Stedenbouw 733 by Louwers Mediagroep

EDITIE

733

T I J D S C H R I F T VO O R S T E D E N B O U W, ARC H IT E C T U U R E N M O N U M E N T E N I JA AR G A N G 67 I 2 015

‘LED is niet meer weg tedenken uit onze omgeving’ RITTENTELLERSYSTEEM MAAKT LIFTONDERHOUD OP MAAT MOGELIJK

Van reguliere lift naar bouwlift

VANAF NU INCLUSIEF VAKTIJDSCHRIFT LIFTBOUW

Wuivende rietkragen sieren ‘uitnodigend’ viersterrenhotel | P3 Parkeergarage Schiphol biedt comfort en ontspanning | Resultaatgericht samenwerken in Utrechtse wijk Overvecht | La Reine, luxe appartementen in voormalig ziekenhuis

BestLed. Professioneel en duurzaam ledlicht!

Rooftop. Zonnecentrale zonder investering!

Eekels. Uw partner in pompen!

RECO Special Products. Uw tijdelijke liftoplossing!

RECO LIFT

WWW.BESTLED.NL

WWW.ROOFTOPENERGY.NL

WWW.EEKELS.EU

WWW.RECO-LIFT.EU

BOUWLIFTEN & PLATFORMS

VAN A TOT Z | ONTZORGEN | MATERIEELOPLOSSINGEN

Voor veilig verticaal transport heeft RECO een breed scala aan liften, platforms en hefsteigers beschikbaar. Deze voldoen vanzelfsprekend aan alle Arbo- en veiligheidseisen, net als het overig hijs- en hefmaterieel dat wij voor u in voorraad hebben. Onze specialisten staan voor u klaar om u te helpen bij het bepalen van de beste keuze voor uw project. Wanneer u het juiste materieel heeft geselecteerd, zorgen we er niet alleen voor dat het materieel met ons eigen transport op de plek van bestemming wordt afgeleverd. Onze ervaren en gecertificeerde monteurs verzorgen ook nog eens de montage en demontage, onderhoud, service en up to date gebruiksinstructies.

Voor meer informatie of reserveringen zie: www.reco.eu of bel 071 - 3419120

REINVENTING STEEL BUILDING

BEZOEK ONZE STAND

PHILIPPE STARCK

E100 GEVEL 2016 27-29 JANUARI

Cladding Point is exclusief distribiteur voor Nederland Veldoven 6 6826 TT Arnhem - (T) +31 (0)26 - 365 0 630 - (F) +31 (0)26 - 365 0 631 - claddingpoint.nl

EDITIE

Voorwoord

733 ‘3,5% OMZETGROEI IN DE BOUW IN 2016’

In 2016 zullen alle Nederlandse bedrijfssectoren groeien, maar dat betekent niet dat ondernemers het gemakkelijk krijgen. De omzetgroei in de bouwsector bedraagt in 2015 bijvoorbeeld 6,1 procent en in 2016 nog eens 3,5 procent, maar niet iedereen profiteert hiervan. Dat schrijft Rabobank in het rapport Sectorprognoses 2016. De groei komt voornamelijk bij de aantrekkende woningmarkt vandaan, waar met name aannemers die ook zelf ontwikkelen hun orderportefeuille zien toenemen. Infra- en utiliteitsbouw liften enigszins, maar niet ten volle mee. Bovendien zijn er grote verschillen per regio. Buiten de woningbouw komen de investeringen nog maar matig op gang. De landelijke groei in private investeringen met tien procent komt voor een belangrijk deel door de aantrekkende vraag in de woningmarkt. Voor 2016 koerst de woningmarkt dan ook af op aanhoudende groeicijfers, mede door het effect van een inhaalvraag. In 2014 kwam de groei net boven de drie procent uit. De utiliteitsmarkt daarentegen gaat gebukt onder de grote voorraad leegstaande kantoren en een afnemende vraag naar winkelruimte. Een positieve uitzondering is de toename in de nieuwbouw van logistiek vastgoed en een stijging van het aantal renovatie- en transformatieprojecten. Daarvan hebben we in deze Stedenbouw editie weer een aantal mooie voorbeelden verzameld. Zoals de renovatie van Het Atrium, het oudste kantoorpand aan de Amsterdamse Zuidas, dat kampte met leegstand. In twee jaar tijd is dit gebouw grondig aangepakt. Tijdens fase 1 zijn nagenoeg alle onderdelen van het bestaande gebouw gerenoveerd, waaronder de entreehal, het restaurant, alle vloeren, wanden en plafonds en de installatietechniek. In fase 2 is het gebouw vervolgens uitgebreid met een ondergrondse parkeergarage en twee torens, die verbinding maken met het bestaande Atrium-gebouw. Onder de naam ‘The New Atrium’ is het gebouw nu klaar voor de toekomst. Een vergelijkbaar project is de Universiteitsbibliotheek van de Erasmus Universiteit Rotterdam, dat het komende jaar een grondige opknapbeurt krijgt. Alle ingrepen zijn gericht op het open maken van het gebouw en het terugbrengen van licht, transparantie en ruimtelijkheid, met grote nieuwe vides, een nieuwe hoofdtrap en nieuwe daklichten die tevens van lichtarmaturen worden voorzien. Daarnaast zullen de trappenhuizen en brandscheidingen halverwege het gebouw in glas worden uitgevoerd, zodat de ruimtelijke verbinding tussen beide helften, alsmede de akoestiek, sterk wordt verbeterd. Naast renovatieprojecten is in deze Stedenbouw editie ook ruim aandacht voor nieuwbouw, met artikelen over het nieuwe Hilton Hotel Amsterdam Airport Schiphol in Amsterdam, de nieuwbouw van Vanderlande in Veghel en de realisatie van 419 studentenwoningen aan de rand van de Amsterdamse binnenstad. Ik wens u weer veel leesplezier.

Lieke van Zuilekom

733

SINDS 1948

Vaktijdschrift & website voor stedenbouw, architectuur en monumenten Jaargang 67 | 2015 Verschijnt 8 x per jaar ISSN 0165-3997

UITGEVER

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 495 45 00 95 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIEADRES

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 495 45 00 95 E redactie@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIECÖORDINATOR Lieke van Zuilekom – Bousema

REDACTIEMEDEWERKERS

Patricia van der Beek, Jac Buchholz, Martijn van den Bouwhuysen, Henk Geist, Fiona de Heus, Marjolein Meppelink, Sjoerd Meuleman, Richard Stegers, Liliane Verwoolde, "Het Tekstbureau", Jan-Kees Verschuure, Lieke van Zuilekom – Bousema.

BLADMANAGEMENT

Tim van den Dungen E t.vandendungen@louwersuitgevers.nl Randy van den Hoek E r.vandenhoek@louwersuitgevers.nl Sander van Hout E s.vanhout@louwersuitgevers.nl Danny Jansen E d.jansen@louwersuitgevers.nl

BLADMANAGER

BOUWEN AAN MONUMENTEN

Randy van den Hoek E r.vandenhoek@louwersuitgevers.nl

SECRETARIAAT

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

ADVERTENTIES Online aanleveren: www.wetransfer.com E traffic@louwersuitgevers.nl o.v.v. naam en project

ABONNEMENTSPRIJS

€ 81,- per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Stedenbouw magazine Informatie over abonnementen: T +31 495 45 00 955

ADRESWIJZIGINGEN

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

OPZEGGINGEN

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

DOELGROEP

Verspreiding vindt plaats via abonnementen en via gerichte distributie aan architecten, aannemers, opdrachtgevers, project-ontwikkelaars, zorginstellingen, woningbouwverenigingen en andere opdrachtgevers,(semi-)overheidsinstellingen, brancheorganisaties, toeleveranciers en verwante organisaties.

VORMGEVING/ART DIRECTION E studio@louwersuitgevers.nl

DRUKWERK

Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd 6 | zijn op deze informatie.

UTILITEITSBOUW AMSTERDAM Hilton Hotel Amsterdam Airport Schiphol. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 AMSTERDAM The New Atrium. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 HOOFDDORP Novotel.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 NIJKERK Bieze Food Group.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 DEN HAAG Metrostation Erasmuslijn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 ROTTERDAM Het Alexanderhof. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 ROTTERDAM Schmidt Zeevis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 LEIDEN Biotech Training Facility. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 ROTTERDAM Warehouse Neele-Vat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 ROTTERDAM Erasmus Universiteit.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 UTRECHT Sligro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 ARNHEM Rijnhal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 VEGHEL Vanderlande.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 OOSTZAAN Van der Valk Hotel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 AMSTERDAM Parkeergarage P3 Schiphol. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 NIJMEGEN Dela. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 DEN HAAG Rijnstraat.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

Sandwichpanelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

RUBRIEKEN BEDRIJFSPRESENTATIE Elektropartners. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 BEDRIJFSPRESENTATIE Mens Zeist.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 BEDRIJFSPRESENTATIE Bureau Bouwkunde. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 WIE DOET WAT.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

128

102

130

EDITIE

733 T I J D S C H R I F T VO O R S T E D E N B O U W, ARC H IT E C T U U R E N M O N U M E N T E N I JA AR G A N G 67 I 2 015

‘LED is niet meer weg tedenken uit onze omgeving’ RITTENTELLERSYSTEEM MAAKT LIFTONDERHOUD OP MAAT MOGELIJK

Van reguliere lift naar bouwlift

VANAF NU INCLUSIEF VAKTIJDSCHRIFT LIFTBOUW

Coverbeeld | Vanderlande Veghel Beeld: Van Wijnen Rosmalen

Kasteelleven wordt toegankelijk in

WONINGBOUW ZWOLLE Palestrinalaan.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 UTRECHT Overvecht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 UTRECHT Boerhaavelaan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 AMSTERDAM La Reine. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 AMSTERDAM Studentenwoningen Jacques Veltmanstraat.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 DRACHTEN Robijnekamp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 UTRECHT Neudeflat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 OUDDORP Punt West Hotel & Beach resort Goeree Overflakkee. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 PIJNACKER 'T LINT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 AMSTERDAM Woontoren Kea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 AMSTERDAM Studentenwoningen Zeeburgereiland. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 VALKENBURG Centrumplan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 SLIEDRECHT 't Feitsmahof.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

Renovatie gemeentelijk monument Amstelkade

Onderzeebootloods bewijst zich als toplocatie voor events

Coverbeeld | Onderzeebootloods Rotterdam Beeld: Tycho Müller | Tycho's Eye Photography

BOUWEN AAN MONUMENTEN LEERSUM Kasteel Broekhuizen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130 DONATUS.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 AMSTERDAM Gemeentelijk Monument Amstelkade. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 ROTTERDAM Onderzeebootloods. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 DE PEN Pieter van Traa.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 DEN HAAG Gebouw B30. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 ANTWERPEN Kathedraal.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

LIFTBOUW

‘LED is niet meer weg tedenken uit onze omgeving’ RITTENTELLERSYSTEEM MAAKT LIFTONDERHOUD OP MAAT MOGELIJK

Van reguliere lift naar bouwlift

‘LED is niet meer weg te denken uit onze omgeving’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 Rittentellersysteem maakt liftonderhoud op maat mogelijk.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 Van reguliere lift naar bouwlift. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 ‘Gebruik je lift ook voor evacuatie’.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Nieuwste versie beschermdekens komt nog meer tegemoet aan wens van de klant. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162

Coverbeeld | Interlift

|7|7

UTILITEITSBOUW Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Tigelaar Fotografie

Gezamenlijk bouwen in BIM vertaalt spectaculair ontwerp naar realiteit Medio november is het nieuwe Hilton Hotel Amsterdam Airport Schiphol overgedragen aan eigenaar en ontwikkelaar Schiphol Real Estate en eindgebruiker Hilton Worldwide. Hiermee werd een zorgvuldig gecoördineerd bouwproces afgerond, dat door Heddes Bouw & Ontwikkeling namens contractaannemer Ballast Nedam met alle stakeholders werd vormgegeven. “De combinatie van een ontwerp met allure, de innovatieve kracht van de betrokken partijen en een intensieve projectsamenwerking hebben tot een spraakmakend eindresultaat geleid”, zegt directeur Heddes Bouw & Ontwikkeling Niels Doodeman.

AMSTERDAM | Hilton Hotel Amsterdam Airport Schiphol

De nieuwbouw van Hilton Schiphol heeft met zijn in composiet uitgevoerde ‘diamantgevel’ niet alleen een iconische, luxe uitstraling, het hotel kent ook een zeer uitgebreid programma, met onder meer 433 gastenkamers en een ondergrondse parkeergarage, alsmede een uitdagend ontwerp: het kubusvormige beddenhuis van het hotel is 45 graden gedraaid ten opzichte van de onderbouw. Heddes Bouw begon in januari 2013 met de realisatie, pal naast het bestaande Hilton aan de Schiphol Boulevard. “Alles is in het werk gesteld om ontwerp en bouwlogistiek zo goed mogelijk af te stemmen op de locatie en de wensen van de eindgebruiker”, zegt Doodeman. “Het in de tenderfase gepresenteerde Plan van Aanpak was erop gebaseerd dat wij tijd wonnen in de ruwbouwfase, om de afbouwfase extra ruimte te geven. Er is tijdwinst geboekt door de ruwbouw zoveel mogelijk met eigen mensen en vaste partners uit te voeren en door goed aan te sluiten op werkzaamheden van nevenaannemers; de leidingschachten van de kamers zijn bijvoorbeeld in prefab uitgevoerd, zodat installateur Unica die eerder kon gebruiken. Zo kon de intensieve afbouwfase alle aandacht krijgen.”

‘TWEE KEER OPGELEVERD’ Het gebouwhoge atrium met glazen plafond, afgewerkt met wit akoestisch pleisterwerk en hout, staat volgens Doodeman symbool voor deze aanpak. “Het spectaculaire ontwerp komt voor mij optimaal tot leven in het atrium; tegelijkertijd is het een oase van rust. In deze centrale ontmoetingsruimte komt alles samen wat is beoogd in de projectsamenwerking van bijna drie jaar. Die is altijd intensief en constructief geweest en is een belangrijke drager van de gerealiseerde ontwerpvertaling is BIM. ›

Projectinfo ‘ARCHITECTENBEGELEIDING EN CO-MAKERSHIP IS ESSENTIEEL’ De opvallende composietgevel van het nieuwe Hilton Hotel Amsterdam Airport Schiphol, met zijn afgeronde hoeken en ruitvormige ramen, is in hechte samenwerking ontworpen en geëngineerd. Mecanoo, Rollecate en Saint-Gobain Glassolutions zaten al vroeg in het proces met elkaar aan tafel om de esthetische en technische eisen in evenwicht te brengen. “Wij doen dat als glasleverancier vanuit een intensieve architectenbegeleiding en co-makership”, aldus Reinout Jansonius van Glassolutions Nederland en René Goossen van Glassolutions Gevelbouw. Saint-Gobain Glassolutions produceerde en leverde 4.000 m² hoogwaardig glas voor de gevel, waarbij esthetische eisen met technische specificaties als lichten zoninval, geluidwering en warmteverlies dienden te worden gecombineerd. “Wij werken vanuit een gerichte consulting van de architect, om diens wensen maximaal te vertalen naar de technische specificaties en uitvoerbaarheid”, zegt Jansonius. “Voor ons is het van groot belang vroeg aan tafel te zitten. Wij zoeken altijd naar de meest ideale oplossing voor opdrachtgever en architect. Het in de beddenhuisgevel toegepaste Climaplus Cool-Lite Xtreme is de nieuwste generatie zonwerend, gecoat glas, met een uitstekende verhouding tussen gewenste lichtinval en warmtewering. Gebouwbreed wordt 72% van de zonnewarmte buiten gehouden, terwijl de daglichttoetreding wordt gemaximaliseerd.” Engineering Het toegepaste product dekt weliswaar een groot deel van de eisen, er komt evenwel nog een essentiële engineeringsfase achteraan. Goossen: “In de complexe utiliteitsbouw is een standaardlevering van glas doorgaans niet toereikend. Een hotelgevel ontwikkelen op Schiphol is sowieso aan hoge specificaties gebonden. Teneinde de juiste geluidwering te bereiken in relatie tot de esthetica, dienden wij de glasdikte zorgvuldig af te stemmen. Wij hebben de gevel, die in prefabonderdelen is geproduceerd en justin-time is aangeleverd op een logistiek complexe bouwlocatie, volledig in co-makership met Rollecate geëngineerd.” Specials De onderbouw is verder beglaasd met ‘specials’ als Cool-Lite Xtreme-jumboruiten (tot 5,75 meter hoog), Emalit (geëmailleerd glas) en conventioneel isolatieglas. Op de gebouwhoeken is zonwerend, gebogen isolatieglas toegepast.

KnaufZeker

MET KNAUFZEKERâ&#x20AC;Ś

100% prestatiegarantie

â&#x20AC;Ś zeker van vluchtroutes tot 120 minuten brandwerendheid

Knauf is leverancier van alle binnenwanden voor nieuwbouw Hilton Amsterdam Airport Schiphol

Het idee: optimaal brandveilige vluchtroutes, liften en schachten

De uitdaging: de zekerheid dat 120 minuten brandwerend ook in de praktijk 120 minuten brandwerend is

De oplossing: de garantie en technische ondersteuning van KnaufZeker Uitgebreid

Een gezamenlijk initiatief van:

www.knaufzeker.nl/projecten

AMSTERDAM | Hilton Hotel Amsterdam Airport Schiphol

Wij hebben dit gebouw twee keer opgeleverd: één keer digitaal en één keer in realiteit. Als ik in het atrium sta realiseer ik mij hoe bijzonder het is dat 35 meter lange liggers precies passen.”

‘EINDGEBRUIKER ALTIJD IN BEELD’ Het nieuwe Hilton kent vele bijzonderheden en transparante communicatie over knelpunten is in dit project altijd inzichtelijk gemaakt, zegt Doodeman. “Wij hebben bijvoorbeeld een app gebruikt: ‘Snagstream’, waarmee opleverpunten direct in de bouwtekeningen gezet kunnen worden. Als creatieve techneut veer ik daarvan op. Het belangrijkst is echter: wil je een dergelijk gebouw met een veelheid aan stakeholders tot een goed einde brengen, dan moet je niet alleen met de beste partijen en middelen zo integraal mogelijk samenwerken, maar de eindgebruiker altijd in beeld houden. Hilton en Schiphol krijgen een hotel op maat.” ❚

Projectinfo DRUKVASTE DAKISOLATIE EN ZUIVERENDE DAKEN

100% PRESTATIEGARANTIE OP BINNENWANDEN EN PLAFONDS

Het nieuwe Hilton Hotel Amsterdam Airport Schiphol bestaat uit hoogbouw- en laagbouwdelen, die allemaal worden voorzien van hoogwaardige dakbedekking, geleverd, geëngineerd en aangebracht door Patina. De ‘totaaloplosser’ in dakbedekking uit Andijk is een schakel tussen opdrachtgever Heddes Bouw, haar leverancier van dakbedekkingsproducten Icopal en BTL, dat de laagbouwdelen voorziet van een daktuin. Ook de permanente valbeveiliging wordt door Patina aangebracht.

Het nieuwe Hilton Amsterdam Airport Schiphol kenmerkt zich onder meer door de organische vormen. Dat stelt hoge eisen aan de afbouwpartijen. Specialist Knauf is leverancier van alle niet-dragende binnenwanden in het ruim 40.000 m² BVO tellende hotelpand. In totaal heeft het bedrijf dertien types geleverd, alsmede een maatwerksysteem voor de kamerplafonds. In overleg met Technowand, dat alle binnenwanden heeft gemonteerd, is ervoor gekozen alle Knauf-systemen conform KnaufZeker-richtlijnen uit te voeren. De nieuwbouw van het Hilton is voor Knauf het allereerste project dat onder KnaufZeker garantie is uitgevoerd.

Zowel in het geval van de laagbouwdelen (traverse en podiumdak) als het hoogbouwdeel (beddenhuis) kon niet worden volstaan met standaard dakbedekkingsproducten, vertelt Ted Smit van Patina. “Op de laagbouwdelen wordt een daktuin ingericht, de hoogbouw is voorzien van een omvangrijke glasbewassingsinstallatie, die is afgestempeld op de isolatie en dakbedekking. In verband met belastbaarheid zijn beide dakdelen daarom voorzien van Betoporafschotmortel, een lichte afschotmortel die een sterke drukvaste en naadloze, meerzijdige afschotisolatielaag realiseert. Op het hoogbouwdeel – in totaal gaat het hierbij om 2.000 m² – is een dakbedekkingspakket aangebracht in twee lagen, met als toplaag Eshagum 470 Noxite-dakrollen; zogenoemde ‘zuiverende daken’, waarin producent Icopal heeft geadviseerd. Dit product helpt de luchtkwaliteit op Schiphol te verbeteren. De vervuilde lucht komt neer op de dakbedekking, die daar wordt omgezet in onschadelijke nitraten. De lage betondaken van traverse en podium (1.600 m²) zijn ook voorzien van een Betopor-afschotisolatiemortel met daarop een tweelaagse ‘APP-wortelwerende dakbedekking’ (bitumen verwerkt met elastische kunststof); dit dak wordt door BTL voorzien van een volledige afwerking in de vorm van een daktuin. In het engineeringsproces is daartoe hecht samengewerkt met BTL.”

“Met KnaufZeker krijgt de gebruiker honderd procent garantie dat de Knaufsystemen hun beloofde prestaties behalen en behouden”, vertelt projectadviseur Jacco van 't Hof. “Voor deze vorm van garantie is gekozen omdat de eisen met betrekking tot brandwerendheid en akoestiek zeer hoog zijn vanuit eindgebruiker Hilton. Alle vluchtroutes, liften en schachten moesten voldoen aan een brandwerendheid van maar liefst 120 minuten. Dit alles moest onderbouwd worden met een onafhankelijk testrapport. Dat kan Knauf leveren.” De projectbegeleiding gaat nog een stap verder dan maatwerk, vertelt hij. “De begeleidende rapportage is zeer gedetailleerd aangeleverd, op basis van een projectboek met diverse detailtekeningen van elk wandtype. Dit heeft voor veel vertrouwen gezorgd bij de betrokken partijen.” De geleverde Knauf-producten, naast dertien types gipsen binnenwanden ook maatwerkplafondsystemen voor de ruim vierhonderd hotelkamers, zijn in samenwerking met Technowand geassembleerd en door deze afbouwpartij gemonteerd. Daarbij was ook de esthetische afwerking van groot belang. Alle wanden zijn na de montage nog voorzien van een hoogwaardige stuclaag. www.knauf.nl

| 11

het dak is patina dakbedekking | dakbeheer | duurzame daken | energiedaken | valbeveiliging

patina.nl

Noxite速 dakbedekking op Hilton Hotel Schiphol maakt het verschil Een modern gebouw met een luxueuze uitstraling vraagt om een modern dak dat voldoet aan alle eisen van deze tijd. Daarom koos het nieuwe Hilton Hotel op Schiphol voor de Noxite速 dakbedekking van Icopal. Noxite速 verzekert niet alleen een lange levensduur van het dak, maar zuivert bovendien de lucht van vervuilende deeltjes. Zo levert het dak een grote bijdrage aan de luchtkwaliteit, wat juist op luchthaven Schiphol een aantoonbaar verschil maakt. Kijk voor meer informatie over Noxite速 en het Hilton Hotel project op www.icopal.nl

AMSTERDAM | Hilton Hotel Amsterdam Airport Schiphol

Projectinfo ‘HOGE KWALITEITSEISEN’

Bouwinfo OPDRACHTGEVER

Schiphol Hotel Property Company BV, een onderneming van Schiphol Real Estate (ontwikkelaar en eigenaar) OPERATOR Hilton Worldwide ONTWERP Mecanoo Architecten (gebouwontwerp), Hirsch Bedner Associates (interieur) ADVIES ABT (constructief, Deerns (installaties), BBN Adviseurs (kosten), DGMR Raadgevende Ingenieurs (duurzaamheid, bouwfysica, brandveiligheid), DPA Lighting Consultants (verlichting), Vendrig International (food & beverage) UITVOERING Ballast Nedam Bouw & Ontwikkeling GEVELAANNEMER Rollecate INSTALLATIES Unica Mega (E en W) LIFTEN EN ROLTRAPPEN KONE

ONDERHOUDSINSTALLATIES BOUWPERIODE PROGRAMMA

Ergolift januari 2013 – november 2015 40.150 m² BVO (433 hotelkamers, conferentiecentrum met 23 vergaderzalen en ballroom voor 600 personen, restaurant, spa en fitnesscentrum, parkeergarage 138 plaatsen)

Tel. 06 53 33 41 17 • beelen.hazenoot@gmail.com • www.beelenhazenoot.nl

Tel. 06 53 33 41 17 beelen.hazenoot@gmail.com www.beelenhazenoot.nl

Alle wandafwerking, de plafondafwerking en het complete schilderwerk in het nieuwe Hilton Hotel Amsterdam Airport Schiphol is verzorgd door Van Beelen & Hazenoot Schilderwerken uit Katwijk aan Zee, dat een vergelijkbare rol had in de afbouw van Hilton The Hague en de nieuwbouw van Hilton Garden Inn Leiden. “In totaal gaat het op Schiphol om tienduizenden vierkante meters”, vertelt directeur Leen Hazenoot. “Alle behang in het nieuwe Hilton Hotel – van de kamers in het beddenhuis tot de vergaderzalen en wellnessvoorzieningen – zijn uitgevoerd in vinyls”, zegt Hazenoot. “Er zijn maar liefst 22 vinylsoorten toegepast; die zijn geleverd door een groot aantal internationale leveranciers. Verder hebben wij, naast het schilderwerk van alle binnendeuren en kozijnen, al het glasvlies geleverd, aangebracht en gesaust en zijn plafonds in de gangen van spuitwerk voorzien. Nu het Hilton gereed is, kunnen wij zeggen dat ‘iedere ster terecht is’.”

SPECIALE DAKBEDEKKING MAAKT JAARLIJKS 78 MILJOEN M³ VERVUILDE LUCHT SCHOON Een modern gebouw met een luxueuze uitstraling vraagt om een modern dak dat voldoet aan alle eisen van deze tijd. Daarom koos het nieuwe Hilton Hotel Amsterdam Airport Schiphol voor de Noxite dakbedekking van Icopal. Noxite verzekert niet alleen een lange levensduur van het dak, maar zuivert bovendien de lucht van vervuilende deeltjes. Zo levert het dak een grote bijdrage aan de luchtkwaliteit, wat juist op luchthaven Schiphol een aantoonbaar verschil maakt. De hoge daken van het hotel zijn door Patina Dakbedekkingen bekleed met Noxite. De verwachting is dat op deze daken de meeste winst te behalen valt als het aankomt op luchtzuivering. Voor de lage daken van het gebouw is gekozen voor EshaGum 446. Deze wortelwerende toplaag is zeer geschikt voor groene daken. Een ideale oplossing voor het Hilton Hotel, dat in de toekomst graag een daktuin wil realiseren. De samenwerking verliep op rolletjes. Meedenken, technische ondersteuning en samen de logistieke planning doornemen, zodat productie en uitlevering van het materiaal op het juiste moment plaatsvond. Met 100 m2 Noxite dakbedekking wordt de hoeveelheid NOx uit de lucht gezuiverd die een gemiddelde auto over 15.000 km produceert. De vervuilde lucht komt neer op de dakbedekking, die daar omgezet wordt in onschadelijke nitraten. Deze onschadelijke stoffen spoelen weg met het regenwater, waarna de Noxite dakbedekking weer opnieuw zijn werk kan doen. Bij dit specifieke project kan gesteld worden dat jaarlijks 3,15 kg NOx uit de lucht wordt gehaald, wat overeenkomt met 78 miljoen kubieke meter vervuilde lucht (o.b.v. 40 µg/m3 NOx). Het product doet wat ze belooft, TNO onderschrijft de werking van Noxite. Er is al een groot aantal projecten uitgevoerd met Noxite dakbedekking.

| 13 729096_Schildersbedrijf van Beelen & Hazenoot.indd 1

08-07-15 16:54

Tel. 06 53 33 41 17 • beelen.hazenoot@gmail.com • www.beelenhazenoot.nl

AMSTERDAM | Hilton Hotel Amsterdam Airport Schiphol

Tekst | Richard Stegers Beeld | PePe fotografie

Hilton Hotel Amsterdam Airport Schiphol

Keramische tegels versterken de beleving De bouw van Hilton Hotel Amsterdam Airport Schiphol is een uitermate prestigieus project. De in het oog springende ruitjesgevel in combinatie met de onderscheidende vorm geven het gebouw nu al een iconisch karakter. Maar ook het hoogstaande tegelwerk speelt daarbij een rol. Details maken het verschil. De keramische tegels geven het pand aan de binnenzijde een eigen identiteit. Ze versterken de bijzondere beleving.

Het nieuwe Hilton Hotel op Schiphol wordt, na een bouwtijd van bijna drie jaar, in het laatste kwartaal van 2015 opgeleverd. De accommodatie met een geheel eigen stijl bestaat dan uit 433 kamers, 23 vergaderzalen, een executive lounge, een restaurant en bar, een spa en fitnesscentrum, een groot atrium met lobby en een ondergrondse garage met 138 parkeerplaatsen. Gezien de omvang en de vele architectonische en bouwkundige hoogstandjes is er nu al veel landelijke maar ook internationale belangstelling voor het bouwwerk.

KERAMISCHE TEGELS Tegelgroep Nederland is nauw betrokken bij het project en ziet haar bijdrage als een mooie referentie. Het bedrijf levert de keramische tegels voor de badkamers, het restaurant en de toiletgroepen van het hotel. In totaal gaat het om zo’n 20.000 vierkante meter aan tegels, die werden aangebracht door De Tombe & Karel. Eddie Duikersloot, Key Account Manager van Tegelgroep Nederland, spreekt van een

14 |

uitdagende klus op hoog niveau. “Op verschillende fronten wordt afgeweken van de standaard en juist daar ligt de kracht van onze businessunit Tegelgroep Nederland Projects: Custom Made tegeloplossingen. Meedenken met de klant, maatwerk bieden en keramische oplossingen aanreiken. Daarmee zorgen we voor toegevoegde waarde.” De aanpak zie je terug bij het tegelwerk van de 433 badkamers van Hilton. Daarvoor werd voor 15.000 vierkante meter aan wanden vloertegels van het hoogwaardige merk Graniti Fiandre geleverd. Door vier hele tegels in een iets groter formaat tot de onderkant van het plafond toe te passen, werd de exacte en daarmee perfecte maatvoering bereikt.

MAATWERK Het productieproces werd aangepast aan deze specifieke opdracht. Dit onderstreept het vermogen van Tegelgroep Nederland en haar fabrikanten om maatwerk te kunnen bieden. Ondanks een afwijkende

maatvoering sluiten de tegels perfect op elkaar aan, zonder esthetische aanpassingen. “Dat komt het eindresultaat ten goede. Zo brengen we ook op dat gebied als betrokken partner onze kennis en kunde in.” De uitstraling van het tegelwerk voldoet aan het verwachtingspatroon van de gasten van Hilton. De homogeen wit gepolijste tegels aan de wand en de vloertegels in een matte variant, voelen als een warm bad. Het tegelwerk in het restaurant vormt een echte eyecatcher. Pentekeningen van een kunstenaar zijn als tegeltableau toegepast. Zo is een eigen patroon met elementen uit de luchthaven gecreëerd. MaatWerkTegels in De Meern fungeerde als producent. Er is veel aandacht besteed aan de juiste kleur en de verfijnde details. “De afstemming luisterde heel nauw”, aldus Eddie Duikersloot. “Het is echt kunst in keramiek. We zijn erg trots op het resultaat.” Dat geldt ook voor de tegels in de toiletgroepen op de begane grond en de eerste en tweede verdieping van het hotel. Het gaat om patch work met een twist. Zo is een nieuwe invulling gegeven aan de authentieke grondvorm van Delfts Blauw. “Het past uitstekend in het huidige tijdsbeeld terwijl het historische betekenis heeft. Net als in het restaurant is er gebruikgemaakt van de meest moderne 3D printtechniek.”

FINESSE De aspecten zijn in finesses uitgedacht, zoals de tekening van het schaap duidelijk maakt. Door een schaduwlijn te gebruiken en een bepaald deel meer aan te zetten, ziet het beeld er een stuk evenwichtiger uit. De overdekte promenade is een verhaal apart. Dit fraai vormgegeven bouwdeel verbindt het hotel rechtstreeks met de terminal van de internationale luchthaven. De eerste stappen die gasten zetten in de promenade doen ze op de Mosa vloertegels, die zijn geleverd door Tegelgroep Nederland. Deze kleur keramische tegels worden standaard in 60 bij 60 cm toegepast, maar zijn in dit geval speciaal geproduceerd in 90 bij 90 cm, aangezien de vloeroppervlakte 900 vierkante meter bedraagt. ❚

AMSTERDAM | Hilton Hotel Amsterdam Airport Schiphol

| 15

Voor meer informatie kijk op

tgnprojects.nl

Elk denkbare toepassing, zowel binnen als buiten.

Uw custom made tegeloplossing zit in ons DNA.

Tegelgroep Nederland biedt een compleet pakket van producten en diensten voor elk denkbare toepassing met tegels. Voor zowel binnen als buiten. Onze drijfveer is om opdrachtgevers te helpen in het maken van de juiste keuzes. Daarom stoppen we tijd in het achterhalen van de werkelijke vraag. Oprecht helpen aan uw custom made tegeloplossing zit in ons DNA. Kijk op www.tgnprojects.nl voor meer informatie en advies.

Tegelgroep Nederland â&#x20AC;&#x201C; betrouwbaar, betrokken en voortdurend innovatief. Te g e l g r o e p N e d e r l a n d . P o s t b u s 19 6 674 ZG Her veld . T. + 31 ( 0 ) 4 8 8 470 6 0 0 F. + 31 ( 0 ) 4 8 8 470 6 01 i n f o @ t e g e l g r o e p . n l w w w. t g n p r o j e c t s . n l

ARCHITECTURALE GEVELS

Waar anderen ophouden, gaan wij verder. Voortdurend verleggen we de grenzen van wat vandaag de dag mogelijk is met glas. Dat is óns ding. Heeft een architect of opdrachtgever een uitdagende vraag? Bij Saint-Gobain GLASSOLUTIONS betekent dat meedenken, ontwikkelen, testen en samen komen tot de realisatie van creatieve ideeën en innovatieve glasoplossingen. Oplossingen die ook aan meerdere eisen tegelijkertijd kunnen voldoen: comfort, gezond binnenklimaat, veiligheid, energiebesparing en design. Én geproduceerd met respect voor het milieu als bijdrage aan een leefbare wereld voor onze volgende generaties. Onze architectenadviseurs en gevelbouw-projectteam staan voor u klaar!

Saint-Gobain GLASSOLUTIONS E sggs.gevelbouw@saint-gobain.com I www.glassolutions.nl

Uw glas. Onze wereld.

AMSTERDAM | The New Atrium

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Vink Bouw

Het oudste kantoorpand aan de Amsterdamse Zuidas weer helemaal van deze tijd Het Atrium, het oudste kantoorpand aan de Amsterdamse Zuidas, kreeg te maken met leegstand. Een signaal voor de eigenaar om het totale complex een flinke kwaliteitsslag te geven. In ‘The New Atrium’ komen de nationale en internationale gebruikers weer binnen via een hal met allure. Vervolgd door een stijlvol horecagedeelte met meetingpoints die uitnodigen tot werken en ontspannen.

De aanpak van Het Atrium gebeurt in twee fasen. Tijdens de eerste fase worden nagenoeg alle onderdelen van het bestaande gebouw gerenoveerd. Entreehal en restaurant krijgen weer hun oorspronkelijke, mondaine uitstraling. Verhoogde plafonds, glanzende zwarte vloeren en Perzische tapijten creëren een gastvrije, eigentijdse sfeer. De drie enorme vides worden voorzien van nieuwe beplating en de kantoor-

18 |

verdiepingen krijgen nieuwe vloeren, wanden en plafonds. Moderne installaties zorgen voor een plezierig werkklimaat. In de tweede fase wordt het Atrium uitgebreid met een ondergrondse parkeergarage en twee torens, die verbinding maken met het bestaande Atrium-gebouw. Daarna is het gebouw klaar voor zijn nieuwe naam: ‘The New Atrium’.

SAMENWERKING Voor de uitvoering van fase I bundelen Vink Bouw, gespecialiseerd in nieuwbouw en Intersell, specialist in renovatie, hun krachten. Samen gaan ze de uitdagingen aan die kenmerkend zijn voor bouwen in hartje stad: de kantoorgebouwen staan dicht op elkaar en laten geen ruimte voor de inrichting van een bouwterrein. De aanvoer van kraan, materieel en materialen moet gebeuren via één smalle toegangs-

AMSTERDAM | The New Atrium

straat, terwijl in de kantoren boven het restaurant gewoon gewerkt moet kunnen worden. Veiligheid, snelheid en het beperken van overlast – met name geluidsoverlast – vragen hierdoor veel aandacht.

EEN LOGISTIEKE UITDAGING “Deze factoren hebben van dit project een enorme logistieke uitdaging gemaakt”, vertelt Dik van Enk, directeur van Intersell. “De lean-planning moest tot op de minuut worden nageleefd en de leveringen moesten just-in-time plaatsvinden. Daarbij speelde een hoge tijdsdruk. Veel activiteiten zijn buiten kantooruren en in de bouwvakvakantie uitgevoerd. In dit kader ben ik positief verrast over de loyaliteit

van onze partners. Ondanks de tijdsdruk en de vele onverwachte omstandigheden hebben zij allemaal hun beloftes waargemaakt.” Onder de gegeven omstandigheden is de renovatie van de glazen kap, op grote hoogte boven de entreehal, een flinke uitdaging. Stalen constructie en glaspartijen moeten worden aangepast en vernieuwd, maar zodanig dat het leven op de begane grond door kan gaan. “Dit hebben we opgelost door de kap in delen te renoveren”, vertelt Rob de Kuiper, directeur van Vink Bouw. “De toegepaste materialen zijn nu van hoge kwaliteit, waardoor lekkages in de toekomst zijn uitgesloten.” ›

Projectinfo ‘UITSTEKEND VOORBEELD VAN

'Verhoogde plafonds, glanzende zwarte vloeren en Per- SAMENWERKING’ zische tapijten creëren een eigentijdse, gastvrije sfeer' De renovatie van het interieur van kantoorgebouw The New Atrium te Amsterdam is een uitstekend voorbeeld van de samenwerking met Vink Bouw/Intersell en Van Vulpen Vastgoedonderhoud op het gebied van lean, kwaliteit, advisering en ‘meedenken’ als co-maker gedurende het gehele renovatieproject. Het resultaat geldt als een visitekaartje voor Van Vulpen Vastgoedonderhoud en Vink Bouw/Intersell is ook nog eens meer dan tevreden met de samenwerking. Vier jaar na de start van Van Vulpen Vastgoedonderhoud telt het bedrijf uit Hilversum 25 schilders. Het bedrijf is onderdeel van de Rovu Groep, waar ook de werkmaatschappijen in Katwijk (Van Maren Vastgoedonderhoud) en Utrecht (Van Wonderen Schilders) toe behoren. Recentelijk heeft Ripperda Vastgoedbehoud uit Haarlem zich aan de Rovu Groep toegevoegd. De groep is grotendeels werkzaam voor de zakelijke markt, maar ook particulieren behoren tot de klantenkring. Kijk voor meer informatie op www.rovugroep.nl

MONSTERKLUS OP EEN POSTZEGEL The New Atrium is meer dan alleen een icoon op een prachtige locatie aan de Zuidas in Amsterdam. De sfeer en de gastvrijheid die het gebouw uitstraalt, geeft mensen het gevoel van thuiskomen en gastvrijheid. De Enk Groen & Golf heeft hierin een rol mogen spelen, met de inrichting van de buitenruimte. Dit project is ontworpen MVSA bv en uitgewerkt door Rod’Or advies, waarbij De Enk Groen & Golf als partner het ontwerp heeft gerealiseerd en de knelpunten in de uitvoering heeft opgelost. Enkele feiten van het project: fabriceren en plaatsen van 300 m¹ betonelementen, 600 m³ teeltaarde, 400 m² natuursteen kasseien, 120 RVS sleufgoten, bamboo vlonders, een volledig leidingtracé ten behoeve van K&L en een WKO-installatie. Dit alles te midden van de Zuidas in Amsterdam waarbij tijdens de ingrijpende werkzaamheden het kantoor bereikbaar moest blijven en waar geen ruimte was voor opslag. Kortom: een referentie om trots op te zijn.

| 19

VAN DORP, UW DUURZAME TOTAALINSTALLATEUR

Van Dorp is een landelijk werkende totaalinstallateur met 13 autonome vestigingen. Van Dorp biedt een totaalpakket aan technische diensten en kan alle techniek in gebouwen zelfstandig ontwerpen, realiseren en beheren.

Altijd dichtbij Met onze lokale vestigingen bent u altijd verzekerd van snelle responstijden, veilige en betrouwbare installaties en een eigen servicedienst die 24/7 bereikbaar is.

vandorp.eu

AMSTERDAM | The New Atrium

Projectinfo ELEKTROTECHNISCHE- EN BEVEILIGINGSINSTALLATIES Reeds vele jaren is SDR Elektrotechniek B.V. huisinstallateur in het prestigieuze kantoorpand The New Atrium te Amsterdam. Het bedrijf is dan ook vereerd de volledige renovatie te mogen uitvoeren. De uitvoering geschiedt in een bouwteam in opdracht van Vink Bouw; de uiteindelijke opdrachtgever is G&S Vastgoed. “Wij ontwerpen, leveren en monteren de complete elektrotechnische- en beveiligingsinstallaties in het pand”, vertelt directeur Paul Scherpenzeel. “Alle verdiepingen worden volledig onder handen genomen, inclusief de huurderwensen voor de verhuurde delen. Een belangrijk onderdeel is de herindeling van de begane grond. Elektrotechnisch betekent dit dat alle installaties worden aangepast, inclusief het verplaatsen van de traforuimte. Dit betekent dat de complete centrale energievoorziening opnieuw wordt aangebracht, inclusief hoofdverdeelkasten, railkokersystemen, et cetera.” Het geheel wordt uitgevoerd in een zeer strakke planning waarbij het gebouw in bedrijf blijft, wat het project tot een geweldige uitdaging maakt. “Wij zijn dan ook zeer trots dat wij een onderdeel zijn van het bouwteam!”

BEHUIZING CENTRALE TRAP THE NEW ATRIUM DUURZAAMHEIDSMAATREGELEN Dubbel glas is één van de duurzaamheidsmaatregelen in het project. The New Atrium moet na de renovatie voldoen aan het duurzaamheidslabel ‘BREEAM Very Good in use’ en wordt daarom aangesloten op drie duurzame energiesystemen: zonnepanelen en een warmtekoude-opslag, aangevuld met stadswarmte van NUON. De Kuiper: “De bron voor de warmtekoude-opslag wordt geboord aan de andere kant van de weg, waarna de aardwarmte via enorme leidingen onder de weg door naar de kantoren wordt getransporteerd. Deze installatie verzorgt straks de verwarming en koeling van het bestaande en het nieuwe gedeelte. The New Atrium is weer in alle opzichten van deze tijd.” ❚

Voor The New Atrium in Amsterdam heeft Harryvan Interieur het technische ontwerp en de uitvoering van de behuizing voor de centrale trap met aangrenzende balie gerealiseerd. De trap is uitgevoerd met een mat gecoate stalen buitenkant. De binnenkant is voorzien van bewerkt glas met LED-verlichting. Een ware eyecatcher waarin de kleur van het licht afgestemd kan worden op de activiteit die plaatsvindt in Het Atrium. Harryvan Interieur is de rechterhand voor architecten, managementbureaus en aannemers. Het bedrijf denkt in het ontwerpstadium actief mee over de materialisatie, uitvoering, detaillering en het afwerkingsniveau van een project, binnen het gestelde budget. Tijdens de realisatiefase borgt Harryvan Interieur de vooraf bepaalde kwaliteit. ‘Wij zijn een stabiele engineer en leverancier die niet denkt in uniforme producten en grote hoeveelheden, maar in individuele wensen, nieuwe technieken en duurzame oplossingen’.

AANPASSEN BRANDWERENDE PUIEN THE NEW ATRIUM

Bouwinfo OPDRACHTGEVER

Voor de renovatie van The New Atrium is er onder andere gekeken naar de brandwerende eisen van het gebouw. Hierbij is naar voren gekomen dat de ongeveer tachtig stalen brandwerende puien niet meer voldeden aan de eisen van deze tijd, waardoor geen goede brandcompartimentering aanwezig was.

G&S Vastgoed, Amsterdam

ADVIES EN UITVOERING Vink Bouw, Nieuwkoop en Intersell, Amsterdam

INSTALLATIES SDR, Amsterdam en Van Dorp, Amersfoort

GLAZEN KAP Aks specials, Grubbenvorst

BOUWKOSTEN

Voor het specialistische werk om brandwerende puien aan te passen, is het belangrijk dit uit te besteden aan een betrouwbare en gecertificeerde specialist. Blonkstaal Schoonhoven B.V. is een KOMO-gecertificeerd metaalbewerkingsbedrijf, dat actief is op het gebied van stalen brandwerende puien, ramen en deuren. Het bedrijf heeft actief meegedacht hoe de bestaande puien zo efficiënt mogelijk aan te passen, zodat ze weer voldoen aan de brandwerende eisen. Tevens heeft Blonkstaal alle puien op locatie aangepast en voorzien van nieuw glas, tweepuntsloten en drangers met sluitvolgorderegelaars. Daarnaast heeft het bedrijf nieuwe puien geplaatst met hetzelfde uiterlijk als de aangepaste bestaande puien.

ca € 12 miljoen

BOUWPERIODE juli 2014 – juli 2016

Blonkstaal levert ook diverse andere stalen producten voor de ondersteuning van de renovatie. Kijk voor meer informatie op www.blonkstaal.nl

| 21

de Vernieuwers Broeikweg 27 2871 RM Schoonhoven Tel.: +31(0)182 38 21 30 Email: info@blonkstaal.nl Website: www.blonkstaal.nl

De Enk Groen & Golf B.V. Bennekomseweg 128 路 6871 KH Renkum Postbus 1041 路 6870 DA Renkum T 0317 - 72 70 00 路 info@deenkgroenengolf.nl www.deenkgroenengolf.nl

733094_blonk.indd 1

18-12-15 08:57

Elektrotechniek - Beveiliging - Telematica Propellerstraat 1-5, 1059 CB Amsterdam Tel. 020 - 5110880

www.sdr.nl

www.harryvaninterieur.nl

Elektrotechnische installaties Beveiligings installaties Telematica installaties

Wij werken met veel plezier en trots aan de bovengenoemde installaties in het Atrium te Amsterdam.

harryvan advertentie stedenbouw.indd 2

27-11-15 13:15

AMSTERDAM | The New Atrium

Projectinfo INSTALLEREN MET MINIMALE OVERLAST De renovatie van The New Atrium gaat veel verder dan het herstel van het gebouw alleen. Nieuwe installaties maken het gebouw geschikt voor het BREEAM in use-certificaat en bezorgen de gebruikers straks een uiterst comfortabel werkklimaat.

De afdeling Technisch Beheer van Van Dorp installaties Amsterdam is inmiddels een bekende naam binnen Het Atrium. Zij verzorgt het reguliere onderhoud van de bestaande installaties. Nu vernieuwing van alle elektrische, werktuigbouwkundige en sanitaire installaties aan de orde is, is het bruggetje naar Van Dorp Projecten gauw gelegd. Deze vertaalt het definitief ontwerp van Arup naar een ontwerp dat praktisch uitvoerbaar is en monteert de installaties in het hele gebouw. De grootste uitdaging Alle installaties – waaronder waterinstallaties, sanitair, brandbestrijding, ventilatie- en luchtbehandeling – moeten worden vernieuwd. Toch is dit voor Van Dorp niet

de grootste uitdaging. Die zit in het ontlasten van de gebruikers van het pand. “Wij voeren het werk uit terwijl alle kantoren gewoon in gebruik zijn”, vertelt Erik van der Vlist, bedrijfsleider van de afdeling Klimaat binnen Van Dorp Amersfoort. “En dat terwijl het vernieuwen van installaties hoe dan ook gepaard gaat met veel boorwerk. We moeten de overlast hiervan dus tot een minimum beperken.” Overlastbeperkende maatregelen Van Dorp neemt hiervoor uiteenlopende maatregelen. Zij verricht het boorwerk uitsluitend ’s ochtends tussen 7.00 en 9.00 uur. De rolsteigers worden voorzien van geluiddempende wielen en tijdens kantooruren vinden enkel werkzaamheden

plaats die met minimale overlast kunnen worden uitgevoerd. De aanvoer van materialen gebeurt in de avonduren. Van der Vlist: “Daarnaast moeten alle bestaande basisinstallaties blijven functioneren: in de zomer de koelinstallaties en in de winter de verwarmingsinstallaties.” Kwaliteitsinstallaties Onder deze condities heeft Van Dorp inmiddels het restaurant en meerdere verdiepingen van nieuwe installaties voorzien. Van der Vlist: “Het zijn installaties van hoge kwaliteit. Deze kunnen ook in een later stadium nog aan de specifieke wensen van gebruikers worden aangepast. Al deze factoren tezamen bezorgen Het Atrium straks een zeer prettig werkklimaat.”

| 23

HOOFDDORP | Novotel

Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | HBB

WUIVENDE RIETKRAGEN SIEREN ‘UITNODIGEND’ VIERSTERRENHOTEL 24 |

HOOFDDORP | Novotel

De nabijheid van Schiphol en de goede bereikbaarheid maken Hoofddorp tot een aantrekkelijke vestigingsplaats voor internationale hotelketens. Het deze kerstperiode te openen Novotel Amsterdam Airport ligt op slechts één NS-halte van de nationale luchthaven. De ligging aan het C2C-ontworpen Park 20|20 vroeg om een duurzaam architectonisch en functioneel hoogstaand gebouw. Hoofdaannemer Huib Bakker Bouw leverde 1 december jl. op. Eyecatcher: een keramische C2C-gevel met in co-makerschap ontwikkelde print. Mulderblauw architecten maakte het ontwerp van het 45 meter hoge gebouw aan de Taurusavenue in opdracht van EFD Hotel partners/The Vincent Hotel Group – tevens opdrachtgever van HBB, dat het project turnkey aannam en de implementatie van de complete hotelinventaris coördineert. Het project is opgezet in bouwteamverband, met opdrachtgever en architect als ontwikkelpartners. “Hotelprojecten zijn intensief in de afbouwfase”, zegt HBB-projectleider Peter Geerlings terwijl hij medio november een inspectieronde doet door het vrijwel afgewerkte viersterrenhotel. “De ontwerpen locatiespecifieke eisen zijn bovendien exceptioneel, wat de vertaling van het ontwerp tot een uitdaging maakte. Het moet mooi zijn, maar ook functioneel, economisch duurzaam en

dat doorloopt tot in het interieur. De receptiebalies, de ‘food bar’ en het gourmetrestaurant lopen in elkaar over. “Het is een uiterst open en uitnodigend gebouw geworden”, zegt Geerlings. “Er wordt in het zicht gekookt en de food bar vormt één geheel met de receptiebalie. Dat houdt bijvoorbeeld in dat zo’n meubel pas op het allerlaatste moment geïnstalleerd kan worden en dat alle betrokken partijen nu nog met elkaar om tafel zitten om zoiets mogelijk te maken. Letterlijk en figuurlijk de kers op de taart voor het bouwteam.”

KERAMISCHE GEVEL Het beddenhuis met 314 hotelkamers is gesitueerd in een slank vormgegeven hoogbouwtoren. Geerlings: “Eén van de meest geslaagde aspecten

'Het is een uiterst open en uitnodigend gebouw geworden' aan de ‘Brand Standards’ van Novotel voldoen. Dat was passen en meten. Een belangrijk deel van de benodigde installatieruimte werd bijvoorbeeld gevonden in een verhoogde dakrand van het beddenhuis.”

FUNCTIES LOPEN IN ELKAAR OVER In de plintverdiepingen zijn de belangrijkste publieke functies van het viersterrenhotel gehuisvest – in en rondom een twaalf meter hoog atrium met glazen plafond aan een groene patio. Hierdoor dringt daglicht diep het gebouw binnen. De relatief smalle verticale ramen, diepe neggen, directe ventilatie en hoge isolatiewaarde van de gevel zorgen tevens voor een ‘zeer goede energieprestatie’. De houten entreeluifel kraagt zo’n acht meter uit de gevel, met een lattenplafond

is de gevel van keramische tegels. Rondom het in-situ gebouwd betonskelet zijn prefab houtskeletbouwelementen opgenomen, dusdanig ontworpen dat de tegels er direct tegenaan geplaatst konden worden.” Deze C2C-geproduceerde tegels zijn door Mulderblauw met grafisch ontwerper Miranda Ensink en tegelfabrikant MOSA volgens een nieuw productieprocedé ontwikkeld. De tegels zijn voorzien van een ‘print in een deels glanzende textuur’ die ‘op abstracte wijze riet weergeeft’. Door verandering in daglicht of perspectief kan de print ‘in uiteenlopende verschijningsvormen worden waargenomen’, aldus de architect. Wuivende rietkragen dus, in het verstedelijkte landschap van de Haarlemmermeer. “Mede door de bijzondere gevel zal deze Novotel-vestiging dé blikvanger worden in de omgeving.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES UITVOERING BOUWPERIODE

EFD Partners/The Vincent Hotel Group, Amsterdam Mulderblauw architecten, Zoeterwoude Van Rossum Amsterdam (constructies), IDEA Amsterdam (installaties) Huib Bakker Bouw, Heemstede februari 2014 – december 2015

| 25

Mur Conditioning, wij staan voor wie wij zijn en voor wat we doen.

“Ja, is ons antwoord, wat is u vraag?” Sinds 1969 groeit Mur Conditioning continu. Inmiddels staan wij voor 46 jaar trouwe dienstverlening iedere dag, 24 uur per dag. U kunt altijd op ons rekenen. Of het nou gaat om airconditioning, klimaattechniek, koeltechniek of ventilatie in: - oude of nieuwe gebouwen, - bestaande projecten, nieuwe projecten of projecten in ontwikkeling, - hotels, restaurants, retail, sport, zorg en/of culturele instellingen Wij denken met u mee en staan u graag bij met advies na ruim 40 jaar ervaring. Wij kunnen snel schakelen en handelen naar u wensen.

Wij leveren graag een compleet pakket, dit wil zeggen met een strik eromheen, dit om u te kunnen ontzorgen vanaf het eerste moment. Wij leveren,installeren, stellen alles in bedrijf, controleren, monitoren en mocht er onverhoopt iets niet volgens plan verlopen dan zijn wij 7 dagen per week 24 uur beschikbaar om u bij te staan.

Proostwetering 25 • 3543 AB Utrecht • info@mur.nl • Tel: +31 30 248 3010 • www.mur.nl

HOOFDDORP | Novotel

Projectinfo ‘BEPROEFD EN COMPLEET’ VRF-SYSTEEM REGELT HET KLIMAAT IN DE HOTELKAMERS Gedurende de jaargang 2015 zijn de 314 hotelkamers van het beddenhuis van Novotel Amsterdam Airport voorzien van een VRF-systeem met kanaalunits. “Een VRF-systeem is een beproefd en compleet, zelfwerkzaam klimaatsysteem voor koelen en verwarmen, dat werkt met koudemiddel en warmteuitwisseling”, vertellen directeur Patrick Mur en projectleider Patrick Frasa van leverancier Mur Conditioning.

VRF is een afkorting van Variable Refrigerant Flow. Dit wil zeggen dat het koudemiddel en daarmee de capaciteit binnen het systeem kan variëren. “VRF-systemen kunnen complete gebouwen koelen en verwarmen. Het is mogelijk om gelijktijdig een hotelkamer te koelen en een andere hotelkamer te verwarmen. VRF-systemen zijn uitstekend te gebruiken als hoofdverwarming; dat is hier ook uitgevoerd met een warmtepomp”, zegt Mur. “De hotelgast hoeft alleen een kaart in de kaartlezer te steken en de uitgebreide regeltechniek

doet de rest. Een ideale oplossing voor een passief duurzaam hotelgebouw.” Stand alone Mur Conditioning levert en installeert het systeem van Mitsubishi Electric volledig stand alone. Frasa: “Wij leveren het totale systeem op inclusief inregelen. In dit geval met drie monteurs en een projectleider. Voor ons een redelijk standaard projectaanpak met een repeterend karakter, maar in een dergelijk ontwerp met groot volume zitten uiteraard wel enkele uitdagingen. De kamers

zijn strak gedimensioneerd; er gaat wat werk aan vooraf om het systeem op een goede, efficiënte wijze in het ontwerp te verwerken – in een treintje met andere afbouwpartijen. Tussen de systeeminstallatie en het inregelen hebben wij ons enkele weken teruggetrokken om de afwerking en inrichting van de kamers mogelijk te maken.” Uit het zicht Het leidingenwerk op de kamers en in de schachten is weggewerkt achter gipsplafonds. De binnenunits zijn geplaatst boven een verlaagd plafond nabij de entree in elke kamer, en de buitenunits op het dak van het beddenhuis zijn op een stalen frame gemonteerd en met een verhoogde dakrand van 2,5 meter aan het zicht onttrokken. Mur: “Wij combineren hier capaciteit, ervaring en de bewezen kwaliteit van duurzame systemen met een aansprekend gebouwontwerp.”

| 27

HOOFDDORP | Novotel

Projectinfo

Onze Diensten: Centrale verwarmingsinstallaties Ventilatiesystemen Luchtbehandelingsinstallaties Regeltechnische installaties Koelinstallaties Duurzame energiesystemen Ontwerpen, tekenen (BIM) en begroten van genoemde activiteiten Inregelen van installaties Preventief onderhoud Storingscentrale 24uurs service C. van Uitgeeststraat 2a | 1508 EH Zaandam T: 075-681 83 00 | @: info@vetim.nl | www.vetim.nl

GETRAPTE SAMENWERKING IN DROGE AFBOUW Voor de afbouw van de wanden in het nieuwe Novotel is Ruitenbeek Projektafbouw BV verantwoordelijk. Zowel de kamerscheidende wanden in het beddenhuis als de wanden op de eerste verdieping, begane grond en het atrium zijn in ‘metalstud’ uitgevoerd. “Met onze partners hebben we onder meer een goede oplossing kunnen bieden voor de kamerwanddikte in combinatie met akoestische prestaties. Veelzijdigheid, dat is het voordeel van ‘metalstud’”, vertelt eigenaar Erwin Ruitenbeek. Het Novotel Amsterdam Airport heeft maar liefst 314 kamers; Ruitenbeek is elf maanden actief geweest op de bouwlocatie aan de Taurusavenue en monteerde circa 17.000 m² aan wandsystemen. “De afbouwplanning was strak, met twee weken per verdieping; om dit mogelijk te maken, stonden wij soms met 25 à 30 man op de bouw. HBB had het slim opgezet, met een mock-up van de hotelkamer inclusief de nagebootste buitengevel. Hierdoor konden wij de installatietechnische knelpunten snel inzichtelijk maken en indien nodig oplossen, waardoor dit werk snel een repetitief karakter kon krijgen. Wij monteren met vaste ploegen van zzp-ers en er is hier gekozen voor mensen die eerder met HBB gewerkt hebben, waardoor je een ketensamenwerking kunt organiseren en de lijnen kort kunt houden. Op deze manier kunnen wij als kleine organisatie grote volumes aan.” Eén van de op te lossen knelpunten betrof de dikte van de oorspronkelijke kamerscheidende wanden; die moest worden opgetrokken naar 145 mm om de gewenste geluidwering tot 59 dB te behalen. “In samenwerking met leverancier Knauf is de juiste oplossing bedacht – in combinatie met Diamond Board-wandopbouw.”

is “Kwaliteitoit toevallig.” no

Op de begane grond en eerste verdieping zijn een kleine 5.500 m² MS-wanden geleverd, gemonteerd en afgewerkt. “De totale indeling van de wanden op deze verdiepingen is compleet anders dan in het beddenhuis, in het bijzonder de hoge verdiepingen en een atriumsituatie”, vervolgt Ruitenbeek. “De afwerking is zeer strak vormgegeven. Metalstudwanden zijn in deze situaties met behulp van hoogwerkers gemonteerd. Ook hebben wij de hoge akoestische geperforeerde wand in het atrium gemonteerd en afgewerkt. Op het laatste moment zijn wij nog ingeschakeld voor de bouw van een horecameubel dat overgaat in de receptiebalie: de ‘food bar’. Met dit laatste kunstje hebben wij het project als bouwpartners op een geslaagde manier kunnen afsluiten.”

CENTRALE VERWARMING EN KOELING Het installatiewerk ten behoeve van de verwarming, koeling en gasinstallatie in het Novotel te Hoofddorp is naar volle tevredenheid van de opdrachtgever aangebracht door Vetim. “Tijdens de bouw is het BIM-tekenwerk bijgehouden door onze BIM-modelleur Bob Hoefs. Hierdoor was het aanleveren van de revisiebescheiden tijdens de oplevering geen probleem”, vertelt Albert de Groen namens Vetim. “In de technische ruimte zijn door ons twee hr cv-ketels en een luchtbehandelingkast geplaatst. De koeling wordt verzorgd middels een koelmachine op het dak.”

Dankzij de ventilatiesystemen van STEBOMA genieten de vele gasten van het Novotel te Hoofddorp straks van een gezond en comfortabel binnenklimaat.

WWW.STEBOMA.NL

Om de energiekosten zo laag mogelijk te houden, is ervoor gekozen om de benodigde basiswarmtevraag voor de begane grond te leveren met behulp van een lage temperatuur vloerverwarmingssysteem. Voor het koelen en de snelle opwarming van de begane grond en eerste verdieping is gebruikgemaakt van VAV-inductie units. Hierdoor wordt optimaal gebruikgemaakt van ‘free-cooling’, in combinatie met verse buitenlucht van de juiste temperatuur.

| 29

Al meer dan 160 jaar ontwikkelt OTIS innovatieve liften, roltrappen en services 033 - 750 21 00 informatie@otis.com

NIJKERK | Bieze Food Group

Tekst | Jac Buchholz Beeld | Dijkham Bouw

NIEUW DISTRIBUTIECENTER VOOR BIEZE FOOD GROUP

‘Een betonconstructie is bij dit soort gebouwen redelijk uniek’ In Nijkerk wordt de laatste hand gelegd aan de nieuwbouw van het distributiecenter voor Bieze Food Group. Dijkham Bouw werd geselecteerd om de nieuwbouw te realiseren en dat is niet voor het eerst, vertelt projectleider Jan Eerenberg. “We werken al zo’n 40 jaar voor deze opdrachtgever. In die periode hebben we diverse distributiecentra gerealiseerd, in Nederland maar ook in België.”

Bij dit project gaat het om een nieuwbouw met een oppervlakte van 14.000 m² hallen en 700 m² kantoorruimte, geeft Eerenberg aan. In eerste instantie werd er gekozen voor een staalconstructie, maar op het laatste moment werd de switch naar beton gemaakt. “Een verzekeringskwestie. Dat uiteindelijk is gekozen voor een betonconstructie bij een gebouw als dit is redelijk uniek.”

VERLENGSTUK Het betekende volgens hem wel dat er een nieuwe constructie ontworpen moest worden. Terwijl het voortraject al liep. Daar is Dijkham Bouw vanaf het eerste moment bij betrokken. “Dankzij de lange samenwerking weten we welke specifieke wensen de Bieze Food Group heeft. We fungeren dan ook vaak als hun verlengstuk en zijn betrokken bij het maken van het bestek.” Hij merkt op dat het om een project met een relatief korte doorlooptijd gaat: in maart werd begonnen met de bouw, in december worden de eerste stellingen gevuld. “Wij zijn dan nog bezig met de kantoorruimte. Maar dat is zo afgesproken; de behoefte om het gebouw zo snel mogelijk in gebruik te nemen, is groot.” ›

| 31

Projectinfo ‘WE ONDERSCHEIDEN ONS DOOR CONTINU TE INNOVEREN’ In de nieuwbouw van Bieze Food Group in Nijkerk is onder meer veel aandacht voor een goede isolering. Kwetsbaar punt zijn wat dat betreft de docks. Stertil zorgt voor een oplossing die tegemoetkomt aan de hoge isolatie-eisen. In eerste instantie was besloten om de nieuwbouw van 23 docks te voorzien, maar gedurende de bouw werd besloten dat aantal uit te breiden tot dertig. Toen was dus al bekend voor welke oplossing was gekozen, vertelt Herman Cohen van Stertil. “Er is een uitgebreid traject aan de bouw voorafgegaan waarin aannemer en opdrachtgever samen op pad zijn gegaan om zich te informeren over de oplossingen. Zo zijn ze bij ons uitgekomen.” Uitgekiende, degelijke constructie Bij de nieuwbouw van Bieze Food Groep is gekozen voor een dock met een leveller achter de deur waardoor de te lossen trucks goed kunnen aansluiten. Voor de overlap naar de isolatievloer werd gekozen voor een kwalitatief hoogwaardige leveller, aldus Cohen. “Een leveller die acht ton dynamisch aankan met een vrije opleg van 360 millimeter. Dat vraagt om een uitgekiende, degelijke constructie en toepassing van staal van een hoge kwaliteit. De speciale, tachtig millimeter dikke deur waarborgt een hoge isolatiewaarde.” Kracht Het is een oplossing die het bedrijf al eerder bij andere projecten toepaste, zegt Cohen. “Wat dat betreft konden we de opdrachtgever verzekeren dat we aan de gewenste isolatienormen konden voldoen. We kunnen met onze eigen producten goed op dit soort eisen inspelen. We houden de ontwikkelingen in de markt dan ook nauwlettend in de gaten. Door daar op te anticiperen en door te innoveren onderscheiden we ons. Daarin ligt onze kracht.”

KOEL- EN VRIESHUISBOUW ISOLATIESYSTEEMBOUW Bij K.I.M. Nederland profiteert u van een unieke expertise in de koelen vrieshuisbouw en isolatiesysteembouw. Deze is volledig afgestemd op uw K.I.M. Nederland B.V. Tweelingenlaan 144 7324 BP Apeldoorn T. +31 (0)55 368 91 91 info@kim-nederland.nl www.kim-nederland.nl

logistieke organisatie en de actuele marktontwikkelingen in uw branche. Dat zorgt voor een eindproduct dat exact aansluit op uw eisen en wensen!

SUPERIEURE OPLOSSINGEN VOOR LADEN EN LOSSEN

Stertil Dock Products biedt haar klanten wereldwijd op maat gemaakte, technologisch geavanceerde kwaliteitsoplossingen voor loading bay dock equipment. Die superieure oplossingen worden bedacht, ontwikkeld en gerealiseerd door een team gespecialiseerde

vakmensen met een unieke expertise. Dankzij haar ‘quality people’, haar complete eigen productie en haar internationale organisatie is Stertil toonaangevend in de wereld op het gebied van Dock Levellers, Dock Shelters en alles wat bij loading equipment thuishoort.

SUPERIOR SOLUTIONS BY QUALITY PEOPLE STERTIL B.V., POSTBUS 23, 9288 ZG KOOTSTERTILLE, NEDERLAND, TEL. +31 (0)512 334444 WWW.STERTIL.COM, INFO@STERTIL.NL,

STERTIL DOCK PRODUCTS

@STERTIL

NIJKERK | Bieze Food Group

BREEAM ‘EXCELLENT’ In het kantoordeel gaan zo’n vijftig medewerkers aan de slag, in de hallen komen koelcellen, maar geen vriescellen. Er is volgens Eerenberg voor een specifiek koelsysteem gekozen om te kunnen voldoen aan BREEAM ‘Excellent’. “Vanaf het begin was het streven om aan die certificering te voldoen. Dat heeft overigens niet alleen invloed op allerlei elementen in het gebouw zoals de klimaatcontrole en toegepaste materialen, maar ook voor ons. Zo moeten we een kilometeroverzicht bijhouden en de CO2-uitstoot beperken. Al het gebruikte hout moet FSC-hout zijn en zelfs aan de tegellijm worden eisen gesteld. LED-verlichting in de keten, de aanwezigheid van een invalidetoilet... en zo zijn er meer eisen waar we aan moeten voldoen.” Het voldoen aan de BREEAM-eisen vindt Eerenberg één van de uitdagingen van het project, evenals de planning. “Zoals gezegd moeten we de nieuwbouw in relatief korte tijd realiseren. Dat wisten we van

tevoren dus daar hebben we met de planning op kunnen anticiperen. Zo is er bijvoorbeeld tijdens vakanties en op zaterdagen doorgewerkt. We zitten nu in de eindfase en kunnen gerust stellen dat we in korte tijd een mooi gebouw hebben neergezet.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER AANNEMER BOUWPERIODE

Bieze Food Group Dijkham Bouw maart – december 2015

| 33

DEN HAAG | Metrostation Erasmuslijn

De reiziger heeft een volledige droogloop vanuit de stationshal; het middenperron is geschikt voor lagevloertrams

Tekst | Jan Kees Verschuure Beeld | ProRail

3D-gebogen profielen overkappen metrostation Erasmuslijn De Erasmuslijn in Den Haag krijgt een nieuwe eindhalte: een bijzondere buisvormige overkapping van 3D-gebogen stalen kokerprofielen. Kersten Europe BV heeft deze kokerprofielen driedimensionaal gebogen en op maat gesneden. Vanwege de complexiteit van deze opdracht heeft het bedrijf speciale gereedschappen ontwikkeld en geavanceerde robottechnologie ingezet in de productie. Jos van den Bersselaar Constructie BV is verantwoordelijk voor de montage van de 375 stalen segmenten. Om meer ruimte te creëren voor het treinverkeer op Den Haag Centraal, krijgt de lightrailverbinding Erasmuslijn een nieuwe eindhalte, Haags Startstation Erasmuslijn genaamd. Deze stationshalte wordt gedeeltelijk boven en naast het busplatform gebouwd. De overkapping loopt door tot in de grote hal van Den Haag Centraal waardoor reizigers altijd droog van de RandstadRail naar het trein- en busstation kunnen lopen. Naar verwachting is het nieuwe metrostation in de zomer van 2016 klaar voor gebruik.

34 |

GETORDEERDE KOKERPROFIELEN Al in een vroeg stadium werd Kersten Europe bij dit Haagse project betrokken. “Samen hebben we het ontwerp bekeken en de mogelijkheden van de buigtechnologie besproken. Zo hebben we een passende maatoplossing aan kunnen bieden voor de productie van de gebogen stalen kokers”, vertelt Commercieel directeur Bart Simonse. “Wij zijn gespecialiseerd in het gecontroleerd koud vervormen van staal, RVS en aluminium. Profielen tot 1.000 mm en platen tot 150 mm dikte kunnen

we buigen in verschillende radia. Daarnaast bieden we een reeks aanvullende bewerkingen aan, waaronder het op maat maken van gebogen profielen met 3D-robotsnijden, lassen en oppervlaktebehandeling.” De stationsoverkapping in Den Haag bestaat uit een netvormige constructie van gebogen kokers van 180 x 100 mm. De doorsnedevorm van de overkapping is een ellips. In getordeerde vormen volgen de kokers deze ellips. “Het buigen van de kokers in een eenvoudige radius zonder doorsnedevervorming vergt al kennis en vakmanschap. De combinatie van de ellipsvorm met de tordering maakt de engineering en productie nog complexer”, aldus Simonse. “Erg bijzonder is de ‘neus’ van de stationsoverkapping; de luifel boven de liften en roltrappen. Hier wordt de ellipsvorm afgeplat waardoor de vorm van iedere

DEN HAAG | Metrostation Erasmuslijn

3D-gebogen koker uniek wordt. In totaal omvat de stationsoverkapping 375 kokerprofielen, waarvan 290 symmetrische profielen en 85 verlopende profielen voor de ‘neus’, met radia van 3.511 mm + 12.511 mm en 3.631 mm + 2.631 mm bij een stijgingshoek van 45°. De gewenste toleranties

voor de koppelingen en spelingen vormden hierbij een grote uitdaging.”

OVER KERSTEN EUROPE BV Kersten Europe is specialist in buigtechnologie. Op drie Europese productielocaties in Nederland,

Duitsland en Polen en één in de Verenigde Arabische Emiraten worden metalen profielen tot 1.000 mm groot en platen tot 150 mm dik gebogen. Naast het buigen voert Kersten Europe aanvullende bewerkingen uit zoals gerobotiseerd (3D)snijden, lassen en oppervlaktebehandelingen. De door Kersten Europe gebogen delen en constructies worden voor diverse toepassingen gebruikt, waaronder Architectuur, Machinebouw, Apparatenbouw, Offshore Energy, Transport en Tankconstructies. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Gemeente Den Haag

GEDELEGEERD OPDRACHTGEVER ProRail

HOOFDAANNEMER BAM

ONTWERP VORMGEVING De kap van het startstation sluit op niveau 2 aan op de stationshal van Den Haag Centraal (links)

Zwarts & Jansma Architecten

Kap en viaduct landen aan in de Anna van Buerenstraat en zijn slank vormgegeven

| 35

Een kleine 60 jaar ervaring met maken van metaalconstructies voor de (infra)bouw

ISO 9001

VCA**

Brabantsehoek 2 5071 EK Udenhout +31 (0)13 511 7400 info@bersselaar.com www.bersselaar.com

DEN HAAG | Metrostation Erasmuslijn

Projectinfo ‘GEEN ENKEL STUK STAAL VAN DE OVERKAPPING IS RECHT’ Het startstation van de Erasmuslijn bevindt zich straks op een twaalf meter hoog viaduct aan de rand van het busstation van Den Haag Centraal. Om herkenbaar te zijn tussen de gebouwcomplexen in de omgeving, moet het startstation opvallen. Zwarts & Jansma ontwierp een gecombineerde kap/luifel, die familie lijkt van de ‘netkous’ van RandstadRail in het Beatrixkwartier. De raatvormige, beglaasde staalconstructie van de overkapping is door Jos van den Bersselaar Constructie in hechte samenwerking met co-makers uitontwikkeld. De boogvormige perronkap loopt vloeiend over in een grote, snavelvormige luifel, die de reiziger droog overbrengt van het startstation naar de stationshal van Den Haag Centraal. In totaal meet de overkapping 90 meter, met een overspanning van 16 meter. Van den Bersselaar is aannemer van de complete overkapping, inclusief afbouw (trappen, leuningen, glas en liftschacht). “Wij zijn geselecteerd vanwege onze veelzijdigheid in materieeltoepassing en ruime ervaring met gecompliceerd constructiewerk in de infrastructuurbranche,

en wij monteren uit principe altijd met eigen mensen”, vertelt projectleider John Verhoeven. “Bovendien kunnen wij met vaste leveranciers veel oplossen, waardoor wij product en proces in eigen beheer kunnen uitvoeren.” Zo is de leverancier van het glas in de kapconstructie – Brakel Atmos – een onderaannemer van Van den Bersselaar. “Als bouwpartners zijn wij vroeg in het ontwerpproces aangeschoven en er wordt structureel gewerkt in BIM, waardoor de architect het effect van wijzigingen

op de vormgeving altijd kan monitoren. Dit is qua volume een uitdagende opdracht. De luifel bestaat bijvoorbeeld uit zes staaldelen omkleed met 6 mm dik, dubbel gekromd staal, die elk minimaal 25 ton wegen. Dat houdt in dat ze met nachtelijk bijzonder transport in zes nachten vanuit Udenhout naar Den Haag worden gereden, en in dezelfde nacht nog worden ingehesen.” De perronoverkapping bestaat uit vierhonderd sterk gekromde onderdelen, thermisch verzinkt staal dat daarna is voorzien van een drielaags verfsysteem. “Elke boog in deze kap bestaat uit vijf delen en overspant het perron met een schuinte van 45 graden. Begin november zijn wij gestart met de montage van de ‘edgebeams’, de liggers op het perrondek. In mei 2016 hopen wij op te leveren.”

SLANK VIADUCT IS DEELS HALFFABRICAAT RandstadRail bereikt het nieuwe startstation via een 327 meter lang viaduct; een stalen brugconstructie die vanaf het betonnen landhoofd ter hoogte van Bezuidenhout-West oploopt van 6 meter tot 13 meter hoogte en bestaat uit een stalen ligger op een enkele kolommenrij, die het Prins Bernhardviaduct bovenlangs kruist en aanlandt bij Den Haag Centraal. Staalconstructeur NV Iemants (B) is verantwoordelijk voor het ontwerp, de productie en de montage van het viaduct.

Om de impact op de omgeving zo klein mogelijk te houden, is het viaduct slank vormgegeven: als stalen draagconstructie opgebouwd uit staalplaten, die grote overspanningen maakt van ongeveer 36 meter en in breedte varieert van 10 tot 16 meter. Hierdoor moet de ruimtelijke impact op de omgeving worden beperkt. “Mede vanwege de dichtbebouwde omgeving en het smalle bouwterrein is gekozen voor deelassemblage in onze fabrieken in Balen en Arendonk”, vertelt projectleider Geert-Jan van Nistelrooij. “Het viaduct is in 45 onderdelen,

waarvan de grootste 37 bij 6 meter meet, gelast in de fabriek en daar voorzien van coating. De onderdelen worden met speciaal transport just-in-time naar Den Haag vervoerd, op locatie gehecht en in elkaar gelast en op hun plaats gebracht, waarna de viaductdelen nog worden verzwaard met beton en worden geconserveerd.” De deelassemblage op locatie resulteert in drie dekdelen, waarvan dek B (66 meter lang) over het Prins Bernhardviaduct heen op zijn plaats

moest worden geschoven. In augustus is dek A, een 800 ton wegend gevaarte daartoe in 48 uur 140 meter verplaatst, in samenwerking met transportspecialist Mammoet. “Op dit moment (november; red.) werken wij aan de laatste 25% van het viaduct – dek C – van het landhoofd naar dek B toe. Voor de kerst liggen de laatste brugdekken op hun plaats; in januari en februari worden nog enkele las- en conserveringswerkzaamheden uitgevoerd.” Ondertussen is op de geplaatste viaductdelen de opbouw van de kap, het aanleggen van de sporen en de installatie van kabels en leidingen al aan de gang. “Zoals je begrijpt is omgevingsmanagement in dergelijke projecten van groot belang. Wat opvalt, is hoe een veelheid aan stakeholders hier krachtig samenwerkt; van de gemeente, ProRail en de architect tot alle uitvoerende partijen.”

| 37

3D gebogen en gesneden kokerconstructie Overkapping Haags Startstation Erasmuslijn

www.kersteneurope.com

Tailored to meet demands

Wanssum â&#x20AC;˘ Nederland

WWW.IEMANTS.COM

Iemants is verantwoordelijk voor de engineering en staalconstructie van het viaduct, dat deel uitmaakt van het nieuwe startstation voor de Erasmuslijn in Den Haag. Het wereldwijd realiseren van zware, technisch complexe en/of architectonische staalconstructies vereist een speciale aanpak, een aanpak die Iemants zich eigen heeft gemaakt. De ontwerpen zijn complex, er zijn meer verregaande vereisten en de projecten zijn vaak groot van opzet. Kortom, technisch uitdagende projecten die Iemants graag met beide handen aanpakt. Door internationaal opgedane ervaring kan Iemants stellen dat ze alle facetten op het gebied van staalconstructies beheerst. De indrukwekkende lijst van referenties kan dit alleen maar beamen.

ROTTERDAM | Het Alexanderhof

Tekst | Patricia van der Beek Beeld | Leebo

Ontwikkelen en bouwen in een dynamisch speelveld ‘Sport en ontmoet’. Onder dit motto opent MFA/zwembad Het Alexanderhof in 2016 zijn deuren. Terwijl de uitvoerende partijen gestaag op de opleverdatum afstevenen, staan zorgpartijen en buurtbewoners al in de startblokken om van dit veelzijdige sport- en ontmoetingscentrum gebruik te maken.

het een tijdje op een laag pitje gestaan. Ook leek de nieuwe Woonwet van minister Blok, waarin onder meer staat dat woningcorporaties dicht bij hun kerntaken moeten blijven, roet in het eten te gooien. Omdat Woonstad met dit project invulling geeft aan haar maatschappelijke functie, kon de ontwikkeling echter op dezelfde wijze doorgaan.”

INTEGRALE AANPAK De ontwikkeling, het ontwerp en de realisatie van Het Alexanderhof vindt integraal plaats bij Vaessen. Geurts: “Ons eigen architectenbureau, onder leiding van architect Richard Benneker, is verantwoordelijk voor het architectonisch ontwerp, de planning en de projectbegeleiding. Onze bouwtak neemt de uitvoering op zich. Tussen onze afdelingen vindt een continue wisselwerking plaats, wat belangrijke leermomenten oplevert tijdens en na het project. Daarnaast zijn we vanaf het begin in gesprek met de gemeente, de zorgpartijen en Optisport. Dit brengt een interessant en dynamisch speelveld voort waarin ieders belangen en expertise vertegenwoordigd zijn.” ›

De ontwikkeling van MFA/zwembad Het Alexanderhof in de Rotterdamse wijk Prins Alexander maakt onderdeel uit van de gebiedsontwikkeling Bramanteplein; een initiatief van Woonstad Rotterdam in samenwerking met gemeente, zorgpartijen, marktpartijen en bewonersvertegenwoordigers. Andere projecten binnen de gebiedsontwikkeling zijn renovatiewerkzaamheden, de toevoeging van koopwoningen, een gedifferentieerder woningaanbod en het opknappen van buitenruimten.

LANGE ADEM Zo’n acht jaar geleden werd Vaessen Algemeen Bouwbedrijf BV als ontwikkelaar van de sportaccommodatie bij het project betrokken. Vaessen is verantwoordelijk voor het ontwerp en de uitvoering van het gebouw. Optisport neemt de exploitatie op zich. “Een project met een lange adem”, zegt commercieel manager Jeroen Geurts van Vaessen. “Door de financiële ontwikkelingen heeft

De buitengevel van Het Alexanderhof is bijna gereed.

| 39

ROTTERDAM | Het Alexanderhof

Projectinfo BUITENGEVEL HET ALEXANDERHOF BIJNA GEREED Terwijl in sportcomplex Het Alexanderhof nog hard gewerkt wordt aan de afbouw en zwembadinstallaties, legt Leebo Intelligente Bouwsystemen de laatste hand aan de buitengevel. De gevelspecialist past zo’n 250 geprefabriceerde baksteenpanelen toe, die naadloos aansluiten op de visie van de architect.

“Via Vaessen Architecten en Ingenieurs kwamen we in aanraking met dit project”, vertelt hoofd calculatie/verkoop Jan Couwenberg van Leebo. “Zij waren gecharmeerd van onze prefab geveloplossingen en vroegen ons om mee te denken in een esthetisch en functioneel gevelontwerp voor Het Alexanderhof. In een bouwteam met de architect en aannemer Vaessen Algemeen Bouwbedrijf B.V. kwamen we tot een maakbaar ontwerp.” Leebo voert de engineering en realisatie van de gevel uit in opdracht van de aannemer. Geen voegen Kenmerkend voor het ontwerp van Het Alexanderhof zijn de langgerekte gevels, die

zo veel mogelijk als één geheel moeten doorlopen. Het LeeBrick®-systeem van Leebo leent zich hier uitstekend voor. Couwenberg legt uit: “LeeBrick® is ons gepatenteerde prefab bouwsysteem waarin we gevelstenen zonder gebruik van metselen voegmortel toepassen. Het systeem omvat kant-en-klare panelen, opgebouwd uit bakstenen en een systeemprofiel van koud gevormd staal dat wij zelf produceren. In dit profiel zitten metalen rails met lipjes waarin we de stenen klikken. In de stenen zitten twee sleufjes, die tijdens het fabricageproces in de steenfabriek zijn aangebracht. Doordat de gevel voegloos is uitgevoerd, slaat deze niet uit. Bovendien is de gevel eenvoudig te demonteren en hergebruiken.” Naast de

LeeBrick®

GEZOCHT: Revit/Strucad tekenaar. Calculator/Werkvoorbereider. CNC Frees/Rolvorm Machine operator. www.leebo.nl

LeeFrame® 40 |

info@Leebo.nl

LeeBond®

gevels voorziet Leebo ook de plafonds van het LeeBrick®-systeem. Maximale controle Couwenberg vervolgt: “Het voordeel van ons systeem is dat je geen dilataties nodig hebt. Verder houden wij, door zo veel mogelijk machinaal te prefabriceren, het bouwproces en daarmee de maatvoering maximaal onder controle. Wanneer de panelen onze werkplaats verlaten, hoeven ze op locatie alleen nog maar tegen de gevels gemonteerd te worden.” Voor de gevels van Het Alexanderhof vervaardigde Leebo circa 250 panelen van 3.60 x 2.40 meter. De speciaal voor dit project gefabriceerde stenen zijn 115 millimeter hoog en 240 millimeter lang en hebben een grove oppervlaktestructuur in verschillende kleurschakeringen. Op 6 oktober 2015 gingen de eerste panelen richting het Alexanderhof. Leebo verwacht eind december 2015 het laatste paneel te leveren.

ROTTERDAM | Het Alexanderhof

VORM EN FUNCTIE Het Alexanderhof biedt ruimte aan een wedstrijdbad, een doelgroepenbad en diverse verhuurbare ruimten. Daarnaast zijn er een fitnesscentrum, een horecagedeelte en diverse ondersteunende ruimten. “Vorm volgt functie”, zegt Geurts over het gebouwontwerp. “Met de zwembaden als basis ontstaat een schakering van rechthoekige vormen, die de contouren van het gebouw bepalen. De lichtgekleurde, geprofileerde gevelstenen aan de buitenzijde geven het gebouw een eigentijdse uitstraling. Van binnen heeft het gebouw een warm karakter, dat bijdraagt aan een prettige beleving. Optisport dacht vanuit de exploitatie mee over een efficiënte indeling en duurzame materialisatie.” Het gehele project is gemodelleerd in BIM/Revit (3D).

LEVENSDUURBESTENDIG Omdat het gebouw minstens veertig jaar mee moet, bouwt Vaessen levensduurbestendig met methoden en materialen die zich reeds bewezen hebben. Zo zijn de kelder en het skelet uitgevoerd in gestort beton. In de zwembadgedeelten zijn houten gelamineerde liggers en tegelwerk toegepast. De gevelsluiting bestaat uit aluminium puien in combinatie met een bouwsysteem voorzien van prefab elementen. Bijzonder aan deze elementen is dat ze bekleed zijn met gevelstenen, zonder toepassing van metselen voegspecie. In plaats daarvan houdt een railsysteem met lipjes de stenen op hun plek. “De bouw startte in februari 2015 en wordt lean uitgevoerd”, zegt Geurts. Met de afbouwfase in volle gang en de oplevering nabij kijkt hij alvast positief terug op het project: “Het was een lang en intensief traject, maar altijd in goede samenwerking met alle partijen. Het is mooi om te zien dat uiteindelijk alle puzzelstukjes in elkaar vallen.” ❚

Het voordeel van het LeeBrick®-systeem is dat er geen dilataties nodig zijn.

Bouwinfo OPDRACHTGEVER/EIGENAAR ONTWIKKELING, ONTWERP, ENGINEERING, BOUW INSTALLATIES De prefab gevelpanelen hebben een afmeting van 3.60 x 2.40 m.

BOUWPERIODE BOUWKOSTEN D&B

Woonstad, Rotterdam Vaessen Algemeen Bouwbedrijf BV, Raamsdonksveer Hoffman Elektro, Bergambacht (E), KIN installatiebedrijf, Rijen (W), KWB, Boxtel (zwembadinstallaties) februari – december 2015 9,2 mln (excl BTW, index 2016)

| 41

ROTTERDAM | Schmidt Zeevis

Tekst | Scripturum, Marjoleine Meppelink Beeld | Alsemgeest Design & Build BV

‘Als een vis in het water in de Spaanse Polder’ Schmidt Zeevis Rotterdam B.V., één van de grootste visleveranciers in Nederland, is op 7 september 2015 aangemeerd op haar nieuwe locatie aan de Matlingeweg 333 in Rotterdam. Bij de bouw van het nieuwe pand speelden niet alleen functionele en hygiënische eisen een grote rol, ook moest het gebouw een herkenbare en bijzondere uitstraling krijgen. “Door het pand in de vorm van een zeewaardig schip te presenteren, wordt duidelijk verwezen naar de Rotterdamse roots van het bedrijf", aldus Nico Alsemgeest, eigenaar van Alsemgeest Design & Build BV.

42 |

ROTTERDAM | Schmidt Zeevis

Schmidt Zeevis Rotterdam B.V. voorziet dagelijks vele restaurants, hotels, zeeschepen, shipstores en particulieren in Nederland van een bestelling op maat. Ook is het bedrijf actief in het buitenland. Uiteenlopende hoofdsteden worden via de plaatselijke groothandel voorzien van de uit Rotterdam ingevlogen visproducten. De uitbreidende activiteiten van het bedrijf maakten niet alleen keer op keer een verbouwing van de bestaande locatie noodzakelijk, tevens werd overgegaan tot het opslaan van de visproducten in een extern vrieshuis.

GESCHIKTE LOCATIE Na overname van het bedrijf in 2011 door de huidige directie is het besluit genomen om nieuw te gaan bouwen. Hierop volgend werd een geschikte locatie

gevonden in het voormalig E.D.S. voetbalterrein te Rotterdam. “Het terrein is te bereiken via de A20 (afslag 12) en biedt volop ruimte om het Programma van Eisen op de juiste wijze én onder één dak vorm te geven. Ook biedt de nieuwe locatie goede en gescheiden uitrij- en parkeermogelijkheden voor gasten en personeel.”

ONTWERP De basis van het ontwerp is een schip dat ligt afgemeerd in een binnenhaven met aan de rechterkant een kade en aan de linkerkant een containerterminal. Het bijbehorende gebouw bestaat uit twee verdiepingen en een ‘kajuit-stuurhut’ die functioneert als representatieve ontvangstruimte. ›

Projectinfo INTERIEUR ONDERSTREEPT AFFINITEIT MET PRODUCTEN “Door alle disciplines te laten samensmelten – eisen van de opdrachtgever, functionaliteit en ervaring – krijg je een mooi interieur”, vat Barend Buursink, directeur van Kroeze Interieurbouw samen. Dat is ook gelukt bij Schmidt Zeevis in Rotterdam. De eisen aan het interieur en een praktische indeling zijn gecombineerd met elementen die de affiniteit met de producten onderstrepen. Met succes: “Mensen rijden er een kwartier voor om hier te gaan lunchen.” De 46 medewerkers van Kroeze Interieurbouw, waaronder acht tekenaars, ontwerpen en maken interieurs voor de horeca. De decennialange ervaring en kennis van de markt en van alle eisen rondom bijvoorbeeld hygiëne maken het mogelijk om steeds weer met een unieke invulling te komen die aan alle wensen en eisen voldoet. Na een uitgebreide kennismaking ontwerpt Kroeze Interieurbouw een plan waarin de klant de punten uit het Programma van Eisen kan terugzien. Hiermee wordt ook rekening gehouden in de plattegrond; vuile en schone verkeersstromen kruisen elkaar bijvoorbeeld niet, met het oog op de hygiënenormen. Vervolgens kijkt Kroeze naar ‘de derde dimensie’. Buursink: “Hoe gaat het eruit zien, hoe groot is de ruimte, wat missen we hier? Schmidt Zeevis heeft een enorm hoge ruimte. Voor een betere akoestiek hebben we geluidsabsorberende wandbekleding toegepast. Om de ruimte spannend te maken, hebben we gezocht naar iets dat geen andere winkel heeft: vijf grote golven en een afbeelding van 23 meter lang met een school vissen. Ook over het verlichtingsplan hebben we meegedacht. Ik ben er ongelooflijk trots op dat we de mooiste viszaak van Nederland hebben gebouwd.”

| 43

Roma isolatiesystemen realiseert uw ideeĂŤn in isolatiesysteembouw.

www.romaned.nl, Ramgatseweg 19, Raamsdonksveer, tel: 0162 512012 B o u w e n

LĂźbeckstraat 3 Oldenzaal Tel. 0541-540580 www.kroeze-interieurbouw.nl info@kroeze-interieurbouw.nl Fax 0541-540581

m e t

Exclusieve interieurs voor: - Retail - Horecaprojecten - Projectinrichting - Particulieren

K e n n i s

v a n

c o n d i t i e s

ROTTERDAM | Schmidt Zeevis

Projectinfo

Op de begane grond bevinden zich vier delen van het hoofdgebouw: de fabriek voor de verse vis en aanverwante producten, de in- en uitgaande expeditie/ goederenstroom, de winkel en het inpandige vrieshuis. De winkel, die dient als een soort frontoffice van het gebouw, ligt aan de kade waar gasten en klanten kunnen parkeren. Aanverwante verpakkingsafdelingen, krattenwasserij en opslag, invries- en ontdooiunits alsmede een beveiligde exportcel behoren tot de aanvullende ruimten. Het 400 m² grote orderkantoor is de spil van het bedrijfsproces en daarom centraal gelegen in het pand. “Met behulp van volledige glaswanden en twee grote vides vanuit het dak komt het daglicht optimaal binnen in de kantoorruimtes.”

BOUWCONSTRUCTIE Het hele gebouw is opgetrokken uit een prefab betonconstructie met een stalen dak. De bootvorm werd uitgevoerd als vrijstaand stalen scherm rondom de hoofdmassa van het gebouw. “Door aan de zijde van de vergaderzaal de boeg open te houden, geef je gasten het gevoel aanwezig te zijn op een echt schip.” Het vrieshuis staat vanwege het enorme temperatuurverschil (-25 graden) los in haar fundering en de opgaande stalen hoofddraagconstructie. Hierdoor ‘krimpt’ het vrieshuis los van het hoofdgebouw. “Met een vloeroppervlak van 872 m² en een hoogte van 15 meter is het inpandige vrieshuis een goede investering. Met deze alles-onder-één-dak constructie worden de doorgroeimogelijkheden voor de toekomst gegarandeerd.” ❚

CREATIVITEIT IN DE ISOLATIEBOUW Ongeëvenaarde creativiteit viert hoogtij in en om het nieuwe bedrijfspand van Schmidt Zeevis Rotterdam. Dat geldt ook voor de complete bouw met isolatiepanelen voor de gevels, daken en binnenwanden met ramen en deuren in het pand. “Nu zijn juist deze elementen gebonden aan hoge eisen en strenge regelgeving”, vertelt Paul Pallandt, commercieel directeur van Roma Isolatiesystemen. “Maar we zijn er zonder meer in geslaagd om ook deze ruimtes een Schmidt-uitstraling te geven.” De regelgeving voor het vrieshuis heeft betrekking op hygiëne, brandwerendheid en isolatie. Tot dusver niets vreemds voor foodsector-specialist Roma. Zij levert én monteert panelen en deuren voor de koelen vrieswereld waarmee zij de hele koudeketen in alle opzichten kan beheersen. Schmidt Zeevis heeft ook uitgesproken wensen over de details. Zo wil zij dat de wandpanelen volledig glad zijn en dat de naden in wanden en plafond één doorlopende lijn vormen. De deuren ziet zij het liefst robuust in RVS afgewerkt, maar wel met verfijnde details om alles makkelijk te kunnen reinigen. “Toen we merkten dat de lat zo hoog lag, werden onze engineers nog blijer”, vertelt Pallandt. “Zij hebben al hun creativiteit ingezet om aan de wensen te voldoen.” Dit resulteerde onder meer in schuifdeuren met patrijspoorten, zodat het karakter van het schip ook binnen in het gebouw wordt doorgevoerd. En in de deurophangingen van de schuifdeuren prijkt – stijlvol en bescheiden tegelijk – het logo van Schmidt Zeevis. “Daarbij speelde een strakke deadline, maar ook die is gehaald.”

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Schmidt Zeevis Rotterdam B.V.

ONTWERP Alsemgeest Design & Build BV (naar een concept van Blokhuis Braakman Architectenbureau BNA)

ADVIES De Blaay-Van den Bogaard Raadgevende Ingenieurs BV (installatietechnisch adviseur), M.M. Hoogendoorn Ontwerp en Bouwburo BV (Food building adviseur), GO Consulting (koeltechnisch adviseur)

PROJECTDIRECTIE EN TOEZICHT Alsemgeest Design & Build BV

UITVOERING

BIJZONDERE UITSTRALING Enerzijds waren het vaak voorkomende werkzaamheden, maar die leidden anderzijds wel tot een aansprekend resultaat, vertelt bedrijfsleider Henk Mulder van Aluvo Apeldoorn over de rol van het bedrijf bij de nieuwbouw van Schmidt Zeevis in de Spaanse Polder.

Dijkham Bouw BV

TECHNISCH PROJECTMANAGER R. Kortenbach

CONSTRUCTEUR

“We hebben er de aluminium gevels, ramen en deuren geleverd en gemonteerd. Regelmatig terugkerend werk voor ons, maar dit gebouw, in de vorm van een boot, heeft wel een bijzondere uitstraling gekregen; het is een echte eyecatcher.”

IMd Raadgevende Ingenieurs BV

INSTALLATIES Verkaart Groep BV, Wateringen (W), Van den Hoogen Engineering BV, Spakenburg (E)

In de gevel werden door het bedrijf brandwerende elementen van 30 minuten toegepast. Verder plaatste het bedrijf er alle buitenkozijnen en de zelfsluitende binnendeuren.

KOELTECHNIEK Nijssen Koeling BV, Leiden

BOUWKOSTEN € 8.000.000,- (excl. BTW)

BOUWPERIODE december 2014 – september 2015

Mulder geeft aan dat de uitdaging vooral in de planning zat. “De opening van de winkel stond al vast. Op dat moment waren wij nog met de montage van de binnenkozijnen bezig. Logistiek gezien moet je dan alles goed op elkaar afstemmen. Dat is natuurlijk spannend, maar uiteindelijk hebben we alles netjes en zonder problemen kunnen afronden.”

| 45

LEIDEN | Biotech Training Facility

Tekst: Irene Theunissen Beeld: BAM Bouw en Techniek

Bouw Biotech Training Facility in Leiden bijna klaar In het Bio Science Park in Leiden wordt momenteel de laatste hand gelegd aan de bouw van de Biotech Training Facility. Dit moet één van ’s werelds tóp trainingscentra op het gebied van life sciences worden. Eind 2015 wordt het ultramoderne pand in gebruik genomen. Het heeft een totaaloppervlak van 2.400 m² en biedt plaats aan zestig mensen. Vanaf eind dit jaar kunnen studenten en nieuwe medewerkers van bedrijven in de biofarmaceutische industrie zich hier voorbereiden op hun toekomstige werk in deze specialistische bedrijfstak. “In dit nieuwe trainingscentrum kunnen zij leren hoe ze medicijnen moeten produceren. Dit gebeurt onder de strikte procedures van GMP (Good Manufacturing Practice), zodat het productieproces ook voldoet aan alle veiligheidsen kwaliteitseisen”, vertelt Jan-Hein Reefhuis, projectleider bij BAM Bouw en Techniek. “In dit onderwijsprogramma hebben cleanrooms een belangrijke functie. In deze bacterievrije ruimten worden demonstraties gegeven van apparatuur, faciliteiten en processen. De eerste verdieping van het drielaags gebouw bestaat dan ook voor het grootste deel uit cleanrooms die via een sluizensysteem te bereiken zijn. Omdat het om een leersituatie gaat en er slechts een beperkt aantal mensen in een dergelijke ruimte past, is een omloopgang gerealiseerd. Van daaruit zijn demonstraties en instructies goed te zien. Boven de cleanroomfaciliteiten is een beloopbaar plafond aangebracht dat nodig is voor servicedoeleinden.”

46 |

Op de begane grond bevinden zich een entree met pantry, laboratoria, trainingsruimten en kantoren. De bovenste etage bevat de technische laag met state-of-the-art installaties voor warmte-opwekking, koeling, waterbereiding en luchtbehandeling. Reefhuis: “Omdat de lucht in elke cleanroom veertig keer per uur gezuiverd dient te worden en het water extreem zuiver moet zijn, zijn optimale luchtbehandeling en waterzuivering absolute vereisten.” Verder is de afstemming tussen cleanrooms en installaties essentieel. Volgens Reefhuis is het prettig voor de klant als dit in één hand aanbesteed kan worden aan dezelfde partij. “Daarom ben ik blij dat Interflow, een in cleanrooms gespecialiseerd bedrijf, onderdeel is van de BAM.”

DOELMATIGE UITSTRALING Eén van de uitgangspunten voor de bouw was dat het pand een sobere en doelmatige uitstraling zou krijgen. Daarom heeft het gebouw een compact volume met een eenduidige hoofdvorm en een ronding aan de voorzijde gekregen. De tweedeling in gebruiksfuncties en techniek is in het exterieur eveneens duidelijk zichtbaar door de functionele scheiding in de vormge-

ving van de gevel. Volgens Reefhuis is dit een ander uitgangspunt in het stedenbouwkundig plan. “Van buiten moet je kunnen zien wat er binnen gebeurt. Daarom bevat het onderste gedeelte veel ramen en is daar gebruikgemaakt van vliesgevel. Het techniekdeel heeft een meer gesloten uitstraling en beschikt over een industriële stalen gevel. De geleding van de gevels is overal verticaal uitgevoerd.”

FLEXIBEL Niet alleen de vormgeving, maar ook het kleuren overige materiaalgebruik dragen bij aan die doelmatige en rustige uitstraling. Overal zijn wit- en grijstinten toegepast. En door makkelijk demonteerbare panelen van high pressure laminate (HPL) als wandbekleding in de cleanrooms te gebruiken, ontstaat een hoge mate van flexibiliteit. Dergelijke panelen zijn bovendien onderhoudsvriendelijk en dragen bij aan de duurzaamheid van het gebouw. De Biotech Training Facility is een initiatief van de Stichting Leiden Bio Science Park, die het park hiermee verder op de kaart zet. Zowel binnen als buiten Nederland. ❚

LEIDEN | Biotech Training Facility

Bouwinfo TOTAL

DAK- EN GEVELSYSTEMEN

CLADDING

OPDRACHTGEVER ONTWERP CONSTRUCTIEF BOUWFYSISCH INSTALLATIETECHNISCH ADVIES UITVOERING INSTALLATIES BOUWKOSTEN BOUWPERIODE VALIDATIE

Stichting Leiden Bio Science Park Foundation Ector Hoogstad Architecten SmitWesterman Niemann Valstar Simonis BAM Bouw en Techniek BAM Bouw en Techniek ca. 5,5 miljoen feb 2015 – sep 2015 sep 2015 – dec 2015

Projectinfo ‘MOOIE DAK-, PLAFOND- EN GEVELOPLOSSINGEN’ Het stalen dak-, plafond- en gevelsysteem voor de Biotech Training Facility is geleverd en gemonteerd door Total Cladding.

T 071-2400663 M 06-13604626

E info@totalcladding.nl

Het bedrijf denkt graag mee met haar opdrachtgever. Bij BFT heeft Total Cladding het opbouwsysteem geoptimaliseerd, met inachtneming van het Programma van Eisen van de architect en opdrachtgever. Ondanks dat de esthetische eisen hoog liggen bij dit project en het budget scherp is, zijn er in detail mooie oplossingen gevonden. Dit uit zich met name bij de ronde gevelelementen en het plafond. In dit project bouwt BAM volgens het lean-principe. Total Cladding is hier blij mee, omdat alle disciplines van het bouwproces op elkaar zijn afgestemd. Zo weet je exact wanneer je start en wat de doorlooptijd is. Dit werkt wel zo prettig.

www.totalcladding.nl

733102_Total Cladding 1-4.indd 1

Total Cladding is gevestigd in Leiderdorp en engineert, construeert en monteert alle soorten metalen- en kunststof daken gevelsystemen.

08-12-15 09:40

| 47

ROTTERDAM | Warehouse Neele-Vat

Tekst | Henk Geist Beeld | Concrex Bedrijfsbouw

WAREHOUSE NEELE-VAT OP MAASVLAKTE VOLDOET AAN PGS15 RICHTLIJNEN

GROOTSTE DISTRIBUTIECENTRUM VOOR GEVAARLIJKE STOFFEN IN NEDERLAND

Op de Rotterdamse Maasvlakte krijgt de internationale logistieke dienstverlener Neele-Vat Logistics medio 2016 de beschikking over het grootste distributiecentrum van Nederland voor gevaarlijke stoffen. Dat ontstaat door een uitbreiding van bijna 15.000 m² naast het bestaande complex van 28.000 m². Het zogeheten PGS15 warehouse wordt geheel in prefab beton opgetrokken.

Met de uitbreiding speelt Neele-Vat Logistics, dat met twaalf vestigingen actief is in zeven landen, in op de groeiende vraag naar opslagcapaciteit voor verpakte gevaarlijke stoffen; de ADR stoffen. De uitbreiding wordt gerealiseerd door de bouwcombinatie Concrex-Sprangers en voldoet aan de aangescherpte eisen voor de opslag van ADR stoffen. Het nieuwe bouwdeel omvat naast een inpandig kantoor twee compartimenten voor expeditie en zeven compartimenten die zijn ingericht volgens de PGS 15 richtlijnen, afzonderlijke ruimtes waar gevaarlijke stoffen kunnen worden opgeslagen volgens de eisen van de Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen.

INNOVATIEF BLUSSYSTEEM Het gebouw wordt uitgerust met een zeer innovatief blussysteem op basis van CO2. “Blussen met water is bij veel gevaarlijke stoffen niet toegestaan”, stelt William Holvoet, directeur van Concrex Bedrijfsbouw. “Bij een CO2-blusgasinstallatie wordt in geval van brand CO2 in de ruimte geblazen, waardoor er een zuurstofarm klimaat ontstaat en de brand wordt gedoofd. Het is een flexibel

48 |

systeem waarmee je veel verschillende soorten gevaarlijke stoffen kunt blussen. Belangrijke voorwaarde daarbij is wel dat het gebouw luchtdicht moet zijn en alle naden en kieren zijn afgedicht. Het CO2 mag niet ontsnappen.”

PREFAB BETON Concrex Bedrijfsbouw heeft veel ervaring in het ontwerp en de bouw van bedrijfshallen die aan dergelijke specifieke eisen moeten voldoen. “De keuze voor prefab beton is logisch omdat het gebouw maar 75 meter van zee ligt”, zegt Holvoet. “Beton is in vergelijking met bijvoorbeeld staal veel beter bestand tegen de invloed van de zoute atmosfeer en tegen de schurende werking van zand. Daarnaast heeft het van zichzelf al een hoge brandwerendheid en ook een hoge thermische inertie, zo blijkt uit een studie die wij hebben laten uitvoeren door de Technische Universiteit Eindhoven. Beton heeft de eigenschap warmte te bufferen, waardoor het in de zomer binnen lekker koel blijft, maar in de winter juist warmer. Je hoeft dus minder te stoken en te koelen, hetgeen de kosten reduceert. Dankzij de toepassing van beton krijg je een duurzamer gebouw.”

ROTTERDAM | Warehouse Neele-Vat

Bij de bouw zijn voorgespannen betonnen kolommen toegepast. Holvoet: “Met als voordeel dat je daardoor stijvere en tegelijkertijd slankere kolommen kunt maken. Dat komt weer ten goede aan de opslagruimte. Door een systeem met een afwisseling van smalle en brede gangen is ook een flexibele indeling mogelijk, waardoor je een maximum aantal stellingen en palletplaatsen kunt realiseren.”

OPVANGSYSTEEM In de vloer van het nieuwe gebouw is een bijzonder opvangsysteem ten behoeve van afvoer aangebracht. Dat is bestand tegen gevaarlijke vloeistoffen in geval van lekkage. Holvoet: “Bijtende en brandgevaarlijke stoffen kunnen enorm reageren en bijvoorbeeld PVC aantasten. Daarom hebben we om de driehonderd vierkante meter een opvangsysteem aangebracht van gres; gebakken klei die resistent is tegen dergelijke producten. Neele-Vat beschikt straks over een opslagruimte die op duurzame wijze is gebouwd en is uitgerust met de best beschikbare technieken.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP EN BOUWDIRECTIE: UITVOERING

Neele-Vat Logistics, Rotterdam

Archicom Consultants, Archineers en Managers, Son Bouwcombinatie Concrex-Sprangers Bouwbedrijf, Geldermalsen/Breda ADVIES Archicom, Son BLUSINSTALLATIE Ansul Brandbeveiliging, Lelystad BOUWPERIODE juni 2015 – april 2016

Novoferm - voor logistieke oplossingen voor logistieke oplossingen

Novoferm Nederland BV Industrieweg 9 4181 CA Waardenburg Tel. 0418-654700 www.novoferm.nl | industrie@novoferm.nl

| 49

ROTTERDAM | Erasmus Universiteit

Op maaiveldniveau wordt een nieuwe entree toegevoegd, zodat het gebouw wordt aangesloten op de vernieuwde campusrouting.

Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | A2studio

UB EUR wordt eigentijdse bibliotheek

Naar een toegankelijk monument De Universiteitsbibliotheek van de Erasmus Universiteit Rotterdam ondergaat het komende jaar een grondige opknapbeurt – een bouwkundige en installatietechnische renovatie tot op het casco. Samen met het hoofdgebouw van de EUR vormt de in 1968 gerealiseerde UB het door Elffers ontworpen gemeentelijk monument ‘Woudestein’. De ontwerpcombinatie ABT/jefvandenputte architectuur brengt het in de jaren tachtig uitgebreide bibliotheekpand terug in oorspronkelijke staat en past het tegelijkertijd aan de eisen des tijds aan. Het gerenoveerde ‘Gebouw B’ zal onderdak gaan bieden aan circa negenhonderd studieplaatsen en circa vijftig werkplekken voor medewerkers, alsmede aan de boekencollecties van de UB en tweede gebruiker het Rotterdamsch Leeskabinet (RLK). “Het gebruik van de bibliotheek is sinds de ingebruikname verviervoudigd en de rol is sterk veranderd”, vertelt architect Jef van den Putte. “Er vindt een verschuiving plaats van een papieren naar een digitaal boekenbestand en er is extra ruimte nodig voor moderne, toekomstbestendige studiewerkplekken. Ook wordt het gebouw meer toegankelijk gemaakt.”

COMFORT, DUURZAAMHEID, MONUMENTALITEIT

MASTERPLAN

Uit het oogpunt van comfort, duurzaamheid en monumentaliteit is ervoor gekozen alle gevelkozijnen te vervangen door nieuwe stalen geïsoleerde kozijnen voorzien van tripleglas. Van den Putte: “Daarbij zal de kozijnprofilering exact worden uitgevoerd volgens de oorspronkelijke detaillering in massief staal. De in de jaren tachtig toegevoegde verticale stijlen vervallen en de dichtgezette borstwering wordt weer van glas voorzien, zodat het oorspronkelijke, open gevelbeeld wordt hersteld.”

De renovatie maakt deel uit van een masterplan voor de vernieuwing van de campus. De UB zal – naast de bestaande entree via de loopbrug naar het hoofdgebouw – daarom een nieuwe entree op het maaiveld krijgen, aan de hoofdas van de vernieuwde campusrouting. “Alle ingrepen zijn gericht op het open maken van het gebouw en het terugbrengen van licht, transparantie en ruimtelijkheid, met grote nieuwe vides, een nieuwe hoofdtrap en nieuwe daklichten die tevens van lichtarmaturen worden voorzien. Daarnaast zullen de trappenhuizen en brandscheidingen halverwege het gebouw in glas worden uitgevoerd, zodat de ruimtelijke verbinding tussen beide helften, alsmede de akoestiek, sterk wordt verbeterd.” De donkere kern van het gebouw transformeert zo naar ‘een moderne variant op de klassieke bibliotheek’, met een omloop, vide en daklichten. Deze ruimte verbindt de verdiepingen en het RLK krijgt er een herkenbare plaats, als een baken in het gebouw.

50 |

Voor de materialisatie is gezocht naar sobere, natuurlijke materialen en kleurtinten die passen bij het oorspronkelijke pand: wanden en kolommen van schoon beton, zwart-stalen kozijnen, een grijze gietvloer en zwart tapijt, eikenhouten lattenplafonds en bronskleurige metalen cassettes. Nieuwe trappen en videranden worden uitgevoerd in zwart staal met balusters van stripstaal en gelaagd glas; ook het bibliotheekmeubilair is ontworpen en op maat gemaakt door de architect.

Het gebouwcomfort wordt verder versterkt met de aanleg van akoestische klimaatplafonds en laagtemperatuurverwarming. “De aannemer bereidt dit najaar de uitvoerende fase voor; een uitdaging daarbij is het feit dat het voor boekenopslag bestemde souterrain in gebruik blijft. De overige UB-functies zijn tijdelijk verplaatst naar het nieuwe Polakgebouw en gebouw V.” De nieuwe UB van de Erasmus Universiteit wordt begin 2017 in gebruik genomen. ❚

ROTTERDAM | Erasmus Universiteit

De donkere kern van het gebouw transformeert naar ‘een moderne variant op de klassieke bibliotheek’, met een omloop, vide en daklichten.

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP UITVOERING BOUWPERIODE PROGRAMMA

Erasmus Universiteit Rotterdam ABT/jefvandenputte architectuur Dura Vermeer Bouw Heyma eind 2015 – eind 2016 9.165 m² BVO

Lean&Duurzaam

‘Alle ingrepen zijn gericht op het open maken van het gebouw en het terugbrengen van licht, transparantie en ruimtelijkheid’ Projectinfo KLOPPEND HART WEER UP-TO-DATE Bij de renovatie van de universiteitsbibliotheek is Van den Pol Elektrotechniek verantwoordelijk voor de vernieuwing van alle E-installaties. Bestaande installaties worden omgeschakeld zodat het gebouw van binnen veilig gesloopt kan worden. Na de sloop start Van den Pol met de aanleg van nieuwe voorzieningen. Het gaat om het complete scala aan installaties: elektra, verlichting, beveiliging, data, toegangscontrole, brandmelding en ontruiming. De brede expertise van Van den Pol komt bij dit project uitstekend tot zijn recht.

vandenpol.com

Opvallend is het grote aantal stopcontacten met USB-laders en werkplekken. Dit hangt samen met het gewijzigde gebruik van de bibliotheek. Informatie wordt veelal digitaal ontsloten, boeken maken plaats voor studieplekken. De bibliotheek wordt transparanter door het aanbrengen van vides en een lichtkoepel. Dit zorgt ervoor dat minder verlichting nodig is. In de algemene ruimtes wordt zoveel mogelijk LED toegepast. Met de vernieuwde E-installaties is het kloppend hart van de Erasmus Universiteit eind 2016 weer helemaal up-to-date.

| 51

UTRECHT | Sligro

Tekst | Jac Buchholz Beeld | Cornelissen aannemingsbedrijf

VOLLEDIG ASSORTIMENT IN NIEUW ZELFBEDIENINGSGROOTHANDEL Sligro opende half november in Utrecht een nieuwe zelfbedieningsgroothandel. Het gebouw kenmerkt zich onder meer door een in het oog springende gevel. Cornelissen aannemingsbedrijf Zeeland realiseerde het pand.

Sligro Utrecht is de 49e Sligro-vestiging in Nederland en de zevende conform het nieuwe groothandelsformat dat getooid is met de naam ‘Sligro 3.0’. Dat betekent dat er een volledig assortiment van zo’n 45.000 artikelen beschikbaar is, verdeeld over dagverse producten, diepvries, kruidenierswaren, wijn en non food. Het totale perceeloppervlak bedraagt ruim 12.000 m² met daarop een zelfbedieningsgroothandel van circa 10.000 m², verdeeld over twee verdiepingen. Het is een kenmerkend aspect van het gebouw, maar was dat eveneens van de bouw: de gevel van het zelfbedieningscentrum. Die bestaat, vertelt projectleider Tommy van Melis van Cornelissen Aannemingsbedrijf, uit opgaand metselwerk, sierstaal, gevelpanelen, aluminium kozijnen en betonelementen. “Dat was wel een uitdaging, vanwege de detailleringen en de specifieke uitstraling die uiteindelijk moest worden bereikt. Sligro heeft wat dat betreft geen standaardnormen; het bedrijf kijkt onder meer naar de omgeving en stemt daar het karakter van het pand op af. Ook benadrukt de gevel de kwaliteit die binnen wordt geboden. Er is sprake van een torenpatroon met ertussen lagere elementen.”

52 |

UTRECHT | Sligro

“De datum dat alles wind- en waterdicht moest zijn, stond eveneens vast. Vanaf dat moment kwamen de onderaannemers in beeld die binnen aan de slag moesten. Ook die volgden een strak schema.”

OPENING Behalve voor de ruwbouw was Cornelissen eveneens verantwoordelijk voor een deel van de bouwkundige afbouw. Dat alles gebeurde binnen de contractueel vastgelegde termijn zodat op 16 november jongstleden Willibrord van Beek, Commissaris van de Koning in de provincie Utrecht, in het bijzijn van diverse Nederlandse sterren- en topkoks het pand kon openen. “Naast de goede voorbereiding hebben we gedurende het werk tijdens de wekelijkse bouwvergaderingen regelmatig de puntjes op de ‘i’ gezet wat de planning betreft. Daardoor konden we tijdig ingrijpen indien dat nodig was. Omdat alle betrokken partijen wisten wat ver van hen verwacht werd en ook daaraan voldeden, zijn we niet in de problemen gekomen.” ❚

KORTE DOORLOOPTIJD Van Melis geeft vervolgens aan dat het project in relatief korte tijd moest worden gerealiseerd, iets waar het bedrijf vaker mee te maken heeft. Er was dan ook sprake van een zeer strakke en zorgvuldige

planning, maakt hij duidelijk. “Dat gold voor iedere fase. De dag van de opening, 16 november, stond al vast toen we in april begonnen, dus daar kon niet aan worden getornd.” Om die reden, vertelt hij, werd onder meer tijdens vakanties doorgewerkt.

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Sligro AANNEMER Cornelissen aannemingsbedrijf BOUWPERIODE april – november 2015

| 53

Bouwen is innoveren, organiseren, coördineren en realiseren

Een aannemingsbedrijf moet een complex bestek kunnen vertalen in een doeltreffend en reëel wensenpakket, dat past binnen het budget en de planning van opdrachtgevers. Cornelissen aannemingsbedrijf beheerst deze discipline en is in staat om op deze manier aan de verwachtingen van de opdrachtgever en/of eindgebruiker te voldoen. Er wordt nog altijd gewerkt onder het motto van oprichter Kees Cornelissen: ‘Werken om er vanaf te komen, niet om aan de gang te blijven’. De uitspraak is tekenend voor onze no-nonsense mentaliteit: aanpakken en de klant centraal stellen. Het lijkt een typische benadering uit een modern marketingconcept, maar bij Cornelissen aannemingsbedrijf doen we al zes decennia niet anders. Vakbekwaamheid, inzet van eigen personeel, ruime praktijkervaring en betrokkenheid van onze medewerkers, dat is wat onze relaties waarderen. Met eigen projectleiders, werkvoorbereiders, calculatie afdeling, timmerfabriek, bouwplaatsmedewerkers, een specifiek brandveiligheidsteam en een 24/7 bereikbare service- en onderhoudsdienst hebben we de kennis in huis, zijn we flexibel en veelzijdig.

Werken Utiliteitsbouw - Overheid - Retail - Dienstverlening

Wonen Woningbouw, particulier en seriematig

Welzijn Zorg - Onderwijs - Sport & ontspanning

Nieuwbouw - Verbouw - Bouwservice Brandveiligheid - Geluidsisolatie Restauratie

bouwen in balans Boekelsedijk 22a Zeeland T 0486 45 16 08 info@cornelissenbouw.nl www.cornelissenbouw.nl

ARNHEM | Rijnhal

Tekst | Scripturum, Marjoleine Meppelink Beeld | Evers & Partners, Velsen Noord

Oude Rijnhal in Arnhem krijgt nieuwe bestemming Wie regelmatig vanuit Nijmegen het centrum van Arnhem binnenrijdt, zal het niet zijn ontgaan. Tegenover het voetbalstadion en evenementencomplex GelreDome vindt een grootschalig transformatieproces plaats van de bestaande Arnhemse Rijnhal. Het gebouw, dat stamt uit de jaren zeventig, zal in ruim een half jaar tijd worden omgetoverd tot winkel van de Franse sportketen Decathlon. Hoofdaannemer KlaassenGroep B.V. uit Arnhem neemt hierbij, als coördinator van het project, het gehele bouwtraject voor zijn rekening. Voorafgaand aan het verlenen van de omgevingsvergunning heeft een langdurig bezwaartraject bij de Raad van State plaatsgevonden. Eigenaar en verhuurder van het nabijgelegen winkelcentrum Kronenburg gaf hierbij aan dat de komst van het nieuwe filiaal van Decathlon niet alleen concurrerend zou zijn, maar ook de nodige parkeeroverlast met zich mee zou brengen. Op 14 oktober is echter onherroepelijk beslist door de Raad van State dat het bezwaar wordt afgewezen.

WERKZAAMHEDEN Op 19 oktober zijn de bouwwerkzaamheden van start gegaan. Om circa 5.000 vierkante meter winkeloppervlak te creëren, moest er allereerst

veel gesloopt worden. “Dit sloopwerk is, vanwege de bijzondere betonconstructies, niet altijd even makkelijk en vergt de nodige precisie”, aldus Rob Mombarg, projectleider bij KlaassenGroep. In de hoge hal worden spandraden met lichtlijnen opgehangen. Ook zal de complete W- en E-installatie, alsmede de centrale verwarming worden vernieuwd. In het kader van de brandveiligheid wordt er in het gebouw een grote sprinklerinstallatie aangebracht. Tevens zal het gebogen dak van een geheel nieuwe bedekking worden voorzien.

BOUWTEAM Al deze werkzaamheden vereisen een goede engineering, zowel op de bouwplaats als

tijdens de voorbereiding. Het project wordt daarom uitgevoerd in bouwteamverband. “Om de werkgelegenheid in de regio te bevorderen, was Decathlon op zoek naar regionale aannemers. Zo zijn we uiteindelijk in een bouwteam terechtgekomen en hebben we de plannen gezamenlijk met Decathlon en onze partners verder uitgewerkt.”

DUURZAAMHEID Ook het begrip duurzaamheid speelt een grote rol in het project. Zo wordt het nieuwe dak goed geïsoleerd en komen er aluminium puien in met geïsoleerd glas. “De lichtlijnen die worden opgehangen zijn voorzien van LED-verlichting, wat een aanzienlijke (energie)besparing oplevert op korte en lange termijn.” De overige 3.000 vierkante meter van het gebouw gaat Decathlon aan derden onderverhuren die het mogen inzetten voor sportgerelateerde doeleinden. “Dit sluit, zowel aan de binnen- als aan de buitenzijde van het pand, ›

| 55

ARNHEM | Rijnhal

Projectinfo KABELOPHANGSYSTEEM IS IDEALE OPLOSSING VOOR DECATHLON ARNHEM Dankzij haar snelle en lichte ophangsysteem kon Gripple Europe de perfecte oplossing bieden bij de ombouw van de Rijnhal in Arnhem tot een filiaal van Decathlon. “Bouwonderneming Klaassen Groep nam contact met ons op”, vertelt Laurence Bellinck, Sales manager Benelux. “Het gaat om een oud pand met een apart dak. Het koepelvormig dak maakt gebruik van houten en metalen spanten, die niet veel zware technieken en kabelgoten toelieten. Omdat de verticale trekkracht niet te hoog mocht zijn, waren onze kabelophangsystemen de ideale oplossing. Onze kabels wegen zes tot zeven keer minder dan draadeind en montagerails samen. Bij onze werkwijze trekken we de kabels horizontaal, van balk naar balk.” Berekening “Wij hebben de berekening van de spanning op de verankeringspunten gemaakt”, vertelt hij. “In tegenstelling tot heel wat collega’s, doet ons geïntegreerde adviesbureau dit gratis. Deze studie stelt de architect in staat om alles op vlak van stabiliteit perfect te kunnen inschatten.” Gripple, de ontwikkelaar, producent en verkoper van het snelste universele ophangsysteem, beschikt over een enorm productassortiment. “Elektro en HVAC zijn binnen onze bouwdivisie de twee voornaamste doelgroepen. Op de bouwplaats zoeken we samen met de monteurs naar oplossingen op maat”, aldus Laurence Bellinck. “Vaak gebruiken monteurs nog zware en arbeidsintensieve montagetechnieken. Ons voordeel, zeker ook bij het project in Arnhem, is dat we véél sneller en veiliger werken. Al onze producten hebben een Lloyd’s of TüV keurcertificaat. Alles is dus tot in detail getest. De sterkte van onze producten is bewezen.”

56 |

O ·N

UVEAU · NE U

TION INNOVA N

Met het op de markt brengen van zijn volkomen nieuwe concept in 1998, heeft Gripple de installatiemethodes van elektriciteit, HVAC, leidingen, etc. compleet veranderd. Sindsdien heeft Gripple zich op alle gebieden als hét merk van simpele en snelle ophangen ondersteuningsystemen doen laten gelden.

Een unieke innovatie cultuur

· NUEVO

· N

Innovatie ten behoeve van veiligheid en comfort op de bouwplaats.

Een geïntegreerd studiebureau

Universeel, gebruiksklaar, licht van gewicht, de Gripple systemen zijn eenvoudig te manipuleren en snel te installeren. Ze verminderen lichamelijke ongemakken en herhaling van handelingen, verminderen obstakels op de grond en dus het risico tot vallen, ze beperken het gebruik van elektrisch draagbaar materiaal en gereedschap. Hierdoor wordt het risico op blessures en geluidsoverlast beperkt.

Eén van de hoofddoelstellingen van Gripple is het begeleiden van onze klanten van het begin tot de oplevering. Dankzij dit studiebureau kan Gripple zijn klanten een technische gekwalificeerde en specialistische ondersteuning bieden zoals het berekenen en bestuderen van bouwtekeningen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met onze Sales Manager : l.bellinck@gripple.com

ARNHEM | Rijnhal

'Om circa 5.000 vierkante meter winkeloppervlak te creëren, moest er allereerst veel gesloopt worden'

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Decathlon

ONTWERP goed aan bij de eenheid die Decathlon wil creëren.” Zo worden niet alleen de entree en de parkeerplaatsen opgeknapt, maar komt er buiten ook een sportveldje bij. Aan de binnenzijde tracht men eenheid te bereiken middels kleurstelling, inrichting en verlichting. “Voor een goede beeldvorming hebben wij reeds geopende vestigingen van Decathlon bezocht en onderhouden wij nauw contact met de architect.”

BOEGBEELD Al deze aanpassingen zorgen er volgens Mombarg voor dat de oude Rijnhal opnieuw het boegbeeld zal worden van Arnhem. “Ook al heeft het pand nu een andere bestemming, het is en blijft een markant gebouw waar veel mensen ooit wel eens binnen zijn geweest bij de talrijke evenementen die daar de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden. De frisse opknapbeurt zorgt ervoor dat het pand weer jaren mee kan.” ❚

Evers & Partners, Velsen Noord ADVIES J. van Toorenbug Adviesburo ’s-Gravenhage UITVOERING KlaassenGroep B.V., vestiging Arnhem

INSTALLATIES

Terberg Totaalinstallaties Utrecht BV BOUWKOSTEN circa € 4.000.000,BOUWPERIODE oktober 2015 – mei 2016

| 57

VEGHEL | Vanderlande

Tekst | Jac Buchholz Beeld | Van Wijnen Rosmalen

NIEUWBOUW VANDERLANDE

KLAAR VOOR GROEI, KLAAR VOOR DE TOEKOMST Vanderlande is onder meer bekend van systemen voor het verwerken van goederen in bijvoorbeeld distributiecentra, bij pakketbedrijven en voor de bagage op internationale luchthavens. Daarnaast ontwikkelt en verbetert het bedrijf de logistieke processen en prestaties bij grote klanten als Nike, Amazon, TNT en UPS. Om te kunnen inspelen op de groei die het wereldwijd doormaakt, is gekozen voor een groter en nieuw kantoor in Veghel. Dat wordt gerealiseerd door Van Wijnen Rosmalen. Arno Vos, bedrijfsleider bij Van Wijnen Rosmalen, vertelt dat het in totaal om 20.000 m² kantoorruimte gaat. “Vanderlande kent nu al ruimtegebrek, een deel van de medewerkers is ondergebracht in een tijdelijk gehuurde ruimte in de buurt van het hoofdkantoor. Niet ideaal.” Hij legt uit dat het project in bouwteam wordt gerealiseerd en dat het in 2014 werd binnengehaald waarna de voorbereidingen begonnen. Op 1 maart van dit jaar werd met de uitvoering gestart, in juni 2016 staat de oplevering gepland. “In de voorbereiding werden we uitgedaagd het ontwerp te bezien en waar mogelijk verbeteringen aan te brengen. Zo was er in eerste instantie sprake van een staalconstructie met kanaal-

58 |

platen. Dat hebben wij omgezet naar een prefab casco van beton met bollenplaatvloeren.”

BREEAM ‘EXCELLENT’ Het meest complexe onderdeel van het ontwerp noemt Vos de uitkraging van de derde en vierde verdiepingsvloer. Verder is er gekozen om het van BREEAM ‘Very Good’ naar BREEAM ‘Excellent’ te tillen, geeft hij aan. Dat komt onder meer terug in de installaties, het toepassen van een WKO-installatie, betonkernactivering in het casco, het gebruik van triple glas en het aanbrengen van zonnepanelen. “Ook met het interieur wordt ingespeeld op de toekomst”, aldus Vos. “Er komen kantoortuinen met

VEGHEL | Vanderlande

Projectinfo computervloeren die heel flexibel, met behulp van scheidingswanden, in te delen zijn. Op de derde verdieping komt een fitnessruimte, onderin een fietsenstalling.”

CREATIVITEIT Van tevoren was er volgens Vos een taakstellend budget vastgelegd van 24,1 miljoen euro (inclusief upgrading BREEAM-certificering). Ondanks de aanpassingen voor de upgrading van de BREEAMcertificering kan daar aan worden vastgehouden, zegt hij. “Daar zijn we heel open over in gesprek gegaan. Het ontwerp gaat uit van bepaalde ambities en daar willen we niet aan tornen – er moet gewoon een hoogwaardig gebouw komen.” Dat

lukt, merkt hij op, door creatief met bepaalde zaken om te gaan. “Zo passen we nu overal vliesgevels toe, waar dat oorspronkelijk maar deels was. Op het dak was in eerste instantie kunststof voorzien en dat vervangen we nu door Wédéflex. En in de gevels komen lichtbeton elementen in plaats van aluminium zetwerk. Met slim denkwerk en creativiteit weten we bepaalde kosten te drukken. Een andere slimmigheid is dat we vanwege de hoge doorlooptijd veel prefab produceren. Dat vraagt wel weer om een goede logistieke afhandeling, want we hebben op de bouwplaats niet zo heel veel ruimte. Zo blijven we gedurende de uitvoering alert op allerlei zaken, met als uitgangspunt dat het gebouw de kwaliteit krijgt zoals die vooraf is afgesproken.” ❚

SAMEN BOUWEN IS VERTROUWEN! In april 2014 is door Vanderlande een ontwerpteam samengesteld dat past bij de ideeën over hoe een project gestalte krijgt. Na Phidias als procesregisseur zijn Altavilla bouwmanagers en Leenders Architecten en Ingenieurs aan het team toegevoegd. Vanaf de eerste dag is er met veel energie gewerkt aan de fundamenten van het programma en het ontwerp van het kantoorgebouw met duizend werkplekken, dat ruimte biedt om te ontmoeten en te delen. Het creëren van een groene bedrijfscampus, waarin werken en ontspannen elkaar gevonden hebben, bood ook direct de oplossing voor het personeelsparkeren. Een bovengrondse garage voor zeshonderd auto’s werd nog in 2014 gerealiseerd. In slechts vier maanden is het plan voor het nieuwe kantoor tezamen met Vanderlande bedacht en is de markt benaderd voor een Engineering en Construct vraagstuk. Transparantie en vertrouwen in elkaar waren de twee kernwaarden waarmee het bouwteam is geselecteerd. In nog eens vier maanden is het gehele plan uitgewerkt tot op detailniveau. Terwijl Altavilla alle uitvoerende partijen coacht om alles binnen de kaders te realiseren, zorgt Phidias voor professioneel opdrachtgeverschap waarbij Leenders Architecten en Ingenieurs de vormgeving en kwaliteit blijft volgen. Een team dat vertrouwen heeft en geeft bij de realisatie van Gebouw 50 voor Vanderlande.

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Vanderlande

AANNEMER Van Wijnen Rosmalen b.v.

INSTALLATIES Van Dijnsen installatiewerken (E en W)

BOUWPERIODE maart 2015 – juni 2016

| 59

VEGHEL | Vanderlande WILLEMS

BOVEN-LEEUWEN staal - rvs - aluminium

Het Willems Anker:

De mooiste oploss voor stabiliteit

WILLEMS

BOVEN-LEEUWEN

Het Willems Anker is de nastelbare windverband stabiliteitso constructies in de staal-, beton-, houten bruggenbouw.

Het Willems Anker is het ideale product als onderdeel van een ope dynamisch en tijdloos ontwerp door de architect.

staal - rvs - aluminium

Sterke punten zijn onder andere: montagegemak, snelle lever nastelbaar en voorgemonteerd op systeemmaat.

Flexibiliteit, kwaliteit, aanpakken en het nakomen van afspraken onze kernwaarden. En daar zijn we trots op.

www

+31 (0

Projectinfo NIEUWE OPHANGING GARANDEERT STABILITEIT GEVELELEMENTEN In opdracht van Vanderlande Industries realiseert bouwbedrijf Van Wijnen Rosmalen een nieuw kantoorpand in Veghel, in het zicht van de A50. De gevelelementen van dit gebouw vormen betonnen â&#x20AC;&#x2DC;stemvorkenâ&#x20AC;&#x2122; die stevig bevestigd dienen te worden. Willems Ankers levert de complete nieuw ontwikkelde ophanging voor de micro-betonnen gevelelementen om de benodigde stabiliteit te garanderen. Op verzoek van de opdrachtgever en de architect is een speciaal ontwerp gemaakt voor de verbinding van de ophanging aan de betonelementen. Het systeem moet makkelijk te (de-)monteren en nastelbaar zijn om eventuele afwijkingen op te vangen. Samen met de eisen van de architect heeft dit tot een nieuw ontwerp bevestigingssysteem geleid. De totale klus bestaat uit 2.500 Willems Ankers met daarin ruim 15.000 draaidelen verwerkt, dus een mooie uitdaging! Voor kennis en ervaring op het gebied van stabiliteit gecombineerd met klantgerichte nieuwe innovaties bent u bij Willems Anker aan het juiste adres. WIL15_364 Ankers adv_215x141.indd 1

60 |

Het Willems Anker:

WIL15_364 Ankers adv_215x141.indd 1

De mooiste oplossing voor stabiliteit Het Willems Anker is de nastelbare windverband stabiliteitsoplossing voor constructies in de staal-, beton-, houten bruggenbouw. Het Willems Anker is het ideale product als onderdeel van een open, transparant, dynamisch en tijdloos ontwerp door de architect. Sterke punten zijn onder andere: montagegemak, snelle levertijd, eenvoudig nastelbaar en voorgemonteerd op systeemmaat. Flexibiliteit, kwaliteit, aanpakken en het nakomen van afspraken zijn al 60 jaar onze kernwaarden. En daar zijn we trots op.

www.willems.nl +31 (0)487 59 23 04

17-09-15 13:28

OOSTZAAN | Van der Valk Hotel

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Pleijsier Bouw

HOTEL MET KWALITEITSUITSTRALING

Traditionele materialen en handgeschuurde ClickBricks Het nieuwe Van der Valk Hotel is groot. De opvallende toren heeft een traditionele uitstraling, passend bij de service waar de hotellier voor staat. Kwaliteit voert de boventoon. Het congreshotel ligt op bedrijventerrein de Bombraak aan de A10. Met de opvallende hoogte van dertig meter is het gebouw zichtbaar vanaf het Coenplein. Het telt 145 ruime hotelkamers, dertien vergaderzalen, meerdere restaurants, een fitnessruimte, wellnesscentrum, hotelbar en casino. In het eerste kwartaal van 2016 wordt het hotel geopend. Pleijsier Bouw heeft de opdracht gegund gekregen om het nieuwe Van der Valk Hotel te bouwen.

BOUWMETHODE Sinds de start in juli 2014 verloopt de bouw van het hotel voorspoedig. “Het ontwerp is degelijk en een beproefd concept”, vertelt Steven van de Sloot, projectcoördinator van Pleijsier Bouw. “Het is vooral groot. De bouwkundige uitdaging zit in de fundering die goed afgestemd moet zijn op de grote massa die hij straks te dragen krijgt en de bouwlogistiek.” Om deze reden kreeg de engineering van de onderbouw extra aandacht van alle betrokkenen. Meerdere partijen verrichten

hiervoor rekenwerk en het vraagt wat tijd voordat alle rekenende partijen op één lijn liggen. Maar als het heiwerk van de prefab betonpalen is voltooid, de kolommen zijn geplaatst en de betonvloer is gestort, verloopt de bouw in een vlot en steady tempo.

VOEGLOZE CLICKBRICK-STENEN

Deze gekalibreerde strengpersstenen worden met clips aan elkaar bevestigd en los gestapeld. Specie komt er niet aan te pas. “De op maat geschuurde stenen, verwerkt zonder voegen, geven een mooi, strak resultaat”, vertelt Van der Sloot. “We hebben ons wel zorgen gemaakt over de maatvoering. Zonder voegen heb je weinig tolerantie. Maar in de praktijk leverde dit nauwelijks problemen op.” ›

Aanvankelijk geeft het bestek nog aan dat de gevel wordt bekleed met een rode geveltegel, maar tijdens de bouw veranderen de inzichten en wordt overgestapt op ClickBricks.

| 61

BOUWEN IS MEEDENKEN, OOK IN HOTELS WWW.PLEIJSIERBOUW.NL

OOSTZAAN | Van der Valk Hotel

ISOLATIE IN GLAS EN BETON Tripleglas beschermt het gebouw tegen geluidsen warmteoverlast. Van der Sloot: “Het driedubbele glas heeft een dB van 41; dat staat voor een hoge geluidsisolatie. In combinatie met de lage U-waarde – de warmtedoorlatingscoëfficient – en

een prefab betonnen binnenblad in elke kamer, zijn de gasten straks verzekerd van een comfortabel verblijf. De gemaakte keuzes zijn kenmerkend voor Van der Valk. Zij zal niet gauw afstappen van degelijke, traditionele materialen zoals beton, baksteen en hout. Ze passen bij het concern.”

ZEER DUURZAAM Twee duurzaamheidssystemen – ‘Greenkey’ en ‘Zeer duurzaam Utiliteitsgebouw’ – zorgen ervoor dat alle keuzes zorgvuldig worden afgewogen en uiteindelijk leiden tot een fraai en duurzaam gebouw. ❚

Projectinfo BETONNEN CASCO Voor het Van der Valk Hotel in Oostzaan hebben de betonspecialisten van Van Muijen Betonbouw het complete casco voor hun rekening genomen, inclusief de levering en engineering van vloeren en wanden. Het project is in een bouwtijd van ongeveer 35 weken opgeleverd. Op de al aangebrachte keldervloer werden de kelderwanden van 4 meter hoog gestort; wanden die zich onderscheiden door hun hoogte en de grote sparingen met afmetingen tot 6 meter lengte. De begane grond, eerste en tweede verdiepingsvloer betreffen strokenvloeren. De verzwaarde stroken zijn als schoon werk in het werk uitgetimmerd. Deze worden gedragen door prefab betonkolommen om de verdiepingen vrij indeelbaar te houden. Aan de achterzijde van het hotel zijn prefab betonwanden toegepast. Dit in combinatie met kanaalplaatvloeren van 15 meter lang en 40 centimeter dik, waardoor er een geheel open ruimte ontstaat.

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ARCHITECT AANNEMER ADVIES INSTALLATIES

BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Van der Valk Hotel Oostzaan, Amsterdam P.A.M. Teunissen Architectenbureau, Voorschoten Pleijsier Bouw Genemuiden BV Broersma Ingenieursbureau voor Beton- en Staalconstructies, Den Haag Linthorst Techniek, Apeldoorn (W), J.A. Benschop Elektriciteitswerken, Benschop (E) € 7,5 miljoen juli 2014 – december 2015

Vanaf de tweede verdieping beginnen de hotelkamers. Hier is gewerkt met in het werk gestorte wanden in combinatie met breedplaatvloeren. In de zesde verdiepingsvloer is door Van Muijen Betonbouw tevens het zwembad gemaakt. Van Muijen Betonbouw is een bedrijf dat zich onderscheidt door het ‘ontzorgen’ van de opdrachtgever. Het kan in een vroegtijdig stadium meedenken over met welk systeem het best kan worden gebouwd.

| 63

AMSTERDAM | Parkeergarage P3 Schiphol

Tekst | Henk Geist Beeld | Zwarts & Jansma Architecten

EÉN VAN DE GROOTSTE BOVENGRONDSE PARKEERGARAGES VAN NEDERLAND

P3 Parkeergarage Schiphol biedt comfort en ontspanning Op Lang Parkeren P3 bij de luchthaven Schiphol is in juni 2015 begonnen met de bouw van één van de grootste bovengrondse parkeergarages van Nederland. De nieuwe comfortabele parkeervoorziening is in omvang vergelijkbaar met zes gestapelde voetbalvelden, goed voor ruim 2.600 parkeerplaatsen.

de uitwerking van het interieur en exterieur van de parkeergarage, met een afmeting van 135 bij 80 meter, is gekozen voor strakke architectuur en kleurgebruik. Oosterman: “In de vormgeving van de parkeergarage streven we naar een goede en eenvoudige oriëntatie met natural wayfinding door het gebruik van kleuren. Zo vormt de gekleurde kern van het hoofdtrappenhuis een duidelijk baken voor de reizigers. Door deze kleur weer terug te laten komen in de route van de voetgangers in het gebouw, ontstaat een vanzelfsprekende manier van bewegwijzering. Functionaliteit en sociale veiligheid was hierbij het uitgangspunt.”

HELDER EN MINIMALISTISCH

Bouwer Ballast Nedam Infra B.V. benaderde ZJA Zwarts & Jansma Architecten om in samenwerking het ontwerp voor de parkeergarage te maken. “Het uitgangspunt voor het ontwerp was dat deze parkeergarage de reiziger comfort en rust moet bieden”, zegt projectarchitect Kay

64 |

Oosterman van ZJA. “Het parkeren is de eerste stap van de reis. We hebben met het ontwerpen hier rekening mee gehouden.” Dat heeft geresulteerd in een parkeergarage met een sober en doelmatig karakter. Voor

De parkeerverdiepingen zijn helder en minimalistisch ingericht. Oosterman: “We willen een rustig beeld met lange zichtlijnen creëren waarbij de focus op het parkeren ligt. Kruisende verkeerstromen hebben we zoveel mogelijk uit elkaar getrokken.” Op de kopse kanten ligt een spiraalvormige hellingbaan die alle verdiepingen met elkaar verbindt, de ene is voor het verkeer naar boven, de andere voor het verkeer naar beneden. Het glazen hoofdtrappenhuis, dat als een zelfstandig volume naast de parkeergarage staat, is expressiever in kleuren materiaalgebruik. Het is het meest beeldbepalende element en

AMSTERDAM | Parkeergarage P3 Schiphol

Projectinfo daarmee een oriëntatiepunt voor de reiziger. Het trappenhuis biedt meteen zicht op de luchthaven en ligt direct naast de bushalte vanwaar de reizigers naar de terminal van Schiphol worden gebracht.

NATUURLIJKE VENTILATIE De parkeergarage met zijn vijf verdiepingen is te karakteriseren als een groot, rechthoekig zwevend volume, stelt Oosterman. De verdiepingen worden omhuld door een half open stalen gevelbekleding, behalve op de begane grond, die geheel open is. “Door deze voile wordt het volume minder massief en lijkt het te zweven.” De halfopen gevel maakt ook natuurlijke venti-

latie mogelijk, in combinatie met het atrium dat zich over de volledige hoogte in het midden van de parkeergarage bevindt. Het atrium krijgt een groen karakter dankzij onder meer bomen op de begane grond en draagt bij aan de oriëntatie binnen het gebouw. Met de nieuwe parkeergarage speelt Schiphol enerzijds in op de groeiende passagiersstromen en parkeerbehoefte, anderzijds biedt de luchthaven zo een grotere diversiteit aan parkeermogelijkheden en vergroot het de aantrekkelijkheid van lang parkeren. De parkeergarage moet in april 2016 klaar zijn, voordat de drukte van de meivakantie op gang komt. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Schiphol Nederland BV, Schiphol

LOGISTIEK EN TEMPO SPEERPUNTEN MONTAGE PREFAB BETONELEMENTEN Tussen week 40 en week 2 monteert DWM Nederland circa drieduizend prefab kanaalplaatvloeren en meerdere prefab trappenhuizen in het stalen casco van parkeergarage P3. Circa vijftig kanaalplaten van 15 m¹ per dag worden er gemonteerd. Uitdagend maar haalbaar, zegt directeur Kees de Wit. “Wij gaan mee in de bouwlogistiek van de staalbouw, die in acht montagevakken is verdeeld.” De staalconstructie is op sommige punten al vergevorderd als de monteurs en kraanmachinist van DWM Nederland in beeld komen. “De omvang van de elementen en de bouwlogistiek bieden dus zeker uitdagingen. Zo zijn de prefab trappen in de noodtrappenhuizen voorzien van onder- en bovenbordessen voordat zij worden ingehesen. Ook werken wij om en over de atriumconstructie heen, terwijl de luifelconstructie boven de opritspiralen al is gemonteerd. Wij werken met één 160-tons rupskraan met beweegbare jib, met zeer ervaren monteurs en machinist; een absolute must. De montage verloopt momenteel voorspoedig.”

UITVOERING Ballast Nedam Infra B.V., Nieuwegein

ONTWERP Ballast Nedam Infra i.s.m. ZJA Zwarts & Jansma Architecten, Amsterdam

ADVIES Bartels Ingenieurs voor Bouw & Infra

BOUWPERIODE juni 2015 – april 2016

THERMISCH VERZINKTE ROOSTERS BEPALEN AANBLIK PARKEERGARAGE De staalconstructie voor de parkeergarage P3 is geleverd en gemonteerd door Kampstaal uit Emmeloord. Daarbij gaat het niet alleen om de stalen kolommen en liggers van de hoofdconstructie, maar ook om de stalen roosters die op de verdiepingen als buitengevel dienen én de stalen roosters die het atrium in het midden van de garage afschermen. De garage wordt vanaf de op palen gefundeerde vloer van de begane grond per verdieping opgebouwd, waarbij Kampstaal ook de prefab betonvloeren voor de verdiepingen aanbrengt. Bij de thermisch verzinkte roosters gaat het om een type vloerrooster met een horizontale geleding, dat speciaal voor deze garage is ontworpen. Daardoor kan de overspanning van kolom tot kolom worden gemaakt. De detailengineering en het rekenwerk daarvoor is ook uitgevoerd door Kampstaal. De grote staalconstructie, met een hoogte van achttien meter, ontleent zijn stabiliteit aan de dwarsverbanden die zijn gelegd rond het atrium van de garage.

| 65

OUW

VAN VAN VANMUIJEN MUIJEN MUIJEN VAN MUIJEN BETONBOUW BETONBOUW BETONBOUW BETONBOUW VAN VANMUIJEN MUIJENBETONBOUW BETONBOUW

Beton staat als ijzersterk en dat is wat Van Muijen Betonbouw te allen tijde nastreeft: ijzersterke kwaliteit, ijzersterk resultaat!

Als traditionele betonbouwers kunnen we van dienst zijn bij alle soorten ruwbouwwerkzaamheden van woningBeton Beton Beton staat staat staat alsals ijzersterk als ijzersterk ijzersterk enen dat en dat staat isdat wat is als wat isVan wat ijzersterk Van Muijen Van Muijen Muijen en Betonbouw dat Betonbouw Betonbouw is wat Van Muijen Betonbouw en Beton utiliteitsbouw tot fundering en ten ten alle ten alle tijde alle tijde tijde nastreeft: nastreeft: nastreeft: ijzersterke ten ijzersterke alle ijzersterke tijde kwaliteit, kwaliteit, nastreeft: kwaliteit, ijzersterk ijzersterk ijzersterke ijzersterk resultaat! resultaat! resultaat! kwaliteit, ijzersterk resultaat betoncasco’s. Beton Beton staatstaat als ijzersterk als ijzersterk en dat en is dat wat is Van wat Van Muijen Muijen Betonbouw Betonbouw

Van Muijen Betonbouw aliteit, ijzersterk resultaat!

ten alle ten alle tijdetijde nastreeft: nastreeft: ijzersterke ijzersterke kwaliteit, kwaliteit, ijzersterk ijzersterk resultaat! resultaat! AlsAls traditionele Als traditionele traditionele betonbouwers betonbouwers betonbouwers Als traditionele kunnen kunnen kunnen we betonbouwers we van we van dienst van dienst dienst zijn kunnen zijn bij zijn bij alle bij alle wealle van dienst zijn bij Bovendien bedienen we uiteenlopende soorten soorten soorten ruwbouwwerkzaamheden ruwbouwwerkzaamheden ruwbouwwerkzaamheden soorten ruwbouwwerkzaamheden van van woningvan woningwoningen en utiliteitsbouw en utiliteitsbouw utiliteitsbouw van woningen utiliteitsb sectoren, van de watersector tot Als traditionele Als traditionele betonbouwers betonbouwers kunnen kunnen we van we van dienst dienst zijn bij zijnalle bij alle tot tot fundering tot fundering fundering en en betoncasco’s. en betoncasco’s. betoncasco’s. tot fundering en betoncasco’s. de agrarische branche. Van Muijen soorten soorten ruwbouwwerkzaamheden ruwbouwwerkzaamheden van van woningwoningen utiliteitsbouw en utiliteitsbouw Betonbouw neemt zowel de voorbereiding tot fundering tot fundering en betoncasco’s. en betoncasco’s. Bovendien Bovendien Bovendien bedienen bedienen bedienen we Bovendien we uiteenlopende we uiteenlopende uiteenlopende bedienen sectoren, we sectoren, uiteenlopende van van de van dede sectoren, van de als de uitvoering uitsectoren, handen. watersector watersector watersector tot tot de tot de agrarische de agrarische agrarische watersector branche. branche. branche. tot de Van Van agrarische Muijen Van Muijen Muijen Betonbouw branche. Betonbouw Betonbouw Van Muijen Betonbo Op deze manier waarborgen we onze Bovendien Bovendien bedienen bedienen we uiteenlopende we uiteenlopende sectoren, sectoren, van van de de neemt neemt neemt zowel zowel zowel de de voorbereiding de voorbereiding voorbereiding neemt zowel als als de als de de uitvoering de voorbereiding uitvoering uitvoering uit uit handen. uit handen. als handen. de uitvoering uit handen kwaliteit en het beste resultaat voor onze watersector watersector tot de tot agrarische de agrarische branche. branche. Van Van Muijen Muijen Betonbouw Betonbouw OpOp deze Op deze deze manier manier manier waarborgen waarborgen waarborgen Op deze wewe manier onze we onze onze kwaliteit waarborgen kwaliteit kwaliteit enhanden. en het en het we beste het beste onze beste kwaliteit en het beste opdrachtgevers. neemt neemt zowel zowel de voorbereiding de voorbereiding als de als uitvoering de uitvoering uit uit handen. resultaat resultaat resultaat voor voor voor onze onze onze opdrachtgevers. opdrachtgevers. resultaat opdrachtgevers. voor onze opdrachtgevers. Op deze Op deze manier manier waarborgen waarborgen we onze we onze kwaliteit kwaliteit en het en beste het beste Heeft u vragen of wilt u meer informatie: resultaat resultaat voorvoor onzeonze opdrachtgevers. opdrachtgevers. Heeft Heeft Heeft u vragen u vragen u vragen of of wilt of wilt uwilt Heeft meer u meer u meer u informatie: vragen informatie: informatie: of wilt u meer informatie: www.vanmuijenbetonbouw.nl www.vanmuijenbetonbouw.nl www.vanmuijenbetonbouw.nl www.vanmuijenbetonbouw.nl www.vanmuijenbetonbouw.nl HeeftHeeft u vragen u vragen of wilt of uwilt meer u meer informatie: informatie: www.vanmuijenbetonbouw.nl www.vanmuijenbetonbouw.nl

n we van dienst zijn bij alle an woningen utiliteitsbouw

nde sectoren, van de he. Van Muijen Betonbouw e uitvoering uit handen. ze kwaliteit en het beste

atie:

72 54 10

w.nl

Van Van Muijen Van Muijen Muijen Betonbouw Betonbouw Betonbouw Van | | Braken Muijen | Braken Braken 16 Betonbouw 16 |16 | 1713 | 1713 1713 GC GC |Obdam GC Braken Obdam Obdam 16 | T||0226 T|1713 0226 T 0226 - 72 GC - 72 54 - Obdam 72 54 1054 1010 | T 0226 - 72 54 10

www.vanmuijenbetonbouw.nl www.vanmuijenbetonbouw.nl www.vanmuijenbetonbouw.nl www.vanmuijenbetonbouw.nl www.vanmuijenbetonbouw.nl www.vanmuijenbetonbouw.nl Van Van Muijen Muijen Betonbouw Betonbouw | Braken | Braken 16 |161713 | 1713 GC Obdam GC Obdam | T 0226 | T 0226 - 72 54 - 721054 10

733059_Van Muijen Betonbouw.indd 1

08-12-15 11:57

Welkom bij Bartels! Welkom bij Bartels! Onze diensten en producten op het gebied van constructies binnen de bouwsector leveren wij van ontwerp tot en met uitvoering. Hiermee zijn wij een veelzijdig bedrijf dat u van dienst kan zijn. Wij werken nagenoeg alleen nog maar op gebied van 3D en BIM en denken graag met u mee. Bartels werkt in opdracht van aannemer Ballast Nedam als hoofdconstructeur en staalconstructeur aan dit project. Daarnaast heeft de afdeling Bouwadvies betonmengsel advies gegeven en zullen zij het betonstorten begeleiden.

www.bartels.nl

info@bartels.nl

@Bartelsglobal

facebook.com/bartelsglobal

AMSTERDAM | Parkeergarage P3 Schiphol

Projectinfo OP LOCATIE WERKEN IN BIM

240 FUNDERINGSPOEREN

De slim ontworpen parkeergarage P3 Schiphol is zo opgezet dat bezoekers snel en gemakkelijk hun weg kunnen vinden. In het midden bevindt zich een atrium, waar aan beide zijden een wokkel zit voor stijgend en dalend verkeer.

In opdracht van Ballast Nedam bouwt Van Muijen Betonbouw uit Obdam de nieuwe parkeergarage P3 op het terrein voor lang parkeren bij Schiphol. Het bedrijf is verantwoordelijk voor de gewapende funderingspoeren die worden aangebracht op de funderingspalen. In totaal gaat het om 240 poeren, waarin de ankers ten behoeve van de staalconstructie ingestort worden.

Bartels werkt in opdracht van aannemer Ballast Nedam als hoofdconstructeur én staalconstructeur aan dit project. Daarnaast heeft de afdeling Bouwadvies betonmengsel advies gegeven voor het in het werk te storten beton. De parkeergarage is compleet in BIM uitgewerkt voor zowel het ontwerp- als de uitvoeringsfase. Het team dat aan dit project werkt, zit op locatie op Schiphol zelf. Ook de medewerkers van Bartels die aan het project werkten, zaten hier minimaal een dag in de week. Zo kon er snel en direct overleg plaatsvinden tussen de architect, installateur, aannemer, constructeur en staalleverancier. Het gebouw is opgebouwd uit een complete staalconstructie, met in het midden van het gebouw een atrium, waaromheen de stijg- en daalpunten voor de auto’s zijn gesitueerd. Het gebouw heeft een brandeis van 60 minuten. Door de staalconstructie slim te ontwerpen, zijn de stalen liggers van de constructie erop berekend dat zij de spanning bij een eventuele brand kunnen opnemen. Daardoor hoefden geen extra brandwerende voorzieningen te worden getroffen.

Van Muijen Betonbouw verzorgt daarnaast ook het afstorten van de naden en natte stroken van de kanaalplaatvloeren voor de parkeerdekken. Daarna worden de vloeren gestraald en wordt de wapening aangebracht. Ook het storten van de monolithisch afgewerkte druklagen valt onder de opdracht van Van Muijen Betonbouw. Van Muijen Betonbouw is een veelzijdig betonbouw bedrijf dat zich onderscheidt door het ‘ontzorgen’ van de opdrachtgever. Het kan in een vroegtijdig stadium meedenken over met welk systeem het best kan worden gebouwd, waarbij factoren als de kosten of de benodigde tijd voor de bouw de keuze kunnen bepalen. Ook kan het bedrijf de gehele (werk)voorbereiding en uitvoering uit handen nemen van de opdrachtgever en kan het de gehele toelevering van prefab betonelementen verzorgen. Van holle wanden, kanaalplaatvloeren en breedplaatvloeren tot en met prefab betontrappen en balkons.

MONTAGE VAN PREFAB ELEMENTEN DWM Nederland B.V. is uw specialist voor montage van prefab elementen. Wij zijn VCA* gecertificeerd. Wij monteren alle voorkomende prefab constructies in de Burgerlijke- en Utiliteitsbouw, GWW-sector en Infra. Zoals: DE WIT MONTAGE

Kantoren / Ziekenhuizen / Scholen / Parkeergarages / Industrieële Gebouwen Wij bieden u een compleet pakket van alle mogelijke montagewerken, compleet met kranen, hijsmiddelen, mortel, schoren, stempels etc.

Als het gaat om montage van prefab elementen heeft DWM Nederland B.V. de juiste oplossing!

Parkeergarage P3 | Schiphol

Aan grote verhalen doen we niet. Groots staalwerk wel. Kampstaal maakt deel uit van

Aan de A6 bij Emmeloord | www.kampstaal.com

Wij informeren u graag vrijblijvend over de diverse mogelijkheden. DWM Nederland B.V., uw partner op het gebied van: • • • • • •

Montage van prefab elementen Prefab skeletbouw Prefab cascobouw Betonmontage Prefab betonbouw Monteren prefabconstructies

Kees de Wit +31 (0)6 22 22 64 29 info@dwmnederland.nl www.dwmnederland.nl

DWM Nederland B.V. | 67

NIJMEGEN | Dela

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Willems Bouwbedrijf

FRAAI DOOR DE VELE SCHUINE HOEKEN

RUSTIEK DOOR BIJZONDER METSELWERK Nijmegen krijgt een crematorium. De bouwkundige uitdagingen zijn op afstand herkenbaar. Aan het gebouw is nauwelijks een rechte hoek te bekennen. De kopgevels hellen naar binnen, de dakvlakken lopen schuin en ook de dakrand is alles behalve negentig graden. DELA had nog geen crematorium in Nijmegen. Door de gehele uitvaart in eigen beheer te nemen, wil zij de kwaliteit van haar dienstverlening beter kunnen garanderen. Het terrein aan de Staddijk en langs het talud van de A73 – vijf hectare groot – blijkt hiervoor een uitgekiende locatie, omgeven door groen. “Dit laatste was een nadrukkelijke wens van de opdrachtgever”, vertelt Jaco Driessen, projectleider van Willems Bouwbedrijf. “Povše en Timmermans architecten heeft deze wens fraai uitgewerkt.”

de verzorging van de lichamen: koelingen en oven, maar ook de familiekamers en een kleine aula. In deze vleugel bevinden zich ook de kantoren.

HELDERE ROUTING

KOPGEVELS VAN IN HET WERK GESTORT BETON

Povše en Timmermans architecten heeft al veel crematoria ontworpen en kent de eisen waaraan deze moeten voldoen. Zo moet het gebouw goed vindbaar zijn. De routing naar en in het gebouw moet helder zijn. Dit geldt dus ook voor het Nijmeegse crematorium. Na binnenkomst in de linkervleugel vindt de bezoeker links de aula, die doorloopt naar de bezinningsgang en de koffieruimte. In de rechtervleugel bevinden zich de voorzieningen voor

“De bouwkundige uitdaging zit in de schuine hoeken van het gebouw”, vertelt Driessen. “Volgens het bestek moesten de twee kopgevels in prefab beton worden uitgevoerd. In verband met de levertijd hebben we later gekozen voor in het werk gestort beton. Hierdoor vertoont het betonwerk geen naden. Voor het overige volgen we exact het bestek. De architect en de constructeur hebben het pakket volledig uitgewerkt.” Speciale aandacht vraagt de ovenruimte, die explosiewerend moet worden gebouwd. Dit realiseert Willems Bouwbedrijf door betonnen wanden, afgedekt met kanaalplaatvloeren. In het midden krijgt de kanaalplaatvloer een sparing van 5 x 5 m¹, uitgevoerd als houten balklaag. “De sparing fungeert als plofluik”, licht Driessen toe. “Mocht er onverhoopt een explosie plaatsvinden, dan kan de druk via deze sparing naar buiten.”

GEPOINTERD METSELWERK Opvallend is het toegepaste metselwerk. De handgevormde grijze stenen met witte uitslag worden ‘gepointerd’ en ‘stootvoegloos’ gemetseld. Ze worden in één beweging uitgekrabd en gevoegd, waardoor een fraaie, vlakke mortel ontstaat met verdiepte voeg. Driessen: “Deze werkwijze levert niet alleen fraai metselwerk op; het gaat ook snel, wat

68 |

NIJMEGEN | Dela

een aanzienlijke tijdwinst betekent. Na het metselen kunnen de steigers direct worden afgebroken.” Het metselwerk vormt een uitgebalanceerde combinatie met het blanke Accoya hout. Dit hout is verduurzaamd in ammoniakbaden en vervolgens blank afgelakt. Alleen bij de deur is het hout in grijs afgelakt. Tezamen met de grijze bakstenen vormt het een stijlvol en rustiek geheel. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER

Projectinfo ‘ACCOYA SCOORT IN DUURZAAMHEID DRIE KLASSEN BETER’ Duurzaam, milieu- en onderhoudsvriendelijk en passend in het groene natuurlijke landschap even buiten Nijmegen; dat waren de uitgangspunten van Povše & Timmermans architecten uit Sittard bij de keuze voor Accoya kozijnen. Accoya kent een hoge duurzaamheid en onderhoudsvriendelijkheid, maar er zijn meer factoren die pleiten voor het toepassen van deze geacetyleerde houtsoort. Accoya biedt meer mogelijkheden op het gebied van profilering. De houtsoort is in duurzaamheid wel drie klassen beter dan vele andere houtsoorten.

Dela Crematorium Groep, Eindhoven

ONTWERP Povše en Timmermans architecten, Sittard

UITVOERING Willems Bouwbedrijf, Venlo

Accoya is FSC-gecertificeerd, wat aansluit bij de visie van TimmerSelekt Doornenbal, dat enkel FSChout uit duurzame bosbouw verwerkt. TimmerSelekt Doornenbal verwierf de opdracht uit een aanbesteding. Eén van de aparte disciplines binnen het bedrijf is het vingerlassen; nodig om de gevelhoge kozijnen van 7,40 meter te produceren.

INSTALLATIES Regio service, Panningen (E), van Haren installaties, Cuijk (W)

BOUWKOSTEN € 3,7 miljoen, inclusief installaties

BOUWPERIODE maart 2015 – februari 2016

TimmerSelekt Doornenbal is een echte promotor van Accoya, maar ook een innovatieve en betrouwbare partner, die bij nieuwe ontwikkelingen altijd voorop loopt. Het bedrijf stond mede aan de wieg van Accoya in Nederland en was in de testfase bij de ontwikkeling betrokken. Accoya en Doornenbal staan beiden voor duurzaamheid, milieuvriendelijkheid en onderhoudsvriendelijk. “Want”, zeggen Twan van Rossum van Doornenbal en WillemJan Bluyssen van Accsys Technologies, “deze kozijnen zien er over tientallen jaren nog zo uit!”

INNOVATIE IN HOUT gemodificeerd hout door Accsys Technologies

BELANGRIJKSTE KENMERKEN PERFECT TE COATEN

www.accoya.com

Timmerselekt Doornenbal heeft de Accoya ramen en deuren geproduceerd voor DELA Crematorium Nijmegen.

DIMENSIESTABIEL

LANGE LEVENSDUUR

Accoya® en het Trimarque Device zijn gedeponeerde handelsmerken in eigendom van Titan Wood Limited, een volledige dochteronderneming van Accsys Technologies PLC, en mogen niet worden gebruikt of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming.

| 69

ALHRA SERVICES

voor slim renoveren en onderhouden

MONTAGE DIENSTEN

• Montage diensten Utiliteit- Renovatie & Woningbouw

• Expertise in alle soorten gevelelementen, aluminium kunststof etc.

Calamiteiten & Spoed leveringen • In combinatie met ALHRA glas 24 uur service en noodvoorzieningen • ALHRA kozijnen binnen 20 dagen nieuwe kunststof kozijnen* • Nood- en spoed reparaties aan ramen en deuren

• Ruime ervaring met vlies- en spidergevels, aluminium gevelbeplatingen en schoepenzonwering systemen

KIES VOOR KWALITEIT KIES VOOR

ALHRA

Uw wens is onze zorg. maak een afspraak met onze gevel experts. Thurledeweg 121 3044 ER Rotterdam Bedrijventerrein Spaanse Polder Tel. 010 – 477 75 96 E-mail: Services1@alhra.nl

DEN HAAG | Rijnstraat

DEN HAAG BEHOUDT EEN PRACHTIG PARELTJE AAN DE RAND VAN HET CENTRUM Elke automobilist die aan de noordzijde het centrum van Den Haag wil inrijden, ontkomt niet meer aan de enorme bouwuitdaging rondom de Rijnstraat. Het voormalige gebouw van het ministerie van VROM wordt verbouwd. Vanaf 2017 – dán is de geplande oplevering – is er een nieuw rijkskantoor voor verschillende ministeries en aanverwante diensten ontstaan.

‘Rijnstraat 8 is een onderdeel van het Masterplan kantoorhuisvesting Den Haag’ Aan de rand van het centrum van Den Haag vindt de grootscheepse renovatie plaats.

Het gebouw – dat dateert uit de begin jaren ’90 – had een helder uitgangspunt: het complex diende een transparante, zakelijke architectuur uit te stralen, die vooral niet claustrofobisch aanvoelde. Dat was goed gelukt; het ministerie werd een kamvormig complex van vijf beuken van zestien verdiepingen. De ruimtes tussen de kantoorvolumes zijn omspannen met wanden van glas. Serres, bouwbeuken en een middenrif vormen een prachtig vormgegeven complex. Op de begane grond is een publieke onderdoorgang

waar intussen ook veel horeca en ander entertainment te vinden is.

ven. Het gebouw was een wezenlijk onderdeel van de Hofstad maar moest dat ook blijven.

Het moge echter duidelijk zijn dat een gebouw op gezette tijden ook grondig dient te worden gerenoveerd om het weer passend te maken aan de tijden van nu. De TU in Eindhoven heeft zelfs bouwhistorisch onderzoek gedaan waardoor er een goede basis werd gelegd voor de aannemer; elke verandering moet immers architectonisch worden onderbouwd. Het basisidee van het complex moet behouden blij-

Als medio 2017 het gebouw weer in gebruik wordt genomen dan zijn er 4.400 werkplekken voor meer dan 6.000 gebruikers. Voor de energievoorziening en de klimaatbeheersing wordt gebruikgemaakt van nieuwe duurzame technieken en materialen. En, niet onbelangrijk: Den Haag behoudt een prachtig pareltje aan de rand van het centrum. ❚

| 71

DEN HAAG | Rijnstraat

AANBEVELING AAN DE MARKT:

‘KIJK EERST EENS WAT JE VAN EEN GEBOUW NOG KUNT GEBRUIKEN, IN PLAATS VAN HET METEEN TE STRIPPEN’ Een fles champagne werd uiteraard door Philip van der Mijn ontkurkt, toen in februari van dit jaar bleek dat zijn Alhra Services uit Rotterdam de grote aanbesteding had gewonnen ten aanzien van de renovatie van het Ministerie van VROM in Den Haag. Maar veel tijd om uitgebreid te nippen aan de smakelijke bubbels was er niet, want al slechts enkele weken later moest het werk beginnen. “Het was een uitdaging; binnen no time moesten we in staat zijn om met de klus aan te vangen”, zegt Philip. “En dat lukte. We hebben immers meer dan een kwart eeuw expertise opgebouwd en we hebben een flexibele schil rondom onze organisatie.”

Philip van der Mijn, directeur van Alhra Services: ‘Wij hebben deze aanbesteding gewonnen omdat we meerdere disciplines in huis hebben’

Delen van het enorme complex aan de Rijnstraat zijn al wind- en waterdicht.

72 |

DEN HAAG | Rijnstraat

‘Eerlijk is eerlijk: als je mag meebouwen aan het gebouw van een ministerie, dan is het logisch dat je daar graag over praat' Als co-aannemer is Alhra Services verantwoordelijk voor het (her)monteren van ongeveer 1500 m2 gevelbeplating, het leveren en monteren van bijna 600 m2 nieuwe gevelbeplating, het leveren en plaatsen van om en nabij 3700 m2 isolatieglas, het leveren en plaatsen van meer dan 500 speciaal ontwikkelde geluidswerende verticale roosters, het leveren en plaatsen van 1000 stuks nieuwe aluminium valramen, het (monteren) van 500 stuks gevelkozijnen én het reinigen van maar liefst 10.000 m2 (!) gevelbeplating.

Een medewerker van Alhra Services heeft oog voor detail.

“Het is de grootste opdracht ooit voor ons bedrijf”, zegt Philip. “De reden waarom wij deze aanbesteding wonnen ligt beslist in het feit dat we meerdere disciplines in huis hebben. Zo zijn wij in drie werkmaatschappijen georganiseerd (glas, services en kozijnen). In principe had de opdrachtgever ook kunnen kiezen voor drie afzonderlijke leveranciers, maar het moge duidelijk zijn dat de synergie tussen de verschillende werkmaatschappijen, niet alleen efficiency oplevert maar ook kostenbesparingen. Het eindresultaat? Minder faalkosten.”

HANDWERK Volgens Philip is het interessante van deelname aan een bouwteam om werkmethoden en bouwprocessen positief en innoverend te beïnvloeden. “Natuurlijk spijkeren we onze kennis altijd bij met cursussen, seminars en intensieve gesprekken met samenwerkingspartners. Maar, de wijze waarop we onze eigen werkzaamheden uitvoeren op elk project, analyseren we ook altijd heel grondig. Er valt immers altijd wat te leren. In de praktijk vind je namelijk veel nieuwe methodes uit.” Philip erkent dat het werken in de bouw in de laatste jaren is veranderd. “Kijk alleen al naar de digitalisering. Maar ook de verslaglegging op smartphones en tablets is toegenomen. Toch ligt de basis in het handwerk. Het oog voor detail. En, hoe je omgaat met de benodigde flexibiliteit. Dat hebben we in het verleden al vaker bewezen. Zo hebben we in 2007, bij een renovatieproject van het Ministerie van Financiën op korte termijn voor 25.000 m2 de montagecapaciteit geleverd.”

Van de zesde tot en met vijftiende verdieping wordt er door Alhra Services volgens tijdsplanning gewerkt. Oplevering begin 2016.

Als Philip wordt gevraagd waar ‘de trots’ zit in dit project, dan komt hij andermaal op de strakke tijdspanne. “Ja, het vereist een goede planning. Bij dit gebouw van VROM zijn wij actief op de zesde tot en met vijftiende verdieping. Het gaat op elke plek om specifieke glaswerkzaamheden. En, je moet samenwerken met andere partijen die hun expertise inbrengen. Eerlijk is eerlijk: als je mag meebouwen aan het gebouw van een ministerie, dan is het logisch dat je daar graag over praat in de termen van ‘prachtig referentieproject’.”

95% WORDT HERGEBRUIKT Philip verwacht dat werkzaamheden in februari 2016 te kunnen afronden. De toekomst ziet hij zonnig in. “Elk jaar hopen wij 1% á 2% te kunnen groeien. We zullen ons nog meer specialiseren in renovatieprojecten. Dáár ligt een kans. Maar

tegelijkertijd zit daar ook mijn advies aan de markt: kijk eerst eens wat je van een gebouw nog wél kunt gebruiken. Er wordt soms te snel besloten om de hele boel maar te strippen. Als je kijkt naar het gebouw van VROM: 95% van het materiaal wordt hergebruikt. We dagen elke ondernemer in de bouw dan ook van harte uit om hier met ons over te sparren. We zijn enerzijds technisch specialisten. Anderzijds wordt onze adviesrol groter en groter.” ❚

Bouwinfo HOOFDOPDRACHTGEVER Rijksgebouwendienst / Ministerie van VROM

OPDRACHTGEVER BAM Grote Projecten

TIJDSPERIODE

Februari 2015 – Februari 2016

| 73

Van jongs af aan

Het vakmanschap zit in ons bloed. Als kleine jongen bouwden we hutten; tegenwoordig duurzame, hoogwaardige en innovatieve bouwconcepten. Benieuwd naar het werk van De Groot Vroomshoop? Wij vertellen u er met plezier en trots over. Neem gerust contact met ons op, kijk op www.degrootvroomshoop.nl en/of volg ons op

Wij bouwen bewust met hout

de sociale media.

DeGrootVroomshoopGroep @ degrootvrmshp T +31 (0)546 666 333

I www.degrootvroomshoop.nl

company/de-groot-vroomshoop-groep-b-v

www.homij.nl

Waarom u kiest voor Kalwall® HERMANS

Kalwall® is een diffuus lichtdoorlatend bouwsysteem voor gevels en daken met extreem goede isolatie-eigenschappen (U-waarde tot 0,28 W/m2K). Kalwall® is UV-bestendig en verkleurt niet, is zelfreiningend, zeer licht (15 kg/m2) en snel in montage.

K A LWA L L ®

Dit systeem is uitermate geschikt voor oa.: Zwembadcomplexen Showrooms en industrie Sporthallen Scholenbouw Musea Bureelgebouwen Atriums

● ● ● ● ● ● ●

J. HERMANS & C° is exclusief verdeler van Kalwall® voor de Benelux en Frankrijk. Voor meer info en technische ondersteuning:

KALWALL

high performance translucent building systems

I.Z. West-Grijpen Z2 Grijpenveldstraat 20, B - 3300 TIENEN Tel. (32) 16 82 03 00 info@hermansco.be www.hermansco.be

Kalwall® is een geregistreerd handelsmerk van Kalwall Corporation

Sandwichpanelen

Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Cladding Point

‘Zonder continue innovatie kom je er niet’

76 |

De gevelgerelateerde markt focust van oudsher op een goede balans tussen gebouwprestaties, uitstraling en prijs. “Daaraan kunnen wij anno 2015/2016 de factor beleving gerust toevoegen als essentieel onderdeel”, zegt general sales manager Harry van der Veen van sandwichpanelenleverancier Cladding Point. “Het digitale tijdperk vraagt om continue innovatie. De gevel van vandaag kan die van morgen zijn, dankzij onze flexibele systemen. De eindgebruiker is eindelijk aan zet.”

ons exclusief dealership van Bacacier by S+arck®, een in 2015 geïntroduceerd opbouwsysteem voor de gevelafwerking met een grote ontwerpvrijheid op basis van internationaal design, kan een gebouweigenaar bij wijze van spreken morgen een unieke, eigen sfeer aan zijn gevel verlenen, indien gewenst met eigen montagemiddelen.”

“De focus verschuift op de markt voor sandwichpanelen niet alleen steeds meer van aanbod naar vraag”, zegt Van der Veen. “De vraag specificeert zich ook steeds meer, merken wij als Nederlands bedrijf met de haarvaten in de utiliteitsbouw. Neem nu de klassieke bedrijventerreinen, met de bekende eenvormigheid. In samenwerking met architecten brengen wij al sinds lange tijd innoverende producten op de markt die de uitstraling tot een

TRANSFORMATIEBEHOEFTE

speerpunt maken, zoals de laatste jaren panelen afgewerkt met Cortenstaal als buitenplaat. De kenner weet wat je moet doen om zoiets tot stand te brengen zonder verlies van prestaties, denk maar aan eindeloos testen in bedrijf. Na de architect is de opdrachtgever erbij gekomen als specificerende partij; die wil zich altijd kunnen onderscheiden, of hij nu op een klassiek bedrijventerrein is gevestigd of op een hippe zichtlocatie langs de snelweg. Met

De combinatie van dit in samenwerking met industrieel ontwerper Philippe Starck ontwikkelde gevelconcept met de high end Alpha Design+ 3S sandwichpanelen van Cladding Point, maakt het mogelijk kleur en opbouw van de gevel naar behoefte te wijzigen zonder verlies van gebouwprestaties, aldus Van der Veen. “Bacacier by S+arck® is een modulair systeem, met een

Sandwichpanelen

uitgebreide toolbox voor de architect. Wij hebben met de Franse staalplatenfabrikant Bacacier een buitenplaat ontwikkeld, waarop een uniek logo, LED-verlichting of zelfs een groengevel kan worden aangebracht. Een dergelijke flexibiliteit past in deze tijd van snelheid en beleving en sluit ook nog eens optimaal aan op de transformatiebehoefte in Nederland. Als een pand van eigenaar wisselt, moet het immers mogelijk zijn de gewenste uitstraling op eenvoudige wijze te transformeren, terwijl de transformatiekosten worden geminimaliseerd. Wij zijn ervan overtuigd dat ieder bedrijf, van MKB-er tot multinational, op deze innovatie zit te wachten. Wij hebben daarvoor een specifieke architectenadviseur in huis die vroeg in het proces inspringt en tot in de montage-aspecten kan adviseren.”

GEVEL 2016 Projectbegeleiding is sowieso een essentieel onderdeel van de bedrijfsvoering van Cladding

Point, vervolgt Van der Veen. “Zelfs wanneer je continu innoveert – hoogstnoodzakelijk want de innovaties van nu zijn over tien jaar misschien alweer overbodig – kunnen wij geen enkel project afdoen als cataloguslevering. Cladding Point investeert in de persoonlijke relaties en wij kunnen in samenwerking met onze vaste partners – zoals de fabrikanten Brucha, Voestalpine en AkzoNobel – zowel in prestaties, uitstraling als prijs maatwerk bieden. Van 27 t/m 29 januari staan wij met een stand van 70 m² in Ahoy Rotterdam op de vakbeurs GEVEL 2016, met Bacacier, Brucha en bevestigingsmiddelenleverancier Ipex. Ik kan nu al zeggen dat die stand veel bekijks gaat trekken. De samenwerking met Bacacier is vormgegeven door Philippe Starck, en om even terug te komen op de belevingswensen van opdrachtgevers: iedereen wil wel een geveluitstraling waaraan een topmerk in internationaal design is verbonden. Daar sluiten wij ons als Nederlandse maatwerkleverancier graag bij aan.” ❚

‘De innovaties van nu zijn over tien jaar misschien alweer overbodig’

| 77

BEDRIJFSPRESENTATIE | Elektropartners

Tekst | Henk Geist

‘Hoe meer techniek, hoe uitdagender een project’

In ruim vijftig jaar tijd heeft Elektropartners in Heerhugowaard zich ontwikkeld van een traditionele installateur tot een elektrotechnisch installatiebedrijf dat concepten voor elektrotechnische systemen in gebouwen ontwerpt en integreert. “Wij houden van techniek”, stelt commercieel manager Roald de Jong. “Hoe meer techniek, hoe uitdagender een project voor ons is.” Elektropartners ontwerpt (alles in 3D), adviseert en installeert lichten krachtstroominstallaties, domoticasystemen, datanetwerken, zonnestroominstallaties en WiFi-oplossingen. Ook adviseert het bedrijf op het gebied van diverse duurzame oplossingen. Dit alles ondersteund door een service- en onderhoudsafdeling

78 |

en een 24-uurs storingsdienst. De Jong: “Als installatie-architect onderscheiden we ons van de klassieke installatiebedrijven. Door innoverende concepten en duurzame oplossingen ontwikkelen wij zeer betrouwbare installaties voor onze klanten. Tevens zijn we gecertificeerd en een erkend leerbedrijf.”

SHOWROOM Onder leiding van directeur Barry Gaal is Elektropartners, dat werd opgericht door zijn vader René, uitgegroeid tot een bedrijf met zo’n honderd werknemers. Begin 2012 verhuisde het naar een nieuw bedrijfspand, van waaruit door heel Nederland wordt gewerkt voor aannemers, zakelijke eindgebruikers, overheid, defensie en particulieren. Het nieuwe onderkomen vormt tegelijkertijd een staalkaart van de mogelijkheden die Elektropartners in huis heeft. De Jong: “Het is volledig ingericht op de toekomst en er is volop

BEDRIJFSPRESENTATIE | Elektropartners

gebruikgemaakt van duurzame materialen. We gebruiken het als een showroom voor (potentiële) opdrachtgevers. We maken gebruik van aardwarmte en zonnepanelen, waardoor gas niet meer nodig is. De installaties voor bijvoorbeeld cameratoezicht en ontsluiting van de deuren zijn volledig geautomatiseerd, evenals de bediening van verlichting en verwarming; dat kan met onze iPads en iPhones. Door aanwezigheidsmelders brandt de LED-verlichting nooit onnodig, de zonwering wordt automatisch geregeld en er is sprake van een optimale en energiezuinige klimaatbeheersing. Daardoor is ons pand CO2-neutraal en heeft het een label A plus kwalificatie.”

ENTITEITEN Het pand biedt ook onderdak een Protectiepartners, een zelfstandige entiteit. De Jong: “De beveiligingstechniek heeft binnen ons bedrijf een dusdanige omvang gekregen en is dermate specialistisch geworden dat we tot deze stap hebben besloten. Protectiepartners is gespecialiseerd in camera- en inbraakbeveiliging, toegangscontrole, zorgoproepsystemen en brandmeldsystemen voor zowel de zakelijke als de particuliere markt.” Een soortgelijke ontwikkeling doet zich nu voor op het terrein van Domotica. Daarom wordt in de loop van 2016 ook de zelfstandige entiteit

Domoticapartners opgericht. De Jong: “Sinds de introductie in Nederland zijn wij ook gespecialiseerd in installatie volgens het ‘Domotica’ principe. In een woning of gebouw uitgerust met deze techniek worden alle elektronische toepassingen gekoppeld en kan de gebruiker vanuit elke plek of op afstand het totale systeem bedienen. Domotica is een groeimarkt, het is belangrijk in bijvoorbeeld de zorg. Bij zorginstellingen zie je een groeiende vraag naar aanleg, beheer en onderhoud van dergelijke installaties. Niet alleen in een tehuis zelf, maar ook in de bijbehorende zelfstandige woningen waar volledige zorg kan worden geleverd en waar de installaties op aangepast moeten worden. Mensen met een beperking hebben veel baat bij domoticatoepassingen. Ze kunnen er zelfs voor zorgen dat zorgbehoevende mensen langer thuis kunnen blijven wonen en dat de zorg beter wordt ingericht, zowel thuis als in zorginstellingen. Dat kan een enorme besparing opleveren.” ❚

| 79

BEDRIJFSPRESENTATIE | Mens Zeist

‘RESULTAATGERICHT SAMENWERKEN’:

VAN TECHNIEK NAAR DE OMGEVING VAN DE KLANT “Onze wereld zit in een transitiefase en dat merk je aan de relatie met onze opdrachtgevers en leveranciers”, zegt adjunct-directeur Harrie Doebe van bouwbedrijf Mens-Zeist. “Gingen we enkele jaren terug nog van techniek naar ‘de klant centraal’, nu moet je je integraal verdiepen in de omgeving van de klant. Ons doel is samen te leren en te verbeteren, zodat wij voorloper blijven in ‘Resultaatgericht Samenwerken’.”

Dit zet Mens-Zeist, een allround bouwbedrijf gespecialiseerd in renovatie en planmatig onderhoud, kracht bij door deel te nemen aan en financieel te investeren in overleggroepen, zoals bouwplatform SBRCURnet, alsmede door het organisatiebreed inzetten van de opleiding Resultaatgericht Samenwerken (RGS). “Het enige zekere is dat de maatschappij en de wereld waarin en waarvoor wij werken in snel tempo verandert”, begint Harrie Doebe. “De veranderende markt brengt met zich mee dat Mens-Zeist continu een lerende organisatie is. Onze organisatie verandert mee door de traditionele gedachte van ‘de klant centraal’ los te laten en te transformeren naar een organisatie waarin management en medewerkers zich verplaatsen in de omgeving van de klant. Wij denken bijvoorbeeld vanuit onze decennialange ervaring als RGS-partner met de opdrachtgever mee in de vraagstukken van het onderhouden van de gehele woningvoorraad: welke controles voer je uit en hoe bewaak je dat proces? Op welke manier ga je samenwerken om elkaar te vertrouwen? Wij onderzoeken hierbij uiteraard innovatieve oplossingen.”

DIALOOGFASE VVE LINDENHOVE Mens-Zeist heeft recentelijk met twee andere consortia, alsmede Platform 31, het bestuur van VvE Lindenhove en de leden van de klankbordgroep van deze VvE gewerkt aan de zogenoemde dialoogfase ten behoeve van de renovatie van een serviceflat uit de jaren zestig in Apeldoorn. Het gekozen consortium is in een volgende fase ontwikkelpartner van het product ‘Nul op de meter voor VVE’s’ binnen het project Stroomversnelling. “Platform 31 ondersteunt de consortia bij het tot stand komen van een goed aanbod richting het VvE-bestuur in de planontwikkelingsfase. Hierdoor kan de

80 |

kennis en ervaring uit eerdere en lopende nul-op-de-meterprojecten direct door consortia als de onze worden ingezet in het aanbod. Het resultaat van de dialoogfase is dat wij op gelijkwaardige basis en in een transparante samenwerking met elkaar scherpte hebben aangebracht in de initiële uitvraag richting een definitieve uitvraag. Alleen maar winst dus. Mens-Zeist is een verkenner en voorloper en wij onderscheiden ons door extra energie, tijd, geld, mensen, organisatiekracht, kennis en ervaring te investeren in dit vooruitstrevende en ambitieuze proces.”

RTL DOE MAAR DUURZAAM Vanuit innovatie en commerciële focus stuurt Mens-Zeist nu op productmarktcombinaties in relatie tot de geleverde diensten. “De voordelen die deze aanpak met zich meebrengt, zijn door specialisten van ons bedrijf en gespecialiseerde organisaties in kaart gebracht. Een quote als voorbeeld: ‘onderzoek toont overtuigend aan dat RGS leidt tot grote kostenbesparingen op de kosten van renovatie en onderhoud: tot ruim vijftig procent op de indirecte kosten en gemiddeld twintig procent op de directe kosten. Bovendien neemt de kwaliteit van de functievervulling toe door een betere aansluiting van de renovatie en het onderhoud op de strategie die de opdrachtgever met het vastgoed heeft. Zo worden onderhoud en renovatie ingezet als middel om de waarde van het vastgoed te vergroten, in plaats van onderhoud en renovatie als kostenpost te beschouwen’. Dit zijn slechts enkele bevindingen. Wij zien kansen en mogelijkheden in de verbreding van onze marktpositie binnen RGS. In aansluiting hierop gaan wij begin 2016 meedoen aan het programma ‘Doe Maar Duurzaam’ van RTL7, zodat wij duidelijk zichtbaar zijn in de markt als partij en koploper in RGS.” ❚

BEDRIJFSPRESENTATIE | Mens Zeist

'Op welke manier ga je samenwerken om elkaar te vertrouwen?' Harrie Doebe, adjunct-directeur Mens-Zeist

| 81

WONINGBOUW

Tekst | Fiona de Heus (Zutphens Persbureau) Beeld | Mateboer Bouw B.V.

Groot onderhoud in 280 flats

Strips maken groot onderhoud inzichtelijk voor 68 nationaliteiten Om groot onderhoud aan de 280 woningen in twee flatgebouwen aan de Palestrinalaan in Zwolle te kunnen toepassen, was vooral de communicatie met de bewoners van belang. Maar hoe informeer je 68 verschillende nationaliteiten in een individualistische buurt? Minimaal zeventig procent moet willen meedoen. Mateboer Bouw B.V., dat een zorgvuldige bewonersbegeleiding heeft uitgedacht, gaat zelfs voor honderd procent. Reden dat dit bouwbedrijf de opdracht gegund kreeg van woningcoรถperatie deltaWonen.

82 |

ZWOLLE | Palestrinalaan

De Palestrinalaan ligt in de wijk Holtenbroek, een beruchte naoorlogse en groene wijk die de afgelopen jaren een metamorfose onderging. Veel portiekflats zijn gesloopt om plaats te maken voor eengezinswoningen; afwisselend koop- en huurwoningen, waardoor de samenstelling van deze multiculturele wijk verandert. Aan de rand van de wijk, richting het centrum, heeft het Deltion College een grote school gebouwd voor circa 16.000 leerlingen.

PRIJSVRAAG In de hoogbouw in het resterende deel van de wijk wonen veel mensen met lage inkomens en problemen zoals verslavingen, psychische problemen en werkloosheid. Om verpaupering tegen te gaan en het achterstallige onderhoud aan te pakken, schreef deltaWonen een prijsvraag uit. Daarin was niet de prijs maar de omgang met de bewoners leidend. Opvallend is dat de woningen wel energetisch flink verbeterd worden, maar dat hier geen label aan verbonden is. Per woning worden zowel binnen als buiten maatregelen getroffen. “De geiser gaat er uit, er komt een cv-ketel in, de woningen krijgen nieuwe keukens, het enkelglas wordt vervangen door dubbelglas, het asbest in de buitengevel wordt gesaneerd en de mechanische ventilatie die eerst voor de hele flat geregeld werd,

kan nu individueel geregeld worden. Deze ventilatie reageert automatisch op CO2 en vocht in de woning. Ook krijgen bijna alle flats nieuwe deuren; een voordeur en twee balkondeuren”, somt projectleider Gerard Harderwijk van Mateboer Bouw op. Was tot nu toe de thermostaat voor de hele flat aan of uit, voortaan kunnen de bewoners door middel van thermostaatknoppen op de radiators de temperatuur per ruimte regelen. De cv-ketel wordt per string geregeld, maar elke woning krijgt een geiser om zelf het warm water voor de keuken en de badkamer te kunnen regelen. Een bijkomend voordeel voor de bewoners is dat de waterdruk zal toenemen. De gevels worden goed geïsoleerd en kromgetrokken ramen en deuren worden vervangen, waarmee een einde komt aan de tocht.

BOUWMAATJE Het is een heel pakket aan maatregelen. “Maar technisch gezien zijn de werkzaamheden niet zo spannend”, vindt Harderwijk. “Echter, alles wordt op de bewoners afgestemd.” En daar zit de crux. Om dit goed aan te pakken, ›

| 83

Funderingen en heiwerken - Renovatie - Utiliteitsbouw - Aanbouw en verbouw

Van Dalfsen Bouw staat al jaren bekend als een vakkundig aannemer wat betreft verbouwingen, restauraties, onderhoud, nieuwbouw, renovatie in de woningbouw en utiliteitsbouw. Wij beschikken over gedegen kennis en kunde om vele soorten opdrachten uit te voeren. Uw wensen en de mogelijkheden, en niet te vergeten de prijs, worden nauwkeurig op elkaar afgestemd voor een perfect eindresultaat. Alle verbouwingen van klein tot groot worden door ons serieus genomen.

www.vandalfsenbouw.nl van Dalfsen • Industrieweg 38 • 8061 RB Hasselt, Nederland • T 033-3030267 • info@vandalfsenbouw.nl

ZWOLLE | Palestrinalaan

Projectinfo iedereen te bereiken en te enthousiasmeren, voerden medewerkers van Mateboer Bouw al in een vroeg stadium gesprekken met bewoners en schreven ze een praktisch communicatieplan. Omdat veel bewoners de Nederlandse taal niet of onvoldoende machtig zijn, verzon Maaike Mateboer een strip. “In jip-en-janneketaal hebben we in een strip uitgelegd wat we gaan doen”, vertelt Mateboer. “Normaal gesproken huren we een zaal om de bewoners te informeren, maar deze mensen komen niet naar een bijeenkomst”, weet Harderwijk. Om ze te bereiken, zijn medewerkers vier keer een dagdeel bij de ingang van de gebouwen gaan staan om de bewoners te informeren. “Toen hebben we het Bouwmaatje bedacht: een strip, die we in het Nederlands, Engels en Arabisch hebben uitgebracht. Met hulp van de Bezoekvrouwen, een project in de wijk, konden de teksten vertaald worden.”

PROEFWONING In elk gebouw werd een proefwoning gerealiseerd en op basis daarvan werden de definitieve besluiten genomen. Daarna stelde Mateboer het tweede Bouwmaatje in drie talen op. Met vragen kunnen de bewoners op elk moment terecht bij de speciale unit voor bewonersinformatie en voor na werktijd was er een calamiteitennummer beschikbaar. Als de werkzaamheden afgerond zijn, krijgen de bewoners deel 3 van het Bouwmaatje met daarin een informatieve en duidelijke uitleg over hoe het één en ander werkt. “We zijn in maart al begonnen met informeren. Voordat we met de werkzaamheden begonnen, zijn we bij elke bewoner thuis geweest om per ruimte te laten zien wat er gewijzigd zou worden”, aldus Harderwijk. Zo is Mateboer Bouw erin geslaagd om uiteindelijk fiat te krijgen van honderd procent van de bewoners. “Dat heeft niets met bouwkunde te maken”, merkt Harderwijk op. Zonder deze aanpak was het waarschijnlijk veel lastiger geweest om de werkzaamheden in de woningen te kunnen uitvoeren. De plannen zijn in overleg met deltaWonen en de onderaannemers tot stand gekomen. ›

GEOLIEDE MACHINE Het gaat aan de Palestrinalaan in Zwolle om in totaal 280 woningen die in relatief korte tijd worden gerenoveerd. Het schilderwerk aan de binnenen buitenzijde wordt uitgevoerd door Schildersbedrijf Coenen, dat tevens het glaswerk vervangt. Directeur Johannes Coenen noemt de strakke planning een uitdaging. “Maar het project loopt als een geoliede machine omdat het project met veel zorg en inbreng van alle partijen is voorbereid. We zijn er met heel wat verschillende bedrijven actief, maar werken als een team en houden volop rekening met de bewoners.” Dit soort werkzaamheden zijn het bedrijf dat 75 jaar geleden is opgericht en nog steeds een familiebedrijf is met zestig medewerkers, wel toevertrouwd, geeft hij aan. “Projecten met tijdsdruk en een flinke omvang doen we wel vaker. We bedienen naast de particuliere markt bijvoorbeeld ook woningbouwverenigingen. Als grootste schildersbedrijf van Flevoland hebben we alles in huis om grote projecten volledig met eigen mensen te doen.”

PRETTIGE WERKSFEER Tijdens de ingrijpende renovatie van de twee flatgebouwen aan de Palestrinalaan in Zwolle worden onder andere de E- en WTB-installaties vervangen. Dat betekent onder meer dat als onderdeel van de keukenrenovatie de oude geisers worden vervangen door een combiketel. De aanleg van een nieuw clv-systeem behoort eveneens tot de werkzaamheden die worden uitgevoerd door Breman Techniek. Projectleider Gerwin Bos: “Dat is een veilige en moderne oplossing voor het afvoeren van rookgassen. Verder worden de CO2-gestuurde installaties aangesloten op een bestaand kanaal met een brandwerende voorziening conform de hedendaagse eisen.” De grootste uitdaging van het project noemt Bos de snelheid van werken. En het feit dat de bewoners in de woning bleven. “Dat is echter prima voorbereid en uitgewerkt. In het voortraject hebben alle betrokken partijen een rol gehad bij het opstellen van een lean-planning. Goede communicatie is hier een sleutelwoord en dankzij de diverse voorbereidende sessies is er sprake van een prima werksfeer. Ook over de medewerking van de bewoners hebben we niet te klagen. Ze zijn van te voren goed geïnformeerd en worden ook nu nog regelmatig bijgepraat. Dat biedt voordeel bij de uitwerking.”

BRANDVEILIGHEID Eén van de aandachtspunten bij de renovatie van de woningen aan de Palestrinastraat in Zwolle was de brandveiligheid. Er worden diverse brandvertragende maatregelen genomen. Die worden uitgevoerd door Hestia Brandpreventie, een bedrijf met veel ervaring en gespecialiseerde medewerkers. “Voor zover we weten zijn wij in Nederland de enige bouwkundige aannemer met brandvertraging als specialisatie”, maakt mede-directeur Geert Hoving duidelijk. “Op die manier fungeren we regelmatig als verlengstuk van de hoofdaannemer, bij uiteenlopende projecten, zoals ook bij dit project.” Om te voorkomen dat een beginnende brand meteen overslaat naar de andere woningen werd door Hestia brandcompartimentering gerealiseerd. Hoving: “Met ingrepen die conform de voorschriften 30 minuten vertragend werken. Daartoe hebben we onder andere diverse leidingen, zoals waterleidingen en cv-leidingen, evenals de rioolbuizen afgecoat. De meterkasten zijn eveneens voorzien van brandvertragende middelen en wanden hebben we waar nodig opgetopt.” Alle ingrepen zijn fotografisch vastgelegd, zegt Hovng, van een QR-code voorzien en in een digitaal logboek vastgelegd. “Alles conform de voorschriften.”

| 85

Is uw

huIs ook toe aan een

facelift?

Kom langs en laat u inspireren op onze interieurafdeling. We hebben een grote behang- en stoffencollectie met meer dan 100 soorten behang op voorraad en meer dan 200 boeken van alle gerenommeerde merken. Nieuw: uitgebreide vitragestoffen collectie! ActIe: 20% korting op alle vitragestoffen en al het behang! handelskade 1 8321 KB urk tel. 0527-681441

P.S. De koffie staat klaar!

betonboren | betonzagen | sloopwerk | sleufwerk

www.kwakkelbv.nl

ZWOLLE | Palestrinalaan

Wie kan mij volledig ontzorgen als het gaat om de renovatie van de complete installatie in mijn pand?

WEDERZIJDS VERTROUWEN Door de goede voorbereidingen lopen de werkzaamheden ook naar het eind toe nog steeds op schema. Het plan is om voor de kerst binnen geheel klaar te zijn. “Elke dag starten we vier woningen op en over elke woning doen we exact tien dagen. Basis is een goede samenwerking tussen deltaWonen en Mateboer, gebaseerd op wederzijds vertrouwen.” ❚

Projectinfo GEVARIEERD BEELD MET DEUREN Van de flatwoningen aan de Palestrinalaan in Zwolle worden alle voordeuren (280), balkondeuren (560) en draairamen (1080) vervangen. De bewoners kregen de keuze uit drie verschillende deurmodellen, vertelt hoofd verkoop Arjan Nijenhuis van Weekamp RDC.

Breman Techniek is uw partner die u hierin volledig ontzorgt. Of het nu gaat om complete installaties of renovatie van woningen. Met onze projectmatige en vakkundige aanpak is kwaliteit gegarandeerd.

breman.nl Breman Techniek T 038 385 63 55 E techniek@breman.nl

Vanwege de keuze uit drie modellen ontstaat er een gevarieerder en speelser straatbeeld. Alle ramen en deuren zijn in de bestaande kozijnen geplaatst met het Weekamp RDC Renotrack systeem. De werkzaamheden begonnen, aldus Nijenhuis, met het digitaal inmeten van de ramen en deuren. De uitvoering gebeurde vervolgens in een bijzonder hoog tempo en volgens een strakke lean-planning. “In de opstartfase deden we twee woningen per dag – per woning vervingen we gemiddeld tien elementen. Later is dit opgeschaald naar vier woningen per dag. Vanwege dat hoge tempo werkten we er met drie montageploegen.” Hij geeft aan dat alle toegepaste hout het FSC-keurmerk heeft en dat er in de ramen en deuren HR++beglazing is aangebracht. “De ramen en balkondeuren hebben dezelfde uitstraling als voorheen. De voordeuren zijn anders en zorgen nu zoals gezegd voor een wat meer gevarieerd beeld.”

| 87

Renotrack® een 100% beheersbaar renovatietraject

• • • • •

Projectadvies Bewonerskeuze trajecten Bewonerscommunicatie Inmeet- en montageservice Eigen raam- en deurproductie

TriComfort® De nieuwe standaard voor vlakke houten deuren

• • • • • • www.weekamprdc.nl

Extreem duurzaam Hoge vormstabiliteit Laag gewicht Glad oppervlak Hoge isolatiewaarde Standaard FSC®

info@weekamprdc.nl

Scherpemaat 4 7942 JV Meppel T 0522 - 476494 www.hestiabrandpreventie.nl en info@hestiabrandpreventie.nl 5

t. 0523-625 475

www.slukom.nl

IJsselmuiden (038) 331 90 96

ZWOLLE | Palestrinalaan

Projectinfo NIEUWE PANELEN HERBERGEN BETERE ISOLATIE De 280 flats aan de Palestrinalaan in Zwolle worden in snel tempo aan de voor- en achterzijde voorzien van nieuwe gevels. De bewoners kunnen tijdens de werkzaamheden thuis blijven en om hen zo min mogelijk te belasten, wordt er naar gestreefd dat de gevels zo kort mogelijk open zijn. Van Dalfsen Bouw heeft de gevelwerkzaamheden strak gepland; de werkzaamheden starten aan de achterkant op de eerste dag, worden daar op de tweede dag afgerond en op diezelfde dag wordt ook de voorzijde volledig onder handen genomen. De achterkant duurt langer, omdat daar meer handelingen nodig zijn. “Aan de voorkant hoeven we geen glas- en neuslatten te vervangen en doordat daar een deel van de gevel uit metselwerk bestaat, zijn er ook minder panelen om te vervangen”, legt Rinus Dubbis van Van Dalfsen Bouw uit. Het resultaat van de werkzaamheden is volgens hem niet alleen esthetisch. “De isolatie was nihil, er bevonden zich alleen een klein beetje glaswol en een asbestplaat in de gevels. De energieprestatie wordt veel beter; de bewoners kunnen wel 75 procent besparen.” Isolatiemateriaal Nadat het asbest gesaneerd is, kan het nieuwe isolatiemateriaal met de gevelplaat aangebracht worden. “Dit is Rockpanel, een soort Trespa dat, zodra het bevestigd is, heel sterk is.” De panelen werden in onhandige formaten aangeleverd, wat leidde tot onnodig veel afval. “Dat is zonde. Daarom verwerken we ze nu zo dat we de restantstukken kunnen hergebruiken. Daardoor blijft er nu heel weinig afval over.” De panelen worden wit aangebracht, daarna worden ze geschilderd. De panelen liggen iets meer naar voren dan voorheen door het dikkere isolatiemateriaal, maar door de afwerking is dat nauwelijks zichtbaar. Thuis in seriematige projecten Van Dalfsen Bouw heeft een flinke staat van dienst als het gaat om individuele bouwprojecten zoals vrijstaande villa’s. Met het project aan de Palestrinalaan bewijst het dat het ook thuis is in de seriematige projecten. In het begin was het aftasten voor de medewerkers om de goede balans te vinden in de werkzaamheden, afgestemd op de andere onderaannemers, zonder elkaar in de weg te lopen. “Het was even aftasten, maar daarna ging het heel snel. Al het materiaal wordt op de werkplaats voorbereid; hier (Palestrinalaan, red.) bevestigen we het en werken we het af.”

bergingen zijn plafonds gemaakt die bijdragen aan het behalen van de vereiste Rc-waarden. “In de woningen hebben we tevens koudebrugisolatie aangebracht, maatwerk, van gips en isolatieschuim, strak en netjes afgewerkt en geschilderd.” Het hoge werktempo noemt Rolink een uitdaging, maar wel één die het bedrijf aankan. “We doen per woning steeds hetzelfde, dus daar zit al snel een soort routine in. De strakke organisatie zorgt er vervolgens voor dat de partijen naadloos op elkaar kunnen aansluiten. Planning is hier dan ook het heilige woord. Dankzij die planning kunnen we de woningen rond de kerst conform afspraak netjes opleveren.”

‘NA RUSTIGE OPBOUW SNEL NAAR HOGER TEMPO’ Uit de woningen aan de Palestrinalaan in Zwolle worden onder meer de oude keukens en installaties gesloopt. Om overlast te minimaliseren en met oog op de planning is besloten de wandtegels niet te verwijderen, maar ze te schuren. Kwakkel BV is verantwoordelijk voor deze en diverse andere werkzaamheden. Eigenaar Herman Kwakkel geeft uitleg: “We zijn een gespecialiseerd bedrijf dat zich volledig toelegt op renovatiesloopwerk, betonboren en asbestverwijdering. Ons materieel en wagenpark is daar op afgestemd, evenals de vakkennis van ons personeel. Zo vinden we het bijvoorbeeld normaal om stofvrij te werken en wanneer er met water geboord wordt, vangen we het lekwater direct op. Indien nodig laten we opvangbakken op maat maken.” In de gevels van de woningen was nog asbest aanwezig. Het verwijderen ervan is mede gezien het hoge werktempo complex, geeft Kwakkel aan. “Er is een lean-planning gemaakt waar alle partijen bij zijn betrokken. Om goed op elkaar ingespeeld te raken, zijn er eerst in een wat rustiger tempo een aantal proefwoningen gedaan. Toen dat eenmaal liep, werd snel op een hoger tempo overgestapt. Voor ons betekent dat vier woningen per dag.”

OPLOSSINGEN OP MAAT In een hoog tempo wordt er gewerkt aan de renovatie van de appartementen aan de Palestrinalaan in Zwolle. Ook Slukom Afbouw gaat mee in die strakke planning. Het bedrijf levert twintig woningen per week op, vertelt eigenaar Marc Rolink. “We zijn een gespecialiseerd bedrijf dat oplossingen op maat kan bieden. Ook bij dit project hebben we meegedacht over de te plaatsen voorzieningen, waaronder voorzetwanden en leidingkokers.” In de

| 89

UTRECHT | Overvecht

Tekst | Scripturum, Marjoleine Meppelink Beeld | Chris van den Bos

Resultaatgericht samenwerken in Utrechtse wijk Overvecht

In de Utrechtse wijk Overvecht is in september 2015 begonnen met het planmatig onderhoud van 381 woningen, die eigendom zijn van woningcorporatie Mitros. Voor deze taak hebben Aannemingsbedrijf C. van Dillen & Zoon B.V. en Roza Vastgoed Onderhoud de handen ineen geslagen, met als doelstelling het gehele project in maart 2016 op te leveren. Zowel voor Roza Vastgoed Onderhoud als voor Aannemingsbedrijf C. van Dillen & Zoon B.V. is dit niet het eerste project dat zij in Overvecht uitvoeren. “Wij zijn zeer actief in deze wijk en zijn samen verantwoordelijk voor het onderhoud van ruim drieduizend woningen”, aldus Jan van Mourik, commercieel manager bij Aannemingsbedrijf C. van Dillen & Zoon.

WERKZAAMHEDEN Ondanks het feit dat de 381 woningen van dit project nagenoeg hetzelfde zijn, verschilt de uitvoering. De eerste 179 woningen beschikken over houten kozijnen en schoon metselwerk. De overige 202 woningen hebben kunststof kozijnen en buitengevelisolatie. Bij de woningen met de houten kozijnen zijn de werkzaamheden met name gericht op schilderwerk, houtrotherstel en

90 |

het vervangen van verrotte onderdelen. Bij de overige woningen worden de kunststof kozijnen en het stucwerk gereinigd. Overkoepelend worden bij alle woningen de ventilatieroosters en het dak schoongemaakt. Tevens wordt het hang- en sluitwerk nagekeken.

AANVULLENDE OPDRACHT Met dit project is het bewijs geleverd dat je met resultaatgericht samenwerken een kans maakt bij aanbestedingen. Een toegift hierbij was dat het ook al meteen extra werk opleverde. “In goed overleg en na het uitvoeren van enkele proefgevels, zijn we tot de conclusie gekomen dat het beter was om de gevels na het reinigen ook gelijk te schilderen. Dat leverde een fikse vervolgopdracht op, waarmee we nog tot eind maart 2016 bezig zullen zijn”, aldus Van Mourik.

Na het repareren van eventuele beschadigingen in het stucwerk wordt de gevel voorzien van Lotusan gevelverf van Sto. “De bijzondere eigenschappen van deze verf zorgen ervoor dat de gevel langer schoon en droog blijft”, aldus Egbert Roza, directeur-eigenaar van Roza Vastgoed Onderhoud. “Samen hebben we ook een onderhoudsplan gemaakt voor de komende twintig jaar met het oog op de beste en slimste aanpak van de kozijnen. Dat is een uitnodiging voor een dialoog à la resultaatgericht samenwerken.”

BEWONER CENTRAAL Aangezien het planmatig onderhoud in bewoonde staat wordt uitgevoerd, staat een goed contact tussen de bewoners en alle deelnemende partijen centraal. Van Mourik: “Dit is een absolute vereiste van Mitros. Gelukkig kunnen wij ons hier helemaal

PLAATSNAAM UTRECHT | Projectnaam | Overvecht

in vinden. Sterker nog: dit is één van de kernwaarden van ons bedrijf. Het begint met het goed opleiden en instrueren van je eigen personeel; onze werknemers moeten op een correcte en nette manier met mensen om kunnen gaan. Nadat wij alle bewoners middels een brief hebben geïnformeerd over de op handen zijnde werkzaamheden, maken onze vaklieden één op één een afspraak met de bewoners. Na afronding van de werkzaamheden vragen wij de bewoners een enquêteformulier in te vullen waarin zij hun mening kunnen geven over de uitgevoerde werkzaamheden.”

BEWONERSCOMMISSIE Ook de bewonerscommissie wordt zeer nauw betrokken bij het project. Alvorens gestart wordt met de bouwvergadering vindt er altijd een overleg plaats tussen de opdrachtgever en de bewonerscommissie. Deze bewonerscommissie is volgens Van Mourik zeer kritisch. “Dat is maar goed ook, want op deze manier weet je wat er speelt onder de bewoners en kun je daar bijtijds op inspringen.”

inmiddels wat we van elkaar mogen verwachten en zijn daardoor in staat een helder en concreet advies naar de opdrachtgever te formuleren, gebaseerd op een scherpe prijsstelling”, aldus Van Mourik.

RESULTAATGERICHT SAMENWERKEN Beide bedrijven zijn niet alleen aangesloten bij branchevereniging OnderhoudNL, maar beschikken ook over het zogenaamde VGO-keurmerk. “Dit keurmerk is gericht op resultaatgericht samenwerken, waarbij de nadruk ligt op continuïteit van de werkrelatie”, aldus Roza. “Het geeft de opdrachtgever meer zekerheid dat ze met een stabiel bedrijf in zee gaat dat heeft bewezen op een doelgerichte wijze te kunnen samenwerken. Een mooi concept waarin wij ons goed kunnen vinden.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER

JARENLANGE SAMENWERKING

Woningcorporatie Mitros

Aannemingsbedrijf C. van Dillen & Zoon B.V. werkt vanaf 1998 samen met Roza Vastgoed Onderhoud. Deze samenwerking is de laatste jaren behoorlijk geïntensiveerd. “Wat onze gezamenlijke werkwijze zo sterk maakt, is de combinatie van kennis. Wij weten

UITVOERING Aannemersbedrijf C. van Dillen & Zoon B.V. en Roza Vastgoed Onderhoud BOUWPERIODE september 2015 – maart 2016

INSTALLATIEBEDRIJF FLOOR B.V GAS*WATER*ZINKWERK*DAKWERK*CV*ELEKTRA INSTALLATIEBEDRIJF FLOOR B.V

INSTALLATIEBEDRIJF FLOOR B.V ENERGIE BESPARENDE INSTALLATIE’S*DOMOTICA GAS*WATER*ZINKWERK*DAKWERK*CV*ELEKTRA ENERGIE BESPARENDE INSTALLATIE’S*DOMOTICA Wij staan voor veelzijdigheid,vakmansschap en betrouwbaarheid. GAS*WATER*ZINKWERK*DAKWERK*CV*ELEKTRA Wij staan voor veelzijdigheid,vakmansschap en betrouwbaarheid. ENERGIE BESPARENDE INSTALLATIE’S*DOMOTICA

INDUSTRIEWEG 21 4104AP CULEMBORG

Wij staan voor veelzijdigheid,vakmansschap en betrouwbaarheid. INDUSTRIEWEG 21 4104AP CULEMBORG

WWW.INSTALLATIEBEDRIJF-FLOOR.NL WWW.INSTALLATIEBEDRIJF-FLOOR.NL INDUSTRIEWEG 21 4104AP CULEMBORG

LOORWWW.INSTALLATIEBEDRIJF-FLOOR.NL B.V

*CV*ELEKTRA S*DOMOTICA

ALLATIEBEDRIJF FLOOR B.V

arheid. WATER*ZINKWERK*DAKWERK*CV*ELEKTRA INSTALLATIEBEDRIJF IE BESPARENDE INSTALLATIE’S*DOMOTICA

FLOOR B.V

FLOOR B.V MBORGINSTALLATIEBEDRIJF ENERGIE BESPARENDE INSTALLATIE’S*DOMOTICA GAS*WATER*ZINKWERK*DAKWERK*CV*ELEKTRA

GAS*WATER*ZINKWERK*DAKWERK*CV*ELEKTRA

oor veelzijdigheid,vakmansschap en betrouwbaarheid.

ENERGIE BESPARENDE INSTALLATIE’S*DOMOTICA

DRIJF-FLOOR.NL INDUSTRIEWEG 21 4104AP CULEMBORG W.INSTALLATIEBEDRIJF-FLOOR.NL

Wij staan voor veelzijdigheid,vakmansschap en betrouwbaarheid. TRIEWEG 21 4104AP CULEMBORG Wij staan voor veelzijdigheid,vakmansschap en betrouwbaarheid.

INDUSTRIEWEG 21 4104AP CULEMBORG

WWW.INSTALLATIEBEDRIJF-FLOOR.NL WWW.INSTALLATIEBEDRIJF-FLOOR.NL | 91

Floor.indd 1

21-12-15 11:49

∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙

Mutatie en service onderhoud Planmatig onderhoud Renovatie en groot onderhoud Restauratie Timmerfabriek Utiliteitsbouw Woningbouw

Van Dillen bouwbedrijf T 0345-509060

E info@cvandillen.nl I www.cvandillen.nl

Uw vastgoedadviseur

www.rozavgo.nl

ResultaatGericht Samenwerken

Wij zien alleen maar voordelen: RESULTAATGERICHT SAMENWERKEN Door het onderhoud effectiever, efficiënter en duurzamer in te steken wordt het verschil gemaakt met de traditionele aanpak. Bij ResultaatGericht Samenwerken (RGS) stelt ROZA in overleg met de opdrachtgever, op basis van de complexstrategie en het gewenste kwaliteitsniveau onderhoudsscenario’s op. Voor opdrachtgevers leidt deze resultaatgerichte aanpak van vastgoedonderhoud tot risicobeperking en kostenbesparing.

ROZA vastgoedonderhoud BV Postbus 133 4100 AC Culemborg Tel.:

0345 53 44 96

E-mail:

info@rozavgo.nl

Internet: www.rozavgo.nl

‘Innovatie is een internationale opgave’ Istaarn Residence, Kopenhagen, Denemarken

Een gesprek met VBI-directeur Eduard van der Meer over grenzeloze vernieuwing ‘Innovatie is continu inspelen op klantwensen’ Eduard van der Meer Directeur VBI

Onze gebouwde omgeving verandert continu, net als de eisen die mensen daaraan stellen. VBI werkt als onderdeel van internationaal concern CONSOLIS iedere dag aan vernieuwing in binnenen buitenland. Altijd in samenwerking met keten en klant. Dat leidt tot innovatieve oplossingen die blijvend aanpasbaar zijn aan de behoeftes van de eindgebruiker. ‘We hebben gebouwen nodig die op lange termijn bruikbaar zijn.’ ‘Continu inspelen op de wensen van de klant, die steeds sneller veranderen.’ Dat is voor VBI-directeur Eduard van der Meer waar vernieuwing om draait. ‘De ontwikkelingen in de bouwwereld stoppen niet bij de grens. Dat maakt innovatie tot een internationale opgave.’

In Nederland werkt VBI onder meer via ronde tafels en denktanks aan de ontwikkeling van nieuwe toepassingen. ‘Ook met investeerders, architecten, beleidsmakers en bouwers zetten we ons hier continu voor in. We hebben bijvoorbeeld met ENCI gezorgd dat de productie van onze vloeren dankzij groener cement een stuk minder CO2-uitstoot geeft.

‘Flexibel comfort biedt gebouwen een toekomstvast rendement’

Of weten we met onze nieuwste vloermodellen met behoud van het draagvermogen nog minder materiaal te gebruiken. Dat levert naast milieu-winst flinke efficiëntievoordelen op.’

Flexibel comfort Volgens Van der Meer tonen de huidige demografische krimp en de grote leegstand van kantoorpanden in regio’s aan dat innovatie voor de bouwwereld een noodzaak is. ‘We hebben gebouwen nodig die op lange termijn bruikbaar zijn en een toekomstvast rendement bieden. Dit betekent dat je zorgt voor huisvesting die steeds aanpasbaar is aan de wensen van de eindgebruiker. Dat is wat we bij VBI Flexibel comfort noemen. Een werkwijze én een manier van denken die we iedere dag als uitgangspunt nemen.’ Voor VBI gaat een structurele oplossing veel verder dan verbeteringen op product- of procesniveau. ‘Hoe zijn we in staat om leegstand te voorkomen?’ is bijvoorbeeld een vraag waar VBI zich erg mee bezig houdt. ‘Met Flexibel comfort geven we hier een antwoord op. Het kantoorgebouw dat we vandaag bouwen is dan het appartementencomplex van morgen. Of wat nu een parkeertoren is aan de rand van de stad, wordt straks een modern studentencomplex.’

‘We profiteren van de voorsprong van onze partners over de grens’

Europees netwerk VBI maakt als CONSOLIS-dochter intensief gebruik van zijn grote Europees netwerk met wereldwijde marktleiders op verschillende bouwgebieden. ‘We zijn actief in een groot aantal internationale samenwerkingsplatforms waarin we ons richten op de ontwikkeling van nieuwe kennis en technieken’, licht Van der Meer toe. ‘Dat varieert van BIM tot thema’s als circulair bouwen en service development. Die verbondenheid zorgt ook dat we kunnen profiteren van de voorsprong die onze partners over de grens hebben. Zo stellen we in Scandinavië de norm op het gebied van appartementen.’

bouwtoepassingen in de praktijk. ‘Onze kanaalplaatvloeren worden steeds sterker, duurzamer en lichter. Daarmee zijn we een moederbord voor vernieuwing, want onze draagconstructies vormen de basis voor een gebouw dat echt duurzaam bruikbaar is. Ze bieden ook steeds meer flexibele opties voor akoestiek, ventilatie en verwarming. Neem de thermisch geactiveerde Klimaatvloer of de extra geluidsisolerende appartementenvloer die voor een gezonder binnenklimaat in gebouwen zorgt. Niet voor niets is dit soort vloeren al decennia lang de standaard in Denemarken.’ Een andere baanbrekende techniek is het prefab DoorStapelSysteem (DSS). Met DSS kan VBI nu niet alleen met minder handelingen sneller droog bouwen, maar ook vanaf zes bouwlagen en hoger. ‘Dat biedt uitkomst voor drukke en dichtbebouwde steden, waar de vraag om kortere bouwperiodes en minder overlast het grootst is. Het draagvermogen van deze constructie maakt het daarnaast mogelijk om op grote hoogte een verdieping van functie en indeling te laten veranderen.’

Moederbord Met zijn brede oriëntatie en netwerk is VBI steeds op de hoogte van de laatste wetenschappelijke inzichten en

Blijvend verbeteren Vanuit het brede internationale netwerk blijft VBI met zijn hoogstaande expertise werken aan vernieuwing. ‘Net als technologische kennis zijn de wensen van de eindgebruiker en de markt altijd in beweging. Dat verlangt van ons een scherpe focus op alle relevante ontwikkelingen in binnenen buitenland.’ In de praktijk leidt dat tot nog betere oplossingen als VBI in een vroeg stadium met klanten en ketenpartners aan tafel zit. ‘Het liefste nog voor de eerste lijn van het ontwerp op papier staat. Want hoe eerder we op elkaar aangesloten zijn, hoe beter we het fundament kunnen leggen voor een echt duurzame toekomst.’

UTRECHT | Boerhaavelaan

Tekst | Scripturum, Marjoleine Meppelink Beeld | Vios Bouwgroep

‘Grootschalige renovatie leidt tot verbeterd energielabel’ Aan de Boerhaavelaan in Utrecht vond sinds maart 2012 een grootschalige renovatie plaats van 350 woningen. Het project, dat door opdrachtgever Mitros was uitbesteed aan Vios Bouwgroep, werd opgedeeld in drie fasen. “De werkzaamheden die wij hebben uitgevoerd waren voornamelijk gericht op het energiezuiniger maken van de woonhuizen”, aldus Len Ringenaldus, bedrijfsleider bij Vios Bouwgroep.

Het merendeel van de 350 woningen bestond uit woningtype 1 en 2, wat betekent dat de badkamer aan de voor- of achterzijde van het pand gesitueerd is. Om onvoorziene knelpunten tijdig op te sporen, is gestart met een tweetal proefwoningen. Na goedkeuring van deze proefwoningen kon het project in maart 2012 definitief van start.

ASBESTINVENTARISATIE Alvorens de daadwerkelijke renovatiewerkzaamheden konden beginnen, vond een uitgebreid asbestonderzoek plaats. “In samenwerking met de asbestinventariseerder zijn alle woningen stuk voor stuk opgenomen. Waar nodig hebben we direct luiken in de vloer gezaagd om de kruipruimtes te

94 |

kunnen inspecteren. Omdat we wisten dat er op diverse plaatsen in de woningen asbest zat, hadden we, voorafgaand aan de renovatiewerkzaamheden, met de gemeente en de arbeidsinspectie een zogenaamd asbestconvenant gesloten. Hierin is afgesproken dat twee tot drie weken voor aanvang van de werkzaamheden aan de desbetreffende woningen een grondige asbestinventarisatie zou plaatsvinden.”

WERKZAAMHEDEN Nadat de onderzoeksfase en de warme opnames waren afgerond kon gestart worden met de bouwkundige en installatietechnische werkzaamheden. Waar nodig kregen de woningen een nieuwe douche, toilet en keuken. “Aangezien

UTRECHT | Boerhaavelaan

diverse woningen te maken hadden met vloerverzakkingen, hebben wij een deel van het plafond moeten openbreken om de balkverzwaringen aan te kunnen brengen. Ook hebben wij de scheefstand van vloeren vereffend.” Bij alle woningen is tevens het dak eraf gehaald tot op het dakbeschot, waarbij aansluitend geïsoleerde dakplaten zijn geplaatst met nieuwe dakpannen. “In de voor- en achtergevel hebben wij de kozijnen verwijderd, waarvoor nieuwe aluminium kozijnen met glas in de plaats zijn gekomen. In het gevelvlak van de woningen is bovendien het voegwerk hersteld. Ook hebben wij in de kruipruimten isolatie aangebracht.” Al deze werkzaamheden hebben ertoe geleid dat het energielabel van de woningen van F/G naar B is gegaan.

BEWONERSBEGELEIDER Hoewel de renovatiewerkzaamheden in principe werden uitgevoerd in bewoonde staat, hadden bewoners de mogelijkheid gekregen om gebruik te maken van een logeerwoning. Er waren twintig logeerwoningen beschikbaar die werden ingezet als tijdelijke huisvesting. “Om dit logistiek goed te regelen, hebben wij een bewonersbegeleider ingehuurd. Deze regelde niet alleen de planning van de logeerwoningen, maar fungeerde ook als aanspreekpunt voor de bewoners. Daarnaast speelde de bewonersbegeleider een rol bij het opleveren van de woningen, zowel naar de opdrachtgever als naar de huurder.”

BOUWOVERLAST VERMINDEREN Naast het aanbieden van logeerwoningen heeft Vios Bouwgroep nog meer maatregelen genomen om de bouwoverlast voor bewoners en omwonenden te verminderen. De aanlevering van bouwmaterialen is bijvoorbeeld zo veel mogelijk gefaseerd verlopen. En om ongelukken te voorkomen mocht er alleen gebruikgemaakt worden van kleine vrachtwagens. “Wij hebben altijd onze eigen gedragscodes die wij vertalen naar het project waarmee we bezig zijn. Op deze manier creëer je een werkgebied met zo min mogelijk overlast voor de omgeving.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Mitros UITVOERING Vios Bouwgroep INSTALLATIES Cevesin (CV en MV), Nieuwhoff de Rijk BV (E) BEWONERSBEGELEIDING Versluisgroep BOUWPERIODE maart 2012 – oktober 2015

Projectinfo GEVARIEERD TEGELWERK Voor de renovatie van de keukens, badkamers en toiletten van de woningen aan de Boerhaavelaan in Utrecht konden de bewoners kiezen uit diverse varianten tegels. “Ze hadden nogal wat keuze”, vertelt directeur Ben van der Rijst van Van der Rijst Tegels, dat het tegelwerk verving. “Het waren tegels uit het standaard assortiment, met voor de wandtegels keuze uit tien verschillende kleuren en voor de vloertegels zeven of acht verschillende kleuren.” De werkzaamheden zelf waren niet lastig, geeft hij aan. Wel was er sprake van een strakke planning. “We werkten aan de hand van een schema. Het tegelwerk komt echter vrij achteraan in het traject en dan kan de tijdsdruk wel eens wat groter zijn. Dan is het een kwestie van veel overleggen en zaken weer op elkaar afstemmen. Maar we zijn nergens in de problemen gekomen. Ook niet wat de logistiek betreft. De ruimte was weliswaar beperkt, mede vanwege de containers die er voor de spullen van de bewoners stonden, maar dat hebben we opgelost door de spullen per week aan te leveren.”

ONDERHOUDSARME ALUMINIUM KOZIJNEN De nieuwe aluminium kozijnen van de woningen aan de Boerhaavelaan in Utrecht zijn gemonteerd door Dekker Kozijnprojecten. “Wij hebben deze opdracht gekregen via onze vaste partner Vios Bouwgroep, waar wij al jaren montagewerkzaamheden voor verrichten”, aldus Barry Dekker, technisch directeur bij Dekker Kozijnprojecten. “In een tijdsbestek van bijna drie jaar zijn alle 350 woningen voorzien van nieuwe aluminium kozijnen die niet alleen jarenlang mee gaan, maar ook onderhoudsarm zijn.” Dekker Kozijnprojecten voorziet ook in totaalprojecten, inclusief de levering van houten, kunststof of aluminium kozijnen, vertelt hij. “Dat wij niet gebonden zijn aan één kozijnfabrikant of een specifieke materiaalsoort maakt dat wij onze klanten een grote keuzevrijheid kunnen bieden.” Omdat de renovatie plaatsvond in bewoonde staat, was een goede communicatie met bewoners een belangrijk vereiste vanuit de opdrachtgever. “Gelukkig sluit dit goed aan bij de visie van ons bedrijf. Wij vinden de omgang met bewoners namelijk minstens zo belangrijk als de kwaliteit van onze montagewerkzaamheden.”

| 95

Samen sta je sterk. Daar geloven wij in. Wij onderscheiden ons door professionaliteit in renovatie, utiliteitsbouw, verbouw en herinrichting. ACN Totale Afbouw B.V. Utrechtseweg 2a 3927 AV Renswoude Tel: 0318 576450 Fax: 0318 576456 info@c-acn.nl www.c-acn.nl Gelijkgestemd in het afbouwsegment.

Hei- en Boeicopseweg 23, Hei- en Boeicop, Tel. 0345 643 315

w w w. v a n - d e r- r i j s t - t e g e l s . n l

UTRECHT | Boerhaavelaan

Projectinfo ‘WE DOEN GRAAG OMVANGRIJKE PROJECTEN’ Geen lastig project, maar wel omvangrijk. Zo’n drieënhalf jaar was Veltman Totaalgevelreiniging actief bij het project Boerhaavelaan in Utrecht. “Dat doen we graag, zulke omvangrijke projecten”, geeft directeur Bob Veltman aan. Het bedrijf was actief op diverse vlakken, maakt hij duidelijk. Zo werden de gevels uitgehakt en het voegen metselwerk hersteld en werden de schoorstenen geheel gerenoveerd. Daarnaast waren er de sloopwerkzaamheden in de keukens, toiletten en badkamers, waar het bestaande wanden voegtegelwerk is verwijderd. “Ten behoeve van de loodgieter en elektriciën werden leidingen gevreesd. Bovendien hebben we de kruipruimtes opgeschoond.” Het waren reguliere werkzaamheden volgens Veltman, zonder al te lastige aspecten. “De meeste woningen waren leeg. Maar soms moesten we aan de slag in een woning die bewoond was. Daar moest het sloopwerk dan geheel stofvrij worden uitgevoerd.” Hij geeft aan dat er sprake was van een algemene planning waar alle betrokken partijen zich aan moesten houden. Die is niet in het geding gekomen. “We kwamen wel eens verdacht materiaal in een kruipruimte tegen; moesten soms ook aanvullend plafonds uit een woning slopen. Dan loop je wat vertraging op. Maar dat konden we goedmaken door extra mankracht in te zetten.” Het schoonmaken van de bouwketen en logeerwoningen en het opleverklaar maken van de gerenoveerde woningen was eveneens onderdeel van de opdracht, besluit Veltman. “Daarvoor is een nieuwe afdeling opgezet waar inmiddels twintig mensen werken.”

WERKVOLGORDE AANGEPAST Onderdeel van de renovatie van de woningen aan de Boerhaavelaan in Utrecht was het vernieuwen van de voorzetgevels tegen de buitengevels. Dat werk werd in fase 2 en 3 uitgevoerd door ACN Totale Afbouw. Het vernieuwen van gipsplaten plafonds en het aftimmeren van de kozijnen behoorde eveneens tot hun werkzaamheden. “Alles bij één partij – voor ons een omvangrijk maar verder regulier project”, maakt projectleider Thomas Jacobsen duidelijk. “Er zaten geen lastige aspecten aan.”

Samenwerken aan de beste kozijnprojecten Van plan tot realisatie

De te gebruiken materialen werden twee keer per week aangeleverd en opgeslagen in containers, vertelt hij. Een voordeel daarbij was dat de meeste woningen onbewoond waren, doordat de bewoners tijdelijk in wisselwoningen werden ondergebracht. “Daardoor konden we een bepaalde werkvolgorde aanhouden. Die hebben we alleen zo nu en dan, bij bepaalde woningen aangepast omdat die huizen wél bewoond bleven. Daar hebben we eerst de gevel aan de voorzijde en vervolgens die aan de achterzijde gedaan, waar we dat daarvoor tegelijk deden. Met die aanpak konden we de overlast voor de bewoners beperkt houden.”

WWW.DEKKERKOZIJNPROJECTEN.NL • NOORDELOOS | 97

AMSTERDAM | La Reine

Tekst | Henk Geist Beeld | Rappange & Partners Architecten b.v

La Reine, luxe appartementen in voormalig ziekenhuis Het voormalig Luthers Diaconessen ziekenhuis aan de rand van het Vondelpark in Amsterdam begint aan een nieuw leven als luxe appartementengebouw. De restauratie en nieuwbouw gebeurt met respect voor de monumentale uitstraling van het statige woongebouw, dat nu als La Reine aan een volgende levensfase begint. Sinds 2011 is Linden Groep de eigenaar van het pand Koninginneweg 1, dat stamt uit 1894. “Linden Groep is specialist in herontwikkeling van bestaand onroerend goed en complexe binnenstedelijke gebieden”, zegt John Verkoeyen, projectontwikkelaar bij Linden Groep. “Nieuwe bestemmingen voor beeldbepalende, stedelijke locaties in Amsterdam en overig Noord-Holland worden met vakmanschap en creativiteit gezocht. Vaak betreft dit herbestemmen een serie monumentale grachtenpanden, maar even goed kan het gaan om een in onbruik geraakt industrieterrein, een oud ziekenhuis of een voormalige fabriek. Ieder project stelt zijn eigen eisen, met eigen mogelijkheden en beperkingen. Dit is de reden waarom Linden Groep onafhankelijk opereert en ervan overtuigd is dat ieder project ook zijn eigen vormgevers verdient. Architecten, stedenbouwkundigen, adviseurs en aannemers worden voor iedere locatie apart gezocht.”

AUTHENTIEKE DETAILS Voor het pand aan de Koninginneweg heeft Linden Groep Rappange & Partners aangesteld voor de begeleiding van het project. Na het vertrek van het ziekenhuis eind jaren tachtig deed het complex gedeeltelijk dienst als stadsdeelkantoor voor het toenmalige stadsdeel Zuid. “Menig Amsterdammer is hier dan ook geboren of getrouwd”, stelt Arjan Linnekamp, architect bij Rappange & Partners. Het pand bestaat uit een middengedeelte met aan weerszijden een vleugel. Het kende de hoofdopzet van een ziekenhuis, met een centraal hoofdtrap-

98 |

penhuis en gangen in het midden van de vleugels met aan weerszijden zalen. Linnekamp: “In de loop der jaren is er zowel aan het interieur als aan het exterieur veel gewijzigd, maar er waren nog authentieke onderdelen aanwezig die zijn behouden, zoals de gedecoreerde houten balustrades in het trappenhuis en de glas-in-loodramen.” Afgezien daarvan is het pand ingrijpend aangepakt. Zo zijn de middengangen verwijderd en de dragende muren vervangen door een constructie van stalen kolommen, waardoor de appartementen zich uitstrekken over de volle breedte van de verdiepingen.

PARKEERKELDER Het middengedeelte is geheel gesloopt. Dat bood de mogelijkheid om een parkeerkelder te maken met een diepte van zes meter. De parkeervoorziening bestaat uit halfautomatische computergestuurde installatie over drie lagen. De parkeergarage telt twintig plekken en er zijn nog twee inpandige garages. De sloop van het middengedeelte was gezien de zeer beperkte omvang van de bouwplaats nog een lastige opgave, stelt projectleider Henny van Snek van Jurriëns Midden B.V. uit Utrecht dat verantwoordelijk is voor de uitvoering van het project. “Na de sloop hebben we met stalen damwanden een bouwput voor de parkeerkelder gemaakt. De damwanden die tegen de twee bestaande vleugels zijn geplaatst, hebben we laten zitten; de andere zijn later weer verwijderd. Het nieuwe bouwdeel is gefundeerd op geschroefde stalen buispalen met groutinjectie om de overlast voor omwonenden te beperken, want we zitten hier midden in een woonwijk in Oud Zuid. Er was rond het gebouw ook te weinig ruimte om een

AMSTERDAM | La Reine

Projectinfo NIEUWE STALEN DRAAGCONSTRUCTIE VOOR MONUMENTAAL PAND Voor het project La Reine heeft Vic Obdam Staalbouw BV de inpandige dragende hoofdconstructie geleverd en gemonteerd. Om ruime appartementen mogelijk te maken, zijn de dragende binnenmuren van het voormalige ziekenhuis gesloopt en is deze rol overgenomen door een stalen constructie, waarvoor Vic Obdam Staalbouw BV in totaal zo’n 130 ton staal heeft toegepast. Het staalbedrijf heeft bovendien een bijdrage geleverd aan het opzetten van het gehele pand in een BIM-omgeving. Bij de sloop van het middelste bouwdeel bleef alleen nog de monumentale buitengevel overeind. Door Vic Obdam Staalbouw BV is een stutconstructie geplaatst die deze gevel overeind moest houden. Deze constructie is later onderdeel geworden van de permanente constructie van het vernieuwde bouwdeel. Daarnaast heeft Vic Obdam Staalbouw BV alle (Franse) balkons en sierhekken geleverd en gemonteerd die door de architect aan het pand zijn toegevoegd. uitgebreide bouwplaats in te richten. Daarom hebben we zoveel mogelijk met just-in-time leveringen gewerkt om het project uitgevoerd te krijgen.”

CASCO La Reine krijgt elf appartementen met ruime terrassen, de appartementen variëren in grootte tussen de 170 en 400 vierkante meter en bevinden zich in het hoogste segment. De appartementen worden casco opgeleverd en zijn inmiddels allemaal verkocht. Linnekamp: “Op de bestaande houten vloeren zijn zwevende dekvloeren met vloerverwarming aangebracht en de gevels zijn aan de binnenzijde nageïsoleerd met dubbele voorzetwanden.” Het pand heeft een aantal nieuwe toevoegingen in stijl gekregen. Zo is bij één van de vleugels het dak van twee verdiepingen verwijderd, daarvoor in de plaats kwam een extra opgemetselde verdieping met weer een schuine kap. Op dat dak is nog een bijzondere tuinkamer geplaatst. Aan de buitengevels zijn diverse gemetselde en houten vakwerk veranda’s met balustrades toegevoegd, evenals op sommige plekken stalen balkons. Linnekamp: “Voor de nieuwe toevoegingen hebben we dezelfde architectonische vormentaal toegepast als in de omgeving. Daarnaast zijn bijvoorbeeld ook de spiegelstukken boven de ramen door ons gerestaureerd. We hebben gekozen voor hele verfijnde zonwering, die niet storend uit de monumentale gevel steekt.” Dat de appartementen casco worden opgeleverd, betekende voor Rappange ook een extra uitdaging. Linnekamp: “We moesten toen de bouw al begonnen was nog veel mogelijkheden openhouden voor de inrichting. Daardoor konden we bijvoorbeeld de behoefte aan schachtruimte niet voorzien. Gaandeweg leverde iedereen zijn inrichtingsplan in; het was daarna nog een hele lastige puzzel om voorzieningen als standleidingen en keukenkanalen zonder conflicten op elkaar te laten aansluiten.” Rappange zal bij een aantal appartementen ook de afbouw voor zijn rekening nemen. ❚

GELUIDSISOLERENDE VLOEREN Om de bestaande houten vloerconstructies in de luxe en monumentale appartementen van het project La Reine aan te passen aan de gewenste brandwerendheid, draagkracht en geluidsisolatie zijn LEWIS vloeren toegepast. De appartementen behoren tot het absolute topsegment van Nederland; een hoogwaardige geluidsisolatiewaarde van de vloeren was dan ook een ‘must’. Daarom is voor de ontkoppeling van de LEWIS Zwaluwstaartplaten gekozen voor SYLOMER TSS geluidsisolerende oplegstroken. Deze oplegstroken zijn gemaakt van een hoogwaardig polyurethaanschuim dat speciaal is ontwikkeld voor de toepassing in combinatie met LEWIS Zwaluwstaartplaten. Door de uitstekende elastische eigenschappen wordt de trillingsbron ontkoppeld van zijn omgeving en worden contactgeluiden en trillingen optimaal gedempt. Om een behaaglijk en gezond binnenklimaat te creëren, is in de geluidsisolerende LEWIS vloeren ook vloerverwarming toegepast. LEWIS vloeren zijn uitermate geschikt om vloerverwarming in te integreren. De leidingen kunnen eenvoudig op de LEWIS Zwaluwstaartplaten worden aangebracht en het rendement van het systeem wordt verhoogd omdat de geleiding van de metalen zwaluwstaartplaat zorgt voor een optimale warmtespreiding in de dunne lichte LEWIS vloer. De LEWIS vloeren zijn gemonteerd en afgewerkt door Vloerenbedrijf Ben van den Heuvel.

| 99

Duurzame vloeroplossingen voor nieuwbouw en renovatie

Bouwen begint met staal Vic Obdam Staalbouw BV is een staalbouwbedrijf gevestigd in het gelijknamige Obdam in de kop van NoordHolland. Gespecialiseerd in het ontwerpen, produceren, conserveren en monteren van staalconstructies gericht op zowel renovatie, utiliteitsbouw en alles daar tussenin. Bij een samenwerking wordt Vic Obdam Staalbouw BV uw partner tijdens het gehele bouwproces. De wensen vanuit opdrachtgever, architect en constructeur worden vertaald naar een op maat gemaakte staalconstructie. Hiertoe wordt gebruik gemaakt van Tekla Structures. Met Tekla en onze jarenlange ervaring in het werken met verschillende 3D software systemen kunnen wij u ondersteunen bij het realiseren van uw BIM projecten. Vic Obdam Staalbouw BV is in het bezit van een VCA* certificaat en heeft het fabrieksprocesbeheersingsysteem (FPCsysteem) gecertificeerd volgens de eisen gesteld in NEN-EN1090-1. Hiermee kan Vic Obdam Staalbouw BV het eindproduct voorzien van CE certificaat tot en met uitvoeringklasse (executie klasse) 3 .

LEWIS Zwaluwstaartplaten

® ®

Vic Obdam Staalbouw BV Braken 14 1713 GC Obdam

HODY Trapeziumplaten

MAX 4 Wapeningsplaten

Voor productinformatie: www.reppel.nl

Reppel b.v. Bouwspecialiteiten Pieter Zeemanweg 107 Postbus 102 3300 AC Dordrecht Tel.: +31 (0)78 617 44 00 Fax: +31 (0)78 617 10 06 www.reppel.nl

tel. 0226 453044 info@vicobdam.nl

www.vicobdam.nl

728026_Vic Obdam Staalbouw BV.indd 1

08-12-15 10:19



 

Aannemers- en Metselbedrijf Ben Kuijer b.v. is een gespecialiseerd metselbedrijf voor nieuwbouw en verbouw van woningen en bedrijfspanden. Wij werken met vakbekwame mensen, met name metselaars, steigerbouwers, lijmers en opperlieden, die hun mannetje kunnen staan als het aankomt op goed en vakkundig bouwen. over ons Metselbedrijf Ben KuijerHet bedrijf bestaat sinds 1989 en is gestart door Ben en Mariska Kuijer, in 2003 is het bedrijf overgenomen door hun zoon Patrick Kuijer. Toentertijd is er gestart met 14 medewerkers inmiddels heeft het bedrijf 19 medewerkers, veel eerste medewerkers van het bedrijf zijn nog steeds werkzaam, vanuit Utrecht, Amersfoort en omgeving, bij Metselbedrijf Ben Kuijer. Het verloop is dus erg gering. Logo kleding Hees.xls

Schoutenkampweg 29 3768 AA Soest T: 035-6012800 F: 035-6027315 M: 06-22452360

www.benkuijer.nl

733133_Ben Kuijper.indd 1

09-12-15 15:17

AMSTERDAM | La Reine

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP EN BOUWMANAGEMENT UITVOERING GELUID/BOUWFYSICA CONSTRUCTIE INSTALLATIEADVIES BOUWAANVRAAG BOUWPERIODE

Projectinfo Linden Groep, Amsterdam Rappange & Partners Architecten, Amsterdam Jurriens Bouw, Utrecht Peutz, Zoetermeer Van Rossum, Amsterdam Booms & Kuipers, Alkmaar BBHD Architecten, Alkmaar februari 2015 – voorjaar 2016

METSELWERK IN AMSTERDAMSE STIJL Voor het appartementencomplex La Reine heeft aannemers- en metselbedrijf Ben Kuijer b.v. het complete gevelmetselwerk verzorgd. Hierbij gaat het zowel om het opmetselen van de gevel van het nieuwe bouwdeel als om de restauratie van de gevels die zijn behouden. Voor het metselwerk in Amsterdamse stijl is een gebakken restauratiesteen toegepast met een dunne, vlakke en lichte voeg. Het ging bij dit project om een ambachtelijke aanpak waarbij onder meer bogen en togen zijn aangebracht, die veel maatvoering, vakmanschap en zaagwerk vroegen. Naast restauratiewerk en nieuwbouw voert het familiebedrijf, dat werkt met vakbekwame metselaars, steigerbouwers, lijmers en opperlieden, ook bijzondere projecten uit zoals het metselwerk voor een molen, tunnels, moskeeën, zwembaden en tuinmuren. Directeur Patrick Kuijer: “We metselen als metselbedrijf uiteraard elke stenen muur die men maar kan bedenken. Met onze 27 jaar ervaring is geen klus ons te klein en geen uitdaging te groot.”

LA REINE, Amsterdam

KEUR AAN STUCWERK Het project La Reine was voor stukadoorsbedrijf Antonisse een redelijk groot project. Door de goede samenwerking met Jurriëns Bouw is het werk vlot verlopen.

Jurriëns Bouw, Utrecht gerealiseerd met constructie adviezen op maat

iKAABEE B.V. www.ikaabee.nl E: info@ikaabee.nl Telefoon 035 60 90 444 Postbus 62 3760 AB Soest

Raadgevende ingenieurs | Constructief maatwerk | Innovatie in materialen Informatie beheersing | Bim / Lean principes | Klantgericht ontwerp Advies / 2e opinion 3D modelleren

In de kelder, waar alle bergingen zijn gerealiseerd, is het stucwerk uitgevoerd met een cementproduct van Knauf. De wanden zijn vlak gezet met LFP 235 en daarna afgeschuurd met HP 250. Er is zo snel mogelijk een start gemaakt met het hoofdtrappenhuis, waardoor de rest van het bouwpersoneel zo min mogelijk last had van de steigers. Het hoofdtrappenhuis is vlak gezet met MP 75. Al het raapwerk, uitgevoerd met LFP 235 en MP 75, is aangebracht met de spuitmachine. Er is veel materiaal verwerkt, dat niet met de hand is uit te voeren. Familiebedrijf Antonisse is van alle markten thuis. Van pleisterwerk en raapwerk tot schuurwerk, lijsten en ornamenten, Spachtelputz, klassieke plafondplinten of buitengevels, zowel in bestaande woningen als bij nieuwbouw. In dit project zijn de meeste werkzaamheden uitgevoerd door de broers Mark en Stefan, samen met hun vader Rinus.

| 101

AMSTERDAM | Studentenwoningen Jacques Veltmanstraat

Tekst | Scripturum, Marjoleine Meppelink Beeld | Vastbouw Oost BV

Realisatie 419 studentenwoningen in Amsterdam

‘Veiligheid en esthetiek gaan hand in hand’

Aan de rand van de binnenstad van Amsterdam wordt momenteel hard gewerkt aan de bouw van een moderne studentenhuisvesting. Het complex, dat bestaat uit 419 zelfstandige studentenwoningen (waarvan 62 tweekamerstudio’s) en diverse algemene voorzieningen, is gelegen aan de Jacques Veltmanstraat en wordt rijkelijk omringd door water. Met de tram, metro en trein binnen handbereik biedt het gebouw alles wat een student zich wensen kan. Projectontwikkelaar NewCon Vastgoed heeft voor dit project de handen ineengeslagen met toekomstig eigenaar DUWO (Delft Universiteit Wonen), die het gebouw gaat exploiteren. Na het eerste idee is het initiatief verder uitontwikkeld in een bouwteam waarbij hoofdaannemer Vastbouw Oost uit Rijssen zorg draagt voor het bouwproces.

TOEKOMSTGERICHT Bij de ontwikkeling van het gebouw is ook rekening gehouden met eventuele mogelijkheden voor de toekomst. Zo kunnen de studentenwoningen op de begane grond, door hun aangepaste hoogte, op termijn worden ingezet als commerciële ruimtes. Ook kunnen de woningscheidende wanden verwijderd worden om van twee appartementen één groot appartement te maken.

GEMEENSCHAPPELIJKE RUIMTES Doordat het gebouw in een U-vorm om de grote binnenruimte heen gevouwen is, wordt niet alleen de omliggende ruimte van het complex optimaal benut, maar wordt ook een plek gecreëerd die

102 |

studenten met elkaar kunnen delen. Die gemeenschappelijkheid komt ook aan de buitenzijde van het gebouw tot uiting. Zo zal er aan het water een

ruimte voor de studenten worden ingericht waar ze kunnen barbecueën en chillen onder het genot van een prachtig uitzicht.

AMSTERDAM | Studentenwoningen Jacques Veltmanstraat

VOORBEREIDINGSTRAJECT Voorafgaand aan de bouwwerkzaamheden heeft een intensief voorbereidingstraject van ruim 1,5 jaar plaatsgevonden. Alvorens de grond bouwrijp kon worden verklaard, was een sanering van de vervuilde bodem noodzakelijk. Ook was het oorspronkelijke terrein opgedeeld in diverse kavels met ieder een eigen erfpachtregeling. “Het samenbrengen van deze kavels bracht een nieuw erfpacht met zich mee wat ons de nodige tijd heeft gekost”, aldus Peter van den Boogaard, directeur bij NewCon Vastgoed. Na het voorbereidingstraject zijn de bouwwerkzaamheden in januari 2015 van start gegaan. Henk Bregman, projectleider bij Vastbouw, vertelt: “Om te voorkomen dat er schade zou worden toegebracht aan de jaren ’50 woningen aan de overkant van de straat hebben wij ervoor gekozen om qua fundatie vibropalen toe te passen. Middels de gietbouwmethode zijn de twee gebouwen, die bestaan uit vier en zeven verdiepingen, daarna in snel tempo de hoogte ingegaan.”

CLICKBRICK Na het aanbrengen van sluitgevende HSB-elementen zijn de gebouwen vervolgens aangekleed met een ‘buitenjasje’ van ClickBrick bakstenen. “Dit unieke stapelsysteem heeft diverse voordelen. Zo zijn de bakstenen niet alleen opnieuw te gebruiken, ›

Projectinfo FLEXIBELE BOUW VAN DUURZAME GEVEL Voor de 419 studentenwoningen aan de Jacques Veltmanstraat in Amsterdam levert Daas Baksteen de buitengevel. Gekozen is voor het Daas ClickBrick droogstapelsysteem dat vanwege zijn vele voordelen voldoet aan het Programma van Eisen, gesteld vanuit de opdrachtgever. Arie van Zadelhoff, commercieel directeur bij Daas Baksteen, vertelt: “Allereerst is het ClickBrick systeem Cradle to Cradle Silver gecertificeerd en geheel demontabel. Omdat het een droogstapelsysteem is, biedt het als voordeel dat er flexibel mee gebouwd kan worden, met weinig afval op de bouwplaats. De gevel kent geen voegen en heeft een monolithische uitstraling, vrij van smet en uitslag. Het stapelen van de ClickBrick stenen is verder seizoensonafhankelijk en kan bij ieder weertype, zowel vorst als regen, doorgang vinden.” Retourgarantie Naast de vele voordelen die het systeem te bieden heeft, geeft Daas Baksteen ook een retourgarantie op de aangekochte ClickBrick stenen. “Wanneer er bijvoorbeeld wijzigingen aangebracht worden in het gebouw waardoor één of meerdere gevels moeten worden afgestapeld, staan wij garant dat wij de stenen retour halen. Ook zorgen we voor een nieuwe bestemming in een volgend project.” Dit gedachtegoed wordt de komende weken in praktijk gebracht bij school de Rots en Het Schip in Enschede. Duurzaamheid De retourgarantie sluit goed aan op het begrip duurzaamheid dat bij Daas Baksteen centraal staat. “Wij beschikken over het grootste solarpark in Nederland, van maar liefst acht hectare. Praktische duurzaamheid staat bij ons dus hoog in het vaandel. Wij praten niet alleen over duurzaamheid, maar brengen het ook écht in de praktijk. Wij vinden het belangrijk om maatwerk te bieden en projectgericht te werken, in goed overleg met de opdrachtgever en architect. Niet alleen in de voorbereidingsfase, maar ook tijdens de uitvoering. Door onze hoge mate van betrokkenheid voelen wij ons co-maker en hebben wij ook de neiging om te zeggen: dat project is van ‘ons’”, aldus Van Zadelhoff.

| 103

ClickBrick de makkelijkste steen voor het mooiste gevelbeeld ÂŽ

Bij het Daas ClickBrick-systeem worden stenen droog gestapeld voor een esthetisch uniek effect. Maar ClickBrick is meer. Het toppunt van duurzaam bouwen: levering met retourgarantie onderstreept het C2C-principe. Niet voor niets is Daas Baksteen de eerste EPEA gecertiďŹ ceerde keramische gevelspecialist.

Project appartementen, Venlo Valley, Papendorp te Utrecht. Bedrijfspand Crative

Project Stadsvelde, Enschede

Kohnstammschool, Marislaan, Utrecht. Project Wartburg College, Dordrecht Kantoorvilla The Human Network, Orteliuslaan 855, Papendorp te Utrecht.

daas baksteen walls of fame www.daasbaksteen.nl

Postbus 12, 7038 ZG Zeddam, Tel. (0314) 65 16 44, E-mail: info@daasbaksteen.nl

AMSTERDAM | Studentenwoningen Jacques Veltmanstraat

maar kunnen ze op ieder gewenst moment, ongeacht de weersomstandigheden, geplaatst worden. Tevens komt de kwalitatief hoogwaardige uitstraling van de ClickBrick stenen het gevelbeeld ten goede.”

Naast het esthetische aspect speelt ook de veiligheid van het gebouw een belangrijke rol. De verplichte doorvalbeveiliging is bijvoorbeeld verwerkt in de moderne witte kaders die voor de ramen geplaatst zijn en daarmee tevens dienst doen als ornament.

“Ook de schakering in lichte en donkere gevelstenen geeft het gebouw een speels effect en verkleint de kans op graffiti”, aldus Wouter Butzelaar, architect bij Butzelaar CS Architecten. “Zo gaan veiligheid en esthetiek hand in hand.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP CONSTRUCTIES INSTALLATIES UITVOERING BOUWPERIODE

NewCon Vastgoed BV Butzelaar CS Architecten JVZ Raadgevend Ingenieursburo Traject Adviseurs en Managers Vastbouw Oost BV januari 2015 – juni 2016

Projectinfo GOED INGESPEELDE PLOEG De 419 studentenwoningen aan de Jacques Veltmanstraat in Amsterdam worden door Donec Afbouw voorzien van wanden en plafonds. Het gaat om standaardproducten, geeft directeur Gerhard ten Bokkel aan, al zijn de plafonds iets aangepast aan de functie in het gebouw. “In de gangen hebben ze een iets lagere absorptie, in de algemene ruimtes een iets hogere absorptie.” Het is voor Donec een regulier werk, vertelt hij. De grootste uitdaging is de tijdsdruk. “We moeten veel werk in relatief korte tijd uitvoeren. In juni zijn we begonnen en in januari al moeten we opleveren.” De samenwerking met de andere partijen verloopt uitstekend, merkt Ten Bokkel op. “In het begin is het even aan elkaar wennen, maar dat was vrij snel gebeurd. We werken bovendien met een goed ingespeelde ploeg. Dat is bij dit soort projecten belangrijk. Als naast zorgvuldigheid ook een hoge snelheid van werken wordt gevraagd, mag het nergens stokken.”

DUURZAAM BETON Bij de bouw van de studentenwoningen aan de Jacques Veltmanstraat in Amsterdam wordt op verzoek van de opdrachtgever duurzaam beton toegepast. Het verduurzamen van beton is iets waar al sinds 2008 aan wordt gewerkt en waarvoor in 2012 een keurmerk werd toegekend, vertelt directeur Ron Peters namens branchevereniging VOBN, de Vereniging van Ondernemingen van Betonmortelfabrikanten in Nederland, waarbij 120 betoncentrales zijn aangesloten. “We hebben ons zelf bepaalde ambities op dat vlak gesteld, maar willen uiteraard ook inspelen op wensen van opdrachtgevers en op de veranderende regelgeving”, aldus Peters. Bij dat traject wordt volgens hem op allerlei manieren gekeken hoe er duurzamer met beton kan worden omgegaan. “Je kunt bij dat verduurzamen onder andere denken aan het gebruiken van secundaire, gerecyclede materialen bij het productieproces. Of het gebruikmaken van restwater als aanmaakwater.” Volgens Peters kan er bij het verduurzamen van beton nog heel wat winst worden behaald. Bij de productie, maar ook in de keten. “We zien een groeiend besef, maar het kan nog veel beter; zeker gezien de ambities die er op het vlak van duurzaamheid bestaan. Het project aan de Jacques Veltmanstraat is een goed voorbeeld van een opdrachtgever die ook daadwerkelijk invulling geeft aan die ambities.”

| 105

DRACHTEN | Robijnekamp

Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Schutte bouw & ontwikkeling

Herstructurering Robijnekamp Drachten

Conceptuele sloop/nieuwbouw met sociale doelstelling De herstructurering van de wijk Robijnekamp in Drachten heeft diverse uitdagende kenmerken. Woningcorporatie Accolade heeft het in een ontwerpstudie van KAW uitgewerkte plan aanbesteed op basis van Design & Build in een UAV-gc-contractvorm; de aanbieders werd onder meer gevraagd het bouwsysteem te bepalen en daarbij innovatieve oplossingen aan te dragen. Schutte bouw & ontwikkeling scoorde op alle onderdelen – product, proces en prijs – het best en voert de sloop en nieuwbouw in drie fasen uit. De gekozen contractvorm houdt in dat Schutte bouw & ontwikkeling eindverantwoordelijk is voor zowel het ontwerp als de algehele uitvoering (bouwkundig, installatietechnisch en terreininrichting). De opdracht omvat de sloop van 92 huurwoningen uit de jaren vijftig en het realiseren van tachtig woningen (62 huur/18 koop) in vier typen: compacte, levensloopbestendige en middelgrote rijwoningen en grote woningen. Projectleider Rob van de Keuken: “Fase 1 betrof de nieuwbouw van 22 huurwoningen en is gerealiseerd in veertien weken. Fase 2 omvat de realisatie van veertig huurwoningen, die medio december 2015 worden opgeleverd. Fase 3 ten slotte omvat de bouw van achttien koopwoningen – optioneel uit te voeren als nul-op-de-meter-woning. Voor de realisatie staat circa veertien weken gepland.” Onderscheidend is onder meer

106 |

de doorlooptijd van de tweede fase: de doelstelling is om alle veertig woningen binnen honderd dagen te realiseren.

LEEFID-CONCEPT Het feit dat Schutte bouw & ontwikkeling een conceptuele bouwer is, speelt daarin een belangrijke rol, aldus Van de Keuken. “Wij beschikken over het predicaat Excellent Concept; dat waarborgt dat het betrokken concept ook daadwerkelijk wordt waargemaakt. Mede door de toepassing van ons leefiD-concept en een lean-planning, kunnen wij de korte doorlooptijd en een vaste opleverdatum garanderen. leefiD is geheel ontwikkeld in BIM en onze procesvoering is hierop volledig aangepast. Hierdoor zijn wij in staat volledig ketengeïntegreerd te

DRACHTEN | Robijnekamp

werken, kennis optimaal te delen, faalkosten te verlagen en sneller, kwalitatief hoogstaand en goedkoper te bouwen. Door te werken met vaste co-makers kennen wij een efficiënte voorbereiding en een gestroomlijnd uitvoeringsproces. Het gebruik van een prefab betoncasco en prefab dakkap draagt eveneens bij aan de korte doorlooptijd.”

‘50% BOUWTIJDREDUCTIE’ Een ander bijzonder kenmerk is dat vijf van de veertig huurwoningen als nulop-de-meter-woning worden uitgevoerd. De koopwoningen van fase 3 kunnen – net als de nul-op-de-meter huurwoningen – optioneel worden voorzien van onder andere extra isolatie, tripleglas, een warmtepomp, vloerverwarming en zonnepanelen. De veertig woningen van fase 2 worden in het kader van de korte doorlooptijd in een dubbele bouwstroom gerealiseerd. Van de Keuken: “Wij gaan de genoemde doelstelling halen. Sterker nog: de doorlooptijd van deze fase bedraagt niet honderd, maar 97 dagen. Wij hebben de uitvoeringstijd met maar liefst vijftig procent ingekort ten opzichte van een traditioneel bouwsysteem.” ❚

“Project Robijnekamp is één van de onderdelen van de totale herstructurering van de wijk Noord Oost. Deze wijk had een slechte naam. Door de sloop komen minder woningen terug en zijn bepaalde bewoners vertrokken. Verkoop van een deel van de woningen trekt een andere doelgroep aan. Het gaat hier in dit project dus niet alleen om vervanging van de woningen, maar ook om verbetering van de wijksamenstelling”, aldus Dienke Slatman, ontwikkelaar vastgoed bij Accolade.

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Accolade ONTWERP KAW (gebiedsplan), Van Manen en Zwart (woningen) UITVOERING Schutte bouw & ontwikkeling BOUWPERIODE fase 1: 14 weken, fase 2: 97 dagen, fase 3: 14 weken

EEN BUNDELING VAN

VAN TECHNIEK

Projectinfo ‘OPTIMALE SAMENWERKING’ Voor het project ‘herstructurering De Pauw in Drachten’ verzorgen de installatiebedrijven die onder Van der Sluis Technische Bedrijven vallen, alle technische installaties.

Bezoekadres: Kamperzeedijk 107 8281 PD Genemuiden

INSTALLATIE TECHNIEK

Postadres: Kamperzeedijk 57 8281 PB Genemuiden

Van der Sluis Technische Bedrijven heeft alles in huis om zich een totaalinstallateur te mogen noemen.

T: 038 - 344 65 55 E: info@vd-sluis.nl W: www.vd-sluis.nl

Deskundigheid, een zeer brede ervaring en een no-nonsense mentaliteit garanderen dat al uw installatieactiviteiten bij ons in zeer goede handen zijn.

VDS_adv_95x130_06_2015_WT.indd 1

30-06-15 11:14

Van der Sluis Technische Bedrijven heeft alles in huis om zich een totaalinstallateur te mogen noemen. Onder de namen Verwarmingssluis, Loodsluis en Electrasluis heeft het bedrijf zich de afgelopen tientallen jaren gespecialiseerd in verwarmings-, loodgieters en elektrotechnische installaties voor met name de woningen utiliteitsbouw. “Met Van der Sluis Technische Bedrijven profiteert u van de geïntegreerde werkwijze van drie gerenommeerde installatiebedrijven. Deskundigheid, een zeer brede ervaring en een no-nonsense mentaliteit garanderen dat al uw installatieactiviteiten bij ons in zeer goede handen zijn”, vertelt René van der Sluis. “Wij zien onszelf als een pionier op het gebied van BIM. De BIM-gedachte en het besef van de voordelen van een integrale benadering leefden bij ons namelijk al vroeg; zelfs al voordat het concept BIM überhaupt bedacht was.”

| 107

UTRECHT | Neudeflat

Tekst | Patricia van der Beek Beeld | De Nieuwe Norm

REVITALISEREN IN DE GEEST VAN MAASKANT Na zestig jaar trouwe dienst staat de Neudeflat in de steigers. Het markante Maaskant-gebouw aan het Utrechtse Neudeplein ondergaat een flinke revitalisatie, waarbij de signatuur van zijn oorspronkelijke ontwerper herkenbaar blijft. De revitalisatie van de Neudeflat is een initiatief van De Nieuwe Norm, onderdeel van Aan de Stegge Verenigde Bedrijven (ASVB). “Transformaties en herbestemmingen zijn ons specialisme”, zegt Michel Schipper, directeur van De Nieuwe Norm. “Vanuit dit specialisme houden we de Neudeflat al langer in de gaten. Het is een landmark en eyecatcher in de Utrechtse binnenstad en bovendien een gebouw van architect Hugh Maaskant. Dat moet behouden blijven. We zagen goede kansen in de locatie en het aantal vierkante meters van het kantoorgebouw voor het realiseren van een woonfunctie.”

HET JUISTE MOMENT “Die nieuwe invulling was nodig”, vervolgt Schipper. “Het gebouw was in zestig jaar tijd behoorlijk verouderd en voldeed niet meer aan de marktbehoefte. Toen het stadskantoor eruit ging, wisten we: dit is het juiste moment. We namen contact op met de makelaar en in februari 2014 tekenden we de koopovereenkomst.” Terwijl de definitieve handtekening nog even op zich liet wachten, ging De Nieuwe Norm van start. Samen met de architect werd een vlekkenplan opgesteld; met Syntrus Achmea werd overeengekomen dat zij de 88 nog te realiseren appartementen overnamen.

HET NIEUWE WONEN Schipper vervolgt: “Met A3 Architecten gingen we op zoek naar de signatuur van Maaskant, om mee te nemen in het nieuwe ontwerp. Kenmerkend voor dit gebouw zijn de unieke driehoekige vorm en de kleurstellingen: donkere kozijnen en rondom het gebouw een lichtgrijze bandstructuur.”

'We zagen goede kansen in de locatie en het aantal vierkante meters van het kantoorgebouw' LOGISTIEK HOOGSTANDJE Het woonprogramma is uitgewerkt conform het nieuwe wonen. Dit komt tot uiting in privé buitenruimten in de vorm van een loggia of balkon, een hoogwaardige afwerking en optimaal comfort. “Uitdaging in de ontwerpfase was de constructieve buitenschil van het gebouw. Bij bouwkundige ingrepen, bijvoorbeeld een nieuw trappenhuis, moeten we hier rekening mee houden middels extra ondersteuning en wapening. Over de bestaande constructie is overigens weinig bekend. We hebben alles opnieuw onderzocht en meten het gebouw volledig in, alvorens we aan de slag kunnen.”

108 |

De Nieuwe Norm stript de binnenen buitenzijde van de Neudeflat en bouwt het van daaruit weer op. Schipper: “Momenteel staat het gebouw tot de negende verdieping in de steigers en zijn we aan het inmeten. Zodra de steiger op hoogte is, starten de sloopwerkzaamheden. Daarna voorzien we de gevel, van boven naar beneden, van nieuwe kozijnen en gevelbekleding. Ook nemen we de binnenzijde mee.” De bouw wordt volgens Schipper vooral een logistiek hoogstandje: “De bouwruimte is zeer beperkt en vanwege de gewelven in de Utrechtse binnenstad mogen er geen grote vrachtwagens

UTRECHT | Neudeflat

rijden. Alles valt of staat dus met een goede afstemming. Met de betrokken partijen werken we daarom volgens de lean-methode en de aanvoer van materialen moet just-in-time gebeuren. Ook zal er twee keer per week een bouwkraan staan, waarvan het gebruik eveneens goed gecoördineerd moet worden. Als alles volgens plan verloopt, leveren we in het vierde kwartaal van 2016 op.” ❚

Bouwinfo

Projectinfo WERKZAAMHEDEN OP ELKAAR AFSTEMMEN De werkzaamheden aan het Neudeflat in Utrecht beginnen in januari. Voor Bevico ging daar een uitgebreide engineeringsperiode aan vooraf, legt verkoopleider Job Doornbosch uit. “Wij ontwerpen en realiseren de installatie ten behoeve van de ventilatie in dit toekomstig woongebouw. Dat is een van onze specialiteiten; als onderdeel van de Pronk Groep beschikken we echter over een heel breed pakket en kunnen vrijwel aan alles op het gebied van het binnenmilieu invulling geven.”

ONTWIKKELING EN UITVOERING De Nieuwe Norm, Rotterdam ARCHITECT A3 architecten, Rotterdam DIRECTIEVOERING draaijer+partners bv, Groningen CONSTRUCTEURI Md Raadgevende Ingenieurs, Rotterdam

INTALLATIEADVISEUR J. van Toorenburg BV, Den Haag

INSTALLATIES ME Installatie Groep BV (E), Bevico B.V., Barendrecht (MV), Spijker Klimaatservice B.V., Den Haag (loodgieterswerk + CV)

OVERIGE ADVISEURS

In de voorbereidingsfase werd onder meer gekeken hoe Bevico en de bedrijven verantwoordelijk voor de E en W-installaties bepaalde werkzaamheden op elkaar konden afstemmen. “Dat betekent kijken naar mogelijke knelpunten en gezamenlijk komen tot een oplossing.” Lastig aspect noemt hij de transformatie van werk- naar woonomgeving. “Het is bovendien een relatief hoog gebouw. Dat vraagt om een specifieke benadering. Dat we daarnaast in het centrum van Utrecht aan de slag gaan, vraagt ook op logistiek gebied nog wel wat denkwerk.”

EGM, Dordrecht, Nebest, Groot-Ammers

BOUWPERIODE

“Leuk detail van dit project is dat wij gezamenlijk met onze leverancier R-vent Group de enginering van de installatie hebben gemaakt. Door de gedetailleerde voorbereiding kan straks geclusterd en per fase worden aangeleverd.”

Oktober 2015 – eind 2016

BOUWSOM

Wat is het effect van schone lucht op uw werkvloer?

€ 6.800.000,-

Voor alle bedrijfsoplossingen, vraag het PronkGroep.

baklijsten-pronkgroepGR.indd 12

Expert in ventilatie- en rookgasoplossingen.

AircoPlan. Aangenaam binnenklimaat binnen handbereik.

25-06-15 13:31

Aangenaam binnenklimaat binnen handbereik.

Kwaliteit in onderhoud van wateren luchtgekoelde systemen.

Elektrotechnische oplossingen die werken.

Alles voor een gezond binnenklimaat onder één dak. PronkGroep is de expert in binnenklimaatoplossingen voor particulieren, woningbouw en bedrijven. Duurzame oplossingen die zorgen voor een gezond en veilig leefklimaat voor iedereen.

Bij PronkGroep nemen we alle zorgen uit handen en lossen vraagstukken op die u heeft op de gebieden van schone lucht, veilige rookgasafvoerinstallaties, airconditioning, klimaatbeheersingsinstallaties en elektrotechniek. Zodat u weer rustig kunt ademen.

Bijdorp-West 82 2992 LC Barendrecht

Haparandaweg 57 1013 BD Amsterdam

Tel: (0180) 642 200 Fax: (0180) 642 201

Handelsweg 5 7461 JJ Rijssen

Weg en Land 7 2661 DC Bergschenhoek

www.pronk-groep.nl info@pronk-groep.nl

| 109

OUDDORP | Punt West Hotel & Beach resort Goeree Overflakkee

Tekst: Liliane Verwoolde, Het tekstbureau

Beeld: Zeelenberg Architectuur

INTIMITEIT EN SERVICE GAAN HAND IN HAND

‘De luxe van vakantieresorts schuilt in de omgeving’

Wie regelmatig in buitenlandse hotels vertoeft, weet dat deze opvallend ruim en riant kunnen zijn. Ze bevinden zich op de meest verleidelijke locaties en aan alles is gedacht. “De gast staat er centraal”, constateert Matthijs Zeelenberg keer op keer. Met dat uitgangspunt ontwikkelt en realiseert hij ‘Punt West’, verscholen in het duingebied tussen de Noordzee en het Grevelingenmeer.

110 |

De omgeving is er uniek. Een Hollandse baai, zilverwit strand en stoere duinbegroeiing. In het duingebied zijn de eerste strandhotelvilla’s al een feit. Als Punt West Hotel & Beach resort Goeree Overflakkee straks wordt opgeleverd, biedt het 67 strandvilla’s, 20 hotelsuites, Beachclub ‘Werelds aan het strand’ met restaurant, een lounge met bar en uiteenlopende ontmoetings- en vergaderruimtes.

Ontwikkelingsmaatschappij, geleerd dat de echte luxe van verblijfslocaties schuilt in de omgeving. Waar gasten moeiteloos kunnen genieten van de omgeving, omdat deze zichtbaar is en hen direct omgeeft, voelen zij zich goed. Spelend met dat idee valt zijn oog op de Nederlandse waterranden. “De meest aantrekkelijke gebieden van Nederland.”

ECHTE LUXE

NIEUWE NATUUR INRICHTEN

Veelvuldig verblijf in het buitenland heeft Matthijs Zeelenberg, directeur van Zeelenberg

Onderzoek wijst echter uit dat er nog maar weinig is gedaan met de waterranden. Zeelen-

berg begrijpt dat. ”Natuurlijk moeten de waterranden behouden blijven en niet worden overruled door dissonante exploitaties. Maar je kunt voor een nieuw te ontwikkelen resort ook – naast de bestaande natuur – een nieuw stuk natuur inrichten.” En dan lijkt het alsof de grote parkeerplaats in Ouddorp – ‘een rotte plek in een mooi natuurgebied’- op hem ligt te wachten. De parkeerplaats wordt gesloopt, het duinlandschap wordt hersteld en Zeelenberg en zijn team bedenken de invulling waarbij de bebouwing volledig opgaat in de natuur.

OUDDORP | Punt West Hotel & Beach resort Goeree Overflak

'De villa’s zijn voorzien van grote overstekken en royale verwarmde terrassen' ÉÉN MET DE OMGEVING

ONGEKENDE SERVICE

Verspreid over het duingebied verrijzen 72 strandvilla’s, opgetrokken met een duurzaam houtskelet. De overige toegepaste materialen zijn overwegend recyclebaar. Sedumdaken zorgen voor een organisch geheel met de omgeving. Hoe nieuw de villa’s ook zijn, na enkele maanden lijkt het al alsof ze er al jaren staan. “Dat idee wordt nog versterkt als de zeewind het hout heeft verzilverd en de beplanting op de daken is volgroeid.” De villa’s zijn steevast voorzien van grote overstekken en royale verwarmde terrassen en bieden van alle kanten een vrijwel onbeperkt uitzicht over het Grevelingenmeer. ‘Luxe’ is hier het synoniem voor ‘natuur’, ‘eenvoud’ en ‘hoge kwaliteit’.

“Op technisch gebied is vandaag alles mogelijk”, vervolgt Zeelenberg. “Ook de kennis van duurzaam bouwen is voorhanden. Het verschil maak je door de omgeving. In ‘De Punt’ verblijft de bezoeker midden in een vrijwel ongerept natuurgebied van 150 hectare. Intimiteit en privacy gaan hier hand in hand met een ongekend hoog serviceniveau. De Grevelingen behoort tot de meest geliefde watersportgebieden van Nederland, de onderwaterwereld is er uniek. En als tegenhanger van al deze weidsheid bieden omliggende plaatsen als Ouddorp, Goedereede, Zierikzee, Middelburg en Veere alles voor een dagje uit. Punt West Hotel & Beach resort Goeree Overflakkee is uniek voor Nederland.” ❚

Bouwinfo OPDRACHT Zeelenberg Ontwikkelingsmaatschappij, Ouddorp

ONTWERP Zeelenberg Architectuur, Ouddorp

UITVOERING Aannemersbedrijf Van den Nieuwendijk, Stellendam

INSTALLATIES Delta Techniek, Numansdorp

INFRA Jaro Grondwerken en Kraanverhuur, Ouddorp

BOUWKOSTEN € 35 miljoen

BOUWPERIODE september 2013 – eind 2015

| 111

www.jarogroup.com

Grondwerken JARO grondwerken is een afdeling die zich met name richt op de uitvoering van infrastructuur en bouw. Meerdere grotere projecten voeren wij compleet uit als hoofdaannemer, zoals Punt-West Hotel & Beachresort te Ouddorp en Strand Resort Ouddorp Duin. Wij voeren ook werken uit in onder aanneming voor onze diverse opdrachtgevers. Jaro onderscheidt zich door snel en efficiĂŤnt in te spelen op de wensen en behoeften van de opdrachtgevers. Tevens bieden wij een goede prijs/kwaliteit verhouding. Kraanverhuur Tevens verhuren wij ook diverse soorten grondverzet en transport materieel, zoals mini, midi, mobiele en rupskranen. Knijperwagens, shofels, rupsdumpers en tractoren met gronddumpers.

ARO J Grondwerken & Kraanverhuur bv

JARO certificering Om de veiligheid en kwaliteit te waarborgen is ons bedrijf VCA** 2008/5.1 en ISO 9001:2008 gecertificeerd. De machines worden jaarlijks door deskundige instanties gekeurd op hun technische veiligheid. Ook zijn wij ERBO Bosschap gecertificeerd. Tevens zijn wij een erkend Fundeon leerbedrijf. Bent u op zoek naar een bedrijf dat beschikt over de juiste certificering voor uw opdracht? Neem dan contact met ons op.

Stoofweg 15, 3253 MA Ouddorp - T (+31) 0187 683 890 - M (+31) 06 5045 1508 - E info@jarogroup.com

OUDDORP | Punt West Hotel & Beach resort Goeree Overflak

Voor de 72 strand- en eilandvilla’s van het Punt-West Hotel & Beachresort heeft Goemaat Glas de complete beglazing geleverd. Daarbij gaat het onder meer om de grote ruiten van de woonkamers. Die ruiten, met een gewicht van 200 kg per stuk, bestaan uit 2 glas lagen met een spouw van 13 mm, waarbij elke glas laag weer is opgebouwd uit twee lagen van 4 mm dik, met daartussen 2 folies. (veiligheidsglas) Gezien het ontwerp van de villa’s met overstekken van 3 meter en meer lag er een uitdaging bij het monteren van de beglazing. Daarbij werd gebruik gemaakt van een kraan met een speciale arm, een evenaar waarbij het hijspunt uit het midden ligt. Voor de villa’s heeft Goemaat Glas ook de hardglazen deuren en wanden voor de badkamers geleverd. Het restaurant van het resort is door Goemaat Glas ook van isolatieglas voorzien. Ook de interieurbeglazing voor twee wijnvitrines is afkomstig van dit bedrijf. kozijnen | serres | zonwering | deuren | schuifpuien | vouwwanden vliesgevels | lichtstraten | glas | kunststof | aluminium | montage

Provincialeweg 14 3252 LR Goedereede t 0187 - 49 26 48 f 0187 - 49 26 53 e info@goemaatglas.nl

goemaatglas.nl

Lid van Glas Branche Organisatie

Projectinfo EEN KEUKEN OP HET STRAND "Een bezoek aan de modelwoning leert onmiddellijk dat er in alle facetten is gekozen voor kwaliteit. Zo ook de keuze voor een Tielemankeuken. We zien een moderne keuken in matte, helderwitte uitvoering. Op bijna organische wijze harmonieert deze met het frisse interieur en het magische buitenleven waar de zon fonkelende lichtjes tovert op het Grevelingenmeer.” “Omkaderd door de deurlijst van de buitendeur vormt het uitzicht een schilderij dat nooit verveelt. De eigenaren van de strandhotelvilla’s kunnen de basisuitvoering van de keuken naar eigen wens verder uitbreiden. De dunne, strakke aanrechtbladen en achterwanden hebben de voor dit stukje Nederland toepasselijke kleurnaam White Storm en zijn gemaakt van het hoogwaardige materiaal Silestone. Aanrecht en achterwanden gaan naadloos over in de witte keukenfronten die zijn voorzien van solide roestvrijstalen greeplijsten. Erg fraai. Wie geen culinaire aspiraties heeft, krijgt ze acuut in deze inspirerende setting. Hobbykoks die in een strandhotelvilla aan de slag gaan, hebben standaard de beschikking over luxe, multifunctionele keukenapparaten van Siemens en Novy. Een in geborsteld chroom uitgevoerde Quooker Fusion brengt het gemak van koud of kokend water. Of een mengeling daarvan."

Foto: Tieleman-keuken geplaatst door eigen vakmensen in Bleiswijk

...kent ontelbare mogelijkheden. Ontdek ook de mogelijkheden die Tieleman Keukens u kan bieden. Van ultramoderne keukens tot koloniale klassieke keukens, van compleet interieur tot uitvoeren van een renovatie. Met alleen maar eigen medewerkers is persoonlijke aandacht en levenslang ontzorgen het credo bij Tieleman Keukens.

“Het kopen van een keuken moet een feest zijn!” Jan Tieleman

TIELEMAN KEUKENS Korendreef 15 3241 AS MIDDELHARNIS BESTE KEUKENWINKEL WUGLY.NL

FINANCIEEL GEZOND GROENE VLAG GRAYDON

BESTE FAMILIEBEDRIJF VAN WEST-NEDERLAND

BESTE ZELFSTANDIGE WINKEL VAN NEDERLAND

WARME DOUCHE TROS RADAR

BESTE KEUKENSPECIALIST VAN NEDERLAND

2012 / 2013 / 2014

2013

2011

2010

2003 / 2004 / 2009

0187 - 602555 www.tieleman.nl

| 113

PIJNACKER | 'T LINT

Tekst | Patricia van der Beek Beeld | Van Mierlo Bouwprojecten B.V.

WONINGEN OP SMAAK

'Binnen het ontwerp hebben de bewoners veel keuzevrijheid'

Nabij het centrum van Pijnacker verrijst een langgerekte strook woningen en appartementen met de toepasselijke naam ‘T LINT. Een project dat vooral bij starters en jonge gezinnen in de smaak valt, niet in de laatste plaats vanwege het efficiënte prefab bouwconcept en de vele keuzemogelijkheden.

‘T LINT is een eigen project van Van Mierlo Bouw en Ontwikkeling, bestaande uit zestien eengezinswoningen, tien sociale koopwoningen en dertig appartementen. Zij worden in drie fasen gebouwd op het voormalig P&R-terrein van het oude stationsgebouw, vlakbij het centrum van Pijnacker.

SMAAK-SESSIE De stedenbouwkundige visie en het architectonisch ontwerp zijn afkomstig van Schippers Architecten uit Den Haag. Kenmerkend voor de

114 |

woningen zijn de brede goten en de betonnen kaders rondom de voordeuren. De zijgevels van de kopwoningen zijn voorzien van smalle, hoge raampartijen die het geheel extra cachet geven. “Binnen het ontwerp hebben de bewoners veel keuzevrijheid”, vertelt projectbegeleider Martijn van Dijk van Van Mierlo. “Tijdens een zogenoemde SMAAK-sessie maakten zij hun voorkeuren kenbaar over onder meer de indeling van de woning, een eventuele uitbouw, dakkapellen en/of een extra dakraam. Ook konden zij kiezen

uit verschillende opleverpakketten, variërend van casco tot sleutelklaar.” De ontwerpen zijn uitgewerkt in 2D en geconstrueerd aan de hand van 3D-modelleersoftware REVIT.

PREFAB CASCO In februari 2015 ging de bouw van de eerste zestien woningen van start. Van Mierlo nam het heiwerk en de fundering op zich. Het casco, bestaande uit prefab wanden in lichtbeton en kanaalplaatvloeren, is geleverd en gemonteerd

PIJNACKER | 'T LINT

Bouwinfo ONTWIKKELAAR ARCHITECT AANNEMER CASCO KANAALPLAATVLOEREN OVERIG PREFABBETON

INSTALLATIES STAAL HEKWERKEN KOZIJNEN

BOUWPERIODE

door Spaansen Bouwsystemen. Dit geldt ook voor de montage van de kozijnen. Roel Groenewegen, assistent projectbegeleider bij Van Mierlo: “Op het casco brachten we de prefab gootconstructies, kappen, pannen, zonnepanelen en het metselwerk aan. De installaties

Van Mierlo Planontwikkeling B.V., Maasdijk Schippers Architecten BNA, Den Haag Van Mierlo Bouwprojecten B.V., Maasdijk Spaansen Bouwsystemen, Winkel VBI, Huissen Granito Betonproducten, Ittervoort (appartementen), Vebo beton, Bunschoten (woningen) Breman, Rotterdam (W), KSO Installaties BV, Alblasserdam (E) Thiekon Constructie BV, Rijen Trahecon BV, Waalwijk Timmerfabriek Jongbloed Winschoten B.V., Winschoten (appartementen), Lambert kozijnen, Oude-Tonge (woningen) fase 1 (16 eengezinswoningen): februari 2015 – oktober 2015 fase 2 (30 appartementen): juni 2015 – medio 2016 fase 3 (10 sociale koopwoningen): augustus 2015 – medio 2016

De bewoners konden ervoor kiezen om extra zonnepanelen te laten plaatsen.”

BEWONERSWEG “Ondanks de snelle cascobouwmethode konden we de woningen pas na de bouwvak afronden”,

'Kenmerkend voor de woningen zijn de brede goten en de betonnen kaders rondom de voordeuren' waren geprefabriceerd en konden we snel in elke woning uitrollen.” Van Dijk voegt toe: “Elke woning is standaard voorzien van twee zonnepanelen, afkomstig van ons zusterbedrijf Qsolar.

vervolgt Van Dijk. “Dit had te maken met een bewonersweg die we moesten aanleggen door de achtertuinen van deze woningen. Als gevolg van een ander bouwproject was dit de enige manier

om het station van de nabijgelegen Randstadrail bereikbaar te houden. Pas nadat de oorspronkelijke weg weer vrij was, konden wij de achtertuinen met bergingen en vlonders in orde maken.” Groenewegen: “Diezelfde weg liep ook door de kavels van de tien sociale koopwoningen. Ook daar konden we dus pas na de bouwvak mee starten. Half augustus gingen de eerste palen de grond in. We verwachten medio 2016 op te leveren.” Aan de appartementen bouwt Van Mierlo sinds begin juni 2015. Ook dit complex, met in totaal zes bouwlagen, wordt uitgevoerd in prefab lichtbeton met kanaalplaatvloeren. Eind september bereikte het gebouw zijn hoogste punt, de oplevering staat eveneens gepland voor medio 2016. ❚

| 115

AMSTERDAM | Woontoren Kea

Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Waal

Nieuwe woontoren biedt starters kansen in booming Amsterdam Science Park De KEA-toren, een hoogbouwcomplex met een prominente ligging in een bocht van de Carolina McGillavrylaan, de centrale verkeersas van het Amsterdam Science Park, bereikte eind september het hoogste punt. De door Klunder Architecten ontworpen woontoren zorgt met ‘bereikbare’ startersappartementen voor een differentiatie in het woonaanbod. De KEA-toren telt 22 verdiepingen, 152 appartementen en 76 parkeerplaatsen en wordt gerealiseerd door Waal, in opdracht van KEA C.V., een combinatie van Ymere en Blauwhoed. Het Amsterdam Science Park ligt in stadsdeel Oost, op fietsafstand van de Amsterdamse binnenstad. Het gebied van zeventig hectare wordt ontwikkeld tot internationaal kenniscomplex, waar wetenschappelijk onderwijs, onderzoek en kennisintensieve

bedrijvigheid samenkomen. Op het Science Park wordt niet alleen gestudeerd, maar ook gewoond, gewerkt en gesport. En niet alleen door studenten, maar geïntegreerd met de stad. De nieuwe woontoren is bedoeld voor ‘de groeiende groep

De onderste drie lagen zijn in-het-werk gestort, de woonverdiepingen zijn 'getunneld'

gebruikers van het Science Park en jonge starters op de Amsterdamse woningmarkt’, aldus de ontwikkelaars. Daarin past volgens de betrokken partijen een woontoren met vrijesector huurappartementen, door aannemer Waal uit Vlaardingen als Design & Construct-opdracht aangenomen. Het schetsontwerp van de architect is door het Projectbureau Zuidoostlob van de gemeente, de belegger, de ontwikkelaar en de bouwer in de vorm van een hecht co-makership uitgewerkt ‘om optimaal te voldoen aan de vraag uit de woningmarkt’. Dat moet leiden tot een vergroting van het aanbod aan middeldure huurwoningen in de hoofdstad. Het overgrote deel van de woningen heeft een aanvangshuur lager dan € 1.000,- per maand. De appartementen hebben een gemiddelde oppervlakte van 68 m² en een eigen buitenruimte in de vorm van een balkon.

VOLLEDIG GEMETSELDE GEVEL Waal is exact een jaar geleden begonnen met de bouw en werkt in de rest van het najaar toe naar de geveldichting, die rond de jaarwisseling is voorzien. “Wij zijn van oudsher een woningbouwer. Ook met Klunder Architecten hebben wij ruime ervaring”, vertelt projectleider Jorg van Schadewijk van Waal. “De hechte samenwerkingsvorm tijdens de uitwerking zorgt er bovendien voor dat je relatief veel invloed hebt als bouwer.” De toren is traditioneel gefundeerd met balken en poeren; de onderste drie lagen, waarin de entrees en bergingen zijn opgenomen, zijn in het werk gestort en de woonverdiepingen zijn in tunnelbouw uitgevoerd, met vier ‘storts’ per verdieping. De balkonvloeren worden meegestort met de cascobouw. “Het tunnelbouwproces is in deze opzet en omvang uitdagend en de gebouwafwerking arbeidsintensief, omdat de kozijnen in diepe neggen liggen en de gevel volledig wordt gemetseld. De toren is om die reden volledig in de steigers gezet.”

NUTSVOORZIENINGEN Na het metselwerk wordt de KEA-toren nog voorzien van aluminium kozijnen. Met de toren is het project nog niet afgerond, zegt Van Schadewijk. “Nadat de steigers zijn verwijderd, naar verwachting in januari, kunnen de nutsvoorzieningen worden aangelegd en kan de staalconstructie met groendak van de achterliggende parkeergarage worden gerealiseerd.” In april kan het project naar verwachting worden opgeleverd. ❚

116 |

AMSTERDAM | Woontoren Kea

Bouwinfo OPDRACHTGEVER

ONTWERP UITVOERING BOUWPERIODE

Uw partner in gietbouw oplossingen.

KEA C.V. (Ymere en Blauwhoed) i.o.v. Syntrus Achmea Real Estate Finance Klunder Architecten Waal november 2014 – april 2016

Projectinfo VERSNELD VERHARDEN VAN BETON DOOR MIDDEL VAN VERWARMING Om de betonsterkte op een gecontroleerde manier binnen één dag te bereiken, is er gebruikgemaakt van een verwarmingsinstallatie van Verboom. Deze installatie verwarmt de tunnels en daarmee het beton, zodat er binnen de gewenste tijd voldoende druksterkte wordt bereikt om te kunnen ontkisten. De rijpheid van beton beïnvloeden en bepalen is een specialisme van Verboom. De rijpheidscomputer is een belangrijk instrument om het proces te beheersen en te controleren. Er wordt met zekerheid vastgesteld dat er ontkist kan worden. Bovendien kan de MCR-21 automatisch het totale proces beïnvloeden; bijvoorbeeld door verwarming uit te schakelen wanneer er berekend is dat de sterkte op het gewenste tijdstip wordt bereikt. Dit betekent efficiency en een directe besparing, omdat er niet meer energie wordt verbruikt dan noodzakelijk is. Op het portal www.rijpheidscomputer.nl worden de gegevens automatisch opgeslagen en bewaard. Gebruikers kunnen hierop inloggen en de meetgegevens direct uitlezen en verwerken.

KLINKBV.NL Tel: +31 522 82 09 80

www.verboomtechniek.nl

De bouw is continu op zoek naar efficiency, een betere kwaliteit en versnelling van het totale bouwproces. In feite kan worden geconstateerd dat ieder gewonnen uur in het traject winst kan opleveren. Dat geldt zeker bij het uitharden van beton. Echter, in het gietbouwproces gaat het niet alleen om snelheid, maar ook om kwaliteit en veiligheid.

550 M² STALEN TUNNELBEKISTING Met het leveren van ± 550 m² stalen tunnelbekisting en 22 eenheden gietbouwbeveiliging was dit één van de ‘grotere’ projecten dit jaar voor Klink Bekistingen B.V.. Door de goede samenwerking in de voorbereiding, bij de opstart en gedurende het ruwbouwtraject met het uitvoeringsteam van opdrachtgever Waal uit Vlaardingen, is men erin geslaagd een prachtig gebouw op te leveren.

De nieuwe MCR-21 rijpheidscomputer, en met name de daaraan gekoppelde sofware en communicatiemogelijkheden, biedt echter nog meer toegevoegde waarde. Zowel voor de bouwer als de betonleverancier: de meetgegevens zijn nu online en realtime beschikbaar.

Hoewel er diverse uitdagingen voor toepassing van stalen bekisting waren in dit project, zoals het meenemen van grote prefab balkonplaten tijdens het storten van de tunnels, kan Klink Bekistingen B.V. stellen dat de ruwbouwfase van dit project goed is verlopen. Een sterk staaltje van vakmanschap, ervaring en een gedegen voorbereiding samen met Waal.

Ambachtweg 22 2841 LZ MOORDRECHT T: 0182 379842 F: 0182 379845 E: info@verboomtechniek.nl

Voor Klink Bekistingen B.V., een jong bedrijf met jarenlange bekisting-ervaring, was dit een mooi project om zichzelf en haar kennis en kunde op het gebied van stalen bekisting opnieuw te presenteren aan (ruw)bouwend Nederland.

www.verboomtechniek.nl | 117 733077_Gerard Verboom BV.indd 1

08-12-15 11:46

AMSTERDAM | Studentenwoningen Zeeburgereiland

Tekst | Henk Geist Beeld | Studioninedots - Zes X Zes Visuele Communicatie

364 studentenwoningen langs invalsweg van Amsterdam

‘Smiley’ markeert stadsentree op Zeeburgereiland Een ‘smiley’ markeert vanaf half 2016 de stadsentree van Amsterdam vanaf de ringweg A10 op het Zeeburgereiland. Die bijnaam heeft het gebouw te danken aan zijn gekromde hoofdvorm en opvallende gevelritmiek. Het langgerekte blok herbergt straks 364 studentenwoningen, die door DUWO worden verhuurd. De bijnaam komt uit de koker van Studioninedots, de ontwerpers van het gebouw. Met zijn lengte van 134 meter buigt het studentencomplex mee met de bocht in de IJburglaan. Oorspronkelijk zou corporatie Woonstichting De Key hier een complex van drie blokken maken, waarbij Van Wijnen de aannemersselectie had gewonnen. “Door de scherpe keuzes die De Key op dat moment moest maken, kwam dat plan uiteindelijk niet tot uitvoering”, vertelt Marten Boerema van Van Wijnen Midden. “Wij konden deze positie van De Key overnemen en met International Campus Netherlands als investeerder en DUWO als verhuurder zijn we er in geslaagd om hier toch de gewenste sociale huurwoningen voor studenten te realiseren.”

118 |

DRIELUIK In samenwerking met Studioninedots is in een kort tijdsbestek en in een hoog tempo een plan ontwikkeld, dat voldeed aan de hoge ambities en dat binnen het beschikbare budget bleef. “Het bijzondere van dit gebouw is dat het ligt aan de invalsroute van de A10 naar de binnenstad”, zegt Arie van der Neut, architect en partner bij Studioninedots. “Het vormt een onderdeel van de lange wand die het geluid moet opvangen voor de wijk die daarachter in aanbouw is. Om een gevarieerder straatbeeld te krijgen is die wand opgedeeld in kleinere kavels. Voor ons gebouw hebben we dat vertaald in een wand met een ontspanning er in. De koppen zijn hoger en het middengedeelte is lager, waarbij van dit middendeel

AMSTERDAM | Studentenwoningen Zeeburgereiland

het voorste gedeelte weer lager is dan het achtergelegen bouwdeel. Zo ontstaat een gevel als een drieluik, waarbij elk gedeelte zijn eigen ritmiek heeft, terwijl ze gezamenlijk de gekromde hoofdvorm benadrukken: een gebouw als een smiley.” Door deze uitholling van de gevel ontstaan er terrassen, die gelegen zijn aan de zuidzijde van het complex. Rond deze terrassen ligt een aantal gemeenschappelijke buitenruimtes.

TUNNELBOUW Gekozen is voor een efficiënte bouwmethode in de vorm van tunnelbouw. “Gezamenlijk hebben we uitgezocht hoe we die techniek slim konden inzetten”, zegt Jan-Pieter Coers, projectleider bij Van Wijnen Weesp. “De tunnel heeft een breedte van 7.20 meter. Binnen die breedte maken we vier woningen; twee aan

de voorzijde en twee aan de achterzijde, gescheiden door een gang. Het gebouw wordt in drie bouwdelen gerealiseerd. Van het eerste bouwdeel is nu de ruwbouw op hoogte, daar schuiven we de prefab badkamers naar binnen, die later op hun definitieve plek worden geïnstalleerd. Na het plaatsen van de binnenspouwanden beginnen we met het opmetselen van de gevel, waarna de aluminium kozijnen worden geplaatst. Tegelijkertijd gaat nu de tunnelbouw van bouwdeel twee van start en vervolgens het laatste bouwdeel. De woningen lopen in oppervlakte uiteen van 21 tot 25 m². Het gebouw wordt voorzien van één centrale installatie voor stadsverwarming, elektra, water, riolering en glasvezel; de installateur maakt de individuele aansluitingen per studentenwoning.” De nieuwbouw wordt rond juli 2016 opgeleverd, zodat studenten er nog voor het volgende studiejaar terecht kunnen. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP INVESTEERDER UITVOERING CONSTRUCTEUR INSTALLATEUR BOUWPERIODE

EEN BUNDELING VAN

VAN TECHNIEK

Van Wijnen Projectontwikkeling Midden BV, Weesp Studioninedots, Amsterdam IC Netherlands BV., Amsterdam Van Wijnen Weesp BV Wijcon BV., Dordrecht Van der Sluis Technische Bedrijven, Genemuiden augustus 2015 – juli 2016

Projectinfo TECHNISCHE INSTALLATIES Voor het project ‘Zeeburgereiland’ verzorgen de installatiebedrijven die onder Van der Sluis Technische Bedrijven vallen, alle technische installaties. Bezoekadres: Kamperzeedijk 107 8281 PD Genemuiden

INSTALLATIE TECHNIEK

Postadres: Kamperzeedijk 57 8281 PB Genemuiden

Van der Sluis Technische Bedrijven heeft alles in huis om zich een totaalinstallateur te mogen noemen.

T: 038 - 344 65 55 E: info@vd-sluis.nl W: www.vd-sluis.nl

Deskundigheid, een zeer brede ervaring en een no-nonsense mentaliteit garanderen dat al uw installatieactiviteiten bij ons in zeer goede handen zijn.

VDS_adv_95x130_06_2015_WT.indd 1

Van der Sluis Technische Bedrijven heeft alles in huis om zich een totaalinstallateur te mogen noemen. Onder de namen Verwarmingssluis, Loodsluis en Electrasluis heeft het bedrijf zich de afgelopen tientallen jaren gespecialiseerd in verwarmings-, loodgieters en elektrotechnische installaties voor met name de woningen utiliteitsbouw. Met Van der Sluis Technische Bedrijven profiteren opdrachtgevers van de geïntegreerde werkwijze van drie gerenommeerde installatiebedrijven. Deskundigheid, een zeer brede ervaring en een no-nonsense mentaliteit garanderen dat alle installatieactiviteiten in zeer goede handen zijn.

30-06-15 11:14

| 119

VALKENBURG | Centrumplan

Tekst | Jac Buchholz Beeld | Hurks vastgoedontwikkeling

CENTRUMPLAN VALKENBURG: PROJECT MET PASSIE

‘Nieuwbouw als verbindende schakel van het gebied’ De nieuwbouw Aan de Kei – een gebouw waarin wonen, winkelen en parkeren samenkomen – moet het centrum van Valkenburg nieuw elan geven. Het hoogste punt is inmiddels bereikt. Het project is een gezamenlijk initiatief van Hurks vastgoedontwikkeling en de gemeente Valkenburg. Ze noemen het een ‘open hartoperatie’, algemeen directeur Rick van Heumen en ontwikkelaar Henrie Coumans van Hurks vastgoedontwikkeling. Om maar aan te geven hoe precair het nieuwbouwproject in het centrum van Valkenburg is. Een project met een lange voorgeschiedenis waarvan de uitvoering in 2013 begon. “Aan de Kei wordt de verbindende schakel in het gebied. Het is een project op een lastige locatie, met veel belanghebbenden. Het verbindt de infrastructuur, wonen en winkelen.”

VERANTWOORDELIJKHEID De aanbesteding, zo geeft het tweetal aan, vond plaats op een lastig moment: in 2009, toen de economische crisis op stoom begon te komen. Van Heumen: “Dan is het even lastig. Er ligt een plan met een hoge kwaliteit en die ambities wil je ook waarmaken. Uiteindelijk heeft de gemeente aangegeven in de parkeergarage te willen investeren en heeft ook Hurks besloten

120 |

haar verantwoordelijkheid te nemen voor wat de financiering betreft, samen met Ruyters Vastgoedbeheer.” Daarnaast kent het project nog enkele andere uitdagingen. Zoals de ondergrond. Daarin moest een waterdichte bouwkuip worden gerealiseerd, met behulp van diepwanden, ten behoeve van de tweelaagse parkeergarage. Coumans: “Die ligt deels onder het waterniveau. Dat betekent dat je met allerlei invloeden te maken hebt. Daarom hebben we tijdens de realisatie continu gemonitord.”

AFSTEMMING MET DE OMGEVING De ligging in het centrum vroeg verder om een goede afstemming met de omgeving. Daar is vanaf het begin goed invulling aan gegeven, aldus Van Heumen en Coumans. Ze wijzen op het zorgvuldig opgesteld communicatieplan, de informatieavonden die regelmatig zijn gehouden en de wekelijkse mail

VALKENBURG | Centrumplan

naar omwonenden en andere betrokkenen over de voortgang van het project. “We werken daarnaast met regelaars zodat ook de logistiek rondom de bouw in goede banen wordt geleid en de overlast zo klein mogelijk is.” In het gebouwen, vertellen ze, komen 305 openbare en 57 bewonersparkeerplaatsen, 5.100 m² winkeloppervlakte in de plint en erboven 53 appartementen. De verkoop van de appartementen loopt goed, de commerciële ruimte zal deels worden gevuld door winkeliers die terugkeren na 2,5 jaar op een andere locatie te zijn uitgeplaatst. Verdere branchering, maken Van Heumen en Coumans duidelijk, heeft nu alle aandacht. “Met het oog op de hoge ambities gaan we daar uiteraard zorgvuldig mee om.”

AANDACHT VOOR KWALITEIT Nu het hoogste punt is bereikt, zal de focus worden verlegd naar het aankleden van de gevels en de afbouw. Ook daarbij is wederom veel aandacht voor kwaliteit, merken Van Heumen en Caumans op. “De afbouw van de winkels wordt een heel proces; je hebt daarbij te maken met veel verschillende partijen die allemaal hun ding willen doen. Terugkijkend kunnen we gerust spreken van een project met passie, bij ons en bij de gemeente. Zonder die passie zou het heel wat lastiger zijn geweest. Maar de drive die voor ons bedrijf zo kenmerkend is, hebben we ook bespeurd bij burgemeester en wethouders. Als het project in mei 2016 wordt opgeleverd, zullen hier diverse heel trotse mensen staan.” ❚

Bouwinfo

NEXT GENERATION

PARKING MANAGEMENT

OPDRACHTGEVER Hurks vastgoedontwikkeling/Gemeente Valkenburg ARCHITECT awg architecten cvba AANNEMER Hurks CONSTRUCTIE Adviesbureau Tielemans INSTALLATIEADVISEUR K+ Installatietechniek E- EN W-ADVISEUR M3E adviseurs BOUWPERIODE 2013 – 2016 BOUWSOM 34 miljoen euro

Projectinfo PARKEEROPLOSSING Het parkeermanagementsysteem en de parkeerapparatuur voor het geheel nieuwe woon- en winkelhart van Valkenburg aan de Geul wordt geleverd door WPS Parking Systems. De parkeergarage, die direct gesitueerd is in het centrum, wordt voorzien van een webbased ParkiD™ oplossing in combinatie met robuuste ParkAdvance™ apparatuur. Daarnaast levert WPS Parking Systems de detectielussen, het camerasysteem, de slagbomen, de speedgates en het intercomsysteem.

WPS biedt een compleet scala aan innovatieve, digitale web-based

Als totaalleverancier heeft de aannemer in WPS Parking Systems één aanspreekpunt voor de inrichting van de hele parkeergarage. Met deze garage faciliteert de gemeente niet alleen de bewoners van het centrumplan, maar ook winkeliers in het centrum en bezoekers aan Valkenburg.

parkeeroplossingen die schaalbaar zijn naar iedere situatie. Hiermee is er altijd een oplossing die past bij uw parkeerbehoefte.

Smart, Reliable, Future-proof

WPS Parking Systems B.V. Hoevenweg 11 5652 AW Eindhoven T 040-250 91 11 E verkoop@wps-nl.com I www.wpsparkingsolutions.com

Gebruiksgemak wordt gegarandeerd door de toepassing van state-of-the-art kentekenherkenning en betrouwbare apparatuur. Bewoners bereiken zowel overdag als ’s nachts eenvoudig hun privéparkeerplaats in de afgesloten bewonerssectie. Ook hiervoor levert WPS de contactloze toegangscontrole en de aansturing van de speedgates.

| 121

SLIEDRECHT | 't Feitsmahof

Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Bouwonderneming Stout

'T FEITSMAHOF SLIEDRECHT

BOUWEN AAN LOKAAL VASTGOED, NABIJ PARK EN CENTRUM Aan de Kamerlingh Onneslaan in Sliedrecht wordt ’t Feitsmahof gerealiseerd. Het appartementengebouw bestaat uit 38 koopappartementen met half-inpandig balkon, berging en privé-parkeerterrein. De huidige realisatie van ’t Feitsmahof betreft de tweede fase van een inbreiding aan het Burgemeester Feitsmapark. Bouwonderneming Stout realiseert het project voor Domus Projectontwikkeling.

Sliedrecht is de kleinste van de Drechtsteden, ligt aan de rand van de Alblasserwaard aan de Merwede en de A15 en staat onder meer bekend om de vele grote baggerbedrijven die er resideren. De gemeente heeft een voornamelijk lokaal gerichte woningmarkt. Het winkelhart wordt gevormd door het Winklerplein en de Kerkbuurt, gelegen op loopafstand van het vernieuwde Feitsmahof. In het Feitsmapark, waarop een deel van de nieuwbouw uitkijkt, bevindt zich onder meer een kinderboerderij. “'t Feitsmahof is een ideale locatie voor een appartementencomplex ten behoeve van de Sliedrechtse woningmarkt. De kopers zijn voor een groot deel oudere Sliedrechters die kleiner gaan wonen vanwege de leefsituatie”, zegt directeur Arno Hokke van Bouwonderneming Stout, een allround bouwbedrijf uit het nabijgelegen Hardinxveld-

122 |

SLIEDRECHT | 't Feitsmahof

Giessendam. “Voor het zover kwam, dienden wij dit project wel aan te passen op de actuele marktsituatie.”

HERONTWIKKELING Aanvankelijk werd gemikt op het hogere segment, maar de woningmarktsituatie is de afgelopen vijf jaar ook in het stabiele Sliedrecht veranderd, zegt Hokke. “De Sliedrechter is degelijk, maar het moet wel netjes zijn. Niet teveel luxe dus. Wij hadden al de naastgelegen school gerenoveerd en uitgebreid met appartementen, gecombineerd met commerciële ruimten en zouden de tweede fase van ’t Feitsmahof ook gaan bouwen. Ontwikkelaar Domus heeft het woningaanbod in samenspraak met Bouwonderneming Stout herontwikkeld in bouwteamverband, waardoor een marktconform plan kon worden gerealiseerd en ook de bouwmethode op seriematige wijze kon worden geoptimaliseerd. De appartementen zijn niettemin comfortabel uitgerust met volledig sanitair en voorzien van een aangestort balkon. De driekamerappartementen hebben een inpandige berging en individuele parkeerplaats; de vierkamerappartementen en de penthouses zijn voorzien van een woonkamer en keuken op het zuiden en hebben twee parkeerplaatsen per appartement, plus een inpandige berging.”

VERKOOP Het appartementengebouw is voorzien van een lift en traditioneel gefundeerd op prefab heipalen, met

gestorte wanden en breedplaatvloeren. De gevel is afgewerkt met lichten donkergrijze Eternit-sidings rond de kunststof kozijnen, met metselwerk in aardetinten op de kopgevels. Op het dak worden zo’n tweehonderd zonnepanelen aangebracht die direct bijdragen aan de energieproductie. “De bouwtijd bedraagt exact een jaar: wij zijn begonnen in januari 2015 en leveren in januari 2016 op.” ’t Feitsmahof is technisch niet zozeer uitdagend, maar de korte bouwtijd is het resultaat van een goede optimalisatie, aldus Hokke. “Een goede voorbereiding is het halve werk. De woningmarkt trekt stevig aan. Wij hebben zoveel vertrouwen in dit project, dat wij zelf een aandeel in de verkoop hebben genomen. Wij zijn trots op het project. Dit gebouw past bij Sliedrecht.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Domus Planontwikkeling

ONTWERP SP Architecten

UITVOERING Bouwonderneming Stout

'Dit gebouw past bij Sliedrecht' Projectinfo WYBER LOOPVLAKMOTIEF Reeds decennia lang heeft Hop Prefab ervaring in het maken van prefab betononderdelen voor woningen utiliteitsbouw. Zo produceerde het bedrijf voor 't Feitsmahof te Sliedrecht onder andere de prefab balkon- en galerijplaten, trappen, trapbordessen en liftwanden. Na opdrachtverlening voor, in eerste instantie, het produceren van de elementen voor de ‘korte’ vleugel werden direct de werkvoorbereiding en het tekenwerk opgestart. Toen na gebleken interesse van kopers ook de ‘lange’ vleugel geproduceerd moest worden, kon Hop Prefab dit, door de korte lijnen, probleemloos inpassen in de productie zodat de voortgang op het werk niet in gevaar kwam.

INSTALLATIES Bucas (E), De Werkendamse Installatiegroep (W)

BOUWPERIODE januari 2015 – januari 2016

PROGRAMMA 4.000 m²

De elementen van 't Feitsmahof werden door het bedrijf voorzien van een wyber loopvlakmotief. Uiteraard zijn ook diverse andere motieven en structuren leverbaar, zodat aan alle wensen van opdrachtgever en/of architect voldaan kan worden.

| 123

SLIEDRECHT | 't Feitsmahof

MENSEN VOOR GEBOUWEN Projectinfo

• WONINGBOUW • UTILITEITSBOUW

• ZORG EN ONDERWIJS • BEHEER EN ONDERHOUD

GROND-, RIOLERINGS- EN BESTRATINGSWERK In opdracht van Bouwonderneming Stout heeft Van Vliet Sliedrecht de uitvoering van het complete grond-, riolerings- en bestratingswerk voor project Feitsmahof te Sliedrecht voor haar rekening genomen. Van Vliet is gestart met het bouwrijp maken van de bouwplaats; de ondergrond bleek slecht en moerasachtig. Door het aanbrengen van een goed en stabiel funderingspakket van zand en granulaat is de ondergrond werkbaar gemaakt. Een speciaal onderdeel van dit project was het drooghouden van de sleuven voor de aanleg van de dieper gelegen betonbalken, welke ver onder het waterpeil van de aangrenzende vijver werden aangelegd. Door middel van het aanbrengen van een goed vacuüm-drainagesysteem zijn de sleuven droog gebleven en is de uitvoering gelukt. Dat het werk naar tevredenheid is verlopen, is mede te danken aan de goede relatie en de jarenlange samenwerking met Bouwonderneming Stout.

KADE 34 3371 EP H’VELD-G’DAM

Het ontgraven van de grond uit de singel voor het bouwcomplex is een nieuwe uitdaging voor Van Vliet; medio december 2015 zal hiermee gestart worden, evenals met de aanleg van de nieuwe bestrating.

T. 088 - 440 10 00 E. INFO@STOUT.NL

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.STOUT.NL

Voor al uw prefab beton:

Grond-, wegen waterbouw

- Trappen - Bordessen - Galerijplaten - Balkons

Grond, wegen waterbouw Sloopwerken en Puinrecycling Milieutechniek Asbestverwijdering Grondbank Sliedrecht

Voor dit project leverden wij: balkons, galerijplaten, trappen, wanden en bordessen

- Consoles - Kolommen - Dakranden - Klein prefab HOP PREFAB BV Zuidereind 5-7 3741 LG BAARN Postbus 400 3740 AK BAARN

www.vanvliet-sliedrecht.nl

T: 035-5412879 F: 035-5424055 Feitsmahof te Sliedrecht

Mail: Info@hopprefab.nl Web. www.hopprefab.nl

Industrieweg 27 3361 HJ Sliedrecht T 0184 415 501 E info@vanvliet-sliedrecht.nl

124 | 733129_Hop Prefab.indd 1

Van Vliet beschikt over het materieel en de ervaring voor het uitvoeren van alle soorten grondwerken en aanleg van infrastructurele werken. Tevens behoort inname en keuring van overtollige partijen grond tot één van onze specialismen; bij onze grondbank is uw grond in deskundige handen en is een concrete oplossing gewaarborgd.

08-12-15 11:28

Kasteelleven wordt toegankelijk in luxe hotel Renovatie gemeentelijk monument Amstelkade

Onderzeebootloods bewijst zich als toplocatie voor events

DE zEkErhEiD van DE juistE oplossing Bij een renovatieproject als Bezuidenhout 30 zijn de omstandigheden een gegeven waar je niet omheen kan.

Dan is de vindingrijkheid van Mol Lifting een uitkomst. Zo leverde Mol Lifting de oplossing door een goederenpersonenlift van 2000 kg/20 personen via het dak te laten plaatsen. Later, als het dak gesloten is, verlaat de lift in onderdelen het pand via de deur. Mol Lifting leverde voor het B30 project: • personen-goederenlift 2000 kg/20 pers, plateaumaat 4,2x 1,60 mtr. • compacte goederenlift GEDA 200Z • goederenlift 500 kg met verbreed plateau van 3,50x 1,50 mtr

De specialisten van Mol Lifiting denken ook graag mee over de juiste oplossing voor uw project.

WWW.MolliFting.nl

Contact: 078-6552500 email:

info@mollifting.nl

site:

www.mollifting.nl

MOL LIFTING: DE ZEKERHEID VAN DE JUISTE OPLOSSING

VOORWOORD WAT MAAKT EEN GEBOUW EEN MONUMENT? Bovenstaande titel en tevens vraag was een tijd geleden onderwerp van een gesprek dat ik had met de directeur van een woningcorporatie. Natuurlijk is het meest voor de hand liggende antwoord op deze vraag: als het als zodanig is gekwalificeerd. Een gebouw dat door een gemeente of het Rijk is aangewezen als monument mag dat predicaat dragen. Dat stadium waren we in het gesprek echter al voorbij. Voor de directeur konden ook gebouwen die niet als monument aangewezen waren, toch een soort van monumentale status hebben. Dat heeft, zo legde hij uit, onder andere met de leeftijd en geschiedenis van een gebouw te maken. Hij wees op een voorbeeld in zijn eigen stad. Een ongeveer honderd jaar oud pand in redelijk vervallen staat. De sloopplannen lagen al klaar, maar de woningcorporatie had besloten zich er over te ontfermen en het voor een deel in oude luister te herstellen. Dat had de corporatie jaren eerder ook gedaan met een pand in de omgeving, nu bijna een publiekstrekker. Het pand waar hij op doelde, zei de directeur, zou door de objectieve waarnemer waarschijnlijk niet als monumentaal beoordeeld worden. Maar daar zat het ’t nou net in, in dat woord ‘objectief’. Want bij dat gebouw speelde iets heel anders een rol, namelijk beleving. Het bijna een eeuw oude pand, dat lange tijd onder meer een publieke functie had gehad, was voor veel inwoners onlosmakelijk onderdeel van die stad geworden. Niet zozeer vanwege de architectuur, maar vanwege de geschiedenis die er aan vast zat. Een geschiedenis waarin veel inwoners van de stad zich herkenden. Dat was een belangrijke reden, gaf de directeur aan, om het pand te behouden en kenmerken van vroeger in ere te herstellen. Ik moest er aan denken vanwege een artikel in deze Bouwen aan Monumenten. Dat gaat over een gemeentelijk monument aan de Amstelkade in Amsterdam. Dat is flink gerenoveerd en inmiddels opgeleverd. Even verderop in de straat is de aannemer nu bezig in ‘een soortgelijk gebouw, maar geen monument’. Dan rijst de vraag waarom van twee soortgelijke gebouwen het ene wel en het ander geen monumentenstatus heeft. Misschien mist het kenmerken die wezenlijk zijn voor een bepaalde architectuurstijl? Of is er in de loop der jaren zoveel aan verbouwd dat het veel van zijn oorspronkelijke karakter heeft verloren? Het kan ook zijn dat de architect net niet vermaard genoeg, net niet bijzonder genoeg was? Is het daardoor minder ‘monumentaal’? Objectief bekeken zou het antwoord ‘ja’ kunnen luiden, subjectief gezien zou je ‘nee’ kunnen zeggen. Als ik binnenkort weer in Amsterdam ben, zal ik ter plekke eens een kijkje gaan nemen. Misschien moet ik dan eerst, voordat ik een oordeel vel, eens met de omwonenden praten. Als het gebouw dan onderdeel van hun historie blijkt te zijn, ligt het antwoord voor de hand.

Jac Buchholz

BEDRIJFSPRESENTATIE | Bureau Bouwkunde

Tekst | Patricia van der Beek

RESTAUREREN VOLGENS BUREAU BOUWKUNDE NEDERLAND:

‘KOESTEREN WAT JE HEBT, MET RESPECT VOOR DE ARCHITECT’ Begrip voor architectuur en bouwwijze. Dat is waar het volgens Bureau Bouwkunde Nederland om draait bij restauraties en transformaties. Vanuit deze visie denkt het bouwkundig adviesbureau regelmatig met architecten en opdrachtgevers in dergelijke projecten mee. Bureau Bouwkunde is opgericht in 1988 uit een samenwerking met architecten en heeft een faciliterende rol. “We verrichten haalbaarheidsstudies, we toetsen de ontwerpen aan de regelgeving en we verzorgen de technische planuitwerking in 3D middels BIM”, vertelt directeur/eigenaar Peter Houtman. “Ontzorgen is hierin het sleutelwoord. Als total engineer nemen we

128 BOUWEN AAN MONUMENTEN

het gehele engineeringstraject uit handen, inclusief constructie, bouwfysica- en installatieadvies. Zo kan de architect zich volledig richten op zijn ontwerp en worden opdrachtgevers ontzorgd.”

RESPECT VOOR DE ARCHITECT “Bij restauratie- en transformatieprojecten gaat het om gebouwen van veertig

tot vijftig jaar oud, maar soms ook van honderdvijftig jaar oud”, vervolgt Houtman. “Je moet dan wel weten waar je het over hebt. Onze medewerkers hebben dan ook een hbo- en/of TU-opleiding in de richting architectuur of bouwkunst. Minstens zo belangrijk is dat we respect hebben voor de architect en zijn geestelijk eigendom. Wij voeren altijd een historisch onderzoek uit en gaan indien mogelijk in gesprek met de oorspronkelijke architect.” Recente projecten van Bureau Bouwkunde op restauratie- en transformatiegebied zijn de Deense Zeemanskerk in Rotterdam, het Lloyd’s-hotel in Amsterdam,

BEDRIJFSPRESENTATIE | Bureau Bouwkunde

met geprofileerde eiken bekleding met geïntegreerde deuren. In de kelder zijn state-of-the-art installaties geplaatst.” De meeste onderdelen, tot aan de deuren en kastdeuren toe, zijn geleverd vanuit Denemarken. De onderdelen die uit Nederland komen, zoals het keukenmeubilair, de gashaard, volglazen binnenpuien, de meubelrenovatie e.d. zijn in nauw overleg projecten voor de Erasmus Universiteit te Rotterdam en Damen Shiprepair Rotterdam op de locaties Schiedam, Pernis en Amsterdam.

en regelden alles wat buiten de scope van de aannemer viel. De architect volgde het proces nauwgezet en ook de Deense financier was bij het project betrokken.”

De Deense Zeemanskerk was voor Houtman en zijn team een bijzonder restauratieproject, niet in de laatste plaats omdat hun rol zeer uitgebreid was en de samenwerking met de architect zeer intensief. Projectmanager/bouwkundig tekenaar Rob Reitsma, die namens Bureau Bouwkunde nauw bij dit werk betrokken was, geeft uitleg: “We traden op als partner van de Deense architect die deze restauratie vormgaf. We verzorgden de planuitwerking, bouwbegeleiding en directievoering, we keken bouwtechnisch en architectonisch met de architect mee

DEENSE DEGELIJKHEID De restauratie van de Deense Zeemanskerk omvatte de vernieuwing van de kapel, het kerkgebouw en de drie woningen op de verdieping van het kerkgebouw. Daarnaast is een nieuwbouwdeel gerealiseerd, dat dienst doet als opslag. Reitsma: “Het vernieuwde kerkgebouw is één en al Deense degelijkheid. Zo is de gevel geïsoleerd en voorzien van tombak: een legering van zink en koper dat snel aanslaat. Verder zijn er 22 millimeter dikke eiken vloeren aangebracht met vloerverwarming; de wanden zijn bekleed

'Het vernieuwde kerkgebouw is één en al Deense degelijkheid' met de architect bepaald. “Voor Nederlandse begrippen was dit een uitzonderlijke restauratie”, besluit Reitsma. “Wij zouden zo’n oud gebouw waarschijnlijk slopen en nieuw opbouwen, maar de Denen staan daar anders in. Koesteren wat je hebt en dat zo lang mogelijk mee laten gaan, zo luidt hun motto. En daar voel ik eerlijk gezegd wel wat voor.” ❚

BOUWEN AAN MONUMENTEN 129

LEERSUM | Kasteel Broekhuizen

Tekst | Jac Buchholz Beeld | Koninklijke Woudenberg

NIEUWE BESTEMMING VOOR KASTEEL BROEKHUIZEN

KASTEELLEVEN WORDT TOEGANKELIJK IN

LUXE HOTEL

Het is het kasteel van het populaire tv-programma ‘Heel Holland bakt’, kasteel Broekhuizen in Leersum. Na een tijd van leegstand wordt er nu volop gewerkt aan een nieuwe bestemming: in het monument komen een exclusief restaurant en luxe hotelkamers. Ook enkele bijbehorende gebouwen worden opgeknapt. Koninklijke Woudenberg begon vrijwel meteen na de bouwvak met de werkzaamheden, kort na de aanbesteding, vertelt bedrijfsleider Erik Brussé. “We konden zo snel aan de slag omdat het vergunningen traject soepel is verlopen.” Hij legt uit dat er behalve aan het kasteel eveneens aan enkele bijgebouwen wordt gewerkt. Zo wordt het koetshuis – met daarin een feestzaal en hotelkamers – opgeknapt en ondergaat de boerderij een cascorestauratie. In de boerderij is een restaurant voorzien. “Dat wordt wat laagdrempeliger dan het restaurant

130 BOUWEN AAN MONUMENTEN

AUTHENTIEKE ELEMENTEN BLIJVEN BEHOUDEN

elementen als houten trappen, wandbespanning en ornamenten blijven echter behouden. Dat geldt eveneens voor de stijlkamers. De indeling van het pand blijft grotendeels gelijk. Erik Brussé legt uit hoe het interieur van het kasteel er in de toekomst uit zal zien: “Op de begane grond komen het restaurant met loungehoek en de keuken. Restaurant en hotel krijgen een verbinding, maar er komt tevens een aparte ingang voor het hotel. De kamers op de tweede, derde en zolderverdieping zijn zowel via een monumentale trap als een glazen lift bereikbaar. Die kamers zijn behalve luxe ingericht eveneens royaal van omvang.”

De eerste maanden van de werkzaamheden stonden in het teken van het strippen van delen van het interieur. Authentieke

De kwaliteit die in het kasteel moet worden bereikt, geeft Brussé aan, vroeg

in het kasteel dat zich richt op het hoge segment. Verder komt er een vijfsterrenhotel; dat is onder meer terug te zien in de luxe kamers en hoogwaardige afwerking met lambrisering, marmer in de badkamers en een domoticasysteem voor het regelen van bijvoorbeeld het licht en het klimaat.”

LEERSUM | Kasteel Broekhuizen

om een gedegen voorbereiding. “Zo is een deel van de vloeren er al tijdens de voorbereiding uitgehaald, vanwege het onderzoek naar hoe de installaties weg te werken. Het is in een bestaande omgeving altijd een behoorlijk puzzelwerk om alles uit het zicht te krijgen.” Daarnaast, zegt hij, werd nauwkeurig gekeken naar of het afwerkingsniveau aansloot bij de wensen van de opdrachtgever. “Dat resulteerde bijvoorbeeld in een reis naar Italië waar werd beoordeeld of het marmer de juiste schakering had.” Om ook de kamers op de bovenste verdieping – voorheen de zolder – het juiste kwaliteitsniveau te geven, zijn extra dakkapellen aangebracht en wordt de attieklijst boven de goot verlaagd zodat er een beter uitzicht wordt gerealiseerd, aldus Brussé.

MOOIE UITDAGING Het landgoed rondom het kasteel wordt eveneens opgeknapt. Daar ligt onder meer een landschapstuin in Engelse stijl. Bij het kasteel – dat trouwlocatie wordt – en de diverse gebouwen

worden bovendien parkeerplaatsen aangelegd. “We hebben de komende maanden dus nog het nodige werk te verrichten. Vooralsnog is de wens

uitgesproken om volgend jaar rond de bouwvak op te leveren – het kasteel en de bijgebouwen. Daar ligt voor ons een mooie uitdaging.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ARCHITECT INTERIEURARCHITECT TOEZICHT EN DIRECTIEVOERING AANNEMER BOUWPERIODE

Nellestijn Braaksma & Roos Judith van Maurik Gerard Vreugdenhil, bureau RAB Koninklijke Woudenberg Ameide zomer 2015 – zomer 2016

LEERSUM KASTEEL BROEKHUIZEN

VOORSTRAAT 7 | 4233 EA AMEIDE | 0183 - 60 66 00 | INFO@KONINKLIJKEWOUDENBERG.NL I WWW.KONINKLIJKEWOUDENBERG.NL

BOUWEN AAN MONUMENTEN 131

Donatus

RISICOMANAGEMENT

MATRIX HELPT RISICO’S IN BEELD TE BRENGEN ‘Voor een stichting die in het bezit is van één molen is een eigen risico niet aantrekkelijk. Voor stichtingen met vele monumenten kan het wel voordelig zijn’

Risicomanagement is jezelf de vraag stellen: welke risico’s wil ik zelf dragen en welke moet ik verzekeren? Maar ook: hoe moet ik zoiets beoordelen? Op welke aspecten moet ik letten? Om risico’s goed op hun merites te kunnen beoordelen, is het handig een matrix te maken. Op de ene as noteer je de impact van een risico en op de andere de frequentie.

of glasbreuk. Met ‘frequentie’ bedoelen we: hoe vaak manifesteert zich zo’n risico; hoe groot is de kans dat het gebeurt? Een inbraak komt bijvoorbeeld vaker voor dan een blikseminslag.

IMPACT EN FREQUENTIE

VIER KWADRANTEN

Met ‘impact’ bedoelen we: hoe groot kan de schade zijn als het risico zich manifesteert? Wat is de maximale schadelast in euro’s? Bij een brand of blikseminslag is dat duidelijk anders dan bij waterschade

Risico’s worden in een matrix overzichtelijk. Wanneer je de matrix hebt gemaakt, kun je deze vereenvoudigen tot vier kwadranten. Bij een indeling alleen met hoog/ laag, ziet het er als volgt uit:

Grote impact en lage frequentie

Grote impact en hoge frequentie

Lage impact en lage frequentie

Lage impact en hoge frequentie

132 BOUWEN AAN MONUMENTEN

Het kwadrant ‘lage impact en lage frequentie’ is niet iets om je zorgen over te maken. Het gebeurt nauwelijks en als het gebeurt, is er weinig aan de hand. Het tegenovergestelde echter is zeer risicovol, daarbij gaat het om gebeurtenissen met een grote impact en ook nog eens een hoge frequentie. Gelukkig komt dat eigenlijk niet voor. Stormschade komt hierbij nog het dichtst in de buurt. In het vakje ‘lage impact en hoge frequentie’ gaat het om risico’s die je niet zozeer moet verzekeren, maar moet vermijden en beperken. Met andere woorden: doe bij deze risico’s aan preventie. Hoe kun je deze risico’s vermijden? En als volledig vermijden niet lukt: hoe kun je ze dan beperken? Risico’s met een lage frequentie en een grote impact zijn typisch de risico’s die in aanmerking komen voor verzekeren. Brand, ontploffing en blikseminslag zijn de meest bekende voorbeelden.

Donatus

EIGEN RISICO Verzeker je een bepaald risico niet, dan loop je dus zelf dat risico. Bijvoorbeeld als je je monument alleen verzekert tegen brand, blikseminslag, storm en ontploffing, zijn schades als gevolg van inbraak en glasbreuk uiteraard voor jezelf. Risico’s die je wel verzekert, kun je indien gewenst verzekeren met een eigen risico. Bij schade krijg je dan niet alles uitgekeerd, maar alleen voor zover de schade boven de grens van het eigen risico komt. Dat levert een premiekorting op. Stel je accepteert op elke schade een eigen risico van € 2.500, dan krijg je een premiekorting van 20%. Of dat aantrekkelijk is, hangt vooral af van de omvang van het monument en dus van

de omvang van de basispremie. Voor een stichting die in het bezit is van één molen bijvoorbeeld is een eigen risico

nen dit echter wel overwegen, want dan kan het voordelig zijn. Op één risico moet je dan wel bedacht zijn: storm.

‘Risico’s met een lage frequentie en een grote impact zijn typisch de risico’s die in aanmerking komen voor verzekeren’ niet aantrekkelijk. Als de premie voor een molen € 500 per jaar bedraagt, dan is 20% korting slechts € 100. Je moet dan al 25 jaar geen schade hebben om het nadeel van een eigen risico van € 2.500 te compenseren met een korting van € 100. Stichtingen met vele monumenten en een groot premievolume kun-

Verzekeraars hanteren bij storm een eigen risico per locatie of gebouw. Bij één storm kunnen meerdere monumenten getroffen worden. Bespreek dat dus altijd eerst met een adviseur. Simon Kadijk, directeur Donatus dé kerken- en monumentenverzekeraar ❚

BOUWEN AAN MONUMENTEN 133

AMSTERDAM | Gemeentelijk Monument Amstelkade

Tekst | Jac Buchholz Beeld | Mopet Architecten

RENOVATIE GEMEENTELIJK MONUMENT AMSTELKADE, AMSTERDAM

‘WERKEN IN DE BINNENSTAD, DAAR HEBBEN WE EEN DRAAIBOEK VOOR’ Het hoekpand aan de Amsterdamse Amstelkade en Berkelstraat uit 1920, ontworpen door de architect G.J. Rutgers (18771962), heeft in de afgelopen periode een ingrijpende renovatie ondergaan. Er was onder meer sprake van funderingsproblemen en verouderde woningen. De werkzaamheden aan het pand, een gemeentelijk monument met kenmerken van de Amsterdamse School, werden uitgevoerd door Coen Hagedoorn Bouwgroep, in opdracht van woningcorporatie De Alliantie. “We hebben die werkzaamheden afgerond en zijn nu even verderop aan het werk. Ook een renovatie, echter niet in een monumentaal pand”, begint projectleider George Altena. Hij geeft aan dat het pand aan de Amstelkade in een slechte staat verkeerde, deels leeg lag en dat de overgebleven bewoners tijdelijk elders werden ondergebracht, met de mogelijkheid terug te keren. “Terugkeerders hebben ook inspraak gehad bij het maken van de plannen voor de renovatie.”

134 BOUWEN AAN MONUMENTEN

SCHEEFSTAND Het werk begon in juli 2014 met het compleet kaal slopen van het interieur van het gebouw, vertelt Altena. Wanden en vloeren werden geheel gestript en alle stucwerk werd weggehaald. De trappenhuizen zijn echter intact gebleven. “Toen dat was afgerond, zijn we in oktober vorig jaar begonnen met het aanbrengen van een nieuwe fundering, betonconstructie en begane grondvloer. Het gebouw ruste eerder op oude houten palen, maar die waren heel slecht en daardoor was er scheefstand ontstaan.” Nadat de problematiek betreffende de fundering was opgelost, kon er begonnen worden aan de rest van het gebouw. Zo werden de

AMSTERDAM | Gemeentelijk Monument Amstelkade

gevels gereinigd en werd het voegwerk waar nodig gerepareerd. De kozijnen in de gevels zijn hersteld of vervangen door nieuwe exemplaren met een authentieke uitstraling. Ook aan de muuren gevelankers werden herstelwerkzaamheden uitgevoerd.

LOGISCHE INDELING Belangrijkste ingreep in de woningen was het vervangen van een dragende bouwmuur door een stalen portaal, zegt Altena, zodat er een meer logische indeling ontstond. “Het aanbrengen van de stutten en het stempelwerk was een spannend onderdeel ervan.” Een ander spannend aspect noemt hij de kwaliteit van de stalen lateien die slechter was dan verwacht. “Dat is inherent aan werken in een monument; je weet nooit wat je tegenkomt, dat is altijd weer een uitdaging. Zo kwamen we ook onverwacht wat asbest tegen dat verwijderd moest worden. Omdat de datum van de oplevering vaststond in verband met de terugkeer van een aantal bewoners, hebben we het werktempo moeten aanpassen. Langer werken dus en met meer ploegen. Door dat efficiënt aan te pakken konden we inderdaad op het gewenste moment opleveren.” En het werken in de Amsterdamse binnenstad, leverde dat nog moeilijkheden op? Altena glimlacht. “Dat is natuurlijk een uitdaging op zich. Maar we doen dat zo vaak, we weten waarmee we rekening moeten houden en welke obstakels we moeten vermijden. We gaan dus veelvuldig in overleg met de buurt en het stadsdeel en zorgen dat alle vergunningen tijdelijk zijn geregeld. Werken aan projecten in de Amsterdamse binnenstad, daar hebben we een draaiboek voor zodat alles vrijwel als vanzelf gaat.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER De Alliantie ARCHITECT Mopet Architecten AANNEMER Coen Hagedoorn Bouwgroep ADVISEUR INSTALLATIES Cauberg Huygen ADVISEUR BOUWKOSTEN Ambas, Nunspeet ADVISEUR BOUWFYSISCH Cauberg Huygen CONSTRUCTEUR Strackee BOUWPERIODE juni 2014 – najaar 2015

Projectinfo ‘ELK PROJECT HEEFT ZIJN SPECIFIEKE KENMERKEN’

Binnen- en buitenschilderwerk Monumentaal schilderwerk Wandbekleding & wandafwerking Gevelonderhoud Betonreparatie Aluminium- en kunststofreiniging Vloerafwerking Haparandaweg 13 1013 BD Amsterdam Tel 020 – 486 72 22

De Liesbosch 34/36 3439 LC Nieuwegein Tel 030 – 280 39 09

info@reboschilderwerken.nl www.reboschilderwerken.nl

Het gemeentelijk monument aan de Amsterdamse Amstelkade, een appartementencomplex, bevond zich in slechte staat. Vandaar de noodzaak van een ingrijpende renovatie. Het schilderwerk, zowel binnen als buiten, was in handen van Rebo Schilderwerken. Algemeen directeur Boy de Bruin geeft aan dat al het houtwerk tot nulpunt/basis werd behandeld en daarna een nieuwe opbouw van verfsystemen werd toegepast. “De gevelkozijnen hebben dezelfde uitstraling behouden. Verder hebben we in het gebouw niet alleen alle woningen van nieuwe verfsystemen voorzien, maar eveneens de algemene ruimtes en de trappenhuizen.” Zijn bedrijf houdt zich voornamelijk bezig met renovaties en onderhoud, geeft De Bruin aan. “Elk project heeft zo zijn specifieke kenmerken, hier ook. Maar we komen dankzij onze brede ervaring niet snel voor verrassingen te staan.” Bij dit project was niet zozeer het werk zelf als wel de planning de grootste uitdaging, geeft hij aan. “Je bent met veel partijen aan het werk en dan is een goede afstemming heel belangrijk. De hoofdaannemer heeft eerst een algehele planning gemaakt en daarna konden alle andere partijen hun inbreng doen. Daardoor is het werk goed en binnen planning verlopen.”

BOUWEN AAN MONUMENTEN 135 733080_Rebo Schilderwerken.indd 1

14-12-15 10:38

ROTTERDAM | Onderzeebootloods

Foto: Bouwwereld

ONDERZEEBOOTLOODS BEWIJST ZICH ALS TOPLOCATIE VOOR EVENTS Tekst | Patricia van der Beek

Toen in 1937 de Onderzeebootloods op de werf van de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij (RDM) gebouwd werd, kon niemand vermoeden dat deze bijna tachtig jaar later succesvol dienst zou doen als evenementenhal. Waar vroeger onderzeeërs te water gelaten werden, laten bezoekers zich nu onderdompelen in culturele events, zakelijke bijeenkomsten en wetenschappelijke congressen. De Onderzeebootloods maakt deel uit van de grootschalige herontwikkeling van het RDM-terrein, een initiatief en project van Havenbedrijf Rotterdam. Het doel? De oude, voor Rotterdam betekenisvolle scheepswerf weer nieuw leven inblazen als inspirerende omgeving voor onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven. De haven en de nieuwe maakindustrie lopen hier als rode draad doorheen. “Onder de noemer RDM Rotterdam, voorheen RDM Campus, hebben op het terrein al vele interessante renovaties en transformaties plaatsgevonden”, zegt projectmanager Cleo Hupkes van het Havenbedrijf. “Enkele voorbeelden zijn het Innovation Dock, het Dokkaffee, de Scheepsbouwloods en het Congrescentrum. Bovendien zijn er drie onderwijsinstellingen gevestigd.”

BOIJMANS VAN BEUNINGEN De Onderzeebootloods deed tot in de jaren tachtig dienst als bouwloods voor onderzeeërs. Daarna volgde een lange periode van

136 BOUWEN AAN MONUMENTEN

leegstand, totdat in 2009 het plan opgevat werd om de loodsen beschikbaar te stellen aan Museum Boijmans van Beuningen. Vier achtereenvolgende zomers hield het museum er exposities. ‘s Winters bleven de loodsen buiten gebruik, omdat het er dan te koud was. “De exposities leverden meer bezoekers op dan verwacht”, zegt Hupkes. “In 2013 besloten wij dan ook dat de Onderzeebootloods een publieksfunctie moest behouden, met een bredere programmering in cultuur, beurzen, congressen en innovatieevenementen. Ook besloten we te investeren in de loodsen, zodat we ze ook in de winter konden verhuren.”

WESTLOODS In de winter van 2014 renoveerde het Havenbedrijf de oost- en middenloods van de Onderzeebootloods, met als doel deze van 2015 tot en met 2017 zelf te exploiteren. De westloods werd in gebruik genomen door Ampelmann, een innovatief bedrijf

dat overstapplatforms ontwikkelt voor de offshore-industrie. Hupkes: “Ampelmann is een mooi voorbeeld van de ontwikkeling die bedrijven kunnen doormaken op RDM Rotterdam. Begonnen als startup in het Innovation Dock zijn zij uitgegroeid tot een succesvolle multinational.” Om de westloods geschikt te maken voor de bedrijfsdoeleinden van Ampelmann, werd deze grondig gerenoveerd. Een nieuwe industrievloer was noodzakelijk, de gevels werden gerenoveerd met gevelbeplating en kozijnen in de kenmerkende ‘RDM-rode’ kleur, een kantoor werd ingebouwd en de nodige installaties werden aangebracht.

OOST- EN MIDDENLOODS Net als bij de westloods diende het Havenbedrijf in de oost- en middenloods op meerdere punten rekening te houden met het monumentale karakter van het gebouw. “De Onderzeebootloods stond destijds op de nominatielijst van gemeentelijke monumenten en vanuit die gedachte hebben we de loodsen verbouwd”, legt Hupkes uit. “Ondertussen is de voorlopige aanwijzing als monument een feit.” In samenwerking met Marge architecten en de Commissie voor Welstand en monumen-

ROTTERDAM | Onderzeebootloods

De westloods vóór verbouwing. In 2013 vestigde Ampelmann zich hier. Foto: Nicole Romijn Fotografie

ten Rotterdam analyseerde het Havenbedrijf het tijdsbeeld van de gevel. Omdat de vele functionele aanpassingen die de loodsen hebben doorgemaakt juist de geschiedenis van de gebouwen bepalen, werd besloten om deze ingrepen uit het verleden zichtbaar te laten. Monumentale onderdelen die behouden dan wel teruggebracht werden, zijn de lichtstraten in het dak en de horizontale en verticale raamstroken op de langs- en kopgevel. Verder vergden het metselen voegwerk de nodige aandacht en ook de kleuren stonden vast: rood aan de buitenzijde en lichtgroen aan de binnenzijde.”

RESPECTVOL RENOVEREN “Uit respect voor het monument en de unieke gebouwgeschiedenis hebben we zo veel mogelijk gelaten zoals het was”, vervolgt Hupkes. “We hebben geen schilderwerk verricht en oude leidingen zijn – uiteraard afgekoppeld – in het zicht gebleven. Wel hebben we een nieuwe betonvloer aangebracht, met daarin de vloerverwarming, kabelDe Onderzeebootloods leent zich uitstekend voor bedrijfsevents. Foto: Maison, Ann-Sophie Falter.

Foto: NL Innoveert, Tycho’s Eye

De binnenzijde van de Onderzeebootloods, in kenmerkend lichtgroen. Foto: Ruud van Braght.

goten en krachtinstallatie. De klimaat- en luchtbehandelingsinstallaties zijn weggewerkt op het dak van de tussenverdieping. Verder brachten we veiligheidsvoorzieningen aan en nieuwe toiletgroepen, kozijnen en daklichten. En natuurlijk wordt het publiek netjes ontvangen, met een nieuwe entreedeur achter de bestaande roldeur, een ontvangstruimte en garderobe.” Het Havenbedrijf bracht één grote gevelwijziging aan. Op het meest noordelijke punt van de oorspronkelijk dichte oostgevel bevinden zich nu enkele grote ramen, die prachtige uitzichten bieden op de dokhaven en het centrum. Een horecadeel kan hier met de kade verbonden worden.

AHOY ROTTERDAM Op 13 maart 2015, na een korte en zeer intensieve bouwperiode, opende de gerenoveerde Onderzeebootloods zijn deuren voor publiek. Sindsdien vonden er evenementen en exposities plaats als Nederland Innoveert, De Aanval en diverse bedrijfsevents. Het succes bleef niet onopgemerkt. Zo ook niet bij Ahoy Rotterdam, die in de Onderzeebootloods een logische aanvulling op de bestaande accommodatie zag. “Vanaf januari 2016 neemt Ahoy de exploitatie van de Onderzeebootloods en de vergaderruimtes in het Congrescentrum voor vijf jaar op zich”, zegt Hupkes enthousiast. “En dat na pas één pilotjaar. Dit is het mooiste resultaat dat we als Havenbedrijf konden bedenken.” ❚

Bouwinfo

De gevels vóór verbouwing. Foto: Thijs de Lange.

OPDRACHTGEVER ONTWERP BOUWTECHNISCHE ENGINEERING EN COÖRDINATIE CONSTRUCTEUR INSTALLATIEADVIES BOUWFYSISCH ADVIES BRANDVEILIGHEIDSADVIES DIRECTIEVOERING/TOEZICHT UITVOERING BOUWPERIODE

Havenbedrijf Rotterdam N.V., Rotterdam Marge architecten, Rotterdam ABT bv, Delft Bartels consulting engineers, Utrecht Techniplan adviseurs bv, Rotterdam ABT bv, Delft EFPC, Bilthoven bbn adviseurs, Rotterdam Sprangers Bouwbedrijf, Breda westloods: 2013, midden- en oostloods: najaar 2014 – voorjaar 2015

BOUWEN AAN MONUMENTEN 137

138 BOUWEN AAN MONUMENTEN

DE PEN

PIETER VAN TRAA, RESTAURATIEARCHITECT

MONUMENTENAMBTENAAR, KOM ACHTER JE BUREAU VANDAAN! Het is volgens mij voor vakmensen die zich bezighouden met het restaureren, in stand houden en herbestemmen van monumenten een herkenbaar probleem, of beter gezegd één van de herkenbare problemen: de bureaucratisering in de monumentenzorg. Met parallel daaraan het verdwijnen van vakinhoudelijke kennis bij overheden op diverse niveaus. Waardoor de ambtenaar of ambtenaren verantwoordelijk voor monumentenbeleid veelal achter hun bureaus zitten en vooral bezigzijn met het schuiven van dossiers.

Een zorgelijke ontwikkeling die zeker bij kleinere gemeenten goed zichtbaar is. Maar niet alleen daar. Ook bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed zie ik een teruglopend inlevingsvermogen en de trend strikt de lijn der regels te volgen. Omdat dit, bij het ontbreken van voldoende vakinhoudelijke kennis, de meest veilige aanpak is. Natuurlijk is het goed dat er regels zijn. Maar zeker nu er een verschuiving plaatsvindt van restauratie naar herbestemming, is er behoefte aan ambtenaren die voldoende kennis en achtergrond hebben om mee te denken en inzicht hebben in het grotere geheel. Helaas, zo weet ik uit ervaring, zijn die er steeds minder. Er wordt niet naar het monument als monument met al zijn mogelijkheden gekeken, maar als een kunsthistorisch object. Met dat laatste is niets mis, mits er ruimte is om binnen bepaalde kaders te zoeken naar de grenzen van wat bij een herbestemming wel of niet kan. Nu worden die mogelijkheden grotendeels ingeperkt door ivorentoren-gedrag. Want ga maar na, hoe vaak is de monumentenambtenaar nog op de bouwplaats te vinden? Zelden, zo is mijn ervaring. De grotere gemeenten doen het wat dat betreft iets beter dan de kleine, maar toch... Of je nu als vakman in de restauratiebranche actief bent of dat je er beleidsmatig mee te maken hebt, je leert dit vak in de praktijk, niet achter het bureau.

Misschien dat het door bezuinigingen komt dat we met deze gang van zaken geconfronteerd worden. Of is het de persoonlijke interesse. Vroeger, zo weet ik, werd iemand ambtenaar monumentenzorg omdat hij of zij daar affiniteit mee had; het vakgebied interessant vond. Vaak was het iemand met een bouwachtergrond of op zijn minst bepaalde bouwkundige vaardigheden. Wellicht is die affiniteit nu deels verdwenen. Verder is het jammer te moeten constateren dat het vertrouwen dat de overheid in monumenteneigenaren heeft, ver te zoeken is. Nogmaals: goed dat er regels zijn, maar timmer niet alles dicht en laat eigenaren niet voor ieder wissewasje een vergunning aanvragen. Ja, ik begrijp het, zo’n aanvraag levert leges, lees inkomsten op, maar de monumenteneigenaar wordt er moedeloos van en krijgt steeds meer het idee dat hij het nooit goed kan doen. Terwijl de meeste monumenteneigenaren trots zijn op hun bijzondere gebouw en het met de beste bedoelingen beheren. Geef ze daarbij wat meer de vrije hand en klink niet alles vast in vergunningen, certificeringen en protocollen. Geef ruimte om mooie plannen uit te voeren. Zijn er dan discussiepunten, regel ze op de bouwplaats. Kortom: ambtenaar, kom achter dat bureau vandaan en krijg weer voeling met de praktijk. Onze vele monumenten doen er hun voordeel mee. Net als u. ❚

BOUWEN AAN MONUMENTEN 139

DEN HAAG | Gebouw B30

Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Facilicom

GEBOUW B30 WORDT ‘DENKTANK’ RIJKSOVERHEID

‘OPTIMUM AAN MONUMENTALITEIT EN DUURZAME EXPLOITATIE’ Door design, build, finance, maintain en operate (DBFMO) samen te brengen in zijn contracten, stimuleert het Rijksvastgoedbedrijf zowel slimmer bouwen als kostenbesparing op exploitatieniveau. Het Publiek-Private Samenwerkingsproject B30, dat de vastgoedintegratie van vijf overheidsorganisaties realiseert aan de Haagse Bezuidenhoutseweg 30, is mede daarom gegund aan Facilicom. De duur van het geïntegreerde DBFMO-contract is vanaf ingebruikname maar liefst dertig jaar. B30 is de tweede helft van 2016 gereed voor gebruik.

Het Rijksmonument aan de Bezuidenhoutseweg 30 is ongeveer honderd jaar geleden gebouwd door de toenmalige rijksbouwmeester Daniël Knuttel en heeft een vloeroppervlakte van circa 21.000 m².

Gebouw B30 wordt aangepast aan de eisen des tijds; gevel en gebouwstructuur blijven intact

140 BOUWEN AAN MONUMENTEN

In de jaren negentig heeft architect Hans Ruijssenaars een renovatie gepleegd, met een forse dakopbouw en zijpaviljoens als uitbreidingen. In 1917 nam het ministerie van Landbouw al zijn intrek in het classi-

cistische pand en medio 2013 vertrok het Ministerie van Economische Zaken als laatste gebruiker. B30, zoals de werknaam van het gebouw luidt, zal zich nu ontwikkelen tot kenniscentrum van de Rijksoverheid: in B30 zijn vanaf 2016 het Centraal Planbureau (CPB), het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), het College Bescherming Persoonsgegevens (CPB) en de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) gehuisvest, deels met een gescheiden kantooromgeving, deels ook als integrale ‘denktank’ waar ‘excellent onderzoek verricht wordt en prikkelende

DEN HAAG | Gebouw B30

Projectinfo ‘EEN DUURZAAM TE EXPLOITEREN MONUMENT’ Binnen het consortium is Deerns verantwoordelijk voor het totale installatieconcept, de energievoorziening, brandveiligheid, bouwfysica en BREEAM-advisering. Daarbij was het bewaken van de duurzame scope (‘Very Good’/Energielabel A) in relatie tot de monumentaliteit een belangrijke doelstelling, met integraliteit als uitgangspunt. “Label A is voor een rijksmonument van honderd jaar oud best bijzonder”, zegt projectleider David Wesdorp.

De renovatie is in volle gang en duurt tot medio 2016

debatten en seminars plaatsvinden’, aldus het RVB. Voor de vijf gebruikers moeten circa 450 werkplekken worden gerealiseerd. “Het project heeft ook een strategische vastgoedcomponent”, zegt senior procesmanager Sou-Fen Kao. “De vijf instellingen zaten voor het overgrote deel in huurpanden en straks met elkaar in één gebouw van de Rijksoverheid. Verder willen wij de monumentaliteit van het gebouw versterken, terwijl B30 tegelijkertijd aan de eisen des tijds wordt aangepast.”

‘VERRASSENDE VISIE’ Het RVB gaat in de aanbesteding van omvangrijke projecten tegenwoordig uit van ‘PPS tenzij’ en stuurt in beginsel aan op DBFMO-contractvorming. Kao: “Wij vinden op die manier de expertise in de markt en dat biedt integrale oplossingen. De samenwerking tussen de PPS-partijen – een softe factor – is moeilijk in gunningscriteria te omschrijven en in contracten vast te leggen.” Facilicom won de gunning op prijs en kwaliteit en heeft alle aspecten – van bouwkundige en installatietechnische ingrepen tot de catering – in eigen hand. De facilitair dienstverlener heeft KAAN Architecten ingeschakeld als hoofdarchitect en Braaksma & Roos als restauratiearchitect. De visie van het Facilicomconsortium leidde zowel tot enthousiasme als verrassing bij het RVB. ›

In de aanbestedingsfase, alsmede het complete engineeringstraject, heeft Deerns de advisering verricht op het gebied van installatietechniek, bouwfysica en duurzaamheid. Alle werktuigkundige en elektrotechnische installaties, de installaties voor energieopwekking, glasbewassing en de liften zijn ontworpen door het ingenieursbureau. B30 wordt vanaf de ingebruikname het grootste deel van het jaar verwarmd en gekoeld met een WKO-installatie op basis van laagtemperatuurverwarming. “Die zorgt in combinatie met de aangebrachte isolatie van de binnengevel voor de grootste energiewinst. In hechte samenwerking met de architecten is de monumentaliteit in overeenstemming gebracht met de duurzame scope, maar het is ook een logisch gebouwconcept in het kader van de exploitatie. De centrale installatieruimte is gevonden in de kelder; voor het centrale leidingenstelsel van de nieuwe delen is ruimte gevonden tussen het plafond van de derde en de vloer van de vierde verdieping. Daarnaast hebben wij in de bestaande gebouwstructuur op unieke wijze ruimte gevonden om een duurzame exploitatie te waarborgen.”

INSTALLATIE BOUWLIFTEN IN MONUMENTAAL GEBOUW OOK VOOR VERHUURDER UITZONDERLIJK Verhuur en installatie van bouwondersteunende materialen wordt door contractaannemers steeds vaker uitbesteed. Facilicom heeft met Mol Verhuur een partner die vanaf de ontwerpfase van project B30 logistiekinhoudelijk meedenkt. “Dat is in dit renovatieproject van groot belang, omdat er onder meer een bouwlift voor goederen en personen in het hart van het gebouw is geplaatst”, vertellen directeur Remko Mol en bedrijfsleider Arnoud Gerritsen. De renovatie van gebouw B30 is uitdagend voor uitvoerders als Mol Verhuur, al was het maar vanwege de verankering van de verscheidene bouwliften in en om het monumentale pand aan de Bezuidenhoutseweg. “Wij zijn vanuit de petrochemische industrie gewend met hoge gebruiks- en veiligheidseisen te werken, maar een open kooilift met een capaciteit tot 2.000 kilogram en twintig personen in het hart van een rijksmonument – 24 meter hoog en met vier stopplaatsen, is ook voor ons uitzonderlijk”, aldus Mol en Gerritsen. “Wij worden liefst vroeg in het proces ingeschakeld; daarmee kan de zekerheid van de juiste oplossing worden gegarandeerd. Bij B30 is de genoemde lift – geplaatst in een atrium – bijvoorbeeld geheel ingebouwd in het steigerwerk, dus een hechte samenwerking met Breijer Bouw en Installatie, de bouwkundig uitvoerder van Facilicom, is vereist. Dan is het van belang korte lijnen met elkaar te onderhouden voordat het project in uitvoering wordt genomen, om logistieke problemen te voorkomen en daarmee kosten te besparen. Onze producten en diensten maken integraal onderdeel uit van de projectlogistiek. De genoemde liftinstallatie moest door een opening in het dak naar binnen. Diezelfde lift gaat na oplevering compleet gedemonteerd door een enkele deur weer naar buiten.” Als aanvullende dienst worden door Mol Verhuur onder meer trainingen gegeven in het gebruik van de liften. “Gebruikersveiligheid staat voorop.” Naast een drietal liften heeft Mol Verhuur, bestaand uit Mol Lifting, Mol Climate en Mol Power ook de bouwterreinafscheiding met toegangscontrole volledig verzorgd en worden tijdens de uitvoeringsfase diverse mobiele bouwdrogingsapparaten en ventilatoren geïnstalleerd. Op dit gebied zien Mol en Gerritsen een groeimarkt, gezien recente reorganisaties bij bouwondernemingen. “Het belang van strategische samenwerking in het bouwproces kan niet worden onderschat.”

BOUWEN AAN MONUMENTEN 141

DEN HAAG | Gebouw B30

Duurzame transformatie Projectinfo RENOVATIE EN NIEUWBOUW MET STAAL Voor het project B30 heeft Dijkstaal B.V. meerdere ruimtes aangebouwd, de dakopbouw verzorgd en divers staalwerk gemonteerd om liftschachten en ventilatiekanalen te ondersteunen. Alles bij elkaar heeft het bedrijf bijna vierhonderd ton staal aangebracht. Het renovatiewerk bij B30 is alles behalve een gemakkelijke klus. Dijkstaal B.V. weet echter in overleg met de klant altijd een passende oplossing te vinden. De productie is ingericht om een project als B30 goed uit te kunnen voeren. Recent is het bedrijf uitgerust met twee nieuwe machinestraten waarmee staalprofielen tot HEM 1.000 bewerkt kunnen worden. ‘Wij zijn trots op ons werk en vinden het leuk om een bijdrage te leveren aan bijzondere projecten als B30’. Dijkstaal B.V. produceert en monteert de meest uiteenlopende staalconstructies. Projecten in de hallenbouw, utiliteitsbouw maar ook renovatiewerken brengt het bedrijf met enthousiasme tot een goed einde. ‘We hebben de mensen, middelen en kennis in huis om juist de lastigere klussen uit te voeren’.

...brengt ideeën tot leven

Herbestemming is aan de orde van de dag en veel gebouwen worden duurzaam getransformeerd of gerenoveerd. Deerns heeft veel ervaring met de transformatie van (rijksmonumentale) gebouwen en biedt advies op maat op het gebied van installatietechniek, duurzaamheid en bouwfysica.

www.deerns.nl

0234_DEERNS_ADV_B30_9.5x13cm_V03.indd 1

STAALCONSTRUCTIES BRUGGENBOUW INDUSTRIEBOUW STAALBEWERKING

03/12/15 14:37

loodgieters leidekkers koperslagers

JOBSE bv is een landelijk werkend bedrijf dat gespecialiseerd is in het verwerken van loden, koperen en zinken bekledingen en natuursteenleien bedekkingen op o.a monumentale gebouwen alsmede nieuwbouwprojecten.

NIEUWBOUW ONDERHOUD RESTAURATIE Dijkstaal B.V. | Zwarte Zee 15 | 3144 DE MAASSLUIS www.dijkstaal.nl | 010 - 599 33 99 | info@dijkstaal.nl

jobse.indd 1

Elektraweg 17 | 4338 PK Middelburg | telefoon 0118-612713 fax 0118-623683 | info@jobsebv.nl | www.jobsebv.nl

12-03-13 11:49

DEN HAAG | Gebouw B30

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Rijksvastgoedbedrijf

ONTWERP KAAN Architecten (overall), Braaksma & Roos (restauratie)

UITVOERING Facilicom (DBFMO-contract)

OPLEVERING 2016

In het rijksmonument worden vijf overheidsorganisaties gehuisvest

Directeur PPS Facilicom Bas Niese: “Wij stelden voor de gebouwaanpassingen volledig te verwijderen en terug te gaan naar het oorspronkelijke ontwerp van Knuttel. Daar waren meerdere redenen voor. Allereerst waren de uitbreidingen van Ruijssenaars niet geschikt te maken voor de nieuwe situatie en ons ontwerp bood de kans zowel de monumentaliteit als de openheid van het gebouw te versterken.” Kao: “De gekozen architectuuroplossingen trokken ons over de streep. Gevel en gebouwstructuur blijven intact, in de entree wordt

Projectinfo opdrachtnemer, een forse breuk met de traditie van aanbesteden van de Rijksoverheid. Bas Niese: “De Rijksoverheid geeft ons in dit contract de vrijheid met de beste oplossingen te komen voor de inhoud en duur ervan. Dan moet je in elkaar investeren, maar zeker ook in het gebouw. Wij trekken samen op.” Dertig jaar is als een huwelijk, erkennen zowel Kao als Niese. “Maar de juiste mensen zitten op de juiste plaats in deze samenwerking. Zelfs de archi-

'De vijf huurders krijgen een gelijkwaardige kantooromgeving met eigen kantoren, terwijl de begane grond één grote gemeenschappelijke ruimte wordt' openheid gecreëerd en deze krijgt een nieuwe betekenis. Ook wordt de relatie van het gebouw met het achterliggende Haagse Bos hersteld. De vijf huurders krijgen een gelijkwaardige kantooromgeving met eigen kantoren, terwijl de begane grond één grote gemeenschappelijke ruimte wordt met espressobar, restaurant, bibliotheek, vergaderruimten en gelegenheid voor het houden van seminars. De vergaderkamers kunnen individueel worden gebruikt, worden geschakeld, of bij het restaurant worden betrokken. Het gebouw krijgt onder andere daardoor meer flexibiliteit en een hogere belevingswaarde.”

DUURZAAMHEID RVB en Facilicom trekken in dit project gezamenlijk op als opdrachtgever en

tect kiest zijn materialen uit op factoren als onderhoud en duurzaamheid”, zegt Niese. “Wij kijken als ‘single party’ – ook de uitvoering is volledig in eigen hand – naar de total cost of ownership.”

OUDERWETS VAKMANSCHAP MET NIEUWERWETSE TECHNIEKEN Jobse is sinds 1922 gevestigd in Middelburg en beschikt over een zeer uitgebreide werkplaats en magazijn. Door de ruim negentig jaar ervaring heeft het bedrijf een grote naamsbekendheid opgebouwd door heel Nederland op het gebied van koper-, lood-, zinken leiwerken. De werknemers zijn gespecialiseerde werknemers welke door middel van zowel vak- als interne opleidingen het ambachtelijke vak tot in de fijne kneepjes beheersen. Jobse combineert ouderwets vakmanschap met nieuwerwetse technieken. Aan de hand van een rapport van de monumentenwacht, het bestek of door middel van een eigen opname of gebrekenrapport verzorgt het bedrijf geheel vrijblijvende, transparante kostenanalyses en advies. Op deze wijze is ook de samenwerking met Breijer Bouw en Installatie op dit project tot stand gekomen. Met zorg en vakmanschap de buitenschil van het gebouw weer klaar voor de toekomst opleveren. Doen waar we sterk in zijn. Met trots verwijzen wij u naar onze website www.jobsebv.nl voor een lijst van door ons gerealiseerde projecten.

Duurzaamheid is voor het RVB waar mogelijk onderdeel van de scope. B30 is ontworpen op BREEAM ‘Very Good’. Zo is in het gebouw onder meer een WKO opgenomen en is de klimaatinstallatie met de oorspronkelijke gewelven geïntegreerd. Niese: “Duurzaamheid levert op de lange termijn altijd geld op. Voor het meest duurzame gebouw moet je eigenlijk naar volledig nieuwbouw toe. Wij vinden in dit prachtige gebouw een optimum aan monumentaliteit en duurzame exploitatie.” ❚

BOUWEN AAN MONUMENTEN 143

DEN HAAG | Gebouw B30

Tekst | Koen Mortelmans

DECORATIEF MAATWERK MET GRG Bij de renovatie van B30 is heel wat glass reinforced gypsum of kortweg GRG gebruikt. Dit materiaal was al een hele tijd populair in de Angelsaksische wereld, maar raakte pas bekend op het Europese vasteland toen Vari er in 1996 enkele verbeteringen aan aanbracht en het toepassingsveld ervan verruimde.

Monsieurs, in overleg met Kaan Architecten en aannemer Breyer. De totale oppervlakte GRG in B30 zal uiteindelijk zowat 1.800 m² bedragen.”

VERVOLG “Onze Nederlandse vertegenwoordiger Bas van Peer introduceerde ons bij Kaan Architecten”, vertelt Meersman. “De samenwerking verliep zo goed dat Kaan intussen Vari al aansprak voor een ander renovatieproject in België, voor een gebouw dat nog bekender is dan B30.” Vari mocht ook al GRG leveren voor het Militair Museum in Soesterberg, het Universitair Medisch Centrum Erasmus in Rotterdam, het spoorwegstation van Delft, de Technische Universiteit Eindhoven en het Wijnhavenkwartier in Den Haag. ❚

“Het wordt vooral gevraagd voor decoratieve toepassingen”, zegt bedrijfsleider Luc Meersman. “In de scheepsbouw is het al een traditioneel materiaal, vooral in cruiseschepen.” Met behulp van mallen kan GRG elke gewenste vorm krijgen, van Griekse zuilen met kapitelen tot de meest hedendaagse designs. Het is een licht en tegelijk stevig composietmateriaal. “GRG is ook schimmelresistent en bezit een brandweerstand van Rf60. Het bestaat uit een schil alpha gips, verstevigd met glasvezelmatten. We leveren het schilderklaar.” Meersman wijst ook op de duurzame eigenschappen. “Zowel het gips als de glasvezels zijn volledig recycleerbaar. De productie vindt ook in Europa plaats.”

JUST-IN-TIME Vari is gevestigd in Hoevenen, net buiten het Antwerpse havengebied. Dat is een prima uitvalsbasis naar Nederland. “Onder meer voor B30 moeten we just-in-time leveren, op afroep. Dit houdt in dat we in

144 BOUWEN AAN MONUMENTEN

Hoevenen altijd een zekere stock moeten hebben, zowel van standaardelementen zoals hoekprofielen en plinten als voor exclusieve, op maat gemaakte elementen, zoals voor B30. Plinten en hoekprofielen, maar ook deuren en kozijnen in GRG zijn uitermate sterk en worden veel gebruikt in bijvoorbeeld ziekenhuizen, waar ze tegen een flinke stoot van een rolstoel of een rijdend bed bestand moeten zijn. Strakke GRG-elementen komen ook prima van pas als alternatief voor complexe omkastingen.”

NAUWKEURIGHEID Kenmerkend voor de decoratieve, dikwijls speelse GRG-elementen is dan weer de nauwkeurige afwerking tot op de millimeter. “Het exclusieve karakter, zoals bij B30, ligt erin dat we na voltooiing van de werken de mallen vernietigen, zodat nergens anders dezelfde vormen gebruikt kunnen worden. De specifieke vormen voor B30 tekende Vari-designer Kristof

ANTWERPEN | Kathedraal

‘KATHEDRAAL ANTWERPEN IS NOG STEEDS ÉÉN VAN ONZE KROONSTUKKEN’ Ambachtelijk en met vakmanschap enerzijds, maar tevens met een eigentijdse kwaliteit en visie bedient Van Keulen loodgieters-, leidekkers- en dakdekkersbedrijf uiteenlopende opdrachtgevers in Nederland en Vlaanderen. Het al sinds 1895 actieve bedrijf is veelvuldig bij restauratieprojecten betrokken, maar doet eveneens nieuwbouw, wanneer er vraag is naar een bijzondere en duurzame uitstraling van een pand.

Het Centraal Station in Antwerpen, het Havenhuis in Amsterdam, de St. Jan in Den Bosch, Basiliek Oudenbosch, De K.M.A in Breda, de Begijnhof in Breda... het is zo maar een greep uit de projecten waar Van Keulen de afgelopen jaren bij was betrokken. Recent was het bedrijf nog actief bij Slot Zeist. “Daar hebben we in korte tijd, twee maanden, de loden roevendaken vervangen, inclusief de ventilerende houten onderconstructie”, vertelt bedrijfsleider Pascal Marijnissen. “Om het werk tijdig af te krijgen, hebben we tijdens de bouwvak doorgewerkt.” Ook dankzij de voorbereiding, zegt hij, werd tijdwinst geboekt. “Het is het eerste project waarbij we een soort prefabmethode hebben toegepast door in de werkplaats alle banen al voor montage gereed te maken. Dan kun je op locatie meteen aan de slag.”

VAKMANSCHAP, AMBACHT EN ERVARING Waarmee Marijnissen maar wil zeggen dat het bedrijf vakmanschap, ambacht en ervaring hoog in het vaandel heeft staan, maar ook durft te innoveren. “Het zijn allemaal aspecten van de hoge

kwaliteit die we willen bieden. Dat geldt eveneens voor onze medewerkers; ervaren en goed opgeleide vakmensen met elk een eigen dakspecialiteit die de vaak eeuwenoude technieken om lei, lood en koper te verwerken beheersen. Daarnaast beschikken we over een eigen zetterij waardoor er goede financiële afspraken voor de projecten én de zinken koperprijzen kunnen worden gemaakt en we korte levertijden kunnen garanderen.” Vanwege de hoogwaardige aanpak kan Van Keulen verwijzen naar veel aansprekende referentieprojecten. Allemaal even speciaal, vindt Marijnissen, met telkens weer heel eigen, specifieke details. Toch is er één project waar hij bijzonder trots op is. “De kathedraal van Antwerpen is nog steeds één van onze kroonstukken. Daar waren door hagel leien dakvlakken beschadigd en dat vroeg om het nodige herstelwerk, met penrhyn lei. Dat doen we wel vaker, maar de kathedraal is toch één van de pronkstukken van de stad Antwerpen. Als je als Nederlands bedrijf wordt gevraagd om daarvan het dak op te knappen, ja, dat is dan een heel unieke opdracht.” ❚

BOUWEN AAN MONUMENTEN 145

GERARD KLOMP SPECIALIST KRUIPRUIMTE MEDEWERKER ISOPROFS

NIEU JetSp W ray

KLAA

terwi jl u w acht

HET VRIENDELIJKSTE MATERIAAL OM EEN KRUIPRUIMTE PERFECT TE ISOLEREN

Een aangenaam en comfortabel binnenklimaat in een woning, wordt voor een groot deel bepaald door een goed geïsoleerde (onder)vloer. Een dichte vloer die voorkomt dat kou en vocht vanuit de bodem omhoog trekken. Dat vaak onverklaarbare kille en onbehaaglijke gevoel in huis, is in principe eenvoudig op te lossen door of onze Klimadekens in de onderliggende kruipruimte te leggen óf de onderzijde van de vloer te isoleren. Iets wat wij door toepassing van een hoogwaardige JetSpray techniek op een uiterst vriendelijke manier kunnen. Een nieuwe ontwikkeling die het mogelijk maakt om op duurzame en veilige wijze vloeren aan de onderzijde te voorzien van een naadloze isolatielaag. Met als grootste voordeel, dat bewoners opgelucht adem kunnen blijven halen en hun huis ++ niet meer uit hoeven tijdens onze werkzaamheden. Wat overigens ook zo is als we een kruipruimte vullen met onze Thermomaxx HR Isoparels®. Zo hebben we eigenlijk altijd voor iedereen wel een passende oplossing. Meer weten? Bel ons dan vandaag nog voor een vrijblijvende afspraak of bezoek onze website en ontdek hoe elk huis in no-time wordt verandert in een comfortabel thuis.

B: INFO@ISOPROFS.BE | WWW.ISOPROFS.BE

‘LED is niet meer weg tedenken uit onze omgeving’ RITTENTELLERSYSTEEM MAAKT LIFTONDERHOUD OP MAAT MOGELIJK

Van reguliere lift naar bouwlift

Voorwoord

‘DE LIFT IS AL LANG GEEN LUXEPRODUCT MEER’ Liften in gebouwen worden vandaag de dag veelal niet meer beschouwd als luxe, maar als een standaardvoorziening om mensen snel, veilig en efficiënt te kunnen verplaatsen. Niet alleen voor mensen die langer thuis blijven wonen, maar bijvoorbeeld ook voor mensen met een (tijdelijke) beperking bieden liften in woon- en bedrijfsgebouwen uitkomst. Ook in evacuatiesituaties. Daar kunt u in het Liftbouw-katern, dat voortaan standaard deel uitmaakt van Stedenbouw magazine, alles over lezen. Zowel voor woon- als voor bedrijfsgebouwen geldt dat iedere lift een andere gebruiksintensiteit kent. Om die reden is het raadzaam om – net als in bijvoorbeeld de auto-industrie – onderhoud en beheer op maat te plannen. In de auto-industrie is het gebruikelijk dat u een melding ontvangt wanneer het jaarlijkse onderhoud eraan komt of wanneer een bepaalde kilometergrens is bereikt. Een feature die inmiddels ook voor de liftbouw toegankelijk is. Door periodiek of na een bepaalde gebruiksfrequentie een onderhoudsbeurt in te plannen, garandeert u een veilige en storingsvrije lift. Daarnaast leest u in deze liftbouw alles over veiligheid na sloop of renovatie, waarbij de lift veelal als bouwen materialenlift wordt gebruikt. Behalve dat de lift in deze periode goed beschermd moet worden – om beschadigingen te voorkomen – is het zaak om de lift te keuren, voordat weer personen vervoerd worden. Hiervoor geldt (nog) geen wettelijke verplichting, maar gelukkig zijn steeds meer partijen bewust van de problematiek die rondom het veranderende gebruik van de lift kan ontstaan. En dat komt de veiligheid van onze liften ten goede. Ik wens u veel leesplezier.

Lieke van Zuilekom

Interlift techniek B.V. liftcabinebekledingen liftcabines muurkoppen scheidingswanden liftschachten

Interlift techniek bv is al ruim 40 jaar de toeleverancier van de Nederlandse liftinstallateurs

Interlift techniek bv levert, vaak in nauw overleg met de architect of het adviesburo, in samenwerking met de liftinstallateur de gewenste speciale bekleding, cabine, schacht of muurkop afwerking. In principe is voor de uitvoering bijna alles mogelijk.

Kijk voor een beter idee op onze web-site : www.INTERLIFT-techniek.nl

‘LED is niet meer weg te denken uit onze omgeving’ In ‘liftenland’ zijn niet alleen de grote liftfabrikanten hard bezig om een zo energiezuinig mogelijke lift te leveren, ook de kleine(re) ondernemingen doen hiertoe alles wat in hun mars ligt. Hierbij wordt op alles gelet, van gewichtsbesparing, besturing en aandrijving tot aan de verlichting van de lift. LED heeft de eigenschap om tegen een laag energieverbruik een relatief hoge lichtopbrengst te leveren – en dat gedurende een lange levensduur.

De huidige energieprijzen en milieu-/energiebewustwording van de gebruikers/eigenaren van de liftinstallaties heeft ervoor gezorgd dat de vraag naar milieu-/energiezuinige liften is ontstaan. Liftfabrikanten zijn op zoek gegaan naar oplossingen om aan deze vraag van energiezuinige liften te voldoen. Het toepassen van LED-verlichting in de te leveren liften of renovaties van bestaande liften komt voor een deel tegemoet aan deze eis. De verlichting van de lift is niet direct de grootste energieverbruiker, maar wel een constante verbruiker. In de meeste liften brandt de verlichting 24 uur per dag, 365 dagen per jaar.

PRESTATIECONTRACTEN Daarnaast worden tussen de liftfabrikant en de gebruiker/eigenaar tegenwoordig steeds meer prestatiecontracten voor het onderhoud afgesproken. Eén van de afspraken kan dan zijn dat minimaal de helft van de verlichting altijd moet branden, wanneer de lift gebruikt wordt. In de meeste liften wordt vandaag de dag halogeenof TL-verlichting toegepast. Wanneer in een lift met twee lichtbronnen er één defect is, zal de liftfabrikant beide lichtbronnen vervangen om te voorkomen dat korte tijd later de andere lichtbron vervangen moet worden. De effectieve levensduur van de lichtbron van de verlichting is dus korter dan wat verwacht zou worden.

ENERGIEVERBRUIK LED’s geven per opgenomen vermogen een hoge lichtopbrengst in vergelijking met andere lichtbronnen (zie tabel). De lichtopbrengst (= het rendement) wordt uitgedrukt in Lumen/Watt. Lumen is de eenheid voor uitgezonden hoeveelheid licht. Uit de tabel is af te lezen dat er een zeer aanzienlijk verschil zit in de lichtopbrengst van LED ten opzichte van andere lichtbronnen, maar ook ten opzichte van LED’s onderling. ❚

Soort lichtbron Gloeilamp Halogeen Spaarlamp/TL LED

lichtopbrengst (Lm/Watt) 10 7 55 55-150

151

Biedt u een unieke en complete oplossing:

BELseco GSM lifttelefoon abonnement GRATIS Een nieuwe GSM lifttelefoon! GRATIS De garantie op een altijd werkende GSM lifttelefoon! + Maandelijks besparen op uw telefoonkosten!

ELSECO B.V.

IJsselmeerweg 1 1411 AA Naarden

T: +31 (0)35 695 51 00 F: +31 (0)33 695 51 01

info@elseco.nl www.elseco.nl

Rittentellersysteem maakt liftonderhoud op maat mogelijk Iedere lift kent een andere gebruikersintensiteit. Een lift in bijvoorbeeld een seniorenflat zal intensief gebruikt worden, want deze groep neemt niet snel de trap. Voor grote bedrijven en instellingen geldt hetzelfde. Maar er zijn ook liften die minder ritjes maken. Bovendien geldt dat moderne uitvoeringen van betere apparatuur voorzien zijn dan de oudere. Om die reden is het goed om – net zoals in de auto-industrie gebruikelijk is – ook hier maatwerk toe te passen. De techniek van een auto geeft precies aan hoe vaak en intensief deze gebruikt is. De onderhoudsfrequentie wordt hier vervolgens op aangepast. Maar hoe is dat bij liften mogelijk? Speciaal hiervoor heeft EDNL het rittentellersysteem (onder de naam EDNL Sense) ontwikkeld. Hierop kan de lifteigenaar onder andere iedere dag aflezen hoe intensief de lift is gebruikt. Aan de hand van deze gegevens kan de frequentie van het liftonderhoud worden bepaald.

ADVIES OP MAAT TDK Liftplan gebruikt het rittentellersysteem bij het adviseren van lifteigenaren. Maurice Sueters is hier sinds twee maanden Technisch Directeur en was in die hoedanigheid intensief bij de ontwikkeling betrokken. TDK Liftplan heeft een jarenlange en zeer brede ervaring in de liftbranche door het geven van onafhankelijk technisch en kostenbesparend advies op het gebied van liftinstallaties, roltrappen, gevelinstallaties en automatische schuifdeuren. “Met behulp van dit systeem kunnen wij lifteigenaren adviseren over het best passende onderhoudsprofiel. Zo ontstaat een advies op maat.” Sueters weet uit ervaring dat het aantal onderhoudsbeurten per firma kan verschillen. “Volgens ons verricht het ene bedrijf het liftonderhoud serieuzer dan de ander. In principe moeten twee onderhoudsbeurten per jaar voldoende zijn. Maar natuurlijk geldt ook hier: hoe meer ritten de lift maakt, hoe meer onderhoud nodig zal zijn.”

VERTROUWEN Binnen de liftenbranche bestaan drie categorieën: A, B en C. Een lifttype A vinden we bijvoorbeeld in een verpleeghuis of seniorenflat waar de lift totaal niet gemist kan worden. Het gebruik is hoog en het onderhoud dient men daar op aan te passen. Sueters weet dat moderne liften echter minder onderhoud vereisen. “De hedendaagse techniek heeft vanzelfsprekend invloed op het storingsniveau. Maar ook dankzij dit rittentellersysteem kan de frequentie van het onderhoud omlaag.” ›

153

MAX, maximum uptime, all the time. Gezien de sterk groeiende wereldbevolking, de toenemende vergrijzing en het verwachte aantal benodigde nieuwe gebouwen is dringend behoefte aan een nieuwe technologie die ook de vooruitgang op het gebied van onafhankelijke horizontale en verticale mobiliteit begeleid. thyssenkrupp investeert in de ontwikkeling van deze nieuwe technologie. Wij noemen deze ontwikkeling MAX. MAX staat voor voorspellend onderhoud van uw liftinstallatie. Maximale efficiency, beschikbaarheid, service kwaliteit en klanttevredenheid. Voor meer informatie: https://max.thyssenkrupp-elevator.com/en/

Voor TDK Liftplan is het zaak om in eerste instantie de lifteigenaar over deze mogelijkheid in te lichten. “Zij betalen het liftenbedrijf en de onderhoudskosten. De rittenteller is een investering die zich op relatief korte termijn vanzelf weer terugverdient. Bovendien weet de lifteigenaar precies hoe lang de monteur met een onderhoudsbeurt bezig is geweest. Deze dient zich namelijk op hetzelfde systeem aan- en ook weer af te melden. Twee uur werk is dan ook echt twee uur onderhoudstijd. Het biedt de lifteigenaar een stukje meer vertrouwen dat er ook echt aandacht aan de lift is geschonken. Tevens maakt dit systeem het mogelijk om er een logboek in bij te houden.” In de nieuwe opgestelde contracten – onder de naam Elevator Quality & Efficiency Management contract – welke TDK Liftplan voor haar klanten maakt, is deze vernieuwde aanpak duidelijk weergegeven en wordt beschreven wat de klant van de liftenbedrijven mag verwachten. TDK liftplan merkt dat vooral lifteigenaren openstaan voor deze nieuwe techniek. “Zij weten nu precies welke frequentie van onderhoud verantwoord is: twee, vier of zes keer. De mate van gebruik geeft dat perfect weer. Het onderhoud is gebaseerd op het liftgebruik. Puur maatwerk dus.” ❚

155

VAN REGULIERE LIFT NAAR BOUWLIFT KEURING MOET MEER VEILIGHEID TIJDENS RENOVATIE OF SLOOP GARANDEREN Bij renovatie of sloop van een gebouw wijzigen het gebruikspatroon en de functie van een reguliere lift. Op grond van deze functiewijziging is het welhaast noodzakelijk een ingebruiknamekeuring uit te voeren, omdat verwacht mag worden dat de lift tijdens het gebruik aan slijtage onderhevig is of anderszins achteruitgaat op het gebied van veiligheid. Bouw- of sloopploegen zullen de lift bijvoorbeeld gebruiken als bouwlift. Hoewel geen exacte cijfers bekend zijn omtrent het aantal incidenten, gebeuren hierdoor helaas nog te vaak ongelukken. Het Warenwetbesluit-liften (Wwb-l) en het certificatieschema (WSCS) voorzien niet in aanvullende regelgeving voor deze bijzondere gebruiksfase van een lift.

Middels artikel 17 lid 2 uit het Wwb-l volgt alleen tijdens de nieuwbouwfase van een gebouw een keuringsverplichting voor ingebruikname, evenals een periodieke keuring van dergelijke (bouw)liften. Doordat steeds meer partijen zich bewust zijn van de problematiek rondom het veranderende gebruik van deze lift is er wel meer aandacht voor.

WAT GEBEURT EN IN EN OM DE LIFT? Bert Huisman, coördinator bij liftkeuringsspecialist Aboma, zorgt voor een keuring bij de ingebruikname van deze tijdelijke bouwliften in bestaande gebouwen. Hij begint steevat met de vraag: ‘hoe is de omgevingssituatie tijdens het gebruik van de bouwlift en welke vervaardigingsvoorschriften gelden voor deze lift?’. “Daar zit nu net de crux”, vertelt hij. “Je weet nooit precies wat er in en rondom de lift gebeurt. Lopen de bouwvakkers met kruiwagens en zwaar materiaal de lift in? Dan doe je er goed aan om beschermende kooibekleding aan te brengen, om je lift te beschermen.” Ook op het gebied van liftveiligheid zijn er de nodige aandachtspunten, waarbij onder andere de open kooi en de spreekluisterverbinding twee

156

uitersten zijn tussen oude en nieuwe normen. “Het is gewoon een feit dat als liften op deze manier gebruikt worden, er vaker sprake is van storing”, aldus Huisman. “Daarom letten wij goed op de veiligheid in en rondom de toegang en schacht. Ook de monteur moet deze veilig kunnen betreden. In geval van nood moet snel en adequaat gehandeld kunnen worden en moeten alle hiervoor bestemde hulpmiddelen en handelingen voorhanden zijn en veilig uitgevoerd kunnen worden.”

DRIEMAANDELIJKSE CONTROLE “Aan de hand van de laatste status van het gebouw, beoordelen wij de lift. Was het in gebruik als kantoor of verpleeghuis? Wat wordt er gesloopt? Welke bouwactiviteiten gaan er plaatsvinden? Zo lang de sloop of renovatie duurt, controleren wij iedere drie maanden”, aldus Huisman. “Overigens is het de taak van de bouwer om voor de duur van het gebruik van de lift een onderhoudscontract af te sluiten met een onderhoudsbedrijf.”

SLOOP VAN DE LIFT

2 5

03-05-2011 rk_druk.indd

Aboma_Keurme

Voorafgaand aan de demontage van liften in een groot renovatieproject in Rotterdam heeft Aboma onlangs een veiligheidscontrole ten behoeve van de sloop uitgevoerd. Hierbij is in het bijzonder gelet op de snelheidsbegrenzer en de vanginrichting. “Deze essentiële veiligheden worden tijdens de sloopwerkzaamheden in tact gehouden en dienen als aanvullende veiligheid voor de slopers; een juiste werking moet dan ook gegarandeerd zijn. Dit wordt tijdens de inspectie door Aboma beproefd”, aldus Huisman. “Afhankelijk van het sloopplan overleggen we met de uitvoerenden of er mogelijk een veiligheidsdeskundige bij betrokken moet worden. Deze kijkt hoe het traject nog beter en veiliger kan verlopen. Tijdens onze keuring kunnen wij nog aanvullende punten inbrengen, zoals het verplichten van afzettingen. Eigenlijk is het telkens weer maatwerk. Bovendien is het juist belangrijk om oude liften voorafgaand aan deze functiewijziging te laten keuren. De nieuwste types voldoen met de laatste stand der techniek aan richtlijn en geldende normen, bij oudere modellen krijg je met andere aspecten te maken. Dan is een keuring echt noodzakelijk.” ❚

2017

Keuren voor

KEURMERK

Van andere orde is de sloop van een lift. Hiervoor kan men terecht bij gerenommeerde liftdemontagebedrijven welke op kundige wijze de oude lift verwijderen. Dat het tijdens de sloop van een lift

niet altijd goed gaat, bewijst een tragisch ongeval in september dit jaar in Eindhoven.

09:30:32

Aboma bv Maxwellstraat 49 a 6716 BX Ede

Liftveiligheid op niveau.

P ostbus 141 6710 BC Ede T

0318 691920

0318 691921 info@aboma.nl www. aboma.nl

adv_Aboma_Liftbouw.indd 1

DUURZAAM BOUWEN AAN VEILIGHEID EN KWALITEIT. 03-09-15 15:51

157

Communication system for building evacuation Complies with EN81-72 & BS 9999-2008 Suitable for buildings up to 99 floors

www.safeline-group.com

‘GEBRUIK JE LIFT OOK VOOR EVACUATIE’ Het ontruimen van gebouwen of het wegbrengen van personen in een gevaarlijke omgeving, naar een veiliger oord. Dat is waar ‘evacuatie’ voor staat. Ook binnen de liftwereld duikt dit thema steeds vaker op. Dit heeft te maken met het feit dat liften niet zozeer meer als luxe worden gezien, maar meer als de standaard om mensen snel, veilig en efficiënt te verplaatsen. Voor ouderen die langer thuis blijven wonen, maar bijvoorbeeld ook mensen met een beperking is een lift in een gebouw noodzaak. Waarom zou je die lift dan in een evacuatiescenario negeren?

Na 9/11 heeft men wereldwijd ingezien dat het uitschakelen van liften bij een noodsituatie niet de slimste oplossing is. Bij een noodsituatie denken we al vlug aan brand, maar er zijn ook andere redenen om te evacueren, zoals een bommelding, natuurramp, gaslek, besmetting, et cetera. Trappen hebben in zo’n geval hun beperkingen. Vandaar dat er vandaag de dag normeringen zoals EN 81-76 zijn. Deze normeringen geven duidelijk aan wat wenselijk is om een evacuatie – gebruikmakend van de lift – op een correcte en veilige manier uit te kunnen voeren, voor bijvoorbeeld ouderen of mensen met een beperking.

DE NORM Aangeduide verantwoordelijken die een zekere kennis en kunde hebben, moeten aanwezig zijn om de evacuatieprocedure op te starten en om de lift veilig terug in dienst te nemen. In dergelijke situaties telt elke minuut. De lift opnieuw in dienst nemen, moet dan ook gebeuren op de verdieping waar de evacuatie-uitgang zich bevindt. Met een speciale sleutelschakelaar is deze handeling gekoppeld aan een communicatiesysteem, wat van vitaal belang is. Voor een soepele evacuatie is het van belang dat met elke verdieping gecommuniceerd kan worden. Voorgeschreven staat dan men op de evacuatieverdieping en in de liftcabine geen gebruik mag maken van een handset, maar worden een ingebouwde microfoon en luidspreker voorgeschreven. Het is dan ook verstandig beiden op elke verdieping te voorzien. De communicatie met de liftcabine heeft te allen tijde voorrang. In geval

van stroompanne moet het geheel nog minimaal één uur in dienst kunnen blijven, om evacuatie mogelijk te maken. Uitgezonderd in gebouwen met slechts twee verdiepingen moet het systeem snel en onmiskenbaar aangeven op welke verdiepingen personen met een beperking of ouderen geëvacueerd moeten worden. Dit communicatiesysteem moet onafhankelijk van de bestaande communicatiesystemen kunnen werken, zodat in een noodsituatie niet alle mogelijke communicatiesystemen wegvallen.

DE OPLOSSING Safeline heeft met de van hen gekende zorgvuldigheid naar de normering gekeken, om zo tot een deugdelijk en zéér functioneel evacuatiecommunicatiesysteem te komen. Buiten de eerdergenoemde kenmerken ontwikkelde Safeline een gebruiksvriendelijke en logische bediening. Met slechts enkele drukknoppen kun je gemakkelijk navigeren door het menu of door de lijst van oproepen, die automatisch worden bewaard en weergegeven. Zo kan de evacuatieverantwoordelijke zich snel en doeltreffend tot de juiste verdieping wenden. Het systeem kan tot 99 verdiepingen aan. De feilloze werking kan op afstand worden bewaakt, doordat het systeem kan communiceren met SafeLine noodcommunicatiesystemen. Zo kunnen de nodige meldingen betreffende de toestand worden doorgegeven. Op elke spraakeenheid is een verlichte knop aanwezig die aangeeft of het systeem actief is en of communicatie is aangevraagd. Voor meer informatie over dit nieuwe Safeline product, kijk op www.safelinegroup.com ❚

161

Nieuwste versie beschermdekens komt nog meer tegemoet aan wens van de klant Tijdens de afgelopen Interlift beurs in Augsburg presenteerden diverse bedrijven hun noviteiten. Noviteiten die aansluiten bij de behoeften en vragen uit de markt. Door samen te werken en goed te luisteren, kunnen fabrikanten hun producten nog verder optimaliseren.

Het Nederlandse Liftprotect was samen met de collegaâ&#x20AC;&#x2122;s van Kapok 88 uit Engeland tijdens deze beurs aanwezig om de bezoekers te overtuigen van de meerwaarde van de speciale verhuisdekens die al sinds een aantal jaren met veel succes op de markt verkrijgbaar zijn. Tijdens Interlift was het tijd om de nieuwe waterafstotende versie te laten zien, die eigenaren de mogelijkheid geeft om de dekens te reinigen. Het probleem bij de eerdere versie was dat de verhuisdeken na een wasbeurt niet meer onbrandbaar was. Reden genoeg voor het moederbedrijf Kapok 88 om diverse tests te laten uitvoeren om het product nog beter in de markt te zetten. Het verschil zit onder andere in het feit dat de eerste versie van de deken van katoen was gemaakt en de nieuwe versie van polyester. Daardoor zijn de dekens niet alleen steviger maar ook lichter in gewicht. Tijdens Interlift was het nieuwe product te bezichtigen en lieten Richard Annable van Kapok 88 en Mark Maerman van Liftprotect de verschillen met de vorige versie zien.

BESCHERMING VAN LIFT, WAND EN TRAP Mark Maerman, die de dekens voor de Nederlandse en Belgische markt levert, weet dat de beschermdekens inmiddels hun waarde hebben bewezen. â&#x20AC;&#x153;Bij een verhuizing is de kans op schade aan het liftinterieur altijd aanwezig. Door het plaatsen van zware producten kan

162

GROEIENDE BELANGSTELLING

aan de vloer of de wanden beschadiging ontstaan. De beschermdeken zorgt ervoor dat de kans hierop bij intern transport minimaal is. Wereldwijd worden deze dekens niet alleen bij liften, maar ook in trappenhuizen gebruikt. Tevens kiezen eigenaren van exclusieve woningen of monumentale panden voor deze oplos-

singen. Vaak hangt er kostbaar materiaal aan de wanden of trappen, zoals schilderijen. De dekens zijn ook hiervoor een ideale bescherming. Ze worden in Engeland op maat gemaakt en zijn telkens opnieuw te gebruiken.” De reacties tijdens de Interliftbeurs waren volgens Maerman goed.

Vele grote internationale organisaties en instanties kozen bewust voor deze beschermdeken, maar ook steeds vaker zijn het grote liftproducenten die hun klanten adviseren om voor deze optie te kiezen. Eén van de eerste aansprekende klanten ooit was Buckingham Palace. In het afgelopen jaar kozen ook diverse grote liftbedrijven als Kone, Otis, Orona, Schindler en ThyssenKrupp voor de dekens van Kapok 88/Liftprotect. Daarnaast koos een aantal grote internationale organisaties als JTI (Japan Tobacco International) in Geneve, het Conrad Hotel in Dubai en WTC op Amsterdam Schiphol voor deze verhuisdeken. Het is in ieder geval duidelijk dat de deken steeds bekender wordt. De positieve ervaringen zorgen in ieder geval voor goede mond-tot-mondreclame. Inmiddels hebben ook diverse multinationals in de Benelux zich bij Mark Maerman van Liftprotect gemeld. De naamsbekend neemt steeds verder toe en de dekens zijn al in 45 landen over de hele wereld in gebruik. ❚

sinds 1988

Gespecialiseerde

fabrikant voor versterkte

verhuisdekens toe te passen in liften

100% RED

ENHEID

KLANTTEV

NIEUW

& BETERE STOF NU IN PRODUCTIE

Distributeur LIFTPROTECT T: +31 (0)527 820 241 E: info@liftprotect.nl W: www.liftprotect.nl Postbus 1148, 8300BC EMMELOORD Mark Maerman

KAPOK88.COM

163

SGS KEURT VANAF NU OOK LIFTEN Heeft uw lift een geldige goedkeuringssticker en een certificaat van goedkeuring? Dit is een wettelijke verplichting in Nederland. Zonder een geldig certificaat van goedkeuring mag de lift niet gebruikt worden. Het is van essentieel belang dat uw liften voldoen aan de wettelijke eisen conform het Warenwetbesluit liften. Onder onze liftkeuringen vallen: ■ ■ ■ ■ ■

Vervolg (periodieke) keuringen van uw bestaande lift Modificatie keuringen van uw bestaande lift Eindcontrole van uw nieuwe lift Eenheidskeuring van uw nieuwe lift Bouwingebruikname keuring

Deze keuringen voeren wij uit voor zowel personenliften als personengoederenliften. Voor de onderstaande installaties verzorgen wij ook de periodieke veiligheidskeuringen: ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

Roltrappen en rolpaden Gevelonderhoudinstallaties Goederenheffers Hefplateaus Kleingoederenliften Woonhuisliften Trapliften

NEEM VANDAAG NOG CONTACT OP VOOR MEER INFORMATIE OVER ONZE KEURINGEN VAN PERSONENLIFTEN EN AANVERWANTE INSTALLATIES.

SGS NEDERLAND B.V. Industrial Services Malledijk 18 3208 LA Spijkenisse t +31 (0)181 69 3703 f +31 (0)181 69 3587 nl.ndt.sales@sgs.com www.sgs.nl

WWW.STEDENBOUW.NL Het meest complete overzicht van leveranciers online Staat u nog niet op www.stedenbouw.nl? Neem dan contact op met Randy van den Hoek: T +31 495 450095 E r.vandenhoek@louwersuitgevers.nl

‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kunt deelnemen met een naamsvermelding. Indien gewenst kunt u uw bedrijfslogo toevoegen.

Hier vindt u gerenommeerde toeleveranciers voor stedenbouw, architectuur en monumenten

Vanaf € 495,- per jaar weet uw doelgroep wat u doet! Bel of mail Randy van den Hoek voor alle informatie over een vermelding in Stedenbouw: T +31 495 450095 - E r.vandenhoek@louwersuitgevers.nl

WIE DOET WAT Aannemers

AANNEMINGSMAATSCHAPPIJ HEGEMAN G. v.d. Muelenweg 16, 7440 AJ NIJVERDAL T +31 (0)548 611000 F +31 (0)548 610395 E info@hegeman-nijverdal.nl

Automatisering

DU PRIE BOUW & ONTWIKKELING B.V. Admiraal Banckertweg 23, 2315 SR LEIDEN Postbus 2309, 2301 CH LEIDEN T +31 (0)71 5222919 F +31 (0)71 5222224 E info@duprie.nl W www.duprie.nl

Bouwmaterialen

GEFRAN BENELUX N.V. ENA 23 Zone 3, nr. 3910 Lammerdries-Zuid 14A, B-2250 OLEN T +32 (0)14 248181 F +32 (0)14 248180 W www.gefran.com

W www.hegeman-nijverdal.nl

Beton

VAN WIJNGAARDEN + CO BV Sluisjesdijk 38 3087 AH ROTTERDAM T +31 (0)10 4281444 E info@vanwijngaardenenco.com W www.vanwijngaardenenco.com

Constructie

BOUW – RESTAURATIEBEDRIJF VAN DE BURGT EN STROOIJ Amsterdamseweg 155 3812 RR AMERSFOORT T +31 (0)33 4450100 F +31 (0)33 4450101 E info@vandeburgtenstrooij.nl W www.vandeburgtenstrooij.nl

BURGY BOUWBEDRIJF BV Amphoraweg 1, 2332 ED LEIDEN Postbus 140, 2300 AC LEIDEN T +31 (0)71 5322405 E bouwbedrijf@burgy.nl

KONINKLIJKE WOUDENBERG Voorstraat 7 4233 EA AMEIDE Postbus 3 4233 ZG AMEIDE T +31 (0)183 606600 F +31 (0)183 602667 E info@koninklijkewoudenberg.nl W www.koninklijkewoudenberg.nl

Adviebureaus

BUREAU BOUWKUNDE NEDERLAND BV Groenendaal 25 B 3011 SK ROTTERDAM T +31 (0)10 4177714 E info@bureaubouwkunde.nl W www.bureaubouwkunde.nl

Aluminium ramen, deuren en gevels

W www.burgy.nl

5411 NX ZEELAND Postbus 43 5411 NX ZEELAND T +31 486 451608 F +31 486 453303 E info@cornelissenbouw.nl

Katwolderweg 8a 8041 AD ZWOLLE T +31 (0)38 7200810 E info@budobouw.nl W www.budobouw.nl

CONSTRUCTIEBUREAU DE PROUW Vossegatsedijk 2a, 3981 HS BUNNIK Postbus 164, 3980 CD BUNNIK T +31 (0)30 2540888 E buro@de-prouw.nl W www.de.prouw.nl

RED BETONBOUW Röntgenstraat 1 3261 LK OUD-BEIJERLAND

VIANEN BOUWADVIES

T +31 (0)85 8771491

De Pinckart 54, 5674 CC NUENEN

E info@redbetonbouw.nl

T +31 (0)40 2631162

W www.redbetonbouw.nl

E info@vianenbouwadvies.nl

Betonrestauratie

W www.vianenbouwadvies.nl

Dilatatievoegen

BETONMONTEUR BV

CORNELISSEN AANNEMINGSBEDRIJF B.V. Boekelsedijk 22a

BUDOBOUW

INTAL BV De Veken 103 1716 KG OPMEER T +31 (0) 226 341 525 E info@intal.nl W www.intal.nl

Ondernemingsweg 107

BETONMONTEUR BV

1422 DZ UITHOORN

Ondernemingsweg 107

T +31 (0)20 6402401

1422 DZ UITHOORN

E info@betonmonteur.nl

T +31 (0)20 6402401

W www.betonmonteur.nl

E info@betonmonteur.nl

Bladgoud

Architecten

W www.betonmonteur.nl

Electro techniek

W www.cornelissenbouw.nl

BOUWBEDRIJF VAN SCHAIK BV Poeldijk 1, 3621 CZ BREUKELEN Postbus 11, 3620 AA BREUKELEN T +31 (0)346-262344 F +31 (0) 346264064 E info@bouwbedrijfvanschaik.nl W www.bouwbedrijfvanschaik.nl

168 |

VAN HOOGEVEST ARCHITECTEN Westsingel 9 3811 BA AMERSFOORT T +31 (0)33 4631705 F +31 (0)33 4610854 E bureau@vanhoogevest.nl W www.vanhoogevest.nl

LINOVA VERFPRODUCTEN Gelderhorst 12

BREMAN HARDERWIJK B.V.

7287 BH ZUTPHEN

Postbus 48, 3840 AA HARDERWIJK

T +31 (0)575 542300

T +31 (0)341 414844

F +31 (0)575 542311

F +31 (0)341 416846

E info@linova.nl

E harderwijk@breman.nl

W www.linova.nl

W www.breman.nl

WIE DOET WAT Gevelonderhoudinstallaties

ERGOLIFT Watermanstraat 50 7324 AK APELDOORN T +31 (0)55 5401972 F +31 (0)55 5401971 E info@ergolift.nl

Gevelreiniging

Houthandel

Liftinterieur

“Wij zijn een landelijk opererende houthandel en kenmerken ons door onze grote voorraad, brede assortiment, eigen zagerij/schaverij, droogkamers en transport. Wij helpen u dan ook graag bij de levering van het juiste hout!”

VAN KEULEN LOODGIETERS- EN

WILLEM DE ZWIJGERLAAN 1 WADDINXVEEN T 0182 – 615933 | INFO@HOUTEX.NL

WWW.HOUTEX.NL

T +31 (0)79 3613938 F +31 (0)79 3612822 E info@interlift-techniek.nl W www.interlift-techniek.nl

LIFTDESIGNSHOP.NL Wieksloterweg 35a

FRANKI GRONDTECHNIEKEN B.V.

3763 LJ SOEST

Trondheim 8, 2993 LE BARENDRECHT

T +31 (0)35 7470000

EUROLIFTEN BV Witteweg 4D, 1431 GZ AALSMEER Postbus 88, 1430 AB AALSMEER T +31 (0) 297 324291 E info@euroliften.nl W www.euroliften.nl

T +31 (0)180 641998 E info@franki-grondtechnieken.nl W www.franki-grondtechnieken.nl

Leidekkers

Gevelrenovatie

2718 RJ ZOETERMEER

Liften

F +31 (0)180 641999

GEVELMEESTERS Anti-Graffiti-Coatings, Hydrofobering & Reiniging Leuvert 8, 5437 AG BEERS T +31 (0)485 312327 E info@gevelmeesters.nl W www.gevelmeesters.nl

Chroomstraat 135 - 137,

Postbus 1, 4640 AA OSSENDRECHT T +31 (0)164 672387 F +31 (0)164 672069 E info@vankeulen-loodgieters.nl W www.vankeulen-loodgieters.nl

Grondtechniek S.M.B. WERVELREINIGING BV Houtkopersstraat 40, 3334 KD ZWIJNDRECHT T +31 (0)78 6104110 M +31 (0)6 53267367 E info@s-m-b.nl W www@s-m-b.nl

INTERLIFT TECHNIEK B.V.

LEIDEKKERSBEDRIJF BV

E info@liftdesignshop.nl W www.liftdesignshop.nl

Liftschachtaanpassingen

Liftcabines B.V.

VAN DEN BEEMD B.V. LOODGIETERS- EN LEIDEKKERSBEDRIJF VAN

Kerkdijk 48,

INTERLIFT TECHNIEK B.V. Chroomstraat 135 - 137 2718 RJ ZOETERMEER T +31 (0)79 3613938 F +31 (0)79 3612822 E info@interlift-techniek.nl W www.interlift-techniek.nl

WELY BV Kerkakkers 46, 6923 BZ GROESSEN T +31 (0)316 524050 F +31 (0)316 526950 E info@vanwelyleidekkers.nl

4927 RB HOOGE ZWALUWE T +31 (0)76 5934010 E info@vandenbeemd.nl W www.vandenbeemd.nl

Montage

W www.vanwelyleidekkers.nl

Liftdemontages

VAN DER HAAR GEVELRENOVATIE & ONDERHOUD Beurtschipper 10 3861 SC NIJKERK Postbus 1019 3860 BA NIJKERK T +31 (0)33 2456289 F +31 (0)33 2458228 E info@vanderhaargroep.nl W www.vanderhaargroep.nl

Geveltechniek

B.V.

VAN DE KIMMENADE BV

BUDOBOUW Katwolderweg 8a

Hof Bruheze 404, 5704 NR HELMOND

8041 AD ZWOLLE

VAN DEN BEEMD B.V. Kerkdijk 48, 4927 RB HOOGE ZWALUWE T +31 (0)76 5934010 E info@vandenbeemd.nl drijW www.vandenbeemd.nl

T + 31 (0)492 512164 F + 31 (0)492 558867 E info@leiendaken.nl W www.leiendaken.nl

T +31 (0)38 7200810 E info@budobouw.nl W www.budobouw.nl

NIEUWBOUW

Walter Verhoeven BV Liften en liftonderdelen loodgieters& leidekkersbedrijf Walter Verhoeven BV Bezoekadres Nieuwkuijksestraat 103 loodgieters& leidekkersbedrijf loodgieters& leidekkersbedrijf 5253 AE Nieuwkuijk Bezoekadres Bezoekadres

Postadres Nieuwkuijksestraat 103

Bezoekadres

Nieuwkuijksestraat 103 5253 AE NieuwkuijkNieuwkuijksestraat

Postbus 14103 5253 AE Nieuwkuijk 5253 AE Nieuwkuijk 5253 ZG Nieuwkuijk Postadres

Postadres

Postbus 14 Postadres 5253 ZG Nieuwkuijk Telefoon

oper-, zinkwerken Koper-,loodlood- en en zinkwerken

Postbus 14

Postbus 14 5253 ZG00 Nieuwkuijk 073 - 513 49 5253 ZG Nieuwkuijk

Telefoon

WALTER VERHOEVEN BV Telefoon Lei bedekkingen Telefax loodenzinkwerken zinkwerken Telefoon Koper-, lood- en LeiKoper-, bedekkingen 073 - 513 00- 49 073 - 51376 0073 49 073 511 Loodgieters werken Telefax Telefax LOODGIETERS& LEIDEKKERSBEDRIJF Lei bedekkingen Internet 073 - 513 00 49

Telefax

073 - 511 76 73

Internet

Lei bedekkingen Loodgieters werken

MES LIFTEN BV Nijverheidsweg 3a 1671 GC MEDEMBLIK T +31 (0)227 860086 F +31 (0)227 860089 E info@mesliften.nl W www.mesliften.nl

www.walterverhoeven.nl

073 - 511 76 73

E-mail

info@walterverhoeven.nl

Loodgieters werken Nieuwkuijksestraat 103, 5253 AE Loodgieters werken

NIEUWKUIJK

Internet

E info@walterverhoeven.nl W www.walterverhoeven.nl

INTERLIFT TECHNIEK B.V. 135 - 137 2718 RJ ZOETERMEER T +31 (0)79 3613938 F +31 (0)79 3612822 E info@interlift-techniek.nl W www.interlift-techniek.nl

Internet www.walterverhoeven.nl E-mail

E-mail

www.walterverhoeven.nl

info@walterverhoeven.nl Chroomstraat

info@walterverhoeven.nl E-mail

Postbus 14, 5253 ZG NIEUWKUIJK T +31 (0)73 5130049

073 - 511 76 73 www.walterverhoeven.nl

L MES LIFTEN BV Nijverheidsweg 3a 1671 GC MEDEMBLIK T +31 (0)227 860086 F +31 (0)227 860089 E info@mesliften.nl W www.mesliften.nl

| 169

WIE DOET WAT Onderhoud en Service

Timmerfabrieken

Verzekeringen

v.d. Veldt timmertechnieken

SMEDERIJ OLDENHAVE BV MES LIFTEN BV Nijverheidsweg 3a 1671 GC MEDEMBLIK T +31 (0)227 860086 F +31 (0)227 860089 E info@mesliften.nl W www.mesliften.nl

Renovatie / modernisering

Bedrijvenweg 6 7251 KX VORDEN T +31 (0)575 551428 F +31 (0)575 551714 E info@smederijoldenhave.nl

VAN DER VELDT TIMMERTECHNIEKEN Patrijzenlaan 21 2104 BM HEEMSTEDE T +31 (0)23 5283225 F +31 (0)23 5295507 E contact@timmertechnieken.nl W www.timmertechnieken.nl

W www.smederijoldenhave.nl

DONATUS VERZEKERINGEN Hoff van Hollantlaan 8, 5243 SR ROSMALEN Postbus 500, 5240 AM ROSMALEN T +31 (0)73 5221700 F +31 (0)73 5221717

Stalen panorma liftschachten

E info@donatus.nl W www.donatus.nlVoc

B.V.

VAN DEN BEEMD B.V. MES LIFTEN BV Nijverheidsweg 3a 1671 GC MEDEMBLIK T +31 (0)227 860086 F +31 (0)227 860089 E info@mesliften.nl W www.mesliften.nl

Restauratie Aannemers

KAMPERT BOUW BV Oud Willinkhuizerweg 3, 6733 AK WEKEROM T +31 (0)318 456583 F +31 (0)318 456256 E info@kampertbouw.nl W www.kampertbouw.nl

Kerkdijk 48, 4927 RB HOOGE ZWALUWE T +31 (0)76 5934010

KOSTER AFDICHTINGSSYSTEMEN B.V.

Toegangstechniek

MES LIFTEN BV Nijverheidsweg 3a 1671 GC MEDEMBLIK T +31 (0)227 860086 E info@mesliften.nl W www.mesliften.nl

BENTSTAAL BV Industrieweg 8 3401 MA IJSSELSTEIN T+31 (0)30 6881600 F+31 (0)30 6888816 Einfo@bentstaal.nl Wwww.bentstaal.nl

Stukadoors

SMEDERIJ FRITS KRAMER Goejanverwelle 62 3467 PR HEKENDORP T +31 (0)182 501340 F +31 (0)182 503094 E frits@fritskramer.nl W www.fritskramer.nl

170 |

Verfproducten

W www.vandenbeemd.nl

Staalconstructies

SMEDERIJ BOSMAN Industrieweg 11, 7102 DX WINTERSWIJK T +31 (0)6 20427728 E info@smederij-bosman.nl W www.smederij-bosman.nl

htwer

E info@vandenbeemd.nl

F +31 (0)227 860089

Smederijen

WEBO KOZIJNEN & HSB ELEMENTEN Postbus 10 7460 AA RIJSSEN T +31 (0)548 518011 E info@webo.nl W www.webo.nl

STUKADOORSBEDRIJF GENNISSEN BV De Bouterhoek 1a, 3985 AK WERKHOVEN T +31 (0)343-551426 F +31 (0)343-551686

LINOVA VERFPRODUCTEN Gelderhorst 12 7287 BH ZUTPHEN T +31 (0)575 542300 E info@linova.nl W www.linova.nl

Overveld 15, 3848 BT HARDERWIJK T +31 (0)341 467090 E info@koster-afdichtingssystemen.nl W www.koster-afdichtingssystemen.nl

Delugan Meissl Delugan Meissl

TOTAL ENGINEERING - alle disciplines onder één dak BOUWMANAGEMENT

PLANUITWERKING

PLANTOETSING

- Ontwerpmanagement - Kostenmanagement - Directievoering - Procesbewaking & sturing - Advisering & toezicht

- 2D/3D/BIM planuitwerking - Bestekken (Stabu) - Kostenraming - Bouwbesluitberekening - Omgevingsvergunning

- Conditiemeting & onderhoud - Brandveiligheid - Risicoanalyse - Bouwbesluit - Health & Safety

Praksis Arkitekter

Juinen

Gerard Frishert

Droogburo

NeutelingsRiedijk

Groenendaal 25B, 3011 SK ROTTERDAM

+31 (0) 10 - 417 77 14

MVRDV

www.bureaubouwkunde.nl

Op de foto: “In het park van Huize Middenburg staan eeuwenoude kastanjes, eiken en beuken. Er zijn vijvers en aan de achterkant stroomt de Vliet. Het huis zelf staat hoger; dat geeft een statige, imposante aanblik.” “Mijn vader is gepensioneerd aannemer, met een voorliefde voor oude gebouwen. Hij wordt al lyrisch bij het zien van een authentieke steen of tegel. Na twee boerderijen in oude staat te hebben hersteld, kocht hij dit huis en restaureerde het. De groene luiken waren totaal verwaarloosd. Alle houtjes zijn stuk voor stuk door zijn handen gegaan. Het koetshuis, waarin ik zelf woon, hebben we samen verbouwd.” “Het eerste huis - Oud Middenburg - stamt uit 1659; het werd aangelegd door een schepen uit Delft. Huize Middenburg zoals we het nu kennen werd in 1917 grondig gerestaureerd. Aan het gebouw en het park is sindsdien nooit meer iets veranderd. Het gebouw vertoont een mix aan stijlen, wat het extra mooi maakt. Ik vind het een prachtig huis op een prachtige plek.” J.E. Vink, medebeheerder (46) Huize Middenburg

onatus verzekert vertrouwd sinds 1852

www.donatus.nl tel. 073 - 5221700

Monumenten worden met veel zorg omgeven door hun eigenaren en beheerders. Dat is belangrijk en nodig. Net als het kiezen van de juiste verzekering. Al sinds 1852 heeft Donatus ervaring in het verzekeren van monumentale kerken en gebouwen. Als onderlinge maatschappij werken wij zonder winstoogmerk. Wij hebben dan ook geen klanten, maar leden. Maak vrijblijvend kennis met Donatus. Onze expertise zal u verbazen en verrassen, evenals onze jaarlijkse premierestitutie.