Bouwen aan de zorg 2012

bouwen aan

de zorg VAKTIJDSCHRIFT over de bouw en ontwikkeling in de zorG

Hedy d’ancona prijswinnaars: ACTA en Ronald Mcdonald centre

De Spoele in Sint-Niklaas, cirkel in vierkant

NUMMER

3

2012

www.BOUWENAANDEZORG.eu

Prinses Maxima opent MoederKindcentrum Bronovo

Doordacht tot in detail

We hebben de kennis, de ideeĂŤn, de materialen...

CCG Holding bestaat uit een groep gespecialiseerde bedrijven die zich richten op de inrichting en realisatie van hoogwaardige interieurs en geclassificeerde ruimtes en algemene bouw, met een focus op de zorg, farma en biotech-markt. Alle bedrijven werken autonoom maar zullen daar waar mogelijk hun gezamenlijke kennis en vaardigheden voor uw project inzetten.

cleanroomcg.com

gebebouw.nl

rooms-for-care.nl

rfc-products.nl ccgholding.nl

memoriana

Ruimteconcept voor dementie

www.positieveligbeleving.nl www.beddencoach.nl wissner-bosserhoff Nederland · Amstelwijckweg 2 · 3316 BB Dordrecht · Tel.: +31 (0) 78 652 18 50 · Fax: +31 (0) 78 652 18 55 · E-mail: sales@wi-bo.eu · www.wi-bo.com wissner-bosserhoff Belgium · Egide Walschaertsstraat 15/15 · 2800 Mechelen · Tel.: +32 (0) 15 21 08 41 · Fax: +32 (0) 15 29 14 64 · E-mail: info@wi-bo.be · www.wi-bo.be

“Nederland kleurt groen�

Jorissen Simonetti architecten

n Simonetti architecten

Doetinchem Leiden Maarssen Rijssen Steenwijk I: jorissensimonettiarchitecten.nl

Doetinchem Leide

Voorwoord Voor u ligt al weer het laatste nummer van Bouwen aan de Zorg, vóór de zomervakantie. Ook nu is het redactieteam weer met veel plezier op pad gegaan om in gesprek te geraken met betrokkenen in het land; betrokkenen op het gebied van het Bouwen aan de Zorg. Zowel letterlijk als figuurlijk. Meer dan ooit lijkt de patiënt – en vooral de beleving van de patiënt – centraal staan.

En dat is terecht.

Merkwaardig eigenlijk dat we dat pas in de laatste tien jaar écht zijn gaan begrijpen dat het om de eindgebruiker gaat. Al die tijd pasten we dus een top-down benadering toe waarbij we vooral beredeneerden vanuit ons eigen kunnen en onze (on)mogelijkheden. Nu luisteren we veel meer naar wat de markt wil. En dat heeft niet alleen te maken met het feit dat een aantal jaar geleden het Bouwregime al is losgelaten. Het is ook onderdeel van de tijdgeest. Sinds de opkomst van het internet en helemaal sinds de introductie van de Social Media, schromen eindgebruikers niet om en public te zeggen wat ze vinden en wat ze willen.

Hoewel er nog steeds ook in onze branche een bepaalde scepsis tegen het gebruik van Social Media, hebben marktbewuste partijen in het vakgebied al lang ontdekt dat deelname aan deze interactieve communicatie essentieel is om te kunnen slagen de eindgebruiker écht goed te bereiken.

Dat laat onverlet dat een goed vakblad ook niet te missen is. Want dáár kunnen we dieper op de materie ingaan en aandacht besteden aan de opvallende innovaties en visies op het Bouwen aan de Zorg.

We wensen u daarom veel leesplezier met deze editie. We vragen tevens uw aandacht voor de ziekenhuisspecial in deze Bouwen aan de Zorg. Want ook daar zijn we met ons redactieteam met veel plezier in gesprek geraakt met partijen in het land, die heel graag willen vertellen hoe zij die eindgebruiker centraal hebben gesteld. Het levert beslist verdere inspiratie op!

Jerry Helmers Eindredactie

Bouwen aan de zorg

5

bouwen aan

de zorg

Vaktijdschrift over de bouw en ontwikkeling in de zorg www.bouwenaandezorg.eu Jaargang 12, nummer 3, 2012 Verschijnt 6 x per jaar ISSN: 1876-0600 Uitgever

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl Redactieteam Hedvig Beunk, Jelleke Bouma, Rob Buchholz, Henk Geist, Roel van Gils, Johan Godschalk, Jerry Helmers, Lilian Heijmans, Tim Janssens, Peter de Koning, Koen Mortelmans, Marcel van Rijnbach, Bram Souffreau, Irene Teunissen, Jan Kees Verschuure, Margot Visser, Willem de Volder, Philip Willaert Redactieadres Vlaanderen Koen Mortelmans Kempenlaan 5 B-2160 Wommelgem T +32 (0)3 3536066 E koen@mortelmans.com Bladmanagement Patty Ros E p.ros@louwersuitgevers.nl

8

Secretariaat Mariëlle van den Groenendaal Advertenties Online aanleveren: http://ftp2.louwersuitgevers.nl Username: bagz Wachtwoord: gast Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 Postbus 85, B-3900 Overpelt, België T +32 (0)11 605540 Fotografie Rein Bollen, Roel van Gils, Jerry Helmers, Peter de Koning, Manon Koopman, Raoul van Meel, Michel Oehlen, Peter Pannevis, Evert van Reijswoud, Jeanette Schols, Marc Soubron, Jan Kees Verschuure, Willem de Volder, Hilde de Wolf

12

ABONNEMENTSPRIJS € 63,00 per jaar excl. BTW ING 41 71 65 t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Bouwen aan de Zorg.

Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl Adreswijzigingen Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert OPZEGGINGEN Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

DOELGROEP Als abonnement en in controlled circulation, persoonsgericht naar beslissers in ziekenhuizen, verpleeghuizen, woonzorgcentra, zorggroepen, GGZ, woningcorporaties, architecten, technische/facilitaire managers toeleverancier aan de gezondheidszorg, aannemers, overheidsinstellingen en abonnementen.

Vormgeving Logo Reclame- Ontwerpbureau BV T +31 (0)495 450065 E info@logobv.nl Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/ of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

16

8

Het interview: Patrick Syen van de Probis Groep

12

Nieuwbouw ACTA bekroond met Hedy d'Ancona-prijs

14

Ronald McDonald Centre ook bekroond met Hedy d'Ancona-prijs

16

Inleiding Ziekenhuisspecial 18 Prinses Maxima opent

Moeder- Kindcentrum Bronovo 23 Ziekenhuis Rijnstate bouwt aan de toekomst 27 Modern bestralingscentrum

VieCuri, Venlo 30 noraplan Sentica welbehagen op elk niveau.

32 Sfeer in eigen restaurant van UMC+ Maastricht staat centraal 35 Oogziekenhuis Maastricht behoort tot de Europese top 40 Bernhoven Uden: Samenwerking tussen

opdrachtgever en bouwteam

werpt vruchten af 45 Complete metamorfose voor polikliniek CWZ in Nijmegen 47 Tijdelijke operatiecomplex voor Sint Anna Ziekenhuis Geldrop 53 Leveranciers aan ziekenhuizen 58 Symposium: operatiekamer

van de toekomst 60 Nieuw onderkomen voor afdelingen bij UMC Utrecht 64 Gebouw Meandert bij Joachim en Anna in Nijmegen

Inhoud

74

68

De Spoele in Sint-Niklaas, cirkel in vierkant

74

CIB: wijs bouwen voor senioren

77

Ideal Standard: complete sanitaire oplossingen

78

Thema Sanitair

82

Baden met beleving bij Lopital

84

De Berkhof Winterswijk, een eigen identiteit

87

Thema Tijdelijke huisvesting

90

Thema Toegangstechnieken

95

Wie doet Wat

102

68

78

84

87

Column: Hoe tijdelijk is tijd

102 BOUWEN AAN DE ZORG

+ VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG +

VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG

NUMMER

3

2012

WWW.BOUWENAANDEZORG.EU

2012 • JAARGANG 12 • 2 MAANDELIJKS

COVER

Zorgcentrum De Spoele in Sint Niklaas werd voorzien van kleurrijke zonwering door Duco Ventilation & Sun Control uit Veurne. Meer informatie vindt u verderop in dit magazine of op www.duco.eu

bouwen aan

DE ZORG

3

HEDY D’ANCONA PRIJSWINNAARS: ACTA EN RONALD MCDONALD CENTRE

DE SPOELE IN SINT-NIKLAAS, CIRKEL IN VIERKANT

PRINSES MAXIMA OPENT MOEDERKINDCENTRUM BRONOVO

Patrick Syen, gedelegeerd bestuurder van de Probis Groep.

8

Bouwen aan de zorg

het interview

Bouwen op het kruispunt van budget, architectuur, functionaliteit en hospitality We hadden een gesprek met Patrick Syen, gedelegeerd bestuurder van de Probis Groep, over de evoluties in de zorg met betrekking tot onderwerpen als bouwen, klantbenadering en financiering.

Wij kennen Probis als een dienstengroep uitsluitend actief in de zorg. Meer dan 20 jaar geleden hadden Patrick Kerkhofs en Patrick Syen (oprichters van de groep) begrepen dat de sociale en demografische evoluties in de maatschappij

in de toekomst zijn klanten wenst te bedienen, met welk prestatieniveau, personeelskader en organisatiemodel, budget en vooral ook vanuit welke visie op dienstverlening aan de klant? Eigenlijk ‘schrijven’ we in deze fase het gebouw,

'Zorg en service op maat en klantgerichtheid zullen het verschil maken tussen winnen of verliezen als zorgspeler' onvermijdelijk zouden leiden tot een professionalisering van het zorglandschap. Externe adviesverlening in het bouwen en beheren van zorgcentra was toen totaal nieuw en stuitte vaak op scepsis. Vandaag is het evident geworden dat een bouwheer/exploitant zich omringt met een hele reeks experten, die de ontwerpers bijstaan bij de realisatie van steeds complexer wordende (bouw)projecten.

Hoe ziet u de ideale voorbereiding van een bouwproject?

“Een bouwproject moet de vertaling zijn van de woon- en zorgambities van een klant op een welbepaalde locatie en met een welbepaalde doelgroep. Vanuit Probis is het onze rol ervoor te zorgen dat de architectuur en het bouwconcept perfect worden afgestemd op de organisatie, doelgroep en missie en niet andersom. Eerst dient de bouwheer/exploitant te bepalen hoe hij

klaar voor de omzetting in architectuur. Het wensenprogramma en de matrix van lokalen, functies en oppervlakten zijn het resultaat van vele workshops met de bouwheer, samen met een multidisciplinair team van experten. Voor de architect is deze methodiek als een geschenk, met tijdswinst, betrouwbaardere ramingen en een optimale toewijzing van de schaarse budgeten tot gevolg.”

Is ook de klant van een woonzorgcentrum veranderd?

“Absoluut. We moeten inzetten op woonzorg en dienstverlening op maat en de financieringsmodellen zullen hierop in de toekomst het best inspelen. De ‘mei 68-ers’ staan over een aantal jaren ook voor de deuren van de woonzorgcentra, en de kinderen en omgeving van de huidige bewoners zijn mondig, geïnformeerd en geëmancipeerd. De vroegere ‘patiënt’, of daarna ‘bewoner’ wordt morgen uw ‘gast’. ➤

Ontwerp WZC Oase.

Bouwen aan de zorg

9

De kracht van Lopital Als expert in de bouw streeft u naar de optimale mix van functionaliteit, veiligheid en uitstraling. Wij van Lopital begrijpen dit. Dankzij onze ruime expertise op het gebied van bouwkunde, elektra en brandveiligheid zijn wij in staat om altijd met u mee te denken over de meest praktische, betrouwbare en niet te vergeten mooiste implementatie van onze hulpmiddelen. Dat is onze kracht!

Door constant met u mee te denken, kunnen onze producten perfect worden geĂŻntegreerd in uw werkwijze en uw zorgvoorziening.

Bent u op zoek naar een betrokken leverancier die meer doet dan alleen het verkopen van producten? Neem dan contact met ons op of bezoek onze website: www.lopital.nl.

Lopital Nederland B.V. Laarakkerweg 9, 5061 JR Oisterwijk, Postbus 56, 5060 AB Oisterwijk Tel 013 5239300, Fax 013 5239301, E-mail info@lopital.nl, www.lopital.nl Lopital BelgiĂŤ Bvba, Antwerpsesteenweg 124, 2630 Aartselaar Tel (0032) 03/870.51.60, Fax (0032) 03/877.79.44, E-mail info@lopital.be, www.lopital.be

het interview

Hij verwacht de klantgerichtheid die hij in zijn ac- mogelijk met minder geld (en personeel) even- Hoe kan een bouwbudget nog bewaakt worden? veel of meer moeten doen. Het gebouw is hierbij tieve leven ook van andere dienstverleners eiste en waarvoor hij betaalt. Zowel voor het manage- een belangrijke factor want de investeringslasten “Enerzijds pleiten wij voor gezond verstand bij de ment als het ganse personeelskader is er nog een ervan hebben vaak een impact van om en nabij de overheid bij het opleggen van (nieuwe) regels gigantische weg af te leggen op het vlak van 20 procent op de totale kostenstructuur van een en normeringen die kostprijsverhogend werken.

We denken hier bijvoorbeeld aan recente verdeze persoonlijke touch en gastvrijheid. Hospi- (niet-Vipa-gesubsidieerd) WZC, en dit tientallen jaren lang. Het beheersen van het bouwbudget is strengde normen zoals de zelfsluitende deuren bij tality is een niet meer weg te denken begrip in brand in de kamers, de energieprestatienormen, de sector. De architectuur zal hierop moeten in- dan ook van cruciaal belang om gezond te blijven verluchtingsnormen, akoestische normen, valprespelen en het woonzorgcentrum maken tot een als organisatie. Deze ambitie is zeker te verzoenen met goede architectuur en een kwaliteitsvolle ventienorm, toegankelijkheidsnormen enz… De open, huiselijke en gastvrije leefomgeving, die best maximaal ingepast wordt in de ruimere om- inrichting en afwerking. Zoals Wivina Demeester optelsom van deze normeringen dreigt gebougeving. Zorg en service op maat en klantgericht- en Peter Swinnen eerder in dit forum aankaart- wen onbetaalbaar te maken en ‘genormaliseerd’ ten moet een gebouw uiteraard uitstraling en wonen veraf. Het is onze opdracht hierin te zoeheid zullen het verschil maken tussen winnen of verliezen als zorgspeler. Het management en per- een goede vormgeving hebben. Wij onderschrij- ken naar evenwichten, te focussen op eenvoudige soneel redeneren nog al te vaak vanuit een (zie- ven dit voor 100%, maar steeds binnen de missie, oplossingen en concepten (‘less is more’), zodat behoeften en ambities van de bouwheer en zijn we op het einde van de rit nog voluit kunnen kenhuis-)denken waarbij de ‘patiënt’ zijn verblijf klant/gast. ‘Less is more’ kan ook hier werken.” inzetten op binnenhuisarchitectuur en sfeercreen de dienstverlening ondergaat, zonder morren atie, want dat is wat de gebruiker voelt en ziet. De en ‘volgens het boekje’. Deze zienswijze zal het in “Bij Vipa-gesubsidieerde gebouwen zien we dat gevolgde methodiek is deze van de zeer gedetailde toekomst niet meer halen in een WZC.” de investeringskost per vierkante meter vaak tus- leerde programma-opbouw en de aftoetsing aan Zijn wij als maatschappij nog rijk sen 25 en 50 % hoger uitkomt dan bij niet-Vipa dit programma van alle te maken keuzes en opgenoeg om dit soort dienstverlening gebouwen. Het is aan het ontwikkelingsteam van ties met betrekking tot het gebouw. Enkel op die te financieren en te betalen? een project ervoor te zorgen dat deze ‘meerkost’ manier krijg je de juiste allocatie van de beschik“Heel goede vraag. Zowel de consumenten als de ook echt ‘meerwaarde’ betekent. Als dit niet het bare middelen. Dit vraagt uiteraard een goede overheid en de banken kijken met kritische ogen geval is, dan gaat dit subsidiemechanisme zijn samenwerking tussen en engagement van het n naar de toenemende kost van de zorg. We gaan doel voorbij.” ganse projectteam.”

Bouwen aan de zorg

11

Nieuwbouw ACTA bekroond met Hedy d'Ancona-prijs De Hedy d'Ancona-prijs, de tweejaarlijkse onderscheiding voor 'excellente zorgarchitectuur', kent in 2012 een duo-winnaar, waaronder de opdrachtgever en ontwerper van het nieuwe Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA). Zij kregen op 1 juni een prijs van €10.000 uitgereikt uit handen van de naamgeefster, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Cultuur van 1989 tot 1994.

Naast de nieuwbouwprojecten van de twee winnaars – de andere is sportcomplex Ronald McDonald Centre in Amsterdam-Noord, waren nog vier gebouwen genomineerd uit een honderdtal inzendingen. ACTA is met negenhonderd studenten en vijfhonderd medewerkers één van de grootste tandheelkundige faculteiten in Europa.

De grootschalige nieuwbouw (25.000 m² bvo) bij

Winnaar ACTA

het VUMc aan de Amsterdamse Zuidas betreft een faculteitsgebouw met onderwijs-, onderzoek- en zorgfuncties. Het dertien verdiepingen en 248 behandelkamers tellende gebouw werd in 2010 opgeleverd door J.P. Van Eesteren. Het bestaat uit een laagbouwdeel met een transparante plint en een blok laboratoria erboven. De glaspanelen in de gevel zijn voorzien van een

Ben Kruijs them Crouwel Architekten), d’Ancona, Mels Crouwel (Ben ). itect arch / Van links naar rechts: Hedy er rzitt A), Koen van Velsen (juryvoo (Hoofd facilitaire dienst ACT

12

Bouwen aan de zorg

zeefdruk en zorgen afhankelijk van de weersomstandigheden voor een wisselende aanblik. De jury onder leiding van architect Koen van Velsen spreekt van 'exceptioneel goed uitgewerkte architectuur; een gebouw van internationale allure. Tot in de kleinste details is het thema, een gestroomlijnde omgeving voor zorg, onderwijs en onderzoek, doorgevoerd.' ➤

hedy d'anconaprijs: nieuwbouw acta

www.benthemcrouwel.nl

www.jpvaneesteren.nl

www.arcadis.nl

www.deerns.nl

www.stevensvandijck.nl

www.hlproducts.nl

www.schalkwijk.nl

Bouwen aan de zorg

13

Ronald McDonald Centre 'innovatief en toegankelijk' Het sportcomplex Ronald McDonald Centre in Amsterdam-Noord is een van de twee winnaars van de Hedy d'Ancona-prijs 2012 en mag zich daarmee 'excellent zorggebouw' noemen.

Toch is er in het innovatieve sportcentrum bij de ringweg A10 alles aan gedaan om juist die zorggerelateerde uitstraling te vermijden.

Van het 'eerste sportcentrum voor kinderen met een handicap en/of chronische ziekte in Europa' – gaat volgens de jury van de voor de tweede maal toegekende Hedy d'Ancona-prijs een sterke voorbeeldfunctie uit. 'Het gebouw is een plek waar kinderen met veel plezier komen om recreatief en competitief te sporten, zonder dat het een zorgfunctie uitstraalt.' Het complex

op Sportpark de Weeren werd in 2010 opgeleverd door Wessels Zeist, telt 7.750 m² en bestaat onder meer uit een sporthal met innovatieve led-lijnen op de sportvloer, zwembaden met beweegbare bodems, twee sportvelden, een atletiekbaan, een Cruyff Court, een fietsparcours en diverse fitnessen speelvoorzieningen. Hart van het complex is het 'clubhuis', dat met zijn vlinderstrikvorm is in-

geklemd tussen de twee ovalen outdoorarena's.

Het Ronald McDonald Centre – tevens leerwerkbedrijf voor het ROC - kwam tot stand dankzij een initiatief van Dennis Gebbink, voorzitter van Only Friends – een Amsterdamse sportclub voor kinderen met een beperking. De opdrachtgevende Stichting Ronald McDonald en ontwerper Fact n Architects delen een prijs van € 10.000.-

itects), (half ) Mels Crouwel Donald Centre(initiatiefnemer Ronald McDonald Centre), Peer Glandorff (FactstArch A).

Winnaar RonaldyMc ACT dien bink d’Ancona, Dennis Geb Ben Kruijs (Hoofd facilitaire Van links naar rechts: Hed r Ronald McDonald Centre), en), Sonja Robben (directeu (Benthem Crouwel Architekt

14

Bouwen aan de zorg

hedy d'anconaprijs: ronald mcdonald centrum

Fact Architects

www.factarchitects.nl

www.pietersbouwtechniek.nl

www.forbo.nl

www.record-automatischedeuren.nl

Bouwen aan de zorg

15

Ziekenhuisspecial Voor ons redacteurenteam is het altijd bijzonder om mee te kunnen werken aan de ziekenhuisspecial. Want, als er één gebied is, waar de ontwikkelingen in rap tempo voortschrijden en waar de visie op zorg zich snel ontwikkelt, dan zijn het de ziekenhuizen wel.

Bladert u maar eens door deze special. Inspiratie is het toverwoord.

Het is een uitnodiging om uzelf kritisch de vraag te stellen hoe u de uitdagingen van alledag oplost en te bepalen hoe u de zorg nu, in de nabije én in de verre toekomst wilt inrichten.

Een voorbeeld: we hebben een reportage gemaakt in het Bronovo-ziekenhuis in Den Haag. Misschien wel het bekendste ziekenhuis van Nederland omdat zo’n beetje alle prinsjes en prinsesjes van ons Koningshuis daar zijn geboren. Maar voor degenen die het artikel goed lezen: elke patiënt – de bevallende moeder, de bezorgde (en zenuwachtige!) vader en last but not least die kleine schattige nieuwe bewoners van deze aardbol – wordt vorstelijk benaderd.

Dit blad is uiteraard niet de plek waar ikzelf mijn persoonlijke belevenissen vertel, maar toch maak ik nu een uitzondering.

Want op 21 februari is Finn Helmers geboren. Een heerlijke bijnatien-ponder. Hij startte zijn avontuurlijke leven in het Haagse Bronovo ziekenhuis. Tóen was nog zeker zichtbaar dat er verbouwd werd, maar het was ongekend dat wij – als familie Helmers – daar in de logistieke voortgang van ‘Bevallen en Opstaan’ geen last van hebben gehad en dat we al in een vernieuwd deel van de babypoli op adem konden komen. En dat kon op een wijze zoals je dat wilt. Want, het ter wereld brengen van een bijna-tien-ponder is geen eenvoudige klus. Complimenten aan de moeder! En dus is het prettig dat je aansluitend aan die krachtsinspanning in een uitstekende sfeer, met een hoog privacy-gehalte, letterlijk op adem kunt komen. De hele familie Helmers voelde zich vorstelijk behandeld. Ja, zoals een van de redacteuren het omschrijft in de betreffende reportage; zo hebben wij het - als eindgebruiker –daadwerkelijk ervaren.

En dat zal beslist ook gelden voor de visies die worden geventileerd in de andere reportages. Want, de prachtige projecten die er zijn en die worden uitgelegd, mogen we natuurlijk geenszins tekort doen.

En daarom dus veel leesplezier. Laat u andermaal inspireren door deze complete ziekenhuisspecial van deze editie van Bouwen aan de Zorg.

Jerry Helmers

16

Bouwen aan de zorg

➤

ziekenhuisspecial

Bronovo ziekenhuis, Den Haag

Rijnstaete ziekenhuis, Arnhem

Viecuri ziekenhuis, Venlo

UMC, Maastricht

Bernhoven ziekenhuis, Uden

Canisius-Wilhelmina ziekenhuis, Nijmegen

St. Anna ziekenhuis, Geldrop

UMC, Utrecht

Bouwen aan de zorg

17

Tekst: Margot Visser Fotograaf: Arno Massee

Kleurrijk en stijlvol nieuw Moeder-Kindcentrum Bronovo Prinses Máxima brengt een bezoek aan de één week oude tweeling Fleur en Sophie Sturkenboom.

De ouders zijn: Manon van de Haterd en Hans Sturkenboom (foto: Arno Massee)

18

Bouwen aan de zorg

bronovo ziekenhuis den haag

Het Bronovo ziekenhuis in Den Haag heeft haar kraam-/zwangeren- en kinderafdeling grondig gerenoveerd.

Het resultaat is een kleurrijke en stijlvolle afdeling waar privacy en comfort voor moeder en kind voorop staan.

Een tikje chique ook, wat past bij onze clientèle, voegt hoofd Facilitair Bedrijf Frans van Riel toe.

De verbouwing van het Moeder-Kindcentrum nam ruim anderhalf jaar in beslag. In 2010 werd gestart met de kraam- en zwangerenafdeling en vervolgens werd in 2011 de kinderafdeling onder handen genomen. Op 8 juni j.l. werd de afdeling feestelijk geopend. Prinses Máxima, die in het Bronovo beviel van haar drie dochters, verrichte de openingshandeling.

De renovatie van het Moeder-Kindcentrum is de eerste stap in een renovatieplan voor het gehele Bronovo-ziekenhuis. Drie aspecten vormen de basis van het nieuwe concept: privacy, regie over verblijf en hoteluitstraling. Van Riel: “Uit onderzoek is gebleken dat patiënten veel waarde hechten aan deze punten. Ze willen graag alleen op een kamer liggen, meer invloed op hun verblijf hebben en ze vinden een prettige sfeer belangrijk. Zo houden we bijvoorbeeld rekening met wektijden en we komen langs met een broodbuffetwagen, zodat mensen kunnen kiezen wat ze willen eten.

Ook hebben we hotelservice ingevoerd. Patiënten hebben met één persoon te maken die voor hen zorgt, wat betreft schoonmaak, linnengoed e.d.

Dat wordt als heel prettig ervaren.”

De volledige verbouwing moet in 2017 klaar zijn.

De planning is dat elk jaar een afdeling onder handen wordt genomen. Er waren twee redenen om te beginnen met het Moeder-Kindcentrum. Van Riel: “De eerste reden is er één vanuit praktisch oogpunt. De afdeling ligt namelijk op de vijfde (bovenste) etage. Ten tweede geldt dat de behoefte aan privacy hier het grootst is.”

Privacy is er zeker op de nieuwe afdeling. De vierpersoonskamers hebben plaatsgemaakt voor zestien eenpersoonskamers en twee tweepersoonskamers. Op iedere kamer is eigen sanitair aanwezig, klimaatbeheersing en een multimediaunit (televisie en internet). Partners kunnen overnachten op de kamers van de kraamafdeling en ook in drie couveusesuites kan één van de ouders blijven slapen. Het zijn compacte kamers met alle benodigde voorzieningen. “Wel vonden we het belangrijk om er geen cellen van te maken,” vertelt Van Riel. “Daarom hebben we voor glazen schuifdeuren gekozen in plaats van draaideuren. Je hebt meer privacy, maar voelt je toch niet afgesneden van de buitenwereld. Patiënten kunnen zien wat er op de gang gebeurt.” Om te voldoen aan de eisen van brandveiligheid en het bouwbesluit, zijn

alle kamers gecompartimenteerd, voegt hoofd Bouwkunde Aad Koehler hieraan toe. “De deur is speciaal voor ons ontwikkeld. Hij bevat veel glas, maar voldoet aan de 30-minuten eis en is geluiddicht.”

Bijzonder is verder dat op de hele afdeling dimbare LED verlichting is toegepast. Voor de vloeren is gekozen voor nora rubber vloerbedekking. Aad Koehler: “We hadden altijd marmoleum. Rubber is duurzamer. Het gaat veel langer mee en is makkelijker schoon te maken.” Kleur speelt een belangrijke rol in het ontwerp. De gekozen kleurstelling komt terug in vloeren en wanden. Opvallend is

de kleurrijke doorlopende poster rondom het centrale ‘eiland’, waar de werkruimten voor het verplegend personeel gelegen zijn. Van Riel: “Het geheel heeft een tikje chique uitstraling. Gezien onze clientèle is een bepaalde uitstraling gewenst.

Niet heel luxe, dat zou vreemd overkomen in een ziekenhuis, maar wel stijlvol. Dat zie je terug in de materialenkeuze, het meubilair, de klimaatbeheersing en ook de glazen schuifdeuren.”

Zowel gebruikers als patiënten zijn lovend over het resultaat van de verbouwing. Die is wel erg intensief geweest. Koehler: “We hebben de afdeling compleet gesloopt. ➤

Bouwen aan de zorg

19

Creation: A. Haw Architects, London

THE FEELGOOD FLOOR

noraplan速 sentica voelt goed aan. In 38 nieuwe kleuren.

bronovo ziekenhuis den haag

Bijzondere interieuroplossingen voor Bronovo Kuyvenhoven-zakelijk inrichten werkt al meer dan twintig jaar voor het Bronovo-ziekenhuis. Voor het nieuwe Moeder-Kindcentrum bedacht en leverde het bedrijf de volledige losse inrichting. De betrokkenheid gaat veel verder dan uitsluitend het leveren van meubilair. Interieurarchitect Fred Bleichrodt: “Wij komen niet alleen een stoel of een tafel brengen, wij denken mee met onze klant.

De klant heeft een wens, wij bedenken een oplossing en realiseren die.”

Kuyvenhoven denkt mee tot in het kleinste detail. Hij noemt als voorbeeld de oplossing die werd bedacht voor het ophangen van post door patiënten. “Dat kun je met punaises doen op een prikbord, maar dat brengt het gevaar met zich mee dat ze in het bed vallen. Wij hebben een wandelement bedacht met elastieken. Daar kun je kaarten en kadootjes tussen klemmen, zonder het gevaar van punaises.” Kuyvenhoven kan de volledige inrichting voor een klant verzorgen. Niet alleen los meubilair, maar ook verlichting, kunstgroen, betimmering, raambekleding etc. Het bedrijf uit Zoetermeer is niet gebonden aan een vaste leverancier.

Veel privacy en tóch uitnodigend!

Meer privacy en natuurlijk licht op de afdelingen in het Bronovo-ziekenhuis, dat waren de belangrijkste uitgangspunten voor architect Joost Koldeweij. Hij koos voor schuifdeuren met veel glas, die zorgen dat er vanaf de patiëntenkamers contact is met de afdeling, maar die ook zorgen voor licht op de gangen. Een belangrijke uitdaging was ook om verbetering in te brengen in de oriëntatie. “Als je de lift uit komt, moet je weten waar je bent. Het oriëntatiepunt op elke afdeling is de middenkern. Die is door de houten betimmering duidelijk herkenbaar als een soort eiland. Ook kleuren helpen bij het oriënteren. De wanden rondom de middenkern zijn altijd rood.”

Kleur speelt sowieso een belangrijke rol op de nieuwe kinderafdeling. “Maar de kunst was om te zorgen dat het geen crèche zou worden. Het moet rust uitstralen.” Achitectenbureau Koldeweij werkt al ruim twaalf jaar voor opdrachtgever Bronovo. Het bureau is gespecialiseerd in ontwerpen voor zorginstellingen.

Alleen de kolommen zijn blijven staan. Dat zorgt natuurlijk voor overlast. Om die zoveel mogelijk te beperken, hebben we een aantal maatregelen getroffen. Zo hebben we bijvoorbeeld rekening

gehouden met de polikliniekspreekuren en de rusturen. Daarnaast hebben we patiënten en bezoekers goed geïnformeerd over wat we aan het doen waren en hebben we voor een aardigheidje

Links de heer van Riel en rechts de heer Aad Koehler.

gezorgd voor de mensen die de meeste overlast hadden.”

Huisaannemer Dijkxhoorn nam het project voor haar rekening. Koehler: “Het is heel prettig werken met Dijkxhoorn. Zij weten de weg in het ziekenhuis. We hebben met elkaar gezocht naar het beste ontwerp en naar hoe we het werk het best konden uitvoeren zonder veel overlast.” De wensen van artsen en verplegend personeel stonden centraal in het ontwerp. Van Riel: “Daar hebben we heel veel energie in gestoken. Voor ons is kenmerkend dat wij nooit ontevreden gebruikers willen. Gebruikers mogen elk laatje bepalen. Met als resultaat dat we achteraf niets hebben hoen ven aanpassen.”

FEITEN EN CIJFERS Opdrachtgever: Bronovo-ziekenhuis Architect: Joost Koldeweij, Amsterdam Aannemer: Dijkxhoorn Bouw, Den Haag Bouwmanagement: Koldeweij/Bronovo Los-meubilair: Kuyvenhoven Projekten, Zoetermeer Vloer: nora Flooring, Kaatsheuvel Start sloop: zomer 2010/zomer 2011 Oplevering sloop: augustus 2010/augustus 2011 Start nieuwbouw: september 2010/september 2011 Oplevering: december 2010/maart 2012 Totale oppervlakte gebouw: 33.000 m² Totale investering: € 3,2 miljoen incl. BTW Aantal bedden: 350

Bouwen aan de zorg

21