om nog zelf op te lossen. Om privacyredenen hebben we de geinterviewden een andere naam gegeven. Ook staan ze niet afgebeeld op de foto’s.
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 2
06-11-13 11:19
Inleiding
Wie kan zich niet wat voorstellen bij de dwangmatige handelingen van meneer Knol? Alleen kost het de meeste mensen geen anderhalf uur per dag. Weinig mensen zullen net als Aram al een heel leven op de vlucht zijn, maar het is goed te begrijpen dat die ervaring je heel kwetsbaar maakt. Het verhaal van Simone herinnert ons er aan dat contact met anderen soms helemaal niet zo makkelijk is. Andere ervaringen lijken misschien verder weg te liggen, zoals de stemmen die Erwin en Erik-Paul hoorden. Maar dat je kapot gaat, zoals Erwin, aan het gevoel opgejaagd en achtervolgd te worden, is niet alleen voorstelbaar, maar doet ook nadenken over hoe en wanneer je jezelf opgejaagd voelt. Ook de ervaring van mevrouw Oldenziel die niet uit haar woorden kon komen, lijkt verder weg te liggen. Maar de trots waarmee ze vertelt ‘Ik ben er zelf weer bovenop gekomen’ kan iedereen navoelen. In veel gesprekken gaat het ook heel sterk over hoe mensen grotendeels zelfs hun problemen overwonnen hebben. Lentis helpt met ondersteuning, behandeling en vooral met begrip. Met hulp van Lentis lukt het vaak, zoals Meike vertelt, te leven met onzekerheid en kwetsbaarheid.
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 3
Die hulp is nodig omdat onzekerheid, kwetsbaarheid en andere problemen soms al het andere dreigen te verdringen. Die hulp is extra nodig omdat het vaak heel moeilijk blijkt buiten Lentis begrip te krijgen voor die problemen en voor deze ervaringen. De gesprekken uit deze brochure laten ook iets zien van wat de maatschappij verwacht, van wat wij van elkaar verwachten. Het is voor niemand altijd makkelijk daaraan te voldoen. Maar het wordt nog moeilijker als je zoals Kasper extra gevoelig bent voor je omgeving of zoals de zoon van mevrouw Muntinga vaak angstig wordt van contact met andere mensen. Daarom, omdat begrip en onbegrip bepalend zijn voor wat mensen ervaren, staat voor Lentis de mens en zijn verhaal voorop. Vanuit begrip en compassie biedt Lentis houvast, hulp en behandeling. Vanuit dat begrip vindt Lentis het ook belangrijk met deze gesprekken te laten zien dat de problemen die mensen ervaren niet vreemd zijn, maar dat het juist goed mogelijk is je er veel bij voor te stellen. De onzekerheid, kwetsbaarheid en problemen kunnen groot zijn, maar zoals Erik-Paul zegt in zijn gesprek: ‘Ik wil laten zien dat je stemmen kunt horen en toch vrij kan zijn.’
06-11-13 11:19
Dwanggedachten zorgden dat Nicole helemaal verlamde. Therapie maakte haar weerbaarder. ‘Als je eenmaal dingen gaat doen, krijg je ook energie voor andere dingen.’
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 4
06-11-13 11:19
Had je nooit iets aan me gemerkt? Ik heb de grip op mijn leven terug.
‘Mijn dwanggedachten zorgden dat ik helemaal verlamde. Als ik eenmaal begin te denken, houdt het niet op. Ik krijg trillende handen en een hoge hartslag. Het is allemaal heel irrationeel, maar het lijkt heel echt. Ik probeerde wel uit te zoeken of het klopte wat ik allemaal dacht, maar dat was niet zo. Dan was ik wel even gerustgesteld, maar al snel kwam dan de volgende gedachte.’
‘Ik heb nu de grip op mijn leven terug. De therapie bij PsyQ heeft me weerbaarder gemaakt. Ik wist hoe hard mensen kunnen oordelen als het gaat om iemand die hulp zoekt. Maar ik ben nu minder geraakt door wat mensen vinden.’ ‘Er is wel een soort omslag in de maatschappij, steeds meer mensen zoeken hulp en zeggen dan “Dat had ik veel eerder moeten doen. Had je nog nooit iets aan me gemerkt?” Daar zit iets trots en verdrietigs in. Ik heb dat zelf ook heel erg gevoeld. Dat is misschien ook wel een overlevingsmechanisme. Ik wil niet als kwetsbaar gezien worden. Ik ben liever een klein beetje gek. Het hoort ook bij je, je bent er ook door geworden wie je bent.’
5 In gesprek met Nicole
Zes jaar geleden kwam Nicole via haar huisarts in contact met PsyQ. Nicole had het al een hele periode zwaar. ‘Ik begreep niet wat er gebeurde. Ik had last van dwanggedachten, dacht dat ik dingen deed, dingen die niet konden.’ ‘Mijn omgeving zei: dat gaat wel weer over, maar het ging niet over. Toen heeft mijn huisarts mij doorverwezen naar PsyQ.’
‘Toen ik voor het eerst bij mijn behandelaar kwam, was ze heel streng en confronterend. Ze vroeg “Waarom doe je die dingen niet?” Dat was heel schokkend, maar het werkte ook heel goed. Ik ben weer naar college gegaan, ondanks dat ik bang was me voor schut te zetten. Mijn behandelaar vroeg “Maar wat zou er dan kunnen gebeuren? Dan vergaat de wereld toch niet?” Het ging in stapjes beter. Als je eenmaal de normale dingen weer gaat doen gaat doen, krijg je ook weer energie voor andere dingen.’
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 5
06-11-13 11:19
Aram moest vluchten en kwam als asielzoeker in Nederland. Hij heeft nog veel last van zijn verleden. Het liefst wil hij weer naar school en aan het werk.
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 6
06-11-13 11:19
Ik moest vluchten
Aram komt uit een voormalige Sovjetrepubliek in de Kaukasus. Toen hij tien was moest hij voor het eerst vluchten en kwam hij in een buurland terecht. Daar heeft hij zijn middelbare school afgemaakt met goede cijfers. Zijn leraren vonden dat hij naar de universiteit moest, maar om voor zijn zieke moeder te kunnen zorgen moest hij werken. In 2009 is Aram naar Nederland gevlucht. Aram kwam in Delfzijl terecht en kreeg daar uiteindelijk ook zijn verblijfsvergunning. Aram blijkt nog steeds goed te kunnen leren. In de drie jaar dat hij in Nederland is gekomen heeft hij zichzelf goed Nederlands geleerd.
Aram heeft er veel last van dat hij niet kan studeren om te gaan werken. Die spanning leidt ook tot fysieke klachten. De behandeling van zijn problemen uit het verleden is daarom nu even gestopt. Lentis helpt hem nu eerst met het heden. Aram is daar blij mee, maar kijkt ook uit naar het moment dat hij niet meer naar Lentis hoeft.
Vrij snel na zijn komst naar Nederland kwam Aram in behandeling bij een psycholoog en psychiater. Hij had veel last van de gebeurtenissen die hebben geleid tot zijn vlucht naar Nederland en wilde daar graag over praten. ‘Binnenin is het heel moeilijk en zwaar. In de gesprekken moet de behandelaar wel echt praten, want je bent heel gevoelig geworden.’
Aram heeft een uitkering, maar wil graag werken. ‘Ik schaam me, ik kan werken en ik wil werken’. Het liefst zou hij een technische opleiding doen. Het ROC wil hem ook graag hebben, maar de sociale dienst van de gemeente wil niet voor twee en half jaar opleiding betalen. Heel vreemd vindt Aram, ‘het is raar dat mensen die willen leren en kunnen leren, geen kans krijgen.’
7 In gesprek met Aram
Het liefst wil ik leren.
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 7
06-11-13 11:19
Erik Paul werk als ervaringsdeskundige bij Lentis. ‘Ik wil laten zien dat je stemmen kunt horen en toch vrij kan zijn.’
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 8
06-11-13 11:19
Herstellen doe je zelf
Erik Paul werkt als ervaringsdeskundige voor Lentis. Hij geeft onder andere de cursus “Herstellen doe je zelf.” Die titel is voor Erik Paul de kern: ‘Dat vind ik ook, je moet zelf beter willen worden. Medicatie is eigenlijk alleen een ruggensteun. Je moet meer doen dan alleen een pil innemen.’
Dagbesteding is wel heel essentieel voor het herstel. Erik Paul ‘Als men de eerste keer zegt dagbesteding, dan snap je het niet. Je moet beginnen met simpele dingen als vaatwasser uitruimen en dan steeds verder. Je moet er ook wat van maken. Anders bevestig je je eigen problemen, dan blijf je in de slachtoffer rol.’
‘Ik wil laten zien: het is mij ook gelukt. Ik heb heel diep gezeten en ben er uit gekomen. Ik kan bovendien cliënten helpen met vragen als ‘hoe los ik dingen op?’, met problemen in contact met sociale dienst, je netwerk en familie.’
De psychische klachten van Erik Paul waren in het begin moeilijk voor zijn familie. ‘Familie moet leren accepteren dat iemand anders is. Iemand zegt bijvoorbeeld niets, terwijl hij vroeger veel vertelde. Als de omgeving dat niet begrijpt is dat heel isolerend.’ ‘Mensen zien je als niet volwaardig, omdat je stemmen hoort.’ Maar dat is onterecht, Erik Paul: ‘Ik laat zien dat je stemmen kunt horen en toch vrij kan zijn.’
‘Ja ik heb psychiatrische klachten, maar je kunt je gewoon vrij voelen. Je moet verder met je leven en er echt iets van maken.’ Zingeving is volgens Erik Paul daarbij een heel belangrijk thema. ‘Ik zie heel veel mensen die dat niet hebben: geen doel, geen spiritualiteit. Dan blijf je wankel. Je zou daarom naast een psychiater ook eigenlijk een filosoof moeten hebben. Mensen zijn veel bezig met vragen naar spiritualiteit en zingeving. Die vragen los je niet met dagbesteding op.’
9 In gesprek met Erik Paul
Het is mij ook gelukt.
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 9
06-11-13 11:19
Petra werd opgenomen voor een zware depressie. Daarna viel de overgang naar huis haar ook moeilijk
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 10
06-11-13 11:19
Opname is heel heftig
Petra werd in 2006 opgenomen in een kliniek in Winschoten. Daarvoor was ze nog nooit met Lentis in aanraking gekomen. ‘Die opname was heel heftig. Ik was ook echt heel erg ziek.’ Voor haar opname was Petra al drie keer overspannen geweest. ‘Een depressie noemen ze dat dan. De eerste keer ben ik heel erg ziek geweest, een zware depressie. Dat ging niet goed in het contact met de huisarts.’ Ze heeft daarom nooit antidepressiva gekregen. De tweede en derde keer viel de depressie mee, maar de vierde keer was heel heftig en ging het helemaal mis. ‘Ik had al eerder angst- en paniekaanvallen en was helemaal futloos. Je zit op je stoel en je blijft op je stoel zitten.’ De vierde keer deed Petra helemaal niets meer, kwam ze ook haar bed niet meer uit. Op een bepaald moment zei de familie: ‘Zo kan het niet meer.’
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 11
‘De bedoeling van je opname is eigenlijk dat je als je naar huis gaat, weer kunt functioneren. Helemaal beter word je eigenlijk niet, want zo af en toe heb ik nog een depressie.’ Tijdens haar opname kreeg Petra weer meer houvast. ‘Je moet opstaan, je moet douchen, je moet ontbijten et cetera. Zo krijg je je structuur weer terug.’ Na twee weken was Petra voldoende opgeknapt dat ze ook therapie kon gaan volgen. ‘Wat ik dus zelf heel positief heb ervaren. Ze probeerden je de hele dag in je ritme te krijgen.’ Anderhalve week later voelde Petra zich goed genoeg om weer naar huis te gaan. Maar het ging thuis niet goed. ‘Toen begon weer hetzelfde. Kreeg ik veel huilbuien, omdat ik het gewoon niet aankon.’ Petra moest opnieuw opgenomen worden. De tweede opname duurde langer, met een geleidelijke overgang naar huis. Zij was bijvoorbeeld de weekenden thuis. ‘Dat was soms wel heel zwaar. Thuis moest je alles weer zelf doen.’
11 In gesprek met Petra
Ik was heel erg ziek.
06-11-13 11:19
Al snel na haar middelbare school begon onzekerheid Simone op te breken. ‘Heel lang heeft hulpverlening ook niet goed aangesloten.’ Maar sinds kort gaat het beter.
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 12
06-11-13 11:19
Ik voelde me onzichtbaar
Simones eerste kennismaking met de geestelijke gezondheidszorg was ruim dertig jaar geleden. Nadat ze haar middelbare school had afgemaakt begon onzekerheid haar op te breken en kwam ze terecht bij wat toen heette het Bureau voor Levens- en Gezinsvragen. Dat was geen succes. De hulpverleenster leek niet te begrijpen wat Simone dwars zat. Simone: ‘Ik wist ook niet wat ik moest zeggen.’
Buiten de muziek vindt Simone het moeilijk om contact te maken met mensen of om aandacht te krijgen. ‘Mensen zagen me eigenlijk nooit. Ik voelde me onzichtbaar. Alleen bij hulpverleners kan ik mijn ei kwijt.’ In contact met mensen merkte Simone dat ze moeilijk kon luisteren en praten tegelijk. ‘Pas bij Lentis heb ik door de diagnose ADD en het slikken van Ritalin ontdekt hoe wisselwerking werkt in een gesprek.’
Ondertussen was Simone begonnen met een sociale opleiding. Het gebrek aan structuur daar brak haar op. Uiteindelijk heeft Simone een echt ambacht geleerd en is daarin een eigen bedrijfje begonnen. ‘Ik had liever een eigen bedrijfje dan dat ik tussen de mensen moest werken.’ Dat bedrijfje heeft Simone nog steeds, maar sinds een burn-out zes jaar geleden werkt Simone niet meer.
‘Hulpverlening heeft heel lang niet echt aangesloten. Eigenlijk alleen bij creatieve therapie: daar heb ik geleerd dat gevoelens een beeld hebben.’ Sinds kort gaat het echter beter. Simone heeft nieuwe hulpverleners, die ook iets over zichzelf vertellen. Dat vond Simone heel prettig. Dit waren ook de eerste hulpverleners waarbij ze iets van veiligheid voelde. Dit had ze nooit eerder, ook niet bij vrienden, ervaren.
Achteraf was Simone het liefst naar het conservatorium gegaan, maar op de middelbare school was dat afgeraden. In de muziek vindt Simone wat ze daarbuiten mist. Ze speelt in verschillende ensembles. ‘De structuur van een orkest is wel goed voor mij. Daar word ik gewaardeerd en kan ik ademhalen.’
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 13
13 In gesprek met Simone
Mensen zagen me niet.
06-11-13 11:19
Erwin kreeg een psychose en werd opgenomen. Geleidelijk lukte het om weer houvast te krijgen en naar de toekomst te kijken.
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 14
06-11-13 11:19
Ik kreeg een psychose Ik heb nu weer houvast.
‘Het is niet niks om opgenomen te worden. Het ontwricht je hele leven. Je weet niet wat je overkomt. Je houdt er ook geen rekening mee dat zoiets als een psychose je kan overkomen.’ ‘Je wordt op allerlei manieren geholpen. Je krijgt therapie, je doet aan sport, je staat vroeg op en je ontbijt gezond. Daarvoor at ik helemaal niet gezond. Je wordt weer aan het werk geholpen. Er wordt gekeken naar wat te doen aan de toekomst, wat kun je weer doen. Ik ben een opleiding gaan volgen.’
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 15
‘Lentis begeleidt mij nog steeds. Een keer in de vier weken komt een verpleegkundige hier of ik ga daar heen. En als het fout met mij gaat dan kan ik bellen.’ ‘Ik was blij dat ik veilig opgesloten zat bij Lentis. Ik dacht dat ik achtervolgd werd. Als je opgenomen bent, kom je wel tot de ontdekking dat je niet achtervolgd wordt. Ik vond dat wel een veilig gevoel. De psychiater en verpleegkundigen legden uit dat ik een psychose had gehad, dat het een ziekte is. Dan denk je ‘Ja daar kan ik mee omgaan, met een ziekte, maar niet met buitenaardse wezen die mij bedreigen of mensen die mij volgen.’ ‘Ik zie de toekomst nu weer gunstig in. Ik heb nu structuur en houvast. Dat had ik daarvoor niet.’ ‘De hulp van Lentis heeft mij dichter bij mijzelf gebracht. Gekeken naar wat mijn mogelijkheden zijn, mij serieus genomen. Ze zeiden: ga maar aan de slag. Dat is een veel leukere aanpak dan te zeggen wat niet kan. Het heeft mij wel een positievere insteek in het leven gegeven.’
15 In gesprek met Erwin
‘Ik heb in 2004 een psychose gekregen. Mijn huisarts heeft Lentis ingeschakeld. Ik werd opgenomen. Dat was ontzettend goed. Als je een psychose hebt dan ben je ontzettend in de war, je hoort stemmen in je hoofd, je denkt wat is er nou aan de hand? Je denkt ook dat je uniek bent, je denkt, dit is nog nooit iemand overkomen. Als je dan opgevangen wordt, dan blijkt dat die mensen helemaal niet raar opkijken van jouw verhaal. Dat stelt je gerust.’
06-11-13 11:19
Samen met zijn moeder vertelt Kasper over zijn autisme. Hij probeert zich steeds aan te passen aan zijn omgeving. Dat maakt hem heel moe.
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 16
06-11-13 11:19
Kasper loopt altijd op zijn tenen
Kasper is heel gevoelig voor zijn omgeving. Hij vertelt dat hij een hoog sensitieve autist is. ‘Ik hoor alles en dan drie keer zo hard als anderen.’ Kasper over zijn autisme ‘Je ziet het niet, sommige mensen merken het ook niet’. Zijn moeder ‘Kasper loopt eigenlijk altijd op zijn tenen… Dat is nodig om een beetje mee te kunnen draaien in de maatschappij. Daarom is hij in de vakantie ook heel erg moe.’ Al voor zijn diagnose had Kasper zich in acteren verdiept, om te leren emoties te laten zien. ‘Het is positief, ik kan me aanpassen, ik speel de rol goed. Aan de andere kant: in hoeverre ga ik dan aan mijzelf voorbij. In hoeverre moet ik mij aanpassen aan de maatschappij. De maatschappij past zich natuurlijk niet aan mij aan, dus ik moet wel. Maar als dat betekent dat ik steeds ziek ben…’ Kasper is bang dat hij daardoor vaak thuis zal zitten. Het aanpassen is dodelijk vermoeiend. ‘Ik kan er ook niets bij hebben. Dat kan natuurlijk niet. Je kunt niet alleen maar school en stage doen.’ Kasper beaamt dat er natuurlijk meer mensen zijn die een rol spelen of die niet alles willen laten zien. ‘Het is ook lastig omdat je af en toe juist niet een rol moet spelen, omdat anders hulpverleners of begeleiders niet zien wat er aan de hand is.’
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 17
17 In gesprek met Kasper
Ik hoor alles drie keer zo hard.
06-11-13 11:19
Meike is kort geleden opgenomen. Ze kijkt heel filosofisch terug. ‘Je moet leren om gaan met je eigen onzekerheid.’
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 18
06-11-13 11:19
Leven met kwetsbaarheid
‘Ik ben nu net weer thuis na een half jaar opname in een kliniek. Ik heb er veel van geleerd. De kliniek is, hoe je het ook wendt of keert, een gesloten wereld, afgesloten van de samenleving. Eigenlijk is dat niet goed. ‘Als iemand iets mankeert, zou hij niet moeten worden afgeschreven. Hij moet blijven kunnen functioneren in zijn andere rollen. Een handicap is wel een behoorlijke hobbel, maar geen blokkade. Voor lichamelijk gehandicapten is dat al gewoner. In de psychiatrie wordt een handicap nog te veel gezien als een blokkade.’ ‘In de kliniek deed een meneer niets aan het huishouden. Er werd mij verteld, dat niets doen bij zijn ziektebeeld hoorde. Volgens mij moest hij gewoon een schop onder zijn kont hebben. Dat deed ik dan vervolgens zelf, want anders moest ik steeds de afwas doen. Dat werkte eigenlijk heel goed.’ ‘Gelukkig was er ook een verpleegkundige die enthousiast patiënten mee sleepte. Dan gingen we badmintonnen of wandelen. Dat koste wel moeite, maar het leverde ook wat op.’ ‘Eigenlijk net als gewoon in de samenleving, eenkleine groep voortrekkers, een grote middenmoot en een deel mensen die niets willen.’
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 19
‘Ik was altijd al bezig met leven met onzekerheid. Daar gaat het in de psychiatrie ook om. Als patiënt moet je leren omgaan met je eigen kwetsbaarheid en onzekerheid. Leven met de vatbaarheid voor psychoses betekent weten dat er geen werkelijkheid is, dat er alleen een bepaalde ordening is die zo maar op kan lossen.’
19 In gesprek met Meike
Houvast kan zo maar oplossen.
06-11-13 11:19
Meneer Knol is bij PsyQ voor zijn dwangneuroses. De gesprekken hebben effect.
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 20
06-11-13 11:19
Ik bleek een dwangneurose te hebben
De heer Knol is blind. ‘Ik heb, zeg maar, al zestien jaar niets meer gezien.’ Knol werkte vroeger bij een chemische fabriek. Daar kreeg hij longproblemen door de chemicaliën. De medicijnen voor de longproblemen maakten hem blind.
Doordat hij blind is zijn veel dingen niet makkelijk voor de heer Knol: ‘Je wordt in de steek gelaten door mensen.’ Contact is moeilijk: ‘Als ik in de lift sta met mijn vriendin, praten mensen wel met haar maar niet met mij.’
Een jaar geleden kwam de heer Knol voor het eerst bij PsyQ. ‘Ik ben twee keer voor een intake geweest. Vorig jaar november was mijn eerste echte afspraak. Ik bleek een dwangneurose te hebben: Ik moet eerst een heleboel handelingen doen voordat ik naar bed ga. Dat begon met één, maar werden er zoveel dat ik wel anderhalf uur bezig was. Toen ben ik naar de huisdokter geweest. Die heeft mij doorverwezen.’
Ondanks dat mensen weinig rekening houden met visueel gehandicapten, blijft de heer Knol positief. ‘Ik had liever wat extra centjes verdiend. Maar nu doe ik veel voor de vrouw. We zijn in ieder geval bezig. En het gaat mij er nu vooral om dat ik van die dwangneurose af kom.’
‘De behandelaar is een tof mens. Daar kan je mee lachen. Zij begrijpt mij, begrijpt wat ik graag wil en zij weet wat goed is. Het zijn vaak aardige mensen bij PsyQ.’ De gesprekken bij PsyQ hebben effect: ‘Ik doe nu nog maar een kwartier dwanghandelingen. Het stoppen is wel moeilijk. Eigenlijk net als stoppen met roken. Het geeft spanningen.’
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 21
21 In gesprek met de heer Knol
Ik wil er zo snel mogelijk van af.
06-11-13 11:19
Mevrouw Oldenziel kwam moeilijk uit haar woorden. Maar dat gaat nu beter. Binnenkort kan ze verhuizen.
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 22
06-11-13 11:19
Er zelf weer bovenop gekomen
Mevrouw Oldenziel woont al vijf jaar bij Lentis. Met andere bewoners heeft ze niet zo veel contact. Wel gaat ze iedere dag met de buurman eten in een ander gebouw op het terrein. Mevrouw Oldenziel kwam bij Lentis wonen omdat ze moeilijk uit haar woorden kon komen. Alhoewel mevrouw Oldenziel zeer voorzichtig spreekt en soms naar het juiste woord zoekt, gaat dat nu veel beter. Trots vertelt ze ‘Ik ben er zelf weer bovenop gekomen’. Ze leest ook graag, want ‘lezen is goed voor je’. De laatste tijd zijn het vooral dikke boeken. Met onvervalst Gronings accent verklaart mevrouw Oldenziel: ‘Dat vind ik mooi hoor.’ Mevrouw blijkt moeite te hebben met het besef van tijd. Ze haalt data en jaartallen door elkaar. Gebeurtenissen die duidelijk van een paar jaar terug zijn, situeert ze vorige week. Lange tijd had ze geen contact met haar kinderen. Mevrouw Oldenziel vertelt wel dat ze hen laatst een brief heeft gestuurd en gevraagd heeft weer contact met haar op te nemen. Als ze even later de brief laat zien blijkt die brief uit 2003 te zijn. Haar zoon heeft gereageerd en is met zijn zoon, de kleinzoon van mevrouw Oldenziel, langs geweest. Onduidelijk is hoe lang dat geleden is, maar mevrouw vond het erg fijn en is van plan binnenkort een voetbalwedstrijd van haar kleinzoon te bezoeken.
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 23
Ondanks dat het er op lijkt dat mevrouw Oldenziel niet heel veel contacten met andere mensen heeft, maakt ze geen ongelukkige indruk. Ze heeft gewoon niet de behoefte ‘altijd onder de mensen te zijn.’ Wel doet ze graag dingen voor anderen. Mevrouw Oldenziel werkt bij Lentis mee in het bloemschikken en kleding repareren. Dat werk deed ze vroeger ook. Trots laat ze een vergeelde, uitgeknipte advertentie zien waarin ze zichzelf aanprijst voor het maken en repareren van kleding. Omdat mevrouw Oldenziel nu weer goed uit haar woorden kan komen, mag ze binnenkort verhuizen. Ze gaat naar een groter appartement in een heel mooi huis.
23 In gesprek met mevrouw Oldenziel
Ik kwam moeilijk uit mijn woorden.
06-11-13 11:19
Colofon Uitgever Lentis, Zuidlaren Tekst Hein Braaksma Vormgeving Dorèl Extra Bold Oplage 500 Jaar 2013 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens bestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Contactadres communicatie@lentis.nl
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 24
06-11-13 11:19
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 3
06-11-13 11:19
Lentis-Verhalen-K_E_K_E_R-cor3b.indd 4
06-11-13 11:19