Hw 5

tHemA: VAKBeurs HArdeNBerG

5

HoutWereld erel JAARgAng 66 – 8 MAART 2013

www.houtwereld.nl

H È T

VA K B L A d

V o o R

H o U T H A n d e L

e n

H o U T i n d U S T R i e

eutr NÚ GeldiG

HoutVerordeNiNG CreËert oNrust VooruitBliK Beurs HArdeNBerG HoGeropGeleideN BeHoudeN proFessioNele VeiliNG WilGeNeNerGieplANtAGes

1300472_HOUTWERELD 05.indd 1

04-03-13 14:30

woze.fr

Voldoen aan de meest strikte sociale en milieugerelateerde eisen

Joubert Plywood voldoet vanaf vandaag aan de Europese FLEGT-reglementering.

Met Joubert betekent, onverzettelijkheid inzake de keuze van multiplex, bijdragen tot de uitsluiting van illegaal hout op de Europese markt. Bovendien geeft u zo de voorkeur aan het duurzaam beheer van bossen, de instandhouding van de biodiversiteit en de ontwikkeling van de producerende landen en lokale gemeenschappen. *Forest Law Enforcement, Governance and Trade.

1300472_HOUTWERELD 05.indd 2

04-03-13 14:30

iNHoud

3

LACHSPieRen De kogel is door de kerk: de Europese Houtverordening is nu een feit. Bedrijven en organisaties zetten alles op alles om aan alle vereisten te voldoen, mits dat nog niet het geval was. FSC heeft laten weten volledig ‘EUTR proof’ te zijn en de VVNH brengt haar nieuwe TimberChecker in stelling, een stichting die lidbedrijven ondersteunt bij de implementatie van de verordening. Dankzij een praktisch stappenplan kan een marktdeelnemer aantonen dat het hout of houtproduct dat men importeert een verwaarloosbaar risico op illegaliteit heeft.

Milieuorganisaties buitelen over elkaar heen om te beklemtonen hoe blij zij zijn met de EUTR-wetgeving. Gelijktijdig uiten zij hun zorgen. Zet de overheid voldoende middelen in om de wet goed te handhaven? Met andere woorden: zijn er voldoende geld en inspecteurs beschikbaar? Het feit dat de NVWA negen inspecteurs een houtherkenningscursus heeft laten volgen, werkt bij houtspecialisten op de lachspieren.

Wil je écht weten om welke Shorea-soort (meranti) of Leguminosae- of Meliaceae-variant het gaat, dan moet je van goeden huize komen.

Verder dienen álle Europese lidstaten echt te gaan controleren en handhaven, anders schiet die EUTR helemaal niets op.

De milieubeweging houdt ook zelf de houtstromen in de gaten. Greenpeace doet onderzoek en voert steekproeven uit naar illegaal hout op de Nederlandse markt.

Vrijwilligers gaan in winkels onderzoeken welk hout er nog in de schappen ligt. Zij richten zich daarbij op risicohout zoals wengé uit MiddenAfrika (Kongo Kinshasa), merbau uit Indonesië, teak uit Myanmar en plaatmaterialen uit China. Ook hout uit de Amazone en Rusland is volgens Greenpeace verdacht en wordt door haar op de korrel genomen.

Bedrijven die zakendoen met risicolanden hebben het vanaf nu dus lastig. Het zal moeten blijken welke van hen bestaansrecht hebben of juist het veld moeten ruimen.

Marleen van Herwijnen, hoofdredacteur m.van.herwijnen@nijgh.nl

CoLoFon Redactie, abonnementen, advertenties en directie Nijgh Periodieken B.V. Postbus 122, 3100 AC Schiedam UiTgeVeR Rinus Vissers RedACTie Marleen van Herwijnen

(hoofdredacteur) en Vincent Krabbendam Telefoon (010) 427 41 68 Fax (010) 473 99 11 E-mail: houtwereld@nijgh.nl Website: www.houtwereld.nl

Redactie-secretariaat Dora Pompe (010) 427 41 60

LAY-oUT en dRUK

AdVeRTenTie-eXPLoiTATie

Vaste medewerkers: Renate Rothstegge, Ries van Wendel de Joode, John van Tiggelen, Edo Beerda

José Maissan (010) 427 41 55 Irshaad Raghoebar (010) 427 41 50 adv.hw@nijgh.nl MediA oRdeR

Carola Sjoukes (010) 427 41 09 MARKeTing

Wouter Stolk (010) 427 41 82

BASiSVoRMgeVing

Inline Design, Duiven

DeltaHage bv, Den Haag

ABonneMenTenSeRViCe

Telefoon (010) 427 41 73 (09.00-12.00) E-mail: abo@nijgh.nl Website: www.nijgh.nl ABonneMenTen

Abonnement Nederland € 153,– (excl. btw), Abonnement studenten en 60+ € 84,- (excl. btw), Abonnement

16 17 18 27 31 12

VVNH lanceert timberChecker Houthandel krijgt hulp inzake EUTR.

in Bedrijf: technopark Heerenveen resultaten rondhoutveiling Reportage houtveiling Bosgroepen.

eutrspreekuur FSC Nederland beantwoordt vragen.

Bosberichten Kosten en baten van wildenergieplantages.

tHemA: Hardenberg Noviteiten op de Interieurbouw en Hout & Kunststof Vakbeurs.

ruBrieKeN THEMA: VAKBEURS HARDENBERG

5

HoutWereld erel JAARGANG 66 – 8 MAART 2013

www.houtwereld.nl

H È T

VA K B L A D

V O O R

H O U T H A N D E L

E N

H O U T I N D U S T R I E

EUTR NÚ GELDIG

HOUTVERORDENING CREËERT ONRUST VOORUITBLIK BEURS HARDENBERG HOGEROPGELEIDEN BEHOUDEN PROFESSIONELE VEILING WILGENENERGIEPLANTAGES

© Cover: Houtwereld Houtwereld 6 verschijnt op 22 maart 2013

voor België € 153,- Abonnement overig buitenland € 207,50, Los exemplaar € 8,50 (excl. btw).

Abonnementen gelden voor één jaar en worden zonder tegenbericht automatisch verlengd. Opzeggingen schriftelijk uiterlijk zes weken (drie edities) voor het aflopen van de abonnementsperiode.

Per 1 januari 2012 is de nieuwe wet m.b.t. de verlenging- en opzegtermijnen van abonnementen voor consumenten in werking getreden.

Dit geldt niet voor abonnementen op vakinformatie uit hoofde van uw beroep of bedrijf.

4 6 6 9 11

NieuWs spliNter Hout is...

Visie WWW

marktverkenningen 22 Hardhoutspecials 23 Hardhout Afrika 24 Hardhout Vs & europa 25 plaatmaterialen 28 produCtNieuWs 30 AGeNdA

Advertentie tarieven op aanvraag.

Advertentie opdrachten dienen uiterlijk veertien dagen voor de verschijningsdatum in het bezit van de administratie te zijn.

Advertentieplaatsingen worden uitgevoerd overeenkomstig “De Regelen 2011 Stichting ROTA” Houtwereld verschijnt elke veertien dagen.

E-mailadres voor persberichten: persbericht@houtwereld.nl

© 2013 Nijgh Periodieken BV Het auteursrecht op de inhoud van dit tijdschrift wordt uitdrukkelijk voorbehouden. Overname van artikelen alleen na schriftelijke toestemming van de uitgever.

Aanvragen voor overname dienen schriftelijk te geschieden.

ISSN 0018-6732

opiNie

8 MaarT 2013 • Nummer 5 • Jaargang 66 • HoutWereld

1300472_HOUTWERELD 05.indd 3

04-03-13 14:30

4

nieuws

Houttec en Hoograven starten door Een faillissement mocht voor Houttec uit Gorredijk dan onvermijdelijk zijn geworden; een doorstart bleek wel degelijk mogelijk. Trappenfabriek Hoograven kan melden dat zij afgeslankt verder gaat.

Onder de bedrijven die in februari failliet werden verklaard, bevinden zich Timmerfabriek Molenaar in Akersloot, Aro Trappen- en Kozij­ nenindustrie in Cruquius en het in Voorthuizen gevestigde Adams Hout­constructie en Elementen.

Begin februari werd het faillissement uitgesproken over Trappen­ fabriek Hoograven in Montfoort, na een korte periode van surseance. Directeuren Nick en Reza Dix laten echter weten dat zij inmiddels een doorstart hebben gerealiseerd, dankzij huisbankier ING en een eigen kapitaalinjectie.

Men heeft als doel zesduizend trappen per jaar te maken met 26 man personeel.

Op 29 januari van dit jaar ging Houttec in Gorredijk over de kop.

In het eerste faillissementsverslag van mr. Robert Verdonk worden de activiteiten van deze BV omschreven als “houtconstructiebedrijf, met name op het gebied van hou

ten kappen voor woningen”. Qua bestuur en eigenaar zat het als volgt in elkaar: “De heer W. Brander is eigenaar/aandeelhouder/bestuurder van Brander Be­ heer, een vennootschap die 100% aandeelhouder/bestuurder is van Houttec Holding, die op zijn beurt weer 100% procent aandeelhouder/bestuurder is van Houttec BV.” De omschrijving van de oorzaak van het faillissement lijkt een echo van zovele faillissementen van de laatste jaren. “Door de aanhoudende malaise in de bouw draaide de onderneming al enkele jaren met verlies en dientengevolge oplopende (fiscale) schulden. Nadat door de fiscus al diverse malen uitstel van betaling was verleend, zag de fiscus zich genoodzaakt op het machinepark bodembeslag te leggen. Dit vormde voor de bank aanleiding het krediet op te zeggen zodat de vennootschap niet meer aan haar financiële verplichtingen

kon voldoen en een faillissement onvermijdelijk bleek.”

Daarmee is het niet einde verhaal.

Er kwam een doorstart. Curator Verdonk beschrijft: “De directie, de heer W. Brander, gaf direct na het faillissement aan de mogelijkheid van een doorstart te willen onderzoeken. Van belang daarbij was dat er twee banken bereid waren gevonden een doorstartende onderneming opnieuw te financieren. Wel stelde de Rabo­ bank dat dit alleen mogelijk was tezamen met financiering door een derde, in dit geval de heer Brander privé die daarvoor weer een BZF-regeling bij de gemeente Opster­land had aangevraagd.”

In opdracht van de gemeente werd bureau FCBV om advies gevraagd.

“Het bureau heeft naar aanleiding van het businessplan, overleg met de curator en onder door haar gestelde randvoorwaarden de ge-

meente Opsterland positief over de aanvraag geadviseerd. Belang­ rijk aspect vormde daarbij het feit dat de doorstartende onderneming bereid bleek elf personeelsleden een dienstverband voor onbepaalde tijd aan te bieden, alsmede dat de orderportefeuille goed gevuld bleek en de potentiële opdrachtgevers bereid bleken te verklaren dat zij ook aan de doorstartende onderneming (opnieuw) opdracht zouden gaan verlenen.

Gezien al deze aspecten bleek tevens de bank bereid te zijn de doorstartende onderneming opnieuw te financieren. De doorstartende onderneming opereert onder de naam Houttec Prefab”, aldus de curator.

Tot slot kondigde de Belasting­ dienst voor de laatste dag van februari de executieveiling aan van Houthandel Van der Steen in Am­ sterdam. Deze houthandel en timmerwerkplaats bestond sinds 1960 en was vanaf 1999 eigendom van de huidige eigenaar, die het bedrijf omdoopte in Houthandel Van Steen. n

genwoordigt CEO Frédéric Cras reeds de vierde generatie in het houtbedrijf. Bij de beide firma’s ­bestaat het klantenbestand uit zowel vakmensen als uit consu­ menten die op zoek zijn naar professionele producten mét advies.

Naast distributie is Cras actief in massief parket; de eigen parketfabriek produceert het merk

Collstrop Home. Binnendeuren worden gemaakt in het eigen deurenatelier Brems Doors. Er is daarnaast sprake van een eigen productie van tuinschermen, carports, poorten, pergola’s, terrasplanken en dergelijke onder de merk naamCollstrop Garden. Tot slot bezit Cras een fabriek van tuinhuizen (Décor et Jardin). n

Cras breidt uit in Wallonië De Belgische Houtgroep Cras heeft Jehoulet Bois overgenomen. Deze houthandel bezit twee vestigingen in Wallonië. De transactie past in het streven van Cras om ook in Wallonië te groeien.

De overname maakt deel uit van Cras’ strategie die gericht is op een sterke verankering in de markt via een netwerk van goed verspreide vestigingen, een gedifferentieerd en relevant product­beleid en het creëren van schaalvoordelen en synergieën op de vlakken van aankoop, logistiek, productontwikkeling en marketing.

Cras wil zich profileren als partner van al wie met hout bezig is in de bouw, het interieur en de tuin. Met de twee Jehoulet-bedrijven erbij ambieert de groep verdere groei in Wallonië, waar men al twee vestigingen bezit. Er is dan ook geen banenverlies als gevolg van deze overname, aldus Cras. Met de inlijving van Jehoulet Bois brengt Cras haar aantal vestigingen van tien naar twaalf. Daarnaast neemt de omzet van de distributie-afdeling

van 89,5 miljoen euro toe met 25 miljoen euro en worden er aan het huidige personeelsbestand van de distributietak (195 medewerkers) nog eens 55 mensen toegevoegd.

Cras’ distributiepoot bestond uit bedrijven in Vlaanderen - te weten Waregem, Heule, Brugge, Oostende, Merelbeke, Relegem, Beringen en Halen - en in Wallonië: Dottignies (bij Moeskroen) en Trazegnies (bij Charleroi). Jehoulet opereert vanuit twee vestigingen in de regio Luik: te Manhay (sinds 2010) en in Latinne.

Net als Cras is Jehoulet een bedrijf met een lange traditie in de houtsector. Jehoulet bestaat sinds 1936, Cras reeds sinds 1878. Beide ondernemingen zijn nog steeds in handen van de familie. De twee broers Jehoulet staan als derde generatie aan het roer, bij Cras verte-

HoutWereld • Jaargang 66 • Nummer 5 • 8 MAART 2013

1300472_HOUTWERELD 05.indd 4

04-03-13 14:30

5

Adviesraad Hout plus Het eerste branchebrede overleg van de Hout plus Groep heeft geresulteerd in de oprichting van een eerste voorlopige adviesraad van zeventien collega’s die hun steentje willen bijdragen aan de toekomst van de branche in het algemeen, en een nationale beurs in het bijzonder.

Op 21 februari vond bij het HMC in Rotterdam het eerste overleg plaats van de Hout Plus Groep, met als doel met elkaar tot een plan te komen voor een volgende houtbeurs. Het doet daarbij niet ter zake wie de beurs gaat organiseren; het gaat erom dat de branche één mening ventileert naar de beursorganisatoren en dat de branche reële inspraak heeft in het beursconcept.

Tijdens de vorige bijeenkomsten

van de Hout Plus Groep is geconcludeerd dat voor een nieuwe houtbeurs ten eerste het type deelnemers moet worden bepaald. Een meerderheid vindt dat het event zowel moet mikken op de houtverwerkende industrie als op de kunststofverspanende industrie.

Ten tweede de frequentie. Binnen de groep heerst er verdeeldheid over een twee- of driejarige cyclus.

Tevens denkt het merendeel dat een beurs in het najaar van 2014 te

KoRT nieUWS

heden, leveringen en continuïteit van het bedrijf.

Bij Hoogendoorn Maritieme Betimmeringen in Werkendam vloog onlangs het stofafzuigsysteem van het timmerbedrijf in brand. Ook hier werd het vuur snel geblust en kon de onderneming spoedig weer doorwerken.

Hoogendoorn werd in 2008 nog getroffen door een grote bedrijfsbrand waardoor een complete hal verloren ging.

expertise myanmar

Wageningen University heeft een overeenkomst gesloten met de bosbouwuniversiteit Yezin in Myanmar om diverse op verouderde literatuur gebaseerde studies aan te passen aan de moderne tijd. De komende jaren worden studenten uitgewisseld en helpen Wageningse specialisten hun collega’s in Myanmar met het actualiseren van het lesprogramma en de manier van onderwijzen. Het project kwam tot stand door bemiddeling van Herman Manger van Altius Houtagenturen. Hij werd in november 2011 als agent met veel ervaring in Myanmar uitgenodigd door de minister van Bosbouw. Daarbij werd aangegeven dat het land niet zozeer geld nodig heeft voor duurzame bosbouw, maar vooral behoefte heeft aan expertise. Met deze samenwerking wordt daar nu een eerste invulling aan gegeven. Getracht wordt financiële steun voor de komende jaren te realiseren. Daarvoor is een verzoek ingediend bij Nuffic, de Nederlandse organisatie voor internationalisering in het hoger onderwijs.

tweemaal brand

Na een brand zijn de werkzaamheden bij Seerden Houtgroep in Nuenen snel weer hervat. Half februari brak er brand uit in een motsilo van deze producent van industriële verpakkingen; de vlammen sloegen uit het dak. De brandweer kreeg het vuur gauw onder controle. Volgens Seerden Houtgroep bleef de schade beperkt en had deze verder geen invloed op de werkzaam-

Binthout opgericht

In Zwolle hebben de nieuwbakken ondernemers Karst Klein (voorheen Stiho) en Cor Wobma de firma Binthout opgericht. Het bedrijf verzaagt, in een dagbesteding voor mensen met een beperking, regionale bomen tot balken.

Daarvan ontwerpt Binthout uiteenlopende unieke producten en meubelstukken. In Zwolle bevinden zich de ontwerpstudio en de werkplaats.

itt in de kijker

Hogeschool Van Hall Larenstein in Velp (foto) verzorgt op zaterdag 23 maart een open dag die in het teken staat van haar studie International Timber Trade.

Daarnaast vindt op vrijdag 15 maart een netwerkavond plaats voor alle oudstudenten van deze opleiding. Van Hall leidt al meer dan tien jaar op voor de houtsector. In de unieke businessstudie International Timber Trade smelten handel en houtkennis samen; in combinatie met de basis van bos- en natuur-

vroeg komt vanwege de crisis. Veel stemmen gaan op voor een beurs in 2015, ondanks de kanttekening dat dan ook de Ligna en Prowood plaatsvinden. Ten derde vindt de Hout Plus Groep dat exposanten vrij moeten zijn in de bepaling van het aantal vierkante meters aan standoppervlak.

Zeventien betrokkenen vormen nu het eerste voorlopige adviescomité, waaruit uiteindelijk een vaste adviesraad zal ontstaan. Na instal-

beheer wordt aldus een solide fundament gelegd voor een carrière in ‘het hout’. De studie kenmerkt zich door een hechte samenwerking met het werkveld, een enthousiast team en een mondiale blik. De open dag op zaterdag 23 maart duurt van 10.00 tot 15.00 uur.

Bovendien organiseert Van Hall Larenstein een netwerkavond exclusief voor al haar oud-studenten van de opleiding International Timber Trade.

De meeting biedt gelegenheid om oude verhalen en herinneringen op te halen en nieuwe mensen te ontmoeten. De avond wordt gehouden op 15 maart vanaf 17.30 uur in het schoolgebouw van Van Hall Larenstein in Velp.

Deelname kost 25 euro. Website: www.internationaltimbertrade.nl n

PeRSonALiA n BUVA in Barendrecht heeft per

1 maart drs Mariska Aarts aangesteld als financieel directeur. Het betreft een nieuwe functie die voortvloeit uit de recente groei van BUVA en anticipeert op de verdere expansieplannen.

Mariska Aarts werkte voorheen bij

latie van de adviesraad kan deze dan de diverse beursorganisatoren benaderen voor verdere uitwerking van de ideeën. De drie samenwerkingspartijen waar men momenteel aan denkt zijn VNU Exhibitions, het Belgische Claever Associates (organisator van Prowood, die ideeën heeft voor een Nederlandse vakbeurs Hout Plus in Den Bosch) en PhenomediA. Laatstgenoemde maakt vooral vakbeurzen op maat, bij voorkeur aangestuurd door een stuurgroep die namens de markt spreekt.

Ook gaan er stemmen op om VIM Hout weer nieuw leven in te blazen. Deze branchevereniging is ‘in ruste’, maar bestaat nog wel. n

Dura Vermeer Rotterdam & Leidschendam en bij Korteweg Breda, onderdeel van TBI. BUVA nam in 2012 twee bedrijven over: Rivusol (zonnecollectoren en -boilers) en het huidige BUVA Composites (hoogwaardige glasvezelversterkte kunststof producten). Ook wil de onderneming meer exporteren. n Houtgroep van drimmelen in Zwijndrecht heeft haar inkoopteam uitgebreid met Jasper van den Berg. Hij richt zich met name op de inkoop van plaatmaterialen. Van den Berg onderhoudt de contacten met bestaande leveranciers en zoekt naar nieuwe duurzame en/of innovatieve producten. Hij volgde de opleiding International Timber Trade en is al een aantal jaren werkzaam in de inkoopkant van de houtbranche. n Miranda Blomberg is de nieuwe sectorbestuurder van FnV Meubel & Hout.

Ze is en blijft ook sectorbestuurder Woondiensten. Coen van der Veer, tot voor kort sectorbestuurder Meubel & Hout, legt zich voortaan toe op internationale zaken. Miranda Blomberg neemt vanaf nu de CAO-onderhandelingen voor de meubel- en de timmerindustrie voor haar rekening. Een aantal regiobestuurders voert onderhandelingen voor andere CAO’s. Zo is Hans Crombeen verantwoordelijk voor de CAO voor de houthandel. Karin van Oosten zit aan de onderhandelingstafel voor de houtverwerkende industrie, Henk Panhuizen is betrokken bij de parket-CAO en Ben Bleumer blijft de onderhandelingen voeren voor de tentoonstellingsbouw. Jeroen Vos zet zich in voor de Hiswa-CAO en Bob Hey voor de Orgelbouw. n

8 MaarT 2013 • Nummer 5 • Jaargang 66 • HoutWereld

1300472_HOUTWERELD 05.indd 5

04-03-13 14:30

6

nieuws

Konijn Houtbewerking in de gemeente Goorn is een begrip als het gaat om het maken van trappen. Hans Konijn (53) is de grondlegger van het bedrijf en weet als geen ander dat vakkennis en specialisme belangrijke voorwaarden zijn om een onderneming tot een succes te maken.

TEKST: JOHN VAN TIGGELEN

HOUT is ...

Trapspecialist

“Hoewel we nu trappen maken met een CNC-machine, en dat gaat veel vlotter en nauwkeuriger, beschikt ons bedrijf nog steeds over de onderliggende kennis. Dat is belangrijk. Wij weten hoe je een goede trap maakt. Het zijn andere technieken, het hout moet ge­ bogen worden en ga zo maar door; de verhoudingen moeten precies goed zijn, anders loopt die trap niet lekker. Het is interessant werk.

Trappen maken is een specialisme.

Hoe specialistisch? Tja, dat moet je eigenlijk zien. We krijgen stagiaires van het Hout- en Meubilerings­ college HMC in Amsterdam en die blijven vaak hangen, omdat ze het leuk en bijzonder vinden. Wij leiden ze intern op en dat levert weer goede vakkrachten op. Zelf verliet ik voortijdig de MTS om aan de slag te gaan bij een klein timmerbedrijf. Daar heb ik trappen leren maken. Later, toen ik bij een andere firma kwam, werd ik de trappenspecialist.

Twintig jaar geleden ben ik voor mezelf begonnen, in een schuur achter het huis van mijn ouders.

Zeventig vierkante meter. Dat groeide aardig door. Anderen verklaarden me soms voor gek, dat ik die trappen bleef bouwen, maar vorig jaar zijn we verhuisd naar een nieuwe locatie: van 400 m2 naar 1.300 m2. Dat is een flinke stap. We

kunnen weer even vooruit. Trappen maken we in iedere door de klant gewenste houtsoort, van vuren tot eiken, wengé en noten met ebben inlegwerk. Vroeger vervaardigden we vijf ronde trappen per jaar; tegenwoordig gaat het met de CNCmachine een stuk sneller en maken we dagelijks rond werk. Dat moet ook wel, want we zijn de trapspe­ cialist van Nederland.

Wij produceren trappen voor oude panden - zoals voor het Conserva­ torium Hotel in Amsterdam, het nieuwe La Mar Theater en Paleis Het Loo - maar ook trappen in een moderne stijl. Hout heeft wel onze voorkeur, al draaien we onze hand niet om voor een combinatie met staal. We draaien onze hand sowieso niet zo gauw om. Trappen zijn ons belangrijkste product, maar we bouwen ook keukens en interieurbouw doen we eveneens, tot grafkisten aan toe.

Tien jaar geleden lachte iedereen ons zo’n beetje uit omdat wij die trappen maakten en anderen veel geld verdienden in de bouw. De tijden zijn echter veranderd. Het is toen een hele goede keuze geweest om bij ons specialisme te blijven. We hebben destijds de basis gelegd om in deze tijden van crises goed te blijven presteren en zelfs te groeien. Wij hebben geen last van recessie maar van restressie.” n

column

Geef koning en koningin wat hen toekomt “Misschien weten veel mensen het niet, maar de naam Holland komt van het Duitse Holtland, zie de Duitstalige Wikipedia: “Der Name ‘Holland’ wurde erstmals 866 als Holtland -(‘Holzland’ oder ‘Waldland’) für die Gegend um Haarlem erwähnt”.

Nederlanders waren altijd al erg goed met hout en in ons woud groeiden zeer bruikbare bomen. Naast de gunstige ligging aan een vruchtbare delta met puike weersomstandigheden heeft dit een belangrijke bijdrage geleverd aan onze industrie. Voor de Nederlanders was het in onze gouden jaren een enorm voordeel dat wij konden beschikken over een grote houtvoorraad.

Een logisch gevolg hiervan was natuurlijk de uitvinding van de houtzaagmolen en de krukas door Cornelis Corneliszoon van Uitgeest. Met de houtzaagmolen heeft men in die tijd een productiviteitsverbetering van 3000% (!) weten te bewerkstelligen. Zonder de ontwikkeling van de krukas had de industriële revolutie ook nog even op zich laten wachten. Daarnaast konden we natuurlijk ontzettend van deze ontwikkelingen profiteren bij het bouwen van talloze schepen voor onze handelsactiviteiten. Bovendien bleek het een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de Verenigde Oostindische Compagnie, die met onze houten schepen de eerste multinational ter wereld kon worden. Het werd dan ook de VOC die als eerste met een aandelenemissie nieuwe financieringsvormen introduceerde, die bijzonder veel hebben betekend voor onze welvaart.

Het is nu aan de huidige spelers in de houtsector om dit ook bij de aanstaande koning en koningin onder de aandacht te brengen. Geen mooier moment om als ‘Vrienden van hout’ iedereen te wijzen op het belang van de Nederlandsche houtindustrie. Wanneer onze prins Willem-Alexander der Nederlanden en zijn beeldschone Máxima zich de troon eigen maken van het Holzland, is het een natuurlijk moment om hen en alle anderen hier nog eens op te wijzen. Het lijkt mij vanzelfsprekend dat zelfs in onze versplinterde sector iedereen het daar mee eens kan zijn.

Onze sector heeft zoveel te bieden en staat internationaal op een ongekend hoog niveau. We zijn voorloper op het vlak van houtmodificatie, passiefhuizen, plaatmaterialen, brandvertraging, houten bruggen en nog veel meer. Daarom lijkt het mij logisch om als houtsector met een zeer gepast geschenk te komen ter ere van de inhuldiging van onze nieuwe koning van Holzland. Misschien niet direct een ‘gouden’ koets van Javaans teakhout of een koningssloep van eikenhout en teakhout. Maar een houten fiets, slee, schaal, beeld of wat dan ook, dat lijkt mij een mooi gebaar.”

Splinter (Deze opinierubriek wordt geschreven door een selecte en gevarieerde groep vaklieden in de houtsector)

n

HoutWereld • Jaargang 66 • Nummer 5 • 8 MAART 2013

1300472_HOUTWERELD 05.indd 6

04-03-13 14:31

7

n dr.ir.

pablo van der lugt, tu delft/moso international, zwaag

“Geachte redactie, In Houtwereld 3 (8 februari 2013) vraagt Splinter om antwoord op de vraag ‘Hoe duurzaam is bamboe?’ op basis van onafhankelijk onderzoek. Middels deze brief reageer ik graag op dit verzoek. Tijdens mijn promotieonderzoek aan de TU Delft heb ik samen met LCAexpert dr.ir. Joost Vögtlander uitgebreid onderzoek gedaan naar deze vraag. De resultaten van dit onderzoek, op basis van productiegegevens van MOSO International, zijn online beschikbaar via www.bambooteam.com/pablo.

Om de duurzaamheid (“sustainability”, niet “durability”) van bamboe te kunnen bepalen moet gekeken worden naar de milieu-impact over de hele levenscyclus van wieg tot graf, middels een levenscyclusanalyse (LCA). Hierin worden alle relevante milieufactoren meegenomen, zoals mogelijke schade aan de biodiversiteit tijdens de kap, het verbruik van energie en toevoegingen (bijvoorbeeld lijm) tijdens de productie, en milieuschade als gevolg van transport.

De resultaten uit de LCA tonen aan dat bij gebruik in West-Europa industriële bamboematerialen qua milieu-impact iets slechter scoren dan lokaal verbouwde Europese houtsoorten - onder andere vanwege het lijmverbruik en de transportafstand - maar beter scoren dan tropisch hardhout en abiotische grondstoffen, zoals staal en plastics. Het positieve verschil ten opzichte van tropisch hardhout zit hem vooral in hoe het wordt geoogst. Veel tropisch hardhout wordt nog steeds illegaal gekapt in oerbossen. Bij het oogsten van tropisch hardhout wordt er veel schade aangericht aan deze oerbossen en aan de bodemgesteldheid.

Bij bamboe is dit niet het geval aangezien bijna alle industriële bamboematerialen zijn gemaakt van reuzenbamboestammen (soort: Phyllostachus Pubescens, ook bekend als Moso-bamboe) afkomstig uit duurzaam beheerde plantages en productiebossen in China.

Van kaalslag is per definitie geen sprake omdat bamboe een grassoort is en daardoor een compleet

verschillende oogstcyclus heeft ten opzichte van hout. Elk jaar maakt de moederplant meerdere nieuwe stammen aan, waarvan de vijf jaar oude stammen jaarlijks kunnen worden geoogst zonder dat de omvang (en daarmee CO2opslag) van het bos afneemt.

Integendeel, door de oogst neemt de groeisnelheid - die al zeer hoog ligt - nog meer toe. Een duurzaam beheerde bamboeplantage levert, in hoeveelheid kubieke meters droog materiaal per jaar, bij verbouw van de soorten Moso twee tot drie keer zoveel en Guadua vier tot vijf maal zoveel op als plantages waar hoogwaardige houtsoorten als teak of eiken worden verbouwd. Met de steeds groeiende vraag naar grondstoffen wereldwijd is dit een niet te onderschatten extra milieuvoordeel van bamboe dat niet in een LCA te ‘vangen’ is.

Ook aan voorraad geen gebrek.

Van de vijf miljoen hectare Mosobamboe in China is het grootste deel oorspronkelijk bos. Daarbij neemt het areaal jaarlijks toe met ruim 2% als gevolg van een actief herbebossingsbeleid in China.

Daarnaast is bamboe een zeer geschikt herbebossingsgewas dat vaak wordt gebruikt op onder andere geërodeerde hellingen om de bodem en het waterpeil te herstellen. Het beheer van de plantages en productiebossen wordt met name uitgevoerd door lokale boeren die verantwoordelijk zijn voor hun eigen perceel.

Inmiddels zijn bamboematerialen tevens beschikbaar met FSCcertificaat, hoewel dit in de praktijk niet leidt tot wezenlijke veranderingen in het proces, aangezien dit in het algemeen reeds op orde is op milieu- en sociaal gebied. De FSC-certificering zorgt er alleen voor dat het proces beter is gedocumenteerd, wat de kwaliteit weliswaar verder waarborgt, maar tegelijkertijd de prijs opdrijft.

Een recente update (2011) van mijn promotieonderzoek in de vorm van een ‘carbon footprint’studie door de TU Delft (dr.ir. Joost Vögtlander) heeft overigens een verdere verbetering van het pro-

ductieproces laten zien, gebaseerd op productiegegevens van MOSO International. In dit rapport blijken massieve bamboematerialen CO2neutraal over de gehele levenscyclus, indien het bamboeproduct in de afvalfase wordt gebruikt in een biomassacentrale om energie op te wekken, als vervanging voor fossiele brandstoffen (volledig rapport op aanvraag beschikbaar).

Overigens kan voor de meeste in Europa verbouwde houtsoorten, indien afkomstig van duurzaam beheerde plantages of bossen, dezelfde conclusie getrokken worden.

Zijn er dan geen negatieve kanttekeningen te plaatsen bij de toepassing van bamboe? Natuurlijk, zoals bij elk materiaal zijn er ook bij bamboe verbeterpunten te noteren. Hierbij kan gedacht worden aan het verder terugdringen of het biobased maken van het geringe lijmaandeel van enkele procenten, of het verkleinen van transportafstanden door de toepassing van andere reuzenbamboesoorten waaronder Guadua of Alpina. Dit zijn onderwerpen waarvan de haalbaarheid continu wordt onderzocht om de milieubalans van bamboe verder te optimaliseren.

Alles bij elkaar optellend kan geconcludeerd worden dat bamboe,

zeker gezien de brede voorradigheid in combinatie met de hoge groeisnelheid en de hardhoutachtige eigenschappen, een zeer interessante vervanger kan zijn voor tropisch hardhout. Aangezien het er alle schijn naar heeft dat bamboe ook nog eens buiten de EUTR valt, zal dit de vraag naar bamboe alleen maar doen aanwakkeren, is mijn verwachting.

Een laatste, maar zeer belangrijke aantekening hierbij is dat de grootste substituutmarkt voor bamboe als tropisch hardhoutalternatief in buitentoepassingen ligt - vanwege de hoge ‘durability’. En daar ligt de crux. In principe is de durability van bamboematerialen erg laag (duurzaamheidsklasse 5 conform EN 350). Alleen als bamboe thermisch gemodificeerd wordt én gecomprimeerd (thermo-density behandeling) haalt het een hoge durability (klasse 1), aldus een SHRrapport op basis van duurzaamheidstesten (EN 350) op thermisch gemodificeerde vlonderplanken van MOSO Bamboo X-treme. Daarmee kan het daadwerkelijk beschouwd worden als tropisch-hardhoutalternatief.

Niet-thermisch gemodificeerde varianten van dit gecomprimeerde ‘Strand Woven Bamboo’ zijn niet geschikt voor buitengebruik en hebben daarmee al aardig wat schade aangebracht in de markt voor outdoor bamboeproducten.” n

FOTO: MOSO INTERNATIONAL

ingezonden

8 MaarT 2013 • Nummer 5 • Jaargang 66 • HoutWereld

1300472_HOUTWERELD 05.indd 7

04-03-13 14:31

8

nieuws

ingezonden Vos, director of strategy & innovation, TERGAO International, Kuala Lumpur (Maleisië)

“Geachte redactie, In Houtwereld 3 (8 februari 2013) stelt Splinter, onder de kop ‘Hoe duurzaam is bamboe?’, een aantal kritische en terechte vragen over bamboe, waar vaak compleet aan voorbij wordt gegaan. Alle kritische geluiden worden veelal in de kiem gesmoord met argumenten als: bamboe groeit 30 meter in de eerste 5 maanden, neemt 40% meer CO2 op dan hout, veroorzaakt geen erosie door dichte wortelstructuur, er is sprake van werkverschaffing voor de lokale boeren etc. Dit betekent niet dat bamboe alleen maar fantastisch is. Natuur­ lijk zijn de recente ontwikkelingen zeer interessant. Maar er is nog een weg te gaan en er is veel ruimte voor verbetering.

In het proefschrift van ir. Pablo van der Lugt /TU Delft, getiteld Design Interventions for Stimulating Bam­ boo Commercialization, wordt van een aantal bamboeproducten de LCA voorgerekend. In veel gevallen is de keuze voor een duurzaam lokaal geproduceerd hout en plaatmateriaal een veel betere.

Transport, maar vooral ook de synthetische lijm die bij bamboe als bindmiddel wordt gebruikt, zijn ­uitschieters in deze grafieken.

Aangezien de meeste grote bamboebossen zich ver van hier in Zuidoost-Azië, in de kop van ZuidAmerika en de sub-Sahara in Afrika bevinden, zal transport altijd zwaar wegen in de LCA. Daarin verschilt het overigens niet van de meeste hardhoutsoorten.

Ook in deze schakel kan gekozen worden voor de minst milieubelastende optie. Denk hierbij aan bewust kiezen voor ‘slow steaming vessels’ (langere vaartijd, lagere brandstofbehoefte) en nieuwe schone schepen.

Bij duurzaamheid - in de zin van lange levensduur - moet er een duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen binnen- en buitentoepassingen, verschillende productietechnieken en bindmiddelen. De hoge dichtheid (tussen de 650 en 1.200kg/m3) biedt mogelijkheden voor veel toepassingen, mits het juiste materiaal wordt gekozen.

Goede aanvullingen op de hout-

markt zijn bijvoorbeeld de laatste generatie terrasdelen van bamboe, die bestand zijn tegen schimmels, en brandvertragend kozijnhout.

Duurzaamheid in de zin van kleine ecologische footprint zit voornamelijk in het vervangen van schaarse hardhoutsoorten. Door een deel aan de vraagkant te vervangen zal uiteindelijk het aanbod van illegaal gekapt hardhout verminderen. Lerende van de ‘the war on drugs’ weten we inmiddels dat het niet werkt om alleen aan de aanbodzijde druk te zetten. Voorts zijn natuurlijk alle lokale toepassingen direct in en rond de bamboebossen de meest ecologische toepassingen van bamboe.

Terugkomend op het lijmcomponent: hier wordt niet het hele verhaal verteld. Vaak wordt melding gemaakt van ‘No added Urea Formaldehyde’. Dit is een onzinnige claim, aangezien voor de meeste bamboeproducten gebruik wordt gemaakt van een andere synthetische lijm, namelijk Fenol Formaldehyde. Dit wordt voor het gemak niet vermeld. Vertel gewoon zoals het is, wind er geen doekjes om en voldoe totdat je helemaal emissievrij bent, aan de strengste eisen qua formaldehydeemissie (bijvoorbeeld CARB2).

De EUTR verlangt ook voor bamboe en rotan een Due Diligenceonderzoek. Dit is een enigszins vreemde eis voor grassoorten, maar is denk ik wel van groot belang. Het zijn niet zozeer bodemerosie en bodemverarming waar ik me zorgen om maak. Dat is vanwege de dichte wortelstructuur vrijwel onmogelijk bij bamboebossen die er vaak al duizenden jaren staan. Er kunnen in die gebieden überhaupt weinig houtsoorten groeien. China heeft weinig ‘virgin forest’ maar wel veel geërodeerd land waar bamboegroei juist een uitkomst kan bieden.

Wat alarmerend is, zijn de arbeidsomstandigheden in sommige bamboeverwerkende fabrieken. Als ondernemer heb je niet alleen de verantwoordelijkheid maar ook de morele plicht om dit probleem bewust en grondig aan te pakken.

Weiger simpelweg te kopen bij producenten die het niet al te nauw nemen met veiligheid en milieu.

Tevens zijn de procestechnieken in deze faciliteiten vaak zo primitief en slecht stuurbaar dat de producten van zeer wisselende kwaliteit zijn. Regelmatig komen er partijen bamboe van discutabele kwaliteit op de EU-markt. Slecht voor de handel en slecht voor de naam die bamboe heeft. Een goede eigen of onafhankelijke kwaliteitscontrole kan dit voorkomen.

Het is aan de bamboe-industrie om zichzelf vol in te zetten op innovatie, certificering - het wegnemen van redenen om niet te kopen -, het verhogen van de kwaliteit en het creëren van meer transparantie in de hele keten. Dit alles zal leiden tot een grotere acceptatie en daardoor gebruik van bamboeproducten. Het verlagen van de kubiekemeterprijs door een hogere efficiency en schaalvergroting zal de concurrentiepositie van bamboeproducten enorm kunnen versterken.

De verwerking van bamboe als grondstof voor papier en textiel, als brandstof en als wapening van beton zijn een paar voorbeelden van toepassingen van dit zeer snelgroeiende gewas dat wij de komende jaren veel vaker tegen zul-

len komen in ons dagelijks leven.

Op de vraag of gras altijd groener is, is het antwoord nee. Maar bamboeproducten van constante hoge kwaliteit zijn wel een goede aanvulling op het assortiment van de houtbranche. Voor soorten die door de effectuering van de EUTR schaarser en duurder worden, kan bijvoorbeeld TERGAO - circa 1.200kg/m3 - goed ingezet worden, daar waar dichtheid en hardheid vereist zijn. Er liggen voldoende kansen voor de houtbranche om met bamboe zijn voordeel te doen. Niet in het minst omdat architecten en ontwerpers er enthousiast over zijn en het graag toepassen.

Een factor waar de houtindustrie in de EU rekening mee dient te houden, is de gigantisch toegenomen Chinese vraag naar hardhout voor eigen consumptie. Dit neemt ­apocalyptische vormen aan. Zie ook het rapport van de EIA (En­ vironmental Investigation Agen­­cy) genaamd ‘Appetite for destruction - China’s trade in illegal timber’.

Als deze kaalslag in het huidige tempo doorgaat, is er over tien jaar helemaal geen hardhout meer over, met desastreuze gevolgen voor het tropisch regenwoud en dus voor ons allemaal.” n

FOTO: TERGAO

n Michiel

HoutWereld • Jaargang 66 • Nummer 5 • 8 MAART 2013

1300472_HOUTWERELD 05.indd 8

04-03-13 14:31

Visie

‘Gelijke kansen voor de houtindustrie’

9

Nieuwe norm gevelbekleding NeN heeft een herziene europese productnorm voor massief houten wand- en gevelbekledingen gepubliceerd.

Belanghebbenden kunnen tot 7 juni 2013 commentaar indienen op het normontwerp.

FOTO: TERGAO

Sinds 3 maart is het verboden voor bedrijven om illegaal hout op de Europese markt te plaatsen, aldus de Europese Houtverordening.

Non-profitorganisatie NEPCon verwelkomt de wetgeving. In de VISIE van executive director Peter Feilberg zal de EUTR de Europese industrieën eerder maken dan breken.

“Het belang van de Europese Houtverordening kan niet worden overschat. Deze strenge en gerichte wetgeving vormt een belangrijke stap in de aanpak van één van de meest gruwelijke internationale misdaden: illegale kap. Deze verandering in de wetgeving veroorzaakt naar verwachting een rimpeleffect op de wereldwijde handel in hout.

Gezien de grootte van de Europese markt en de gedetailleerde operationele eisen van de EUTR, zal de wet een significante impact gaan hebben op de manier waarop houtproducten wereldwijd verhandeld worden. Dit kan wel eens het meest belangrijke bosgerelateerde stuk wetgeving zijn dat waar dan ook ter wereld is aangenomen. De belangrijkste vraag is welke effecten de verordening zal hebben op de Europese industrie. Maken de eisen het sourcen van bepaalde producten vrijwel onmogelijk? Vallen er bedrijven om door toeleveringsproblemen? Gaan de houtprijzen omhoog, waardoor de weg wordt vrijgemaakt voor concurrerende materialen om hout te vervangen?

De Europese Houtverordening is uitdagend voor ondernemingen omdat het een verreikend initiatief is met een enorm potentieel voor het veroorzaken van echte verandering. Verandering is duidelijk nodig en het punt is niet dat die zaken aangepakt dienen te worden, maar hoe. Samen met legale kaders in de VS en Australië bevordert de EUTR al innovatieve benaderingen. We zien industrieën, NGO’s, certificeringssystemen, handelsorganisaties en overheidsinstanties actief deelnemen aan het vinden van oplossingen die werken voor de industrie.

Leveranciersmarkten, speciaal die in hoogrisicolanden, reageren ook op de situatie in afwachting van meer vraag naar de verzekering van legaliteit. We bemerken een stijging van FSC-certificering op dergelijke markten. Bovendien is de Houtverordening een duw in de richting van verbeterd beheer van de toeleveringsketen, wat hoogstwaarschijnlijk een voordeel zal zijn in een wereld van schaarste van natuurlijke hulpbronnen. Kopers dienen in toenemende mate te weten waar hun houtproducten vandaan komen, om verzekerd te zijn van stabiele levering in de toekomst.

Er is duidelijk een grote behoefte aan ondersteuning van initiatieven die het MKB in staat stellen op de rijdende trein te springen. Met adequate begeleiding en middelen kunnen ook zij bloeien op deze nieuwe markt. Terwijl er al enkele oplossingen bestaan, zullen andere initiatieven ontspringen en alsmaar geavanceerder en efficiënter worden in de loop der tijd. Ik geloof oprecht dat de EUTR een sterk middel zal blijken in het keren van het tij ten gunste van onze bossen.” n

Het normontwerp NEN-EN 14915 is uitgebracht voor een versnelde procedure, een zogenaamde Unique Acceptance Procedure (UAP). Hiermee is de commentaarperiode (enquiry) en de definitieve stemming (formal vote) samengevoegd tot één procedure.

Aanleiding voor herziening van de norm uit 2006 was onduidelijkheid over de scope: wat is ‘treated wood’ en valt dit wel of niet onder

deze norm? De betreffende Europese normcommissie, CEN/ TC 175 Round and Sawn timber, heeft van de gelegenheid gebruik gemaakt om meer zaken te verduidelijken of aan te passen, zoals de toegelaten afwijking van de opgegeven lengte van de gevelbekledingsprofielen. Het is dus raadzaam om de hele tekst te bestuderen, zo adviseert normalisatiecentrum NEN. n

resthout is geen afval een nieuwe brochure van de Algemene Vereniging inlands Hout moet een einde maken aan de onduidelijkheid over de al dan niet afvalstatus van resthout. de uitgave dient ter ondersteuning van bevoegd gezag, handhaving en marktpartijen.

Volgens de AVIH is er al geruime tijd verwarring over de vraag of houtige biomassa nu wel of geen afval is.

Dat allemaal vanwege een vertaalfout van Europese wetgeving naar Nederlandse wetgeving. Nu die vertaalfout in april 2012 gerectificeerd is, is er in principe geen discussie meer nodig: schoon, onbehandeld hout is gewoonweg geen afval.

In de wet wordt al het “bosbouwmateriaal” uitgezonderd van de afvalregelgeving indien het wordt gebruikt in de land- of bosbouw, voor de productie van energie of voor processen of methoden die onschadelijk zijn voor mens en milieu. De brochure gaat daarom ook uitgebreid in op welk type materiaal onder “bosbouwmateriaal” wordt verstaan en wat is toegestaan met dit materiaal.

De AVIH-brochure geeft antwoord

op de belangrijkste vragen omtrent dit onderwerp. Hout uit bos en landschap of onbehandeld resthout is geen afval. Maar ook hout dat vrijkomt als bijproduct bij de verwerking van stamhout of schoon zaaghout - zoals schaaldelen, chips, schors, zaagsel, afkortstukken, houtkrullen, zaagmeel en houtspaanders - zijn vrijgesteld van de afvalstatus. Dat is belangrijk voor vervoerders die niet hun transporten hoeven te melden en geen aparte afvalvervoer vergunning dienen te hebben. Ook de vergunningverlening voor de opwekking van duurzame energie is makkelijker nu de brandstof geen afval is.

Behandeld hout (geverfd, gelakt, verduurzaamd, verlijmd, gecoat of brandvertragend behandeld) wordt aan het eind van de gebruiksperiode wél beschouwd als afval. n

8 MaarT 2013 • Nummer 5 • Jaargang 66 • HoutWereld

1300472_HOUTWERELD 05.indd 9

04-03-13 14:31

10

NieuWs

extra pand Huyskamp’s

w w w.houte x .n l

H. Huyskamp’s Fijnhouthandel in Zwolle geeft aan dat de crisis zeker effect heeft op het bedrijf, zij het niet per se in negatieve zin. De onderneming volgt de kudde niet maar zoekt zijn eigen weg en kocht er een nieuw pand van 1.000 vierkante meter bij voor extra opslag. Huyskamp’s vindt het bij zijn karakter passen om onderscheidend te zijn: enerzijds met het assortiment, anderzijds met een hoog serviceniveau. Men ziet zichzelf in Zwolle als vreemde eend in de bijt en juist nu in een aanvullende loods investeren hoort daar helemaal bij. Achterliggende gedachte is dat een zeer uitgebreide en uitgekiende voorraad meer dan ooit van belang wordt geacht. Huyskamp’s past, in tegenstelling tot veel anderen, de voorraden maandelijks aan de vraag van de klanten aan. De nieuwe loods moet de firma in staat stellen dat optimaal te blijven doen. n

Meest uitgebreide assortiment in houten sierlijsten Blank of gegrond Ruim 100 modellen leverbaar uit voorraad Hoogwaardige kwaliteit in grenen en meranti Verkooppunt worden?

Kennis, ervaring, grote voorraad en een breed assortiment in o.a. de volgende houtsoorten:

WaddinxVEEn t 0182 – 615933 f 0182 – 610105 E info@houtEx.nl

• EikEn • BEukEn • kErsEn • notEn • tEak • Bangkirai • azoBE • Bilinga • MahoniE • MEranti • iroko

• WEstErn rEd CEdar • orEgon PinE • VurEn • grEnEn • lariks • En nog VElE andErE houtsoortEn • PlaatMatEriaal • MassiEf houtEn PanElEn

Schaverij | drogerij | TranSporT

Wij hebben interesse voor HOUTVEZEL, ZAAGSEL en RESTHOUT

Van Afzelia tot Zebrano

Ook afkomstig van (gemelamineerd) spaanplaat, MDF, enz.

Verhuur van zaagselcontainers en leegzuigen bunkers DE LANGE B.V. – Ursem – Tel. 072-5039202 NU LEVERBAAR : (BIO) BRANDSTOFKORRELS (PELLETS)

Ruim 100 soorten massief hout uit voorraad leverbaar.

Klik op www.af.nl voor meer informatie!

ARNHEMSE FIJNHOUTHANDEL Driepoortenweg 12, 6827 BR Arnhem tel: 026-3648435 fax: 026-3630309

Adv_AF_90x64mm.indd 1

WEET U NOG WAARVOOR ?

10-06-2008 21:35:27

HoutWereld • Jaargang 66 • Nummer 5 • 8 MaarT 2013

1300472_HOUTWERELD 05.indd 10

04-03-13 14:31

W W W.Wo r l dW i d e Wo o d

Op www.houtwereld.nl vindt u onder het kopje LINKS een lijst van websites in de houtsector. Ook publiceert Houtwereld hier dagelijks nieuwsberichten.

Er is altijd wel wat nieuws onder de digitale zon, en sinds eind februari geldt dat ook voor de website van de Algemene Vereniging Inlands Hout (AVIH). Deze is geheel vernieuwd teneinde fris en modern te ogen en meer mogelijkheden te bieden voor de gebruikers. De indeling van www.avih.nl belooft eenvoudiger en overzichtelijker te zijn dan tot voor kort het geval was. De achtergrond van deze organisatie wordt door het gebruik van steunkleuren en beeld meteen duidelijk. Vijf buttons aan de rechterzijde brengen bezoekers snel naar zaken als de ledenlijst en de biomassakaart, terwijl de aanvullende websitefeatures via een menubalk aan de bovenkant te bereiken zijn. Het laden van de pagina’s duurt soms zonder aanwijsbare reden wat lang. Maar ach: misschien zijn dat maar kinderziekten van deze vernieuwde webstek. Op de aanwezige informatie valt niets aan te merken.

Naast een goed gevonden naam voor een website, is www.houtlet.nl ook de online plek waar men voor alle houten vloeren terecht kan.

De site werkt eigenlijk heel simpel, en zo hoort het ook. Bovenaan de pagina kan uit diverse productgroepen worden gekozen, waarbinnen weer sprake is van verschillende series. Van elke variant is een foto met productbeschrijving aanwezig. Groot voordeel is dat men ter plekke de vloer kan bestellen, maar het zou even goed een nadeel kunnen zijn dat de vloer via de site natuurlijk niet in het echt te bekijken is. De website zit qua opmaak tegen ‘een beetje druk’ aan, maar is dat uiteindelijk dankzij de overzichtelijke indeling net niet. De teksten bevatten echter de nodige foutjes en slordigheden. Pas als daar verandering in wordt aangebracht, kan er van een goede website gesproken worden.

Houtbrein in Opmeer is het bedrijf van Peter Kok. Omdat hij een foto van zichzelf op de pagina met contactgegevens van www.houtbrein.nl heeft gezet, heeft deze website meteen een streepje voor. Want als je een onderneming belt of mailt zonder de mensen daar ooit ontmoet te hebben, helpt het enorm om een gezicht bij een stem te kunnen plaatsen. Dat vergroot ook de herkenbaarheid van een onderneming. Houtbrein presenteert zich als partner in de levering en verwerking van gevelbekleding, hout en plaatmaterialen. Dat gebeurt op een site die simpel maar doeltreffend is ontworpen, en daardoor enorm overzichtelijk is. Toch is het jammer dat deze website op de genoemde foto en een PDF van een artikel na geen beeldmateriaal bevat. Laten zien wat je doet is immers veelzeggender en efficiënter dan het alleen maar vertellen. n

11

sHr op restauratiebeurs sHr staat van 18 tot en met 20 april met een stand op de restauratiebeurs 2013. dit vakevenement wordt gehouden in de Brabanthallen in den Bosch. sHr’s thema voor de beurs is ‘Hout is overal in monumenten’. Bovendien geeft het instituut op donderdagmiddag 18 april het Houtsymposium.

Elke dag geeft SHR per uur twee demonstraties, waaruit naar voren komt hoe belangrijk hout voor de monumentenwereld is. Hierbij komt zeker houtherkenning aan bod. Op basis van het tonen van planken wordt aangeduid of het hier naaldhout betreft (lariks, vuren, grenen, dennen of douglas) of juist loofhout (eiken, beuken, populieren, wilgen, berken, essen of elzenhout). Bij twijfel kan altijd worden gegrepen naar tropisch anatomisch onderzoek.

Tevens gaat SHR in op het herkennen van schimmels (macroscopisch, uit-enten Accoya), op dendrologie en op de houteigenschappen (duurzaamheid, sterkte, kwaliteit, coating, lijmbaarheid, vochtmeting en het Houtvademecum).

Enkele andere onderwerpen van de demonstraties zijn: inhoudsstoffen, duurzaamheid (staken, ijscostokjes, blokjes), sterkte-inschatting, insectenaantasting, celwandaantastings-onderzoek en het werken met de Resistograaf. Alle

thema’s worden ondersteund met een filmpje.

Daarnaast verzorgt SHR op donderdagmiddag 18 april het Houtsymposium, dat duurt van 14.00 tot 16.45 uur. Na een inleiding door voorzitter René Klaassen (SHR) komen er voordrachten over het Koggeschip Kampen, modern restaureren en hout (isolatie, milieu-impact, oorspronkelijkheid) en over houtgebruik in Romeinse steden in Egypte. Een volgende presentatie heeft als insteek: bescherming door naar houtaantastende insecten te luisteren. Andere bijdragen informeren over het Scheepvaartmuseum (een vernieuwd gebouw op een eeuwenoude paalfundering), de ontwikkeling van houten vensters, ramen en kozijnen, de Leidse Pieterskerk (houtvochtgehalte) en het Houtvademecum als gids voor een goed gebruik van houtsoorten.

Websites: www.shr.nl en www.restauratiebeurs.nl n

sociaal plan FHG de aangekondigde concentratie van productieactiviteiten bij de Faber Halbertsma Groep is inmiddels in volle gang. de pallet- en kistenproducent bereikte een akkoord met FNV Bouw en CNV Vakmensen over een sociaal plan.

In het sociaal plan worden de gevolgen van de concentratie van de activiteiten voor de medewerkers van Grou geregeld.

In het kader van deze productieconcentratie worden de activiteiten van de locatie Faber Halbertsma Pallets in Grou overgebracht naar andere locaties, te weten Faber Pallets in Assen, Phoenix Pallets te Hasselt en Naus Kisten & Pallets in Espel. De productiemedewerkers verhuizen allemaal met hun werk mee. Dat wil zeggen dat wanneer iemand nu werkt aan een product dat straks in

Espel geproduceerd wordt, de betrokken medewerker ook naar Espel gaat. De concentratie krijgt in de komende maanden zijn beslag. Bijna alle medewerkers die meeverhuizen zullen medio mei op hun nieuwe plek aan het werk zijn.

De afgelopen weken stonden in het teken van overleg met de Centrale Ondernemingsraad, de medewerkers, FNV Bouw en CNV Vakmensen. Ingrid Faber, CEO van de Faber Halbertsma Groep, is tevreden dat dit in goede harmonie en op constructieve wijze is gegaan. n

8 MaarT 2013 • Nummer 5 • Jaargang 66 • HoutWereld

1300472_HOUTWERELD 05.indd 11

04-03-13 14:31

12

tHemA-ArtiKel

O

p 19, 20 en 21 maart biedt de evenementenhal Hardenberg wederom een podium aan de interieurbouw en Hout & Kunststof Vakbeurs. Houtwereld blikt op dit evenement vooruit met een alfabetisch gerangschikt overzicht van wat er op de beurs zoal te zien zal zijn.

NoViteiteN 2013

EVEN BIJPRATEN IN HARdenBeRg Ats software in Berkel en Rodenrijs brengt in Hardenberg de sterke punten, ontwikkelingen en uitbreidingen van diverse softwarepakketten onder de aandacht. ATS-WinKozijn, het systeem voor het tekenen en calculeren van kozijnen, is recent uitgebreid met een ordermodule. Deze

Verbeterd verwerkingsvoorschrift voor tiFA-tix.

stelt de gebruiker in staat de in een project benodigde materialen direct bij de leverancier te bestellen. Met één druk op de knop wordt van elke leverancier een overzicht van de in het project toegepaste producten gemaakt. Dat overzicht kan vervolgens vanuit WinKozijn meteen aan de betreffende leverancier worden gemaild.

ATS zet verder de schijnwerper op WinProfiel, dat het mogelijk maakt snel en eenvoudig kozijndoorsneden te ontwerpen. Het programma staat voor duidelijke communicatie naar de timmerwerkplaats, wat onnodig en duur verlies van tijd en materiaal moet voorkomen.

Bison professional hoopt de vakbeursbezoekers die de houtsector vertegenwoordigen te kunnen interesseren in twee opvallende ontwikkelingen. De lijmproducent stelt goed te hebben geluisterd naar de wensen van timmerfabrikanten. Dit heeft met betrekking tot TIFA-Tix geleid tot een verbeterd verwerkingsvoorschrift voor extra gebruiksgemak. Daarnaast is het KOMOcertificaat uitgebreid. Bison Professional TIFATix is de eerste en enige lijm in de markt met een KOMO-certificering voor de acht meest voorkomende houtsoorten, voor zowel verbindingsklasse B als C. Nieuw op het certificaat zijn de houtsoorten vuren en merbau, en het houtproduct Accoya.

Daarnaast is er op de stand van het bedrijf uit Goes ruimte voor een volgende doorontwikkeling met betrekking tot de Poly Max-range. De Lijmkit Express Crystal Clear is dankzij zijn hoge elasticiteit een montagelijm en afdichtingskit in één. Dit transparante product leent zich voor montageklussen met transparante of translucente materialen en voor klussen die een perfecte visuele afwerking vereisen. Om de kristalheldere formulering extra te benadrukken is de Crystal Clear voortaan te koop in een transparante koker.

geSTReKen HoUT Thermisch gemodificeerd hout van het merk Timura moet de publiekstrekker worden op de stand van CampsHout uit Middelbeers. Het bedrijf spreekt van verduurzamen zonder de bekende nadelen van modificeren, middels andere methodes. Dat procedé resulteert in bijvoorbeeld gecertificeerd vuren, populieren of essen vallend in duurzaamheidsklasse 1. De werking van het hout wordt met zo’n zeventig procent gereduceerd zodat kromme of verdraaide delen in bijvoorbeeld gevelbekleding tot het verleden behoren. Het hout wordt gestapeld tussen metalen platen die met olie tot 230 graden Celsius worden verwarmd en tegelijk het hout persen. Het hout wordt door dit

Gemodificeerd timura-hout (CampsHout).

HoutWereld • Jaargang 66 • Nummer 5 • 8 MaarT 2013

1300472_HOUTWERELD 05.indd 12

04-03-13 14:31

13

machinedemonstraties bij CNC team Nederland.

thermisch modificatieproces als het ware gestreken, met een rechtheid tot gevolg die Timura uitermate geschikt maakt voor toepassing op onder meer gevels en terrassen. In tegenstelling tot andere procedés voor thermisch modificeren kan het hout geen kant op en worden zelfs kromme delen recht, aldus CampsHout.

Ook andere houtsoorten kunnen door middel van Timura gemodificeerd worden. Omdat in een vacuümketel alle vocht en inhoudssappen uit het hout worden gehaald krijgen schimmels, bacteriën en mos vrijwel geen kans, waardoor het glad worden van bijvoorbeeld terrasplanken in vochtige omstandigheden eigenlijk niet meer aan de orde is. Het hout wordt door het verduurzamen wel iets brosser, al gebeurt dat in mindere mate dan bij andere methoden voor thermisch modificeren, zo claimt CampsHout. De onderneming kan alle profielen zelf schaven en diverse speciale opppervlaktestructuren in de delen aanbrengen. Ook borstelen, oliën en lakken behoren tot de mogelijkheden.

CNC team Nederland uit Heteren komt op de Interieurbouw en Hout & Kunststof Vakbeurs de bezoekers bijpraten over de laatste stand der techniek op CNC-gebied. Zo wordt ter plekke de Masterwood Projekt 15.28 nestingmachine gedemonstreerd. Deze is inzetbaar voor het frezen van platen van zowel hout en kunststof als composiet. Vanuit de interieurbouw is er momenteel grote belangstelling voor nestingmachines, zo constateert CNC Team Nederland.

Het grote voordeel ervan is dat er uit één plaat meerdere onderdelen gefreesd en geboord kunnen worden. De panelen komen dus bijna compleet gereed van de machine af. Alle Masterwood-machines zijn te koop met een drie- of vijfassige freesmotor. De nestingmachines zijn standaard voorzien van de voorbereiding om ze eventueel automatisch te beladen en te lossen. Verder zijn er diverse mogelijkheden voor het automatisch labelen van de onderdelen. Deze portaalfreesmachine geeft

een grote stabiliteit, freesbereik en een rijke standaarduitrusting.

HeRKenBAAR en VoeLBAAR De Cleafcollectie is uitgebreid - en dat zal decolegno uit Zaandam laten zien ook in Hardenberg. Zo is er onder meer de Yosemite-reeks: een structuur die in de natuur zijn oorsprong vindt. De houttekening dosse is meer dan realistisch geëvenaard, zo luidt de belofte. Bij deze houtprints loopt de structuur exact synchroon met het decor. Wat de ogen zien, voelen de vingers. Op de uni-varianten geeft Yosemite het beeld van gelakt fineer waar de vlamtekening nog herkenbaar en voelbaar is. Zoals gebruikelijk zal DecoLegno de bezoekers met deze en andere structuren en designs in plaatmaterialen kennis laten maken.

Gerretsen Wijhe beschouwt de nieuwe CNCbovenfrees Tech Z5 van SCM als het pronkstuk op haar stand. Dit is een compacte vijfassige CNC-bovenfrees met grote mogelijkheden en een gunstig investeringsniveau. Hij is geschikt voor het bewerken van zowel plaatmaterialen

als massief hout en kunststoffen. Het gebruik van bumpers in plaats van matten resulteert in een zeer compacte opstelruimte. De Tech Z5 beschikt over een 15 pk freesmotor, twee wisselaars met 22 gereedschapsposities, een boorunit inclusief geïntegreerde groevenzaag en een automatische tafelpositionering. Gerretsen heeft verder in de Evenementenhal diverse hout- en kunststofbewerkingsmachines van SCM staan en presenteert daarnaast de RS2010, de nieuwe zware kantenschuurmachine van Rehnen.

H&m Houtbewerkingsmachines staat op de beurs om nogmaals duidelijk te maken dat zij de activiteiten van Nico Duin Machines heeft overgenomen. Deze activiteiten hebben betrekking op pennenbanken, opsluitbanken en speciaalpersen. H&M neemt een verticale hydraulische opsluitbank mee naar Hardenberg. Tevens zijn de merken SCM en Harwi met diverse machines vertegenwoordigd.

Het Eindhovense leeuwerik plaat heeft de nieuwe Thermopal-collectie in kleurkoppeling met Duropal HPL in het assortiment opgenomen. Alle 180 decors uit dit aanbod staan bij Leeuwerik op voorraad en ze zijn dan ook binnen 24 uur leverbaar. Naast nieuwe decors en structuren biedt Thermopal tevens de extra gunstige afmeting van 280 x 210 cm. Dit wordt uiteraard gecombineerd met de bijpassende Duropal HPL-afmetingen van 280 x 207 cm en 410 x 130 cm.

Nico duin machines nu in het pakket van H&m.

te zien bij Gerretsen Wijhe: tech z5 bovenfrees van sCm.

8 MaarT 2013 • Nummer 5 • Jaargang 66 • HoutWereld

1300472_HOUTWERELD 05.indd 13

04-03-13 14:31

14

Holz-Her-aanbod van molendijk.

FoRMAATzAAg Vanuit Ooltgensplaat neemt molendijk Houtbewerkingsmachines diverse machines mee naar de vakbeurs. Zo is er het nieuwe instapmodel van de Holz-Her kantenaanlijmers: de vorig jaar op de markt gebrachte Streamer. Deze beschikt over het nieuwe lijmsysteem Glujet en er kan PU-lijm mee opgebracht worden. Over de grotere machines van Holz-Her kan Molendijk op haar stand meer informatie verstrekken, evenals over mogelijke oplossingen voor automatiseringsvraagstukken, bijvoorbeeld in de vorm van een automatisch platenmagazijn.

Een andere belangrijke rol is weggelegd voor de machines van Wegoma. De formaatzaag van deze Duitse producent valt op door zijn sterke zaagslede. Deze is gelagerd door middel van

eiken tafelblad van pd Houtprodukten.

vier lagers, boven en onder, wat de slede zeer stabiel maakt. Bovendien heeft deze machine standaard een digitale maatuitlezing die wordt ingesteld vanaf de bedieningszijde, waardoor er niet om de machine heen gelopen hoeft te worden. Bijkomend pluspunt is dat deze machine een zeer goede prijs-kwaliteitverhouding heeft.

Van Wegoma brengt Molendijk ook een schuurmachine mee, de KS 2400 met oscillerende tafel. En van Gannomat wordt de Selekta 252 getoond. Deze deuvelmachine is zeer populair onder kastenmakers. pd Houtprodukten uit Aalten staat bepaald niet voor het eerst op de Interieurbouw en Hout & Kunststof Vakbeurs in Hardenberg. Het bedrijf heeft zich gespecialiseerd in massief verlijmde meubelpanelen en halffabricaten. Te denken valt aan tafelbladen, tafelpoten, wand- en zijpanelen en aan diverse meubelpanelen. De panelen worden in verschillende houtsoorten gefabriceerd. Tijdens de beurs toont Pd graag zijn uitgebreide assortiment, waaronder de nieuwe eiken tafelbladen in de Naturel Line.

Daarnaast is Proteus Systems importeur van het CAD/CAM-systeem Alphacam en het 3D CAD/ CAM-meubelpakket Imos. Zowel Alphacam als Imos zijn volledig te integreren met het Proteussoftwarepakket. Alphacam is met name gericht op de aansturing van eenvoudige tot complexe drie-, vier- of vijfassige bewerkingen op CNCmachines. Op de Interieurbouw en Hout & Kunststof Vakbeurs in Hardenberg wordt de nieuwste release van Alphacam gepresenteerd: 2013R1. Ook in deze versie heeft Alphacam vele nieuwe functionaliteiten toegevoegd die de programmeertijd verminderen, voor materiaalbesparing zorgen en de levensduur van het gereedschap verhogen. Alphacam 2013R1 bevat onder andere automatische tags, nesting zones en door de gebruiker te creëren rapporten. ten Bulte Groothandel afficheert zich sinds jaar en dag als een begrip in Nederland voor houten vloeren en aanverwante producten. Aan het eigen assortiment is recent een nieuw prestigieus merk toegevoegd: de firma is nu de exclusieve importeur van HARO-parketvloeren.

HARO is de grootste parketproducent en marktleider van Duitsland, heeft ruim 140 jaar ervaring met de verwerking van houtproducten en het gebruikte hout komt uit duurzaam beheerde bossen die volledig PEFC-gecertificeerd zijn. Het veelomvattende en aansprekende HARO-pakket bestaat uit makkelijk te leggen en eenvoudig te onderhouden vloeren die meerdere malen te schuren zijn. Bovendien rust er een garantie van dertig jaar op de massief houten modellen. Ten Bulte neemt ook de nieuwe houtvrije designvloeren van HARO mee naar Hardenberg. n

SoFTWARe in SAMenWeRKing De ERPsoftware van proteus systems voor de houtbranche verbindt alle bedrijfsprocessen, waardoor de flexibiliteit, effectiviteit en snelheid binnen alle afdelingen verhoogd worden. De software is ontwikkeld voor en in samenwerking met de houthandel, houtverwerkende industrie, plaatmaterialenhandel en de plaatverwerkende industrie - en sluit naadloos aan op de dagelijkse praktijk binnen deze branches. In combinatie met het softwarepakket voor plaatoptimalisatie, Proteus Zaagwerk, realiseren klanten de hoogste efficiëntie in de productie. In de eerste helft van 2013 brengt Proteus Systems de nieuwste versie van de software uit: Proteus 2013R1.

Nieuwe functionaliteiten zijn onder andere een gemoderniseerde interface, compatibiliteit met Windows 8 en Microsoft SQL Server-integratie.

Bovendien ontwikkelt de Waardenburgse firma een aantal webapplicaties voor een nog betere ondersteuning van bedrijfsprocessen. De online apps voor Relatiebeheer en Tijdregistratie zullen in de eerste helft van 2013 beschikbaar zijn.

Nieuwe software voor erp en CAd/CAm bij proteus.

HoutWereld • Jaargang 66 • Nummer 5 • 8 MaarT 2013

1300472_HOUTWERELD 05.indd 14

04-03-13 14:31

Voor het (brandvertragend) impregneren, bewerken en industrieel coaten van al uw hout en plaatmateriaal.

Pep Nederland B.V. T 073 624 00 56 | F 073 624 00 70 | info@pep-nederland.nl

www.pep-nederland.nl Continu誰teit door kwaliteit.

Continu誰teit door legaliteit.

Continu誰teit door duurzaamheid.

Sinds 1894 is LTL Woodproducts een van de toonaangevende houtleveranciers in de markt. De ervaring, het productaanbod en de passie hebben ervoor gezorgd dat LTL Woodproducts is uitgegroeid tot een allround probleemoplosser. Of het nu om Tropisch, Europees of Noord-Amerikaans hardhout gaat, wij verzekeren u continu誰teit en kwaliteit door een klantgerichte benadering en correcte levering.

Leyenaar Taapken Lamaker B.V. Kamerlingh Onnesweg 7 4131 PK VIANEN Postbus 191 4130 ED VIANEN Nederland

PEFC/01-31-24

Tel. +31 (0) 347 374 844 Fax.+31 (0) 347 377 908

LTL Woodproducts

1300472_HOUTWERELD 05.indd 15

E-mail:

verkoop@ltl.nl

Internet:

www.ltl.nl

04-03-13 14:31

16

ACtueel

Hulp BiJ iNVoeriNG eutr

TiMBeRCHeCKeR OPGERICHT de VVNH lanceert de stichting timberChecker, die de houthandel moet ondersteunen bij de implementatie van de europese Houtverordening.

Sinds 3 maart is de EU Houtverordening nr.

995/2010 van kracht. Met het ingaan van deze EUTR is het verboden om illegaal hout op de markt te brengen in de Europese Unie. De Koninklijke Vereniging Van Nederlandse Houtondernemingen (VVNH) juicht de komst van de verordening toe en werkt met haar leden al jaren aan het tegengaan van de handel in illegaal hout.

Wel waakt de VVNH voor de administratieve lasten die de verordening voor haar leden met zich meebrengt. De VVNH heeft daarom stichting TimberChecker opgericht om lidbedrijven te ondersteunen bij de praktische implementatie van de verordening. VVNH-leden hebben van TimberChecker een praktisch stappenplan ontvangen voor de zogenaamde Due Diligenceprocedure. Daarmee kan een marktdeelnemer aantonen dat het hout of houtproduct dat men importeert een verwaarloosbaar risico op illegaliteit heeft.

ToeziCHT HoUden De VVNH is van het begin af aan betrokken geweest bij de totstandkoming van de Houtverordening. Sinds 2000 is het thema legaliteit een aandachtspunt geweest in de werkzaamheden van de VVNH. Dit is voor het eerst vastgelegd in het beleidsplan 2003-

2005 ‘Een gezonde toekomst voor hout’. Alle VVNH-leden hebben destijds een gedragscode ondertekend met bindende afspraken en een sanctiesysteem dat regelt dat leden uitsluitend hout op de Nederlandse markt brengen dat voldoet aan de geldende wet- en regelgeving (nationaal en internationaal).

Afgezien van het feit dat de VVNH stichting TimberChecker heeft opgericht, opteert zij bij de Europese Commissie om als zogenaamde ‘Monitoring Organization’ (MO) op te kunnen treden. Een MO is een toezichthoudende organisatie die deelnemers ondersteunt bij de implementatie van de EU Houtverordening en controleert of zij zich aan de afspraken houden.

HAndLeiding De eerste tool die TimberChecker heeft ontwikkeld om VVNH-leden te helpen bij de invoering van de EUTR is een praktische handleiding om de Due Diligenceprocedure, oftewel een stelsel van zorgvuldigheidseisen, te doorlopen. Een bedrijf dat hout of een houtproduct voor het eerst op de Europese markt brengt, is verplicht een dergelijke procedure te volgen.

Het stappenplan van TimberChecker is gebaseerd op het Due Diligence-systeem dat de

European Timber Trade Federation (ETTF) heeft ontwikkeld. Samen met een aantal achtergronddocumenten en een Q&A over de Europese Houtverordening, hebben alle VVNH-leden de handleiding nu in hun bezit.

FLegT De EU Houtverordening maakt deel uit van het Europese FLEGT-beleid om internationale inspanningen te ondersteunen die illegale houtkap tegengaan. Naast de EUTR worden binnen FLEGT vrijwillige partnerschapsovereenkomsten (VPA’s) tussen de Europese Unie en houtproducerende landen afgesloten.

In een VPA worden afspraken gemaakt over het verbeteren van de plaatselijke boswet, goed bestuur en investeringen in controle-instrumenten.

Daarmee tracht de EU samen met de overheden in relevante producentenlanden nationale wetten en de handhaving ervan op orde te krijgen. De handhaving komt dan te liggen waar die hoort, namelijk bij de betreffende overheden.

Tot het moment waarop dit wereldwijd goed is geregeld, zorgt de Houtverordening ervoor dat iedereen die hout voor het eerst op de Europese markt brengt, een Due Diligence doorloopt en alleen hout importeert met een verwaarloosbaar risico op illegaliteit. n

HoutWereld • Jaargang 66 • Nummer 5 • 8 MaarT 2013

1300472_HOUTWERELD 05.indd 16

04-03-13 14:31

17

d e B R

iJF

Koopt in bij: Verkoopt aan: Personeel: Opgericht:

technopark Heerenveen maarten Willemsen, directeur Scholing, bijscholing en omscholing ten behoeve van de brede houtbranche in Noord-Nederland PontMeyer en Miedema N.v.t.

55 medewerkers 10 maart 1989

in

Naam en locatie: Gesprekspartner: Aard bedrijf:

‘Uitdaging: hogeropgeleiden behouden’ Wat is de geschiedenis van Technopark Heerenveen?

“Technopark werd zo’n 25 jaar geleden opgericht door een samenwerkingsverband van Friese timmerfabrieken. De kerntaak was het opleiden van jonge mensen voor de timmerindustrie en later de gehele houtsector in Noord-Nederland. Vanaf het begin hielden we ons echter ook bezig met bijscholing en werkgelegenheidstrajecten, waarbij we werkzoekenden opleidden voor de brede houtbranche. Die laatste activiteit liep begin deze eeuw een beetje terug, waarop we rond 2005 een uitzendbureau zijn begonnen. Het idee was om goede vakmensen die om wat voor reden dan ook hun baan verloren voor de bedrijfstak te behouden tot ze weer vast werk vonden. De laatste jaren zien we dat bedrijven vanwege overcapaciteit inkrimpen en hun flexibele schil vergroten.”

Enkele jaren geleden werd de opleiding Houtteam gestart. Vanuit welke overweging?

“Die opleiding ontstond vanuit de vraag van ondernemingen naar instroom van hogeropge-

leiden voor calculators, werkvoorbereiders en dergelijke functies. Omdat leerlingen voor die banen vaak de ervaring in de werkplaats ontberen, hebben we samen met het Friesland College een opleiding ontwikkeld die daar juist op focust.

Het Friesland College is een jaar of acht geleden ook bij ons ingetrokken waardoor we theorie en praktijk optimaal op elkaar af kunnen stemmen en faciliteiten optimaal kunnen benutten.”

Krachtenbundeling lijkt een rode draad in het bestaan van Technopark.

“Dat klopt ook wel, we brengen activiteiten en partijen samen. Enerzijds hebben wij te maken met een bedrijfstakstructuur en anderzijds met regionale partners. Ontwikkelingen in diverse regio’s kunnen verschillend worden opgepakt.

We voeren tegenwoordig ook meer loopbaanactiviteiten uit, zoals van-werk-naar-werktrajecten, begeleiding en scholing. Voor een deel is dat gericht op bredere inzetbaarheid van mensen binnen de bedrijfstak, maar een deel wordt ook geholpen richting werk in een andere sector. De realiteit is nu eenmaal dat de toekomst in het hout en de bouw de komende jaren ongewis is.

Wijzelf hebben ons personeelsbestand recent eveneens moeten halveren.”

Gaan er dan vakmensen verloren voor deze bedrijfstak?

“Uiteindelijk denk ik het niet. De CAO-lonen zijn in onze sector relatief goed. Bovendien gaat het vaak om mensen die tientallen jaren ervaring hebben. In een andere branche beginnen zij toch weer onderaan. Daarom blijft het aantrekkelijk om - wanneer de kans zich voordoet - weer terug te keren in de timmerindustrie of houthandel.

Nou gaat dat met mensen in de productie of montage relatief makkelijk omdat men tegenwoordig breder inzetbaar is. Het is de uitdaging om die hogeropgeleiden, zoals de werkvoorbereiders, voor deze bedrijfstak te behouden.”

Is het laten bijscholen van personeel nu wel prioriteit voor bedrijven?

“Ja en nee. Nee, omdat organisaties momenteel inderdaad veel aan hun hoofd hebben. Er is weinig werk en wat er wél is moet meteen klaar, wat de markt hectisch en de opleidingsvraag grillig maakt. Maar in de huidige situatie wordt wel steeds meer van mensen in de productie verwacht dat ze breed inzetbaar zijn. Op dat vlak zien we

dan ook een groeiende vraag naar scholing.”

Hoe is het met de aanwas van jongeren gesteld?

“De aanmeldingen nemen af. Tegelijk is er, zoals gezegd, vanuit houtbedrijven meer vraag naar hogeropgeleiden. Tegenwoordig komen leerlingen echter wat later dan voorheen bij ons aankloppen. In plaats van 16 zijn ze vaak al 18 of 19 en minder dan in het verleden hebben ze een technische vooropleiding gedaan. Ze moeten dus meer worden opgeleid voordat ze naar een leerbedrijf kunnen; van die leerbedrijven zijn er intussen steeds minder en ze liggen geografisch gezien verder uit elkaar. Bovendien is een negentienjarige twee of drie keer zo duur om in dienst te hebben dan een zestienjarige. Al die ontwikkelingen zijn funest voor de manier waarop wij al 25 jaar opleiden. Het kan zo eigenlijk niet langer, er moet iets veranderen. Maar wat en hoe, dat valt nu eigenlijk niet te zeggen.”

Heeft de campagne rondom Houten Klaas wat de aanwas betreft nog wat opgeleverd?

“Die campagne is ontstaan vanuit het idee leerlingen via social media te bereiken. Dat is altijd lastig, ook met social media, want je moet elk jaar weer een nieuwe lichting zien te bereiken. De feedback op deze campagne was erg positief.

Het is echter lastig erop voort te borduren en het kost daarbovenop geld en werk om ermee door te gaan. Om al die redenen is Houten Klaas nu min of meer aan het slapen. Maar het onderliggende idee om bij jongeren, al dan niet via intermediairs, een breed houtgevoel op te roepen is niet veranderd.”

Bestaat het gevaar dat jullie opleiden tot werkloosheid?

“Wie hier zijn diploma behaalt, heeft een brede opleiding genoten en de nodige werkervaring opgedaan. Tot op heden lukt het heel aardig om leerlingen aan het werk te krijgen. Wel komen ze niet meer zo snel als in het verleden in vaste dienst. De vraag naar mensen is afgenomen, maar dat geldt ook voor de instroom bij onze opleidingen en dus de uitstroom vanuit Technopark naar de arbeidsmarkt. Het zal allemaal eerst nog wat minder worden, voordat op zeker moment de markt zal stabiliseren. Hoe dan ook blijven wij inspelen op de ontwikkelingen in de markt en de vraag naar scholing die daaruit voortvloeit.” n

8 MaarT 2013 • Nummer 5 • Jaargang 66 • HoutWereld

1300472_HOUTWERELD 05.indd 17

04-03-13 14:31

18

r e p o r t ag e

D

e zeventiende editie van de Nederlandse Rondhoutveiling van de Unie van Bosgroepen leverde een goed resultaat op.

De gemiddelde prijs (125,50 euro per m3) lag 20 euro lager dan die van vorig jaar, maar van het ingebrachte volume (842 m3) kreeg negentig procent een beoogde bestemming. De gemiddelde prijs werd vooral gedrukt door een overmaat aan hout van weliswaar behoorlijke, maar geen hoge kwaliteit.

NEDERLANDSE RONDHOUTVEILING

SERIEUS EN PROFESSIONEEL Bijzondere stammen van eik, iep, noot, robinia, Amerikaanse vogelkers, zoete kers, taxus en esdoorn leverden prijzen op die ver boven het gemiddelde lagen. Een topeik (2,5 m3) bracht 480 euro per kuub op. Voor douglas bleven de biedingen achter bij de verwachtingen. De

veiling was leerzaam voor de voortzetting van dit belangrijke initiatief. De aanwezige verwerkers zijn vooral geïnteresseerd in hoogwaardig hout en bijzondere partijen, die deze keer schaars waren. De enthousiaste organisatoren kunnen met dat advies van hun poten-

tiële kopers verder met hun initiatief voor de promotie van kwalitatief hoogwaardig inlands hout.

DEELMARKTEN De geschiedenis van de houtmarkt en bijbehorende houtveilingen in Ne­

Tabel 1: Vergelijking gemiddelde prijs gangbare houtsoorten van 2009 tot en met 2013 (euro/m3).

Houtsoort Acacia Amerikaanse eik Beuk Douglas Els Es Esdoorn Europese lariks Grove den Iep Inlandse eik Japanse lariks Kers (zoete en Am.) ingebracht volume in m3

2013 € 201,01 € 95,83 € 140,00 € 107,61 € 123,95 € 92,03 € 130,80 €- €- € 214,45 € 143,65 € 108,75 € 146,43 842

2012 € 145,85 € 107,88 € 100,00 € 130,59 € 100,00 € 84,46 € 62,50 €- € 119,38 € 228,87 € 169,96 € 124,00 € 117,21 774

2011 € 156,73 € 101,91 € 97,43 € 113,16 €- € 112,59 € 105,45 €- € 100,00 € 178,00 € 153,71 € 130,00 € 126,84 1105

2010 € 170,13 € 104,44 € 80,00 € 120,56 €- € 124,17 € 125,00 €- € 78,33 € 320,40 € 206,90 € 77,92 € 172,62 742

2009 € 122,90 € 67,67 €€ 77,50 € 106,67 € 95,71 € 104,17 €€ 103,10 € 222,21 € 146,70 € 106,25 € 163,82 907

TEKST, TABELLEN EN FOTO’S: LEFFERT OLDENKAMP

Tabel 2: Vergelijking gemiddelde prijs in 2013 met die van voorgaande vier jaren (%).

Houtsoort Acacia Amerikaanse eik Beuk Douglas Es Esdoorn Grove den Iep Inlandse eik Japanse lariks Kers (zoete en Am.)

2013 in % t.o.v. 2012 38% -11% 40% -18% 9% 109%

2013 in % t.o.v. 2011 28% -6% 44% -5% -18% 24%

-6% -15% -12% 25%

20% -7% -16% 15%

2013 in % t.o.v. 2010 2013 in % t.o.v. 2009 18% 64% -8% 42% 75% -11% 39% -26% 16% 5% 26% -33% -31% 40% -15%

-3% -2% 2% -11%

HoutWereld • Jaargang 66 • Nummer 5 • 8 MAART 2013

1300472_HOUTWERELD 05.indd 18

04-03-13 14:31

19

Dat laatste gold ook voor veel overgebleven particuliere landgoederen en gemeentebossen.

Hoewel er wel een stijgende behoefte was aan hout, werd de markt voor inlandse houtsoorten verwaarloosd. Er werd nog wel geoogst met hulp van steeds minder rondhouthandelaren, maar de bosbouwsector werd nauwelijks meer gestimuleerd om via inschrijvingen en veilingen kwaliteitshout te vermarkten. De relatie met bedrijven in de streek, die hout nodig hebben, kwam onder zware drukte staan.

EXTRA INKOMSTEN EN PROMOTIE De huidige

Deze topstam inlandse eik (2,5 m3) ging voor 480 euro/m3 naar meubelmaker Kopshout in Nijmegen.

derland is boeiend. Tot ongeveer 1600 was die markt ongedifferentieerd, waarbij beperkingen van de infrastructuur tot een regionale voorziening in brandhout, geriefhout en bouwhout noopten. Het veroorzaakte een afname in ons houtbestand, omdat houtoogst vrijwel gelijk stond met houtroof. Scheepshout werd overigens al over grotere afstanden gehaald, vooral via rivieren. Voor bijzondere doeleinden werd hout uit de naaste omgeving betrokken.

Na 1600 ontstonden er, als gevolg van toenemende behoefte en schaarste, deelmarkten. Zo werd de brand- en geriefhoutmarkt door een prijsverhoging van turf en steenkool beïnvloed.

Bouwhout kwam in toenemende mate uit het buitenland. Ons bosareaal slonk verder. Ge­ leidelijk werden woeste gronden weer bebost en kwam er wat meer hout beschikbaar. Vooral voor lokale behoeften werden allerlei vormen van veilingen, inschrijvingen en onderhandse verkopen georganiseerd. Dat was nog gangbaar tot in de jaren vijftig van de vorige eeuw.

Daardoor kreeg de boseigenaar inkomsten, die marktconform konden worden genoemd, terwijl voor diverse toepassingen (streekontwikkeling) hout beschikbaar kwam.

Weliswaar is het verschijnsel houtveiling nooit geheel verdwenen, maar vanaf omstreeks 1960 heeft het fenomeen geen structurele betekenis meer gehad. Dat kwam mede door de sterke opkomst van rondhouthandelaren, die een rol kregen bij het vinden van de meest aantrekkelijke bestemming van het hout. Daarnaast kwamen er - voor de houtmarkt - nadelige aanpassingen van de bosbeheersector. De overheid kocht landgoederen aan voor terreinbeherende instanties

als Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Provinciale Landschappen. Er was een overdaad aan subsidie beschikbaar, waardoor de noodzaak om eigen inkomsten via de houtmarkt te verwerven geringer werd.

Nederlandse Rondhoutveiling is voortgekomen uit een succesvolle houtverkoping van de gemeente Arnhem en de vereniging Houtrijk Nederland in 1996. Een jaar later werd vervolgens de eerste rondhoutveiling in het Open­ luchtmuseum georganiseerd. In 1998 sloten de gemeente Ede en Renkum en enkele particulieren zich daarbij aan. Voortbouwend op die successen ontstond er een bundeling onder leiding van de Unie van Bosgroepen. Het doel was om een goede bestemming voor kwalitatief hoogwaardig hout en voor bijzondere partijen hout te bewerkstelligen. Een goede bestemming wordt daarbij in verband gebracht met zowel extra inkomsten voor de boseigenaar als met de promotie van inlands hout voor diverse toepassingen.

In Houtwereld 17 (7 september 2012) werd de betekenis van de rondhouthandel voor de prijsvorming en bestemming van inlands hout geschetst tegen de achtergrond van een sterk fluctuerend aanbod - zowel in kwaliteit als in volume - uit het Nederlandse bos. Over het algemeen wordt

Organisator Gerard Koopmans en zager Wim Rechterschot bij een inlandse eik die 220 euro/m3 opbracht.

8 MAART 2013 • Nummer 5 • Jaargang 66 • HoutWereld

1300472_HOUTWERELD 05.indd 19

04-03-13 14:31

20

hout door de boseigenaar op stam aangeboden en zoekt de koper naar een optimaal handels­ resultaat. Daarbij is het soms niet effectief - uit oogpunt van kosten - om kleine hoeveelheden ‘bijzonder hout’ uit te selecteren. Soms kan de rondhouthandel iets meer voor een partij op stam betalen als ook waardevolle stammen kunnen worden meegenomen.

Sommige bedrijven beschikken over een sorteerwerf en een beperkt netwerk met klanten voor kleinere partijen hoogwaardig hout. Over het algemeen zoekt de rondhouthandel de markt, waar de houtveiling van de Unie van Bosgroepen op mikt, echter niet doelbewust op.

Veel afnemers van specifieke kwaliteiten hout worden dan ook niet bereikt. Volgens Kees Boon (voorzitter AVIH) heeft desondanks een rondhoutveiling vanuit strikt economisch perspectief weinig toekomst, omdat extra kosten die voor een veiling worden gemaakt, meestal niet door hogere prijzen worden gecompenseerd. Drie rondhouthandelaren hebben overigens een enkele keer hout op de veiling van de Unie van Bosgroepen ingebracht.

Grote terreinbeheerders als Staatsbosbeheer, het Kroondomein en Het Geldersch Landschap denken positief mee. Zij zoeken duidelijk mogelijkheden om via een veiling hun bijzondere hout een goede bestemming te geven tegen aantrekkelijke prijzen. Natuurmonumenten is nog niet zo ver, hoewel op de Rondhoutveiling geruchten gingen dat er beraad op komst is om houtafzet onderdeel van hun beleid voor duurzaam bosbeheer te maken. Het beleid van de grote terreinbeheerders zal echter veel meer dan nu het geval is op duurzame oogst van kwaliteitshout moeten worden gericht, om op den duur een gezonde basis voor een veiling en voor duurzame houtverwerking in de hand te werken.

DUITSLAND In Duitsland zijn de ervaringen met ‘Wertholzsubmission’ gunstig. Men heeft daar een traditie met regionale veilingen. Vooral hoogwaardige eiken worden daarbij ingebracht.

Recent werden ten opzichte van vorig jaar over

Veilingmeester Meindert Bruggemans in actie.

geheel Duitsland gemiddeld 5 tot 8% hogere prijzen per kubieke meter behaald. De omstandigheden zijn daar gunstiger. Er is meer aanbod van hoogwaardig hout, waardoor de veilingen en de boseigenaar gemakkelijker de extra ­kosten gedekt krijgen. Regelmatig verschijnen Duitse kopers op de Nederlandse Rond­hout­veiling.

RESULTATEN VEILING Tijdens de Rondhout­ veiling op zaterdag 23 februari werd in totaal 842 m3 rondhout door 55 verschillende eigenaren ingebracht, verdeeld over 301 kavels van 43 uiteenlopende houtsoorten. Het merendeel bleek afkomstig uit Gelderland, maar er waren ook veel stammen uit de rest van Nederland.

Het Kroondomein en Staatsbosbeheer leverden, wat volume betreft, een substantieel deel.

Inlandse eik (319 m3), douglas (209 m3), iep (40 m3), Amerikaanse eik (39 m3), Japanse lariks (36 m3) en es (24 m3) vormden de hoofdmoot van de gangbare boomsoorten.

Tabel 1 geeft het gemiddelde resultaat per gangbare houtsoort weer over de laatste vijf jaar. In Tabel 2 wordt de gemiddelde prijs uit 2013 vergeleken met de vier jaren daarvoor. Het is moeilijk deze gegevens op trends te analyseren. Elk jaar is het onzeker welke hoeveelheden en welke kwaliteiten van diverse houtsoorten kunnen worden verwacht. De velling is meestal niet louter van financiële motieven afhankelijk. De belangrijkste conclusie bij het resultaat van dit jaar is dat de kavels van goede of bijzondere kwaliteit hun bestemming wel vinden tegen aantrekkelijke prijzen. Maar veel kavels van vooral douglas en eik vertoonden slechts een doorsnee (goede) kwaliteit. Die brengen waarschijnlijk via de reguliere handel evenveel op.

De kampioen van de veiling was opnieuw een eikenstam, ditmaal van het landgoed Schoon­ heeten. Hij bracht 480 euro per kubieke meter op (lengte 7,9 meter, inhoud 2,46 m3) en is gekocht door meubelmakerij Kopshout. Veel andere kavels met eik gingen van de hand voor 220 tot 260 euro per kuub. Vorig jaar kwam de duurste stam eikenrondhout (5,6 m3) van het Kroondomein en leverde toen 520 euro per m3 op. Relatief gezien heeft de topeik van dit jaar het dus niet slecht gedaan.

Voor een walnootstam van 1,4 m3 werd 420 euro per kuub betaald, terwijl een tiental kavels iep tussen de 200 en 300 euro per kubieke meter deden. Naast (gewaterde) iep was ook robinia zeer gewild bij enkele kopers, waardoor gunstige prijzen werden gehaald van 180 tot 320 euro/m3. Goede stammen van diverse prunussoorten (waaronder Amerikaanse vogelkers) wisselden van eigenaar voor 140 tot 300 euro/m3. Voor een esdoorn van nagenoeg een kuub werd 240 euro neergelegd.

Diverse kleinere partijen van vooral parkbomen (taxus, jeneverbes, amberboom en dergelijke) vonden eveneens gemakkelijk hun weg. Enkele stronken olijfhout haalden niet de bodemprijs, hoewel één kavel van 0,4 m3 voor 180 euro werd gegund. De organisatie was terecht tevre-

den, zowel vanwege het financiële resultaat voor de vele boseigenaren als vanwege de diversiteit in opkomst. Voor Staatsbosbeheer en het Kroondomein was het resultaat wat minder positief, omdat vrij grote partijen ingebrachte douglas van hoge kwaliteit de bodemprijs niet haalden. Van een partij gewaterde douglas uit het Mastbos had men meer verwacht. Aan­ wezige landgoedeigenaren bleken daarentegen goed te spreken.

ENTHOUSIASTELINGEN De verwerkers, de kopers dus, vormen een gevarieerde verzameling enthousiastelingen voor hout. Velen verschijnen elk jaar op de veiling. Er blijkt een enorme verscheidenheid aan producten - van planken, balken en meubels tot kunstwerken en muziekinstrumenten - te worden gemaakt. Veel kopers komen met puur zakelijke motieven, maar velen ook uit liefhebberij.

Een toevallige aan- of afwezigheid van een potentiële koper kan veel betekenen voor de prijsvorming. Zo bleek dit jaar een Duitse koper van Amerikaanse eik niet van de partij, waardoor de prijs op de veiling laag bleef. De kopers (ongeveer dertig van de negentig aanvragers van een kavellijst) waren zonder uitzondering tevreden met het resultaat. Wel was er unaniem het commentaar dat er dit jaar een groter aandeel (‘gewoon’) hout werd aangeboden, waarvoor men eigenlijk niet komt.

PROFESSIONEEL De veiling kent een zeer serieuze en professionele aanpak. Toegegeven, er verschijnen soms uitbundig uitgedoste figuren met stevige baarden, maar dat blijken dan wel vaklui te zijn. Ook is het voorgekomen dat een landgoedeigenaar hout aanbood dat bij een bepaalde maanstand werd geveld. Het leverde aanvankelijk niets extra’s op, tot een Duitse koper het ‘Monat Phasen geschlagenes Holz’ ontdekte. Dergelijke fenomenen maken de veiling aantrekkelijk om een volgende keer opnieuw te komen.

De organisatie laat niets aan het toeval over.

Zowel bij de selectie van hout bij landgoederen, stedelijk groen en parken als bij de meting en uitstalling van kavels op de rolbaan wordt zorgvuldig gehandeld. Bovendien worden studenten van de bosbouwschool betrokken bij het werk.

De jaarlijkse rondhoutveiling van de Unie van Bosgroepen heeft een professionele uitstraling.

Er blijkt een grote, vrij vaste groep verwerkers van kwalitatief hoogwaardig of bijzonder hout te bestaan, die op de veiling koopt. Tegen prijzen die in de reguliere handel moeilijk te realiseren zijn. Vooral particuliere landgoederen en beheerders van openbaar groen hebben de potentie om hout in te brengen. Maar ook de grote terreinbeheerders kunnen via deze veiling een deel van hun waardevolle hout uitstekend afzetten. Het Nederlandse bosareaal kan beslist elk jaar de Rondhoutveiling voorzien van uitsluitend hoogwaardig hout, mits bij het bosbeheer de teelt van hoogwaardig hout serieus wordt uitgewerkt. n

HoutWereld • Jaargang 66 • Nummer 5 • 8 MAART 2013

1300472_HOUTWERELD 05.indd 20

04-03-13 14:31

2 online veilingen 15 t/m 18 maart 2013

MARKO B.V. (HOUT- EN METAALBEWERKING)

houtbewerking w.o.: formaatzaag • plaatbewerkingsautomaat • lamineeropstelling • kantenlijmfreeslijn • kantenfineerinstallatie • fineerpers • ontstoffingsinstallatie • CNC bewerkingscentra • (doorvoer) bandschuurmachines • tafelbladen/ kantenverlijmverwerkingslijn • lak/droog en schuurlijn • waterbehandelingsinstallatie • compressor-/persluchtinstallatie • montagetafels • diverse stellingen • afzuiginstallaties • etc. metaalbewerking w.o.: zaagopstelling • kolomboormachines • buigmachines • metaalafkortzagen • bandschuurmachine • hydr. schaarheftafels • lasopstellingen • lasdampafzuiginstallatie • bovenloopkranen • etc. intern transport w.o. : reachtrucks • heftrucks • stapelaars • palletwagens • etc. kantoor- en kantine inventaris.

kijkdag: Vrijdag 15 maart van 10.00 tot 16.00 uur kijkadres: Beneden Verlaat 75-81, 9645 bm Veendam

BVA-AUCTIONS.COM Altijd wat te bieden

Caberwood MDF is Europa’s oudste en originele MDF, en al bijna een halve eeuw de eerste keus van timmerlieden en meubelmakers, die de plaat waarderen vanwege zijn geschiktheid voor diverse bewerkingen en afwerkingsmogelijkheden.

Verkrijgbaar in twee varianten en in een standaard en vochtwerende uitvoering, is Caberwood MDF geschikt voor uiteenlopende interieurtoepassingen in zowel droge als vochtige omstandigheden, zoals keukens en badkamers.

www.norbord.eu

1300472_HOUTWERELD 05.indd 21

04-03-13 14:31

22

m a r kTv e r k e nn i ng

HARDHOUTSPECIALS GELUKSZOEKERS STRANDEN Doordat de vraag naar het ruwe hout uit Maleisië al een hele tijd zeer matig is, zijn de voorraden teruggelopen. Hieruit vloeit voort dat ook de beschikbare grondstoffen voor het vingerlassen behoorlijk krimpen.

M

aar doordat de importeurs nu wel erg lage voorraden in ruw hout hanteren, moeten zij heel voorzichtig en dichtbij qua verschepingstermijn toch weer wat gaan inkopen. In de handel in het ruwe hout komt menigeen dan tot de conclusie dat er wel het één en ander veranderd is. Daar waar eerder menig exporteur te kust en te keur maten in volumes had staan voor prompte verscheping, is dat heden ten dage anders. De gemiddelde exporteur beschikt niet meer over voorraad van

enige importantie. Enkele grotere exportbedrijven hebben dat nog wel, maar ook niet meer in alle gewenste maten. Voor verschillende kopmaten zijn daarom redelijke levertijden realiteit geworden.

Door dit alles zijn er ook minder beschikbare grondstoffen voor het vingerlassen. In de afgelopen pe­ riodes was dat niet echt merkbaar vanwege de slappe vraag en het feit dat er meerdere aanbieders bij kwamen. Van deze ‘nieuwe’ leveranciers hebben echter - naar verluidt - al twee er zo’n beetje de brui aan gegeven. Wel met als gevolg

prijserosie voor de bestaande producenten en daarbovenop het opdrijven van de grondstofprijzen.

Enfin, de gelukszoekers komen er nu achter dat deze business lastiger is dan simpelweg lage prijzen opgeven met de verwachting een marktaandeel te veroveren.

is met name de naaldhoutvariant uit Brazilië een potentieel substituut. In het massief gevingerlaste assortiment presenteert Afrika een aantal alternatieven; vooral het soortelijk gewicht vormt hierbij een belangrijk voordeel.

DOORHOBBELEN Doordat de im-

gevingerlast sapeli met KOMOkeur woedt de strijd om de order onvoorwaardelijk verder. Inzake met name het niet-gecertificeerde hout is het een gevecht. Gê­ nant detail in deze is dat één van de prijsvechters middels andere gelederen binnen haar organisatie moraalridder speelt op het gebied van de EUTR-regel­ geving. Zolang het volume aan ‘bush-cut’ nog niet is uitgeput zal er weinig veranderen, zo lijkt het.

Vanuit Afrika komen zeer duidelijk aanwijzingen dat de beschikbaarheid afneemt, de flexibiliteit vermindert, dat men sommige maten niet meer wil produceren en dat de prijzen beginnen te stijgen. Afrikaanse ondernemers vinden andere afzetgebieden richting Azië en de VS. Deze markten zijn eenvoudiger te bedienen en het rendement aldaar is uiteindelijk beter voor de desbetreffende exporteurs. Aanbie­ din­gen van gevingerlast KOMOhout vanuit Afrika zijn er met enige regelmaat, dus ook daar vervalt de rol van Azië grotendeels. Dit laatste zal ook voor de Nederlandse vingerlassers op korte termijn zijn impact hebben.

Markten zijn in beweging en afzetgebieden worden verlegd. Op een gegeven moment kan daarom de conclusie worden getrokken dat tropisch hardhout in volume enorm is afgenomen - mede door de EUTR. Resultaat is dat alternatieven in meerdere mogelijkheden naar voren zullen worden geschoven. n

porteurs de voorraden zo laag mogelijk houden, lopen er toch wel aardig wat orders bij de producerende bedrijven. De prijzen zijn nog tamelijk stabiel in Ameri­kaanse dollars, wat deels heeft te maken met de valutaverhoudingen tussen de ringgit en de dollar. Dit in tegenstelling tot de euro, die weer terrein heeft verloren. In sommige gevallen is het verstandiger om direct in euro’s te kopen in plaats van eerst in US-dollars. Maar dat kan ook weer van korte duur zijn. Voorlopig is de verwachting dat het min of meer doorhobbelt zoals het nu gaat.

Hoewel er onder de Nederlandse importeurs weinig positieve geluiden klinken, blijven ze constant wat volume indelen om hun voorraad enigszins op peil te houden. Voor­ alsnog lijkt dat ook de strategie te blijven voor de komende tijd.

ALTERNATIEVEN Daar waar de prijzen van het KOMO-gevin­ gerlaste hout zo goed als stabiel blijven, is er wel een lichte stijging te bespeuren in het gevingerlaste en gelamineerde meranti zonder KOMO. De prijzen aan de aanvoerzijde waren in sommige gevallen erg laag; thans komen er echter berichten door dat dit passé is. In combinatie met een sterke Ame­ rikaanse dollar is het mogelijk dat de bijzonder lage verkoopprijzen voor dit product wel eens verleden tijd zijn.

Wat intussen de kop opsteekt, zijn alternatieven in diverse houtsoorten. In het gelamineerde segment

ANDERE AFZETGEBIEDEN In het

HoutWereld • Jaargang 66 • Nummer 5 • 8 MAART 2013

1300472_HOUTWERELD 05.indd 22

04-03-13 14:31

mArKtVerKeNNiNG

23

HARdHoUT AFRiKA AANBOD SAPELI KLEIN een itto-marktrapport over januari/februari meldt dat europese kopers, in verband met de naderende inwerkingtreding van de eutr, geen haast hadden grote contracten met Afrikaanse zagerijen af te sluiten.

T

egelijkertijd is in het rapport te lezen dat er in de eerste weken van 2013 sprake was van een geringe toename van door Europa geïmporteerd gezaagd tropisch hout. Een aantal Europese importeurs zou de aankopen wat naar voren hebben geschoven. Verwezen wordt tevens naar een voor import gunstiger dollar/euroverhouding. Dat laatste geldt echter juist niet voor invoer vanuit Afrika.

Een Nederlandse importeur zegt: “De markt hier was de afgelopen weken bijzonder rustig, wellicht mede door de vakanties en het winterweer. Er was in ieder geval ook minder vraag naar Afrikaans hout. Misschien ook doordat Aziatisch hout die paar weken goedkoop bleek doordat de dollar toen zwakker was.” Verder vindt hij dat er al veel langer in West-Afrika wei-

nig grote contracten in gezaagd hout worden afgesloten. “Waarschijnlijk komt dit ook niet meer terug. Menige zagerij heeft zich daarom meer gericht op verbreding van producten en diensten om een grotere markt te kunnen bereiken. Natuurlijk zijn zij daarin geholpen door opkomende economieën. Van deze verbreding zijn het genereren van toegevoegde waarde als drogen, schaven en vingerlassen duidelijke voorbeelden.”

Een grote Belgische importeur vertelt tevens dat de markt zeer rustig is; de vraag vanuit Nederland was en blijft zeer flauw. Wat alle Europese markten die zij bedienen met elkaar gemeen hebben, is het oplopen van het aantal debiteurendagen. Dat geldt in gelijke mate voor traditioneel vlot betalende landen als voor landen die altijd al ruim de tijd namen.

BeSLUiTVoRMing TRAAg Volgens de eerstgenoemde importeur zijn er wel grote projecten die in Afrikaans hout moeten worden uitgevoerd, maar is de besluitvorming momenteel bijzonder traag: “De opdrachten ‘vallen’ niet.

Opvallend is dat de orders voor ayous de laatste weken zijn toegenomen. Vaak is dat het gevolg van het zoeken naar goedkopere alternatieven voor binnenwerk. Een andere reden is dat sommige ‘concullega’s’ stoppen of gestopt zijn met ayous.”

De prijzen van sapeli zijn zowel hier als in Afrika, zowel volgens importeurs als volgens het ITTOmarktrapport, ongeveer stabiel.

Een importeur: “De lever- en verschepingstijden lopen wel iets op.

Verder kopen de VS meer sapeli vanwege het tekort aan hout door storm Sandy. Opmerkelijk is dat wij de laatste tijd meer vragen krijgen vanuit de Belgische handel naar Afrikaans hout. Mogelijk komt dit doordat de Belgische industrie steeds meer overstapt op vaste breedten in plaats van vallende breedten. Hiervan ligt in Nederland voldoende voorraad.”

Een grote Belgische importeur signaleert dat sapeli flink onder druk staat. “Het aanbod is vrij klein, terwijl er veel bestellingen zijn vanuit de VS en ook vanuit Groot-Brittannië, waar men meest vallende breedten koopt.” Verder noemt hij de markt stabiel, zowel qua in- als verkoop. Dat de VS de laatste tijd veel meer iroko in Ivoorkust kochten, heeft voor zover hij weet nog geen effecten op de beschikbaarheid en prijs er van.

VALS SPeLen Zelf werkt deze importeur helemaal conform de huidige regels van de Europese Houtverordening, maar met betrekking tot kleine importeurs zal

hij zijn hand niet in het vuur steken. “Ik heb gehoord dat sommige kleine importeurs niet eens weten wat de EUTR betekent. De wetgeving is niet zeer duidelijk, maar wij zijn er van overtuigd met het hout van onze leveranciers aan alle vereisten te voldoen.”

Het aantal importeurs en ook het volume op zich zullen zeker slinken, verwacht hij. “Mocht de consumptie toenemen, dan gaan we het zeer snel voelen.”

Verder gaat hij er van uit dat Belgische importeurs de zaken serieus aanpakken en niet via schimmige wegen hout zullen importeren dat niet aan de EUTRregels voldoet. “Er is toch ook een zekere ethiek binnen onze houtfederatie: wij gaan het van niemand aanvaarden als hij vals speelt.” Bepaalde houtsoorten en afmetingen dreigen onder invloed van de EUTR zeker schaarser te worden, meent hij. Hij doelt met name op hout dat afkomstig is van productie van mobiele zagen. “Niet omdat een mobiele zaag altijd illegaal zou produceren, maar het zal lastiger zijn de legaliteit aan te tonen. Het treft bijvoorbeeld afzelia/doussié en grote maten.”

De laatste tijd zou er in de Kameroense wandelgangen gesproken worden over een exportverbod van stammen. “Dat heeft mogelijk een enorme impact.

De huidige stammenexport bedraagt zo’n 50 tot 60% van de houtexport. Bedrijven die de uitvoer van rondhout als hun belangrijkste product hebben kunnen in de problemen komen; zagerijen die gericht zijn op gezaagd hout zullen het toejuichen.

Zo’n drie jaar geleden zagen we hetzelfde gebeuren in Gabon, waarbij tal van ondernemingen zijn omgevallen.” n

8 MaarT 2013 • Nummer 5 • Jaargang 66 • HoutWereld

1300472_HOUTWERELD 05.indd 23

04-03-13 14:31

24

m a r kTv e r k e nn i ng

De EUTR is nu een kleine week van kracht. Deze European Union Timber Regulation wil illegaal hout van de Europese markt weren. Wie hout in de EU importeert, moet de legaliteit ervan kunnen aantonen. Ook bedrijven die hout van deze marktpartijen kopen, dienen dit te bewijzen.

E

en tool die de legaliteit van hout moet garanderen is de Due Diligence. Dit zijn de zorgvuldigheidseisen die gedefinieerd dienen te worden om zo aan te kunnen tonen dat het geen illegaal hout of houtproducten betreft. Nu de EUTR per 3 maart in werking is getreden, zouden alle betreffende bedrijven de juiste procedures moeten hebben ingesteld. Dit vormt echter tot dusver een groot probleem.

Men weet dat hout traceerbaar en legaal moet zijn, maar op welke manier dit te doen is niet geheel duidelijk.

matisch te kunnen voldoen aan deze wet.

PEFC meldt dat de conceptversie van de aangepaste Chain of Custody (CoC) in het Engels beschikbaar is, maar dat de definitieve versie pas halverwege april gereed zal zijn. De EUTR is inmiddels al van kracht. Ook de certificerende instellingen die verantwoordelijk zijn voor de implementatie van bovengenoemde certificaten bij bedrijven, moeten het antwoord schuldig blijven op vragen over de benodigde aanpassingen binnen ondernemingen om conform de EUTR te zijn.

FSC EN PEFC Zelfs de alom bekende organisaties achter certificeringssystemen als FSC en PEFC zijn lang niet op de hoogte geweest van de exacte vereisten van deze nieuwe wetgeving. Deze instanties weren ook illegaal hout en gaan daarin nog verder dan alleen legaliteit. Toch wordt hout dat is ge­certificeerd onder één van deze noemers, niet automatisch ge­accepteerd volgens de EUTRwetgeving. In de laatste weken voorafgaande aan de invoering van de EUTR voerden zij naarstig aanpassingen door om toch auto-

NVWA Het leek voor de hand lig-

onder de houtgebruikers werden/ worden vaak niet goed en concreet beantwoord.

Dit alles geeft een nare bijsmaak en doet denken aan Oost-Euro­ pese handelwijzen waar de concreetheid van informatie be­ treffende wet(swijzigingen) vaak achterwege blijft.

EUROPA Dit probleem beperkt zich niet alleen tot Nederland. Van de toezichthoudende instanties in de EU-lidstaten bleek slechts vijf procent de capaciteit en ervaring in pacht te hebben om de EUTR op een goede manier te kunnen implementeren. De helft van deze organisaties wist niet eens hoeveel bedrijven te maken hebben met de EUTR in hun werkgebied. Men heeft er tevens geen benul van hoe toezicht te houden op de naleving van de regels.

ONVREDE IMPLEMENTATIE­­TRAJECT De EUTR lijkt meer het karakter te hebben van een politiek signaal dan van een wet waar-

van het bittere noodzaak is om deze in te voeren. Met de steeds sterker wordende posities van certificeringsorganisaties als FSC en PEFC, en de verdere bewustwording inzake duurzaam bosbeheer, plaatsen velen vraagtekens bij het feit of de EUTR een wezenlijk verschil gaat brengen in de omgang met hout en bossen.

Wel zal de wettelijke maatregel de ondernemingen die ermee te maken hebben, dwingen tot extra werk en procedures.

De komende periode moet blijken of de EUTR werkbaar wordt voor bedrijven en toezichthoudende instanties, en of hiermee een bijdrage geleverd wordt aan de duurzame omgang met bossen.

Maar tot op heden is er duidelijk veel kritiek te horen op de manier waarop de implementatie heeft plaatsgevonden. Hoewel het implementatietraject tekortschiet, wordt overtreding van deze wet als een economisch delict gezien, iets waarvoor hoge boetes uitgedeeld kunnen worden. n

FOTO: JAINE AIREY/AHEC

HARDHOUT VS & EUROPA WETGEVING CREËERT ONRUST

gend om contact op te nemen met de Nederlandse Voedsel- en Wa­ renautoriteit (NVWA) om meer duidelijkheid te verkijgen. Zij zijn immers het orgaan dat belast is met de controle op deze wetgeving voor Nederland. En wie de controle moet naleven, moet ook precies weten hoe één en ander in elkaar steekt. Toch heeft ook deze instantie bedrijven slecht kunnen bijstaan met concrete informatie en handvatten. De communicatie met de NVWA verloopt uiterst moeizaam en de vele vragen die er waren/zijn

HoutWereld • Jaargang 66 • Nummer 5 • 8 MAART 2013

1300472_HOUTWERELD 05.indd 24

04-03-13 14:31

mArKtVerKeNNiNG

25

PLAATMATeRiALen WACHTEN OP VOORJAAR een handelaar in plaatmaterialen vertelt nog nooit zo’n matige periode als deze januari en februari meegemaakt te hebben. Afgezet tegen vorig jaar zit hij nu op -20%.

FOTO: JAINE AIREY/AHEC

d

e handelaar licht toe: “Vorig jaar was er nog sprake van een minimale achteruitgang ten opzichte van 2011”. Het overgrote deel van zijn klanten is aannemer en daar wringt ongetwijfeld de schoen. “Het binnenwerk is grotendeels gedaan, terwijl veel aannemers nog niet buiten durven te beginnen.” Op prijzengebied gebeurt er volgens hem niet veel. Ook okoumétriplex - in zijn geval Marokkaans - is nog steeds stabiel. Wel moet hij binnenkort zijn leverancier van Chileens triplex, een grote importeur, iets meer gaan betalen.

Tevens vertelt hij: “Ik weet dat er problemen zijn met de beschikbaarheid van Chileens triplex, maar wij hebben nergens last van.

We krijgen gewoon wat we hebben willen”. Dat dit lang niet voor iedereen geldt, mag duidelijk zijn.

Volgens een woordvoerder van een fabrikant is de beschikbaarheid eerder verder af- dan toegenomen. “De Europese markten doen het slechter dan andere afzetgebieden, dus gaat er minder naar Europa. Met name in de VS zijn de prijzen van radiata-pinetriplex en OSB sterk gestegen. We kunnen onze vaste klanten nog wel beleveren, al zijn het er niet zo veel meer.” Ook een woordvoerder van een andere producent laat weten dat zij veel meer kwijt zouden kunnen dan ze beschikbaar hebben. Hij verwacht dat de prijzen in april of mei omhoog zullen gaan; zeker is dit echter nog niet.

De verkoop van eliottis-pinetriplex balanceert, zo meldt een agent, op een voor de laatste jaren normaal niveau. Het saldo van het belastingvrije contingent bedroeg tegen eind februari 390.000 m3. Hiermee loopt het iets minder langzaam vol dan vorig jaar en nog langzamer dan het jaar daarvoor.

TeKoRT “Duitsland, Groot-Brittannië en Italië, dat voornamelijk eliottis-pinetriplex voor verpakkingsdoeleinden aanschaft, kopen vrij goed door. Nederlandse afnemers houden zich rustig.” De verkoop gaat zoals vaak met vlagen. Eind vorig jaar vond de laatste vlaag plaats; deze had betrekking op verscheping in januari/februari. Inmiddels blijkt er enige vertraging te zijn ontstaan die kan oplopen tot circa vier weken. “Enerzijds is de vraag vanuit andere regio’s dan Europa goed, anderzijds is er door slechte weersomstandigheden oponthoud in de productie geweest.”

Klanten zetten volgens hem geen druk op snellere levering. Men heeft dus nog genoeg voorraad om aan de vraag te kunnen voldoen.

“De prijzen, vooral van tong- en groefuitvoeringen, zijn behoorlijk gestegen. We hebben echter begrepen dat ook OSB en een aantal triplexen duurder worden.” Volgens een OSB-fabrikant doet zich inmiddels een tekort voor in de Europese markt. “Dit leidt tot langere levertijden en iets hogere prijzen in de Benelux. De omliggende markten betalen structureel hogere prijzen. Belangrijkste feit is

dat het seizoen eigenlijk nog moet beginnen!”

De bovengenoemde handelaar heeft ook op dit punt andere ervaringen. “Wij zijn juist meer triplexen gaan verkopen en minder OSB. Verklaren kan ik dat niet. Met vezelplaten gebeurt niet zo veel.

Soms zien we wel aanbiedingen voor bijvoorbeeld MDF langs komen; er zijn echter geen prijsverlagingen.” Een MDF-fabrikant: “Februari is tot nu toe niet slecht, het kabbelt een beetje door. Januari was een stuk beter, veel beter ook dan gebudgetteerd.” Januari doorstond eveneens de vergelijking met januari vorig jaar positief.

oVeRnAMe Het is slechts één maand, maar daar waar lichtpuntjes zijn, mogen ze best genoemd worden. Bedoelde fabrikant heeft het uiteraard alleen over de volumes, want de prijzen van MDF blijven laag. “Er zijn zelfs nog steeds een heleboel mensen, klanten van ons en klanten-van-klanten, die denken dat ‘die MDF-jongens’ bakken met geld verdienen. Het kan best goedkoper, vinden ze.” In hoeverre deze onwetendheid gespeeld is, is hem niet bekend.

Wel is hem bekend hoe de vork in werkelijkheid in de steel zit. “De MDF-fabricage is een marginale business. De prijzen staan al geruime tijd op een niveau waar we het eigenlijk niet van kunnen doen. ‘Specials’ doen het in dat opzicht altijd wat beter en zijn minder aan prijsschommelingen onderhevig. De verdiensten moeten echter voor vrijwel alle fabrikanten van hun standaardplaten komen. Ik zie in de markt helaas geen enkel signaal dat er op wijst dat andere aanbieders omhoog gaan. Wij willen natuurlijk ook de prijzen verbeteren, maar wanneer? Nu lijkt het niet het juiste moment daarvoor, terwijl het voorjaar eigenlijk wel de tijd zou moeten zijn.”

Een volgende vertelt dat MDF bij hen zowel qua afzet als prijzen stabiel is. Wel zijn er volgens hem vragen in de markt omtrent de overname in België van een MDF- en spaanplaatproducent.

“De afzet van spaanplaat is op een laag niveau, maar de prijzen zijn nu wel stabiel. Mogelijk zullen de prijzen op korte termijn stijgen als er meer rust op het front is gekomen.” n

8 MaarT 2013 • Nummer 5 • Jaargang 66 • HoutWereld

1300472_HOUTWERELD 05.indd 25

04-03-13 14:31

Meranti FSC® Sapeli mahonie FSC® Sapupira FSC®

Hoefweg 210 2665 LE

Bleiswijk

Telefoon +31(0)10 529 14 14

Fax +31(0)10 529 14 19

info@woodimex.nl

Nederland

www.woodimex.nl

FIJNHOUT De hardhout expert • • • • •

80 soorten op voorraad Eigen zagerij Teak (o.a. dekdeeltjes) Multiplex gefineerd Bladen (aanrecht/tafel)

Voor bedrijf en particulier.

KWALITEITS EUR. EIKEN – AM. EIKEN – ES – ESDOORN – NOTEN – KERS TEL.: 0032/(0)15.20.41.16 // WWW.MARTAL.BE

UW HOUTVEZEL EN ZAAGSEL IS WAARDEVOL VOOR ONS!

www.fijnhout.nl

Amsterdamsche Fijnhouthandel

Minervahavenweg 14 Westpoort 3098 T. 020-6828079 F. 020-6843154

wij staan er voor u

De Vezelpers B.V. Leeksterweg 63 a 8433 KW HAULERWIJK Tel. 0516-422022 Fax. 0516-421351 email: info@allspan.nl

DLH NEDERLAND BV: uw gARANtiE VooR sNELLE LEVERiNg uit VooRRAAD

-

iNkoop iN AFRikA, AZiË EN ZuiD-AmERikA DooR LokALE DLH coLLEgA’s Focus op gEcERtiFicEERD (koZijN)Hout

VoLDoENDE Fsc-gEcERtiFicEERD mAHoNiE uit VooRRAAD BEscHikBAAR! DLH Nederland BV Correspondentieadres: Noorderlaan 125, 2030 Antwerpen, België, Tel.: +32 3 5426370, Fax: +32 3 5421894 info.nederland@dlh-group.com, www.dlh-nederland.com

1300472_HOUTWERELD 05.indd 26

04-03-13 14:31

interview

TELEFONISCH SPREEKUUR FSC

‘WEINIG LOKETTEN EUTR-VRAGEN’ FSC Nederland hield de afgelopen weken een telefonisch spreekuur voor mensen met vragen over de Europese Houtverordening en de verhouding tussen deze EUTRwet en FSC als bosbeheersysteem. Vragen zijn er te over en dat zal nog wel een tijdje zo blijven, vertelt Arjan Alkema van FSC Nederland.

Eerder hield FSC Nederland al enkele EUTRvoorlichtingsbijeenkomsten. Hoe kwamen die tot stand en wie kwamen er zoal op af?

“FSC is als internationale organisatie al langer bezig met de EUTR en het daar waar nodig aanpassen van de FSC-standaarden aan de vereisten van die verordening. Omdat we daar van anderen steeds meer vragen over kregen, besloten we alles eens op een rijtje te zetten en daar twee meetings aan te wijden. Die trokken vooral veel mensen uit de houthandel, de retail en van adviesbureausf. Verder spraken we op uitnodiging op een aantal bijeenkomsten van anderen.”

woorden bij bijvoorbeeld het ministerie van Economische Zaken, dan is het heel lastig om daar iemand te vinden die precies jouw vragen kan beantwoorden. Op zeker moment kloppen die mensen dan bij ons of soortgelijke instanties aan. Het is waar dat er rond de EUTR door veel partijen iets gecommuniceerd of georganiseerd is. Tegelijk zijn er slechts weinig loketten waar je terecht kunt. Als FSC Nederland beantwoorden wij zowel heel algemene als meer specifieke vragen, maar we vertellen ook iets over de rol die FSC-gecertificeerde producten in het kader van de EUTR kunnen spelen.”

Er is al over de EUTR gecommuniceerd door zowel de autoriteiten als betrokken partijen zoals jullie zelf.

Kunt u verklaren waarom, nu de wet is ingevoerd, er nog altijd zoveel vragen over deze kwestie zijn?

“Aan de vragen die worden gesteld merken we dat weinig instanties het hele verhaal van de Houtverordening kunnen vertellen, of dat organisaties te groot zijn om mensen met specifieke vragen goed te helpen. Wanneer je als importeur van houten meubels op zoek gaat naar ant-

Wat is jullie verhaal in dat laatste verband? De Europese Unie spreekt immers geen voorkeur voor specifieke bosbeheersystemen uit.

“We proberen mensen wel duidelijk te maken dat ze door voor FSC te kiezen, zichzelf een hele hoop werk en tijd kunnen besparen. Dat gaat zeker op voor producten die uit tropische gebieden of de zogenaamde complexe ketens komen. Als je voor die producten inzake de Houtverordening alles zelf moet uitzoeken kan

27

dat enorm veel werk zijn, terwijl het merendeel van dat werk bij FSC-gecertificeerde producten al is gedaan. Daarnaast verwachten wij, al kunnen we daar geen garanties over afgeven, dat er de facto een ‘green lane’ komt voor FSC en dat FSC-producten in het kader van de EUTR dan automatisch een legale herkomst hebben.”

Maar garanties zijn er wat dat betreft niet.

“Uiteraard controleert de Nederlandse Voed­ sel- en Warenautoriteit, de NVWA, op basis van risico-inschattingen of er aan de wet wordt voldaan. Wij verwachten dat de NVWA producten met een FSC-certificaat niet als bijzonder risicovol beschouwt.”

Is er veel gebruikgemaakt van jullie EUTR-spreek­ uur? En wat vroeg men zoal?

“De telefoon stond niet roodgloeiend, maar we kregen wel dagelijks drie of vier telefoontjes.

Eén persoon liet weten dat hij pas op 28 februari, dus enkele dagen vóór de invoering van de wet, voor het eerst van de EUTR had gehoord.

Anderen wilden alles nog een keer uitgelegd hebben. Het zijn met name de middelgrote ondernemingen die belden om dingen te controleren, om te bevestigen dat zij alles goed begrepen en op orde hebben. De hele grote houthandelaren belden niet, zij hebben hun zaakjes wat de EUTR betreft al een tijdje voor elkaar. Verder waren er de nodige detailvragen, bijvoorbeeld van mensen die wilden weten of hun product, of het hele product, onder de EUTR valt.”

FSC gaat waarschijnlijk nog meer voorlichtingsbijeenkomsten organiseren. Dat lijkt inderdaad geen overbodige luxe.

“Recent was er een voorlichtingsdag op Nyenrode die bijna gênant was. Mensen kwamen daar namelijk met hele praktische vragen naartoe, maar ze kregen de hele EUTR nog eens in zijn algemeenheid toegelicht. Hoewel op zich niet verkeerd, kwam daar eigenlijk niemand voor. Dus er leven nog wel heel veel vragen en gelijktijdig weet niemand op dit moment wat er echt wordt verwacht. Je verzamelt informatie over de wet- en regelgeving, je weet dat je documenten moet overleggen om aan te tonen dat je aan die wetten voldoet, maar wat is op enig moment genoeg? Waar neemt de toezichthouder op een gegeven moment genoegen mee? Moet bijvoorbeeld van elk deuveltje in een samengesteld product de legale herkomst worden aangetoond? Dat moet zich in de praktijk gaan uitwijzen, en dat gaat ook verder dan FSC.” Hoe denkt FSC zelf over de EUTR? “Het is een goede stap. Tegelijk is het nog niet voldoende. Wij staan voor duurzaamheid en we hopen ook dat de EU Houtverordening zal bijdragen aan de vraag naar duurzaam geproduceerd hout. Het is ook wel erg laat allemaal. Pas vanaf 3 maart 2013 is het eindelijk bij wet verboden om illegaal hout op de Europese markt te brengen.” n

8 MAART 2013 • Nummer 5 • Jaargang 66 • HoutWereld

1300472_HOUTWERELD 05.indd 27

04-03-13 14:31

28

produCtNieuWs

Gemodificeerde vlonderplank Fetim professional lanceert de Convex, een nieuw model vlonderplank die is gemaakt van thermisch gemodificeerd hout van het merk modiWood.

spuiten op locatie outdoor spraying Nederland is één van de eerste bedrijven in Nederland die op locatie spuit. met het voorjaar in het vooruitzicht breekt voor het oldenzaalse bedrijf weer een periode van het opknappen van gebouwen en objecten op locatie aan.

Outdoor Spraying Nederland is gespecialiseerd in het spuiten van verschillende ondergronden, zoals damwandprofielen, dakpannen en stenen muren. OSN voert deze werkzaamheden uit op locatie en maakt daarbij gebruik van watergedragen, milieuvriendelijke verf.

Outdoor Spraying Nederland is onderdeel van de Nederlandse Hout Coating, een onderneming

ModiWood Convex heeft een uniek profiel. Het is niet alleen mooi maar ook zeer functioneel. Mits goed geinstalleerd, blijft dankzij dit speciale profiel minder water op de vlonderdelen staan. Hierdoor hebben algen en vuil minder kans zich te hechten en blijft het terras veel langer mooi.

Convex onderscheidt zich door een bijzondere uitstraling; rustig en toch robuust. Dit komt door de

unieke vormgeving maar ook door het slimme bevestigingssysteem.

Met speciale ModiWood bevestigingsclips kunnen de Convex-delen namelijk nagenoeg onzichtbaar worden bevestigd. Uiteraard kunnen de delen ook op de traditionele manier met schroeven worden vastgemaakt.

die onder andere - voor klanten verspreid door het hele land - complete tuinhuisjes en ander tuinhout spuit. Traditionele spuitwerkzaamheden voor de bouw, zoals het spuiten van kozijnen, plaatmaterialen en gevelbekleding, worden eveneens uitgevoerd.

Website: www.nederlandsehoutcoating.nl

ingenieuze nestkast op het eerste oog lijkt dit misschien een simpel houten vogelhuisje. maar vergis je niet, want deze nestkast gaat minstens vijftig jaar mee - en zal dus vele generaties vogeltjes zien uitvliegen.

Website: www.fetimprofessional.nl

zagen en raspen Nieuw in het assortiment van lintner zijn diverse stalen schijven met vertanding, met een rasp of met rasp én zaagtanden; alles van het merk powerrasp.

De PowerRasp-producten zijn te gebruiken op de standaard haakse slijper en zijn volledig CEgemarkeerd. Met de PowerRasp zaagt en raspt de gebruiker alle zachte bouwmaterialen zoals naald- en hardhout, verlijmde houtsoorten, spaanplaat, triplex, multiplex, fineer, kunststof, gips(plaat), PVC, polypropeen, polyetheen,

rubber, non-ferro metalen, lijm- en verfresten.

De PowerRasp-schijven worden door Lintner vanuit HendrikIdo-Ambacht geleverd in diverse maten en in drie verschillende groftes: grof, middelgrof en fijn.

Website: www.lintner.nl

Ingenieursbureau Koen&Co in Utrecht spreekt van een ingenieus ontwikkeld en hightech geproduceerd nestkastje dat onder de merknaam Woodpack zijn entree op de markt maakt.

Het is eenvoudig zonder gereedschap in elkaar te zetten en ook weer uit elkaar te halen, het past

als postpakket door elke brievenbus en het is gemaakt van geacetyleerd Accoyahout. Accoya is een houtproduct (op basis van naaldhout) dat dankzij een gepatenteerd procedé vijftig jaar of langer meegaat en niet zal kromtrekken.

Website: www.woodpack.nl

HoutWereld • Jaargang 66 • Nummer 5 • 8 MaarT 2013

1300472_HOUTWERELD 05.indd 28

04-03-13 14:31

productnieuws

29

Tuinbeits

Suikerplaat

Tv-tuinman Rob Verlinden heeft samen met fabrikant Koopmans Verf het product Rob’s Tuinbeits ontwikkeld.

Houthandel Blok in Beverwijk introduceert een nieuwe generatie decoratieve, volledig biologisch gebaseerde HTLplaatmaterialen. Sizopreg is gemaakt van hoogwaardig polylacticacid (PLA).

Voor de productie van PLA worden suikers (direct uit de plant of verkregen uit zetmeel) met behulp van bacteriën omgezet in melkzuur, waaruit vervolgens het polymeer wordt gemaakt. Het polymeer waaruit Sizopreg Basic bestaat, vindt zijn oorsprong in de teelt van suikerriet en maakt gebruik van Cradle to Cradle

gecertificeerd PLA. De decoratieve plaatmaterialen van Sizopreg Basic zijn - in verwerkte vorm - vormstabiel in het gangbare toepassingsgebied van -30 tot +80 graden Celsius. Ze presteren daarnaast uitstekend in het hogere temperatuurbereik.

Website: www.houthandelblok.nl

Bamboe verkeerspalen Na eerdere introducties met bamboe als gevelbekleding, terrasdelen, stadsmeubilair en vele andere toepassingen, komt Solid Bamboo nu met de bamboe verkeerspaal.

Rob’s Tuinbeits is ontstaan vanuit een gezamenlijke passie voor tuinonderhoud en vanuit de samenwerking via Robs Grote Tuin­verbouwing. Rob Verlinden: “De markt is toe aan een nieuw en goed product. De tuin is anno 2013 een verlengstuk van het huis; daarbij speelt kleur een grote rol. Naast de basiskleuren presenteren we ook een schitterende rode kleur beits”. Het nieuwe product kent een basis van lijnolie en is te

koop in zwart, wit, donker- en lichtgrijs, donkergroen en rood.

De no-nonsense aanpak van Koop­ mans Verf en het feit dat deze producent met natuurlijke materialen zoals lijnolie werkt, spraken Ver­ linden heel erg aan. Daarnaast is het een gezond bedrijf dat ondanks de dalende trend in deze branche in omzet groeit.

Solid Bamboo is een handelsmerk van Green Import in Hillegom.

Volgens de onderneming valt de nieuwe verkeerspaal qua levensduur in duurzaamheidsklasse 1, is bamboe

een duurzaam geproduceerd materiaal en oogt de paal vele malen fraaier dan een kunststof uitvoering.

Website: www.solidbamboo.nl

Website: www.koopmansverf.nl

Deur/kozijn Marsica Special Doors & Frames in Noordwijk presenteert de hybride deur/kozijncombinatie. Deze vermengt oude (en vertrouwde) vormgeving met hedendaagse wensen en technieken.

“Dus geen stalen kozijn meer met een opdekdeur waar één laagje verf op zit, maar een stevige, 43 mm dikke stompe deur met een melamine deklaag, geproduceerd uit FSC-gecertificeerd hout”, zo schrijft de onderneming. Er zijn diverse designs: geborsteld wit, geborsteld zwart, geborsteld licht eiken (verticaal of horizontaal geborsteld), wit en gebroken wit.

De combinatie is voorzien van een uit drie lagen opgebouwd kozijn

(MDF-multiplex-MDF) dat eveneens is afgewerkt met een melamine deklaag. Overige kenmerken zijn verzonken 3D-verstelbare scharnieren, een slot met éénschootsbediening en krukken van het merk Hoppe (model Lucca).

De hybride deur/kozijncombinatie is geschikt voor nieuwbouw en renovatie.

Website: www.marsica.eu

8 MAART 2013 • Nummer 5 • Jaargang 66 • HoutWereld

1300472_HOUTWERELD 05.indd 29

04-03-13 14:31

ProbosBosbericht2013-01-HW-buiten.pdf 21-2-2013 16:13:41

30

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

AGENDA

MEM o

16 MAART 2013 lijk georganiseerd met de Feria Habitat Info starters ‘Houtstudiedag’ van vereniging van houtsoortenverzamelaars NEHOSOC in het en de Cevisama.

Speciaal voor mensen die aan de slag HMC te Amsterdam.

Dit betekent dat van 4 tot en met willen als zzp’er in de bouw-, hout- of Website: www.nehosoc.nl 7 februari 2014 professionals in techniekbranche houdt Zelfstandigen Va­lencia terecht kunnen voor voor alles Bouw op 12 maart een informatieavond 19 T/M 21 MAART 2013 op het vlak van meubels, inte­ in Arnhem. Hoe werf ik klanten, hoe ‘Interieurbouw Hout & Kunststof Vakbeurs’ in Evenementenhal Hardenberg. rieurmaterialen, parket, keukens, maak ik een offerte, hoe zet ik de adminiWebsite: www.evenementenhal.nl woninginrichting, deuren, kozijnen en stratie op? Voorzitter Charles Verhoef nog veel meer. Voor ongeveer een van Zelfstandigen Bouw zal op deze en mogelijk.

Ook hier een kans voor coöpera20 MAART 2013 kwart van de bezoekers vanligt de individuandere vragen van beginnende zzp’ers Drie scenario’s ‘Houtagentendiner’ van brancheorganisatie NATA te Oud Loosdrecht. ele beurzen geldt dat zij belangstelling antwoord geven. ties.

Om de effecten van de diverse factoren en de Website: www.nata-timberagents.nl hebben voor alle productgroepen die De informatiebijeenkomst vindt plaats De prijs die menevenement voor de wilgenchips ontvangt, schaal opPostillion de aanlegkosten inzichtelijk te het gecombineerde op worin het Hotel in beter Arnhem.

De 20 MAART 2013 den aangeboden. gaataf dan omhoeveelheid avondzijn begint omscenario’s 19.00 endoorgerekend: duurt tot hangt onderHet andere van de die maken, er drie ‘Nationale Boomfeestdag’. architecten, interieurontwerpers en circa 21.00 uur. men kan leveren, de leveringsgarantie Scenario 1: Aanplant 1 ha wilgenplantage Website: www.boomfeestdag.nl woninginrichters.

Website: www.zelfstandigenbouw.nl en de kwaliteit (homogeniteit door aanplanter in eigen beheer; Website:(continuïteit) www.feriavalencia.com 22 T/M Ligna chips, aandeel bast en blad, vochtgehalte, etc.).25 MAART 2013 Scenario 2: Aanplant 5 ha wilgenplantage ‘Bois & Habitat’, beurs over bouwen met hout in Namen (B).

Het thema van de aanstaande houttechExpositie geriefhout Voor verse houtchips met een vochtgehalte door griendhoutbedrijf; Website: www.bois-habitat.be nologiebeurs Ligna is ‘Making more out Het Suikermuseum in het Belgische 45 en 55% wordt globaal Scenario 3: Aanplant 20 ha wilgenplantage of wood: innovations, so­lutions, effiTienen tussen heeft een tentoonstelling inge- tussen de 10 De vierrijige Egedal Energy Planter. (foto www.egedal.dk) 25 T/M 30 MAART 2013 ciency’. Dedoor nadruk ligt op lichtgewicht richt genaamd ‘Geriefhout’, waarin en 25 euro per ton betaald ‘aan de bosweg’, buitenlands plantteam.

‘World Teak Conference 2013’ in Bangkok, Thailand. materialen, innovatieve kozijnen en de houten stelen voor gereedschap wordus afgehaald in het terrein. De prijs aan de Deenergiewinning aanplantkostenuitper hectare (excl. BTW) den getoond Website: www.teaknet.org hout. en die tot en met 15 sepniet haalbaar. Er doen zich wel kansen voor op van deis.centrale bedraagt ongeveer 20 en De Lignarespectievelijk: van 2013 vindt2.657 plaatseuro van 6(scenario tot temberpoort te bezoeken bedragen 8 (35% T/M 10 APRIL 2013 en met 10 mei in Hannover. Ook deze Houten35 stelen waren vroeger niet kant- chips niet-productieve gronden en op locaties waar euro per ton.

Voor luchtdroge 1), 4.031 euro (scenario 2) en 2.818 euro ‘Vakdagen Parket & Woninginrichter’ in Evenementenhal Gorinchem. wereldwijd grootste vakbeurs voor de en-klaar beschikbaar; boeren en de plantage meerdere functies kan vervullen. vochtgehalte) liggen deze prijzen (scenario 3). Bij scenario 1 is bewuststaat gekekenambachtslui Website: www.evenementenhal.nl houtindustrie en bosbouwsector moesten ze zelf maken.

Zij grofweg ditmaal in het tekenvariant. van duurzaamheid haddentussen een de grote Dit biedt nog steeds een potentiaal van 30 enkennis 60 eurovan per de ton. naar de goedkoopste Er is onder meer 17 APRIL 2013 in de breedste zin van het woord. De inheemse houtsoorten en wisten welke duizenden hectares in Nederland. Energieplanaangenomen dat de aanplanter geen loonkos‘Voorjaarsbijeenkomst Seniorenclub Hout’ in Houtmuseum De Klok te Ligna 2013 hoopt al die producten, houtsoort geschikt was om een Tot slot teninnovaties, rekent en zelf machines beschik-bepaalde soort steel te vervaardigen.

Wormerveer. tages kunnen bijdragen aan de biomassaprovisies, thema’stotenzijn trends E-mail: a.h.verhoeff@planet.nl onder één te brengen.

Rond de Indien nodig grepen in tijdens het De studie toontzeaan dat de kosten voor ductie in Nederland. Tegelijkertijd kunnen ze king heeft.

Bij dak scenario 2 is ervan uitgegaan 1.700 exposanten hebben zich voor groeiproces van bomen en lieten ze de sterk kunnen variëren. een waardevolle toevoeging aan het landschap datdeelname de geheleaangemeld; aanplant volledig wordt is takken wilgenenergieplantages 18 T/M 20 APRIL 2013 hun aanbod met behulp van touwen in de De manier enIndedeschaal waarop gewerkt wordt Restauratiebeurs zijn, een geschikte leefomgeving voor kippen uitbesteed de Nederlandse ‘Nederlandse 2013’ in Brabanthallen Den Bosch. uitgestaldaan op een eenvan ruimte van in totaal juiste vorm groeien. tentoonstelWebsite: www.restauratiebeurs.nl 130.000 vierkante meter.

Naar verling wordt de aandacht gevestigd op speelt hierbij een belangrijke rol.

Het gebruik bieden, de verkeersveiligheid verbeteren, griendbedrijven. Bij scenario 3 is ervan wachting zullen er ditmaal 100.000 typische inheemse houtsoorten en hoe van gespecialiseerde plant- en oogstmachines fijnstof filteren en dergelijke. Bovendien is uit uitgegaan datzijn, hetalbij eenaantal omvang van 20 deze optimaal 6 T/M 10 MEI 2013 bezoekers is dat de afgelowerden toegepast. een cruciale factor, maar deze zijn in onderzoek dat wilgenenergieplanta‘Ligna’, internationale vakbeurs gebleken voor houtbewerkingsen bosbouwtechnologie pen beursedities niet bereikt. is om een Website:iswww.suikermuseum.be hectare financieel aantrekkelijk in Hannover (D).

Website: www.ligna.de Nederland nog niet beschikbaar. Er zal bij ges een verrassend hoge biodiversiteit kunnen buitenlands plantteam met een gespecialiWebsite: www.ligna.de

aannemers of loonwerkersvoor alleen interesse zijn herbergen. Kortom, een multifunctioneel seerde (efficiënte) plantmachine in te zetten. Zie ‘Agenda’ Fimma Maderalia op www.houtwereld.nl 13 T/M 2013dat zeker een plek verdient in het een complete, opsomming van machines De Spaanse beurzen Fimma (houtbevoor de actuele aanschaf van dergelijke als 16 MEI gewas werkingstechnologie) en Made­ra­lia Baten (toeleveringsbeurs voor de hout- en

Eenmeubelindustrie) eigenaar van een wilgenenergieplantage worden in 2014 tege-

‘Interzum’, internationale toeleveringsvakbeurs aan de meubelindustrie en interessante vakbeurzen, bijeenkomsten de verwachting bestaat dat ze (op termijn) Nederlandse energielandschap. interieurbouw in Keulen (D). en evenementen.

winstgevend gemaakt kunnen worden.

Dit www.interzum.com Website: betekent dat er voldoende areaal moet zijn om

Martijn Boosten 3 EN 4 JUNI 2013 Patrick Jansen de machines aan het werk te houden. De de handel of direct aan een centrale, maar kan Algemene ledenvergadering van de Europese zagerijvereniging EOS in Wenen, ADVERTEERDERSINDEX beschikbaarheid van gespecialiseerde Oostenrijk. machihet ook gebruiken voor zijn eigen installatie.

Website: www.eos-oes.eu nes in Nederland is echter ook weer een Het gebruik van de biomassa voor de eigen Adverteerder Pag. Adverteerder Pag. potentiële installatie levert in theorie de hoogste26 Leitz belangrijke voorwaarde voor 5 T/M 7 JUNI 2013 35 Amsterdamsche Fijnhouthandel om ‘Wood2Build’, over te internationale vakbeurs voor houtbouw in Namen, België.

LTL aanplanters van wilgenplantages 15 Arnhemse 10 inkomsten op. Fijnhouthandel Bovendien kan zo zekerheid Het rapport ‘Optimalisering kosten en opbrengsten Website: www.wood2build.com Martal gaan tot aanleg. Deze ‘kip 10, 26 Berg Hardhout, Van den 35 of het ei’ situatie worden verkregen van de beschikbaarheid van van wilgenplantages: een verkenning’ (Patrick Jansen Norbord 21 Boere 21 & Martijn Boosten, zou doorbroken kunnen worden door een een BVA bepaalde hoeveelheid biomassa tegen een 17 T/M 19 SEPTEMBER 2013Stichting Probos, 2013) is Pep 15 21 geschreven in opdracht van InnovatieNetwerk en ‘Ecobouw’, kennisen beursevent over integraal duurzaam bouwen in de Proteus 35 DLH 26 investeringssubsidie van de overheid. vaste prijs. Voor het direct leveren aan de is binnenkort te downloaden van Jaarbeurs Utrecht.www.innovatienetwerk.org en www.probos.nl.

Soest, Gebr. Van 10 Group Joubert 2 centrale kan veelal een hogere prijs worden Website: www.ecobouw.net Topvorm 35 Houtex 10 Op De puur economische gronden verkregen dan voor het leveren aan de35handel, Vezelpers, 26 is de aanleg Houtwereld 26met de huidige van wilgenenergieplantages maarIHK dit is in verband met bestaande35 Woodimex Zwart 10 International Plywood 36 Heeft u aankondigingen of mededelingen voor deze rubriek, biomassaprijzen op ‘dure’ landbouwgronden contracten en minimum volumes niet10 altijd Lange, De dan kunt u die zenden naar: houtwereld@nijgh.nl of Redactie Houtwereld, Postbus 122, 3100 AC Schiedam.

kan zijn biomassa (wilgenchips) verkopen via

HoutWereld • Jaargang 66 • Nummer 5 • 8 MAART 2013

1300472_HOUTWERELD 05.indd 30

04-03-13 14:31

p

Kosten en baten van wilgenenergieplantages Energieplantages van snelgroeiende boomsoorten als wilg worden internationaal gezien als een potentieel waardevolle grondstofleverancier voor houtige biomassa.

Om terreineigenaren in Nederland te interesseren voor deze teelt is het belangrijk een helder beeld te hebben van de kosten en baten van wilgenenergieplantages. Aan de kostenkant speelt de beschikbaarheid van gespecialiseerde plant- en oogstmachines, de prijs van stekmateriaal en de schaal waarop gewerkt wordt een cruciale rol. Dit bosbericht gaat hier nader op in.

2013 nr. 1

1300472_HOUTWERELD 05.indd 31

04-03-13 14:31

ProbosBosbericht2013-01-HW-binnen.pdf 21-2-2013 17:04:07

Kosten en baten van wilgenenergieplantages Is er straks voldoende betaalbare biomassa?

Wilgenplantages in het Nederlandse energielandschap

project ‘Kiplekker onder de wilgen’, waarbij

De vraag naar houtige biomassa voor de

Wilgenenergieplantages hebben een hoge

de uitloopgebieden van biologische kippen-

opwekking van duurzame energie neemt sterk

biomassaproductie van zo’n 10 ovendroge ton

houderijen (zie www.kiplekkeronderdewilgen.

toe. Overheden zien in duurzame energie uit

biomassa per hectare per jaar. Bovendien lenen

nl). Probos doet al sinds de jaren zeventig

(houtige) biomassa een belangrijk middel om

de wilgen zich uitstekend voor gemechani-

onderzoek naar energieplantages en heeft in

hun klimaat- en energiedoelstellingen te halen.

seerde aanplant en oogst. De plantages

1999/2000 een proefplantage aangelegd van

In 2011 werd circa 30% van alle in Nederland

bestaan uit grofweg 15.000 wilgenstoven per

45 hectare.

opgewekte hernieuwbare energie opgewekt uit

hectare, waarvan om de twee tot vier jaar de

hout (Hernieuwbare energie in Nederland 2011,

scheuten worden geoogst. De stoven lopen

Inzicht in kosten en baten nodig

CBS, 2012). Daarmee is houtige biomassa veruit

daarna opnieuw uit. Deze cyclus kan zich

Om terreineigenaren in Nederland te interes-

de grootste hernieuwbare energiebron. De

minimaal 20 jaar herhalen.

seren voor de aanleg van wilgenenergieplanta-

laatste jaren zijn er bijvoorbeeld honderden

Vooralsnog is grootschalige wilgenteelt in

ges is het belangrijk om een goed beeld te

wilgenenergieplantages worden aangelegd in

W

houtgestookte verwarmingsinstallaties

Nederland geen haalbare kaart. Wilgen-

kunnen schetsen van de kosten en baten van

C

geplaatst bij particulieren, pluimveehouders,

energieplantages kunnen economisch niet

deze teelt en de mogelijkheden voor kostenre-

P

M

kalverhouders, glastuinbouwers, zwembaden,

concurreren met landbouwgewassen.

ducties. Probos voerde daarom onlangs in

E

Bovendien is het vanuit duurzaamheids-

opdracht van InnovatieNetwerk een studie uit

v

z

Y

woonwijken, kantoorpanden, appartementen-

CM

complexen en bedrijfshallen. Dit aantal groeit

oogpunt niet wenselijk om gronden te ont-

naar de kosten en baten van wilgenenergie-

MY

nog steeds en dat draagt bij aan een grote

trekken aan de voedselproductie. De meeste

plantages en de mogelijkheden voor optimali-

Z

CY

vraag naar houtige biomassa. Bovendien wordt

kansen liggen daarom bij kleinschalige

sering hiervan. Hierbij is gekeken naar de

D

wilgenteelt op niet-productieve gronden en op

beschikbaarheid en kosten van gespeciali-

p

biomassa geëxporteerd naar landen als

locaties waar de plantage meerdere functies

seerde plant- en oogstmachines, de beschik-

w

Duitsland, Denemarken en België. Er wordt

bedient. Hierbij wordt gedacht aan overhoe-

baarheid en kosten van stekmateriaal en de

h

geschat dat bijna de helft van de in Nederland

ken, voormalige stortplaatsen, bufferzones,

schaal van werken.

a

vrijkomende houtchips uit bos en landschap

waterretentiegebieden,

b

wordt geëxporteerd.

wegbermen, baggerdepots

t

De verwachting is dat de vraag naar houtige

en ecologische verbin-

CMY

K

veel van de in Nederland vrijkomende houtige

d

biomassa alleen maar zal toenemen.

dingszones tussen

1500

Langzaamaan begint men zich daarom zorgen

natuurgebieden. Ook de

1300

te maken of er in de toekomst ook voldoende

aanleg van wilgenplanta-

betaalbare biomassa beschikbaar is. Internatio-

ges als alternatieve

nale scenariostudies laten bijvoorbeeld zien dat

groenvoorziening in

de vraag naar houtige biomassa de beschik-

recreatiegebieden, op

baarheid zal overtreffen tussen 2015 en 2020

bedrijventerreinen of bij

(Figuur 1).

woonwijken is een optie.

Steeds meer wordt er in Nederland daarom

Voor een aantal van deze

gekeken naar alternatieve bronnen voor

toepassingen lopen er al

houtige biomassa. Energieplantages staan

initiatieven of zijn er

internationaal als alternatieve bron al volop in

plannen in voorbereiding.

de aandacht en ook in Nederland groeit de

Probos is bijvoorbeeld

aandacht.

onlangs gestart met het

1300472_HOUTWERELD 05.indd 32

V

v

1100

r

k

900 700 2010

d

p 2015 totale vraag houtige biomassa totaal aanbod medium

2020

2025

2030

totaal aanbod hoog totaal aanbod laag

h

z

d

p Figuur 1: Ontwikkeling van de maximale vraag naar biomassa ten opzichte van het potentiële aanbod bij drie verschillende mobilisatiescenario’s (in mil. m³ Rondhout Equivalenten) (Bron: Oldenburger, J. 2011. Is er in de toekomst voldoende hout voor iedereen? Bosbericht. Nr. 2-2011).

04-03-13 14:31

d

s

m

d

Wilgenstekken. (foto Martijn Boosten, Probos)

Stekmateriaal

(Biobaler: zie Bosbericht nr. 9, 2012). De

Voor de aanleg van wilgen-

meeste machines oogsten en chippen de

energieplantages kan er

wilgenscheuten in één werkgang. Voorbeelden

worden gekozen tussen twee

zijn de Deense Energy Harvester (zie Bosbe-

typen stekmateriaal, namelijk

richt nr. 1, 2012) en de oogstkoppen voor

wilgenklonen van SalixEnergi

maishakselaars als de Claas HS2 en de New

en stekmateriaal uit de

Holland Coppice Header 130 FB.

griendcultuur. Het Zweedse

In Nederland zijn op dit moment alleen de

bedrijf SalixEnergi heeft de

oogstmachines uit de griendcultuur en de

afgelopen 25 jaar talloze

Biobaler beschikbaar. De oogstmachines uit de

wilgenklonen voor energie-

griendcultuur hebben als nadeel dat ze een

plantages ontwikkeld die in

relatief lage productiviteit hebben (0,75-1

heel Europa worden toegepast.

hectare per dag) en er hele scheuten worden

Deze klonen zijn geselecteerd op hun hoge

geoogst en dus apart moeten worden verchipt.

Plantmachines

biomassaproductie, resistentie tegen ziekten

De ervaringen met oogst in wilgenplantages

Er zijn diverse gespecialiseerde plantmachines

en plagen, vorstgevoeligheid, etcetera. Op de

door de Biobaler zijn vooralsnog wisselend. De

voor wilgenenergieplantages voorhanden,

klonen rust kwekersrecht en ze mogen dus niet

andere gespecialiseerde oogstmachines zijn

zoals de Deense Egedal Energy Planter, de

zonder licentie geproduceerd en verhandeld

momenteel, net als de plantmachines, alleen

Zweedse Stepplanter en de Engelse Turton

worden. Er is in Europa een groot netwerk van

op grotere afstand beschikbaar. Hopelijk wordt

Direct coppice planter. Al deze machines

gelicenseerde kwekerijen, die zowel produce-

er in de komende periode een gespecialiseerde

planten twee of vier rijen in één werkgang,

ren als verkopen. Prijzen variëren van 8 tot 13

oogstmachine gekocht door een Nederlandse

waarbij de plantsnelheid varieert van 4 tot 16

eurocent per stek. Er zijn in Nederland enkele

aannemer, loonwerker of werktuigencoöpera-

hectare per dag. Aangezien deze machines

griendbedrijven die langjarige ervaring hebben

tie. Op dit moment wordt overigens door een

alleen op grotere afstand van Nederland

met de teelt van wilgen voor de griendcultuur.

Nederlandse machinebouwer gewerkt aan een

beschikbaar zijn en daarmee de transportkos-

Deze bedrijven kunnen stekmateriaal leveren

zelf ontworpen oogstmachine.

ten relatief hoog zijn, heeft het alleen zin om

uit eigen kwekerij. Zij hebben onder andere

deze machines in Nederland in te zetten voor

katwilg (Salix viminalis), schietwilg (Salix alba)

Schaal

de aanleg van grotere oppervlaktes.

en amandelwilg (Salix triandra) beschikbaar.

De schaal waarop wilgenplantages worden

Voor de aanleg van kleinere oppervlaktes is het

De prijs per stek ligt rond de 12 tot 13

aangelegd is een belangrijke kostenfactor. Op

vooralsnog aantrekkelijker om te planten met

eurocent. De productie van deze soorten uit de

grotere schaal kunnen machines efficiënter

reguliere land- of bosbouwmachines, zoals een

griendcultuur lijkt redelijk, maar het is de

worden ingezet en kunnen inkoopvoordelen

koolplanter, een preiplanter of een bosploeg-

vraag of zij een vergelijkbare productie halen

worden bereikt. Grotere hoeveelheden

plantmachine. Hiermee kan ongeveer 1 tot 2

als de klonen van SalixEnergi. Voordeel van de

stekmateriaal aankopen leidt bijvoorbeeld tot

hectare per dag worden aangeplant. Tot slot

soorten uit de griendcultuur is dat het hier

een prijsdaling van een of enkele centen per

zijn er in Nederland griendhoutbedrijven actief

gaat om inheemse soorten.

stek. Deze schaalvoordelen kunnen uiteraard ook worden bereikt door samenwerking tussen

die de aanplant kunnen verzorgen met plantmachines uit de griendcultuur. Nadeel is

Oogstmachines

verschillende aanplanters, bijvoorbeeld in de

dat ze langzamer planten dan de gespeciali-

Er zijn in Europa diverse typen gespecialiseerde

vorm van een (werktuigen)coöperatie. Dit

seerde plantmachines. Voordeel is dat de

oogstmachines voorhanden. Sommige

vergt een groep vooruitstrevende energietelers

machines in Nederland voorhanden zijn en

machines oogsten hele scheuten, zoals de

met een gezamenlijk areaal van minimaal

daarmee de transportkosten laag zijn.

Deense Stemster, of persen ze tot ronde balen

tientallen hectare energieplantage.

1300472_HOUTWERELD 05.indd 33

04-03-13 14:31

ProbosBosbericht2013-01-HW-buiten.pdf 21-2-2013 16:13:41

m

Drie scenario’s

mogelijk. Ook hier ligt een kans voor coöpera-

Om de effecten van de diverse factoren en de

ties.

schaal op de aanlegkosten beter inzichtelijk te

De prijs die men voor de wilgenchips ontvangt,

maken, zijn er drie scenario’s doorgerekend:

hangt onder andere af van de hoeveelheid die

Scenario 1: Aanplant 1 ha wilgenplantage

men kan leveren, de leveringsgarantie

door aanplanter in eigen beheer; Scenario 2: Aanplant 5 ha wilgenplantage door griendhoutbedrijf; Scenario 3: Aanplant 20 ha wilgenplantage door buitenlands plantteam.

(continuïteit) en de kwaliteit (homogeniteit chips, aandeel bast en blad, vochtgehalte, etc.).

Voor verse houtchips met een vochtgehalte tussen 45 en 55% wordt globaal tussen de 10

De vierrijige Egedal Energy Planter. (foto www.egedal.dk)

en 25 euro per ton betaald ‘aan de bosweg’,

De aanplantkosten per hectare (excl. BTW)

dus afgehaald in het terrein. De prijs aan de

bedragen respectievelijk: 2.657 euro (scenario

poort van de centrale bedraagt ongeveer 20 en

niet haalbaar. Er doen zich wel kansen voor op

1), 4.031 euro (scenario 2) en 2.818 euro

35 euro per ton. Voor luchtdroge chips (35%

niet-productieve gronden en op locaties waar

(scenario 3). Bij scenario 1 is bewust gekeken

vochtgehalte) liggen deze prijzen grofweg

de plantage meerdere functies kan vervullen.

C

naar de goedkoopste variant. Er is onder meer

tussen de 30 en 60 euro per ton.

Dit biedt nog steeds een potentiaal van

M

aangenomen dat de aanplanter geen loonkos-

duizenden hectares in Nederland. Energieplan-

ten rekent en zelf machines tot zijn beschik-

Tot slot

CM

king heeft. Bij scenario 2 is ervan uitgegaan

De studie toont aan dat de kosten voor

ductie in Nederland. Tegelijkertijd kunnen ze

MY

dat de gehele aanplant volledig wordt

wilgenenergieplantages sterk kunnen variëren.

een waardevolle toevoeging aan het landschap

CY

uitbesteed aan een van de Nederlandse

De manier en de schaal waarop gewerkt wordt

zijn, een geschikte leefomgeving voor kippen

griendbedrijven. Bij scenario 3 is ervan

speelt hierbij een belangrijke rol. Het gebruik

bieden, de verkeersveiligheid verbeteren,

uitgegaan dat het bij een omvang van 20

van gespecialiseerde plant- en oogstmachines

fijnstof filteren en dergelijke. Bovendien is uit

hectare financieel aantrekkelijk is om een

is een cruciale factor, maar deze zijn in

onderzoek gebleken dat wilgenenergieplanta-

buitenlands plantteam met een gespeciali-

Nederland nog niet beschikbaar. Er zal bij

ges een verrassend hoge biodiversiteit kunnen

seerde (efficiënte) plantmachine in te zetten.

aannemers of loonwerkers alleen interesse zijn

herbergen. Kortom, een multifunctioneel

voor de aanschaf van dergelijke machines als

gewas dat zeker een plek verdient in het

Baten

de verwachting bestaat dat ze (op termijn)

Nederlandse energielandschap.

Een eigenaar van een wilgenenergieplantage

winstgevend gemaakt kunnen worden. Dit

kan zijn biomassa (wilgenchips) verkopen via

betekent dat er voldoende areaal moet zijn om

Martijn Boosten

de handel of direct aan een centrale, maar kan

de machines aan het werk te houden. De

Patrick Jansen

het ook gebruiken voor zijn eigen installatie.

beschikbaarheid van gespecialiseerde machi-

Het gebruik van de biomassa voor de eigen

nes in Nederland is echter ook weer een

installatie levert in theorie de hoogste

belangrijke voorwaarde voor potentiële

inkomsten op. Bovendien kan zo zekerheid

aanplanters van wilgenplantages om over te

worden verkregen van de beschikbaarheid van

gaan tot aanleg. Deze ‘kip of het ei’ situatie

een bepaalde hoeveelheid biomassa tegen een

zou doorbroken kunnen worden door een

vaste prijs. Voor het direct leveren aan de

investeringssubsidie van de overheid.

Y

CMY

K

centrale kan veelal een hogere prijs worden verkregen dan voor het leveren aan de handel,

Op puur economische gronden is de aanleg

maar dit is in verband met bestaande

van wilgenenergieplantages met de huidige

contracten en minimum volumes niet altijd

biomassaprijzen op ‘dure’ landbouwgronden

1300472_HOUTWERELD 05.indd 34

tages kunnen bijdragen aan de biomassapro-

Het rapport ‘Optimalisering kosten en opbrengsten van wilgenplantages: een verkenning’ (Patrick Jansen & Martijn Boosten, Stichting Probos, 2013) is geschreven in opdracht van InnovatieNetwerk en is binnenkort te downloaden van www.innovatienetwerk.org en www.probos.nl.

04-03-13 14:31

Hout en vertrouwd Importeur van FSC-gecertificeerd hardhout www.vandenberghardhout.nl

Producent van panelen, kast-, keuken- en schuifdeuren op maat www.topvormpanelen.nl

standnummer 451

standnummer 520

Bezoek op 19, 20 en 21 maart de Interieurbouw en Hout & Kunststof Vakbeurs Hardenberg. Optimaliseer uw beursbezoek door deel te nemen aan het congres “Duurzaam bouwen, dat doe je met hout!� en het seminar Social Media. Tevens bent u door de Noviteitenroute te volgen direct op de hoogte van alle nieuwe producten en ontwikkelingen van exposanten. www.evenementenhal.nl

Actuele multimediale vakinformatie (print, digitaal, meetings) voor o.a. houthandel en -industrie. www.houtwereld.nl

standnummer 515

Kosten en baten van wilgenenergieplantages

Proteus

We shape the future

Energieplantages van snelgroeiende boomsoorten als wilg worden internationaal gezien als een potentieel waardevolle grondstofleverancier voor houtige biomassa.

Om terreineigenaren in Nederland te interesseren voor deze teelt is het belangrijk een helder beeld te hebben van de kosten en baten van wilgenenergieplantages. Aan de kostenkant speelt de beschikbaarheid van gespecialiseerde plant- en oogstmachines, de prijs van stekmateriaal en de schaal waarop gewerkt wordt een cruciale rol. Dit bosbericht gaat hier nader op in.

interieurbouw

interieurbouw

hout hout

2013 nr. 1

Complete software voor houthandel, houtbewerking en houtimport Proteus Systems Europe BV Tel. +31 (0)418 655200 www.proteus.nl

Proteus

Leitz Schaafmes MC33

d

e

Proteus Proteus

Hal 4 Stand 439

C e r tifi

Proteus

a lit y

H@utomatiseren

qu

p

WiJ VerWelKomeN u GrAAG VAN 19 tot eN met 21 mAArt op oNze stANds tiJdeNs de iNterieurBouW eN Hout & KuNststoF VAKBeurs iN HArdeNBerG

s e r vic e

Verhoogt de standtijd en verbeterd de schaafkwaliteit Het nieuwe Leitz schaafmes MC 33 met een hogere kwaliteit coating verhoogt de standtijd verder en verbetert de schaafkwaliteit. Dit mes is 30 % effectiever dan het huidige gecoate Leitz schaafmes MC en heeft een tot zes keer langere standtijd dan een niet gecoat standaard HS schaafmes. De nieuwe high performancecoating geeft een langer scherp blijvende, constante snijkant en een betere schaafkwaliteit.

Informeer bij Leitz naar de mogelijkheden, 0182-303030.

Mercuriusweg 5 2740 AE Waddinxveen info@leitz-service.org www.leitz.org

arpa toolbox

1300472_HOUTWERELD 05.indd 35

04-03-13 14:31

Mooi met mahonie GREEN

速

Eucalyptus triplex met mahonie dekfineren Maak het mooi met mahonie

www.intplywood.nl www.greenplex.nl

MLH of tropisch hardwood triplex?

Dat hoeft toch niet meer. Een verantwoord en duurzaam alternatief is GREENPLEX速. Op voorraad bij International Plywood BV Geschikt voor binnentimmerwerk, gemakkelijk te bewerken en te schilderen.

GREENPLEX 速 met FSC-keurmerk.

Kwaliteit BB/CC, zeer glad geschuurd WBP-verlijmd, EN 314-2 klasse 1 (interieur) CE-markering: CE2+ In 2440x1220 mm en 3050x1530 mm en in vele diktes voorradig.

En nog voordelig ook.

GREEN

Bel 0183 353 000 en laat u informeren.

International Plywood BV

GREEN rn a

tio

na

lP

ly wo

od

BV

速

te In

www.greenplex.nl

greenplex-2013.indd 1 1300472_HOUTWERELD 05.indd 36

greenplex-25cm.indd 1

20-11-2012 10:54:47

28-2-2013 22:04:39 04-03-13 14:31