Mijn historische held

Nicolaas Matsier schreef een roman over de laatste negen maanden uit het leven van raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt. Hij zat toen in de gevangenis. De advocaat van Holland is een eerbetoon aan een groot staatsman die de Nederlandse gewesten aaneen wist te smeden.

Capabel bestuurder

Misschien wel een buitengewest van Engeland. Alle belangrijke Europese landen waren monarchieën, alleen Zwitserland was een statenbond. Maar Van Oldenbarnevelt bewees met stadhou der Maurits, die militair de leiding had, dat een buitenlandse vorst niet nodig

was om de stabiliteit in de Nederlanden te bewaren.’

Wanneer maakte u kennis met Johan van Oldenbarne velt? ‘Dat kan ik me niet precies herinneren. Ik zat op een school met de Bijbel, zoals dat heette, en daar werd het vak vaderlandse geschiedenis onderwezen. Ik behoor tot een generatie die als het ware is opgevoed met Johan van Oldenbarnevelt (1547-1619).’

98 | HISTORISCH NIEUWSBLAD Waarom wilde u een roman aan hem wijden? ‘Ik ben opgegroeid in Den Haag, en daar proef je onze politieke geschiedenis als je op het Binnenhof loopt. De gebouwen uit de zestiende eeuw zijn voor een goed deel bewaard geleven, ook het appartement achter de Ridderzaal waar Van Oldenbarnevelt de laatste maanden van zijn leven gevangenzat met zijn knecht. Ik vond hem een intrigerende man, ik ben af en aan vanaf 2005 met hem in de weer geweest.’ Wat eert u in Van Oldenbarnevelt? ‘Hij was een man met een groot intellect. Een capabel bestuurder, die begon als eenvoudig jurist en uitgroeide tot de almachtige landsadvocaat, omdat hij behendig alle belangen tegen elkaar wist af te wegen. Al voordat hij in 1609 een twaalfjarig bestand had gesloten in de Tachtigjarige Oorlog met de Spanjaarden, wist hij veel macht te vergaren. Hij verenigde de belangrijkste regeringsfuncties in zich. Handel en economie kwamen tot bloei. Van Oldenbarnevelt is de grondleg ger van de VOC, en is daar zelf ook niet armer van geworden.’ Was Van Oldenbarnevelt een aardige man? ‘Haha, dat denk ik

niet. Hij was koppig, driftig en ongedul dig. Maurits was misschien wel aardiger.’ Maurits heeft in 1619 de opdracht gegeven om Van Oldenbarnevelt te executeren. ‘Zeer tragisch. Ze kwamen tegenover elkaar te staan, ook op religieus gebied. Onder grote belangstelling is Van Olden barnevelt op zijn 71ste op de binnenplaats van het Binnenhof onthoofd. Voor zijn tijd was het een humane executie. Echte misdadigers en eenvoudiger lieden werden gevierendeeld, verbrand of opgeknoopt.’ MOEILIJKE MAN ‘VAN OLDENBARNEVELT IS KOPPIG, DRIFTIG EN ONGEDULDIG; MAURITS IS AARDIGER’

Wat beschouwt u als zijn belangrijkste wapenfeit? ‘Dat hij de zeven Nederlandse provinciën aaneen heeft gesmeed tot een onafhanke lijke republiek. Zonder Van Oldenbarnevelt hadden we best een Frans departement kunnen worden, of een Duitse deelstaat. Ziet u parallellen met uw eigen leven? ‘Niet met mijn leven, wel met de huidige tijd. De Europese Unie is in wezen net zo’n experiment als de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën destijds was.’

HEIDENSE HEILIGDOMMEN

Voor de komst van het christendom kende Nederland talloze heilige bomen, bronnen, stenen en heuvels. De meeste van deze heidense heiligdommen zijn verdwenen. Desondanks zijn hier en daar in het landschap, in kerken, en zelfs op straat, nog overblijfselen te vinden die getuigen van een heidens verleden. In dit boek geeft Judith Schuyf een overzicht van deze bijzondere, maar vaak onopvallende objecten en plaatst zij ze in hun historische en religieuze context.

“Schuyf maakt een fascinerend stuk cultureel en religieus erfgoed toegankelijk voor iedereen die zijn algemene ontwikkeling op peil wil houden.” Trouw ⋆⋆⋆⋆

ISBN 9789401914338 | PRIJS €24,99

PIETER BRUEGEL DE OUDE Het zestiende-eeuwse Vlaanderen komt tot leven in het digitale magazine Pieter Bruegel de Oude, waarin u alles leert over de wereld en de werkwijze van deze onbetwiste meester, 450 jaar na zijn dood. Van de makers van Historisch Nieuwsblad.

©KMSKB, Johan Geleyns

DE MOOISTE OUDE KAARTEN VAN NEDERLAND IN EEN LUXE UITGAVE

Dit boek vertelt de geschiedenis van Nederland aan de hand van honderd bijzondere historische kaarten. Van het oudste bekende Nederlandse kaartje uit 1307 over de bouw van een kerk in de Aardenburgse moer tot een van de eerste fietskaarten uit 1896 en een kaart van de stormvloed in 1953. De kaarten laten zien wat er in de loop der eeuwen is veranderd, maar tegelijk wat ongewijzigd is gebleven. Daardoor krijgt dit verhaal een heel bijzondere actualiteit: wij maken deel uit van die geschiedenis, elke dag.

Introductieprijs t/m 31 augustus: € 59,- i.p.v. € 79,-

‘Een geschiedenis zonder kaarten is onleesbaar’ – uit het voorwoord van Peter Vandermeersch