Bouwen aan Vlaanderen 01 2012

Bouwen aan

Vlaanderen

Woonstad Gent Heule: actieve architecten in passiefkantoor Geluid en beeld in Neerpelt School maakt school in Antwerpen Kortrijk in de post-postperiode

nummer 1 I 2012 jaargang 13 I FEB-MRT-APR www.bouwenaanvlaanderen.be VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE BOUW

va met kk ate r

n

1

Colt Concept Ecovision

Daglichttechniek

Natuurlijke ventilatie

Buitenzonwering

Klimaattechniek

Crepain Binst Architecture

Energie besparen begint met een goed ontwerp!

Veel klimaatsystemen blijken in de praktijk veel energie te kosten. Met het concept Ecovision biedt Colt de ontwerper de handvatten om een duurzame oplossing te creëren. Het Ecovision concept maakt gebruik van zowel traditionele als zeer innovatieve technieken, zoals: • Zonwering, al dan niet met zonnecellen om energie op te wekken • Caloris, koeling én verwarming / warmtepomptechniek

• Natuurlijke ventilatie • Daglicht met lichtsturende spiegels

De juiste combinatie en samenwerking van deze systemen vormen hét antwoord op een hoge energierekening.

Een integraal concept dat de synthese tussen functie en energiebesparing bewerkstelligt.

www.coltinfo.be

Let’s talk real estate 22, 23 & 24 May 2012 Tour & Taxis Brussels

Your view

on the real estate market

Registration: www.realty-brussels.com Use this promocode and get â‚Ź 30 discount: BOUW1

Full seminar & events programme

Let us build your future

VAN DE WALLE BOUWGROEP CREËERT UW TOEKOMST

Samenwerken is het hart van elke goed functionerende firma. Bij de Bouwgroep is dit niet anders. Elke afdeling, met haar eigen specialisatie en kennis van het vakgebied, draagt als een goed geoliede machine bij tot een totaalconcept dat eigentijds, energiebesparend en innoverend is.

Wij dragen deze zaken, samen met een garantie van kwaliteit, zeer hoog in het vaandel.

In onze snel evoluerende maatschappij willen wij zeker de toekomst van onze komende generaties niet uit het oog verliezen. Het is nu meer dan ooit noodzakelijk om niet enkel stevige bouwwerken te realiseren, maar om onze projecten duurzaam te maken en onze ecologische voetafdruk tot een minimum te beperken.

VERFIJNING DANKZIJ DUURZAME BOUWTECHNIEKEN

Van de Walle Bouwgroep is geëvolueerd tot een overkoepelende bouworganisatie met afdelingen in Industriebouw, Vastgoed, Infrastructuur, Appartementen, Stortbeton, Natuursteen, Logistics, Real Estate en Energy.

Voor een onderneming als de Bouwgroep is elk project een opportuniteit om zich te verfijnen. Wanneer u aanklopt bij de Bouwgroep wéét u dat u een realistische planning, geraffineerde uitvoering en een duidelijk eindpunt kunt verwachten. Uw persoonlijke projectleider controleert stipt het bouwproces en beantwoordt trefzeker uw vragen.

INDUSTRIEEL - RESIDENTIEEL Industriebouw - Appartementen - Real Estate Zonne-energie - Vastgoed - Logistiek Natuursteen - Infrastructuur - Stortbeton

Knokkeweg 25 - 9880 Aalter Tel +32 (0)9 216 78 50 - Fax +32 (0)9 216 78 60 info@vandewalle.be - www.vandewalle.be

Onze kwaliteit, uw zekerheid

BTC - BELGIAN TILE CENTER Knokkeweg 23 O/A | 9880 AALTER | 09 216 81 40 www.btiles.be | info@btiles.be Openingsuren: za. 10-17u. | di.-vrij. 10-18u. | ma. 14-18u.

DucoSun Cubic /

Architecturale zonwering

Het DucoSun Cubic zonweringsysteem staat in voor een optimaal verkrijgbaar met vaste of met elektrisch verstelbare lamellen. De rechthoekige vorm van de ‘Cubic’ lamellen zorgt voor een bijzonder strak design.

We inspire at www.duco.eu info@duco.eu - Bedrijvenlaan 2 - 8630 Veurne - Belgium - tel 058 33 00 66 - fax 058 33 00 67

HOME OF OXYGEN

evenwicht tussen maximaal daglicht en minimale zonnehitte. Het is

voorwoord Beste lezer, In dit nummer van Bouwen aan Vlaanderen bezoeken we weer diverse verrassende nieuw- en vernieuwbouwprojecten. In steden en in bedrijvenzones. Woonbouw en industriële realisaties. Van de bouwput, zoals bij Forté in Neerpelt, tot op het dak, zoals bij De Boer in Schoten. De opvallendste accenten vonden we deze keer toch in de eerder industriële gebouwen. Terwijl de stad Antwerpen volop campagne voert om haar inwoners ertoe over te halen hun buitengevels met bodemwortelend levend groen te decoreren, zette De Boer al een stap verder, een binnenmuur bekleed met een verticaal levend groentapijt. Limoco zorgde in Opglabbeek dan weer voor een combinatie van energetische en technische efficiëntie met speelse vormgeving.

Het onderscheid tussen nieuwbouw en renovatie vervaagt meer en meer. Veel grote projecten, zeker in stadskernen of op oude industriële sites, combineren nieuwbouw met renovatie, soms zelfs met restauratie. Dit vergt van vooral de ontwerpers, maar ook van de bouwers, veel creatieve inspanningen, al was het maar om oude maatvoering met nieuwe te combineren en oude beslotenheid met eigentijdse transparantie.

Gent blijft zich verder opwerken als aantrekkelijke woonstad. Met nieuwbouwprojecten zoals Ter Platen en Daskalidès, maar net zo goed met de herwaardering van bestaande constructies, zoals het Parisproject langs de Vlaanderenstraat. De invulling van het vroegere postgebouw in Kortrijk met appartementen en een aantal winkels draagt bij tot de verdere revitalisering van deze stad, die al langer aan de gang was. Misschien stuwt Leopold II, langs het kanaal Brussel-Charleroi, niet allen de opkomende Tour & Taxisomgeving, maar zelfs Sint-Jans-Molenbeek, naar hogere stedelijke kwaliteiten.

Het passief-architectenkantoor van Vande Kerckhove/AVDK in Heule is een nieuwe stap vooruit in de doorbraak en de evolutie van passiefbouw. Interessant in die evolutie is ook de toekenning van de Eco Award van Batibouw aan sleutel-op-de-deurbouwer Bostoen.

Dat een sleutel-op-de-deurbouwer exclusief passiefhuizen bouwt betekent dat deze bouwmethode mee dank zij de schaalvoordelen en de systematisering betaalbaar wordt voor de modale kleine eigenaar.

Een andere winnaar op Batibouw was Bouwgroep Van de Walle, voor zijn micro-warmtekrachtkoppeling met warmteopslag in paraffine in plaats van in het traditionele water.

Zo’n installatie vind je onder meer al in het Sandton Grand Hotel Reylof in Gent, waarover we in ons vorige nummer (2011-4, blz. 49-55) berichtten. In de kelders van dit gerenoveerde achttiende-eeuws gebouw was geen plaats voor een klassieke WKK, zodat Van de Walle, installateur De Jaeger en ontwerper Watts-On een andere oplossing moesten vinden. Paraffine heeft een warmte-opslagcapaciteit vier keer groter dan die van water, zodat hiervoor veel minder ruimte nodig is.

Veel lees- en kijkplezier,

Koen Mortelmans hoofdredacteur van Bouwen aan Vlaanderen

COLOFON Bouwen aan Vlaanderen Kwartaalvaktijdschrift voor de bouw Jaargang 13 • nummer 1 • 2012 Sinds 1999 • Verschijnt 4 x per jaar

verantwoordelijke Uitgever

H.B.J.M. Louwers Wildlaan 7 Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 (0)11 605540 E info@louwersmediagroep.be

Redactieadres

Koen Mortelmans Kempenlaan 5 2160 Wommelgem T +32 (0)3 3536066 E koen@mortelmans.com

Redactie

Erika Claessens, Dave Cuypers Henri Gielen, Tim Janssens Koen Mortelmans, Rik Neven Bram Souffreau, Senne Starckx Michel Vanden Heede, Bert Verbeke Chantal Verrecas, Philip Willaert

11

Willy Naessens werkt voor medewerkers

Bladmanagement

29

Flanders Business School in historisch Antwerpen

Philippe Bourda T +32 (0)9 2209250 M +32 (0)478 437543 E p.bourda@louwersmediagroep.be

11

Naessens scoort met functioneel kantoorgebouw

20

Limoco laat frisse wind waaien

22

Postgebouw kortrijk heeft nieuwe functies

29

Flanders Business School, eigentijds comfort in historische gebouwen

Secretariaat

32

Speelse woonarchitectuur in Gent

Fotografie

41

Stadhuis Harelbeke heeft nieuwe vleugel

44

Residentie Paris in Gent

46

Leopold II frist Maritiemwijk op

48

Oostkamp brengt sfeer in gemeentediensten

53

Passiefkantoor voor actieve architecten AVDK

56

PST Invest blijft investeren in toppersoneel

Advertenties

FTP-server van Louwers Mediagroep: http://ftp2.louwersuitgevers.nl Username: bavl Wachtwoord: gast Adresgegevens: Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 (0)11 605540 E verkoop@louwersmediagroep.be Manuela Depenbrock Marc Sourbron e.a.

abonnnementprijs

€ 45,00 per jaar excl. BTW ABN Amro: 723-5404718-21 t.n.v. Louwers Mediagroep BVBA o.v.v. Bouwen aan Vlaanderen.

Informatie over abonnementen: T +32 (0)11 605540

Adreswijzigingen

Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 85, 3900 Overpelt, België

59

Ter Platen, van stadskanker tot hippe buurt

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

64

Journaal

67

Gevelschil sterkmaker bij Colruyt IT

Doelgroep

68

BIM-software voor integratie van 3D-ontwerpen

71

Seminarie: booming cities, blooming cities?

72

Bouwcenter Vanhulle gaat voor maximale zichtbaarheid

75

GET-visualisatie- en besturingsplatform voor bedrijfsbeveiliging

76

Bladlood drijft Uzimet

opzeggingen

Bouwen aan Vlaanderen is een communicatieplatform dat met name architecten, projectontwikkelaars, aannemers, installateurs, woningbouwcorporaties, gemeenten, overheidsinstellingen en opdrachtgevers uit alle betrokken regio’s van Vlaanderen informeert.

vormgeving/art direction

Logo Reclame- Ontwerpbureau Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

48

82

Neerpelt gaat Forté

Holcim-Award voor Oostkamp

78

Eenvoud troef in dienstencentrum Heusden

81

Minimalisme in deurbeslag

81

Blaironsite visitekaartje van Welec

82

Forté benadrukt muzikaal karakter van Neerpelt

86

Toepassingsgebied Mer-plicht verruimd

89

Pensioenspaarcontracten als vastgoedfinanciering

90

CIB-nieuws

91

ORI-nieuws

92

BVA-nieuws

93

VCB-nieuws

Bouwen aan

Vlaanderen

NUMMER 1 I 2012 JAARGANG 13 I FEB-MRT-APR WWW.BOUWENAANVLAANDEREN.BE VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE BOUW

va met kk ate r

1

n

Woonstad Gent Heule: actieve architecten in passiefkantoor Geluid en beeld in Neerpelt School maakt school in Antwerpen Kortrijk in de post-postperiode

Dak & Geveltechniek

97

De Boer: geen dak, maar vijf gevels

100

FAC-cursus geveltechniek krijgt vervolmakingsjaar

101

Energiezuinige metamorfose voor Ducogebouw

103

Wie doet wat

VOORPAGINA: Woonproject Daskalidès in Gent (foto Koen van Damme)

inhoud

Tekst: Michel Vanden Heede Foto's: Emmanuel Vandeweghe

Visitekaartje van Willy Naessens Industriebouw

Functioneel kantoorgebouw van en voor elke medewerker Met zijn nieuwe functionele kantoorgebouw etaleert Willy Naessens Industriebouw eens temeer zijn knowhow. De twee bureelblokken rond het ruime atrium vormen niet alleen een visitekaartje, maar garanderen ook een open en aangename werkomgeving.

Het burelencomplex in Elsegem, deelgemeente van Wortegem-Petegem, staat bovenop de gedeeltelijk overdekte en verzonken personeelsparking. Daardoor lijkt de nieuwbouw, waarop een watervlak aansluit, boven de groene omgeving te zweven. Deze bouwwijze zorgt ervoor dat het personeel op elke plaats in de burelen kan genieten van mooie vergezichten, die niet verstoord worden door geparkeerde auto’s. Dankzij het gebruik van de helderwitte panelen –in uitgewassen silexbeton– in combinatie met het contrasterende zwarte aluminium schrijnwerk slaagden Willy Naessens Industriebouw en de architecten AAVO en Verba erin om het strakke gebouw op een discrete maar duidelijke manier in zijn omgeving te plaatsen.

Aan de zijkant is er een aparte ingang voor personeelsleden. Het gebouw is ook voor andersvaliden vlot toegankelijk: in de parkeerruimte onder het gebouw bevinden zich rechtstreekse toegangen via twee liften en trappenhuizen.

Bezoekers kunnen het gelijkvloers bereiken via een hellend vlak. De parking van de bezoekers aan de voorkant van het gebouw bevindt zich op het niveau van het natuurlijke terrein.

Het gelijkvloers met een betonnen balie is een half verdiep boven het natuurlijke terrein. De vrijgekomen ruimte hieronder vormt een volwaardig verzonken niveau waar naast de overdekte personeelsparking ook de archieven en technische installaties zijn ondergebracht. ➡

Het nieuwe kantoorgebouw is een visitekaartje voor Willy Naessens Industriebouw.

BOUWEN AAN VLAANDEREN

11

uw klimaat op maat

Slimme Interalu-plafonds voor sterke projecten Sapp-Ceiling combineert voordelen klimaatplafond met die van open structuur Het nieuwe gebouw van Willy Naessens is tevens het eerste project waarin Interalu (Wilrijk) zijn klimatisatieconcept Sapp-Ceiling in de praktijk kon brengen. Sapp staat voor Smart Acoustic Passive Power. “Intussen integreren we het ook al volop in projecten waarvan de werken nog bezig zijn,” zegt sales manager Carlo Miers.

Sapp-Ceiling is de eerste oplossing die de techniek en de voordelen van een klimaatplafond combineert met een ‘open’ vormgeving, wat nachtspoeling/koeling mogelijk maakt. Open betekent hier dat tussen de plafondpanelen brede open ‘voegen’ zitten, in totaal goed voor 40% van de plafondoppervlakte. Het vaste en regelmatige karakter van de voeglijnen verleent Sapp-Ceiling zijn esthetisch karakter. “Maar dit product biedt ontwerpers niet uitsluitend esthetische mogelijkheden. Nog essentiëler zijn de voordelen op het vlak van energieverbruik en klimatisatie.”

Interactie met ontwerpers Bij de ontwikkeling van nieuwe oplossingen hecht Interalu veel belang aan interactie met de ontwerpers. “Ook deze innovatie kwam tot stand op vraag van en in samenspraak met toonaangevende architecten en ingenieurs. Ze keken uit naar een klimaatplafond met een open structuur, om zo de massa van het gebouw bereikbaar te houden,” aldus Miers.

“Met een open klimaatplafond kan je de thermische inertie van het beton gebruiken en ze combineren met de voordelen van een klassiek klimaatplafond, zolang de doorspoeling in minstens 40% van de plafondoppervlakte gebeurt. Sapp-Ceiling maakt het mogelijk om via nachtspoeling de massa van het gebouw te integreren in het energieconcept van het project. De open structuur laat ook snelle en efficiënte energieuitwisseling toe. Door zijn hoge geleidingsvermogen absorbeert het plafond zelf nauwelijks energie en fungeert het puur als doorgeefluik, zodat er ook geen energieverliezen optreden.” Dit kadert in het principiële streven van Interalu naar een minimale ecologische impact. Daarom ook is het systeem uitsluitend opgebouwd uit perfect recycleerbare materialen.

Akoestiek Het klimaatplafond bevat niet alleen een akoestisch vlies, maar bevat standaardvoorzieningen om er verticale akoestische baffels aan op te hangen. “In combinatie met de geperforeerde panelen garanderen ze een absorberend effect van geluiden in het spraakgebied.” Met de SappCeiling mikt Interalu in de eerste plaats op kantoorgebouwen. Maar ook in onder meer winkelcentra, openbare gebouwen en transportinfrastructuur zullen de voordelen ervan tot hun recht komen.

Geprefabriceerde betonconstructie

De werknemers moeten zich thuis voelen in het nieuwe gebouw.

Het gebouw is ontworpen volgens een modulair en industrieel concept in prefabbeton.

Het vrijstaande gebouw heeft twee bouwlagen. Het is ontworpen volgens een modulair en industrieel concept in prefabbeton, de core business van Willy Naessens Industriebouw.

Een vloerplaat en het dak verbinden twee balkvormige volumes, die onder een kleine hoek geplaatst zijn, zodat de binnenruimte zich opent naar het landschap. Deze volumes omarmen het atrium waar het noordelijk zenitale licht via de strookramen binnenvalt.

De patio is opgevat als een grote polyvalente ruimte, met ontvangstruimte en lobby. Trappen die tribunes vormen, maken de overgang naar het landschap en geven uit op een terras.

Bouwheer Willy Naessens Industriebouw opteerde voor een overzichtelijk en functioneel kantorencomplex, waarin hij de verkoop, de aankoop, de studie-units, de uitvoering en het management onderbracht. “Een eerste uitgangspunt is dat het gebouw de knowhow van Willy Naessens Industriebouw aantoont,” vertelt architect Damien Van Oost (AAVO).

“Zijn hele gamma van bouwconstructie, staalconstructie, wegenis en buitenschrijnwerk komt erin duidelijk aan bod. Omdat het gebouw zich niet in een stedelijk centrum bevindt, moet het voor zijn klanten de moeite lonen om zich te verplaatsen naar Elsegem.” ➡

BOUWEN AAN VLAANDEREN

13

GROUP VERBEKE

Uw Partner in alle fasen:

40 jaar ervaring in:

- ontwerp

- grondonderzoek

- inbreng aardwarmtesondes

- studiewerk

- aanleg aanvoer- en retourleidingen

- expertises

voor zowel nieuwbouw als renovatie

voor nieuwbouw en renovaties

Funderingsadvies Funderingsstudies Sonderingen Boringen Laboproeven Pressiometer Expertises Pompproeven Grondverzet -

Geothermische boringen Energiestudies Duurzame energietechnieken Warmtepompen Thermische responstest

‘t Lindeke 12, 8880 St-Eloois-Winkel Tel: (056) 54 93 10 Fax: (056) 50 44 73 energie@verbeke.com www.verbeke.com

‘t Lindeke 13, 8880 St-Eloois-Winkel Tel: (056) 50 30 43 Fax: (056) 50 44 73 geotechniek@verbeke.com -

info@verbeke.com

Het nieuwe kantorencomplex is een open werkomgeving, er zijn bijna geen deuren in het gebouw.

PARTICIPANT AAN HET WOORD Gosseye –sanitair Gosseye NV, een familiale onderneming uit Ronse, liet zich de voorbije decennia opmerken als installateur van totaaloplossingen met gepersonaliseerde klimaatinstallaties. Het begon in 1946, toen Sylvain Gosseye een brandstoffen- en kachelhandel oprichtte. In de loop der jaren verruimde de zaak haar dienstenaanbod enorm. Na centrale verwarming kwamen er ook koeling, verluchting en sanitair bij. De huidige zaakvoerder, Patrick Gosseye, vertegenwoordigt al de derde generatie en accentueert de focus op een industrieel cliënteel.

De huidige energiezuinige concepten zoals warmtepompen, zonnepanelen, elektrische sturing en geothermische sondes vergen een diepere kennis en meer rekenwerk dan traditionele systemen. “We vullen de knowhow van ons rekenbureau voortdurend aan met seminaries en fabrieksopleidingen, zodat we van toepassingen zoals bevochtigers, ontvochtigers, lage- en hoge temperatuurstralers, energierecuperatie, VRVklimaatgroepen, betonkernactivering en condenserende ketels altijd de recentste evoluties onder de knie hebben,” aldus Willy Gosseye (tweede generatie).

Gosseye beschouwt zijn ligging pal op de taalgrens als een belangrijke troef. “Binnen onze actieradius van 100 km hebben we een breed klantenpalet opgebouwd in Vlaanderen, Wallonië en Noord-Frankrijk. Daarom hebben we een tiental tweekoppige gekwalificeerde installatieploegen samengesteld, die zowel Nederlandstalig als Franstalig zijn. Gosseye telt momenteel 25 medewerkers en is erkend in de klassen 4 D15-D16-D18.

PARTICIPANT AAN HET WOORD Genisol Projects – binnenafwerking Genisol Projects stond hier in voor de binnenafwerking. “Onze taken omvatten vooral de werken met gipskarton, met inbegrip van de akoestische scheidingswanden type soundblock en de akoestische plafonds, het binnenschrijnwerk (inclusief de brandwerende deuren), de akoestische wand-en plafondbekleding, de gevelbekleding met volkernpanelen, de verhoogde computervloeren en het vasttapijt,” zegt gedelegeerd bestuurder François Goubau.

Genisol Projects nam de volledige coördinatie van de binnenafwerking op zich, voor een vlotte overgang tussen de verschillende activiteiten op de bouwplaats. “We stellen vast dat de aandacht voor akoestiek almaar verder toeneemt, net als die voor isolatiewaarden. Om de eigenschappen van akoestische materialen optimaal te gebruiken is een zorgvuldige plaatsing essentieel. Daarom hebben we zelf de geluidsabsorberende wand-en plafondbekleding aangebracht. Akoestische lekken moesten absoluut vermeden worden.”Tot dezelfde groep behoren ook schrijnwerkerij Afinco, producent van binnenschrijnwerk en (passief) buitenschrijnwerk, restauratietiebedrijf Domus-Arte en houtskelet- en passiefbouwer Canhouse. Bij de hele groep werken ongeveer honderd mensen.

Genisol Projects, Afinco en Canhouse zijn ook actief betrokken bij de bouw –volgens de passiefnorm– van het Labo Duurzaam Bouwen van hogeschool KAHO Sint-Lieven in Gent.

Het gebouw doet dienst al uitstalraam. En dat mag zelfs letterlijk genomen worden. Via een dakluik kunnen klanten de dakconstructie bekijken.

“Bovendien hebben we gezorgd voor een open en aangename werksfeer,” vervolgt architect Tom Verkinderen (Verba). “De twee uit elkaar getrokken blokken zorgen voor dynamiek. De circulatie tussen de verschillende afdelingen verloopt telkens via het atrium, waar de medewerkers elkaar zien en ontmoeten."

Het management wil geen hokjesmentaliteit in het bedrijf. Vandaar ook dat er (bijna) geen deuren zijn. ➡

BOUWEN AAN VLAANDEREN

15

. ....... ..... .... ....

................

......................

... .

. ...

..........

........ .

.......

...... ...... ..

..... .

.....

Rijksweg 25a 8520 Kuurne Tel. 056/71.14.02 Fax. 056/71.66.18 www.vanbo.be info@vanbo.be

12900147 vanbo.indd 1

02-03-12 12:31

Genisol nv

Tentoonstellingslaan 65 B-9000 Gent Tel +32 (0)9 224 09 37 - Fax +32 (09)9 223 99 76 info@genisol.be www.genisol.be

PARTICIPANT AAN HET WOORD Vanbo –dakdichtingswerken Vanbo NV (Kuurne) voerde de dakdichtingswerken uit met Powerdeck F en Rhepanol. “Voor deze werken hebben we gedurende zowat dagen een vijftal medewerkers ingezet op de bouwplaats,” blikt gedelegeerd bestuurder Wim Vansimaeys terug. “Naessens is een referentie die doorweegt. In opdracht van Willy Naessens werkten we trouwens ook al mee aan de renovatie van de daken van Durmenatie in de Antwerpse haven en aan bedrijfsgebouwen in Tessenderlo (voor Goodman Group) en in Ghislenghien (voor Compact Machinery).”

De Vanbo Group bestaat uit Vanbo, Vanbo Solar en Isowim. Vanbo groeide in dertig jaar tijd uit tot een dakbedekkingsbedrijf in de breedste zin van het woord: nieuwbouw, renovatie, restauratie, isolatie, waterdichting, dakrandafwerking, lichtkoepels, regenbuizen, tot zelfs het dichten van ondergrondse parkings. Vanbo gebruikt daarvoor alle beschikbare materialen, van bitumen, asfalt, PVC, EDPM en sandwichpanelen tot staalplaten. “Ook het gebruik van gewapende folie met een uitgekiend mechanisch bevestigingssysteem behoort tot de mogelijkheden.”

Al werkt het nog altijd voor particulieren, het accent ligt toch op opdrachten van en voor (industriële) bedrijven, projectontwikkelaars en aannemers.

Er is veel aandacht besteed aan de lichtinval.

Bovendien moet er een wisselwerking zijn tussen professioneel gebeuren en ontspanning.

Dat is een item waar de bedrijfsleiding op hamerde.” Een goede en aangename werkomgeving leidt tot productievere medewerkers, luidt het. De werknemer heeft de mogelijkheid tot ontspanning. Zo is er op het gelijkvloers een ruimte met biljarttafels, een tafeltennis en zetels. Verder is er een keuken zoals je die alleen vindt in restaurants, een eetruimte die uitkijkt op de Vlaamse Ardennen, en een VIP-room. Tijdens de conceptfase was er een voortdurende wisselwerking met de verantwoordelijken van elke afdeling, zodat het gebouw er een is van en voor iedereen.

Natuurlijke lichtinval Het sociale aspect is altijd een essentieel punt geweest in de bedrijfsfilosofie van de Oost-Vlaamse onderneming.

Stichter Willy Naessens staat bekend om zijn grote evenementen. Het atrium loopt uit op een aula, waar zijn bedrijf ook mensen kan ontvangen voor sociale bijeenkomsten.

Bouwheer en architect hebben veel aandacht besteed aan de lichtinval.

“Via de sheddaken, die typisch zijn voor de industriebouw, is er overal voldoende natuurlijk licht,” verduidelijkt Damien Van Oost.

PARTICIPANT AAN HET WOORD Avitech Acoustics –studies akoestiek Avitech Acoustics (Brugge) begeleidde de bouw van het kantoor voor de akoestische aspecten, meer bepaald het zoeken van het juiste evenwicht tussen absorptie, geluidsniveaus en isolatie. In op ecologische uitgangspunten gebaseerd bouwproject is dat niet vanzelfsprekend. “Maar het kan wel. Zo moesten we de absorptie elders plaatsen dan de traditionele locatie in het plafond,” zegt zaakvoerder Jan De Baere.

Avitech dokterde al eerder vergelijkbare oplossingen uit voor Renson in Waregem en Infrax in Torhout (zie ook BAVL 2009-4, blz. 60-63). “We ontwikkelden ook het landschapskantoor in het nieuwe stadhuis van Kortrijk.”

Naast de kantoren kreeg ook het akoestisch comfort in het restaurant, het directierestaurant en het atrium aandacht. “De restaurants zijn vergelijkbaar met de kantoren, met dit verschil dat er ook allerlei keukengeluiden moeten gedempt worden en de mensen er zich drukker gedragen. In het directierestaurant is privacy extra belangrijk.

In het atrium moesten we dan weer rekening houden met de aanwezigheid van toestellen die hinderlijke geluiden veroorzaken, zoals frisdrankautomaten en fotokopieertoestellen.”

Het project nam anderhalf jaar in beslag. “De ruwbouw duurde slechts zes maanden. De korte bouwtijd is het sterke punt van de prefab. De afwerking, waar een rij aannemers aan te pas kwam, is op vlak van coördinatie altijd een stuk complexer,” aldus Tom Verkinderen. Sommige ruimtes staan nog leeg, omdat Naessens een reserve van 20 tot 25 % voorzag. Het gebouwen, waarin ruimschoots 200 man aan de slag kan, is berekend op de voorziene groei van het bedrijf. ➡

BOUWEN AAN VLAANDEREN

17

N째 1

CLIMATE SOLUTION For sustainable buildings

mail to info@interalu.be for more info or go to www.sapp-ceiling.be

interalu_advertentie_N1_300112.indd 1

30/01/12 15:21

Het atrium loopt uit op een aula, waar Willy Naessens bezoekers kan ontvangen.

PARTICIPANT AAN HET WOORD Play –audiovisuele uitrusting “Een opdracht die ons op het lijf was geschreven,” zegt Lieven Verzele, de trotse project manager van Play (Nazareth). “We moesten de inkomhal –het atrium–zo inrichten dat er events voor meer dan 1.000 personen kunnen plaatsvinden.” Play installeerde er een Barcoprojector met een reuzenprojectiescherm van 10 meter op 8.

Het bracht ook de geluidsinstallatie van het restaurant aan en installeerde 70 inch-schermen in de vergaderzalen. “Een keuze die Willy Naessens achteraf sterk apprecieerde.”

Willy Naessens opteerde voor een strakke lijnvoering, maar de geselecteerde luidsprekers waren wel inbouwmodellen. “Strak bleef de richtlijn, zodat Play 160 vierkante inbouwdoosjes maakte voor de inbouwluidsprekers, die standaard in een ronde behuizing zitten.” Play realiseerde de hele installatie op een tiental dagen, zodat de verhuisdatum niet in het gedrang kwam. Daarna volgde een intense periode van programmatie en uitgebreid testen. “We maakten enkele medewerkers van Willy Naessens wegwijs gemaakt in de apparatuur en het makkelijk werken met een touchscreen.”

Play werkte ook mee aan het Vokagebouw in Brussel, de kantoren van de Christelijke Mutualiteiten in Antwerpen, Sporthal Warande Wetteren en het Europaziekenhuis Sint-Elisabeth in Ukkel. In de drie vestigingen (Nazareth, Brussel en Temse) werken samen veertig mensen.

Ook op technisch vlak is het bouwkantoor af.

Aan multimedia geen gebrek. Elke unit heeft een aparte muziekinstallatie. In de grote vergaderzaal boven is er een systeem voor conference call. Nabij de balie bevindt zich een projectietoestel, zoals gebruikt in grote bioscopen.

screens. Ventilatiekokers zorgen voor de invoer en afvoer van lucht.”

Na een hele denkoefening staat ook de akoestiek via plafond- en vloeraanpassingen helemaal op punt. Ook aan de avondverlichting hebben bouwheer en architect veel belang gehecht.

Optimaal binnenklimaat

Met een K-peil van 30 en een E-peil van 65 mag het gebouw energiezuinig genoemd worden. De zwaar geïsoleerde buitenschil levert daarin een belangrijke bijdrage. Voorts voorzag Henk Pijpaert engineering de nieuwste recuperatietechnieken qua koeling en verwarming. De pv-zonnepanelen op de sheds dragen eveneens hun steentje bij tot het groene concept. Er is ook geothermie voorhanden.

Daarvoor voerde studiebureau Verbeke 96 boringen uit onder de parking. Het regenwater wordt gebruikt in het sanitair. ❚

Bij de afwerking van de burelen stond het comfort van het personeel centraal. “Het hele gebouw heeft vaste ramen,” zegt Damien Van Oost. “Het personeel kan gebruik maken van de meest recente klimaattechnologie. In functie van de oriëntatie zijn er op elke locatie andere technieken voorzien om af te koelen en op te warmen. Zo hangt er een vaste buitenzonwering in aluminiumlamellen van Renson tegen de gevel. Binnen is er mobiele zonwering en verduistering met

Technische FICHE Opdrachtgever: Willy Naessens Industriebouw, Wortegem-Petegem Architecten: Verba, Ardooie en AAVO, Spiere-Helkijn Studies akoestiek: Avitech Acoustics, Brugge Grond- en milieuonderzoek: H. Verbeke, Sint-Eloois-Winkel Hoofdaannemer: Willy Naessens Industriebouw, Wortegem-Petegem Dakwerken: Vanbo, Kuurne Sanitair: Gosseye, Ronse Buitenzonwering: Renson, Waregem Binnenafwerking: Genisol, Gent Multimedia: Play, Nazareth Koelplafonds: Interalu, Wilrijk Start werken: februari 2010 Ingebruikname: juli 2011 Oppervlakte terrein: 15.076 m2 Vloeroppervlakte: 5.393 m2 (kelder: 545 m2, gelijkvloers: 2.688 m2, verdieping: 5.393 m2) Investering: 12.5 miljoen euro

BOUWEN AAN VLAANDEREN

19

Tekst: Koen Mortelmans Foto's: Marc Sourbon

Limoco laat frisse wind waaien Limoco is al langer gespecialiseerd in industriële stofafzuiging en ventilatie, maar mikt nu ook op residentiële opdrachten. In het kader van die nieuwe marktprofilering breidde het zijn vestiging uit met een opvallende nieuwbouw. Langs de straatkant, waar het goed in het zicht ligt.

Heel opmerkelijk is dat het kantoorgebouw langs drie kanten omringd is met een waterpartij. Een zwenkbare brug zorgt overdag voor de toegankelijkheid. "Die keuze heeft meerdere motivaties," zeggen de architecten Rob Gijsenberg en Kurt Gooris. (Buro B). "De brug moet onderstrepen dat Limoco technisch complexe oplossingen aanbiedt. Het water kan ongewenste nachtelijke bezoekers afschrikken. De koi's erin zorgen voor het esthetische aspect. Maar we hadden vooral een waterbekken nodig voor de koeling van het massieve gebouw. We doen dit door lucht over het koele water in het betonnen gebouw te blazen en zo een temperatuur van 18-19° te bereiken. Bovendien eiste ook de brandweer een bufferbekken."

Overdag is het gebouw bereikbaar via een zwenkbare brug.

20

BOUWEN AAN VLAANDEREN

Door de volledige beglazing lijkt het gebouw visueel boven het water te zweven. Dat het is opgetrokken los van de bestaande gebouwen draagt ook bij tot de brandveiligheid. Het opende bovendien de mogelijkheid om open binnenruimten tot stand te brengen en ook langs de achterkant daglicht op te vangen.

Glas en leds Ook de binneninrichting ademt een gesofisticeerd karakter uit. De inkomzone is een vide, van waaruit een gekromde metalen trap naar de verdieping leidt. Ook hier valt het veelvuldig gebruik van glas op, tot en met de –uiteraard gezandstraalde– deuren van de toiletten. "95% van de verlichting gebeurt met leds. Limoco had die bestelling al geplaatst

nog voor ze leverbaar waren," aldus de architecten. "De blauwe leds in de trap verwijzen naar de kleur van het Limoco-logo. Bewegings- en daglichtsensoren sturen de verlichting aan. Wit is de dominante kleur, maar de deurlijsten hebben wel een accentkleur, die naar de achterliggende ruimte refereert. ❚

Technische FICHE Opdrachtgever: Limoco, Opglabbeek Architect: Rob Gijsenberg en Kurt Gooris, Buro B, Genk Zonwering: Colt, Mechelen Start werken: augustus 2009 Einde werken: december 2010 Investering: 5 miljoen euro Vloeroppervlakte: 1.000 m2

Binnen is de verdieping optisch losgekoppeld.

Esthetische en energetisch uitgekiende zonwering De buitenzonwering van Limoco bestaat uit een statische structuur met vaste lamellen, evenwijdig met de gevel. De breedte van de lamellen, hun onderlinge afstand en de afstand van de hele structuur tot de gevel vormden het onderwerp van een grondige voorafgaande denkoefening.

“Niet alleen een denkoefening,” onderstreept technisch adviseur Kurt Booms van specialist Colt (Mechelen).”We hebben ook een proefopstelling opgetrokken op de vestiging van architectenkantoor Buro b in Genk.

Daar hebben we het optimale evenwicht bepaald tussen doorkijkmogelijkheden en zonwering tijdens de verschillende seizoenen. De afstand tussen de lamellen is als resultaat daarvan wat groter dan bij de meeste andere projecten.”

De gekozen aluminium lamellen zijn van het type C124Z. Daarbij staat de Z voor de profielvorm van de lamellen. Het getal 124 geeft de breedte in mm aan. “Het Z-profiel is vooral een esthetische keuze. Ze zorgen voor elegante horizontale accentlijnen.” Colt leverde ook de draagconstructies. Want de zonwering schermt de verdieping af. Op het gelijkvloers moest het zicht door de glasramen van de toonzaal volledig vrij blijven. De zonwering loopt langsheen heel de zuidgevel en een deel van de twee zijkanten. “Ook langs het open terras. Daar is zonwering eigenlijk niet nodig, maar de lamellen zijn er deels om een harmonisch totaalbeeld te realiseren, deels voor de privacy,” legt Booms uit.

Colt International is gespecialiseerd in de ontwikkeling, productie en installatie van duurzame systemen voor een comfortabel en gezond binnenklimaat en een veilige omgeving. Het programma van Colt is breed. Zowel voor de industrie als voor de utiliteitsbouw biedt het bedrijf complete oplossingen voor klimatisatie, zonwering en brandveiligheid. Colt is van oudsher actief in natuurlijke ventilatie, de meest energiezuinige methode, maar ontwikkelt ook voortdurend nieuwe systemen, zoals klimaatsystemen op basis van warmtepomptechniek, adiabatische koeling voor industriehallen, technieken voor energie-opslag, gebruik maken van zonne-energie,warmte- en rookafvoer …

De C124Z-lamellen kan je ook zien aan het nieuwe gemeentelijke administratief centrum van Temse, op de Zaat, de vroegere Boelwerf. Ze vormen ook de gevelbekleding van Dow Corning, in het Waalse Seneffe.

De kromming in de hoofdtrap ondersteunt het hoogtechnische imago van Limoco.

BOUWEN AAN VLAANDEREN

21

Tekst: Philip Willaert

Reconversie postgebouw Kortrijk

Jonge dame met oud gezicht Prior Estate heeft het voormalige postgebouw van Kortrijk omgeturnd tot een hedendaags luxueus wooncomplex met winkels. Alleen is daar buiten weinig van te merken, want de bestaande gevel bleef behouden.

Voor de een vals faรงadisme, voor de ander een beeldbepalend element.

22

BOUWEN AAN VLAANDEREN

Het eerste postgebouw op de hoek van de Graanmarkt en de Doorniksestraat kwam in 1906 tot stand, naar een ontwerp –in de typische neogotische Sint-Lukasstijl– van Pieter Langerock. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het bij een luchtbombardement verwoest. In 1960 herrees op dezelfde plaats het nieuwe postgebouw, naar een ontwerp van Gaston De Leye. Het complex was voor de stadskern van Kortrijk lange tijd beeldbepalend. Zodanig zelfs dat bij de recente verbouwingen -–gestart in 2009–- werd beslist om de buitengevel te bewaren. "Er waren weinig stedenbouwkundige regels, zo was er geen BPA. We wilden aanvankelijk het gebouw helemaal afbreken, maar burgemeester Stefaan De Clerck gaf er de voorkeur aan om de gevel in witte Parijse steen te behouden," zegt Piet Goddeeris van het gelijknamige architectenkantoor.

Optimalisatie

Tijdens Na Voor

Opdrachtgever Prior Estate wou retail en luxueus wonen in het centrum van Kortrijk combineren. "De keuze voor luxeappartementen gebeurde heel bewust, omwille van de toplocatie in het stadscentrum. Naar vormgeving en maatvoering hebben we het beste uit de kast gehaald om klasse uit te stralen. We hebben niet geopteerd voor maximalisatie van vierkante meters dan wel voor optimalisatie van kubieke meters. ➡

PARTICIPANT AAN HET WOORD Aquastra – gevelrenovatie Aquastra (Lauwe) droeg zorg voor de gevelrenovatie, meer bepaald de reiniging en de renovatie van de wit- en blauwsteenelementen. Zaakvoerder Corniel Tack vertelt: “We gebruikten hiervoor water onder hoge druk en kwartszand M31 van Mol. We leverden ook een partij Belgische blauwe hardsteen om ontbrekende elementen te vervangen.” Aquastra was hier niet aan zijn proefstuk toe. “We namen op deze manier onder meer ook al de schouwburg van Kortrijk en het manchesterbouw langs de Spinnerkaai in dezelfde stad onder handen. Speciaal aan het postgebouw was dat de vervangende stukken blauwe hardsteen qua uitzicht én kleur de aanwezige elementen zo dicht mogelijk moesten benaderen.”

Aquastra werkte eveneens mee aan de heropbouw van de Plaatsmolen in Pittem en die van de Hoekemolen in Hoeke en aan de ombouw tot lofts van ‘de grote fabriek’ in Avelgem. De onderneming, een familiebedrijf, werd in 1988 opgericht door Franklin Tack en telt nu zestig medewerkers.

BOUWEN AAN VLAANDEREN

23

Hoevestraat 35, 8500 Kortrijk www.devostegelbedrijf.be Tel: 056 24 90 10 info@devostegelbedrijf.be

RTEN, LE POO N & A N IO TE SECT LPOOR KANTE ISATIES VAN AT .

AUTOM EITSMERKEN IT L A KW

ORTEN ZEER RUIME KEUZE:40 JAAR SPECIALISATIE GROUP DESMET BVBA Garagepoorten | Automatisaties

RI

JK

SE

ST

EE

N

W

EG

N43 R8 RT

Kortrijksesteenweg 372 8530 Harelbeke Tel. 056-21 59 41 Fax 056-21 34 22 info@groupdesmet.be www.groupdesmet.be

KO

EPO GARAG

HI

PP

OD

RO

OM

ST

RA

AT

PARTICIPANT AAN HET WOORD Group Desmet – automatische sectionale garagepoorten Group Desmet (Harelbeke) leverde en plaatste automatische sectionale garagepoorten in alle keldergarages. “Gezien het hoge kwaliteits- en prestigeniveau van dit woonproject kregen de privé-keldergarages standaard geautomatiseerde sectionale poorten in plaats van de gebruikelijke kantelpoorten. Sectionale poorten zijn steviger, werken geruislozer en nemen bij het openen geen gemeenschappelijke ruimte in,” aldus zaakvoerders Koert Desmet en Jacques Devolder.

Group Desmet is gespecialiseerd in alle soorten kantel- en sectionale poorten, manueel bediend of geautomatiseerd, voor particulieren en in collectieve projecten zoals appartementsgebouwen en garagecomplexen. “Wij onderscheiden ons door onze brede waaier aan modellen, onze scherpe prijzen en onze meer dan veertigjarige ervaring.” In het postgebouw zette Desmet een tweetal medewerkers in voor de maataanpassing en andere voorbereidingswerken.

“Dat duurde ongeveer een week. Daarna heeft een viertal medewerkers in minder dan twee weken alle poorten geïnstalleerd.”

“Dit project vroeg iets meer voorbereiding dan een doorsnee opdracht met normale inrijhelling, omdat we alles moesten coördineren met de planning van de leverancier van de autolift. Elk goed uitgevoerd project is een referentie voor volgende opdrachten, maar een in het oog springend gebouw zoals het Postgebouw is dat nog meer, omdat het door iedereen wordt gezien.”

In de praktijk betekent dit dat we kozen voor vier appartementen per verdieping in plaats van vijf. Zo konden we een betere woonkwaliteit aanbieden en kwam een aspect van luxe, namelijk ruimte, beter tot zijn recht."

Stross-methode

PARTICIPANT AAN HET WOORD Coopman Liften –autolift en personenliften Coopman Liften ( Kuurne) plaatste de hydraulische autolift. “Met een hefvermogen van 4.300 kg en vijf stopplaatsen,” licht commercieel directeur Christof Van Heddegem toe. “We installeerden ook twee personenliften van 630 kg, met elf stopplaatsen.” Kenmerkend voor aan deze liften is de binnenafwerking met glas. Het is ook een pareltje van toegankelijkheid, ondermeer door de aangepaste hoogte van, de drukknoppen, het gebruik van brailleduiding en de hoge stopnauwkeurigheid.

Coopman Liften werd opgericht in 1957. Sinds einde 2010 maakt het deel uit van de Orona Group, wereldwijd de eerste liftfabrikant die op basis van de norm ISO14006 is gecertificeerd voor milieuvriendelijk ontwerpen. Bij Coopman werken 210 mensen, verdeeld over vier afdelingen: Coopman Liften, Servilift (serviceafdeling, 24/7), Comfortlift (toegankelijkheid: trapliften, hefplateaus) en Coopman Modernisation (renovatie van liften).

Onlangs installeerde Coopman ook de liften in AZ Damiaan in Oostende. Het is nu aan het werk voor woon- en zorgcentrum Sint-Bavo in Antwerpen en het Sint-Andriesziekenhuis in Tielt.

Piet Goddeeris: "Logistiek betekende het een hele opgave omdat jet terrein relatief klein (700 m2) is." Er kwam een grote kraan aan te pas om over de gevel heen een bouwput te graven. "We zijn naar min vier gegaan voor de nodige parkeergarages en hebben het peil van het grond water verlaagd om de bouwput te kunnen realiseren," weet de architect. "Eerst hebben we de gevel geschoord met bokken, dan hebben achter de gevel het bestaande gebouw weggebroken en rondom grondkeringen (soilmix) uitgevoerd. Een trillingsvrije methode waardoor andere gebouwen zich niet gaan zetten. De metingen die we regelmatig lieten uitvoeren gaven aan dat geen enkel naburig gebouw maar ook één scheurtje vertoonde, ook de geschoorde gevel niet." ➡

BOUWEN AAN VLAANDEREN

25

Zet uw werf in de kijker

SPECIALITEITEN HVAC SANITAIR ELEKTRICITEIT, DATA, DOMOTICA BEVEILIGING BRANDVEILIGHEID DUURZAAM BOUWEN

ISTEMA is een gespecialiseerd ingenieursbureau voor technische uitrustingen in gebouwen. In nauwe samenwerking met de architect willen we voor onze klanten en bouwheren duurzame meerwaarde creĂŤren, dankzij de keuze van een moderne, betrouwbare en betaalbare installatie.

Ons ervaren team staat in voor advies, ontwerp, planning en opvolging.

www.istema.be

duurzame meerwaarde Voskenslaan 332, 9000 Gent, tel. 09 225 32 62, fax 09 223 14 26, e-mail info@istema.be

PARTICIPANT AAN HET WOORD Tegelbedrijf Devos –trap- en tegelwerken Tegelbedrijf Devos (Kortrijk) voerde niet alleen de betegelingswerken uit, maar stond ook in voor de trappen in de gemeenschappelijke ruimten. “Zowel vloer- als wandtegels, keramische en natuursteen,” onderstreept zaakvoerder Dennis Devos. In de keukens en de badkamers ging het om maatwerk met natuursteen.

“We werken dikwijls samen met bouwpromotoren aan de realisatie van opvallende projecten. ‘Prior Estate’ blonk uit door zijn positionering als topvastgoed, met daarenboven de keuze van heel wat exclusieve materialen en een hoge moeilijkheidsgraad van de afwerking.”

Voor de verschillende appartementen werkte Devos hier samen met een groot aantal interieurarchitecten. “Ieder van hen heeft een andere visie op de inrichting van een appartement. Wij moeten als uitvoerder die visies in de afwerking vertalen. Dit en dat Kortrijk onze thuisbasis is maken Prior Estate een belangrijke referentie, met commerciële waarde!”

Devos werkte ook mee aan residentie Steenlander en Campens in Harelbeke en de rusthuizen Ter Linde in Veurne en Sint-Paulus in Langemark-Poelkapelle. De onderneming telt twintig medewerkers, maar maakt ook gebruik van vertrouwde onderaannemers.

Er werd gewerkt via de “Stross-methode”, met gelijktijdige uitvoering van de bovenbouw en de ondergrondse werken, zodat er minder werkuren nodig zijn.

Grote zichtbaarheid In totaal telt het gebouw twintig appartementen en 36 parkeerplaatsen. Bij elk appartement hoort anderhalve garage. De flats zelf zijn voorzien van technologische snufjes zoals domotica. Bureau Goddeeris richtte de helft van de appartementen in, de andere helft werd casco verkocht. De verkoop verliep heel snel, tegen december 2010 was alles verkocht."

Enkele winkels nemen het gelijkvloers van het oude postgebouw in. Aanvankelijk droomden de ontwerpers en de ontwikkelaar ervan om op het gelijkvloers en de min 1 winkels onder te brengen. "Maar van dat idee zijn we afgestapt omdat in Kortrijk onlangs winkelcentrum K in Kortrijk is geopend en wij hiermee onmogelijk konden concurreren." De gelijkvloerse verdieping kreeg een gordijngevel met 3.30 m hoge ramen en 2.10 m brede ramen, die het commercieel gedeelte van het complex een grote zichtbaarheid geven. ❚

Technische FICHE Opdrachtgever: DPK, Prior Estate, Kortrijk Architect: Bureau Goddeeris Architecten, Kortrijk Autolift en personenliften: Coopman, Kuurne Gevelrenovatie: Aquastra, Lauwe Tegelvloeren en faiences: Tegelbedrijf Devos, Kortrijk Poorten: Group Desmet, Harelbeke Start bouwwerken: september 2009 Einde bouwwerken: december 2011

BOUWEN AAN VLAANDEREN

27