Oil and Industry 2019 №31

OKTYABR 2019

» səh.42

Oktyabr 2019 | Oil and Industry 1

AZI IT ACADEMY

2 Oil and Industry | Oktyabr 2019

Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyev 1939-1941-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində (o zaman Azərbaycan İndustrial İnstitutu - Azİİ) təhsil alıb.

Azerbaijan’s National Leader Heydar Aliyev studied at Azerbaijan State Oil and Industry University (known as Azerbaijan Industrial Institute back then) from 1939 to 1941.

“Azərbaycan dünyada ilk dəfə olaraq dənizin dərinliklərindən neft hasil edib. 50 il əvvəl Neft Daşları yaradılıb.

Bu dünyada ilk təcrübə idi. Bunu bizim Neft Akademiyasında təhsil almış yüksək ixtisaslı geoloqlar yaratmışdılar. Dənizin dərinliklərindən, mürəkkəb şəraitdə neft hasilatı - bizim neftçilərin əməyinin və qazandıqları təcrübənin nəticəsidir. Bütün bu işlər olmasaydı, neft strategiyası da olmazdı. Buna görə də Azərbaycanın yeni neft strategiyasının gerçəkləşdirilməsi bizim onilliklərdən indiyədək gördüyümüz işlərin nəticəsidir”.

“Azerbaijan was the first country to produce oil from the depth of sea. Neft Dashlari, a town made of platforms in the mid of the sea, was set up 50 years ago. It was a unique experience in the world, made possible by the geologists trained at our Oil Academy. Extracting oil from the sea-bed in complex conditions is the result of hard work and rich experience of our oilmen. Without them our oil strategy would have not been possible. Therefore, implementing Azerbaijan’s new oil strategy is the result of the work that we have been doing during decades.”

Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyevin 15 dekabr 2000-ci ildə ADNSU-nun (o zaman ADNA) 80 illiyinə həsr olunmuş təntənəli yubiley mərasimindəki çıxışından.

From the speech of the President of the Republic of Azerbaijan Heydar Aliyev at the 80th anniversary event of ASOIU (then ASOA) on December 15, 2000.

Oktyabr 2019 | Oil and Industry 3

MÜNDƏRİCAT | CONTENTS

OIL AND INDUSTRY Bəhruz Nəzərov Baş redaktor

4

Elnur Hadıyev Məsul katib

Qəmər Qocayeva Tərcüməçi

Contract of the Century” Brought Azerbaijan back to the World’s Energy Map

» səh.4

12 Universitetdə

Leyla Abbasova

At the University

Dizayner

Elşad Mirzə

16

Fotoqraf

Redaksiya ünvanı

» səh.16

info@asoiu.edu.az

» səh.28

Redaksiya reklam elanlarının mətninə görə məsuliyyət daşımır. Redaksiyanın mövqeyi müəlliflərin mövqeyi ilə üst-üstə düşməyə bilər.

Materiallar müxtəlif KİV-lərdə, o cümlədən elektron KİV-lərdə bu və ya digər formada dərc olunduğu zaman jurnala istinad edilməlidir.

4 Oil and Industry | Oktyabr 2019

ADNSU-nu seçənlər və

28 seçilənlər

People who selected and enrolled in ASOIU

Jurnal “CBS” mətbəəsində çap olunmuşdur.

Tiraj: 2000 əd.

Pərakəndə satış qiyməti 5 AZN-dən artıq ola bilməz.

Verilmə tarixi: 28.09.2016 Jurnal Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyində qeydiyyata alınıb. Qeydiyyat şəhadətnaməsi N_4071

Tələbənin etimadını doğrultmaq əsas vəzifəmizdir - ADNSU-nun rektoru, professor Mustafa Babanlı Our main duty is to build student’s confidence - ASOIU Rector, Professor Mustafa Babanli

Azərbaycan, Bakı, Azadlıq Prospekti, 34 Tel.: +994 12 493 14 63 www.asoiu.edu.az

“Əsrin Müqaviləsi” Azərbaycanı Dünyanın Enerji Xəritəsinə Qaytardı

34 Subbakalavrlara yaşıl işiq » səh.34

Green light for sub-bachelors

38 Azərbaycanda In Azerbaijan

doğan Cənub 34 Sibirdən günəşi » səh.42

Southern Sun rising from Siberia

MÜNDƏRİCAT | CONTENTS

M Ü N D Ə R İ C AT MBA proqramı 48 ADNSU-nun 20 illiyini qeyd etdi » səh.48

ASOIU’s MBA program marks its 20th anniversary

52 » səh.52

ADNSU-da DAAD Bakı Məlumat Mərkəzinin fəaliyyətə başlamasının 15 illiyi qeyd olunub ASOIU celebrates the 15th anniversary of establishment of DAAD Baku Information Center

54 “Ömrümün illəri və izləri” “The years and traces of my life”

» səh.54

58 UFAZ-da At UFAZ

» səh.62

günəş enerjisi 62 ADNSU-da istehsalına başlanıb The production of solar energy has begun at ASOIU

66

Geologiya elminin ƏLƏŞRƏF ƏLİZADƏ səhifəsi Ali Ashraf Alizade’s path of geological science

» səh.66

70

Azİİ e- Kitab Evinin uğuru The success of AzII e-book house

72 Azİİ e-kitab evi AzII e-book house

» səh.62

76 Dünyada In the world

Oktyabr 2019 | Oil and Industry 5

YUBILEY | JUBILEE

“ƏSRİN MÜQAVİLƏSİ” AZƏRBAYCANI DÜNYANIN ENERJi XƏRİTƏSİNƏ QAYTARDI CONTRACT OF THE CENTURY” BROUGHT AZERBAIJAN BACK TO THE WORLD’S ENERGY MAP İlahə Xəlilova Ilaha Khalilova

46 OOi il l aanndd I Inndduussttrryy || OOkkttyyaabbrr 22001199

YUBILEY | JUBILEE

Düz 25 il əvvəl, sentyabrın 20-də Azərbaycan və altı ölkəni (Böyük Britaniya, ABŞ, Rusiya, Norveç, Türkiyə və Səudiyyə Ərəbistanı) təmsil edən 11 neft şirkətindən ibarət konsorsium sonradan tarixə “Əsrin müqaviləsi” kimi düşmüş hasilatın pay bölgüsü haqqında saziş imzaladı.

Precisely 25 years ago, on September 20, Azerbaijan and a consortium of 11 oil companies representing six countries (Great Britain, USA, Russia, Norway, Turkey and Saudi Arabia) signed the largest production sharing agreement (PSA), entitled the “Contract of the Century”.

Layihə iştirakçıları Xəzər hövzəsinin Azərbaycan sektorundakı üç iri yataqda – “Azəri”, “Çıraq” və “Günəşli” yatağının dərin hissəsinin birgə işlənməsi haqqında razılığa gəldilər.

“Azəri-Çıraq-Günəşli” yataqları bloku (AÇG) eni 5x50 kilometr və dərinliyi 1,4 kilometr olan nəhəng bir strukturdur. AÇG ehtiyatları 5,4 milyard barrel neft təşkil edir ki, bu da Azərbaycanın bütün neft ehtiyatlarının 70% -ni və ya dünya ehtiyatlarının 0,5% -ni təşkil edir.

The project participants agreed on the joint development of hydrocarbons in three major oil fields in the Azerbaijani sector of the Caspian basin: Azeri, Chirag and Deepwater portion of the Gunashli field. “Azeri-Chirag-Gunashli” (ACG) block of fields is a gigantic structure with width of about 5x50 kilometers wide and depth of 1.4 kilometers .

ACG reserves are 5.4 billion barrels, which is 70% of all oil reserves of Azerbaijan or 0.5% of world reserves.

Müqayisə üçün: Yaxın Şərqin hüdudlarından kənardakı ən böyük yatağın - Xəzərin şimal hissəsində Qazaxıstanın Kaşaqan yatağının ehtiyatları təqribən 9-13 milyard barrel qiymətləndirilir.

For comparison: Kazakhstan’s Kashagan field is, the largest outside the Middle East, northern part of the Caspian is estimated to be approximately 9-13 billion barrels.

Kəşf edilmiş ehtiyatları və potensial mənfəətini nəzərə alsaq, AÇG Azərbaycanın müstəqillik qazanmasından sonrakı neft hasilatı tarixində ən böyük layihə oldu. Bunu Energetika naziri Pərviz Şahbazovun səsləndirdiyi statistika da təsdiqləyir. Son 25 il ərzində - 1994-cü ildə AzəriÇıraq-Günəşli yataqları ilə bağlı müqavilə imzalandıqdan sonra, bu ilin səkkiz ayıda daxil olmaqla, Azərbaycanda 740 milyon ton neft hasil edilib.

Taking into account the proven reserves and possible profits, the ACG project became the largest in the history of oil production in Azerbaijan after independence. This is reflected in the statistics, presented by the Minister of Energy of Azerbaijan Parviz Shahbazov. Over the past 25 years, after the signing of the contract on the Azeri-Chirag-Gunashli fields on the Caspian in 1994, 740 million tons of oil were produced in Azerbaijan, including eight months of this year.

AÇG blokundan 492 milyon ton neft və 161 milyard kub metr qaz hasil edilib.

492 million tons of oil and 161 billion cubic meters of gas were produced from the ACG block.

Nazirin sözlərinə görə, bu dövrdə neft-qaz sektoruna $101 mlrd., o cümlədən AÇG-yə $36 mlrd. sərmayə yatırılıb: “Azəri-Çıraq-Günəşli neft və qaz yataqları blokunun işlənməsi ilə bağlı yeni sazişin imzalanması sayəsində növbəti 32 ildə investisiyalar 40 milyard dolları keçə bilər”.

According to the minister, 101 billion dollars were invested in the oil and gas sector during this period, including 36 billion dollars invested in ACG: “Thus to the signing of a new agreement on the development of the Azeri-Chirag-Gunashli block of oil and gas fields, investments may exceed 40 billion dollars over the next 32 years”.

AÇG layihəsindən əldə edilən mənfəət artıq $143 mlrd. təşkil edir. Bu, “Əsrin müqaviləsi”nin icrasına yatırılan investisiyaların, özünü tam şəkildə doğrultduğunu göstərir.

Beləliklə, “Əsrin müqaviləsi” əsası ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş və Azərbaycanı dünyanın ən sürətlə inkişaf edən ölkələri sırasına daxil etmiş neft strategiyasının qabaqcıl istiqamətlərini müəyyən edən özül sayıla bilər.

Buna görədir ki, Azərbaycan Respublikasının prezidenti İlham Əliyev “Əsrin Müqaviləsi” nin 25-ci ildönümü və Neftçilər Günü münasibətilə keçirilən tədbirdə “Əsrin müqaviləsi” tarixi hadisə kimi dəyərləndirib.

“Bu gün Azərbaycan dövləti və xalqı bu sazişin faydasını görür. Əgər “Əsrin kontraktı” imzalanmasaydı, Azərbaycanın nəyin hesabına öz iqtisadi inkişafını təmin edcəyini təsəvvür etmək çətindir. Biz nəyin hesabına uğurla inkişaf

The benefit from the ACG project is already estimated at 143 billion dollars. This suggests that the investment in the implementation of the “Contract of the Century” has recouped itself.

Thus, the “Contract of the Century” can be considered the basis that determined the main trends in the oil strategy of Azerbaijan, laid down by the national leader Heydar Aliyev and turned Azerbaijan into one of the fastest growing countries in the world.

That is why speaking at a ceremony on the occasion of the 25th anniversary of the “Contract of the Century” and the Day of Oil Workers, President of Azerbaijan Ilham Aliyev called the signing of the “Contract of the Century” a historical event: “The Azerbaijani state, the Azerbaijani people today benefit from this contract. It is Oktyabr 2019 | Oil and Industry 7

YUBILEY | JUBILEE

edə bilərdik? “Əsrin kontraktı”nın bizim müstəqil tariximizdə xüsusi yeri, xüsusi rolu var. Bu müqavilənin imzalanması asan məsələ deyildi. Uzun müddət ərzində aparılan danışıqlar nəticə vermirdi. Əlbəttə, hər iki tərəf çalışırdı ki, özü üçün daha əlverişli və məqbul şərtləri əldə etsin. Hesab edirəm ki, biz “Əsrin kontraktı”nın timsalında beynəlxalq əməkdaşlığın müsbət tərəfini görürük. Çünki həm sərmayə qoyan tərəf - investorlar, həm də ki, Azərbaycan dövləti maraqlar balansını taparaq ən məqbul şərtlərlə özləri üçün bu kontraktı imzaladılar. Əgər investorları kontraktların şərtləri qane etməsə, onda əlbəttə ki, heç bir kontraktın imzalanmasından söhbət gedə bilməz. Eyni zamanda, Azərbaycan dövlətinin maraqları da tam şəkildə təmin edildi. Bu gün kontraktın icrasının nəticəsi olan yeniləşən, müasirləşən, güclənən Azərbaycan bu sözlərimin əyani sübutudur”.

Dövlət başçısının qeyd etdiyi kimi, “Əsrin kontraktı”nın imzalanması nəticəsində on minlərlə yeni iş yeri yaradılıb.

Azərbaycanda minlərlə şirkət bu kontraktın icrasında podratçı kimi fəaliyyət göstərir. Yəni, “Əsrin kontraktı”nın çox böyük faydası var: “Xarici investorlar milyardlarla dollar gəlir əldə etdilər. Azərbaycan dövləti yüz milyard dollardan çox gəlir əldə etdi”.

Layihə haqqında AÇG neft yatağı Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda, Bakıdan 100 km şərqdə yerləşir. Məhsuldar qatın dərinliyi 2000-3500 m-dir.

Yatağın işlənməsi bir neçə mərhələdə həyata keçirilib: “Çıraq” yatağından hasilat 1997-ci ildən neftin ilkin hasilatı çərçivəsində başlanıb. 2005-ci ildə “Azəri” layihəsinin birinci fazası çərçivəsində “Mərkəzi Azəri” yatağından hasilat 8 Oil and Industry | Oktyabr 2019

hard to imagine what would help Azerbaijan at that time to ensure its economic development if the “Contract of the Century” had not been signed. How could we develop successfully? The “Contract of the Century” has a special role in the history of our independence. The signing of this contract was also very inconvenient. Long negotiations remained inconclusive. For sure, both sides tried to achieve more favorable and acceptable conditions for themselves.

I consider that on the example of the “Contract of the Century” both us and the other side can determine the positive sides. By finding the balance of interests investors and the government of Azerbaijan have signed this agreement on the most acceptable terms for them. If the terms of the contracts do not suit investors, then, for sure, there can be no talk of signing any contract. At the same time, the interests of the Azerbaijani state were fully ensured. Today, Azerbaijan, renewing and modernizing, as a result of the implementation of the contract, is a clear confirmation of my words”.

As the head of state noted, as a result of signing the “Contract of the Century” tens of thousands of new jobs have been developed. Thousands of companies in Azerbaijan participate in the implementation of this contract as contractors. İn other words, the “Contract of the Century” is a great benefit: “Foreign investors earned billions of dollars in income. The income of the Azerbaijani state has exceeded 100 billion dollars”.

About the project ACG oil field is located in the Azerbaijani sector of the Caspian Sea, about 100 km east of Baku. The depth of the productive formation is 2,000-3,500 meters.

YUBILEY | JUBILEE başlanıb. İKinci faza Qərbi və Şərqi Azəri yataqlarını əhatə edir. Burada hasilan başlanması müvafiq olaraq 2005-ci ilin dekabrı və 2006-cı ilin sonuna təsadüf edib. AÇG-nin işlənməsinin üçüncü fazası çərçivəsində 2008-ci ilin aprel ayında Günəşli yatağının dərin sulu hissəsində hasilat başlanıb. Sonra “Çıraq” layihəsinin işlənməsinə start verilib və 2014-cü il yanvarın 28-də platformadan ilk neft hasil olunub. AÇG ilə bağlı sonuncu layihə Mərkəzi-Şərqi Azəri olub. Layihəyə 1919-cu ildə sanksiya verilib və neft hasilatı platformasının inşasını nəzərdə tutur. Hazırda layihə icra mərhələsindədir və buradan ilk hasilat 2023-cü ildə gözlənilir.

14 sentyabr 2017-ci il tarixində Azərbaycan hökuməti və tərəfdaşlar AÇG yataqlarının birgə istismarı və pay bölgüsü haqqında yenidən işlənmiş saziş imzaladılar. Sazişin müddəti əsrin ortalarınadək uzadılıb.

Hazırda AÇG üzrə iştirak payları aşağıdakı kimidir: BP 30,37(%), SOCAR (25%), “Chevron” (9,57%), INPEX 9,31(%), “Equinor” (7,27%), “ExxonMobil” (6,79%), TPAO (5,73%), ITOCHU (3,65%), “ONGC Videsh Limited” (2,31%). 1999-cu ilin iyun ayından etibarən, BP ABƏŞ üzrə operatorluq fuksiyasını öz üzərinə götürüb.

Hazırda AÇG yatağından gündə təxminən 550 min barel neft hasil olunur. Həmin neft dünya bazarlarına əsasən Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) və Qərb İxrac Boru Kəməri (Bakı-Supsa) marşrutları ilə ixrac olunur. İndiyə qədər xarici bazarlara 554 mln. ton Azərbaycan nefti çıxarılıb. Xaricə göndərilən Azərbaycan neftinin təxminən 400 mln. tonu Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) əsas ixrac boru kəməri ilə nəql edilib.

Sabitliyə aparan yol Geriyə nəzər yetirsək, görərik ki, müqavilənin əsas uğuru 90-cı illərin böhranı dövründə siyasi sabitliyi və iqtisadi müstəqilliyi təmin etmək oldu. Daxili çəkişmələr və Dağlıq Qarabağ münaqişəsi şərtləri altında imzalanmış AÇG sazişi çox ehtiyac duyulan nizam və siyasi sabitliyi bərpa etməyə kömək etdi.

“Vətəndaş müharibəsinə son qoyuldu, Azərbaycan islahatlar yoluna qədəm qoydu. Müstəqil dövlətin Konstitusiyası qəbul edildi. Qeyri-qanuni silahlı birləşmələr tərk-silah edildi, ölkədə qayda-qanun yaradıldı. Əlbəttə ki, ölkəmizin gələcək inkişafı ilə bağlı ciddi addımlar atılmalı idi və “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanması bu addımlar sırasında xüsusi yer tutur”, - Prezident Ilham Əliyev.

AÇG müqaviləsinin əsas üstünlüklərindən biri onun Azərbaycanı dünya enerji xəritəsinə qaytarması oldu. Unutmayaq ki, dünyada ilk dəfə sənaye üsulu ilə neft məhz Azərbaycanda hasili olunub. Neft hasilatının beşiyi olan Azərbaycanın, eyni zamanda sənayenin ən böyük mərkəzi kimi tanınması milli qürur hissini oyandırdı.

Bundan əlavə, dünyanın ən böyük neft qaz şirkətlərinin çoxunun iştirak etdiyi “Əsrin müqaviləsi”, daha 30-dan çox hasilatın pay bölgüsü sazişinin imzalanmasına imkan yaratdı. Bu, müqavilənin ehtiyac duyduğu uzunmüddətli investisiyaları təmin edən sabit investisiya mühiti və xarici şirkətlərin mül-

The field has been developed in several phases: Chirag has been producing since 1997 as part of the Early Oil Project (EOP). This was followed by Azeri Project Phase 1 - Central Azeri where production started in early 2005. Successive Phase 2 included West Azeri, which started production in December 2005, and East Azeri, which started production in late 2006. The next ACG development phase - Phase 3 Deepwater Guneshli started up in April 2008. These phases were followed by the Chirag Oil Project, which included the West Chirag platform and first oil from the platform was achieved on 28 January 2014. The latest ACG development project is Azeri-Central-East (ACE) which was sanctioned in April 2019 and includes construction of one production platform. The ACG project is currently at the execute stage with first oil expected in 2023.

On September 14, 2017, the Azerbaijani government and partners signed an amended and drafted an agreement on joint development and shared distribution of production from ACG fields. The term of the agreement is extended until mid-century.

ACG current participating interests are: BP (30.37 per cent), SOCAR (25.0 per cent), Chevron (9.57 per cent), INPEX (9.31 per cent), Equinor (7.27 per cent), ExxonMobil (6.79 per cent), TPAO (5.73 per cent), ITOCHU (3.65 per cent), ONGC Videsh Limited (OVL) (2.31 per cent). Effective June 1999, BP assumed operatorship for AIOC. Currently, the field produces about 550,000 barrels of oil per day. The oil is exported to the world markets via BTC and Baku-Supsa pipelines. Currently, 554 million tons of Azerbaijani oil has been delivered to the world market. Approximately of these, 400 million tons were transported via the BTJ main export pipeline.

Path to stability Looking back you can see that the main success of the contract was to ensure political stability and economic independence during the crisis of the 90s. In the conditions of internal strife and the Nagorno-Karabakh conflict, the signing of the ACG Oktyabr 2019 | Oil and Industry 9

YUBILEY | JUBILEE

kiyyət hüquqlarının etibarlı şəkildə qorunması sayəsində mümkün oldu.

Nəticədə bu, Azərbaycan tərəfinə qlobal neft bazarlarına çıxışı təmin etdi və dövlət xəzinəsi böyük gəlir əldə etdi.

Müqavilənin şərtlərinə görə, neftin qiymətinin sabit yüksək olması sayəsində Azərbaycan xarici iştirakçı-şirkətlərə nisbətən AÇG layihəsindən daha böyük gəlir əldə etməyə başladı. Neft şirkətləri məsrəflərini qarşıladıqları və 25-30% mənfəət əldə etdikləri halda, Azərbaycan hökumətinin mənfəəti 70-75% təşkil edir.

Son 25 ildə Azərbaycanda illik neft hasilatının dörd dəfə artması iqtisadiyyatın bütün sahələrinin bərpasına kömək etdi. Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda dərin dəniz yataqlarının işlənməsi üçün müasir və innovativ texnologiyalar tətbiq edildi. Bu, dənizdə dünya səviyyəli hasilat sektoruna yeni nəfəs verdi və bizə etibarlı, təhlükəsiz və ekoloji cəhətdən təmiz neft ixrac sistemini - Xəzərdən məhsulların birbaşa dünya bazarlarına nəql edən Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərini yaratmağa imkan verdi.

Bu illər ərzində Azərbaycan iqtisadiyyatına ümumilikdə $265 mlrd sərmayə qoyulub, neftqaz sənayesinə yatırılan investisiyaların həcmi isə $101 myrd olub, təkcə AÇG üzrə tərəfdaşların qoyduğu sərmayə həcmi $36 mlrd təşkil edib.

Beləliklə, Qərb investorlarının gəlişi riskləri və neft hasilatı xərclərini bölüşməklə yanaşı, yerli kadr potensialının güclənməsinə xidmət edən texnologiya və lazımi bacarıqları təqdim etdi. BP şirkətinin Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyə regionundaki İctimaiyyətlə əlaqələr, xarici əlaqələr və strateji məsələlər üzrə vitse-prezidenti Bəxtiyar Aslanbəylinin sözlərinə görə, bu gün yerli mütəxəssislər beynəlxalq mütəxəssislərlə rəqabət apara və BP-nin qlobal biznesində təyinatlar ala bilir: “Məsələn, təkcə 2019-cu ildə 10-dək azərbaycanlı gənc BP-nin qlobal biznesində yüksək vəzifələrə təyin edilib”. Aslanbeyli bunu insan kapitalının yaradılması ənənələrinin ölkəyə qayıtmasının əyani tazahürü kimi dəyərləndirir. “Bir vaxtlar bir sıra xarici ölkələr üçün neftç- mütəxxəsislərin hazırlıq mərkəzi olan, Sovet İttifaqında aparıcı yeri tutan özünün neft institutna sahib olan Azərbaycan milli potensialın inkişafınadkı keçmiş uğurlarını bərpa edir. Nəticə göz qarşısındadır. Bu gün ölkənin qeyri-neft sektorunun vəziyyətinə, ölkənin regional və qlobal bazarlara ixrac etdiyi dünya səviyyəli milli insan potensialına nəzər salın”.

10 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

agreement helped to restore much-needed order and political stability.

“The civil war has been put to an end, Azerbaijan entered the path of reforms. The Constitution of an independent state has been adopted.

Illegal armed groups have been disarmed, and the country put in order.

Of course, it was necessary to take serious steps related to the further development of our country, and the signing of the “Contract of the Century” occupies a special place among these steps”, - said President Ilham Aliyev.

One of the main advantages of the ACG contract is that it returned Azerbaijan to the world energy map. It is worth remembering that in an industrial way the first oil in the world was produced in Azerbaijan. The recognition of Azerbaijan, the cradle of oil production, as the largest center of the industry stimulated a sense of national pride.

In addition, the “Contract of the Century”, which involved nearly all of the world’s largest oil and gas companies, paved the way for more than 30 other production sharing agreements. This was made possible thanks to a stable investment climate and reliable enforcement of property rights of foreign companies, which was necessary to ensure longterm investments, which the contract so needed.

As a result, it provided the Azerbaijani side with access to global oil markets, and the state treasury received large revenues.

Under the terms of the contract and due to the stable high oil prices, Azerbaijan began to receive a more substantial profit share from the ACG project than foreign participating companies. While oil companies cover their expenses and receive 25-30% of profit (during the oil field exploitation), the profit of the Azerbaijani government is 70-75%.

Fourfold growth over the past 25 years of annual oil production in Azerbaijan has contributed to the restoration of all sectors of the economy.

Modern technologies and innovative solutions have been applied in the Azerbaijani sector of the Caspian Sea to develop deep-sea deposits. This breathed new life into the world-class offshore hydrocarbon production sector and allowed us to create a reliable, safe and environmentally sound coastal oil export system - the Baku-Tbilisi-Ceyhan oil pipeline, through which products from the Caspian are transported directly to world markets.

Over these years, a total of about 265 billion dollars were invested in Azerbaijan’s economy, while the investment in the oil and gas industry amounted to 101 billion dollars, and only ACG partners invested about 36 billion dollars in the development of these fields.

Thus, the arrival of Western investors, along with sharing risks and oil production costs, provided technology and the necessary skills, which contributed to strengthening local human resources.

According to Bakhtiyar Aslanbeyli, BP Vice President of Public Relations, External Relations and Strategic Affairs in the region of Azerbaijan, Georgia and Turkey, today domestic specialists can compete with international experts and designate to work abroad in the BP’s global business. “Just one example: in 2019 alone, about 10 young Azerbaijanis were appointed to senior positions in BP’s global business,” - he said.

Aslanbeyli considers this a clear sign that traditions of creating human capital are returning to the country. “Once a former training center for oil specialists for many foreign countries, with its own oil university, which was the leading educational institution of this profile in the So-

YUBILEY | JUBILEE

Qaz inteqrasiyası Neft-qaz sektoru Azərbaycan iqtisadiyyatının lokomotivi olaraq qalmaqda davam edir. Özünü dünya bazarına uzun müddətdir ki, etibarlı neft tədarükçüsü kimi göstərmiş Azərbaycan öz qazını Avropa bazarına çıxarmaq ərəfəsindədir. Məhz “Əsrin müqaviləsi” nin həyata keçirilməsi investorlarda nəhəng “Şahdəniz” qaz-kondensat layihəsinin uğurlu olacağına əminlik yaradıb. Xəzərin tarixində ilk dəfə olaraq gələn il qaz nəhəng tədarük zənciri ilə Avropa bazarlarına - Azərbaycandan Gürcüstan, Türkiyə, Yunanıstan, Albaniya və İtaliyaya - birbaşa nəql ediləcək. “Əsrin müqaviləsi” nin imzalanmasından 25 il sonra Cənubi Qafqaz qaz boru kəmərinin genişləndirilməsi layihəsinin başlandığı gün, 20 sentyabr tarixini bir daha əbədiləşdirildi. Bu, faktiki olaraq Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin icrasına başlanmasının təsdiqi idi.

Artıq Cənub Qaz Dəhlizi çərçivəsində yaradılan qaz nəqli infrastrukturunun potensialı gələcəkdə Azərbaycanın digər yataqlarından, habelə Xəzər regionunun digər ölkələrindən qazın əlavə həcminin Avropa bazarına nəqlini təmin edəcək, bu da ölkənin ixrac potensialının güclənməsinə və tranzit potensialının inkişafına kömək edəcəkdir.

Cənub Qaz Dəhlizi Avropaya karbohidrogen hasilatı mənbələrini şaxələndirmək və enerji təhlükəsizliyini artırmaq, Azərbaycan üçün isə yeni bazara – Avropaya çıxmaq imkanı yaradacaq.

Yeni bazara qaz tədarükünün təmin edilməsi çərçivəsində 17 dekabr 2013-cü il tarixində Şahdəniz yatağının işlənməsinin ikinci mərhələsi ilə bağlı yekun investisiya qərarı verildi, beləliklə 10 milyard kubmetr qaz Avropa bazarına, 6 milyard kubmetr isə hər il Türkiyəyə nəql ediləcək.

Yatağın işlənməsinin ikinci mərhələsi çərçivəsində, Cənubi Qafqaz qaz boru kəmərini genişləndirilməsi və keçən ildən bəri Trans-Anadolu (TANAP) qaz kəmərinin uzadılması ilə qaz artıq Türkiyəyə ixrac edilir. Transadriatik (TAP) qaz kəmərinin 2020-ci ildə istismara verilməsi ilə ümumi ehtiyatı 3 trilyon kubmetr olan Azərbaycan qazını Avropa bazarına çıxacaq.

TAP-ın ilkin ötürmə gücü ildə 10 milyard kubmetr qaz təşkil edəcək, sonradan onu 20 milyard kubmetrə qədər artırmaq mmükün olacaq. Azərnaycan qazı Türkiyə-Yunanıstan sərhəddində başlayan TAP-a Türkiyə üzərindən Trans-Anadolu qaz kəməri vasitəsilə çatdırılacaq. TANAP-a qədər isə qaz, gələcəkdə buraxılış gücü artırıla bilən 700 kilometrlik Cənubi Qafqaz qaz kəməri ilə çatdırılacaqdır.

Qaz gəlirləri tarazlaşdıracaq, qeyri-neft sektoru isə gəlirləri artıracaq

viet Union, Azerbaijan is resuming its past successes in developing its national potential. The results are impressive: look at the current position of the country and its non-oil sector, with world-class national potential and human talents that the country exports to regional and global markets”, - said BP Vice President.

Gas integration The oil and gas sector continues to remain the flagman of the Azerbaijani economy.

Azerbaijan, which has long established itself as a reliable oil supplier to the world market, is on the verge of launching its own gas to the European market. It is the implementation of the “Contract of the Century” that inspired investors with confidence in the success of the project to develop the giant Shah Deniz gas condensate field, for the first time in the history of the Caspian, gas will be directly supplied to European markets via a giant supply chain from Azerbaijan via Georgia, Turkey, Greece and Albania to Italy next year.

After 25 years from the signing of the “Contract of the Century”, the date of September 20 was once again immortalized when the ceremony took place on that day, at which the project of expansion of the South Caucasus gas pipeline was launched, what actually marked the start of the implementation of the Southern Gas Corridor project.

The potential of the gas transport infrastructure, which has already been created within the framework of the Southern Gas Corridor, will allow to ensure the transportation of additional volumes of gas from other fields of Azerbaijan to the European market in the future, as well as gas from other countries of the Caspian region, which will contribute to strengthening export and development of transit potential of the country.

The Southern Gas Corridor will allow Europe to diversify its sources of hydrocarbon production and increase energy security, and Azerbaijan - to find a new market - Europe.

In the framework of ensuring gas supplies to a new market, on December 17, 2013, a final investment decision was made on the second stage of the development of the Shah Deniz field.

From now on, gas in the amount of 10 billion cubic meters will be transported to the European market, and 6 billion cubic meters to Turkey annually.

As part of the second stage of field development, gas has alO k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 11

YUBILEY | JUBILEE

Məlumdur ki, neft və qaz tükənən təbii sərvətlərdir. Bununla yanaşı, yeni yataqların uğurlu işlənməsi ölkədə qaz hasilatının artırılmasına və gələcəkdə qaz gəlirləri ilə neft gəlirlərini müəyyən dərəcədə tarazlaşdırmağa şərait yaradır.

Dünyanın neft sənayesinin beşiyi başında durmuş Azərbaycanda zəngin və peşəkar neftçi ənənələri formalaşıb.

Lakin uzun müddətdən bəridir ki, istismar olunan yataqlar ölkəmiz üçün bəzi çağırışlar yaradır. SOCAR-ın birinci vitse-presidenti Xoşbəxt Yusifzadə hesab edir ki, bu baxımdan qarşıdakı dövrdə əsas hədəfimiz bütün vasitələrlə köhnələn yataqların ömrünü uzatmaqdır.

Onun sözlərinə görə, 2019-cu ilin sonuna qədər ölkə üzrə ümumi qaz hasilatında 20% artım gözlənilir. “Növbəti illərdə də ölkədə qaz hasilatı yüksələn xətt üzrə inkişaf edəcək.

Bu müsbət trend qarşımızda həm də qaz emalı və kimya sənayesinin inkişafı üçün yeni imkanlar açır”.

2019-cu ilin II rübündə, Azərbaycanın digər hasilatçı şirkətlər də daxil olmaqla, ölkə üzrə ümumilikdə 9,061 mln ton neft, 8,238 mlrd kubmetr qaz hasil edilib. Dövr ərzində ölkədən 2 421,574 mln kubmetr təbii qaz ixrac edilib. Təbii qazın ixracında Cənub Qaz Dəhlizinin işə düşməsi ilə əlaqədar olan artım ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən təqribən 37% təşkil edib.

Xoşbəxt Yusifzadə Azərbaycanın çoxlu təbii qaz ehtiyatları olduğunu hesab edir: “Yeni yataqların kəşf edilməsi ilə bağlı işlər davam etdirilir. Bu gün Azərbaycanın təsdiq edilmiş qaz ehtiyatları 2,6 trilyon kubmetr təşkil edir. Ancaq proqnozlara görə bu rəqəm 6 trilyon kubmetrdir”.

Azərbaycanın həm də əhəmiyyətli neft ehtiyatları var. “Bu gün yeni neft yataqlarının aşkar edilməsi və neft quyularının 12 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

ready been exported to Turkey by expanding the South Caucasus gas pipeline and building the Trans-Anatolian (TANAP) gas pipeline since last year. With the launching of the Trans-Adriatic (TAP) gas pipeline in 2020, Azerbaijani gas, which total reserves are about 3 trillion cubic meters, will flow to the European market.

The initial throughput of TAP will be 10 billion cubic meters of gas per year with the possibility of expanding to 20 billion. To the TAP, which originates on the Turkish-Greek border, Azerbaijani gas will be delivered through Turkey via the Trans-Anatolian gas pipeline. To the TANAP, gas will be delivered via the 700-kilometer South Caucasus gas pipeline, which capacity will be expanded.

Gas will balance revenues, while non-oil sector will increase revenues It is known that oil and gas are exhaustible resources. Meanwhile, the successful development of new fields creates the conditions for increasing gas production in the country and balancing oil revenues to a certain extent with future gas revenues.

Indeed, there were rich and professional oil traditions formed in Azerbaijan, which stood at the cradle of the world oil industry.

However, the oldest and most exploited deposits in the country for a long time pose challenges for us. From this point, the first vice president of SOCAR Khoshbakht Yusifzade consideres

YUBILEY | JUBILEE qazılması ilə bağlı işlər davam etdirilir. Bu gün Azərbaycanın 4 milyard ton təsdiq edilmiş neft ehtiyatları var. Bu da onu göstərir ki, bizim hələ neftimiz də çoxdur”.

Qarşıdakı dövrdə əsas hədəf bütün vasitələrlə köhnələn yataqların ömrünü uzatmaqdır. SOCAR-ın birinci vitse-presidenti hesab edir ki, yeni yataqların uğurla işlənilməsi ölkədə qaz hasilatının artırılması və gələcəkdə neft gəlirlərinin müəyyən dərəcədə qaz gəlirləri ilə balanslaşdırılması üçün şərait yaradır: “2019-cu ilin sonuna qədər ölkə üzrə ümumi qaz hasilatında 20 faiz artım gözləyirik. Növbəti illərdə də ölkədə qaz hasilatı yüksələn xətt üzrə inkişaf edəcək. Bu müsbət trend qarşımızda həm də qaz emalı və kimya sənayesinin inkişafı üçün yeni imkanlar açır”.

Qeyd edək ki, Azərbaycan qeyri-neft sektorunun inkişafına nail olaraq neftdən asılılığını azaltmağa çalışır. Bununla əlaqədar, neftin ixracından gələn gəlirlər qeyri-neft sektorun yatırılıb. Bu məqsədlə iş mühitinin yaxşılaşdırılması, sahibkarlar üçün bürokratik əngəllərin aradan qaldırılması, yoxlamaların və biznes lisenziyalarının sayının azaldılması da daxil olmaqla çoxlu işlər görülür.

Nəticədə, Azərbaycanda xarici bazarlara məhsul istehsal edən şirkətlər, habelə əhəmiyyətli ixrac potensialı olan məhsullar çıxarılır.

Bu gün Azərbaycan kənd təsərrüfatı və qida məhsulları ilə yanaşı, kimyəvi, plastik, metal məhsullar, müxtəlif avadanlıqlar, tikinti materialları, toxuculuq məhsulları və s. istehsal və ixrac edir. Ələttə azad ticarət zonasının yaradılması Made in Azerbaijan brendinin populyarlaşmasına və inkişafına daha da təkan verəcəkdir. Bu necə baş verəcək? Bildiyimiz kimi, bu gün Azərbaycan əsasən xammal ixrac edir. Lakin, azad ticarət zonasında bu xammal emal olunub, qablaşdırıla bilər. Beləliklə də həmin mallar Made in Azərbaijan brendi altında dünyanın müxtəlif ölkələrinə ixrac ediləcək.

ATZ-nin fəaliyyətə başlamasından 20 il sonra Ələtin, öz hava limanı olan, böyük ticarət şəhərinə çevrilə biləcəyi güman edilir. Burada 30 il əvvəl şəhərdə yalnız bir binası olan Dubaydakı Cebel-Əli ATZ modelini uğurlu nümunəsini göstərmək olar.

Beləliklə, hazırda ölkədə həyata keçirilən iqtisadi islahatlar idxaldan asılılığı azaltmağa və gələcəkdə beynəlxalq aləmdə qeyri-neft məhsullarının tədarükçüsü kimi yer tutmağa yönəldilib. Bunun üçün bu gün Azərbaycanın təşəbbüsü və iştirakı ilə müxtəlif beynəlxalq əhəmiyyətli nəqliyyat dəhlizləri yaradılır. Çünki Azərbaycanın beynəlxalq nəqliyyat mərkəzinə çevrilməsi siyasəti dövlətimizin xarici ticarət və geosiyasi əlaqələr sahəsində 1993-cü ildən başlayaraq gerçəkləşdirdiyi iki əsas strateji kursdan biridir.

Qısa müddət ərzində Azərbaycan artıq Avrasiyada əsas nəqliyyat-kommunikasiya mərkəzlərindən birinə çevrilib.

that in the coming period, our main goal is to extend the life of aging deposits by all possible means. According to him, by the end of 2019, a 20% increase in the total gas production in the country is expected: “In subsequent years, gas production in the country will develop in an upward line. This positive trend also opens up new opportunities for the development of the gas processing and chemical industries”.

In the second quarter of 2019, together with other extractive companies Azerbaijan produced 9,061 million tons of oil and 8.238 billion cubic meters of gas in total. 2,441,574 million cubic meters of natural gas was exported during the said period. The increase in natural gas exports associated with the launch of the Southern Gas Corridor was about 37% compared to the same period last year.

Khoshbakht Yusifzade considered that Azerbaijan also has great gas potential. “Exploration of new fields continues. The confirmed gas reserves in Azerbaijan are 2.6 trillion cubic meters, but they are expected to be at about six trillion cubic meters”. Azerbaijan also has large oil reserves. “The work continues on the exploration of new oil fields and drilling oil wells. There are four billion tons of confirmed oil reserves in Azerbaijan today. That means we still have large oil reserves”.

In the coming period the major goal is to extend the life of aging deposits by all possible means. First vice president of SOCAR consider that successful development of new fields creates conditions for increasing gas production: “By the end of 2019, we expect a 20% increase in the total gas production in the country. In subsequent years, gas production in the country will develop in an upward line. This positive trend also opens up new opportunities for the development of the gas processing and chemical industries”. It should be noted that Azerbaijan is trying to reduce its oil dependence through the development of the non-oil sector. In this regard, oil exports have been reinvested in the development of the non-oil sector to the level that would ensure rapid and sustainable economic growth of the country.

A lot is being done for this, including improving the business environment, reducing bureaucratic obstacles to entrepreneurs, reducing the number of business inspections and licenses. As a result of this, there has formed a very strong cluster of companies making products for foreign markets in Azerbaijan, as well as products with considerable export potential. Today, along with agricultural and food products, Azerbaijan produces chemical, plastic, metal products, various equipment, building materials, textile products, etc. production and export.

Creating a free trade zone in Alat will further promote the popularity and development of the Made in Azerbaijan brand. How will this happen? As we know, today Azerbaijan mainly exports raw materials.

However, in the free trade zone, these raw materials can be processed and packaged. Thus, under the Made in Azerbaijan brand, the same products will be exported to different countries around the world.

It is assume that 20 years after the launch of FTZ, Alat is able to turn into a big commercial city with its own airport. As a good example, there was only one building in Dubai’s Jebel-Ali FTZ 30 years ago..

Thus, the economic reforms carried out in the country today are aimed at reducing dependence on imports and take a place as world non-oil products supplier in the future. And for this, there are various transport corridors of international importance being created today at the initiative and participation of Azerbaijan. Indeed, the policy of turning Azerbaijan into an international transport hub was one of the two main strategic courses pursued by the government since 1993 in the field of foreign economic and geopolitical ties. And in a short time, Azerbaijan has become one of the main transport and communication hubs of Eurasia.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 13

UNİVERSİTETDƏ | AT THE UNIVERSITY

ADNSU THİK nümayəndələri yerli konfransda iştirak ediblər Representatives of ASOIU’s STUC attend the local conference Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin (ADNSU) Tələbə Həmkarlar İttifaqı Komitəsi (THİK) Azərbaycan Təhsil İşçiləri Azad Həmkarlar İffifaqı Respublika Komitəsinin 5-7 sentyabr tarixlərində “Təhsil” istirahət mərkəzində təşkil etdiyi konfransda iştirak edib. “Gənclərin milli vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə edilməsində Tələbə Həmkarlar İttifaqı Komitələrinin vəzifələri: forma və metodlar” adlı konfransın təşkilat komitəsində ADNSU THİK sədri, eyni zamanda Azərbaycan Təhsil İşçiləri Azad Həmkarlar İttifaqı Gənclər Şurasının sədri Namiq Gəncəyev və 7 nəfər fəal tələbə universiteti uğurla təmsil ediblər. Qeyd edək ki, 3 gün ərzində keçirilən konfransda THİK fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı müzakirələr aparılıb, qərarlar qəbul edilib. Konfransa 19 ali təhsil müəssisəsinin 100-dən çox tələbəsi qatılıb.

On September 5-7, the Student Trade Union Committee (STUC) of Azerbaijan State Oil and Industry University attended the conference at recreation center “Təhsil” organized by Republican Committee of the Independent Trade Union of Azerbaijan Education Employees. At the organizing committee of conference titled “ Duties of Student Trade Union Committee in raising young people in the spirit of national patriotism: forms and methods, the chairman of ASOIU’s STUC, as well as the head of the Youths Board of Independent Trade Union of Azerbaijan Education Employees Namig Ganjayev and 7 active students successfully represented the university. Notably, during the three-day conference, discussions were held on improving the activities of the STUC and the decisions were made. More than 100 students from 19 universities attended the conference.

ADNSU-da MAGNUS layihəsi çərçivəsində ilk işçi görüş keçirilib ASOIU holds the first working meeting within the framework of the MAGNUS project Sentyabrın 4-də Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində (ADNSU) Avropa Birliyinin maliyyələşdirdiyi “Erasmus+ KA2” proqramı çərçivəsində “MAGNUS – Partnyor universitetlərdə mobil tətbiqlər və kompüter oyunları üzrə magistr tədris proqramlarının yaradılması” layihəsi çərçivəsində ilk işgüzar görüş keçirilib. Görüşdə yerli layihə üzvləri – Bakı Dövlət Universiteti və Bakı Mühəndislik Universiteti, həmçinin Erasmus Azərbaycan Ofisinin rəhbərliyi iştirak edib. Görüşdə layihənin strukturu, iştirakçıların öhdəlik və vəzifələri, görüləcək işlərin planı və layihə çərçivəsində yeni magistr proqramının yaradılması istiqamətində müzakirələr aparılıb. İştirakçılar iclasın sonunda sillabusun hazırlanması məqsədi ilə iş bölgüsünü aparıb və gələcək görüşlər haqqında razılığa gəliblər.

On September 4, the first working meeting within the framework of the Erasmus + KA2 program within the project “MAGNUS - Master programs on mobile applications and computer games in partner universities” funded by the European Union was held at Azerbaijan State Oil and Industry University (ASOIU). The meeting was attended by members of the local project - the Baku State University and Baku Engineering University, as well as the leadership of the Erasmus Azerbaijan office. The meeting featured discussion on the structure of the project, duties of participants, the plan of the work to be carried out, and the establishment of a new master’s program within the project. At the end of the meeting, the participants held a division of work to prepare a syllabus and agreed on future meetings.

14 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

UNİVERSİTETDƏ | AT THE UNIVERSITY

Azİİ Elektron Kitab Evində yeni tədris ilinin başlanması ilə bağlı sərgi açılıb AzII E-book House of ASOIU holds book exhibition in connection with the commencement of new academic year Sentyabrın 12-də Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin (ADNSU) Azİİ Elektron Kitab Evinin oxucu zallarında kitab sərgisi açılıb. 2019-2020-ci tədris ilinin başlanması münasibəti ilə təşkil olunan sərgidə yüzlərlə kitab açıq rəf üsulu ilə oxucuların istifadəsinə verilib. Sərigədə kitab evinin bazasına yeni daxil olmuş kitablardan,dövri mətbuatdan və yeni nəşrlərdən ibarət kitablar yer alıb. Bu kitablar Azərbaycan, rus, ingilis və başqa xarici dillərdə olmaqla texniki, ictimai-siyası, bədii və digər sahələri əhatə edir. Sərgi bir ay davam edəcək.

On September 12, the book exhibition was held in the reading hall of AzII E-Book House of Azerbaijan State Oil and Industry University (ASOIU). At the exhibition held on occasion with the commencement of the 2019-2020 academic year, hundreds of books were given for readers’ use. The exhibition covered new books included to the book house base, the books contain periodical press and new publications. These books in Azerbaijani, Russian, English and other foreign languages cover technical, socio-political, artistic and other areas. The exhibition will last a month.

ADNSU ilə Xarkov Politexnik Universiteti arasında əlaqələr genişlənir ASOIU expands ties with Kharkiv Polytechnic University Sentyabrın 16-da Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin (ADNSU) rektoru, professor Mustafa Babanlı Ukraynanın Xarkov Politexnik Universitetinin rektoru, professor Sokol Yevgeni İvaneviçlə görüşüb. Görüşdə qonaqlara universitetin fəaliyyəti, təhsil sahəsində əldə olunan yeniliklər və elmi uğurlar haqqında məlumat verdikdən sonra rektor M.Babanlı bildirib ki, bu gün ADNSU ölkədə texniki peşə sahələrinin tədris olunduğu universitetlərdən ən yaxşısıdır. Universitet beynəlxalq əlaqələrin inkişafını daim diqqətdə saxlayır və Xarkov Politexnik Universiteti ilə ADNSU-nun əməkdaşlığından razıdır. Xarkov Politexnik Universitetinin rektoru, professor Sokol Yevgeni İvaneviç iki ali məktəb arasında bir il əvvəl imzalanmış müqaviləsinin bundan sonra da uğurla davam etdiriləcəyini bildirib. Görüş qarşılıqlı fikir mübadiləsi şəraitində keçib, professor S.Y.İvaneviç professor M. Babanlını Ukraynaya dəvət edib.

On September 16, the Rector of Azerbaijan State Oil and Industry University (ASOIU), Professor Mustafa Babanli received the Rector of Kharkiv Polytechnic University, Professor Yevgen Ivanovych Sokol. During the meeting, Professor M.Babanli provided information to the guests about the activities of the university, innovations in education and scientific achievements. He underlined that today ASOIU is one of the best universities in the country where technical specialties are taught. The University is always pay attention to the development of international relations and is content with the collaboration of Kharkiv Polytechnic University with ASOIU. Rector of the Kharkiv Polytechnic University of Ukraine, Professor Yevgen Ivanovych Sokol noted that the cooperation agreement signed between Kharkiv Polytechnic University and ASOIU a year ago, will be continued successfully. After the meeting featuring a mutual exchange of views, Professor Yevgen Ivanovych Sokol invited his colleague Professor Mustafa Babanli to his country, the university that he leads.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 15

UNİVERSİTETDƏ | AT THE UNIVERSITY

ADNSU Mülki Müdafiə hazırlığını daha da yüksəldir The seminars held at ASOIU enhance civil defense training

Sentyabrın 20-də Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində (ADNSU) Nəsimi Rayon Fövqəladə Hallar və Mülki Müdafiə Şöbəsi ilə razılaşdırılmış plana əsasən, rəhbər heyətin “Fövqəladə hadisələrin nəticələrinin aradan qaldırılması zamanı Mülki Müdafiə (MM) orqan və qüvvələrinin idarə edilməsinin təşkili” ilə bağlı Mülki Müdafiə (MM) məşqi keçirilib. ADNSU-nun Mülki müdafiə qərargahının rəisi Elşən Məmmədov rəhbər heyətin MM məşqinin planına uyğun olaraq məşqin mövzu və məqsədlərini iştirakçılara çatdırıb. Daha sonra MM məşq planının məzmunu izah edilib. Xatırladaq ki, mülki müdafiə məşqinin əsas məqsədi universitetin fakültə, kafedra və şöbələrin mülki müdafiə xidmətlərinin dinc dövr üçün MM planının gerçəkliyini araşdırmaq, MM xidmətinin rəhbərlərinə təbii fəlakət, qəza və dağıntılar baş verdikdə, onların nəticələrinin aradan qaldırılmasında dərhal düzgün qərar qəbul edilməsində əməli vərdişləri öyrətmək və ADNSU-nun fövqəladə hallar üzrə komissiyasının, mülki müdafiə qərargahı və MM qüvvələri ilə birgə fəaliyyətinin hazırlıq səviyyəsinin qiymətləndirilməsidir. Mülki müdafiə məşqi başa çatandan sonra nəticələri təhlil olunub.

On September 20, the Civil Defense training in conformity with the agreed plan with the Emergency Situations and Defense Department in the Nasimi district on “The Organization of Management of Bodies and Civil Defense (CD) Formations at Elimination of Consequences of Emergency Situations” was held at Azerbaijan State Oil and Industry University. The event was attended by the ASOIU executives, chiefs of the civilian staffs and members of the CD headquarter and emergency commission. Chief of ASOIU civil defense headquarter Elshan Mammadov provided information to the attendees about the topic and objectives of the training in accordance with the training plan of the CD. then the content of the training plan was then explained. Notably, the main purpose of the civil defense training is to investigate the CD plan of the faculties, departments and offices of the university, to prevent the emergency situations and help the civil defense forces to eliminate the consequences of any occurred disaster, assessment of the level of readiness of the activity of civil defense headquarter and CD’s forces. After the civil defense training, the results were analyzed.

16 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

UNİVERSİTETDƏ | AT THE UNIVERSITY

ADNSU-nun rektoru Türkiyədə beynəlxalq konfransda iştirak edib ASOIU’s rector attends the international conference held in Turkey Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin (ADNSU) rektoru, professor Mustafa Babanlı sentyabrın 21-22-də Türkiyənin Malatya şəhərində “Süni intellekt və məlumatların emalı” adlı beynəlxalq konfransda iştirak edib. Konfransda fəxri sədr qismində çıxış edən rektor, professor M.Babanlı iki ölkə arasında əlaqələrdən danışıb və tələbə-müəllim mübadiləsinin aparılmasının vacibliyini qeyd edib. Super kompüterlərin və verilənlər bazası əsasında müasir laborator işlərin, həmçinin elmi araşdırmaların aparılmasının daha asan olduğunu qeyd edən rektor M.Babanlı apardığı elmi araşdırmalardan da danışıb. O çıxışında universitetlər arasında beynəlxalq səviyyədə əməkdaşlığın yeni istiqamətlərinə də toxunub. Qeyd edək ki, konfrans Türkiyənin İnönü Universiteti ilə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin birgə təşkilatçılığı ilə keçirilib. Tədbir iştirakçıları növbəti konfransın ADNSU-da keçirilməsinə və universitetin 100 illiyinə həsr olunmasına dair qərar qəbul ediblər.

On September 22-23 Rector of Azerbaijan State Oil and Industry University (ASOIU), Professor Mustafa Babanli attended the international conference held in Malatya, Turkey. Making a speech at the 2-day conference entitled “Artificial Intelligence and Data Processing” Rector, Professor M. Babanli spoke about the ties between the two countries and highlighted the importance of conducting the student-teacher exchange. Emphasizing that it is easier to carry out modern laboratory work on the basis of super computers and databases, as well as scientific researches, Rector M.Babanli in his speech spoke about his researches. An the end, Rector M.Babanli touched upon the new directions of international cooperation between the universities. Notably, the conference was jointly organized by Inonu University of Turkey and Azerbaijan State Oil and Industry University. The event participants decided to hold the next conference at ASOIU and dedicate the 100th anniversary of the university.

ADNSU-da BOS Şelf MMC-nin rəhbər heyəti ilə görüş keçirilib ASOIU holds a meeting with the executives of the BOS Shelf LLC Sentyabrın 18-də BOS Şelf MMC-nin rəhbər heyəti Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin (ADNSU) III və IV kurs tələbələri ilə görüş keçirib. Görüşdə ADNSU-nun Elm və texnika üzrə (elmi işlər üzrə) prorektoru Rauf Əliyarov, Energetika fakültəsinin dekanı Zakir Həsənov, BOS ŞELF MMC-nin İnsan resursları və təşkilati məsələlər üzrə baş meneceri Qalib Həsənov, təlim mərkəzinin rəhbəri Nigar Mahmudova, təlim üzrə mütəxəssis Rəşad Hacıyev və şirkətin digər nümayəndələri iştirak ediblər. Görüşdə şirkət haqqında tələbələrə geniş video təqdimat nümayiş olunub. BOS ŞELF MMC-nin İnsan resursları və təşkilati məsələlər üzrə baş meneceri Qalib Həsənov müəssisənin strukturu, kadrlara olan ehtiyac, vakansiyalar və həmçinin yeni təcrübə qroqramı haqqında çıxış edib.

Həmçinin şirkətin tələbələr üçün həyata keçirdiyi təcrübə proqramının seçim mərhələləri, qaydalar və təcrübə prosesi haqqında geniş məlumat verilib.

On September 18, BOS Shelf LLC executives held a meeting with 3rd and 4th year students of the Azerbaijan State Oil and Industry University (ASOIU). The meeting was attended by ASOIU Vice-Rector for Science and Technology (for Scientific Affairs), Associate Professor Rauf Aliyarov, Dean of the Faculty of Power Engineering, Associate Professor Zakir Hasanov, BOS Shelf LLC General Manager on Human Resources and Organizational matters Galib Hasanov, training coordinator Nigar Mahmudova, training specialist Rashad Hajiyev and other representatives. The video presentation about the company was demonstrated to the students at the meeting. BOS Shelf LLC General Manager on Human Resources and Organizational matters Galib Hasanov made a speech on the structure of the enterprise, needs specialized personnel, vacancies, as well as the new internship program.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 17

MÜSAHİBƏ | INTERVIEW

TƏLƏBƏNİN ETİMADINI DOĞRULTMAQ ƏSAS VƏZİFƏMİZDİR ADNSU-nun rektoru, professor Mustafa Babanlı OUR MAIN DUTY IS TO BUILD STUDENT’S CONFIDENCE - ASOIU Rector, Professor Mustafa Babanli Bəhruz nəzərov Bahruz Nazarov Yeni, 2019/2020-ci tədris ili başlandı. Əvvəlki illərlə müqayisədə bu tədris mövsümündə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində tələbələrin daha böyük çoşqu ilə elm və biliklərə yiyələnməyi hədəflədikləri aşkar görünür.

Gənclərin entuziazmı şübhəsiz ki, iqtisadi tərəqqi yaşayan Azərbaycan Respubliksında əmək bazarında baş verən canlanma və yüksəkixtisaslı gənc kadrlara ehtiyacın artmasından doğur. Gələcəyə nikbin baxan minlərlə gəncin peşəkar geoloq, neft mühəndisi, kimyaçı, İT mütəxəssisi və daha onlarla sahədə milli iqtisadiyyat və sənayenin, eləcə də müasir dövrün tələblərinə uyğun kadr kimi formalaşmaq üçün ADNSU-nu seçməsi təsadüfi deyildir. 2015-ci il sentyabrın 3-də prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə ali məktəbin adının dəyişdirilərək Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti adlandırılması sadəcə ad dəyişikliyi olmadı.

Burada tədrisin mahiyyəti, tələbəyə yanaşma, biliklərin qiymətləndirilməsinə münasibət dəyişdi. Nəticədə ildən ilə bilik qazanmaq üçün ADNSU-nu seçən gənclərin sayı artdı, tələbə kontingentinin keyfiyyət göstəriciləri əhəmiyyətli dərəcədə yüksəldi. Gənclərin etimadını doğrultmaq üçün ADNSU da bu illər ərzində səylərini əsirgəmədi, yeni kitab evi, auditoriya və laboratoriyalar istifadəyə verildi, beynəlxalq əlaqələr gücləndirildi, dünyanın onlarla tanınmış aliminin tələbələrə mühazirələri təşkil olundu. Təhsil verən və

18 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

The new 2019/2020 academic year has commenced. It is obvious that during this academic season, students at the Azerbaijan State Oil and Industry University are aiming to acquire science and knowledge with great enthusiasm compared to previous years. Undoubtedly, the enthusiasm of the young people is caused by the upheaval in the labor market in the Republic of Azerbaijan experiencing economic boost and the growing need for highly qualified young personnel. It is no coincidence that thousands of young people facing the future with confidence choose ASOIU in order to become a professional geologist, oilman, chemist, IT specialist and trained as a stuff in other fields in accordance with the requirements of national economy and industry, as well as modern time.

By the decree of President Ilham Aliyev, On September 3, 2015, the university has been renamed into Azerbaijan State Oil and Industry University and it was not just the change of the name. Here the essence of the teaching, the approach to the student, the attitude towards knowledge evaluation has changed. As a result, the number of young people who choose ASOIU to gain knowledge has increased year by year, and the quality of student’s contingent has increased significantly. ASOIU has spared no efforts over the years to build confidence of young people, new libraries, auditoriums and laboratories have been put into operation, international

MÜSAHİBƏ | INTERVIEW

təhsil alan arasındakı möhkəm qarışılıqlı etimada əsaslanan bu uğurun davam etməsi üçün universitetin nə kimi planları var? Yeni tədris ilinə hazırlıq necə təşkil olunub və tələbələri hansı yeniliklər gözləyir və digər bu kimi suallara cavab tapmaq üçün Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin rektoru, professor Mustafa Babanlı ilə görüşüb müsahibə götrürdük.

contacts have been strengthened, and lectures by dozens of renowned scientists around the world have been organized. What plans do university have to continue this success based on a strong confidence between university and student? In order to find the answer to the question of how the preparations for the new academic year is organized and what innovations the students expect, we met with the Professor Mustafa Babanli, Rector of the Azerbaijan State Oil and Industry University and got an interview.

Xoş gördük, Mustafa müəllim! Sizi yeni tədris ilinin başlanması münasibətilə təbrik edirik. 4 il bundan əvvəl ali məktəbin adı və mahiyyəti dəyişdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinə qəbul olan tələbələrin sayı ilbəil kəskin artmağa başladı. Bu il də artım dinamikası davam edibmi?

Welcome, Mr. Babanli! We congratulate you on the occasion of the commencement of the new academic year. After changing the name and essence of the university four years ago, the number of students admitted to the Azerbaijan State Oil and Industry University began to increase dramatically. Has the growth dynamics continued this year?

- Çox sağ olun! Öncə yeni tədris ilinin başlaması münasibəti ilə ölkəmizin təhsil ictimaiyyətini ürəkdən təbrik edirəm.

Biz yeni tədris ilini həm ölkə, həm də universitet olaraq yüksək nailiyyətlərlə qarşılayırıq. Ölkədə təhsil sistemi dünya trendinə uyğun olaraq inkişaf etdirilir və qoyulan tələbləri doğruldur.

-Thank you very much! First of all, I heartily congratulate the education community of our country on the occasion of the beginning of the new academic year. We welcome this academic year with new achievements, both as a country and as a university. The education system in the country has developed in accordance with the world trend and justified the requirements.

Universitet olaraq bizim qarşımıza qoyduğumuz əsas hədəflərdən biri də qəbul kampaniyasını yüksək səviyyədə aparmaq idi. ADNSU-nun strateji inkişaf planının ana xəttini ölkəmizin tələbatlarına uyğun yüksəkixtisaslı mühəndislərin və elmi kadrların yetişdirilməsi təşkil etdiyi üçün qəbul kampaniyasını da bu plana uyğun şəkildə keçirdik. İxtisaslar üzrə plan yerlərinin düzgün paylanması, hər ixtisas üzrə nəzərdə tutulan yerlərin dolması, daha sonra bakalavriat səviyyəsindən, magistratura pilləsinə və doktorantura səviyyəsinə keçidin təmin olunması qəbul prosesindən başlayan bir mərhələdir.

Bu il universitetimizə 3060 nəfərin qəbul olması planlaşdırılmışdı ki, onlardan da 2810 nəfəri I qurupa imtahan verən abituriyentlərin payına düşürdü. Yerdə qalan 250 yer isə II qurupu seçən abituriyentlər üçün nəzərdə tutulmuşdu. Universitetimiz tərəfindən plan yerlərinin artrılması dövlətimiz tərəfindən dövlət sifarişi ilə təhsilə ayrılan yerlərin sayının artırılması faktını nəzərə almaqla həyata keçirilmişdi. Dövlətimiz bu il təhsilə inanılmaz dərəcədə mühüm imtiyazlar verib. I ixtisas qrupu üzrə plan yerləri ötən ilə nisbətən bu il 14475 nəfərdən 15223 nəfərə qədər artırılıb, o cümlədən dövlət sifarişi ilə təhsilə ayrılan yerlərin sayı 5731-dən 9351 nəfərə çatdırılıb. Eyni zamanda bu il Dövlət İmtahan Mərkəzi (DİM) qəbul imtahanlarının şərtlərində müəyyən dəyişikliklər etdi. Abituriyentlərin ali məktəblərə qəbul olmaq şanslarını artırmaq üçün imtahanlar mərhələmərhələ keçirildi, geniş biliyə və dünyagörüşünə malik gən-

One of our main purpose as a university was to conduct admission campaign. ASOIU has a strategic development plan, that the main line of this is the training of highly qualified engineers and scientific personnel in accordance with the requirement of our country. We conducted our admission campaign in line with this plan.

Proper allocation of planned places for specialties, occupying the intended places for each specialty, and then ensuring a transition from bachelor’s to master’s and doctoral level is a step starting from the admissions process.

This year, it was planned to enroll 3060 people to our university, of which 2,810 were applicants taking exam for the first group. The rest of 250 places were intended for applicants who chose the II group. Increasing the number of planning places by our university has been implemented by intending the fact to increase the number of places allocated by our state on governmental basis for education.

This year, our state has provided significant privileges for education. The planning places for the I specialty group increased by 14475 to 15,223 this year in comparison with previous year, as well as the number of places allocated for education on government base increased by 5731 to 9,351.

At the same time this year, the State Examination Center (SEC) has made some changes to the terms of the entrance exams. In order to increase the chances of admission of

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 19

MÜSAHİBƏ | INTERVIEW clərin tələbə adını qazanması üçün açıq suallar tətbiq edildi.

Yeniliklərlə bağlı qəbul prosesinin tənzimlənməsi, müəllim və ekspertlərin hazırlanması istiqamətində böyük iş görüldü.

Faktiki olaraq elə şərait yaradılmışdı ki, birinci imtahan mərhələsindən, hətta ikinci imtahan mərhələsindən yekun nəticəni düzgün qiymətləndirən insanların və müsabiqəyə buraxılan abituriyentlərin hamısı dövlət sifarişli yerlərə düşə bilərdi. Burada seçim çox önəmli idi. Lakin əfsuslar olsun ki, heç də bütün abituriyentlər və valideynlər düzgün seçim etmədilər. Bir çoxları seçim edərkən plan yerlərinin, o cümlədən dövlət sifarişli təhsil yerlərinin sayının artırılmasına ciddi diqqət yetirməyərək ötənilki qəbul ballarına əsasən, seçim etdilər. Builki müsabiqə şərtləri elə oldu ki, bəzi ixtisaslar üzrə qəbul balları 200-300 bala qədər aşağı düşdü. Ötən ilin göstəricilərini rəhbər tutan bir sıra gənc özünü sığortalayaraq istədiyi ixtisasın ödənişlisini, bəzi hallarda əvvəlki qəbulun göstəricilərinə əsaslanaraq daha aşağı qəbul

the entrants to the higher education institutions, the exams were held step-by-step, open-type questions applied for young people with wide knowledge and worldview to become a student. Significant work has been done in the direction of the regulation of admission process in connection with innovations, training of teachers and experts. According to the created condition, people and who correctly evaluated the final result in the first stage of examination, even in the second stage of examination and all eligible applicants could gain the places on government base. Here the choice was very important. But, unfortunately, not all applicants and parents made the right choice. While making the choice many considered previous year’s points and did not pay much attention to the increase in the number of state planned places as well as government base places intended for this year. However, according to this year’s competition, admission points on some specialties have dropped to 200-300 points. A number of young people following last year’s indicators chose the specialties on paid-off with low admission point they wanted, and in some cases, specialties with lower points based on previous enrollment indicators.

Hopefully, applicants and their parents will make a better analysis and make the right choices in the next academic year.

balı olan ixtisasları seçdilər. Əminəm ki, növbəti tədris ilində abituriyentlər və onların valideynləri daha yaxşı təhlil aparacaq və düzgün seçim edəcəklər.

Düşünürəm ki, bu il üçün tələbə qəbulunu qənaətbəxş hesab edə bilərik.

Qeyd etdiyim kimi, 3060 nəfər ADNSU-nun bakalavriat səviyyəsinə, 160 plan yeri universitetimizin nəzdində fəaliyyət göstərən Azərbaycan-Fransız Universitetinə (UFAZ) nəzərdə tutulmuşdu. Ümumilikdə bu, 3220 yer təşkil edirdi. İkisi bir yerdə plan üzrə qəbul göstəricimiz 90% təşkil edir. I kursa qəbul olan tələbələrimizin sayı 2870 nəfərdir ki, bunlardan 139 nəfəri UFAZ-ın payına düşür, onlardan da 120 nəfəri dövlət sifarişi ilə, 19 nəfəri isə ödənişli əsaslarla təhsil alacaqdır. ADNSU-nun ixtisaslarına bakalavriat səviyyəsində ümumi qəbulumuz 2731 nəfər oldu. Bundan əlavə 450 nəfərdən artıq tələbə ikinci təhsil üçün sənədlərini ADNSU-ya təqdim edib. Çox sevindirici haldır ki, digər ali məktəbləri, ayrı-ayrı ixtisasları bitirmiş məzunlar da ADNSU-da yüksək səviyyəli təhsil üçün yaradılmış imkandan faydalanmaq üçün ikinci ali təhsil üçün bizim universitetə üstünlük verirlər. Bu il magistratura səviyyəsində qəbulumuz ötən ilkindən 29 nəfər artıq olmaqla 660 nəfər təşkil etmişdir.

20 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

In my opinion, we can consider the current year’s admission satisfactory. Notably, 3060 persons are intended for bachelor degree of ASOIU and 160 planned places are for the Azerbaijan-French University (UFAZ), operating under the Azerbaijan State Oil and Industry University. In total it is 3220 places. Our admission indicator on plan is 90%. The number of students enrolled in the first course is 2,870, of which 139 belong to UFAZ, 120 of them will study on governmental basis and 19 on a paid basis. Our total enrollment to ASOIU’s bachelor’s degree was 2,731. In addition, more than 450 students submitted their applications for second education to ASOIU. Alumni graduating from other universities, specialties also prefer our university for a second higher education to benefit from the opportunity created for high level of education at ASOIU. This year, admission in master’s level was more than 29 people in comparison with the previous year, and is 660.

ASOIU ranks the third place according to the number of student’s admission among the country higher education institutions.

According to the average score indicator of admission the university is distinguished in the country. This indicates that the AzII is recognized by the community as a prestigious higher education institution.

MÜSAHİBƏ | INTERVIEW

ADNSU tələbə qəbulu sayına görə ölkə ali təhsil müəssisələri arasında üçüncü yerdədir. Qəbulun orta bal göstəricisinə görə də ölkədə ən seçilən universitetlərdən biridir. Bu Azİİnin cəmiyyət tərəfindən nüfuzlu ali təhsil ocağı kimi qəbul olunduğunu göstərir.

Son 4 il ərzində ADNSU-ya qəbul göstəriciləri kəmiyyət və keyfiyyət etibarilə ildən-ilə artıb. Cari tədris ilindən universitetdə 14 mindən artıq tələbə təhsil alacaq. Bu, 2015/2016-cı tədris ili ilə müqayisədə az qala 2 dəfə yüksək rəqəmdir. İstərdik ki, ADNSU-ya builki qəbulun keyfiyyət göstəriciləri ilə bağlı məlumat verəsiniz.

- Qəbulun keyfiyyət göstəriciləri bizi daim maraqlandıran məsələdir, bu yüksək ixtisaslı mütəxəssislərin hazırlanmasında mühüm amildir. 2019-cu ildə respublikada I qrup üzrə 400-dən artıq bal toplayan abituriyentlərin sayı 3939 nəfər olub. Onlardan da 1630 nəfəri ADNSU-nu seçib. Ölkədə 1-ci qrup üzrə 500 baldan yuxarı göstəricisi olan abituriyentlərin sayı 1866 nəfər olub, onlardan 901 nəfəri, az qala yarısı bizim üniversitetə qəbul olunmuşdur. 600-dən yuxarı bal toplayanların sayı bu il 554 nəfərdir, onlardan da 217 nəfəri ADNSU-nu seçib. Bu 217 nəfərdən 83-ü UFAZ-a qəbul olunmuşdur. Eyni zamanda, 650-dən yuxarı bal toplayan 17 abituriyent bizim üniversitetə üstünlük verib, ümumilikdə bu göstərici ölkə üzrə 143 nəfərdir. Statistikadan da aydın görünür ki, bizim əsas tələbə kontingentini 500-600 bal toplayan abituruyentlər təşkil edir. Biz həmin abituriyentlərə uyğun tədris proqramları hazırlamağa çalışırıq, mütəmadi olaraq ixtisas kafedraları, professor-müəlim heyəti ilə bu istiqamətdə iş aparırıq. Nəticələrimiz onu göstərir ki, tərəfimizdən strategiya və uyğun mexanizm düzgün qurulmuşdur.

2018-ci ildə universitetimizə (UFAZ-a) ən yüksək göstərici ilə daxil olan abituriyent 695 bal toplamışdı. ADNSU-nun İnformasiya texnologiyaları və idaretmə fakültəsinə 675 balla daxil olan tələbəmiz var idi. Bu il ən yüksək balla UFAZ-a daxil olan abituriyent 676,6, ADNSU-ya isə 665,7 balla daxil olub. UFAZ-a qəbulda ən aşağı bal 503,7 olub, ötən il bu göstərici 508 idi. Ümumilikdə universitetimizin builki orta qəbul balı ürəkaçandır. UFAZ-ı nəzərə olmasaq, builki orta qəbul balımız 424 baldır və bu, bizim üçün çox yaxşı göstəricidir. UFAZ-ın orta balı isə 602-dir. Ötən il bu göstərici 622 bal olmuşdu. Ümumilkdə ADNSU-nun UFAZ-la birlikdə builki orta qəbul balı 433-dür və bu çox yaxşı göstəricidir.

Qəbulla bağlı əvvəlki illərin statistikasına nəzər saldıqda görürük ki, ADNSU-da dövlət sifarişi əsasında oxuyan tələbələr üstünlük təşkil edir.Bu il vəziyyət necədir?

- Bizim bu il birinci kursa daxil olan bakalavrlarımızdan dövlət sifarişi ilə təhsil alanların sayı rekord səviyyədədir.

Belə ki, 2870 nəfərdən 2151 nəfəri dövlət sifarişi ilə təhsil alacaq. Yalnız 719 nəfər ödənişli əsaslarla təhsil alacaq. Bu

Over the past 4 years, enrollment rates at ASOIU have increased in quantity and quality year after year. More than 14,000 students will study at the university from the current academic year. This is almost twofold in comparison with the 2015/2015 academic year. We would like you to give information on quality indicators of admission to ASOIU current year.

- The quality indicators of admission are always in our interest, which is an important factor in the training of highly qualified specialists. In 2019 the number of applicants with more than 400 points in the I group was 3939. 1630 of them have chosen ASOIU. The number of applicants with more than 500 points in the country were 1,866, 901 of them are those who were admitted to our university. This year, 554 students have collected more than 600 points, 217 of them have chosen ASOIU. Out of 83 of 217 were those who were admitted to UFAZ. At the same time, 17 applicants collecting over 650 points preferred our university, in total this indicator is 143 across the country. It is clear from the statistics that our main student contingent constitutes the applicants collecting 500-600 point. We try to develop appropriate training programs for those applicants, and regularly conduct work in this direction with departments, academic staff. Our results depict that we have built the correct strategy and appropriate mechanism.

In 2018, applicant who enrolled in our university (to UFAZ) with the highest indicator collected 695 points. We had 675 students enrolled in the Faculty of Information Technology and Management of ASOIU. This year the applicant enrolled to UFAZ collected 676,6 points, to ASOIU collected 665,3 points. The lowest point for admission to UFAZ was 503,7 points, last year this indicator was 508 points. In general, this year’s average admission point of our university is satisfactory. As the head of the university, it makes me happy. Excluding UFAZ, this year’s average point is 424, and this is a good indicator for us. The UFAZ average point is 602. Last year, it was 622 points. In general, this year, ASOIU’s average point with UFAZ is 433, and this is a good indicator.

When we glance at the statistics of previous years regarding admission, we see that most of the students enrolled at ASOIU are on a government basis.

What is the situation this year?

The number of students enrolled in our first course on the governmental base is at a record level. So, 2151 out of 2,870 people will study under the state order. Only 719 people will study on a paid basis. 700 out of 719 are in AzII and 19 in UFAZ. 2031 students studying under the state order will study at AzII and 120 at UFAZ. This is a very positive result compared to last year. Here, the most important is the increasing of the number of planned places by our state on governmental bases. The education plan on state O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 21

MÜSAHİBƏ | INTERVIEW

719 nəfərdən də 700-ü Azİİ-nin, 19 nəfəri UFAZ-ın payına düşür. Dövlət sifarişi ilə qəbul olanlardan 2031 nəfər Azİİ-də, 120 nəfər isə UFAZ-da təhsil alacaqlar. Ötən illə müqaisədə bu, çox müsbət nəticədir. Burada universitetimizin apardığı işlərdən daha çox, dövlətimizin ödənişsiz əsaslarla plan yerlərini artırması xüsusi önəm daşıyır. Universitetimizdə dövlət sifarişi ilə təhsil alanların sayı ötən il maksimum olmuşdu və 65 faiz idi. Bu il isə ADNSU-da birinci kurs tələbələrinin 75 faizi dövlət sifarişi hesabına təhsil alacaq.

Bu ildən ilk dəfə olaraq subbakalavrların ali təhsil müəssisələrinə qəbul olmaları üçün imkan yaradıldı.

ADNSU-nun nəzdində Bakı Neft Energetika Kollecinin fəaliyyət göstərdiyini nəzərə alsaq, bu yenilik sizin üçün maraqlı olmalıdır...

- Mənim şəxsi qənaətimə görə subbakalavarları boş qalan yerlərə cəlb etmək lazımdır. Onlar abituriyentlərlə eyni müsabiqədə iştirak etmək istəyirlərsə, o zaman DİM-in imtahanlarından keçməlidirlər. Əgər subbakalavr təhsili zamanı aldığı qiymətlərlə iştirak edirsə, onu boş qalan yerlər üzrə müsabiqəyə buraxmaq lazımdır. Bu il subbakalavrlar ümumi müsabiqədə iştirak etdilər və 68 nəfər ADNSU-ya qəbul olundu. Biz onları nəzarətdə saxlayaraq dərs prosesinə uyğunlaşmalarını tənzimləyəcəyik. Universitetin nəzdində olan Bakı Neft Energetika Kollecindən gələn subbakalavrlar üçün burada oxumaq, ali təhsil pilləsinə uyğunlaşmaq daha rahat olacaq. Bu ixtisas yaxınlığı və oradakı tədris proqramının tərəfimizdən tənzimlənməsi ilə bağlıdır. Maraqlıdır ki, ADNSU-ya qəbul olmuş subbakalavrlardan 33 nəfəri dövlət sifarişi ilə daxil olub. Onların təhsilə olan marağına və uyğunlaşmalarına əsasən subbakalavrlarla bağlı təkliflər irəli sürmək olar. İstənilən halda, universitetlərdə boş qalan yerlərə subbakalavrların cəlb olunması məqsədilə ayrıca müsabiqənin keçirilməsi daha məqsədəuyğun olardı və universitetlərin plan yerləri tam dolardı.

ADNSU-ya ixtisasartırma və ikinci təhsil almağa gələnlərin dinamikası necə oldu?

- İxtisasartırma, ikinci təhsil də bizim ən çox önəm verdiyimiz məsələlərdən biridir. Bəzən insan seçimdə yanlışlığa yol verir və ya özünü həmin ixtisasda tapa bilmir, ancaq müəyyən səbəblərə görə həmin ixtisası bitirmək məcburiyyətində qalır. Ölkə qanunvericiliyinə görə ali təhsil müəssisələri ikinici təhsilə tələbə qəbul edə bilər. 2015-ci ildə ADNSU-da cəmi bir neçə nəfər ikinci ali təhsil üçün müaraciət etmişdisə, ilbəil bu göstərici artdı. Bu il ADNSU-da 459 nəfərin ikinci ali təhsil almaq üçün sənədləri təsdiq olunub. Keçirilmiş müsahibələrdə onlara universitetdə ciddi təhsil verildiyini və yalnız oxumaq üçün bura üz tutanlara geniş imkanlar yaradıldığı bildirildi, lakin təhsilin səviyyəsi yüksəldikcə ikinci təhsilə gələn tələbələrin bəziləri proqramı mənimsəyə bilmir və bəzi hallarda universitetdə təhsillərini günün tələbinə uyğun davam etdirə bilmirlər. Məhz buna görə də hər il ikinci ali təhsil alan tələbələrdən universitetdən xaric olunanlara rast 22 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

order at our university was maximum last year, at 65 percent. This year, 75 percent of first-year students at ASOIU will study at the expense of the state order.

This year, for the first time, there is an opportunity for sub-bachelors to be enrolled the higher education institutions. Taking into account the Baku State Oil - Energy College operates under ASOIU, this innovation should be interesting for you...

According to my personal opinion, it is necessary to involve sub-bachelors to the vacant places. If they want to participate in the same competition with this year’s entrants, they must pass the SEC exams. If they participate with the grades they received during their sub-bachelor’s degree, they should be allowed to attend the contest for vacant places. This year, sub-bachelors attended the general competition and 68 people were admitted to ASOIU. We will keep them under control and will regulate adaptation to the lesson. For sub-bachelors from the Baku State Oil - Energy College, operating under our university will be more comfortable to study and adapt to higher education here. This is due to the closeness of the specialty and the regulation of the training program by us. It is interesting that 33 out of the sub-bachelors admitted to ASOIU on governmental bases. This year, based on their interest and adaptation to education, proposals for sub-bachelors can be put forward. In any case, if they would be involved in vacant places in universities, a separate competition would be held, and it would be more advisable, and the planned places of universities would have filled completely.

How was the dynamics of the people raising the qualification under ASOIU and receive second education?

Raising the qualification and second education is also one of the issues that we give a great importance. Sometimes a person makes a mistake in his selection or cannot find himself/herself in that specialty, but for some reason they have to finish that specialty. According to the national legislation, higher education institutions can enroll students for a second education. Taking advantage of this opportunity, we also attach great importance to this direction.

While only a few people in ASOIU applied for second higher education in 2015, this figure has increased year by year. Documents for the second higher education of 459 people have been approved at ASOIU this year. They were given information in advance that university provides serious education and wide opportunities have been created for those who come here to study. However, some of students coming here for second education can not adopt the program and can not continue their education according to the requirement of the day. Due to this reason, we expel a number of students receiving second education from the university every year. For instance, last year we expelled 56 people from the university. We have success in connection with the raising qualification and retraining at ASOIU. Current year, 84 people applied on this, whereas this number was 39 in last academic year. If the students apply to change the specialty, we investigate his/her pre-

MÜSAHİBƏ | INTERVIEW

gəlinir. Məsələn, ötən tədris ilində (müxtəlif səbəblərdən) ikinci təhsil alan tələbələrimizin 56 nəfərini universditetdən xaric etdik.

ADNSU-da ixtisasartırma və yenidən hazırlanma ilə də bağlı uğurlarımız var. Cari ildə bununla bağlı 84 nəfər müraciət edib, halbuki ötən tədris ilində bu rəqəm 39 idi. Bizə müraciət edən tələbə ixtisasını dəyişmək istəyirsə, biz onun əvvəlki transkriptini götürüb mövcüd plana uyğun olaraq incələyirik. Onun dərs saatlarının fərqi müəyyən olunur və uyğunluq olduğu halda müraciət edən şəxs ixtisasartırmaya qəbul olunur.

Bu il təkrar ali təhsildən ilk dəfə 60 nəfəri məzun etdik.

Təkrar ali təhsildə hazırda builki qəbuldan sonra bizim 1100 nəfərdən artıq tələbəmiz olacaqdır.

Azərbaycan gənci ADNSU-nu seçirsə, etimad göstərir deməkdir, ona keyfiyyətli təhsil vermək lazımdır. Bu etimadın doğruldulması üçün yeni tədris ilində nə kimi yeniliklər gözlənilir?

vious transcript according to the existing plan. The difference of the student’s teaching hours is determined and if there is a compliance the applicant study in the second specialty. This year 60 students became alumni on second specialty. We will have over 1000 students on second specialty after this year’s admission.

If the Azerbaijani youth chooses ASOIU, means they entrust, it is necessary to provide them with quality education. What innovations are expected in the new academic year to build this confidence?

There are many planned innovations are expected in the education and these are mainly connected improving the quality of teaching and education. Here are some examples: this year, for the first time, we will pass to Web-distance teaching system of e-teaching system. All the classrooms have been provided with modern equipment and special tables have been prepared for the academic staff. Although some parts have been purchased, these tables containing 70 separate details are our university’s product.

In order to use the desk, the teacher must be more competent, experienced about modern information technology, and be able to manage the auditorium through that table. The Web auditorium will allow the teacher to connect to the any point of the world, as well as local enterprises to show students the applied part of the lesson, implementation mechanism of work. The second most interesting point is the e-registration of students. Registration will be in electronic form and each person’s student ticket will contain information on his / her education and attendance, and all project information will be clearly read by projector as they draw the ticket nearer the determined device. Another innovation is the

- Tədrisdə planlaşdırılımış bir çox yeniliklər gözlənilir, bunlar əsasən tədrisin, təhsilin keyfiyyətinin artırılması ilə bağlıdır. Bir neçə nümunə göstərə bilərik: bu il ilk dəfə olaraq tam elektron təhsil sistemindən Web-distant təhsil sisteminə keçəcəyik. Bütün auditoriyalar müasir avadanlıqlarla təchiz olunub, professor-müəlim heyəti üçün xüsusi masalar hazırlanıb. 70-dən artıq ayrı-ayrı detaldan yığılan bu masalar öz üniversitetimizin məhsuludur, baxmayaraq ki, ayrı-ayrı komlekləşdirilmiş hissələri alınıb.

Masadan istifadə üçün müəllim daha bilikli, müasir informasiya texnologiyaları haqqında kifayət qədər məlumatlı olmalı, auditoriyanı o masa vasitəsi ilə idarə etməyi bacarmalıdır. Web-distant auditoriya müəllimə dərs zamanı dünyanın istənilən nöqtəsinə, o cümlədən yerli müəssisələrə bağlanaraq nəzəri olaraq tələbəyə çatdırılmış dərsin tətbiqi hissəsini, işin icra mexanizmini göstərmək imkanı verəcəkdir. İkinci ən maraqlı məqam, tələbələrin elektron qaydada qeydiyyatıdır. Qeydiyyat elektron olaraq tələbə bileti ilə preparation of one of the exam questions - the 4th question in the individual form. Unlike aparılacaqdır, bileti təyin olunthe other questions, the student will see the same question on the exam for the first time. muş qurğuya yaxınlaşdırmaqHowever, students will answer this question based on the knowledge they gained during la elektron jurnalda tələbənin lessons and seminars. Another point is that in our new evaluation system, if the lesson dərsə davamiyyəti barədə consists of lecture or trainings, 20 points will be given to that question so that the student məlumat əks olunacaqdır. Digər O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 23

MÜSAHİBƏ | INTERVIEW

bir yenilik isə imtahan suallarından birinin - 4-cü sualın fərdi formada hazırlanmasıdır. Tələbə digər suallardan fərqli olaraq, həmin sualı ilk dəfə imtahanda görəcək.

Ancaq bu barədə dərslərdən, seminarlardan aldığı bilgilərə əsaslanaraq özü fikir yürütməklə suala cavab verəcəkdir. Başqa bir məqam odur ki, tədris olunan fənn mühazirə və məşğələlərdən ibarət olarsa, yeni qiymətləndirmə sisteminə əsasən təqdimata 20 bal verilir və elə olmalıdır ki, tələbə həmin təqdimatı kurs işi səviyyəsində hazırlasın və müdafiə etsin. Ona görə də təqdimat mövzuları seçilərkən müəssisələrlə tanış olur, onlarla daha sıx təmas qururuq və tədrisin bugünkü ehtiyaclarına uyğun istiqamətlər seçirik ki, tələbənin müəssisəyə yaxınlaşmasını bir az da asanlaşdıraq. Ötən tədris ilində tədrisə həm özəl, həm də dövlət qurumlarından mütəxəssislər, ayrı-ayrı ölkələrdən 80-dən artıq əcnəbi professor cəlb olunmuşdu. Cari tədris ilində bu ənənə davam etdiriləcəkmi?

- Bu bizim ən uğurlu layihələrimizdən biridir. Özümüzü Avropa ali təhsil məkanının bir hissəsi saymaq istəyiriksə, dəvətli professorlardan yararlanmalıyıq. Distant aduitoriya sistemi bunu gündəlik tədris prosesində də tətbiq etməyə imkan verəcəkdir. Yeni tədris ilində tədrisə daha çox sayda əcnəbi professor və yerli dəvətli alim cəlb etməyi planlaşdırırıq. Bu il IV kursa bəzi ixtisaslar üzrə praktik dərslərin məhz müəssisələrdə keçirilməsinə nail olacağıq.

ADNSU cəmiyyətdə ciddi nüfuza malik ali məktəbdir və bu nüfuz ildən-ilə daha da artır. Lakin təbii ki, problemlər də vardır. Mən bütün ali məktəblər üçün səciyyəvi olan müəllim problemi və texniki təmayüllü ali təhsil müəssisələri üçün xüsusi önəm daşıyan laboratoriya imkanları barədə danışmaq istərdim. Bu problemlərin həlli istiqamətində irəliləyiş varmı?

- Ümumilikdə təhsil prosesi iki şəxsin üstündə qurulub: təhsilverən və təhsilalan. Əlbəttə, təhsilalanla bağlı o qədər ciddi problemlər yoxdu, çünki onlar müəyyən bazaya malik, böyük uğurların astanasında olan gənclərdir. Ən böyük problem təhsil verəndədir. Təhsilverənin yüksək biliyə, müasir düşüncyə malik olması, ən yeni tədris metodikalarından istifadə etməsi, mütəmadi olaraq öz ixtisası üzrə dünyada baş verən yenilikləri izləməsi və onu tədrisə tətbiq etməsi, özünün elmi işlərini dünya elm müstəvisində, yəni kifayət qədər yüksəkdə saxlaması vacib şərtdir. Müəllim dərslə çox yüklənəndə elmi işlə məşğul olması üçün zamanı qalmır, buna görə də dərs yükü ilə elmi işlərə sərf olunacaq zaman arasında balans qorunmalıdır. Eyni zamanda gəncləşmə siyasəti aparılmalı, daha hazırlıqlı və müasir düşüncəli gənc kadrların universitetə cəlb edilməsi prosesi daima davam etdirilməlidir. Bu gün universitetimizdə müəllimlərin yaş problemi də mövcuddur. 80, hətta, 90 yaşından yuxarı onlarla müəllimimiz var. Bir tərəfdən bu şəxsiyyətlər 24 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

can prepare and answer this question at the course work level. Therefore, when we choose presentation topics, we get acquainted with enterprises, making close contact with them, and build our training in accordance with today’s needs to make it easier for students to approach to the enterprise.

In the past academic year, specialists from both private and state organizations, more than 80 foreign professors from different countries were involved in education. Will this tradition be continued in the current academic year?

This is one of our most successful projects. If we want to consider ourselves part of the European higher education system, we must benefit from invited professors. The Distant auditorium system allows us to apply it in practice.

In the new academic year, it is planned to involve more foreign professors and local invited scientists in education.

This year we will be able to hold practical courses in some specialties for 4th year-students at the enterprises.

ASOIU is a higher education institution possessing high prestigious in the community and it grows every year. However, there are also problems. I would like to talk about the typical teacher problem for all universities and the laboratory equipment that are of particular importance to the technically oriented universities. Is there any progress in the direction of solution of these problems?

In general, the learning process is based on two people: the educator and student. Certainly, there are no serious problems with education because they are young people with a certain base and on the verge of great success. The biggest problem is in educator. The educators who possess strong knowledge have modern thinking, using the latest teaching methods, regularly pursuing world-class innovations in their specialty and applying them to education, keeping scientific work in world wide. When teachers are overloaded with a lesson, they do not have time to engage in research work. Therefore, we prefer to bring more trained and new thinking staff to the university and building our work in this direction. At the same time, there are also age problems among teachers. We have several teachers with the age over 80 and even 90. On one hand, these teachers are intellectuals possessing a great experience, scientific results, devoting their lives for the development of our country and university and on othrer handç they are not able to conduct teaching and research work in accordance of the modern requirements. Azerbaijani youth is desiredç intellectual, skillfull and patriot... Our main goal is to preseve and develop these mentioned issues at the university.

If Azerbaijani young people will not be provided with the neccessary education, there will be some changes in theirs view and in many cases they will go to study in abroad.

MÜSAHİBƏ | INTERVIEW

böyük təcrübəyə malik, yüksək elmi nəticələr qazanmış və həyatını ölkəmizin və universitetimizin inkişafına həsr etmiş ziyalılardır, ancaq digər tərəfdən müasir tələblərə uyğun tədrisin və elmi işlərin aparılmasını təmin edə bilmirlər. Bu işdə çox ehtiyyatlı davranmalı, hər bir şəxsə fərdi yanaşmalı, onların imkanları öyrənildikdən sonra qərar qəbul edilməlidir. Bu günku Azərbaycan gənci çox istəklidir, savadlıdır, hazırlıqlıdır, vətənini sevəndir... Bizim də əsas vəzifəmiz bütün bu sadalanan keyfiyyətlərin universitet divarları arasında qorunmasını və inkişaf etdirilməsini təmin etməkdir. Əgər bilik almaq arzusunda olan Azərbaycan gəncinə lazımi səviyyədə təhsil xidməti göstərilməsə, onun həyata baxışında müəyyən dəyişmələr baş verəcəkdir, bir çox hallarda isə O, xarici ölkələrin təhsil məkanlarına üz tutacaqdır.

Elmi Şuranın qərarı ilə cari tədris ilində çox yaşlı müəllimlərə aktiv saatlar verilməyəcək, lakin onların zəngin təcrübəsindən bəhrələnmək üçün məsləhət saatları veriləcəkdir. Qeyd etdiyim kimi, universitetdə gəncləşmə siyasəti davam etdiriləcəkdir. Bu sadəcə gəncləşmə xatirinə aparılmır, bu siyasətin kökündə daha hazırlıqlı Azərbaycan gənclərinin tədris prosesinə cəlb edilməsi dayanır.

Bu məqamda Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2018ci il 16 noyabr tarixli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş, “2019– 2023-cü illər üçün Azərbaycan Respublikasında ali təhsil sisteminin beynəlxalq rəqabətliliyinin artırılması üzrə Dövlət Proqramı”nı xüsusilə qeyd etmək istərdim. Bildiyiniz kimi, Dövlət Proqramına görə dünyanın ən aparıcı universitetlərinə qəbul olmuş doktorantların təhsili dövlət tərəfindən maliyyələşdiriləcəkdir. Ancaq bu şərtlə ki, onlar sonra gəlib Azərbaycanın ali məktəblərində çalışsınlar. Biz də bu işə çox böyük önəm veririk. Həm UFAZ-da, həm də ADNSU-da belə gənclərin tədrisə cəlb olunmasına geniş imkanlar yardacağıq. Universitet olaraq müxtəlif ölkələrlə bu istiqamətdə əməkdaşlığımız davam edir.

Sualın digər hissəsinə - laboratoriyalara gəldikdə, bu gün universitetdə laboratoriyalar minimal təchiz olunub. Universitetdə laboratoriya dərsləri keçirilən bütün ixtisasları müasir avadanlıqlarla təchiz etmək heç də asan məsələ deyil.

Bu işdə müəssisələr köməyiməzə çatır, virtual laboratoriya işlərinin təşkili ilə yanaşı, praktiki olaraq da şərait yaradılır ki, tələbələr müəssisələrdə bu boşluğu tamamlasınlar. İmkan daxilində ümumiləşdirilmiş laboratoriyaların yaradılması və baza təhsilinin verilməsi üzərində işləyirik və faktiki olaraq biz bunu təmin etməyə nail olmuşuq. Cari tədiris ilində iki müasir laboratoriyanın açılması da gözlənilir. Konkret müəssisələrlə danışıqlar aparılıb, müqavilə bağlanılıb, onlar da universitetdə əlavə iki laboratoriyanın quraşdırılmasını təmin edəcəklər. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən və əməkdaşlıq etdiyimiz bir neçə şirkət bu istiqamətdə bizə kömək etməyə çalışır. Çalışırıq ki, neft və qazın nəqli, neftqaz mühəndisliyi, geologiya, fizika mühəndisliyi sahəsində SOCAR-la müştərək Elm və Tədris Mərkəzinin yaradılması işlərini həyata keçirək. Ümumiyyətlə, deyə bilərik ki, bu gün bizim ixtisaslarımız laboratoriyalarla minimal səviyyədə də olsa, təchiz olunub. Bizdə elə laboratoriya işi yoxdur ki, o yerinə yetirilməsin. Bu məsələdə bizə daha çox kömək edən

By the decision of the Academic Board, this year, our teachers will not be given active hours. However, they will be provided with consulting hours in order to benefit from their rich experience. As I noted, the university will continue its rejuvenation policy. This is not just for the sake of rejuvenation, but the aim of this policy is to involve more trained Azerbaijani youth in the educational process.

In this regard, I would like to underline the “State Program for Increasing International Competitiveness of Higher Education System in the Republic of Azerbaijan for 20192023” approved by the Decree of the President of the Republic of Azerbaijan dated on November 16, 2018. As you know, the education of doctoral students enrolled in the world’s leading universities will be funded by the government. But only on condition work at the universities in Azerbaijan. We also attach great importance to this work.

We will provide wide opportunities involving such young people at UFAZ and ASOIU. As a university, we continue our cooperation with different countries in this direction.

As for the other part of the question - laboratories, today the laboratories at the university have been equipment.

It is not an easy task to provide all the specialties in the laboratory with modern equipment. Enterprises help us in this, but beside the organization of virtual labs the practical opportunities are also being created for students to fill this gap in the enterprises. We are working to create generalized labs where is possible and provide basic education, and particularly we have achieved this goal. It is also expected to open two modern laboratories in this academic year. Negotiations with specific enterprises have been made, contracts have been signed, and they will also provide to establish additional two laboratories at the university. In general, several companies cooperating with us in Azerbaijan are trying to help us in this direction. We will also work to establish a joint Science and Education Center with SOCAR in the field of oil and gas transportation, petroleum engineering, geology, and physical engineering.

In general, today, our specialties have been equipped with laboratories. But we do not have a laboratory work not to be done. In this international accreditation issue is one of the most helping factors. Because, a lab is an essential requirement while accrediting. We have already accredited our 8 specialties, and next summer it is intended that 10 more specialties will be accredited.

What kind of work is being done to stimulate scientific activity at the university?

The university has 10 main development priorities and we plan to implement them this year. The third of these directions is the increase of research work. We set a goal of earning from the science by establishing ASOIU Commission and conducting all other work on participation in the international projects, achieving and implementing local and targeted projects, raising the level of scientific journals and organizing work with international publications, as well as selecting and examining topics for bachelor and O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 25

MÜSAHİBƏ | INTERVIEW

bir amil də beynəlxalq akkreditasiya məsələsidir. Çünki ixtisas akkreditə olunarkən orada laboratoriyanın olması vacib şərtdir. Artıq 8 ixtisasımızı akkreditasiya etmişik, gələn ilin yaz mövsümündə daha 10 ixtisasın akkreditasiyası nəzərdə tutulub.

Universitetdə elmi fəaliyyətin stimullaşdırılması ilə bağlı nə kimi işlər aparılır?

- Universitetin 10 əsas prioritet inkişaf istiqaməti vardır və cari ildə onları intensiv həyata keçirməyi nəzərdə tuturuq. Bu istiqamətlərdən üçüncüsü elmi işlərin keyfiyyətinin artırılmasıdır. Beynəlxalq layihələrdə iştirak, yerli və məqsədli layihələrin qazanılması və icrası, elmi jurnalların səviyyəsinin yüksəldilməsi və beynəlxalq nəşriyyatlarla işin təşkili, bakalavr buraxılış işi və magistrantlar üçün dissertasiya mövzularının seçilməsi və onların yoxlanılmasına dair ADNSU-nun səlahiyyətli komissiyasının yaradılması və digər işlərin hamısını gerçəkləşdirməklə yekunda elmdən qazanmağı hədəfləmişik. Bu gün büdcəmizin 95%-ni təhsil və tədrisdən əldə olunan qazanc təşkil edir. ADNSU respublikada öncül üniversitetlərdən biridir, bizim ciddi elmi təd-

qiqatlarımız var və bu istiqamətdə real nəticələr əldə etmək potensialına malikik. Universitet istər Azərbaycan, istərsə də dünya bazarına elmi tutumlu innovativ məhsul çıxara bilər. Çalışıb işimizi elə qurmalıyıq ki, beynəlxalq nəşrlərdə işlərimiz daha çox olsun. Bu zaman həm elmin səviyyəsi qalxar, həm də beynəlxalq reytinqlərdə universitetin təmsil olunması imkanları genişlənər. Məqsədimiz alimlərimizin öz elmi işlərini dərc etmək imkanı qazanmasıdır. 4 il əvvəl universitetdə bir elmi jurnal dərc edilirdi, indi artıq 9 elmi jurnal dərc olunur. Magistrantların, doktorantların sayının artırılması, müəllimlərin elmi işlərə daha aktiv cəlb olunması ilə yanaşı, milli tədqiqat universiteti statusunu qazanmaq üçün sadaladığımız işləri reallaşdırmaqla yanaşı, elə etməliyik ki, dünyada elmi dərclərimizin səviyyəsi bizi hədəfimizə çatdıra bilsin.

26 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

master students. Today, 95% of our budget constitutes income from education and training. ASOIU is one of the leading universities in the country, we have serious scientific research and have the potential to achieve real results in this direction. ASOIU can produce innovative products with scientific potential for both Azerbaijan and the world market. We must work hard that to have much work in the international publications. Then, the level of science raise and the opportunities for the university’s representation in international rankings expand. Our goal is to give our scientists the opportunity to publish their research work.

Four years ago, the university had only one journal, and now nine scientific journals are being published. This was one of the requirements to increase the number of masters and doctoral students and to involve teachers in research work. In order to achieve this status, we have to implement the work we mentioned, we must make sure that the level of our scientific publications in the world can make us to reach to our goal.

By the way, are you satisfied with the situation on admission of doctoral level?

-This is a very important issue in the education phase. There are some students do not want to study in the doctoral degree on their specialty. We can especially observe this in the specialty of information technologies. They receive a high salary in a short period of time and have not sufficient motivation for the development of science, they think that if they are good programmers, there is no need for scientific development. But this is the wrong approach.

Therefore, we constantly encourage talented young people studying in these specialties to engage in research work, even without leaving production or teaching. Our efforts give result. During the last 3-4 years, we have provided all the planned places on governmental base for doctoral degree. True, there are sometimes problems with planned places on paid base. In this case, I would like to express my gratitude to the Ministry of Education. As a university, we have only received support from the Ministry of Education in connection with the specialties, paid, unpaid places, regulation and development of education levels, and other issues. Certain aspects of paid education are taken into consideration. Payment for doctoral level is very high, about 3,000 manat. These people are usually young and just married. Due to the high expenses, sometimes they do not have the financial possibilities to invest in science.

Therefore, we try to offer those people a job so that they can pay their education fees. As a result, we have made progress in this area. Today, interest in doctoral degree

MÜSAHİBƏ | INTERVIEW

Yeri gəlmişkən, doktorantura təhsil səviyyəsinə qəbulla bağlı vəziyyət sizi qane edirmi?

- Doktorantura təhsil səviyyəsi, təhsil mərhələlərində çox önəmli yerlərdən birini tutur. Bir çox ixtisaslar var ki, mütəxəsislər təhsillərini doktorantrada davam etdirmək istəmirlər, xüsusilə informasiya texnologiyaları ilə bağlı ixtisaslarda bunu əyani şəkildə müşahidə edirik. Bu sahədə çalışan məzunlar çox qısa zamanda yüksək əməkhaqqı əldə edir və elmin inkişafında motivasiyaları o qədər də yüksək olmur, düşünürlər ki, yaxşı proqramçıdırsa, elmini inkişaf etdirməyə lüzum yoxdur, lakin bu səhv yanaşmadır. Ona görə bu ixtisasları bitirən mütəxəssilər, istedadlı gənclər arasında təbliğat işləri aparırıq ki, hətta istehsalatdan ayrılmadan belə, elmi işlə məşğul olmaq olar. Səylərimiz nəticə verir. Son 3-4 il ərzində biz doktorantura pilləsində bütün dövlət sifarişli plan yerlərini təmin etmişik. Düzdür, ödənişli plan yerləri ilə bağlı bəzən çətinliklər olur. Bu məqamda fürsətdən istifadə edib Təhsil Nazirliyinə öz təşəkürümü bildirirəm. Universitet olaraq ixtisaslar üzrə, dövlət sifarişli, ödənişli yerlərlə bağlı qəbul, təhsil pillələrinin tənzimlənməsi və inkişafı, həmçinin digər bütün məsələlərlə bağlı Təhsil Nazirliyindən ancaq dəstək görmüşük. Ödənişli təhsillə bağlı müəyyən məqamlar nəzərə alınır, xüsusilə doktorantura təhsil pilləsində təhsil haqqı yüksəkdir, təxminən, 3 min manat civarındadır. Bu insanlar adətən gənc, ailə həyatına yeni başlayan insanlardır.

Xərcləri çox olduğundan elmə yatırım etməyə bəzən maddi imkanları çatmır. Ona görə çalışırıq ki, həmin insanlara iş yeri təklif edək və paralel olaraq işdən qazandıqları məvacibin bir hissəsini təhsil haqqının ödənişinə yönəldə bilsinlər. Nəticədə bu sahədə müəyyən irəliləyiş əldə etmişik.

ADNSU-da doktoranturaya maraq ildən-ilə artır. Bu il doktorantura təhsil səviyyəsi üçün plan yerlərinə təxminən 120 nəfər nəzərdə tutulub, halbuki, 3-4 il əvvəl bu rəqəm cəmi 20-25 nəfər olurdu.

Magistratura səviyyəsində də eyni mexanizmi tətbiq edirik. Ötən il ADNSU-nu bitirən magistr məzunlarımızın 95 faizi daimi işlə təmin olunmuşlar. Yeri gəlmişkən, biz çox sevinirik ki, ötən tədris ilinin yekunlarına görə universitetimizin magistr səviyyəsini rekord sayda, 488 nəfər gənc bitirmişdir, bunlardan 15 nəfəri əcənəbilərdir.

Tədris və elmdən sonra innovasiyalardan danışmasaq olmaz. ADNSU-nun startap məktəbinin uğurları hamıya məlumdur, qısa zaman ərzində İsrail-Azərbaycan HiTech mərkəzi fəaliyyətə başlayacaq. Bütün bunlar ADNSU-nun innovativ istehsala başlamağı hədəflədiyindən xəbər verir. Bu sahədə nə kimi yeniliklər var?

- Hazırda ölkədə ən geniş aparılan işlər innovativ layihələrlə bağlıdır. Bildiyiniz kimi, Azİİ-də “eazi Start” Startap və İnnovasiya Mərkəzi fəaliyyət göstərir və işini keyfiyyətcə yeni mərhələyə çıxmaq üzrədir. Startap məktəbində tədris

at ASOIU grows year by year. About 120 people are expected to apply to our planned places for doctoral degree this year. However, 3-4 years ago this figure was only 20-25 people.

We apply the same mechanism at the master’s level.

About 95 percent of our master’s students who graduated from ASOIU last year became graduates while working. 15 out of the 488 graduate students were foreign students.

We should talk about innovations after education and science. The success of the ASOIU startup school is well-known and the Israeli-Azerbaijani HiTech center will soon operate. All of this indicates that ASOIU is aiming for innovative production. What kind of innovations are expected in this area?

Currently, one of the most conducted work in the country is related to innovative projects. As you know, the “Eazi Start” Startup and Innovation Center is functioning at the AzII and its work by quality is on a new level. We have a training center at the startup school, and it is planned to open a workshop soon. This will allow students to develop prototypes of their projects there.

We have more than 20 projects to be implemented. Certainly, we also have some problems. Most importantly, issues related to stimulating mass production and attracting venture capital should be resolved. But now, serious work in this area gives us a positive outlook on the future. But now, conducting serious work in this area leads us to look ahead with confidence.

Our projects are currently in progress and are expanding year by year. Some of them are well known not in the country but internationally. We plan to hold the next Startup Festival at ASOIU a little bit differently this year, and we will try to present more projects. At the same time, we intend to intensify our participation in Startups and Innovation competitions held in different countries to access to foreign markets. Recently we received an invitation from France. They also want to carry out some work with us in this direction. In addition, negotiations are underway with the Pribaltic countries, and certain steps are expected to be taken in this direction. Cooperation ties with our traditional partners, Ukraine and Israel are in progress. At the same time, our major direction is connected with the Israeli-Azerbaijani Hi-tech Training Center. We are officially one of the 102 universities in the world that have registered with this center. This center has been registered as the 39th center. Currently, the O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 27

MÜSAHİBƏ | INTERVIEW

mərkəzimiz var, yaxın zamanlarda isə emalatxananın açılması nəzərdə tutulur ki, bu da tələbələrə layihələrinin prototiplərini orada hazırlamağa imkan verəcəkdir. Hazırda 20-dən artıq layihəmiz öz tətbiqini gözləyir. Əlbəttə, müəyyyən çətinliklərimiz də var. Bunlara kütləvi istehsalın stimullaşdırılması, vençur kapitalının cəlb olunması ilə bağlı məsələlərin həllini tapmamasını aid etmək olar. Bu sahədə ciddi işlərin aparılması gələcəyə nikbin baxmağa əsas verir.

Layihələrimiz üzərində işlər davam etdirilir və ildən-ilə genişlənir. Onların bir qismi tək ölkə miqyasında deyil, beynəlxalq səviyyədə geniş tanınır. Bu il ADNSU-da növbəti Startap festivalını bir az fərqli keçirməyi düşünürük, daha çox tətbiqlə bağlı işləri təqdim etməyə çalışacağıq. Eyni zamanda xarici bazarlara çıxmaq üçün müxtəlif ölkələrdə keçirilən Startap və innovasiya müsabiqələrində iştirakı intensivləşdirməyi düşünürük. Bu yaxınlarda Fransadan dəvət almışıq. Onlar da bizimlə bu istiqamətdə müəyyən işlər qurmaq istəyirlər. Bundan əlavə, Pribaltika ölkələri ilə də danışıqlar gedir, bu istiqamətdə müəyyən addımların atılması gözlənilir. Ənənəvi tərəfdaşlarımız olan Ukrayna, İsraillə də əməkdaşlıq əlaqələri davam etməkdədir. Eyni zamanda bizim çox vacib bir istiqamətimiz də “HPC mərkəzi” ilə bağlıdır. Rəsmən dünyada bu mərkəzin qeydiyyata alındığı 102 universitetdən biriyik. Hazırda Mərkəzin ən müasir avadanlıqlarla təchizatı başa çatıb və qısa müddət ərzində onu ictimaiyyətə təqdim etməyi düşünürük. Hələ fəaliyyətə

28 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

Center provided with the most up-to-date equipment and we hope to present it to the public as soon as possible. Although it has not yet started its operation, many young people have already applied to the center to enrich their IT skills and become a professional in this area.

In connection with the innovations, we implemented a BP test project. We are planning to launch a new project jointly with Azercosmos in the near future. At the same time, projects are being implemented with various public and private organizations. All of these orders beside bringing dividends to the university, will lead to increase our students’ level. Therefore, we attach great importance to the implementation of innovative projects.

The information you provided indicates that the 2019/2020 academic year will be the most remarkable academic year in the history of the university.

One of the important factors that makes this academic year special is the fact that the university’s 100th anniversary coincides with this academic year. It is a great responsibility and honor to live in such a historic moment. What work is being carried out in connection with the University’s 100th anniversary and what are your plans?

MÜSAHİBƏ | INTERVIEW

başlamasa da artıq həmin mərkəzə İT biliklərini zənginləşdirmək və bu sahədə peşəkar mütəxəssis olmaq istəyən çoxlu sayda gənc müraciət edib. Bu mərkəzdə biz BP-nin bir test layihəsini həyata keçirdik. Yaxın günlərdə Azərkosmosla yeni bir layihəyə başlamağı düşünürük. Eyni zamanda ayrı-ayrı dövlət və özəl qurumlarla da layihələrin gerçəkləşdirilməsi üzərində işlər aparılır. Bütün bu sifarişlər universitetə əlavə dividend gətirməklə yanaşı, tələbələrin səviyyəsinin artmasına gətirib çıxaracaq. Məhz bu səbəbdəndir ki, biz innovativ layihələrin həyata keçirilməsinə xüsusi önəm veririk.

Söylədikləriniz 2019/2020-ci tədris ilinin universitetin tarixində ən əlamətdar tədris ili olacağı qənaəti yaradır.

Bu tədris ilini əlamətdar edən mühüm amillərdən biri də budur ki, ali məktəbin 100 illiyi bu tədris ilinə təsadüf edir.

Belə bir tarixi anı yaşamaq böyük məsuliyyət və şərəfdir.

Universitetin 100 illiyi ilə bağlı hansı işlər görülür, nə kimi planlarınız var?

- Əlbəttə, hamımız xoşbəxtik ki, Azərbaycanın brendi sayılan alı məktəblərdən biri olan Azİİ-nin 2020-ci il noyabrın 14-də 100 yaşı tamam olur. Bu, çox vacib bir tarixdir. Universitetin Azərbaycanın elminin, sənayesinin, iqtisadiyyatının inkişafında çox böyük rolu var. Burada çalışan insanlar daim öz vətəninə, xalqına qulluq edən insanlar olub, hazırda çalışan professor-müəllim heyəti də bu işi əzmlə davam etdirirlər. Müstəqil dövlətin universietinin əməkdaşı olmaq çox şərəfli bir taledir. Müstəqil, müasir dövlətimiz üçün dünyəvi universitet səviyyəsinə qalxmalıyıq ki, universitetimizin adı çəkiləndə Azərbaycanımızın, ölkəmizin adı çəkiləndə universitetimizin adı səslənsin.

100 illik yübileyimizlə əlaqədar artıq müəyyən hazırlıqlara başlamışıq, elmi şuranın qərarı ilə yaradılmış həm təşkilat, həm də işçi komissiyalar tərəfindən yubileylə bağlı təqdim edilən tədbirlər planı tezliklə təsdiqlənəcək. 2020-ci ilin yanvar ayından başlayaraq ilin sonunadək yubileylə bağlı silsilə tədbirlərimiz keçiriləcək. Yubiley münasibətilə xüsusi kitabın nəşr olunması, sənədli filmin çəkilməsi istiqamətində işlərə start verilib. Biz 100 illik yubiley ərəfəzində öz işlərimizi elə davam etdirəcəyik ki, bu əlamətdar tarixi çox böyük uğurlarla qeyd edə bilək. Bunun üçün ilk növbədə keçmişimizi, bu günümüzü real qiymətləndirməli, gələcəyimizə çox ümidlə və nikbin baxmalıyıq. Mən kollektivimiz adından bütün oxucularımızı, dinləyicilərimizi əmin edirəm ki, ADNSU qarşıdan gələn 100 illiyini yüksək nəticələrlə, layiqincə qarşılayacaq.

Ətraflı müsahibəyə görə çox sağ olun, Mustafa müəllim. Əminik ki, sizin və çoxminli tələbə və professor-müəllim kollektivinin əzmkar fəaliyyəti sayəsində ADNSU-nun 100 illiyi əlamətdar nailiyyətlərlə yaddaşlara həkk olunacaq.

Sizə uğurlar arzulayırıq.

Certainly, we are all happy that on November 14, 2020, 100th anniversary of one of the leading higher education institutions of Azerbaijan AzII will be celebrated. This is a very important date. Our university has a great role in the development of science, industry and economy of Azerbaijan. The people working here always serve their homeland and their people, and the academic staff currently working on it continue to do the same work.

Because we have a double motivation: we are the university of independent state, it is a great honor to be a higher education institution of independent state.

Therefore, we have to be more responsible, to establish ourselves as a secular university for our independent, modern state, so that when the name of our university is mentioned, the name of our country called and vise-versa.

We have already begun some preparations on occasion of our 100th anniversary. By the decision of the Academic Board within our university, both the general commission and the working group will approve the plan of action on occasion with the jubilee. From January 2020 until the end of the year, we will have a series of anniversary events. Work on the publication of a special book and the making of a documentary movie dedicated to the anniversary has begun. We will continue our work on the eve of the jubilee so that we can celebrate this remarkable date with great success. In order to do this, we must first appreciate our past and present and look ahead with confidence. On behalf of our team, I assure all our readers and listeners that ASOIU will welcome its 100th anniversary with high results and worthily.

Thank you for the comprehensive interview Mr. Babanli. We are sure that thanks to the hard work of you and many students and faculty, the ASOIU’s 100th anniversary will be remembered with remarkable achievements. We wish you success.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 29

SORĞU | INQUIRY

Elnur Hadıyev

ADNSU-nu SEÇƏNLƏR və SEÇİLƏNLƏR

Elnur Hadiyev

PEOPLE WHO SELECTED AND ENROLLED IN ASOIU 2019-2020-ci tədris ili Azərbaycanda təhsil sistemində qazanılan uğurlar, bu sahədə olan çoxsaylı yeniliklərlə başladı.

Təkcə kəmiyyət yox, həm də keyfiyyətdə olan dəyişikliklər ilk gündən diqqət çəkdi və bu özünü ali təhsil müəssisələrində xüsusilə aydın göstərdi. Tələbə qəbulu prosesindən başlayan rəqabət abituriyentlərin universitet seçimində də hiss olundu, hər bir abituriyent öz imtahan nəticələrinə uyğun olaraq ən yaxşı ali təhsil müəssisələrinə üstünlük verdi. Bir neçə ay əvvəl ixtisas və universitet seçimində həyacanlı anlar yaşayan həmin abituriyentlər artıq tələbədirlər, onlar seçim

30 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

The success gained in the education system in Azerbaijan for the 2019-2020 academic year began with numerous innovations in this area. Not only quantitative but also qualitative changes have attached attention from the first day, and this has been reflected in higher education institutions. The competition, which began with the admission process, has also reflected in the selection of university, each entrant preferred the best higher education institutions based on their exam results. A few months ago, those entrants, who had an exciting moments while

SORĞU | INQUIRY

choosing specialty and university, are already students, they have made the choice, and have taken their first steps in the honorable and difficult path.

ediblər, şərəfli və həm də çətin yolçuluqda ilk addımlarını atıblar.

Aydın məsələdir ki, bu gün ali təhsil pilləsində keyfiyyət qiymətləndirməsi həm də qəbul prosesinin aparılmasından, onun şəffaflığından başlayır. Abituriyenlər hansı universitetə, onun verdiyi təhsilə inanırsa, orada oxumaq istəyir və sənədlərini də ora təqdim edir. Müşahidələr göstərir ki, qəbul imtahanında abituriyentin topladığı bal nə qədər yüksək olsa da, o görüntüyə yox, reallığa əsaslanır, güvəndiyi, gələcəyini görə bildiyi universiteti seçir. Bu mənada Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti (ADNSU) ölkə üzrə öndə gedən təhsil müəssisələrindəndir. Universitet təkcə təhsil ictimaiyyəti tərəfindən yox, həm də cəmiyyət tərəfindən keyfiyyətli təhsil verən, ixtisaslı və savadlı kadrlar yetişdirən müəssisə kimi öznü təsdiq edib. Sadə insanların dili ilə desək, bu təhsil ocağı son 4 ildə əldə etdiyi uğurlar və yeniliklərlə əvvəlki şöhrətini bərpa etdi və tam yeni yanaşma və metodologiyaların uğurlu tətbiqi ilə qısa müddətdə təhsilin keyfiyyətinin yüksəltmsinə nail ola bildi. Bu gün müasir texnologiyanın imkanlarından maksimum istifadə, ən əsası, tələbə üzərində qurulan tədris ADNSU-ya marağı ildən-ilə atırır.

It is obvious that today the quality assessment at the higher education level begins with the admission process and its transparency. Applicants want to study at university they believe in, and submit their documents there. Surveys show that, regardless the score that the applicants collect in the entrance exam, they choose a university that based on reality, not on vision and they choose the university they rely on. In this regard, Azerbaijan State Oil and Industry University (ASOIU) is one of the leading educational institutions in the country. The university has confirmed itself as an institution not only by the educational community, but also society that provides qualitative education and train qualified personnel.

In other words, this university has restored its previous fame with the successes and innovations gained over the last 4 years, and has been able to improve the quality of education in a short period of time by the use of new approaches and methodologies.

The maximum use of modern technology, and most importantly, student-centered learning, has propagated interest in ASOIU year by year.

When we glance at the statistics of this year’s admissions, real view also clearly reflects what is said. According to the State Examination Center (SEC), 43,480 students (including 4774 sub-bachelors) have been admitted to higher education institutions operating in the country current year.

Also, according to the Education Law, 100 people (winners of the world, republican subject Olympiads, international competitions in sports) have been admitted to the baccalaureate level of higher education automatically. The total admission in the specialties of ASOIU’s in baccalaureate level was 2,870 (139 of them were admitted to UFAZ functioning under ASOIU). In addition, 660 people entered the master’s level. In general, ASOIU is ranked third among universities in terms of student enrollment.

In addition, 660 applicants enrolled in master’s level. In general, ASOIU

Builki qəbul statistikasına nəzər saldıqda da real mənzərə deyilənləri tam aydın əks etdirir. Dövlət İmtahan Mərkəzinin (DİM) məlumatına görə, bu il ölkəmizdə fəaliyyət göstərən ali təhsil müəssisələrinə - bakalavr və magistratura səviyəsinə 43480 nəfərə qədər tələbə (o cümlədən 4774 subbakalavr) qəbul olub. Həmçinin, Təhsil haqqında O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 31

SORĞU | INQUIRY

qanuna uyğun olaraq, 100 nəfər şəxs (dünya, respublika fənn olimpiyadasının, idman sahəsində beynəlxalq yarışların qalibi olmuş şəxslər) ali təhsil müəssisələrinin bakalavriat səviyyəsinə müsabiqədənkənar qəbul olub. ADNSU-nun ixtisaslarına bakalavriat səviyyəsində ümumi qəbul isə 2870 nəfər olub (bunlardan 139 nəfəri ADNSU-nun nəzdində olan UFAZ-a qəbul olanlardır). Bundan əlavə, magistratura səviyyəsinə qəbul 660 nəfər təşkil edib. Ümumilikdə ADNSU tələbə qəbulu sayına görə ölkə ali təhsil müəssisələri arasında üçüncü yerdədir. Statistik təhlilləri davam etdirsək, daha maraqlı faktlarla üzləşirik. Belə ki, 2019-cu ildə respublikada I qrup üzrə 500 baldan yuxarı göstəricisi olan abituriyentlərin sayı 1866 nəfər olub, onlardan 901 nəfəri, az qala yarısı Azİİ-yə qəbul olub. Ölkə miqyasında birinci qrup üzrə 600-dən yuxarı bal toplayan 554 nəfər abituriyentdən isə 217 nəfəri ADNSU-nu seçib. Statistikadan da aydın görünür ki, ADNSU-nun əsas tələbə kontingentini 500-600 bal toplayan abituruyentlər təşkil edir.

Fürsəti əldən verməyib yeni tədris ilinin ilk ayında yüksək nəticə göstərərək ADNSU-nu seçən bir neçə tələbə ilə həmsöhbət olduq. Onlar öz arzu və istəklərindən, ali təhsillərini bu qocaman universitetə etibar etmə səbəblərindən danışdılar:

Cavid Kərimov Javid Karimov

– Binəqədi Rayonu E. Sultanov adına 217 nömrəli tam orta məktəbin məzunudur. Builki imtahanlarda yüksək nəticə göstərərk ADNSU-da İTİF-in Proseslərin avtomatlaşdırılması ixtisasına qəbul olub. Deyir imtahana hazırlaşdığım müddətdə bir neçə universitetlə maraqlandım. Valideynlərim də seçimimdə mənə kömək etdilər, sonda hamısından bizə doğma olan Azİİ-ni seçmək qərarına gəldik.

Həm zəngin tarixi olan bir təhsil ocağıdır, həm də burada son illər təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsi ilə bağlı tez-tez xəbərlər eşidirdik. Beləcə, mən də təhsilimin inkişafını, gələcəyimi burada gördüm. is a graduate of the secondary school No 217 named after E. Sultanov in Binagadi district. This year, he achieved high results in the exams and was admitted in the specialty of Automation Processes of ITC at ASOIU. He said that while preparing for the exam, he interested in several universities. My parents also helped me with my choice, and in the end we decided to choose AzII. It is an educational institution with a rich history, and in recent years we have often heard news about improving the quality of education here.

Thus, I also saw my education development and my future in this university.

32 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

ranks third among universities in terms of student enrollment. If we continue our statistical analysis, we can face with more interesting facts. Thus, in 2019 the number of applicants who scored more than 500 in the I group was 1866, of which 901 were admitted to the ASOIU. 217 out of the 554 entrants who scored more than 600 points in the first group across the country, selected ASOIU. It is clear from the statistics that the main contingent of ASOIU students are applicants who scored 500-600 applicants.

In the first month of the new academic year, we have interviewed several students who chose ASOIU with high score. They spoke about their desires and the reason why they rely on this higher education institution:

SORĞU | INQUIRY

Rauf Əbişov Rauf Abishov

– Mübariz İbrahimov adına Biləsuvar lisey-məktəb kompleksinin məzunudur. Bu il ADNSU-ya ən yüksək balla (665.7 bal) qəbul olan ikinci abituriyentdir. İTİF fakültəsinin Kompüter elmləri ixtisasında oxuyur. Rauf deyir ki, bu balla istənilən üniversitetə qəbul olmaq imkanım var idi: “Mən Azİİ-nin tarixinə nəzər saldım, burada oxuyan dünyaca məhşur insanları gözümün önünə gətirdim, kiçik araşdırmam nəticəsində bu universitetin gələcək inkişafına çox inandım və öz inkişafımı da burada gördüm. is a graduate of the Bilasuvar high school complex named after Mubariz Ibrahimov. He is the second applicant enrolled in ASOIU with the highest score (665.7) this year. He is studying at the on the specialty of Computer Sciences of the Faculty of ITC. Rauf says that he had the opportunity to be admitted in any university with this score: “I glanced at the history of the ASOIU and imagined the notable people studied here, and as a result of my investigation I believed the future development of this university and I saw my own progress here.

Ülkər Aslanova Ulkar Aslanova

– Bakı Avropa Liseyinin məzunudur. 657 balla ADNSU-nun BA (MBA, BBA, ZU) proqramı üzrə İnformasiya texnologiyaları ixtisasına daxil olub. O, bu ixtisas üzrə yüksək təhsili ADNSU-da gördüyününə görə buranı dəyərləndirib. BA proqramlarında oxu masının isə gələcəkdə ona magistr təhsilini xaricdə davam etdirmək üçün böyük şans yaradacağını düşünür və qısa müddətdə seçimindən çox məmnun olduğunu deyir. is a graduate of Baku European Lyceum. She enrolled in specialty of information technologies on ASOIU’s BA (MBA, BBA, ZU) program. She chosed ASOIU due to the fact that this specialty is taught in high level here. According to her, studying in BA program will give her a great chance to continue her master’s education in abroad in the future, and says that she is happy with her choice as.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 33

SORĞU | INQUIRY

Aysel Seyidəhmədova Aysel Seyidahmedova

– 2019-2020-ci tədris ilində ADNSU-ya ən yüksək balla (665.7 bal) daxil olan tələbədir. O, Migəçevir Şəhərində yerləşən 8 nömrəli tam orta məktəbin məzunudur. Aysel Seyidəhmədova kommüter elmləri ixtisasının ən yaxşı tədris olunduğu universitet kimi ADNSU-nu bəyənib. Burada tədrisin doğma dillə yanaşı, ingilis və rus dilində olması və xarici dil bilgilərini daha da zənginləşdirib gələcəkdə təhsilini dünyanın nüfuzlu universitetlərində davam etmək istəyi onun fikrini qətiləşdirib. is the student who entered ASOIU with the highest score (665.7) in the 2019-2020 academic year. She is a graduate of secondary school No 8, in Migechevir. Aysel Seyidahmadova has chosen ASOIU as the best university where the specialty of computer science is taught. Due to teaching is conducted here in English and Russian languages beside native language, she decided to chose ASOIU and enrich her language knowledge in order to continue her education in education in the prestigious universities of the world.

Rəhim Balakişiyev Rahim Balakishiyev

– Bakı şəhəri 74 nömrəli tam orta məktəbin məzunudur. Yüksək balla ADNSU-ya qəbul olan abituriyentlərdən biridir. ZU proqramı üzrə Marketinq ixtisasında oxuyur. Rəhim bu universiteti seçərkən onun beynəlxalq əlaqələrini xüsusilə nəzərə aldığını deyir və Azİİ-nin tələbələr üçün yaratdığı imkandan faydalanaraq təhsilini gələcəkdə Almaniyada davam etdirmək fikrindədir. Tədrisin başlamasından bir neçə həftə keçməsinə baxmayaraq o seçimindən çox məmnundur. is a graduate of the secondary school number 74 in Baku. He is one of the applicants e who enrolled in ASOIU with high score. He is studying in marketing specialty on ZU program. Rahim says that he has taken into account ASOIU’s international relations when choosing this university and hopes to continue his education in Germany, benefiting of the opportunities offered by the AzII for students. Although few weeks passed of commencement of teaching, he is pleased with his choice.

34 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

SORĞU | INQUIRY

Ləman Hacızadə Laman Hajizade

- Bakı Şəhəri 169 nömrəli tam orta məktəbi bitirib.

517.90 balla universitetin Geloji-kəşfiyyat fakültəsinə qəbul olub. Ləmanın lap kiçik yaşlarından Azİİ-nin tələbəsi olmaq arzusu olub. Bu arzunu onda babası və nənəsinin illər öncə Azİİ-də eyni fakültədə oxuması formalaşdırıb. Ləman son illər burada aparılan islahatların, tədris prosesinin müasirləşməsi və təhsil səviyyəsinin yüksəlməsinin onun arzusunun reallaşmasna bir az da təkan verdiyini deyir. graduated from secondary school No 169 in Baku. She enrolled in ASOIU’s Faculty of Geological Exploration with 517.90 score. Leman had a desire to become a student of AzII from an early age due to the fact that her grandfather and grandmother studied at the same faculty many years back. Laman says the recent reforms, the modernization of the educational process, and the rise of education have given her impetus to make her dream to come true.

Universitet elə ilk tədris günündən ona güvənən tələbələrinə geniş qucaq açdı. Universitetin Tərbiyə işləri üzrə prorektoru, dosent Ata Babayev və Tələbə Həmkarlar İttifaqı Komitəsinin (THİK) sədri Namiq Gəncəyevin bütün fakültələr üzrə birinci kurs tələbələri ilə əhatəli görüşlər keçirib, tələbələrin universitetlə, buradakı tədris prosesi, müxtəlif təşkilatlar və bölmələr haqqında tanışlığının asanlaşdırmq üçün onları məlumatlandırıblar.

Tələbə adını qazanan gənclərimizi biz də təbrik edir, onlara daha böyük uğurlar, gözəl təhsil arzu edirik. Bəli, təhsili cəmiyyətin onurğa sütunu təsadüfən adlandırmayıblar. Hansı cəmiyyətədəki təhsilə, elmin inkişafına dəyər verilib, o cəmiyyət daim inkişaf edib, hər zaman yüksəklərdə olub. Heç şübhə yoxdur ki, bu gün haqqında danışdığımız tələbələrin timsalında hər bir Azərbaycan gənci elmi dəyərləndirib daha da inkişaf etdirəcək, güclü zəkası ilə xalqını, cəmiyyətini daimi uca edəcək.

The University has embraced its students since the first academic day. Vice-Rector for Educational Affairs, Associate Professor Ata Babayev and Chairman of the Student Trade Union Committee Namig Ganjayev held a comprehensive meetings with first-year students on all faculties, provided them information in order to facilitate their acquaintance with the university, the educational process, various organizations and departments.

We also congratulate our youths on occasion of becoming students and wish them more success and good education. Yes, it is not coincidence that education is called the backbone of society. The society where the great value is given to education and science development, that society has always develop and always been at the top. There is no doubt that on the example of the students we are talking about today, every Azerbaijani youth will appreciate and develop his or her scientific knowledge, will always honor their people and society with strong intelligence.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 35

ƏLÇATAN TƏHSİL | ACCESSIBLE EDUCATION

SUBBAKALAVRLARA YAŞIL İŞIQ GREEN LIGHT FOR SUB-BACHELORS

Orta ixtisas təhsili müəssisələrinin məzunlarının ali məktəblərə müsabiqədənkənar qəbuluna baxış A view at the automatically admission of graduates from secondary special education institutions to the university Elnur Hadıyev Elnur Hadiyev

36 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

ƏLÇATAN TƏHSİL | ACCESSIBLE EDUCATION

Ölkədə son illər ən çox diqqət ayrılan səhələrdən biri də təhsil sektorudur.

Konkret olaraq dövlət başçısının birabaşa tapşırıq və nəzarəti ilə bu istiqamətdə islahatlar aparılır. Tədrisin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, təhsil ocaqlarının təmiri və müasir standartlara uyğun yeni tədris müəssisələrinin tikilməsi, eyni zamanda, texnoloji yeniliklərin təhsilə tətbiq olunması, yeni innovativ proqramların həyata keçirilməsi və digər çoxsaylı layihələr təhsildə əlçatanlığın təmin olunmasına, tədrisin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə xidmət edir. 2019-2020-ci tədris ili də ilk günlərdən müəyyən dəyişikliklərlə yadda qaldı. Xüsusilə ən çox diqqət çəkən yenilik kollec məzunları, yəni subbakalavrlar üçün ali təhsil müəssisələrinə müsabiqədənkənar qəbul imkanlarının yaradılması oldu.

Nazirlər Kabinetinin 20 may 2019-cu il tarixli qərari ilə “Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq “Orta ixtisas təhsili müəssisələrinə bakalavrların, ali təhsil müəssisələrinin bakalavriat səviyyəsinə (əsas (baza ali) tibb təhsilinə) müvafiq ixtisaslar üzrə subbakalavrların qəbulu, habelə bakalavriatı (əsas (baza ali) tibb təhsilini) başa vurmayan şəxslərin orta ixtisas təhsili müəssisələrinə köçürülməsi Qaydaları” təsdiq olundu. Bu qərar ali təhsil almaq arzusundə olan minlərlə gəncin xəyallarını reallığa çevirdi. Belə ki, kollec məzunlarının Dövlət İmtahan Mərkəzinin (DİM) ümumi qaydaya uyğun keçirdiyi qəbul imtahanlarında iştirak etmədən ali təhsil müəssisələrinə qəbul olması təmin olundu. Cari ildə qəbul imtahanında iştirak etmək hüququ qazanmış subbakalavrlar Təhsil Nazirliyinin və DİM-in müvafiq ixtisas qrupları üzrə müəyyən etdiyi keçid balı ilə müsabiqəyə qatıldılar, digər abituriyentlər kimi sərbəst ixtisas seçimi etdilər. İxtisas seçimi zamanı subbakalavrın kollecdə təhsil aldığı zaman qiymət göstəriciləri, ixtisasımənimsəmə səviyyəsi nəzərə alındı. Eyni bir yerə biri abituriyent digəri subbakalavr olmaqla iki nəfər iddia edildiyi halda abituriyentə üstünlük verildi. Ancaq bir yerə iki subbakalavr iddia etdiyi halda, o zaman hər bir subbakalavrın ümumi orta müvəffəqiyyət göstəricisi (ÜOMG), təhsil haqqında sənədə (attestata) tədris dili, ədəbiyyat, xarici dil, riyaziyyat, Azərbaycan tarixi, ümumi tarix, fizika, kimya, biologiya, coğrafiya fənləri üzrə yazılmış yekun qiymətlərin ədədi ortası nəzarə alındı. Eyni zamanda subbakalavrlar üçün ali təhsil müəssisəsilərinin ixtisaslarını seçərkən tədris dilinin orta ixtisas təhsili pilləsində təhsil aldıqları dilə uyğun ixtisasların olunması keçərli oldu. Xüsusi qabiliyyət tələb edən ixtisasları seçmək istəyən subbakalavrlar isə qəbul imtahanı verən abituriyentlər kimi komissiya üzrə ümumi qaydada qeydiyyatdan keçib qabiliyyət imtahanlarında iştirak etdilər. Beləliklə, bu il 4774 subbakalavr ali təhsil müəssisələrinə qəbul oldu. Onlardan 632 nəfər dövlət sifarişli, qalanları ödənişli təhsil almaq

Education sector is one of the areas attached the attention in the country. Reforms in this area are carried out with the assignments and control of the head of state. Increasing the quality of education, repairing educational institutions and construction new educational institutions in accordance with modern standards, as well as the application of technological innovations in education, the implementation of new innovative programs and many other projects serves to make education accessible and improve the quality of education. The 2019-2020 academic year was also remembered with some changes from the first days. The most focusing innovation was the creation of automatically admission to higher education institutions for college graduates, that is, for sub-bachelors.

By the decision of the Cabinet of Ministers dated May 20, 2019 in accordance with the Law of the Republic of Azerbaijan “On education” rules for transfer of bachelors to secondary special education institutions, admission of sub-bachelors on relevant specialties to the baccalaureate level (basic (higher education) medical education), as well as transfer of people who have not completed bachelor degree (basic (higher education) medical education) to secondary special education institutions was approved. By this decision thousands of young people’s dream to receive higher education became a reality. Thus, college graduates were admitted to higher education institutions without attending the entrance examinations conducted by the State Examination Center (SEC). Sub-bachelors who are eligible to take the admission exam this year attended the competition with the transition score on relevant specialty groups set by the Ministry of Education and the SEC, as well as freely chose specialty like other applicants.

During the specialty choice sub-bachelors’ Grade Point Average and level of adapting of specialty was taken into account. While O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 37

ƏLÇATAN TƏHSİL | ACCESSIBLE EDUCATION

hüququ əldə etdilər. Qeyd edək ki, cari ildə ölkə üzrə tələbə qəbulu aparılan ali təhsil müəssisələrindən 32-nə müxtəlif sayda subbakalavrın qəbulu həyata keçirilib.

Subbaklavrlar üçün belə bir şəraitin yaradılması heç də hamı tərəfindən birmənalı qarışlanmadı. Bəzi hallarda bunun ali təhsil müəssisələrinə süni axına səbəb olacağını və ya orta məktəb şagirdləri arasında kollec vasitəsi ilə ali məktəbə qəbul olunma ümidini artıracağını və qeyri-bərabər rəqabət mühiti yaradacağını da düşünənlər oldu. Məsələnin görünən tərəfi odur ki, subbakalavraların ali məktəblərə müsabiqədən kənar qəbul olmaları üçün müəyyən olunan şərtlərdə bir çox məqamlar nəzərə alınıb, bu da müsbət nəticənin qaçılmaz olduğuna dəlalət edir. Lakin bu günün reallığı odur ki, kollec məzunları üçün ali təhsil müəssisələrinə müsabiqədənkənar qəbul imkanlarının yaradılmasında məqsəd ali təhsilə əlçatanlığı artırmaq, təhsilin müxtəlif pillələri arasında fasiləsizliyi, sistemli əlaqəni təmin etməkdir.

Subakalavrların qəbul olduğu ali təhsil ocaqlarından biri də Azərbaycan Dövlət Neft və Səanaye Universitetidir (ADNSU). Bu il ADNSU-ya 68 nəfər subbakalavr qəbul olub və onlardan da 33 nəfəri dövlət hesabına təhsil alacaq. ADNSU-nun nəzdində olan Bakı Neft Energetika Kollecindən 132 nəfər subbakalavr ali məktəbə qəbul olub. Onlardan yalnız 30-nəfərə yaxını ali məktəblərdə təhsilini davam etdirəcək. Mövzu ilə bağlı Bakı Neft Energetika Kollecinin direktoru, Pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Mehman Abduləzizov fikirlərini də öyrəndik. O, bu təşəbbüsün çox müsbət bir addım olduğunu deyərək bildirdi ki, əgər tələbələrə kolleci bitirib ali təhsil ocaqlarında bakalavriat səviyyəsində təhsil almaları üçün belə bir imkan yaradılıbsa, bu, onlar üçün böyük şansdır və stimulverici bir yenilikdir. Kollecdə oxuyan və gələcəkdə ali təhsil almaq istəyən tələbə istər-istəməz yaxşı oxumağa çalışacaq. Çünki o başa düşür ki, yüksək qiymətlərlə kolleci bitirən tələbənin orta balı yüksək olacaq və bu halda ali məktəbə qəbul olmaq şansı da çox olacaq. M.Abduləzizov onu da bildir38 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

applicants were both entrants and sub-bachelors, entrants have been preferred. However, if two sub-bachelors claim to one place, then each sub-bachelor’s overall average success on subjects (language, literature, foreign language, mathematics, history of Azerbaijan, general history, physics, chemistry, biology) is considered on their certificate of recognition of education. At the same time, sub-bachelors were provided with the opportunity to choose the specialties of higher education institution relevant to the language they were taught in secondary education level. Like entrants taking admission exams, sub-bachelors who wanted to choose specialties requiring special abilities have registered on commission they chose and attended the ability exams. Thus, 4774 sub-bachelors were admitted to higher educational institutions this year. Of 632 were eligible to study on governmental basis and others on paid basis. Notably, 32 higher education institutions held sub-bachelors’ admissions in current year.

The creation of such condition for the sub-bachelors was approached differently by others. In some cases, it was thought that this would lead to an artificial flow to higher education institutions, or increase the hopes of admission to the higher education institution through college and create an unequal competitive environment. The visible side of the issue is that, many conditions have been taken into account in terms of admission of sub-bachelors to universities, which indicates that the positive result is inevitable. However, the reality is that the purpose of creating automatically admission opportunities to higher education institutions for college graduates is to increase accessibility to higher education, to provide continuity and systematic links between different levels of education.

One of the higher education institution that sub-bachelors are admitted is Azerbaijan State Oil and Industry University (ASOIU). This year ASOIU enrolled 68 sub-bachelors and 33 of them will study on governmental base. 132 sub-bachelors from Oil - Energy College functioning under ASOIU were enrolled to university. Mehman Abdulazizov, director of the Oil - Energy College, PhD in Pedagogy provided us information on the topic. Saying that this initiative is a positive step, he underlined that, if students were provided with the opportunity to study at universities on baccalaureate level after graduating from college, for them it is a great opportunity and motivation. College students who want to receive higher education in the future will try to study well. Because they understand that the average score of college graduates with high grades will be high and in this case the chances of being admitted to a university is high. M.Abdulazizov also noted that the majority of students admitted to the collage are from general secondary education (9 years). Theirs 10th and 11th grades education bases are formed in college. The best of them gained the opportunity to enter the university with a known rule. If compare we can see that, the sub-bachelors are not behind the entrant who entered the university with a score of 150-200, may be more educated and prepared. If sub-bachelors choose a specialty that is relevant to their college specialty, the result will be better, and they will not be behind than other fellow students on a particular specialty, on the contrary, they will be more experienced. According to Abdulazizov, most of the sub-bachelors work and part-time

ƏLÇATAN TƏHSİL | ACCESSIBLE EDUCATION

di ki, kollecdə oxuyan tələbələrin böyük əksəriyyəti ümumi orta təhsil bazasından, yəni 9 illik təhsildən bura daxil olanlardır. Onların X, XI sinif təhsil bazaları kollecdə formalaşıb. Bunların da arasında ən yaxşıları məlum qayda ilə ali məktəbə girmək imkanı qazanıblar. Müqayisə aparsaq görərik ki, universitetə 150-200 balla girən abituriyentdən subbakalavr heç də geridə qalmır, bəlkə də daha savadlı və hazırlıqlıdır. Əgər subbakalavr ali təhsil pilləsində də kollecdə oxuduğuna uyğun ixtisas seçərsə, nəticə daha yaxşı olacaq, konkret ixtisas üzrə digər tələbə yoldaşlarından heç də geridə qalmayacaq, əksinə, təcrübəli tələbə olacaq.

M. Abduləzizov subbakalavrların çoxunun işlədiklərini və iş yerlərini itirməməsinə görə uyğun ixtisaslar üzrə onlar üçün həm də qiyabi ali təhsilin əlçatan olduğunu dedi, bu il xeyli sayda subbakalavrın ali təhsildən imtina etməsinin səbəbinin də əyani təhsillə işin uyğun olmaması ilə bağlı olduğunu bildirdi.

Təhsil məsələləri üzrə mütəxəssis Elçin Əfəndi isə bu barədə danışarkən bildirdi ki, subbakalavrlar üçün yaradılan imkan ilk növbədə kolleclərə olan tələbatı daha da artırdı. Digər tərəfdən bu yenilik kollec bitirən məzunların bəzən işlədiyi yerlərdə diplomunun tanınmaması və ya orta ixtisas diplomunun kifayət etməməsi kimi üzləşdiyi halların qarşısını alacaq. E.Əfəndi subbakalavrla tam orta məktəbi bitirib universitetə qəbul olan tələbənin bilik və ixtisası dərketmə fərqindən danışarkən qeyd etdi ki, burada diqqət olunmalı ən vacib məqam subbakalavra kollecdə oxuyub bitirdiyi ixtisas üzrə ali təhsil almağa şərait yaradılmasıdır. Bu zaman onlarla ümumi qaydalarla qəbul olmuş tələbə arasındakı fərq də diqqət çəkməyəcək və balanslaşmanı tənzimləmək olacaq. Həm də nəzərə almaq lazımdır ki, subbakalavrlara Təhsil Nazirliyi və DİM tərəfindən ixtisasların minumal keçid balı verilmişdi. Bu o deməkdir ki, onlar ali məktəblərdə keçid balı ancaq aşağı olan ixtisaslara qəbul ola bilərlər, daha 400-500 balla formalaşan ixtisaslara yox. Sadəcə subakalavrların ixtisas seçimi genişləndirilsə, nəticə daha da ürəkaçan olar.

Ekspert ali məktəbə qəbul olan və ixtisası üzrə işləyən subbakalavrlara işləmək imkanının yaradılmasına da toxunaraq əlavə etdi ki, yaxşı olardı ki, növbəti tədris ilindən subbakalavrlar üçün həm də qiyabi təhsil forması nəzərdə tutulsun. Belə olduğu halda ali məktəbə qəbul olan kollec məzunu həm işləyəcək, həm də təhsilini davam etdirəcək.

Daha işə görə təhsildən imtina etməyəcək.

education on relevant specialties is accessible for them in order not to lose the job. The reason why many sub-bachelors have refused higher education this year is due to the reason that the full-time education was not relevant with their job.

Education expert Elchin Efendi noted that the opportunity created for sub-bachelors first of all increased the demand for colleges. On the other hand, this innovation will prevent the cases where college graduates sometimes face a problem to recognize their certificate in their workplace. Speaking about the difference of adopting knowledge and specialty of sub-bachelors and students graduating from secondary school, E.Efendi noted that the most important point here is the creation of conditions for sub-bachelors to receive higher education on their specialty. In this case, the difference between a sub-bachelor and student who is admitted according to the general rules will not be noticed and the balance will be regulated. It should also be taken into account that the sub-bachelors were given a minimum passing score by the Ministry of Education and the SEC. This means that they can only be enrolled in specialties with low passing score in universities, rather than in the specialties with the score of 400-500. If the specialty choice of sub-bachelors would be expanded, then the result will be satisfactory. The expert also touched upon creating opportunity for the sub-bachelors admitted to the university and work on their specialty, added that it would be better to provide the sub-bachelors with part-time education from the next academic year. In this case, a college graduate enrolled in a higher education institution will continue to work and study. They will not refuse to study due to their job. Today, every gained success and innovation in the education sector in Azerbaijan is welcomed in society with satisfaction. Undoubtedly, this opportunity for sub-bachelors has been positively evaluated as part of education reform conducted by education society and work implemented in order to improve the quality of education. In the coming years, we will see how this innovation will play a key role in the development of education, increasing the interest of young people in science and healthy competition in education.

Bu gün Azərbyacanda təhsil sektorunda qazanılan hər bir uğur, yeniliklər cəmiyyətdə də razılıqla qarşılanır. Sözsüz, subbakalavrlar üçün yaradılan bu imkan təhsil ictimaiyyəti və cəmiyyət tərəfindən təhsildə aparılan islahatların, təhsil səviyyəsinin yüksəldilməsi üçün görülən işlərin bir hissəsi kimi müsbət dəyərləndirildi. Bu yeniliyin təhsilin inkişafında, gənclərdə elmə marağın artmasında və təhsildə sağlam rəqabətin güclənməsində nə kimi rol oynayacağını isə qarşıdakı illərdə görəcəyik...

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 39

AZƏRBAYCANDA | IN AZERBAIJAN

2020-ci ildə Azərbaycanda qaz hasilatı 40,2 mlrd. kubmetrə çatacaq Gas production expected to reach 40.2 bcm in Azerbaijan next year “2018-ci ilə nisbətən bu il ölkədə qaz hasilatında 19%, yəni 5,8 mlrd. kubmetr, qazın ixracında isə 25%artım gözlənilir. Gələn il qaz hasilatının 40,2 mlrd. kubmetrə, 2021-ci ildə isə 45 mlrd. kubmetrə çatacağı proqnozlaşdırılır”. Bunu Energetika naziri Pərviz Şahbazov bildirib. Onun sözlərinə görə, bu ilin 8 ayında ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 18,8% çox, yəni 23,1 mlrd. kubmetr qaz hasil olunub. Nazir qeyd edib ki, xaricə qaz satışı 7,2 mlrd. kubmetr olub. Bu isə 2018-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 26,3% çoxdur.

Gas production is expected to increase by 19% or 5.8 bcm, gas export by 25% in 2019, Energy Minister Parviz Shahbazov said. According to him, gas production is forecasted to reach 40.2 bcm in 2020, 45 bcm in 2021: “, gas production made up 23.1 bcm in the eight months of 2019, up 18.8% from the previous year. In the reporting period, gas sale rose by 26.3% to 7.2 bcm.”

Azərbaycanda qızıl istehsalı 7%, gümüş istehsalı isə 19% artıb Gold production in Azerbaijan rose by 7% and silver production by 19% 2019-cu ilin yanvar-avqust aylarında Azərbaycanda 2 405,5 kq qızıl istehsal edilib. Dövlət Statistika Komitəsinin verdiyi məlumata görə, bu, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 7,2% çoxdur. Bu il sentyabrın 1-nə ölkədə 154,6 kq hazır məhsul ehtiyatı yaranıb. Bundan başqa, bu ilin 8 ayı ərzində Azərbaycanda 2 460,6 kq gümüş istehsal edilib ki, bu da illik müqayisədə 19,3% çoxdur. Bu il sentyabrın 1-nə ölkədə 127,4 kq hazır məhsul ehtiyatı yaranıb.

Azerbaijan produced 2,405.5 kg of gold in January-August 2019. According to the State Statistics Committee, this is 7.2% more than in the same period of last year.

As of September 1, the country has stockpiled 154.6 kg of finished products. In addition, during the first 8 months of this year, Azerbaijan produced 2,460.6 kg of silver, which is 19.3% more than the annual average. As of September the finished products made up 1, 127.4 kg in the country

Növbəti 5 il ərzində Dövlət Neft Fondunun aktivlərinin 14% artacağı proqnozlaşdırılır SOFAZ assets forecasted to grow 14% in next five years Beynəlxalq Valyuta Fondu (İMF) növbəti 5 il müddətinə Azərbaycan Dövlət Neft Fondunun (ARDNF) aktivlərinin artımı proqnozlarını açıqlayıb. İMF-in yeni hesabatına əsasən 2019-cu ilin sonuna ARDNF-in aktivlərinin həcmi 40,986 mlrd ABŞ dolları olacağı proqnozlaşdırılır. 2020-ci ildə isə İMF-in proqnozlarına əsasən, Fondun aktivlərinin həcmi 2019-cu illə müqayisədə 1,435 mlrd dollar və ya 3,5% artaraq 42,421 mlrd dollar təşkil edəcək. Sonrakı illərdə də artım dinamikasının davam edəcəyi vurğulanan hesabata görə, 2025-ci ilin əvvəlinə Dövlət Neft Fondunun aktivlərinin həcmi 43,942 mlrd dollar təşkil edəcək ki, bu da 2018-ci ilin göstəricisi ilə müqayisədə 5,427 mlrd dollar və ya 14,1% çoxdur.

Assets of the State Oil Fund of Azerbaijan (SOFAZ) are forecasted to be $40.986 billion at the end of 2019, Report informs referring to the International Monetary Fund (IMF). IMF forecasts that the assets will make up $42.421 billion in 2020, up $1.435 billion or 3.5% from 2019.

In 2021 the assets are predicted to be $43.361 billion, which are $940 million or 2.22% more than 2020. According to the IMF, the assets will increase by $385 million or 0.9% to $43.746 billion in 2022, $137 million or 0.32% to $43.884 billion in 2023. As at the beginning of 2025, SOFAZ assets are expected to be $43.942 billion, up $59 million or 0.13% from late 2023, $2.956 billion or 7.2% from 2019 and $5.427 billion or 14.1% from 2018.

40 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

AZƏRBAYCANDA | IN AZERBAIJAN

Azərbaycan hökuməti gələn il iqtisadi artımla bağlı proqnozlarını açıqlayıb Azerbaijan announces forecasts on economic growth in 2020 2020-ci ildə Azərbaycanda 82,7 milyard manat dəyərində ümumi daxili məhsul (ÜDM) istehsal ediləcəyi gözlənilir.Bu, 2019-cu ilin proqnozu ilə müqayisədə 2,4% çoxdur. Maliyyə Nazirliyinin məlumatına görə, gələn il qeyri-neft sektoru üzrə ÜDM istehsalının dəyəri 54,2 milyard manat nəzərdə tutulub ki, bu da bu ilə nisbətən 3,3% çoxdur. Sənayenin qeyri-neft sektorunda məhsul istehsalının 8,5% artacağı proqnozlaşdırıldığı halda, neft sektorunda 0,9% artım gözlənilir.

The Gross Domestic Product (GDP) in Azerbaijan is expected to reach AZN 82.7 billion in 2020, up 2.4% from 2019, Report informs referring to Finance Ministry. Non-oil GDP is forecasted to go up 3.3% to AZN 54.2 billion. AZN 4.8 billion or 5.8% of GDP is expected to be formed in agriculture, forestry and fishery, AZN 31.5 billion or 38% in industry, AZN 6.5 billion or 7.8% in construction, AZN 32.7 billion or 39.5% in services, AZN 7.3 billion or 8.8% in net taxes on products and import. Non-oil sector of the industry is expected to grow by 8.5%, while oil sector – by 0.9%.

Azərbaycan qlobal süni intellekt indeksində 64-cü yerdədir Azerbaijan ranks 64th in the global artificial intelligence index Azərbaycan süni intellektin tətbiqinin əks etdirən qlobal indeksdə 64-cü yerdədir. “Oxford Insights”ın verdiyi məlumata əsasən, ölkəmiz bu baxımdan qonşu Gürcüstanı (76-cı yer), Ermənistanı (81-ci yer) və İranı (72-ci yer) qabaqlayıb. İlk 3-lükdə isə Sinqapur, Almaniya və Böyük Britaniya qərarlaşıb.

2030-cu ilə qədər süni intellektin qlobal iqtisadiyyata 15 trilyon dollarlıq fayda verəcəyi gözlənilir.

Azerbaijan ranks 64th in the global index reflecting the use of artificial intelligence. According to “Oxford Insights”, our country is ahead of Georgia (76th), Armenia (81st) and Iran (72nd). Singapore, Germany and the United Kingdom are in the top three. By 2030, artificial intelligence is expected to bring about $ 15 trillion in global economy.

Azərbaycan uçot dərəcəsinə görə dünyada 38-cidir Azerbaijan ranks 38th in the world in terms of registration Azərbaycan, Mərkəzi Bankı tətbiq etdiyi uçot dərəcəsinin (hazırda 8%-dir) aşağı həddinə görə dünyada 38-cidir. Siyahıya sondan liderliyi iqtisadi böhran yaşayan Argentina edir. Bu ölkədə uçot dərəcəsi 86%-dir. Sondan 2-ci yerdə 50%-lik göstərici ilə Zimbabve, sondan 3-cü yerdə isə 27,9%-lik göstərici ilə Venesuela qərarlaşıb. Avrozonaya daxil olan 21 ölkədə uçot dərəcəsi 0% olduğu halda, bəzi ölkələrdə mənfidir. Məsələn, uçot dərəcəsi Yaponiyada -0,1%, İsveçdə -0,25%, Danimarkada -0,65%, İsveçrədə isə -0,75%-dir. Azərbaycan siyahıda Qazaxıstan, Ukrayna, Özbəkistan, Belarus, Türkiyə və İranı qabaqlayıb, Meksika ilə eyni yeri bölüşüb.

Azerbaijan is the 38th in the world according to the low rate of registration rate (currently 8%) applied by the Central Bank. Later Argentina ranked the first, which is experiencing an economic crisis. The registration rate in this country is 86%. Zimbabwe was second with 50%, followed by Venezuela with 27.9%. In 21 countries included in Eurozone, the registration rate is 0%, whereas it is minus in some countries. For example, the registration rate is -0.1% in Japan, -0.25% in Sweden, -0.65% in Denmark and -0.75% in Switzerland. Azerbaijan is ahead of Kazakhstan, Ukraine, Uzbekistan, Belarus, Turkey and Iran and shares the same position with Mexico.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 41

AZƏRBAYCANDA | IN AZERBAIJAN

“Ali təhsil haqqında” qanun layihəsi Milli Məclisin komitəsində müzakirə ediləcək Azerbaijani parliament to discuss the draft law on “Higher Education” Milli Məclisin Elm və Təhsil Komitəsi oktyabrın ilk ongünlüyündə “Ali təhsil haqqında” qanun layihəsini müzakirə etməyi planlaşdırır. Bu barədə Milli Məclisdən məlumat verilib. Komitə üzvləri, həmçinin payız sessiyası üçün fəaliyyət planını təsdiqləyiblər. Bundan əlavə, bu gün komitə bir sıra qanunlara dəyişiklikləri təsdiq edərək parlamentə onları ikinci oxunuşda qəbul etməyi tövsiyə edib.

The Parliament’s Committee on Science and Education plans to discuss a draft law on “Higher Education” in the first ten days of October. This was reported by the Milli Mejlis. The committee members also approved the action plan for the autumn session. In addition, today the committee approved a number of changes to the laws and recommended parliament to adopt them in the second reading.

Azərbaycana turist axını 8%-dən çox artıb The tourist flow to Azerbaijan increased by 8% Bu ilin avqust ayında Azərbaycana 361 min əcnəbi qonaq gəlib ki, bu da ötən ilin eyni dövrünə nisbətən 42 min nəfər və yaxud 13,2% çoxdur. Dövlət Turizm Agentliyinin məlumatına görə, xarici turistlərin 111 min nəfərini Rusiyadan gələnlər təşkil edib. Bu, illik müqayisədə 9,3% çoxdur. Son 1 ildə İrandan Azərbaycana səfər edənlərin sayı isə 82,2% artaraq 37 min nəfər çatıb. Yüksək artım, həmçinin Gürcüstan vətəndaşları üçün də xarakterikdir. Belə ki, avqust ayında Gürcüstandan gələnləri sayı 68 min nəfər olub ki, bu da 20% artım deməkdir. Türkiyə, Mərkəzi Asiya və Cənubi Asiyadan gələn qonaqların sayı müvafiq olaraq 13%, 50% və 11.2% artaraq 27 min, 14 min və 11 minə çatıb. 2019-cü ilin yanvar-avqust aylarında isə Azərbaycana səfər edən xarici vətəndaşların sayı illik müqayisədə 8,3% artaraq 2,1 milyona çatıb.

In August of this year, 361,000 foreign visitors visited Azerbaijan, which is 42,000 or 13.2% more than in the same period of last year. According to the State Tourism Agency, 111 thousand foreign tourists are from Russia. This is 9.3% more than the annual average. Over the past year, the number of visitors from Iran to Azerbaijan increased by 82.2% and reached 37,000.

High growth is also typical for Georgian citizens. Thus, in August, the number of visitors from Georgia was 68,000 which is 20% increase. The number of visitors from Turkey, Central Asia and South Asia increased by 13%, 50% and 11.2% to 27,000, 14,000 and 11,000 respectively. In January-August 2019, the number of foreign citizens visiting Azerbaijan increased by 8.3% reached to 2.1 million annually.

42 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

AZƏRBAYCANDA | IN AZERBAIJAN

ELANLAR Novruzov Bəhlul Əvəz oğluna verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır Ələkbər Hacı Elçin oğluna verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır Abbaslı İlkin Bünyad oğluna verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır Qurbanov Əli Amil oğluna verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır Niyazlı Qorqud Nofəl oğluna verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır Səlimov Əli Ağakərim oğluna verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır Əliyev Elmar Vahid oğluna verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır Əliyev Cavid Rizvan oğluna verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır Adışirinli Fidan Ələddin qızına verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır Mayılov Cavid Hüseyn oğluna verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır Quliyev Ağəli Mehman oğluna verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır Kazımzadə Elşən Kərim oğluna verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır Hacıyev Pərvin Pərviz oğluna verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır Əliyeva İlahə Abas qızına verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır Şıxəliyev Firuddin Rafiq oğluna verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır Zəkulla Cahangirov Cahangir oğluna verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır Əzizli Məhəbbət Məmmədkərim qızına verilən tələbə bileti itdiyi üçün etibarsız sayılır

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 43

ƏSAS MÖVZU | MAIN TOPIC

SİBİRDƏN DOĞAN CƏNUB GÜNƏŞİ SOUTHERN SUN RISING FROM SIBERIA

Elnur Hadıyev Elnur Hadiyev

Azərbaycanlı alim Fərman Salmanovun “neft yolu” Rusiyanın ən soyuq yerlərinə əbədi istilik gətirdi Azerbaijani scientist Farman Salmanov’s “oil path” has brought eternal warmth to the coldest parts of Russia Bu gün dünyanın ən ucqar nöqtələrində, ən zəngin ölkələrində belə, bacarıq və zəkası, zəngin elmi nailiyyətləri ilə cahana nur saçan azərbaycanlı alimlərin adı diyarbədiyar gəzir. Onlar zaman-zaman təkcə doğma vətənlərində yox, sərhəd tanımadan hər yerdə sevilir, uca tutulurlar. Çünkü qazandıqları uğurlar, elmə, iqtisadiyyata, ən önəmlisi, bəşəriyyətin inkişafına verdiyi töhfələr bir ölkə hüdudlarına sığmayıb az qala bütün kainat üçün gərəkli olub. Əlbəttə, bu zirvələri fəth edən həmvətənlərimiz gərgin əmək, zəhmətsevərlik və qətiyyətli iradə ilə bunu bacarıblar. Haqqında danışacağımız belə şəxslərdən biri dünya şöhrətli məşhur azərbaycanlı geoloq, görkəmli alim, geologiya-mineralogiya elmləri doktoru Fərman Salmanovdur.

Today, even in the most remote regions of the world, in the richest countries the fame of the prominent Azerbaijani scientists distinguished with their abilities and intelligence are known in the world. From time to time they are loved and remembered not only in their native land but also abroad.

Because the successes they gained, their contribution to science, economy, and to the development of mankind was necessary for the whole world. Certainly, our compatriots, who conquered these heights, were able to reach this level with hard work, industriousness and determination. One of them is Farman Salmanov, a world-renowned Azerbaijani geologist, a prominent scientist and a doctor of geological and mineralogical sciences.

Harada olmasından asılı olmayaraq, bu gün Rusiyanın təbii sərvətlərlə zəngin olan Qərbi Sibir vilayətindən söz düşəndə

Today, when the rich natural resources of Western Siberia are mentioned we will definitely hear F. Salmanov’s name

44 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

ƏSAS MÖVZU | MAIN TOPIC

mütləq F.Salmanovun adını eşidəcəyik, həm də böyük sevgi ilə, sonsuz rəğbətlə. Ona görə ki, o, hələ yarım əsr bundan öncə təbiətin ən sərt, ən şıltaq yerləri olan uczuz-bucaqsız soyuq Sibir düzlərinə kəşf etdiyi nef quyuları ilə əbədi istilik gətirdi. Bu yerlərə, insanlarına həyat Verdi. Qərbi Sibirdə, Tümen vilayətində kəşf etdiyi neft-qaz yataqları Rusiya iqtisadiyyatının ən zəngin gəlir mənbələrindən biri olmaqla yanaşı, həm də bu yerlərin nə dərəcə vacib və perspektivli məkan olduğunu sübut etdi.

Elə insanlar da var ki, onlar özləri də bilmədən tarix yazmaq, kəşflər, yeniliklər etmək üçün yaşayıb yaradırlar. Öz talelərini erkən yaşlarından özləri seçir, ağlı kəsəndən arzularının ardınca yürüyürlər. Fərman Salmanov doğulduğu Şəmkir rayonunun Morul kəndində orta məktəbdə oxuyarkən neftçi olacağını, özü də Sibirdə çalışacağını demişdi. Nə qədər qəribə səslənsə də, Sibiri onun üçün “doğma” edən hələ kiçik yaşlarından babasının o yerlər haqqında tez-tez danışdığı “acı” xatirələr olmuşdu. Sən demə, bu xatirələrin Fərmanda yaratdığı maraq sonralar onu düz Sibirin mərkəzinə qədər aparıb çıxaracaq, onun “neft yolu” dollanbaclardan keçərək özünün ən uca zirvəsinə burada – lap dünyanın qurtaracağında çatacaqmış...

Fərman Salmanov 1931-ci ildə Şəmkir rayonun Morul kəndində anadan olub. Orta məktəbi doğulduğu kənddə bitirdikdən sonra 1949-cu ildə Azərbaycan Sənaye İnstitutunun (indiki Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti) geoloji kəşfiyyat fakültəsinə daxil olur. Təhsil aldığı müddətdə sevə-sevə oxuduğu ixtisasını dərindən mənimsəyir və tələbəlik illərində geniş təcrübə keçir. 1954-cü ildə institutu müvəfəqqiyətlə bitirən gənc mühəndis-geoloq F.Salmanov Moskvaya məktub göndərərək Sibirdə işləməsi üçün imkan yaradılmasnı xahiş edir. Lakin onu Kuzbasa göndərirlər.

Burada, həmçnin, Kemerovo və Novosibirsk vilayətlərində aparılan iki-üç illik neft axtarışları bir nəticə vermir. Odur ki, F.Salmanov 1957-ci ildə heç bir rəsmi icazə almadan özünün kəşfiyyat qrupundan olan könüllülərlə Sibirin Surqut bölgəsinə getməyi qərara alır. Əslində o, çox çətin bir yola çıxmışdı. Nə qədər maneələr olsa da, daxilindən qüvvə ona “geriyə çəkilmə” deyirdi. Gənc geoloqun əzmkarlığı çoxlarını heyrətləndirmişdi. Axır ki, uzun sürən müzakirədən sonra Sovet rəhbərliyi səviyyəsində F.Salmanova Sibirdə neft kəşfiyyatına başlamasına icazə verilir. Nəhayət, F.Salmanov 1961ci ilin 21 mart tarixində Megion yatağını kəşf edir. Yatağa qazılmış ilk kəşfiyyat quyusunda neft fontan vurur. Bir neçə mənbədə qeyd olunub ki, F.Salmanov əleyhdarlarına belə bir məktub yazır: “Möhtərəm yoldaşlar, Megionda 2180 metr dərinlikdən neft fışqırır. Aydındırmı”. SSRİ Geologiya Nazirliyində F.Salmanovu bəyənməyən insanlar bu hadisənin təbii anomaliya olduğunu deyir və neft fontanının tezliklə tükənəcəyini bildirirdilər. Salmanov Ust-Balıqda ikinci neft-qaz yatağını kəşf etdikdən sonra Sovet lideri Nikita Xuruşova həm sevincini, həm də əzmkarlığının ifadə edən belə bir məktub ünvanlayır: “Mən neft tapmışam. Bax, belə!

Salmanov”. O, hədəfə çatmışdı, rəqiblərinə, ona mane olmaq istəyənlərə kəşf etdiyi neft quyularından vuran fontan-

with love and sympathy regardless of location. Because, he brought eternal warmth with the oil wells that he discovered in the cold, in the vast Siberian plains, which are nature’s harshest places. He gave life to these places and people. The oil and gas fields he discovered in Western Siberia, in Tyumen region, proved that it is the richest sources of Russian economy, as well as a very important and perspective place.

There are people who lived and created in order to unknowingly write the history, make discoveries and innovations.

They choose their destiny from an early age and pursue their dreams. Farman Salmanov during his school years in the village of Morul of Shamkir district where he was born said that he will be an oilman and work in Siberia. It may sound strange, but “bitter” memories talked by his grandfather about those places made Siberia dear for him. These memories that made interest in Farman would later lead him to the center of Siberia, reaching his highest point passing through the “oil path”…

Farman Salmanov was born in the village of Morul of Shamkhir district in 1931. After graduating from school with honors, he entered the faculty of geological exploration of Azerbaijan Industrial Institute (present Azerbaijan State Oil and Industry University). He deeply learned his specialty and during his student years he gained wide experience.

After graduating from the institute in 1954, the young engineer-geology F. Salmanov sent a letter to Moscow asking for an opportunity in order to work in Siberia. But he was sent to Kuzbass. Two or three years of oil exploration here, in Kemerovo and Novosibirsk was not successful. Thus, in 1957, without any official permission, Salmanov decided to go to Surgut, Siberia with volunteer from his exploration team. In fact, he was on a difficult journey. Although there were obstacles, power inside was telling him not to “give up”. Many were impressed by the young geologist’s determination. Finally, after a long discussion, Salmanov was allowed to start oil exploration in Siberia under the Soviet leadership. Eventually, on March 21, 1961, Salmanov discovered the Megion field. On oil fountain gushed from the depth of the first exploration well drilled in the field. In several sources it is noted that, F. Salmanov wrote a letter to his opponents: “Dear friends, oil gushes from the depth of 2180 meters in Megion. Is it clear?” At the Ministry of Geology of the USSR, people who disliked F. Salmanov said the incident was a natural anomaly and indicated that the oil fountain would soon be depleted. When Salmanov struck the second oil reserve in Ust-Balyk, he sent a telegram to the Soviet leader Nikita Khrushchev: “I found oil. That’s it.

He had reached the target and responded to his opponents by the fountains gushed from the well he discovered. Two successive exploration and oil fountain inspired a young scientist who was the head of the expedition, and the product of his work made him happy. He also writes in his memoirs that when the oil fountain gushed in the village of Megion, I jumped out of happiness and shouted, “We won.” After O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 45

ƏSAS MÖVZU | MAIN TOPIC

larla cavab verirdi. Ardıcıl iki uğurlu kəşfiyyat və nef fontanı ekspedisiyanın rəhbəri olan gənc alimi çox ruhlandırır, zəhmətinin bəhrəsi onu ürəkdən sevindirirdi. Özünün xatirələrində də yazır ki, Megion kəndində neft fontan vuranda mən sevincimdən tullandım və qışqırdım: “Biz qalib gəldik”. Bu zamandan sonra Novruz bayramı F.Salmanov üçün iki qat bayram olur. Ömründə ən çox təbrik aldığı təqvim ayı da bu ay idi.

Tezliklə Sovet rəhbərliyi Salmanovun kəşflərinin əhəmiyyətini dəyərləndirir və Qərbi Sibir qısa müddətə ölkə iqtisadiyyatı üçün aparıcı regionlardan birinə çevrilməyə başlayır. O vaxt Sovet geoloji dairələrində Sibir perspektivsiz ərazi kimi təqdim edilirdi və gözdən, könüldən kənar bir yer idi. Amma bu hadisədən sonra məlum olur ki, ölkənin yeni və nəhəng neft-qaz yataqları sən demə Sibirdə imiş. Bir neçə il ərzində F.Salmanovun rəhbərlik etdiyi ekspedisiyalar 15-dən artıq neft və qaz yatağını kəşf etdi. Beləcə, Salmanovun kəşfləri silsilə olaraq davam edir.

O, ömrünün 50 ilini Sovet İttifaqı və Rusiya Federasiyasının neft-qaz sənayesinə həsr edir, Qərbi Sibirdə, Tümendə və yaxın regionlarda 130-dan artıq nəhəng neft-qaz yatağını kəşf edib və ya onların kəşfində iştirak edib. Belə nəhəng yataqlardan Mamontov, Megion, Pravdinsk, Ust-Balıq, Surqut, Urenqoy, Yamburq və digərlərini misal göstərmək olar. O, 1978-ci ildən sonra 10 ilə yaxın Tümen vilayətinin neft-qaz kəşfiyyatı idarəsinə rəhbərlik edib. 1987-1991ci illərdə SSRİ Geologiya nazirinin birinci müavini işləyən Fərman Salmanov sonradan ömrünün sonunadək Rusiyanın “İtera” qaz şirkətinin prezidentinin məsləhətçisi kimi çalışıb. F.Salmanovun kəşf etdiyi neft quyularının yerləşdiyi kənd və şəhərlər geoloji görüşlərin mərkəzinə çevrilir, ildən-ilə abad məkan olurdu. O, təkcə neft quyuları yox, həm də o yerlərin gözəl təbiətini kəşf edirdi, insanlara yeni həyat bəxş edirdi. Özünün kitabında da bu barədə yazırdı: “mən seçilmiş yolda vurnuxaraq, çətinliklərlə vuruşaraq irəliləmişəm. Çünki öz həqiqətimi bilmişəm, insanlara köməyimi hiss etmişəm”. Təsadüfü deyildir ki, bu gün F.Salmanovun Sibirdə, Qornopravdinsk qəsəbəsində, Surqutda və Xantı-Mansidə heykəlləri, Moskvadakı büstləri insanların könüllərini oxşayır.

F.Salmanov geoloq neftin kəşfiyyatı ilə məşğul olmaqla yanaşı, elmi fəaliyyətini də davam etdirir. O, elmi dərəcələrini isti kabinetdə yox, Sibirin soyuq düzlərində, neft fontanları ətrafında düşünür, beynində yeni ideyalar hazırlayırdı. Təcrübə ilə istedadın vəhdəti gənc alimin elmi potensialının daha tez üzə çıxmasına təkan olur.

60-cı illərin ortalarında, yeni neft-qaz əyalətləri haqqında məqalələr çap etdirir, tez-tez elmi çıxışları ilə də diqqət çəkirdi. O, 160-dan artıq monoqrafiya və elmi əsərin müəllifidir. 1968-ci ildə namizədlik dissertasiyası, 4 ildən sonra isə doktorluq işi müdafiə edir. Bacarıq və əzmkarlığı, elmə verdiyi dəyər və yüksək insanı keyfiyyətləri F.Salmanovun titullarını ildən-ilə artırır. O, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, Rusiya Federasiyasının əməkdar geoloqu, geologiya-minerologiya elmləri doktoru, professor, Rusiya Elmlər Aka-

46 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

that, Nowruz became a double holiday for Salmanov.

It was also the month that he received many congratulations.

Soon, the Soviet leaders realized the importance of Salmanov’s discoveries, and Western Siberia became the main driving force of Soviet economy. At that time in the Soviet geological areas, Siberia was presented as a territory without any prespective. But after this incident, it became clear that the new and huge oil and gas fields in the country are in Siberia.

Within several years, the expeditions led by F. Salmanov discovered more than 15 oil and gas fields. Thus, Salmanov’s discoveries continue in series. Farman Salmanov dedicated fifty years of his life to the oiland-gas industry of the Soviet Union and Russia, and discovered or participated in the discovery of over 130 oil and gas field in Siberia and Tyumen including such huge oil and gas reserves as Mamontovskoye, Megionskoye, Pravdinskoye, Ust-Balykskoye, Surgutskoye, Urengoyskoye, Yamburgskoye, etc. From 1978 to 1987 Salmanov headed the oil and gas exploration in Tyumen Oblast. In 1987–1991 he was the first deputy to the Minister of Geology of the USSR. Until his death, Salmanov was an adviser to the president of Russian “Itera” Gas Company. The villages and towns where F. Salmanov discovered oil wells have become the center of geological meetings, year after year it became flourishing place. He discovered not only the oil wells, but also the beautiful nature of those places and gave people new life. He also wrote in his book: “I made progress on chosen path by struggling with difficulties.

Because I felt of helping the people. “ It is no coincidence that the statues of F. Salmanov have been erected in Siberia, Gornopravdinsk, Surgut and Khanty-Mansi.

Beside engaging in geological oil exploration, Salmanov continued his scientific activity. He was thinking about his academic degrees not in his warm room, but in the cold plains of Siberia, around the oil fountains, and he was creating new ideas in his mind.

The combination of experience and talent stimulates the emergence of a young scientist’s scientific potential more quickly. In the mid-60s, he published articles about the new oil and gas provinces, and often attracted scientific attention. He is the author of more than 160 monographs and scientific works. In 1968, he defended his PhD thesis, and 4 years later his doctoral dissertation. Skill and perseverance, the value he gives to science and the high human qualities are constantly increasing the titles of F.Salmanov by each year. He holds high degrees as a Hero of Socialist Labor, Honored Geologist of the Russian Federation,

ƏSAS MÖVZU | MAIN TOPIC

demiyasının müxbir üzvü kimi yüksək elmi dərəcələrin sahibi olur. Görkəmli azərbaycanlı geoloq Xanti-Mansi və Yamalo-Nenets Muxtar dairələrinin, Surqut şəhəri və Texas ştatının fəxri vətəndaşı seçilib.

F.Salmanov qürbətdə yaşasa da, qəlbi hər zaman Azərbacanla bağlı olub, həmyerlilərini, doğma elini heç zaman unutmayıb. Neft-qaz sahəsində elmin inkişafına çox böyük töhfələr verib, azərbaycanlı mütəxəssislərin yetişməsi üçün əlindən gələni əsirgəməyib. O, Azərbaycana tez-tez baş çəkər və hər dəfə gələndə oxuduğu instituta - Azİİyə gedib o vaxt sağ qalan müəllimləri ilə görüşər, geniş fikir mübadiləsi apararmış. Bir dəfə də Azİİ-də olarkən konfrans zalında tələbələr ondan xahiş edirlər ki, Azİİ-nin tələbələrinin Sibirə xüsusi təyinatları olsun. O da bu məsələdə ciddi kömək edir və xeyli sayda geoloqlarımız, geofiziklərimiz, qazmaçılarımız, neftçilərimiz öz iş təcrübələrini birbaşa təyinatla Qərbi Sibirdən başlayırlar.

Onun çoxsaylı yetirmələri ilə yanaşı, bu gün onun yolunu yaxın qohumlarından SOCAR-ın Neft-Qaz Elmi Tədqiqat Layihə İnstitunun direktor müvini, geologiya-mineralogiya elmləri doktoru Əhməd Salmanov uğurla davam etdirir. Söhbət zamanı əmisinin həyat prinsiplərinin onun iş və elmi nailiyyəti üçün örnək olduğunu, bu peşəni seçməsində isə birbaşa rol oynadığını dedi. Əhməd Salmanov da Azİİ-nin məzunudur, 1984-cü ildə geoloji kəşfiyyat fakültəsini bitirib. O, Fərman Salmanovun istənilən məsələ haqqında öncə düşünməyin, sonra qərar verib hərəkətə keçməyin tərəfdarı olan bir insan kimi xatırlayır: “Həm Tümendə, həm də Moskvada (SSRİ Geologiya nazirinin birinci müavini olanda) onun kabinetində böyük bir plakat var idi. Orada yazılmışdı: “Axtarmaq, tapmaq, mübarizə aparmaq və heç zaman təslim olmamaq”. Bu şuar həmişə onun həyat devizi olub, bütün ömrü boyu bu ideologiyaya sadiq qalıb”.

Fərman Salmanov bir alim kimi, axtarıb da, tapıb da, heç zaman təslim olmayıb.

Doctor of Geological and Minerological Sciences, Professor, Corresponding Member of the Russian Academy of Sciences. A prominent Azerbaijani geologist has been elected as an Honorary Citizen of the Khanty-Mansi and Yamalo-Nenets Autonomous Region, Surgut and Texas.

Despite the fact that Salmanov lived in abroad, his heart was always connected with Azerbaijan. He had never forgotten his countryman or his native land. He made a great contribution to the development of science

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 47

ƏSAS MÖVZU | MAIN TOPIC

Ə.Salmanov deyir ki, əmisi həkim oğlu ilə söhbət edərkən irad bildirir ki, hər dəfə səninlə maraqlananda deyirsən işdəyəm, vaxtım çatmır, de görüm nə edirsən. O da gündəlik iş qrafikini atasına izah edir və bildirir ki, səhərlər xəstəxanaya gedib xəstlərlə görüşür, müalicə yazır, onların sağlmlığını yoxlayır, sənədlərinə baxır və s. Beləcə axşam da yorğun gəlib yatdığını deyir. Dərhal Fərman Saılmanov oğlunun sözünü kəsir ki, bunu başa düşdüm, bəs sən nə vaxt fikirləşrsən? O, istənilən vacib peşənin, elmin uğurlu inkişafında və həmin sahə üzrə müsbət nəticə əldə olunmasında düşünərək qərar verməyin, düşünməyə xüsusi vaxt ayırmağın tərəfdarı olub.

in the oil and gas sector, and did his best when it came to training Azerbaijani specialists. He often visited Azerbaijan and every time he came to the institute he studied - AzII, he met with his living teachers and exchanged ideas. Once at the AzII, the students in the conference room asked him to have an opportunity of special assignments for the students of AzII in Siberia. Therefore, he has helped. And a large number of our geologists, geophysicists, drillers, and oil workers begin their work experience from Western Siberia with direct assignments.

Böyük azərbaycanlı alım Fərman Salmanov öz vəsiyyətinə əsasən Moskvanın Vaqankova qəbiristanlığında, oğlunun məzarı yanında dəfn edilib. Vətəndən uzaqda yaşayıb yaratmasına baxmayaraq, o, əzmkar, bacarıqlı və yüksək insanı keyfiyyətləri özündə birləşdirən bir insan kimi hər yerdə sevilir, etiramla yad edilir. Bu gün həm Azərbaycan, həm Rusiya ictimaiyyəti F.Salmanovu təqdir edir, nümunə göstərirlər. 2012-ci ildə o, vəfat edəndə Rusiya KİV-ləri böyük bir alimin xidmətləri və itkisi haqqında onlarla genişhəcmli məqalələr, süjetlər və verlilişlər hazırladılar. Eyni zamanda, Azərbaycan ictimaiyyəti də hər zaman vətəninin, millətinin adını uca edən unudulmaz alimin itkisini ürək yanğısı ilə qeyd etdi. İllər keçdikcə hər iki ölkədə bu sevgi, bu istək daha da artmaqdadır. Belə ki, Rusiya Prezidenti Vladimir Putin aeroportlara ölkənin görkəmli şəxsiyyətlərinin adlarının verilməsi barədə Fərman imzalayıb.

Sənədə əsasən, 2019-cu ilin may ayından etibarən Rusiyanın Surqut aeroportuna Sibir neft yataqlarını kəşf etmiş əfsanəvi geoloq, soydaşımız Fərman Salmanovun adı verilib. Maraqlı bir məqəm odur ki, bu fərman 50-ə yaxın aeroporta görkəmli şəxslərin adlarının verilməsinə dair “Rusiyanın dahi adları”

In addition to his numerous progenies, his close relative, Deputy Director of the SOCAR Oil and Gas Research Project Institute, Doctor of Geological and Mineralogical Sciences Ahmad Salmanov successfully continues his path today.

During the conversation with him, he said that his uncle’s life principles were an example for his work and academic success, and that he had a direct role in choosing that profession. Ahmed Salmanov is also alumni of AzII and graduated from the geological exploration faculty in 1984.

According to him, Farman Salmanov was an adherent of thinking about any issue and then deciding: “There was a big poster in his office both in Tyumen and in Moscow (when he was the first deputy minister of geology of the USSR). It said: “Seek, find, fight, and never give up.” This slogan has always been a motto of his life, and has been committed to this ideology throughout his life.”

48 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

As a scientist, Farman Salmanov has always researched, discovered and never gave up. Salmanov says that his uncle in a conversation with his son, who is a doctor, has remarked that every time he was asked about him, he replied that he was working and did not have time. So he asked what he was doing.

Therefor he explained to his father the daily work schedule and said that he went to the hospital in the morning to meet patients, writed their treatments, checked their health, looked at their documents, and so on. And concluded that he was tired in the evening. Farman Salmanov interrupted his son immediately. He said that he understood that, but when he was thinking last time. He was a supporter of the ability to think and make special decisions in the successful development of science and the achievement of positive results in

ƏSAS MÖVZU | MAIN TOPIC

müsabiqəsinin xalq səsverməsinin yekunlarına əsaslanır. Ötən il keçirilən səsvermədə rusiyalılar Surqut şəhəri üzrə ən çox səsi – ümumi səslərin 60 faizə qədərini Fərman Salmanova veriblər. Bu, bir daha insanların F.Salmanova olan sevgisinin, dərin etiranının göstəricisidir.

Bu ilin fevralında Rusiya Federasiyasının Xantı-Mansi Muxtar Dairəsində “Neft Paytaxtı” Beynəlxalq Gənclər Elmi-Praktiki Forumu çərçivəsində Fərman Salmanov adına I Beynəlxalq akademik neft konqresi keçirilib. Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin (ADNSU) rektoru, professor Mustafa Babanlı, ADNSU-nun nümayəndə heyəti bu konfransada, Xantı-Mansi şəhərində ali məktəbimizin görkəmli məzunu Fərman Salmanovun xatirəsinə həsr olunmuş tədbirlərdə geniş tərkibdə iştirak ediblər.

Həmçinin, Prezident İlham Əliyevin görkəmli alim, geologiya-mineralogiya elmləri doktoru Fərman Salmanovun xatirəsinin əbədiləşdirilməsi haqqında 9 iyul 2019 il tarixli Sərəncamına əsasən, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində təhsil alan, xüsusi istedadı ilə fərqlənən 2 nəfər tələbə üçün “Fərman Salmanov adına təqaüd” təsis edilib. ADNSU-nun keçmiş məzununun, dünya şöhrətli Azərbaycan aliminin belə yüksək dəyərələndirilməsi, digər soydaşlarımız kimi, universitetin professor-müəllim heyətini də ürəkdən sevndirdi. Onu da qeyd edək ki, dövlət başçısının Fərman Salmanovun xatirəsinin əbədiləşdirilməsi ilə bağlı imzaladığı sənəddə həm də Şəmkir şəhərində onun heykəlinin ucaldılması, Şəmkir rayonunda təhsil aldığı ümumi təhsil müəssisəsinə Fərman Salmanovun adının verilməsi də öz əksini tapıb.

Sentyabrın 16-dan Rusiyada Xantı-Mansidən start götürən F.Salmanovun neft çıxardığı yerlərə təşkil olunan “Neftin yolu” adlı media-tur da hər kəs tərəfindən böyük rəğbətlə qarşılandı və görkəmli azərbaycanlı neftçi alimin misilsiz xidmətlərinin daha bir etirafı oldu.

Bəli, harada yaşamasından və çalışmasından asılı olmayaraq, elmə, bəşəriyyətə töhfə verən insanlar hər zaman yaddaşlarda yaşayırlar. F.Salmanov da belə şəxsiyyətlərdəndir. Onu nəinki Rusiyada və Azərbaycanda, dünyanın hər yerində sevirlər, dərin hörmətlə anırlar. Vətəninin, millətinin adını uca edən hər bir azərbaycanlı həm də xalqımızın qürur mənbəyidir. Onları sevmək və daim uca tutub yad etmək hər birimizin borcudur.

this area in any important profession.

According to his will, the great Azerbaijani scientist Farman Salmanov was buried near his son’s grave in Vagankova cemetery in Moscow.

Despite living away from his homeland, he was loved and respected everywhere, as a man who combined the qualities of a daring, talented, and high human qualities. Today both Azerbaijan and the Russian public appreciate F.Salmanov and set as an example. When he died in 2012, the Russian media produced dozens of articles, stories and broadcasts about the services and loss of a great scientist. At the same time, the Azerbaijani society has also recalled the loss of the unforgettable scientist who always glorified the name of his homeland and nation. This love and desire has grown over the years in both theese countries. Thereby, Russian President Vladimir Putin has signed a decree on naming the airports of the country with the names of the country’s outstanding personalities. According to the document, in May 2019, the Russian Surgut airport was named after legendary geologist, our compatriot Farman Salmanov, who discovered the Siberian oil fields. An interesting fact is that the decree is based on the results of the nationwide voting of the competition “Genius names of Russia” on naming about 50 airports under famous names. This is an indication of the love and deep reverence of F.Salmanov.

In February of this year, within the framework of the International Youth Scientific-Practical Forum “Oil Capital” was held I International Scientific Congress of Farman Salmanov in the Khanty-Mansi Autonomous Region of the Russian Federation.The rector of Azerbaijan State Oil and Industry University (ASOIU), Professor Mustafa Babanli, ASOIU delegation took part in events dedicated to the memory of a prominent graduate of our university Farman Salmanov in Khanty-Mansi.

Also, according to President Ilham Aliyev’s decree on perpetuating the memory of a prominent scientist, Doctor of Geological and Mineralogical Sciences Farman Salmanov, on July 9, 2019, the scholarship named after Farman Salmanov for two students with special talents studying at the Azerbaijan State University of Oil and Industry was established. Such a high assessment of the former ASOIU graduate and the world famous Azerbaijani scientist, pleased the teaching staff of the university, along with compatriots. The document signed by the head of state to perpetuate the memory of Farman Salmanov also icludes the erection the statue of F. Salmanov in Shamkir and the establishment of educational institution in Shamkir under his name.

The media tour “Oil Way”, which started on September 16 in Russia from Khanty-Mansiysk tо the points of oil production by F. Salmanov, was received with great enthusiasm by everyone and became another recognition of the outstanding merits of the famous Azerbaijani oilman.

Yes, no matter where they live or work, people who contribute to science and humanity are always remembered. F. Salmanov is one of them. He is loved and respected not only in Russia and Azerbaijan, but also throughout the world. Every Azerbaijani who glorifies the name of his homeland and nation is also a source of pride for our people. Our duty is to love and always honor their memory.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 49

KEYFİYYƏT STANDARTI | QUALITY STANDARDS

ADNSU-nun MBA PROQRAMI 20 İLLİYİNİ QEYD ETDİ

Bəhruz Nəzərov Bahruz Nazarov Keçmiş SSRİ-də 6 günlük iş həftəsi və bir sıra müəssisələrdə üç növbəli iş qrafiki olmasına baxmayaraq maksimum 40 saatlıq iş həftəsi və tələb olunduqda haqqı ödənilən Over-time prinsipi əsasında işləyən qərb dünyası arasında iqtisadi uçurum son nəticədə siyasi səbəblərin də üzündən sosialist sisteminin iflası ilə yekunlaşdı. SSRİ-nin süqutundan və Azərbaycan Respubikası dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra sosialist sistemini dünyanın inkişaf etmiş ölkələrindən təcrid edən dəmir pərdənin sökülməsi ilə qarşılıqlı inteqrasiya prosesi başlandı və iki sistem arasındakı uçurumu şərtləndirən əsas amillərdən 50 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

Despite the 6-day working week and the three-shift work schedule at a number of enterprises in the former USSR , the economic collapse between the western world, based on 40 hours work week and over-time principle if required, and due to the political reasons the socialist system ended with the brake -up. After the collapse of the USSR and the restoration of state independence of the Republic of Azerbaijan, the process of mutual integration began with the dismantling of the iron barrier separating the socialist system from the developed countries of the world, and one of the main factors that

KEYFİYYƏT STANDARTI | QUALITY STANDARDS

ASOIU’S MBA PROGRAM MARKS ITS 20TH ANNIVERSARY birinin təhsil fərqi olduğu ortaya çıxdı. Xüsusilə də qərbin və sosialist sisteminin söykəndiyi iqtisadi nəzəriyyələr bir-biri ilə ziddiyyət təşkil edirdi. SSRİ-də kollektiv mülkiyyət, hər kəsin bərabərliyi əsas götürülürdüsə, açıq iqtisadiyyata malik ABŞda və Qərbi Avropa ölkələrində özəl mülkiyyət, əmək haqqının hər kəsə bacarıqlarına görə müəyyən edilməsi, intensiv inkişaf və effektiv idarəetməyə üstünlük verilirdi. Buna görə də, müstəqilliyi qazanılması ilə keçmiş SSRİ respublikalarında ilk dəyişikliyə məruz qalan sahələrdən biri təhsil sistemi oldu. Üç pilləli - bakavriatura, magistratura və doktorantura tədris sisteminə keçidə start verildikdən sonra ilk dəfə olaraq dövlət ali təhsil müəssisəsində - Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin sələfi olan Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında MBA (Master of Business Administration) “Biznesin idarə olunması üzrə magistrların hazırlanması və professor-müəllim heyətinin” təkmilləşdirilməsi” Proqramı yaradıldı.

1998-ci ildə ABŞ-ın Corciya Dövlət Universiteti (CDU) tərəfindən hazırlanmış birgə layihəyə əsasən təşkil olunan layihənin gerçəkləşməsi ABŞ Dövlət Departamentinin Milli İnformasiya Agentliyinin qrantı sayəsində mümkün oldu. MBA Proqramı iki nəfərin gərgin əməyi - Sorciya Dövlət Universitetinin professor Bican Fəzlullahi və ADNSU-nun BA proqramlarının direktoru, texnika elmləri doktoru Rafiq Əliyevin səyləri sayəsində quruldu. Proqramın əsasnaməsi 1999-cu ildə Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edildikdən sonra tədrisə başlanıb.Bu günlərdə ADNSU-nun MBA proqramının 20 illiyi qeyd olundu.

caused the collapse between the two systems was education disparity. In particular, the economic theories that the western and socialist systems based on were contradictory.

In the USSR, collective ownership and equality were takes as a basis, whereas in the open economy the United States and Western Europe preferred private property, wages according to the skill, intensive development and effective management. Therefore, one of the areas that changed in the former Soviet Republic on occasion of gaining independence was the education system. After the transition to a three-stage baccalaureate, masters and doctoral teaching system, for the first time, the MBA (Master of Business Administration) Program on “Master of Business Administration and Improvement of the Teaching Staff ” was established at the Azerbaijan State Oil Academy, the predecessor of the Azerbaijan State Oil and Industry University. According to the joint project prepared

by Georgia State University of USA (GSU) in 1998, the implementation of organized project became possible thanks to a grant from the US State Department’s National Information Agency. The MBA Program was established thanks to the hard work of two people - Bijan Fazlollahi, Professor of Georgia State University, and Rafig Aliyev, director of ASOIU’s BA programs, PhD on technical sciences. After approval of the regulation of program by the Ministry of Education in 1999, the program was taught in the university. Recently, ASOIU celebrated 20th anniversary of MBA program.

Əksər cəmiyyətlərdə insanların yenilikçi və novatorluq ideyalarını qəbul etməsi çətinliklərlə üzləşir və bu 20 il əvvəl əsası qoyulan MBA proqramından da yan keçməyb. Lakin Azərbaycanın getdikcə dünya birliyinə daha sıx inteqrasiyası, tanınmış transmilli şirkətlərin Azərbaycanda işləməyə başlaması və yüksəkixtisaslı menecerlərə tələbatın artması, MBA təhsili almış gənclərin karyera uğurları Proqramın yaradıcılarına daim stimul verib.

In most societies, it is difficult for people to accept the innovative ideas, and it has not even gone beyond the MBA program that was established 20 years ago. However, Azerbaijan is increasingly integrated into the world community, the well-known transnational companies are starting to operate in Azerbaijan, and the growing demand for highly qualified managers, success of young MBA students in their career has always encouraged the program’s creators.

MBA nədir və bu təhsil niyə görə lazımdır? Master of Business Adminisration – menecment sahəsində peşəkar kvalifikasiya dərəcəsi olub, ona yiyələnmiş insana karyerada inkişaf etmək üçün geniş imkanlar açır. Birincisi, MBA təhsili keyfiyyətli bilik və unikal bacarıqlar aşılayır. Buna biznes fəaliyyətinin dərindən öyrənilməsi, eləcə də biznes keyslər üzərində iş sayəsində mürəkkəb idarəetmə məsələlərinin həllində qiymətli təcrübə qazanılması ilə nail olunur. İkincisi, MBA dərəcəsinə yiyələnmiş gəncin əmək bazarında dəyəri artır və MBA məzunları rəqa-

What is an MBA and why it is necessary? Master of Business Adminisation is a professional management degree that provides a wide range of opportunities for career development.

Firstly, MBA education instills quality knowledge and unique skills. This is achieved through the comprehensive study of business activities as well as valuable experience in handling complex management issues through the management of business cases. Secondly, a young MBA graduate earns a high value in the job market and MBA alumni have a great O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 51

KEYFİYYƏT STANDARTI | QUALITY STANDARDS bətqabiliyyətlilikdə böyük üstünlüyə malik olur. Üçüncüsü, MBA dərəcəsi biznesdə beynəlxaq səviyyəli elit dərəcə olub transmilli şirkətlərin qapılarını üzünüzə açır.

advantage in competition. Thirdly, an MBA degree is an international elite degree in business that opens the doors for transnational companies.

MBA proqramları təklif edən ilk biznes məktəbləri XIX əsrin sonlarında ABŞ-da nüfuzlu universitetlərin nəzdində yaradılıb.

XX əsrdə MBA Avropaya gəlib. Dünyanın tanınmış biznes məktəbləri arasında Harvard biznes məktəbini, Stenford universitetinin məktəbini, İnsead fransız biznes məktəbini, London Business School və digərlərinin adlarını çəkmək olar. Diplomları çox böyük nüfuza malik olan adları çəkilən biznes məktəblərin MBA proqramlarında təhsil almaq on minlərlə ABŞ dolları tələb edir. MBA-nı səciyyələndirən cəhətlərdən biri də elə budur – ayrı-ayrı şirkətlərin menecerləri karyerada inkişaf etmək üçün özlərinə investisiya yatırıb MBA diplomu alır.

The first business schools offering MBA programs were established in the late 19th century at prestigious universities in the United States. In the 20th century, the MBA came to Europe. The world-renowned business schools include Harvard Business School, Stanford University School, French Business School Insead, London Business School and many others. To study in MBA programs of the mentioned business schools require tens of thousands of US dollars. This is one of the features that characterize the MBA: managers of different companies invest in their careers and receive the MBA diploma.

The main factor that influences MBA education in the US and Europe is its longstanding contribution to business activities in societies where were open economy principles. In the Republic of Azerbaijan, the MBA program is in parallel with the development of the Republic of Azerbaijan.

ABŞ və Avropada MBA təhsilinin nüfuzunu şərtləndirən başlıca amil onun açıq iqtisadiyyat prinsiplərinin hökm sürdüyü cəmiyyətlərdə biznes fəaliyyətinə uzun illərdən bəri verdiyi töhfə ilə ölçülür. Azərbaycan Respublikasında isə MBA proqramı Azərbaycan Respublikasının özünün keçdiyi inkişaf yolu ilə paralel addımlayıb.

Hazırda ADNSU-da BA (MBA, BBA, ZU) Proqramları çərçivəsində tədris olunan MBA proqramının kurrikulumları ABŞ-ın Corciya Universitetinin və Avropanın qabaqcıl standartlarına uyğun tərtib edilib. Onlar ixtisasların məqsədlərini kifayət qədər əks

etdirir, fənnlərin məzmunu düzgün balanslaşdırılıb, məntiqli və bir -biri ilə əlaqəlidir. Seçmə fənlər tələbələrə fərdi maraqlarına uyğun əlavə bilik və bacarıqları əldə etmələrinə imkan yaradır.

52 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

The curriculum of the MBA programs currently taught in ASOIU within the framework of the BA (MBA, BBA, ZU) programs has been developed in accordance with the advanced standards of the University of Georgia and Europe. They reflect the goals of the specialties sufficiently, the content of the disciplines is properly balanced, logical and interrelated.

Elective course enable students to acquire additional knowl-

edge and skills that meet their personal interests.

Naila Hasanova, Associate Professor, deputy director of BA

KEYFİYYƏT STANDARTI | QUALITY STANDARDS ADNSU-nun BA Proqramlarının direktor müavini dosent Nailə Həsənova Proqramların beynəlmiləl yönümlü struktura malik olduğunu və bunun kurikulumlara daxil edilmiş hər bir fənnin modulunda aydın nəzərə çarpdlğını bildirir. “Modullar və sillabuslar hər bir fənnin təsvirini, nəzərdə tutulan öyrənmə nəticələrini, prirekvizitləri, tədris metodlarını, əsas və əlavə oxu materiallarını, yeni tədris texnologiyalarını, simulyasiyaları və tədrisin strukturununa və məzmununa dair məlumatların ətraflı təsvirini verir”, - deyə o qeyd edir.

Programs at ASOIU, says that the programs have an international oriented structure and are clearly visible in each module included in the curriculum. “The modules and syllabuses provide a comprehensive description of each subject, the intended teaching results, prerequisites, teaching methods, basic and supplementary reading materials, new teaching technologies, simulations, and information on the structure and content of the teaching,” she notes.

ADNSU-nun BA Proqramlarında tədris tamamilə ingilis dilindədir. İngilis dilində tədris tələbələrə müxtəlif mübadilə proqramlarında iştirak etməyə, xaricdə təhsil almağa, geniş ədəbiyyatlardan istifadə etmələrinə və s. imkanlar yaradır. 100-dək müəllim əsas xarici universitetlərdə təhsil alıb. Bir çox müəllimlər ABŞ-da staj keçmiş və sertifikat almışlar. Proqrama mütəmadi olaraq xarici universitetlərdən müəllimlər və “guest lecturer”lər dəvət olunurlar.

The students study in English in ASOIU’s BA programs.

Teaching students in English allow them to participate in various exchange programs, study abroad, use extensive literature, etc. Up to 100 teachers have been trained in main foreign universities. Many teachers have undertook internship in the United States and certified. Teachers and guest lecturers from foreign universities are regularly invited to the program.

Azərbaycan təhsil sistemındə ilk dəfə olaraq ADNSU-nun BA (MBA,BBA,ZU) Proqramları üzrə 5 ixtisas Beynəlxalq Akkreditasiya Agentliyi olan FIBAA (Foundation for International Business Administration Accreditation) tərəfindən akkreditasiya olunub. Hazırda daha 6 ixtisasın akkreditasiya olunması ilə əlaqədar hazırlıq işləri görülür.

For the first time in the Azerbaijani education system, 5 specialties in ASOIU’s BA (MBA, BBA, ZU) programs are accredited by FIBAA (Foundation for International Business Administration Accreditation), the International Accreditation Agency. At present, preparatory work is underway to accreditation of six more specialties.

ADNSU-da BA proqramları, o cümlədən MBA üzrə tədrisin keyfiyyətinin ölçülməsi məqsədilə müntəzəm olaraq gizli “Evaluation” (qiymətləndirmə) keçirilir. Tələbələrə təhsilin keyfiyyətini ölçmək üçün xüsusi suallardan ibarət olan blanklar təqdim olunur və onlar həmin blankları anonim şəkildə dolduraraq təhvil verirlər. “Evaluation” BA Proqramları tərəfindən qəbul olunmuş ən əsas keyfiyyət göstəricisidir və onun nəticələrinə ciddi şəkildə əməl olunur. Tədrisin keyfiyyətinə mühüm əhəmiyyət verilməsinin ADNSU-nun BA Proqramlarının dünyada nüfuzunun artmasına xidmət etdiyini qeyd edən dosent Nailə Həsənova br neçə il əvvəl universitetlər arasında təşkil olunan biznes müsabiqəsində ADNSU-nun 4 komandasının ilk 4 yeri qazandığını söyləyir.

ASOIU regularly conducts confidential Evaluation (Assessment) to measure the quality of BA programs, including MBA. Students are provided with questionnaires to measure the quality of their education, and they fill in and submit the forms anonymously. Evaluation ”is the main quality indicator accepted by BA programs and its results are strictly followed. The Associate Professor Naila Hasanova notes that four years ago ASOIU’s four teams ranked the first four places in a business competition between universities.

Hazırda Azərbaycanda bir neçə ali məktəbdə MBA proqramı üzrə tədris təşkil olunsa da, master dərəcəsi üçün məhz ADNSU-nun MBA proqramına müraciət edənlərin sayı çoxdur. ADNSU-nun BA Proqramlarında (MBA, BBA, ZU) ümumilikdə 1000-dən artıq gənc təhsil alır və onların təqribən 250 nəfəri sırf MBA proqramı üzrə biliklərə yiyələnir. 250 nəfər gənc ayrı-ayrı ali məktəblərin məzunlarıdır və onların MBA təhsili üçün ADNSU-nu seçməsi buradakı təhsilin beynəlxalq miqyasda rəqabətqabiliyyətli olması ilə bağıdır.

Artıq 20 ildir ki, ADNSU-nun MBA Proqramı fəaliyyət göstərir. Professor Rafiq Əliyevin də vurğuladığı kimi ADNSU-nun BA Proqramları öz fəaliyyətində Avropa və beynəlxalq standartlara söykənir.

Proqramın həmtəsisçisi, ABŞ-ın Corciya Dövlət Universitetinin professoru Bican Fəzlullahinin Azərbaycan təhsili və elmində yeniliklərdən və tələbələrin günü-gündən artan uğurlarını görməkdən hər zaman qürur hissi keçirdiyi barədə fikirlərini nəzərə alsaq, deməli 20 il hədər keçməyib. Bu illər ərzində MBA proqramının 1126 nəfər məzunu olub. MBA Proqramının 20 illiyinə həsr olunmuş tədbirdə çıxış edən məzunların ADNSU-nun MBA proqramının onların həyat və peşəkar fəaliyyətində nə kimi mühüm rol oynadığı barədə minnətdarlıq dolu çıxışları bu Proqramın yaradıcılarının, MBA proqramının ölkəmizin təhsil sisteminə verdiyi töhfəni səciyyələndirən ən obyektiv qiymətdir.

Although the teaching on several MBA programs organized in several universities in Azerbaijan, there are still many applicants who want to apply for the ASOIU’s master’s degree. Over 1,000 young people study at ASOIU’s BA programs (MBA, BBA, ZU) and about 250 of them study on MBA program. 250 young people are graduates of various universities and their choice to study at ASOIU on MBA program is connected to the international competitiveness of the education here.

ASOIU’s MBA Program has been operating for over 20 years. According to Professor Rafig Aliyev, ASOIU’s BA programs are based on European and international standards. If we take into account the ideas of Bijan Fazlullahi, the co-founder of the program, Professor of Georgia State University, who has always been proud of the innovations in Azerbaijani education and science, and the growing success of students, we can say that 20 years did not go vain.

Within these years, 1126 MBA students have graduated.

Making a speech at the event dedicated to the 20th anniversary of the MBA program, the alumni appreciation the role that plays ASOIU’s MBA program in their lives and professional activities is the most objective value that characterize the contribution given by the creators of this program to the education system of our country.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 53

ƏMƏKDAŞLIQ | COOPERATION

ADNSU-da DAAD Bakı Məlumat Mərkəzinin fəaliyyətə başlamasının 15 illiyi qeyd olunub ASOIU celebrates the 15th anniversary of establishment of DAAD Baku Information Center

Elnur Hadıyev Elnur Hadiyev Sentyabrın 17-də Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində (ADNSU) Alman Akademik Mübadilə Xidməti (DAAD) Bakı Məlumat Mərkəzinin fəaliyyətə başlamasının 15 illiyi münasibəti ilə tədbir keçirilib. Tədbirdə ADNSU-nun Beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru, dosent Rafiq Camalov, Almaniyanın Azərbaycandakı səfiri Volfqanq Maniq, DAAD Bakı Məlumat Mərkəzinin rəhbəri v.i.ə. Hikmət Kamallı, Azərbaycanın Xarici İşlər Nazirliyindən və Təhsil Nazirliyindən nümayəndələr və digər qonaqlar iştirak ediblər. Öncə dosent Rafiq Camalov çıxış edərək qonaqları salamlayıb, Alman universitetləri ilə ADNSU-nun əməkdaşlıq əlaqələrindən danışıb. Bildirib ki, onlarla azərbaycanlı tələbə üçün Almaniyanın nüfuzlu universitetində təhsil alması üçün geniş imkanlar yaradılıb. Eyni zamanda, universitetimizdə 54 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

On September 17, the event hosted at Azerbaijan State Oil and Industry University (ASOIU) on occasion with the 15th anniversary of establishment of the German Academic Exchange Service (DAAD) Baku Information Center. The event was attended by the Vice-Rector for International Relations, Associate Professor Rafig Jamalov, German Ambassador in Azerbaijan Wolfgang Manig, acting the head of the DAAD Baku Information Center Hikmat Kamalli, representatives from the Ministry of Foreign Affairs and the Ministry of Education and other guests.

Firstly, making a speech, Associate Professor Rafig Jamalov greeted the guests and spoke about the cooperation ties between ASOIU and German universities. He underlined that, wide opportunities for dozens of Azerbaijani students

ƏMƏKDAŞLIQ | COOPERATION

Almaniyadan tez-tez professorlar, müəllimlər dəvət edirik.

DAAD Bakı Məlumat Mərkəzi də bu neçə ildə elmi əlaqələrin genişlənməsində, mübadilə prosesində xüsusi rol oynayıb.

have been created to study at prestigious German universities. At the same time, we often invite professors and teachers from Germany to our university. The DAAD Baku Information Center has also played a special role in the expanding of scientific relations and exchange process over the past few years.

Almaniyanın Azərbaycandakı səfiri Volfqanq Maniq çıxışında Azərbaycanla Almaniya arasında əlaqələrin hər zaman yaxşı olduğunu vurğulayıb. Bidirib ki, bu əlaqələr təhsil sahəsində də uğurla davam etdirilir. Hazırda Almaniyada 1400-ə yaxın tələbə təhsil alır.

German ambassador in Azerbaijan Wolfgang Manig emphasized in his speech that relations between Azerbaijan and Germany are always good. He noted that these relations are being continued successfully in the education area. Currently, about 1,400 students are studying in Germany.

Səfir əlavə edib ki, bu gün fəaliyyətinin 15 illini qeyd etdiyimiz Alman Akademik Mübadilə Xidməti Bakı Məlumat Mərkəzi bir sülh layihəsidir, Almaniya universitetlərinin bir nümunəsi olaraq beynəlxalq elm təşkilatıdır. Bu layihə heç bir ölkədə Azərbaycandakı kimi geniş və əhatəli deyil. Biz onun vasitəsi ilə həm də uğurlu əməkdaşlığımızı qeyd ediririk.

The ambassador added that, the German Academic Exchange Service Baku Information Center that we celebrate 15th anniversary of establishment, is a peace project, an international science organization that is a sample of the German universities.This project is not as extensive and comprehensive in any other country as in Azerbaijan. We also celebrate our successful partnership through this.

Sonra DAAD Bakı Məlumat Mərkəzinin rəhbəri v.i.ə. Hikmət Kamallı mərkəzin fəaliyyəti haqqında geniş məlumat verib.

Digər çıxışçılar da DAAD-ın beynəlxalq təhsil sistemindəki vacib əhəmiyyətindən, elmin inkişafına verdiyi töhfələrdən və ADNSU ilə Alman universitetləri arasında əlaqlərin inkişafından danışıblar.

Then, acting the head of the DAAD Baku Information Center, Hikmat Kamalli provided comprehensive information about the activity of center. Other speakers also spoke about the importance of DAAD in the international education system, its contributions to science and the development of relations between ASOIU and German universities.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 55

TƏQDİMAT | PRESENTATION

“Ömrümün illəri və izləri” “The years and traces of my life” Azərbaycanın neft epopeyasının əsas simalarından biri olan Xoşbəxt Yusifzadənin örnək dolu xatirələri

Exemplary memoirs of Khoshbakht Yusifza de, one of the main figures of the Azerbaijani oil epopee

Ötən ay, ölkənin iqtisadi bünövrəsinin əsasında dayanan mühüm tarixi hadisənin - «Əsrin müqavailəsi»nin imzalanmasından keçən 25 il ərzində cəmiyyətin bütün sahələrində özünü göstərən inkişaf tempinin hansı mürəkkəb şəraitdə və şərtlər daxilində reallaşmasını əks etdirən mühüm faktlar və hadisələrlə zəngin olan, eyni zamanda ölkəmizdə neft strategiyasının keçdiyi yolu özündə əks etdirən «Ömrümün illəri və izləri» kitabı Fransız dilli oxuculara təqdim olundu.

Last month, the book “Years and traces of my life” was presented to French-speaking readers. It reflects the complexity of conditions and circumstances under which the pace of development has been manifested in all spheres of society over the past 25 years since the signing of the significant historical event - the “Contract of the Century” which is the backbone of the country’s economy. The book is rich with important facts and events, and also reflects the path of the oil strategy in our country.

Daha öncə Azərbaycan, Rus və Vyetnam dillərində oxucuların istifadəsinə verilən, faktlar və real hadisələrlə zəngin monoqrafiyanın Fransız oxucusu üçün də maraqlı olacağı və Azərbaycan neft salnaməsinə işıq tutacağına şübhə yoxdur. Belə ki, SOCAR-ın birinci vitse-prezidenti, akademik, «İstiqlal», «Şərəf» ordenləri ilə təltif olunmuş Xoşbəxt Yusifzadənin «Ömrümün illəri və izləri» kitabı böyük şəxsiyyətin həyat yoluna, neft sənayesinin inkişafında göstərdiyi xidmətlərə baxış olmaqla həqiqi vətəndaş, səmimi insan, zəngin ömür yolu keçmiş müsahib olmağın xarakterik xüsusiyyətlərini oxucuya çatdırır. Azərbaycanın neft sənayesinin inkişafında misilsiz xidmətləri ilə nümunə göstərilən X.Yusifzadənin hər bir söhbəti həyatını neft sənayesi ilə bağlamaq istəyən gənclərə müdriklik tövsiyəsi olmaqla, insanlara ən vacib keyfiyyət olan zəhmətsevərlik və vicdanlılıq hissini aşılayır.

Sentyabrın 17-də Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin (ADNSU) nəzdində fəaliyyət göstərən Azərbaycan-Fransız Universitetində (UFAZ) kitabın müəlifi Azərbaycan neft sənayesinin canlı ensiklopediyası X.Yusifzadənin iştirakı ilə baş tutan «Ömrümün illəri və izləri» kitabının fransız dilində nəşrinin təqdimat mərasimində çıxış edənlər də kitab və eyni zamanda müəllif haqqında ürək sözlərini bildiriblər.

Təqdimatda Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin rektoru, professor Mustafa Babanlı, “Total-Abşeron” şirkətinin baş meneceri Denis Lemarchal, SOCAR-ın vitse-prezidenti Tofiq Qəhrəmanov, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti, akademik Akif Əlizadə və digər qonaqlar iştirak ediblər.

Tədbirdə kitabın fransız dilinə tərcümə olunması təşəbbüsünün rəhbəri timsalında çıxış edən Total Azərbaycan şirkətinin baş meneceri cənab Denis Lemarcal, karyera yolu tamamilə Azərbaycanda neft-qaz sektorunun inkişafına 56 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

There is no doubt that the monograph, rich in facts and real events, which has been presented to readers in Azerbaijani, Russian and Vietnamese languages, will also be of interest to the French reader and will highlight the Azerbaijani oil chronicle. Thus, the book “Years and traces of my life” by the first vice-president of SOCAR, academician, laureate of the orders “Istiqlal” and “Sharaf” Khoshbakht Yusifzade is a view to the life path of great personality, to the services rendered to the development of the oil industry and passes the peculiarities of being a true citizen, a sincere person, and a rich, lifelong interviewer to the reader. Each conversation with Kh.Yusifzade - great sample of the outstanding merits in the development of the oil industry - along with the wisdom instills a sense of dignity and honesty to young people who want to link their lives with the oil industry.

On September 17, during the presentation of the book named “The years and traces of my life” published in French with the participation of the author of the book, living encyclopedia of Azerbaijan oil industry Kh.Yusifzade, the speakers expressed their feelings about the book and its author at Azerbaijan-French University (UFAZ) functioning under the Azerbaijan State Oil and Industry University (ASOIU).

The presentation was attended by the Rector of Azerbaijan State Oil and Industry University, Mustafa Babanli, Managing Director of “Total Absheron” company Denis Lemarchal, SOCAR vise-president Tofig Gahramanov, President of the Azerbaijan National Academy of Sciences Akif Alizadeh, other guests.

Making a speech as the head of the French translation initiative at the event, Managing Director of “Total Azerbaijan” Mr. Denis Lemarchal underlined his will to pay tribute to this outstanding person, whose career path is entirely dedicated to the development of the oil and gas sector in Azerbaijan and

TƏQDİMAT | PRESENTATION

who has been a perfect sample of the modern history of the country for decades. Denis Lemarchal noted that Kh.Yusifzadeh is prominent geologist and specialist known and accepted worldwide and noted that translating his book into French is very important. D.Lemarchal spoke about the the exceptional merits of Kh.Yusifzade in the oil and gas sector of Azerbaijan, particularly in the Absheron field in the Azerbaijan sector of the Caspian Sea. Expressing gratitude to Kh.Yusifzade for compiling autobiographical stories in a book form D. Lemarchal expressed his confidence that the book will contribute to the promotion of Azerbaijani spirituality in the world.

In his speech, ASOIU Rector, Professor Mustafa Babanli noted that each episode in the book “The years and traces of my life” is an example for young people. Rector M.Babanli noted that this book is valuable in many ways. As he was studying at this university and became a role model for our students at that time, the book reflects Khoshbakht Yusifzadeh’s life path. Saying that besides young people also french readers will be alble to benefit the book that describes every moment of life of Kh.Yusifzade, Professor M. Babanli touched upon the importance of translating the book into English. In addition, speaking about the attention and care given to the students by Kh.Yusifzade, Rector M.Babanli stressed that the scholarship under his name was established at the university.

Günel Cəlalqızı Gunel Jalalgizi həsr edilmiş, son onilliklər ərzində ölkənin çağdaş tarixinin əsas hissəsinin mükəmməl bir nümunəsi olan bu görkəmli şəxsiyyətə, bu şəkildə ehtiramını bildirmək istədiyini vurğulayıb. Denis Lemarchal X.Yusifzadənin dünya miqyasında tanınan geoloq, mütəxəssis olduğunu və onun haqqında olan kitabın fransız dilinə tərcüməsinin olduqca əhəmiyyətli olduğunu deyib. D.Lemarchal X.Yusifzadənin Azərbaycanın neft və qaz sektorunda, xüsusilə də Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda yerləşən “Abşeron” yatağındakı xid-

Mrs. Jeani Lemarchal, who contributed to the translation of the book, spoke about Khoshbakht Yusifzade’s childhood, youth and his dedication to discovering new fields in Azerbaijan as an experienced geologist.

She said that the book would be met with great interest by French readers.

Later, SOCAR Vice President Tofig Gahramanov, President of

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 57

TƏQDİMAT | PRESENTATION mətlərindən danışıb və onun həyatının Fransa oxucuları üçün də olduqca maraqlı olduğunu bildirib. Avtobioqrafik hekayələri cəmləyərək kitab halında yazdığı üçün X.Yusifzadəyə təşəkkür edən D.Lemarchal kitabın Azərbaycan mənəviyyatının dünyada tanıdılmasına öz töhfəsini verəcəyinə inamını ifadə edib.

ADNSU-nun rektoru, professor Mustafa Babanlı çıxışında “Ömrümün illəri və izləri” kitabındaki hər bir epizodun gənclərə örnək olduğunu deyib. Rektor M.Babanlı vaxtilə bu ali məktəbdə təhsil alaraq universitetimizin tələbələri üçün örnək olan Xoşbəxt Yusifzadənin ömür yolunu səhifələrində yaşadan bu kitabın bir çox baxımdan dəyərli olduğunu bildirib. Qeyd edib ki, kitabı oxuyan hər kəs ötən əsrin 30-cu illərindən başlayaraq Azərbaycanda neft sənayesinin inkişafı haqqında dolğun məlumat almaqla yanaşı kitabın ana xəttinin zəhmət, qətiyyət, peşəyə bağlılıq olması da bütün uğurların açarı kimi müasir gənclərə öyrədilməli olan ən mühüm amildir. X.Yusifzadənin həyatının hər anını paylaşdığı belə bir kitabdan gənclərlə yanaşı, artıq fransız dilli oxucuların da faydalana biləcəyini deyən rektor, professor M.Babanlı kitabın ingilis dilinə tərcümə olunmasının əhəmiyyətinə toxunub. Bununla yanaşı, rektor M.Babanlı akademik X.Yusifzadənin tələbələrə, xüsusən də ADNSU-nun tələbələrinə diqqət və qayğısından söz açaraq universitetdə onun adına təqaüdün təsis olunduğunu vurğulayıb.

Kitabın tərcüməsində xüsusi əməyi olan xanım Jeani Lemarchal Xoşbəxt müəllimin uşaqlıq, gənclik illərindən, təcrübəli geoloq kimi Azərbaycanda yeni yataqların kəşfində fədakarlığından danışıb. Bildirdib ki, kitab fransız oxucuları tərəfindən də maraqla qarşılanacaq.

Sonra SOCAR-ın vitse-prezidenti Tofiq Qəhrəmanov, AMEA prezidenti, akademik Akif Əlizadə, SOCAR-ın vitse-prezidentinin müşaviri və kitabın redaktoru Ələkbər Abbasov çıxışlarında “Ömrümün illəri və izləri” kitabının gənclər üçün əhəmiyyətindən danışıb, həmçinin kitabla bağlı təəssüratlarını bölüşüblər. Qeyd olunub ki, kitabda Xoşbəxt müəllimin «mən»i ilə yanaşı, onun sələfləri, həmkarları da oxucuya təqdim olunur. Ona görə də bu kitab təkcə gənclər üçün deyil, hər bir vətəndaş üçün həyat meyarıdır. «Əsrin müqaviləsi»nin 25 illik yubileyi ərəfəsində təşkil olunan bu təqdimat mənim üçün çox dəyərli və unudulmazdır” fikirlərini, «Əsrin müqaviləsi»nin ərsəyə gəlməsində və tarixə çevrilməsində əməyi olan, eyni zamanda adını Xəzərin neft salnaməsinə qızıl hərflərlə yazdıran, Azərbaycan neft sənayesinin canlı ensiklopediyası Xoşbəxt Yusifzadə həmin təqdimat mərasimində bildirib. Kitab rus və hətta Vyetnam dillərinə tərcümə olunsa da, ilk dəfə təqdimatının keçirildiyini deyən

ANAS, Academician Akif Alizadeh, Advisor to the First Vice President of SOCAR and editor of the book Alekper Abbasov spoke about the importance of the book “The years and traces of my life” for young people, as well as shared his impressions of the book. It is noted that along with Khoshbakht Yusifzade’s inner self, the predecessors and colleagues have been also presented to the reader. Therefore, this book is a life criterion not just for young people, but for every citizen.

“This presentation, organized on the eve of the 25th anniversary of the “Contract of the Century” has a great value for me” – this thought has been expressed at the presentation by Khoshbakht Yusifzadeh, the living encyclopedia of Azerbaijan’s oil industry, the person, who contributed to the development of the “Contract of the Century” and also added his name to the oil chronicle of the Caspian Sea in gold letters.

Although the book was translated into Russian and even Vietnamese, academician H.Yusifzade said that the presentation was held for the first time and shared his impressions of the book with the participants in the simple language and subtle humor.

Making a speech, he spoke about the idea of translating the book into French. As an author, he expressed his gratitude to everyone for their kind words about the book and to the producers made it in French. He expressed his gratitude to the translator of the book, Jeanine Lemarchal for convincing him that the book would be of interest to French readers. Also speaking about their first visit to France and Azerbaijan’s cooperation with “Total” company of France, Kh.Yusifzade noted that the book had been translated into Russian and even Vietnamese before and recommended this book to everyone on the eve of the 25th anniversary of the “Contract of the Century”.

58 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

TƏQDİMAT | PRESENTATION akademik X.Yusifzadə kitabla bağlı təəsüratlarını özünəməxsus sadə dildə və incə yumorla tədbir iştirakçıları ilə bölüşüb.

O, çıxış edərək kitabın fransız dilinə tərcümə olunması ideyasının necə yarandığından danışıb. Bir müəllif kimi kitabla bağlı deyilən xoş sözlər üçün hər kəsə və kitabı fransız dilində hazırlayanlara minnətdarlığını bildirib. Kitabın Fransız oxucuları üçün də maraqlı olacağına onu inandırdığı üçün kitabın tərcüməçisi xanım Jeamine Lemarchala təşəkkürünü bildirib.

Həmçinin Fransaya ilk səfərlərindən və Azərbaycanın Fransanın “Total” şirkəti ilə əməkdaşlığından geniş bəhs edən X.Yusifzadə kitabın bundan öncə rus və hətta Vyetnam dillərinə tərcümə olunduğunu bildirib və “Əsrin müqaviləsi”nin 25 illiyi ərəfəsində bu kitabı hər kəsə tövsiyə edib.

Müəllifdən “«Ömrümün illəri və izləri» kitabı artıq 3 dildə nəşr olunmuşdu. Lakin Fransız dilinə də tərcümə olunması məni olduqca qürurlandırdı. Fransızların bu kitabı tərcümə etməsi təkcə mənə görə deyil, bu ümumiyyətlə, fransızların Azərbaycanın neft sənayesinə, Azərbaycan xalqına olan marağından irəli gəlir. Sevinirəm ki, kitabım fransız dilində də işıq üzü görüb.

Kitabda bir çox tarixi hadisələr, müharibə vaxtı, ondan sonra, müstəqillik dövründə sosial – iqtisadi vəziyyət və həmçinin əsrin müqaviləsi haqqında geniş tarixi həqiqətlər yer alır. Əsrin müqaviləsindən artıq 25 il ötür və o zamandan çox şey dəyişib. Bu müqavilə mən deyərdim ki, Azərbaycan iqtisadiyatının şah damarı oldu. Sonda kitabın tərcüməsində rolu olan hər kəsə təşəkkür edirəm!”

From the author The book “Years and traces of my life” has already been published in three languages. But translating it into French also made me very proud. Translating this book by French people is also due to the French interest in Azerbaijan’s oil industry and the people in general.

The book contains a number of historical events as wartime, post-independence socio-economic situation and extensive historical truths about the contract of the century.

More than 25 years have passed since the Contract of the Century, and much has changed since then. This contract, I would say, has become the masterpiece of the Azerbaijani economy. At the end, I would like to express my gratitude to everyone who played a role in the translation of the book!”

Kitab haqqında

About the book

Xoşbəxt Yusifzadənin “Ömrümün illəri və izləri” kitabı Azərbaycanın böyük neft epopeyası haqqında maraqlı hekayədir.

Son əlli beş ildə bu epopeyanın əsas simalarından biri olmuş X. Yusifzadə ölkəmizdə neft və qaz sənayesinin inkişafının, Azərbaycanın yeni neft strategiyasının uğurlu, bəzən də dramatik səhifələrini qələmə alıb. Eyni zamanda, bu kitab keçdiyi böyük həyat yolu, peşəsi, həmkarları, doğma və yaxın adamları haqqında müəllifin düşüncələridir. Akademik X.Yusifzadənin «Ömrümün illəri və izləri» xatirələr kitabının rəsmi fotoxronikada və ailə albomlarından seçilib götürülmüş şəkillərlə birlikdə 284 səhifəlik ilk nəşri oxuculara 2004-cü ilin yayında təqdim edilib. 2010-cu ildə Bakıda Azərbaycan və rus dillərində ikinci dəfə işıq üzü görmüş “Ömrümün illəri və izləri” adlı irihəcmli xatirələr kitabı 2017-ci ildə Vyetnam dilinə tərcümə edilib.

Qocaman neft mütəxəssisi, akademik X.Yusifzadənin “Ömrümün illəri və izləri” kitabı əsasında “Fədakar” adlı ikihissəli bədii-sənədli film çəkilib. 2019-cu ildə Fransız dilində 500 nüsxə ilə çap olunan kitab TOTAL şirkətinin dəstəyi ilə paylanacaq və tezliklə UFAZ-ın kitabxanasında mövcud olacaq.

Xoşbəxt Yusifzadənin maraqlı, çətin, keşməkeşli həyat yolunu, biri-birindən əhəmiyyətli kəşflərini, neft strukturlarındakı fəaliyyətini əks etdirən, bir növ əmək kitabçası hesab olunan «Ömrümün illəri və izləri» Azərbaycanın inkişafı naminə çalışan hər bir ölkə vətəndaşı üçün örnəkdir.

“The years and traces of my life” by Kh.Yusifzade is an interesting story about the great oil epopee of Azerbaijan. In the last fifty-five years, Kh.Yusifzade who is one of the main figures of this epopee, wrote the successful and sometimes dramatic pages of oil and gas industry in our country, new oil strategy of Azerbaijan. At the same time, this book is the author’s thoughts on his great life path, profession, colleagues, relatives and beloved ones. The first edition of the 284-page memoir, along with pictures from the official photo-chronicity and family albums, by Academician Kh.Yusifzade “Years and traces of my life” was released to the readers in the summer of 2004.

A book of memories “Years and traces of my life” released in Azerbaijani and Russian in Baku in 2010 for the second time, was translated into Vietnamese in 2017. A two-part feature film based on the book “Years and traces of my life” by the great oil specialist, academician H.Yusifzade was shot. The book, published in French in 500 copies, will be distributed by “Total” company’s support and will soon be available at the UFAZ library. Reflecting the interesting, difficult, exciting life of Khoshbakht Yusifzade, his significant discoveries and his work in the oil sector, “Years and traces of my life”, which is a kind of employee record book, is an example for every citizen working for the development of Azerbaijan.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 59

UFAZ-da | AT UFAZ

Kangourou beynəlxalq riyaziyyat müsabiqəsinin yay düşərgəsinin iştirakçıları Bakıya qayıdıb

Participants of the 2019 Kangourou international summer mathematics camp are back in Baku!

Aprelin 3-də riyaziyyat həftələri çərçivəsində Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin (ADNSU) nəzdində fəaliyyət göstərən Azərbaycan-Fransız Universitetinin (UFAZ) 1-ci kurs tələbələri üçün UFAZ-da fəaliyyət göstərən Strasburq Universitetinin Riyaziyyat və Kompüter Elmləri üzrə müəllimi Loic Cellierin təşəbbüsü ilə ilk dəfə “Kangourou” beynəlxalq riyaziyyat müsabiqəsi keçirilib.

Reytinqlər üzrə əldə olunan nəticələrə əsasən UFAZ-ın 10 tələbəsi Fransa üzrə 500-dən çox iştirakçı arasında ilk 100-lükdə yer alıb. 1118 iyul tarixlərində Kimya mühəndisliyi ixtisasının 1-ci kurs tələbəsi Ləman Cəlilova (4-cü yer) və Neft-qaz mühəndisliyi ixtisasının 1-ci kurs tələbəsi Rövşən Ələskərov (34-cü yer) UFAZ-ı təmsil etmək üçün Fransanın Avoine şəhərində baş tutan Kangourou beynəlxalq yay riyaziyyat düşərgəsində iştirak edib. Səfər Fransanın Azərbaycandakı Səfirliyi və Azərbaycanda Fransız İnstitutunun (İFA) dəstəyi ilə həyata keçirilib. Strasburq Universitetinin Riyaziyyat və Kompüter Elmləri üzrə müəllimi Loic Cellier: “Mən Ləman Cəlilova və Rövşən Ələsgərovun 11-18 iyul tarixlərində Fransanın Avoine şəhərində baş tutan Kangourou beynəlxalq riyaziyyat müsabiqəsinin yay düşərgəsində və orada keçirilən bütün tədbirlərdə fəal iştirakından olduqca məmnunam. Bu multikultural görüşün rəhbəri olmaq və belə istedadlı, gənc alimlər üçün təcrübə şansı yaratmaq, onlarla birgə düşərgədə vaxt keçirtmək mənim üçün böyük xoşbəxtlik idi.

UFAZ tələbələri müsabiqənin təsisçisi və fəxri prezidenti André Deledicq ilə görüşmək şansı əldə etdilər (hazırda 80 ölkəni və hər il 6,3 milyondan çox iştirakçını bu müsabiqə ətrafında birləşdirir). UFAZ rəhbərliyinə tələbələrin belə bir təcrübəyə qoşulmalarına imkan yaratdıqları, etimad və maliyyə dəstəyi göstərdiklərinə görə təşəkkür edirəm “. UFAZ-ın Kimya mühəndisliyi ixtisasının tələbəsi Ləman Cəlilova: “Bu yeddi günlük düşərgə həm bilik, həm də təcrübə toplamaq baxımından bizim üçün əla şans idi. Bu düşərgə dünyanın hər yerindən gələn insanların mədəniyyətlərini əhatə edir. Bu il Fransa, Türkiyə, Polşa, Tayvan və s. ölkələrdən iştirakçılar var idi. Bu da düşərgənin yalnız riyaziyyatla əlaqəli olmadığını, eyni za-

5 i8l O 60 O a ni ld aInndd uI ns tdruys t|r yO k| t yOakbt ry a2b0r1 29 0 1 9

On April 3, 2019 in the frame of the weeks of Mathematics, UFAZ hosted for the first time the Mathematical Kangourou Competition for its first-year students, thanks to the initiative of Mathematics and Computer Science Professor Loic Cellier from Université de Strasbourg. 10 of our UFAZ students were ranked in the top 100 among more than 500 candidates at the French national level. In order to congratulate them with those excellent results, UFAZ university sent Laman Jalilova (4th place and first girl of the competition), first-year Chemical Engineering and Rovshan Alaskarov (34th in the competition), first-year Oil and Gas Engineering student, to represent UFAZ during the Kangourou international summer mathematics camp 2019 in Avoine (France) during July 11-18 with the support and help of the French Embassy in Azerbaijan and the French Institute. Now that participants are back to Baku, we are sharing warmest feedback from both students and Professor Loic Cellier, initiator and organizer of this competition at UFAZ: Loic Cellier, Mathematics and Computer Science Professor from Université de Strasbourg: “I am very pleased with the participation of Laman Jalilova and Rovshan Alesgerov and their openness and keen interest for all activities offered in the international summer mathematic camp of the Kangourou Sans Frontières (KSF), took place during 11-18 July in Avoine, France. It has been a real pleasure for me, as a head of this multicultural meeting, to organize and live such experiences with a group of young passionate scientists (KSF winners). UFAZ students also had a chance to meet André Deledicq, founder and honorary president of KSF (association now federating 80 countries and more than 6.3 million participants each year). I thank UFAZ Management for their confidence and financial support that allowed students to be part of such an experience.” Laman Jalilova, UFAZ second-year Chemical Engineering student: “First of all, Kangourou Math Camp was a great chance to dive into a seven-days journey of learning and

UFAZ-da | AT UFAZ

manda şəxsiyyət və mədəni müxtəliflik anlayışını təbliğ etdiyini ifadə edir. Gəzinti zamanı düşərgənin bütün iştirakçıları əsl macəra hissi keçirdilər və düşərgəni daha maraqlı etdilər. Fransanın bu bölgəsinin tarixi ilə tanış olmaq və maraqlı yerləri ziyarət etmək çox gözəl idi. Neftqaz mühəndisliyi ixtisasının tələbəsi Rövşən Ələskərov: “Fransa səfəri haqqında ümumi təəssüratım çox yaxşıdır.

Səfərim zamanı istiqanlı insanlarla görüşdüm və Fransanın böyük tarixi və mədəniyyəti ilə tanış oldum. Parisdəki ilk günümüzdə müxtəlif gözəl tikililər, meydanlar və abidələr ilə maraqlandıq. Müəllimimiz Loic Cellier bizə öz ölkəsinin tarixi haqqında məlumat verdi. Avionda Riyaziyyat Yarışmasında dörd komanda (Fransız, Polşa, Türk və Azərbaycan) iştirak edirdi. Düşərgə zamanı biz Château de Villandry, Château de la Loire və digər qalalara baş çəkdik.

“Clos Luce”-da Leonardo da Vinçinin sonuncu evini ziyarət etmək, “La Vienne” çayında kanoedə gəzmək və bir gün Turlar şəhərində olmaq şansını əldə etdik. Axşamlar müxtəlif oyunlar oynayırdıq (abalone, pankart, şahmat və s.) Düşərgə zamanı bir çox dost və fransız dilimi inkişaf etdirmək fürsəti qazandım. Təşkilatçılığa görə UFAZ-a və cənab Loic Cellier-ə təşəkkürümü bildiriəm”. 1994-cü ildən etibarən “Kangourou Sans Frontières” (sərhədsiz Kenquru) Assosiasiyası hər il “Kangourou” beynəlxalq riyaziyyat müsabiqəsini dünyanın dörd bir tərəfində 6 milyondan çox iştirakçı üçün təşkil edir. Bu müsabiqə ilk dəfə 1991-ci ildə fransalı iki müəllim André Deledicq və Jean Pierre Boudine tərəfindən Fransada “Kangaroo” adı altında keçirilməyə başlayıb. İlk dəfə müsabiqəyə 120 min iştirakçı qatılıb. Müsabiqə 21 Avropa ölkəsində “Kangaroo without borders” adı altında keçirilir.

fun as it was full of exciting activities related to both science and enjoyment. This camp does embrace cultures and backgrounds from all over the world: this year there were participants from France, Turkey, Poland, Taiwan, etc. which implies that the camp is not just about the mathematics, but also promotes the understanding of identity and cultural diversity. During the trip, all the participants of the camp had a real sense of adventure which turned the camp into something even more captivating. It was riveting to get to know the history of that region of France and visit breathtaking places such as Château du Clos Lucé - Leonardo da Vinci’s Home in Amboise on the Loire, Château de Chinon, Chateau and Gardens of Villandry, Musée du compagnonnage, Château d’Azay-le-Rideau, etc.; to discover the french game - Pétanque which turned out to be extremely engaging; to paddle a canoe on a 16 km stretch of the rivers Vienne and Loire; all in all, to experience tons of things which will undoubtedly stay with me as the brightest memories from that very summer camp. I would like to thank the French-Azerbaijani University for providing us with such a unique opportunity to become a part of an amazing “Le Kangourou des Mathématiques” Summer Camp in France.

Moreover, I am grateful to our math and computer science teacher, concurrently the organizer of the camp - Loïc Cellier for hospitality, for becoming our travelling companion and being with us from the very beginning till the very end. Visiting Summer Camp in France was a great way to wrap up the first half of the summer in the best way possible! Merci beaucoup et à la prochaine, France!” Rovshan Alasgarov, UFAZ second-year Oil and Gas Engineering student: “My overall impression about France trip is great. I met friendly, helpful and warm-blooded people during my visit. French people have great history and culture. We have been mesmerized with various nice buildings, squares and monuments in our first day in Paris. Mr Loic informed us with their history. Four teams (French, Polish, Turkish and Azerbaijaini) participated in the Math Competition took place in Avion. During camp we visited Château de Villandry, Château de la Loire and other castles. We also visited “Clos Luce” (the last house of Leonardo da Vinci), went canoeing in the “La Vienne” river and spent a day in Tours city.

During the evenings, we usually played various games (abalone,pétanque,chess etc.) During camp I gained a number of friendships and got an opportunity to improve my French.

Everything was great and well-organized, thanks to UFAZ and Mr Loic Cellier.” Since 1994, the association “Kangourou Sans Frontières” (Kangourou without borders) organizes every year the “Kangourou” international mathematics competition for more than six millions of participants all around the world! The Kangourou competition was initiated back in 1991 by two French teachers (André Deledicq et Jean Pierre Boudine) who decided to start the competition in France under the name “Kangaroo” to pay tribute to their Australian friends. In the first edition, 120 000 juniors took part. Ever since the competition has been opened to pupils as well as to senior students, followed by 21 European countries forming altogether “Kangaroo without borders”.

OOk kt yt ay ab br r2 20 01 19 9| |OOi li la an nd dI nI nd du us ts rt yr y 561 9

UFAZ-da | AT UFAZ

Strasburqda təhsil alan UFAZ tələbələri üçün yeni tədris ili başladı!

New academic year kicked off in Strasbourg for UFAZ Exchange students!

2019/2020 tədris ilindən etibarən Azərbaycan-Fransız Universitetinin (UFAZ) 6 tələbəsi Strasburq Universitetində (Fransa) Erasmus + mübadilə proqramı çərçivəsində təhsil alacaq. Sizə artıq Strasburq Universitetində ilk dərsləri başlayan UFAZ-ın Geofizika ixtisasının tələbəsi Jalə Əliyeva ilə müsahibəmizi təqdim edirik:

Starting from 2019/2020 academic year, 6 students of the French-Azerbaijani University will be studying at the University of Strasbourg (France) as an exchange student within the Erasmus+ program. Now that the first classes kicked off, we are sharing warmest feedback from our students, starting from UFAZ fourth-year Geophysical-Geoscience student, Zhala Aliyeva:

1. Strasburqa gələndən sonra nə kimi çətinliklərnən üzləşdiniz?

One should consider that studying abroad is not easy as it comes with challenges and of course problems. I am glad that I did not face such problems that I cannot resolve. But of course being used to studying in English, French is a bit hard to get used to.

Nəzərə almaq lazımdır ki, xaricdə təhsil almaq asan deyil. İnsan mütəmadi olaraq çətinliklərlə üzləşir. Sevinirəm ki, həll edə bilmədiyim problemlərlə üzləşməmişəm. Əlbəttə bütün dərslərimi İngilis dilində keçdiyim üçün hazırda fransız dilinə öyrəşmək bir az çətinlik yaradır.

1. What were the first adaptation/challenges you faced upon your arrival (at university and in general)?

2. What are in your point of view the main differences between the education process in UFAZ and Unistra?

Well, the education system is quite similar to the one in UFAZ because most of the professors are the same. The main difference is that classes in the University of Strasbourg last 2 hours, while in UFAZ they lasted 1h30.

r yk t|y aObkrt y2a0b1r9 2 0 1 9 62 6O0i l |a O n di l Iannddu sI tnrdyu |s t O

UFAZ-da | AT UFAZ

2.

Strasburq Universiteti və UFAZ arasında nə kimi fərqli cəhətlər var?

Təhsil sistemi UFAZ-dakı sistemə tamamilə bənzəyir, çünki əksər müəllimlər eynidir. Əsas fərq Strasburq Universitetində UFAZdan fərqli olaraq bir dərsin 2 saat davam etməsidir.

3.

Tələbəlik həyatı necə davam edir? Hər hansı dərnəyə üzv olmusunuz?

Tələbə həyatı Strasburqda çox zəngindir. Tələbələr üçün müxtəlif fəaliyyətlər mövcuddur. Erasmus tələbələri üçün xüsusi tədbirlərimiz var və bu mənim çox xoşuma gəlir. Bundan başqa şəhərdə kəşf edə biləcəyiniz çox yer var. 50-dən çox fərqli fəaliyyət təklif edən İdman Mərkəzimiz də var.

4.

Bu mübadilə proqramı haqqında ümumi təəssüratlarınız necədir?

Düşünürəm ki, yeni dostlar tapmaq, fransız mədəniyyəti ilə tanış olmaq və buradakı mühiti öyrənmək üçün gözəl fürsətdir.

3. How is your student life going?

Did you join any student clubs, activities?

Student life is very rich in Strasbourg.

There are various activities available for students. We have events special for Erasmus students that I enjoy a lot. Other than that there are many things you can discover in the city. We also have a Sport Center that offers more than 50 different activities.

4.What are your general impressions on this exchange program?

I think it is a wonderful opportunity to make new friends, get to know about French culture and learn the environment in here.

5.What are your future plans?

5.

Gələcək planlarınız nələrdir?

Magistr təhsilimi Fransada davam etdirməyi planlaşdırdığım üçün bu proqram mənim üçün çox yaxşı fürsət oldu. Bu proqram mənə magistratura təhsilindən əvvəl fransız dilində təhsil almaq imkanı yaradacaq və əminəm ki, məni fransız təhsil mühiti ilə tanış edərək öz gələcək fəaliyyətlərimə hazırlaşmağımda kömək edəcək. Üstəlik, mənim sahəm, Geofizika mühəndisliyi təkcə geoloji kəşflərlə məhdudlaşmayan, inkişaf edən peşədir. Bütün karyeram boyu kəşf etmək və araşdırmaq üçün dünyanın müxtəlif bölgələrinə səyahət edəcəm. Xaricdə yaşamağa və fərqli mədəniyyətləri yaşamağa alışmalıyam, çünki peşəm fərqli mühitlərdə yaşamağımı tələb edə bilər. Bunu nəzərə alaraq xaricdə təhsil almaq mənim şəxsi inkişafım üçün çox vacib mərhələdir. UFAZ-ın Geofizika ixtisasının 3-cü kursunda təhsil alan iki tələbəsi Jalə Əliyeva, Murad İldarov və 2-ci kursunda təhsil alan bir tələbəsi Elmira Həsənova 1 semestr ərzində, Kimya ixtisasının 3-cü kursunda təhsil alan bir tələbəsi Məryəm Sideyif-zadə və Kompüter elmləri ixtisasının 3-cü kurs iki tələbəsi Məryəm İsmayılova və Əli Məmmədov 1 il müddətində oxuduqları ixtisaslara müvafiq olaraq Strasburqda fransız dilində təhsil alacaqlar.Qeyd edək ki, tələbələr “Erasmus+” proqramı çərçivəsində Fransanın Strasburq Universitetində təhsillərini fransız dilində davam etdirəcəklər

I have been planning to pursue my Master’s degree in France. Therefore, this program is a great opportunity for me, since I will have an opportunity to study in French before starting my graduate education, and I am sure it will help me to prepare myself for my future endeavors by familiarizing me with the French studying environment. Moreover, my field, Geophysical engineering is an evolving profession which is based on discovering, though not limited to only geological discoveries. Throughout my whole career, I will be traveling to different regions of the World in order to explore, discover and research. I need to get used to living abroad and experiencing different cultures as my profession might require me to live in different environments.

Taking this into consideration, studying abroad is an important milestone for my personal development.

O k tO y ak bt yr a2b0r 1290 |1 9O |i l Oa inl da Inndd u I ns dt ruys t r y6 163

LAYİHƏ | PROJECT

ADNSU-DA GÜNƏŞ ENERJİSİ İSTEHSALINA BAŞLANIB

Elnur Hadıyev Elnur Hadiyev Müasir dövrdə enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində alternativ enerji mənbələrindən (bərpa olunan enerji mənbələrindən) istifadə ən optimal vasitə hesab olunur.

Baxmayaraq ki, bu gün də dünyada əsas enerji daşıyıcısı neft və qaz, kömür kimi yanacaq növləridir. Enerjiyə olan tələbat uzun illərdir bu mənbələr hesabına təmin olunsa da, ancaq dünyanın aparıcı iqtisadi təşkilatları, ekspertlər açıq şəkildə bəyan edirlər ki, bu mənbələr tükənib sona çatacaq və proses artıq gedir. Hər halda bu, enerjinin tükənmə təhlükəsi ilə bağlı ciddi çağırışdır və bütün dünyanı alternativliyə - bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadəyə səsləyir.

Xatırladaq ki, bərpa olunan enerji mənbələri əsasən “günəş”, “külək”, “geotermal”, “hidroenerji”, “biokütlə” və “dalğa” enerjiləri kimi qruplaşdırılır. Bunlar təbii mənbələrdən əldə edilə bilən və özünü daim yeniləyən enerji mənbəyidir. Dünyanın inkişaf etmiş ölkələri, ABŞ, Yaponiya, Çin və Avropanın iqtisadi baxımdan öndə gedən bir neçə dövləti ötən əsrin son illərindən başlayaraq bu

64 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

In the modern world, the use of alternative energy sources (renewable energy sources) is the most optimal tool for ensuring energy security. Although today the main energy carriers in the world are oil, gas and coal. Despite the fact that the demand for energy has been provided by these sources for many years, the world’s leading economic organizations, experts openly declare that these sources will be depleted. And this process has already begun. In any case, this is a serious challenge to the threat of energy depletion and a call to the world to use alternatives - renewable energy sources.

Notably, renewable energy sources are mainly grouped as “solar”, “wind”, “geothermal”, “hydropower”, “biomass” and “wave” energy. These are energy sources that can be obtained from natural sources, constantly renewing themselves. The USA, Japan, China and several economically developed European countries have been paying special attention to this area since the end of the last century and have begun to implement specific projects. Although

LAYİHƏ | PROJECT

THE PRODUCTION OF SOLAR ENERGY HAS BEGUN AT ASOIU sahəyə xüsusi diqqət ayırdılar, konkret layihələrin icrasına start verdilər. İlkin mərhələdə bir qədər çox maliyyə tələb edən və müasir texnolgiyaya əsaslanan enerji təchizatı olsa da, ənənəvi resursların təbii ehtiyatlarının azalması və bərpa olunmaması, habelə yanacaq növlərinin qiymətlərinin qeyri-stabil və dəyişkənliyi, eyni zamanda bunlardan istifadənin ekoloji tarazlığın pozulmasında mühüm rol oynaması ildən-ilə bərpa olunan enerji mənbələrinə marağı artırmaqdadır. Ona görə də illər yeniləndikcə və enerji mənbələri tükəndikcə bu mövzu daha da aktuallaşır, ciddi müzakirə predmetinə çevrilir. Əsas enerji mənbələri kifayət qədər zəngin olan ənənəvi təbii ehtiyatlar olsa da, digər inkişaf etmiş ölkələr kimi, Azərbacanda da alternativ və bərpa olunan enerji və ondan səmərəli istifadəyə xüsusi diqqət ayırır. Təsadüfü deyildir ki, bu məqsədlə Prezident İlham Əliyevin 01 fevral 2013-cü il tarixli Fərmanı ilə Azərbaycan Respublikasının Alternativ və Bərpa Olunan Enerji Mənbələri üzrə Dövlət Agentliyi yaradılıb. Agentlik ötən bir neçə il ərzində ölkədə alternativ enerji təchizatı ilə bağlı kifayət qədər işlər də görüb.

Bu gün Azərbaycanda bu sahə həm də bir elm sahəsi kimi tədqiq edilir. Ayrı-ayrı universitetlərdə, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində (ADNSU) alternativ enerjidən istifadə mexanizmləri, əhəmiyyəti və digər perspektivləri ilə bağlı tədris genişlənir, yeni təşəbbüslər yaranır. Ölkənin qabaqcıl ali təhsil ocaqlarından biri olan ADNSU-da bu ildən günəş enerjisindən istifadə olunmağa başlanılıb. Aparılan innovativ xarakterli elmi-tədqiqat layihələrini dəstəkləmək, yaradıcı elm kollektivlərinin elmi fəaliyyətini stimullaşdırmaq, onlara əlavə yaradıcılıq imkanı yaratmaq məqsədi ilə ADNSU-nun Elm Mərkəzinin elan etdiyi “Universitet qrantı” müsabiqəsinin 6 qalibindən biri “Alternativ enerji mənbələri əsasında ADNSU-nun tədris və inzibati binalarında hibrid enerji təchizatı sisteminin işlənməsi” mövzusu olub. Layihəyə uyğun olaraq bu il avqust ayından universitetdə günəş enerjisindən istifadə olunmağa başlanılıb. Universitetin Energetika fakültəsinin dekanı, dosent Zakir Həsənov günəş enerjisindən istifadə haqqında danışarkən bildirdi ki, universitetdə quraşdırılan 8 ədəd günəş paneli enerji təchizatı baxımından çox sərfəli və əlverişlidir. Artıq bir neçə aydır ki, universitetin həyat sahəsinin bir hissəsini günəş panellərindən aldığımız enerji vasitəsi ilə işıqlandırırıq. Günəş panellərindən alınan

at the initial stage it is cost-effective and based on modern technologies, the reduction and non-renewal of natural reserves of traditional resources, unstable fuel prices, as well as their role in upsetting the ecological balance cause an increase in interest in renewable energy sources.

Therefore, as the energy sources run out over the years, this topic becomes more relevant and develops into a subject of serious discussion.

Although energy sources are sufficiently abundant Azerbaijan, like other developed countries, pays special attention to alternative and renewable energy and its efficient use. It is no coincidence that the State Agency for Alternative and Renewable Energy Sources of the Republic of Azerbaijan was established by the Decree of President Ilham Aliyev dated February 1, 2013. The agency has done enough work on alternative energy supplies in the country over the past few years.

Today, this field is being studied in Azerbaijan as a science too. The study about alternative energy usage mechanisms, its importance and other perspectives is expanding in Azerbaijan State Oil and Industry University (ASOIU) and in other different universities. New initiatives are emerging. The solar energy usage has begun at ASOIU, one of the country’s leading universities from this year. To support innovative research projects, stimulate the scientific activity of creative science collectives and to create additional creative opportunities for them, one of the 6 winners of the “University Grant” competition announced by the ASOIU’s Science Center was “Development of hybrid power supply system in educational and administrative buildings of ASOIU based on alternative energy sources”.

According to the project, from August this year, the university started using solar energy. Speaking about the use of solar energy, the Dean of the University’s Faculty of Energy, Zakir Hasanov, noted that the 8 solar panels installed at the university are very affordable and profitable. For several months now, we have been lighting some of the university’s yards with the energy we get from solar panels. The constant voltage from solar panels is being treated by an inverter and straightly directed to use. Depending on the number of sunny days, 3-6 kWh of energy per day is collected, which is a great energy for the lighting system. The energy accumulated during the hot sumO k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 65

LAYİHƏ | PROJECT sabit gərginlik invertr vasitəsi ilə emal olunub bir başa istifadəyə yönəldilir. Günəşli günərin sayından asılı olaraq hər gün 3-6 kv saat enerji toplanır ki, bu da işıqlandırma sistemi üçün böyük enerjidir. Bəzən isti yay günlərində toplanılan enerji bir neçə gün universitetin müəyyən hissəsinin işıqlandırımasına çatır.

Z.Həsənov layihə ilə bağlı gələcək planlardan da danışdı. Qeyd etdi ki, məqsədimiz bu layihəni daha da genişləndirmək, yaxın gələcəkdə bu panellərin sayını, cihazları artırmaqla universitetin bütün işıqlandırma sistemini, Azİİ Elektron Kitab Evinin enerji təchizatını, elektromexanika kafedrasının bütün laboratoriyalarını günəş panellərindən alınan enerji vasitəsi ilə təmin etməkdir. Dekan söhbət zamanı onu da vurğuladı ki, biz hazırda bu sahə üzrə kadr hazırlayırıq. Bu panellər və aidiyyəti avadanlıqlar eneji istehsal etməklə yanaşı, həm də tədris-laboratoriya qurğusudur. Bu imkandan praktiki olaraq faydalanmaqla tələbələrə bu sahədə daha peşəkar təhsil vermək mümkün olacaq. Alternativ və Bərpa Olunan Enerji Mənbələri üzrə Dövlət Agentliyi və digər aidiyyəti

66 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

mer days can light up some parts of the university for a few days.

Hasanov also spoke about future plans for the project. He noted that our goal is to further expand this project, to provide the entire university lighting system, the power supply of the AzII E-House, and all the laboratories of the Department of Electrical Engineering from solar panels by increasing the number of these panels in the near future.

During the conversation, the dean also noted that we are currently training more qualified staff in this field. These panels and related equipments are not only power generators but also a teaching and laboratory facilities. Taking advantage of this opportunity will give students a more professional education in this area. The State Agency for Alternative and Renewable Energy Sources and other related organizations are looking forward qualified staff from ASOIU. In addition to theoretical knowledge, practical knowledge is essential for the formation of a specialist.

Today, ASOIU has a master’s degree in alternative energy,

LAYİHƏ | PROJECT

müəssisələr ADNSU-dan ixtisaslı kadrlar gözləyirlər. Peşəkar mütəxəssisin formalaşması üçün tədris zamanı nəzəri savadla yanaşı, praktiki bilgilər mütləqdir. Bu gün ADNSU-da alternativ enerji ilə bağlı magistr səviyyəsində ixtisas var, konkret bu sahə üzrə mütəxəssislər hazırlanır.

where specialists in this field are trained.

It should also be noted that ASOIU is expanding its ties both with local and international organizations in this area. Cooperation issues were recently discussed on our topic with Inonu University, one of the leading universities in Turkey. Notably, the Inonu University, a leading figure in this field, provides 30% of its energy supply through alternative energy sources.

Onu da xatırladaq ki, ADNSU bu sahədə yerli təşkilatlarla yanaşı, beynəlxalq əlaqələrini də genişləndirir. Bu yaxınlarda Türkiyənin çox nüfuzlu universitetlərindən biri olan İnönü Universiteti haqında danışdığımız mövzu ilə bağlı əməkdaşlıq məsələləri müzakirə olunub. Qeyd edək ki, bu sahədə kifayət qədər öndə olan İnönü univeristeti öz enerji təchizatının 30 faizini alternativ enerji mənbələrindən alınan enerji vasitəsi ilə ilə təmin edir.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 67

BİZİM MƏZUN | OUR ALUMNI

GEOLOGİYA ELMİNİN ƏLİƏŞRƏF ƏLİZADƏ SƏHİFƏSİ ALIASHRAF ALIZADE’S PATH OF GEOLOGICAL SCIENCE Günel Cəlalqızı Gunel Jalalgizi

Deyirlər ki, insanın əməlləri əvvəlcədən Tanrı tərəfindən müəyyən edilir və hər kəsin bəxtinə “bir alın yazısı” düşür.

Kimi musiqi, incəsənət və ədəbiyyat sahəsində öz dahiyanə əsərlərini yaradır, kimi tibdə yenilik edir, kimisi texniki sahədə yeni kəşfə imza atır, kimi isə görkəmli elm, mədəniyyət, siyasi xadim qismində nəsillərin yaddaşında qalır. Həyatının mənasını elmdə, faydalı işlərdə taparaq bütövlükdə xalqının tərəqqisinə böyük töhfələr verən zəngin mənəviyyat sahibləri bu mənada seçilmiş insanlardır. Görkəmli geoloq-alim 68 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

They say that the deeds of human are predetermined by God, and each person has their own destiny . Some of them creates their own genius work in music, art, and literature, some make innovations in medicine, some in the technical area, and some are remembered as a prominent figure in science, culture, and politics. In this sense, the distinguished people are those contributing to the progress of their people, possessing rich spirituality. Asthe prominent geologist-scientist Aliashaf Abdulhuseyn oglu Alizadeh. Yes, today A.Alizadeh is

BİZİM MƏZUN | OUR ALUMNI

ƏliƏşrəf Əbdülhüseyn oğlu Əlizadə kimi. Bəli, bu gün Ə.Əlizadə həqiqi alim, elm fədaisi və xalqına, millətinə fayda verən şəxsiyyət kimi Azərbaycan xalqının xatirəsindədir və bundan sonra da sevgi və sayqı ilə xatırlanacağına şübhə yoxdur.

Bioqrafiyasına elm və zəhmətin xas olduğu görkəmli alim Ə.Əlizadə 1911-ci il aprelin 24-də Şamaxı şəhərində ziyalı ailəsində doğulub. 1924-cü ildə Ələşrəf Əlizadə Bakıda I dərəcəli məktəbi bitirdikdən sonra 18 saylı pedaqoji təmayüllü məktəbə daxil olur. Məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan SSR Xızı rayonunun Zərgərli kəndində I dərəcəli məktəbə müdir təyin edilir və 1928-1929-cu tədris ilində orada çalışır. 1929-30-cu tədris ilində Suraxanı kəndində “Savadsızlığı ləğvetmə” məntəqəsində tədrisə cəlb olunur. 1930-cu ildə Azərbaycan Sənaye İnstitutunun (indiki ADNSU) geoloji-kəşfiyyat fakültəsinə daxil olur. 1933-cü ildən isə «Azneftkəşfiyyat» trestində müstəqil geoloji tədqiqat işləri aparmağa başlayır.

O, çöl və mədən geologiyası üzrə Azərbaycan dilində ilk dərslik vəsaitlərinin müəllifidir. 1937-ci ildə “Çöl geologiyasına dair qısa rəhbərlik”, 1938-ci ildə isə “Çöl və mədən geologiyasına dair qısa rəhbərlik” kitablarını tərtib edib. O, 1961ci ildə M.S.Babayevlə birlikdə Azərbaycan dilində “Ümumi geologiya” dərs vəsaitini nəşr etdirib.

1934-1942-ci illərdə “Azneftkəşfiyyat” trestinin “Geoloji Axtarış Kontorunda (GAK)” geoloq, böyük geoloq, baş geoloq və direktor, 1939-cu ilin yanvarından “Azgeoltrest”in Küryanı ovalığı və Gəncə rayonunun kəşfiyyatı üzrə idarəsinin müdiri vəzifələrində işləyən gənc alim Azərbaycanın bir çox rayonlarında – Dəvəçi, Qonaqkənd, Şamaxı, Şəmkir və Gəncədə, daha sonra Naxçıvan Muxtar Respublikasında geoloji axtarış işləri aparıb.

Yeni neft yataqlarının kəşf edilməsindəki uğurlu işlərinə görə Ə.Əlizadə 1940-cı ildə Xalq Neft Komissarlığının “Əlaçı” döş nişanı, 1942-ci ildə isə neft hasilatının artırılmasındakı xidmətlərinə, müdafiə səciyyəli neft məhsullarının və döyüş sursatlarının istehsalında hökumətin tapşırıqlarını yerinə yetirdiyinə görə Lenin ordeni ilə təltif edilib. ƏliƏşrəf Əlizadə 1942-ci ilin oktyabrından 1946-cı ilin aprelinə kimi partiya işlərində çalışıb – əvvəlcə Azərbaycan KP Bakı şəhər Komitəsinin katibi, sonra isə Azərbaycan KP MK-nın ikinci katibi vəzifələrində işləyib. Görkəmli alimin bu illərdə yerinə yetirdiyi işlərin nəticələri partiya və hökumət tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. Yeni neft yataqlarının kəşf edilməsinə, istismarına görə 1943-cü ildə bir qrup mühəndislə birlikdə Stalin mükafatına (sonradan SSRİ Dövlət mükafatına) layiq görülüb və ona ikinci dəfə Lenin ordeni verilib.

1944-cü ildə Ə.Əlizadə Azərbaycanın Maykop lay dəstəsinə həsr etdiyi çox sanballı elmi tədqiqat işini başa çatdırıb. Və hətta o bu işini doktorluq dissertasiyası kimi açıq müdafiə edib. SSRİ Elmlər Akademiyasının Azərbaycan Filialı İ.M.Qubkin adına Geologiya İnstitutunun elmi şurasının qərarına əsasən, ona birbaşa geologiya-mineralogiya elmləri doktoru elmi dərəcəsi verilib və həmin ildə də SSRİ Ali Attestasiya Komissiyası (AAK) tərəfindən təsdiq olunub. 1945-ci ildə isə o

remembered by Azerbaijani people as a true scientist, science fellow and a person who contributed his people and nation, and there is no doubt that he will be remembered with love and respect.

An outstanding scientist and geologist Alashraf Abdulhuseyn oglu Alizadeh was born on April 24, 1911 in Shamakhi. In 1924 Alashraf Alizadeh finished Baku school with first degree, went to school number 18 with pedagogical bias. Previously, he taught at the Azerbaijani language in Russian school, then worked as an extra in the Central Office of Statistics of the Azerbaijan SSR. After finishing secondary school, he was appointed director of the school in Zergerli village of Khizi region of Azerbaijan SSR. He worked here for the period 1928/1929 academic year. In the 1929/1930 academic year, he taught in “Abolishment of literacy” in the village of Surakhani. In 1930 he entered the Tbilisi Polytechnic Institute. Since 1933 he began to conduct independent geological research in the trust “Azneftkəşfiyyat”.

Alizadeh is the author of the first textbook on the field of geology in Azerbaijani language. He prepared the book “Quick Guide for Field Geology” in 1937, and in 1938 - “Quick Guide to the Field Geology” In 1961 along with M.S.Babayev published a textbook “General Geology” in the Azerbaijani language.

In the years 1934-1942 he worked in Geological Exploration Trust office “Azneftkəşfiyyat” as geologist, senior geologist, chief geologist and director, and since January 1939 - Head of the Office of Intelligence Kura lowlands and the Ganja region “Azgeoltrest”, conducted exploration work in many regions of Azerbaijan - Davachi, Gonagkend, Shamakhi, Ganja, Shamkir, and then in the Talysh mountains and the Nakhchivan Autonomous Republic.

In 1940 Alizadeh was awarded the badge “Excellence” of the People’s Commissariat for the successful work in the discovery of new oil fields, and in 1942 for his services to increase oil production, the government for the implementation of tasks in the production of petroleum products and the defensive nature of ammunition - the Order of Lenin.

Alashraf Alizadeh from October 1942 to April 1946 worked in the party - first secretary of the Baku City Committee of Communist Party of Azerbaijan, and then second secretary of the Communist Party of Azerbaijan. The results of the work carried out by outstanding scientist in those years, were highly appreciated by the party and the government. In 1943, for the discovery and exploitation of new oil fields, he and his team were awarded the Stalin Prize (later the State Prize of the USSR) and the second time he was awarded the Order of Lenin. In 1944, Alizadeh completed his weighty scientific research on the formation of the Maikop suite Azerbaijan.

According to experts, the scientific work performed meets all the requirements of the doctoral thesis, and Alizadeh publicly

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 69

BİZİM MƏZUN | OUR ALUMNI

“Neft və qaz yataqlarının geologiyası” kafedrasının professoru elmi adını alıb.

1945-ci il martın 27-də Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin qərarına əsasən, Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının ilk 15 həqiqi üzvü sırasına Ə.Əlizadənin də adı daxil edilib. 1946-cı ildə Böyük Vətən müharibəsindən sonra respublikanın neft sənayesinin yüksəldilməsi üçün Ə.Əlizadə “Azneft ” birliyinə rəis təyin edilib və bu vəzifədə 1948-ci ilə kimi işləyib. 1946-cı ildə isə ikinci dəfə Stalin mükafatına layiq görülüb. Ə.Əlizadə dəfələrlə Bakı şəhəri rayon sovetlərinin və Bakı sovetinin deputatı seçilib, 1946-cı ildə isə SSRİ Ali Sovetinin, 1961-ci ildən uzun müddət Bakı Sovetinin deputatı olub.

1946-1948-ci illərdə Azərbaycan KP Bakı Komitəsi Plenumunun üzvlüyünə namizəd, 1963-cü ildən isə uzun müddət Plenumun üzvü olub.

1948-ci ildə Azərbaycanda axtarış-kəşfiyyat işlərini genişləndirmək məqsədilə yeni “Azneft-kəşfiyyat” birliyi yaradılır və Ə.Əlizadə birliyə rəis təyin edilir.

Zəngin ictimai və işgüzar fəaliyyəti ilə seçilən Ə.Əlizadə 1950-ci ildə Türkmənistan Dövlət Universitetinə (TDU) dəvət olunur və orada geologiya kafedrasının müdiri təyin edilir. Alim 1950-1954-cü illərdə TDU-da işləməklə yanaşı, SSRİ EA Türkmənistan filialında faydalı qazıntılar sektorunun müdiri vəzifəsində tədqiqatlar aparır. 1954-cü ildə isə yenidən Bakıya qayıdır və Azərbaycan Sənaye İnstitu-

70 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

defended his work as a doctoral thesis. By decision of the Academic Council of the Institute of Geology behalf I.M.Gubkin of the Azerbaijan Branch of Academy of Sciences of the USSR he was awarded the academic degree of the doctor directly geological-mineralogical sciences, which in the same year, was confirmed by the Higher Attestation Commission (HAC) of the USSR. Alizadeh in 1945 was awarded the title of professor of the department of geology of oil and gas fields.

March 27, 1945 according to the decision of the Council of People’s Commissars of Azerbaijan SSR, Alizadeh name was also included among the first 15 full members of the Academy of Sciences of Azerbaijan SSR. In 1946, after World War II to improve the oil industry of the Republic Alizadeh was appointed head of the association “Azneft ”, and held that post until 1948. For the development of small-sized Electric perforator Alizadeh in 1946 for the second time was awarded the Stalin Prize.

Alizadeh was repeatedly elected a deputy of the city council of the District of Baku and the Baku Council, and in 1946 deputy of the Supreme Soviet of the USSR, since 1961, for a long time was a member of the Baku Council. In 1946-1948, was a candidate for the Plenum of the Baku Committee of the Azerbaijan Communist Party member, and since 1963, a long time - a member of the Plenum.

In 1948, in order to expand exploration in Azerbaijan was established association “Azneft-intelligence”, and Alizadeh appointed the chief association.

BİZİM MƏZUN | OUR ALUMNI

tunun (indiki ADNSU) “Neft və qaz yataqlarının geologiyası və kəşfiyyatı” kafedrasında professor vəzifəsində çalışır.

1959-cu ilin avqust ayında Ə.Əlizadə neft hasilatı üzrə Azərbaycan Elmi Tədqiqat İnstitutuna direktor təyin edilir. O, neft və qaz yataqlarının kəşfiyyatı, qazılması və işlənilməsi, neft və qazın texniki və texnoloji baxımdan çıxarılması sahəsi ilə bağlı elmi axtarışlarda çox ciddi, köklü dəyişikliklər həyata keçirib, institutun adı dəyişdirilərək Azərbaycan Neft Sənayesinin Elmi Tədqiqat və Layihə İnstitutu (AzNSETLİ) adlandırılıb.

Akademik Ə.Əlizadə bura 17 il rəhbərlik edir. O, 1962-ci ildə Ümumittifaq Paleontologiya Cəmiyyətinin (ÜPC) üzvü seçilib.

Akademikin demək olar ki, bütün fəaliyyəti Azərbaycanın neft sənayesinin inkişafı ilə bağlı olub. Ə.Əlizadə beynəlxalq, ümumittifaq konqreslərdə, konfranslarda, simpoziumlarda, sessiya və müşavirələrdə elmi məruzələrlə çıxış edib, bir çox elmi şuraların, komissiya və redaksiya heyətlərinin üzvü seçilib. Ə.Əlizadənin xidmətləri Sovet hökuməti tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. O, iki dəfə Stalin Mükafatı və Lenin ordeni, Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni, “Şanlı əmək”, “Qafqazın müdafiəsinə görə” medalları, “Sosializm yarışı əlaçısı” nişanı və Fəxri Fərmanlarla təltif olunub.

Akademik Ə.Əlizadə regional geologiyanın, tektonikanın və neft geologiyasının müxtəlif problemlərinə aid 600-dən artıq elmi əsərin, keçmiş SSRİ-nin və Azərbaycan Respublikasının neftqazlılığına və tektonikasına aid dərc edilmiş bir sıra xəritə və atlasların müəllifidir.

“Bir alimin ölümü, bir aləmin ölümüdür deyirlər”. Bütün həyatını elmin tədqiqinə, təbliğinə həsr edən alim, müəllim, ictimai xadim, akademik Ələşrəf Əlizadə 22 mart 1985-ci ildə Bakı şəhərində vəfat edib və Fəxri Xiyabanda dəfn olunub. Bu gün görkəmli alimin adının əbədiləşdirilməsi istiqamətində bir sıra işlər görülüb. AMEA tərəfindən “Akademik Ələşrəf Əlizadə adına mükafat” təsis edilib, Bakı küçələrindən birinə akademikin adı verilib və 2011-ci ildə görkəmli alimin 100 illik yubileyi ölkə səviyyəsində geniş qeyd olunub.

In 1950, Alizadeh received an invitation to the Turkmen State University (TSU), where he was appointed head of the Department of Geology. In 1950-1954, along with TSU activities conducted research, being at the post of head of the sector of mineral resources in the Turkmen Branch of the USSR Academy of Sciences. In 1954, Alizadeh returned to Baku and worked as a professor in the department of geology and exploration of oil and gas deposits of the Azerbaijan Industry Institute.

In August 1959 Alizadeh was appointed director of Azerbaijan Scientific-Research Institute of Oil Production. They were carried out serious, fundamental changes in exploration, drilling and development of oil and gas fields, oil and gas production from the technical and technological point of view. The Institute was renamed the Research and Design Institute of Oil Industry of Azerbaijan (AzNSETLİ). Academician A. Alizadeh led AzNSETLİ 17 years. Alizadeh in 1962 was elected a member of the All-Union Paleontological Society (APO).

All the activities of Academician A. Alizadeh have been associated with the development of oil industry of Azerbaijan. Alizadeh has performed with scientific reports in international, all-union congresses, conferences, symposia, sessions and meetings, was a member of commissions and editorial boards of several scientific councils. Merits of Alizadeh were highly appreciated by the Soviet government. He has twice been awarded the Stalin Prize and the Order of Lenin and the Order of the Red Banner of Labor, medals “The valiant work”, “For defense of the Caucasus”, “Excellent socialist competition” and honorary diplomas.

Academician A. Alizadeh is the author of over 600 scientific papers on various issues of regional geology, tectonics and petroleum geology, as well as a number of maps and atlases for oil-gas and tectonics of the former Soviet Union and the Republic of Azerbaijan.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 71

SƏRGİ | EXIBITION

Günel Cəlalqızı Gunel Jalalgizi

Azİİ e- Kitab Evinin uğuru The success of AzII e-book house

“Kitab həyatın aynasıdır” deyirlər. Doğrudan da, bəşəriyyətin ən mütərəqqi kəşfi olan kitab insanları mənən zənginləşdirir, əqidəsini və həyat yolunu formalaşdırır. İnternetin və müxtəlif sosial şəbəkələrin populyar olduğu bir zamanda kitab strateji əhəmiyyətini itirməyib və ölkəmizdə də kitabxanaların fəaliyyəti və gənclərin mütaliəyə marağı diqqətdə saxlanılan vacib məsələlərdəndir. Bu baxımdan paytaxt Bakıda ənənəvi olaraq keçirilən Kitab-sərgi yarmarkaları təkcə ali təhsil müəssisələrinin kitabxanalarının, kitab evlərinin və nəşriyyatların təbliği ilə məhdudlaşmır eyni zamanda kompleks təbliğat xarakteri daşıyır.

Sentyabrın 27-də ölkə həyatının ən əlamətdar mədəni tədbirlərindən sayılan Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin paytaxtda 6-cı dəfə təşkil etdiyi kitab-sərgi yarmarkası yenidən qapılarını kitabsevərlərin üzünə açdı. Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin (ADNSU) Azİİ e- Kitab Evi də Bakı İdman Sarayında keçirilən VI Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkasında iştirak edib..

Böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin 650-illiyinə həsr olunmuş sərginin açılış mərasimində çıxış edən Mədəniyyət naziri Əbülfəs Qarayev bu ilki sərgiyə olan böyük maraqdan 72 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

“The book is a mirror of life” they say. Really, the book of mankind’s most advanced discovery enriches people’s morality and forms the faith and way of life. Although the internet and various social networks are popular, the book has not lost its strategic importance and activities of libraries and youth interest in reading are also important issues in our country. From this point of view, the book fairs traditionally held in Baku, is not only limited to the promotion of universities’ libraries, book houses and publishing houses, it also has a complex nature of propaganda. Book Fair fairs are not only limited to the promotion of libraries, book houses and publishing houses of higher education, but are also complex propaganda.

The International Book Fair, organized in Baku for the sixth time by the Ministry of the Culture of Republic of Azerbaijan, opened its doors to booklovers on September 27. AzII e-book house also took part in the VI International Book Fair held at Baku Sports Palace.

At the opening ceremony dedicated to the 650th anniversary of great poet Nasimi the Minister of Culture Abulfas Garayev spoke about the great interest in this year’s exhibition and highlighted the orders of President Ilham Aliyev to enrich the

SƏRGİ | EXIBITION

söz açıb və ölkədə kitabxanaların zənginləşdirilməsi istiqamətində Prezident İlham Əliyevin sərəncamlarından danışıb. Nazir həmçinin “biz çalışmalıyıq ki, gənclərimizə kitabı sevdirək. Azərbaycanda onlarla nüfuzlu nəşriyyatlar fəaliyyət göstərir. Ölkəmiz bu il Moskvada keçirilən Kitab yarmarkasında Qran-pri qazanıb.

Azərbaycan kitabı artıq 6-cı dəfədir ki, öz qapılarını xarici qonaqlara açıb. Bu sərgidə Azərbaycandan 80, 22 xarici ölkədən isə 40 nəşriyyat iştirak edir. Azərbaycan mədəniyyəti durmadan inkişaf edir. Bu inkişafı fəxrlə gələcəkdə də davam etdirəcəyik’’,-deyə nazir bildirib .

Sərgi ilə bağlı təəssüratlarını bölüşən Baş Nazirinin müavini Əli Əhmədov iştirakçıları kitab bayramı münasibətilə təbrik edib və ölkəmizdə artıq ənənə halını alan belə sərgilərin keçirilməsinin əhəmiyyətindən danışıb. Sərgidə ADNSU-nun stendi ziyarətçilərin marağına səbəb olub. Azİİ e- Kitab Evinin 100-dək kitabının nümayiş etdirildiyi stenddə sərgi iştirakçılarına uniersitet və Azİİ e-kitab evi haqqında məlumat verilib. Sərgidə nümayiş olunan kitablar arasında ulu öndər Heydər Əliyevin irsi, qədim əlyazmalar, miniatür kitablar, neft və sənayenin digər sahələrini əhatə edən kitablar, o cümlədən ADNSU-nun “Oil and İndustry” jurnalı nümayiş olunub. Bundan əlavə stenddə Azİİ e- Kitab Evi haqqında geniş video təqdimat nümayiş olunub.

Azİİ e-kitab evinin direktoru Səlahət Mahmudova ölkə həyatında uğurlu layihə kimi özünü təsdiqləyən VI Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkasında ADNSU-nun artıq 4-cü dəfə iştirak etdiyini diqqətə çatdırıb. Sərginin universitet üçün əhəmiyyətindən danışan S.Mahmudova qeyd edib ki, stenddə yerləşdirilən kitablar və kitabxana haqqında video təqdimat vasitəsilə iştirakçılarda həm univeritet haqqında fikir formalaşır, həm də ADNSU-nun mətbu orqanı “Oil and İndustry” jurnalı vasitəsilə daha dolğun məlumat vermək olur.

ADNSU-nun kitab stendi yerli ziyarətçilərlə yanaşı, əcnəbilər, ziyalılar, millət vəkilləri və bir çox tanınmış şəxslər tərəfindən də ziyarət edilib və maraqla qarşılanıb.

Sərgidə iştirak edən Millət vəkili, ADNSU-nun professoru Hüseynbala Mirələmov beynəlxalq əhəmiyyətli sərigidə universitetin iştirakını yüksək qiymətləndirib və Azİİ-nin əvvəlki nüfuzunu bərpa etməsi yönündə aparılan islahatlardan söz açıb. Azİİ e-kitab evinin zəngin kitab fonduna malik olduğunu deyən H.Mirələmov sərgidə nümayiş olunan tarixi və miniatür kitabların əhəmiyyətinə toxunub.

ADNSU-nun kitab stendi ilə tanış olan Millət vəkili, yazıçı, jurnalist Aqil Abbas qeyd edib ki, stenddəki kitablar vasitəsilə ali təhsil müəssisəsinin tarixi, bu günü və sabahkı inkişaf səviyyəsi ilə bağlı fikir almaq olur. Ölkənin ən köklü ali təhsil ocağı olan ADNSU-da belə zəngin və müasir standartlara uyğun kitabxananın olmasından qürur duyduğunu deyən A.Abbas stenddə nümayiş olunan Azad Mirzəcanzadəyə həsr olunan kitabın qiymətli mənbə kimi dəyərindən danışıb.

3 gün davam edən sərgi-yarmarka çərçivəsində yerli və xarici nəşrlərin nümayişi və satışı ilə yanaşı, bir sıra tədbirlər, kitab təqdimatları, müəlliflərlə görüşlər və imza günləri keçirilib. Sərginin qaydalarına əsasən sərginin son günü iştirakçılar arasında seçilmiş qaliblərə “Ən yaxşı nəşriyyat”, “Ən yaxşı kitab” mükafatları təqdim olunub. Sərginin sonunda ADNSU-nun stendi də VI Bakı Beynəlxalq Kitab-sərgi yarmarkasının diplomuna layiq görülüb.

libraries in the country. The minister also noted that, “ We must try to make our young people love the book. There are dozens of reputable publishing houses in Azerbaijan. Our country won the Grand Prix at the Book Fair in Moscow this year. The book of Azerbaijan has opened its doors to foreign visitors for the 6th time. The exhibition attended 80 publications from Azerbaijan and 40 publications from 22 foreign countries. Azerbaijani culture is constantly evolving. We will proudly continue this development in the future, ‘’ the minister said.

Sharing his impressions about the exhibition, Deputy Chairman and Executive Secretary of the ruling New Azerbaijan Party Ali Ahmadov congratulated the participants on the occasion of the book holiday and spoke about the importance of holding such exhibitions which had already turned into a tradition in our country. 100 books of AzII e-Book House was demonstrated at the exhibition. The demonstrated books include Heydar Aliyev’s heritage, ancient manuscripts, miniature books, and books covering other areas of oil and industry, as well as, ASOIU’s “Oil and Industry” journal. Besied that an extensive video presentation about the AzII e-Book House was shown on the stand.

Director of the book house Salahat Mahmudova noted that ASOIU is already participating in the VI Baku International Book Fair for the fourth time, which has proven itself as a successful project in the country. Speaking about the importance of the exhibition for the university, S.Mahmudova said that through the presentation of books and the library’s video presentation on the stand, participants will have an idea of the university as well as more comprehensive information with the help of ASOIU’s press body “Oil and Industry” magazine.

Along with local visitors ASOIU’s book stand was visited and welcomed by foreign visitors, intellectuals, deputies and many well-known people.

Huseyinbala Miralamov, Member of the Parliament, professor of ASOIU, highly appreciated the university’s participation in the international exhibition and spoke about the reforms undertaken to restore the previous reputation of the AzII. Saying the rich book fund of the AzII e-book house, H.Miralamamov touched upon the importance of historical and miniature books shown at the exhibition.

Member of Parliament, writer, journalist Agil Abbas became acquianted with ASOIU’s book stand and said that the books on the stand can get insights into the history, present and future development of the university. Telling his pride of having such a rich and up-to-date library of ASOIU, the country’s most prestigious university. A. Abbas spoke about the great value of the book dedicated to the Azad Mirzejanzadeh as a valuable source.

Within the 3 day fair, along with the demonstration and sale of local foreign publication, were held a number of events, book presentations and meetings with authors. According to the rules of the fair the winners of the contest are awarded the “Best Publishing” and the “ Best book” prizes on the last day of the fair. At the end of the exhibition ASOIU’s stand was awarded with diploma of the VI Baku International Book Fair O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 73

Azİİ e-kitab evi | Azİİ e-book house

Azİİ Elektron Kitab Evinin fonduna daxil olan yeni kitablar 1

Azərbaycan iqtisadi inkişafının Heydər Əliyev strategiyası. Elmi redaktor Ədalət Muradov.

Monoqrafiya, 2019. 328 s.

Heydar Aliyev’s strategy of economic development of Azerbaijan”. Scientific editor Adalat Muradov.

Monograph, 2019, p 328.

Monoqrafiyada əsas Ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən uğurla inkişaf etdirilən Azərbaycanın iqtisadi inkişaf strategiyasının mahiyyəti,ümumi və xaraterik cəhətləri,prioritetləri,müasir dövrdə ölkəmizin dinamik və davamlı soaial-iqtisadi inkişafının amilləri inkişaf perspektivləri təhlil olunur.

The monograph analyzes the essence, general and characteristic features, priorities of the strategy of economic development of Azerbaijan, dynamic and sustainable socio-economic development factors and perspectives of our country in modern times.

2

Daşqın İskəndərov,Yusif İbrahimov. Neft və qaz quyularının təmirinin texnika və texnologiyası.2019,912 s.

Dashgin Iskandarov, Yusif Ibrahimov. Technique and Technology of Oil and Gas Wells Maintenance.2019, p 912.

Bu kitabdan tələbələr təhsil proqramına uyğun olaraq quyuların təmirinin texnika və texnologiyasının nəzəriyyəsi və təcrübəsi haqqında geniş,dolğun biliklər əldə edə bilər və bu məqsədlə tədris vəsaiti-dərslik kimi istifadə edilməsi tövsiyyə olunur.

Students can gain extensive knowledge about the theory and practice of wells maintenance techniques and technology in accordance with their educational program and it is recommended them to use this book as a textbook.

74 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

Azİİ e-kitab evi | Azİİ e-book house

New books included in the AzII E-Book fund 3

“Heydər Əliyev və Azərbaycanın hüquq-mühafizə orqanları”. 1969-2019. Azərbaycan Respublikası “Polisə dəstək” İctimai Birliyi, 2019, 775 s.

“Heydar Aliyev and the law enforcement agencies of Azerbaijan”. 1969-2019. “Support to the Police” Public Union of the Republic of Azerbaijan, 2019,775 p.”

“Heydər Əliyev və Azərbaycanın hüquq-mühafizə orqanları” Azərbaycan Respublikası “Polisə dəstək” İctimai Birliyinin idarə heyətinin qərarı ilə həyata keçirilən layıhə çərçivəsində dahi öndər Heydər Əliyevin Azərbaycanda siyasi hakimiyyətə gəlməsinin 50-ci ildönümü (1969-2019) münasibətilə tərtib edilərək nəşr olunmuşdur.

Heydar Aliyev and Law Enforcement Agencies of Azerbaijan” was prepared and published on the occasion of the 50th anniversary of Heydar Aliyev’s coming to power in Azerbaijan (1969-2019) within the framework of the project implemented by the order of board of directors of the Public Union of “ Support to Police”.

4

Kərəm Şıxəliyev, Fariz Əmirov, İbrahimova Minavvər. Polimer və rezin tullantıları-nın təkrar emalı və istifadəsi. Monoqrafiya. 2019.

Kerem Shikhaliyev, Fariz Amirov, Ibrahimova Minvavar.

Recycling and use of polymer and rubber waste.

Monograph. 2019.

Kitabda polimer materialların istismardan çıxma səbəbləri göstərilmiş və təkrar emal üsulları təhlil edilmişdir.Kitab kimya mühəndisliyi üzrə təhsil alan tələbələr,həm də polimer sənayesində çalışan mütəxəssislər üçün nəzərdə tutulmuşdur.

The book describes the reasons for the disruption of polymeric materials and analyzes the methods of recycling.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 75

Azİİ e-kitab evi | Azİİ e-book house

5

E.Şahbazov, E.Kazımov. Akademik Azad Mirzəcanzadə neft elminin fenomeni -90. Monoqrafiya. 2019, 280 s.

E.Shahnazov, E.Kazimov, Academician Azad Mirzajanzade phenomenon of oil science - 90.

Monography 2019, p.280.

Təqdim olunana monoqrafiya XX-XXI əsrlərin dahi Azərbaycan alimi akademik Azad Xəlil oğlu Mirzəcanzadənin həyat və yaradıcılığına,pedaqoji fəaliyyətinə,neft sənayesində fundamental işlərinə,elmi əsərlərinə həsr olunmuşdur.Kitab geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.

The monograph is devoted to life and creativity, pedagogical activity, fundamental works in oil industry, scientific works of the great Azerbaijani scientist of the XX-XXI centuries, academician Azad Khalil Mirzajanzade.

The book is intended for a wide audience of readers.

6

Ələkbər Həsənov. Kimya sənayesinin prosesləri və aparatları. 2019, 324s.

Alekber Hasanov. Processes and devices of the chemical industry. 2019, p 324.

Kitabda neft-emalı və neft-kimya sənayelərində mövcud texnoloji proseslərin təsnifatı,onların ümumi qanunauyğunluqları,istifadə olunan aparatların hesabı verilmişdir.

The book describes the information about the classification of existing technological processes in the oil refining and petrochemical industries, their general regularities, the list of used devices.

7

Ramiz Mehdiyev. Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq-Qarabağ münaqişəsi: Problemin mənbələri və nizamlanma perspektivləri. 2019,112 s.

Ramiz Mehdiyev. Armenia-Azerbaijan Nagorno-Karabakh Conflict: sources of problems and prospects for settlement. 2019, p.112.

76 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

Azİİ e-kitab evi | Azİİ e-book house

8

Zakir Həsənov, Samirə Xanəhmədova.

“Güc elektronikası və intiqalın idarə edilməsi” fənnindən laboratoriya işləri. Metodik vəsait.

2019, 68 s.

Zakir Hasanov, Samira Khanahmedova. Laboratory work on the subject “Power electronics and control system”. Methodological aid. 2019. p.68.

Metodik vəsaitdə güc elektron qurğuları,onların müasir növləri,tətbiq sahələri haqqında məlumatlar verilmişdir.Metodik vəsait “Elektrik mühəndisliyi”və “Elektroenergetika mühəndisliiyi” ixtisasları üarə bakalavriat pilləsində təhsil alan tələbələr üçün nəzərdə tutulmuşdur.

The methodological aid is intended for the bachelor students studying on the specialty of “Electrical Engineering” and “Electric Power Engineering”

9

Elşad Şəfiyev, Nəcibə Piriyeva. Avtomatlaşdırılmış elektrotexnoloji qurğular. I hissə, Dərs vəsaiti, 2019, 190 s. ADNSU. Elshad Shafiyev, Najiba Piriyeva. Automated Electrotechnical Devices. Part I, Textbook, 2019, p.190. ASOIU.

Dərs vəsaiti “Elektrik mühəndisliyi”ixtisası üzrə təhsil alan tələbələr üçün nəzərdə tutulmuşdur.Vəsaitdə elektrotexnoloji sahədə işləyən mühəndislər də istifadə edə bilər.

The textbook is intended for students studying on specialty of Electrical Engineering. It can also be used by engineers working in the electrotechnical field.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 77

DÜNYADA | IN THE WORLD

Donald Tramp: “ABŞ Yaxın Şərqin neft və qazına möhtac deyil” Trump: US doesn’t need Middle Eastern oil and gas ABŞ Yaxın Şərqin neft və qazına möhtac deyil. Bu barədə ABŞ prezidenti Donald Tramp “Twitter”dəki səhifəsində yazıb. “Son bir neçə ildir enerji sahəsində o qədər irəli getmişik ki (sağ olun, cənab prezident!)... Yaxın Şərqin neft və qazı bizə lazım deyil, həqiqətən, tanker sayımız çox azdır, amma müttəfiqlərimizə kömək edəcəyik”, - dövlət başçısı yazıb. Qeyd edək ki, bu paylaşım Səudiyyə Ərəbistanındakı neft sənayesi obyektlərinə hücumlardan və nəticədə bu ölkədəki gündəlik neft hasilatının 5,7 milyon barel azalmasından sonra meydana gəlib.

US doesn’t need Middle Eastern Oil, but will help our Allies. Report informs citing the Interfax that the due statement was made

by US President Donald Trump. “Because we have done so well with Energy over the last few years (thank you, Mr. President!), we are a net Energy Exporter, and now the Number One Energy Producer in the World. We don’t need Middle Eastern Oil and Gas, and in fact have very few tankers there, but will help our Allies!”, Trump tweeted. Notably, the American leader made such a statement after a recent attack on oil facilities in Saudi Arabia. The attack led to oil production cut in Saudi Arabia by 5.7 million barrels per day.

BMF növbəti illər üçün neftin orta illik qiymətlərinin proqnozlarını açıqlayıb IMF announces predictions on average oil prices for next years Beynəlxalq Valyuta Fondu (İMF) növbəti illər üçün neftin orta illik qiymətlərinin proqnozlarını açıqlayıb. Fondun proqnozlarına əsasən, bu ilin sonuna neftin bir barrelinin orta illik qiyməti 63,5 ABŞ dolları təşkil edəcək. 2020-ci ildə isə neftin bir barrelinin illik qiyməti 3,6 dollar və ya 5,7% azalaraq 59,9 dollar təşkil edəcəyi gözlənilir. Fondun proqnozuna əsasən, 2021-ci ildə neftin bir barrelinin orta illik qiyməti 58,0 dollar olacaq ki, bu da daha əvvəlki ilə nisbətdə 1,9 dollar və ya 3,2% azdır. 2022-ci və 2023-cü illərdə isə neftin orta illik qiyməti 57,2 dollar olacağı proqnozlaşdırılır ki, bu da 2021-ci ilə nisbətdə 0,8 dollar və ya 1,38% azdır. Qeyd edək ki, 2020-ci ildə Azərbaycanın dövlət və icmal büdcəsində neftin 1 barrelinin qiyməti 55 ABŞ dolları nəzərdə tutulub. Bu, neftin 2019-cu ildəki büdcə qiyməti ilə müqayisədə 5 dollar azdır.

The International Monetary Fund (IMF) forecasts average oil price at $63.5 a barrels for the end of 2019, Report informs referring to the IMF. In 2020 the oil price is forecasted to down $3.6 or 5.7% to $59.9 a barrels. The IMF predicts that the oil price will be $58.0 a barrel in 2020, which is down $1.9 or 3.2% from previous year.

For 2022-2023, the average oil price is expected to be $57.2, down $0.8 or 1.38% from 2021. Notably, the draft State Budget takes the expected cost per barrel in 2020 as US $55. Despite the fact that it is US $5 less than the previous year’s price 78 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

“Amazon” ilk dəfə müştərilərə nağd ödəniş etmək imkanı yaradıb Amazon figured out a way for online shoppers to pay in cash Məşhur onlayn satış portalı “Amazon” ilk dəfə müştərilərə nağd ödəniş etmək imkanı yaradıb. Ekspertlər belə bir addım nəticəsində “Amazon”un ənənəvi alış-veriş mərkəzlərilə rəqabətdə xal qazanacağı qənaətindədir. Bununla yanaşı, “Amazon” 19 ölkədə istifadə olunan “AmazonPay Code” şəbəkəsinin yaxın həftələrdə ABŞ-da da 15 min məntəqədə tətbiq olunacağını, “Amazon Cash” şəbəkəsinin də xeyli genişləndirilərək 100 min məntəqədən xidmət göstərəcəyini açıqlayıb.

Online shopping giant Amazon is betting that some customers would rather use cash. Experts believe that as a result of this step, Amazon will earn points in competing with shopping centers. That option was already available in 19 countries, but is rolling out in the U.S. in coming weeks, the company said. It also unveiled “Amazon Cash” is now available in over 100,000 cash-loading locations nationwide.

DÜNYADA | IN THE WORLD

OPEC+ çərçivəsində neft hasilatının azaldılmasına dair kvotalar artırıla bilər Quotas for output cut may be increased within OPEC+ OPEC+ Nazirlər Monitorinq Komitəsi sabahkı iclasında neftin gündəlik hasilatını 2018-ci ilin oktyabr ayına nisbətən 1,2 milyon bareldən daha çox azaltmaq məsələsini müzakirə edə bilər. Bu barədə jurnalistələrə İraqın neft naziri Thamer Ghadhban bildirib. O, iclasda OPEC komitəsinin məruzəsinin dinləniləcəyini deyib: “İyun ayında görüşümüz zamanı qəbul etdiyimiz kvotların təsirini dəyərləndirmək üçün altı ay müddətinin kifayət olmadığını, daha iki aylıq vaxtın lazım gəldiyini başa düşdük. Odur ki, sabah mövcud kvotlarla davam etmək, yoxsa daha dərin kvotlar elan etməklə bağlı qiymət verə biləcəyik. Ötən ilin noyabr ayındakı müzakirələrə nəzər salsaq, gündəlik hasilatı 1,6 milyon, yaxud 1,8 milyon barel azaltmaqla bağlı iki alternativimiz vardı, lakin bəzi üzvlər üçün bunlar qəbuledilməz sayıldığı üçün gündəlik 1,2 milyon bareldə razılaşdıq”.

Qlobal fondların aldığı qızılın həcmi 3 min tona yaxınlaşır The amount of gold bought by global funds hits 3,000 tons Artan geosiyasi risklər fonunda qlobal fondlar qızıl almaqda davam edir. Bu barədə Ümumdünya Qızıl Şurası məlumat yayıb. Məlumatda deyilir ki, təkcə bu ilin avqust ayında qlobal fondlar bu qiymətli metala təxminən 6 milyard ABŞ dolları məbləğində investisiya edib. Son nəticədə onların sərəncamında olan qızılın həcmi 122 ton artaraq və yaxud 4,7% artaraq 2 733 tona çatıb. İlin əvvəlinə nisbətən artım isə 10,4% təşkil edir.

Xatırladaq ki, qızıla investisiyaların indiki həddi sonuncu dəfə 2012-ci ildə qeydə alınıb.

Bu dəfəki sürətli yatırımlar isə mərkəzi bankların faizləri azaltması, ABŞ və Çin arasında ticarət müharibəsinin yenidən qızışması və bunların yaratdığı qeyri-müəyyənlik fonunda baş verir. Bu il qızıla ən çox investisiyanı ABŞ fondları yatırıb. Onlar 2019-cu ildə 7,4 milyard dollar dəyərində 76 ton qızıl alıb. İlin əvvəlindən Böyük Britaniya qızıl ehtiyatlarını 22 ton, Çin 10 ton, Almaniya isə 6 ton artırıb. Qeyd edək ki, dünya bazarında qızılın qiyməti bu ilin əvvəlindən 18% artıb.

Hazırda əmtəə birjalarında 1 unsiya qızılın qiyməti 1 500 dollar ətrafında dəyişir.

OPEC+ Joint Ministerial Monitoring Committee may discuss the issue of reducing the output more than 1.2 million barrels at tomorrow’s meeting, Iraqi Oil minister Thamer Ghadhban told journalists. According to him, the report of the OPEC’s committee will be listened at the meeting: “We understood at our June’s meeting that the six-month period is not enough to assess the effect of quotas we made and two more months are needed.

Therefore, we ‘ll be able to make a new decision whether existing quotas remain or we need deeper quotas. While considering discussions held in November 2018, we had two alternatives about reduction of daily output – 1.6 million barrels or 1.8 million barrels. However, as these were unacceptable for some members, we agreed to cut daily output by 1.2 million barrels.”

On the basis of growing geopolitical risks, global funds continue to buy gold. This was reported by the World Gold Council. Report says: only in August this year, global funds invested about $ 6 billion in this precious metal.

As a result, gold volume in their command increased by 122 tons, or 4.7%, to 2,733 tons. Compared to the beginning of the year, growth is 10.4%. Notably, the current limit on gold investment was in 2012. This time, rapid investment happens on the bases of a reduction of the interest rates by central banks, a re-enactment of the trade war between the US and China, and the uncertainty created by them. This year, US funds made the most investment in gold. They bought 76 tons of gold in 2019 for $ 7.4 billion. Since the beginning of the year the UK has increased its gold reserves by 22 tons, China - by 10 tons, and Germany - by 6 tons. Notably, gold price in the world market has increased 18% since the beginning of this year. Currently, the price of 1 ounce of gold at commodity exchanges is around $ 1,500.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 79

DÜNYADA | IN THE WORLD

ABŞ ilə Çin arasında ticarət müharibəsinin fəsadları açıqlanıb The consequences of the trade war between the US and China have been announced ABŞ ilə Çin arasında ticarət müharibəsinin yaratdığı qeyri-müəyyənlik nəticəsində dünya iqtisadiyyatının gələn ilin əvvəlindəki zərəri 850 milyard dollara çata bilər. ABŞ Federal Ehtiyat Sistemi (FRS) ekspertlərinin araşdırmasına görə, ticarətdəki qeyri-müəyyənlik “70-ci illərdən etibarən görünməmiş dərəcə”yə çatıb.

Ekspertlərin qənaətincə, ticarət müharibəsinin dünya miqyasındakı fəsadları ÜDM-in 1 faizi qədər, yəni 850 milyard dollar səviyyəsində olacaq (ABŞ-ın hazırkı

ÜDM-si 20 trilyon, dünyanın məcmu ÜDM-si isə 85 trilyon dollar məbləğində qiymətləndirilir). Qeyd edək ki, ABŞ hökuməti bu aydan etibarən 300 milyard dollarlıq Çin mallarına rüsumları 15 faiz qaldırıb, oktyabrın 1-dən isə 250 milyard dollarlıq başqa mallara isə rüsumlar 30 faiz olacaq. Cavab olaraq Çin hökuməti də 75 milyard dollarlıq ABŞ mallarına 10 faizlik rüsum tətbiq edib, dekabrın 15-dən isə rüsumlar daha 5 faiz artırmaqla ABŞ avtomobillərinə və hissələrinə rüsumlar müvafiq olaraq 25 faiz və 5 faiz artırılacaq. Oktyabr ayında Vaşinqtonda tərəflər arasında yeni danışıqlar nəzərdə tutulur.

Trade policy uncertainty driven by the Trump administration’s escalating dispute with China means hundreds of billions of dollars in lost U.S. output and as much as $850 billion lost globally through early next year. According to the investigations of the Federal Reserve experts the trade policy uncertainty has “shot up to levels not seen since the 1970s.” With U.S. GDP estimated at about $20 trillion, and world GDP at about $85 trillion, a 1% impact would put the drag from trade uncertainty at about $200 billion to U.S. GDP, and $850 billion to global GDP.

80 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

PWC 2050-ci ilə qədər qlobal iqtisadi artıma dair proqnozlarını açıqlayıb PWC announces its forecast on global economic growth by 2050 2050-ci ilə qədər dünyanın 7 inkişaf etməkdə olan ölkəsi - Çin, Hindistan, Braziliya, Rusiya, İndoneziya, Meksika və Türkiyə (E7 ölkələri) qlobal iqtisadiyyada payını indiki 35%-dən 50%-ə çatdıracaq. Bu proqnozla Böyük 4-lüyə daxil olan PWC audit şirkəti çıxış edib. Məlumatda deyilir ki, hazırda E7 ölkələrinin payı 7 inkişaf etmiş ölkənin - ABŞ, Kanada, Böyük Britaniya, Almaniya, Fransa, İtaliya və Yaponiyanın (G7 ölkələri) payı ilə eynidir.

Halbuki, 1995-ci ildə E7 ölkələri iqtisadi gücünə görə G7 ölkələrindən 2 dəfə geri qalırdı. 30 ildən sonra bunun əksi olacaq. Qeyd edək ki, 2050-ci ilə qədər qlobal iqtisadi artımın 130% təşkil edəcəyi proqnozlaşdırılır.

By 2050, seven developing countries - China, India, Brazil, Russia, Indonesia, Mexico and Turkey (E7 countries) will increase their share in the global economy from 35% to 50%. This forecast was made by the PWC audit company, which is a member of the Big 4. Currently, the share of E7 countries is the same as the share of seven developed countries - USA, Canada, UK, Germany, France, Italy and Japan (G7 countries). However, in 1995, the E7 was twice left behind the G7 due to its economic power. In 30 years it will be opposite. Notably, by 2050, global economic growth is expected to be 130%.

DÜNYADA | IN THE WORLD

UNWTO: 10 ildən sonra bütün ölkələr vizaları ləğv edəcək UNWTO: Visas will be canceled in whole world after 10 years Birləşmiş Millətlər Dünya Turizm Təşkilatı (UNWTO) 10 ildən sonra bütün ölkələrdə vizaların ləğv olunacağını güman edir. Bu barədə UNWTO Baş Asambleyasının XIII sessiyasında təşkilatın Baş katibi Zurab Pololikaşvili bildirib. “Təqribən on il əvvəl dünya əhalisinin 77 faizi vizalara ehtiyac duyurdusa, indi bu göstərici 50 faizdən bir qədər çoxdur. Yenə də böyük rəqəmdir. On ildən sonra vizaların aradan qalxacağına ümidvarıq. Qoy övladlarımız vizanın nə olduğunu bilməsin. Arzumuz turizmin hamı üçün açıq olmasıdır”, – təşkilatın baş katib deyib.

World Tourism Organization UNWTO expects that in ten years, visas will be canceled in all countries of the world.

The Secretary-General of the UNWTO Zurab Pololikashvili said at the XIII session of the organization’s General Assembly. “About ten years ago, 77% of the world’s population required visas, now a little more than 50%. This is the big number. We hope that in ten years there will be no visas at all. I don’t want our children to know what visas are. We want tourism to be accessible to everyone, “ Pololikashvili said. The Secretary General noted that “Our main recommendation is to remove such barriers, make visas unnecessary, and make tourism convenient for everyone,” he added.

Çində avtovağzal binasının sürüşdürülməsi Ginnesin Rekordlar Kitabına düşüb Rotation of China’s bus terminal set a Guinness Record Book Çinin Siamen şəhərində 30 min tonluq avtovağzal binası xüsusi texnika vasitələrinin köməyi ilə 90 dərəcə sürüşdürülərək döndərilib. 170 ədəd “Boeing 747” təyyarəsi ağırlığında olan binanın sürüşdürülməsinə fevralda başlanılıb və proses aprelin 1-də başa çatıb.

Onun ən kənar nöqtəsi 288 metr sürüşdürülüb. Binanın sürüşdürülməsinə səbəb onun Fucou və Siamen şəhərləri arasında çəkilməsi nəzərdə tutulan avtomagistrala mane olmasıdır. Layihədə iştirak edən şirkətlər binanın orijinal strukturunun qorunmasına diqqət yetiriblər. Ciddi texniki-mühəndis qaydalarına uyğun həyata keçirilmiş sürüşmə uğurla başa çatıb və bir şüşə də sınmayıb. Ginnes dünya rekordları təşkilatı bu hadisəni araşdıraraq, onu bir binanın ən uzun qövs fırlanması kimi yeni rekord kimi qeydə alıb. Layihənin icrasında iştirak etmiş şirkətlərə Ginnesin rekordlar kitabının müvafiq sertifikatı təqdim olunub.

The building with the weight of 30.000 tonnes was slided 90 degrees In Xiamen, China. The rotation of the building with the weight that is equivalent to roughly 170 Boeing 747s, started on February and ended on April 1 The far side was slided along the ground for as far as 288 meters. The reason for the building’s slide is the obstruction of the highway, which located between Fujian and Xiamen. The companies involved in the project paid attention to the original structure of the building. According to strict technical and engineering rules, the sliding was completed successfully. Investigating this event, the Guinness World Records Organization has registered it as a new record for the longest arc of a building. The companies participating in the project have been awarded the relevant certificates of Guinness Book of Records.

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 81

Startap və Ýnnovasiya Mərkəzi eazi START Startup & Innovation Center

Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti “eazi START” Startap Məktəbi ADNSU tələbə və müəllimlərinin startap layihələrinə, yenilikçi ixtiralarına dəstək olmaqla yanaşı həm də biznes inkubasiya mərkəzi rolunu oynayır. Startapçılara bazar araşdırması, layihənin iqtisadi və texnoloji yönünün təyini və idarə olunmasında dəstək olur, eyni zamanda startap komandalarını layihələrinin hazırlanması üçün də ofis ilə təmin edir.

82 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9

O k t y a b r 2 0 1 9 | O i l a n d I n d u s t r y 83

Azii 1920 || Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti

84 O i l a n d I n d u s t r y | O k t y a b r 2 0 1 9