nov ’12
t n e r t om nds.be w w.davidsfo w | s d n o sf t David azine van he cultuurmag
| 3 euro
“Misschien zijn we te optimistisch geweest” Verschijnt vijf keer per jaar. | Afgiftekantoor Gent X
Jef Lambrecht over de Arabische Revolutie
p. 22
“Humor is hard werken” De cartoonoppositie van Lectrr
“Een eigensoortig expressionist” Leven en werk van Permeke
p. 34
p. 40
Christine Van Broeckhoven
“Ik ben een rebel die altijd zijn gedacht zegt”
boeken
1 Het jaaroverzicht van Lectrr in 5 cartoons
Voor altijd in de “Hoge bomen vangen veel wind. En als cartoonist moet je die wind mee helpen maken.” Lectrr stopt het niet onder stoelen of banken: in zijn cartoons moet iedereen het ontgelden. Zijn beste cartoons over de politiek en actualiteit uit 2012 zijn nu gebundeld. In avant-première maakt hij voor Omtrent een selectie.
1
Het overlijden van Michel Daerden
Als iemand als Michel Daerden overlijdt, heb je een dubbel gevoel. Het is niet makkelijk om een cartoon te maken over een overlijden, maar aangezien zo’n gebeurtenis het nieuws domineert, kun je niet doen alsof je neus bloedt. De dag erna is altijd te vroeg, er zijn altijd gevoeligheden. Zelfs met iemand als Bin Laden moet je opletten dat je niet te
Tekst en beeld: Lectrr | Bewerking: Lieselotte De Snijder
oneerbiedig wordt. Niet dat ik Daerden met Bin Laden wil vergelijken, maar er zijn wel parallellen. Toen hij nog leefde, zat iedereen in Vlaanderen hem constant op de nek, maar over de doden niks dan goeds. Behoorlijk hy-
34
Wie is Lectrr? Lectrr, pseudoniem van Steven Degryse, is cartoonist, columnist en striptekenaar. Hij werd in 1979 geboren in Roeselare, maar woont sinds zijn studententijd in Gent, waar hij grafische vormgeving studeerde aan het KASK. Lectrr is huiscartoonist voor De Standaard, maar publiceert ook in verschillende andere tijdschriften in
2
binnen- en buitenland. Met zijn cartoons sleepte hij meerdere prijzen in de wacht en in 2005 publiceerde hij zijn eerste cartoonboek: Hara Kiwi. Sindsdien volgen er geregeld nieuwe boeken,
oppositie
zoals het boek Lectrr brult!, dat nu bij Davidsfonds Uitgeverij verschijnt.
pocriet, maar als cartoonist moet je daar dus
nog één laatste foute grap en toen was
mee aan de slag.
het gedaan.
Een eerbetoon zoals deze cartoon vond ik
echt afscheid nemen als iemand als Daerden,
2
Steve Jobs, Bin Laden of Khadhafi plots
je te binnen alsof er een Muze bestaat die op
sterft. Bij leven zijn het halve stripfiguren,
je neerdaalt om humor uit te delen in plaats
met veel karakter en inhoud, waar je veel
van schoonheid. Het is zeldzaam, maar het
mee kunt doen. Denk aan Sharia4Belgium.
gebeurt. Deze cartoon valt in die categorie.
Het is zonde als die ermee ophouden. Zulke
Je hoort dat de restauratie op stapel staat
kleurrijke figuren kun je moeilijk vervangen.
en patat: je zit aan tafel te giechelen als een
Deze cartoon is dus een beetje een eerbe-
klein kind en doet het nét niet in je broek.
wel gepast. Als cartoonist heb je veel aan kleurrijke figuren als Michel Daerden. Het is
De restauratie van Het Lam Gods
Sommige grappen komen vanzelf. Ze vallen
toon, een dankjewel voor alle foute mop-
Het is altijd fijn als zoiets gebeurt, want
pen die ik ooit over Daerden heb gemaakt:
meestal is humor hard werken. De meeste
35
boeken
3 grappen komen vrij makkelijk, maar het is het
de menselijke ziel. Als politiek cartoonist
zoals onderbroeken, programma’s onder-
zwoegen na de vondst dat cartoons zo moei-
probeer ik mijn grappen te onderbouwen,
schreven alsof dat niks betekent. Soms heb
lijk maakt. Het schaven aan de dialogen, het
mensen aan het denken te zetten en dubbel-
ik ook zelf mijn cartoons nodig om de krant
in elkaar puzzelen van een grap. Soms maak
zinnigheden te ontmaskeren. Een van de
te kunnen blijven lezen. Ze helpen me om het
ik van één cartoon wel 30 tot 40 versies.
meest laaghartige eigenschappen van de
hele politieke circus te relativeren. Het doet
Ik koos deze cartoon ook vanwege mijn affiniteit met de Van Eycks. Mijn liefde voor de middeleeuwen is groot en mijn respect voor de oude meesters diep. Ik vind het weergaloos wat ze gedaan hebben: hun kennis van symboliek, gulden verhoudingen en techniek heeft met dit ene werk een hoogtepunt bereikt. Als Gentenaar ben ik er trots
dan ze au sérieux te nemen. Zelf win ik er niets bij als ik dit soort grappen maak, zeker niet over het Vlaams Belang: die reacties zijn vaak heel bits en grimmig, wat alleen maar aantoont dat ik de vinger op de wond leg. Ondanks de haat- en dreigmails die ik al gekregen heb, zie ik het
op dat ik om het even wanneer naar Sint-
politiek is het onbeschaamde opportunisme.
als de missie van een cartoonist om mensen
Baafs kan gaan om het te bewonderen. Er is
Elke kans die ik krijg – en helaas krijg ik die
wakker te schudden. Om alles in vraag te
maar één schilderij dat me zo mogelijk nog
heel vaak – grijp ik aan om erop te wijzen dat
stellen en zo veel mogelijk perspectieven
méér fascineert en waar ik nog vaker naar
veel politici alleen uit zijn op het verzamelen
aan te reiken.
ga kijken: De Kruisdraging van Hiëronymus
van macht, het bezetten van postjes en het
Bosch. Het is de allereerste cartoon die ooit
maken van winst voor persoonlijke rekening.
4
gemaakt werd: grotesk maar boénk erop. De
Deze cartoon past helemaal in dat rijtje.
De vrijlating van Michelle Martin
Muze zal het druk gehad hebben die dag.
Het erge is dat we er blind voor geworden
Toen het nieuws over de vervroegde vrij-
3
zijn. We zijn zo vaak belazerd door politici
lating van Michele Martin bekend raakte, was
dat we er niet meer van opkijken als we nog
de verontwaardiging enorm. Bij de bakker,
eens met een mes in de rug worden gesto-
aan de schoolpoort, overal hadden mensen
ken. Politieke ideologieën worden gewisseld
het erover. Het moet van de landing op de
Overlopende Vlaams Belangers
Van het sublieme naar de afgronden van
36
Het is zonde als Sharia4Belgium ermee ophoudt: zulke kleurrijke figuren kun je moeilijk vervangen
zoveel meer deugd om politici uit te lachen
4 maan geleden zijn dat iedereen zo bezig was met de actualiteit. Ik wilde geen persoonlijk standpunt innemen, maar die verontwaardiging weergeven. Een samenleving die zijn geloof in zijn instituten aan het verliezen is, krijgt plots een mokerslag. Mijn cartoon bevat geen stellingen, geen vragen: het is maar een momentopname van hoe een groot deel van de bevolking zich voelde. En van de machteloze reacties van de politieke strekkingen die verantwoordelijkheid zouden moeten dragen voor onze rechtsgang. Dat zit allemaal in deze simpele maar o zo geladen cartoon. Meestal blijft het relatief
Het boek
stil – mensen kruipen niet meer zo makkelijk in de pen – maar op deze cartoon heb ik heel
In 2012 zou volgens de Maya’s de wereld vergaan. Zover is
veel reacties gekregen. Alsof hij een spreek-
het gelukkig niet gekomen, maar toch was het afgelopen jaar
buis was voor wat velen dachten maar niet
allerminst saai en kleurloos. In Lectrr brult! geeft cartoonist
verwoord kregen.
Lectrr zijn absurde kijk op de gebeurtenissen van 2012. Het
5
boek telt 292 pagina’s en kost 19,95 euro. U kunt het bestellen
Verborgen camera’s Soms hebben heel serieuze en ver-
strekkende thema’s een heel andere aan-
met de bon in het midden van deze Omtrent. Als bijlage bij deze Omtrent vindt u ook een exclusieve aanbieding: als u nu het boek koopt, krijgt u het boek Cartoons 2010 er gratis bij.
pak nodig. Je kunt als cartoonist niet altijd snedige commentaar leveren. Soms moet
37
boeken
je gewoon onnozel uit de hoek komen om gevaarlijke thema’s te ontwapenen. Dat deed ik met deze cartoon. Hoe onveilig moet een samenleving zijn voordat je het nodig vindt om je privacy helemaal op te geven? Ik geloof niet dat we dat punt al bereikt hebben, of ooit zullen bereiken. En toch gaan er stemmen op voor nog meer camera’s in het straatbeeld en om de politie uit te rusten met verborgen camera’s. Zoiets kun je niet al te ernstig nemen, zo’n standpunt moet je te kakken zetten. Ik geloof niet dat cartoons veel verschil maken, maar ik geloof wel dat humor mensen aan het denken kan zetten. Daarom vinden extremisten cartoons ook zo gevaarlijk: een mens zou wel eens een eigen mening kunnen vormen. Het is belangrijk dat
5
we onszelf, onze instituten en onze vragen over de wereld om ons heen constant relativeren. Onszelf op kop.
Met een duolegaat betaalt het Rode Kruis de successierechten voor uw erfgenamen. Voor hen een aanzienlijke besparing. Voor u een hele geruststelling. Voor het Rode Kruis een mooie manier om meer mensen in nood te helpen. Het Rode Kruis organiseert regelmatig infosessies ‘Hoe besparen op successierechten?’ Onze adviseur Michel Dumont legt u op een eenvoudige manier uit hoe het werkt. Ook voor vragen of een berekening kunt u bij hem terecht. Zonder verplichtingen. Kom vrijblijvend luisteren.
Schrijf u nu in voor een gra tis infonamidda g
Hasselt
22 november
Provinciale Zetel van Rode Kruis Limburg Boomkensstraat 303, 3500 Hasselt
Antwerpen
29 november
Provinciale Zetel van Rode Kruis Antwerpen Belgiëlei 34, 2018 Antwerpen
Mechelen
13 december
Hoofdzetel Rode Kruis-Vlaanderen Motstraat 40, 2800 Mechelen
Bon voor gratis infonamiddag en tijdschrift GRATIS infosessie JA, ik kom naar een infosessie ‘Hoe besparen op successierechten?’
Ik zal met
personen aanwezig zijn op
GRATIS tijdschrift JA, stuur mij gratis het tijdschrift Kruispunt. 26 pagina’s met informatie over het duolegaat en nuttige Rode Kruistips.
voornaam: naam: straat: bus:
Inschrijven via legaten@rodekruis.be of bel 015 44 34 11. Infosessie start om 14.00 uur en eindigt om 15.30 uur.
postcode:
gemeente:
Zelf een infonamiddag organiseren op een andere datum of plaats? Contacteer ons.
e-mail*:
38
/ 2012
(stad / gemeente)
in
nummer:
Het Rode Kruis respecteert uw privacy. Uw gegevens, die we via deze actie ontvangen, zullen enkel in ons bestand (Rode Kruis Vlaanderen, Motstraat 40, 2800 Mechelen) opgenomen worden. Aan de hand van deze gegevens zullen we u op de hoogte houden van onze activiteiten. U kan uw gegevens steeds raadplegen, verbeteren of laten schrappen. Uw gegevens zullen nooit aan derden worden overgemaakt.
/
telefoon:
* enkel in te vullen als u akkoord bent om onze aanbiedingen via e-mail te ontvangen.
Stuur deze bon terug naar Rode Kruis-Vlaanderen, DA 852-570-7, 2800 Mechelen. Een postzegel hoeft niet.
OM16/11
Betaal geen successierechten dankzij het duolegaat.