Lezers aan de macht by Lieselotte De Snijder

GRATIS TICKETS VOOR CULTUUR zie p. 5

01.2016

P912013 | JANUARI-FEBRUARI 2016 | VERSCHIJNT VIER KEER PER JAAR | AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X

www.davidsfonds.be . 3 euro

“Ik verlang naar tederheid” Actrice Chris Lomme laat in haar ziel kijken 24

LEZERS AAN DE MACHT

HET VOELEN VAN DE VERF

WAALSE WIJNEN

Vijf literaire trends

Eric Rinckhout kijkt kunst

Dagreis met Gido Van Imschoot

evenementen TEKST

Lieselotte De Snijder ILLUSTRATIES

Fatinha Ramos

Lezers aan de macht Vijf nieuwe literaire trends Voor het zesde jaar op rij vindt op zondag 24 januari Toast Literair plaats, het grootste literaire ontbijt van Vlaanderen. Op zo’n 200 plekken kunt u genieten van een boeiende literaire activiteit bij een heerlijk ontbijt of aperitief. Dat de goesting om te lezen springlevend is, blijkt ook uit de vele nieuwe literaire trends die de kop opsteken. Naar aanleiding van Toast Literair lichten we er vijf uit.

1. Boeken ruilen nieuwe stijl Samenhuizen, samentuinen, kleding ruilen, autodelen: het aantal initiatieven om spullen te delen neemt enorm toe. Inspirerende ideeën om boeken te ruilen konden niet uitblijven. Denk bijvoorbeeld aan de Little Free Library, een initiatief uit de VS: mensen zetten boekenkastjes aan hun huis waar je een boek uit kunt nemen als je er eentje in de plaats zet. In september 2015 telde de vzw al 32.000 van die kastjes over de hele wereld. Ook in België duiken ze op. In Leuven kunnen inwoners een boekentil aanvragen voor hun buurt, waardoor er nu al veertien van die tillen in de stad staan. Ook in andere steden zijn er gelijkaardige projecten. Naast boekenruilkastjes zijn er nog heel wat andere initiatieven om boeken te ruilen, bijvoorbeeld via websites (bookcrossers.be)

of apps (getbksy.com). Want niets is zo jammer als boeken stof laten vergaren in uw boekenkast, toch? Dat dacht ook Davidsfonds Sint-Pieters-op-den-Dijk. In september organiseerde de afdeling voor het eerst een boekenruilbeurs. Mensen konden in de voormiddag boeken – in goede staat! – inleveren. Voor elk boek kregen ze een bonnetje om na de middag andere boeken te kiezen. Dat het een succes was, getuigt deelneemster Joke Rau. “Ik vind het moeilijk om afstand te doen van boeken, maar van sommige weet ik zeker dat ik ze niet meer zal lezen. Die wilde ik wel weggeven. Het leuke was dat er op de beurs allerlei soorten boeken lagen: romans, jeugdboeken, kookboeken … Dat maakte het laagdrempelig en zorgde voor een grote

opkomst. Ik was jammer genoeg wat aan de late kant: toen ik aankwam, zag ik al mensen met stapels boeken weggaan. De volgende keer zal ik er als eerste staan!” Davidsfonds Sint-Pieters-op-den-Dijk liet weten dat die volgende keer er zeker komt.

INFO littlefreelibrary.org – booksinboxes.eu – leuven.be/leven/wijken/boekentillen

2. Gooi het in de groep Dat mensen steeds meer delen, hoeft u niet alleen letterlijk te nemen. Leesgroepen waar lezers samenkomen om hun ervaringen te delen, leven sinds enkele jaren weer helemaal op. De nieuwste trend komt uit NieuwZeeland: de Slow Reading Club. Deelnemers spreken af op een openbare plek, 25

evenementen

Davidsfonds Mortsel, brengt op Toast Literair tekstfragmenten in combinatie met muziek. Andere afdelingen, zoals Davidsfonds Hoeilaart, Davidsfonds Glabbeek en Davidsfonds Sint-Eloois-Vijve, organiseren op Toast Literair dan weer een open leesgroep.

20 gratis duotickets

Friedl’ live vanuit BOZAR Speciaal voor Toast Literair presenteert Friedl’ Lesage haar Radio 1-programma Touché live vanuit BOZAR in Brussel. Met Rudi Vranckx voert ze tussen 11 en 13 uur een gesprek over leven en werk, schoonheid en troost, passie en kunst. Tussenin geniet u van de livemuziek van Axelle Red en achteraf krijgt u een heerlijk aperitief. Wie erbij wil zijn, kan vanaf zondag 10 januari surfen naar www.radio1.be om kans te maken op tickets. Davidsfonds Cultuurmagazine schenkt 20 duotickets weg voor de live-uitzending. Stuur vóór 10 januari 2016 een mail naar cultuurmagazine@davidsfonds. be met vermelding ‘Toast Literair’ en al uw gegevens. De winnaars krijgen persoonlijk bericht.

INFO slowreadingco.com – davidsfonds.be/evenementen meestal een gezellig cafeetje, om minstens één uur hun smartphone uit te zetten en in stilte te lezen. Veel mensen merken namelijk dat ze de hele dag naar schermen staren en teksten alleen nog maar scannen. Of dat ze het te druk hebben met het afwerken van to-dolijstjes. Een boek echt helemaal uitlezen wordt een uitzondering. Een vaste leesafspraak helpt dan om weer in een boek te duiken. Aandachtig lezen, de woorden en zinnen echt in je opnemen, geeft bovendien rust. Intussen zijn er ook in Vlaanderen al verschillende Slow Reading Clubs: in Hasselt, Turnhout, Leuven en Kortrijk. En er komen er steeds meer bij. Misschien wilt u er zelf wel eentje beginnen? Wat leesgroepen betreft, heeft het Davidsfonds natuurlijk een lange traditie. In Vlaanderen komen zo’n 100 Davidsfonds leesgroepen samen. Ook zij experimenteren soms met nieuwe vormen. De leesgroep van Davidsfonds Mortsel zet bijvoorbeeld geen boek maar een auteur centraal. De deelnemers kiezen dan zelf welke titel ze lezen. Minstens één keer per seizoen nodigen ze een auteur uit op hun bijeenkomst. Frank Kloeck, de leesgroepbegeleider van

3. Woorden werpen Denkt u bij het woord ‘poëzie’ ook aan klassieke verzen die statig gedeclameerd worden? Dan is het tijd om daar verandering in te brengen, want het kan ook anders. Dat bewijst de Hasseltse woordkunstenaar Jee Kast (Joost Stockx), die op Toast Literair optreedt bij Davidsfonds Peer. Hij doet aan poetry slam, zoals hij zijn performances beschrijft. “In de jaren 1970 vond een aantal Amerikaanse dichters dat ze meer contact moesten maken met hun publiek. Zo ontstond ‘poetry slam’, naar het Engelse woord voor smijten. Tijdens poetry slamwedstrijden gooien dichters hun gedichten als het ware naar het publiek, dat beslist wat goed is en wie wint. Poetry slam, dat is a capella hiphop. Omdat ik vaak alleen op het podium sta en mijn show geen wedstrijd is, noem ik het slam poetry – gesmeten poëzie. Wat ik doe, wijkt even ver af van poetry slam als van een klassieke poëzievoordracht of theatervoorstelling.” Op Toast Literair brengt Jee Kast een mix van oud en nieuw werk en van korte gedichten en langere verhalen. Dat maakt

het voor de toeschouwers makkelijker om te luisteren. Wie Jee Kast bezig zag in het VTM-programma Belgium’s Got Talent, herinnert zich allicht vooral de snelheid van zijn performance. Dat tempo komt uit de rap-cultuur en is bedoeld om te imponeren en om de snelheid van onze tijd weer te geven. Maar de voorstelling is veel meer dan dat. “Ik wil samen met het publiek poëzie

In een Slow Reading Club spreken de deelnemers af om hun smartphone uit te zetten en samen in stilte te lezen beleven,” vertelt Jee Kast. “Dat kan ook met gewone woorden. En met welgekozen stiltes. Toon Hermans is op dat vlak een heel groot voorbeeld.” Naast Jee Kast staat er op zondag 24 januari nog een dichteres op het podium die deelnam aan poetry slam-kampioenschappen: Maud Vanhauwaert. Zij is te gast bij Davidsfonds Lichtervelde.

INFO jkast.be – maudvanhauwaert.be

4. Viva voorlezen! Verhalen vertellen is van alle tijden en culturen. Toch ontstaan er steeds nieuwe vormen. Ook in ons land. Geïnspireerd door de Britse

Reader Organisation richtte Dirk Terryn in 2014 het Lezerscollectief op. Dat is een netwerk van leesbegeleiders die leessessies organiseren voor mensen die moeilijk toegang hebben tot literatuur, zoals gevangenen, mensen met psychische problemen en mensen in armoede. Ze komen met een vaste regelmaat samen en lezen in één sessie één verhaal en één gedicht. Het verschil met een doorsnee leesgroep is dat de begeleider voorleest aan de deelnemers, die het verhaal niet kennen en het niet op voorhand gelezen hebben. “Omdat mensen verrast worden, reageren ze vaak heel spontaan,” vertelt Dirk, die zelf begeleider is. “En soms is dat ook emotioneel. Die reactie vormt de basis voor een gesprek tussen de deelnemers. In die zin kun je de bijeenkomsten therapeutisch noemen. Al is het zeker niet de bedoeling dat de begeleider zich als therapeut opstelt. De tekst blijft het beginpunt en het eindpunt, daar keren we altijd naar terug. Zelfs als er een groot verdriet naar boven komt, hebben mensen er begrip voor dat het verhaal wordt voortgezet. Het bijzondere aan het Lezerscollectief is de verbondenheid die dankzij literatuur ontstaat. Centraal staat niet de analyse van de tekst, maar de persoonlijke beleving en de uitwisseling van ervaringen.” Hebt u ook een hart voor literatuur? Bent u ervan overtuigd dat verhalen mensen met elkaar verbindt en hen sterker en weerbaarder maakt? Dan wilt u misschien wel vrijwilliger worden voor het Lezerscollectief.

Toast Literair 2016 Toast Literair vindt plaats op zondag 24 januari. Wat er bij u in de buurt te beleven valt, leest u in de programmakrant die als bijlage bij dit nummer zit. INFO davidsfonds.be/toastliterair. Toast Literair is een initiatief van Davidsfonds Evenementen in samenwerking met KBC, De Standaard, Radio 1, Rondom, Bozar en Confituur.

INFO lezerscollectief.be 27

evenementen

& presenteren

5. De amateur als auteur Berichten op Facebook en Twitter, een reactie op een forum of een tekst op een blog: nieuwe technologieën en sociale media maken van iedereen een auteur. De mogelijkheden om zelf teksten te verspreiden nemen alleen maar toe en steeds meer mensen voelen de behoefte om met hun eigen teksten naar buiten te komen. Schrijfopleidingen boomen en auteurs die geen uitgever vinden, doen aan self-publishing. Andere mensen laten dan weer hun levensverhaal neerschrijven als geschenk voor de familie, bijvoorbeeld als ‘Het boek van mijn leven’. Davidsfonds Academie speelt ook in op die trend en organiseerde in 2015 voor het eerst een praktijkcursus: ‘Onderzoek uw familiegeschiedenis’. De cursus hielp cursisten niet alleen om onderzoek te doen en materiaal te verzamelen, maar ook om een goede insteek te bedenken, een scenario te ontwerpen en dat uit te schrijven. In het voorjaar organiseert Davidsfonds Academie nog drie gelijkaardige praktijkcursussen: onderzoek het school- of migratieverleden van uw familie of schrijf een artikel voor een heemkundig tijdschrift. Wij zijn alvast benieuwd naar de resultaten!

INFO davidsfonds.be/academie – zorgbedrijf.antwerpen.be/mijnboek 28

met Connie Palmen Annelies Verbeke Frederik Willem Daem P.F. Thomése Leo Pleysier Bregje Hofstede Jamal Ouarachi Bavo Claes Bart Stouten Stephan Enter Inge Schilperoord

WO 17 FEBRUARI 2016 IN DE BIB LEUVEN, VELE HUISKAMERS, UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK KU LEUVEN EN ELDERS INFO & TICKETS: