Beton & staalbouw 02 2016

EDITIE

2

VAK TIJDSCHRIFT OVER BETON EN STA AL IN DE BOUW JA ARGANG 4 I 2016 I WWW.BETONENSTA ALBOUW.NL

Terminal Approach Radar West Schiphol | Barco Kortrijk | Beton Bewust in Beeld IJsselbrug Doesburg | Thema Brandwerende Oplossingen | West Quay Cinema Southampton

“Nieuwbouw Sensata krijgt wereldprimeur duurzaam beton� duurzaambedrijfsleven.nl De CO2-arme kanaalplaatvloer van VBI, geproduceerd met geopolymeren.

Toekomstvast rendement ontstaat door toekomstvast gebruik.

VBI bouwt daarom mee aan duurzame, flexibele en comfortabele woon- en werkomgevingen die steeds aan te passen zijn aan de wensen van de eindgebruiker. Flexibel comfort noemen we dat.

Meer weten? Bel +31 (0)26 379 79 79 of volg ons via @flexibelcomfort

www.vbi.nl

“Structural Anchoring Systems” voor

Constructieve Veiligheid

Voor Constructeurs, Architecten, Staalbouwers, Aannemers, etc.

Nieuwe BIS Injectie Systemen Pure-Epoxy 3:1 voor ultra hoge lasten. ETA goedkeuring voor gescheurd en ongescheurd beton, diamant geboorde en watergevulde gaten. Seismische Goedkeuring C1 en C2.

Voor de installatie van stek- en draadeinden.

Vinylester voor hoge lasten. ETA goedkeuring voor ge-

scheurd en ongescheurd beton en watergevulde gaten.

Seismische Goedkeuring C1. Styreen vrij. Voor de installatie van stek- en draadeinden.

Polyester voor gemiddelde lasten. ETA goedkeuring voor

NIEUW

ongescheurd beton en holle steen. Styreen vrij.

Voor de installatie van draadeinden.

MET GRATIS DESIGNFIX ONDERSTEUNING

Nieuwe Anker Design Software DesignFiX® gratis anker calculatie software voor B+BTec SAS en BIS anker systemen.

✔ Complete invoer vrijheid en 3D interface ✔ Resultaten in één oogopslag ✔ Automatische berekening effectieve zetdiepte ✔ Geïntegreerde FEM berekening voor bepalen dikte voetplaat

Munterij 8, 4762 AH Zevenbergen ■ Postbus 17, 4760 AA Zevenbergen ■ T 0168 - 33 12 400 ■ E info@bbtec.nl

BSB_09_15.indd 1

NIEUW

■

www.bbtectools.com/nl

14-09-15 13:35

Voorwoord

2

ARCHITECTEN ZIEN HERSTEL, MAAR… Ieder voorjaar kijken we weer reikhalzend uit naar de conjunctuurmeting van de Bond van Nederlandse Architecten (BNA). Welk effect hebben de lentekriebels op de marktverwachtingen van de architectenbureaus? Het raakt ons immers allemaal, al dan niet indirect. De conjunctuurmeting voorjaar 2016 stemt ons behoorlijk tevreden, maar het onderzoek toont wel flinke verschillen.

Over het algemeen zijn de marktverwachtingen van architectenbureaus positiever. Bureaus hebben de gemiddelde werkvoorraad zien stijgen. Volgens BNA-directeur Fred Schoorl bevestigen de resultaten dat het écht beter gaat. Het sentiment in de branche is anders, maar het evenwicht en gezond verdienvermogen zijn volgens hem nog ver te zoeken. Bureaus staan tegelijkertijd voor de uitdaging heel alert te zijn in een sterk veranderende omgeving, onder andere door de snelheid van de technologische ontwikkelingen.

In concrete cijfers heeft een architectenbureau nu een werkvoorraad van 4,5 maanden. In 2014 was dat nog 3,5 maanden en vorig jaar bedroeg de werkvoorraad 4,3 maanden. Een marginaal verschil dus. Komt nog eens bij dat de werkvoorraad per bureau sterk verschilt. Grote bureaus hebben een gemiddelde werkvoorraad van 8,6 maanden. Kleine bureaus van gemiddeld 4 maanden. Deze cijfers zijn overigens nog ver verwijderd van het niveau van voor de financieel-economische crisis.

Toch verwacht 47 procent van de bureaus de komende periode meer opdrachten.

Een ander aspect dat uit de conjunctuurmeting naar voren komt, zijn de grote regionale verschillen. In de regio’s Amsterdam, Brabant, Rotterdam en Den Haag is de werkvoorraad bovengemiddeld, terwijl deze in de regio’s Noord- en Midden-Limburg, Gelderland, Oost-Nederland en NoordHolland onder het gemiddelde ligt. De demografische en sociaal economische structuur van regio’s is bepalend voor de werkvoorraad, zo blijkt uit het onderzoek. Krimpregio’s staan de komende periode dus nog voor heel wat uitdagingen.

Transformatie, hergebruik, verbetering, verduurzaming en nieuwbouw zijn de typen opdrachten waar architectenbureaus de komende periode veel van verwachten. Als het gaat om kantoren, onderwijs en winkels, zijn de verwachtingen minder hoog gespannen. Kortom, het gaat de goede kant op, maar we zijn er nog niet.

Roel van Gils

BETON- & STAALBOUW | 5

BETON&STAALBOUW

2 Vaktijdschrift & website over beton en staal in de bouw Jaargang 4 | 2016 Verschijnt 6 x per jaar ISSN 2352-3867

UITGEVER

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

8

H.B.J.M. Louwers Domein De Herten Hertsbergsestraat 4 B-8020 Oostkamp Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 50 368170 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be

14

18

REDACTIEADRES

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 495 450095 E traffic@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

26

REDACTIECÖORDINATIE EN EINDREDACTIE Lieke van Zuilekom

REDACTIEMEDEWERKERS

Martijn van den Bouwhuijsen, Jac Buchholz, Chris Elbers, Roel van Gils, Fiona de Heus, Sjoerd Meuleman, Natasza Tardio, Nick Vanderheyden en Liliane Verwoolde

34

Inhoud

BLADMANAGER

Mark de Lau E m.delau@louwersuitgevers.nl

Infrastructuur inspireert en stimuleert medewerkers

SECRETARIAAT

BIM is goud waard voor radartoren Schiphol

10

TAR-toren Schiphol: van top tot teen maatwerk

12

Architectonisch beton voor radartoren

14

Een goede voorbereiding is het halve werk

16

Voorgelakt staal voor dak- en gevelindustrie

18

De IJsselbrug bij Doesburg kan weer dertig jaar mee

22

Renovatie IJsselbrug bij Doesburg op schema

25

De Pen: Frank van Elsen

26

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

ADVERTENTIES

Online aanleveren: https://www.wetransfer.com o.v.v. naam en project

ABONNEMENTSPRIJS

€ 63,- per jaar excl. BTW Buiten Nederland: € 99,00 per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Beton- en Staalbouw magazine Informatie over abonnementen: T +31 495 450095

ADRESWIJZIGINGEN

8

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

OPZEGGINGEN

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van op­­zegging is ontvangen, wordt het abonnement auto­matisch met een jaar verlengd.

Thema Software & Automatisering Poerberekening met behulp van de EEM (DIANA)

28

Online samenwerken in de bouw

30

BIM-oplossingen voor constructeurs

32

Rekensoftware voor verankering: gebruikersvriendelijk en efficiënt

34

VORMGEVING/ART DIRECTION

‘Software waarop je kunt bouwen’

36

DRUKWERK

Eenvoudig constructieberekeningen uitvoeren

38

Noviteiten in de boren- en zaagbladenmarkt

40

DOELGROEP

Directies en management van bouwbedrijven, projectontwikkelaars, opdrachtgevers, betrokken ministeries en rijksdiensten, gemeenten, provincies en andere betrokken overheden, landelijke, regionale en lokale organisaties, aannemers, ingenieurs, constructeurs, technologen en leveranciers actief in de Beton- en Staalindustrie E studio@louwersuitgevers.nl Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden over­genomen of ver­menig­vuldigd zonder uitdruk­kelijke toestemming van de uitgever en zon­der bronvermelding. Hoewel dit blad op zorg­­vuldige wijze en naar beste weten is samen­ gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig­heid van de informatie. Zij aan­vaar­den dan ook geen enkele aansprake­lijkheid voor schade, van wel­ke aard ook, die het gevolg is van hande­lingen en/of beslis­singen die gebaseerd zijn op deze informatie.

Inhoud

52

42 58

70

Veel bamboe en glas voor tankstation Nijkerk Beton Bewust in Beeld

80 42 44

Thema Brandwerende Oplossingen ‘Specialist in brandwerende coatings heeft oog voor detail, veiligheid en mensen’

46

Brandwerende coatings: ‘Inbreng alle betrokken partijen cruciaal voor optimale oplossing’ 48 Méér dan alleen een brandwerend leverancier

50

Brandveilige steenwol voor Thialf IJsstadion en Havenhuis Antwerpen

52

Eenvoud tijdens en na installatie van brandwerend doorvoersysteem

54

Brandwerende lichtgewicht spuitmortel

56

Scandinavische hoedliggers worden steeds vaker toegepast: brandwerend, vlak en snel

58

Journaal

61 70 72 74 76 78 80 83 85

EDITIE

2

BETON- & STAALBOUW

VAK TIJDSCHRIFT OVER BETON EN STA AL IN DE BOUW

NUMMER 2 JA ARGANG 4 2016

JA ARGANG 4 I 2016 I WWW.BETONENSTA ALBOUW.NL

Duurzaam beton in wereldkleuren Flexibel in zowel onderhoud als materialen Intermezzo: innovatieve balkonplaten Wereldprimeur: cementloze vloerplaten in draagconstructie Voetgangersbrug verbindt woonwijken met havengebied Terminal Approach Radar West Schiphol | Barco Kortrijk | Beton Bewust in Beeld IJsselbrug Doesburg | Thema Brandwerende Oplossingen | West Quay Cinema Southampton 2016064 Beton- & Staalbouw 02.indd 1

04-05-16 14:12

Coverbeeld MFA Rosmolen, Beneden-Leeuwen Colorcoat Prisma® Beeld: TATA Steel

Slimme funderingsoplossingen aan de Maas Friese tribune-elementen voor Britse megabioscoop Wie doet wat

KORTRIJK | Nieuwbouw Barco

Tekst: Nick Vanderheyden | Beeld: F.Bogaert

Infrastructuur inspireert en stimuleert medewerkers Specialist in visualisatietechnologie Barco deed onlangs een beroep op architectenbureau Jaspers-Eyers en hoofdaannemer Cordeel om haar wensen voor nieuwbouw te vertalen naar een uniek bouwtraject. Het meest in het oog springende bouwwerk, ‘The Circle’, vormde de grootste uitdaging voor de hoofdaannemer in een bouwtraject met het campusverhaal als rode draad. Want bovenal wilde de bouwheer zowel klanten als medewerkers stimuleren en inspireren met een dynamische omgeving, die uitnodigt om te collaboreren.

8 | BETON- & STAALBOUW

KORTRIJK | Nieuwbouw Barco

zo stelt Kevin De Hainaut, projectleider voor Cordeel. “Binnenin brachten we daarnaast vier entiteiten onder: een halve cirkel (R&D), een driehoek vooraan (opleiding), een ovale vorm (een concentratie van vergaderzalen en meetingdecks) en zwevende ruimtes op de kolommen (demonstratieruimtes). Dankzij passerelles die entiteiten met elkaar verbinden, zien bezoekers mensen effectief bewegen en straalt het geheel ontmoeting en ruimtelijkheid uit.” Voor het technologiebedrijf richtte de hoofdaannemer zodoende een bijzonder uitdagende omgeving op, waarin het haar innovatie producten kan ontwikkelen. De manier waarop het open atrium is geïntegreerd en hoe mensen elkaar daarin ontmoeten, past perfect in de mentaliteit van deze innovatie industrie.

BELEVING Barco had dringend behoefte aan een vernieuwing en een centralisering van de infrastructuur.

Met de terreinen aan het Kennedypark in Kortrijk en aan de Noordlaan in Kuurne had het tot dan toe immers twee sites in de nabijheid van elkaar.

In de eerste plaats moest de samensmelting een site genereren voor de medewerkers zelf. Zodat zij op een eenvoudigere manier kunnen samenwerken en elkaar kunnen ontmoeten. Tevens lag één van de belangrijkste uitgangspunten in het traject bij de locatie van de site, meer bepaald de opwaardering ervan. Als hoogtechnologisch bedrijf wil Barco een aantrekkelijke werkomgeving

bieden aan lokale, nationale en internationale talenten. Een omgeving die zich niet situeert op de centrale as Antwerpen-Brussel-Gent een extra cachet geven, werd voor hen zo een belangrijke voorwaarde.

THE CIRCLE Absolute eyecatcher betreft het centrale gedeelte: The Circle. Dit ronde volume is een parel van buitenaf en vormt binnenin een uitgekiend en creatief ingedeeld geheel van inspirerende ruimtes. “Allerminst een evidentie om deze ronde vorm zonder de minste afwijking tot stand te brengen”,

Mensen krijgen andere gewoontes en daarop wordt in deze infrastructuur perfect ingespeeld. “Het restaurant bijvoorbeeld zit niet zoals zo vaak het geval is, weggedoken in een afgesloten zone, maar is vrij opgesteld op de begane grond. Op die manier vormt ook het restogedeelte, met een capaciteit van 450 mensen, onderdeel van de totale beleving.

Samen met de koffiebar fungeert het tevens als een semi-vergaderruimte die ook buiten de lunchuren toegankelijk is.” Met de 170 zitjes tellende bioscoopzaal treffen we een volgend belevingsonderdeel. Voor de marktleider in digitale bioscoopinrichtingen de uitgelezen manier om producten te tonen. Voorts geen campus zonder opleidingscentrum, ‘Barco University’ genaamd en eveneens in het ronde gebouw ingewerkt. Een ander opmerkelijk beeld is de opstapeling van de ovale entiteiten waarin de vergaderzalen zijn geconcentreerd.

“Eerder dan de ruimtes te gaan verdelen over het gebouw, leek een centralisering van het grootste deel eerder aangewezen. Omwille van de stapeling ontstaan er op het dak van voorgaande volumes telkens terrassen.”

AANSLUITING OMGEVING Het hoofdgebouw kan enkel maar functioneren omwille van doordachte links met productie-, kantoor- en technische ruimtes. “Er is een niveauverschil van vijf meter tussen de nieuwe en de bestaande bebouwing. Van het laaggeleg (de kelderverdieping van de nieuwbouw) maakten we dankbaar gebruik om beiden met elkaar te verbinden. Op die manier schakelden we via corridors de twee andere nieuwe gebouwen (The Lab & The Pulse) en de bestaande productiehal (The Engine) aan elkaar en aan het hoofdgebouw. De inplanting van groene zones en de uitgraving van een waterpartij versterken niet alleen de architectuur, maar verhogen bovendien het landschappelijk karakter van de site. Wederom toevoegingen die collaboratie en creatief denken stimuleren”, besluit De Hainaut. ❚

BETON- & STAALBOUW | 9

SCHIPHOL | TAR-toren West

Tekst: Sjoerd Meuleman | Beeld: Sjoerd Meuleman en Sprangers Bouwbedrijf

BIM is goud waard voor RADARTOREN SCHIPHOL

10 | BETON- & STAALBOUW

SCHIPHOL | TAR-toren West

Als er op Schiphol wordt gebouwd, is dat vaak bijzonder. Niet zozeer groot dit keer, maar uitvoeringstechnisch heel apart, is de nieuw te bouwen radartoren Terminal Approach Radar (TAR) West, bij de Polderbaan. Sprangers Bouwbedrijf uit Breda bouwt de toren, als een driedelige betonpuzzel van een hogere wiskundige orde.

Soms vinden er ontwikkelingen plaats, waarover geen twijfel meer bestaat.

Zoals het inmiddels gemeengoed geworden driedimensionale tekenwerk met BIM-modellen. Sprangers Bouwbedrijf had ze voor de nieuwe radartoren TAR West op Schiphol niet willen missen, bekent projectleider Rob Venmans. “BIM wordt vaak geroemd omdat faalkosten ermee worden teruggedrongen. Bij dit project reikte de betekenis ervan veel verder, is het bijna toegepast als letterlijke handleiding. Want voor zulke moeilijke aansluitingen moet je wel bijna wiskundig zijn.” Venmans doelt op de schuinten en rondingen in het werk. Met complexe ontmoetingen van onderbouw, middendeel, kelk en ten slotte ook dak.

APARTE MALLEN De toren start met de zogeheten schortelementen. Die staan gesteld op een in het werk gestorte vloerplaat met een dikte van liefst 1,20 m¹. Dit vanwege de eis dat de toren absoluut niet zet, beweegt of vervormt. Venmans: “De toren staat ten dienst van de verkeersleiding. Dit is een zo geavanceerd proces dat in principe elke beweging of vervorming tot storing kan leiden.”

In die vloerplaat zijn drie meter hoge stekken opgenomen, waaroverheen de eerste ringelementen zijn geplaatst. Met als moeilijkheid de combinatie van de tapse vorm, gestelde schuinte en de manier van aansluiten op het middendeel van de toren. Venmans: “Elk betonelement is eigen, dus fabrieksmatig uitgekist met aparte mallen. Ik zeg niet dat het zonder BIM niet zou kunnen, maar wel dat er anders meer ter plaatse had moeten worden aangepast.”

SCHEGELEMENTEN Het middendeel vormt de overgang van onderbouw naar kelk. Dit is relatief het eenvoudigste segment, omdat dit deel eenduidig is van vorm en daarom kon worden gemaakt uit tien identieke ringen. Wel was hiervoor weer een

Onderbouw.

aparte stalen mal benodigd en werden de ringen ook staand gestort. Dit laatste vanwege een zo gaaf mogelijke zichtkant. Het complexst bleek uiteindelijk de kelk, het bovenste torendeel. Niet in het minst vanwege de verwerking ervan op hoogte. Venmans: “Aanvankelijk was het de bedoeling om de kelk uit twee delen te maken, maar dat bleek financieel niet haalbaar. Acht stuks schegelementen vormen nu de top.” Hieraan voorafgaand maakte Sprangers eerst een (tijdelijke) stalen binnenconstructie. Dit om wijken van de kelk te voorkomen.

TROTSE AANNEMER Inmiddels heeft de toren zijn hoogste punt bereikt. Sprangers werkt nu aan de laagbouw die inpandig nog verder zal worden afgewerkt. Buiten komt er nog een staalconstructie met roosters. Dit voor het aanzicht van de toren.

Venmans verwacht het project te kunnen opleveren in juni dit jaar. Met als resultaat een weer mooie aanvulling voor op het portfolio. Venmans: “Je zult begrijpen dat wij trots zijn met een opdrachtgever als de Luchtverkeersleiding Nederland. Dit is een project dat in meerdere opzichten staat. Misschien dat het even duurt, maar over een tijdje zul je de toren gewoon op Wikipedia kunnen terugvinden.” ❚

Montage bordessen.

BETON- & STAALBOUW | 11

SCHIPHOL | TAR-toren West

Tekst en beeld: Sjoerd Meuleman

TAR-TOREN SCHIPHOL: van top tot teen maatwerk Sommige projecten vragen het uiterste van bouwpartijen. Zoals van metaalbewerkingsbedrijf Hoogenboom Staal BV uit Nieuwveen, dat het staalwerk realiseerde voor de nu in aanbouw zijnde Terminal Approach Radar-toren (TAR) in de Haarlemmermeer bij Schiphol. Elk te construeren onderdeel aan de toren betreft maatwerk, precies waar het bedrijf goed in is.

Aan hallenbouw doen ze nauwelijks, net zoals ook andere rechttoe-rechtaan nieuwbouwwerken amper op het portfolio voorkomen: Hoogenboom Staal BV uit Nieuwveen heeft zich bewust gespecialiseerd in de constructie en montage van apart staalwerk. Niet vreemd daarom dat directeur Ton Hoogenboom blij was met de TAR-opdracht.

Immers: alles wat er aan staalwerk geproduceerd moest worden, was het bedrijf op het lijf geschreven. Hoogenboom: “Net zoals dat er een verschil bestaat tussen woning- en utiliteitsbouwers is dat verschil er ook in staalconstructiebedrijven. Voor dit werk ontbrak elke repetitie, ieder onderdeel is eenmalig en dus uniek. Eigenlijk precies zoals wij dat wensen.�

WEER EN WIND Hoogenbooms werk is op alle niveaus te zien. Het bijzonderste onderdeel bevindt zich bovenin, ter plekke van de radar. Hoogenboom maakte voor

12 | BETON- & STAALBOUW

Trap naar technisch plateau.

SCHIPHOL | TAR-toren West

een goede toegankelijkheid een rondom lopend stalen gepoedercoat bordes met hekwerk, gemonteerd op de randen van de uit schegdelen geconstrueerde kelk. In weer en wind en op forse hoogte, dus de montage ervan geschiedde in moeilijke omstandigheden. Hoogenboom: “De constructie is in zijn geheel driedimensionaal uitgetekend.

Wij zeggen dan: ‘wat je ziet, kun je ook maken’, dus de productie was prima te doen. Veel uitdagender echter was hoe de montage goed te laten verlopen. Want behalve de hoogte waarop dit moest gebeuren, waren de verleende toleranties minimaal.” Hoogenboom doelt op onder meer de hoge eisen, wat betreft meebewegen en zetting.

Dit hield in dat onderdelen tot op de centimeter nauwkeurig moesten passen.

AANSLUITEN Een ander mooi onderdeel is de bekleding van de entree van de toren. De omkleding is gemaakt van thermisch verzinkt profielstaal met een afwerking van eveneens thermisch verzinkte roosters. Een bijzonder item, zegt Hoogenboom. “Het bijzonderst aan het project in zijn totaliteit is natuurlijk dat er niets recht is. Juist de onderste laag, met de onder schuine hoeken gestelde schortelementen, is bewerkelijk, voor zowel de aannemer als voor

Constructie voor entreebekleding.

partijen die erop moeten aansluiten. Het staal met roosters loopt met de schuinten mee, tot aan waar de eigenlijke toren begint. Een goede aansluiting erop is cruciaal.”

MILLIMETER Verder omvatte de opdracht vooral veel zelfgeproduceerde trappen. Zestien maakte Hoogenboom er in totaal, waarvan er vijftien zijn uitgevoerd volgens Engels model (dubbelbooms, zonder spil).

Ze zorgen voor de toegang tot het omloopbordes

bij de radar, onderbroken door prefab bordessen. De zestiende trap dient voor de opgang naar een technisch plateau. Ten slotte leverde en monteerde Hoogenboom nog her en der ondersteunend staal, waaronder een hulpconstructie voor tijdelijke opvang van gestelde kelkelementen (bovenste laag) en een frame ter bevestiging van de radar. Hoogenboom: “Dat frame vormt het sluitstuk van ons werk. Dat wordt nog spannend, want de vlakheidtolerantie ervan bedraagt slechts een millimeter.” ❚

 Trappen - Bordessen  Trappen  Trappen - Bordessen - Bordessen  Trappen Bordessen  Trappen Bordessen  Trappen --Bordessen  Balkons - Hekwerken Balkons  --Balkons Hekwerken - Hekwerken  Balkons Hekwerken  Balkons Hekwerken  Balkons -- Hekwerken  Liftkooien - Frames Liftkooien  Liftkooien Liftkooien -Frames Frames - Frames  Liftkooien  Frames  Liftkooien -- Frames  Offshore - Lassen Offshore  Offshore Offshore -Lassen Lassen - Lassen  Offshore  Offshore -- Lassen Lassen  Constructies - -Montage Constructies Constructies Constructies Montage - Montage Montage  Constructies - -Montage  Constructies - Montage

HS

Hoogenboom Staal B.V. Hoogenboom Staal B.V. Hoogenboom Hoogenboom Staal Staal B.V. B.V. Hoogenboom Staal B.V. Hoogenboom Staal B.V. Schoterhoek Schoterhoek 21 2121 Schoterhoek 21 Schoterhoek Schoterhoek 21 2441 LC Schoterhoek 21 2441 LC Nieuwveen 2441 LC LC Nieuwveen 2441 LCNieuwveen Nieuwveen 2441 Nieuwveen Tel.: 0172-539931 LC Nieuwveen Tel.:2441 0172-539931 Tel.: 0172-539931 0172-539931 Tel.: 0172-539931 Tel.: info@hoogenboomstaal.nl Tel.: 0172-539931 info@hoogenboomstaal.nl info@hoogenboomstaal.nl info@hoogenboomstaal.nl info@hoogenboomstaal.nl www.hoogenboomstaal.nl info@hoogenboomstaal.nl www.hoogenboomstaal.nl www.hoogenboomstaal.nl www.hoogenboomstaal.nl www.hoogenboomstaal.nl www.hoogenboomstaal.nl

BETON- & STAALBOUW | 13

SCHIPHOL | TAR-toren West

Tekst: Roel van Gils | Beeld: Kuijpers Uitvoering & Advies

ARCHITECTONISCH BETON VOOR RADARTOREN De bestaande radartoren van de Luchtverkeersleiding Nederland in het Amsterdamse Bos wordt vervangen door een compleet nieuwe toren vlakbij de Polderbaan van luchthaven Schiphol. De zogeheten TAR West-toren (Terminal Approach Radar) is een ontwerp van Benthem Crouwel Architects. Kuijpers Uitvoering & Advies heeft in samenwerking met Adviesburo Snijders en Decomo een oplossing bedacht om de architectonische, prefab betonnen ringelementen nauwkeurig te kunnen ‘stapelen’.

De radartoren bestaat uit twee delen, een tweelaags gebouw waarin alle apparatuur wordt geplaatst en de toren met bovenop de roterende radar. In september 2015 is gestart met de bouw van de toren. Voorafgaand aan de bouw zijn er volgens Jeroen Kuijpers van Kuijpers Uitvoering & Advies flink wat inspanningen verricht om tot een unieke constructie- en montagemethode te komen. “Het is geen groot bouwwerk, maar wel een speciaal project. Bovendien hadden we te maken met zeer strikte richtlijnen en zeer hoge eisen op het gebied van toleranties en veiligheid, dit vanwege de locatie pal aan de Polderbaan van Schiphol. Aangezien we gespecialiseerd zijn in prefab montage in diverse moeilijkheidsgraden, hebben we een deskundige oplossing bedacht.”

CUR 100-BETON De 34 meter hoge cilindrische toren is opgebouwd uit prefab betonnen ringelementen in een diameter van 4,20 meter en met een hoogte van 2,80 meter. Deze zijn bij Decomo in België geprefabriceerd. Kuijpers: “De elementen zijn verticaal gestort met architectonisch beton in een speciale, stalen bekisting. Het bekiste oppervlak wordt vervolgens gezuurd om de door de architect bedachte kleur en structuur in het beton naar voren te halen. Er werd immers een beton geëist die voldoet aan de CUR 100. De ringelementen zijn ’s nachts onder begeleiding naar Schiphol getransporteerd. Om deze elementen nauwkeurig en stabiel te kunnen koppelen, wordt gebruikgemaakt van doorgaande gaines. Aan ons de taak om de ringen op de juiste manier te positioneren zodat de gaines één doorlopende lijn vormen van boven naar beneden. Tijdens de montage hebben we de gaines voorzien van de nodige staafwapening en mortels om de garantie te bieden dat de toren volledig vol en op sterkte is gestapeld.”

KELKELEMENTEN De grootste uitdaging tijdens de uitvoering was volgens Kuijpers de montage van de acht stuks uitkragende kelkelementen met een totaalgewicht van honderd ton. “Deze elementen zijn met een hijskraan omhoog gehesen en in de lucht

14 | BETON- & STAALBOUW

SCHIPHOL | TAR-toren West

op hoogte met een tweede kraan gekanteld.

Per dag moesten er minimaal twee tegenover elkaar liggende elementen geplaatst worden om de stabiliteit van de constructie te garanderen.

Met behulp van een speciaal daarvoor ontworpen stalen hulpconstructie, waarop tevens de breedplaten van de tussenvloer zijn geplaatst, werden de kelkelementen bij elkaar gehouden.

Nadat de tussenvloer en dakvloer waren aange-

bracht, kon de stalen hulpconstructie stapsgewijs van binnenuit worden gedemonteerd.”

Jeroen Kuijpers kijkt terug op een perfect verlopen montagetraject. “De TAR West-toren is een complexe toren met aparte details waarvoor specifieke hijsbewegingen benodigd waren. Als deskundig montagebedrijf is Kuijpers Uitvoering & Advies trots op het feit dat we de bijzondere toren hebben mogen maken.” ❚

• projectbegeleiding civiele & utiliteitsbouw • montage prefab elementen • montage architectonische prefab elementen • montage composiet gevelbekleding We bieden u een deskundige oplossing voor de prefab montage in diverse moeilijkheidsgraden.

Uw project wordt door een vast contactpersoon begeleid, wat zorgt voor korte lijnen en een goed resultaat.

Gruttostraat 2 5409 AM Odiliapeel telefoon 0413 30 44 11 info@kuijpers-una.nl www.kuijpers-una.nl

BETON- & STAALBOUW | 15

SCHIPHOL | TAR-toren West Tekst en beeld: Sjoerd Meuleman

Een goede voorbereiding is het halve werk De Terminal Approach Radar (TAR)-toren West, naast de Polderbaan op Schiphol, nadert zijn voltooiing. Op drie niveaus zijn nu segmenten met prefabbeton onderdelen te zien, elk met hun eigen specifieke ronding en/of schuinte. Voor zowel fabrikant Decomo als Adviesbureau Snijders een zeer mooie opdracht.

De vraag was vrij eenvoudig, het te geven antwoord een stuk minder: hoe een tamelijk minimalistisch opgezette schets om te zetten in een te produceren, transporteren en monteren prefab betonnen casco, waarbij vooral de montage een uitdaging zou worden. Eén ding stond vooraf direct vast, zegt Werner Hulstaert, salesmanager bij Decomo Nederland, namelijk dat zowel de schuinten, rondingen als minimale toleranties complex waren.

“Het engineeringstraject bij dergelijke werken vergt van alle betrokken partijen de nodige expertise; ieder op z’n eigen gebied. Iedere partij heeft

16 | BETON- & STAALBOUW

daarbij zijn mogelijkheden, maar ook zeker zijn beperkingen. Bovendien stelde de opdrachtgever Luchtverkeersleiding Nederland de nodige randvoorwaarden, zoals toelaatbare kraanhoogtes en capaciteiten en vielen de installaties buiten de opdracht. Ondanks deze complexe samenwerkingsconstructie is er niet één passingsprobleem.

En dat is echt bijzonder.”

LEGOSTENEN Dat Decomo de opdracht verwierf is niet toevallig. Veertien jaar geleden fabriceerde het bedrijf een vergelijkbare toren, ook toen in opdracht van Sprangers Bouwbedrijf. Deze toren heeft echter

meer driedimensionale schuinten en rondingen en is robuuster qua vormgeving en dus veel lastiger om te maken, zegt ook Roel van Kollenburg, constructeur/projectleider van Adviesbureau Snijders, dat niet alleen het prefab beton, maar ook het staalwerk uitwerkte. “In hoofdlijnen bestaat het gebouw uit drie hoofdsegmenten: de laagbouw, de radartoren en de kelk (trechter) erbovenop. Dankzij BIM kun je alles gezamenlijk As-Build uitwerken.” Hij wijst op het transport, een andere niet te onderschatten complexiteit. “De ringelementen met een diameter van 4,2 meter zijn gefabriceerd in Moeskroen (red. Zuid-België), inclusief de geïntegreerde trapbordessen. Ze zijn

SCHIPHOL | TAR-toren West

opgebouwd uit tapsvormige ringen, maar op financiële gronden/grote eigen gewicht (dus zeer zware kraan) viel de keuze uiteindelijk op verticaal te monteren trechterelementen. Hulstaert: “Gebruikmaken van ringelementen had de montage wellicht vereenvoudigd. Echter vanwege het hoge eigen gewicht zouden er veel ringen benodigd zijn, met bovendien voor elk element een apart benodigde mal. Een opbouw met acht nagenoeg gelijke trechterelementen bleek uiteindelijk de beste keuze.” Met een tijdelijk gemonteerde staalconstructie in de bovenste ring werden de trechterelementen op zijn plaats gezet.

Hierna volgden een tussenvloer en de dakvloer voor de definitieve stabiliteit.

VOORBEREIDEN

vervoerd als totaalelement. Gewichten variëren van twintig tot dertig ton. Met andere woorden: maken is een aspect, maar vervoeren komt daar wel bij.”

SCHEGELEMENTEN Van de drie hoofdonderdelen bleek de kelk het meest complex. Aanvankelijk zou die worden

Zowel Hulstaert als Van Kollenburg tonen zich zeer tevreden met het uiteindelijke resultaat. Hoewel de toren zich nog in de afbouwfase bevindt, zal de opleverdatum naar alle waarschijnlijkheid ruimschoots worden gehaald. Bovendien verliep de montage vrijwel geruisloos, en dat is voor een project als dit best bijzonder, zegt Van Kollenburg.

“Hoe goed je een werk ook voorbereidt, aanpassingen in het werk zijn vrijwel onvermijdelijk. Hier was dat dus niet het geval. Genoeg reden dus voor een beetje trots.” ❚

DECOMO, uw gevel in beton …

Architectonisch beton staat garant voor een creatieve en duurzame oplossing voor uw gevel in prefab elementen, toegepast in zowel residentiële bouwprojecten, utiliteitsgebouwen als kantoorgebouwen. Met meer dan 35 jaar ervaring, is DECOMO de specialist inzake de productie van dit kwalitatief en uiterst hoogwaardig betonproduct op maat, dat tevens constructief kan worden aangewend. Wij bieden reeds vanaf de ontwerpfase van uw bouwproject een professioneel advies met aandacht voor een maximale integratie van functies in één prefab concept. Ontdek de voordelen van onze aanpak bij de uitvoering van uw DECOMO gevel in beton.

DECOMO, your facade in concrete ...

Architectural precast concrete provides a creative and durable solution for your facade, greatly utilised in residential building projects, infrastructure schemes, as well as commercial buildings. Drawing from more than 35 years of experience, DECOMO is the expert in producing bespoke concrete products of the highest quality that can be also used for structural load-bearing as well as non-structural solutions. We offer professional advice from the earliest conceptual design of your building project, looking to maximise the opportunities for coordination/integration within the overall building. Discover the advantages of our approach when planning your DECOMO facade in concrete.

www.decomo.be

DEC0699-Decomo-adv-A5.indd 1

BETON- & STAALBOUW | 17 2/03/16 11:10

Voorgelakt staal

Tekst: Roel van Gils

Voorgelakt staal voor dak- en gevelindustrie Tata Steel produceert, bewerkt en distribueert hoogwaardig staal voor de meest uiteenlopende markten. Het op vijf na grootste staalconcern van de wereld heeft zich daarnaast gespecialiseerd in de productie van voorgelakt staal als halffabricaat voor de dak- en gevelindustrie. Afhankelijk van de robuustheid die een architect zoekt in de gevel (of het dak) zijn de Colorcoat HPS200 Ultra® en de Colorcoat Prisma® de meest gangbare producten. Voor deze producten hanteert Tata Steel ook een unieke productprestatiegarantie.

Staal is lichtgewicht en kan zodanig worden geprefabriceerd dat het zeer efficiënt kan worden vervoerd. De snelheid en nauwkeurigheid van de bouw vermindert de kans op constructiefouten en resulteert in een veel kortere bouwtijd. Staalbouw minimaliseert ook de overlast op de omgeving. Er komt geen stof vrij tijdens de bouw en geluidsoverlast wordt aanzienlijk beperkt. Gebouwen van staal zijn doorgaans heel flexibel en kunnen snel aan veranderende omstandigheden worden aangepast, zegt William Borgstein van Tata Steel. ›

William Borgstein, Market Development Manager. (Beeld: Wim Daneels)

18 | BETON- & STAALBOUW

Voorgelakt staal

(Beeld: Ronald Tilleman)

(Beeld: Ronald Tilleman)

BETON- & STAALBOUW | 19

Voorgelakt staal

(Beeld: Ronald Tilleman)

HERGEBRUIK

INKAPSELEN VAN STAAL

De voorgelakte staalproducten van Tata Steel zijn keer op keer recyclebaar, zonder verlies van kwaliteit, weet hij. “Er is een zeer efficiënte staal-recyclinginfrastructuur die ervoor zorgt dat alle staal aan het eind van de levensduurcyclus ingezameld wordt en in het staalproductieproces opnieuw wordt gebruikt. Onderzoek heeft aangetoond dat meer dan 95 procent van het staal in de bouw wordt gerecycled aan het eind van de levensduur van een gebouw. Door dit efficiënte hergebruik van staal gaan de milieu-investeringen in staal nooit verloren. Dit maakt staal het meest duurzame bouwmateriaal dat er bestaat.”

"Het basisprincipe – het inkapselen van staal om corrosievorming te voorkomen – blijft ook bij onze meest recent ontwikkelingen behouden", zegt Borgstein. “Het staal wordt voorzien van een primer (een hechtlaag), een unieke Galvalloy™ metallische deklaag en een toplaag, de kleurcoating. Galvalloy™ is een beschermende laag bestaande uit een bepaalde zink-aluminium verhouding die ervoor zorgt dat er geen corrosie kan optreden. De kleurcoating is bij de Colorcoat HPS200 Ultra® aanzienlijk dikker (200 um) dan bij de Colorcoat Prisma® behandeling (50 um). Voor toepassing in de industriële sector, waar een grote(re) krasvastheid een pré is, adviseren we dan ook om voor de Colorcoat HPS200 Ultra® te gaan. Zoek je echter een gevel met een hightech stalen uitstraling dan is de Colorcoat Prisma®, mede dankzij de verkrijgbaarheid in prachtige metallic kleuren, meer geschikt.”

Tata Steel produceert al meer dan vijftig jaar voorgelakt staal. Borgstein: “Konden we vijftig jaar geleden slechts een beperkt aantal standaard coatings leveren, tegenwoordig kunnen we heel efficiënt inspelen op de laatste (kleuren)trends met voorgelakt staal. We adviseren onze klanten desgewenst welke coating ze het best kunnen gebruiken, ook afhankelijk van de omstandigheden op de locatie waar een gebouw zich bevindt. Denk dan aan weersinvloeden, maar ook de omgeving, bijvoorbeeld aan de kust of naast een spoorlijn.”

20 | BETON- & STAALBOUW

Om de kleurkeuze en het vinden van de bijbehorende garantieperiode makkelijker te maken, is het kleurenpalet van Colorcoat HPS200 Ultra® ingedeeld onder Signature, Classic en Matt kleuren. Uniek voor Colorcoat HPS200 Ultra® is dat de Scintilla®-embossering ontwikkeld is met een diepte van

Voorgelakt staal

(Beeld: Ronald Tilleman)

slechts 50 micron (nominaal), waardoor vuilaanhechting minder waarschijnlijk is dan bij het diepere traditionele leermotief. Dit maakt deze voorgelakte staalproducten meer robuust en makkelijker om te reinigen.

PRODUCTPRESTATIEGARANTIE

met het voorgelakt staal. Dat geeft onze klanten een stukje zekerheid en wekt vertrouwen. Wij staan voor honderd procent achter de kwaliteit van onze producten. Confidex® biedt de langste en meest uitgebreide garantie voor voorgelakte staalproducten in Europa, waarbij Colorcoat Prisma® tot maximaal dertig jaar gegarandeerd wordt en Colorcoat HPS200 Ultra® tot maximaal veertig jaar. De Confidex® Garantie is projectspecifiek en biedt, na registratie, een contractuele overeenkomst tussen Tata Steel en de gebouweigenaar. In het geval van een claim wordt dit direct met Tata Steel afgehandeld en niet via een andere tussenpersoon in de distributieketen. De overeenkomst is bovendien overdraagbaar bij wisseling van gebouweigenaar.”

Tata Steel test zijn producten wereldwijd op corrosiewerendheid onder de meest extreme (weers)omstandigheden. “We maken gebruik van testcentra in Frankrijk, Florida, Arizona en Canada”, zegt Borgstein. “Omdat we precies weten hoe onze producten presteren, kunnen we ook een jarenlange kwaliteit garanderen. En dat hebben we nu ook tastbaar gemaakt met onze Confidex® productprestatiegarantie voor zowel de Colorcoat HPS200 Ultra® als de Colorcoat Prisma®, bij gebruik als externe conventionele gebouwbekleding.

Gebouweigenaren kunnen bij ons aankloppen indien er problemen optreden

De Colorcoat® serie bestaat uit een reeks van voorgelakt stalen producten voor profielplaten en sandwichpanelen, exclusief van Tata Steel. Welk gebouwtype ook – een hal, kantoor, school, woning of stal – Colorcoat® biedt eigenschappen waarmee fraaie daken en gevels kunnen worden gecreëerd van hoge duurzaamheid in allerhande kleuren met garanties tot zelfs veertig jaar. “We zijn altijd bezig met het (door)ontwikkelen van onze producten en blijven inspelen op de laatste trends met nieuwe kleuren en technieken”, besluit Borgstein. ❚

Voor Colorcoat Prisma® heeft Tata Steel na overleg met architecten en de toeleveringsketen een nieuw kleurenpalet ontwikkeld, in effen, metallic en nieuwe matte kleuren. Kortom, een eigentijds kleurengamma met optisch gladde afwerking voor moderne ontwerpen.

BETON- & STAALBOUW | 21

DOESBURG | IJsselbrug

Tekst: Chris Elbers | Beeld: Civiele Technieken deBoer / Thea van den Heuvel/DAPh

De IJsselbrug bij Doesburg kan weer dertig jaar mee De nabij Doesburg gelegen IJsselbrug is een belangrijke verbinding tussen Arnhem en het westen van de Achterhoek. Om het wegverkeer ook in de toekomst vlot en veilig over de brug te laten rijden, wordt in opdracht van Rijkswaterstaat Oost-Nederland momenteel in zes fasen groot onderhoud uitgevoerd. De medio 2015 gestarte werkzaamheden omvatten onder meer het vervangen van de betondekken van zowel hoofdrijbaan als fietspaden en het versterken en schilderen van de staalconstructie.

Wanneer het project eind augustus van dit jaar is afgerond, kan de brug weer dertig jaar mee.

22 | BETON- & STAALBOUW

Onder de opknapbeurt die aan de boorden van de IJssel gaande is, prijkt de signatuur van Civiele Technieken deBoer. Het als hoofdaannemer optredende bedrijf toont zich tijdens de omvangrijke klus andermaal een ware specialist op het gebied van civiele bouw en vijzeltechnieken. Ook qua uitvoering heeft CT deBoer opdrachtgever Rijkswaterstaat behoorlijk verrast. Projectmanager Joris Bakker: “De door Rijkswaterstaat geformuleerde projectdoelstellingen steken in op een minimale hinder en hinderbeleving voor de omgeving tijdens de werkzaamheden. Contractueel

mocht de afsluiting van de hoofdrijbaan tijdens de vervanging van het wegdek maximaal twaalf weken duren. Dat vonden we niet acceptabel.

Vandaar dat we hebben ingezet op een aanzienlijk snellere realisatie van dit projectonderdeel. En dat is gelukt.�

MANOEUVRE In slechts 34 dagen werd door CT deBoer samen met haar partners het bestaande betonnen dek van de hoofdrijbaan verwijderd, het aanwezige

DOESBURG | IJsselbrug

staal hersteld en geconserveerd en het nieuwe betonnen dek aangebracht. “Als vijzelbedrijf zijn we vertrouwd met deadlines en het uitvoeren van manoeuvres, bij voorkeur in het weekend”, zegt Bakker. “Want dán is de overlast voor gebruikers het minst. Vanuit díe gedachte hebben we het werk rondom de hoofdrijbaan beschouwd als een hele lange manoeuvre van 34 dagen. Een periode waarin we ontzettend veel werk hebben verricht en letterlijk 24 uur per dag in de weer waren.

Met maar één doel: de weg zo snel mogelijk weer openstellen voor het verkeer.”

Overigens bleef tijdens de vervanging van het wegdek de brug via de fietspaden (in de nieuwe situatie voorzien van duurzaam, lichtgewicht en onderhoudsvriendelijk vezelversterkt kunststof) toegankelijk voor fietsers, openbaar vervoer en hulpdiensten. Voor het overige wegverkeer werd een omleidingsroute gecreëerd en richtte CT deBoer samen met Rijkswaterstaat bij de brug een grote tijdelijke parkeerplaats inclusief bushalte in.

“Daardoor was het voor de mensen mogelijk om hun auto te parkeren en vervolgens met de bus de brug over te gaan”, aldus Bakker.

COMPLEET REGELEN De uitvoering van de werkzaamheden rondom de 135 meter lange IJsselbrug vindt plaats op basis van een BVP-contract. Voor CT deBoer betekende het een primeur. “Best Value Procurement houdt in dat een opdrachtgever de ultieme specialist op een specifiek gebied zoekt. In dit geval hebben wij op basis van

onder meer ons Plan van Aanpak en de in het verleden geleverde prestaties uiteindelijk de opdracht verworven”, zegt Bakker trots. “Een opdracht waarbij wij, als specialist, het gehele project van A tot Z regelen, met minimale inspanning van de opdrachtgever.

Maar dat is ons wel toevertrouwd, dat hebben we al vele malen bewezen.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Rijkswaterstaat Oost-Nederland, Arnhem

CIVIELTECHNISCH AANNEMER CT deBoer, Nieuwegein

CONSERVERING Straal- en Schildersbedrijf Feijenoord, Rhoon

VEZELVERSTERKTE KUNSTSTOF FIETSPADELEMENTEN Composite Structures, Meerkerk

VOEGEN Rowij Bouwchemie, Oosterhout

STEIGERWERK Degraform Steigers, Raamsdonksveer

BETON- & STAALBOUW | 23

Feijenoord Straal- en Schildersbedrijf B.V. STRAAL & SCHILDERSBEDRIJF

Het straal- en schildersbedrijf Feijenoord b.v. is een in 1962 opgericht Rotterdams bedrijf. Thans is het bedrijf uitgegroeid naar een middelgrote organisatie. Het bedrijf is gespecialiseerd in het uitvoeren van zowel conservering’s technisch, als milieu technisch gecompliceerde werken. Onze werkzaamheden worden onder andere uitgevoerd voor; Rijkswaterstaat, Provincies, Gemeentewerken, Hoogheemraadschap, en diverse

De Lange Vechtbrug te Weesp

constructiebedrijven.

Het bedrijf is ISO-9001 en V.C.A.** gecertificeerd en beschikt over goed opgeleid en gemotiveerd personeel.

Roldeur No. 3 Sluizencomplex te IJmuiden

Straal- en Schildersbedrijf Feijenoord B.V. Industrieweg 3 3161 GK Rhoon

Tel. Fax E-mail Website

: : : :

010-5019715 010-5019702 info@feijenoord.net www.feijenoord.net

Feijenoord goo.indd 1

18-12-2008 16:19:21

VACATURE Heb jij interesse, of vragen over de sollicitatieprocedure in het algemeen? Neem dan contact op met Claudy Verdel via hr@oostingh.nl.

Oostingh Staalbouw Katwijk B.V. is een gerenommeerde staalbouwer met meer dan zestig jaar ervaring. Wij zijn gespecialiseerd in complexe projecten in de hogere segmenten van de staalmarkt. In onze lange historie hebben we een groot en divers portfolio opgebouwd.

Wereldwijd bouwen wij aan utiliteitsbouwprojecten, energiecentrales, productiehallen, stations, stadions, vliegvelden, bruggen en meer.

Per direct zijn wij op zoek naar een:

CONSTRUCTEUR In de functie van constructeur ben je verantwoordelijk voor het maken van hoofd-, montage- en detailberekeningen voor staalconstructies. Daarnaast denk je mee in de optimalisatie van staalconstructies en de meest efficiënte uitvoerbaarheid vanuit constructief oogpunt. Je werkt als constructeur zowel zelfstandig als in teamverband.

Stralen, chemisch voorbehandelen en poedercoaten van staal. Chemisch voorbehandelen en poedercoaten van verzinkt staal en aluminium.

Dellestraat 28 B-3560 Lummen Tel +32(0)13 35 08 80 info@galvacoatsteelcoat.be www.galvacoatsteelcoat.be

Functie-eisen constructeur: • afgeronde HBO opleiding bouwkunde, werktuigbouwkunde of civiele techniek; • bij voorkeur een afgeronde vervolgopleiding staalconstructeur (Bouwen met Staal of HTI); • bij voorkeur drie jaar ervaring in de staalbouw en het maken van detailberekeningen; • ervaring met reken- en tekensoftware SCIA Engineer, IDEA-RS, Tekla en/of Autocad.

Werken bij Oostingh Staalbouw Katwijk B.V. houdt in dat je veel zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid krijgt. Binnen Oostingh heerst een no-nonsense cultuur en wordt het nemen van eigen initiatief gewaardeerd. Naast goede primaire arbeidsvoorwaarden bieden wij jou ook uitstekende secundaire arbeidsvoorwaarden en diverse opleidingsmogelijkheden aan, zodat je je steeds kunt blijven ontwikkelen.

!

Heb jij interesse, of vragen over de sollicitatieprocedure in het algemeen? Neem dan contact op met Claudy Verdel via hr@oostingh.nl.

Stralen, metalliseren van staal, automatisch stralen en lasprimer, natlakken.

Dellestraat 28 B-3560 Lummen Tel +32(0)13 53 93 10 info@metalix.be www.metalix.be

Lageweg 36, 2222AG Katwijk Aan Zee www.oostinghstaalbouw.nl Acquisitie naar aanleiding van deze vacature/personeelsadvertentie door commerciële bureaus wordt niet geapprecieerd.

DOESBURG | IJsselbrug

SPECIALISTEN IN STAALCONSERVERING VANAF TENDER BETROKKEN

Renovatie IJsselbrug bij Doesburg op schema

Om het wegverkeer tussen Arnhem en het westen van de Achterhoek ook in de toekomst snel door te laten stromen, wordt de 65-jarige IJsselbrug gerenoveerd. De werkzaamheden behelzen onder andere het vervangen van de betondekken en het conserveren van de staalconstructie. Het werk in Doesburg vindt plaats op basis van een Best Value Procurement-contract. Straal- en Schildersbedrijf Feijenoord b.v. is vanaf de tender betrokken bij het project. De specialisten in staalconservering werken gefaseerd richting de oplevering. voornamelijk de las, bout en klinkverbindingen.

We zijn in augustus 2015 gestart en leveren het conserveringsgedeelte van het staalwerk in juni 2016 op. De werkzaamheden worden, conform de overall planning, gefaseerd uitgevoerd. Op het moment zijn we met fase 5 bezig, waarin we met werkwagens de oversteek maken aan de onderzijde van de brug. Over enkele weken volgt fase 6, de laatste fase. We werken dan aan de 'Boog', terwijl het wegverkeer gewoon doorgaat. Het gaat goed. We zitten op schema, ondanks dat de planning nog wijzigde tijdens het project.” ❚

Best Value Procurement (BVP) is een nieuwe contractvorm in de bouw. Belangrijk hierbij zijn een Plan van Aanpak, in het verleden geleverde prestaties, een risico-analyse en een value added plan dat de meerwaarde weergeeft van hetgeen geleverd wordt. De methodiek ontzorgt Rijkswaterstaat, die tevens de beste waar voor zijn geld krijgt. Bovendien hebben de bouwers en leveranciers de vrijheid om te excelleren. Straal- en Schildersbedrijf Feijenoord b.v. – inmiddels bekend met de BVP-methodiek – is vanaf de tender betrokken bij het brugproject in Doesburg. “In een kort tijdsbestek werkten we de complexe bouwpuzzel uit, samen met Civiele Technieken deBoer; een bekende partner van ons”, zegt directeur Nico Burggraaf. “Door vanaf een vroeg stadium met het bouwteam te overleggen en door bindende afspraken te maken, konden we later een vlie-

gende start maken. Werken met Best Value Procurement bevalt goed en leidt tot prima resultaten.”

MINIMALE HINDER Rijkswaterstaat wil de hinder voor de omgeving zoveel mogelijk beperken. Contactueel mocht de afsluiting van de hoofdrijbaan bij de vervanging van het wegdek maximaal twaalf weken duren.

Dat werden uiteindelijk slechts 34 dagen. In dat tijdsbestek is het betonnen dek verwijderd, het staal gestraald en geconserveerd en het nieuwe betonnen dek aangebracht. Burggraaf: “De bovenzijde van de stalen dek balk-profielen is SA 3 gestraald en gemetalliseerd. De overige staalconstructie is SA 2½ gestraald en voorzien van een 2k natlaksysteem. Het grootste deel van de verf brachten we airless aan. Voor de moeilijk bereikbare plekken gebruikten we kwast en rol; dat zijn

BETON- & STAALBOUW | 25

De Pen

Frank van Elsen Fire Safety Engineer, adj. Hfd Brandmeester Preventie, RWA specialist, eigenaar FE-Fire Safety Engineering

26 | BETON- & STAALBOUW

De Pen

Een brandveilig(er) Nederland In de ontwerpfase van een nieuw gebouw begint langzaam de tendens te ontstaan naar het beter kunnen waarborgen van de passieve brandveiligheid, ofwel de bouwkundige veiligheid. Een positieve ontwikkeling volgens Frank van Elsen van FE-Fire Safety Engineering om tot een brandveilig(er) Nederland te komen.

FE-Fire Safety Engineering is een adviesbureau op het gebied van brandveiligheid van gebouwen. “We doorlopen het hele spectrum vanaf het planontwerp tot aan de ontwikkeling van een brandbeveiligingsinstallatie en het opstellen van gelijkwaardigheidsonderbouwingen, zoals vuurlastrapportages”, zegt Van Elsen. “De wereld van passieve brandveiligheid is nog niet zo doortimmerd van certificaten als die van de actieve brandveiligheid, zoals sprinklerinstallaties en RWA’s, die doorwrocht is van certificaten. Bij het ontwerpen van een nieuw gebouw is het raadzaam om een onafhankelijk adviseur het ontwerp te laten toetsen. Hierdoor is snel duidelijk waar het plan niet voldoet of verbeterd kan worden. Men komt zodoende niet voor onaangename verassingen te staan bij de bouwaanvraag.”

artikel in het Bouwbesluit kan echter op een andere wijze invulling worden gegeven, dat wel voldoende onderbouwd een aantoonbaar gemaakt moet worden aan het bevoegd gezag.

De vergunningverlener kan dan al dan niet geadviseerd door de brandweer het advies overnemen en de wijzigingen in de vergunning vastleggen.

Voor betonconstructies is het relatief eenvoudig aan te tonen dat de constructie voldoende sterk, dan wel brandwerend is. In de praktijk wordt hier ook nauwelijks naar gevraagd. We komen ook nooit tegen dat een betonconstructie achteraf brandwerend bekleed moet worden, want het is gewoon een kwestie van het wapeningsstaal dieper in de kern brengen. Bij staalconstructies is het een ander verhaal.”

BOUWKUNDIGE EISEN

Een bouwkundige veiligheid garanderen voor een hoofddraagconstructie in staal kan volgens Van Elsen op verschillende manieren. “Op basis van de vuurlastberekening kan in veel gevallen een automatisch blussysteem een betere en stabielere bescherming bieden, en dus een betere invulling van de eis inzake weerstand op bezwijken, dan het brandwerend bekleden van de staalconstructie. Ook onderhoud en inspectie is dan beter geregeld. Wordt gekozen voor het aanbrengen van een brandwerende coating, dan heerst er kennelijk nog onduidelijkheid op het gebied van de te hanteren normen. Voor het aanbrengen van

Het Bouwbesluit regelt voor een groot aantal gebouwsoorten en gebruiksfuncties wat de bouwkundige eisen zijn, weet Van Elsen. “Zo is de maximaal toelaatbare grootte van een brandcompartiment en de brandwerendheid van de bouwconstructie in het Bouwbesluit vastgelegd.

Beiden zijn afhankelijk van de gebruiksfunctie en de hoogte van de hoogste gebruiksvloer in een gebouw. Vaak past dat alleen niet binnen het gestelde gebruiksdoel, bijvoorbeeld vanwege grotere brandcompartimenten, langere vluchtwegen of een hogere bezettingsgraad. Aan elk

BOUWKUNDIGE VEILIGHEID

een brandwerende coating zul je je echt moeten verdiepen in de materie. Op wat voor type staal wordt de coating aangebracht? Is er sprake van corrosievorming? Wordt het juiste type coatingsysteem toegepast? Is de laagdikte overal gelijk en voldoende? Et cetera. Het zijn vaak ongewisheden waar ook geen onafhankelijke certificering voor is. Inmiddels is er wel een Europese norm voor applicateurs, maar geen certificatieproces, zoals wel het geval is bij de actieve systemen.

Stichting MEB-register, een register van het bevorderen en beschermen van de kwaliteit en vakkundigheid op het gebied van brandveiligheid en van montage van brandwerende producten, probeert het gat van het erkennen van kwalitatief goede applicateurs te dichten. De stichting wil met diverse registers duidelijke kaders scheppen voor wat wel en niet goed is bij montage van brandveiligheid.”

MAATWERK Van Elsen tot besluit: “Wij adviseren projectontwikkelaars, aannemers en architecten maar ook gebouweigenaren en gebruikers over alle aspecten van brandveiligheid van gebouwen.

We maken maatwerk mogelijk door de brandbeveiliging op een wetenschappelijke wijze te benaderen. Zodoende wordt een optimale brandveiligheid bereikt zonder het kostenaspect uit het oog te verliezen en komen we samen tot een brandveilig(er) Nederland.” ❚

BETON- & STAALBOUW | 27

Tekst en beeld: TNO Diana

Poerberekening met behulp van de EEM (DIANA) De krachtswerking van een gedrongen constructie is niet altijd eenduidig, omdat men hier te maken heeft met een combinatie van buiging en afschuiving. Een poer is hier een bekend voorbeeld van. De Eurocode (EC2 art. 9.8.1(2)) geeft twee methodes voor het berekenen van de krachtswerking in een poer: staafwerkmodel en buigingstheorie. Echter er is nog een derde methode die hierbij niet expliciet wordt vernoemd: de Eindige Elementen Methode (EEM). Dit artikel zal ingaan op een poerberekening met behulp van de EEM (DIANA).

Hierbij wordt een rekenvoorbeeld uit de cursus ‘Rekenvoorbeelden met de EC-2’ van de Betonvereniging gebruikt. een eenvoudige lineaire berekening met DIANA kan de inwendige hoogte veel beter bepaald worden. Bovendien kunnen in DIANA eenvoudig de spanningstensoren geplot worden in de poer, waardoor de krachtswerking in één keer duidelijk wordt. Hierin is ook het staafwerkmodel getekend. Ter vergelijking, in de EC2 berekening vindt men een hoogte van 520 mm tegen een hoogte van 650 mm in DIANA. Vervolgens kan men met het staafwerkmodel de rekenregels volgen uit de EC2 (art 6.5). Hierin worden de knopen getoetst en wordt de wapening bepaald. Vervolgens kan men de scheurwijdte berekenen en wapeningsdetails controleren aan de EC2.

Gegevens poer.

Het rekenvoorbeeld begint met het opzetten van het staafwerkmodel en het bepalen van de krachten. De grootte van de krachten in het aangenomen systeem wordt volledig bepaald door de inwendige hoogte die wordt aangenomen. Echter de EC2 geeft hiervoor zelf geen rekenregels, in het rekenvoorbeeld wordt nu de rekenregel van de oude VBC (NEN6720) gebruikt: z = 0.2l + 0.4h ≤ 0.6l Dit is een eenvoudige en algemene rekenregel, echter is deze regel conservatief. De afbeeldingen laten zien dat bijvoorbeeld het krachtoppervlak op de constructie grote gevolgen heeft voor de inwendige hoogte. Aan de hand van

Spanningsdiagram en inwendige hoogte voor wandligger (L) en poer (R).

28 | BETON- & STAALBOUW

Voor de DIANA berekening dient men alleen de wapening in te schatten, dit kan aan de hand van het staafwerkmodel van de lineaire som (in dit voorbeeld is dezelfde wapening aangehouden als het rekenvoorbeeld ter vergelijk van de resultaten). Vervolgens dient men voor de niet-lineaire berekening een aantal parameters in te voeren voor het niet niet-lineaire gedrag van beton.

Hiervoor heeft Rijkswaterstaat de ‘Guidelines for NLFEA of Concrete structures’ opgezet (de betonparameters hiervoor zijn eenduidig afgeleid uit de ‘fib Model Code for Concrete Structures 2010’).

Voor het berekenen van de ontwerpcapaciteit (ULS) van een niet-lineaire eindige elementenanalyse, worden in de Guidelines for NLFEA (en Model Code) drie manieren beschreven om alle veiligheidsfactoren (materiaal en belasting) correct mee te nemen in een eindige elementenberekening: GRF, PF en ECOV. In dit geval is voor de GRF-methode gekozen, waarbij men rekent met gemiddelde waardes en alle veiligheidsfactoren toekent door het ophogen van de belasting.

De afbeeldingen laten een aantal resultaten zien van de niet-lineaire analyse.

Waar zit nu het grote voordeel in van een EEM-berekening? Hierbij heb je redenen specifiek voor een poerberekening en redenen die algemeen gelden voor gewapend betonnen constructies.

De eerste reden is specifiek voor een poerberekening. Zoals eerder benoemd is het staafwerkdiagram dat is aangenomen volgens de EC2 conservatief. In de EEM-analyse berekent men zelf het staafwerkdiagram.

In de lineaire berekening van het EEM is al te zien dat het staafwerkdiagram gunstiger is. In de uiteindelijke nietlineaire berekening is te zien hoe

ning komt en minder in de beugelwapening. Uit de afbeelding blijkt dat de beugelwapening aanzienlijk lichter uitgevoerd had kunnen worden. Door de DIANA-berekening is de krachtsverdeling heel inzichtelijk geworden.

Het tweede voordeel komt doordat in een niet-lineaire som het volledige gedrag van beton wordt gemodelleerd (ook het nascheurgedrag). Dit betekent dat vanaf het moment dat het beton over de trekspanning heen gaat, er een scheur ontstaat waarbij binnen die scheur nog steeds een bepaalde mate van kracht overgedragen kan worden. Dit houdt in dat men uiteindelijk een hogere capaciteit gaat vinden. In dit voorbeeld blijkt de scheurwijdte maatgevend te zijn. Ook hier geeft een EEM-berekening gunstigere resultaten. Onder andere doordat het bond-slip-gedrag nauwkeuriger meegenomen kan worden dan in de scheurwijdteberekening van de EC2. Voor feedback of extra informatie kunt u mailen naar engineering@tnodiana.com ❚

Spanningstrajectoren en staafwerkmodel.

Referenties:

het staafwerkdiagram verandert naar gelang de belasting wordt opgevoerd. Hierbij is te zien dat de inwendige hoogte langzaam toeneemt tot uiteindelijk een directe belastingafdracht plaatsvindt. Dit betekent dat de krachten die in het staafwerkdiagram komen al aanzienlijk lager zijn. Hierbij valt op dat de beugelwapening bijna niet op spanning komt. Dit komt doordat de inwendige hoek van de drukdiagonalen scherper is aangenomen dan daadwerkelijk optreedt, waardoor er meer trek in de flankwape-

BEGINFASE

SLS

• NEN-EN 1992-1-1 - Eurocode 2: Ontwerp en berekening van betonconstructies - Deel 1-1: Algemene regels en regels voor gebouwen • Betonvereniging: cursus Rekenvoorbeelden met de EC-2, Rekenvoorbeeld 2: 2 paals lijnpoer • Guidelines for NLFEA of Concrete structures - Rijkswaterstaat, http://www.dianausers.nl/pub/20120516 Guidelines NLFEA-final.pdf • fib Model Code for concrete structures 2010 • manual TNODIANA, http://tnodiana.com/

ULS

Scheurwijdte, wapeningsspanningen en spanningstrajectoren bij oplopende belasting.

BETON- & STAALBOUW | 29

Tekst: Roel van Gils | Beeld: 12Build

Online samenwerken in de bouw Het online samenwerken en verbinden van hoofdaannemers en bouwspecialisten via een online platform in de cloud, dat is in essentie het doel van 12Build. Het platform bestaat al sinds 2007, maar is vooral de laatste jaren enorm gegroeid. 12Build draagt bij aan een aanzienlijk efficiënter verloop van het offerteproces, zonder papieren rompslomp en bespaart tijd en geld. Robbin Stegers, marketeer bij 12Build licht het platform nader toe.

“12Build is het eerste en enige platform in de bouw dat hoofdaannemers bij een project verbindt met de juiste bouwspecialisten”, begint Stegers. “Zo’n 298* (middel)grote hoofdaannemers en bijna 80* calculatiebureaus zijn aan ons verbonden en zij kunnen putten uit een database van ruim 76.000* bouwspecialisten.” Volgens *Stand per 5 april 2016

Robbin Stegers.

12Build verbind hoofdaannemers met bouwspecialisten.

30 | BETON- & STAALBOUW

Stegers wordt inmiddels ruim 45 procent van de Nederlandse bouwomzet via www.12build. com door hoofdaannemers bij bouwspecialisten aangevraagd en uitbesteed.

RELEVANTIE De database van 12Build bevat vrijwel alle bouw-

specialisten in Nederland en de Belgische en Duitse database zijn sterk groeiende. “Mocht een bouwspecialist nog niet zijn opgenomen in onze database, dan kan hij zich kosteloos aanmelden”, zegt Stegers. “Hij is dan vindbaar op zijn eigen specialisatie. Daarnaast heeft een bouwspecialist de mogelijkheid te adverteren om zich zo in de kijker te zetten in de eigen regio of zelfs in heel Nederland. We hanteren hiervoor een aantal pakketten, waarbij het mogelijk is om op trefwoorden gevonden te worden. Daarnaast hebben bouwspecialisten de mogelijkheid om bijvoorbeeld een bedrijfsvideo en referentieprojecten op te nemen. Zo kunnen hoofdaannemers nog gerichter zoeken en het resulteert voor de bouwspecialisten in meer relevante aanvragen, zo wijst de praktijk uit.”

De database van 12Build bevat links meer dan 15 verschillende filters.

Communicatie-overzicht: hierin ziet de hoofdaannemer oa de reacties van de bouwspecialisten, welke documenten er zijn gedownload en of er repro is besteld.

Het Dashboard waarin de bouwspecialist een overzicht heeft van zijn offerte-aanvragen, zijn reactie daarop, zijn bedrijfsprofiel en persoonlijke statistieken.

DUURZAAM Hoofdaannemers kunnen dankzij de online webportaal heel eenvoudig zoeken naar bouwspecialisten die perfect aansluiten bij het soort project, benadrukt Stegers nogmaals. “Ze betalen per aanvraag en hebben de beschikking over uitgebreide zoekfilters, zoals relaties, afstand tot werk, omzet, certificaten, bouwsectoren en financiële situatie. Na de selectieprocedure kunnen ze offertes aanvragen bij deze partijen. Daarvoor hoeven ze de bestanden slechts eenmalig te uploaden op de webportaal. Een hoofdaannemer kan dus veel duurzamer te werk gaan, zonder papieren rompslomp. Dat scheelt ontzettend veel tijd en levert een besparing op tot soms tienduizenden euro’s per jaar.”

45% van de NL bouwomzet gaat tegenwoordig via 12Build.

WIN-WIN Via de webportaal die volledig in de cloud draait – installatie van een programma is dus niet nodig – kan een hoofdaannemer direct zien welke documenten hij naar zijn bouwspecialist heeft gestuurd. Ook heeft hij inzichtelijk welke mails en documenten er geopend zijn. Bouwspecialisten kunnen op hun beurt door middel van reactieknoppen in de mail direct aangeven of ze gaan rekenen voor het project of niet. Hierdoor hoeft een hoofdaannemer niet meer achter een offerte-aanvraag aan te bellen en heeft hij snel-

Bouwspecialisten zijn oa vindbaar op relatie, stabu, historie, afstand, omzet, personeel en certificaten.

ler inzichtelijk dat hij voldoende concurrerende offertes heeft ontvangen. Dit alles heeft er voor gezorgd dat er binnen 12Build gemiddeld maar 3,2 offerte-aanvragen per werkonderdeel worden aangevraagd. Bovendien heeft de bouwspecialist daardoor een goede kans op werk. Een winwinsituatie.”

12Build gaat zijn scope de komende periode verder uitbreiden richting het buitenland. Stegers: “Ons platform is inmiddels al toegankelijk in de Duitse en Engelse taal en sinds kort ook in het Frans. De ontwikkelingen daarin gaan heel snel. Ons doel is om de internationale standaard te worden als online samenwerkingsportaal in de bouwsector.” ❚

BETON- & STAALBOUW | 31

Tekst: Heico Heuver | Beeld: Matrix Software

BIM-OPLOSSINGEN VOOR CONSTRUCTEURS Matrix Software heeft nieuwe BIM-oplossingen ontwikkeld voor constructeurs. Het voorziet in een naadloze interface tussen de rekensoftware MatrixFrame en de toonaangevende constructieve software voor constructeurs: Autodesk Revit en Advance Steel, Tekla en IT-Concrete.

We zien een gestage verschuiving in de manier van samenwerken tussen ontwerpers in de bouw.

Onder invloed van BIM doen we steeds minder enkel ons eigen ‘kunstje’ en werken we meer en meer vanuit een team van specialisten. BIM draait vooral om communicatie. Zowel de menselijke interactie als de digitale interactie is van belang.

Zonder het ene, levert het andere niets op. Matrix Software heeft ervoor gekozen om enerzijds generieke BIM-uitwisselingtools te ontwikkelen, waarbij modellen bijvoorbeeld op basis van IFC kunnen worden uitgewisseld. Daarnaast is ervoor gekozen om voor een aantal specifieke toepassingen een dedicated uitwisseling te ontwikkelen. Het doel daarbij is om zoveel als mogelijk informatie in twee richtingen met elkaar uit te kunnen wisselen.

Snelheid, productiviteit, het reduceren van foutenkansen en het voorkomen van dubbel werk zijn hierbij de belangrijkste doelstellingen.

32 | BETON- & STAALBOUW

MODELUITWISSELING MET REVIT EN TEKLA Modellen binnen Autodesk Revit en Tekla kunnen weergegeven worden als een geometrisch model, waarbij alle constructieonderdelen in hun werkelijke vorm gevisualiseerd kunnen worden. Veel minder bekend is dat alle constructieonderdelen binnen Revit en Tekla ook een analytische representatie kennen. Relevante gegevens over

systeemlijnen, aansluitingen, excentriciteiten, randvoorwaarden, opleggingen en zelfs belastingen, belastinggevallen en belastingcombinaties kunnen in het model ingevoerd en beheerd worden. Matrix Software heeft een nieuwe interface ontwikkeld waarmee de gegevens van het analytische model direct geopend kunnen worden binnen de constructieve rekensoftware MatrixFrame. Dit kan zowel voor de gehele constructie

als voor een gedeelte van de constructie. Hiermee bepaalt de constructeur zelf volgens welk rekenmodel een constructieonderdeel gedimensioneerd wordt: 1D, 2D, 3D of via FEM.

DETAILLERING TOOLS VOOR REVIT, ADVANCE STEEL EN TEKLA Een tweede nieuwe optie binnen MatrixFrame is een directe interface tussen Revit, Advance Steel en Tekla en de MatrixFrame Toolbox. De toolbox bestaat uit circa veertig modules voor detailberekeningen voor constructieonderdelen in beton, staal en hout. Ook beschikt de toolbox over modules voor geotechnische berekeningen. Deze nieuwe MatrixFrame functies worden als een plug-in geïnstalleerd. Modelleurs krijgen daarmee extra knoppenbalken met MatrixFrame functies. Door constructieonderdelen in het model aan te klikken, kan direct een detailberekening worden uitgevoerd.

Het eindresultaat van de berekening wordt direct online in Revit, Advance Steel of Tekla bijgewerkt.

Voor Revit is bovendien de volgende unieke optie gerealiseerd: de MatrixFrame rekenbestanden worden binnen hetzelfde Revit project opgeslagen.

Hierdoor wordt revisiebeheer zeer eenvoudig en is een nieuwe en productieve tool voor geïntegreerd tekenen en rekenen beschikbaar gekomen.

IT-CONCREET VOOR SYSTEEMVLOEREN In samenwerking met IT-Concreet, leverancier van de CAD software IC-Prefab, is een naadloze interface ontwikkeld voor productiebedrijven van betonnen systeemvloeren. Tekenaars kunnen met één druk op de knop één of meerdere vloervelden tegelijk berekenen. Als een berekening voldoet, kan de tekenaar direct verder met het detailleren van

de wapening. Als een vloerveld niet voldoet, kan de berekening aan een constructeur worden voorgelegd. Hiermee wordt het merendeel van de technische berekeningen geautomatiseerd verwerkt. De constructeur hoeft zich dan alleen nog maar bezig te houden met de zaken waarvoor zijn kennis echt nodig is. Hiermee wordt de ontwerptijd van de betonnen systeemvloeren verkort, terwijl de kans op fouten en dubbel werk afneemt. ❚

BETON- & STAALBOUW | 33

Tekst: Roel van Gils | Beeld: Berner

Rekensoftware voor verankering: gebruikersvriendelijk en efficiënt Als partner voor de bouwsector biedt Berner naast producten als gereedschappen, pluggen en ankers ook services om de klant zoveel mogelijk te ondersteunen. In die hoedanigheid heeft het bedrijf recentelijk een eigen softwareprogramma ontwikkeld dat geschikt is voor het maken van ankerberekeningen, alsmede de berekening van houtverbindingen, mortelhoeveelheden of het verlijmen van achteraf aangebrachte wapening. Volgens ingenieur Harold van der Cruijsen, constructief adviseur bij Berner, is de nieuwe, gratis te downloaden Berner Rekensoftware in staat om sneller tot de meest optimale bevestiging te komen.

De basis van de rekensoftware wordt gevormd door een viertal modules, begint Van der Cruijsen.

“Het bevat een module houtverbindingen, een module mortelcalculator, een module stekverbinding en tot slot een module ankerberekening. Die laatste is bedoeld om de ankers te berekenen die achteraf in het beton worden geplaatst. Denk aan stalen ankers, chemische ankers, maar ook aan betonschroeven. De afgelopen jaren hebben we hard gewerkt aan het softwarepakket, dat mede tot stand is gekomen door samenwerking met verschillende ingenieursbureaus. Sinds oktober 2015 is de rekensoftware online beschikbaar.”

NORMEN EN RICHTLIJNEN Doel van het rekenprogramma is om snel, eenvoudig, efficiënt en betrouwbaar tot een optimale bevestiging te komen die voldoet aan de ETA-normering, zegt Van der Cruijsen.

“De software is eenvoudig via onze website te downloaden en bevat alle gecertificeerde producten van Berner. Het programma rekent volgens de laatste normen en richtlijnen. Standaard is het pakket zo ingesteld, dat met de meest ongunstige waarden wordt gerekend.

Wel zo veilig. We leggen de terminologie in een zo begrijpelijk mogelijke taal uit, waardoor elke

Ankerberekening – snel, eenvoudig, efficiënt.

Voor meer informatie en het gratis downloaden van de software: http://bit.ly/bernerverankeringen

Wapening ontwerp – betrouwbaar.

Houtverbindingen.

Mortelcalculator – altijd de juiste hoeveelheid.

34 | BETON- & STAALBOUW

aangegeven. Er worden dus ook alternatieven getoond, die hetzij goedkoper zijn, hetzij minder bewerkelijk zijn in uitvoering. Het kan immers een overweging zijn om voor een duurder anker te kiezen, dat makkelijker gemonteerd kan worden.

Tevens worden bij de berekening de verschillen tussen de producten duidelijk gemaakt. Als een berekening niet voldoet, kan dat verschillende oorzaken hebben. Ook daarin bieden we een helpende hand door aan te geven welke parameters veranderd dienen te worden om wel tot een optimale bevestiging te komen. Zo hoeft men niet aan allerlei knoppen te ‘draaien’.”

NIEUWE RELEASE Verschillende gegevens, zoals de afmetingen van de ankerplaat, het aantal ankers, de optredende trekkrachten, afschuifkrachten en momenten kunnen ingegeven worden in de overzichtelijke toolbox links.

Het is ook mogelijk om de afmetingen en krachten direct in de afbeelding in te voeren door op het bijbehorende veld te klikken.

gebruiker prima met de rekensoftware overweg kan. Een optie om buiten de norm om te rekenen, is dan ook niet mogelijk. Iedere berekening gebeurt volgens de norm met gecertificeerde producten.”

UNIEKE FUNCTIONALITEITEN Volgens Van der Cruijsen bevat de rekensoftware unieke functionaliteiten. “Zo wordt bij het uitvoeren van een berekening een tabel met resultaten getoond waarbij met sterren de efficiency wordt

MCS Uni Plus De beste allrounder voor chemische verankeringen

De rekensoftware van Berner is vanuit klantperspectief ontwikkeld. Van der Cruijsen: “Het programma is vooral heel gebruiksvriendelijk, waarbij het mogelijk is om parameters zowel in het 3D-model als via de toolbox aan te passen.

Ook geven we handige tips om de ankerberekening te verbeteren, zodat men sneller tot de meest optimale bevestiging komt.” Hij vertelt tot slot dat er continu gewerkt wordt aan de optimalisatie van de Berner Rekensoftware en dat er in de toekomst zeker nieuwe releases komen. ❚

Nu met optie 1

Het MULTICOMPOUNDsysteem MCS Uni Plus is geschikt voor chemische verankeringen M10-M30 in gescheurd beton. Daarnaast is de MCS Uni Plus geschikt voor verankeringen M6-M30 in ongescheurd beton.

Voordelen: • Eén kwalitatief en veelzijdig product voor gescheurd én ongescheurd beton • Hoge lasten dragen in combinatie met standaard draadstangen • Optimaal gebruik: de coaxiale 410 ml koker laat een minimale hoeveelheid restmortel achter in de koker • De innovatieve 300 ml koker is geschikt voor toepassing met een standaard kitpistool • Gecertificeerd voor gebruik in diverse andere ondergronden zoals metselwerk en cellenbeton • Met de Berner Rekensoftware kunnen verankeringen met de MCS Uni Plus berekend worden

Eén od pr uct voor gescheurd én ongescheurd beton!

Optie 1 voor gescheurd beton

Optie 7 voor ongescheurd beton

BETON- & STAALBOUW | 35

Tekst: Fiona de Heus (Zutphens Persbureau) | Beeld: Technosoft

‘SOFTWARE WAAROP JE KUNT BOUWEN’ Constructieve rekensoftware wordt steeds geavanceerder. Marktleider Technosoft ziet dat het marktaandeel van haar 3D-rekensoftware AxisVM ‘de sterkste stijger’ in de markt is, maar dat betekent niet dat 2D-software terrein verliest. “Onze klanten blijven 2D-rekensoftware gebruiken omdat die bepaalde voordelen heeft ten opzichte van 3D-rekensoftware. We merken daarom een verschuiving: bedrijven gaan náást 2D- ook 3D-rekensoftware gebruiken”, vertelt commercieel directeur Bart Zwager.

“3D-rekensoftware is bedoeld voor de complexere constructies, waar de vormgeving afwijkt van de simpeler ‘rechttoe-rechtaan’ blokken. Een standaard agrarische schuur kan uitstekend ontworpen worden met 2D-rekensoftware”, legt salesmanager Rob Rekers uit. “Maar voor een bijzonder architectonisch complex gebouw, is het handig om óók 3D-rekensoftware te gebruiken.”

36 | BETON- & STAALBOUW

Werken met 2D gaat sneller en efficiënter. Immers, iets wat simpel is, kan ook simpel worden benaderd, vindt Rekers. “En iets dat heel complex is, kun je ook nog simpel benaderen. De kracht van een goede constructeur is de constructie uitkleden en schematiseren naar een simpel rekensysteem.” Constructeurs halen daarom naast de traditionele 2D-rekensoftware ook 3D in huis, zodat

SERVICE EN MAATWERK

ze per opdracht de afweging kunnen maken of ze een (deel van de) constructie in 2D of 3D berekenen.

“Vijftien jaar geleden dachten we dat 3D 2D zou vervangen, maar dat is niet zo. Beide hebben voordelen”, benadrukt Zwager. Reden voor Technosoft om daarom ook 2D nog voortdurend te innoveren. “We blijven nieuwe versies uitrollen. Rond de zomer lanceren we bijvoorbeeld weer nieuwe modules op het gebied van geotechniek.”

BREEDSTE ASSORTIMENT “Wij hebben verreweg het breedste assortiment, van geotechniek tot aardbeving, hout, beton, staal, 2D- en 3D-rekensoftware, transparante rekensheets en ERP-software”,vertelt hij. “Het overgrote deel ontwikkelen wij zelf en voor de aardbevingssoftware werken wij samen met een gespecialiseerde partij uit Italië met veel expertise.”

Technosoft houdt scherp in de gaten waar in de markt behoefte aan is en vertaalt dat in softwareoplossingen. “We willen niet alleen goede software leveren, maar ook goede support”, aldus Zwager. Wanneer de regelgeving bijvoorbeeld verandert, dan informeert Technosoft de klanten en past het indien nodig de software aan. Het Customer Service Center beantwoordt alle vragen van klanten met een servicecontract, op elk vlak zoals regelgeving (de Eurocodes), hoe zo optimaal en efficiënt mogelijk te werken met de software alsook gespecialiseerde vragen. “We hebben niet alleen de nieuwste producten, versies en modules; we zijn ook in staat om maatwerk te leveren voor bepaalde niches in de markt.” Software voor leveranciers van prefab-betonpalen, van lateien en van ankerberekeningen, noemt Rekers als voorbeelden.

“Zo’n leverancier komt bij ons met de vraag om een softwareprogramma te ontwikkelen voor een specifiek product en wij hebben de kennis en ervaring in huis om dit te realiseren.”

GARANTIE OP KWALITEIT Bij Technosoft werken behalve softwareontwikkelaars ook constructeurs en ingenieurs die samen alle kennis in huis hebben, ook vakinhoudelijk, op specialistische gebieden. Samen ontwikkelen zij software die goed werkt en die voldoet aan de Europese regelgeving en normering. Naast specifieke software voor de bouw wordt er ook maatwerksoftware voor andere sectoren ontwikkeld via het dochterbedrijf In-shore.

Technosoft heeft op delen van haar software een KOMO-certificering. Deze certificering garandeert de klant dat de kwaliteit goed is. “Wij zijn de enige die het aandurft om software door een externe partij te laten beoordelen.

Onze klanten weten dat ze op onze software kunnen bouwen.” ❚

WIJ BOUWEN OP KOMO

Sterkteberekeningen beton, staal en hout Ruim 35 jaar succesvol als marktleider in NL

AXI VM

- Rekensoftware voor aardbevingen - Speciaal voor metselwerk - Internationaal erkend

- Transparante rekensheets - Meer dan 1.500 Eurocode rekenbladen - Eenvoudig mee te werken

- 3D FEM rekensoftware - Gebruiksgemak - Kosten efficiënt - Geschikt voor BIM

10

- Software development by Technosoft - Nearshore software ontwikkeling - MS .Net, java, php, internet en mobile

Technosoft bv | info@technosoft.nl | 0570 - 682 900

BETON- & STAALBOUW | 37

Tekst: Roel van Gils | Beeld: Mile17

Eenvoudig constructieberekeningen uitvoeren Universeel constructieberekeningsprogramma PC-Frame is volgens Patty Schutte van Mile17 nog altijd ongekend populair. Het softwareprogramma wordt in steeds meer branches ingezet. Volgens Schutte is dat te danken aan de eenvoud van het programma dat constructieberekeningen uitvoert in het platte 2D-vlak. Een gesprek over de meest recente ontwikkelingen en updates.

Tachtig procent van de constructieberekeningen worden uitgevoerd in het platte 2D-vlak, begint Patty Schutte. “Best opvallend eigenlijk dat software voor constructeurs steeds uitgebreider en omvangrijker wordt. Wij houden PC-Frame bewust eenvoudig en laagdrempelig.” PC-Frame berekent oplegreacties, doorbuigingen, momenten, dwarskrachten en normaalkrachten van vlakke, tweedimensionale raamwerken. Ook constructies als vakwerken, doorgaande liggers, portalen en bogen kunnen met het programma worden berekend. “Mede door de eenvoud geniet ons programma ook steeds meer populariteit in andere sectoren dan de bouw”, vertelt Schutte. “Zo wordt PC-Frame veel gebruikt voor constructieberekeningen in de grond-, wegen waterbouw, de maritieme sector en in de werktuigbouwkundige sfeer.

PC-Frame is ook een bekende in het onderwijs, waar studenten het gebruiken voor het maken van opdrachten. Speciaal daarvoor is er de educatieve versie ontwikkeld. Deze versie bevat alle functies, maar voorziet de berekeningen van een watermerk.”

Scherm PC-Frame.

38 | BETON- & STAALBOUW

Startscherm PC-Frame versie 6.

VERSIE 6 De methode voor de berekening van de constructie in PC-Frame is lineairelastisch. “Op eenvoudige wijze wordt de constructie op het beeldscherm getekend”, vertelt Schutte. “Daarna worden de opleggingen aangewezen en

Patty Schutte.

Toevoegen eigen gewicht.

de belastingen geplaatst. We hebben recent versie 6 live gezet, een versie die onder Windows 10 uitvoerig is getest en goed werd bevonden. Klanten kunnen deze versie via onze website downloaden. In deze laatste versie besteden we nog meer aandacht aan het invoeren van belastingen, een belangrijk aspect voor de constructeur. PC-Frame had al de mogelijkheid om een gelijkmatig verdeelde belasting op een oppervlak om te zetten naar een staaf, door de veldhoogte in te voeren en te bewaren. In de nieuwste versie kan ook het eigen gewicht van de staaf als belasting ingevoerd worden. Aan de hand van de soortelijke massa en de doorsnede wordt automatisch het gewicht per strekkende meter bepaald.”

NIEUWE FUNCTIONALITEITEN MOBIELE APPLICATIE Mile17 heeft ook een mobiele applicatie live staan om op locatie simpele constructieberekeningen te maken via de smartphone of tablet. “Deze online berekeningstool is helemaal gratis. Via de website kan men heel eenvoudig een constructieberekening laten maken van een ligger op twee steunpunten.

Hierbij kan ook rechtstreeks een Euronorm-staalprofiel geselecteerd worden en kan de belasting bepaald worden aan de hand van Eurocode 1. Binnenkort breiden we de webapplicatie uit met de mogelijkheid om een knikberekening uit te voeren.”

In de nabije toekomst zal een integratie van PC-Frame met de online tool worden gerealiseerd, zo laat Patty Schutte alvast doorschemeren. “We willen een verregaande koppeling realiseren, waarbij men uitkomsten van PC-Frame kan overnemen in de online berekeningstool.” ❚

Mobiele applicatie liggerberekening.

BETON- & STAALBOUW | 39

Boren en Zagen

Noviteiten in de boren- en zaagbladenmarkt DEWALT is een toonaangevende fabrikant van professionele gesnoerde en snoerloze machines, accessoires, ankers en bevestigingsmiddelen. De professionele accessoires worden vervaardigd in eigen productiefaciliteiten over de hele wereld, waaronder BBW – de 55-jarige borenproductie in Duitsland waar de beton- en metaalboren ontwikkeld en geproduceerd worden – of de gerenommeerde zaagbladenproductie in Shelbyville in de Verenigde Staten, waar men al meer dan zestig jaar premium zaagbladen ontwikkelt.

Een absolute troef van DEWALT is de feedback van professionele vaklui die gebruikt wordt bij de ontwikkeling van nieuwe oplossingen. Zeker wat beton- en staalbouw betreft, zijn de laatste jaren heel wat unieke en vooral doeltreffende oplossingen op de markt gebracht, gebaseerd op feedback uit onder andere de Nederlandse markt. Hieronder een overzicht van enkele innovaties specifiek voor de staalbouw.

INDUSTRIAL COBALTBOREN Voor het boren van snelle en zuivere gaten met hoge precisie in Inox/RVS of metaal tot 13 mm biedt DEWALT industrial cobaltboren. Het kobaltgehalte zorgt voor een langer behoud van de scherpe snijkanten en de unieke/gepatenteerde centreerpunt die in de boorpunt

geïntegreerd is, zorgt voor een zeer hoge precisie op alle oppervlakten, waaronder buizen. De boorkern is overigens dikker, wat meer betrouwbaarheid biedt in de meest extreme situaties.

Ten slotte is deze nieuwe ontwikkeling ook significant sneller!

HM-GATENZAGEN VOOR METAAL Om grotere gaten in metaal te boren (tot 102mm) biedt DEWALT ook gatenzagen met volle carbide tanden om tot een dikte van 6.3mm te boren, met zeer hoge precisie en afwerkingsgraad.

METAALZAAGBLADEN VOOR ALUMINIUM (OOK VOOR STAAL EN RVS) De nieuwe metaalzaagbladen voor aluminium van DEWALT werden specifiek ontwikkeld op basis van feedback uit onder andere de Nederlandse markt. Met deze nieuwe oplossing biedt DEWALT een significant hogere afwerking en levensduur. Bovendien is er geen sprake meer van opbouw van aluminiumpartikels tussen de tanden, een frustratie bij heel wat vaklui. De zaagbladen zijn beschikbaar voor zowel stationaire (vb: afkorters) als niet-stationaire machines (vb: handcirkelzagen).

IMPACT TITANIUM METAALBOREN Door het gebruik van IMPACT Titanium metaalboren in combinatie met slagschroevendraaiers behaalt men zeer snelle resultaten in dik metaal zoals metalen balken en een extreem lange levensduur in dun metaal. Bovendien hebben ook deze DEWALT

40 | BETON- & STAALBOUW

metaalboren de speciale boorpunt die wegslippen verhindert en dus ideaal is voor ronde oppervlakten zoals buizen.

IMPACT METAALTRAPPENBOREN Ook bij het gebruik van IMPACT metaaltrappenboren in combinatie met een slagschroevendraaier bereik je significant snellere resultaten dan met een gewone schroef/boormachine.

Deze accessoires zijn een uitermate geschikte oplossing om gaten in dik metaal te boren tot 25mm diameter, aan zeer hoge snelheid.

Boren en Zagen

DIAMANTZAAGBLAD VOOR METAALAFKORTERS Voor het snijden van betonijzer, staal, dun metaalplaat, stalen hoekprofielen, stalen buizen en metal studs biedt DEWALT een speciaal diamantzaagblad voor metaalafkorters. Dit speciale zaagblad met diamantkorrels biedt meer dan honderd keer de levensduur van een standaard slijpschijf voor metaalafkor-

ters. Er is geen verschil op gebied van snelheid maar men heeft wel een constante snijdiepte, capaciteit en stabiliteit ten opzichte van traditionele oplossingen. Deze oplossing kan ook gebruikt worden voor zachtere materialen zonder kans op overbelasting.

Ontdek al DEWALT-oplossingen op: www.dewalt.nl of bij uw vakhandel. ❚

CHECK NU DEMO

OP YouTube

METAAL HM GATENZAGEN

SNELLE, ZUIVERE GROTE GATEN IN METAAL Voor het maken van grote gaten in metaal tot een dikte van 6.3mm met hoge afwerkingsgraad ● Diameters: 19-102mm ● Werkdiepte: 6.3mm ● 10x Levensduur*

Meer info bij uw D WALT verdeler

* DEWALT Bi-Metalen gatenzagen

of via de volgende link

PRODUCT VOORDELEN

E

LEVENSDUUR

SNELHEID

AFWERKING

SNELHEID

GEBRUIKSGEMAK

Volle carbide tanden bieden langere levensduur.

Efficiënte schouder van elke tand verhoogt snelheid.

Perfect gevormde tandgeometrie voor hoge afwerking.

Aanlsuiting met vlakke kant verhindert doorslippen in boorhouder.

Anti-slip centreerpunt en veer bieden meer werkcomfort.

BETON- & STAALBOUW | 41

NIJKERK | Tankstation

Tekst: Roel van Gils | Beeld: Visie Bouw

Veel bamboe en glas voor tankstation Nijkerk In navolging van Texaco Leidsche Rijn heeft ook Nijkerk een ambitieus en onderscheidend tankstation gekregen. Het pand is opgebouwd uit grote elementen glas en bamboe en heeft een rank gedetailleerde luifel, uitgevoerd met industriële materialen.

Bouwkundig aannemer Visie Bouw heeft het nieuwe tankstation in een recordtempo van slechts vier maanden gerealiseerd.

Het nieuwe tankstation is gelegen op de Akersloot 9 in Nijkerk. Voor Texaco een goed punt, dicht langs de snelweg A28 en de ontsluiting van het nieuwe industriegebied Akerpoort in Nijkerk en het achterland. Het tankstation heeft net als het tankstation in Leidsche Rijn een markant ontwerp met een glazen pui en een specifieke luifel. Het ontwerp is gemaakt door Chris van Stam van Bogaerds Architecten & Ingenieurs en de technische uitwerking door ContrALL Projectrealisatie in Apeldoorn.

MASSIEF VOLUME “Het gebouw kenmerkt zich enerzijds door een langwerpig massief volume, uitgevoerd in bamboe gevelbekleding en anderzijds door een rank gedetailleerde luifel uitgevoerd met industriële materialen”, zegt Marc Verweij van Visie Bouw. “Deze combinatie zorgt voor een unieke compositie en doet recht aan de omgeving en de functie van het gebouw.” De nieuwbouw van het tankstation startte half november 2015 en is door Visie Bouw eind februari 2016 opgeleverd. Het station heeft drie pompeilanden waaraan zes auto’s tegelijkertijd kunnen tanken. Het middelste eiland is tevens geschikt voor vrachtwagens. De bemande Texaco vestiging biedt naast een Go Fresh shop van honderd vierkante meter ook ruimte aan drie wasboxen en een wasstraat.

42 | BETON- & STAALBOUW

NIJKERK | Tankstation

RANK GEDETAILLEERDE LUIFEL De luifel is opgebouwd uit een slanke staalconstructie met een geprofileerde stalen dakplaat waarop de kunststof dakbedekking is aangebracht, met aan de onderzijde een plafond van geïsoleerde sandwichpanelen, vervolgt Verweij. “In deze luifel is de washal met wasstraat geïntegreerd, waarvan de kopgevels zijn voorzien van glazen gevelpanelen en glazen vouwdeuren.

De twee lange binnenwanden van de washal zijn voorzien van PVC wandpanelen. Haaks onder de luifel staat het verkoopgebouw, daaraan gekoppeld de drie manuele wasboxen en een CNG installatie. De gevel is gemaakt van bamboe gevelelementen, gemonteerd tegen sandwich panelen voorzien van aluminium kozijnen. De pompvloer, alsmede de vloeren in de wasboxen en de washal zijn uitgevoerd in gewapend vloeistofdicht beton.”

GEEN CONCESSIES De betonnen constructie, inclusief prefab betonpalen en de geïsoleerde kanaalplaatvloeren zijn door Visie Bouw in eigen beheer uitgevoerd. De rank gedetailleerde luifel is gefabriceerd door Tiggelovend-Kok. Volgens Verweij zat ook hier weer de uitdaging in het feit om het door de architect bedachte ontwerp in een zeer korte tijdspanne om te zetten naar realiteit. “En waarbij de veiligheid tijdens de bouw – waarbij veel disciplines gelijktijdig werken – in een hoog vaandel staat en waar geen concessies worden gedaan.” Visie Bouw is dan ook geen onbekende speler in de wereld van de aanleg van tankstations. “We zijn al meer dan dertig jaar gespecialiseerd in deze sector”, benadrukt Verweij. “De gerenommeerde maatschappijen, zoals Texaco, BP, Total en Shell weten ons dan ook te vinden.” ❚

bouwb.v. visie b.v. bouw visie bouwvisie visie b.v. bouw b.v.

TIGGELOVEND-KOK bv S T A A L C O N S T R U C T I E

U W PAR T N E R M E T K I J K O P K WALI T E I T E N S E R V I C E

bouwactiviteiten doeleinden U W PAR T N E R M E T K I J K O P K W UU W AL WPI A T PE R A IR TTN T EN E NR ER SMEM ERT EVTK I CK I JEI K J Civiele KO O PP KK WW AL A ILTI E Tt.b.v.

IETIindustriële TE N E NS E SR ER V IVCI C EE Renovatie activiteiten Utiliteitsbouw Bouwkundig Offshore activiteiten Onderhoudswerkzaamheden ● Civiele bouwactiviteiten t.b.v. industriële doeleinden Waterbouwkundige activiteiten

V GM C HECKLIST A ANNEMERS

Civiele bouwactiviteiten t.b.v. industriële Civiele Civiele doeleinden bouwactiviteiten bouwactiviteitent.b.v. t.b.v.industriële industriëledoeleinden doeleinden ● Staalconstructies Renovatie activiteiten Renovatie Renovatie activiteiten activiteiten ● Trappen & hekwerken ● Renovatie activiteiten V V V Utiliteitsbouw ● Kunstprojecten Utiliteitsbouw Utiliteitsbouw ● Utiliteitsbouw Tel: 0251 - 229342 C C C Lijndenweg 6 A ● Turn-keyprojecten ● Bouwkundig1951 Offshore activiteiten NC Velsen-Noord Fax: 0251 - 213838 A A Bouwkundig Offshore activiteiten Bouwkundig Bouwkundig Offshore Offshore activiteiten activiteiten Postbus 509 E-mail: info@visiebouw.nl ● Dak- & wandconstructies ● Onderhoudswerkzaamheden 1940 AM Beverwijk Internet:www.visiebouw.nl Onderhoudswerkzaamheden Onderhoudswerkzaamheden Onderhoudswerkzaamheden ● RVS ● Waterbouwkundige activiteiten Waterbouwkundige activiteiten Waterbouwkundige Waterbouwkundigeactiviteiten activiteiten Lijndenweg 6 1951 NC Velsen-Noord Postbus 509 1940 AM Beverwijk

Warmseweg 27

GM GM

HECKLIST HECKLIST

ANNEMERS

ANNEMERS ANNEMERS

Tel: Lijndenweg Lijndenweg 0251 - 229342 66 Fax: 1951 1951 0251 NC NC -Velsen-Noord 213838 Velsen-Noord E-mail: Postbus Postbus info@visiebouw.nl 509 509 Internet:www.visiebouw.nl 1940 1940 AM AMBeverwijk Beverwijk

7075 EL Etten (Gld)

telefoon 0315 323 840

info@tiggelovend-kok.nl

GM

HECKLIST

www.tiggelovend-kok.nl

Tel: Tel:0251 0251- 229342 - 229342 Fax: Fax:0251 0251- 213838 - 213838 E-mail: E-mail:info@visiebouw.nl info@visiebouw.nl Internet:www.visiebouw.nl Internet:www.visiebouw.nl Lijndenweg 6

1951 NC Velsen-Noord

telefoon 0251 - 229342

info@visiebouw.nl

www.visiebouw.nl BETON- & STAALBOUW | 43

AMSTERDAM | Fietsparkeergarage onder het Gustav Mahlerplein

Beton Bewust in Beeld Tekst: VOBN | Beeld: Joost Guntenaar

In 2015 is Bouwbedrijf BAM op en aan het Gustav Mahlerplein in Amsterdam gestart met de aanleg van een ondergrondse fietsparkeergarage, de herinrichting van het plein en de bouw van een paviljoen voor ABN AMRO. Beton Bewust ketenpartner BAM voert deze projecten tegelijkertijd uit voor gemeente Amsterdam Zuidas/projectorganisatie Zuidasdok en ABN AMRO. De ondergrondse fietsparkeergarage biedt ruimte voor drieduizend fietsen en krijgt een rollende hellingbaan aan de zuidzijde en een trap aan de noordzijde. Het ontwerp van de garage is helder en overzichtelijk met een ruimtelijke beleving, ruimte voor vlotte doorstroming en inval van daglicht. Hierdoor is de garage gebruiksvriendelijk, comfortabel en sociaal veilig. ABN AMRO breidt uit met een paviljoen op de plek van de tuin en creëert een inspirerende ontmoetingsplaats voor collega’s, klanten en bewoners van de Zuidas.

Voor Beton Bewust keurmerkhouder Betonmortel Nederland is het project rondom het plein niet alleen een technologische uitdaging, maar ook een logistieke klus. Bedrijfsleider Frenklin den Haan: “Voor de fietsparkeergarage hebben wij een speciale betonsamenstelling ontwikkeld. Het mengsel is verpompt over een afstand van 150 meter, met daarin veel 90˚ bochten. Rond de brug gaat de leiding omhoog en dan weer naar beneden. Het bijzondere mengsel, een ZVB SF2, is zeer hoog vloeibaar en wordt dan met een t-splitsing op twee plaatsen gelijktijdig verpompt. Een technisch en beton-technologisch hoogstandje van BAM, Faber en Betonmortel Nederland.”

Voor de nieuwbouw van het paviljoen van ABN AMRO levert de Beton Bewust keurmerkhouder een speciaal ontwikkeld BreeamMixx waarin diverse gerecyclede grondstoffen zitten zoals Eco granulaat Eco-filler. “Tevens voegen wij vliegas toe en gebruiken we gerecycled water uit onze spoelmachine op de betoncentrale”, voegt Den Haan toe. Ook logistiek is het project een uitdaging. “Just-in-time-deliverment!, er is slechts plaats voor twee betonmixers voor de betonpomp van Faber. Dit vraagt om een goede afstemming. Vooral met grote storts van vijfhonderd kuub of meer was het een hele operatie om vanaf vroeg tot laat en in daluren en spitstijden dit op de rit te houden.” ❚ www.betonmortelnederland.nl www.betonbewust.nl

44 | BETON- & STAALBOUW

AMSTERDAM | Fietsparkeergarage onder het Gustav Mahlerplein

BETON- & STAALBOUW | 45

Tekst: Natasza Tardio

‘Specialist in brandwerende coatings heeft oog voor detail, veiligheid en mensen’ Braspenning heeft een jarenlange expertise in het verwijderen van en beschermen tegen corrosie. In 1956 startten de broers Hein, Henk en Toon Braspenning hun eigen bedrijf aan de Noordhollandschkanaaldijk in Amsterdam. Het ging het bedrijf voor de wind en in 1989 kocht Braspenning een aantal fabriekshallen aan de t.t. Melissaweg in Amsterdam, de huidige vestigingslocatie. Deze hallen werden ingericht met straal- en spuitcabines, waardoor er ongeacht het seizoen werk kon worden aangenomen dat een goed geconditioneerde omgeving vereiste.

Met driehonderd tot vijfhonderd werknemers conserveert het bedrijf (zee)schepen, pleziervaartuigen, bruggen, opslagtanks, kranen en andere grote buitenobjecten voor klanten zoals het Ministerie van Defensie, NedTrain, de Noord/Zuid lijn, de HSL lijn en een flink aantal andere grote klanten in binnen- en buitenland. Daarnaast verzorgt het bedrijf het groot onderhoud aan alle types marineschepen en onderzeeërs. “Wat Braspenning uniek maakt, is dat wij niet alleen stralen en coaten met eigen middelen in Amsterdam, Den Helder, Harlingen, Antwerpen (België) en Brest (Frankrijk), maar dat er ook op locatie gewerkt wordt”, vertelt Sjak Tardio, bedrijfsleider mobiel & stationair. Zelf is hij ruim vijfentwintig jaar werkzaam in de sector, waarvan inmiddels geruime tijd bij Braspenning.

BRANDWERENDE COATINGS Tardio legt uit dat brandveiligheid bij met name nieuwbouw- en renovatieconstructies, maar ook binnen de petrochemisch industrie van groot belang is. “Braspenning is in staat om door middel van brandwerende coatings deze extra beveiliging direct en vooraf aan te brengen en dit niet alleen stationair, maar ook mobiel te doen. We proberen ons daarin zoveel mogelijk te schikken naar de behoefte van de klant.”

Braspenning BV is gecertificeerd voor het aanbrengen van diversen soorten fireproofing/pfp epoxy schuimen, waaronder Pitt-Char XP®, maar ook Chartek. Zowel mobiel en stationair brengt het bedrijf Pitt-Char XP® aan op tal van constructiewerken, waaronder offshore platforms en petrochemische

46 | BETON- & STAALBOUW

(Beeld: Pieter Bosch)

(Beeld: Pieter Bosch)

productiebedrijven, maar ook voetbalstadions en diverse andere nieuwbouw- en renovatieprojecten. Pitt-Char XP® is een fireproofing/pfp expoxy schuim dat bescherming biedt tegen brand en cryogene lekkages, met een unieke flexibiliteit, evenals vele andere voordelen. “Om deze beschermende coating te mogen aanbrengen, is certificering noodzakelijk. Zowel voor het aanbrengen van PittChar XP®, als Chartek zijn onze werknemers gecertificeerd”, vertelt Tardio, terwijl hij laat zien hoe er in de verschillende hallen wordt gewerkt. “Veiligheid staat bij ons op nummer één. Niet alleen voor onze klanten, maar ook voor ons personeel.” Hij wijst daarbij naar een aantal van de werknemers en hun beschermende kleding.

(Beeld: Joost Gabriels)

(Beeld: Joost Gabriels)

(Beeld: Pieter Bosch)

ONDERSCHEIDENDE FACTOR Als Sjak Tardio gevraagd wordt wat Braspenning onderscheidt van de concurrentie, aarzelt hij geen moment: “Onze eerlijkheid. We zijn altijd eerlijk en direct en ook nog eens in staat om ad hoc te werken. Iets wat in deze branche niet alleen gewaardeerd wordt, maar dikwijls ook noodzakelijk is. Daarbij hoort soms ook het opzetten van een nieuwe vestiging bij een klant. De wens van de klant is voor ons leidend en deze proberen we uiteraard zo goed mogelijk in te vullen. Waarbij we de klant natuurlijk zo goed mogelijk proberen te informeren over al onze mogelijkheden. Naast onze brandwerende coatings brengen we uiteraard ook normale verf aan, stralen, reinigen en conserveren we, verzorgen we de isolatie en zo zijn er nog tal van andere mogelijkheden die wij bij Braspenning voor klanten kunnen verzorgen.”

(Beeld: Pieter Bosch)

Terwijl buiten een schip wordt drooggelegd, is duidelijk dat het familiebedrijf zijn plek aan het IJ heeft verdiend. Braspenning is een bloeiend Nederlands bedrijf dat niet aarzelt om innovatief en vooruitstrevend te zijn, maar tevens in staat is geweest om diens eigen identiteit te behouden. Een bedrijf met oog voor detail, veiligheid en mensen. ❚

BETON- & STAALBOUW | 47

Tekst: Jac Buchholz | Beeld: Sika Nederland BV

BRANDWERENDE COATINGS

‘Inbreng alle betrokken partijen cruciaal voor optimale oplossing’

Uiteraard staat voorkomen voorop, maar als er in een gebouw brand uitbreekt, is het zaak dat alle aanwezigen snel veilig buiten kunnen komen. Brandvertragende maatregelen dragen daaraan bij, zoals het toepassen van brandwerende coatings op een staalconstructie. Sika Nederland B.V. biedt op dat vlak diverse oplossingen (voor uitsluitend standaard brandkromme/cellulosebranden).

Sika Nederland biedt een brede range aan producten, waaronder coatings voor diverse ondergronden. Onder meer brandwerende coatings voor staal, vertelt Account Manager Michaël Brand: “We zijn voortdurend met nieuwe ontwikkelingen bezig. Dat gebeurt in Duitsland, waar steeds wordt gekeken naar de laatste Europese eisen. Zoals de EN 13381-8. Het testen

Lely Maassluis.

48 | BETON- & STAALBOUW

vindt vervolgens in Engeland plaats, opnieuw conform de meest recente Europese regelgeving.”

ERVAREN ONTWIKKELAAR Brand legt uit dat Sika een lange geschiedenis (van ruim 35 jaar) en dus veel ervaring heeft in de ontwikkeling van brandwerende coatings. Dat begon ooit met oplosmiddel-

houdende producten, vervolgens kwamen de watergedragen producten en tegenwoordig zijn er eveneens producten op basis van oplosmiddelvrije epoxy. “Dankzij het continu streven naar vernieuwing hebben we onlangs weer een nieuw product kunnen introduceren: Sika® Unitherm® Platinum-120. Dit is een coating die de staalconstructie isoleert tegen hitte en

zijn er sinds de invoering van oplosmiddelvrije epoxy verbeteringen doorgevoerd. “Zo is de levensduurverwachting, afhankelijk van de omgeving, inmiddels opgelopen van minimaal 15 jaar tot zelfs meer dan 40 jaar.”

JUISTE COATING

Wanneer in een gebouw brand uitbreekt, is het zaak dat alle aanwezigen snel en veilig naar buiten kunnen.

Brandvertragende maatregelen dragen daaraan bij, zoals het toepassen van brandwerende coatings op een staalconstructie.

de opwarming ervan vertraagt. Een constructie kan al bezwijken bij 500ºC en deze temperatuur kan al binnen 15 minuten worden bereikt. De coating is niet alleen brandwerend tot en met

120 minuten, maar biedt eveneens een goede corrosiewering. Met name in buitensituaties, maar ook binnen bij bijvoorbeeld zwembaden.”

Ook wat de duurzaamheid betreft, zegt Brand,

Het kiezen van de juiste coating is een heel secuur proces, maakt Brand duidelijk. Een proces waarbij de regelgeving slechts één aspect is waar rekening mee moet worden gehouden. Zo zijn er omgevingsfactoren die een rol kunnen spelen en dat geldt eveneens voor de kwaliteit van het toegepaste staal. “Daarom is de inbreng van alle betrokken partijen zo cruciaal voor een optimale oplossing: de opdrachtgever, de architect, de constructeur, de staalbouwer en de applicateur. Voor ons zijn naast omgevingsfactoren vooral het profiel van het staal – zodat we de profielfactor kunnen bepalen – en de kritische staaltemperatuur van belang. Die aspecten, gecombineerd met de regelgeving, zijn voor ons het uitgangspunt voor onze berekeningen. Ons product is onderdeel van het brandveilig maken van een omgeving. Voor de keuze van de juiste coating is een goed voorbereidingstraject dus van essentieel belang.” ❚

sikA® UniThErm® PlATinUm 2-COmPOnEnTEn, BrAnDwErEnDE EPOxyCOATinG OPlOsmiDDElvrij En GEUrArm BrAnDwErEnDhEiD TOT 90 minUTEn (CE-GEmArkEErD vOlGEns ETAG 018) ZEEr snEllE DOOrhArDinG, nA 24 UUr GErEED vOOr TrAnsPOrT UiTsTEkEnDE COrrOsiEBEsChErminG vOlGEns isO 12944-5 (TOT C5-i mOGElijk) Sika NederlaNd B.V. Zonnebaan 56 3542 EG Utrecht Postbus 40390 3504 AD Utrecht

Tel: +31 (0)30 - 241 01 20 Fax: +31 (0)30 - 241 44 82 info@nl.sika.com www.sika.nl

BETON- & STAALBOUW | 49

Tekst: Sjoerd Meuleman | Beeld: Promat

Méér dan alleen een brandwerend leverancier Of een gebouw brandveilig is of niet ligt niet bij één, maar bij veel meer partijen op tafel. Leverancier van brandwerende producten Promat verzorgt uit dat samenspel het hoofdstuk leveranties van bouwkundige materialen. ‘We stoppen altijd veel tijd en aandacht in de juiste toepassing van onze producten.’

Weinig bouwaspecten zullen voor meerder uitleg vatbaar zijn, dan het brandwerend maken van gebouwen. Europese interpretatieverschillen, wel of geen aanwezigheid van testnormen en de verdeling over bouwkundige, installatietechnische en organisatorische verantwoordelijkheden zijn immers evenzoveel partijen als voorwaarden, met daardoor moeilijk meetbare en soms dus ook discutabele prestaties. Dus eerst een goede Europese testnorm ontwikkelen en dan pas brandwerende verf introduceren, besloot leverancier van brandwerende producten Promat.

50 | BETON- & STAALBOUW

Marketing adviseur Johan Bijvank: “Goede testnormen vinden wij heel belangrijk. Voor plaaten afdichtingsmaterialen waren die al langer aanwezig, voor oplosmiddelvrije verf echter niet.

Nu dus wel. De reden dat we vorig jaar een eigen merk verf hebben ontwikkeld.”

SPECIALISTISCH Met die introductie mag Promat zich totaalleverancier van brandwerende producten noemen.

Concreet betekent dit dat er nu gekozen kan worden uit (de al bekende) Promatect-plaatma-

terialen (in verschillende afmetingen en dikten), spuitpleisters, afdichtingsmaterialen en nu dus ook verf. En al lijkt het op het eerste gezicht heel anders: een goede verfapplicatie blijkt specialistischer werk dan bijvoorbeeld kolommen betimmeren met Promatect. Bijvank: “De crux met onze branche is applicatie. Je kunt nog zulke geteste producten op de markt brengen, als de verwerking niet voldoende nauwkeurig gebeurt, heb je weinig aan die testrapporten. Een goede timmerman is een goede timmerman, bekleden met plaatmateriaal kent voor hem geen geheimen. Verf echter is

anders, daarvoor dient precies de juiste dikte en dus de juiste hoeveelheid te worden aangebracht.

Vandaar dat we veel aandacht schenken aan hulp en advisering.”

BORGING Eén van de hulpmiddelen die de verfverwerkers ter beschikking staan, is digitale meetapparatuur.

Hiermee is de dikte van de laag precies vast te stellen. Met opbouwstaten wordt het werk vervolgens geborgd. Met als resultaat uiteindelijk een getest product, waarvan de applicatiewijze geen vragen open laat. Bijvank: “Zonder valse bescheidenheid:

elke bouwer zal onze plaatproducten kennen. We hebben dus een naam hoog te houden. Onze verf is uitvoerig getest bij Europees erkende en geaccrediteerde testinstituten. Dat biedt zekerheid. Ook voor opdrachtgevers.” Ook belangrijk noemt Bijvank de samenstelling van de verf. Die is oplosmiddelvrij, dus niet belastend voor de gezondheid van medewerkers. “Dat was een absolute voorwaarde.”

ADVIES Promat opereert vanuit de gedachte dat verkoop van bouwmaterialen staat of valt met goede advisering. Een bekend voorbeeld is het digitaal

Slimme brandwerende oplossingen; veiligheid voor staalconstructies

gemaakte en op de website als pdf beschikbare Promat-handboek met daarin montagedetails van geteste constructies. Met als extra uitvoering daarvan de ‘toepassingselector’, die bovendien geschikt is voor zowel tablet als telefoon. Ten slotte verzorgt Promat opleidingen over brandwerend bouwen en zal er binnenkort een speciale app verschijnen.

Bijvank: “Wij zijn nu totaalaanbieder van brandwerende materialen, dus dat betekent dat ons advies veelzijdiger is geworden. Wij willen namelijk veel meer betekenen voor klanten, dan alleen leverancier zijn van materialen. We blijven leverancier, maar dan wel één die maximaal informeert.” ❚

Bouw op zekerheid

Brandwerende beplating, mortels en verf Staal is licht en leent zich uitstekend voor creatieve oplossingen. Niet voor niets dus wordt het veel gebruikt in de bouw. Maar.. staal verliest zijn sterkte bij verhitting, en moet dus tegen brand worden beschermd.

Promat biedt een compleet assortiment brandwerende producten; van brandwerende platen en spuitmortels tot brandwerende verf. En daarbij levert Promat kosteloos advies… Check snel de mogelijkheden!

✔ Toepassingsselector In de toepassingsselector op www.promat.nl vindt u de geteste constructies van Promat. Met de zoekstructuur vindt u wat u nodig heeft en met de tekeningen, montage-aanwijzingen, technische bladen en testrapportnummers kunt u direct aan de slag! Selecteer uw constructies en creëer met ‘mijn selectie’ uw eigen projectdocument in pdf-vorm. Ook op uw tablet en smartphone!

www.promat.nl

BETON- & STAALBOUW | 51

Tekst en beeld: ROCKWOOL

Brandveilige steenwol voor Thialf IJsstadion en Havenhuis Antwerpen Het prestigieuze Havenhuis in Antwerpen en het Thialf IJsstadion in Heerenveen: twee totaal verschillende bouwwerken, en toch hebben ze een belangrijke overeenkomst. Recentelijk werden de staalconstructies van beide gebouwen geïsoleerd met Conlit Steelprotect Board van ROCKWOOL. Van het Havenhuis werd ook het dak voorzien van onbrandbare steenwol isolatie.

Conlit Steelprotect Board is een isolatieplaat gemaakt van het onbrandbare materiaal steenwol. Steenwol heeft de bijzondere eigenschap dat het een zeer hoog smeltpunt heeft: het verdraagt temperaturen tot boven de 1.000 °C. Dit maakt de plaat uiterst geschikt voor het brandwerend beschermen van staal- en betonconstructies, die onder invloed van hoge temperaturen in zeer korte tijd ernstig kunnen verzwakken. Conlit Steelprotect Board is volgens de Europese normen getest op brandwerendheid en levert uitstekende prestaties in een range van 30 t/m 180 minuten.

EENVOUDIGE MONTAGE De brandwerendheid van Conlit Steelprotect Board is niet het enige voordeel

Havenhuis Antwerpen.

52 | BETON- & STAALBOUW

van de isolatieplaat. Leon Telleman, hoofduitvoerder bij het Thialf stadion, is ook vol lof over de eenvoudige bewerking en montage van de plaat. “Conlit Steelprotect is makkelijk te verwerken: een absolute voorwaarde als je boven je hoofd moet werken. Daarnaast is het voordelig in aanschaf, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een brandwerende coating. Bovendien geeft spuitwerk een hoop troep; daar heb je met Conlit Steelprotect Board absoluut geen last van.” De platen kunnen met behulp van een isolatiemes of stanleymes eenvoudig op maat worden gesneden; zaagmachines zijn niet nodig. Behalve groot verwerkingsgemak is de isolatieplaat stabiel en stevig dankzij zijn densiteit. En omdat het materiaal geen water absorbeert, kan het in een open bouwsituatie worden verwerkt.

Thialf IJsstadion.

BRANDVEILIG DAK

Voor de isolatie van het dak van het Havenhuis Antwerpen werd gekozen voor ROCKWOOL steenwol. De dakisolatieplaten van ROCKWOOL – in dit project Rhinoxx, Rhinoxx Afschot en Tauroxx – zijn net als Conlit Steelprotect Board onbrandbaar. Voor hoge dakconstructies, zoals die van het Havenhuis, is met ROCKWOOL dakisolatie een brandweerstand van 60 minuten haalbaar. Voor het maken van een afschotplan werd een beroep gedaan op de Legplan Service van ROCKWOOL. Het afschotplan bood behalve vroegtijdig inzicht in de bouwkundige consequenties een compleet werkplan voor de dakdekkers en een exacte basis voor de calculatie.

TECHNISCHE ONDERSTEUNING Bij beide projecten werd ook een beroep gedaan op de aanwezige expertise bij ROCKWOOL. Dit in de vorm van technische documentatie, montagevoorschriften, persoonlijke instructie en training. Waar bij bepaalde knooppunten geen standaard montage mogelijk was, konden detailtekeningen worden opgestuurd naar de betrokken technical engineers van ROCKWOOL, die vervolgens met hands-on oplossingen kwamen. Ook kregen de monteurs op de werf beschikking over een lasapparaat om de platen tegen de staalconstructie te monteren.

Technical Engineers Jeffrey Mulder (NL) en Pascal van den Heuvel (BE) van ROCKWOOL: “Wij ondersteunen van A tot Z. Bij beide projecten hebben we bijvoorbeeld per knooppunt de calculaties en uittrekstaten van de brandwerende beplating gemaakt. We zijn actief tot op de bouwplaats en ondersteunen met veel praktische informatie over de technische en functionele eigenschappen en verwerking van ons product.” ❚ Meer info: www.rockwool.nl/steelprotect www.rockwool.be/steelprotect

BETON- & STAALBOUW | 53

Tekst: Nick Vanderheyden | Beeld: Hella

Eenvoud tijdens en na installatie van brandwerend doorvoersysteem De integratie van brandveilige doorvoeren in nieuwbouw en renovatie is een hot item in de bouwsector. Nochtans blijven heel wat installateurs bij oude, omslachtige en complexe installatietechnieken. Een manier van werken die niet altijd een branddichte garantie geeft, niet controleerbaar is en achteraf niet meer kan worden aangepast. Helia, onderdeel van de Kaiser Group, biedt antwoord op deze problematiek. Het Belgische bedrijf produceert een eenvoudig en flexibel alternatief: brandwerende doorvoeren voor massieve en lichte wanden en plafonds.

Alle elektro-installateurs kennen ongetwijfeld het Bornemse bedrijf Helia en haar producten. Al drie generaties lang kunnen zij bij deze Belgische firma terecht voor elektrisch installatiemateriaal voor gebruik in onder meer energiebesparende, geluidsisolerende en brandveilige gebouwen.

De firma beschikt over een dertigtal spuitgietmachines, eigen verpakkingslijnen en logistieke faciliteiten waarmee het haar klanten optimaal kan bedienen. Sinds de overname door de Kaiser Group in 2005 ging het aanbod met rasse schreden vooruit. “De ervaring van de groep in de bouwsector, in combinatie met de implementatie van nieuwe technologieën en trends wordt vertaald naar innovatieve producten die compatibel zijn met de nieuwste technieken”, vertelt business development manager Olivier Schittecatte. “Onze lijn brandwerende doorvoeringen bijvoorbeeld laat installateurs toe noodzakelijke brandbeveiliging snel te installeren en indien nodig achteraf vlot aan te passen.”

Installatie.

54 | BETON- & STAALBOUW

NADENKEN OVER RICHTLIJNEN Het grote gevaar bij de traditionele installatie van brandveilige doorvoeren ligt bij een incorrecte uitvoering van de werken. Treden fouten op, dan doen deze de functie van de wand teniet. “We merken dat er te weinig kennis is over brandwerende producten in het algemeen.

Daarnaast zoeken installateurs veelal naar de goedkoopste manier om openingen in wanden te dichten. Denk bijvoorbeeld aan het opschuimen van brandwerende doorvoeren, het gebruik van brandwerende mortels in lichte scheidingswanden of gewoon helemaal niets…. Ieder brandwerend product beschikt echter over een certificaat en een gedetailleerde technische fiche, waarin de verschillende parameters binnen hun toepassingsdomein worden omschreven; max. diameters, type kabel of leiding (brandbaar – onbrandbaar), type wand (massieve – lichte scheidingswand).

Doe eens de moeite om deze op te vragen en na te lezen”, spoort Schittecatte aan. “Deze parameters zijn per product erg variërend en daarvan zijn niet alle installatiebedrijven op de hoogte.

Op die manier wordt een in principe eenvoudig werk omgevormd tot omslachtige en complexe handelingen (kitten, smeren, ...).” Het belang van brandwerende doorvoeren mag zodoende zeker niet worden onderschat. Zij dienen veel nauwkeuriger te worden omschreven en gedefinieerd door zowel de architect als het studiebureau, in overleg met de installateur en eventueel met de fabrikant.

“Eenduidige richtlijnen en voordefinitie zijn cruciaal voor een correcte uitvoering.”

Plafondsystemen.

EENVOUD TIJDENS EN NA INSTALLATIE Dat kan eenvoudiger, moeten de ingenieurs bij Helia gedacht hebben tijdens de ontwikkeling van hun brandveilige doorvoeren. Het team kwam op de proppen met een EU-gecertificeerd systeem tot 90 minuten (EI90). “Onze systemen in brandbeveiliging bieden een uniforme oplossing voor elektrische installaties in brandwerende wanden en plafonds. Als één van de weinige systemen in de markt zijn ze daarnaast zowel in massieve

als in lichte wanden toepasbaar. Het zijn intelligente producten die in geval van brand meteen reageren en steeds de vereiste brandweerstandsklassen garanderen. Dit in tegenstelling tot traditionele alternatieven (pasta’s, mortels, brandzakjes) waar je nooit de zekerheid en controle hebt of de werken wel degelijk conform de voorschriften werden uitgevoerd.”

BUDGETTAIR VOORDEEL OP TERMIJN De productgarantie en het gebruiksgemak van dit

systeem resulteren in een economisch product, zeker indien er na de eerste installatie items moeten worden toegevoegd.

“Niet alleen is de brandwerendheid te allen tijde gegarandeerd, nieuwe kabels en leidingen kunnen achteraf eenvoudig en in een handomdraai worden nagetrokken zonder de doorvoer te beschadigen. Met ons systeem worden zodoende werkuren beperkt en worden extra kosten achteraf vermeden”, besluit Schittecatte. ❚

Eénvoudig, snel en veilig Brandwerende doorvoersystemen voor holle wand, metselwerk en beton N.V. PLASTIC COLOR | A KAISER COMPANY ∙ Puursesteenweg 363 ∙ B-2880 Bornem Belgium ∙ TEL. +32(0)3.899.40.40 ∙ FAX +32(0)3.899.40.50 www.helia-elektro.be ∙ info@helia-elektro.be

BETON- & STAALBOUW | 55

Tekst: Chris Elbers | Beeld: REPPEL - ISOLATEK®

BRANDWERENDE LICHTGEWICHT SPUITMORTEL Sinds 1 januari 2015 is REPPEL Bouwspecialiteiten, producent en leverancier van specialistische bouwmaterialen, distributeur voor de Benelux van de ISOLATEK® brandwerende spuitmortels. Het Amerikaanse ISOLATEK® is met een uitgebreid assortiment brandwerende spuitmortels ’s werelds toonaangevende fabrikant op het gebied van passieve brandwerende materialen voor staal en beton. Reginald van Dooremalen, marketing en sales manager namens REPPEL, is met recht enthousiast over de nieuwe productlijn van het vanuit Dordrecht opererende bedrijf.

Nadat REPPEL het leveringsprogramma eerder al uitbreidde met de cementgebonden Vermiculite spuitmortel ISOLATEK® Type CP2, heeft het met de introductie van de ISOLATEK® Type 300 een nieuwe troef in handen als het gaat om brandveiligheid. “ISOLATEK® Type 300 is een lichtgewicht vezelvrije gipsgebonden Vermiculite spuitmortel die zowel in de woning- als utiliteits-

56 | BETON- & STAALBOUW

bouw kan worden gebruikt voor het profielvolgend brandwerend bekleden van stalen liggers, kolomkoppen, staaldaken, staalplaatbetonvloeren, prefab betonvloeren en voorgespannen betonbalken”, vertelt Van Dooremalen.

“Dankzij de materiaaleigenschappen en de efficiënte verwerking garandeert deze hoogwaardige spuitmortel een optimale brandveiligheid en een

betrouwbare brandwerende isolatie. Daarnaast kenmerkt het product zich door uitstekende thermische en geluidsabsorberende eigenschappen. En dat alles tegen een zeer gunstige prijs.”

MINDER GEWICHT, MINDER KOSTEN Toepassing van ISOLATEK® Type 300 leidt tot een aanzienlijke reductie van de kosten binnen een bouwproject. Het ‘geheim’ zit ’m in de toegevoegde accelerator, die ervoor zorgt dat de dichtheid van de mortel wordt verlaagd van 350 kg/m3 naar 240 kg/m3. “Het resultaat hiervan is dat slechts een geringe hoeveelheid extra gewicht aan een gebouwconstructie wordt toegevoegd en er minder materiaal nodig is”, vervolgt Van Dooremalen. “Dat vertaalt zich in een aanzienlijke besparing. Verder zorgt de accelerator ervoor dat de drogingstijd flink wordt verkort. Indien gewenst kan al binnen tien minuten een tweede laag worden aangebracht. Pure winst, zowel qua uitvoeringstijd als qua -kosten.” ❚

BREED TOEPASBAAR De unieke eigenschappen van ISOLATEK® Type 300 maken het tot een veelzijdig product. Zo werd de spuitmortel onder meer toegepast in Ravel Residence, het moderne wooncomplex op de Zuidas in Amsterdam, dat achthonderd zelfstandige studentenhuisvestingen omvat. En ook in de nieuwe kroon van de voormalige Shell-toren in Amsterdam (Toren Overhoeks) werd met ISOLATEK® Type 300 een maatoplossing gegenereerd.

BETON- & STAALBOUW | 57

Deltabeam vlak in de vloer bij parkeergarage Loods 5 in Amersfoort.

Tekst: Sjoerd Meuleman | Beeld: Peikko

Scandinavische hoedliggers worden steeds vaker toegepast

BRANDWEREND, VLAK EN SNEL Het Finse bedrijf Peikko is wereldwijd producent en leverancier van staal-betonliggers en verbindingen voor betonconstructies. Eén van de meest toegepaste oplossing is Deltabeam. Wereldwijd zijn er prestigieuze projecten uitgevoerd met deze Scandinavische staal-betonligger. De ligger maakt een vlakke onderzijde van de vloer mogelijk en kan gerealiseerd worden met een brandwerendheid tot 180 minuten.

Vrije indeelbaarheid en open ruimtes zijn erg belangrijk voor architecten en geven de mogelijkheid de indeling in de toekomst naar functionaliteit te wijzigen. Peikko Benelux, gevestigd in Arnhem, vaart wel bij deze ontwikkelingen. Deltabeam vloerliggers worden namelijk steeds vaker toegepast. “Dit is vooral te danken aan de unique selling points”, meent Ton Rodenburg, sales engineer van Peikko Benelux. “Onze liggers presteren beter omdat ze – in tegenstelling tot HE-liggers – uiteindelijk een staalbetonligger vormen. Daardoor zijn overspanningen haalbaar die met traditionele staalbouwskeletten niet in slanke vloeren gerealiseerd kunnen worden.

Maar het grootste succes wordt bepaald door de brandwerende eigenschappen. Hierdoor is brandwerend timmerwerk óf een brandwerende coating overbodig. De brandbestendigheid van Deltabeam

58 | BETON- & STAALBOUW

is te danken aan het slimme concept, de vorm en de combinatie van staal en beton.”

PERFECTE TOEPASSING Deltabeam-liggers zijn toepasbaar in alle type gebouwen. Hoewel alle vloersystemen mogelijk zijn, noemt Rodenburg de combinatie Deltabeamkanaalplaat met toepassing van prefab betonkolommen de perfecte situatie. “Met deze combinatie kan een onderscheidende hoofddraagconstructie gebouwd worden met veel voordelen. De structuur hoeft in zijn geheel niet brandwerend bekleed te worden. Net als de Peikko-liggers zijn ook prefab betonkolommen van zichzelf brandwerend. Dit bouwsysteem werkt nog sneller wanneer er Peikko kolomschoenen in de kolommen worden gegoten.

Groot voordeel is dat er geen schoren nodig zijn.

En dit resulteert in een veilige toegankelijke vloer zonder vervelende obstakels tijdens de bouwfase.”

Deltabeams kunnen in een doorgaand systeem over de kolommen worden gelegd. Een andere mogelijkheid is het plaatsen op consoles tussen doorgaande kolommen, waarbij de Deltabeam wordt opgelegd op een PCs-console. Deze KOMOgecertificeerde onzichtbare console van Peikko maakt de traditionele betonnok overbodig.

GROTE PROJECTEN De Deltabeam is in Finland ontwikkeld. Mede dankzij de brandwerende eigenschappen is het een veelgebruikte oplossing. Peikko heeft de afgelopen jaren met succes meerdere brandtesten laten uitvoeren door onafhankelijke laboratoria in Europa en de VS. In Nederland zijn deze testen

gecontroleerd en gevalideerd door Efectis. Ook in de Benelux is de geïntegreerde brandwerendheid één van de redenen van het succes van Deltabeam.

Rodenburg wijst op een aantal grote projecten, zoals het vorig jaar opgeleverde Ausnutria-project in Heerenveen; een bedrijf dat babyvoeding produceert voor de Chinese markt. In het gebouw van Ausnutria zitten Peikko-liggers met 60 minuten brandwerendheid. In het gebouw van Loods 5,

opgeleverd in 2015, zijn Deltabeams in de vloeren toegepast met een brandwerendheid van 90 minuten. Ook op dit moment werkt Peikko aan de ontwikkeling van grote projecten in Nederland én België.

“Inderdaad geen reden tot klagen”, zegt Rodenburg.

“Steeds meer opdrachtgevers zien de voordelen van Deltabeams in vergelijking met andere constructievormen. Zeker wanneer wij vroeg betrokken worden, is er voor de klant veel te winnen.” ❚

VIDEO: BRANDTESTEN DELTABEAM® SCAN QR-CODES Brandtest in Underwriters Laboratories (UL) in de Verenigde Staten.

Brandtest door Technical Research Institute in Zweden Brandtesten met succes uitgevoerd voor 60, 120 en 180 minuten.

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP: WWW.PEIKKO.NL

Ausnutria Heerenveen: Dankzij Peikko kolomschoenen kunnen prefab beton kolommen gemonteerd worden zonder schoren.

DELTABEAM DELTABEAM DELTABEAM Unieke Unieke brandwerende brandwerende hoedliggers hoedliggers Unieke brandwerende hoedliggers Unieke Unieke brandwerende brandwerende hoedliggers hoedliggers

Slanke Slanke Slanke Slanke Slanke

ONTWERPTABEL ONTWERPTABEL ONTWERPTABEL ONTWERPTABEL ONTWERPTABEL

Peikko Benelux B.V. Peikko Benelux Leemansweg 51B.V. Peikko Benelux Leemansweg 51B.V. 6827 BX Arnhem Peikko Benelux Leemansweg 51B.V. 6827 BX Arnhem Peikko Benelux B.V.384 38 66 Telefoon: +31 51 (0)26 Leemansweg 6827 BX Arnhem Telefoon: +31 (0)26 384 38 66 Leemansweg 51 Email: info@peikko.nl 6827 BX Arnhem Telefoon: +31 (0)26 384 38 66 Email: info@peikko.nl 6827 BX Arnhem Telefoon: +31 (0)26 384 38 66 Email: info@peikko.nl Telefoon: +31 (0)26 384 38 66 Email: info@peikko.nl Email: info@peikko.nl

draagstructuur ook bij hoge vloerbelastingen draagstructuur draagstructuur ook ook bij bij hoge hoge vloerbelastingen vloerbelastingen draagstructuur ook bij hoge vloerbelastingen draagstructuur ook bij hoge vloerbelastingen 180 minuten brandwerend zonder bekleding 180 minuten brandwerend zonder 180 minuten brandwerend zonder bekleding bekleding 180 minuten brandwerend zonder bekleding 180 Onderscheidend minuten brandwerend zonderontwerpen bekleding constructief Onderscheidend constructief ontwerpen Onderscheidend constructief ontwerpen Onderscheidend constructief ontwerpen Onderscheidend constructief ontwerpen Inclusief engineering en detaillering Inclusief engineering en detaillering Inclusief engineering en detaillering Inclusief Inclusief engineering engineering en en detaillering detaillering

www.peikko.nl www.peikko.nl www.peikko.nl www.peikko.nl www.peikko.nl 13-4-2016 13-4-2016 13-4-2016 13-4-2016 13-4-2016

9:42:48 9:42:48 9:42:48 9:42:48 9:42:48

BETON- & STAALBOUW | 59

DIANA

finite element analysis

DIANA wordt wereldwijd veel gebruikt om snel en accuraat aardbevingen te analyseren. Sinds kort wordt er veel onderzoek gedaan naar aardbevingen in het noorden van Nederland. DIANA wordt gebruikt voor eenvoudige lineaire analyses tot aan complexe 3D niet lineaire analyses met een dynamisch aardbevingsignaal. Dit kan een bestaande situatie zijn of een nieuwbouw ontwerp.

De verschillende analyses kunnen zowel met balken als schalen en/of volume elementen worden uitgevoerd.

Tevens zijn er speciale materiaalmodellen voor metselwerk beschikbaar.

Journaal Lichtgewicht huis met constructie van piepschuim en staal

Eerste betonstort voor parkeergarage Westluidense Poort

In Brookline, langs de noordoostkust van de Verenigde Staten, is een huis gebouwd met een constructie van geprefabriceerde piepschuim-staalelementen. De elementen zijn in Madrid geprefabriceerd, verscheept naar de Verenigde Staten en bovenop een betonnen onderbouw (garage) gemonteerd. De woning is ongeveer twee derde lichter dan een traditionele woning.

In Tiel wordt een nieuw cultuurgebouw met ondergrondse parkeergarage gebouwd, voor de stalling van auto's en fietsen. De aanleg van de vier lagen diepe garage gebeurt in fases. De verwachting is dat de betonnen ruwbouw van de garage voor komende zomer klaar is. Daarna start de bouw van het cultuurgebouw.

Basisafspraken BIM zorgen voor snellere informatie-uitwisseling Veertien bouwpartijen hebben, op uitnodiging van BuildingSMART, basisafspraken gemaakt over de levering van informatie en de structuur van informatiemodellen. Het doel hiervan is om consistente en betrouwbare informatie op een effectieve en efficiënte wijze uit te wisselen. De groep initiatiefnemers bestaat uit: BuildingSMART, Dura Vermeer, VolkerWessels, De Nijs, Heijmans, KlokGroep, Hurks, Waal, Trebbe, J.P. van Eesteren, TBI, Van Wijnen, Hendriks Bouw en Ontwikkeling, Smit’s Bouwbedrijf en BAM. Er zijn afspraken gemaakt over het uitwisselformaat, over de basisstructuur en over het borgen van objectinformatie.

ENSAMBLE STUDIO uit Madrid maakte het speelse en ingenieuze ontwerp.

Het piepschuim is bekleed met vezels en cement om brand te weren. Het huis wordt bewoond door een gezin. De naam, Cyclopean House, refereert naar het verhaal van Ulysses. Volgens die vertelling bereikte Ulysses, op weg naar zijn eigen huis, het huis van de cyclops (éénoog) en werd daar gevangen genomen. Door zijn vernuft te gebruiken, wist Ulysses zich te bevrijden en kon hij zijn weg naar zijn eigen huis vervolgen.

Nieuwe versie rekenprogramma Floor Kortgeleden is een nieuwe versie uitgebracht van het computerprogramma Floor. De software is ontworpen voor het controleren van de sterkte van nietonderheide, elastisch ondersteunde betonvloeren of -verhardingen. Nieuw is een module voor gewapend beton. Verder kunnen optredende momenten en normaalkrachten door opgelegde verhinderde vervormingen rechtstreeks worden ingevoerd. Tot slot biedt de nieuwe programmatuur de mogelijkheid om vloeren en verhardingen te berekenen die voldoen aan vloeistofdichtheidseisen volgens CUR-Aanbeveling 65.

Workshop online werken met NEN-normen Voor iedereen die online met normen werkt, organiseert NEN een workshop.

Tijdens deze workshop worden de huidige en toekomstige mogelijkheden van NEN Connect gedemonstreerd. Het betreft een middagprogramma van 13.00 uur tot ongeveer 16.30 uur. De workshop vindt plaats bij NEN in Delft.

Toegang voor de workshop is gratis. Voor vragen over de workshop kunt u mailen naar evenementen@nen.nl

Herziene versie Essentiële Bouwkundige Controlepunten online Recent is door Brandveilig Bouwen Nederland in samenwerking met Brandweer Nederland en de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland de herziene versie van de Essentiële Bouwkundige Controlepunten uitgebracht.

Het document beoogt een bijdrage te leveren aan brandveiliger bouwen door duidelijk te maken welke punten van belang zijn. Het document is gratis te downloaden via de website van de NEN.

Beeld: Sijmen Groot

BETON- & STAALBOUW | 61

Keurmerk voor beton Het keurmerk Beton Bewust van de Vereniging van Ondernemingen van Betonmortelfabrikanten in Nederland (VOBN) garandeert de duurzame productie en kwaliteit van beton.

De zekerheden van Beton Bewust: ■ Advies over het milieuprofiel van beton ■ Meetbare prestaties (lage CO2-uitstoot) ■ Verantwoorde herkomst van grondstoffen ■ Hoge kwaliteit beton ■ Keurmerkhouder is een Duurzame Leverancier ■ Veiligheid is topprioriteit ■ A-leverancier m.b.t. de CO2-prestatieladder

VOBN

Postbus 383 3900 AJ Veenendaal t 0318 55 74 74

Kijk voor keurmerkhouders op www.betonbewust.nl

De specialist in passieve bouwkundige brandveiligheid !

Adv 95x130 DEF kopie.indd 1

09-02-16 09:42

• spuitmortels • plaatmaterialen • coatingsystemen • afdichtingen en doorvoeringen Wij zijn officieel HAZ-dealer voor Nederland en België en hebben ons leveringsprogramma aangevuld met:

Postbus 102 3300 AC Dordrecht, Pieter Zeemanweg 107 Tel.: 078 617 44 00 Fax: 078 617 10 06 E-mail: reppel@reppel.nl www.reppel.nl

• Ankerrail • Natuursteenverankering • Metselwerkondersteuning • Gevelplaatverankering Overtuig u van de zeer gunstige prijzen en vraag een offerte aan!

www.vanderblij.nl

+31(0)412 - 64 61 68

Journaal Herziene CUR-aanbeveling over poederkoolvliegas Onlangs is CUR-Aanbeveling 94 herzien. Deze aanbeveling is van toepassing op poederkoolvliegas, dat wordt gebruikt als toevoeging in mortel, beton en grout. In deze herziene versie zijn de definities, eisen, regels en keuringsmethoden voor vliegas, verkregen door het meestoken van secundaire brandstoffen opgenomen. CUR-Aanbeveling 94:2016 is als digitale en papieren versie te bestellen en voor CUR-Aanbevelingen-abonnees direct online te raadplegen en te downloaden.

Nieuwe online versie CUR-ontwerptool Het milieuprofiel van betonmortel en betonproducten bepalen kan nog eenvoudiger met de nieuwe versie van de CUR-Ontwerptool. De CURontwerptool bevat een handleiding die de gebruiker stapsgewijs begeleidt bij het invullen van de gegevens als mengselontwerp, transport, ontwerp en uitvoering. Vervolgens kunnen alternatieven worden bepaald en doorgerekend. De tool, ontwikkeld door SGS INTRON, volgt de levenscyclusanalysebenadering. Het hulpmiddel is gebaseerd op de eisen en richtlijnen uit de Bepalingsmethode Milieuprestatie Gebouwen en GWW Werken, het SBK toetsingsprotocol, gegevens uit de Nationale Milieudatabase en normen als NEN-EN 15804, ISO 14040 en ISO 14044. De tool is te bestellen via www. sbrcurnet.nl/ontwerptoolgroenbeton en is gratis voor VOBN-leden. De kosten voor niet-leden zijn eenmalig € 450, exclusief BTW voor de tool en € 25, exclusief BTW voor het methodologierapport. Dat is nodig om een te reviewen versie van het milieuprofiel te kunnen maken.

Hoofddraagconstructie EPO-kantoor in hogesterktestaal Rijswijk heeft een primeur. Het European Patent Office is het eerste Nederlandse hoogbouwproject waarin hogesterktestaal in de hoofddraagconstructie wordt toegepast. Bouwconsortium New Main, bestaande uit J.P. van

Eesteren en Croonwolter&dros, realiseert de nieuwbouw. Staalleverancier RijnDijk Construction en constructeur Zonneveld ingenieurs werkten in bouwteamverband twee jaar aan een optimale opzet voor het EPO-gebouw. Het kantoor wordt gebouwd naar het ontwerp van de architectenbureaus Ateliers Jean Nouvel en Dam & Partners Architecten. Het nieuwe hoofdkwartier van EPO verrijst naast het bestaande kantoor, dat in gebruik blijft tijdens het bouwproject. De oplevering van het project staat gepland voor 2019.

Efteling begint met bouw van grootste attractie ooit De Efteling is begonnen met de bouw van de nieuwe attractie ‘Symbolica: Paleis der Fantasie’. De eerste betonnen heipaal van deze grootste attractie uit de geschiedenis van het attractiepark is geslagen. De komende tijd komen er nog 645 boor- en heipalen bij. De attractie komt middenin het park te staan. Symbolica wordt, met een investering van 35 miljoen euro, ook de duurste attractie ooit. De nieuwe overdekte familieattractie wordt in de zomer van 2017 geopend.

Distributiecentrum met 135.000 m² vloeroppervlakte in Waalwijk Met het slaan van de eerste paal is de bouw van het nieuwe distributiecentrum van Bol.com in Waalwijk van start gegaan. Aannemer is bouwbedrijf Van Wijnen. Het magazijn van de internetwinkel wordt zeventien meter hoog en beslaat straks 135.000 vierkante meter vloeroppervlakte (ongeveer 26 voetbalvelden). Bol.com heeft de extra ruimte nodig omdat het bedrijf een explosieve groei verwacht. In de tweede helft van 2017 moet het magazijn operationeel zijn.

Horloge van cement Giuliano Mazzuoli ontwikkelde de Cemento; voor zover bekend het eerste horloge ter wereld gemaakt van cement. Het uurwerk heeft een diameter van 45 millimeter en een dikte van 13,5 millimeter. Het mat zwarte horloge windt zichzelf op door middel van beweging, is waterdicht tot 50 meter diepte en kan voor 40 uur aan energie opslaan. Waar en wanneer het horloge verkrijgbaar wordt, is nog onbekend, maar het krijgt een prijskaartje van 4.900 dollar.

Bio-weekmaker voor beton en asfalt Het VTT Technical Research Centre of Finland (VTT) heeft een techniek ontwikkeld om lignine te gebruiken als betonweekmaker. Dat is een restproduct van onder meer de papierindustrie en bio-raffinaderijen. De bio-weekmaker is in tegenstelling tot traditionele weekmakers goedkoper en duurzamer, stelt het VTT. In Nederland hebben onderzoekers van de Wageningen Universiteit asfalt ontwikkeld met lignine als vervanger voor de aardolielijmstof bitumen.

Het asfalt wordt op een honderd meter lang proefvak en drie wegvakken van elk zeventig meter in Zeeland getest. Volgens de onderzoekers moet lignine de rolweerstand van asfalt verbeteren en de weg geluidsarmer maken.

BETON- & STAALBOUW | 63

Conlit Steelprotect Board Dé oplossing voor het brandveilig en brandwerend isoleren van staal- en betonconstructies. Uitstekende prestaties in een range van 30-180 minuten. Getest conform EN 13381-4, waterafstotend, lichtgewicht, eenvoudig verwerkbaar en 100% recyclebaar.

www.rockwool.nl/steelprotect | www.rockwool.be/steelprotect



Betonwerken



Prefabwapeningsstaal



Betonvloeren



Betonpompverhuur

AUGUSTINUS B.V. Bonegraafseweg 4b 4051 CH OCHTEN T 0344-647080 F 0344-647085 E info@augustinusbv.nl www.augustinusbv.nl

Journaal Capsules voor reuzenrad New York van Nederlandse makelij

sloopafval. Het consortium ziet echter kansen om de steenfractie in wegenbeton voor honderd procent te vervangen door gerecycled betonpuin. Om dat mogelijk te maken, zegt de onderwijsinstelling een vervolgonderzoek te doen.

VDL heeft een order van twintig miljoen euro ontvangen voor de levering van onderdelen voor een 190 meter hoog reuzenrad in New York. Het industrieconcern gaat 36 capsules maken. Het reuzenrad met een diameter van 183 meter wordt gebouwd op Staten Island. VDL gaat de capsules in 2017 leveren. In elke personencapsule passen veertig mensen. De capsules zijn eivormig met een lengte van ongeveer tien meter en een diameter van vijf meter. Elke capsule weegt ongeveer 26 ton, waarvan zestien ton staal. In het project werkt VDL nauw samen met Mammoet-Starneth, dat verantwoordelijk is voor het ontwerp, de inkoop en de installatie van de wielcomponenten en de ingebruikname van het New York Wheel. Binnen VDL Groep is VDL Steelweld, een toeleverancier van de mondiale auto-industrie, de hoofdaannemer van het project. Ook andere VDL-bedrijven zijn betrokken bij het project, zoals VDL Technics, VDL Lasindustrie en VDL KTI.

Sierlijke stalen brug bij kasteel Tintagel (VK)

Bouw Compleet Gorinchem met driedaags congres Tijdens de twaalfde editie van Bouw Compleet Gorinchem vindt een driedaags congres plaats met de onderwerpen ‘Veiligheid van gebouwen’, ‘Brandveiligheid in gebouwen’ en ‘Risicoaansprakelijkheid in de bouw’. Het congres vloeit voort uit een nieuw partnership tussen Evenementenhal Gorinchem en Euroforum. Bouw Compleet Gorinchem vindt plaats op 13, 14 en 15 september 2016.

Deze twaalfde editie bundelen (regionale) bedrijven en adviesorganisaties weer hun krachten om een veelzijdig platform neer te zetten. Meer beursinformatie en/of aanmelden als exposant: www.evenementenhal.nl/bouwcompleet

English Heritage maakte kortgeleden de winnaar bekend van de internationale prijsvraag voor de site van Tintagel in Cornwall (Verenigd Koninkrijk); Ney & Partners in samenwerking met het architectenbureau William Matthews Associates uit Londen krijgen de opdracht voor het brugontwerp met een bouwbudget van vier miljoen pond. Het kasteel van Tintagel is één van de meest spectaculaire historische plekken die English Heritage in beheer heeft. Het monument is onlosmakelijk verbonden met de legende van koning Arthur. De materialen van de brug zijn eenvoudig, duurzaam en aangepast aan de context van de plaats. De hoofdstructuur en de leuning worden uitgevoerd in staal, het brugdek in leisteen en de reling in eikenhout. Het project moet voltooid zijn in het voorjaar van 2019.

Economisch herstel vooral in bouw, horeca en uitzendbranche Het aantal faillissementen is in het eerste kwartaal van 2016 met bijna twintig procent gedaald ten opzichte van de overeenkomstige periode vorig jaar.

Vooral in de bouw, de horeca en de uitzendbranche gingen minder bedrijven onderuit. In deze drie sectoren halveerde het aantal faillissementen in twee jaar tijd. In de bouw gingen vooral minder aannemers over de kop: 42 versus 115 in de eerste maanden van 2014. Ook onder schilders, glaszetters en stukadoors waren er beduidend minder uitvallers. De bouw beleefde vorig jaar de hoogste omzetgroei sinds 2008.

Gerecycled betonpuin behoudt kwaliteit Uit onderzoek van de Vlaamse Hogeschool PXL is gebleken dat gerecycled betonpuin in wegen zijn kwaliteit behoudt. De hogeschool werkte in een drie jaar durend onderzoek samen met de Confederatie Bouw Limburg en Vlaamse Wegenbouwers Limburg. Het consortium voerde in totaal zeshonderd laboratoriumtesten uit met verschillende soorten gerecycled betonpuin.

Hieruit bleek dat vervanging van de steenfractie door twintig procent gerecycled beton de kwaliteit en eigenschappen niet vermindert. Volgens de onderzoekers mogen Vlaamse wegenbouwers vanaf 2011 al twintig procent van de grove steenfractie in beton voor wegen vervangen door gerecycled bouw- en

BETON- & STAALBOUW | 65

MABO-lifting Nederland B.V. COMBI SC: DE MOBIELE PORTAALKRAAN “Een betaalbare en flexibele oplossing voor Heavy Loads & Container-handling”

• Hefcapaciteit 20.000 - 80.000 Kg. • Transport van uitzonderlijke lasten van bijv. Staal/Beton/Containers • Lage bodemdrukken, geschikt voor bijna elk terrein • Lage operationele kosten • Scherpe aanschafprijzen • Zeer goed manoeuvreerbaar • Vele opties mogelijk (Bijv. Remote control/ Weegsysteem)

Kruitmolen 34 E - Enkhuizen - T 0228 32 67 51 - info@mabo-lifting.nl - www.mabo-lifting.nl

Journaal Duurzaamste distributiecentrum van Nederland

Woning met dragende gevels van lichtgewicht beton

Supermarktketen Lidl wil een nieuw distributiecentrum bouwen aan de A15 bij Oosterhout. Het complex is 50.000 m² groot en moet het duurzaamste distributiecentrum van Nederland worden (BREEAM Outstanding). Het gebouw wordt straks verlicht met LED-lampen en krijgt meer dan vierduizend zonnepanelen op het dak. Er komt geen gasaansluiting. Het regenwater wordt opgevangen voor onder meer de naastgelegen landbouwkassen. De discountketen houdt rekening met de lokale flora en fauna: er worden 250 bomen geplant en een beheerplan zorgt voor duurzaam medegebruik van planten en dieren in het gebied. Met de bouw is een investering van ruim zeventig miljoen euro gemoeid. De opening van Lidl Waddinxveen staat gepland voor januari 2017.

In Berlijn is een zeven bouwlagen hoge woning gebouwd met dragende gevels van lichtgewicht beton. De hele constructie bestaat uit in-het-werkgestort beton, dat grotendeels in het zicht is gelaten. Het appartementencomplex biedt plek voor zes woningen en behelst in totaal 601 m² vloeroppervlak.

Het lichtgewicht gevelbeton – Leichtbeton – heeft zowel goede constructieve als warmte-isolerende eigenschappen. De crux zit in de toevoeging van Liapor kleikorrels in de betonspecie. Vanwege de zeer lage warmtegeleiding – maximaal een derde van normaal beton – is er geen extra isolatielaag verwerkt in de gevel.

Nieuw informatieblad veilig afleveren en lossen beton Betonfabrikanten met het keurmerk Beton Bewust hebben een informatieblad ontwikkeld met aandachtspunten voor het veilig afleveren en lossen op de bouwplaats. Arbeidsveiligheid is één van de speerpunten van het keurmerk Beton Bewust.

Nieuwe parkeergarage Zutphen in prefab beton Aan de Stegge Twello en Continental Car Parks bouwen een nieuwe parkeergarage voor de NS bij het centraal station in Zutphen. De draagconstructie is van prefab beton. De garage krijgt een capaciteit van 375 parkeerplaatsen en een fietsenstalling met 652 plaatsen. Twee wokkelvormige hellingbanen leiden de automobilisten de garage in en uit, wat zorgt voor een bijzonder aanzicht. Op de gevel wordt de stadsplattegrond van Zutphen straks weergegeven. Vanwege het gebruik van de parkeergarage overdag én ’s nachts is er veel aandacht voor veiligheid. De gevel wordt bijvoorbeeld continu verlicht en het interieur voldoet aan de hoogste eisen van de European Parking Association.

Beeld: Maarten Naumann

Energieneutrale betonnen brug De Koningin Máximabrug in Alphen aan den Rijn wordt energieneutraal. De brug gebruikt energie van een nabijgelegen zonnepanelenpark. In februari 2016 zijn 21 betonliggers gemonteerd en is de brugdekconstructie geplaatst.

De brug sluit de N11 aan op de N207 aan de westkant van Alphen aan den Rijn. Met de komst van de Koningin Máximabrug wordt bedrijventerrein Hoogewaard in Koudekerk ontsloten voor zwaar vrachtverkeer.

BETON- & STAALBOUW | 67

BETONDINGEN

®

BETONPETTEN • MUURAFDEKKERS • SIERBETON Betondingen.nl® heeft een breed assortiment aan Prefab Beton producten: betonpoeren

betonelementen

trottoirbanden

muurafdekkers, paalmutsen diverse meubels en mooi sierbeton Vragen? Bel 0344-607391

Wij doen alleen leveringen, zonder showroom, winkel of afhaalmogelijkheden.

Al onze producten zijn van hoogwaardige kwaliteit en beschikken over het Thuiswinkel Waarborg.

We zijn een snel groeiend en hoogwaardige webshop en we leveren zowel voor particulieren als Business to Business, door heel Nederland als in België.

Neemt u gerust contact met ons op voor de mogelijkheden.

Verzendkosten vanaf €6.95

Scherpste prijzen van de Benelux

Snelle levering door NL en BE

8.9

Gebouwen die alom waardering oogsten…

SPRANGERS Bouwbedrijf is gespecialiseerd in nieuwbouw, verbouw en renovatie.

Realiseert zowel reguliere als innovatieve, utilitaire projecten en woningbouwprojecten.

In de overtuiging dat een goed proces een waarborg is voor een goed eindresultaat, laten we in het bouwproces niets aan het toeval over. Onze gekwalificeerde medewerkers leveren topprestaties in heel Nederland. Resulterend in kwalitatief hoogwaardige, duurzame gebouwen die alom waardering oogsten. Zelf blijven we nuchter, met beide benen op de steiger, gestaag doorbouwen aan onze reputatie.

Gebruik de kortingscode welkombetonenstaal en ontvang 5% korting

WWW.BETONDINGEN.NL INFO@BETONDINGEN.NL

Breda Delft Terneuzen Amsterdam www.sprangers.nl

Profiel Profiel Profiel Civiele technieken deBoer bv is een innovatief aannemingsbedrijf met haaraannemingsbedrijf activiteiten in de en utiliteitsbouw en vijzel-/verplaatCiviele technieken deBoer bv is eenaannemingsbedrijf innovatief metcivielehaar activiteiten in de civieleen Civiele technieken deBoer bv is een innovatief met haar activiteiten in de civieleen singstechnieken. Een rijkeutiliteitsbouw geschiedenis prachtige referenties vormen bron van enreferenties ervaring. ‘s Werelds zwaarste utiliteitsbouw en vijzel-/verplaatsingstechnieken.

Eenons rijkeeen geschiedenis metkennis prachtige voor ons en met vijzel-/verplaatsingstechnieken.

Een rijkevoor geschiedenis met prachtige referenties vormenvormen voor ons schuifwerk en Europa’s grootste perstunnel op onze lijst.

Op het gebied van de en vijzelen grootste verplaatsingstechniek zijn wij één van een bron van kennis's enWerelds ervaring. 's Werelds zwaarste schuifwerk Europa's perstunnel pronken op onze een bron van kennis enpronken ervaring. zwaarste schuifwerk en Europa's grootste perstunnel pronken op onze lijst. Op hetdegebied van de vijzel- en en verplaatsingstechniek zijn wijde één van grootste spelers opmarkt deze ingebruik van lijst.markt Op hetin gebied van vijzelen civieleverplaatsingstechniek zijn wij één van grootste spelers op deze in de grootste spelers op deze West Europa.

Veel utiliteitsbouwers uit binnenendebuitenland maken al markt jaren WestcivieleEuropa.en Veel civiele- en utiliteitsbouwers en buitenland al jaren gebruik van onze kennis en utiliteitsbouwers uit binnen-uit enbinnenbuitenland maken al maken jaren gebruik van onze kennis en onze kennis en kunde. West Europa. Veel kunde.

kunde.

Metons onze civiele activiteiten richten wij onsthuismarkt, tot onze thuismarkt, Nederland.

In hoofdaanneming realiseren Met richten onze civiele activiteiten richten wij ons tot onze Nederland.

In hoofdaanneming wij wijprojecten in Met onze civiele activiteiten wij tot onze thuismarkt, Nederland.

In hoofdaanneming realiseren wijrealiseren uiteenlopende uiteenlopende projecten beton- en waterbouw en renovaties stalen bruggen. is deBoer, projecten in de beton- in ende waterbouw en renovaties van stalenvan bruggen.

Tevens isTevens deBoer, samensamen de beton- en waterbouwuiteenlopende en renovaties van stalen bruggen.

Tevens is deBoer, samen met ons zusterbedrijf Rijnstaal Alphen bv in staat om met ons Rijnstaal zusterbedrijf Rijnstaal bv in staat om maatwerk hulpconstructies te leveren. met ons zusterbedrijf Alphen bv inAlphen staat om maatwerk hulpconstructies te leveren. maatwerk hulpconstructies te leveren.

Uit de combinatie van civiele bouw,enstaalbouw en komen onze speciale technieken komen vaak slimme Uit de combinatie van civiele bouw,en staalbouw onzetechnieken speciale technieken komen vaak slimme en innovatieve Uit de combinatie van civiele bouw, staalbouw onze speciale vaak slimme en innovatieve en innovatieve bouw- of bouwuitvoeringsmethoden voort.

Neem contact met ons voor oplossingen! bouw- of uitvoeringsmethoden voort.

Neem onsoplossingen! op voor oplossingen! of uitvoeringsmethoden voort.

Neem contact metcontact onsop opmet voor Marconibaan 4 4 | Postbus 1 6Nieuwegein 0 9 1- 600 030 - 600 91 59 0 | 3 4 3 0 BD|Nieuwegein | T 51 0 3 0 |- F6 0030 5 1 91 | F 59 Marconibaan 44 | Postbus 1160 | 3430 1BD T 030 - 600 91

Brugrenovatie Brugrenovatie Vijzeltechnieken Vijzeltechnieken en verplaatsingen SchuifwerkSchuifwerk en verplaatsingen Perstechnieken Perstechnieken Zware (bekistings-)ondersteuningen Zware (bekistings-)ondersteuningen Hulpbruggen enrijdekken tijdelijke rijdekken Hulpbruggen en tijdelijke Slimme hulpconstructies Slimme hulpconstructies Verhuur van materieel Verhuur van materieel

www.ctdeboer.nl www.ctdeboer.nl

Journaal Logistiek centrum met nieuwbouw in prefab beton Logistiek dienstverlener Tielbeke Logistiek laat een nieuw logistiek centrum bouwen. Belangrijkste onderdeel van de nieuwbouw in Lemelerveld is een crossdock dat een oppervlakte krijgt van ongeveer 4.500 vierkante meter en 3.000 vierkante meter laadkuilruimte. Het bouwtraject beslaat drie fases. In fase 1 verplaatst Tielbeke de wasstraat, tankstation en parkeerplaatsen naar een perceel van bijna 12.000 vierkante meter in Lemelerveld. Fase 2 en 3 hebben betrekking op de nieuwbouw. In fase 2 start aannemer Hercuton met de bouw van het eerste deel van het logistiek centrum, zodat de logistiek dienstverlener snel de activiteiten kan verplaatsen naar de nieuwbouw. In fase 3 wordt de bestaande bedrijfshal gedeeltelijk verwijderd en aangesloten op de nieuwbouw. De nieuwbouw wordt gerealiseerd in prefab beton. Hiervoor is gekozen vanwege de duurzame eigenschappen, het brandvertragend vermogen en de bouwsnelheid.

89 betonsegmenten voor ‘s werelds langste verkeers- en spoortunnel ter wereld Tussen het Duitse eiland Fehmarnbelt en het Deense eiland Lolland komt de langste verkeers- en spoortunnel ter wereld te liggen. De achttien kilometer lange Fehmarnbelt-verbinding wordt opgebouwd uit voorgefabriceerde betonnen elementen van ongeveer tweehonderd meter lengte. De betonelementen worden gemaakt in de fabriek en vervolgens ingegraven in de zeebodem. De tunnel zal bestaan uit twee buizen met een enkelspoor en twee buizen met twee rijstroken en een vluchtstrook als snelweg. Baggeraars Boskalis en Van Oord werken onder meer mee aan het graven van de geul.

Ook ingenieursbedrijf Sweco, eigenaar van het Nederlandse Grontmij, is daarbij betrokken. Bij de bouw van de tunnel zelf en de toegangswegen is onder meer BAM betrokken. Momenteel is er een veerdienst tussen de eilanden, die 45 minuten nodig heeft voor de overtocht. Met de nieuwe verbinding wordt de transfertijd teruggebracht naar 15 minuten.

Milieuprofielen ENCI cementsoorten in Nationale Milieudatabase Cementproducent ENCI stelt als eerste in Nederland de LCA-profielen van tien van haar cementsoorten beschikbaar. De milieuscores van een LCAprofiel worden opgeteld tot een bedrag in euro’s per eenheid product. Bij elkaar opgeteld levert dat de Milieu Kosten Indicator. De MKI-waarde van cement wordt in belangrijke mate bepaald door het gehalte aan portlandcementklinker. Hoe lager het gehalte hoe ‘groener’ het cement. Een lage MKI draagt niet per definitie bij aan een duurzamer bouwwerk. Soms is een hoger klinkergehalte nodig om een lange ontwerplevensduur te bereiken of om een hogere beginsterkte van beton te garanderen.

worden op een rij gezet. De belangrijkste ontwikkelingen en verwachte veranderingen op gebied van wet- en regelgeving passeren de revue. Toonaangevende sprekers vertellen over de kansen die de productie of inkoop van duurzame materialen biedt. Ook is er informatie over de nieuwe ‘Groen Beton’ ontwerptool. De toegang is gratis. Inschrijven kan door een e-mail te sturen naar lcacongres@sgssearch.nl, onder vermelding van bedrijfsnaam, naam en functie. Voor vragen kunnen geïnteresseerden contact opnemen met Kim van der Sangen via 088 – 214 66 00 of kim.van.der.sangen@sgs.com

Dag van de Bouw Zaterdag 4 juni 2016 vindt de elfde editie van de Dag van de Bouw plaats.

Deze dag is uitgegroeid tot een groot publieksevenement in Nederland.

Leden van Bouwend Nederland stellen bouw- en infraprojecten open voor het publiek, zoals spoor- en vaarwegen, woningen en woonwijken, zorg- en sportaccommodaties en scholen. De diversiteit laat zien hoe belangrijk de sector is rond kernwaarden als wonen, werken, mobiliteit, recreatie en milieu. Betonmortel speelt daarbij een grote rol. Het is voor de deelnemende bedrijven en betonmortelcentrales een uitgelezen kans om te laten zien tot welke hoogstandjes ze in staat zijn. Elke locatie is gratis te bezoeken.

Beton Vakdagen Op 13, 14 en 15 september 2016 vinden de Beton Vakdagen plaats. Deze tweejaarlijkse vakbeurs is één van de grootste evenementen voor de betonbranche. In 2016 bundelt Beton Vakdagen haar kracht met vakbeurs Bouw Compleet Gorinchem, die gelijktijdig plaatsvindt. Bouw Compleet is een vakbeurs met diepe wortels in de regionale totale bouwsector. Beton Vakdagen richt zich op specialisten uit de landelijke betonbranche. Adviseurs, importeurs en fabrikanten uit de betonwereld komen bij elkaar op dit platform. Actuele thema’s als het verbeteren van betoneigenschappen en veilig werken op hoogte staan deze editie centraal. Ook is er aandacht voor ontwikkelingen op het gebied van spuitbeton en vezel versterkt beton.

Congres over LCA Een levenscyclusanalyse (LCA) is een belangrijk startpunt voor innovatie en verduurzaming van een product of dienst. SGS Search en SGS INTRON organiseren op dinsdagmiddag 14 juni het congres ‘LCA: gereedschap voor een duurzame bouwketen’. Plaats van handeling is Het Oude Magazijn aan de Soesterweg 310F in Amersfoort. Alle feiten en mogelijkheden die een LCA biedt,

BETON- & STAALBOUW | 69

EMMEN | Wildlands Adventure Zoo

DUURZAAM BETON IN WERELDKLEUREN Het onlangs geopende Wildlands Adventure Zoo Emmen is in veel opzichten een uniek project en kent ook bijzondere betontoepassingen. Een groot deel van de paden en pleinen in het park is uitgevoerd in ‘natuurlijk’ beton in verschillende kleuren, waarbij op onderdelen tot wel zestig procent van het primair grind is vervangen door gerecycled beton.

Hoofdaannemer VolkerWessels kreeg geen bouwtekening onder de neus geschoven bij de aanbesteding, maar een levensechte maquette (schaal 1:37) die tot in de details nagebouwd moest worden.

Vanwege de ambitie van de opdrachtgever om duurzaam beton met een hoog aandeel betongranulaat toe te passen, is Cementbouw ingeschakeld om de betonmortel te leveren voor de verschillende verhardingen in het park. Zo is voor de dierenverblijven en -trappen met een flink afschot een passend betonmortel geleverd en zijn in een later stadium ook de in leem geplande voetpaden en pleinen uitgevoerd in duurzaam beton.

WERELDDELEN Het Wildlands avonturenpark bestaat uit drie sferen ofwel werelddelen die de namen Serenga, Nortica en Jungola dragen. De voetpaden lopen door deze werelddelen en vormen een verbinding van het geheel. Om de eigen sfeer van de drie werelddelen te benadrukken, heeft elk werelddeel een eigen kleur van het beton voor de paden en pleinen. Omdat in een relatief laat stadium alsnog werd gekozen voor beton als verharding, was veel inzet van alle partijen noodzakelijk. De aanleg van de betonverhardingen is uitgevoerd door BKB Infra, een dochteronderneming van VolkerWessels. Om te bepalen of de kleur van het beton voldoende aansloot bij de sfeer van elk werelddeel zijn binnen enkele dagen diverse kleurmonster gemaakt door Cementbouw. Hiervoor is gevarieerd in soort en hoeveelheid pigment. Zodra de eerste kleur passend bij de sfeer was goedgekeurd, kon de aanleg beginnen.

KLEUR EN STRUCTUUR Serenga sluit qua kleurstelling aan op de natuur en fauna van savanne en woestijn. De bijpassende

70 | BETON- & STAALBOUW

EMMEN | Wildlands Adventure Zoo

dere textuur en de landelijke afwerking moeten bijdragen aan het ultieme belevingsgevoel in het Drentse avonturenpark. Behalve aan de kleur en oppervlaktestructuur is uiteraard ook voldaan aan de andere prestatie-eisen die aan de betonverharding werden gesteld. De vereiste sterkteklasse is C30/37 en de milieuklasse XF4. De grindfractie bestaat voor honderd procent uit grind 4/16.

ANDERS DAN TRADITIONEEL BETON

kleur van het beton is hier zandgeel. In het koelere Nortica is gekozen voor een antraciet kleur. Met bruin beton wordt de sfeer van Jungola onderstreept. Ook de oppervlakteafwerkingen hebben elk hun eigen beeld, passend bij de omgeving.

Deze opgave was vooral een uitdaging voor de specialisten van BKB Infra, die vanuit de wegenbouw te maken hebben met vlakheidseisen en waarbij de structuur dwars op de rijrichting moet worden aangebracht. Niets van dit alles in het avonturenpark. De gebruikelijke strakke afwerking van de zijkanten van betonpaden bleek hier niet gewenst. De paden zijn daarom handmatig aangelegd en de randen sluiten aan tegen spuitbeton, hekwerken of lopen vloeiend over in de omliggende gronden.

ZANDFUNDERING De betonnen paden en pleinen zijn aangebracht op een zandfundering. De betondikte van de paden is 80 millimeter en van de pleinen 200 millimeter. In totaal gaat het om 22.000 m2 betonnen paden die kriskras door en tussen de werelden liggen. Hiervoor is 2.000 m³ beton gebruikt. Daarnaast is er nog 9.000 m³ beton verwerkt in de rotspartijen. Na het storten zijn de paden verdicht met een trilbalk en afgewerkt met spanen. In het oppervlak is vervolgens met natuurlijke materialen een structuur aangebracht. Takken, bladeren en andere materialen zijn over het oppervlak gerold of licht in het oppervlak gedrukt. In de betonverharding zijn geen voegen aangebracht. De wilde scheuren die zo gaan ontstaan bevestigen de natuurlijke uitstraling van de paden. De bijzon-

Het duurzame beton is volgens André Moes van Cementbouw op een ‘normale’ manier verpompt middels een slangenpomp, waaraan soms rond de tweehonderd meter slang werd gekoppeld. “Er zijn wel enige aanpassingen aan het mengsel gedaan om het beton goed te kunnen verpompen, maar er is geen sprake geweest van hele speciale samenstellingen. Wat het proces anders maakt dan traditioneel beton zijn voornamelijk de gevraagde kleuren, Dit bracht de nodige extra inspanningen met zich mee, zoals het toevoegen van de kleurstof, de organisatie en extra schoonmaakwerkzaamheden aan de truckmixers. De uitdagingen lagen vooral in het constant houden van het mengsel, alsmede in de planning. Doordat de paden in een zeer kort tijdbestek gestort moesten worden, is er met drie (stort)ploegen gewerkt. Iedere ploeg met een eigen betonpomp, en meestal ook nog met drie verschillende kleuren.” De credits voor het verkrijgen van een natuurlijke uitstraling gaan volgens André Moes helemaal naar BKB Infra. “Zij waren verantwoordelijk voor het verwerken van de betonspecie. Eén en ander is zeer goed tot uiting gebracht.” ❚

BETON- & STAALBOUW | 71

HAPERT | Bekistingen Tekst: Sjoerd Meuleman | Beeld: Precaform

Flexibel in zowel

onderhoud als materialen Prefab beton is vooral populair vanwege de hoge kwaliteit en de beperkte bouwtijd. Mits natuurlijk uitgevoerd met in goede staat verkerende bekisting. Precaform schuurt en polijst tafelbekistingen op tot als nieuw. Daarnaast introduceert het bedrijf een (verbeterd) aluminium modulair randbekistingssysteem.

Schuurstraat in werking.

Precaform uit Hapert, fabrikant en dienstverlener voor de prefab betonbranche, zit niet stil. Hun modulaire aluminium MODALBEAM randkistsysteem bestond al een tijdje, nu is er ook een uitvoering waarbij hijs- en andere instortvoorzieningen met magneten kunnen worden gemonteerd (MODALBEAM-hybrid).

Daarnaast wordt binnenkort een mobiele schuur- en polijstmachine voor tafelbekistingen geĂŻntroduceerd. Drukke tijden dus voor

72 | BETON- & STAALBOUW

Bart van der Heijden, directeur en eigenaar van Precaform. “Ons MODALBEAM aluminium randbekistingssysteem vindt steeds meer aftrek. Logisch ook, want dankzij de modulaire opzet zijn randbekistingen in hoogten aan te passen. De introductie van onze MODALBEAM-hybrid randbekistingen is een direct voorbeeld van vraaggestuurde innovatie. Wel de voordelen van aluminium: licht, duurzaam en economisch, maar niet de nadelen: niet-

magnetisch. Daarvoor zijn de elementen voorzien van stalen strips. Hier tegenaan worden instortvoorzieningen met behulp van magneten bevestigd.

SWITCHEN Van der Heijden kan gelijk met het product aan de slag. Onlangs zijn namelijk de voorbereidingen gestart voor een grote levering voor de prefab betonfabriek van Geelen Beton uit Wansum.

HAPERT | Bekistingen

zijn hoge investeringen. Wanneer je de levensduur aanzienlijk kunt verlengen, is dat economisch en duurzaam tegelijk. Gelukkig raken betonfabrieken zich daarvan ook steeds meer bewust.” Een treffend voorbeeld is betonfabriek De Hoop Pekso BV uit Oosterhout, dat besloot tot preventieve opknapping van zijn bekistingen. Van der Heijden: “De Hoop Pekso is een bedrijf met kwaliteit als kernwaarde. De komende jaren zullen we alle bekistingstafels voor hen schuren. Afgestemd op hun productieplanning, vier tafels per vier weken.”

MOBIEL

Robot met Modalbeam element.

Klaar voor de stort.

Ruim twaalfhonderd strekkende meter randkist (750 elementen van verschillende lengtes) omvat de levering, bestemd voor een nieuwe, geautomatiseerde betonfabriek voor woningcasco’s.

Van der Heijden: “De casco’s die daar gemaakt zullen worden, zijn qua dikte zo veel mogelijk gestandaardiseerd. Geelen wil echter kunnen switchen naar eventueel ook andere toepassingen.

Daarom zijn in hoogte aan te passen randkisten voor Geelen Beton de meest logische keuze.” De MODALBEAM-hybrid is – net als de al bestaande versie – op te hogen middels modules die met een speciaal magneetsysteem eenvoudig monteerbaar zijn. Dit maakt het systeem flexibel en financieel aantrekkelijk tegelijk. Bovendien zijn de randkisten veel lichter in gewicht dan de traditionele stalen varianten. Dus beter voor mens en welzijn.

zichtbaar. Van der Heijden: “Belangrijk met tafelbekistingen is dat men preventief te werk gaat. Als de klant reclameert, ben je te laat. Bekistingstafels

Een nieuwe ontwikkeling betreft schuren op locatie. Belangrijk, zegt Van der Heijden, ‘omdat we de klanten zo nog meer van dienst kunnen zijn’. “Tafelbekistingen zijn vaak grote elementen in een vaste opstelling, die je niet zomaar even verplaatst. We zijn nu bezig met de bouw van een door onszelf ontwikkelde mobiele schuurinstallatie. Prefab betonfabrieken opereren als een soepel lopende trein. Op locatie betekent dit de minst mogelijke verstoring.” Van der Heijden verwacht ermee te kunnen starten rond de bouwvak dit jaar. “Het is een heel proces. Maar binnen enkele maanden moet lukken.” ❚

'Hoewel bekistingen op het oog vaak nog goed zijn, blijken ook geringe oneffenheden achteraf direct zichtbaar' PREVENTIEF Naast productie van bekistingsonderdelen doet Prefacorm veel aan onderhoud, waaronder het schuren en polijsten van tafelbekistingen. Want hoewel bekistingen op het oog vaak nog goed zijn, blijken ook geringe oneffenheden achteraf direct

De mal is afgevuld.

BETON- & STAALBOUW | 73

AMSTERDAM | Intermezzo

Tekst: Sjoerd Meuleman | Beeld: De RuwBouwgroep

Intermezzo: innovatieve balkonplaten Eén van de mooiere onderdelen van het Amsterdamse woonproject Intermezzo zijn de ruim opgezette balkons. Fabrikant en leverancier De Ruwbouwgroep uit Harderwijk fabriceerde ze uit een breedplaatschil, met een zelfontwikkelde geïntegreerde betonnen randkist.

Een bekende arbeidsintensieve en daardoor weinig populaire klus bij traditioneel gestorte bouwprojecten: het stellen en later weer demonteren van (houten) randkisten op gestelde breedplaatvloeren. Breedplaatfabrikant De RuwBouwgroep uit Harderwijk, met een Bredase productielocatie voor breedplaten, heeft hiervoor een slimme en vooral tijdbesparende oplossing in huis: breedplaatvloeren met geïntegreerde randkist, zodat het aanbrengen van leidingwerk en wapening direct na het stelwerk kan aanvangen. En op aanvraag ook toepasbaar voor balkons, zegt productmanager Hans Verkleij.

“Wij produceren vaker voor hoofdaannemer Era Contour, bij hen kwam de vraag vandaan voor een Intermezzo-balkonplaat, maar dan gemaakt van breedplaat. Met geïntegreerde randkist fabriceerden we al langer, maar dit is echt een apart staaltje maatwerk. Bovendien veel sneller in verwerking, dus arbeidbesparend.”

hoger komt te liggen dan normaal. We hebben daarom een randkist gerecreëerd van 360 mm hoog. Zodat er na afwerking voldoende opstand overblijft.”

Behalve voordeliger in aanschaf heeft het systeem het voordeel van uniform bouwen. Immers: het combineren van in het werk gestorte beton met prefab onderdelen is zelden wenselijk. Verkleij: “De balkons worden letterlijk met het casco meegenomen, in één en dezelfde gang zullen de vloeren en balkons worden gestort. Dat scheelt een hele arbeidsgang. Bovendien worden gecompliceerde aansluitingen sterk vereenvoudigd.”

PROEFMODEL

Het systeem oogt even slim als simpel tegelijk. Aan de randen van de vloerplaten wordt een uit beton gefabriceerde randkist meegenomen, met daarin opgenomen alle benodigde stekken en instortvoorzieningen. Naar keuze, dus in principe toepasbaar voor elke soort balkonplaat. Verkleij: “De Intermezzobalkons zullen worden afgewerkt met terrastegels, waardoor het vloerpeil

Zeer speciaal in deze opdracht noemt Verkleij de vooraf in te storten montagevoorzieningen voor de later aan te brengen hekwerken. Vanwege minimale toleranties moest dit secuur en maatvast gebeuren. Verkleij: “Ruwbouw en hekwerken zijn totaal verschillende disciplines, toch komen ze op een bepaald moment samen. Ter voorkoming van maatvergissingen hebben we eerst een proefmodel gemaakt in de fabriek. Toen alle losse eindjes ondervangen waren, is de productie gestart.” Voor Intermezzo betekende dit de fabricage van tientallen balkonvloeren, onderverdeeld in verschillende typen. De dikte van schil en betonnen rand is 60 mm. Als gezegd werden de platen compleet aangeleverd.

Dus inclusief stekkenwapening, ingestorte ankerbouten en afstandhouders.

Voor de stort.

Na de stort.

FLEXIBEL

74 | BETON- & STAALBOUW

AMSTERDAM | Intermezzo

MAATWERK Inmiddels is fase 1 van het project al een eind op weg. De ruwbouw is bijna gevorderd tot het hoogste punt; gevelbedrijven zijn thans bezig met het metselwerk. De opdracht voor Intermezzo noemt Verkleij ‘een hele mooie’.

Niet alleen vanwege de grootte ervan – behalve de balkonplaten leverde De

Ruwbouwgroep tevens alle verdiepingsvloerplaten – maar vooral omdat het bedrijf vooraf zo direct bij het project werd betrokken. En voor een breedplaatfabrikant blijkt dat best bijzonder. Verkleij: “Vloerplaten zijn vaak standaard producten. Wanneer je daarin dan nog zo veel klantwensen kan verwerken, is dat best bijzonder.” ❚

Instortvoorzieningen.

Wapening op zijn plek.

CRH Structural gaat verder als De RuwBouw Groep De bouw moet efficiënter, slimmer en goedkoper.

Met De RuwBouw Groep willen we aan de basis staan van een betere bouw en willen we de samenwerking met onze relaties versterken. Vraaggestuurd en gericht op een duurzame en gezonde toekomst voor de sector. Nog steeds gefundeerd op de kennis en ervaring van Calduran kalkzandsteen, Heembeton wanden en Dycore vloeren zorgen we voortaan als De RuwBouw Groep voor een efficiënt en voorspelbaar ruwbouwproces.

We hebben naar u geluisterd ...

aan de basis van beter bouwen Constructieve oplossingen met:

Einsteinstraat 5, 3846 BH Harderwijk • Postbus 97, 3840 AB Harderwijk T +31 (0) 341 464 000 • E info@drbg.nl • I www.drbg.nl

BETON- & STAALBOUW | 75

HENGELO | Kantoorgebouw Sensata Technologies Holland

Wereldprimeur: cementloze vloerplaten in draagconstructie Het nieuwe kantoorgebouw van Sensata Technologies Holland in Hengelo wordt door Schröder Vastgoed gebouwd conform de BREEAM ‘Outstanding’ certificeringscriteria. Door in een vroeg stadium met alle partijen uit de keten samen te gaan zitten, zijn uitzonderlijke oplossingen gevonden op het gebied van betontoepassingen in de kanaalplaatvloeren. Zo is gebruikgemaakt van speciale cementsamenstellingen met een hele lage milieubelasting en heeft het gebouw zelfs een heuse wereldprimeur door de toepassing van ’s werelds eerste CO2-arme kanaalplaatvloeren met geopolymeren.

De nieuwbouw bestaat straks uit vijf bouwlagen met circa 9.000 m² kantoren en laboratoria en een 2.500 m² grote parkeergarage. Op 2 oktober 2015 is de eerste schop de grond in gegaan en op 15 april jongstleden werd het hoogste punt bereikt. De verwachting is dat Sensata op 1 januari 2017 zijn intrek zal nemen. De nieuwbouw moet het meest gezonde en frisse kantoorgebouw opleveren en in de top drie belanden van de BREEAM-ladder. Die ambitie begint al in het casco, met duurzame betontoepassingen. Om het hoogst haalbare te realiseren, heeft Gerard Schröder marktpartijen uitgedaagd – waaronder

76 | BETON- & STAALBOUW

partijen uit de betonmortel, granulaatleveranciers, ENCI, prefab betonbedrijven zoals VBI en zelfs partijen die straatmeubilair maken – om te komen tot de meest duurzame variant van beton.

GEOPOLYMEREN De BREEAM ‘Outstanding’ classificatie vraagt om het zoveel mogelijk toepassen van secundaire grondstoffen, zegt Peter Musters van VBI. “Ook het verlagen van de CO2-uitstoot is een actueel thema dat past binnen de scope van BREEAM. Wereldwijd spelen de CO2-verdragen van Kyoto en Parijs een belangrijke rol. In onze betonbran-

che staan we aan de aan de vooravond van het Nationale Betonakkoord waarin gewerkt gaat worden aan duurzaam beton. Wat dat betreft loopt Schröder Vastgoed op de zaken vooruit.

Vloerplaten met cementloos beton zijn nog niet in de betonnormen opgenomen. We hebben een jaar of zes geleden al eens enkele kanaalplaatvloeren geproduceerd met geopolymeren als alternatief bindmiddel, maar dat was voor interne beproeving. Nu is een weg gevonden om via privaatrechtelijke weg, via BREEAM, het toepassen van deze cementloze kanaalplaatvloeren in de praktijk toch mogelijk te maken. Uiteraard ook in samen-

HENGELO | Kantoorgebouw Sensata Technologies Holland

als toekomstige verdiepingsvloer. De montage in de dakvloer is gedaan omdat het lange-termijn gedrag van de platen gemonitord wordt. Stel, ze vervormen meer dan wenselijk, dan kunnen we ze altijd nog verwijderen. Tevens voeren we een schaduwmonitoring uit in onze fabriek. Zo vergaren we veel kennis en kunde die de weg effent voor grootschalige toepassing.”

In het project is eveneens het circulaire gedachtegoed van toepassing. De nieuwbouw is ontworpen op basis van ‘Design for Disassembly’. Componenten en elementen kunnen na gebruik van het casco en na demontage van het gebouw opnieuw ingezet worden. Musters: “Eventueel fungeren de elementen als grondstoffenbank om hoogwaardig hergebruik van de grondstoffen mogelijk te maken. VBI past in dit project minimaal dertig volumeprocenten secundaire grondstoffen toe en biedt garantie op retourname van de kanaalplaatvloeren.” ❚ spraak met de gemeente Hengelo. Via het Betonakkoord kan gewerkt worden aan aanpassing van de betonnormen waardoor toepassing van alternatieve bindmiddelen, en daarmee verdere CO2-reductie mogelijk wordt.”

'Op weg naar een nog verdere CO2-reductie zijn enkele cementloze kanaalplaatvloeren toegepast' GEDRAG MONITOREN Het gebouw is opgetrokken met kanaalplaatvloeren uit de Groen-lijn van VBI, zo’n 10.500 m². Musters: “Deze vloeren kenmerken zich door een cementsamenstelling met een hoger aandeel hoogoven cement, waarmee hier een reductie van bijna 100ton CO2 is gerealiseerd ten opzichte van de gewone kanaalplaatvloeren (die zelf al heel erg goed scoren ten opzichte van andere vloersystemen). We hebben deze vloeren opgenomen in de Nationale Milieudatabase (NMD) als categorie 1-data. Op weg naar een nóg verdere CO2-reductie zijn enkele cementloze kanaalplaatvloeren toegepast. Het gaat om in totaal vier exemplaren die bewust in de dakvloer zijn opgenomen. Niet omdat deze vloeren minder sterk zouden zijn, want de dakvloeren zijn, in het kader van mogelijke groeiverwachtingen van Sensata, berekend

BETON- & STAALBOUW | 77

ROTTERDAM | Gust Romijnbrug

Tekst: Liliane Verwoolde | Beeld: www.portofrotterdam.com, fotograaf Paul Martens

VOETGANGERSBRUG VERBINDT WOONWIJKEN MET HAVENGEBIED

De ruiten in het hekwerk volgen het krachtenspel

De Gust Romijnbrug in Rotterdam oogt in alle opzichten rank en slank. Tronend op hoge kolommen, biedt hij voetgangers een veilige oversteek over de sporen naar het havengebied. De langzaamverkeerbrug verbindt het Zuiderpark met de Waal-Eemhaven, waardoor de woonwijken Oud-Charlois, Wielewaal en Pendrecht rechtstreeks toegang krijgen tot de havenfronten. De rode brug op grijze staanders is toegankelijk voor voetgangers, buurtbewoners en medewerkers van de Waalhavenboulevard, die zich nu op loopafstand van het OV bevindt.

Als het metaalwerk van de brug aan Van der Zalm Metaalindustrie wordt gegund, zijn het voorlopig en definitief ontwerp al gereed. De volgende stap voor Van der Zalm is de uitwerking van de tekeningen en detailberekeningen voor het uitvoeringsontwerp. Zij berekent de benodigde hoeveelheid staal en bewerkt de ruwe staalplaten door middel van plasmasnijden, boren en frezen. Daarna zet zij de delen in elkaar, totdat de brug nog slechts uit twee hoofdsecties bestaat. In deze vorm wordt de brug – inclusief portalen, trappen, leuningwerken en losse delen – naar de conserveerder getransporteerd.

78 | BETON- & STAALBOUW

PLASMASNIJDEN IN PLAATS VAN WATERSNIJDEN “De samenvatting klinkt simpel”, vertelt Simon Knaap van Van der Zalm Metaalindustrie.

“Maar er kwam nogal wat bij kijken. Vanuit de procesbeheersing moesten we aantonen dat plasmasnijden in combinatie met scooperen voldeed aan de beoogde duurzaamheid. Door de warmte-inbreng tijdens het plasmasnijden kan randverharding optreden die mogelijk hechtingsproblemen veroorzaakt bij de conservering. Met onderzoek en testen hebben we kunnen aanto-

nen dat dit binnen de kaders van de gestelde Eeurocodes valt. Hierdoor konden we verder met de uitwerking en productie van de brug.”

'Aan de oostzijde hangt de brug aan de uitkragende brugconstructie'

ROTTERDAM | Gust Romijnbrug

windkracht 7 (storm) en kan de telekraan – die al maximaal belast wordt – niet worden opgesteld.

Ook bij de tweede gelegenheid neemt de natuur het heft in handen. “Ook toen meldden de weersberichten van luchthaven en scheepvaart dat het niet verantwoord was”, vertelt Knaap. “Anderzijds hadden we te maken met een hoge tijdsdruk.

Vóór oud op nieuw moest de brug staan. Toen de weersverwachtingen meldden dat de wind rond 2.00 uur ’s nachts zou draaien in de langsrichting

van de brug en in kracht zou afnemen tot windkracht 4, besloten we de actie door te zetten. In een weekendafzetting met een tijdspad van acht uur is de brug met speciale transportvergunningen en begeleiding van Waspik naar Rotterdam vervoerd. Daar heeft een 400-tons-telekraan hem over de sporen geplaatst. De portalen waren toen al gesteld. Om 7.00 uur konden de treinen weer rijden en enkele dagen later liepen de voetgangers over hun nieuwe brug.” ❚

'De ruiten in het hekwerk volgen het krachtenspel'

CONSTRUCTIEF HEKWERK Het brugdek is slechts 150 mm dik, waardoor het slanke karakter van de brug zich helder aftekent boven de sporen van de Waalhaven. Aan de oostzijde hangt de brug aan de uitkragende brugconstructie. De ruiten in het hekwerk volgen het krachtenspel. Waar de brug de meeste krachten moet opvangen, zijn de openingen het kleinst; is de krachtenwerking klein, dan zijn de openingen het grootst. Zo ontstaat een dynamisch, open beeld dat meegaat in de constructie van de brug.

VAN WASPIK NAAR ROTTERDAM Het transport van de brug is een uitdaging op zich.

De enorme massa en extreme lengtes bemoeilijken het nemen van bochten en afritten. Daarom wordt alles tot in de puntjes voorbereid. Maar helaas, op de dag dat de plaatsing gepland staat, is het

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP CIVIEL AANNEMER METAALWERK CONSERVERINGSWERK BOUWPERIODE

Port of Rotterdam, Rotterdam ipv delft, Delft Wallaard Aannemersbedrijf, Noordeloos Van der Zalm Metaalindustrie, Brakel Straco, Waspik september– december 2015

BETON- & STAALBOUW | 79

WANSSUM | Vitelia

Tekst: Chris Elbers | Beeld: Will Vollenberg

SLIMME FUNDERINGS­ OPLOSSINGEN AAN DE MAAS Na een voorbereiding van vijf jaar werd medio maart 2015 in de haven van Wanssum gestart met de bouw van een nieuwe grondstoffensilo voor veevoederproducent Vitelia. Het op- en overslaggebouw, met een hoogte van zestig meter een ware blikvanger, biedt de coÜperatie de mogelijkheid om de voor de voederfabrieken in Oirlo en Ysselsteyn bestemde grondstoffen voortaan over het water in het Noord-Limburgse dorp te laten aanvoeren. Een transportwijze die niet alleen leidt tot een flinke verlaging van de verkeersdruk, maar die Vitelia ook nog eens de nodige kostenbesparingen oplevert.

80 | BETON- & STAALBOUW

WANSSUM | Vitelia

De fundering van het imposante bouwwerk, gelegen op een steenworp afstand van de Maas, werd gerealiseerd door Franki Grondtechnieken BV. Het bedrijf is een volle dochter van Franki Foundations Belgium en geldt al sinds de oprichting in 1934 als gespecialiseerd funderingsaannnemer. Een kwalificatie die dankzij een uitgebreide ervaring en een compleet pakket slimme funderingsoplossingen inmiddels heeft geleid tot een indrukwekkende referentielijst. Daarop prijken de namen van

palenwand van de kelder van de silo heeft zowel de functie van kerende wand als van dragende constructie.”

AANEENGESLOTEN WAND Een palenwand, zoals ook werd toegepast in Wanssum, bestaat standaard uit geboorde palen. “De palen die binnen het Vitelia-project zijn gebruikt, 39 in getal en elk vijftien meter lang, hebben een diameter van 880 millimeter”,

'De geschroefde stalen buispalen die we hebben gebruikt, behoren met diameters van 609 en 508 millimeter en boorpunten van respectievelijk 850 en 670 millimeter duidelijk tot de buitencategorie' uiteenlopende opdrachtgevers die door de jaren heen met succes een beroep deden op de ongekende expertise van Franki. Zo ook Wijnen Bouw, hoofdaannemer tijdens het project in de kop van Noord-Limburg. Jan-Wim Verhoeff, directeur van Franki Grondtechnieken, licht toe: “Wijnen Bouw heeft ons ingehuurd voor het aanbrengen van een palenwand met verbuisde schroefpalen en de installatie van zeventig geschroefde stalen buispalen met groutinjectie. De stalen buispalen dienen puur als elementen om de belasting van de silo naar de ondergrond over te dragen. De

vervolgt Verhoeff. “Doordat ze zijn geplaatst met een tussenafstand van 750 millimeter overlappen de palen elkaar gedeeltelijk. Daardoor ontstaat er een aaneengesloten wand.”

Het realiseren van een palenwand is een klus waarvoor Franki met grote regelmaat wordt ingeschakeld. Dat geldt ook voor de installatie van geschroefde stalen buispalen. Tóch weet Verhoeff wat dat laatste product betreft een bijzonderheid te melden. “De geschroefde stalen buispalen die we hier hebben gebruikt, behoren met diameters

van 609 en 508 millimeter en boorpunten van respectievelijk 850 en 670 millimeter duidelijk tot de buitencategorie. Met ons zware materieel hebben we de palen echter zonder problemen in de zware grondlagen, waarin zich veel grind en zelfs grote keien bevinden, weten te installeren.”

GROTER DRAAGVERMOGEN Tijdens de installatie werden de palen, bestaande uit een buis met aangelaste vaste boorpunten, met een zware machine trillingsvrij én geluidsarm ingeboord. Een principe waarbij de grond zijdelings wordt verdrongen, waardoor er geen grondontspanning kan optreden. “We hebben de palen met groutinjectie ingeboord”, zegt Verhoeff.

“Daarbij is met een centrale lans grout onder de boorpunt geïnjecteerd. Dit vergemakkelijkt niet alleen het inboren van de palen, er ontstaat ook een groutschil die het draagvermogen van de fundering aanzienlijk vergroot.” ❚

BETON- & STAALBOUW | 81

Strong foundations, solid future

Franki Grondtechnieken B.V., opgericht in 1934, is een ervaren funderingsaannemer.

Atlaspalen Franki Omegapalen Grondverdringende schroefpalen met verloren punt Geschroefde stalen buispalen Schroefinjectiepalen Schroefpalen Palenwanden Diepwanden Mini-heiwerk Funderingsherstel

Het bedrijf is gespecialiseerd in het ontwerp en de realisatie van alle mogelijke funderingsconstructies.

Er wordt onder andere gewerkt aan grote infra projecten, utiliteitsbouw, woningbouw en renovatie. Met haar jarenlange expertise kan Franki Grondtechnieken een compleet gamma geoptimaliseerde funderingsoplossingen aanbieden. Franki Grondtechnieken maakt deel uit van de wereldwijde funderingsgroep Franki Foundations (www.ffgb.be).

Franki Grondtechnieken B.V. Trondheim 8, 2993 LE Barendrecht, Nederland +31 180 641 998 info@franki-grondtechnieken.nl www.franki-grondtechnieken.nl

SOUTHAMPTON | West Quay Cinema

Tekst: Bureau BouwCommunicatie | Beeld: Hollandia Structures

FRIESE TRIBUNE ELEMENTEN VOOR BRITSE MEGABIOSCOOP Nederlandse bedrijven zijn in staat om in Groot Brittannië projecten op kwaliteit en prijs te winnen van Engelse concurrenten. Dat blijkt uit de levering van tribune elementen door Haitsma Beton, voor de tien bioscoopzalen van de nieuwe West Quay Cinema in het Britse Southampton. De staalconstructie wordt geleverd en gemonteerd door de Nederlandse staalbouwer Hollandia Structures, die voor dit project Haitsma Beton benaderde.

Het in Groot Brittannië toonaangevende bouwbedrijf Sir Robert McAlpine is hoofdaannemer voor het bioscoopcomplex. De Europese staalbouwer Hollandia Structures uit Heijningen is gevraagd een offerte uit te brengen voor de complete draagconstructie, inclusief tribunedelen. Al snel werd contact gezocht met Haitsma Beton voor de betonnen tribune elementen. “We hebben al vaker met deze gerenommeerde staalbouwer samengewerkt en blijkbaar is dat goed bevallen. Samen hebben we het ontwerp voor de tribunes verder uitgewerkt. Door de integrale samenwerking kunnen Haitsma Beton en Hollandia snel schakelen qua engineering en productie. Een mooi voorbeeld van integraal werken, waarbij we niet meer ouderwets in hokjes van staal of beton denken”, zegt Klaas Ellens, Accountmanager Parkeergarages, Tribunes & Stadions van Haitsma Beton.

CONCURREREND Volgens Ellens is het verrassend te noemen dat Hollandia en Haitsma Beton dit project op kwaliteit en prijs wisten te winnen van Engelse concurrenten. “Blijkbaar zijn we in staat om ook vanuit Nederland concurrerend te werken in de regio Londen. Dat biedt perspectieven voor andere opdrachten in deze economisch zeer interessante regio”, vertelt hij. Haitsma Beton levert 243 verzwaarde 1-trede elementen met een aantrede van 2 meter en een optrede van 822 en 719 mm. “Het worden luxe bioscoopzalen, dus er is veel ruimte beschikbaar voor de stoelen. Daarnaast worden er aan de elementen zwaardere eisen gesteld qua brandwerendheid en akoestiek dan bij een tribune. Haitsma Beton heeft samen met Hollandia een ontwerp gemaakt van de tribunes en draagconstructie,

waarin een balans is gevonden tussen ontwerp architect, transport, logistiek en draagvermogen van de onderliggende vloeren”, legt Ellens uit.

UITGEKIENDE PLANNING Begin 2016 is Hollandia samen met haar opdrachtgever McAlpine op bezoek geweest in Kootstertille. Projectleider Bert van den Berg van Haitsma Beton: “Tijdige levering bleek van cruciaal belang voor de aannemer. Door het gebouw in vier delen op te splitsen, zijn de afzonderlijke delen geëngineerd en geproduceerd. Door strakke planningsafspraken loopt de engineering en productie precies conform afspraak.” De eerste elementen zijn eind februari per vrachtwagen naar Groot-Brittannië getransporteerd. Eind maart is gestart met de montage van screen 1 en 2. ❚

BETON- & STAALBOUW | 83

PRECAFORM is dé partner in de betonprefab -industrie waarmee u het verschil kunt maken. Wij staat garant voor kwaliteit, precisie en flexibiliteit.

Wij zijn klaar om samen met u elke uitdaging aan te gaan in de beton-prefab, de bouw en de industriële sector.

• SLIMME BEKISTINGSTECHNIEKEN • FLEXIBELE RANDBEKISTINGEN • CONSTRUCTIE & ENGINEERING • BETON- & HEFTECHNIEK • MAGNEETSYSTEMEN • WALSWERK

WE KNOW CONCRETE! WWW.PRECAFORM.COM

Industrieweg 23 D | 5527AJ Hapert| T. +31 (0)497-225010 | info@precaform.com | www.precaform.com

Precaform_adv_197x130.indd 1

25-04-16 19:42

BETON&STAALBOUW

WIE DOET WAT VANAF € 595 PER JAAR WETEN UW KLANTEN OOK WAT U DOET! ‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kunt deelnemen met uw bedrijfslogo met naamsvermelding.

Bel of mail voor alle informatie over een vermelding in Beton & Staalbouw met Mark de Lau: T +31 495 45 00 95 - E m.delau@louwersuitgevers.nl

WWW.BETONENSTAALBOUW.NL HET MEEST COMPLETE OVERZICHT VOOR GERENOMMEERDE TOELEVERANCIERS VAN BETON EN STAAL IN DE BOUW

Staat u nog niet op www.betonenstaalbouw.nl?

Neem dan voor meer informatie contact op met Mark de Lau: m.delau@louwersuitgevers.nl

SCHRIJF U NU IN VOOR ONZE ONLINE NIEUWSBRIEF!

Wie doet wat ADVIESBUREAU

BOOR-BEVESTIGINGSTECHNIEK

COMPANERO

PERI NEDERLAND BV Bekistingen, steigers en Engineering

Postbus 43030

ROYAL HASKONING DHV

3540 AA UTRECHT

Barbarossastraat 35 6522 DK NIJMEGEN T +31 24 328 41 90 F +31 24 323 93 46 E info@rhdhv.nl W www.royalhaskoningdhv.com

T +31 30 233 31 19

Postbus 304 5480 AH SCHIJNDEL T +31 73 547 91 00 F +31 73 549 36 51 E info@peri.nl W www.peri.nl

M +31 6 24 70 09 96 E info@companero.nl W www.companero.nl

N.V. PERI S.A. Industriepark Nijverheidsstraat 6 B-1840 LONDERZEEL T +32 52 31 99 31 F +32 52 30 08 30 E info@peri.be W www.peri.be

ADVIES CONSTRUCTIEBUREAU Construx BVBA Slingerweg 1 B-3600 GENK

B+BTEC Munterij 8 4762 AH ZEVENBERGEN Postbus 17 4760 AA ZEVENBERGEN T +31 168 33 12 40 F +31 168 33 12 50 E info@bbtec.nl W www.bbtec.nl

BOUWONDERNEMING

T +32 89 32 88 55

AKERVELD ENGINEERING

F +32 89 32 88 66

Mendelssohnplein 16a 1921 XA AKERSLOOT T +31 251 31 71 48 E info@akerveld.nl W www.akerveld.nl

E info@construx.be

CORDEEL NEDERLAND BV

W www.construx.be

Lindtsedijk 22

DG RUBBER HOLLAND BV Melkrijder 14 T +31 33 245 78 86

Hoofdstraat 61 7011 AC GAANDEREN T +31 315 32 58 47 F +31 315 32 63 15 E adviesbureau@bongers-jansen.nl W www.bongers-jansen.nl

E info@dgrubberholland.nl

3336 LE ZWIJNDRECHT

Industrieweg 23 D 5527 AJ HAPERT T +31 497 22 50 10 E info@precaform.com W www.precaform.com

Postbus 55

INGENIEURSBUREAU VROBA

3903 KA VEENENDAAL

Kerkweg 6 4235 VV TIENHOVEN ZH T +31 183 60 14 51 F +31 183 60 16 35 E info@vroba.nl W www.vroba.nl

Postbus 708

W www.cordeel.eu

HERCUTON BV Postbus 67 5250 AB VLIJMEN T +31 88 205 34 00 F +31 88 205 34 99 E info@hercuton.jajo.com W www.hercuton.nl

3900 AS VEENENDAAL T +31 318 56 64 66

BALVERT BETONSTAAL BV

F +31 318 56 64 77

Postbus 84 2420 AB NIEUWKOOP T +31 172 57 36 35 F +31 172 57 49 50 E info@balvert.nl W www.balvert.nl

E info.hsb@hendriks-groep.nl W www.hendriks-stalen-bekistingtechniek.nl

BEKISTING 速

BETONSTRUCTUUR DE BETONBEKISTING

80 | BETON- & STAALBOUW

F +31 78 619 42 32

AUGUSTINUS BV Bonegraafseweg 4b 4051 CH Ochten T +31 344 64 70 80 F +31 344 64 70 85 E info@augustinusbv.nl W www.augustinusbv.nl

Inductorstraat 41

Industrieweg Noord 1129 B-3660, OPGLABBEEK T +32 89 81 99 00 F +32 89 81 99 33 E info@cometal.be W www.cometal.be

T +31 78 625 51 00

W www.loopvlakstructuur.nl

HENDRIKS STALEN BEKISTINGTECHNIEK

COMETAL NV

3330 AB ZWIJNDRECHT

E info.nl@cordeel.eu

BETONSTAAL

3861 SG NIJKERK

ADVIESBUREAU BONGERS-JANSEN

PRECAFORM BV

Interbuild NV Heistraat 129 B-2610 WILRIJK T +32 3 820 64 64 F +32 3 830 47 50 E interbuild@interbuild.be W www.interbuild.be

NOE BETONVORMGEVING BV Vlietskade 1009

COMPANERO

4241 WD ARKEL

Postbus 43030 3540 AA UTRECHT T +31 30 233 31 19 M +31 6 24 70 09 96 E info@companero.nl W www.companero.nl

T +31 183 56 98 99 F +31 183 56 33 17 E info@noe.nl W www.noe.nl

NV STADSBADER SA Kanaalstraat 1, B-8530 HARELBEKE T +32 56 26 06 66 F +32 56 20 13 98 E info@stadsbader.com W www.stadsbader.com

Wie doet wat CIVIELE BOUWAANNEMER

VROOM FUNDERINGSTECHNIEKEN BV WILLY NAESSENS GROUP

N.V. JAN DE NUL

Kouter 3, B-9790 WORTEGEM-PETEGEM

Tragel 60 B-9308 HOFSTADE T +32 53 78 17 60 F +32 53 77 28 55 E info@jandenul.com W www.jandenul.com

T +32 56 69 41 11 F +32 56 66 94 66 E info@willynaessens.be W www.willynaessens.be

CIVIELE TECHNIEK

Sluisweg 1 1474 HL OOSTHUIZEN Postbus 7 1474 ZG OOSTHUIZEN T +31 299 40 95 00 E info@vroom.nl W www.vroom.nl

HULPSTOFFEN BETON

HOLCIM NEDERLAND BV Ijsseldijk 351 2922 BK KRIMPEN AAN DEN IJSSEL T +31 180 54 55 00 F +31 180 54 55 99 E info.hnl-frbe@holcim.com W www.holcim.nl

BASF NEDERLAND BV BOUWBEDRIJF WESSELS ZEIST Karpervijver 27 3703 CJ ZEIST Postbus 541 3700 AM ZEIST T +31 30 691 80 20 F +31 30 691 80 50 E wessels_zeist@volkerwessels.com W www.wessels-zeist.nl

CT DE BOER Marconibaan 44 3439 MS NIEUWEGEIN T +31 30 600 91 51 E info@ctdeboer.nl W www.ctdeboer.nl

5860 AA WANSSUM T +31 478 53 71 11 F +31 478 53 71 10 E nl@kersteneurope.com W www.kersteneurope.com

FEREB VZW Grootveldlaan 148 1050 BRUSSEL T +32 15 41 31 24 F +32 15 41 31 24 E info@fereb.be W www.fereb.be

FUNDERINGEN

P. VAN 'T WOUT FUNDERINGSTECHNIEKEN BV

PRECAFORM BV Industrieweg 23 D 5527 AJ HAPERT T +31 497 22 50 10 E info@precaform.com W www.precaform.com

Exportweg 50 2742 RC WADDINXVEEN Postbus 431 2740 AK WADDINXVEEN T +31 182 61 77 67 F +31 182 61 13 76 E info@pvantwout.nl W www.heiwerken-pvantwout.nl

FUNDERINGSTECHNIEK

VAN RIJSOORT BUIGWERK Parallelweg 28 3286 LR KLAASWAAL T +31 186 57 28 22 F +31 186 57 23 01 E sales@rijsoort.nl W www.rijsoort.nl

MULTIBOUWSYSTEMEN BV Energieweg 2 3762 ET SOEST Postbus 115 3760 AC SOEST T +31 35 588 18 88 F +31 35 744 00 26 E info@multibouwsystemen.nl W www.multibouwsystemen.nl

DG RUBBER HOLLAND BV

Belgische Vereniging van specialisten in de herstelling, bescherming en versteviging van beton

Piet van Elsstraat 7

LOOPVLAKSTRUCTUUR

FEDERATIES

BUIGWERK

KERSTEN EUROPE BV

Karolusstraat 2 4903 RJ OOSTERHOUT Postbus 132 4900 AC OOSTERHOUT T +31 162 47 66 60 F +31 162 42 96 94 E basf-cc-nl@basf.com W www.basf.nl

Melkrijder 14 3861 SG NIJKERK T +31 33 245 78 86 E info@dgrubberholland.nl W www.loopvlakstructuur.nl W www.dgrubberholland.nl W www.rubberstootrand.nl

PREFAB BETON

BESTC

VAN MAERCKE PREFAB Scheldekaai 9, B-9690 KLUISBERGEN T +32 55 39 02 50 F +32 55 39 02 56 E info@vanmaercke.com W www.vanmaercke.com

ON

BESTCON BV

HENDRIKS RUWBOUW CONCEPT BV

Kanaaldijk 19 5683 CR BEST Postbus 189 5680 AD BEST T +31 499 36 63 66 F +31 499 36 63 99 E info@bestcon.nl W www.bestcon.nl

Wageningselaan 6 3903 LA VEENENDAAL Postbus 708 3900 AS VEENENDAAL T +31 318 56 63 00 F +31 318 56 63 25 E info.hr@hendriks-groep.nl W www.hendriks-ruwbouw.nl

SOFTWARE CONCRETE INTERNATIONAL Postbus 712 2920 CA KRIMPEN A/D IJSSEL T +31 180 51 49 46 E info@concrete-international.nl W www.concrete-international.nl

BuildSoft www.BuildSoft.eu

FRANKI GRONDTECHNIEKEN BV Gebouw Vaandrecht Trondheim 8 2993 LE BARENDRECHT T +31 180 64 19 98 F +31 180 64 19 99 E info@franki-grondtechnieken.nl W www.franki-grondtechnieken.nl

HERCUTON BV Postbus 67 5250 AB VLIJMEN T +31 88 205 34 00 F +31 88 205 34 99 E info@hercuton.jajo.com W www.hercuton.nl

Hundelgemsesteenweg 244/1 9820 MERELBEKE telefoon +32 (0)9 252 66 28 info@buildsoft.eu

BuildSoft

www.BuildSoft.eu

BETON- & STAALBOUW | 81

Wie doet wat STAAL-BETONVLOEREN

VIC OBDAM STAALBOUW BV CONSTRUSOFT Hengelder 16 6902 PA ZEVENAAR T +31 316 20 00 00 F +31 316 34 24 54 E rob.roef@construsoft.com W www.construsoft.nl

JG STAALPLAATBETONVLOEREN BV Burg. Daalderopstraat 3 6916 CC TOLKAMER Postbus 57 6916 ZG TOLKAMER T +31 31 654 27 17 F +31 31 637 31 14 E info@jg-cladding.nl W www.jg-cladding.nl

BUITING MACHINEBOUW EN STAALCONSTRUCTIE BV Van Dongenstraat 42 8107 AG BROEKLAND Postbus 129 8100 AC BROEKLAND T +31 570 53 10 10

Braken 14 1713 GC OBDAM T +31 226 45 30 44 F +31 226 45 31 83 E info@vicobdam.nl W www.vicobdam.nl

STAALLEVERANCIER

F +31 570 53 10 12 E d.frankot@buitingstaalbouw.nl W www.buitingstaalbouw.nl

FRIJNS INDUSTRIAL GROUP

MATRIX SOFTWARE Wijchenseweg 116 6538 SX NIJMEGEN T +31 24 343 43 80 F +31 24 343 43 89 E info@matrix-software.nl W www.matrix-software.nl

SLIMLINE BUILDINGS Westplein 6 3016 BM ROTTERDAM T +31 10 742 08 88 F +31 10 742 08 85 E info@slimlinebuildings.com W www.slimlinebuildings.com

STAALCONSTRUCTIE PREFAB

WE CONSTRUCT YOUR STEEL

ANCOFERWALDRAM STEELPLATES BV Damweg 12, 4905 BS OOSTERHOUT Postbus 190, 4900 AD OOSTERHOUT T +31 162 49 15 00

FRIJNS INDUSTRIAL GROUP

F +31 162 42 98 06

De Valkenberg 14, 6301 PM

E sales@aws.dillinger.biz

VALKENBURG AAN DE GEUL

W www.ancoferwaldram.com

T +31 43 601 01 01 F +31 43 601 01 62 E info@frijnsgroup.com W www.frijnsgroup.com

BREEDVELD STAAL Parallelweg 4

NEMETSCHEK SCIA BV Wassenaarweg 40 6843 NW ARNHEM T +31 26 320 12 30 E info@scia.net W www.scia.net

2921 LE KRIMPEN AAN DEN IJSSEL

NV BEKAERT SA Bekaertstraat 2 BE-8550 ZWEVEGEM T +32 56 76 61 11 E veerle.tack@bekaert.com W www.bekaert.com

HOLLANDIA STRUCTURES Postbus 12 2920 AA KRIMPEN A/D IJSSEL T +31 180 54 05 40

T +31 180 51 29 33 F +31 180 51 42 06 E info@breedveldstaal.nl W www.breedveldstaal.nl

F +31 180 51 99 56 E info@hollandia.biz W www.hollandia.biz

HEUVELMAN STAALHANDEL BV Dynamostraat 31

STRUCT4U B.V. De Hof 1 7218 LA ALMEN T +31 575 46 99 24 E info@struct4u.com W www.struct4u.com

PRECAFORM BV Industrieweg 23 D 5527 AJ HAPERT T +31 497 22 50 10 E info@precaform.com W www.precaform.com

STAALCONSTRUCTIES

3903 LK VEENENDAAL

IEMANTS NV

Postbus 135

Industrieterrein Hoge Mauw 200

3900 AC VEENENDAAL

B-2370 ARENDONK

T +31 318 50 93 00

T +32 14 67 22 81

F +31 318 52 80 75

F +32 14 67 20 92

W www.heuvelman.com

E info@iemco.be W www.iemants.com

TATA STEEL TNO DIANA BV Delftechpark 19a 2628 XJ DELFT T +31 88 342 62 00 F +31 88 342 62 99 E info@tnodiana.com W www.tnodiana.com

82 | BETON- & STAALBOUW

BSB STAALBOUW BV Solcamastraat 22 9262 ND SUAMEER Postbus 4 9250 AA BERGUM T +31 511 46 25 25 F +31 511 46 22 90 E bsb@bsbstaalbouw.nl W www.bsbstaalbouw.nl

Wenckebachstraat 1

MOUW HOEDLIGGERS BV Boylestraat 22

1951 JZ VELSEN Noord Postbus 10.000

6718 XM EDE

1970 CA IJMUIDEN

T +31 318 63 32 26

T +31 251 49 91 11

F +31 318 30 07 21

F +31 251 47 00 00

E info@mouwhoedliggers.nl

E info@tatasteel.com

W www.mouwhoedliggers.nl

W www.tatasteel.nl

Wie doet wat STAALPLAAT-BETON

VERANKERINGSSYSTEMEN

VLOEREN

DG RUBBER HOLLAND BV Melkrijder 14, 3861 SG NIJKERK

DUTCH ENGINEERING Energieweg 46 2382 NL ZOETERWOUDE Postbus 3, 2380 AA ZOETERWOUDE T +31 71 541 89 23 F +31 71 541 96 70

PEIKKO

TWINTEC NEDERLAND BV

E info@peikko.nl

Pascalweg 25D, 4104 BC CULEMBORG T +31 345 53 28 78 E mailbox@twintec.nl W www.twintec.nl

W www.peikko.nl

TWINTEC VLAANDEREN

Leemansweg 51, 6827 BX ARNHEM T +31 26 384 38 66

W www.dutchengineering.nl

THERMISCH VERZINKEN

E info@dgrubberholland.nl W www.loopvlakstructuur.nl W www.dgrubberholland.nl W www.rubberstootrand.nl

Brandstraat 15a, B-9160 LOKEREN T +32 9 349 47 01 E mailbox@twintec.be W www.twintec.be

E info@dutchengineering.nl

T +31 33 245 78 86

WAPENINGSSTAAL

VLOERSYSTEMEN

SCHROEDER-ANKERS BV

Centrum Zuid 2037, B-3530 HOUTHALEN

Helmkamp 40, 7091 HR DINXPERLO

T +32 11 51 02 34

T +31 315 65 17 06

F +32 11 51 02 30

F +31 315 65 29 31

E info@galvapower.com

E info@schroeder-ankers.nl

W www.galvapower.com

W www.schroeder-ankers.nl

DEKKER MACHINES & SERVICE BUBBLEDECK NEDERLAND BV Admiraal Banckertweg 22, 2315 SR LEIDEN Postbus 150, 2300 AD LEIDEN T +31 71 521 03 56 F +31 71 362 49 51 E mailbox@bubbledeck.nl W www.bubbledeck.nl

Doppelhaus Brannenburg

GALVA POWER

Mechelaarstraat 23 , 4903 RE OOSTERHOUT T +31 162 71 48 16 F +31 162 71 48 17 E info@dekkermachines.nl W www.dekkermachines.nl

Enrico Schirmer, uitvoerder Mayer Hoch- und Tiefbau GmbH, Ruhpolding Door het gebruik van de speciale MAXIMO ankertechniek, welke vanaf één zijde door één man te bedienen is zijn er maar 3 mensen nodig op de bouwplaats. Hiermee wordt de bouwtijd verkort van 4 naar 3 dagen. Het betonoppervlak met het anker en voegpatroon heeft schoonwerk betonkwaliteit en komt overeen met de hoge eisen.

De PERI MAXIMO is de betere van de systemen.

“Ik ben enthousiast en volledig overtuigd”.

NL PERI/11.202

MAXIMO Wandbekisting Wanden sneller in hogere kwaliteit bekisten

Bekisting Steigers Engineering www.peri.nl

BETON- & STAALBOUW | 83

MatrixFrame, veelzijdige BIM rekensoftware voor constructeurs MatrixFrame is de meest veelzijdige NEN-EN, NBN-EN en DIN-EN rekensoftware voor constructeurs. Of het nu gaat om detailberekeningen, 1D/2D/3D raamwerken of FEM berekeningen voor platen en wanden, MatrixFrame is daarvoor het juiste gereedschap.

Als zelfstandig softwarepakket, en ook als plugin voor Revit, IT-Concrete en Tekla.

Software oplossingen voor constructeurs, staalbouwers en kozijnmakers - www.matrix-software.nl

Online samenwerken begint op 12Build Het platform voor het aanvragen en indienen van offertes tijdens de calculatie- en inkoopfase.

www.12Build.com AANVRAGEN PER WERKONDERDEEL

3,2 GEMIDDELD

Voordelen Hoofdaannemer: -

Tijdsbesparing bij offerte-aanvragen Gebruiksvriendelijk en overzichtelijk Ontvang tijdig voldoende offertes >15 krachtige zoekfilters Ruim 65.000 bouwspecialisten.

Voordelen Bouwspecialist: - Naamsbekendheid - Meer passende offertes - Word vindbaar voor ruim 350 opdrachtgevers - Professionele uitstraling.

Meld uw organisatie aan op:

Marktleider in Limburg met 27 jaar ervaring in het plaatsen van vloer en dakuitvullingen.

Kies het juiste isolatiemateriaal!

RiBa-Plan B of Isolatiebeton met vloei chape

Isolerende uitvulling op basis van EPS-polystyreen parel met lage lambda-waarden en hoge drukvastheid.

Dakuitvulling in isolatiebeton.

Zelf nivellerende chape op basis van cement.

"De oplossing� voor vloerverwarming omwille van zijn goede warmtegeleiding.

Ramaekers R.& Zn. J. IT Kanaal Noord 1211 3960 Bree Tel.+32(0)89 47 30 68 www.isotera-insulation.be

Eén aanspreekpunt voor al uw prefab producten

Als enige speler in België zijn we in staat een totaalpakket in producten en structuren voor elke ruwbouw aan te bieden: Breedplaten en voorgespannen welfsels Dubbele wanden, volle wanden en Zeromur Betonelementen, kolommen, balken, rechte en verdreven trappen Kalkzandsteen

PREFACO NV Hoeksken 5a 9280 Lebbeke T +32 53 76 73 73 F +32 53 79 00 12 info@prefaco.be www.prefaco.be

BREEDPLATEN . DuBBELE wANDEN . PREFABELEmENTEN . KALKZANDsTEEN . VOORgEsPANNEN wELFsELs