01.2015
P912013 | JANUARI-FEBRUARI 2015 | VERSCHIJNT VIER KEER PER JAAR | AFGIFTEKANTOOR GENT X
www.davidsfonds.be . 3 euro
“Verenigingen zijn de mayonaise van de samenleving” Minister Sven Gatz over zijn cultuurbeleid 24
32
40
TOAST LITERAIR
DE KRUIDENVROUW VAN GENT
DE GROT VAN LASCAUX
5 bekende auteurs over hun liefde voor lezen
In memoriam Winiefred Van Killegem
De Sixtijnse Kapel van de prehistorie
evenementen TEKST
Lieselotte De Snijder
Leeslust en boekenbegeerte Toast Literair: vijf auteurs over hun liefde voor literatuur
en B
roo s
Al voor het vijfde jaar op rij vindt op zondag 18 januari 2015 Toast Literair plaats, het grootste literaire ontbijt van Vlaanderen. Op zo’n 200 plekken kunt u dan genieten van een boeiende literaire activiteit bij een heerlijk ontbijt of aperitief. Er staan die dag ook een heleboel bekende auteurs op het podium. Als smaakmaker vertellen vijf van hen over hun allesverslindende passie voor het geschreven woord.
©
Ko
Griet Op de Beeck kent u van haar columns voor De Morgen, haar debuut Vele hemels boven de zevende (2013) en haar theatervoorstelling met Wannes Cappelle.
Welke auteurs bekoren u het meest? “Ik heb een open leeshouding en een grote leesgoesting. Het is niet zo dat ik zweer bij drie auteurs en niets anders lees. Het is dus heel moeilijk kiezen. Als het over Nederlandse literatuur gaat: Tom Lanoye, Peter Verhelst en Jeroen Brouwers – om er maar 24
een paar te noemen. Daarnaast ben ik fan van Murakami, maar ik kan er geen twee na elkaar lezen. Wat is de wat van Dave Eggers is ook geweldig.”
mijn dag en ik vind er altijd tijd voor, al is het in kleine dosissen.”
Kunt u ons een recente ontdekking meegeven?
“Aan de hand van een viertal fragmenten uit mijn boeken leg ik uit hoe ik geworden ben wie ik ben en zo raak ik en passant aan de belangrijke thema’s van mijn twee romans.”
“Graag! De kunst om in koor te huilen van Erling Jepsen, een Deense bestsellerschrijver. Het boek is net zo donker als de Deense series en films. Heel snijdend en doordringend, maar ook heel humoristisch. Ik heb vaak hardop gelachen. Ik denk dat Jepsen zelf geen leuke jeugd heeft gehad, want dat komt op steeds andere manieren terug in zijn boeken.”
Leest u ook terwijl u zelf aan een boek werkt? “Toen ik mijn debuut schreef niet, uit angst dat het mij zou beïnvloeden. Maar nu sta ik steviger in mijn schoenen, dus is het geen probleem meer. Alleen in de allerlaatste fase mijd ik andere boeken. Net als films en theater. Gelukkig is dat maar een heel korte periode. Lezen is een vast onderdeel van
Wat mogen we op 18 januari 2015 van u verwachten?
Geef mij een goed boek en ik lees. Overal
Griet Op de Beeck is eerst te gast bij Davidsfonds Zandhoven en daarna bij Davidsfonds Antwerpen KBC (i.s.m. Davidsfonds Antwerpen en Davidsfonds Hoboken).
INFO Vera Cop, 0484/67.10.86, vera.cop@telenet.be (Davidsfonds Zandhoven) en Yves Joris, 0470/90.14.96, yvesjoris@gmail.com (Davidsfonds Antwerpen KBC)
25
Š Sebastiaan Van Doninck
evenementen
ijs Jas pae rt
ook tijd voor een boek. Ik heb trouwens altijd ongelooflijk graag gelezen terwijl ik at. Als kind stond ik speciaal voor zes uur op, zodat ik nog meer dan een uur op de verwarming kon zitten lezen voor ik naar school ging.”
©
Th
Els Beerten kent u van haar meermaals bekroonde boek Allemaal willen we de hemel (2008) en van haar columns voor het tijdschrift Runner’s World.
Leest u wel eens tijdens het ontbijt? “Ja, altijd. Mijn man en ik maken elke dag tijd om te ontbijten en de krant te lezen. Die verdelen we dan in tweeën. Hetzelfde doen we in het weekend. Maar dan hebben we na de krant
©
St e
ph a
n Va
nfletere n
Ligt er wel eens een boek op uw ontbijttafel? “Dat gebeurt wel, ja. Zeker als ik echt de tijd neem om te ontbijten. Als mijn vrouw en ik samen aan tafel zitten, lees ik ook wel eens een gedicht voor aan haar – of zij aan mij. Onlangs, toen we op café zaten te brunchen, las ik haar voor uit een boek van Andrej Platonov dat ik aan het lezen ben. Dat was zo mooi dat ik het wel moest delen.”
Is die Andrej Platonov een aanrader?
Elvis Peeters kent u van zijn vele boeken, waarvan Dinsdag (2012) genomineerd werd voor allerlei prijzen, en van zijn muziekgroepen De Legende, Peeters en Angst en de Bange konijnen. 26
“Absoluut! Ik las al zijn roman Tsjevengoer en nu zijn verhalenbundel In deze prachtige, grimmige wereld. Platonov is een Rus die zeker zo goed is al Dostojevski, maar minder bekend. Zijn boeken zijn ook zwaar gecensureerd en pas later via het Westen integraal verschenen. Ik hou erg van zijn stijl en zijn
Wat leest u graag? “Een verhaal moet me aangrijpen en verrassen. Ik wil geen trukendoos zien, dan haak ik af. Daarnaast moet de schrijver een eigen stijl hebben. Het verhaal moet authentiek overkomen en mag nooit gezocht zijn. De stem moet passen bij de personages. Daar streef ik ook zelf naar. Je hoort het al: ik ben ellendig kritisch. En als ik een boek niet goed vind, lees ik het niet uit.”
Welk boek kunt u aanraden? “Feest van het begin van Joke van Leeuwen. Dat is zo’n rijk boek. Het verhaal speelt zich af in de Franse Revolutie en gaat over sterke mensen die alles op alles zetten, ook al draait het niet altijd uit zoals ze willen. Het is zwaar en tegelijk licht, omdat het je een
personages, die vaak vreemde redeneringen maken. Op die manier zitten er veel kritische noten in zijn werk.”
Wat leest u verder nog? “Ik lees het liefst uitdagende boeken, maar ik heb een heel brede interesse. Daarin neemt poëzie een belangrijke plaats in. Peter Holvoet-Hanssen, om het eens over een hedendaagse auteur te hebben, vind ik bijvoorbeeld geweldig. Ook zijn performances zijn de moei-
Ik heb zeker zes meter poëzie in mijn boekenkast staan
fijn, herkenbaar gevoel geeft. Maar er zijn nog zo veel goede boeken.
Wat staat er op 18 januari 2015 op het programma?
Als ik schrijf, mijd ik alles wat ruikt naar het boek waar ik zelf mee bezig ben Els Beerten is te gast bij Davidsfonds HeverSchiplaken-Boortmeerbeek.
INFO Trees Van Heddegem, 0497/68.56.84, trees.paul@telenet.be
te. Hij begint meestal gewoon een verhaal te vertellen en pas achteraf heb je door dat er een gedicht in zat. Zelf heb ik ook al eens meegedaan aan poetry slams (een moderne vorm van poëzievoordrachten, n.v.d.r.) en dat is niet te onderschatten, maar wel heel leuk.”
Wat geeft u op 18 januari ten beste? “Ik breng een doorsnede van mijn oeuvre met passages uit romans, jeugdboeken, liedjes en toneelteksten. In culinaire termen: een ontbijt met zowel krenten als roggebrood. Ik pas me ook graag aan mijn publiek aan en sluit niet uit dat ik ook zal zingen.” Elvis Peeters is te gast bij Davidsfonds Genk
INFO Guy Donders, 089/24.69.04, guy.donders@telenet.be
Ko en B
©
“Ik ga vertellen hoe ik geëvolueerd ben als schrijver. Hoe ik tot Allemaal willen we de hemel gekomen ben en hoe ik dan verder gegroeid ben naar Eén mens is genoeg. Want dat hangt natuurlijk allemaal samen.”
roos
Ann De Craemer kent u van haar boeken De seingever (2012) en Kwikzilver (2014) en van haar bijdragen voor o.a. De Morgen en HP/De Tijd.
Wat vindt u van de combinatie literatuur en ontbijt? “Dat is de perfecte combinatie. Ontbijten en lezen zijn bij mij onafscheidelijk. Ik lees ’s ochtends weliswaar geen boeken, maar kan me geen ontbijt voorstellen zonder dat ik de krant lees. Boeken zijn voor later op de dag. En dan kies ik voor literatuur die mij beroert – of ze me nu kwaad maakt of doet huilen. Wat de stijl betreft, hou ik van eenvoud. Een barokke stijl of bombastische zinnen: dat hou ik maar een aantal bladzijden vol.”
Welk boek zou iedereen gelezen moeten hebben? “Humboldt’s Gift van Saul Bellow, een boek uit 1975 dat er mee voor zorgde dat Bellow in 1976 de Pulitzerprijs voor Fictie en de Nobelprijs voor de Literatuur won. En alles van Philip Roth, die helaas nog steeds de Nobelprijs voor de Literatuur niet heeft gewonnen. Een ware schande! Als er één auteur is die ik zelf graag zou willen zien optreden, dan is het Philip Roth wel. Maar hij is gestopt met schrijven, dus dat zal niet meer gebeuren.”
Waar en wanneer leest u het liefst? “Net als wanneer ik schrijf, moet het absoluut stil zijn wanneer ik lees. Anders kan ik me niet concentreren. Mijn favoriete leesplek is de zetel naast mijn boekenkast, waar ik onlangs Down and out in Paris and London van George Orwell uitlas. Maar ik lees niet
Is er een betere manier om de dag te beginnen dan met boeken? alleen romans: als ik aan het schrijven ben, lees ik uitsluitend non-fictie. Anders zou ik het vreemde gevoel krijgen dat de zinnen me storen tijdens het schrijven van mijn eigen roman.”
Waarmee gaat u ons op 18 januari verrassen? “Met vuurwerk! Geen voorbereide lezing, maar een spontaan verhaal en veel interactie. Ik zal het waarschijnlijk vooral over mijn laatste boek Kwikzilver hebben, maar ook over het nieuwe boek waaraan ik werk: een non-fictieboek over taal.” Ann De Craemer is te gast bij Davidsfonds Kortrijk.
INFO Achilles Surinx, 056/35.24.76, achilles.surinx@skynet.be 27
evenementen
Een fantastisch boek. Niet te gecompliceerd, dus makkelijk weg te leggen en weer op te pikken. Murakami is de meester van de schijnwerkelijkheden en maakt die heel aannemelijk. Daarnaast ben ik ook Beetgenomen, over de Bende van Nijvel, van Hilde Geens aan het lezen, als voorbereiding voor mijn volgende boek. En tot slot nog een essaybundel van Joost de Vries: Vechtmemoires.” ©
Ste pha n Van fleteren
Welk boek zou u bij iedereen aanprijzen?
Peter Terrin kent u van zijn boeken De bewaker (2009), Post mortem (2012) en Monte Carlo (2014), waarvoor hij verschillende nominaties en bekroningen ontving.
Literatuur als ontbijt, is dat iets voor u? “Zeker! Ik lees altijd bij het ontbijt. Ik sta zelfs vroeger op dan de rest van het gezin om in alle rust wakker te worden en te lezen. Dat zijn niet alleen kranten of tijdschriften, maar ook boeken. Kortom, wat ik het eerst te pakken krijg. Meestal ben ik in twee of drie boeken tegelijk bezig. Boeken kunnen me zo enthousiast maken of inspireren dat ik ze graag dicht bij me heb om er veel in te kunnen vertoeven.”
In welke boeken vertoeft u nu? “De opwindvogelkronieken van Murakami.
“Normaal zeg ik altijd Dat wat overblijft van Tom McCarthy. Dat is een meesterwerk. Zo’n boek waar ik jaloers op ben omdat ik het niet zelf geschreven heb. Maar nu wil ik een nog fantastischer en fenomenaler boek aanraden: Naakt van Jean-Philippe Toussaint. Dat is een Franstalige Belg die in Vlaanderen niet zo bekend is, maar volgens mij is hij de beste Belgische schrijver van het moment. Neem maar gewoon van me aan dat het onwaarschijnlijk goed is!”
Wat schotelt u ons op 18 januari voor? “Ik zal het vooral hebben over Monte Carlo, mijn nieuwste boek. Maar het zal ook gaan over schrijven in het algemeen en uiteraard zal ik ook voorlezen. En dat alles zo smakelijk mogelijk!” Peter Terrin is te gast bij Davidsfonds Aalst.
20 gratis duotickets
Friedl’ live vanuit 30CC/ Schouwburg in Leuven Speciaal voor Toast Literair presenteert Friedl’ Lesage haar Radio 1-programma Touché live vanuit 30CC/Schouwburg in Leuven. Met Dirk De Wachter voert ze tussen 11 en 13 uur een gesprek over leven en werk. Tussenin geniet u van de livemuziek van Gabriel Rios en achteraf krijgt u een heerlijk aperitief. Wie erbij wil zijn, kan zich vanaf zondag 4 januari 2015 gratis inschrijven via www.radio1.be. Davidsfonds Cultuurmagazine schenkt 20 duotickets weg. Stuur vóór woensdag 7 januari 2015 een mail naar cultuurmagazine@davidsfonds.be met vermelding ‘Toast Literair’ en al uw gegevens (naam, adres, lidnummer, e-mailadres). De winnaars krijgen persoonlijk bericht.
INFO Thérèse Rosier, 0475/77.06.07, therese.rosier@telenet.be.
win Literaire vakantie voor 2 personen t.w.v. 2.000 euro! Kunt u wel wat rust gebruiken? Hebt u een stapel boeken die u maar niet gelezen krijgt? Davidsfonds Evenementen, KBC en De Standaard drukken voor u op pauze en schenken een literaire vakantie in Piemonte voor 2 personen ter waarde van 2.000 euro weg. Inclusief een pakket met al uw lievelingsboeken! Stuur vóór zondag 18 januari 2015 een mail naar 28
evenementen@davidsfonds.be met daarin uw gegevens én de titel van het boek dat u zeker wil meenemen, plus de reden daarvoor. Het mooiste verhaal wint de literaire vakantie.
Toast Literair 2015 Toast Literair vindt plaats op zondag 18 januari. Wat er bij u in de buurt te beleven valt, leest u in de programmakrant die als bijlage bij dit nummer zit. INFO davidsfonds.be/toastliterair
INFO www.davidsfonds.be