Beton & Staalbouw 03 2016 by Louwers Mediagroep

EDITIE

VAK TIJDSCHRIFT OVER BETON EN STA AL IN DE BOUW JA ARGANG 4 I 2016 I WWW.BETONENSTA ALBOUW.NL

Staalwerk Pontsteiger vakwerk | Plaatsing Parkbrug even indrukwekkend als ontwerp Beton Bewust in Beeld | Kunstwerk als opvallend uithangbord voor bouwpartners

SNEL EN EFFICIËNT BOUWEN MET BESTCON PREFAB BETON

Bestcon is totaalaanbieder op het gebied van prefab beton. Bestcon ontwikkelt, produceert en monteert al meer dan 60 jaar prefab betoncasco’s en beton-elementen voor de Nederlandse- en Duitse markt.

Bestcon B.V. Kanaaldijk 19 - 5683 CR Best Tel. +31 (0) 499 366 366 www.bestcon.nl

KOLOMMEN • BALKEN • WANDEN • GEVELS • SYSTEEMVLOEREN • BETON SILO’S • COMPLETE PREFAB BETONCONSTRUCTIES INCL. MONTAGE

“Structural Anchoring Systems” voor

Constructieve Veiligheid

Voor Constructeurs, Architecten, Staalbouwers, Aannemers, etc.

Nieuwe BIS Injectie Systemen Pure-Epoxy 3:1 voor ultra hoge lasten. ETA goedkeuring voor gescheurd en ongescheurd beton, diamant geboorde en watergevulde gaten. Seismische Goedkeuring C1 en C2. Voor de installatie van steken draadeinden.

Vinylester voor hoge lasten. ETA goedkeuring voor ge-

scheurd en ongescheurd beton en watergevulde gaten. Seismische Goedkeuring C1. Styreen vrij. Voor de installatie van steken draadeinden.

Polyester voor gemiddelde lasten. ETA goedkeuring voor

NIEUW

ongescheurd beton en holle steen. Styreen vrij. Voor de installatie van draadeinden.

MET GRATIS DESIGNFIX ONDERSTEUNING

Nieuwe Anker Design Software DesignFiX® gratis anker calculatie software voor B+BTec SAS en BIS anker systemen.

✔ Complete invoer vrijheid en 3D interface ✔ Resultaten in één oogopslag ✔ Automatische berekening effectieve zetdiepte ✔ Geïntegreerde FEM berekening voor bepalen dikte voetplaat

Munterij 8, 4762 AH Zevenbergen ■ Postbus 17, 4760 AA Zevenbergen ■ T 0168 - 33 12 400 ■ E info@bbtec.nl

BSB_09_15.indd 1

NIEUW

■

www.bbtectools.com/nl

14-09-15 13:35

DÉ TWEE-JAARLIJKSE VAKBEURS VOOR DE BETONBRANCHE

13, 14 & 15 SEPTEMBER 2016 EVENEMENTENHAL GORINCHEM

• Eén van de grootste landelijk georiënteerde evenementen voor de betonbranche • Kwalitatieve bezoekers: 75% van de brancheprofessionals is beslissingsbevoegd • De laatste trends en nieuwste producten worden hier gepresenteerd • Deze editie in combinatie met Bouw Compleet Gorinchem

WILT U DEELNEMEN AAN DEZE VAKBEURZEN? EVENEMENTENHAL.NL/BOUW-BEURZEN • Een jaarlijkse ontmoeting voor bouwend Nederland • Ontmoet een divers publiek: van aannemers en architecten tot uitvoerders en woningbouwverenigingen • Verken de nieuwste marktinnovaties en leg een fundament voor duurzame zakenrelaties • Nieuw: Gereedschapsplein & Duurzaamheidsplein

BOUW COMPLEET DÉ VAKBEURS WAAR U ALS BOUWPROFESSIONAL NIET MAG ONTBREKEN!

13, 14 & 15 SEPTEMBER 2016 EVENEMENTENHAL GORINCHEM

11, 12 & 13 OKTOBER 2016 EVENEMENTENHAL HARDENBERG

Graag tot ziens in Hardenberg en Gorinchem!

Voorwoord

STAAL OP TRANSPORT Ons landelijke wegennet wordt gebruikt voor de meest uiteenlopende transporten. Het benodigde staal en beton voor bouwprojecten wordt meestal over de weg getransporteerd naar de plaats van bestemming. En dat resulteert heel regelmatig in exceptionele transporten. Onlangs nog werd er een wel heel reusachtig kunstwerk verplaatst over de snelweg A1. Weliswaar stapvoets, maar toch. Exceptioneel transport gebeurt doorgaans op momenten dat het merendeel van de bevolking op één oor ligt, zodat minimale hinder wordt veroorzaakt. Een mooi voorbeeld daarvan is de bouw van de nieuwe spoorbrug in Muiderberg. Het is bijna niet voor te stellen dat de complete spoorbrug in onderdelen is aangevoerd vanaf de werf nabij het Belgische Gent. Liefst 150 (!) transportbewegingen van elk 205 ton aan gewicht kwamen eraan te pas om alle prefab stalen delen op de bouwlocatie samen te brengen. En ‘opeens’ stond daar dan een 54 meter hoge stalen boogbrug met een lengte van 255 meter, elf meter langer dan de London Bridge en met een gewicht van 8.400 ton net zo zwaar als de Eiffeltoren. Spoorbrug Muiderberg is geassembleerd op een bouwterrein naast de snelweg A1. Na het samenstellen moest het staal dus wederom verplaatst worden. Ga er maar aan staan, een stalen kunstwerk met een gewicht van 8.400 ton ‘even’ verplaatsen, dwars over de A1 heen. Toch is ook dit exceptioneel transport succesvol verlopen. Uiteraard ook weer in de nachtelijke uren. In de nacht van 6 op 7 mei jongstleden om precies te zijn is de brug met behulp van self propelled modular trailers over de A1 gereden. In die nacht lagen overigens net wat minder landgenoten op één oor, want het spektakel trok de nodige kijkers die het transport vanuit een speciaal ingericht platform nauwlettend konden volgen. Staaltransporten in de orde van grootte van de spoorbrug Muiderberg zijn natuurlijk vrij uitzonderlijk. Toch wordt er meer over de weg getransporteerd dan je misschien zou denken. Kijk alleen maar eens naar het staal dat bijvoorbeeld voor een project als de Sportcampus Zuiderpark in Den Haag is benodigd. Meer dan 3.000 ton staal is verwerkt in dit project. Ook dat staal is allemaal over de weg naar de bouwlocatie getransporteerd. En dan hebben we het nog alleen over het staal. Ook het transport van prefab beton neemt steeds grotere vormen aan, zo blijkt uit diverse reportages verderop in deze uitgave van Beton & Staalbouw.

Roel van Gils

BETON- & STAALBOUW | 5

BETON&STAALBOUW

3 Vaktijdschrift & website over beton en staal in de bouw Jaargang 4 | 2016 Verschijnt 6 x per jaar ISSN 2352-3867

UITGEVER

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

H.B.J.M. Louwers Domein De Herten Hertsbergsestraat 4 B-8020 Oostkamp Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 50 368170 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be

REDACTIEADRES

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 495 450095 E traffic@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIECÖORDINATIE EN EINDREDACTIE Lieke van Zuilekom

REDACTIEMEDEWERKERS

Martijn van den Bouwhuijsen, Chris Elbers, Roel van Gils, Sjoerd Meuleman, Jeroen Schreurs, Bram Souffreau, Irene Teunissen, Nick Vanderheyden en Jan-Kees Verschuure

BLADMANAGER

Inhoud

Mark de Lau E m.delau@louwersuitgevers.nl

Pontsteiger:

SECRETARIAAT

Doorzetten loont

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

ADVERTENTIES

Online aanleveren: https://www.wetransfer.com o.v.v. naam en project

ABONNEMENTSPRIJS

€ 63,- per jaar excl. BTW Buiten Nederland: € 99,00 per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Beton- en Staalbouw magazine Informatie over abonnementen: T +31 495 450095

Staalwerk Pontsteiger vakwerk Een constructie op eenzame hoogte Ook constructief hoogstaand Nieuwe blikvanger van Amsterdam De Pen, Lars Schimmer: Voldoen aan de eisen, minimale lasten Glasvezelmonitoring voor IJsselbrug Doesburg Plaatsing Parkbrug even indrukwekkend als ontwerp

8 10 12 16 18 20 22 24

ADRESWIJZIGINGEN

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

OPZEGGINGEN

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

Thema Prefab Beton De traditionele megafabriek heruitgevonden

Directies en management van bouwbedrijven, projectontwikkelaars, opdrachtgevers, betrokken ministeries en rijksdiensten, gemeenten, provincies en andere betrokken overheden, landelijke, regionale en lokale organisaties, aannemers, ingenieurs, constructeurs, technologen en leveranciers actief in de Beton- en Staalindustrie

Balkons in architectonisch beton met uniforme afwerking aan de zichtzijden

'Na zestig jaar en drie generaties nog altijd op afstand de beste'

Een ervaren en polyvalente prefab producent

VORMGEVING/ART DIRECTION E studio@louwersuitgevers.nl

Passie voor beton

DRUKWERK

Engelse referentieprojecten voor gevelbedrijf uit Aalter

‘Schoon bouwen’ op maat met massieve prefab betonelementen

DOELGROEP

Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samen gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

Inhoud

48 57

Inhoud

Coverbeeld Amsterdam Pontsteiger Beeld: CIIID

Nieuw hoofdgemaal Ridderkerk: markant én duurzaam Iconisch ontwerp voor Sportcampus Zuiderpark Meer dan 3.000 ton staal Journaal ‘Steeds meer aannemers zetten de stap naar certificatie als bewijs van hun kwaliteit’ Betonverzegeling Kunstwerk als opvallend uithangbord voor bouwpartners Beton Bewust in Beeld Hoogwaardig staal in een groen jasje Omvangrijke nieuwbouw Domus Logistics bevoorraadt Europa 1.300 prefab heipalen aan vijftig per dag de grond in Bouw Compleet en Beton Vakdagen

44 46 48 50 52 55 57 60 62 64 66 68

Parkeergebouw RAI: Een gebouw als geen ander Veel, divers en snel

70 72

Parkeercapaciteit Schiphol uitgebreid met 2.600 plekken Metaal in beton voor nieuwe Denderleeuwse Kemelbrug Golvende betonelementen sieren spoorbrug Restauratie moet gevel Gentse Boekentoren redden Berekenen van ‘wildwest’ staalverbindingen Wie doet wat

74 76 78 80 82 85

BETON- & STAALBOUW | 7

AMSTERDAM | Pontsteiger Tekst: Sjoerd Meuleman | Beeld: CIIID / Cees van Giessen

PONTSTEIGER: DOORZETTEN LOONT

8 | BETON- & STAALBOUW

AMSTERDAM | Pontsteiger

Niet heel vaak zal een ontwerp zo lang op de plank hebben gelegen als dat van het wooncomplex Pontsteiger in het Amsterdamse IJ. Na bijna tien jaar doorzetten zijn de eerste contouren van de 366 woningen inmiddels zichtbaar. Dankzij eendrachtig samenwerken tussen architect, hoofdaannemercombinatie en constructeur. Ze hebben projecten ontworpen die sneller werden gebouwd. Bijna tien jaar bedroeg de wachttijd tussen het door het Amsterdamse architectenbureau Arons & Gelauff ontworpen woonproject Pontsteiger en het moment van starten in november 2015. En toen het eenmaal zover was, diende de bouwaanvraag in vier maanden klaar te zijn. Een huzarenstuk van alle betrokken partijen, meent architect Arnoud Gelauff. “Ik zie Pontsteiger als hét voorbeeld van het nieuwe bouwen. Het gebouw was ontwerptechnisch vrijwel klaar, toen in 2008 de crisis insloeg en het opeens te duur was geworden om nog te kunnen laten bouwen. Onder leiding van beide aannemers hebben we een volstrekt nieuw gebouw ontworpen. Met 131 woningen meer dan in het vorige ontwerp.” Wat ook veranderde was het casco, van staal naar (prefab) beton. Hierdoor kon de bouwtijd van het project aanmerkelijk worden ingekort.

HOOGTE Pontsteiger komt te staan bij de Westelijke Houthavens, tegenover het NDSM-terrein van Amsterdam Noord. Onmiddellijk zichtbaar is de betrekkelijk simpele vorm: twee met een stalen brugconstructie verbonden woontorens, op een op kolommen gelifte onderbouw. Maar simpel is juist moeilijk, zegt Gelauff. “Van architecten heerst nogal eens het beeld dat ze wachten op die ene geniale creatieve ingeving. Dat is onzin, want net als met andere uitingen van creativiteit bestaat architectuur uit vooral hard werken. We waren bijkans vrij in vorm en uiterlijk, het enige voorschrift was het

aanhouden van een bouwhoogte van maximaal 145 meter. We hebben dat gegeven op onze eigen manier ingevuld.” Gelauff doelt op de in zijn ogen misvatting van ‘hoe hoger een gebouw, hoe beter’. Want torenhoge bouwwerken hebben ook nadelen. “Hoge gebouwen ogen weliswaar stoer, maar zijn tegelijkertijd ook erg windgevoelig. Bovendien is het beneden vaak een doodse boel. Dit ontwerp heeft als zakelijk pluspunt dat door de vorm en ligging van de woningen ook het middendeel aantrekkelijk is. Bij hoge torens blijft dat deel vaak lange tijd onverkocht.”

WELKOMSTGEBAAR Hoewel hij zegt van al zijn ‘kindjes’ evenveel te houden, ziet Gelauff project Pontsteiger toch als een nieuw hoogtepunt op het portfolio. Niet alleen vanwege de genoemde samenwerking, maar ook vanwege doel, functie en publiciteit. Want er zullen maar weinig Amsterdammers bestaan die inmiddels nog niet van Pontsteiger hebben gehoord. Gelauff: “Het project heeft natuurlijk een publicitaire boost gekregen met het nieuws van de Amsterdamse zakenman Won Yip die in het duurste appartement van Nederland komt wonen. Publiciteit is altijd fijn, maar niet zaligmakend: doel en functie staan altijd voorop. Pontsteiger zal een poortfunctie gaan vervullen tussen het centrum van de stad en het NDSMterrein. Je moet het project eigenlijk zien als een oprecht gemeend welkomstgebaar in de richting van stadsdeel Amsterdam-Noord.” ❚

BETON- & STAALBOUW | 9

AMSTERDAM | Pontsteiger Tekst: Sjoerd Meuleman | Beeld: CIIID / Cees van Giessen

Staalwerk Pontsteiger vakwerk

Een prestige project met een lange adem: woonproject Pontsteiger in het Amsterdamse IJ is nu typisch zo’n bouwwerk dat dankzij doorzettingsvermogen en hard werken uiteindelijk toch van de grond is gekomen. Ruim negenhonderd ton staalwerk gaat erin, waaronder vakwerkspanten van tachtig ton. Zelfs een leek kan het zien: Pontsteiger Amsterdam wordt een gebouw met een, eufemistisch gezegd, uitdagende constructie. Niet vreemd daarom dat Buiting Machinebouw en Staalconstructie uit Broekland bijzonder content was met de opdracht voor het staalwerk van deze nieuwe ‘toegangspoort’ naar het NDSM-terrein van Amsterdam-Noord. “Complexe constructies vormen onze drijfveer”, zegt Dennis Frankot, projectleider bij Buiting. “Je zult ons niet vaak zien voor de bouw van een bedrijfshal. Dit project is mooi om meerdere redenen: het is een imposant en vooral bekend bouwwerk, dus interessant om aan mee te werken. Daarnaast zorgen de enorme belastingen, in combinatie met een diversiteit aan bijzondere profielen, voor complexe (las) verbindingen. Ten slotte is het transporten montagetraject, zacht uitgedrukt, uitdagend.”

SLANK Buiting levert en monteert voor het gebouw in totaal ruim negenhonderd ton staal, verspreid door het hele gebouw. Verreweg de meeste aandacht verdient de deels uit stalen vakwerkliggers geconstrueerde brugconstructie die beide

10 | BETON- & STAALBOUW

woontorens met elkaar verbindt. Met gewichten van tachtig ton elk, deels uitgevoerd met speciaal voor dit werk vervaardigde HD-liggers bijzondere elementen, zegt Frankot: “De keuze voor HD-liggers komt voort uit de wens van de architect om de vakwerkconstructies en de schoorconstructies zo slank mogelijk uit te voeren. De spanten worden uit één stuk gemaakt, waarvan de grootste 48 meter lang is en 9 meter hoog. Met meerdere mobiele kranen zullen de spanten worden gemonteerd.” Het alternatief van prefabricatie – montage in het werk – viel al direct om hoofdzakelijk (constructieve) veiligheidsredenen af. Daaraan kleven volgens Frankot te veel risico’s.

OBSTAKELS Zijn de liggers van zichzelf al imposant genoeg, veel meer hoofdbrekens nog kost het logistieke plan. Eigenlijk staat er maar één weg open, en dat is over water. En zo geschiedt het ook, vanuit de productielocatie in Almelo. Frankot: “Het moeilijkste onderdeel betreft het twee kilometer lange stuk over land, met onderweg bochten, bomen en lantaarnpalen. We maken daarvoor gebruik van

een transportsysteem met losse draaischamels dat speciaal is ontwikkeld voor groot materiaal. Het hele traject vanaf onze fabriek, via de laad-loskade over het water naar de bouwlocatie, zal zeer secuur moeten worden afgestemd. Maar ik ben ervan overtuigd dat het zal lukken.” Op dit moment is Buiting nog bezig met de productie. Frankot verwacht het circa drie kalendermaanden durende montagewerk in januari 2017 te kunnen starten.

EXPERTISE Buiting werd in 2014 bij het werk betrokken. Dit gebeurde direct nadat duidelijk was geworden dat het project – mede dankzij een verandering van de constructie – toch doorgang kon vinden. Frankot juicht het toe, snel aan tafel zitten. Omdat het bedrijf daarmee de expertise kwijt kan die anders ongebruikt zou blijven. “Zo’n werk is altijd een samenspel tussen constructeur, architect en de uitvoerende partijen. Wij zijn breed georganiseerd, en kunnen op deze wijze onze kennis goed tot uiting brengen. Pontsteiger is heus geen gemakkelijk werk, maar daar houden wij juist van. Er moet iets bijzonders in zitten.” ❚

AMSTERDAM | Pontsteiger

BETON- & STAALBOUW | 11

AMSTERDAM | Pontsteiger Tekst: Chris Elbers

EEN CONSTRUCTIE OP EENZAME HOOGTE Onder het constructief ontwerp van Pontsteiger, het kolossale appartementengebouw dat momenteel aan het IJ te Amsterdam wordt gerealiseerd, staat de signatuur van CAE Nederland. Namens de Rotterdamse ontwerper, adviseur en begeleider van de meest uiteenlopende bouwkundige constructies blikken directeur/projectleider Petra van Hennik en raadgevend ingenieur Hans Ketel terug op de werkzaamheden die voorafgaand aan de bouw van Pontsteiger werden geleverd. Wanneer de negentig meter hoge Pontsteiger in de loop van 2017 wordt opgeleverd, is onze hoofdstad een prominent bouwwerk rijker. De werkzaamheden aan de Houthaven omvatten de realisatie van een appartementengebouw boven een verdiepte, tweelaagse parkeergarage en berging onder het waterniveau. Op de begane grond is voorzien in diverse commerciële ruimten en openbaar gebied. Het pand zélf telt zes woonlagen in een U-vormige laagbouw en 26 woonlagen in de hoogbouw. Op de negentiende en twintigste laag bevindt zich een brugdeel. Daarboven komen nog eens zes lagen appartementen.

DIEPE FUNDERINGEN Het door CAE rondom de bouwaanvraag gemaakte constructief ontwerp omvat het gehele gebouw. Van Hennik en Ketel pikken er de highlights uit. “Wat

betreft de constructie van de tweelaagse kelder, die in het water ligt, hebben we verschillende mogelijkheden bekeken”, trapt Ketel af. “Uiteindelijk hebben we een kistdamconstructie geadviseerd, een dubbele damwand met grond en trekankers ertussen. Deze oplossing is bestand tegen eventuele aanvaringen door schepen en kan vanwege de breedte gebruikt worden voor de aanvoer van bouwmaterialen.” Met het oog op de fundering onderzocht CAE tevens waar zich ter plaatse een voldoende draagkrachtige grondlaag bevindt. “De funderingsbelastingen van het gebouw zijn enorm, wel duizenden tonnen”, vervolgt Van Hennik. “Daarom was het noodzakelijk om op de derde grondlaag, zo'n veertig meter beneden NAP, te funderen. Vervolgens hebben we samen met Fugro Nederland gekeken welke type paal het meest geschikt was. Daar zijn Tubex groutinjectiepalen uit gekomen.”

'Om ervoor te zorgen dat de torens tegelijkertijd voldoende sterk en stabiel zijn, hebben we gekozen voor een betonnen liftkern in combinatie met grote stalen megastructuren'

Beeld: DNW/CAE Nederland BV.

12 | BETON- & STAALBOUW

AMSTERDAM | Pontsteiger

MEGASTRUCTUREN Conform het architectonisch ontwerp van Arons & Gelauff wordt binnen de twee torens voorzien in zeer transparante, doorkijkbare woningen. Een gegeven dat voor CAE resulteerde in een volgende uitdaging. “Om ervoor te zorgen dat de torens tegelijkertijd voldoende sterk en stabiel zijn, hebben we gekozen voor een betonnen liftkern in combinatie met grote stalen megastructuren”, zegt Ketel. “Deze diagonale constructies zie je niet of nauwelijks terug in de woningen. Ze lopen er weliswaar doorheen, maar dan wel op een plaats waar ze óf niet opvallen, óf juist een esthetische meerwaarde bieden. Binnen ons ontwerp hebben we aan dat laatste aspect veel aandacht geschonken, vooral als het gaat om het zo veel mogelijk reduceren van grote las- en boutverbindingen.” De hoger gelegen brugconstructie bestaat uit vier naast elkaar geplaatste stalen vakwerken van twee verdiepingen hoog. Deze liggen in een W-verband tussen de torens in. Om de benodigde stabiliteit te krijgen, worden ze na de bouw van de bovengelegen verdiepingen klemvast aan de torens vastgemaakt.

WINDDRUK Naast het verzorgen van het constructief ontwerp tekende CAE ook voor de vertaling van een in 2008 door DNW uitgevoerd windtunnelonderzoek. “Aan de binnenzijde van de poort van het gebouw veroorzaakt de wind zeer grote zuigkrachten”, aldus Van Hennik. “Om deze per vierkante meter in kaart te brengen en daarmee de vereiste stabiliteit van het gebouw te bepalen, hebben we in opdracht van Dura Vermeer de onderzoeksgegevens vertaald naar statische windbelastingen. Deze zijn tevens gebruikt door de gevelleveranciers tijdens het selecteren van hun eindproducten.” ❚

Beeld: CAE Nederland BV.

ADVISEURS VOOR BOUWTECHNIEK

Constructieve Veiligheid

Al 30 jaar bij ons in goede handen Beeld: CAE Nederland BV/Arons en Gelauff architecten.

BETON- & STAALBOUW | 13

Voor al uw

Mestkelders

Casco woningen

Kelders

Prefab wanden

Transport

Poeren & borstwering

casco woningen, prefab wanden, poeren & borstwering, mestkelders & dekvloeren, kelders en waterbassins.

Hanzeweg 12 • 3771 NG Barneveld • Telefoon (0342) 44 17 90 • W W W. H A P R E K O N . N L

Buiting Machinebouw en Staalconstructie B.V. is een jong, snelgroeiend en modern geoutilleerd machinebouw- en staalconstructiebedrijf. Vanuit onze vestigingen in Broekland en Almelo werken ruim 90 goed opgeleide medewerkers aan de productie en montage van machinedelen en staalconstructies voor de utiliteitsbouw, woningbouw, hallenbouw en de industrie.

Voor meer informatie kunt u ook terecht op onze website:

www.buitingstaalbouw.nl

Tot en met Exc3

Buiting Machinebouw & Staalconstructie Vestiging Broekland:

Vestiging Almelo:

Van Dongenstraat 42, 8107 AG Postbus 129, 8100 AC Raalte Tel: (0570) 53 10 10 Fax: (0570) 53 10 12

Darwin 13, 7609 RL Postbus 205, 7600 AE Almelo Tel : (0546) 53 65 20 Fax: (0546) 53 65 21

E-mail: info@buitingstaalbouw.nl

Een totaalconcept in PREFAB BETON Wij engineeren, produceren en monteren het voor u!

AMSTERDAM | Pontsteiger Tekst: Sjoerd Meuleman | Beeld: Van Rossum

PONTSTEIGER: OOK CONSTRUCTIEF HOOGSTAAND Pontsteiger, een prestigieus woongebouw annex landmark in het Amsterdamse IJ, krijgt vorm. Nu al is de vernuftigheid in de constructies te zien. Met als bijna letterlijk hoogtepunt de nog te bouwen brugconstructie die beide torens met elkaar verbindt.

16 | BETON- & STAALBOUW

AMSTERDAM | Pontsteiger

Rotterdam heeft zijn Maasoevers, Amsterdam die van het IJ. De nieuwste hoofdstedelijke aanwinst tussen het westelijk centrumdeel en de overkant Noord heet Pontsteiger, een woongebouw met circa 450 woningen en een niet te missen landmark vanaf zowel het water als de wal. Niet vreemd daarom dat bij Ingenieursbureau Van Rossum uit Amsterdam de vlag uitging toen de order voor het constructieve ontwerp binnen kwam. Constructeur Steven Schoenmakers: “Het gebouw is groot, hoog en kent grote overspanningen. Iedereen zal beamen dat hier iets wordt neergezet.”

STABILITEIT Daartoe ontwierp Van Rossum een constructie die is onder te verdelen in vier delen. Op een in het werk gestorte kelder start het werk met een relatief eenvoudige onderbouw, bestaande uit een structuur van prefab-betonkolommen en balken, aangevuld met in het werk gestorte wanden. Constructief veel interessanter zijn beide torens die het bouwwerk omhoog brengen. Schoenmakers: “Vanwege de grote windbelasting op het gebouw is stabiliteit maatgevend. Door beide torens voldoende stijf te maken, werkt de volledige gevel mee in de stabiliteit. Hierdoor kunnen de vervormingen aan de bovenzijde voldoende klein worden gehouden.” Dit resulteerde in een geprefabriceerde constructieve gevel met een dikte van 300 mm. De kernwanden aan de binnenkant zijn 250 en 300 mm dik en eveneens gemaakt van prefab beton.

bewegingen kunnen opnemen. Bovendien is de montage van staal relatief eenvoudig. De spanten konden in één keer op hun plek worden gebracht.” Veel aandacht ging tevens uit naar de oplegging op kolommen. Schoenmakers: “De exacte detailleringen daarvan wegen bijzonder nauw.”

UITWERKING Zoals vaker tegenwoordig werd het werk uitgewerkt in BIM-modellen. Schoenmakers spreekt daarin van een ‘ver doorgevoerde samenwerking’. “Hoe je je BIM-modellen inricht, zegt veel over de betrokkenheid van alle partners. Voor dit werk is letterlijk iedereen betrokken. Niet alleen direct bouwenden en onderaannemers, maar ook hun leveranciers. Omdat wij denken dat je alleen dan echt grip hebt op het werk.” Hij noemt het werk mooi, om meer dan één reden. “Het is groot, prestigieus en kent vele constructieve uitdagingen. Het is een werk waarin alles samenkomt.” ❚

VAKWERKSPANTEN Het constructieve hoogtepunt bevindt zich nog een niveau hoger, met de uit acht verdiepingen bestaande brugconstructie op 57 meter boven maaiveld. De brug verbindt beide torendelen met elkaar. Van Rossum ontwierp de brug uit fraai gevormde en op verzwaarde kolommen opgelegde stalen vakwerkspanten, waarvan die op de onderste twee lagen zichtbaar zijn. Een constructief hoogstandje, meent Schoenmakers: “Een brug zoals deze moet

www.vanrossumbv.nl

BETON- & STAALBOUW | 17

AMSTERDAM | Pontsteiger Tekst: Chris Elbers

PONTSTEIGER: NIEUWE BLIKVANGER VAN AMSTERDAM

Beeld: Bouwcombinatie De Nijs-Dura V.O.F.

Markant, luxueus, indrukwekkend. Je komt haast superlatieven tekort om Pontsteiger, het nieuwe woongebouw dat momenteel aan de Houthaven van Amsterdam verrijst, te omschrijven. Met een hoogte van circa negentig meter zal Pontsteiger, ontworpen door architectenbureau Arons & Gelauff, na de geplande oplevering eind 2017 als een moderne stadspoort een ware blikvanger vormen in het westelijk deel van onze hoofdstad. In opdracht van bouwcombinatie De Nijs-Dura V.O.F. levert Hoco Beton in meerdere opzichten een bijdrage binnen dit spraakmakende project. Pontsteiger is spectaculair en uniek, in alle opzichten. Prominent gelegen aan de boorden van het IJ, op de kop van een lange pier, kenmerkt het opvallende gebouw zich door een open structuur. Om de bijzondere positie in de waterstad te verbeelden, heeft Pontsteiger van een afstand gezien de vorm van een poort. Eenmaal dichterbij gekomen, is zichtbaar

18 | BETON- & STAALBOUW

dat Pontsteiger een stoelvorm heeft. De stoel heeft een open rugzijde en is zeven meter opgetild boven de steiger. Mede daardoor oogt het gebouw verbazingwekkend ‘luchtig’.

LANDMARK Zijn op de begane grond commerciële ruimten voorzien, op de eerste verdieping begint het

woongebouw in de zogenaamde liggende U. In deze zes verdiepingen tellende laagbouw komen voornamelijk driekamerappartementen met balkons. Een aantal appartementen telt twee kamers. De torens van Pontsteiger, die een ware landmark zullen vormen binnen het stadsbeeld, omvatten elk zeventien verdiepingen met op elke etage drie appartementen. De brug van

AMSTERDAM | Pontsteiger

het gebouw bestaat uit negen lagen, waar zich circa honderd appartementen voor de koopmarkt bevinden.

VROEG BETROKKEN Een team van engineers van Hoco Beton was binnen het bouwteam betrokken bij de uitwerking van het definitief ontwerp naar een technisch ontwerp. Het bedrijf zal in de uitvoeringsfase ongeveer 6.500 m3 prefab beton engineeren en leveren voor onder meer de constructieve draagstructuur (wanden en kolommen), balkons, trappen en dakplaten. 3D-modelleur John Stals en constructeur Michèl Hermans vertellen over de bijdrage van Hoco Beton, dat gespecialiseerd is in zowel het engineeren, produceren als monteren van prefab betonelementen voor utiliteitsbouw, woningbouw en infra: “In het voortraject hebben we op basis van de beschikbare stukken allereerst een 3D-model gemaakt, waaruit wij de gegevens voor onze calculatie hebben gefilterd”, zegt Stals. “Hierbij kun je denken aan het aantal betonelementen, de hoeveelheid beton alsook het tonnage van de betonelementen. Het model wordt in de uitvoeringsfase gebruikt voor het aansturen van machines in de productie. Vanaf het moment dat Beeld: Hoco Beton.

'In het voortraject hebben we op basis van de beschikbare stukken een 3D-model gemaakt, waaruit wij de gegevens voor onze calculatie hebben gefilterd' we de opdracht definitief binnen hadden, zijn we met de overige partijen rond de tafel gegaan om de zaken op elkaar af te stemmen.” Het feit dat Hoco Beton al tijdens het gereedkomen van het technisch ontwerp bij het project betrokken was, bood volgens Hermans de nodige voordelen. “Het gaf ons niet alleen de mogelijkheid om een bijdrage te leveren wat betreft detailleringen, aansluitingen enzovoorts, we konden ook, binnen de mogelijkheden van het ontwerp, zo veel mogelijk productietechnische zaken inbrengen.” Naast de kennis van complexe werken is de ruime expertise van Hoco Beton op het gebied van 3D-modellering volgens beiden doorslaggevend geweest voor het verwerven van de opdracht. “Normaal wordt een constructie op basis van 2D-tekeningen gemaakt”, vervolgt Hermans. “Binnen dit project is de informatie echter uit de 3D-modellen van alle betrokken partijen gehaald. Ook als het gaat om technische aspecten, zoals brandwerendheid van de elementen en de milieuklasse waaraan ze moeten voldoen. Pontsteiger is dan ook een project waarbinnen we onze kennis en kunde op dit vlak prima hebben kunnen inzetten.” ❚ Beeld: CIIID.

BETON- & STAALBOUW | 19

De Pen

Lars Schimmer, Pionier omtrent EN 1090 Grondlegger EN 1090 Software

20 | BETON- & STAALBOUW

De Pen

Voldoen aan de eisen, minimale lasten Nadat ik de NEN-EN 1090 heb opgezet bij mijn familiebedrijf Van Sluisveld Staalbouw BV (wij kregen allerlei adviseurs over de vloer die hier erg veel geld voor vroegen, maar zelf geen enkele technische achtergrond hadden), ben ik dit vervolgens zelf als adviseur gaan doen bij (staal)constructiebedrijven door het hele land.

Ondanks dat ik gedurende de afgelopen twee á drie jaar (staal)constructiebedrijven in alle hoeken van het land heb mogen begeleiden bij de NEN-EN 1090, zat hier geen enkel bedrijf tussen dat aangaf blij te zijn met de invoering van de norm. Helemaal logisch; de NEN-EN 1090 is de (staal)constructiemarkt tegen de wil in opgelegd door de Europese Unie; men vond dat de kwaliteit van een (staal)constructie beter geborgd diende te zijn. Het klinkt misschien vreemd uit de mond van iemand die zich fulltime bezighoud met de NEN-EN 1090, maar laten we eerlijk zijn: de (staal)constructies die een bedrijf heeft geproduceerd voor de NEN-EN 1090 zullen over het algemeen niets minder van kwaliteit zijn dan een (staal)constructie die na de NEN-EN 1090-certificering geproduceerd zullen worden. Vandaar dat het zo belangrijk is om ervoor te zorgen dat je als (staal)constructiebedrijf tegen minimale concessies toch kunt voldoen aan de wettelijke verplichtingen vanuit de NEN-EN 1090. Er gaan allerlei ‘oerwoud-verhalen’ over rond op de markt, voornamelijk in het leven gebracht

door diverse brancheorganisaties, adviesbureaus, et cetera. Veel van deze verhalen zijn zwaar overtrokken en worden klakkeloos overgenomen waardoor er een verkeerd beeld van de NEN-EN 1090 heerst. Erger is nog dat genoeg (staal) constructiebedrijven hierin zijn meegegaan en zichzelf hebben opgezadeld met veel meer werk dan noodzakelijk. De onjuiste verhalen zijn voornamelijk ontstaan vanuit ‘grijze gebieden’ in de norm. Ik heb de norm allereerst eens een aantal keer kritisch doorgelezen, waarna ik tot de conclusie kwam dat veel van deze verhalen helemaal niet terug te vinden waren in de norm. Wat hieruit volgde, is een werkwijze waarbij een bedrijf dus echt tegen minimale lasten en kosten toch het NEN-EN 1090 certificaat kan behalen en behouden. Centraal hierin staat een praktisch en werkbaar FPC-handboek dat waarborgt dat de productie gevoerd en gecontroleerd wordt zoals de norm dat verlangt (en niet meer dan dat). Daarnaast dient het bedrijf te beschikken over Lasmethode-Kwalificaties, gekwalificeerde lasser(s) en een lascoördinator (kan extern zijn). In het FPC-handboek dienen de minimale en slechts noodzakelijk projectmatige en jaarlijkse

verplichtingen vanuit de norm verwerkt te zijn, het is dan nog wel zaak dat deze verplichtingen daadwerkelijk nageleefd worden. Indien dit goed is opgezet, kost dit jaarlijks zo’n twee á drie uur voor de jaarlijkse verplichtingen. Indien voor de projectmatige verplichtingen EN 1090 Software wordt gebruikt, kost dit projectmatig slechts twee minuten extra werk. Hiermee wordt snel en gemakkelijk de volledige projectdocumentatie gegenereerd; het (staal)constructiebedrijf wordt door een aantal vaste simpele stappen begeleid, daarnaast is ook gewaarborgd dat ieder project wordt voorzien van een geldige CE-markering conform de CPR (richtlijn bouwproducten). Per project worden door de EN 1090 Software bijvoorbeeld automatisch materiaalcertificaten vanuit de mail gelinkt aan een project; de software kan mailtjes uitpakken en uitlezen bij welk project ze horen. Op deze manier kan een bedrijf op een hele simpele manier toch EN 1090 gecertificeerd raken tegen minimale kosten en concessies. In sommige gevallen is de totale investering inclusief FPC, LMK’s, LK’s , audit, etc. zelfs onder de € 5.000,- gebleven. ❚

BETON- & STAALBOUW | 21

DOESBURG | IJsselbrug Tekst: Irene Teunissen | Beeld: Brem

Glasvezelmonitoring voor IJsselbrug Doesburg Net als veel stalen bruggen in Nederland is de IJsselbrug in Doesburg meer dan vijftig jaar oud. Omdat de brug toe was aan een opknapbeurt werden begin dit jaar beide hoofdrijbanen afgesloten. Om te onderzoeken of het fietsdek ernaast tijdens de werkzaamheden voor openbaar vervoer (OV) toegankelijk kon blijven, zijn continu rekmetingen uitgevoerd met behulp van optische reksensoren. Opdrachtgever Rijkswaterstaat wilde de brug tijdens het groot onderhoud niet helemaal verkeersvrij maken en besloot de fietsbaan geschikt te maken voor busverkeer. Daarom werd het rijdek van het fietspad vervangen door een sterker wegdek van kunststof composiet, een innovatief met glasvezel versterkt materiaal. Om te kijken of de sterkte van het rijdek aan de wettelijke voorschriften voldeed, was het belangrijk dit in de praktijk te toetsen.

GLASVEZELMONITORING “Wij moesten de doorbuiging van de fietsbaan meten wanneer er gemotoriseerd verkeer overheen reed”, zegt Erik de Bruin, directeur van Brem Funderingsexpertise. “Het materiaal waarvan het nieuwe fietsdek is gemaakt, bestaat uit diverse lagen. Die kunnen door voortdurende belasting delamineren, dus loskomen van elkaar. Als dat gebeurt, krijg je sterkteverlies. Een speciaal ontworpen en kwalitatief betrouwbaar meetsysteem was nodig om deze belasting non-stop te toetsen.” Gekozen werd voor glasvezelmonitoring, een innovatieve methode waarmee Brem als één van de eerste bedrijven in Nederland al een tijdje werkt. Dit systeem is gebaseerd op het meten van de weerkaatsing van het licht in de sensor. Lengteverandering van de sensor

22 | BETON- & STAALBOUW

resulteert in een verandering in de weerkaatsing van het laserlicht waardoor de rek ter plaatse van de sensor exact te bepalen is. Het monitoringssysteem genereert continu betrouwbare data waarmee andere partijen het gedrag van de constructie vervolgens kunnen analyseren.

LICHTPULSEN Accountmanager Jeroen van Ravenzwaaij vertelt dat de glasvezelmonitoring hier werkt met lichtpulsen met een frequentie van 100 Hz. “We hebben een dynamische meting toegepast door onder het composieten fietsdek twintig reksensoren te plaatsen op verbindingspunten (hotspots). De sensoren staan via een glasvezelkabelsysteem met elkaar in verbinding. De dunne kabeltjes lopen via een transportkabel naar een interrogator en een laptop. Door honderdmaal per seconde lichtpulsjes door de kabeltjes te sturen, kun je overal uiterst nauwkeurige rekmetingen uitvoeren. Op de bijbehorende uitleesunit kun je precies zien hoe de brug zich gedraagt wanneer er een bus overheen rijdt. Deze nieuwste generatie sensoren is zo gevoelig dat je zelfs de individuele aslasten van de bus kunt aflezen. Die trillingen kun je online helemaal volgen.”

DOESBURG | IJsselbrug

Maar het glasvezelmeetsysteem biedt nog andere voordelen. Naast dat je er veel meer mee kunt monitoren zoals funderingen, krijg je een seintje wanneer er grenswaardes worden overschreden of wanneer het systeem stopt met meten. Dan gaat er, afhankelijk van de urgentie van de alarmfase, een gekleurd lampje branden. Heel safe dus.

ONDERHOUD De Bruin verwacht veel van de toekomst. “Als je deze intelligent structures consequent toepast, verandert het onderhoud van infrastructurele kunstwerken zoals bruggen en viaducten. Dan waarschuwen de sensoren van tevoren wanneer onderhoud nodig is. Daardoor wordt alles inzichtelijker, neemt de veiligheid toe en nemen de preventieve onderhoudskosten af. Dat het nu nog niet zover is, is te wijten aan de nog steeds hoge kosten van de uitleesapparatuur.” Overigens bleek uit de metingen dat de bussen veilig over het fietsdek konden rijden. Inmiddels is het project afgerond. In juni gaat de IJsselbrug weer open voor al het verkeer. ❚

“Kennis en ervaring als fundament voor kwaliteit.”

Jan Tinbergenstraat 16A 2811 DZ REEUWIJK

16180317_brem.indd 1

Tel. afd. Toezicht 0182-517550 Tel. +31 (0) 6 51303219

E-mail info@brem.nl Website www.brem.nl

| 23 BETON- & STAALBOUW 21-06-16 14:02

ANTWERPEN | Parkbrug Tekst: Nick Vanderheyden | Beeld: Emergo

PLAATSING PARKBRUG EVEN INDRUKWEKKEND ALS ONTWERP Een weekend, meer hadden Emotec en bouwpartners onlangs niet nodig om de langverwachte Parkbrug over de Leien in Antwerpen heen te leggen. Het ontwerp van Ney & Partners herbergt nochtans een overspanning van 67 m en valt op door zijn complexe vorm. Toch opperde de hoofdaannemer al tijdens de inschrijving deze manier van montage. Het bedrijf dat de volledige bouw van de voetgangersen fietsersbrug op zich nam, wist zo de verkeershinder tot een minimum te beperken.

De Parkbrug is onderdeel van het door bouwheer AG Vespa gecoördineerde stadsproject Kop Spoor Noord. Deze zone situeert zich tussen het Park Spoor Noord en het Eilandje en bestaat uit bouwgronden ten noorden en ten zuiden van het Noorderlaanviaduct. In deze mix aan woningen, publieke voorzieningen, kantoren, horeca en handelszaken fungeert de Parkbrug als verbinding tussen Park Spoor Noord en het Eilandje. “Concreet rust de brug, op een hoogte van 5,5 m boven het straatniveau, langs weerszijde op

24 | BETON- & STAALBOUW

respectievelijk het kopgebouw van campus Artesis Plantijn Hogeschool en Londentower”, vertellen algemeen bestuurder Paul De Neef en ingenieur Luc Van Deun namens Emotec. “Op die manier doet de voetgangersen fietsersbrug dienst als een noordelijke toegangspoort tot de stad.”

ÉÉN GEHEEL Het meest opmerkelijke aspect in deze werken betreft het transport in één geheel over het water via het Kattendijkdok. Niet evident aangezien de

brug een lengte heeft van 67 meter en goed 170 ton weegt, en met terreinen in Puurs de aannemer zelf niet aan water is gelegen. “We deelden daarom de constructie op in acht gelijkwaardige delen”, geeft Van Deun aan, “die we afzonderlijk transporteerden naar een locatie in Willebroek. Vervolgens gingen we ter plaatse over tot de totaalsamenstelling met corrosiebehandeling en eindafwerking, waarna de brug in zijn geheel over het water kon worden vervoerd. Op de locatie aan de Leien maakten we gebruik van liftsystemen om

ANTWERPEN | Parkbrug

'De voetgangersen fietsersbrug doet dienst als een noordelijke toegangspoort tot de stad'

de brug te monteren. Het werd immers millimeterwerk om de landhoofden in de gevelelementen van beide gebouwen in te passen. Enkel via deze werkwijze in transport en montage echter lukte het ons de klus klaar te spelen binnen de initieel door ons beoogde en erg strikte deadline van een weekend.”

FOCUS OP COMPLEXITEIT Dat net deze specialist in staalbouw, brugvoegen en speciale technieken de opdracht binnen-

haalde, is weinig verrassend. De onderneming onderscheidt zich immers in de realisatie van meer complexe constructies. “We zetten niet in op rechttoe-rechtaan bouwwerken, maar leggen ons specialisme in complexe structuren”, benadrukt De Neef. “Dat op zich is een nichemarkt waarop niet elke bruggenbouwer wil inschrijven maar die enorm veel voldoening geeft aangezien we telkens meewerken aan unicums in maatwerk. Bekijk je de werken van Neyt & Partners bijvoorbeeld, dan valt het op dat hun ontwerpen steeds

verfijnder worden. In dusdanige complexiteit zijn communicatie tussen partners en een flexibele hands-on aanpak belangrijke succesfactoren. Naast de technische knowhow rond staalbouw en het op deze niche gerichte machinepark dat wij in huis hebben natuurlijk. Bijkomend stelt een optimale wisselwerking van kennis en ervaring tussen hoofdaannemer, architect en bouwheer bouwteams in staat opmerkelijke installaties zoals deze Parkbrug op de meest efficiënte manier te verwerkelijken.” ❚

BETON- & STAALBOUW | 25

PRECAFORM is dé partner in de betonprefab -industrie waarmee u het verschil kunt maken. Wij staat garant voor kwaliteit, precisie en flexibiliteit. Wij zijn klaar om samen met u elke uitdaging aan te gaan in de beton-prefab, de bouw en de industriële sector. • SLIMME BEKISTINGSTECHNIEKEN • FLEXIBELE RANDBEKISTINGEN • CONSTRUCTIE & ENGINEERING • BETON- & HEFTECHNIEK • MAGNEETSYSTEMEN • WALSWERK

WE KNOW CONCRETE! WWW.PRECAFORM.COM

Industrieweg 23 D | 5527AJ Hapert| T. +31 (0)497-225010 | info@precaform.com | www.precaform.com

Precaform_adv_197x130.indd 1

25-04-16 19:42

@Oostinghstaal

Volg ons via Twier!

PUUR VAKMANSCHAP CONTROLE PLANMATIG INNOVATIEF MEEDENKEN Onze projectgestuurde organisatie streeft naar het overtreﬀen van verwachtingen, waarbij een nauwe samenwerking de sleutel vormt tot succes. Zo ook bij het project ‘ Sportcampus Zuiderpark ’ in Den Haag. Een project waar we trots op mogen zijn.

www.oostinghstaalbouwkatwijk.nl

Meer dan 20.000 realisaties!

INDUSTRIEBOUW • Kantoorgebouwen • Productiehallen • Logistieke ruimtes • Showrooms • KMO-gebouwen Rodenbachstraat 72 8908 Vlamertinge België

www.valcke-prefab.be +32 57 20 25 01 info@valcke-prefab.be

Tekst: Nick Vanderheyden | Beeld: Megaton / Altaan

DE TRADITIONELE MEGAFABRIEK HERUITGEVONDEN Kapitaalsintensief; vraag in de sector meningen over prefab beton en deze term zal veelal op de proppen komen. Niet veel Belgische bedrijven hebben zodoende de mogelijkheden van het Belgische Megaton Prefab Systems (MPS). Dat groepeerde de laatste zeven jaren als producent een arsenaal aan betonfabrieken waardoor aannemers de levering en engineering van complete naakte betonstructuren aan hen kunnen toevertrouwen. Met het Bornemse Interton ging begin deze zomer de nieuwste en tevens tiende betonfabriek van de groep open. Een in 2006 aangekochte site werd de voorbije periode omgevormd tot een bedrijf dat is uitgerust met de nieuwste technieken in de productie van zware gewapende betonconstructies. De fabriek is daarbovenop gelegen aan het Zeekanaal en kan schepen tot tienduizend ton laden en lossen. “Aangezien we niet enkel in België actief zijn, maar ons evenzeer richten op

28 | BETON- & STAALBOUW

de Britse, Deense, Franse en Nederlandse markt, vormt deze tiende telg een belangrijke toevoeging aan de groep”, verduidelijkt Dirk Deroose, ceo van de Willy Naessens Group, waartoe MPS, zij het commercieel volledig onafhankelijk, behoort.

BETER DAN EEN MEGAFABRIEK In de zoektocht naar de oorsprong van dit prefab imperium, gaan we terug naar het jaar 1982. Dat jaar zette alom gekend Belgische bouwmagnaat

Willy Naessens zijn eerste stappen in het beton. Als staal- en zwembadbouwer zijnde werden destijds heel wat opdrachten aan betonaannemers verloren. De ondernemer pur sang kwam snel tot de beslissing vol in te zetten op prefab beton; het product van de toekomst, zo meende hij. Met Megaton was de eerste overname meteen een feit waarna stapsgewijs bedrijven aan de portefeuille werden toegevoegd. “Het kwam tot een punt dat er enorm veel kennis binnen de groep was,

maar dat onderling weinig van die expertise werd uitgewisseld. Elke onderneming beschikte over een eigen studie- en tekenbureau, een afdeling engineering en een verkooporganisatie. We misten zodoende een link, een overkoepelende organisatie als eenvoudig aanspreekpunt voor aannemers en bouwbedrijven. In 2009 bood de oprichting van Megaton Prefab Systems een antwoord op deze kwestie in inefficiëntie, met daarbij de meerwaarde van verticaal geïntegreerde vestigingen die elke gespecialiseerd zijn in hun nichemarkt. Bovendien, en dat benadrukken we met stip, met een strikte commerciële afscheiding van andere activiteiten binnen de Willy Naessens Group”, geeft Deroose mee.

ALTAAN VULT LAATSTE HIAAT Het overkoepelend orgaan vormt zo het aanspreekpunt voor alle niche-bouwelementen. Of het nu gaat om welfsels, TTX-vloerelementen, draagstructuren, brugdekliggers, industriële wandelementen, trappen of liftschachten, steeds gaan de contacten via MPS dat op haar beurt de verschillende nichebedrijven aanstuurt. Evengoed vallen sinds de overname van het Dilsense Altaan in 2012 meer complexe structuren binnen de mogelijkheden. Het bedrijf is autoriteit in kleinere, artisanale prefab stukken met veel handwerk die in beperkte reeksen

worden besteld. Klanten zijn onder meer traditionele aannemingen die bijvoorbeeld een x aantal lintdelen nodig hebben om boven ramen te installeren. “Een bepalende overname”, aldus Deroose. “Veelal zijn de divisies binnen het orgaan immers volumefabrieken die elementen in standaard

afmetingen produceren. Aangezien maatwerk wint aan belang in de sector, konden we ook daar niet achterblijven. Dankzij de nabijheid van de Nederlandse grens hield de overname tevens een verbeterde geografische spreiding in, waardoor we onze Noorderburen vlotter kunnen bedienen.” ❚

BETON- & STAALBOUW | 29

Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen | Beeld: Agref nv

DUURZAMER DAN NATUURSTEEN, AL RUIM ZEVENTIG JAAR

BALKONS IN ARCHITECTONISCH BETON MET UNIFORME AFWERKING AAN DE ZICHTZIJDEN Architectonisch beton geeft meerwaarde aan vastgoed. Dat weten ze bij Agref al ruim zeventig jaar. Het Vlaamse familiebedrijf produceert allerlei sierbetonelementen, van balkons, gevelelementen en kroonlijsten tot luifels, plinten en dorpels, raamkaders en stadsmeubilair. Toepassingen grenzen aan het onmogelijke gezien het vergaande maatwerk. De betonspecialisten uit Wetteren hanteren een bijzonder procedé voor de fabricage van balkonelementen. Het resultaat is een uitgewassen afwerking van het loopoppervlak en onderen zijkanten die glad, gezuurd, gepolijst of gewassen zijn. Agref is de oudste in de groep van fabrikanten van architectonisch beton in België. Al twee generaties wordt de onderneming geleid door familie De Witte. Bernard is nu de directeur en wordt straks opgevolgd door de derde generatie. Met veertig medewerkers is het een middelgroot bedrijf.

UITGEWASSEN LOOPOPPERVLAKTE “We produceren sinds 1965 balkons”, zegt verkoopverantwoordelijke en calculator Kevin De Pessemier namens Agref. “We hanteren hierbij een uniek

productieproces. De balkonelementen worden niet omgekeerd na het storten, zoals andere fabrikanten doen. De stortzijde is de zijde van het loopoppervlak. Door die zijde uit te wassen, ontstaat een korrelige structuur; een natuurlijke antisliplaag. De afwerking van de onderen zijkanten van het balkonelement wordt apart gekozen: glad, gezuurd, gepolijst of gewassen. Op die manier wordt een uniforme afwerking gecreëerd in het gevelvlak, wat mooier oogt vanaf de straat. Bij procedés van andere fabrikanten is de onderkant afgerold of afgestreken en is er geen uniforme afwerking aan de straatzijde.” Westwijk Harelbeke.

30 | BETON- & STAALBOUW

'Sierbeton balkons zijn een enorme verrijking voor woningen' ATOMIUM “Van Vlaanderen tot Wallonië en zelfs buiten onze landsgrenzen bouwen we aan de fundamenten van bouwprojecten en de aankleding van steden en gemeenten”, zegt De Pessemier. “Zo realiseerde Agref het stadsmeubilair bij het Atomium in Brussel, waar zitbanken op een helling zijn geplaatst. Op dit moment zijn we bezig met nieuwbouwproject De Capucien in Aalst. Hier worden vier luxe appartementsblokken rondom voorzien van balkons in architectonisch beton. In Nederland hebben we eveneens grote projecten uitgevoerd. Voor de stadsuitbreiding Katendrecht in Rotterdam hebben wij diverse gevelelementen geleverd in gezuurd beton voor een volledige nieuwe wijk: woningen, appartementen, school, parkeergebouw en een kerk.” Oosterlynck Wetteren.

VERRIJKING VOOR WONINGEN “Het door Agref toegepaste beton is duurzamer dan menig natuursteen, zoals bijvoorbeeld kalksteen en graniet”, zegt De Pessemier. “Om de balkons mooi op kleur te houden, adviseren we een hydrofobe behandeling van het beton die we zelf kunnen uitvoeren. De behandeling vindt plaats na het kitten van de voegen, door het beton en de kit in te strijken met een hydrofobe middel. Mocht gedurende de levensduur toch vuil op de balkons terechtkomen, dan zijn die elementen makkelijk schoon te maken met een hogedrukreiniger.”

INNOVATIEF “We zijn alle dagen innovatief bezig bij Agref”, vervolgt De Pessemier. “Het is plezant om mooie eindproducten te maken. Sierbeton balkons zijn een enorme verrijking voor woningen. Het duurzame beton geeft vastgoed meerwaarde. Die toepassing zit de laatste tijd flink in de lift. We kunnen de prijsvragen haast niet bijhouden. Momenteel hebben we het heel druk, alleen al met opdrachten uit België.” ❚

Architectonisch Beton De kracht van maatwerk

AGREF nv - Tragelweg 4 - 9230 WETTEREN www.agref.be - info@agref.be - tel. 09/369 19 11

BETON- & STAALBOUW | 31

AL 60 JAAR EN DRIE GENERATIES INNOVATIEVE BOUWPRODUCTEN SLIM STEKEIND BEVEILIGEN Voorkom onveilige situaties op de bouwplaats met de nieuwste generatie stekeindbeveiligers! De 1 meter lange Protex-Softline stekeindbeschermingsprofielen zijn snel en makkelijk te plaatsen over meerdere stekeinden. Leverbaar in diverse waarschuwingskleuren en met eigen opdruk!

NOOIT MEER BETONZAGEN De nieuwe K-Form profielen vervangen de traditionele, arbeidsintensieve gezaagde voegen in betonnen vloeren. De profielen worden geplaatst voor het storten. Na het uitharden worden de stroken aan de bovenkant afgenomen zodat snel een schone holte ontstaat om te vullen met de gewenste kit.

EFFICIENT ONDERSTEUNEN De u-fix 30 iso ribben zijn horizontale afstandhouders voor ondersteuning van onderwapening op grote oppervlakten zachte ondergrond, zoals isolatiemateriaal, zand of noppenfolie. Voldoen aan NEN 6722:2002. Lengte 330 en 500 mm.

ENVO-FIX B.V.

WILLEM DE ZWIJGERSTRAAT 18

2411VV BODEGRAVEN

T: 0172 61 22 88

F: 0172 61 73 36

WWW.ENVO-FIX.NL

Tekst en Beeld: Envo-Fix

'NA ZESTIG JAAR EN DRIE GENERATIES NOG ALTIJD OP AFSTAND DE BESTE' Het is 1955, het jaar waarin de Bodegraafse ondernemer in artikelen voor vakmans- en kluswaren Theo van Bunningen besluit als eerste en enige ondernemer dragers voor betonbouw en bekistingen op de Nederlandse markt te brengen. Van Bunningen noemt zijn bedrijf Envo-FIX: de ‘Eerste Nederlandse Verhuur en Verkoop Onderneming van FIX-dragers’. Dat zijn pioniersgeest hem geen windeieren legt, blijkt al snel. Verkocht Van Bunningen eerst zijn waar nog gewoon vanuit zijn eigen huis, het bedrijf groeit in zo’n hoog tempo dat hij een jaar later al personeel in dienst kan nemen en zelfs een nieuw bedrijfspand kan bouwen aan de Willem de Zwijgerstraat. Vanaf die plek in het dorp blijft zijn bedrijf groeien. Deze groei kenmerkt zich vooral door de kernwaarden die het bedrijf vanaf dag één borgt in zijn relaties met klanten. Onafhankelijkheid en maatwerk, goede service en professioneel advies en bovenal: kwaliteit en klantvriendelijkheid. Theo van Bunningen groeide met deze visie op ondernemen uit tot een succesvolle en markante speler in de bouwwereld, die in Nederland niet onopgemerkt bleef. Zo lauwerde de Kamer van Koophandel hem in 1995 bij zijn veertigjarig

jubileum met de Gouden Speld, een prestigieuze onderscheiding voor succesvolle ondernemers. Succes was voor Van Bunningen niet uitsluitend gelegen in zakelijke waarden. Eén van de voornaamste sleutels tot zijn succes kende hij bovenal toe aan wat voor hem het allerbelangrijkste was: familie. In 1984 nam zijn dochter Monique Versloot-Van Bunningen het bedrijf met verve over tot aan het jaar 2002, toen haar eigen zoon Arthur Versloot ook toetrad tot Envo-FIX. Tot op heden is hij nog met veel passie, commitment en vooral plezier algemeen directeur. De visie van Theo van Bunningen schrijft met drie generaties aan het roer inmiddels geschiedenis, en is daarmee ook onderdeel van de toekomst van de Nederlandse betonbouwindustrie. Vooraanstaande klanten kiezen immers na zestig jaar niet voor niets nog steeds voor het familiebedrijf,

om hun grote projecten te realiseren: de bouw van de Nederlandsche Bank, de ontwikkeling van de Tweede Maasvlakte, de aanleg van Betuwelijn en zelfs Wembley Stadium behoren inmiddels tot het portfolio. Het verhaal van Envo-Fix voer onlangs zelfs de Grote Oceaan over. In 2012 werd een grote Australische prefabfabrikant een nieuwe afnemer, nadat een klant zijn goede ervaringen met Envo-Fix met enthousiasme deelde. Vaart het verhaal Envo-FIX als familiebedrijf ook dit jaar, na het zestigjarig jubileum, verder de toekomst in? In 2014 werd de dochter van Arthur geboren, Anna Versloot. Over haar zegt Arthur: “Een vierde generatie aan boord van het bedrijf van mijn opa, Theo van Bunningen? Tja, dat zou hij geweldig hebben gevonden. En wie weet. De zekerheid van een warm nest met passie voor het vak, krijgt ze in ieder geval mee.” ❚

BETON- & STAALBOUW | 33

Tekst: Chris Elbers Beeldmateriaal | Beeld: LG Products

EEN ERVAREN EN POLYVALENTE PREFAB PRODUCENT Ook in de bouwwereld wensen steeds meer partijen hun bedrijfsprocessen te outsourcen. Het Belgische LG Products N.V. komt met een breed en divers producten- en dienstenpakket aan deze behoefte tegemoet. Daarbij ligt de nadruk op de productie en levering van prefab betonpanelen. Producten die niet alleen verkrijgbaar zijn in verschillende afwerkingen, maar volgens wens ook nog gecombineerd kunnen worden met complete staalstructuren en de meest uiteenlopende schrijnwerken en plaatmaterialen. Want ook op die vlakken heeft LG Products alle expertise onder de pannen. Het produceren van een brede waaier prefab bouwelementen is een specialisme waarmee LG Products al zo’n vijftig jaar het verschil maakt. Het is een gevolg van de pioniersrol die het bedrijf had en nog steeds heeft op de Belgische, Nederlandse en Duitse markt. “Dankzij de mix van onze ruime ervaring en een gevarieerd productassortiment hebben we een aantal unieke troeven in handen”, zegt Geert Perneel, sales manager binnen LG Products. “Maar ook wat betreft kwaliteit, productiecapaciteit én levertijd maken we het verschil. Daarvan profiteert een breed scala van opdrachtgevers. We leveren voornamelijk aan aannemers in Vlaanderen, Zuid-Nederland, Noord-Frankrijk en het westelijk deel van Duitsland.

34 | BETON- & STAALBOUW

Ten behoeve van projecten in onder meer de utiliteits- en industriebouw, de agrarische sector, kantoormarkt en woningbouw. We zijn van vele markten thuis en denken graag intensief met onze afnemers mee om tot een efficiënte en kwalitatief hoogwaardige oplossing te komen.”

BETONPANELEN Die oplossing betreft in de meeste gevallen complete staalconstructies met geprefabriceerde gladde betonpanelen. Op dit gebied beschikt LG Products over een ongekende hoeveelheid kennis en kunde. Qua productie, maar ook als het gaat om het vooraf maken van de benodigde bere-

keningen en de montage. Naast de genoemde betonpanelen (al dan niet gecombineerd met een solide metalen constructie) zijn ook silexpanelen en van steenstrips voorziene panelen specialiteiten van het huis. “Deze producten zijn in verschillende uitvoeringen leverbaar”, aldus Perneel. “Er kan worden gekozen voor diverse maten en kleuren, al dan niet drukvast. Daarnaast leveren we volle panelen en energiezuinige sandwichpanelen zonder koudebruggen. Dit laatste product, dat via een uniek procedé tot stand komt, bestaat uit een binnenmuur en een buitenmuur die via kunststof pinnen met elkaar verbonden zijn en waar isolatiemateriaal tussen zit. Daardoor worden koudebruggen vermeden, wat resulteert in een zeer hoge homogene isolatiewaarde en een gering energieverlies. Aspecten die trouwens kenmerkend zijn voor ál onze producten. We krijgen van controlebureaus vaak te horen dat onze panelen qua energiezuinigheid er met kop en schouders bovenuit steken.” Speciale vermelding verdienen volgens Perneel ook de panelen met unieke handvorm-steenstrips (echte bakstenen). “Deze panelen worden eerst gegoten als gladde betonelementen, waarna de steenstrips er met behulp van een robot op vast worden gelijmd en vervolgens traditioneel worden gevoegd.”

“We staan voor een hoogwaardig en compleet pakket oplossingen”, vat Perneel samen. “Oplossingen die binnen ons geavanceerde machinepark volgens de hoogste normen en met behulp van onze vakbekwame mensen tot stand komen. En vervolgens precies op tijd en tegen een scherpe prijs aan onze afnemers worden geleverd. Want daarvoor staat LG Products.” ❚

TOTAALPAKKET Naast de productie van wandpanelen en staalconstructies blinkt LG Products ook uit in de fabricage van raam- en deurkozijnen (zowel in hout als metaal) en plaatmaterialen. Producten die een welkome aanvulling vormen op het gamma staalstructuren en prefab betonpanelen.

BETON- & STAALBOUW | 35

Tekst: Bram Souffreau | Beeld: Enjoy Concrete

PASSIE VOOR BETON De West-Vlaamse ondernemer Bernard Joye heeft een passie voor beton. Met Enjoy Concrete trekt hij de kaart van stijlvolle betoncreaties die de kracht en puurheid van het bouwmateriaal in de schijnwerpers zetten. Het betonbedrijf uit Veurne biedt prefabelementen aan voor een brede waaier aan betonprojecten: zowel zichtbeton voor wanden, kolommen, trappen en terrassen als op maat gemaakte designbetonstukken. Het designbeton kan de vorm aannemen van een superglad keukentablet, badkamermeubels, tuinobjecten zoals een zitbank of een bloembak of zelfs kunstwerken. Allemaal bevinden ze zich in de uitgebreide portfolio van de firma. Zelfs een ingewikkelde textuur of een kleurtje schrikken de betonexperten van het Veurnse bedrijf niet af. Integendeel, Enjoy Concrete heeft al enkele graphic concrete-opdrachten uitgevoerd waarbij tekeningen of foto’s op de betonelementen ‘geprint’ worden.

KWALITEIT EN ESTHETIEK Prefabulous luidt de baseline van Enjoy Concrete. Een samentrekking van prefab en fabulous, het Engelse woord voor geweldig. De merknaam – Enjoy Concrete – zegt het zelf: genieten van beton. En dat is ook hoe de gepassioneerde Joye zijn bedrijf in de markt zet: als een fabrikant van kwaliteitsvolle, op maat gemaakte en modieuze prefabelementen. Daarbij leggen de oprichter en zijn circa 38 medewerkers de nadruk op kwaliteit en esthetiek. “Werken met beton is voor mij een passie, een cultuur, een kunst”, geeft Joye mee. Het eigen hoofdkantoor langs de Lovaart geldt als uithangbord en showcase. Het gebouw is volledig uit prefab beton opgetrokken. De boardroom in een uitkragend volume en de geprinte bomenrij – een voorbeeld van graphic concrete – gelden als eyecatchers.

36 | BETON- & STAALBOUW

JAPANS BETON Joye verdiende zijn strepen met het aannemersbedrijf Furnibo dat vaak en graag met beton aan de slag ging. In september 2010 richtte hij Enjoy Concrete op, een eigen fabriek van prefab betoncreaties. In de bedrijfshal in Veurne produceren de betonstorters supergladde elementen voor industriebouw, tuin- en landschapsprojecten, particulieren en projectontwikkelaars. Alles op maat en met de kleur en afwerking zoals de opdrachtgever het wenst, klinkt het. De betonbasis bestaat uit het zogenaamde Japans glad beton, een zeer vloeibaar, zelfverdichtende en zelfnivellerend beton. De supergladde bekisting draagt verder bij tot de hoge esthetiek van de prefabelementen, legt Joye uit. De innovatieve prefab betonelementen die Enjoy Concrete fabriceert in de fabriek in Veurne zijn uitermate geschikt voor designprojecten. Het materiaal is strak en straalt kracht uit. Niet voor niks is het uiterst populair bij architecten. De dubbelzijdige terrassen van Enjoy concrete zijn uniek qua technologie daar deze verticaal gestort worden zodat alle zijden een gladde uitstraling hebben en het loopvlak een antislip design.

UITBREIDING Het gaat Enjoy Concrete voor de wind. In april van dit jaar besloot het bedrijf samen met De Brabandere uit Veurne buur betoncentrale Holcim over te nemen. Zo maakte het van een nood een deugd. Holcim sloot de deuren, waardoor Enjoy Concrete een toeleverancier verloor. Maar De Brabandere kocht de productie-eenheid over en werd meteen ook de nieuwe leverancier van het gladde Japanse beton. Enjoy Concrete kocht een deel van de gronden zodat het de eigen productiesite verder kon uitbreiden met 4.700 m². ❚

BETON- & STAALBOUW | 37

NICO KAAIJK METAALBEWERKING | KRIMP 13 | ZAANDAM | WWW.KAAIJK.NL | WWW.TWITTER.COM/KAAIJK 16180335_kaaijk.indd 1

29-06-16 12:26

• Fabriceren, leveren en plaatsen van prefab funderingsbalken • Grondwerk • Maatvoering (Total Station) • Heiwerk • Engineering (constructieve tekeningen en berekeningen) • Leveren en plaatsen bergingsvloeren • Diverse maatwerk, welke in de mallen geproduceerd kunnen worden

PreFund 16180333_prefund.indd 1

Prefab Beton Funderingen B.V.

PreFund B.V. • Hofland 203 • 3641 GD Mijdrecht Tel.: 0297-263011 • www.prefund.nl • info@prefund.nl

28-06-16 12:31

Tekst: Jeroen Schreurs | Beeld: Flickr, make architects

Engelse referentieprojecten voor gevelbedrijf uit Aalter Beton- en natuursteenspecialist Loveld uit Aalter is de voorbije twee decennia uitgegroeid tot een volledige gevelafwerker. Dat appreciëren ze ook aan de andere kant van het Kanaal, waar het bedrijf het ene referentieproject na het ander helpt realiseren. De nieuwste gebouwen in dat rijtje: de uitbreiding van Tate Modern en het nieuwe hoofdkwartier van Facebook. ›

Bruno Van Hulle: “De uitbreiding van Tate Modern was een erg complex werk. Door de erg grillige structuur was geen enkel element hetzelfde.”

BETON- & STAALBOUW | 39

Uw specialist in: Prefab Betonelementen & Staalconstructies Schrijnwerk & Plaatmaterialen

www.lgproducts.be - 3670 Meeuwen - T +32 11 79 02 02 - info@lgproducts.be

Het project One Rathbone Square huisvest binnenkort de Londense kantoren van Facebook.

Loveld werd opgericht in 1985 in een management buy-out van Seghers Beton. “In een op dat moment groeiende markt hebben wij onze stempel gedrukt”, herinnert één van de zaakvoerders, Bernard Buys, zich. “Ons motto is ‘gevelarchitectuur in beton’. Gepolijst, gezandstraald of gezuurd beton, instorten van vacuüm gezogen tegels, natuursteen of andere vreemde materialen, we doen het allemaal. Maar we voelen ons vooral als een vis in het water als we ook vloerdragende elementen kunnen inwerken, zoals sandwichpanelen. We zijn dan ook geëvolueerd naar een bedrijf dat de volledige afwerking van een gevel voor zijn rekening neemt, inclusief ramen en hekwerk.”

GROOT IN GROOT-BRITTANIË Het bedrijf uit Aalter zette de voorbije 25 jaar ook in het Verenigd Koninkrijk een stevige voet aan de grond. Met als startpunt een relatief klein project in de City eind jaren tachtig, groeide Loveld er stap voor stap. Dat resulteerde ondertussen in een aantal sterke voorbeeldprojecten, zoals een uitbreiding voor ‘The Houses of Parliament’, enkele gigantische gebouwen op Canary Wharf en The City en The Royal Bank of Scotland.

FACEBOOK Momenteel werkt Loveld aan een ander prestigeproject: One Rathbone Square, op een steenwerp afstand van Oxford Street. Dat project bestaat uit een residentieel gebouw en een commercieel volume dat de Londense thuisbasis van sociale-mediabedrijf Facebook wordt. Beide gebouwen – rond een centraal binnenplein – hebben een bakstenen buitengevel. Bij het Facebookgebouw realiseerde Loveld enkelschalige panelen met ingestorte bakstenen. Die zijn geglazuurd op het binnenplein en gewoon mat aan de buitenzijde van het gebouw. “De raamkaders van de twee volumes lijken op elkaar, maar bestaan in het residentieel volume uit keramische tegels en bij Facebook uit kaders van inox. Daarnaast is het residentiele gebouw ook afgewerkt met speciale keramische tegels voor de balkons – allemaal unieke stukken met bijvoorbeeld afgeronde hoeken”, sluit Van Hulle af. ❚ Bruno Van Hulle: “Met 1.109 panelen hebben we de buitenschil gemaakt. De gemetselde buitengevel hangt daar volledig aan op.”

GRILLIGE STRUCTUUR VOOR TATE MODERN De laatste troef in dat rijtje: De uitbreiding van Tate Modern, het Londense museum voor internationale moderne kunst. Dat project, naar een ontwerp van architecten Herzog & De Meuron, is midden juni geopend voor het grote publiek. Bruno Van Hulle, directeur bij Loveld: “Het was een erg complex werk, een soort afgeknotte piramide die dan nog eens getorst is. Door de erg grillige structuur was geen enkel element hetzelfde. Wij hebben de volledige buitenstructuur van het gebouw prefab gemaakt en gemonteerd, samen waren dat 1.285 kolommen en balken. Met 1.109 panelen hebben we ook de buitenschil, de eerste huid van het gebouw die ook de waterdichtheid garandeert, gemaakt. De gemetselde buitengevel hangt daar volledig aan op. Onze structuur is zichtbaar vanuit het museum zelf; sommige van de verbindingsbalken dienen zelfs als zitbanken voor de bezoekers.”

BETON- & STAALBOUW | 41

In eigen beheer geproduceerde massieve betonsystemen inclusief transport en montage. Tekst: Jan-Kees Verschuure | Beeld: Haprekon Bouwsystemen

‘SCHOON BOUWEN’ OP MAAT MET MASSIEVE PREFAB BETONELEMENTEN Wie een prefab betonbouwer inschakelt als (onder)aannemer wil zekerheid. Kan er ‘gebimd’ worden? Kan ik de gewenste prijs-kwaliteitverhouding halen? Krijg ik een all-in service op het aangenomen werk? Haprekon Bouwsystemen produceert massieve betonsystemen op maat, in eigen beheer en met vaste toeleveranciers en geeft daarbij een garantie van tien jaar op het geleverde werk. “Een helder systeem zorgt voor vaste klanten”, aldus commercieel directeur Evert Mulder.

42 | BETON- & STAALBOUW

'Wij verzorgen zelf het transport van de elementen en voeren de montage met eigen mensen uit' De vestiging van Haprekon Bouwsystemen op bedrijventerrein De Harselaar bij Barneveld lijkt wel een bouwlocatie in het klein. Wie het kantoor van Haprekon Bouwsystemen wil bereiken, komt eerst langs een bedrijvig terrein, waar de betonnen prefab elementen gereed worden gezet voor transport. Ook in de verzorgde, maar bescheiden kantoorruimtes overheersen overalls en werkschoenen. “Bij ons staat de productie voorop”, lacht Mulder ter verwelkoming. “Bij Haprekon Bouwsystemen kennen we geen 9.00 tot 17.00-mentaliteit; dat werkt niet in onze business. Wanneer het werk af is, is het einde werktijd.”

ALLROUNDER Haprekon Bouwsystemen levert en monteert in onderaanneming en direct. Gestart met een eigen ontwikkeld prefab systeem voor kelderbouw is het bedrijf anno 2016 een echte allrounder geworden in de prefab betonbouw. “Wij produceren – naast de genoemde keldersystemen – niet alleen prefab wanden en vloeren in diverse dikten, maar bijvoorbeeld ook halffabricaten zoals poeren, borstweringen en dekvloeren voor aannemers en nemen de cascobouw aan van volledige woningbouwprojecten – zoals recentelijk 48 woningen te Rhenen. Ook produceren wij specifieke bouwdelen als mestkelders, waterbassins en zwembaden, zo nodig geïntegreerd met de kelder. Onze keldersystemen kunnen geheel op maat worden gemaakt, van huiskelder tot parkeergarage. De kelders kunnen als fundering dienen voor de bovenbouw en kunnen indien gewenst rondom geïsoleerd worden met drukvaste kelderisolatie. De kelders worden meestal gebouwd inclusief het kelderdek, de begane grondvloer.”

Kelder met breedplaatvloeren ten behoeve van woonhuis in Kootwijkerbroek.

Ontwerpen in BIM, lean-productiemethoden, eigen engineering en maatwerk zijn voor Haprekon Bouwsystemen geen onbekende begrippen. Een sleutelwoord is massief beton met gestraalde naden en kimmen onder KOMO/ KIWA-keur. “Voor de wapening, isolatie en ondersteunende middelen als kranen schakelen wij gerenommeerde vaste partijen in. Wij verzorgen zelf het transport van de elementen en voeren de montage met eigen mensen uit. Hierdoor kunnen wij de gewenste kwaliteit waarborgen en de juiste service verlenen.”

STRAK EN NO-NONSENSE Als gevolg van de veranderde marktomstandigheden na de vastgoedcrisis, die vragen om een prijs-efficiënte bouwproductie, minder ‘handjes’ op de bouwplaats en een korte oplevertijd neemt de vraag naar prefab oplossingen toe; de productielocatie van Haprekon Bouwsystemen op De Harselaar is daartoe al in 2007 fors uitgebreid. Van pilaren voor het vernieuwde Zeeleeuwentheater van Dolfinarium Harderwijk tot de cascobouw van project Molenenk te Deventer, productietechnische issues zijn er eigenlijk niet voor prefab betonbouw door Haprekon Bouwsystemen, stelt Mulder. “Maar de klant wil wel garanties; daarom leveren wij standaard tien jaar garantie op waterdichtheid van kelders.” Prefab betonbouw is vanzelfsprekend niet zomaar een optelsom van elementen. Het gaat uiteraard niet alleen om ‘de stenen’, of in dit geval: beton. “Naast een breed productaanbod is ook de vraag van de klant eerste prioriteit in onze organisatie. Levering en montage wordt op maat uitgevoerd, met inbegrip van constructieve berekeningen en engineering binnen BIM. Wij beschikken over vrachtwagencombinaties met zware kranen om de prefab elementen logistiek efficiënt naar de bouwplaats te kunnen vervoeren, waardoor een

Woningbouw op basis van prefab in Zuidhorn.

hoge kwaliteit kan worden gegarandeerd en de bouwplaats ‘schoon’ blijft.” Prefab bouw vraagt immers om efficiëntie, en Haprekon Bouwsystemen wil waarde toevoegen aan de bouwsector. “Met goed geïsoleerde systemen, met voldoende aandacht voor ventilatie en daglichttoetreding, eindafwerking van zichtwerk, milieu en aanvoerlogistiek, maar ook strak en no-nonsense, zoals bij onze bedrijfscultuur past. Kijk, in de massaproductie van de grote concerns gaan wij niet mee, dat zou voor ons onverstandig zijn. Schoenmaker blijf bij je leest. Wij hebben echter juist oog voor de individuele projecten van zowel de particulier als de aannemer, waarbij wij in staat zijn de klantwensen te vertalen naar een custom made-product.”

HONDERD PROCENT KWALITEIT “Wie efficiënt wil bouwen zonder zorgen, weet hoe hij zijn cascobouw moet aanbesteden”, stelt Mulder tot slot. “Prefab bouwen houdt de bouwplaats schoon en ontzorgt de projectorganisatie van de opdrachtgever. En misschien nog belangrijker: prefab productie zorgt voor honderd procent kwaliteit.” ❚

BETON- & STAALBOUW | 43

RIDDERKERK | Hoofdrioolgemaal

Tekst: Chris Elbers | Beeld: G. van der Ven Aannemingsbedrijf B.V.

NIEUW HOOFDRIOOLGEMAAL RIDDERKERK:

MARKANT ÉN DUURZAAM Met het eind 2015 gerealiseerde nieuwe hoofdrioolgemaal is de gemeente Ridderkerk een heuse blikvanger rijker. Het aan de Poesiatstraat gelegen gebouw, ook wel aangeduid als gemaal P01, is de vervanger van het gemaal dat sinds 1938 zorgde voor de afvoer van het rioolwater uit Ridderkerk. De markante en futuristisch vormgegeven nieuwbouw heeft als doel eventueel toekomstige rioleringsproblemen, zoals stank- en wateroverlast, te voorkomen. Daarnaast is de nieuwe installatie aanzienlijk energiezuiniger dan haar voorganger.

44 | BETON- & STAALBOUW

Met het slaan van de eerste paal loste de Ridderkerkse wethouder Marten Japenga vorig jaar maart het startschot voor de werkzaamheden rondom het grootste en belangrijkste hoofdrioolgemaal van de gemeente. “Het voormalige gebouw, de elektrische installatie en de gemaalpompen waren sterk verouderd”, zegt Piet Struijk namens G. van der Ven Aannemingsbedrijf, verantwoordelijk voor de nieuwbouw. “Daarnaast voldeed het vanwege onvoldoende capaciteit niet meer aan de hedendaagse behoeften. Dat maakte het noodzakelijk om een nieuw gemaal te bouwen en het oude te slopen.” Een klus die, om problemen in de

directe omgeving te voorkomen, een langdurige en zorgvuldige voorbereiding kende. “Behalve de bouw van het nieuwe gemaal moest namelijk ook een deel van het hoofdriool en de riolering in het omgevingsgebied worden vervangen”, vervolgt Struijk. “Verder dienden de persleidingen van het oude gemaal te worden overgezet naar de nieuwe installatie. Dat vereiste het nodige voorwerk.”

GEKANTELDE KUBUS Het gemaal, bestaande uit een aantal pompen en leidingen, is ondergebracht in een bijzondere, herkenbare en bovenal duurzame huisves-

RIDDERKERK | Hoofdrioolgemaal

tigd, die de benodigde elektriciteit genereren om het gebouw en de loopbrug in de avonduren te verlichten”, onderschrijft Struijk het duurzame karakter van het project.

SAMENWERKING ting. “Het abstracte gebouw, bereikbaar via een in het project geïntegreerde loopbrug, heeft de vorm van een gekantelde kubus die op een transparante sokkel in een vijver is geplaatst”, zegt Struijk. “Via een onder de kubus aangebrachte glazen plint is het mogelijk om van buitenaf in de pompkelder van het gemaal te kijken. Deze kelder wordt in de avonduren door middel van LED verlicht.” De gevels van het gebouw werden door Van der Ven opgebouwd uit cortenstaal, een materiaal dat na verloop van tijd een roestbruine kleur krijgt en daardoor perfect past in de omliggende natuur. “Verder hebben we op het hellende dak een twaalftal zonnepanelen beves-

Op de website van Van der Ven Aannemingsbedrijf is een grote variatie aan referentieprojecten opgesomd. Ook het project in Ridderkerk is op het portaal in woord en beeld gepresenteerd. Een werk dat door Struijk wordt omschreven als een zeer gevarieerde opdracht, waarbij met name de samenwerking met de architect van groot belang was. Een gegeven dat niet alleen tot uitdrukking kwam tijdens de realisatie van het gebouw en de loopbrug, maar ook gedurende de daaraan voorafgaande werkzaamheden. “Het gemaal staat in een grondwaterbeschermingsgebied”, aldus Struijk. “Daarom was het nodig om aanvullende maatregelen te nemen om de kwaliteit van het grondwater te waarborgen. We hebben ervoor gekozen om het gemaal binnen een bouwkuip

van damwanden te bouwen. Deze bouwkuip is waterdicht gemaakt door onderwaterbeton te storten. Een oplossing die het risico op schade aan omgeving en voor omwonenenden aanzienlijk verkleint.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Gemeente Ridderkerk

ARCHITECT AM Architecten, Schoonhoven

CIVIELE AANNEMER G. van der Ven Aannemingsbedrijf B.V., Brakel

BOUWKUNDIG ONDERAANNEMER Bouwbedrijf De Kock, Wijk en Aalburg

INGENIEUR Brak & Eijlers, Gouda

INSTALLATIES VMB Automation, Hendrik-Ido-Ambacht (E), Kwakernaak, Groot-Ammers (W)

BETON- & STAALBOUW | 45

DEN HAAG | Sportcampus Zuiderpark Tekst: Roel van Gils | Beeld: De Haagse Hogeschool, fotograaf Mieke Barendse

Iconisch ontwerp voor Sportcampus Zuiderpark In het Zuiderpark, op de plek van het voormalige voetbalstadion van ADO Den Haag wordt gebouwd aan Sportcampus Zuiderpark, een toonaangevend centrum voor sport, bewegen én onderwijs. Het nieuwe complex moet een sportieve impuls geven aan de hele stad en in het bijzonder aan de omliggende wijken. Inmiddels is het gebouw wind- en waterdicht. Reden genoeg dus om een kijkje te nemen. Sportcampus Zuiderpark wordt gebouwd in opdracht van de gemeente Den Haag, de Haagse Hogeschool en ROC Mondriaan. Het iconisch ontwerp is van FaulknersBrowns Architects uit Newcastle-upon-Tyne en wordt gebouwd door de combinatie Ballast Nedam en Kuijpers Installatie onder de naam TeamSport Zuiderpark VOF. “Deze combinatie had de economisch meest voordelige inschrijving”, zegt Michiel van der Valk, projectleider namens gemeente Den Haag. Het gebouw omvat 32.000 m² bvo, heeft een stalen hoofddraagstructuur en een maximale hoogte van 24 meter. “Op dit moment wordt door Oostingh Staalbouw de laatste hand gelegd aan de staalconstructie van het gebouw met een totaalgewicht van meer dan drie miljoen kilogram.”

‘De topsporthal biedt plaats aan maar liefst 3.500 toeschouwers’ TOPSPORTFACILITEITEN In het complex is voorzien in twaalf collegezalen en vijf sportzalen, waaronder gymzalen, een dojo, een danszaal en een topsporthal. Van der Valk: “De eerste topsporthal voor Den Haag gaat plaats bieden aan maar liefst 3.500 toeschouwers. Ook komt er een beachsporthal met zes speelvelden voor beachvolleybal en een speelveld voor beachsoccer. De zes speelvelden kunnen worden omgebouwd tot een wedstrijdveld met tribunecapaciteit. Daarnaast maken een turnhal en twee hallen voor amateursport deel uit van het complex. De turnhal is overigens ook geschikt voor sport(wedstrijden) op het hoogste niveau en voldoet aan alle eisen, ook op het gebied van sporttechnische installaties. Ook buiten de Sportcampus wordt het gebied op de schop genomen en worden nog eens acht voetbalvelden aangelegd, een multifunctioneel kunstgrasveld en een beachcourt.”

DOORLOPENDE LEERLIJN De Haagse Hogeschool vestigt zich straks op het nieuwe complex met de opleidingen Leraar Lichamelijke Opvoeding (HALO) en Sportmanagement, zegt Van der Valk. “Naar schatting zullen zo’n 1.200 hbo-leerlingen naar de Sportcampus ‘verhuizen’. ROC Mondriaan maakt voor onderdelen van de School voor Lifestyle, Sport en Bewegen gebruik van enkele onderwijsruimtes en een gymzaal. Door middel van studentenprojecten worden bewoners in de omliggende wijken gestimuleerd tot sport en bewegen. Daarnaast gaat de hogeschool vele onderzoeksprogramma’s uitvoeren. Hierdoor ontstaat een doorlopende leerlijn voor Sport en Bewegen waarin onderwijs en onderzoek samenwerken op het gebied van sport, bewegen en gezondheid.” De bouwkosten van de sportcampus zijn geraamd op 73 miljoen euro. De gemeente Den Haag betaalt 48 miljoen euro, De Haagse Hogeschool investeert 21 miljoen euro en ROC Mondriaan 4 miljoen euro. De oplevering van het gebouw is gepland in het najaar van 2016. ❚

46 | BETON- & STAALBOUW

DEN HAAG | Sportcampus Zuiderpark

Beeld: Foto DPI Animationhouse.

BETON- & STAALBOUW | 47

DEN HAAG | Sportcampus Zuiderpark

Tekst: Roel van Gils | Beeld: Oostingh Staalbouw Katwijk

MEER DAN 3.000 TON STAAL De ruggengraat van de iconische Sportcampus Zuiderpark is opgebouwd uit enkele duizenden tonnen staal. De hoofddraagconstructie plus het bouwkundig staal samen leggen meer dan 3.000 ton aan gewicht in de schaal. In opdracht van hoofdaannemer TeamSport Zuiderpark VOF verzorgt Oostingh Staalbouw Katwijk de complete staalconstructie. “In de tenderfase hebben we van diverse partijen de aanvraag gekregen om een offerte uit te brengen voor de staalconstructie”, herinnert Wouter Beuzenberg van Oostingh Staalbouw Katwijk zich. “Nadat het project aan combinatie TeamSport Zuiderpark VOF gegund was, zijn we eigenlijk vrij snel gestart met de engineering. Vanwege de grootte van het project, het snel moeten opstarten van de uitvoering en het zorgdragen voor de tijdelijke stabiliteit hebben we het werk in verschillende fasen opgeknipt; elf om precies te zijn.”

BRANDWERENDE COATING De werkzaamheden van Oostingh Staalbouw Katwijk behelsden onder meer de complete

48 | BETON- & STAALBOUW

DEN HAAG | Sportcampus Zuiderpark

3D-engineering van de staalconstructie, inclusief afstemming met prefab beton, kanaalplaatvloeren en gevelelementen. “Daarnaast waren we verantwoordelijk voor het aanbrengen van een brandwerende coating van de staalconstructie en het monteren van de kanaalplaatvloeren”, vult Beuzenberg aan. “We zijn met de uitvoering gestart in het middengebied aan de buitenzijden van het gebouw. Op deze manier werd de stabiliteit voor het complete gebouw al in de eerste fasen veilig gesteld. We zijn dus eigenlijk van binnen naar buiten gaan werken, waarbij de zijbeuken de stabiliteit halen uit de middenbeuk. Vanuit het midden zijn we ook de dakspanten gaan inhijsen. Het betroffen een veertigtal vakwerkspanten met een overspanning van 54 meter bij 4 meter hoog, om zo vrije ruimte te creëren voor de sporthallen eronder. De spanten zijn in twee delen naar de bouw getransporteerd en ter plaatse ingehesen en gekoppeld. We hadden niet de vrijheid om met de kraan in het middengebied te staan en moesten voorzien in schottenbanen om de spanten te kunnen plaatsen.” Oostingh Staalbouw Katwijk heeft de staalconstructie bij zusterbedrijf MBK fabrieksmatig brandwerend laten conserveren. Beuzenberg:

“Besteksmatig werd door de opdrachtgever geëist om ook de boutverbindingen brandwerend te coaten. Deze hebben we ter plekke voorzien van een brandwerende coating. We zijn in de zomer van 2015 gefaseerd gestart met de montage, toen de engineering van de opvolgende fasen nog volop in uitvoering was. De hoofdstaalconstructie is in week 19 van dit jaar opgeleverd na een tussenfase van enkele maanden waarin de uitvoering heeft stilgelegen.”

AFSTEMMING De hoofdstaalconstructie omvat ruim 2.800 ton aan staal, de bouwkundige staalconstructie ten behoeve van wanden, sporttoestellen, vliesgevel, multibeams, et cetera, nog eens 280 ton. “Voor ons zat de uitdaging in het meenemen van het bouwkundig staal in de hoofdstaalconstructie, die al eerder was berekend door de hoofdconstructeur”, zegt Beuzenberg. “Dat vroeg de nodige afstemming met verschillende onderaannemers, om deze vervolgens weer ter controle voor te leggen aan de hoofdconstructeur. Door de optimale samenwerking is een werkelijk uniek gebouw ontstaan.” Oostingh Staalbouw Katwijk legt momenteel de laatste hand aan de bouwkundige staalconstructie. ❚

BETON- & STAALBOUW | 49

Journaal Constructeur van het jaar: Jan Peeters Tijdens de Constructeursdag op de Bouwcampus in Delft is ir. Jan Peeters verkozen tot Constructeur van het Jaar 2016. Peeters is de geestelijke vader van de technologie waarmee FiberCore het probleem van delaminatie bij vezelversterkte-kunststoftoepassingen (VVK) onderving. De Verkiezing Constructeur van het jaar wordt elk jaar georganiseerd door de Betonvereniging, Bouwen met Staal, VNconstructeurs en YouCon. Behalve Peeters nomineerde de organisatie Rob Doomen van Pieters Bouwtechniek, Marloes van Loenhout van Volker InfraDesign en Jaco Reusink van de gemeente Rotterdam.

Dutch Green Building Week Richtlijn Steiger en Richtlijn Betonbekistingen gratis toegankelijk De websites van de Richtlijn Steigers en de Richtlijn Betonbekistingen en Ondersteuningsconstructies zijn vanaf 1 juli 2016 gratis toegankelijk. De toegang was altijd gebonden aan een abonnementsysteem. Om de veiligheid in de branche te verhogen en voor alle marktpartijen een gelijkwaardig uitgangspunt te bieden, is besloten om de websites gratis te maken. De gedrukte versies zijn tegen een vergoeding te bestellen. De Richtlijn Steigers werd in 2009 geïntroduceerd en werd in 2015 gevolgd door de Richtlijn Betonbekistingen en Ondersteuningsconstructies.

Bouw gestart stalen ‘dinnerwheel’ Scheveningen Op De Pier in Scheveningen zijn de werkzaamheden gestart voor de bouw van een vijftig meter hoog reuzenrad. Het stalen rad krijgt 36 gesloten gondels waarin kan worden gedineerd. De bouw neemt enkele weken in beslag waarna het rad direct in gebruik wordt genomen. Skyview Attractions is verantwoordelijk voor de realisatie van het zogeheten ‘dinnerwheel’ dat door het Limburgse bedrijf Dutch Wheels is ontwikkeld. De Pier is sinds 18 juli 2015 weer open voor publiek, nadat KondorWessels Vastgoed en DanZep deze in oktober 2014 kochten. Op De Pier vinden het hele jaar door festivals, events, Pier markets, kidsmiddagen, educatieve activiteiten en muzikale optredens plaats.

Clad racking populair bij bouw distibutiecentra Met de groei van e-commerce neemt ook de toepassing van clad racking bij de distributiecentrabouw toe. Bij Clad racking zijn de magazijnstellingen een deel van de hoofddraagconstructie. Een voorbeeld is het distributiecentrum van Nike Europe in het Laakdal, België. Het complex met kantoorruimte, magazijnen, en afhandeling telt 150.000 m² en kan achttien miljoen paar gymschoenen herbergen, verdeeld over twee ‘high bays’ van 100x81x41 meter voor opslag. De ‘low bays’ van 241x72x26 meter zijn het operationeel afhandelingscentrum. Arcadis Belgium tekende voor de constructieve opzet.

50 | BETON- & STAALBOUW

Van 26 tot en met 30 september 2016 vindt de zesde editie van de Dutch Green Building Week plaats. De week staat volledig in het teken van duurzaam bouwen, wonen, werken en duurzame gebiedsontwikkeling.

Vloer gemaakt van zwarte betonmortel In Cruquius (Noord-Holland) komt een restaurant met een vloer van zwarte betonmortel. Begin mei werd de bijzondere betonvloer gestort. Om een zwarte uitstraling te krijgen, is zwarte labradorsteen 4/12 mm gebruikt evenals fijn zand. Het mengsel bestaat verder uit hoogovencement aangevuld met vliegas en zwarte kleurstof om de opbouw verantwoord samen te stellen en om het mengsel verpompbaar te houden. Het mengsel is uitvoerig getest. Daarvoor maakte Betoncentrale Gorkum een 25 meter lange pompproefopstelling. De vloer is eerst geschuurd, vervolgens gepolijst en daarna geïmpregneerd met een sealer-laag. De vloer is vloeistofdicht.

3D-betonprinten: goedkoper en sneller dan traditioneel beton Er is een succesvolle proef uitgevoerd met 3D-geprint beton. Heijmans voerde de test uit samen met het bedrijf Cybe Construction. Door het 3D-betonprinten van bekisting of zelfs de gehele constructie, verwacht Heijmans organische vormen met gelijke kwaliteit tegen lagere kosten te kunnen vervaardigen.

Eerste betonstort voor Overcingetunnel De eerste betonmortel is gestort voor de wanden van de Overcingetunnel. Diepwanden worden ter plekke in de grond gevormd door het storten van beton in sleuven. Zo kunnen zonder trillingen waterdichte wanden worden gemaakt. Van half april tot eind augustus zijn elke werkdag één tot twee machines bezig met het maken van de diepwanden. Daarna wordt het dak van de tunnel aangelegd. Vervolgens wordt de tunnel uitgegraven en de tunnelvloer aangelegd. Op die manier blijven het geluid en stof tijdens het ontgraven in de tunnel. De Overcingeltunnel wordt 380 meter lang, waarvan 170 meter overdekt. Als alles volgens planning verloopt, kunnen in april 2018 de eerste auto’s door de tunnel rijden.

Journaal Nationale Staalbouwdag 2016 Dinsdag 11 oktober 2016 vindt de Nationale Staalbouwdag 2016 plaats. Het jaarlijkse info-event voor iedereen die betrokken is bij de toepassing van staal in de bouw is dit jaar weer in de Kromhouthal aan het IJ in Amsterdam. De afgelopen jaren heeft de dag gemiddeld zo’n 1.600 bezoekers getrokken. De Nationale Staalbouwdag is hét info-event voor bouwprofessionals die het voor het zeggen hebben bij vastgoed- en projectontwikkelingsmaatschappijen, architectenbureaus, ingenieursbureaus, bouwondernemingen, staalconstructiebedrijven, maar ook bij overheden en onderwijs- en onderzoeksinstellingen.

Honderd procent bestratingsbeton hergebruiken in Breda De gemeente Breda wil honderd procent van het beton in bestratingsmateriaal hergebruiken. De gemeente doet dat samen met negen bedrijven uit de grond-, wegen waterbouw. Daarvoor is een overeenkomst getekend. Het is één van de zaken die Breda onderneemt om CO2-neutraal te zijn in 2044.

Bouw tijdelijke megatrap begonnen Vlak voor station Rotterdam Centraal verrijst een enorme trap waarin 60 ton staal wordt verwerkt (steigermateriaal). Eenmaal klaar telt het tijdelijke bouwwerk op het Stationsplein 180 treden. De Trap wordt gebouwd vanwege de manifestatie ‘Rotterdam viert de stad!’ en is straks 29 meter hoog, 57 meter lang en 10,35 meter breed.

Nieuwe naam voor ruwbouwspecialisten

Verpompen heeft invloed op betonsamenstelling Als betonmortel wordt verpompt heeft dat betontechnologische consequenties. Daarom heeft een betonmortelleverancier altijd aanvullende informatie nodig naast de standaardvragen over sterkteklasse, milieuklasse en consistentiegebied. Het is van belang om te weten met welk type pomp er wordt gewerkt. Hiermee kan de leverancier bepalen welke korrelgrootte is toegestaan. Wordt er bijvoorbeeld met een giekpomp gewerkt, dan is een maximale korrelgrootte van 32 mm mogelijk. Daarnaast speelt de verpompafstand een belangrijke rol. Als er extra slangen nodig zijn, is het aannemelijk dat de Dmax lager en de consistentieklasse hoger moeten worden. Verder is het van belang om te weten of er toevoegingen zijn, zoals staal- of kunststofvezel. Een extra aandachtspunt is de consistentie aan het eind van de slang. Door het verpompen kan de verwerkbaarheid teruglopen, waardoor een stuggere betonmortel ontstaat dan beoogd.

De RuwBouw Groep is de nieuwe naam voor CRH Structural. Met Heembeton wanden, Dycore vloeren en Calduran kalkzandsteen biedt De RuwBouw Groep ruwbouwoplossingen voor goedkoper, sneller en met minder risico bouwen. De groep wil de industrialisatie van de ruwbouw doorontwikkelen. De drie onderliggende merken en daarop gebaseerde totaaloplossingen hebben ieder een reputatie in veilig werken en hoge productkwaliteit. Samen bieden ze ingrediënten voor integrale ruwbouwoplossingen. Onder de merknaam Dycore levert De RuwBouw Groep betonnen vloersystemen. Vanuit Heembeton levert de groep prefab betonnen wanden en met Calduran biedt ze een kalkzandsteen product voor dragende en niet-dragende toepassingen.

Grootste werkvoorraad sinds zomer 2008 De werkvoorraad van bouwbedrijven is gegroeid tot het hoogste niveau sinds het begin van de crisis. Dat bleek uit berichtgeving van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB). De totale werkvoorraad steeg in maart naar het equivalent van 7,6 maanden. Volgens het EIB is het nog te vroeg om te spreken van een definitief herstel.

560 kuub beton gestort bij nieuwe Efteling-attractie De fundering van de nieuwe Efteling- attractie Symbolica is gereed. In totaal werd 560 kubieke meter beton gestort voor de onderbouw van de nieuwe darkride. In januari begonnen de voorbereidende bouwwerkzaamheden, waarna op 8 maart de eerste paal de grond in ging. Symbolica wordt een overdekte familieattractie rond het thema fantasie. De opening vindt plaats in de zomer van 2017. Het wordt met 35 miljoen euro de duurste Eftelingattractie ooit.

BETON- & STAALBOUW | 51

FEREB v.z.w. Tekst: Nick Vanderheyden | Beeld: FEREB

‘STEEDS MEER AANNEMERS ZETTEN DE STAP NAAR CERTIFICATIE ALS BEWIJS VAN HUN KWALITEIT’ Een belangrijk topic de voorbije maanden in de media: de levensgevaarlijke Brusselse tunnels. Een jammerlijke, maar vooral vermijdbare zaak, zo stelt Fereb vzw, de beroepsorganisatie rond herstelling, bescherming en versteviging van beton. De federatie pleit immers al jaren voor voldoende certificeren, naast de goede opvolging van de door de Europese Commissie in 2009 ingevoerde norm EN 1504. De oorzaken van de malafide toestand waarin de Brusselse tunnels zich bevinden, zijn volgens ing. Guido Van der Borgh, raadgever bij Fereb, overduidelijk. “De toestand ontstond door een combinatie van waterinsijpeling, beton van mindere kwaliteit en mogelijk een reeks originele uitvoeringsfouten. Hierdoor verdween het eigen duurzame beschermend karakter van het beton ten

52 | BETON- & STAALBOUW

opzichte van de wapening, met alle gevolgen van dien.” Een opmerkelijke situaties, zo stelt Van der Borght, gezien de voortrekkersrol van België in de kennis van gewapend en voorgespannen beton. “Prof. Gustave Magnel (1889–1955) bijvoorbeeld, is een pionier in onze huidige betonkennis. Constructies conform de regels van de kunst hadden betoninstallaties kunnen behoeden van

dergelijke problemen. Uiteraard in combinatie met voldoende controles en opvolging van de staat van de tunnels.”

NBN EN 1504 Dankzij partnerschappen met onder meer de sectorale adviesraad Bcca/Benor, de Belgische Beton Groepering en Benor vzw fungeert Fereb al

FEREB v.z.w.

meer dan tien jaar als volwaardig gesprekspartner in de bouwsector. De specialisten binnen deze vereniging wisten al langer dat betonherstelling niet de verwachte duurzaamheid had. Samen met het Wtcb werkte de federatie daarom actief mee aan een door het Europese Conrepnet gevoerde studie, waarvan de resultaten in 2006 werden bekendgemaakt. “Het onderzoek toonde aan dat vijftig procent van de betonherstelling de tien jaar niet haalde. Navolgend voerde de Cencommissie in 2009 de norm EN 1504 in. Hierin zijn alle technieken van herstelling, bescherming en versterking opgenomen. Daarnaast voegde de commissie alle minimale producteisen toe, met het CE-keurmerk op de producten als bewijs. Voorts beschrijft de regelgeving onder meer de verplichting tot diagnose van zowel pathologie als omvang van de constructie voor aanvang van de werken.”

FEREB Via seminaries en studiedagen over heel het land en roadshows bij verwante beroepsorganisaties, zoals onlangs nog bij het Nav en Uwa, maakt de federatie haar doelstellingen duidelijk. Bovendien

maakt evengoed de omschrijving van de norm die intenties glashelder. Als atypische beroepsorganisatie zit het immers rond de tafel met een verscheidenheid aan bedrijven. “We werken aan een doorgedreven onderlinge wisselwerking tussen aannemers, fabrikanten, studiebureaus, architecten en verzekeringsmakelaars. Vier gelijkwaardige takken die op elkaar moeten worden afgestemd in het belang van kwalitatieve en duurzame betonherstellingen voor de gehele sector.” De federatie stelt zich daarnaast als taak architecten en studiebureaus die aanbestedingen uitschrijven duidelijk te maken dat het risico vooraf moet worden ingeschat: naar ernst en naar omvang. “Pas naderhand kan een aannemer met kennis van zaken het risico en de moeilijkheidsgraad inschatten zodat een verklaarbare prijsofferte kan worden opgesteld. Zonder deze informatie moet de aannemer zelf dit risico inschatten, wat nefast kan zijn voor de eigen rentabiliteit tegenover de kwaliteit in uitvoering. Aansluitend zijn er opportuniteiten voor de bouwheer. Zo schrijven bij een correcte inschatting van pathologie en omvang enkel competente aannemers in waardoor meerwerken of problemen achteraf worden geminimaliseerd.”

AL DAN NIET GECERTIFICEERD Samen met het invoeren van norm EN 1504, werd in 2009 in België eveneens een certificatie van de aannemers ingevoerd. Drie niveaus, afhankelijk van de technische kennis van het leidinggevend personeel, staan zo onder controle van een neutrale keuringsorganisatie (Bcca). “De certificering biedt antwoord op de bevindingen van de hiervoor genoemde Conrepnet studie. Momenteel zijn een vijftigtal aannemers in niveau A & B erkend. Deze erkende aannemers werken verplichtend met geattesteerd arbeiders, per specifieke pathologie, wat de kwaliteit van hun werk alleen maar ten goede komt. De grote voortrekkers van dit certificatiesysteem zijn de Gewesten die hier specifiek naar verwijzen voor al hun betonherstellingen, samen met een aantal grote parastatalen. Tevens zien we deze certificatie-eis meer en meer opduiken op de privémarkt. Op die manier zetten meer en meer aannemers de stap naar certificatie als bewijs van hun kwaliteit naar de buitenwereld toe. Een evolutie die we erg toejuichen aangezien op termijn deze certificering de standaard moet worden”, besluit Van der Borgh. ❚

BETON- & STAALBOUW | 53

Betonverzegeling

Tekst: Roel van Gils | Beeld: Ashford Formula Nederland

BETONVERZEGELING Door de licht poreuze structuur heeft een onbehandelde betonvloer een aantal minder gewenste eigenschappen, zoals betonstof, slijtage en het makkelijk indringen van gemorste vloeistoffen. Bij de bouw van de Tesla-fabriek in Tilburg was de autofabrikant op zoek naar een coatingvloer die breekt met deze eigenschappen en die bovendien een mooie uitstraling heeft en voldoende stroef is, vanwege het enorme koppel van de elektrische auto’s. De oplossing werd gevonden in Ashford Formula, een formule die de toplaag stofvrij, keihard, slijtvast en ondoordringbaar maakt en die zichzelf bij Tesla zelfs nog terugverdient.

Door de toepassing van Ashford Formula impregneer wordt de bovenste zes tot acht millimeter van de monoliet afgewerkte betonvloer zodanig verdicht, dat deze permanent stofvrij is, maar ook harder, slijtvaster en stootvaster. “Ook zal de indringing van gemorste vloeistoffen sterk gereduceerd worden, zeker met een goed onderhoudsprogramma waarbij we onze Crete Clean Plus onderhoudszeep voorschrijven”, zegt Eric Hilster van Ashford Formula Nederland. “De met Ashford Formula behandelde betonvloeren hebben een hoge antislipwaarde, zowel bij een nat als droog oppervlak en bieden tevens een

hogere resistentie tegen chemicaliën en dooizouten. In de praktijk betekent dit een langere levensduur van de betonvloer, eenvoudige reiniging en onderhoud en behoud van opgeslagen materialen en machines omdat de vloer geen betonstof meer afgeeft.”

Nobel Zwijndrecht.

Woonhuis Lieveren.

BESPARING OP ENERGIEKOSTEN De eenmalige applicatie en relatief lage investering ten opzichte van de kwalitatieve voordelen deed onder andere autofabrikant Tesla besluiten ›

BETON- & STAALBOUW | 55

Betonverzegeling

om voor Ashford Formula te kiezen, vervolgt Hilster. “Het nieuwe pand van deze producent van elektrische auto’s in Tilburg is circa 48.000 m² groot en werd medio vorig jaar in gebruik genomen. Naast de kwalitatieve technische verbeteringen van de betonvloer, hecht Tesla veel waarde aan de uitstraling. Als extra behandeling is er gekozen voor het zogenaamde Retroplate systeem. Dit systeem, waarbij de betonvloer een hoogglans marmerachtig oppervlak krijgt, bestaat uit vier fundamentele stappen; het met diamant schuren, impregneren, polijsten en beschermen van de betonvloer. Een bijkomstig voordeel is dat de vloeren licht reflecteren, waardoor de LED-verlichting bij Tesla slechts op 75 procent van zijn vermogen brandt. Dit levert een aanzienlijke besparing op de energiekosten op.”

Beide producten Ashford Formula en Retroplate zijn samengesteld uit natuurlijke producten op basis van Sodium Silicaat en dus vrij van oplosmiddelen en vluchtige organische verbindingen, weet Hilster. “Onze wereldwijde

slogan ‘GREEN we’ve always been’ sluit naadloos aan bij de LEED/BREEAMcertificering van de Tesla-fabriek.” Met meer dan vijfhonderd miljoen m² ervaring is Ashford Formula al sinds 1947 wereldmarktleider op het gebied van betonverzegeling. Voor de gehele Benelux liggen de exclusieve verkooprechten bij AFN Products B.V. uit Roden. “De eerste vloer die door ons werd uitgevoerd – zestien jaar geleden in Almelo – ziet er nog steeds fantastisch uit”, aldus Hilster. “Naast de in opdracht zijnde grote projecten zoals het nieuwe distributiecentrum van Bol.com in Waalwijk (ca. 130.000 m²) en het nieuwe distributiecentrum van Albert Heijn in Zaandam (ca. 43.000 m²) doen wij natuurlijk ook heel veel andere projecten in vele uiteenlopende branches en in allerlei maten; van kleine tot grote oppervlaktes, waaronder de voedings- en farmaceutische industrie, utiliteitsbouw maar ook musea, showrooms, winkels, kantoren en woonhuizen. Ook bij datacentra als Google en Microsoft keren wij regelmatig terug om de betonvloeren na te behandelen met Ashford Formula, om zo een gegarandeerd stofvrij vloeroppervlak te verkrijgen.” ❚

Panduit Almelo.

Olympic Fruits Barendrecht.

‘GREEN WE’VE ALWAYS BEEN’

56 | BETON- & STAALBOUW

SINT-TRUIDEN | Kunst Tekst: Nick Vanderheyden | Beeld: Erik Jamar

KUNSTWERK ALS OPVALLEND UITHANGBORD VOOR BOUWPARTNERS

Napoleon, Hitler, Stalin… de meest macabere dictators uit de wereldgeschiedenis sieren sinds kort permanent de Veemarkt in Sint-Truiden. In de vorm van betonnen kaarten weliswaar en als onderdeel van het nieuwe werk van beloftevol kunstenaar Tom Herck. Een unicum dat de kunstenaar niet kon uitvoeren zonder de hulp en het enthousiasme van Villarte vzw, Provincie Limburg, VB Beton en Woonprojecten Gilen. Beide bouwbedrijven wisten zo hun activiteiten op een niet-alledaagse manier te etaleren. ›

BETON- & STAALBOUW | 57

de waal PERFECT AAN DE BASIS

de waal palen Voshol 6a • 9160 Lokeren Tel. +32 (0)9 340 55 00 • Fax +32 (0)9 340 55 18 www.dewaalpalen.be

HOLCON BV is de juiste partner voor de realisatie van uw project in Utiliteitsbouw, GWW en Woningbouw. We leveren niet alleen duurzame producten met een uitstekende kwaliteit, ook de engineering en montage van uw ruwbouwproject is bij HOLCON in vertrouwde handen.

SINT-TRUIDEN | Kunst

Commotie alom in het Truiense wanneer de montage van het werk de aanzet is voor burgemeester Veerle Heeren om Hitlers afbeelding te bedekken. Deze onderdrukker bezorgde tijdens zijn periode aan de macht immers heel wat leed in de regio. “Een beeltenis van de man”, zo geeft Heeren aan in de media, “is niet aan de orde.” Opvallende censuur vindt Tom Herck, die met zijn werk net doelt op het verval van dergelijke heerschappijen. “Kunstenaars eigenen zich de taak toe de maatschappij in vraag te stellen zonder per se te willen choqueren. Uiteindelijk werd daarom besloten het gehele onbedekte monument gepaste duiding te geven aan de hand van een infobord en een tentoonstelling.”

KUNSTWERK ALS METAFOOR Als thema heeft deze kunstuiting de fragiliteit van de maatschappij, wat wordt uitgebeeld aan de hand van politieke, filosofische en religieuze mensen wereldbeelden. Details lichtten onder

meer oorlogen, opgetrokken muren en grenzen en de ijdelheid van de mens uit. De wenende ogen van God kijken met weemoed neer op deze wereld en op het egoïsme en de waanzin van enkele van zijn inwoners. “Via een atypische opbouw blijft daarnaast de vraag open of het een opbouw of afbraak betreft. Een toevoeging die mensen in dialoog laat gaan over de vooruitgang en de maakbaarheid van de samenleving.”

COMPLEXE CONSTRUCTIE Het project kwam tot stand na een vraag van Ronny Wolfs, destijds werkzaam bij VB Beton (Borgloon), een liefhebber van Hercks werk. Worst zag in het beloftevol talent een geschikt persoon om de materialen van de keerwandenspecialist te verweven met frappante kunst. Meteen dook de artiest in zijn ideeënboek en kwam op de proppen met het kaartenhuis. “Het concept leende zich perfect voor het materiaal beton. Een erg geschikte materie in de vorming van complexe

constructies, maar tevens een materiaal dat heel wat technische kennis en ruimte vereist. Het bouwbedrijf reikte me meteen de nodige infrastructuur aan en stelde ingenieurs ter beschikking die deze kaarten effectief uitwerkten.” Over een periode van een drietal maanden ging het partnerschap aan de slag. VB Beton in de realisatie van een tien meter hoge en zes meter brede constructie van zestig ton, opgebouwd uit negen afzonderlijke elementen. De kunstenaar in het conceptuele denken en de applicatie van zijn visie op de betonnen panelen. De Provincie in de aangeboden locatie en Woonprojecten Gilen (SintTruiden) in de montage ter plaatse.

NIET ZONDER PARTNERS De kunstenaar prijst de durf, het vakmanschap en het ononderbroken vertrouwen in zijn visie dat de bouwpartners in dit traject voor de dag legden. “Zonder dergelijke gemotiveerde partners lukt het niet dit soort van omvangrijke werken te realiseren. Ik heb nochtans een boek vol ideeën die ik samen met enthousiaste partners wil uitwerken. Ideeën waarmee evengoed bedrijven kunnen uitpakken in innovatieve constructies, zoals het geval is in dit werk. Bovenal toont ‘Het Verval’ daarom dat voor bedrijven meer mogelijkheden zijn weggelegd dan enkel en alleen het inzetten op doorsnee reclamecampagnes”, besluit Herck. ❚

BETON- & STAALBOUW | 59

DEN HAAG | Erasmuslijn

Beton Bewust in Beeld Tekst: Remco Kerkhoven (VOBN) | Beeld: Mebin BV

Voor de Erasmuslijn is een betonnen bakconstructie gerealiseerd. Opmerkelijk detail aan de betonnen wanden van de constructie is de afwerking: een stratenpatroon dat in het antraciete beton is meegestort. Beton Bewust keurmerkhouder Mebin en Beton Bewust ketenpartner BAM Civiel speelden een rol in het vervaardigen van deze betonnen wand. De bakconstructie is een onderdeel van het nieuwe busstation en komt tussen het bestaande busplatform bij Den Haag Centraal en het Nationaal Archief in de Anna van Buerenstraat. Via een nieuwe baan bereikt het spoor daar een hoogte van meer dan 12 m, gevolgd door een zettingsvrije betonplaat met geĂŻntegreerd landhoofd en een stalen viaduct. De zettingsvrije plaat bestaat uit een U-vormige betonnen bakconstructie. Na voltooiing wordt deze gevuld met zand waarop het spoor wordt gebouwd.

PLATTEGROND GESTORT IN BETON Opmerkelijk detail aan de betonnen wanden van de bakconstructie is de afwerking: een stratenpatroon dat in het beton wordt meegestort. De plattegrond is het resultaat van een studie die Zwarts & Jansma Architecten deed op basis van de huidige stadsplattegronden van Den Haag. Hier zijn stukken uitgeknipt en samengevoegd tot een bepaald patroon. Om het goed zichtbaar te maken, ligt het patroon tot 60 mm diep in het beton. Om die diepte te bereiken, is een gecombineerde aanpak voorgesteld. Op de bekisting, geleverd door NOE-Betonbekisting, werd door de aannemer een damwandachtige profilering aangebracht van taps geschaafde en gelakte houten balken. Daartussen werd het robuust geprofileerde, 30 mm diepe stratenpatroon aangebracht. De colorcrete van Mebin, kleur antraciet, draagt bij aan de esthetische diepgang van de wand. â?&#x161; www.mebin.nl www.betonbewust.nl

60 | BETON- & STAALBOUW

DEN HAAG | Erasmuslijn

BETON- & STAALBOUW | 61

Duurzaam voorgelakt staal Tekst: Chris Elbers | Beeld: SSAB

HOOGWAARDIG STAAL IN EEN GROEN JASJE Innovatief en milieubewust. Maar ook duurzaam en energie-efficiënt. Met de recente lancering van GreenCoat tekent staalproducent SSAB voor het milieuvriendelijkste productportfolio van hoogwaardig voorgelakt staal voor uiteenlopende toepassingen in de bouw. De revolutionaire vinding, ontwikkeld in hechte samenwerking met universiteiten, lakproducenten, agrarische specialisten en de Zweedse overheid, effent de weg naar een groenere én energiezuinigere toekomst binnen de bouwwereld. GreenCoat is de nieuwe merknaam waarmee SSAB haar staalproducten van Scandinavische kwaliteit naar de markt gaat brengen. Het productengamma herbergt een groot aantal voorgelakte oplossingen die als dakbedekking, gevelbekleding en regenwaterafvoersystemen kunnen worden toegepast. “Het samengaan van SSAB en Ruukki in 2014 heeft geleid tot een mooie krachtenbundeling”, meent Frans van Hesteren, namens SSAB salesmanager voor de Benelux en Italië. “De expertise, ervaringen en technologieën van beide bedrijven zijn op een doordachte manier gecombineerd met een flinke brok externe kennis en kunde. GreenCoat is daarvan het resultaat.”

ALTERNATIEF Aan de ontwikkeling van GreenCoat lag volgens Van Hesteren een duidelijke doelstelling ten grondslag. “De meeste coatings bevatten olieachtige oplosmiddelen die op fossiele grondstoffen zijn gebaseerd. Om tot een duurzamer product te komen, zochten we daarvoor een alternatief. En dat hebben we gevonden”, onderschrijft hij de pioniersrol van SSAB als het gaat om de ontwikkeling en productie van milieuvriendelijke voorgelakte bouwproducten. Met GreenCoat als voorlopig hoogtepunt. “Het merendeel van de GreenCoat-producten is gemaakt volgens het principe van Biobased Technologie, ofwel BT. Daarbij is een aanzienlijk deel van de traditionele fossiele stoffen vervangen door plantaardige materialen.” Het resultaat is een unieke, door SSAB gepatenteerde technologie die de ecologische footprint aanzienlijk reduceert. In meerdere opzichten zelfs. Want GreenCoat staat niet alleen voor het slim toepassen van techniek, ook op het gebied van energie-efficiëntie biedt het als gevelbekleding en dakbedekking toegepaste product de nodige voordelen. Zo weerkaatsen GreenCoat-producten het zonlicht en zorgen ze ervoor dat er minder energie benodigd is om binnenruimten tijdens zomerse perioden koel te houden.

TOPPRESTATIES GreenCoat is het schoolvoorbeeld van een product dat door de natuur is verbeterd. Binnen SSAB

62 | BETON- & STAALBOUW

Duurzaam voorgelakt staal

WERELDSPELER MET AMBITIES SSAB biedt een breed scala van producten en diensten die in nauwe samenwerking met klanten worden ontwikkeld om een sterkere, lichtere en duurzamere wereld te creëren. Het bedrijf, met productievestigingen in Zweden, Finland en Amerika, heeft medewerkers in meer dan vijftig landen en staat onder meer genoteerd op de NASDAQ QMX Nordic Exchange in Stockholm.

is het één van de belangrijkste stokpaardjes. Behalve milieuvoordelen staan de in vele kleuren en laklagen verkrijgbare GreenCoat-producten echter ook voor betere prestaties in de praktijk, zo blijkt. “De volledig recyclebare producten zijn zeer bestendig tegen corrosie, uv-straling en krassen”, legt Van Hesteren uit. “Zelfs extreme weersomstandigheden hebben geen invloed op de functionaliteit, kleur en glans. Daarnaast zijn ze een stuk lichter dan bijvoorbeeld dakpannen van keramiek of beton en hebben ze een lagere thermische werking dan andere materialen. Met als voordeel dat er minder snel oneffenheden ontstaan.” Last but not least zijn de uitgebreid en onder de zwaarste weersomstandigheden geteste GreenCoat-producten makkelijk verwerkbaar, ook wanneer de temperatuur tot ver onder het vriespunt is gedaald. “Zelfs bij -15˚C kan er zonder problemen met GreenCoat worden gewerkt”, aldus Van Hesteren. ❚

BETON- & STAALBOUW | 63

OLEN | Domus Logistics

64 | BETON- & STAALBOUW

OLEN | Domus Logistics

Tekst: Nick Vanderheyden | Beeld: Cosimco

OMVANGRIJKE NIEUWBOUW DOMUS LOGISTICS BEVOORRAADT EUROPA Op een terrein van iets meer dan tien hectare langsheen de E313 in Olen bouwt Cosimco uit Kontich momenteel het nieuwe distributiecentrum voor Domus Logistics. Vanuit dit distributiecentrum zullen vanaf het voorjaar van 2017 Casa-winkels doorheen heel Europa worden bevoorraad. Het project is een ontwerp van het Antwerpse architectenbureau Sebastian Mortelmans Architecten. De studie stabiliteit wordt uitgevoerd door het ingenieursbureau LingK uit Niel, terwijl Vinçotte fungeert als technisch controlebureau. BOS Services uit Boortmeerbeek treedt op als projectcoördinator. Het magazijn beslaat een grondoppervlakte van in totaal 50.000 m², is opgedeeld in verschillende afdelingen en omvat ook een mezzanine van 6.400 m². Het project omvat ook ongeveer 5.000 m² aan burelen. Aan één zijde van het gebouw worden twee luifels voorzien: enerzijds voor de opslag van pallets en anderzijds voor de plaatsing van afvalcontainers. De aan- en afvoer van de goederen gebeurt via 62 loading docks. In het midden van deze laad- en loszone bevindt zich voorts een uitbouw voor ontvangst van de chauffeurs met bureel, sanitair en rustruimte. Dit deel van het gebouw wordt vanuit de wachtzone van de vrachtwagens op een veilige manier bereikt via een loopbrug over de circulatieweg.

BUITENAANLEG EN DAKSTRUCTUUR De buitenaanleg omvat ongeveer 30.000 m² aan circulatiewegen en parkings waarvan ongeveer 20.000 m² in beton. De opvang en buffering van het regenwater wordt voorzien via ondergrondse leidingen met een grote diameter en open bufferbekkens op het terrein. Het gebouw is volledig gefundeerd op palen en omvat een structuur die is opgebouwd uit kolommen en balken in voorgespannen en gewapend beton. Alleen de draagstructuur van het dak van het deel ‘bulk’ wordt uitgevoerd in houten gelamelleerde liggers.

Voorts wordt het dak uitgevoerd in geprofileerde gegalvaniseerde staalplaat. Rekening houdend met de EPB-reglementering komt bovenop deze staalplaat een isolatie van 10 cm poly-isocyanuraat. De dakdichting wordt uitgevoerd in gewapend pvc, met een dikte van 1,5 mm.

brandwanden. De autostabiele brandwanden worden uitgevoerd met H-kolommen en prefab betonnen wandelementen. In de brandwanden zijn de nodige branddeuren en sectionale brandpoorten voorzien.

GEVELS EN BRANDCOMPARTIMENTEN

Naast het magazijn met de nodige technische ruimtes en sociale lokalen omvat de nieuwbouw tevens ongeveer 5.000 m² aan burelen. Het bureelgedeelte strekt zich uit over vier bouwlagen (gelijkvloers en drie verdiepingen) en bevindt zich voor een groot deel boven de laad- en loszone. De afwerking van de burelen en sociale lokalen gebeurt met keramische tegels als vloerbekleding, terwijl wanden in metselwerk en beton worden gepleisterd en geschilderd. Binnenwanden, al dan niet beglaasd, worden uitgevoerd in lichte wanden. De welfsels blijven gedeeltelijk zichtbaar, maar worden op bepaalde plaatsen afgewerkt met verlaagde plafonds, dit voornamelijk in de zones met kabels en leidingen. De gevels van de burelen zijn uitgevoerd in betonnen sandwichpanelen in twee kleuren, afwisselend lichten donkergrijs. Voor het buitenschrijnwerk wordt aluminium gebruikt. Het dak van de burelen is voorzien in welfsels met daarboven 15 cm isolatie en eveneens een pvc-dakdichting. ❚

De gevels van het magazijngedeelte worden uitgevoerd met onderaan een stootvaste plint in beton (betonnen sandwichpaneel in industrieel zichtbeton) waarop een dubbelwandige metalen gevelbekleding (horizontaal geplaatste gegalvaniseerde binnendoos, isolatie-glaswol en verticaal geplaatste geprofileerde gelakte buitenplaat) wordt geplaatst. De afwerkingsprofielen zijn voorzien in geplooide staalplaat in dezelfde kleur als de bardage. De vrije hoogte varieert van 12,40 m in het hoogste deel (‘bulk’) tot 10,80 m in de rest van het magazijn. De vloeren van het magazijngedeelte zijn gepolierde betonvloeren die hoofdzakelijk worden uitgevoerd als met vezels en netten gewapende hybride vloeren waarbij een deel wordt uitgevoerd als supervlak. In het dak zijn de nodige lichtstraten en rookevacuatiekoepels ingewerkt. Conform ‘Bijlage 6 voor industriële gebouwen’ wordt het magazijn onderverdeeld in verschillende compartimenten, gescheiden door

BURELEN OVER VIER BOUWLAGEN

BETON- & STAALBOUW | 65

OLEN | Domus Logistics Tekst: Nick Vanderheyden | Beeld: De Waal Palen

1.300 prefab heipalen aan vijftig per dag de grond in

Niet minder dan duizenddriehonderd prefab heipalen ondersteunen het nieuwe distributiecentrum van Domus Logistics dat momenteel in aanbouw is aan de Domuslaan in Olen. Hoofdaannemer Cosimco besteedde deze opdracht uit aan de Lokerse specialist De Waal Palen. Aan een tempo van vijftig palen per dag ging het bedrijf aan de slag. De specialist kwam hierbij zelf met de meest economische werkwijze op de proppen. 50.000 m2 groot is het nieuwe logistieke centrum van het zusterbedrijf van de meer gekende Casa groep. Dankzij een ruimte voor 65.000 pallets kan het logistieke bedrijf zo jaarlijks vijfduizend vrachtritten uitsparen. Cosimco, onderdeel van Willemen Groep, fungeert als hoofdaannemer in deze werken. Gezien de omvangrijke bouwoppervlakte en de eindbestemming van het gebouw, sprak het De Waal Palen aan in de realisatie van de funderingswerken. “We zijn voldoende uitgerust om een dergelijk werk snel uit te voeren”, vertelt projectleider Damien Sneyers. “Hiervoor haalden we in 2015 een machine in huis dat een rendement van vijftig palen per dag haalt. Dat terwijl andere machines dagelijks gemiddeld slechts een dertigtal palen aankunnen. Een gevoelige verbetering waardoor de machine in dit traject volledig tot zijn recht kwam.”

KOSTENEFFICIËNTIE Als funderingsoplossing selecteerde de specialist in diepfunderingen heipalen; een economische keuze. “We bieden de meest courante varianten in funderingspalen aan, zowel in de grond gevormd als prefab. Vanuit dit aanbod denken we vervolgens mee met de hoofdaannemer zodat de werken op de meest efficiënte manier tot uitvoering komen. Gezien het benodigde

66 | BETON- & STAALBOUW

OLEN | Domus Logistics

BOUWPLAATS GEEN BEPERKING rendement hebben we het werk zo eenvoudig mogelijk gehouden door een minimum aan verschillende paalsecties te gebruiken. Daarnaast hebben we groepen belasting samen genomen waardoor de keuze voor het gebruik van heipalen in deze zwaardere ondergrond als meest economische uit de bus kwam. Enkel aan een kleine zone met hoge druk gasleidingen gebruikten we een veertigtal schroefpalen om de trillingen tot een minimum te herleiden.” De palen gingen elf à twaalf meter de grond in, wat voor projecten in België rond het gemiddelde ligt.

Een belangrijk aspect in de uitvoering is dat het bedrijf snel bij het project wordt betrokken. Hoe sneller het op de hoogte is van de intenties, hoe sneller het immers aan de slag kan met analyses, kostenberekeningen en voorbereiding. “En dat geldt voor alle soorten bouwplaatsen. Dankzij een omvangrijk en recent machinepark kunnen we snel op elke vraag inspelen. Eveneens is het ervaren personeel dat we in dienst hebben, gesteund door het in-huis studiebureau, een belangrijke meerwaarde in de hoge mate aan flexibiliteit die we telkens voor de dag leggen. Deze combinatie resulteert in vlotte tussenkomsten en korte uitvoeringstermijnen”, benadrukt Sneyers ter afsluiting. ❚

BETON- & STAALBOUW | 67

Bouw Compleet en Beton Vakdagen Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen | Beeld: Evenementenhal, Juliantien Fotografie

VERTROUWD ÉN VERNIEUWD PROGRAMMA IN GORINCHEM

Bouw Compleet en Beton Vakdagen Voor de tweede keer op rij vinden Bouw Compleet en Beton Vakdagen tegelijk plaats. Evenementenhal Gorinchem biedt een divers programma op 13, 14 en 15 september 2016. Nieuw zijn onder meer een congres van de Vereniging van Steiger-, Hoogwerk-, en Betonbekistingsbedrijven, een Duurzaamheidsplein, een Gereedschapsplein en de Evenementenhal App. Bouw Compleet bestaat sinds 2005. De beurs verwelkomde de vorige editie zo'n vijfduizend bezoekers en honderd exposanten. Nieuw op Bouw Compleet 2016 zijn het Duurzaamheidsplein, het Gereedschapsplein en een driedaags congres. Het Regioplein-zhz, speciaal voor bouwers uit Zuid-Holland, wordt wegens succes voor de derde achtereenvolgende keer georganiseerd. “Op het Gereedschapsplein staan grote merken als Fein en Panasonic”, zegt Lambert van Gameren namens Evenementenhal. “Er worden diverse workshops en productdemonstraties gegeven. Het plein heeft een zeer herkenbare plek op de beurs aan het eind van het doorgaande looppad.”

DAGTHEMA'S “Samen met Euroforum organiseren we een driedaags congres”, vervolgt Van Gameren. “We hebben gekozen voor aansprekende dagthema's. Op 13 september draait het om veiligheid van gebouwen in het algemeen. De dag erna is het onderwerp brandveiligheid van gebouwen. De laatste congresdag staat in het teken van risicoaansprakelijkheid in de bouw.”

BESLISSINGSBEVOEGD “Omdat Bouw Compleet en Beton Vakdagen veel overlap hebben wat betreft exposanten- en bezoekersprofiel, worden deze twee vakbeurzen gecombineerd”, zegt adviseur cluster Infra Stefan

Stefan Nanning.

68 | BETON- & STAALBOUW

Lambert van Gameren.

Bouw Compleet en Beton Vakdagen

Nanning namens Evenementenhal. “De tweejaarlijkse vakbeurs Beton Vakdagen is één van de grootste landelijk georiënteerde evenementen voor de betonbranche en viert in 2016 de 21e jaargang. De vorige editie was ruim vijftig procent van de bezoekers beslissingsbevoegd. Evenementenhal werkt tijdens Beton Vakdagen samen met de Vereniging van Steiger-, Hoogwerk- en Betonbekistingbedrijving (VSB). Die branchevereniging organiseert een symposium over de richtlijnen omtrent bekistingen en ondersteuningen. Het driedaagse symposium is gratis toegankelijk voor bezoekers na voorinschrijving, net zoals het driedaagse congres van Bouw Compleet.”

'DATING' VOOR ONDERNEMERS Nieuw bij Bouw Compleet en Beton Vakdagen is de Evenementenhal App, na een succesvolle toepassing bij andere beurzen zoals Energy Platform. Nanning licht toe: “Met de applicatie voor de smartphone hebben exposanten een tool voor het registreren en kwalificeren van leads. Zij kunnen eenvoudig de QR-code op de entreebadges inscannen. Met de daaraan gekoppelde gegevens kunnen ze aan de slag voor een follow-up. De Evenementenhal App biedt verder beursinformatie zoals openingstijden, het kennisprogramma, de deelnemerslijst, het dagmenu en de plattegrond. De app wordt aangeboden in het Nederlands, Engels en Duits. Evenementenhal breidde de applicatie kortgeleden uit met een Match & Meet-optie. Met die functie kunnen exposanten snel relevante leads ontmoeten. Het gaat zo: een beursbezoeker geeft aan interesse te hebben in een exposant. De exposant krijgt hier vervolgens melding van. Is de exposant ook geïnteresseerd, dan is er een match en kan een volgende stap gezet worden. Zo gaat netwerken nog sneller.” ❚

BETON- & STAALBOUW | 69

AMSTERDAM | Parkeergebouw RAI

Tekst: Sjoerd Meuleman | Beeld: Aan de Stegge Twello

PARKEERGEBOUW RAI: EEN GEBOUW ALS GEEN ANDER Multifunctionele gebouwen zijn allang niet zo bijzonder meer. Een uitzondering betreft het nieuwe parkeergebouw van congrescentrum RAI aan de Zuidas in Amsterdam. Het gebouw is zelfs om te bouwen tot kantoren of woningen. Als je jezelf specialist in parkeergebouwen noemt, zullen er al heel wat bijzondere voorbeelden op je portfolio staan. Echter niet zo één als het momenteel in aanbouw zijnde RAIparkeergebouw in Amsterdam. In alle opzichten uitzonderlijk, zegt projectmanager Jeroen Drenth van hoofdaannemer Bouwbedrijf Aan De Stegge uit Twello. “Ik weet, uniek is bijna niks, maar dit parkeergebouw verslaat alle voorafgaande.

70 | BETON- & STAALBOUW

Het is mooi qua uiterlijk, groot in omvang en bovendien staat het gebouw aan de Zuidas in Amsterdam. Maar het bijzonderst is wel de multifunctionaliteit ervan. Een tot kantoorutiliteit of woningen om te bouwen parkeergebouw is naar mijn weten uniek.” Bouwbedrijf Aan De Stegge Twello bouwt het acht lagen tellende parkeergebouw op basis van een design & build contract. Het Amsterdamse architectenbureau Benthem

Zuidas Amsterdam.

AMSTERDAM | Parkeergebouw RAI

Om een voorbeeld te geven: de vloer bevat meer wapening per m² dan een gemiddelde viaduct.” Ook de bouwlagen erboven worden zwaarder dan normaal. Niet alleen vanwege de wenselijkheid van kolomvrij parkeren, maar ook vanwege toekomstige kantoorutiliteit of woningen. Rest nog het dak dat eveneens versterkt zal worden gemaakt. Doel hiervan is paviljoenrealisatie voor speciale evenementen.

HELLINGBAAN Zijn de verdiepingen vooral constructief bijzonder, volgens Drenth schuilt de grootste uitdaging in de wokkelvormige hellingbaan waarmee het gebouw zich opent. Rond een betonkern wentelt zich de hellingbaan naar boven om uiteindelijk te eindigen op het dak. Zeer bijzonder, zegt Drenth. “Het ontwerp is van Benthem Crouwel, niet het eerste de beste architectenbureau. De stedenbouwkundige eisen zijn hier namelijk bijzonder hoog. Voor ons het meest boeiend is de kolomvrije structuur van de hellingbaan. Want alle krachten moeten naar de kern worden afgedragen.” Die betonkern is in het werk uitgekist en gestort. De hellingbaan zelf bestaat uit in taartpunten gevormde elementen. Het gemiddelde gewicht ervan bedraagt circa twintig ton elk.

Wokkel in aanbouw.

TOPWERK Inmiddels is het project al flink gevorderd. Na driekwart jaar bouwen verwacht Drenth in augustus dit jaar te kunnen opleveren. Hij noemt het werk een ‘kers op de taart’. In elk geval als één der mooiste die hij in zijn loopbaan als parkeergebouwenspecialist mocht bouwen. Drenth: “We bouwen heus ook andere utiliteit, maar parkeren is inderdaad één van onze specialiteiten. Niet vaak kom je dan projecten tegen die ook in aanzien echt bijzonder zijn. Deze is dat in alle opzichten wel.” Hij verwijst nog naar het dak van de evenementenhal dat nog zal worden ingericht met zonnepanelen. Ze maken het parkeergebouw energieneutraal. Drenth: “Het is een duurzaam gebouw. Ook dat nog, inderdaad.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER

Schegvormige elementen.

RAI Amsterdam

Crouwel Architekten tekende voor het voorlopig ontwerp.

VIADUCTWAPENING Het doel van het gebouw is tweeledig. Vanzelfsprekend primair de functie parkeren: de RAI wil terug naar een parkeercapaciteit van vierduizend parkeerplaatsen. Daarnaast wil het congrescen-

trum verdiepingen kunnen aanwenden voor (toekomstige) andere functies, waaronder de eerste laag voor congressen of beurzen. Een vloer daarom met een toegestane vloerbelasting van 3.000 kg/m². Drenth: “Er komen hier vrachtwagens te rijden voor los- en laadwerkzaamheden, dus wordt de eerste verdiepingsvloer – althans voor parkeernormen – extreem zwaar uitgevoerd.

ONTWERP Benthem Crouwel Architekten, Amsterdam

UITVOERING Bouwbedrijf Aan De Stegge, Twello

CONSTRUCTEUR Bartels Ingenieursbureau, Apeldoorn

INSTALLATIES De Bosman Bedrijven, Amersfoort

BETON- & STAALBOUW | 71

AMSTERDAM | Parkeergebouw RAI Tekst: Sjoerd Meuleman | Beeld: Holcon

PREFABBETON PARKEERGEBOUW RAI: VEEL, DIVERS EN SNEL Prefab betonfabrikant Holcon produceerde in opdracht van aannemer Aan de Stegge voor het multifunctionele parkeergebouw RAI de elementen van het prefab betonnen skelet. Ondanks de enorme diversiteit in elementen lag de productiecapaciteit hoog. Op piekmomenten werden stortproducties gedraaid van meer dan 300 mÂł per week.

72 | BETON- & STAALBOUW

AMSTERDAM | Parkeergebouw RAI

Een prefabbetonfabrikant met capaciteit voor de echt grote werken. Zo laat Holcon uit Markelo zich het liefst omschrijven. Zoals nu ook weer te zien is met de bouw van het nieuwe Parkeergebouw RAI aan de Amsterdamse Zuidas. Met in totaal ca. 3.000 m³ geprefabriceerde beton – verdeeld over 267 balken, 262 kolommen en 189 wanden – heeft het bedrijf een groot aandeel in het door Benthem Crouwel ontworpen gebouw. Toch is het niet zozeer de hoeveelheid, maar eerder het aantal gepresteerde stortproducties waarmee Holcon zich onderscheidt. Projectleider Bas van Oosterhout: “Ook voor ons is dit natuurlijk een niet-alledaags werk. Het meest boeiend eraan was de vereiste productiesnelheid. Op piekmomenten zijn producties gedraaid van meer dan 300 m³ beton per week.”

DIVERSITEIT Holcon produceerde de elementen op basis van criteria 73/06 cat 1. Dit houdt in dat de wanden, vloeren en kolommen werden vervaardigd aan de hand van door de aannemer geleverde productietekeningen. Wat behalve de hoeveelheid en snelheid direct aan de levering opvalt, is de enorme verscheidenheid in vooral wandelementen: in dikten van 40, 30, 25, 22, 20, 15 en 12 centimeter. Van Oosterhout spreekt daarom van een constructief ‘zeer goed’ uitgedacht werk. “Constructiebureaus zijn nogal eens geneigd tot vereenvoudigingen. Dat is hier beslist niet het geval. Want hoewel het gebouw multifunctioneel is gemaakt voor de toekomst, is het maximale uit de constructie gehaald. Elk element is apart beoordeeld op functie en doel. En dat is een groot compliment aan de constructeur.”

APARTE VLOER Een item apart vormt de eerste verdiepingslaag van het gebouw. Vanwege de tweeledig functie ervan – primair bestemd voor parkeren, maar tevens aan te wenden als extra ruimte voor beurzen of andersoortige evenementen – is die uitgevoerd met een toelaatbare vloerbelasting van 4.500 kg/m². Holcon

'Constructiebureaus zijn nogal eens geneigd tot vereenvoudigingen. Dat is hier beslist niet het geval. Want hoewel het gebouw multifunctioneel is gemaakt voor de toekomst, is het maximale uit de constructie gehaald' maakte deze vloer van volstortliggers. Ook werd de engineering ervan gedaan, dit in samenspraak met advies- en engineeringsbureau Lincon. Een derde voorname betrokken partij betreft zusterbedrijf Holterman Wapeningsstaal. Het vlechtbedrijf uit Markelo wapende alle fundaties, druklagen en knooppunten van het gebouw.

WERKSFEER Van Oosterhout is trots op het werk. Niet alleen vanwege de inhoud, maar vooral om hoe of het gebouw tot stand komt. Want ondanks de hoge werkdruk blijkt de sfeer tussen de verschillende deelnemende partijen opperbest. Van Oosterhout: “Soms is het zo dat bij hoge werkdruk de sfeer steeds meer vertroebelt. Dan gaan samenwerking en communicatie opeens een stuk moeizamer. Hier is dat geenszins het geval. Iedereen zet zijn beste beentje voor.” Hij ziet de uitgevoerde opdracht als passend voor Holcon. Omdat het werk groot is, veel diversiteit kent en er een hoge productie werd gevraagd. “Hoe grootschaliger een werk is, hoe beter wij onze expertise kwijt kunnen.” ❚

BETON- & STAALBOUW | 73

AMSTERDAM | Parkeergarage P3 Schiphol

Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen | Beeld: Jurgen Koopmanschap

SIERLIJKE STALEN SLUIER OMHULT DEGELIJKE DRAAGCONSTRUCTIE

PARKEERCAPACITEIT SCHIPHOL UITGEBREID MET 2.600 PLEKKEN De smart parking garage P3 op Schiphol combineert functionaliteit met degelijkheid en esthetische kwaliteit. Bovenop een fundering met hei- en Fundexpalen verrees een robuuste staal-betonconstructie. Daglicht en frisse lucht komen via de façades en het atrium diep in de overzichtelijke parking. Een fraaie voile van verzinkt stalen lamellen omhult de nieuwbouw. De P3 parkeergarage bestaat een rechthoekig volume van circa 132 bij 82 bij 21 meter (lxbxh) met daaraan gekoppeld een hoofdtrappenhuis van 12 bij 11,5 bij 22,3 meter. Dat trappenhuis is het meest beeldbepalende element en ligt direct naast de bushalte vanwaar de reizigers naar de Schiphol-terminal worden gebracht. “In de vormgeving streefden we naar een logische oriëntatie met natural wayfinding”, zegt architect Kay Oosterman van ZJA. “De gekleurde kern van het hoofdtrappenhuis is een duidelijk baken voor de reizigers. Door de kleur terug te laten komen in de voetgangersroute in het hoofdgebouw ontstaat een vanzelfsprekende bewegwijzering. Ook sociale veiligheid was een belangrijk thema en komt tot uiting door de overzichtelijkheid, licht, helderheid, voorspelbaarheid en lange zichtlijnen. Er zijn geen hoeken of nissen waarachter/in men zich kan verbergen.”

74 | BETON- & STAALBOUW

AMSTERDAM | Parkeergarage P3 Schiphol

Bouwinfo LOCATIE Holiday Avenue 1, Schiphol

OPDRACHT Schiphol Nederland B.V.

ONTWERP ZJA

UITVOERING Ballast Nedam Infra

STAALBOUW Kampstaal B.V.

BETONBOUW Van Muijen Betonbouw

BOUWPERIODE augustus 2015 - april 2016

ERVARING MET BOUWSYSTEEM

DAGLICHT EN NATUURLIJKE VENTILATIE

De fundering van de garage bestaat hoofdzakelijk uit prefab betonnen heipalen. In verband met de beperkte bouwruimte is een deel van de onderbouw gematerialiseerd met Fundexpalen. De bovenbouwconstructie is uitgevoerd met stalen kolommen en liggers en betonnen vloeren. Stalen windverbanden zorgen voor de stabiliteit in dwars- en langsrichting. Oosterman: “De constructie van de nieuwbouw is afgeleid van het standaard bouwsysteem dat Ballast Nedam hanteert voor parkeergarages. Met dat systeem is in de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan, waardoor de beoogde kwaliteit en noodzakelijke bouwsnelheid gegarandeerd konden worden.”

“De gevel bestaat uit een raster van verzinkt stalen lamellen en is doorval- en doorrijdveilig”, zegt Oosterman. “De onderste verdieping van de parkeergarage wordt niet omhuld, waardoor het volume minder massief is en lijkt te zweven. Door de voile worden de constructie-elementen en auto’s visueel gefilterd, zodat activiteiten achter de gevel waarneembaar blijven, maar niet overheersend zijn. De halfopen gevel maakt natuurlijke ventilatie mogelijk, in combinatie met het atrium dat zich over de volledige hoogte in het midden van de parkeergarage bevindt.”

ONDERDEEL VAN ENERGIENETWERK De bouwopgave is uitgevoerd als Design & Construct

en gegund op basis van de Economisch Meest Voordelige Inschrijving. Oosterman: “De visie die we in de tenderfase voor ogen hadden, is er helemaal gekomen. Met de verschillende partijen werkten we goed samen; we hadden allemaal het doel om te eindigen met een zo optimaal mogelijke garage.” ZJA verwacht dat met de komst van de autonome auto de parkeeropgave in Nederland verandert en dat de P3 parkeergarage de flexibiliteit heeft om daarop te reageren. Oosterman: “Auto’s gaan door hun accu’s veel meer onderdeel vormen van de energienetwerken van complexe systemen als Schiphol. Opladen op momenten van overschot en teruggeven als er een piek in de vraag is. Dat heeft niet alleen een reductie van de kosten als gevolg, maar is tevens ook heel duurzaam.” ❚

'De visie die we in de tenderfase voor ogen hadden, is er helemaal gekomen'

BETON- & STAALBOUW | 75

DENDERLEEUW | Kemelbrug Tekst: Jeroen Schreurs | Beeld: Infrabel, Bemepro, BAM Contractors

METAAL IN BETON VOOR NIEUWE DENDERLEEUWSE KEMELBRUG Sinds 1911 verbindt de stalen Kemelbrug beide zijden van de spoorweg in het centrum van Denderleeuw. De structuur heeft echter zijn beste tijd gehad en is al een tijdje niet meer toegankelijk voor zwaar verkeer. Infrastructuurbeheerder Infrabel koos daarom voor een nieuwe Kemelbrug, die ook esthetisch iets aan de omgeving bijbrengt dankzij de golvende betonelementen.

De nieuwe brug komt enkele meters voor de bestaande spoorwegbrug en voldoet aan alle hedendaagse normen. Het brugdek bestaat uit twee ruime rijvakken voor wagens, die tussen de twee hoofdliggers van de nieuwe brug liggen. Aan weerszijden, op twee uitkragingen, komt een afgescheiden zone van 2,5 meter breed voor fietsers en voetgangers, voorzien van asfaltverharding. Het vrijliggende fietspad wordt op vraag van het gemeentebestuur voorzien om een zo veilig mogelijke situatie voor fietsers te creëren. “De stationsomgeving wordt druk bezocht door fietsende pendelaars, die hebben ook ruimte nodig”, zegt de Denderleeuwse schepen van Mobiliteit Jan De Nul daarover in een tv-interview.

november ging BAM Contractors van start met de bouw van de nieuwe structuur. De oude Kemelbrug blijft ondertussen wel toegankelijk voor het verkeer, al sloot ze enkele weken geleden even voor een cruciale fase uit het project. De beide brugliggers, die respectievelijk 88 en 74 ton wegen, werden recent door een gigantische mobiele kraan van 700 ton op hun plaats gelegd. Om die klus te klaren, koos Infrabel voor een marathonwerkdag van zaterdagochtend 3 uur tot zondagochtend 5 uur. In die strakke tijdspanne werden de dragers geplaatst die de brugliggers met elkaar verbinden en kwamen ook de dragers van de fiets- en voetpaden op hun plek terecht.

MARATHONWERKDAG

De eerste ligger lag er om 4 uur ‘s nachts, de tweede werd om 8 uur ’s morgens geplaatst. “Het merendeel van de werken gebeurt trouwens ’s nachts, om het spoorverkeer zo weinig mogelijk te hinderen”, zegt Marcel Daenen, projectmana-

De voorbereidende werken aan de Kemelbrug zijn al in oktober 2015 gestart met het ontbossen van de terreinen langs het traject van de nieuwe brug. In

76 | BETON- & STAALBOUW

DENDERLEEUW | Kemelbrug

ger bij BAM Contractors. “We werken volgens de voorschriften van Infrabel. Daar zeggen ze ons op welke tijdstippen de sporen vrij zijn; wij schikken ons daarnaar.”

NIEUWE TECHNIEK VOOR BESPARING ONDERHOUD De Kemelbrug is de eerste brug in België die gebouwd wordt met een nieuwe techniek: de metalen onderdelen krijgen een omhulsel van zes centimeter beton. Op die manier bespaart Infrabel op het onderhoud van de metalen brug. Daenen: “Het is de eerste keer dat we zo’n project uitvoeren en het is toch wel speciaal. De liggers, twee stukken van twintig meter, werden ter plaatste volledig bekist, omhuld en ingebetonneerd.” De werken liggen perfect op schema, vertelt hij: “Deze maand plaatsen we nog twee balken en lassen we verder af. In augustus werken we dan verder aan het betondek. De oplevering staat eind 2016 gepland, want begin december wordt de oude brug afgesloten.” Dan is BAM nog niet klaar, want ook de wegenis rondom de nieuwe brug neemt het bedrijf voor haar rekening. “Daar zouden we in april 2017 mee klaar moeten zijn”, sluit Daenen af. ❚

De eerste ligger lag er om 4 uur ‘s nachts, de tweede werd om 8 uur ’s morgens geplaatst.

'De Kemelbrug is de eerste brug in Belgie die gebouwd wordt met een nieuwe techniek: de metalen onderdelen krijgen een omhulsel van zes centimeter beton' De nieuwe brug komt enkele meters voor de bestaande spoorwegbrug en voldoet aan alle hedendaagse normen. Beeld: Infrabel – John Stapels

Infrabel koos voor een nieuwe Kemelbrug, die ook esthetisch iets aan de omgeving bijbrengt.

BETON- & STAALBOUW | 77

DENDERLEEUW | Kemelbrug Tekst: Jeroen Schreurs | Beeld: Infrabel, Bemepro, BAM Contractors

GOLVENDE BETONELEMENTEN SIEREN SPOORBRUG De nieuwe Kemelbrug in Denderleeuw, die de stadsdelen aan beide zijden van de spoorweg met elkaar verbindt, is ook in esthetisch opzicht geslaagd. Dat komt onder andere door de golvende betonstructuren. Die komen van het West-Vlaamse Bemepro. De Kemelbrug betreft een stalen constructie, voorzien van een betonlaag. Met die extra laag vermijdt de bouwheer veel onderhoudshinder. Het beton heeft immers, in tegenstelling tot metaal, niet regelmatig een verflaag nodig. Prefab-specialist Bemepro was verantwoordelijk voor de gebruikte beton- en staalelementen. Die komen allemaal uit de productieplaats van het bouwbedrijf uit Menen. “De gebruikte materialen zijn vrij traditioneel. Wat wel opvalt, is de speciale vorm”, weet Mathias Depaepe, zaakvoerder van Bemepro. “Omdat de onderkant van de brug zichtbaar blijft, koos de ontwerper voor een esthetisch verantwoorde, gebogen vorm.”

VEERTIG DWARSBALKEN, TACHTIG DIEPTELEGGERS Bemepro vervaardigde onder meer veertig dwarsbalken die het wegdek zullen ondersteunen. De elementen zijn zo’n zeven meter lang, één meter hoog en 26 centimeter dik en wegen vijf ton per stuk. Voor de buitenzijdes zorgde Bemepro voor tachtig diepteleggers van 2,5 lang en één meter hoog in een volledig gebogen vorm. Daar zullen in een volgende fase het voet- en fietspad op steunen. De stalen onderdelen kwamen van SCM, Bemepro stortte alles in en leverde alle elementen op de werf.

Depaepe: ‘Omdat de onderkant van de brug zichtbaar blijft, koos de ontwerper voor een esthetisch verantwoorde, gebogen vorm.’

78 | BETON- & STAALBOUW

DENDERLEEUW | Kemelbrug

Depaepe: ‘Het transport was uitdagend, omdat we de vormen niet makkelijk op de vrachtwagen konden plaatsen.’

'Omdat de onderkant van de brug zichtbaar blijft, koos de ontwerper voor een esthetisch verantwoorde, gebogen vorm' SPECIFIEKE FRAMES VOOR HET VRACHTWAGENVERVOER De planning van het werk was erg belangrijk. Het spoorverkeer onder de brug werd maar kort stilgelegd en in die periode moesten alle prefabstukken ter plaatse zijn. Alles moest natuurlijk ook perfect passen, want door het korte tijdsbestek waren fouten uitgesloten. Dat, en de speciale vorm van de betonelementen, verplichtte Bemepro om extra creatief te zijn. “We maakten speciaal voor dit werk een tiental metalen matrijzen, zodat alle elementen zeker de juiste maat hadden. Ook het transport was uitdagend, omdat we de vormen niet makkelijk op de vrachtwagen konden plaatsen. Daar hebben we specifieke frames voor ontwikkeld, die ons toelieten om de betonelementen rechtstaand te vervoeren.”

UITSTEKEND EINDPRODUCT Bemepro werkte aan de Denderleeuwse Kemelbrug als onderaannemer voor BAM Contractors. De beton- en staalspecialist zorgde voor een feilloze levering zodat de plaatsing in het krappe weekend zonder problemen kon verlopen. Het bedrijf heeft dan ook een reputatie als kwalitatieve leverancier die een sterke service aanbiedt op vlak van planning, opvolging en communicatie. “En natuurlijk met een uitstekend eindproduct”, eindigt Depaepe. ❚

De planning van het werk was erg belangrijk. Het spoorverkeer onder de brug werd immers maar kort stilgelegd.

CAPACITEIT ZAL VERDUBBELEN Bemepro is een relatief jonge onderneming die ontstond in 2007, maar die de laatste jaren sterk groeide. Het bedrijf startte in de schoot van een gereputeerd aannemingsbedrijf, maar vaart intussen een volledig onafhankelijke koers. Bemepro heeft een uitgebouwd machinepark en werkt aan de uitbreiding van de site, die de capaciteit tegen het einde van het jaar moet verdubbelen.

BETON- & STAALBOUW | 79

GENT | Boekentoren

De Boekentoren fungeert al lang als opslagplaats voor de Gentse universiteitsbibliotheek. De gevel kreeg het de voorbije decennia zwaar te verduren.

80 | BETON- & STAALBOUW

GENT | Boekentoren Tekst: Jeroen Schreurs/Tim Janssens | Beeld: Boekentoren Bouwblog – Geert Roels/Tim Janssens/Wikimedia

RESTAURATIE MOET GEVEL GENTSE BOEKENTOREN REDDEN De Boekentoren is één van de voornaamste iconen van de Gentse skyline. De voorbije drie jaar vonden in en rond het gebouw al ingrijpende restauratiewerken plaats, nu krijgen ook de resterende gevels en het torenvolume een grondige opknapbeurt. De aanwezige betonlaag met betonrot wordt afgespoten en vervangen door een nieuwe, erg dunne betonlaag in zelfverdichtend zichtbeton. De Boekentoren, een toonbeeld van modernistische architectuur, werd in de jaren dertig van de vorige eeuw ontworpen door Henry Van de Velde. Het gebouw fungeert sindsdien als opslagplaats voor de Gentse universiteitsbibliotheek, maar de voorbije decennia kreeg de constructie het zwaar te verduren. Sinds 2012 wordt ze daarom gerestaureerd, momenteel is de buitenschil aan de beurt. Dat onderdeel omvat in hoofdzaak de vernieuwing van daken en buitenschrijnwerk, natuursteenrestauratie en een aanzienlijke hoeveelheid betonrestauratiewerken aan de gevels.

HYDROAFBRAAK Geheel in lijn met de wetten van het Modernisme bestonden de oorspronkelijke gevels van de Boekentoren uit zichtbeton. Na verloop van tijd trad er echter carbonatatie op. Omdat de betondekking op de wapening te klein was, leidde dat tot betonrot. “Op bepaalde plekSam Verhoogen: “Het is aartsmoeilijk om zo’n dunne betonlaag aan de opgelegde esthetische eisen te laten voldoen.”

ken begon het beton af te brokkelen, daarom had men in de jaren zestig al een gele epoxycoating aangebracht op de betonnen gevels”, vertelt Sam Verhoogen van Renotec, dat samen met CEI-De Meyer onder meer instaat voor de restauratie van de buitenschil. “Dat remde verdere carbonatatie vrij goed af, maar de schade was reeds aangericht en de aanwezige carbonatatie tastte het beton geleidelijk verder aan. Daardoor was een meer doortastende

dikte van de gevel toereikend is. Soms moeten we wat meer beton afstralen om de gevel mooi recht te maken. Als dat in orde is, starten we de bekistingswerken en storten we een nieuwe laag zelfverdichtend beton tegen de bestaande constructie.”

DUNNE NIEUWE BETONLAAG Uniek is dat deze nieuwe betonlaag slechts vijf centimeter dik mag zijn voor de gevels van de laagbouw

‘Carbonatatie en betonrot maakten een doortastende renovatie noodzakelijk’ oplossing nodig: de vernieuwing van de buitenste betonlaag. Met water onder hoge druk, tot soms 2.000 bar, spuiten we een deel van de betonschil af. Die hydroafbraak gebeurt met behulp van een robot die automatisch opereert op basis van een reeks digitaal ingestelde parameters. Op de laagbouw halen we een drietal centimeter van de betonschil weg, op de toren zes centimeter. Nadien kijken we met een zuurbaseindicator – hier een fenolftaleïne-oplossing – na of we voldoende betonrot hebben weggenomen en of de verticaliteit en de resterende

en zes centimeter voor de gevels van de toren. Een gevolg van de wil om het historische architecturale concept te behouden. “Het resultaat is mooi, maar bezorgt ons heel wat kopzorgen”, glimlacht Sam Verhoogen. “Het is aartsmoeilijk om zo’n dunne betonlaag aan de opgelegde esthetische eisen te laten voldoen. De problemen gaan van ontmenging, over een teveel aan luchtbellen tot onverklaarbare verkleuringen. Beton uit eenzelfde mixer is op de ene plaats perfect, op de andere helemaal niet. Samen met verschillende betontechnologen zoeken we daarom naar de beste oplossing.” ❚

Een mooie gevelaanstort, een nieuw (gebogen) raam en gerestaureerde dakranden.

Het gebouw wordt sinds 2012 gerestaureerd, momenteel is de buitenschil aan de beurt.

BETON- & STAALBOUW | 81

Staalverbindingen Tekst: Roel van Gils | Beeld: Idea Benelux

Berekenen van ‘wildwest’ staalverbindingen Vanwege een ‘gemis’ in de markt van software die ingewikkelde staalverbindingen kon berekenen, heeft Idea StatiCa een methode ontwikkeld, genaamd CBFEM, die dat wel mogelijk maakt. En die bovendien ook nog eens heel veel tijd bespaart. Jo Gijbels en Emiel Pelterburg van Idea Benelux geven tekst en uitleg. “Het zwakke punt van de traditionele, standaard componentmethode is het berekenen van snedekrachten en spanningen in een knoop”, begint Peltenburg. “CBFEM vervangt de specifieke berekening van de snedekrachten in de knoop door een algemene Eindige Elementen Berekening. Dat maakt het mogelijk om alle typen verbindingen te berekenen, van heel eenvoudige tot erg complexe.” Jo Gijbels vult hem aan: “Lassen en bouten kunnen worden gecontroleerd via Eurocode 3 door met behulp van Eindige Elementen een model op te bouwen. Op die manier kunnen de materiaalkosten, de dikte van de lassen en het aantal bouten met dertig procent gereduceerd worden.”

VEEL TIJDSWINST

programma’s heeft Idea StatiCa een één op één BIM-koppeling. Dat geeft enorm veel tijdswinst en verhoogt de efficiëntie aanzienlijk; je hoeft een model immers niet twee keer te gaan maken.” Jo Gijbels: “Bovendien kun je afwijken van de traditionele methode en bouten bijvoorbeeld ook asymmetrisch uitzetten of heel eenvoudig de afschuining van een kopplaat of opening berekenen. Ook is het mogelijk een knoop te belasten op een zwakke as en niet op de sterke as of op beide assen samen in 3D.” Peltenburg: “In de huidige architectuur zie je steeds meer staven van alle kanten aankomen; voor onze software maakt het niet uit vanuit welke richtingen ze aankomen. Ook de aansluitingen zijn om het even; een koker op een buis of een buis op een I-profiel kan eenvoudig worden berekend.”

Volgens Peltenburg kan Idea StatiCa ook naast bestaande reken- en tekensoftwarepakketten gebruikt worden, zoals RFEM en Tekla. “Met beide

‘Wildwest’ verbindingen, het resultaat van de huidige architectuur, kunnen vanuit Tekla recht-

82 | BETON- & STAALBOUW

Staalverbindingen

'CBFEM vervangt de specifieke berekening van de snedekrachten in de knoop door een algemene Eindige Elementen Berekening'

streeks in Idea StatiCa software worden ingeladen. De constructeur hoeft volgens Peltenburg alleen maar rekenkundige aspecten toe te voegen, zoals las- en boutgrootte en de snedekrachten in te geven. “Slechts vijf tot minuten later worden de resultaten van de verbinding gepresenteerd en kunnen deze worden gecontroleerd door de constructeur. Dat scheelt enorm veel tijd. Bovendien is er inzicht in het gedrag; de plastische spanningen in een verbinding worden inzichtelijk gevisualiseerd.”

HELPDESK Idea StatiCa is van origine een product uit Tsjechië en is met name de laatste jaren enorm doorontwikkeld in samenwerking met de Universiteit van Praag en onder leiding van Prof. Wald, zegt Gijbels. “Hij heeft theorie- en praktijkoefeningen gedaan met staalverbindingen en de traditionele methode naast onze CBFEM-methode gelegd. De uitkomsten zijn verbluffend en ook gepre-

senteerd in een boek waarin alle benchmarks uitvoerig worden belicht.” Behalve het rekenpakket biedt Idea Benelux ook lokale support in de Benelux. “We lokaliseren en vertalen de software aan de normen, zoals die in Nederland en België gelden. Daarnaast fungeren we als helpdesk en verzorgen we op regelmatige basis webinars en seminars in Nederland en België”, zegt Peltenburg tot besluit.. ❚

BE +32 89 201 714 NL +31 26 339 2159

PLASTISCHE SPANNING IN PLATEN EN LASSEN

KRITISCHE KNIKLAST EN -MODUS

STIJFHEID MOMENTROTATIE DIAGRAM

PLASTISCHE REKGRENS < 5%

BIM-links met Tekla, RFEM en vele andere voor handige import van het reken- en tekenmodel

Mail naar info@idea-rs.be voor uw gratis trial versie www.idea-rs.be

www.cbfem.nl

www.staalverbindingen.be

BETON- & STAALBOUW | 83

KEIHARDE KWALITEIT STAALHARDE SERVICE

Prefab beton op maat Kwalitatief hoogstaande : betonstructuren Maatwerken in beton Balken & kolommen

Krommebeekstraat 36 8930 Menen Tel : 056 96 02 50 Info@bemepro.be www.bemepro.be

Als hoofdaannemer focust Renotec bewust op gespecialiseerde renovatie- en restauratiewerken in en rond gebouwen, bouwconstructies en monumenten. Met knowhow, innovatieve technieken en logistieke kracht lost Renotec elk complex en buitengewoon renovatieproject op. Waar een alledaagse aannemer stopt, daar begint RENOTEC. Renotec houdt vakmanschap bewust onder eigen vleugels. Met 600 medewerkers maken we van kwaliteit dagelijks ons handelsmerk. Acaciastraat 14c 2440 Geel T 014 86 60 21 â&#x20AC;˘ F 014 86 60 16 info@renotec.be www.renotec.be

16180328_renotec 1-2.indd 1

23-06-16 09:36

BETON&STAALBOUW

WIE DOET WAT VANAF € 595 PER JAAR WETEN UW KLANTEN OOK WAT U DOET! ‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kunt deelnemen met uw bedrijfslogo met naamsvermelding.

Bel of mail voor alle informatie over een vermelding in Beton & Staalbouw met Mark de Lau: T +31 495 45 00 95 - E m.delau@louwersuitgevers.nl

WWW.BETONENSTAALBOUW.NL HET MEEST COMPLETE OVERZICHT VOOR GERENOMMEERDE TOELEVERANCIERS VAN BETON EN STAAL IN DE BOUW

Staat u nog niet op www.betonenstaalbouw.nl? Neem dan voor meer informatie contact op met Mark de Lau: m.delau@louwersuitgevers.nl

SCHRIJF U NU IN VOOR ONZE ONLINE NIEUWSBRIEF!

Wie doet wat ADVIESBUREAU

BETONSTRUCTUUR

COMPANERO

PERI NEDERLAND BV Bekistingen, steigers en Engineering

Postbus 43030

ROYAL HASKONING DHV

3540 AA UTRECHT

Barbarossastraat 35 6522 DK NIJMEGEN T +31 24 328 41 90 F +31 24 323 93 46 E info@rhdhv.nl W www.royalhaskoningdhv.com

T +31 30 233 31 19

COMPANERO

Postbus 304 5480 AH SCHIJNDEL T +31 73 547 91 00 F +31 73 549 36 51 E info@peri.nl W www.peri.nl

M +31 6 24 70 09 96 E info@companero.nl W www.companero.nl

Postbus 43030 3540 AA UTRECHT T +31 30 233 31 19 M +31 6 24 70 09 96 E info@companero.nl W www.companero.nl

N.V. PERI S.A. Industriepark Nijverheidsstraat 6 B-1840 LONDERZEEL T +32 52 31 99 31 F +32 52 30 08 30 E info@peri.be W www.peri.be

ADVIES CONSTRUCTIEBUREAU Construx BVBA Slingerweg 1 B-3600 GENK

BOOR-BEVESTIGINGSTECHNIEK

B+BTEC

T +32 89 32 88 55

AKERVELD ENGINEERING

F +32 89 32 88 66

Mendelssohnplein 16a 1921 XA AKERSLOOT T +31 251 31 71 48 E info@akerveld.nl W www.akerveld.nl

E info@construx.be

Munterij 8 4762 AH ZEVENBERGEN Postbus 17 4760 AA ZEVENBERGEN T +31 168 33 12 40 F +31 168 33 12 50 E info@bbtec.nl W www.bbtec.nl

W www.construx.be

PRECAFORM BV Industrieweg 23 D 5527 AJ HAPERT T +31 497 22 50 10 E info@precaform.com W www.precaform.com

DG RUBBER HOLLAND BV Melkrijder 14

BETONMATERIALEN

3861 SG NIJKERK

ADVIESBUREAU BONGERS-JANSEN

T +31 33 245 78 86

Hoofdstraat 61 7011 AC GAANDEREN T +31 315 32 58 47 F +31 315 32 63 15 E adviesbureau@bongers-jansen.nl W www.bongers-jansen.nl

E info@dgrubberholland.nl

BOUWONDERNEMING

W www.loopvlakstructuur.nl

CORDEEL NEDERLAND BV Lindtsedijk 22 3336 LE ZWIJNDRECHT Postbus 55 3330 AB ZWIJNDRECHT T +31 78 625 51 00 F +31 78 619 42 32 E info.nl@cordeel.eu W www.cordeel.eu

ENVO-FIX Willem de Zwijgerstraat 18 2411 VV BODEGRAVEN T +32 172 61 22 88 E info@envo-fix.nl

HENDRIKS STALEN BEKISTINGTECHNIEK Inductorstraat 41

INGENIEURSBUREAU VROBA

3903 KA VEENENDAAL

Kerkweg 6 4235 VV TIENHOVEN ZH T +31 183 60 14 51 F +31 183 60 16 35 E info@vroba.nl W www.vroba.nl

Postbus 708

BETONSTAAL

3900 AS VEENENDAAL T +31 318 56 64 66

AUGUSTINUS BV

F +31 318 56 64 77 E info.hsb@hendriks-groep.nl W www.hendriks-stalen-bekistingtechniek.nl

BEKISTING Â®

Bonegraafseweg 4b 4051 CH Ochten T +31 344 64 70 80 F +31 344 64 70 85 E info@augustinusbv.nl W www.augustinusbv.nl

. HERCUTON BV Postbus 67 5250 AB VLIJMEN T +31 88 205 34 00 F +31 88 205 34 99 E info@hercuton.jajo.com W www.hercuton.nl

DE BETONBEKISTING

COMETAL NV Industrieweg Noord 1129 B-3660, OPGLABBEEK T +32 89 81 99 00 F +32 89 81 99 33 E info@cometal.be W www.cometal.be

86 | BETON- & STAALBOUW

NOE BETONVORMGEVING BV Vlietskade 1009 4241 WD ARKEL T +31 183 56 98 99 F +31 183 56 33 17 E info@noe.nl W www.noe.nl

BALVERT BETONSTAAL BV Postbus 84 2420 AB NIEUWKOOP T +31 172 57 36 35 F +31 172 57 49 50 E info@balvert.nl W www.balvert.nl

Interbuild NV Heistraat 129 B-2610 WILRIJK T +32 3 820 64 64 F +32 3 830 47 50 E interbuild@interbuild.be W www.interbuild.be

Wie doet wat FUNDERINGSTECHNIEK .

NV STADSBADER SA

VAN RIJSOORT BUIGWERK

Kanaalstraat 1, B-8530 HARELBEKE T +32 56 26 06 66 F +32 56 20 13 98 E info@stadsbader.com

FRANKI GRONDTECHNIEKEN BV

Parallelweg 28 3286 LR KLAASWAAL T +31 186 57 28 22 F +31 186 57 23 01 E sales@rijsoort.nl W www.rijsoort.nl

W www.stadsbader.com

Postbus 712

Gebouw Vaandrecht Trondheim 8 2993 LE BARENDRECHT T +31 180 64 19 98 F +31 180 64 19 99 E info@franki-grondtechnieken.nl W www.franki-grondtechnieken.nl

CIVIELE BOUWAANNEMER

CONCRETE INTERNATIONAL 2920 CA KRIMPEN A/D IJSSEL T +31 180 51 49 46 E info@concrete-international.nl W www.concrete-international.nl

WILLY NAESSENS GROUP Kouter 3, B-9790 WORTEGEM-PETEGEM

N.V. JAN DE NUL

T +32 56 69 41 11

Tragel 60 B-9308 HOFSTADE T +32 53 78 17 60 F +32 53 77 28 55 E info@jandenul.com W www.jandenul.com

F +32 56 66 94 66 E info@willynaessens.be W www.willynaessens.be

HERCUTON BV Postbus 67

VROOM FUNDERINGSTECHNIEKEN BV

5250 AB VLIJMEN

Sluisweg 1 1474 HL OOSTHUIZEN Postbus 7 1474 ZG OOSTHUIZEN T +31 299 40 95 00 E info@vroom.nl W www.vroom.nl

CIVIELE TECHNIEK

T +31 88 205 34 00 F +31 88 205 34 99 E info@hercuton.jajo.com W www.hercuton.nl

HULPSTOFFEN BETON

BOUWBEDRIJF WESSELS ZEIST Karpervijver 27 3703 CJ ZEIST

HOLCIM NEDERLAND BV

CT DE BOER

Postbus 541

Marconibaan 44 3439 MS NIEUWEGEIN T +31 30 600 91 51 E info@ctdeboer.nl W www.ctdeboer.nl

3700 AM ZEIST T +31 30 691 80 20 F +31 30 691 80 50 E wessels_zeist@volkerwessels.com W www.wessels-zeist.nl

FEDERATIES

BUIGWERK

Piet van Elsstraat 7 5860 AA WANSSUM T +31 478 53 71 11 F +31 478 53 71 10 E nl@kersteneurope.com W www.kersteneurope.com

. Belgische Vereniging van specialisten in de herstelling, bescherming en versteviging van beton

FEREB VZW Grootveldlaan 148 1050 BRUSSEL T +32 15 41 31 24 F +32 15 41 31 24 E info@fereb.be W www.fereb.be

Industrieweg 23 D 5527 AJ HAPERT T +31 497 22 50 10 E info@precaform.com W www.precaform.com

2922 BK KRIMPEN AAN DEN IJSSEL T +31 180 54 55 00 F +31 180 54 55 99 E info.hnl-frbe@holcim.com W www.holcim.nl

DG RUBBER HOLLAND BV

MULTIBOUWSYSTEMEN BV

Melkrijder 14 3861 SG NIJKERK T +31 33 245 78 86 E info@dgrubberholland.nl W www.loopvlakstructuur.nl W www.dgrubberholland.nl W www.rubberstootrand.nl

Energieweg 2 3762 ET SOEST Postbus 115 3760 AC SOEST T +31 35 588 18 88 F +31 35 744 00 26

PREFAB BETON

FUNDERINGEN

E info@multibouwsystemen.nl W www.multibouwsystemen.nl

PRECAFORM BV

Ijsseldijk 351

Karolusstraat 2 4903 RJ OOSTERHOUT Postbus 132 4900 AC OOSTERHOUT T +31 162 47 66 60 F +31 162 42 96 94 E basf-cc-nl@basf.com W www.basf.nl

LOOPVLAKSTRUCTUUR

KERSTEN EUROPE BV

BASF NEDERLAND BV

BESTC

P. VAN 'T WOUT FUNDERINGSTECHNIEKEN BV

BESTCON BV

Exportweg 50 2742 RC WADDINXVEEN Postbus 431 2740 AK WADDINXVEEN T +31 182 61 77 67 F +31 182 61 13 76 E info@pvantwout.nl W www.heiwerken-pvantwout.nl

Kanaaldijk 19 5683 CR BEST Postbus 189 5680 AD BEST T +31 499 36 63 66 F +31 499 36 63 99 E info@bestcon.nl W www.bestcon.nl

VAN MAERCKE PREFAB Scheldekaai 9, B-9690 KLUISBERGEN T +32 55 39 02 50 F +32 55 39 02 56 E info@vanmaercke.com W www.vanmaercke.com

BETON- & STAALBOUW | 87

Wie doet wat STAALCONSTRUCTIES

HENDRIKS RUWBOUW CONCEPT BV Wageningselaan 6

STRUCT4U B.V.

3903 LA VEENENDAAL

BSB STAALBOUW BV

De Hof 1 7218 LA ALMEN T +31 575 46 99 24 E info@struct4u.com W www.struct4u.com

Postbus 708 3900 AS VEENENDAAL T +31 318 56 63 00 F +31 318 56 63 25 W www.hendriks-ruwbouw.nl

SOFTWARE

Boylestraat 22

Solcamastraat 22 9262 ND SUAMEER Postbus 4 9250 AA BERGUM T +31 511 46 25 25 F +31 511 46 22 90 E bsb@bsbstaalbouw.nl W www.bsbstaalbouw.nl

E info.hr@hendriks-groep.nl

MOUW HOEDLIGGERS BV 6718 XM EDE T +31 318 63 32 26 F +31 318 30 07 21 E info@mouwhoedliggers.nl W www.mouwhoedliggers.nl

TNO DIANA BV Delftechpark 19a 2628 XJ DELFT T +31 88 342 62 00 F +31 88 342 62 99 E info@tnodiana.com W www.tnodiana.com

BuildSoft www.BuildSoft.eu

VIC OBDAM STAALBOUW BV Braken 14 .

BuildSoft

F +31 226 45 31 83 E info@vicobdam.nl

Van Dongenstraat 42 8107 AG BROEKLAND Postbus 129 8100 AC BROEKLAND T +31 570 53 10 10 F +31 570 53 10 12 E d.frankot@buitingstaalbouw.nl W www.buitingstaalbouw.nl

JG STAALPLAATBETONVLOEREN BV Burg. Daalderopstraat 3 6916 CC TOLKAMER Postbus 57 6916 ZG TOLKAMER T +31 31 654 27 17 F +31 31 637 31 14 E info@jg-cladding.nl W www.jg-cladding.nl

www.BuildSoft.eu

T +31 226 45 30 44

BUITING MACHINEBOUW EN STAALCONSTRUCTIE BV

STAAL-BETONVLOEREN

Hundelgemsesteenweg 244/1 9820 MERELBEKE telefoon +32 (0)9 252 66 28 info@buildsoft.eu

1713 GC OBDAM

W www.vicobdam.nl

STAALLEVERANCIER

. ANCOFERWALDRAM STEELPLATES BV

FRIJNS INDUSTRIAL GROUP

Damweg 12, 4905 BS OOSTERHOUT Postbus 190, 4900 AD OOSTERHOUT T +31 162 49 15 00

WE CONSTRUCT YOUR STEEL

F +31 162 42 98 06

FRIJNS INDUSTRIAL GROUP CONSTRUSOFT Hengelder 16 6902 PA ZEVENAAR

SLIMLINE BUILDINGS

T +31 316 20 00 00

Westplein 6 3016 BM ROTTERDAM T +31 10 742 08 88 F +31 10 742 08 85 E info@slimlinebuildings.com W www.slimlinebuildings.com

F +31 316 34 24 54 E rob.roef@construsoft.com W www.construsoft.nl

NV BEKAERT SA

T +31 24 343 43 80

Bekaertstraat 2 BE-8550 ZWEVEGEM T +32 56 76 61 11 E veerle.tack@bekaert.com W www.bekaert.com

F +31 24 343 43 89 E info@matrix-software.nl W www.matrix-software.nl

Parallelweg 4

MATRIX SOFTWARE 6538 SX NIJMEGEN

W www.ancoferwaldram.com

BREEDVELD STAAL

STAALCONSTRUCTIE PREFAB

Wijchenseweg 116

E sales@aws.dillinger.biz

De Valkenberg 14, 6301 PM VALKENBURG AAN DE GEUL T +31 43 601 01 01 F +31 43 601 01 62 E info@frijnsgroup.com W www.frijnsgroup.com

2921 LE KRIMPEN AAN DEN IJSSEL

HOLLANDIA STRUCTURES

T +31 180 51 29 33

Postbus 12 2920 AA KRIMPEN A/D IJSSEL T +31 180 54 05 40 F +31 180 51 99 56 E info@hollandia.biz W www.hollandia.biz

F +31 180 51 42 06 E info@breedveldstaal.nl W www.breedveldstaal.nl

. HEUVELMAN STAALHANDEL BV Dynamostraat 31

NEMETSCHEK SCIA BV Wassenaarweg 40

PRECAFORM BV

6843 NW ARNHEM

Industrieweg 23 D 5527 AJ HAPERT T +31 497 22 50 10 E info@precaform.com W www.precaform.com

T +31 26 320 12 30 E info@scia.net W www.scia.net

88 | BETON- & STAALBOUW

IEMANTS NV

3903 LK VEENENDAAL

Industrieterrein Hoge Mauw 200 B-2370 ARENDONK T +32 14 67 22 81 F +32 14 67 20 92 E info@iemco.be W www.iemants.com

Postbus 135 3900 AC VEENENDAAL T +31 318 50 93 00 F +31 318 52 80 75 W www.heuvelman.com

Wie doet wat THERMISCH VERZINKEN

VLOEREN

. DG RUBBER HOLLAND BV

TATA STEEL GALVA POWER

Wenckebachstraat 1

Centrum Zuid 2037, B-3530 HOUTHALEN T +32 11 51 02 34 F +32 11 51 02 30 E info@galvapower.com W www.galvapower.com

1951 JZ VELSEN Noord Postbus 10.000 1970 CA IJMUIDEN T +31 251 49 91 11

VERANKERINGSSYSTEMEN

F +31 251 47 00 00 E info@tatasteel.com

. TWINTEC NEDERLAND BV Pascalweg 25D, 4104 BC CULEMBORG T +31 345 53 28 78 E mailbox@twintec.nl W www.twintec.nl

Melkrijder 14, 3861 SG NIJKERK T +31 33 245 78 86 E info@dgrubberholland.nl W www.loopvlakstructuur.nl W www.dgrubberholland.nl W www.rubberstootrand.nl

WAPENINGSSTAAL

TWINTEC VLAANDEREN

W www.tatasteel.nl

Brandstraat 15a, B-9160 LOKEREN T +32 9 349 47 01 E mailbox@twintec.be W www.twintec.be

STAALPLAAT-BETON PEIKKO

Leemansweg 51, 6827 BX ARNHEM T +31 26 384 38 66 E info@peikko.nl W www.peikko.nl

DEKKER MACHINES & SERVICE Mechelaarstraat 23 , 4903 RE OOSTERHOUT T +31 162 71 48 16 F +31 162 71 48 17 E info@dekkermachines.nl W www.dekkermachines.nl

VLOERSYSTEMEN

DUTCH ENGINEERING

Energieweg 46 2382 NL ZOETERWOUDE

BUBBLEDECK NEDERLAND BV

Postbus 3, 2380 AA ZOETERWOUDE

Admiraal Banckertweg 22, 2315 SR LEIDEN Postbus 150, 2300 AD LEIDEN T +31 71 521 03 56 F +31 71 362 49 51 E mailbox@bubbledeck.nl W www.bubbledeck.nl

SCHROEDER-ANKERS BV

T +31 71 541 89 23

Helmkamp 40, 7091 HR DINXPERLO T +31 315 65 17 06 F +31 315 65 29 31 E info@schroeder-ankers.nl W www.schroeder-ankers.nl

F +31 71 541 96 70 E info@dutchengineering.nl W www.dutchengineering.nl

BETONDINGEN

BETONPETTEN • MUURAFDEKKERS • SIERBETON

Keurmerk voor beton

Betondingen.nl® heeft een breed assortiment aan Prefab Beton producten: betonpoeren

betonelementen

trottoirbanden

muurafdekkers, paalmutsen diverse meubels en mooi sierbeton Vragen? Bel 0344-607391 Scherpste prijzen van de Benelux

Wij doen alleen leveringen, zonder showroom, winkel of afhaalmogelijkheden. Al onze producten zijn van hoogwaardige kwaliteit en beschikken over het Thuiswinkel Waarborg. We zijn een snel groeiend en hoogwaardige webshop en we leveren zowel voor particulieren als Business to Business, door heel Nederland als in België. Neemt u gerust contact met ons op voor de mogelijkheden.

Verzendkosten vanaf €6.95 Snelle levering door NL en BE

Het keurmerk Beton Bewust van de Vereniging van Ondernemingen van Betonmortelfabrikanten in Nederland (VOBN) garandeert de duurzame productie en kwaliteit van beton.

8.9

Gebruik de kortingscode welkombetonenstaal en ontvang 5% korting

WWW.BETONDINGEN.NL INFO@BETONDINGEN.NL

De zekerheden van Beton Bewust: ■ Advies over het milieuprofiel van beton ■ Meetbare prestaties (lage CO2-uitstoot) ■ Verantwoorde herkomst van grondstoffen ■ Hoge kwaliteit beton ■ Keurmerkhouder is een Duurzame Leverancier ■ Veiligheid is topprioriteit ■ A-leverancier m.b.t. de CO2-prestatieladder

VOBN

Postbus 383 3900 AJ Veenendaal t 0318 55 74 74

Kijk voor keurmerkhouders op www.betonbewust.nl

BETON- & STAALBOUW | 89

Van Heemstraweg 2 5306 TA Brakel T: 04 18 - 67 15 10 E: info@vanderven.nl I: www.vanderven.nl

Wij zijn multidisciplinair aannemingsbedrijf met ruime ervaring in bijzondere en complexe projecten binnen het civieltechnischespectrum. Meedenken met onze opdrachtgevers en het ontwerpen en realiseren van integrale en innovatieve oplossingen is onze kracht. Woorden als bescheidenheid, stabiliteit, service, kwaliteit en persoonlijke aandacht hebben een vaste plaats in ons bedrijf.

ENJOY CONCRETE uit Veurne spitst zich toe op het maken van alle mogelijke elementen in geprefabriceerd zichtbeton. Alle stukken worden

Vaartstraat 50A B-8630 Veurne T +32 (0) 58 28 00 76 F +32 (0) 58 28 00 74

geproduceerd in een uiterst gladde bekisting met zelfnivellerend beton waarvan het uitzicht aan zeer hoge esthetische eisen voldoet.

info@enjoyconcrete.be www.enjoyconcrete.be

Eén aanspreekpunt voor al uw prefab producten

Als enige speler in België zijn we in staat een totaalpakket in producten en structuren voor elke ruwbouw aan te bieden: Breedplaten en voorgespannen welfsels Dubbele wanden, volle wanden en Zeromur Betonelementen, kolommen, balken, rechte en verdreven trappen Kalkzandsteen

PREFACO NV Hoeksken 5a 9280 Lebbeke T +32 53 76 73 73 F +32 53 79 00 12 info@prefaco.be www.prefaco.be

BREEDPLATEN . DuBBELE wANDEN . PREFABELEmENTEN . KALKZANDsTEEN . VOORgEsPANNEN wELFsELs