Bouwen aan
Vlaanderen
Kindvriendelijke pediatrie in Gent Antwerpen sport op het spoor Brandweerkazerne Halle Limburg renoveert universiteit Carraramarmer voor Deauville Nieuwpoort
nummer 3 I 2011 jaargang 12 I AUG-sept-okt www.bouwenaanvlaanderen.be VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE BOUW
va met kk ate r
n
3
H C S I KT G L BE O D U PR
Ellips, Brussel
CL
Kievitplein, Antwerpen
PLAFO N D
BL
A2RC, Brussel
PL AF ON D
XL
PLAFOND
PLAFONDPANELEN MET GESLOTEN VOEG
PLAFONDPANELEN MET OPEN VOEG
BREDE LINEAIRE PLAFONDPANELEN
STAAL EN ALUMINIUM
STAAL
STAAL
METALEN PLAFONDPANELEN aangepast aan het bouwconcept in staal en aluminium • • • •
Flexibiliteit in ontwerp Vlak hedendaags plafond Veelzijdige toepassingsmogelijkheden Sterke technische kwaliteiten
VISION IN CEILINGS
• • • •
Uitstekende akoestiek Makkelijk demonteerbaar Onderhoudsvriendelijk Brandstabiele toepassingen
Fotografielaan 49-51 B-2610 Wilrijk T 0032 3 897 13 00 F 0032 3 897 13 01 info@lcc-plafonds.eu www.lcc-plafonds.eu
Colt Concept Ecovision
Daglichttechniek
Natuurlijke ventilatie
Buitenzonwering
Klimaattechniek
Crepain Binst Architecture
Energie besparen begint met een goed ontwerp! Veel klimaatsystemen blijken in de praktijk veel energie te kosten. Met het concept Ecovision biedt Colt de ontwerper de handvatten om een duurzame oplossing te creëren. Het Ecovision concept maakt gebruik van zowel traditionele als zeer innovatieve technieken, zoals: • Zonwering, al dan niet met zonnecellen om energie op te wekken • Caloris, koeling én verwarming / warmtepomptechniek
• Natuurlijke ventilatie • Daglicht met lichtsturende spiegels
De juiste combinatie en samenwerking van deze systemen vormen hét antwoord op een hoge energierekening. Een integraal concept dat de synthese tussen functie en energiebesparing bewerkstelligt.
www.coltinfo.be
Brug Albertkanaal - Kanne
Niet alle verlichte ideeën komen van boven.
Gallo Romeins Museum - Tongeren
Electro technische installaties in industriële, openbare en tertiare gebouwen. HS-installaties Erkend bordenbouwer Schneider® Glasvezel- en databekabeling Zonnepanelen
Ethiasarena - Hasselt
Brand-, inbraaken camerabeveiliging Toegangscontrole
Bibliotheek - Genk
Bibliotheek - Genk
EL Systems nv Industriezone De Waerde 1032 B-3520 Zonhoven T: +32(0)11 81 92 92 F: +32(0)11 81 92 93
info@elsystems.be www.elsystems.be
voorwoord Beste lezer, Volgens de bouwbarometer van de Confederatie Bouw bleef het orderboek van de aannemers bleef de afgelopen zes maanden stabiel. Dat klinkt op het eerste gehoor gunstig, maar is toch geen reden tot gejuich. Want deze situatie volgt op een ononderbroken stijging van de activiteitsduur sinds de crisis van 2009. Dat er geen vooruitgang meer inzit maakt dat meer aannemers met enig pessimisme naar de toekomst kijken. In een magazine zoals Bouwen aan Vlaanderen kunnen we daar niet aan meedoen. Er zijn talrijke mooie projecten afgerond en nieuwe staan op stapel. Sommige van de projecten betreffen ruime stadsdelen en zullen nog jarenlang voor activiteit in de sector zorgen. Ze zullen ook het uitzicht van kenmerkende plaatsen veranderen. Dat geldt in de eerste plaats voor de twee grootste steden van Vlaanderen, Gent en Antwerpen. Gent Sint-Pieters is veruit het drukste spoorwegstation van Vlaanderen, maar leek jarenlang meer een natte droom voor industrieel archeologen. Op het voorplein leek het of er een territoriumstrijd aan de gang was tussen auto’s autobussen, trams en (voornamelijk onbemande) fietsen. Langs de achterkant kon niemand vermoeden dat het Gentse miljoenenkwartier van weleer zich slechts enkele honderden stappen verder bevond. Het plein heeft al wat meer allure gekregen en de renovatie van het station zelf lijkt een goed evenwicht te vinden tussen nieuwe mobiliteitstechnieken en respect voor het verleden. En de Sint-Denijslaan achter het station is geen dode straat meer. In Antwerpen verliep de ommekeer vrij snel. Ook hier stond een oude spoorwegsite centraal. Op Spoor-Noord is een cluster oude spoorweggebouwen omgevormd tot sport- en evenementenhal. Maar nog voor die werken afgerond waren was de omgeving omgevormd tot een park. Geen klassiek park, veeleer een elegante afgewerkte grasvlakte. Maar wel een grasvlakte met succes. De Antwerpenaar en zijn buren kwamen er meteen massaal gebruik van maken. Nog voor de nieuwe hal de deuren opende, was iedereen gerust in de aantrekkingskracht ervan. En die aantrekkingskracht uit zich ook in nieuwbouw en renovatieprojecten in de omgeving. Want een woonbuurt met park trekt projectontwikkelaars aan en kandidaat-bewoners die de lat wat hoger leggen. Er kunnen boeiende tijden aanbreken in de Seefhoek, de Stuivenbergbuurt, de Dam en zelfs Merksem. Maar niet alle opmerkelijke evoluties zijn even zichtbaar. Dit blad kijkt ook naar de minder mediagenieke bouwprojecten. Zoals de nieuwe riolering, op basis van nieuwe technische oplossingen, die kustgemeente Koksijde bij onweer moet vrijwaren van wateroverlast. U verneemt er meer over op de volgende bladzijden,
Koen Mortelmans hoofdredacteur van Bouwen aan Vlaanderen
COLOFON Bouwen aan Vlaanderen Kwartaalvaktijdschrift voor de bouw Jaargang 12 • nummer 3 • 2011 Sinds 1999 • Verschijnt 4 x per jaar
verantwoordelijke Uitgever
H.B.J.M. Louwers Wildlaan 7 Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 (0)11 605540 E info@louwersmediagroep.be
Redactieadres
Koen Mortelmans Kempenlaan 5 2160 Wommelgem T +32 (0)3 3536066 E koen@mortelmans.com
Redactie
Erika Claessens Dave Cuypers Henri Gielen Koen Mortelmans Bram Souffreau Senne Starckx Michel Vanden Heede Bert Verbeke
8
Gent spoort naar de toekomst
24
Warm wonen in Artevelde Garden
Bladmanagement
Philippe Bourda T +32 (0)9 2209250 M +32 (0)478 437543 E p.bourda@louwersmediagroep.be
Advertenties
8
Gent Sint-Pieters brengt trein, tram, bus en fiets samen
15
Lijnenspel natuurlijke materialen geeft Deauville 2 cachet
18
Creativiteit houdt kostprijs duurzaam Axiogebouw in bedwang
24
Artevelde Garden integreert urban villa’s
29
Bedrijfsportret Deluci
30
Hoge afwerkingsgraad kenmerkt brandweerkazerne Halle
35
Kantoorgebouw Valcke Prefab in harmonie met omgeving
39
Sporten in gerenoveerde spoorwegloods
Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 85, 3900 Overpelt, België
44
Geautomatiseerd hoogbouwmagazijn voor AOR
opzeggingen
47
Bedrijfsportret Finterio
48
Nieuw kinderziekenhuis in Gent
52
Journaal
57
Koksijde voorkomt wateroverlast
58
Universiteit Hasselt renoveert campus Diepenbeekt
FTP-server van Louwers Mediagroep: http://ftp2.louwersuitgevers.nl Username: bavl Wachtwoord: gast Adresgegevens: Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 (0)11 605540 E verkoop@louwersmediagroep.be
Secretariaat
Manuela Depenbrock
Fotografie
Marc Sourbron e.a.
abonnnementprijs
€ 35,00 per jaar excl. BTW ABN Amro: 723-5404718-21 t.n.v. Louwers Mediagroep BVBA o.v.v. Bouwen aan Vlaanderen. Informatie over abonnementen: T +32 (0)11 605540
Adreswijzigingen
Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.
Doelgroep
Bouwen aan Vlaanderen is een communicatieplatform dat met name architecten, projectontwikkelaars, aannemers, installateurs, woningbouwcorporaties, gemeenten, overheidsinstellingen en opdrachtgevers uit alle betrokken regio’s van Vlaanderen informeert.
vormgeving/art direction
Logo Reclame- Ontwerpbureau Valerie Berben Richard Kokx Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.
30
58
Studeren op gerenoveerde campus
Halle in vuur en vlam voor brandweerkazerne
60
Nieuwe expertencommissie onroerend erfgoed
63
Groepsverzekering
66
BVA-nieuws
69
VCB-nieuws
74
CIB-nieuws
VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE BOUW • WWW.BOUWENAANVLAANDEREN.BE
ORI-nieuws
Bouwen aan Vlaanderen
64
79
Unilin voor volledige woningisolatie
81
FAC-nieuws
82
Nieuwe toepassingen voor cellulair glas
84
Bedrijfsportret Hegge
87
Wie doet wat
Vlaanderen
NUMMER 3 I 2011 JAARGANG 12 I AUG-SEPT-OKT WWW.BOUWENAANVLAANDEREN.BE VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE BOUW
3
Kindvriendelijke pediatrie in Gent Antwerpen sport op het spoor Brandweerkazerne Halle Limburg renoveert universiteit Carraramarmer voor Deauville Nieuwpoort
2011 • JAARGANG 12 • 3 MAANDELIJKS
Dak & Geveltechniek
Bouwen aan
3 2011052 BAV 03.indd 1
14-10-2011 12:08:46
VOORPAGINA: Nieuw kinderziekenhuis in Gent
inhoud
Tekst: Bram Souffreau Foto's: Infopunt Gent Sint-Pieters
Gent Sint-Pieters brengt trein, tram, bus en fiets samen Spoorwegstation Gent Sint-Pieters maakt zich op voor zestigduizend treinreizigers per dag. De verouderde perrons, de nauwe gang, het grauwe busstation en de donkere tramtunnel maken plaats voor een hedendaagse, uitgebreide en spectaculaire stationshal waar het tramen busstation naadloos op aansluit en de gigantische fietsenstalling zich een verdieping lager bevindt. De stad Gent grijpt samen met de spoorweggroep en De Lijn de gedaanteverwisseling aan om via diverse projectontwikkelingen een nieuw stadsdeel uit te denken. 'Project Gent Sint-Pieters' mondt in 2020 uit in een gloednieuw stadsdeel met een hedendaagse kantoor- en woonwijk langs de Koningin Fabiolalaan, een nieuw natuurgebied aan de Ringvaart en de creatie van het nog onbestaande Prinses Mathildeplein met nieuwbouw aan de Sint-Denijslaan. Maar de stuwende kracht achter de vernieuwingsoperatie vormt toch het station Gent Sint-Pieters zelf. Het historische stationsgebouw uit 1913 kreeg de voorbije jaren een restauratiebeurt en blijft, net als het karakteristieke Koningin
8
BOUWEN AAN VLAANDEREN
Maria Hendrikaplein, bestaan. De rest wordt afgebroken en vervangen door een draaischijf voor openbaar vervoer. Jacques Voncke, architect voor Eurostation en Gentenaar, liet zich in zijn ontwerp vooral leiden door de vervoersknoop die Gent SintPieters is. "Uiteraard is de architectuur ook belangrijk, maar rond het station was vooral alles dichtgeslibd. Trams, bussen, taxi's, auto's reden kriskras door elkaar. Op elke hoek stonden fietsen opeengestapeld. Reizigers
wachtten onbeschut op bus. De tramtunnel was kil, klein en onaangenaam, het station zelf verouderd en oncomfortabel," schetst Voncke de toenmalige situatie. Bovendien verwachten mobiliteitsexperten een boom in het aantal reizigers: van 45.000 nu naar 60.000 per dag tegen 2020. De architect legde zijn oor te luisteren bij de verschillende partijen en noteerde dat de spoorwegen de bestaande twaalf sporen wilden behouden. De Lijn vroeg het busstation aan
Een impressie van het nieuwe stationsgebouw. Dankzij de viaductstructuur waarop de sporen rusten wordt de hoofdgang een brede, helder verlichte passage.
de stadskant te houden - niet ondergronds dus - en stond open voor een verdubbeling van het aantal sporen in de tramtunnel; van twee naar vier. De reizigers van De Lijn moesten voorts van hetzelfde comfort kunnen genieten als de treingebruikers.
Station wordt viaduct "De verschillende vervoersmodi moesten beter geïntegreerd worden," vat Voncke zijn ontwerp samen. "Over een lengte van driehonderd meter onder de sporen nemen we
Een simulatie van de nieuwe stationsomgeving verwerkt in een luchtfoto van de huidige stationswijk. Het Prinses Maria Hendrikaplein en het gerestaureerde stationsgebouw zijn nog altijd herkenbaar. Bemerk de nieuwe perronoverkapping, de uitgebreide bushalte en de opmerkelijke overgang van het stationsgebouw naar de nieuwe projectontwikkeling.
daarom alle grond weg en bouwen we een nieuwe stationshal van 35.000 m². De treinen rijden er als het ware over een viaduct. De sporen en de perrons rusten immers op stalen pijlers die 20 meter uit elkaar staan. Voor de centrale passage van het Maria Hendrikaplein naar het Prinses Mathildeplein gaan we zelfs tot 24 meter breed. Voorts bevinden zich op het gelijkvloerse niveau ook vier perrons voor trams ter hoogte van de vroegere tramtunnel, een aansluiting op het overdekt busstation voor 24 gelede bussen, een zoenzone langs
de Sint-Denijslaan en loketten, winkels en cafés onder het viaduct. Een hellend vlak brengt de reizigers naar niveau -1 waar ze een taxiruimte, een tweede kiss & ride-zone en een gigantische fietsenstalling met tienduizend plaatsen vinden. Deze ondergrondse promenade legt ook de link naar de projectontwikkeling langs de Koningin Fabiolalaan. Op -1 bevinden zich ook de technieken. Langs de Sint-Denijslaan komt een eigentijdse, kleurrijke glazen gevel die het nieuwe Prinses Mathildeplein zal bepalen." ➡
Het stationsgebouw aan het nieuwe Prinses Mathildeplein, in het verlengde van de Sint-Denijslaan, krijgt een glasgevel.
BOUWEN AAN VLAANDEREN
9
Bouwen om de tijd te trotseren
Trouw aan de geest van verscheidene generaties bouwers koppelt Cit BLATON kwaliteit en innovatie in de wereld van de bouw.
Cit BLATON S.A. / N.V. Avenue Jean Jaurèslaan, 50 B-1030 Bruxelles / Brussel Tel. (32 2) 240 22 11 Fax (32 2) 240 23 50 E-mail : mail@citblaton.be www.citblaton.be Photos © Daylight • Graphisme CréaCom
PARTICIPANT AAN HET WOORD SVK –architectonisch beton Bouwmaterialenfabrikant SVK uit Sint-Niklaas leverde het architectonisch beton Gigant. “De perronschalen en liftschachten zijn uitgevoerd in architectonisch sierbeton,” licht verkoopleider Dirk De Kock toe. “Ons vertrouwde extern studiekantoor Dexco-Stedec voerde eerst het nodige tekenwerk en de engineeringsberekeningen uit. Daarna konden in ons eigen atelier verschillende ploegen (wapeningslassers, stellers, gieters) aan het werk om de betonelementen te maken.” “Het Sint-Pietersstation is een belangrijke referentie voor ons, zowel wegens de schaalgrootte als wegens de lange duurtijd van het project. En uiteraard wegens de architecturale uitstraling ervan: sierbeton is sterk beeldbepalend. Het was ook geen gewone opdracht, omdat de gebogen vorm van de perronschalen vereiste dat we de betonelementen produceerden in metalen mallen, die hydraulisch in een hellinghoek waren geplaatst.” Recent leverde SVK ook Gigant-architectonisch beton voor Museum M en residentie Waterside in Leuven, het VDAB-competentiecentrum in Menen en residentie Zonnerode in Antwerpen.
Een groep prominenten krijgt een rondleiding door het projectgebied.
Ook de perrons krijgen een opfrisbeurt, zegt de architect. "De twaalf sporen blijven behouden, maar de goederenperrons tussen de sporen verdwijnen. Daardoor kunnen de perrons breder worden, van 9 meter vandaag naar 12 meter eens afgewerkt," weet Voncke. "We zorgen ook voor roltrappen naar beneden en naar boven, liften en extra trappen. Vandaag heeft Gent Sint-Pieters alleen roltrappen die omhoog glijden en vaste trappen. Een deel van de nieuwe perronvloer zal overigens uit glas bestaan, zodat daglicht de stationshal kan bereiken. Boven de perrons komt een gesloten overkapping. Tussen het dak boven de sporen en het dak boven de perrons is een vrije ruimte van zes meter voorzien, die we met glas zullen overbruggen. De overkapping blijft sober omdat het dak niet boven het oude, beschermde stationsgebouw mocht uitsteken," geeft Voncke nog mee. Maquette, met invalshoek vanaf het Maria-Hendrikaplein.
Gefaseerde aanpak De bouw van het stationscomplex kondigt zich als een ingewikkelde klus aan. Slechts twee sporen mogen tegelijkertijd uit dienst worden genomen, het bus- en tramverkeer moet steeds vlot verlopen en de werken mogen het comfort van de pendelaars niet teveel inperken. Het station wordt daarom in fases gebouwd, legt Tonny Vande Wege van Infrabel uit. "In fase één pakken we de sporen twaalf tot acht aan. Deadline is 2016. We beginnen bij spoor twaalf en eindigen bij acht. Telkens wordt de grond afgegraven en plaatst aannemer Cit Blaton de paalfundering, bouwt hij onder twee sporen een technische koker, de twee vloerplaten, de stalen kolommen en de spoorbakbruggen met de perronschalen. Nadien legt een gespecialiseerde aannemer de sporen. Cit Blaton werkt daarna het hele perron af, inclusief het glazen dak. Pas als alles af is, pakt Cit Blaton de volgende twee sporen aan. De spoorwegen nemen de gloednieuwe sporen dan onmiddellijk in gebruik, zodat de dienstverlening gegarandeerd blijft." ➡
De afgewerkte luifel voor de inkomhal.
BOUWEN AAN VLAANDEREN
11
Perronranden en liftschachten in GIGANT sierbeton, binnenkort te bewonderen in station Gent Sint-Pieters GIGANT architectonisch sierbeton: •
•
•
•
•
Aerschotstraat 114 - B-9100 Sint-Niklaas T 03 800 75 47 - F 03 778 05 00 abet@svk.be - www.svk.be
Architect 131 - NL - liggend - 2011.indd 3
esthetische meerwaarde voor uw bouwwerk een ongekende waaier van onvergankelijke kleuren verscheidene verrassende afwerkingen waaronder gepolijst, geëtst, uitgewassen of glad beton en elementen met ingewerkte gevel- of natuursteen een uitgebreid gamma van oppervlaktereliëfs onbeperkte creatieve vormgeving
‘building excellence’
31/08/2011 14:02:53
Wij bieden vele toepassingen aan in burgelijke bouwkunde, industrie, wegenbouw e.a. : ° Zagen in betonvloeren –en wanden
° Boren van gaten voor leidingdoorgangen, tot 1000 mm ° Boren van ankergaten en chemisch verankeren van stangen ° Affrezen van betonvloeren ° Kogelstralen van betonvloeren ° Schuren en polijsten van betonvloeren ° Voorbehandelen van vloeren voor epoxy ° Anti-slip stralen of frezen naargelang toepassing in industrie en landbouw
WWW.ZABO.BE info@zabo.be Doenaertstraat 2 8510 Marke
n ze t e AVIP o k i Elia certified e s o Bez we web Tel. 056/25.50.70 - Fax 056/21.51.37 nieu
goede planning en de nodige creativiteit vereisen. Daarom zullen we heel wat betonelementen ook ter plaatse storten in plaats van ze prefabriceerd aan te voeren. We mogen de omwonenden en de vele pendelaars ook niet uit het oog verliezen. Soms is het in de stationsomgeving zeer hectisch, daarom voeren we sommige werken in het weekend uit of laten we vrachtwagens in de daluren komen," geeft Watté aan. "Tijdens de weekends kunnen we soms ook een extra spoor uitschakelen. Die beslissingen nemen we dan in nauw overleg met de spoorwegen, maar ook met het Infopunt dat met de buurtbewoners communiceert."
PARTICIPANT AAN HET WOORD Profiel –restauratie inkomhal Profiel (Wevelgem) stond in voor de restauratie van de inkomhal met decoraties van Luis Cloquet. “In totaal zijn hier veertien van onze restaurateurs aan het werk geweest,” blikt zaakvoerder Hugo VandenBorre terug. “We waren hier twe jaar en twee maanden aan de slag. Het is dan ook het grootste project ooit dat we in één enkele fase uitvoerden.” “Een bouwplaats organiseren op een locatie waar dagelijks tienduizenden mensen passeren is niet vanzelfsprekend en vereist een sterke concentratie. Daarnaast was de reconstructie van een aantal stadsvoorstellingen bijzonder moeilijk. Over sommige zeer grote lacunes was er geen documentatie ter beschikking.” Profiel is of was recent ook aan het werk in de inkom en de grote zaal van de Opera de Wallonie in Luik en in de Sint-Pieterskerk in Koksijde, waar het instaat voor de restauratie-reconstructie van het neogotisch interieur. Een project dat nog vele jaren zal vergen is de restauratie van het beschilderde (1.000 m2) plafond van de refter in de Gentse Sint-Pietersabdij .
De werken beginnen bij spoor twaalf en elf omdat daar de belangrijke en veelgebruikte snelsporen (tot 90 km/u) naar Brussel en Brugge liggen. Bovendien lopen diverse technische leidingen nu steevast van het oude station richting spoor twaalf. "We kunnen ze dus 'makkelijk' inkorten zonder het hele systeem in de soep te laten draaien," legt Vande Wege uit. "Intussen installeren we onder spoor twaalf de nieuwe technische lokalen voor elektriciteit, seininrichting of telematica (treinaankondigers, uurwerken, omroepinstallatie en camerabewaking), en kunnen we van daaruit moderniseren naar spoor één toe." Vande Wege merkt nog op dat naast het reizigersstation ook de hele spoorinfrastructuur van wisselcomplexen, elektrische voeding en seininrichting wordt aangepast en gemoderniseerd. In fase twee worden dan de sporen zeven tot één weggegraven en vervangen door de via-
ductstructuur. "We beginnen bij spoor zeven en eindigen bij spoor één," zegt Vande Wege. "Maar in deze fase werken we met tijdelijke perroninfrastructuur," merkt hij op. "We willen immers zo snel mogelijk de viaductstructuur afwerken. Eens de stationshal helemaal af is, en we dus spoor één bereikt hebben, krijgen de perrons hun definitieve aankleding. We beginnen dan bij perron één en gaan terug naar perron zeven." De aanbesteding voor fase twee, die loopt van 2016 tot 2020 en waarin ook de uitbouw van de concessies zit vervat, is nog niet uitgeschreven.
Beperkte ruimte Voor projectleider Daan Watté van Cit Blaton vormt vooral de beperkte ruimte op en rond de bouwplaats een uitdaging. "Bij de werken aan spoor twaalf en elf en de keermuur hebben we nog de straatkant kunnen gebruiken, maar bij de andere sporen zullen we tussen de sporen in moeten werken. Dat zal een
Het ontwerp van Eurostation nauwgezet uitwerken, is overigens geen sinecure. "We herberekenen alles en merken dat we zeer nauwkeurig moeten werken. Ruimte voor afwijkingen is er niet. Bovendien is de timing zeer scherp. Per spoor, dat toch uit vijftien overbruggingen van 20 meter à 24 meter bestaat, hebben we een tiental maanden tijd. Totnogtoe loopt alles volgens plan en kwamen we nog geen grote problemen tegen," zegt Watté. Cit Blaton voert trouwens ook andere werken in de stationsomgeving uit: de afwerking van de ondergrondse parking en de ruwbouw van de nieuwe Timichegtunnel, die de Sint-Denijslaan en de Fabiolalaan verbindt met een toekomstige parkeergarage. Het grootste verschil tussen een klassieke bouwplaats (werf is eigenlijk niet correct, dus niet overdreven gebruiken)) en de stationswerf is de kwaliteitscontrole, zegt Watté nog. "In dit project houden de opdrachtgevers de bouwplaats nauwlettend in de gaten. Eurostation en Infrabel zijn zeer vaak aanwezig op de werf. Alles moet gecertificeerd worden en hun keuringsdienst controleert elk onderdeel. Ze kijken constant mee. Dat heb ik op eerdere bouwplaatsen nog niet meegemaakt, maar het schrikt ons zeker niet af." ❚
Technische FICHE Opdrachtgevers: B-Holding, Infrabel, De Lijn Architect: Jacques Voncke, Eurostation, Brussel Ontwerp- en studiebureau: Eurostation, Brussel Hoofdaannemer: Cit BLATON, Brussel Zichtbeton: SVK, Sint-Niklaas Restauratie inkomhal: Profiel, Wevelgem Start werken: november 2010 Einde werken: juni 2016 (2.035 dagen voor fase 1); 2020 (fase 2) Bouwbudget: 58 miljoen euro (fase 1)
BOUWEN AAN VLAANDEREN
13
Groep Caenen Nieuwpoort
Albert I laan 230 B-8620 Nieuwpoort-Bad tel. 058-24 00 15 fax 058-62 72 62 nieuwpoort@groepcaenen.be
www.groepcaenen.be
Swertvaegher Jacques Bouwonderneming NV Vlaanderenlaan 19-21 B - 8970 Poperinge Tel : 057/33.61.48. Fax : 057/33.43.59. info@swertvaegher.be
www.swertvaegher.be
zaakvoerster Heidi Pyfferoen
Wij zijn gespecialiseerd in het plaatsen van residentiĂŤle appartementsgebouwen en grote openbare gebouwen. Wij verzorgen alles van de ruwbouw, funderingen en metselwerken tot de opvolging van uw totaalproject.
Tekst: Michel Vanden Heede
Lijnenspel van natuurlijke materialen geeft Deauville 2 extra cachet
Ruim en open wonen aan de kust Deauville 2 langs de Albert I-laan in Nieuwpoort-Bad is een kleinschalige charmante residentie. Het appartementsblok met vijf wooneenheden valt op door zijn evenwichtige verhoudingen. Het gebruik van de trappenpartij van de aanpalende residentie Deauville 1 spaarde veel ruimte uit, waardoor de appartementen een heel stuk groter zijn dan wat gangbaar is voor een toplocatie aan de Belgische kust. “Deauville 2 is een invulbouw van bijna 7 meter in een gesloten gevelwand, en sluit links aan bij Deauville 1,” vertelt architect Ansfried Vande Kerckhove (Architecten Vande Kerckhove). “Op het gelijkvloers komt een ruim open winkelpand met een aansluitende berging annex kelderruimte. Erboven creëerden we vier identieke bouwlagen van telkens één appartement. Daarboven komt nog een ruim duplex dakappartement.”
Beperkte interne circulatie De interne circulatie is uiterst beperkt door de aansluiting op de trap en de liftkoker van het aanpalende pand van Deauville 1. “Zo openen we zes plateaus van 7 bij 15 meter. De lichtheid van het open plan verkrijgen we door de woonruimte met panoramisch schuifraam te openen naar een kamerbreed terras aan de straatzijde." De architecturale meerwaarde wordt gecreëerd door een eenvoudig lijnenspel van natuurlijke materialen zoals lichtbruine baksteen, natuurhout en glas, terra cotta pannen en natuurzink. ➡
FCC: de vloer is de top FCC (Nieuwpoort) leverde en plaatste in Deauville vloeren in witte Carraramarmer en in keramische tegels van het Spaanse Pamesa en mozaïek van het Italiaanse merk Sicis. “Wij hebben al een kwarteeuw ervaring in tegels, mozaïek en andere vloerbekledingen. Recent hebben we in Nieuwpoort ook meegewerkt aan het cultureel centrum Ysara,” zegt bestuurder Mandy Denolf. FCC voert jaarlijks zowat 450 opdrachten uit. “Daarbij ook een twintigtal binnenzwembaden. Daarvoor zetten we een gespecialiseerd team in. Uiteraard gaat het niet om polyesterzwembaden!” “In badkamers zijn grote tegelformaten vandaag erg trendy. Voor binnenvloeren is er zelfs veel vraag naar tegels van een meter op een meter! Voor terrassen werken we op maat. Zo komen er geen passtukken meer aan te pas en laten we de randsteen doorlopen met de bevloering. Recenter is de opmars van parketimitatie in keramisch materiaal.” Ook rivierkeien, in netten of met de hand gelegd, zijn de laatste twee jaar erg in. “Wanneer we de keien één voor één leggen is er geen enkele naad zichtbaar. Ze geven een massagegevoel aan de voeten.” FCC zweert bij degelijk werk en goed vakmanschap. “Heel wat mensen geven enorme bedragen uit aan een auto, maar voor een vloer, waarmee ze toch heel hun leven mee verder moeten, hebben ze vaak niet zoveel geld over. Het is onze bedoeling om, via de projecten die we realiseren, daarin een ommekeer in te verwezenlijken.”
BOUWEN AAN VLAANDEREN
15
NIEUW
Funderingen Funderingsputten elke Ă˜ tot 270cm Schroefpalen Verbuisde boorpalen Micropaal Soilmix Grindkernen
Diversen Uitgraven boor-/buispalen Bovenleidingsmassieven voor trein & tram Gasontspanningsputten Onderschoeiingstechnieken Grondankers
Ă˜ 75, 80, 90, 100, 120cm
K W A L I T E I T Beschoeiingtechnieken Secans- en Tangenspalenwanden met beton / Soilmix Berlinerwanden Damwanden CSM
future foundation technics
lameire_adv_bavl feb2011-197x130.indd 1
Lameire Funderingstechnieken NV Industrielaan 4 - BE-9900 Eeklo T +32(0)9 379 72 77 - F +32(0)9 379 72 78 www.lameireft.be - info@lameireft.be
.be
D I E P G A A N D E
Boorpaal grote diameter
VERNIEUWDE WEBSITE
9/02/11 10:40
“In de appartementen hebben we een centrale technische kern ontworpen met een berging, een badcel, een toilet en een keuken. Zo komen redelijk grote open ruimten vrij: aan de achtergevel zijn er twee ruime slaapkamers en aan de voorgevel is er de grote woonruimte met terras,” besluit Vande Kerckhove.
Brede leefruimte en terrassen Het appartementsblok telt vier identieke appartementen en een duplex dakappartement. “De appartementen hebben een breedte van 6,65 meter, wat uitzonderlijk is in deze omgeving dichtbij de kustlijn,” vertelt Heidi Pyfferoen van de Groep Caenen. “4 tot 4,5 meter is momenteel eigenlijk de standaardbreedte voor kustappartementen. Doordat de bouwheer het trapsas van Deauville 1, dat eigendom is van een andere promotor, deels heeft afgekocht, ging er geen ruimte verloren aan een sas, een traphal en een lift. Een uitzonderlijke ingreep. Concreet betekent het dat de appartementen een oppervlakte van 110 m2 in plaats van 90 m2 hebben. Het grote voordeel van deze bouwaanpak is dat
de appartementen een ruime en brede leefruimte hebben. Aan de zuidwaarts gerichte achterkant, is er een terras met een breedte van liefst 1,80 meter. Vooraan, waar men een mooi uitzicht heeft op de Nieuwpoortse wandelpromenade, is er een terras met een breedte van 1,20 meter.”
Aandacht voor privacy Ruimte, comfort, privacy en veiligheid zijn de sleutelwoorden in dit nieuwbouwproject. De afwerking van de appartementen met kwaliteitsvolle materialen zoals glasmozaïek overstijgt duidelijk het standaardplaatje. “Bouwheer en architect hebben gestreefd naar hedendaags design,” vervolgt Heidi Pyfferoen. “In de woonkamer ligt een parketvloer. Bij de ingesloten keuken is er een grote berging, wat heel praktisch is voor de bewoners. In de ruime inkom is er dan weer meer dan voldoende plaats voor bijvoorbeeld een kast. De indeling zorgt voor de nodige privacy. Bij het betreden van de appartementen staat de bezoeker niet onmiddellijk middenin de woning. Je moet een bocht maken om de living binnen te stappen.”
PARTICIPANT AAN HET WOORD Bob Defraeye – isolatie en chape “Wij zijn gespecialiseerd in het leveren en plaatsen van isolatie en chape,” vertelt Ann Defraeye van bvba Defraeye Bob uit Koekelare. “Ons bedrijf ging in 1989 van start, maar aanvankelijk voerden we meer vloerwerken uit. Daarna zijn we volledig overgestapt naar chapewerken. We hebben nu twintig medewerkers in dienst, waarbij onze zoon Hendrik, die in eigen huis de stiel leerde.” “In Deauville hebben we met zeven medewerkers zowel de akoestische isolatie als de afwerkingschape aangebracht. We gebruikten er Betopor, PUR en een Insulit7-geluidsmat als isolatiemateriaal, naast vezels in de gewapende chape.” “We hebben al ingewikkelder opdrachten tot een goed einde gebracht, maar toch is Deauville een erg mooie referentie voor ons. Want als badstad geniet Nieuwpoort heel wat uitstraling. We waren er al actief betrokken bij heel wat projecten, grote en kleine.”
PARTICIPANT AAN HET WOORD Lameire Funderingstechnieken – bouwputbeschoeiing Lameire Funderingstechnieken (Eeklo) stond tijdens de werken in voor het aanbrengen van de bouwputbeschoeiing. “Met een verankerde secanspalenwand,” preciseert gedelegeerd bestuurder Bart Lameire. “Ter hoogte van het voetpad en de aanpalende gebouwen. Zo konden we de stabiliteit van de aanpalende gebouwen tijdens de uitgraving garanderen.” Lameire biedt zijn klanten een waaier aan technieken voor beschoeiings- en funderingswerken. “Naast secanspalenwanden als beschoeiingstechniek voeren we ook dikwijls berlinerwanden en soilmixwanden uit. Deauville was een ongewoon project omdat de aanpalende gebouwen zettinggevoelige constructies zijn. We moesten de werken dan ook met de grootste precisie berekenen en uitvoeren, om schade te vermijden. De familiale onderneming Lameire, in 1969 opgericht als loonwerkbedrijf, specialiseerde zich in de loop der jaren in funderingswerken. “Vroeger lag de focus meer op put- en paalfunderingen, tegenwoordig voeren we vooral beschoeiingswerken uit, vooral voor de bouw van ondergrondse parkeergarages.”
De ruime badkamer bevat een ligbad en een instapdouche. “Verder zijn er twee ruime slaapkamers van 11 m², wat ook weer vrij ruim is. In heel wat appartementen aan de kust zijn de slaapkamers niet groter dan 6 of 7 m². Vloerverwarming was een mogelijkheid. Daarvan is in het duplexappartement alvast gebruik van gemaakt. Een gepersonaliseerde aanpak is mogelijk. In overleg met de leveranciers kunnen de kopers de materialen bovendien wijzigen naar eigen smaak. In principe is het ook mogelijk om de indeling van het appartement aan te passen," besluit Heidi Pyfferoen.
Betonnen prefabwanden Voor aannemer Jacques Swertvaegher was het project op zich niet zo moeilijk. “In maart begonnen we met de afbraak van het bestaande gebouwtje op het perceel,” blikt Jacques Swertvaegher terug. “Op 20 juni waren we al klaar met de hele ruwbouw. Het uitbreken van de scheidingsmuur met Deauville 1 vergemakkelijkte de werken een stuk.” De aannemer werkte met betonnen prefabwanden aan de zijkanten. “Dat soort panelen vindt steeds meer ingang in de appartementsbouw aan de kust. Het grote voordeel van deze bouwwijze is de snelheid van uitvoering. Het heikele punt van dit project was net de grote tijdsdruk. Op 25 juni moest de kraan weggehaald worden omdat het seizoen eraan kwam. Wij waren niet de goedkoopste aannemer, maar we konden wel de snelste bouwtermijn garanderen. Dat gaf meteen de doorslag bij bouwheer Bart Saelen van modeketen Caroline Biss. Die wilde een winkelpand openen in Nieuwpoort. Wij verzorgden enkel de ruwbouw. De afwerking gebeurde door diverse nevenaannemers,” aldus nog Jacques Swertvaegher. ❚
Technische FICHE Bouwheer: Immocel (Lebbeke) Ontwerp: Architecten Vande Kerckhove (Heule) Aannemer ruwbouw: Swertvaegher (Poperinge) Makelaarskantoor: Groep Caenen (Nieuwpoort) Bouwputbeschoeiing: Lameire Funderingstechnieken (Eeklo) Vloerisolatie en chape: Defraeye (Koekelare) Vloeren: FCC (Nieuwpoort) Elektriciteit: Rival (Sint-Eloois-Vijve) Sanitair en verwarming: VBS (Wingene) Start werken: maart 2011 Einde werken: juni 2011
BOUWEN AAN VLAANDEREN
17
Tekst: Bram Souffreau Foto’s: Van de Walle Bouwgroep
Creativiteit houdt kostprijs duurzaam bouwen in bedwang Het kantoorgebouw van het Wetterse IT-bedrijf Axio Systems flirt met de in de residentiële passiefbouw gangbare standaarden. In een ‘blower-door test’ scoorde het kantoor zelfs beter dan nodig voor een passiefcertificaat. Toch bleef de bouw binnen een scherp omlijnd en beperkt budget. “Mits de nodige creativiteit hoeft duurzaam bouwen niet synoniem te staan voor duur bouwen,” weet Pascal Legroe van Van de Walle Bouwgroep. In het industriepark van Wetteren valt het kantoor van Axio Systems nochtans niet uit de toon. Het design is evenwel geraffineerder, de zwarte kleur geeft het gebouw ook extra cachet en het kantoor is compact. Het is een vierkant zonder tierlantijntjes. Maar voorts telt het evengoed twee bouwlagen, een brede poort voor leveranciers en op een
18
BOUWEN AAN VLAANDEREN
zomerse dag staan de ramen in de ruime kantoorruimtes open. Toch presteert Axio Systems qua isolatie en luchtdichtheid veel beter dan de buren en behoeft het kantoor amper extra koeling of verwarming. Axio Systems nam in 2008 de beslissing om het vorige kantoor uit de jaren vijftig in te
ruilen voor een nieuwbouw even verderop. Het oude gebouw was niet aangepast aan de noden van een hedendaags IT-bedrijf en na diverse studies bleek renovatie niet haalbaar. Zaakvoerder Gert Van der Jeugt gaf architect Eric Boddaert de opdracht zo milieuvriendelijk mogelijk te bouwen, binnen een strikt afgelijnd budget. Boddaert nam de uitdaging
aan en ging voor een passief kantoorgebouw. De architect is thuis in die wereld. Hij heeft ervaring in passief en bio-ecologisch bouwen op de particuliere markt en leidde ook een aantal industriebouwprojecten in goede banen. Het Gentse studiebureau E-Ster zorgde voor de energieadviezen. Van de Walle Bouwgroep nam de aanneming op zich. Door de bouwteam-aanpak waren alle partijen vanaf het begin bij het project betrokken.
lijkaardig industrieproject in België dat zo'n mooi cijfer haalt." "Ons startopzet was met een passieve schil en met de nodige duurzame technieken een passief gekoeld kantoorgebouw uit te werken," zegt De Smet. "Maar omdat dit een IT-bedrijf is met enkele energie-intensieve ruimtes, is dit niet haalbaar en was mechanische koeling onontbeerlijk. Toch hebben we geprobeerd het doel zoveel mogelijk te benaderen."
Blower-door test "In de industriebouw is passief bouwen uitzonderlijk," zegt Legroe. "De blower-door test, waarmee de luchtdichtheid van het gebouw wordt gemeten, voeren we regelmatig uit in onze residentiële projecten, maar in de industriebouw hadden we de test nog nooit gedaan." Studiebureau E-Ster was vooral verrast door de zeer goede score. "Het passief certificatieniveau is 0,6. Wij hadden ons streefcijfer op 1 gezet omdat in het gebouw ook een grote poort met enkele kieren waar je niet omheen kunt, verwerkt zit. Maar uiteindelijk haalden we 0,4. Een schitterend resultaat," aldus ingenieur Jordi De Smet, expert energie en gebouwen bij E-Ster. "Voor een klassiek kantoor met enkel burelen is zo'n cijfer zeker haalbaar, maar het gebouw van Axio Systems omvat ook een assemblageruimte in het gebouw. Ik ken geen enkel ge-
"De isolatie is uitstekend dankzij onder andere de inzet van Kingspan geïsoleerde gevelpanelen, drievoudig glas, automatische zonwering en veel studiewerk in de bouwknopen. Het nauwkeurig afplakken van het gebouw en de gecontroleerde luchtstromen zorgen voor de hoge luchtdichtheid," geeft De Smet als voorbeelden. De Kingspan-panelen waren een tweede optie. Volgens de eerste plannen zou het gebouw opgetrokken worden uit panelen die in diepvriesruimtes gangbaar zijn, maar de opdrachtgever vond het uitzicht van de panelen niet mooi en koos uiteindelijk voor Kingspan. Ook moest de architect het ontwerp zelf hier en daar aanpassen. Hij verving de lichtstraat boven de ruime inkomen traphal door noordwaarts gerichte Veluxdakvensters, zodat die lichtpartij het gebouw niet onnodig zou opwarmen. Het terras op de
eerste verdieping, naast de keuken, moest sneuvelen voor de compactheid van het gebouw. Maar ook dat werd mooi opgevangen door de plaatsing van een trap naar een petanqueveld in de tuin.
Koelen Veel aandacht ging naar verwarming en koeling. De assemblagehal en de twee ruimtes waar servers staan, vormden daarbij de grootste uitdagingen. Via de openstaande poort in de hal kan immers de luchthuishouding in de rest van het gebouw danig in de knoei geraken, terwijl de serverlokalen meer koeling nodig hebben dan een klassieke kantoorruimte. "We hebben zoveel mogelijk gewerkt met natuurlijke koeling via ventilatiestromen en een luchtgroep met hoogrendement warmterecuperatie," geeft De Smet aan. De serverruimte wordt het grootste deel van het jaar met buitenlucht gekoeld. De warme lucht uit de serverruimte wordt afgevoerd en in de wintermaanden gebruikt om het nabijgelegen assemblagelokaal te verwarmen. In het kantoorgebouw bevinden zich ook geen valse plafonds, maar blijft de betonnen structuur zichtbaar, waardoor ook die een rol speelt in de koeling van het gebouw. 's Nachts wordt de luchtgroep gebruikt om het gebouw met koude buitenlucht te omspoelen. ➡
BOUWEN AAN VLAANDEREN
19