Bouwen aan de Zorg 02 2015

BOUWEN AAN DE ZORG

2015 • jaargang 15

www.bouwenaandezorg.eu

2

VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG VOOR DE BENELUX

Blikvanger parkeergebouw AZ Sint Lucas

Terugblik Zorgtotaal

Aparte inrichting WZC De Tribune

Specialisten brandveiligheid aan het woord

Innovatieve zorg oplossingen

We hebben de kennis, de ideeĂŤn, de materialen...

CCG Holding bestaat uit een groep gespecialiseerde bedrijven die zich richten op de inrichting en realisatie van hoogwaardige interieurs en geclassificeerde ruimtes en algemene bouw, met een focus op de zorg, farma en biotech-markt.

Alle bedrijven werken autonoom maar zullen daar waar mogelijk hun gezamenlijke kennis en vaardigheden voor uw project inzetten.

cleanroomcg.com

rooms-for-care.nl

rfc-products.nl

gebebouw.nl ccgholding.nl

Decubituspreventie is meer dan het inzetten van het juiste matras.

Beheer Reiniging en desinfectie Klinische ondersteuning

Breed portfolio Huren op maat 24/7 ondersteuning

wissner-bosserhoff Nederland B.V. Amstelwijckweg 2 | 3316 BB Dordrecht | Tel.: +31 (0)78-652 18 50 | Fax: +31 (0)78-652 18 55 | e-mail: sales@wi-bo.eu | www.wi-bo.com

VOORWOORD

VERNIEUWEND ‘Bouwen aan de Zorg’ bestaat dit jaar vijftien jaar en dat willen we niet zomaar voorbij laten gaan. Zo hebben we onlangs onze website vernieuwd, waardoor een compleet nieuwe ‘state of the art’ website is ontstaan.

U kunt hier niet alleen terecht voor praktische informatie, maar vindt hier ook alle artikelen uit het magazine.

Surf eens naar bouwenaandezorg.eu en ontdek de meerwaarde van de vernieuwde site!

Maar natuurlijk heeft het vertrouwde magazine u ook weer veel te bieden. Zo kunt u in deze uitgave lezen over het ‘Project Ruijsstraat’ in het Limburgse Blerick. De Zorggroep realiseerde daar onlangs zes nieuwe groepswoningen voor mensen met dementie en cliënten met een somatisch ziektebeeld. Door de unieke en vernieuwende indeling van deze woningen, sluit De Zorggroep zoveel mogelijk aan bij de wensen en behoeften van de bewoners.

Bijzonder is ook het artikel over de Drie Eiken in het Belgische Edegem, waar zorg wordt gecombineerd met de dienstverlening van een hotel. Patiënten zijn hier gasten die zelf de regie voeren over hun verblijf en herstel.

Zorg is wel aanwezig, maar niet zichtbaar. Wel zichtbaar zijn het comfort en de gastvrijheid van een hotel.

Ook kunt u in dit nummer lezen hoe ze bij het AZ Sint-Lucas & Volkskliniek in Gent de parkeerproblematiek hebben aangepakt. Het nieuwe parkeergebouw is een modern en stijlvol gebouw dat eenvoudig oogt, maar complexer in elkaar zit dan je op het eerste gezicht zou verwachten.

Daarnaast is er in deze uitgave aandacht voor het thema brandveiligheid. Een aantal recente, fatale branden in wooncomplexen voor senioren heeft het onderwerp weer volop op de agenda gezet. Dat de aandacht daarbij juist uitgaat naar senioren, is niet verwonderlijk: in 2014 was bijna de helft van alle dodelijke slachtoffers door brand ouder dan 65 jaar. Vooral roken en koken blijken belangrijke veroorzakers. Maar zowel voor nieuwbouw als voor bestaande bouw zijn er veel aanvullende mogelijkheden om een veiligere woonomgeving te realiseren.

Verder blikken we terug op verschillende evenementen. Zo kunt u lezen over Zorgtotaal/Zorg & ICT, dat afgelopen maart in de Jaarbeurs Utrecht plaatsvond en een kleine 20.000 bezoekers trok. Maar er is ook aandacht voor het NVTG zorgvastgoed- en huisvestingscongres, dat op 9 en 10 april in Veldhoven werd gehouden.

Tijdens dit congres bleek dat veranderingen in de zorg noodzakelijk zijn. De kwaliteit van de zorg is hoog, maar de kosten rijzen de pan uit. Dat leverde voldoende stof op tot discussie!

Eindredactie

BOUWEN AAN DE ZORG IS EEN ONAFHANKELIJK VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG VOOR DE BENELUX

www.bouwenaandezorg.eu Jaargang 15, nummer 2, 2015 Verschijnt 6 x per jaar ISSN: 1876-0600 UITGEVER

Schatbeurderlaan 6, Nederland Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

Autobaan 22, Loppem, België Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 (0)50 368170 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be EINDREDACTIE Ank van Lier REDACTIETEAM Martijn van den Bouwhuijsen, Rob Buchholz, Henk Geist, Michel Van den Heede, Lilian Heijmans , Tim Janssens, Koen Mortelmans, Ank van Lier, Irene Teunissen, Rob van Veen, Jan-Kees Verschuure, Margot Visser, Willem de Volder, Philip Willaert REDACTIEADRES VLAANDEREN Koen Mortelmans Sportstraat 38 2160 Wommelgem T +32 (0)3 3536066 E koen@mortelmans.com BLADMANAGER Patty Ros E p.ros@louwersuitgevers.nl SECRETARIAAT Manuela Depenbrock, Sandra Reijnders ADVERTENTIES Online aanleveren: www.wetransfer.com Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 Postbus 85, B-3900 Overpelt, België T +32 (0)50 368170 FOTOGRAFIE Martijn van den Bouwhuijsen, Johan Godschalk, Tim Janssens, Koen Mortelmans, Michel Oehlen, Marc Sourbon, Jan Kees Verschuure ABONNEMENTSPRIJS € 63,00 per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Bouwen aan de Zorg.

Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl

8

26

DRIE EIKEN ONTZORGT ZIEKENHUIS EN THUISFRONT Drie Eiken in Edegem, dat onlangs officieel de deuren opende, is in Vlaanderen uniek door de integratie van hotelaccommodatie en -dienstverlening binnen een herstelverblijf. Het is een gezamenlijk initiatief van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (Uza) en AZ Monica.

14 10 BETAALBAARHEID ONDER DRUK, ROER MOET OM De kwaliteit van de zorg in Nederland is hoog, maar de kosten rijzen de pan uit. Veranderen is noodzaak, bleek op het NVTG zorgvastgoed- en huisvestingscongres in Veldhoven op 9 en 10 april. De 'medicijnen' voor een betaalbare zorg: focus op kernactiviteiten, maatwerk en kennis delen.

22

ADRESWIJZIGINGEN Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert OPZEGGINGEN Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

DOELGROEP Als abonnement en in controlled circulation, persoonsgericht naar beslissers in ziekenhuizen, verpleeghuizen, woonzorgcentra, zorggroepen, GGZ, woningcorporaties, architecten, technische/facilitaire managers toeleverancier aan de gezondheidszorg, aannemers, overheidsinstellingen en abonnementen.

VORMGEVING E studio@louwersuitgevers.nl DRUKWERK Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

RUIMTE VOOR INDIVIDUELE WENSEN EN BEHOEFTEN De Zorggroep realiseerde onlangs zes nieuwe groepswoningen aan de Ruijsstraat in Blerick: vier woningen voor dementerenden en twee woningen voor cliënten met een somatisch ziektebeeld. Met name de indeling van de woningen is uniek en vernieuwend: hiermee wil De Zorggroep zoveel mogelijk aansluiten bij de wensen en behoeften van de bewoners.

26

INHOUD Guus Schrijvers: 'Chronische zorg is niet gebaat bij 'shoppen''................ 9 EXPO 60+ brengt de zorgsector onder één dak..................................... 17 Nieuw Overbos komt tegemoet aan veranderende zorgvraag.............. 18 BP Aarts & Co: expertise en inlevingsvermogen..................................... 25 Gevelbanden met visualisatieperforaties................................................. 34 BP Intelligente, brandveilige en barrièrevrije deuroplossingen................ 46

62

86

Brandveilig wonen: illusie of keuze?....................................................... 48 Het schizofrene van scheiden van wonen en zorg................................. 50 Markante woonzorglocatie in Goudse ontwikkelingswijk...................... 52

NIEUW PARKEERGEBOUW VOOR AZ SINT-LUCAS, MEER STADSGROEN VOOR GENT

29

Column: Hoe bouw je een interieur?..................................................... 55 Thema interieurbouw.............................................................................. 56

Heeft de gemiddelde Belg een baksteen in de maag, dan is dat bij Danny Van Hove vermoedelijk een stevige betonplaat. Als diensthoofd infrastructuur en bouwcoördinator van het Gentse fusieziekenhuis AZ Sint-Lucas heeft hij nu al voldoende bouwplannen op zijn werktafel liggen om tot aan zijn pensioen intensief bezig te zijn.

Momenteel nadert één deelproject de opleveringsdatum: de twee parkeertorens die alle bestaande parkeerplaatsen op de begane grond moeten vervangen.

BP Een gebruiksvriendelijke wandoplossing............................................ 60 Vives lanceert bacheloropleiding zorgtechnologie.................................. 62 Nieuwe poliklinieken beantwoorden aan alle wensen........................... 68 Thema Buitenterrein inrichting................................................................ 73 BP Nieuwbouw in ouderenzorg biedt extra kansen voor bewegen....... 74

BRANDVEILIGHEID GEBOUWEN VAN ESSENTIEEL BELANG

Zorgflitsen................................................................................................ 76 Zorgtotaal 2015: mensgericht innoveren voor en door het werkveld.... 80

Brandveilig Bouwen Nederland (BBN) is de vereniging van leveranciers van brandveilige bouwmaterialen en constructies. Vanuit haar expertise van bouwkundige brandveiligheid werken BBN en haar leden aan de verbetering van brandveiligheid van gebouwen.

Nieuw interieur voor woonzorgcentrum Ametisthorst........................... 86 Wie doet wat.......................................................................................... 89

37

COVER

Nieuw Overbos in Heemstede ‘Vleugelstructuur verbindt gebouw en omgeving’

REGEREN IS VOORUITZIEN

BOUWEN AAN DE ZORG

2015 • jaargang 19

www.bouwenaandezorg.eu

2

VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG VOOR DE BENELUX

VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG VOOR DE BENELUX

64

BOUWEN AAN DE ZORG

Drieduizend vierkante meter nieuw-bouw realiseren voor een vast bedrag. Aan die voorwaarde is door aannemer Heerkens van Bavel voldaan bij de bouw van de Medisch Psychiatrische Unit (MPU) van het ElisabethTweestedenZiekenhuis (ETZ) in Tilburg.

2 Blikvanger parkeergebouw AZ Sint Lucas

Terugblik Zorgtotaal

Aparte inrichting WZC De Tribune

Specialisten brandveiligheid aan het woord

Tekst: Jan-Kees Verschuure

Guus Schrijvers: 'Chronische zorg is niet gebaat bij 'shoppen'' Zijn recente boek 'Zorginnovatie volgens het cappuccinomodel', waarin betaling per verrichting wordt vervangen door betaling per zorgpad, vindt onder zorgprofessionals weerklank. Emeritus-hoogleraar Public Health Guus Schrijvers is daarnaast nog zeer actief in het lezingencircuit en de begeleiding van reorganisaties van instellingen. Innovatie is het mantra van de gedreven gezondheidseconoom, maar Schrijvers verliest de doelgroep niet uit het oog. “Ondernemerschap in de zorg? Ja, maar alleen met liefde voor het eindproduct - de patiënt.”

Het eind vorig jaar gepresenteerde boek 'Zorginnovatie volgens het cappuccinomodel' is volgens Schrijvers een beginpunt voor houdbare, betaalbare zorg op basis van ketenintegratie, en komt op een moment dat de decentralisatie van zorg grote aandacht heeft. De complexe realiteit van financiële kaders in de sector, met vele spelers en veranderende verhoudingen, heeft Schrijvers er niet van weerhouden een integrale visie op de zorgeconomie te presenteren. “Ik ben immers opgeleid als econoom. Het goed organiseren van zorg begint mijns inziens bij het definiëren van de doelgroep.

Dat geldt bijvoorbeeld voor landelijke verzekeraars en hun klanten, maar ook voor een reorganisatie als die van ziekenhuis De Sionsberg in Dokkum, waarbij ik nauw ben betrokken. We moeten toe naar een betere ketenzorg, waarin de patiëntendoelgroep centraal staat. Een goed ondernemer let niet alleen op het geld dat hij binnenhaalt, maar ook of de klant daadwerkelijk wordt bediend.”

centra veel enthousiaste initiatieven tegen in het kader van de zogenoemde 'anderhalvelijnszorg', maar samen in een gebouw zitten is nog geen kwalitatieve samenwerking. Nu staan er tussen de eerste- en tweedelijnszorg nog teveel schotten.”

Schrijvers pleit bijvoorbeeld voor de invoering van een 'sociaal geriater' tussen de verpleeghuisarts en de klinisch deskundige in. “Het cappuccinomodel beoogt zowel betaalbare zorg als kwaliteitsverbetering. Het boek is met name bedoeld voor het middenkader van zorgorganisaties en slaat in dat segment goed aan.”

Zorginnovatie volgens het cappuccinomodel.

Voor hetzelfde geld een betere gezondheidszorg, G. Schrijvers.

400 blz. Amsterdam, Thoeris, 2014.

ISBN 9789072219923. Prijs: € 24,95.

'Nog teveel schotten' Het cappuccinomodel gaat dan ook uit van ondernemerschap 'met liefde voor de klant', aldus Schrijvers. “De behandeling van chronisch zieken is bijvoorbeeld gebaat bij goede ketenzorg en langetermijnrelaties, en die moet je behouden.

'Shoppen', de zoektocht naar de goedkoopste aanbieder, werkt niet bij chronische zorg. Daarom moeten wij mijns inziens zorgverleners gaan betalen voor programma's en zorgpaden - per periode en niet per verrichting. We spreken dan over daadwerkelijke samenwerking in het kader van het eindresultaat, niet alleen over een bekostigingsmodel. Ik kom bijvoorbeeld in gezondheids-

8 | BOUWEN AAN DE ZORG

Schrijvers is zeer actief in het lezingencircuit.

Videoverbinding Het recentelijk failliet verklaarde streekziekenhuis De Sionsberg zal na een doorstart waarschijnlijk gaan functioneren als multifunctioneel gezondheidscentrum, met onder meer poliklinische functies en geïntegreerde ouderenzorg - naar analogie dus van de genoemde ‘anderhalvelijnszorg’. Is innovatie als gevolg van een faillissement wel de juiste manier?

“Kleine ziekenhuizen hebben het moeilijk en innovatie begint vaak in dergelijke omstandigheden; goed verdienende organisaties krijgen te weinig stimulans om te innoveren. Maar innoveren moet om de

Interview

zorg betaalbaar te houden. Het spreekwoordelijke 'schuim op de cappuccino' in mijn model is niet voor niets een vergoeding voor innovatie bovenop het zorgtarief. In krimpgebieden ligt een enorme groeimarkt door de vergrijzing. Speel daarop in, vertel ik de betrokken partijen; definieer je doelgroep en ga met elkaar aan de slag. Nu is de huisarts nog teveel de psycholoog die doorverwijst, waardoor de zorg onnodig duur is. De patiënt in een krimpgebied gaat voor een hartoperatie misschien naar een grote stad buiten zijn regio, maar kan een hartfilmpje laten maken in de huisartsenpraktijk. Met behulp van een videoverbinding kan de cardioloog dan relatief eenvoudig worden betrokken.”

'Volkshuisvester' Schrijvers pleit onder meer ook voor opsplitsing van ziekenhuisactiviteiten als acute, electieve en oncologische zorg in aparte bedrijven. Zo kan bijvoorbeeld de continuïteit van onrendabele bedrijfsonderdelen gehandhaafd worden, stelt de oud-hoogleraar.

“Samenwerking tussen ziekenhuisorganisaties speelt evenwel een belangrijke rol in het overeind houden van ziekenhuizen in krimpgebieden.” Vanuit zijn expertise heeft Schrijvers ook een zienswijze op de grondbegrippen van het zorgwonen c.q. de ouderenhuisvesting, zowel ‘bottom-up’ als ‘top-down’.

“Als oudere wil en moet je volgens mij betekenisvolle dingen blijven doen; tegelijkertijd moet je veilig

kunnen wonen. Over de woonkeuzes die daarmee gepaard gaan moet je dus als individu goed nadenken wanneer je nog gezond bent. Verder merk ik dat in gemeentelijk beleid de aspecten zorgverlening en huisvesting nog te weinig in overeenstemming worden gebracht: de zorgbehoevende oudere ofwel chronisch zieke moet vooral langer thuis blijven wonen en de WMO wordt door gemeentes beschouwd als een soort bijstand. Ik zou graag zien dat woningcorporaties een belangrijke uitvoerende taak blijven vervullen in de ouderenhuisvesting. Wat mij betreft is een directeur van een woningcorporatie een gedreven, echte 'volkshuisvester', met oog voor zijn doelgroepen.”

•

Emeritus-hoogleraar Public Health Guus Schrijvers

BOUWEN AAN DE ZORG | 9

Tekst: Koen Mortelmans

Drie Eiken ontzorgt ziekenhuis en thuisfront Drie Eiken in Edegem, dat onlangs officieel de deuren opende, is in Vlaanderen uniek door de integratie van hotelaccommodatie en -dienstverlening binnen een herstelverblijf. Het is een gezamenlijk initiatief van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (Uza) en AZ Monica.

Drie Eiken biedt voltijds verpleegkundige basishandelingen en medicatiebegeleiding aan, maar de dienstverlening zoals in een hotel is hier nadrukkelijk aanwezig: patiĂŤnten worden gasten, die zelf de regie van hun verblijf en herstel in handen houden.

De uitstraling van Drie Eiken is niet die van een ziekenhuis: zorg is wel aanwezig, maar niet zichtbaar. Wel zichtbaar zijn het comfort en de gastvrijheid van een hotel.

Herstel buiten het ziekenhuis De gasten zijn niet meer acuut ziek en hebben niet constant gespecialiseerde zorg nodig. Daarmee spreekt het concept mensen aan die wel het ziekenhuis kunnen verlaten, maar zich nog niet voldoende sterk voelen om weer zelfstandig thuis te kunnen functioneren of daar onvoldoende steun of hulp krijgen "Er zit zeker toekomst in het concept", zegt Herman Bernaerts van bouwbedrijf Ibens, dat van bouwen voor de zorgsector een specialiteit heeft gemaakt. "De overheid voert al jaren een politiek om het aantal ligdagen in de ziekenhuizen te

10 | BOUWEN AAN DE ZORG

verminderen. De kostprijs van het verblijf in een hersteloord zoals Drie Eiken ligt veel lager dan in een ziekenhuis."

Samenwerking en BIM Drie Eiken is een ontwerp van EGM architecten (Dordrecht) en Llox architecten (Antwerpen). Beide architectenkantoren hadden al eerder met elkaar samengewerkt voor de bouw van het ziekenhuis AZ Maria Middelares in Gent. Llox en Ibens stonden samen in voor onder meer WZC Amandina in Wuustwezel en tijdens studiebezoeken in Nederland en Duitsland kwam Ibens in contact met EGM. Ze waren geen onbekenden voor elkaar toen ze een Design & Build-team vormden voor deze opdracht.

"Al vanaf de eerste ontwerpen werkten we in Building Information Modelling (BIM) en maakten we een 3D-model om optimaal overleg te faciliteren. Dit model is steeds verder geĂŤvolueerd. Naarmate het project vorderde, maakten steeds meer betrokken partijen er gebruik van", vertelt architecte Marijke Veryser (EGM).

<H et gebouw telt zes niveaus. De begane grond is in een bestaande heuvel geplaatst. De alternerende ramen vermijden de perceptie van een ziekenhuis. (Foto: Llox.)

Drie Eiken, Edegem

Het bouwteam van links naar rechts: Wim Schamp (Bureau Partners), Marijke Veryser (EGM), Luk Brughmans en Herman Bernaerts (Ibens), Geert Bekaert en Lailla Elmessaoudi (Llox), Tomas Van Ginderen (Ibens), Stefaan Desmyttere (Drie Eiken) en Dirk De Man (Uza).

Drie Eiken heeft de allure en setting van een viersterren hotel. Dat is onder meer te zien en te voelen aan de wandbekleding en het binnenschrijnwerk. (Foto Llox.)

Ruime en lichte zithoek rond de lobby-vide. (Foto Llox.)

Restaurant op de verdieping, met buitenterras op de heuvel. (Foto Llox.)

Flexibel gebouw

Groene omgeving

Stap vooruit voor Vlaanderen

"De buitengevels en de twee dragende binnengevels zijn grotendeels opgetrokken uit prefab-betonelementen", licht architect Geert Bekaert (Llox) toe. "Binnen hebben we voor de indelingswanden zoveel mogelijk gipskarton gebruikt. Dit maakt het mogelijk het gebouw in de toekomst aan te passen aan conceptveranderingen of het zelfs een totaal andere functie te geven." Opmerkelijke elementen in de centrale nutskern zijn de twee helixvormige trappen.

De ontwerpers maakten volop gebruik van de 'natuurlijke' toestand van het terrein. Bij de bouwwerken voor het Uza en de universitaire campus in de jaren zeventig, hebben we het terrein waar nu Drie Eiken staat gebruikt als opslagplaats voor uitgegraven grond. De randen van die heuvel liggen er nog, maar de binnenkant ervan is uitgegraven. In het midden van de heuvel zit nu de begane grond met de lobby, de wellness, de fysiotherapeut en de ruimtes voor de medewerkers.

”We zijn erg blij met het gebouw dat het bouwteam naar volle tevredenheid heeft opgeleverd. Hiermee komen we weer een stap dichterbij het gevraagde aantal kamers voor een vlottere doorstroming van patiënten na een ziekenhuisopname, waar Vlaams minister van welzijn Jo Vandeurzen in 2013 om vroeg.

Drie Eiken kan nu de eerste 68 kamers ter beschikking stellen. Deze manier van werken past in het geïntegreerde zorgsysteem waarvoor wij staan", besluit Drie Eiken-manager Desmyttere.

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 11

Drie Eiken, Edegem

Revolutionair Hilo-bed in Drie Eiken In de kamers van Drie Eiken zijn de allereerste Hilo-bedden van het nieuwe merk Hidden geplaatst. Hidden werd eind 2014 opgericht en is het nieuwe designlabel van de firma Haelvoet uit Ingelmunster, bekend van haar kwalitatieve en functionele zorgmeubilair.

“Hidden vertrekt vanuit een fundamenteel andere invalshoek dan klassiek (zorg)meubilair”, zegt general manager Jonathan Ampe. “Klassieke aanbieders van zorgmeubilair vertrekken vanuit een functioneel meubel en passen dit aan om het een huiselijk, aangenaam en luxueus uiterlijk te geven. Dit werkt tot op een zekere hoogte, maar uiteindelijk blijft de zorg altijd zichtbaar. Met Hidden doen we het omgekeerde: we starten met een design zonder visuele compromissen, maar eisen comfort en functionaliteit in het hart van het ontwerp.”

Het nieuwe Hilo-bed vertegenwoordigt deze filosofie perfect. “We vertrokken vanuit een boxspring - zoals je die vindt in de betere hotels - en ontwikkelden een nieuw hoog-laag-mechanisme dat verborgen is in het kader van het bed.

Het geheel hebben we trouwens intellectueel laten beschermen. Het resultaat is een bed dat er in de laagste stand uitziet als consumentenmeubilair, maar wel alle functionele en comfortabele eigenschappen bezit van een hoog-laagbed.”

“We hebben het bed voor het eerst getoond op de beurs Interieur in Kortrijk en de respons was zeer positief”, merkt Ampe op. “Feitelijk bieden we klanten steeds meer mogelijkheden om zich te onderscheiden. Op het snijdvlak tussen functionaliteit en design kunnen klanten binnen Haelvoet nu werkelijk alle kanten uit.”

Buffetbar zoals in een vergelijkbaar viersterrenhotel. (Foto Llox.)

Keuken en restaurant bevinden zich op de eerste verdieping. Het op het zuiden georiënteerde ruime buitenterras van het restaurant is aangelegd op het bovenplateau van de heuvel. Ondanks de nabijheid van het Uza en de snelweg E19 is het uitzicht er erg groen. De heuvel en de beplanting onttrekken de parkeerplaatsen aan het directe zicht. "Groene bermen zijn overigens al lang een vertrouwd verschijnsel op de universitaire campus", zegt Bekaert.

In de volledig rolstoeltoegankelijke kamers staan comfort en toegankelijkheid voorop: de speciaal ontwikkelde hoog-laag-bedden in hotelstijl zonder verwijzing naar ziekenhuismodellen, een ruime badkamer, een interactief televisiesysteem, domotica en - allemaal binnen de perceptie van een hotel een minibar en kluis. Er is voldoende ruimte voor de zorg en rooming-in van de partner of verzorger.

Hoge verticale ramen laten het daglicht overvloedig binnenvallen en zorgen ervoor dat de gasten vanuit het bed van de groene omgeving kunnen genieten.

›

Het welnessgedeelte omvat zowel een Turkse als een Finse sauna. Drie Eiken verhuurt de welnessruimte voor periodes van anderhalf uur.

(Foto Llox.)

BOUWEN AAN DE ZORG | 13

architecten

A R C H I T E C T E N

Bouwen aan de Zorg - advertentie_20150501.indd 1

1-5-2015 8:10:38

Zutendaal Langendijkstraat 3 Poort Genk 7040, T +32 (0)89 61 27 51 Ieper Meenseweg 167 T +32 (0)57 20 61 96 Luxembourg Rue de Rollingergrund 330 T +352 46 82 12 08 www.cpfurnitures.com info@cpfurnitures.com

Drie Eiken, Edegem

Kent u het belang van een kwalitatieve hotelfunctie binnen uw rust- of ziekenhuis?

Dan bent u bij C&P FURNITURES aan het juiste adres. De up-to-date architectuur en de aantrekkelijke vormgeving van ons meubilair zorgen voor een warme en toegankelijke sfeer, waarin zowel bezoekers als bewoners zich thuis voelen.

Het geheim van ons succes? Dat ben u. Want kiezen voor C&P FURNITURES is kiezen voor een gepersonaliseerde oplossing. Unieke realisaties op basis van uw behoeften, smaak en budget. Of beter nog, die van uw bewoners of gasten. Verwacht dus een gedegen behoefteanalyse, een partner die luistert naar uw verhaal en die met u meedenkt om samen uw doelen te bereiken.

Energie-efficiëntie De kubusvorm is niet alleen esthetisch, maar verbetert door zijn compacte karakter ook het energieplaatje. "Naast de doorgedreven isolatie (K25) houden ook de lichte kleur van de gevel, het zonwerende glas en de automatische buitenzonwering overtollige warmte zo veel mogelijk buiten.

Massieve betonnen wanden voor het binnenspouwblad en draagmuren met daarop zware betonnen kanaalplaten/welfsels met massief betonnen druklaag, zorgen voor een grote thermische inertie van het gebouw. Voor de vloerverwarming op lage temperatuur zorgt een lucht-water-warmtepomp.

Free cooling en nachtventilatie gebeuren via de ramen in de gangen. Op het dak liggen zowel zonnepanelen voor elektriciteitsproductie als voor de verwarming van sanitair water. "Het Uza verzorgt een aantal technische achtergrondfaciliteiten, zoals brandbeveiliging, toegangscontrole en het beheer van de parkeerplaats", stelt Stefaan Desmyttere, die de uitbating van Drie Eiken leidt.

Hoewel de accenten van Drie Eiken duidelijk liggen op het integreren van hotelcomfort in de zorg, blijft het een zorgbedrijf. "Het Vlaamse decreet terzake is uitgeschreven om herstelverblijven te laten groeien in de schoot van bestaande zorginstellingen", weet Bernaerts. "De wetgever wilde voorkomen dat

bestaande hotels zich massaal zouden omschakelen tot ‘zorghotels’, zonder over veel zorgachtergrond te beschikken." In Nederland had EGM op dit vlak al een uitgebreid parcours afgelegd. Ibens bestudeerde ook Duitse voorbeelden. "We hebben ons Nederlandse concept niet klakkeloos overgenomen en

ook geen voorbeeld gekopieerd, maar wel ons eigen concept grondig 'vervlaamst'", aldus Veryser. "Daarbij hebben we gekeken naar de Vlaamse smaken en normen inzake toeristische accommodatie. Wat niet wegneemt dat Drie Eiken nog altijd en zonder enige twijfel deel uitmaakt van de zorgsector."

•

FEITEN EN CIJFERS PROJECT OPDRACHTGEVER ARCHITECT DESIGN & BUILD-AANNEMER

Drie Eiken (Edegem) vzw Uza-Monica, Antwerpen EGM (Dordrecht, Nederland) – Llox, Antwerpen Ibens, Antwerpen

LOS MEUBILAIR LOS MEUBILAIR BEDDEN

C&P Furnitures, Zutendaal Hidden, Ingelmunster Haelvoet, Ingelmunster

START NIEUWBOUW OPLEVERING TOTALE OPPERVLAKTE TERREIN TOTALE OPPERVLAKTE GEBOUW CAPACITEIT

januari 2014 27 februari 2015 3.450 m² 4.500 m² 68 kamers, maar 83 bedden (een- en tweepersoonskamers) 2 suites of familiekamers 70 plaatsen + lounge 6 plaatsen 8 miljoen euro inclusief btw

AANTAL HUISKAMERS RESTAURANT INVESTERING

BOUWEN AAN DE ZORG | 15

EXPO 60+ brengt de zorgsector onder één dak Op 7, 8 en 9 oktober 2015 vindt in de Nekkerhal te Mechelen de 18de editie van de vakbeurs EXPO 60+ plaats, hét evenement voor de brede zorg- en welzijnssector. We verwachten meer dan 7.300 bezoekers uit alle afdelingen van zorginstellingen.

Dat de vergrijzing in België zich de komende vijftien jaar verder zal doorzetten, staat als een paal boven water. Dat betekent dat er heel wat uitdagingen zijn in de zorg en dat er nu meer dan ooit geïnvesteerd moet worden in de opvang van zorgbehoevenden.

Al achttien jaar is de zorgbeurs EXPO 60+ een begrip bij Belgische zorginstellingen en -organisaties. De beurs staat bekend als dé belangrijke ontmoetingsplaats voor zorgprofessionals en -toeleveranciers.

Wilt u van 7 tot en met 9 oktober meer dan 7.300 beslissers en beïnvloeders van woonzorgcentra, OCMW’s, ziekenhuizen, gehandicapteninstellingen, studiebureaus, vakverenigingen, thuisverplegers en architecten bereiken? Deze experts komen zich uitgebreid informeren over nieuwe services, technieken en materialen die van belang zijn voor hun werk. Mis dan zeker de kans niet om uw aanbod en innovaties in de kijker te plaatsen, maar ook om contacten met uw bestaande klanten te onderhouden en nieuwe potentiële klanten te werven.

•

Wilt u meer informatie of een afspraak? Aarzel dan niet en neem contact op met Dominique Opdebeeck via dominique.opdebeeck@artexis.be of via het telefoonnummer +32 498 54 06 63.

Alle informatie over de beurs vindt u terug op: www.expo60plus.be

BOUWEN AAN DE ZORG | 17

Tekst: Henk Geist Foto's: Sint Jacob

Nieuw Overbos komt tegemoet aan veranderende zorgvraag Het onlangs geopende woon- en zorgcomplex Nieuw Overbos in Heemstede speelt in op een koerswijziging die zorginstelling Stichting Sint Jacob ongeveer tien jaar geleden inzette. Daarmee wil Sint Jacob tegemoetkomen aan de veranderende zorgvraag, die met Nieuw Overbos op vernieuwende wijze is vormgegeven.

Nieuw Overbos biedt kleinschalige woonvormen voor mensen met dementie in combinatie met huurappartementen voor mensen die zo lang mogelijk zelfstandig willen blijven wonen. Zij kunnen naar behoeven een beroep doen op de zorgdiensten die het nieuwe complex biedt.

“We hadden tien jaar geleden een beperkte capaciteit voor zwaardere zorgbehoevenden, zoals dementerenden”, stelt bestuurder Anita Louwers.

“Terwijl die groep behoorlijk groot is geworden en nog steeds groeit. Daarom hebben wij de transitie gemaakt naar het alleen nog verlenen van zwaar-

18 | BOUWEN AAN DE ZORG

dere zorg. Voor die groep mensen hebben we een fysieke leefomgeving willen creëren waarin een acceptabel leven mogelijk is.”

Zwaardere zorg Nieuw Overbos telt 48 plekken voor mensen die zwaardere zorg nodig hebben. Deze plekken zijn verdeeld over zes groepswoningen op de begane grond en eerste verdieping. Iedere bewoner heeft een eigen studio met badkamer en kan terecht in de gemeenschappelijke huiskamer. “Per woning is altijd een deskundig personeelslid aanwezig voor

het verlenen van kwalitatief goede zorg”, zegt Judith van Hal, manager zorg en dienstverlening in Nieuw Overbos. “In de spitsuren is aanvulling mogelijk om aan de zorgvraag te kunnen voldoen. Met de bewoners die dat nog kunnen, bereiden we zelf de maaltijden. Familie mag dan komen helpen, wij nodigen de familie uit om mee te doen. We willen ook voor hen hier een prettige sfeer creëren. Voor alle extra activiteiten zoals een wandeling hebben we de familie echt nodig. Elke huiskamer heeft een eigen buitenruimte waar de bewoners gebruik van kunnen maken, daar zijn we heel blij mee.”

Nieuw Overbos, Heemstede

Bestuurder Anita Louwers.

Judith van Hal, manager zorg en dienstverlening in Nieuw Overbos.

Nieuw concept Boven deze gesloten afdeling bevinden zich 97 huurappartementen. Deze worden verhuurd door Syntrus Achmea Real Estate & Finance, de investeerder die samen met ontwikkelaar AM en Sint Jacob het zorgconcept voor Nieuw Overbos heeft ontwikkeld. Louwers: “Dat deze appartementen gelegen zijn boven de pg-woningen is een nieuw concept.

Je kunt hier comfortabel wonen met alle zorgvoorzieningen om de hoek. Er wonen hier ook mensen die nog geen zorgvraag hebben, maar die denken daar in de toekomst wel een beroep op te moeten doen. Elke zorg is op afroep beschikbaar, tot aan specialistische ouderenzorg. De bewoners kunnen gebruikmaken van de ontmoetingsruimte op de begane grond. Ze kunnen hier voor de rest van hun leven blijven wonen.”

Op de begane grond bevindt zich het gezondheidscentrum. Daarin zijn onder meer twee huisartsenpraktijken en een apotheek ondergebracht, evenals praktijken voor fysiotherapie en mensendieck.

Ruimtes met een thema Het gebouw is op maat gemaakt voor Sint Jacob en Syntrus Achmea, vertelt architect Evelien van Veen van Veen Architecten in Rotterdam. “We hebben in samenspraak met de opdrachtgevers het hele zorgconcept ontwikkeld en uitgewerkt, zowel in de plattegronden, de kleuren als de materialisatie”, zegt Van Veen. “In de plattegronden van de zware zorg is rekening gehouden met dementerenden. We hebben op de groepsafdelingen enerzijds bewust rondgangen gemaakt waarmee we mensen willen stimuleren om te bewegen, anderzijds hebben we daar ook mogelijkheden gecreëerd voor rust. Op veel plekken zijn ruimtes gemaakt met een thema.

Het zijn ruimtes die de zintuigen prikkelen, waar ze de relatie met buiten kunnen beleven. Daar kun je op een bankje zitten en naar buiten kijken, ook ter oriëntatie. We wilden geen gangen waar niets te beleven valt.”

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 19

advertentie Van Veen Architecten.pdf

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

1

13-04-15

10:11

Nieuw Overbos, Heemstede

IP Groep ondersteunt Zorggroep Sint Jacob met slimme technologie De IP Groep ondersteunt en innoveert sinds 1956 met systeemintegraties op het gebied van intra- en extramurale zorg, communicatie, beveiliging en elektra. Ook nu heeft de IP Groep met de Slimme Optische Sensor (kortweg SOS) een bijzondere innovatie in huis. Bij Sint Jacob doet deze SOS zijn intrede op de drie locaties die in 2015 openen. De slimme sensor vervangt in één keer alle losse traditionele melders, knoppen en trekkoorden. De doelstelling van Sint Jacob is dat haar cliënten zich geborgen en gerespecteerd voelen. De IP Groep en de SOS voldoen volledig aan deze doelstelling. De sensor verhoogt de veiligheid én geeft bewoners meer privacy. Naast de SOS integreert de IP Groep voor Sint Jacob ook datanetwerken, telefonie, dwaaldetectie en domotica buiten de appartementen.

Voor meer informatie: Serge Hillmann, 06 137 087 74, s.hillmann@ipgroep.nl of www.ipgroep.nl

Architect Evelien van Veen .

Veel daglicht Alle woningen hebben dankzij grote ramen veel daglicht en een prachtig uitzicht op de groene omgeving. Van Veen: “Daglicht kan het proces van dementie vertragen. Bewoners houden zo ook contact met de begane grond waar wat te beleven valt. De royale balkons bieden de bewoners de gelegenheid om zoveel mogelijk buiten te zitten. Tegelijkertijd werken de balkons als overstekken, die in de zomer als vaste zonwering dienst doen.”

Bij de afwerking van het interieur zijn zoveel mogelijk natuurlijke materialen en kleuren gebruikt. “Die zijn bijvoorbeeld toegepast bij de entrees van de

eigen slaapkamer of de voorname entreehal. In de appartementen grenst de slaapkamer altijd aan de woonkamer, voor het geval een van de partners

langdurig ziek is. Het is op alle niveaus een duurzaam en innovatief gebouw en ‘lean’ gerealiseerd, zowel in de voorbereiding als tijdens de bouw.”

•

FEITEN EN CIJFERS OPDRACHTGEVER ZORGVERLENER ARCHITECT LOS MEUBILAIR DOMOTICA BOUWTIJD

M namens Stichting Sint Jacob en Syntrus Achmea Real Estate & Finance A Stichting Sint Jacob, Haarlem Van Veen Architecten (voorheen Drost + Van Veen Architecten), Rotterdam Lensen Projectinrichters, Zaltbommel IP Groep, Schoonhoven oktober 2012 - januari 2015

BOUWEN AAN DE ZORG | 21

Tekst en foto's: Martijn van den Bouwhuijsen

NVTG zorgvastgoed- en huisvestingscongres 2015

BETAALBAARHEID ONDER DRUK, ROER MOET OM De kwaliteit van de zorg in Nederland is hoog, maar de kosten rijzen de pan uit. Veranderen is noodzaak, bleek op het NVTG zorgvastgoed- en huisvestingscongres in Veldhoven op 9 en 10 april. De 'medicijnen' voor een betaalbare zorg: focus op kernactiviteiten, maatwerk en kennis delen.

De NVTG, de vereniging voor facility professionals in de zorg, koos voor het thema 'Begrijpen wij elkaar in de zorg nog wel?'. Disciplines als zorg, vastgoed, financiën en vastgoed spreken allemaal een eigen taal. Budgetten staan onder druk en cliënten vragen om maatwerk. NVTG-voorzitter Douwe Kiestra sprak hierover in Veldhoven bij de opening van het zorgvastgoed- en huisvestingscongres. De dagthema's voor 9 en 10 april waren 'Zorgen voor vastgoed van morgen' en 'Vastgoed organisatie 2020'. Dagvoorzitter Karin Bruers stelde de sprekers voor en begeleidde de discussies.

Focus op kernactiviteiten Ruim 12 % van het bruto nationaal product gaat naar de zorg en dit percentage groeit. Volgens Bart

Berden, bestuursvoorzitter van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg, gaat er veel veranderen. “We gaan naar een toekomst met een aantal grote kernziekenhuizen en kleine satellieten eromheen. Kwaliteit en efficiency zijn gevraagd. Zorginstellingen moeten focussen op kernactiviteiten en ondersteunende diensten uitbesteden. Besparen kan bijvoorbeeld door administratieve processen te automatiseren en door patiënten met hulpmiddelen te ondersteunen bij medicijngebruik.”

die de indicatie Zorgzwaartepakket 5 of hoger hebben, komen in aanmerking voor een verzorgingstehuis. Zo lang mogelijk zelfstandig wonen is de norm. Woonzorg Nederland wil het potentieel van zorgvastgoed optimaal benutten. We zijn bezig met projecten waarbij leegstaande verzorgingstehuizen worden omgezet naar studio's en appartementen voor zelfstandig beschut wonen. We bieden maatwerk met verschillende servicepakketten. Geen oudere is namelijk hetzelfde.”

Maatwerk

Leren van anderen

Conceptontwikkelaar Willemijn Souren van Woonzorg Nederland sprak over de veranderingen in zorgvastgoed. “De intramurale capaciteit in Nederland is een derde van die van 1980. Alleen mensen

De vastgoedorganisatie van de toekomst stond centraal op de tweede congresdag in Veldhoven.

Volgens Joke Boonstra van de Raad van Bestuur van het IJsselland Ziekenhuis kunnen ziekenhuizen veel van elkaar leren en van andere disciplines zoals het MKB. “Er is veel geld te besparen door kennis te delen. Het IJsselland Ziekenhuis staat open voor nieuwe ideeën en cocreatie. Een voorbeeld hiervan is de bouw van een mock-up voor een nieuwe verpleegafdeling. Uit de proefopstelling bleek bijvoorbeeld dat het sanitair groter moest.”

Gezonde businesscase

Conceptontwikkelaar Willemijn Souren van Woonzorg Nederland.

22 | BOUWEN AAN DE ZORG

Volgens Ron van Bloois, werkzaam bij HEVO en de Amsterdam School of Real Estate, gaan de zorg en het werk van facility professionals veranderen.

“Andere partijen dan banken gaan een belangrijke rol spelen bij projectfinanciering. Zorgvastgoedfondsen zijn een interessant alternatief. Projecten van 50 tot 100 miljoen euro kunnen ermee gefinancierd worden. De zorginstelling huurt het vastgoed van het fonds en participeert eventueel mee. Zorginstellingen moeten een gezonde businesscase aanbie-

NVTG congres

Willemijn Souren van Woonzorg Nederland, Adriaan van Engelen van vereniging MPZ en Liesbeth van der Kruit van Achmea gingen op 9 april in discussie onder leiding van dagvoorzitter Karin Bruers.

den. De vastgoedbelegger wil immers een hoog rendement bij een laag risico.” Sèbastien Berden sprak namens Confinimmo over het PAN-Europees healthcare vastgoedportfolio van Confinimmo. “We zoeken langetermijnprojecten in residentiële omgevingen. We brengen spreiding aan in onze portfolio en zijn actief in submarkten zoals geriatrie en psychiatrie. Zo worden risico's gespreid. Met onze sales en leaseback is de cashflow van de zorginstellingen gespreid. De Nederlandse markt is interessant en kenmerkt zich door grote spreiding in solvabiliteit.”

Log en traag Op zowel 9 als 10 april werd gediscussieerd over diverse kwesties wat betreft vastgoed(organisaties).

Pieter Schendstok van Subliem Ondernemen, Steven Leenheer van Leen Instituut, Jack Thiadens van Antonius Zorggroep en Sèbastien Berden bespraken op 10 april de toekomst van vastgoedorganisaties.

Uit de reacties bleek dat zorginstellingen vaak als traag en log ervaren worden als het op veranderen aankomt. Regelgeving belemmert de voortgang soms en door een wirwar aan belangen is het gemeenschappelijke perspectief weleens afwezig.

Verder bleek dat we niet hoeven te vrezen dat ziekenhuizen in fabrieken veranderen, want dat willen we niet. Er is wel werk aan de winkel, om de kosten te beteugelen.

•

Joke Boonstra van de Raad van Bestuur van het IJsselland Ziekenhuis.

BOUWEN AAN DE ZORG | 23

Nora, uw partner in de gezondheidszorg Om ervoor te zorgen dat patiënten en medewerkers zich prettig voelen, biedt nora verschillende vloeroplossingen. Kleur is een belangrijk aspect bij het inrichten van gebouwen in de gezondheidssector. Kleur draagt aanzienlijk bij aan het persoonlijk welbevinden, met een positief genezingsproces tot gevolg. Kleur roept niet alleen emotionele reacties en associaties op, maar ook lichamelijke reacties. Bij kleurtherapie worden kleuren daarom gericht toegepast om bepaalde pijn te verlichten of te genezen.

Kleuren voor de gezondheidssector Nora rubber vloerbedekkingen worden gekenmerkt door een breed kleurenpallet. Met het materiaal rubber zijn zowel uiterst felle kleuren als onopvallende pasteltinten mogelijk. Met noraplan signa en noraplan sentica heeft nora unieke vloerbedekkingen ontwikkeld die speciaal voor de gezondheidssector zijn ontworpen. Noraplan signa is verkrijgbaar in 48 kleuren. Noraplan sentica is vanaf voorjaar 2012 op de markt en is nu al een groot succes. Het harmonische kleurbeeld van noraplan sentica bestaat uit 32 kleuren die worden aangevuld met 6 solitaire kleuren om accenten te leggen. Nora vloerbedekkingen bestaan uit hoogwaardige industriële en natuurlijke rubberkwaliteiten, mineralen uit natuurlijke bronnen en milieuvriendelijke kleurpigmenten. Geen enkele vloerbedekking van nora bevat pvc, weekmakers (ftalaten) of halogenen (bijvoorbeeld chloor). Daarnaast beschikken de vloerbedekkingen over talrijke Green Designcertificaten zoals de Blauwe Engel en het Finse M1-ecolabel, die bijdragen aan een gezond binnenklimaat.

Kijk voor meer informatie op: www.nora.com

DELABIE staat voor kwaliteit DELABIE werd opgericht in 1927. Door langdurig te investeren in onderzoek, ontwikkeling en enkele gerichte overnames, staat het merk vandaag de dag bekend om haar hoogstaande kwaliteit. In minder dan een eeuw is DELABIE een onmiskenbare speler geworden op de niet-huishoudelijke markt van kranen en sanitaire toebehoren voor de utiliteitsbouw. Tegenwoordig beschikt DELABIE over een volledig assortiment RVS sanitaire producten, kranen en toebehoren. Dit assortiment sluit perfect aan bij de eisen van zorginstellingen en biedt een optimale hygiëne door onder andere het beheren van de bacteriegroei, totale veiligheid, uitsluiting van het risico op verbranding en besparing van water en energie. Tegelijkertijd bieden de producten toch gebruiksgemak, comfort en ergonomie aan de patiënten.

TransCheck centraal op NVTG-congres

Kennisdelen over OK's en opdekruimtes is nodig

Jaarlijks deelt Swisslog haar kennis tijdens het NVTGcongres. Naast het delen van kennis en ervaring op het gebied van het automatiseren van labprocessen en de workflow binnen apotheken, hebben we ieder jaar een speciaal thema. Dit jaar stond de TransCheck centraal.

TransCheck valideert en analyseert de kwaliteit van het vervoer en kan ingezet worden om het validatieproces in het laboratorium te ondersteunen.

Sander Oosterbeek van Van Galen klimaattechniek gaf op 9 april een korte uitleg over de toepassing van de VCCN-Richtlijn 7 ‘Methode voor het testen en classificeren van OK’s en opdekruimten in rust’. “Toepassing van RL 7 leidt in de praktijk tot uitkomsten die verschillen van de theorie. Dit blijkt bijvoorbeeld uit ervaringen van het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Doordat OK's groter worden, verandert de luchtstroom. Een groter plenum betekent meer luchtstroom en meer wervelingen in de periferie. Deurbewegingen kunnen de luchtstroom verstoren.”

Volgens Oosterbeek is het niet altijd even duidelijk hoe er gemeten moet worden en of het juiste wordt gemeten. “Innovaties moeten uiteraard passen binnen de kaders van de WIP-richtlijn. Het is nodig om kennis hierover te delen, de discussie aan te gaan en waar nodig de regelgeving aan te passen.”

Door middel van speciale patronen kan het aantal schokken, trillingen, de temperatuur en g-krachten van het buispostsysteem worden gemeten. Gegevens worden vervolgens weergegeven in overzichtelijke rapporten die kunnen worden gebruikt voor kwaliteitsborging.

Voor meer informatie kunt u altijd bij ons terecht.

24 | BOUWEN AAN DE ZORG

Bedrijfspresentatie Tekst: Willem de Volder

Aarts & Co: expertise en inlevingsvermogen Aarts & Co levert diensten en producten voor het interieur van zowel profit als non-profitorganisaties. In de dienstverlening van het Tilburgse bedrijf zijn een faciliterende rol en partnerschap belangrijke waarden. Dat Aarts & Co op alle fronten met zijn tijd meegaat, komt tot uitdrukking in de 270 graden (driedimensionale) ‘experience room’. In die ruimte komen de visie en het meedenken met de opdrachtgever goed tot uiting.

Terwijl Olof van der Heijden een demonstratie geeft van de mogelijkheden in de 'room' en de schrijver verrast, gaat hij dieper in op de expertise van Aarts & Co. "Vele jaren ervaring en inlevingsvermogen komen tot wasdom bij de opdrachtgever(s). Deel uitmaken van een projectgroep zien we als een investering om tot het ultieme resultaat te komen.

Maar ook het inhuren van onze expertise is uiteraard mogelijk.”

Bewijzen dat de aanpak van Aarts & Co rendeert, zijn er voldoende. In de profitsector stond het bedrijf onder meer DSM, TomTom, IDTV, Rabobank, TNO en ProRail terzijde. In de non-profitsector kijken ze bij onder meer Topaz Groep, Alrijne groep, Ziekenhuis Bernhoven, Cello, Prisma Gehandicaptenzorg, Lunet zorg, diverse GGZ-instanties en vele andere zorgverleners met een goed gevoel terug op de samenwerking.

Aarts & Co is 9001-gecertificeerd; een evaluatie met de opdrachtgevers is een vast onderdeel van deze certificatie. Visie is in de aanpak van Aarts & Co een doorslaggevende factor. Behalve ontwerpen driedimensionaal laten leven, heeft Aarts & Co showrooms waarin diverse sferen zijn gecreëerd. Olof van der Heijden signaleert dat de veranderende geldstromen binnen de zorg zich uiten in veel aanpassingen aan de huisvesting van zorginstellingen. Vaak van een open naar een meer gesloten structuur. Aarts & Co stelt de bewoner/cliënt centraal bij de inrichtingstrajecten. Samen met de doelgroep, de verzorgende en het management worden de beste plannen ontwikkeld. Aarts & Co is een partner die meedenkt over ontwerp, inrichting, montage en Arbo-toetsing. En dat met veel inlevingsvermogen en nazorg.

•

Bezoekadres: Jules Verneweg 125 5015 BK Tilburg Postadres: Postbus 2154 5001 CD Tilburg T +31 (0)13 - 532 28 33 F +31 (0)13 - 532 28 39 projectinrichting@aartsenco.nl www.aartsenco.nl

BOUWEN AAN DE ZORG | 25

Tekst: Ank van Lier Foto's: Dick Holthuis

‘Project Ruijsstraat’ biedt ruimte voor individuele wensen en behoeften De Zorggroep realiseerde onlangs zes nieuwe groepswoningen aan de Ruijsstraat in Blerick: vier woningen voor dementerenden en twee woningen voor cliënten met een somatisch ziektebeeld. Met name de indeling van de woningen is uniek en vernieuwend: hiermee wil De Zorggroep zoveel mogelijk aansluiten bij de wensen en behoeften van de bewoners.

In het voorjaar van 2013 ontstond het plan om op de plaats van het oude verzorgingshuis Onder de Wieën in Blerick, zes groepswoningen te bouwen met ruimte voor elk acht cliënten. De bedoeling was om deze woningen te reserveren voor bewoners van het nabijgelegen Verpleeghuis Blerick, dat binnenkort wordt verbouwd. In totaal komen 48 van de 64 verpleeghuisbewoners naar de Ruijsstraat.

Daarom is een deel van de woningen multifunctioneel gebouwd, zodat deze zowel geschikt zijn voor mensen met een PG-indicatie als voor mensen met somatische klachten.

26 | BOUWEN AAN DE ZORG

Individuele behoeften Martijn Diederen, projectleider Bouw en Huisvesting van De Zorggroep, geeft aan dat Piet Laumans, projectarchitect van 2.0 Architecten, met een vernieuwend ontwerp kwam. “De meeste PG-groepswoningen van De Zorggroep bestaan uit een grote woonkamer en acht zit-slaapkamers.

Vaak worden ruimtes met een centrale functie in het midden gesitueerd, zodat dementerenden een rondje kunnen lopen. Bij de woningen aan de Ruijsstraat zijn de woonkamers opgedeeld in drie kleinere belevingsruimtes, om ruimte te bieden aan

de individuele wensen en behoeften van dementerenden.”

Eric Schellevis van 2.0 Architecten licht toe dat er eigenlijk drie groepen dementerenden zijn. Hij noemt de ‘zenners’ die in zichzelf zijn gekeerd en rust willen, de dwalers/dolers die rondlopen en de roepers die volume produceren. “Als je die groepen bij elkaar zet, gaat dat niet goed samen. Ze zoeken alle drie hun eigen energieniveau. Daarom hebben we de gemeenschappelijke ruimten uit elkaar getrokken, zodat er ruimte is voor ieders wensen en behoeften.”

Ruijsstraat, Blerick

Buiten gebaande paden Schellevis vertelt dat 80 procent van de omzet van het architectenbureau afkomstig is uit de gezondheidszorg. “Daarom proberen wij mee te gaan met innovaties. Ook in dit project treden we buiten de gebaande paden. De indeling is geïnspireerd op een project in België en is heel anders dan we in Nederland gewend zijn.” Hij verwacht dan ook veel interesse voor het concept. “In Groesbeek staat een woning met een soortgelijke indeling. Hier worden 30 procent minder medicijnen gebruikt, doordat je het gedrag van bewoners minder hoeft te reguleren.”

De keuken vormt het hart van de groepswoning, geeft Diederen aan. “Rondom de centrale keuken liggen vier belevingsruimtes, waaronder de tv-kamer, de zitkamer, de eetkamer en de garderobe. Aan iedere belevingsruimte grenzen twee zit-slaapkamers, waardoor sprake is van optimale beleving, herkenning en toezicht. Per groepswoning hebben de cliënten een eigen zit-slaapkamer van 18 m2 en per twee cliënten is er een badkamer. Daarnaast is er vanuit alle groepswoningen toegang tot de tuin.”

Herkenbaarheid Bij de inrichting van de woningen is ingezet op herkenbaarheid. De deuren hebben bijvoorbeeld witte plinten, zodat ze herkenbaar zijn als een gat in de muur, en de vloer is aan de zijkant donkerder.

›

Klassieke en herkenbare inrichting Herkenning voor en erkenning van degene die in een omgeving verblijft, zorgt dat iemand zich prettig en thuis voelt. Vanuit deze gedachte verdiepen de interieurontwerpers van Vervoort Meubelen zich bij het maken van een interieurplan in de bewoners. Naast meubilair komt alles aan bod wat bijdraagt aan de beleving van een ruimte, zoals routing, stoffering, kleur en licht. Dat de inrichting ook functioneel en toepasbaar moet zijn, is vanzelfsprekend.

Vervoort Meubelen heeft al verschillende projecten uitgevoerd voor De Zorggroep. Alexander van den Eeden vertelt dat het bedrijf voor het project aan de Ruijsstraat heeft gekozen voor meubilair en stoffering met een klassieke uitstraling. “Herkenbaarheid voor de bewoners is hierin bepalend geweest. Tafels met mooie bolpoten en oorfauteuils met een knipoog naar vroeger. Door de unieke opzet en indeling van het gebouw, hadden we de vrijheid om samen met De Zorggroep na te denken over het kleurgebruik en iedere ruimte een eigen identiteit te geven.”

Zo heeft de entree een ingetogen en warme uitstraling gekregen, stralen de eetkamer en informele zitkamer rust uit, terwijl de tv-kamer juist een formeler en chiquer karakter heeft met klassieke blauwtinten. Alle ruimtes zijn aangekleed met persoonlijke en dus herkenbare spullen van de bewoners.

Van den Eeden: “De samenwerking tussen de architect, Vervoort Meubelen en De Zorggroep heeft er toe geleid dat de sfeer en uitstraling perfect aansluiten bij de belevingswereld van de bewoners!”

BOUWEN AAN DE ZORG | 27

Groepskeukens vormen centrale hart Hermkes Interieur voert regelmatig projecten uit voor De Zorggroep. Voor de woningen aan de Ruijsstraat ontwierp het bedrijf zes groepskeukens met een wandopstelling en een keukeneiland. “De keukens vormen het centrale hart van de groepswoningen”, vertelt Peter Luijpers van Hermkes Interieur. Aan de keukens werden verschillende eisen gesteld. Zo moesten deze veilig en goed schoon te houden zijn en een huiselijke uitstraling hebben. Samen met de architect is gekozen voor een donkerbruine keuken - pruimenhout - die opgebouwd is uit latjes. Het blad bestaat uit composiet en is praktisch in onderhoud. “Omdat wij al langer samenwerken met De Zorggroep, kennen we de verschillende doelgroepen”, licht Luijpers toe.

“Zo weten we bijvoorbeeld dat mensen met een bepaald ziektebeeld gevoelig zijn voor sommige kleuren. Wij weten waar we op moeten letten en staan voor een goede service. En dat wordt gewaardeerd!”

“Daarnaast is gekozen voor meubilair dat de sfeer van vroeger ademt en aansluit bij de wensen van de dementerenden”, zegt projectleider Leon van Oijen van De Zorggroep. “Bewoners kunnen verder zoveel mogelijk hun eigen inrichting bepalen en het op die manier gezellig en vertrouwd maken.”

Eenvoud Aan de buitenzijde hebben de groepswoningen allemaal hun eigen kleur. Ook zijn er verschillende stenen gebruikt, om variatie aan te brengen. In het ontwerp en de installaties is gezocht naar eenvoud; voor de bewoners en voor de medewerkers. “We willen dat de groepswoningen de uitstraling hebben van een normale woning. Maar het belangrijkste is dat deze groepswoningen nieuwe stijl meer ruimte bieden voor individuele wensen”, besluit Van Oijen.

•

FEITEN EN CIJFERS PROJECT OPDRACHTGEVER ZORGVERLENER BOUWMANAGEMENT ARCHITECT VAST INTERIEUR LOS MEUBILAIR VLOER BOUWTIJD TOTALE OPPERVLAKTE GEBOUW CAPACITEIT

Ruijsstraat Blerick De Zorggroep, Venlo De Zorggroep, Venlo De Zorggroep, Venlo 2.0 Architecten, Venlo Hermkes interieur,Horst Vervoort Meubelen, Goirle Forbo, Krommenie juni 2014 - februari 2015 2.886 m2 bvo

• Totaal 48 plaatsen (32 pg-patiënten + 16 somatische patiënten) • 6 groepswoningen

TOTALE BOUWKOSTEN:

• 4.200.000 euro inclusief btw

PER GROEPSWONING 4 BELEVINGSRUIMTES: Tv-kamer, zitkamer, eetkamer, keuken

UW INTERIEUR ONZE ZORG. Hermkes Interieur Industriestraat 17A 5961PH Horst Tel: 077-3980889 Fax: 077-3980890 www.hermkes-interieur.nl

14500131_Hermkens.indd 1

28 | BOUWEN AAN DE ZORG

13-02-14 14:22

AZ Sint Lucas, Gent Tekst: Koen Mortelmans Foto's: Koen Mortelmans en Abscis Architecten

NIEUW PARKEERGEBOUW VOOR AZ SINT-LUCAS, MEER STADSGROEN VOOR GENT Heeft de gemiddelde Belg een baksteen in de maag, dan is dat bij Danny Van Hove vermoedelijk een stevige betonplaat.

Als diensthoofd infrastructuur en bouwcoördinator van het Gentse fusieziekenhuis AZ Sint-Lucas heeft hij nu al voldoende bouwplannen op zijn werktafel liggen om tot aan zijn pensioen intensief bezig te zijn. Momenteel nadert één deelproject de opleveringsdatum: de twee parkeertorens die alle bestaande parkeerplaatsen op de begane grond moeten vervangen.

Gemiddeld bouwt Sint-Lucas ongeveer 5.000 à 6.000 m² per jaar. Voor niet-ingewijden is de campus een complex labyrint, waarin op middellange termijn ook de hele campus van de nabijgelegen Volkskliniek zal worden geïntegreerd. Daar zijn nu alle niet-acute diensten gecentraliseerd, zoals geriatrie en een almaar groeiend chirurgisch dagziekenhuis, het grootste in de regio. Sint-Lucas beschikt

dan ook over een uitgebreide dienst Gebouwen, waarvan verschillende architecten en ingenieurs deel uitmaken.

"Het is heel aangenaam samenwerken met een opdrachtgever die zelf ook door en door in de bouwwereld zit", vertelt Hendrik Eerens, projectmanager bij Antwerpse Bouwwerken, de aannemer van het nieuwe parkeergebouw. "Tijdens het

overleg hebben we slechts een half woord nodig om elkaar te begrijpen." Danny Van Hove vult aan: "Als bouwcoördinator ben ik vooral betrokken bij de concept- en de ontwerpfase. Zodra een uitvoeringsfase start, staat de dienst Gebouwen in voor de verdere opvolging. Na de ingebruikname nemen de dienst Technisch Onderhoud en andere facilitaire diensten het dagelijkse onderhoud op zich."

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 29

S M A R T & S U S TA I N A B L E I N F R A S T R U C T U R E

DUURZAAMHEID: WIJ MAKEN HET VERSCHIL...

Technum ontwerpt en beheert uw grote infrastructuur- en bouwprojecten. Onze totaalaanpak biedt u duurzame en vernieuwende oplossingen waarbij technologie en rentabiliteit op elkaar afgestemd worden. De ruime ervaring van onze multidisciplinaire teams staat garant voor een optimale operationele ondersteuning. Wij geven vorm aan de stedelijke en landelijke leefomgeving en dragen zorg voor de mobiliteitsvoorzieningen van de steden van de toekomst. Dankzij onze kennis en ervaring, wordt uw visie op een duurzame toekomst werkelijkheid.

TECHNUM - Arianelaan 7 - 1200 Brussel -Tel. +32 2 773 78 70 Technum heeft kantoren in Antwerpen, Brussel, Gent, Hasselt, Namen en Oostende.

E-mail : info@technum-tractebel.be www.technum.be

AZ Sint Lucas, Gent

Danny Van Hove (AZ Sint-Lucas & Volkskliniek) en Hendrik Eerens (Antwerpse Bouwwerken). Antwerpse Bouwwerken kreeg de opdracht via een openbare aanbesteding. Die procedure was opgelegd, omdat een kwart van het aantal parkeerplaatsen voor financiering vanuit het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (Vipa) in aanmerking kan komen.

Intensieve voorbereiding De voorbereidingen namen niet alleen veel tijd in beslag, ze waren ook erg intensief. "We hebben aan tafel gezeten met diverse Gentse stadsdiensten en met onder meer De Lijn", blikt Van Hove terug. "Zo kregen we het voor elkaar dat naast de oostelijke parkeertoren een bushalte voor De Lijn wordt aangelegd. De openbare vervoersmaatschappij laat slechts in uitzonderlijke gevallen haltes toe op privéterreinen."

Beide parkeertorens verrijzen op de plaats van een vroegere parkeerplaats op de begane grond. Zo had het ziekenhuis er verschillende, zowel voor bezoekers en patiënten als voor medewerkers. Die verdwijnen op termijn allemaal. De verspreide fietsbergingen blijven, al biedt de nieuwbouw eveneens ruimte voor fietsen. "Zolang de werken duren,

De vloerplaten maken deel uit van de rijhelling. Er zijn geen draagbalken of kolommen zichtbaar.

huren we in de omgeving braakliggende terreinen om te parkeren. We stimuleerden bij onze collega's ook het gebruik van andere transportmiddelen."

komen, zullen een rustige route krijgen, dwars door de ziekenhuissite.

De toegang tot de bestaande parkeerplaatsen en de verbinding met de Gentse ring verliep via verschillende wegen, met een vrij ingewikkelde lay-out. In plaats daarvan komt er binnenkort een kaarsrechte verbinding met de ring, met een nieuw kruispunt.

Het stedelijke groen en het ziekenhuisgroen in die zone worden herschikt, waardoor er meer publiek toegankelijke groene ruimte komt. Fietsers en wandelaars die vanuit het noorden van Gent

Voorlopig doet de nieuwe inrit dienst als transportweg voor het bouwmateriaal. "Onderschat de volumes niet", merkt Eerens op. "Er zijn in totaal ruim duizend ritten nodig, waarvan bijna 750 voor de 30.000 m² welfsels voor de vloerplaten. De leveranciers zagen zich zelfs verplicht een tijdelijke opslagplaats te organiseren in het havengebied, om vandaar op de gewenste tijdstippen plaatselijk vervoer naar de bouwplaats te verzorgen."

Uitgebreide logistiek

›

Technum parkeert met stijl Het nieuwe parkeergebouw van AZ Sint-Lucas & Volkskliniek is een gezamenlijk ontwerp van het Gentse architectenkantoor Abscis en de Gentse vestiging van het studiebureau Technum. "We stonden in voor de studie van de structuren, de omgevingsaanleg, de elektrische installatie – met inbegrip van de lichtsturing – en het sanitair", zegt projectleider Jeroen De Wael (Technum).

"De vloeren van de oostelijke parkeertoren hellen mee met de oprit, maar de westelijke toren krijgt vlakke vloeren, omdat deze op elke verdieping bereikbaar is via de passerelle vanuit de oostelijke toren. De keuze voor één enkele inrit voor beide gebouwen vereenvoudigt het elektronische meetsysteem. Onder beide torens bevinden zich op de begane grond voorbehouden plaatsen, onder meer voor huisartsen, patiënten en bezoekers van de diensten radiotherapie en dialyse."

De totaalstructuur oogt eenvoudig. "Maar er zit meer complexiteit in vervat dan je zou denken.

Door de tijdsdruk moesten we met prefab betonelementen werken, tot en met een gewicht van 41,5 ton. Voor de aannemer was het geen sinecure om de balken zo precies aan elkaar te sluiten dat er volledig egale plafondvlakken ontstonden. Ook het aanbrengen van de esthetische uitwaaieringen voor de plaatsing van bomen – tot op 2,5 m van de buitengevels – met prefabmateriaal is niet vanzelfsprekend. Verder kwam het erop aan de werken uitgebalanceerd te faseren, zodat het ziekenhuis altijd vlot bereikbaar bleef en de werking ervan gegarandeerd bleef."

Foto: Abscis Architecten.

De zone tussen het parkeergebouw en het ziekenhuis is opgevat als publiek plein met enkele zitbanken, groene eilanden en bomen die zorgen voor schaduw en verkoeling.

BOUWEN AAN DE ZORG | 31

AZ Sint-Lucas & Volkskliniek - Gent

Naast het AZ Sint-Lucas & Volkskliniek in Gent worden 2 parkeergebouwen gebouwd. Gebouw Oost is reeds gerealiseerd en telt 8 verdiepingen met ca. 900 plaatsen. Metal Design Works verzorgde ca. 5.000 m² aluminium borstwering met geperforeerde gevelbeplating. De perforaties zorgen voor een luchtig karakter van het gebouw. Voor de visualisatie heeft Metal Design Works van te voren een mock-up verzorgd, zodat alle partijen en idee kregen over het ontwerp. Gebouw West, 4 verdiepingen en ca. 500 parkeerplaatsen, gaat nog gerealiseerd worden.

Markt: Gezondheidszorg Activiteit: Nieuwbouw parkeergebouwen fase 2 en 3 Geveloppervlakte: ca. 5.000 m² geperforeerde aluminium gevelbeplating Status werk: gereed gebouw Oost Opdracht: Gevelkleding in aluminium 3 mm, RAL 9010 Plaats: Gent Opdrachtgever: Antwerpse Bouwwerken Architect: ABSCIS ARCHITECTEN Bouwtijd: 12 maanden Opleverdatum: medio 2015

Metal Design Works Adriaan Mulderweg 20, Eindhoven Tel: +31 (0)40 235 21 44 E-mail: sales@metaldesignworks.nl Website: www.metaldesignworks.nl LinkedIn: Metal Design Works

AZ Sint Lucas, Gent

"Een enkel parkeergebouw zou een mastodont zijn met een omtrek van bijna 350 m", verklaart Van Hove. "Daarom besloot Abscis Architecten om het op te splitsen in twee volumes. De oostelijke toren telt acht lagen, de westelijke krijgt er vier. Dit verschil ligt aan de nabijheid van een bejaardentehuis, dat niet permanent in de schaduw mocht liggen."

Eerens vult aan: "Beide gebouwen delen een gemeenschappelijke entree. Per verdieping leggen we een passerelle aan.”

Uitstraling Het parkeergebouw zal voor automobilisten en veel bezoekers vanaf de Ring het eerste beeld zijn dat ze van AZ Sint-Lucas opvangen. Daarom schenkt het ontwerp, ondanks de functie van het gebouw, veel aandacht aan sfeer en uitstraling. De parkeertorens zijn open structuren. De vrije hoogte van 4 m op de begane grond versterkt dit karakter. Tegenover het strakke raster van de parkeerplaatsen staan uitwaaierende vloerplaten met groenbeplanting.

De buitenbekleding van de borstweringen bestaat uit geperforeerde platen in wit gelakt aluminium. Ze verkleinen de massieve perceptie van de gebouwen.

Op termijn zullen ook klimplanten tegen de gevels op de begane grond hiertoe bijdragen, evenals de bomen en struiken op uitwaaieringen van de hogere vloerplaten. Het extra groen is een specifieke vraag van de stad Gent; de constructie van de uitwaaieringen geïntegreerd met de betonvloeren was een specifieke suggestie van Antwerpse Bouwwerken.

De parkeerinfrastructuur omvat ook erg praktische functies, zoals liften, sanitair en een berging voor rolstoelen.

Wagens met patiënten kunnen rond de parkeerplaats rijden en hen tot aan de hoofdingang of de spoedeisende hulp van het ziekenhuis brengen. De chauffeurs kunnen via een verkeerslus terugkeren naar de Ring of hun wagen stallen in het parkeergebouw. Een stalen constructie met glazen dak moet ervoor zorgen dat ze vanaf de parking het ziekenhuis zelf kunnen bereiken. Deze aanpak beperkt het doorgaande verkeer tot de urgentiediensten en de kiss & ride-zones.

•

FEITEN EN CIJFERS PARKEERGEBOUWEN AZ Sint- Lucas & Volkskliniek, Gent OPDRACHTGEVER vzw AZ Sint- Lucas & Volkskliniek, Gent ONTWERP Vereniging van studiebureaus Abscis architecten (Gent) en Technum (Gent) AANNEMER Antwerpse Bouwwerken, Antwerpen GEVEL Metal Design Works, Eindhoven STUDIE 2012-2013 REALISATIE maart 2014- zomer 2015; toegangsweg: augustus-december 2015 BRUTO OPPERVLAKTE 40.223 m2 CAPACITEIT 1.450 autostaanplaatsen

BOUWEN AAN DE ZORG | 33

Tekst: Lieke van Zuilekom

Gevelbanden met visualisatieperforaties maken blikvanger van parkeergebouwen AZ Sint-Lucas & Volkskliniek Naast het AZ Sint-Lucas & Volkskliniek is onlangs een nieuw parkeergebouw gerealiseerd. Een tweede gebouw is in uitvoering. De parkeergebouwen, van acht en vier verdiepingen hoog, bieden plaats aan respectievelijk negenhonderd en vijfhonderd parkeerplekken en vormen een markant herkenningspunt vanaf de Ring rond Gent. Tijdens de ontwerpfase is veel aandacht besteed aan de sfeer en uitstraling van de gebouwen, die onder andere wordt bereikt door de witte, aluminium gevelbanden met verschillende visualisatieperforaties.

Foto Koen Mortelmans

34 | BOUWEN AAN DE ZORG

AZ Sint Lucas, Gent

Metal Design Works is verantwoordelijk voor de advisering, stabiliteitsberekeningen, engineering, bouwcoördinatie en montage van de aluminium gevelbanden. “Aanvullend zijn hier nog enkele producten aan toegevoegd, waaronder circa 1.300 m glazen borstweringen, circa 1.007 m lage leuningen en circa 408 m persroosters, die voorkomen dat auto’s - door de niveauverschillen - naar beneden kunnen vallen”, vertelt René de Nijs, accountmanager bij Metal Design Works. De Nijs is ontzettend trots dat zijn bedrijf deze opdracht gegund heeft gekregen. “Direct na de start van mijn bedrijf in september 2013, heb ik al diverse gevels van visualisatieperforaties mogen voorzien, waaronder een bibliotheek in Brugge en het AMC Spinoza-centrum in Amsterdam. Deze referenties en een aantal specifieke productie-investeringen hebben er mede toe geleid dat we in december 2013 ‘on speaking terms’ waren met Antwerpse Bouwwerken over het project AZ Sint-Lucas & Volkskliniek.”

Perforaties in diamantvorm Voor de parkeergebouwen zal Metal Design Works in totaal circa 5.000 m² aluminium beplating gaan voorzien van een perforatie in diamantvorm, in zes verschillende groottes. “Een specifieke wens van de architect”, vertelt De Nijs.

“De perforaties, passend binnen ponsdiameters van 20 tot 115 mm, zijn een

fraai ontwerp van ABSCIS Architecten. In totaal zijn er zes verschillende paneelontwerpen met perforaties gemaakt, in hoogtes van 1.400 mm, 1.550 mm en 1.620 mm. De panelen zijn steeds verschoven boven elkaar gemonteerd.”

De dynamiek van de parkeergebouwen wordt gerealiseerd door verschillende uitkragende hoeken, met daarin groenvoorzieningen, vertelt De Nijs. “Op de plekken waar de gevellijn naar buiten komt, zijn door ons voorzieningen voor de LED-strips gemaakt.”

Mock-up Alvorens de productie van de panelen kon beginnen, heeft Metal Design Works een mock-up gemaakt met verschillende panelen, zowel recht als (deels) gewalst. “De architect, aannemer en opdrachtgever kregen hierdoor een goed beeld van het eindresultaat.” Nadat alle details waren afgestemd, heeft moederbedrijf The Steel Company de volledige productie verzorgd, inclusief de specifieke bestekseis: het verwijderen van alle scherpe kanten en bramen rond de perforaties en snijkanten. De panelen zijn in- en uitwendig voorzien van een witte poedercoating, om corrosie te voorkomen. “Hierdoor is een zeer hoogwaardig product ontstaan.” Alle panelen zijn 3 mm dik, vertelt De Nijs, waardoor ze zeer vlak en stabiel zijn.

•

Foto ABSCIS Architecten en Metal Design Works

BOUWEN AAN DE ZORG | 35

Praktische en functionele meubelen

Groene Hart ziekenhuis, NL-Gouda

Showroom Rolweg 10 4104 AV Culemborg The Netherlands T +31 (0)345 51 73 88 E info@casala.com

Casala is specialist op het gebied van multi-functionele stoelen en tafels. Onze meubelen worden veelvuldig toegepast binnen nationale en internationale zorgprojecten. Hierin bieden wij oplossingen voor wacht- en ontvangstruimten, spreekkamers en educatieve ruimten. Casala biedt ook oplossingen wanneer factoren als reiniging, hygiĂŤne, brandvertragendheid en veiligheid een belangrijke rol spelen. Bezoek www.casala.com voor ons uitgebreide productassortiment.

www.casala.com

Brandveiligheid

Brandveiligheid gebouwen van essentieel belang Brandveilig Bouwen Nederland (BBN) is de vereniging van leveranciers van brandveilige bouwmaterialen en constructies.

Vanuit haar expertise van bouwkundige brandveiligheid werken BBN en haar leden aan de verbetering van brandveiligheid van gebouwen.

Brandveiligheid van gebouwen is belangrijk voor gebruikers en eigenaren van gebouwen, al was het alleen maar omdat de gebouweigenaar of gebouwbeheerder verantwoordelijk is voor de veiligheid van de mensen in zijn gebouw.

Als je een gebouw gebruikt, ga je ervan uit dat je het kunt verlaten en dat het gebouw veilig is. Het risico op brand en de gevolgen ervan wil je zeker als gebruiker op een zo laag mogelijk niveau hebben. Daarnaast wil je dat er maatregelen zijn die ervoor zorgen dat er zo min mogelijk schade is als er toch een brand zou zijn.

Bouwkundige brandpreventie Een brandveilig gebouw krijg je echter niet vanzelf. Om dat te bereiken en het risico op schade aan materieel en gezondheid te beheersen, is het van belang bij ontwerp, bouw en gebruik eisen te stellen. BBN beoogt verbetering van de brandveiligheid van gebouwen door vergroting van kennis over en verantwoordelijkheidsbesef voor bouwkundige brandpreventie en de toepassing van

brandveilige bouwmaterialen en -constructies. Bouwkundige brandpreventie loont.

Controlepunten Al sinds 2005 wordt jaarlijks de uitgave ‘De essentiële bouwkundige controlepunten’ opgesteld en verspreid. Hierin staan punten waarop constructies en materialen gecontroleerd kunnen worden om het risico op brand en de gevolgen ervan te verminderen. De afgelopen edities werden opgesteld door BBN , Brandweer Nederland en Vereniging Bouw en Woningtoezicht Nederland. De uitgave is te downloaden via bbn.nu en geeft voor iedere betrokkene veel informatie over de bouwkundige brandveiligheid en punten waarop de constructie, compartimentering, doorvoeringen en deuren gecontroleerd kunnen worden.

Zijn de deur en het kozijn samen goed getest, is de deur zelfsluitend en is het brandwerende glas op de juiste manier geplaatst? In de uitgave kunt u op deze en andere vragen antwoorden vinden.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 37

Brandveiligheid De meeste branden zijn te voorkomen.

Brand, iets waar we liever niet aan denken en zeker niet mee geconfronteerd willen worden.

Gelukkig zijn er voldoende maatregelen te treffen waarmee brand wordt voorkomen of in ieder geval de schade wordt beperkt. In het bouwproces heeft iedere partij te maken met de brandveiligheid.

Een goede aannemer beschikt dan ook over kennis betreffende de verschillende wetten, regels en afspraken.

Verder moet een gebouw niet alleen na de eindoplevering brandveilig zijn, ook tijdens de bouw moet dit in acht worden genomen.

Cornelissen beschikt over de nodige ervaring in het brandveilig bouwen en/of maken van gebouwen.

Brandpreventie is niets anders als het nemen van maatregelen ter voorkoming en beperking van brand, de gevolgen hiervan en het waarborgen dat personen kunnen vluchten. Wij weten hoe wij een gebouw zo brandveilig mogelijk kunnen maken zodat het gevaar voor de gebruikers tot een minimum wordt beperkt.

Bouwen is innoveren, organiseren, coĂśrdineren en realiseren Een aannemingsbedrijf moet een complex bestek kunnen vertalen in een doeltreffend en reĂŤel wensenpakket, dat past binnen het budget en de planning van opdrachtgevers.

Cornelissen aannemingsbedrijf beheerst deze discipline en is in staat om op deze manier aan de verwachtingen van de opdrachtgever en/of eindgebruiker te voldoen.

Werken Utiliteitsbouw - Overheid - Retail - Dienstverlening

Wonen Woningbouw, particulier en seriematig

Welzijn Zorg - Onderwijs - Sport & ontspanning

Nieuwbouw - Verbouw - Bouwservice Brandveiligheid - Geluidsisolatie Restauratie

bouwen in balans Boekelsedijk 22a Zeeland T 0486 45 16 08 info@cornelissenbouw.nl www.cornelissenbouw.nl

Brandveiligheid

Cornelissen gespecialiseerd in brandveiligheid Door trieste voorvallen als de Schipholbrand en de dramatische nieuwjaarsnacht in Volendam, is sinds de eeuwwisseling het belang van brandveiligheid sterk toegenomen. Een optimale brandpreventie is het nemen van maatregelen ter voorkoming en beperking van brand en de gevolgen hiervan. Er worden dan ook steeds meer maatregelen genomen om brand te voorkomen of de schade te beperken.

Cornelissen aannemingsbedrijf BV heeft zich verdiept in de diverse wetten, regels en afspraken rondom brandpreventie. Door de werkzaamheden die het in de afgelopen jaren verrichtte voor de Rijksvastgoeddienst, kwam deze aannemer steeds meer in aanraking met de wet- en regelgeving rondom brandveiligheid. “Wij waren betrokken bij het brandveilig maken van een aantal tbs-klinieken en penitentiaire inrichtingen”, aldus projectleider Jarno van Griensven. “Dat ging in eerste instantie met onderaannemers voor de brandwerende applicaties, maar dat verliep niet altijd optimaal. Om die reden hebben wij besloten het aanbrengen van de applicaties volledig in eigen beheer te houden.”

De ontwikkelingen op het gebied van wet- en regelgeving van de laatste jaren zijn inmiddels ook doorgewerkt richting de zorg, waarbij toetsing aan de NEN 6068- en NEN 6069-normering een belangrijk criterium is. “Er zijn in de loop van de jaren steeds meer nieuwe inzichten in de materie ontstaan. Deze dragen allemaal bij aan een optimalere brandveiligheid. Wij beschikken over die kennis en ervaring en willen deze graag in de praktijk brengen.”

•

Voor meer informatie: www.cornelissenbouw.nl

BOUWEN AAN DE ZORG | 39

BRANDVEILIGHEID VOOR DEUREN

Veilig, betrouwbaar & barrièrevrij

Hoe brandveilig is uw gebouw?

Regel het nu er nog tijd is!

DICTATOR: partner in brandveilige en barrièrevrije oplossingen voor branddeuren VASTZETINRICHTING

DETECTIE

ZELFSLUITEND

SLUITVOLGORDE

In geval van een brand is een snelle detectie van levensbelang. Door de geïntegreerde relaissokkel van de rookmelder RM 3000, is deze in staat de elektromagneet uit te schakelen. TJSS deurdrangers (EN 1154) maken de deur vervolgens zelfsluitend. Deze compacte, uit edelstaal gemaakte, drangers zijn licht in het openen en sterk in het sluiten. Voor een juiste sluitvolgorde van dubbelvleugelige branddeuren biedt DICTATOR de SR 2000 sluitvolgorderegelaars, al dan niet met een elektromagnetische vastzetting.

DICTATOR Productie B.V. Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E-mail: info@dictator.nl of bezoek onze website: www.dictator.nl

Brandveiligheid

Uw partner in brandveilige en toegankelijke sluitoplossingen!

Met trots melden wij u dat de DICTAMAT 50 mechanische schuifdeursluiter geslaagd is voor de brandtest! Dit betekent dat het product nu ook toegepast mag worden op brand- en rookdeuren, volgens EN 1191-12605-1634-3 en 1154 (uitgevoerd door ‘Prüfzentrum für Bauelemente’ in Duitsland). Een veelgestelde vraag uit de markt is hierdoor beantwoord.

Zeker in de zorg waar branddeuren meer regel dan uitzondering zijn, biedt de DICTAMAT 50 nu nieuwe kansen. Met name bij deuren die vanuit praktisch oogpunt vaak open moeten blijven staan, geeft dit systeem de zekerheid van sluiten in geval van brand- of rookmelding.

Vaak staat de deur vast op een aparte magneet; zo creëert u een vrije in- en uitgang. De magneet kan zowel als ‘stand alone’ (met een rookmelder), maar ook in combinatie met een brandmeldinstallatie gebruikt worden. De DICTAMAT 50 verzorgt dan het sluiten van de schuifdeur.

Draaideur Met de nieuwe TJSS T6-vrijloopdeurdranger is de deur vrij te bewegen, of kunt u de deur in iedere gewenste positie open laten staan. Bij brandalarm of stroomonderbreking laat de magneet de ankerplaat los en zal de deur door de dranger gesloten worden. Naast het functionele aspect is er ook gedacht aan het design: een aluminium gegoten behuizing voorzien van RVS-kappen.

Binnen het TJSS T6-programma, kwaliteitsdeurdrangers uit Zwitserland, bieden we ook oplossingen voor dubbele deuren. Deze drangers kunnen naar wens voorzien worden van sluitvolgorderegeling (GSR) en elektromechanische vastzetting (EMF).

Naast een gesloten deur bij brand, blijft een goede toegankelijkheid behouden. Wel zo’n veilig gevoel en een zorg minder.

•

Benieuwd welke oplossing DICTATOR u kan bieden?

Neem dan contact op via 0527-613456 of info@dictator.nl Wij vertellen u graag persoonlijk wat de mogelijkheden zijn.

BOUWEN AAN DE ZORG | 41

Brandwerende schuifdeuren Wist u dat veel schuifdeursystemen binnen de woning- en utiliteitsbouw afkomstig zijn van REINÆRDT? Zo ook brandwerende schuifdeuren met een brandwerendheid van 30 en 60 minuten op deur én kozijn.

De naam die hét verschil maakt als het om schuifdeursystemen gaat.

REINÆRDT dus!

www.reinaerdt.nl

Brandveiligheid

‘Voorkomen is beter dan genezen!’

Rookontwikkeling is bij brand vaak een grotere bedreiging voor mensen dan vuur. Bij REINÆRDT wordt al vele jaren volgens EN 1634-3 getest, een norm die veel zwaardere eisen stelt. Wij bezitten naast onze Nederlandse productielocatie in Haaksbergen een innovatieve vestiging in Noord-Duitsland, waar zelfs glazen wanden volgens strenge brandveiligheidseisen worden ontwikkeld. De doorontwikkeling van rook- en brandwerende deuren staat bij ons niet stil.

Zo ontwikkelen wij onder andere schuifdeursystemen met dertig en zestig minuten brandwerendheid. En in de schuifdeursystemen met dertig minuten brandwerendheid zijn nu ook gecertificeerde oplossingen te leveren met glasopeningen. Dit zijn slechts enkele voorbeelden binnen al onze schuifdeurmogelijkheden.

Vaak gaat het bij projecten niet alleen om brandveiligheid en duurzaamheid, maar ook om geluidwering, esthetica en toegankelijkheid. Een goed voorbeeld hiervan zijn onze schuifdeuren. Bij onze schuifdeursystemen hebben wij niet alleen gedacht aan het vergroten van het gebruikersgemak, maar ook aan het uiterlijk en de gevraagde functionaliteit. Wij denken graag mee met de klant.

Voor welk doel wordt de deur gebruikt? Aan welke eisen moet de deur of het element voldoen?

Wij leveren het complete programma, uiteraard voorzien van de bijbehorende certificaten, volgens de laatste Europese normen. Met de voortdurende ontwikkeling van ons programma, onze vakkundige en deskundige advisering én onze service, zijn wij de complete aanbieder van oplossingen voor deuren en kozijnen.

Wij willen aansluiten op de oplossingen waar onze klanten om vragen, ook in de ZORG!

•

Voor meer informatie: www.reinaerdt.nl

BOUWEN AAN DE ZORG | 43

Veiligheidsglas Veiligheidsglas met vrijheid met vrijheid in design in design Brandwerend-, in- en uit-braak-

werend, kogelwerend- en explosiewerend glas vanin-Vetrotech beBrandwerend-, en uit-braakschermt uw meest waardevolle werend, kogelwerenden explosiebezit. werend glas van Vetrotech beschermt uw meest waardevolle bezit.

Voor meer informatie over ons gamma veiligheidsglas, bezoek www.vetrotech.nl Voor meer informatie over ons gamma veiligheidsglas, bezoek www.vetrotech.nl

Automatische zonne-/lichtregulering Automatische Electronisch getint glas: zonne-/lichtregulering Optimaal comfort in uw gebouw.

Volledig uitzicht van binnen Electronisch getint glas: naar buiten.

Optimaal comfort in uw gebouw.

Verhoogde energiezuinigheid.

Volledig uitzicht van binnen naar buiten. sageglass.com Verhoogde energiezuinigheid.

sageglass.com

Deze producten zijn verkrijgbaar bij: Vetrotech Saint-Gobain Benelux, a branch of Vetrotech Saint-Gobain International AG, Switzerland, Hulsenweg 21, NL-6031 SP Nederweert; Tel +â&#x20AC;&#x2030;31 495 57 44 35; vetrotech.benelux@saint-gobain.com

Brandveiligheid

Spiegeldraadglas is geen veiligheidsglas Spiegeldraadglas wordt al vele jaren gezien als volwaardig veiligheidsglas. Voor brandwerende toepassingen, vlakvulling in een deur of daktoepassing. In eerste instantie ziet draadglas er stevig en weerbaar uit. Maar schijn bedriegt: dit type beglazing is niet bestand tegen de hedendaagse invloeden van geweld of brand. Daarnaast kunnen de draden verwonden.

Spiegeldraadglas is basisglas van meestal 7 millimeter, dat een beetje extra versteviging vindt in de draden. Het glas zelf is echter geen veiligheidsglas, waardoor dit glas net zo gevoelig is voor braak of brand als een gewone ruit. Hoewel het vroeger wel als veiligheidsglas werd toegepast, bijvoorbeeld in scholen, ziekenhuizen en andere publieke gebouwen.

Vanaf 2006 staat spiegeldraadglas niet meer aangemerkt als veiligheidsglas en is de glashandel overgegaan op de toepassing van gelaagd glas, eventueel toegepast met een brandwerende interlayer.

Als gebouweigenaar of facilitair manager bent u verantwoordelijk voor de veiligheid in uw gebouw, of het nu een ziekenhuis, school of ander gebouw betreft. Vetrotech levert graag advies op het gebied van veiligheid, om de risico’s bij mogelijke noodgevallen te beperken.

•

Laat u daarom deskundig en vrijblijvend adviseren en bel +31 (0)495 – 574435 of mail vetrotech.benelux@saint-gobain.com

BOUWEN AAN DE ZORG | 45

INTELLIGENTE, BRANDVEILIGE EN BARRIÈREVRIJE DEUROPLOSSINGEN Of het nu gaat om een ziekenhuis, zorginstelling, commerciële instelling of luchthaven: betrouwbare gebouwbeheersystemen zijn onmisbaar wanneer grote aantallen mensen een gebouw betreden en verlaten. Om barrièrevrijheid in gebouwen te vergroten, heeft GEZE een breed scala aan producten in haar assortiment. Recent zijn er op de Internationale Bouwbeurs BAU 2015 in München diverse producten gelanceerd die specifiek voor een ziekenhuisomgeving of zorginstelling geschikt zijn. Een van deze producten is de nieuwe draaideurautomaat GEZE Powerturn.

GEZE Powerturn Het product dat met trots op de BAU 2015 door GEZE werd gepresenteerd, is vanaf heden beschikbaar als totaaloplossing voor meerdere toepassingen. Een hoogwaardige entree, multifunctionele veiligheidsdeuren of een betrouwbare nooduitgang: de Powerturn-draaideuraandrijving is een intelligente oplossing voor iedere situatie. De Powerturn is geschikt voor zowel enkele als dubbele deuren en kan worden gemonteerd op deuren tot een breedte van maximaal 1.600 mm of een gewicht tot 300 kg. De hoogte van slechts 7 cm zorgt ervoor dat dit compacte design perfect te integreren is in iedere omgeving. De Powerturn is geschikt en gecertificeerd voor gebruik op zware en brandwerende deuren. Naast de standaard Powerturn F is er ook een versie Powerturn F/R beschikbaar, die is voorzien van een geïntegreerde rookmelder. De nieuwe GEZE-draaideuraandrijving is niet alleen een robuuste specialist, maar ook een echte teamspeler.

Steenoven 36 5626 DK Eindhoven T +31 (0)40 2629080 (Nederland) T +32 (0)15 422026 (België) F +31 (0)40 2629085 benelux.nl@geze.com www.gezebenelux.com

46 | BOUWEN AAN DE ZORG

Entree voorzien van Powerturn.

Zo kan de aandrijving gebruikt worden in combinatie met bijvoorbeeld de GEZE TZ 320, die wordt gebruikt om nooduitgangen te monitoren, als opening en luchtaanvoer voor frisse lucht bij RWA of bij natuurlijke ventilatie als onderdeel van een complexe sluisfunctie. Door de nieuwe Smart Swing-functie kunnen ook grote zware deuren handmatig worden geopend, waardoor de barrièrevrijheid binnen een gebouw wordt verhoogd. Omdat barrièrevrijheid bij publieke gebouwen een belangrijke rol speelt, is er naast de Powerturn ook een nieuwe vrijloopdranger geïntroduceerd.

Bedrijfspresentatie

Vrijloopdranger TS 5000 EFS / RFS 3-6 Brandveilige deuren behoren op een veilige manier te sluiten bij een noodgeval. Daarnaast is het ook belangrijk dat de dagelijkse toegankelijkheid wordt gewaarborgd.

De nieuwe Vrijloopdranger TS 5000-deursluiter kan worden aangepast aan specifieke vereisten en kan worden gebruikt bij deuren tot een vleugelbreedte van 1.400 mm.

Deze deurdranger is inzetbaar op zowel enkele als dubbele deuren.

Alle modellen van de TS 5000-Vrijloopdranger kunnen worden gebruikt op barrièrevrije en brandveilige deuren met een sluitkracht EN 6 of een deurbreedte van maximaal 1.400 mm. Alle vrijloopdeurdrangers van GEZE bevatten standaard ook een openhoudfunctie. Dit zorgt ervoor dat de deur wordt opengehouden in een hoek van 90°.

Daardoor wordt ook rekening gehouden met invloeden als tocht om te voorkomen dat deuren onbedoeld worden gesloten. De sluitfunctie blijft hierdoor onaangetast in geval van brand.

Brandwerende scheidingswand voorzien van Vrijloopdranger.

TS 5000 ECLine De TS 5000 ECline is de ideale systeemoplossing voor barrièrevrij bouwen en garandeert door een in de glijrail geïntegreerde openingsondersteuning, een uitermate comfortabele doorgang met een hoog bedieningscomfort. Hierdoor is het mogelijk dat ook grote en zware (brand)deuren eenvoudig kunnen worden geopend.

De ECline is geschikt voor zowel links- als rechtsdraaiende deuren en aanslagdeuren met een deurbreedte tot maximaal 1.250 mm. Ook is deze deursluiter geschikt voor rook- en brandwerende deuren.

De TS 5000 ECLine is conform de DIN 18040 en EN5 (deurbreedte tot maximaal 1.250 mm).

•

Aluminium entreedeur voorzien van ECline.

BOUWEN AAN DE ZORG | 47

Tekst: Pim van der Vliet, senior adviseur Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: EGM adviseurs

Naast Bouwbesluit ook afstemming op gebruiker doorslaggevend voor veilige woonomgeving

BRANDVEILIG WONEN: ILLUSIE OF KEUZE? Een aantal recente, fatale branden in wooncomplexen voor senioren heeft het onderwerp brandveiligheid weer volop in de spotlights gezet. Dat daarbij juist de aandacht uitgaat naar senioren, is niet verwonderlijk. Zo bleek bijna de helft van alle dodelijke slachtoffers door brand in 2014 ouder te zijn dan 65 jaar. In deze groep blijken vooral roken en koken de belangrijkste veroorzakers van brand. Een risico dat verder toeneemt nu verzorgingshuizen sluiten en ouderen meer op zichzelf zijn aangewezen dan voorheen.

Bij woningbranden is rook de belangrijkste oorzaak.

Rook is heet en giftig en het belemmert het zicht op mogelijke vluchtroutes. De recente brand in wooncomplex Neerbosch-Oost met vier dodelijke slachtoffers, heeft pijnlijk duidelijk gemaakt dat ook een brand buiten het wooncomplex zelf - in dit geval in een cafetaria waarna het centrale trappenhuis met rook gevuld werd - tot veel slachtoffers kan leiden.

De geldende bouwregelgeving biedt geen antwoord op dit type branden; het Bouwbesluit 2012 geeft dan ook lang niet altijd een sluitende oplossing.

Het gevolg: ook wie voldoet aan de regels en beschikt over de vereiste vergunningen, kan toch onvoldoende zorg dragen voor een veilige woonomgeving. Er is simpelweg meer voor nodig. Voor een juiste oplossing is afstemming op het (beoogde) gebruik van een woning of wooncomplex nodig.

Daarbij is het zeer belangrijk onderscheid te maken tussen nieuwbouw en bestaande bouw. Bij nieuwbouw is meestal bekend voor wie je bouwt, bij bestaande bouw wisselt de samenstelling van de bewoners sterk in de loop van de tijd.

In tegenstelling tot nieuwbouw, is het bij bestaande gebouwen lastiger te anticiperen met aanvullende voorzieningen voor de brandveiligheid.

48 | BOUWEN AAN DE ZORG

Aanvullende maatregelen bij nieuwbouw Omdat bij nieuwbouwprojecten de te verwachten doelgroep vaak bekend is, streeft EGM adviseurs altijd maatwerk na. Hulpmiddel hierbij is het Bouwbesluit 2012. Dit biedt de mogelijkheid om bij de aanvraag van de omgevingsvergunning onderscheid te maken tussen woonfunctie, woonfunctie voor wonen met zorg of gezondheidszorgfunctie met bedgebied.

De keuze voor deze gebruiksfunctie zou voor de toekomstige bewoners natuurlijk irrelevant moeten zijn; voor hen zou dit onderscheid niet mogen leiden tot verschillen in zaken als wooncomfort, veiligheid en energiezuinigheid. De praktijk leert echter dat er wel degelijk verschillen in veiligheids-, gezondheidsen energiezuinigheidsvoorschriften ontstaan door het toepassen van dit onderscheid. Deze verschillen spitsen zich toe op functionele eisen, prestatie-eisen en rekenmethoden.

Om dergelijke verschillen op te heffen, kan de opdrachtgever aanvullende maatregelen nemen op de eisen uit de bouwregelgeving. Zo is het mogelijk gemeenschappelijke verkeersruimten zwaarder te compartimenteren. Daarmee kunnen de bewoners eerder in een veilige zone komen zonder meteen via een trap naar de begane grond te hoeven gaan.

Trappenhuizen met een hogere weerstand tegen branddoorslag dan voorgeschreven, minimaliseren de kans op rookindringing. Woningtoegangsdeuren die zelf sluiten met een dranger, geactiveerd door rookmelders, en het toepassen van deuren die echt rookwerend zijn, zijn eveneens maatregelen die verder gaan dan het Bouwbesluit en die de veiligheid van ouderen bevorderen.

Brandveiligheid

Medewerkers van thuiszorgorganisaties komen vaak bij ouderen over de vloer. Zij zijn de eerste ogen om knelpunten te signaleren. Ook de verhuurder kan een rol spelen bij voorlichting; bijvoorbeeld door met bewoners te oefenen. Zo maken zij bewoners attent op de noodzaak om bij brand zo snel mogelijk de woning te verlaten.

Rookmelders In bestaande woningen voor senioren is het nog niet verplicht om rookmelders te installeren. Bij nieuwe woningen, waar deze eis wel geldt, moeten deze melders aanwezig zijn in de ruimtes tussen de slaapkamer en de uitgang van de woning.

Volgens EGM adviseurs zou deze plicht ook moeten gelden in de slaapkamer zelf. Gaat een rookmelder â&#x20AC;&#x2122;s nachts af in de gang maar is de deur naar de slaapkamer gesloten, dan is het maar de vraag of iemand met een verminderd gehoor het signaal van de rookmelder opmerkt. Is er in de slaapkamer ook een rookmelder aanwezig, dan is de kans vele malen groter dat de bewoner wakker wordt.

Sprinklers

Een veilige zone geeft bewoners meer tijd om veilig te kunnen vluchten.

Bij brand telt elke seconde; een vluchtroute is al binnen enkele minuten volledig versperd door rook. Daarom is het verstandig bewoners zo vroeg mogelijk te kunnen alarmeren. Een nog veiliger optie is de seniorenwoningen te voorzien van een op de waterleiding aangesloten sprinklerinstallatie. Deze installatie is niet primair bedoeld voor het blussen van elke brand; de installatie helpt voornamelijk de rookproductie te verminderen en de temperatuur van de rook te verlagen. Beide effecten vergroten in sterke mate de overlevingskans bij een woningbrand.

Conclusie

Brandscheidende voorzieningen zijn essentieel.

Bestaande bouw In tegenstelling tot nieuwbouw, is het bij bestaande gebouwen lastiger te anticiperen met aanvullende voorzieningen. In de loop van de tijd kan de samenstelling van bewoners immers sterk veranderen.

Hierbij geldt volgens EGM adviseurs een belangrijke stelregel: het grootste risico op brand ligt nog altijd in de woning zelf. Effectieve maatregelen, ongeacht het type bewoners, zijn dan onder meer het verminderen van de kans op brand, het verminderen van de gevolgen ervan en het zo snel mogelijk

waarschuwen van bewoners. Daarnaast ziet EGM adviseurs nog een aantal kansen om de woningen van senioren extra te beveiligen door het voorkomen van kortsluiting, het gebruik van rookmelders en de installatie van sprinklers.

Voorkomen van kortsluiting Naast roken en koken is kortsluiting een belangrijke oorzaak van woningbranden. Door voorlichting en toepassing van minder brandbare matrassen en meubels kan, zeker bij ouderen, veel worden bereikt.

Zo bezien zijn er zowel voor nieuwbouw als voor bestaande gebouwen veel aanvullende mogelijkheden om een veiligere woonomgeving te realiseren.

In geval van nieuwbouw zijn de aanvullende maatregelen eenvoudig door te voeren. Bij bestaande bouw is dat lastiger, maar niet onmogelijk. Voor EGM adviseurs gelden aanvullende maatregelen bovenop het Bouwbesluit dan ook als uitgangspunten bij de aanvang van het ontwerpproces voor huisvesting van ouderen. Onze jarenlange expertise stelt ons in staat vroegtijdig mee te denken over oplossingen die zijn toegesneden op de bewoners.

â&#x20AC;˘

Wilt u ook weten welke maatregelen u moet nemen (bouwkundig, installaties, gedrag) om uw gebouw brandveilig te maken? Neem dan contact op met EGM adviseurs: Pim van der Vliet, 078 633 07 50 of egmadviseurs@egm.nl.

BOUWEN AAN DE ZORG | 49

Tekst: Rob van Veen

Bouwen aan de zorg, het schizofrene van scheiden van wonen en zorg Zo nu en dan denk ik echt dat alle beleidsmakers helemaal gek zijn geworden. Ik begrijp niet waarom we met de stelselwijziging eerst de NHC (Normatieve Huisvesting Component) als aparte component invoeren, om vervolgens voor grote aantallen het scheiden van wonen en zorg door te voeren.

Je betaalt heel je leven je eigen woonlasten en dan ineens niet meer op het moment dat je intramuraal gaat wonen. Een kleine aanpassing op het beleid van huurtoeslag was toch veel eenvoudiger geweest? Laat iedereen die woont (dus geen kortdurende zorg) zelf huur betalen en vergoedt daar waar nodig via huurtoeslag een deel of de totale huur. Dit heeft tevens als voordeel dat de nu nog steeds geldende NHC-vergoeding met 30% omlaag gaat tot de huurtoeslaggrens.

Je snapt het al, daarmee kunnen we een zeer groot deel van de toenemende vergrijzing opvangen met

nog steeds specifiek ontwikkeld vastgoed. Nu zie je dat ouderen worden gestimuleerd om langer ‘thuis’ te blijven wonen. Dit veelal in een omgeving die niet geschikt is voor de vraagstukken waar je nu eenmaal tegenaan loopt, zoals de hieronder genoemde punten.

• Vereenzaming, omdat jongeren in hun omgeving overdag echt met iets anders bezig zijn dan met burenhulp. Of doordat kinderen elders in Nederland wonen en werken.

• Onveiligheid door vergeetachtigheid, waardoor onder andere zelfstandig koken op gas een gevaar kan worden.

Auteursinformatie: Rob van Veen is één van de twee initiatienemers van ‘Leef je Leven’ (www.leefjeleven.org). ‘Leven Vastgoed’ is binnen ‘Leef je Leven’ het onderdeel dat de maatwerk huisvestingsoplossing ontwikkelt.

Wilt u reageren? Dat kan via rob@rjvanveen.com.

50 | BOUWEN AAN DE ZORG

• Onveiligheid door lichamelijke teruggang, waardoor onder andere niet meer zelfstandig de trap kan worden genomen.

Verre van ideaal Iedere lezer is in staat om dit lijstje naar eigen inzicht en ervaring uit te breiden. Dit lijstje maakt duidelijk dat voor veel ouderen de bestaande situatie verre van ideaal is of te maken is. Aanpassingen zijn vaak kostbaar en benaderen hooguit de ideale situatie.

Daarbij opgemerkt dat de doelgroep die lang ‘thuis’ wil blijven wonen vanuit eigen motivatie groot is en je als overheid sowieso niet hoeft te stimuleren.

Heel mijn betoog gaat natuurlijk onderuit indien het realiseren van specifieke woonoplossingen niet haal-

baar zou zijn onder de huurtoeslaggrens. Nu hebben wij echter met enkele projecten op prachtige locaties voor meerdere doelgroepen aangetoond dat zowel appartement-wonen als kleinschalige woonvormen kunnen passen binnen de huurtoeslaggrens. We komen elke keer weer tot de conclusie dat er maar één voorwaarde is en dat is een reële grondwaarde (reëel is een grondwaarde volgens de TNO-normen).

Laat dit nou net iets zijn waar je vanuit overheidsbelang in kan meewerken.

Goed doelgroepenbeleid De tweede schizofrene factor die ik vaak ervaar is het feit dat zorgorganisaties het scheiden van wonen en zorg zien als het verhuren van bestaand vastgoed of als dit niet kan, het afstoten daarvan. Zou het niet zo moeten zijn dat het scheiden van wonen en zorg betekent dat je een goed doelgroepenbeleid moet hebben? Bij de realisatie wordt dit doelgroepenbeleid mogelijk gemaakt door onder andere het vastgoedbeleid en de uitvoering daarvan. Eenvoudig gezegd, je brengt opnieuw in kaart voor welke doelgroepen je er wilt zijn.

Vervolgens werk je uit hoe deze doelgroepen zich ontwikkelen en welke woon-, welzijn- en zorgvraag daarbij hoort. Op basis van deze inzichten werk je een vernieuwde visie en/of vernieuwd concept uit.

Een visie op wonen, welzijn en zorg. Dit vertaal je naar huisvestingsoplossingen, marktbenadering et

cetera. Dit kan leiden tot verbouw, nieuwbouw, het afstoten van panden et cetera. Maar wel vanuit een onderbouwing voor wie je er wilt zijn en welk onderscheidend product en welke dienstverlening je biedt.

Met dit omdraaien van het vraagstuk creëer je aanbod naar behoefte in plaats van krapte, omdat voorzieningen worden gesloten en alternatieven hooguit vanuit burgerinitiatief ontstaan.

Loopt het dan overal fout?

Natuurlijk niet. Juist de ondernemende zorgaanbieders krijgen in de huidige ontwikkeling veel ruimte om zich te onderscheiden. De staatsecretaris probeert dit ook te ondersteunen, getuige zijn laatste kamerbrief, waarin hij zo’n tweehonderd verpleeghuizen uitdaagt om te komen tot grensverleggende en onderscheidende woon-, welzijn- en zorgconcepten. We bevinden ons in een fase waarin veel mogelijk is en waarbij een juiste vertaling van veranderingen leidt tot een verbetering van zorg.

Langdurige verblijfzorg gaat daarbij transformeren van zorg naar wonen en welzijn. Als ik met mijn ouders praat over hun toekomstbeeld, dan maken ze zich zorgen over hun gezondheid en kijken ze uit naar wonen en wat ze kunnen doen en beleven.

Laten we het scheiden van wonen en zorg inzetten om deze transformatie samen vorm te geven.

•

BOUWEN AAN DE ZORG | 51

Tekst: Margot Visser Foto’s: Buro voor de boeg/Margot Visser

Markante woonzorglocatie in Goudse ontwikkelingswijk Aan het Olympiadeplein in de ontwikkelingswijk GoudaOost verrijst woonzorggebouw De Tribune. In de tien bouwlagen tellende woontoren zijn 34 zorgwoningen van WelThuis, onderdeel van Fundis, ondergebracht. Bijzonder is de aparte verdieping voor bewoners met een islamitische geloofsovertuiging.

Op de scheidslijn tussen de wijken Oud-Goverwelle en Goverwelle staat het nieuwe woonzorggebouw De Tribune. Oud-Goverwelle kent een relatief hoog aandeel bewoners met een allochtone achtergrond; in Goverwelle wonen veel autochtone senioren. De Tribune speelt in op beide doelgroepen. “Door de sloop van een verouderd buurtwinkelcentrum was ruimte ontstaan”, vertelt locatiemanager Patrizia van der Pligt. “Woningbouwvereniging Mozaïk Wonen wilde hier een nieuw woongebouw realiseren voor senioren. WelThuis wilde graag een woonzorglocatie in Gouda voor mensen met dementie, specifiek ook voor mensen met een islamitische geloofsovertuiging.”

52 | BOUWEN AAN DE ZORG

Markant gebouw Het resultaat is een markant gebouw van negen verdiepingen, ontworpen door het Rotterdamse architectenbureau Rutten en Van der Weijden en ontwikkeld en gerealiseerd door bouwbedrijf Vink uit Moordrecht. Op de eerste vier verdiepingen zijn 34 zorgwoningen en een- en tweekamerappartementen ondergebracht en op de bovenste vijf verdiepingen bevinden zich twintig rolstoeltoegankelijke driekamerappartementen voor senioren. Een praktijk voor fysiotherapie en een ontmoetingsruimte, gerund door de bewonersvereniging van de naastgelegen seniorenflat De Estafette, zijn op de begane grond gevestigd.

“Dit is geen traditioneel verpleeghuis”, benadrukt Van der Pligt. “Wij leveren hier verpleeghuiszorg, maar vinden het belangrijk dat mensen zo zelfstandig mogelijk wonen. Als bezoeker bel je aan bij de heer Jansen en niet bij de woongroep. Alleen op de verdieping moeten mensen aanbellen. We willen stimuleren dat onze bewoners ook tijd doorbrengen in hun eigen appartement in plaats van de hele dag in de gemeenschappelijke woonkamer te zitten. Natuurlijk kan

De Tribune, Gouda

Van links naar rechts: Frans Vink, Patrizia van der Pligt en Patrick Blankensteijn.

dat wel; iedere groep heeft een ruime woonkamer die grenst aan een groot balkon. Maar hopelijk voelen bewoners en hun mantelzorgers zich minstens zo prettig in het eigen ingerichte appartement.”

Intelligent oproepsysteem Het merendeel van de appartementen, 21 stuks, heeft twee kamers met een totale oppervlakte van zo’n 48 m2. Iedere woning heeft een aparte woon- en slaapkamer, een eigen sanitairvoorziening en een pantry. Ook hebben deze appartementen een kleine berging. De dertien eenkamerappartementen zijn ongeveer 24 m2 groot. Zij hebben een eigen toilet, maar maken gebruik van een gemeenschappelijke badkamer. Alle wooneenheden hebben een eigen voordeur die uitkomt op een interne gang. Het zorgpersoneel houdt de bewoners in de gaten met behulp van een intelligent zusteroproepsysteem. “Dit bestaat uit slimme sensoren die reageren op afwijkingen in het leefpatroon van bewoners”, legt projectmanager Patrick Blankensteijn van moederorganisatie Fundis Vastgoed uit. “Schreeuwt iemand hard of blijft hij ’s nachts langere tijd uit bed, dan krijgt de zorgmedewerker een bericht binnen op haar telefoon. Het wordt individueel ingesteld en werkt heel prettig en laagdrempelig.”

Arabisch tintje De vier verdiepingen kennen een identieke indeling, echter de derde verdieping onderscheidt zich qua uitstraling van de rest. De inrichting met een Arabisch tintje maakt duidelijk dat hier cliënten met een islamitische geloofsovertuiging wonen. “Het gaat hier net even anders”, vertelt Van der Pligt. “Het is een andere manier van inkopen en koken, familie mag altijd langskomen om te koken en er gaat een wekker af voor het gebed. Vooral taal is een belangrijk issue. Mensen met dementie vallen volledig terug op hun moedertaal en dus is het essentieel dat de medewerkers die taal spreken.” De belangstelling voor de zorgwoningen begint langzaam te komen, merkt ze. “Het is nog niet gebruikelijk voor deze doelgroep om in een zorgwoning te wonen, maar familieleden merken ook hoe moeilijk het is om met demente familieleden samen te leven.”

Warme uitstraling Voor bouwbedrijf Vink was het een uitdaging om een zo fraai mogelijk gebouw te realiseren met een beperkt budget. Dat is goed gelukt, vindt directeur Frans Vink. “De bakstenen gevel in oker/aardetinten geeft het gebouw een warme uitstraling. Verder is het zo onderhoudsarm en efficiënt mogelijk gebouwd, maar wel net wat mooier dan standaard. Zo hebben we wel kunststof kozijnen gebruikt, maar door verdiepte profielen hebben ze de look van houten kozijnen.” Verder was de bouwsnelheid een belangrijk issue. “We hebben daarom gekozen voor tunnelgietbouw”, legt Vink uit. “Hierdoor stond het casco in 75 werkdagen overeind.” Vanaf oktober 2014 konden de bewoners hun nieuwe woningen betrekken.

•

FEITEN EN CIJFERS PROJECT OPDRACHTGEVER ZORGVERLENER ARCHITECT AANNEMER BOUWTIJD

De Tribune, Olympiadeplein, Gouda Mozaiek Wonen, Gouda Vierstroom - WelThuis Rutten van der Weijden, Rotterdam Vink Bedrijven, Moordrecht Selectie architecten: 2011

Sloop zomer: 2012

Start nieuwbouw: 1e paal 16 mei 2013

Oplevering: begin 2015 CAPACITEIT totaal 527 plaatsen voor dementerenden en 34 plaatsen zwaar, 20 woningen TOTALE BOUWKOSTEN Circa 7.206.00 euro inclusief btw ONTWIKKELINGSKOSTEN Circa 1.300.000 euro inclusief btw AANTAL BEDDEN 34 (21 tweekamerappartementen + 13 eenkamerappartementen) AANTAL HUISKAMERS 4 stuks

BOUWEN AAN DE ZORG | 53

ZORGCOMPLEX DE TRIBUNE OLYMPIADEPLEIN GOUDA

Vink is een bouwbedrijf en projectontwikkelaar. Beide disciplines vullen elkaar uitstekend aan en al jaren succesvol. Als opdrachtgever voor bouw- en of ontwikkelingsopgaven kunt u dan ook altijd bij ons terecht. Wij zijn specialist in ontwikkeling en bouw van woningen, utiliteitsbouw en zorghuisvesting. Zoekt u een betrouwbare partner voor het realiseren van uw project, dan bent u bij Vink aan het juiste adres.

www.vinkbedrijven.nl

Column André van der Gun

Hoe bouw je een interieur?

Een interieurbouwer, nou het is wat. Elk bouwproces heeft er voor een goed einde een nodig. Er zijn veel interieurbouwers in ons land; in alle regio’s zijn ze te vinden. Grote bedrijven met veel meubelmakers en kleinere bedrijven die alleen werken.

Ze zijn al vrij snel te vinden op de bouw. Terwijl ze eigenlijk bij de afbouwfase horen. Wat doet zo’n man op de bouw? Nou, maten nemen en foto’s maken van details en de vorderingen.

Een interieur bestaat uit diverse onderdelen, zoals tafels, stoelen, gordijnen, vloeren, lampen enzovoorts.

Een interieur bestaat uit diverse onderdelen, zoals tafels, stoelen, gordijnen, vloeren, lampen enzovoorts. Allemaal losse onderdelen die je als interieurarchitect gecombineerd uitzoekt.

Je probeert de juiste toon te vinden die past bij de opdracht. Eigenlijk heb je meer nodig dan die losse onderdelen. Iets wat het bij elkaar laat horen. Een bindmiddel. Je kunt de gekozen interieuronderdelen nog zo smaakvol afstemmen op elkaar, maar je hebt toch meer nodig om het een eigen karakter mee te geven. Kasten met open haarden, lambrisering, plafonddelen of een bar en achterwand. Het is niet standaard te koop zoals je het wilt zien in het interieur waar je mee bezig bent. Je kunt bovenstaande onderdelen door een interieurbouwer laten maken in de juiste uitvoering en met de juiste materialen en kleuren, zodat het past in het gebouw en bij de overige meubelen en kleuren.

Het bijzondere is dat je verlichting, deuren en alles wat verder nodig is, mee kunt laten nemen. Meubilering op maat als het ware. Vaak bedenk ik elementen die niet in de handel te krijgen zijn en in veel gevallen is de interieurbouwer degene die het mede oplost. Bijzondere plafonddelen of andere bijzondere delen die nergens te koop zijn. Vaak zijn het ook combinaties met metaal, stofpanelen, hout, steen of anderszins.

De interieurarchitect kan niet zonder. Ik ben opgegroeid met de interieurbouwer als oplosser van veel problemen. Plintje hier, sluitlatje daar. Wij kunnen tekenen wat we willen, maar het moet wel gemaakt en geplaatst worden. In het ontwerp laat je je leiden door gevoel en sfeer. Je probeert dat zoveel mogelijk tot uiting te laten komen in het interieur.

Wat zou een gebouw met een goed en mooi interieur zijn zonder interieurbouwer?

Interieurbouwers, er zijn er veel van. Maar er zijn er ook veel nodig en elke zichzelf respecterende meubelmaker wil een mooi en goed product afleveren! •

BOUWEN AAN DE ZORG | 55

Interieurbouw

Innovatief duurzaam zorginterieur Daar waar een architect eindigt met de overhandiging van zijn of haar ontwerp, begint onze inbreng bij het technisch uitwerken van het interieur. We houden daarbij rekening met de specifieke eisen en gebruiken in de zorg.

Bedrijfszeker, gemakkelijk te reinigen en handig in gebruik zijn enkele van die eisen waar wij rekening mee houden. Daarom hebben wij voor het patiëntenmeubel bijvoorbeeld een nieuw uitgifte-element ontwikkeld om handschoenen op te bergen en uit te geven. Een duurzaam interieur zegt ook iets over de herkomst en verwerking van materialen. Voor ons is het vanzelfsprekend dat wij duurzaam geproduceerde materialen gebruiken. Enkele recent gerealiseerde projecten zijn: Reinier de Graaf ziekenhuis, Zorg- en Herstelhotel Udens Duyn, de Thoraxafdeling van het Erasmus MC en de Daniel den Hoed kliniek. Maak kennis met onze zorginterieurspecialisten.

Uw interieur: onze zorg! Coors Interieurbouw

Potteau Labo op verschillende markten thuis Het bedrijf Potteau Labo staat voor hoogstaande kwaliteit op het gebied van de afwerking van gebouwen, interieurinrichtingen en vast meubilair.

De grote vakkennis van de 250 werknemers, gecombineerd met het uiterst moderne en up-todate machinepark waarover het bedrijf beschikt, staan borg voor de perfecte afwerking van de meest veelzijdige en complexe opdrachten.

Potteau Labo is thuis op verschillende markten: kantoorinrichtingen, inrichtingen van musea en tentoonstellingsruimtes, inrichtingen van publieke ruimtes van luxe hotels, vast meubilair voor ziekenhuizen en rust- en verzorgingstehuizen, afwerking van administratieve centra, overheidsgebouwen en onderwijsinstellingen. De productie en plaatsing van technische binnendeuren vormt één van de specialiteiten: brandwerende, akoestische, inbraakwerende, stralingswerende en waterbestendige deuren. Daarnaast verzorgt Potteau Labo de plaatsing van onthaalbalies, vaste kasten, muurlambriseringen en radiator- en raambekledingen. Sleutelwoorden die op de aanpak van het bedrijf van toepassing zijn: kwaliteit, flexibiliteit en op maatwerk gerichte klantvriendelijkheid.

Voor meer informatie: www.potteau.be

56 | BOUWEN AAN DE ZORG

Interieurbouw

Slimme badkamer van Rooms For Care voorziet in een behoefte De toenemende vergrijzing zorgt ervoor dat onze maatschappij met allerlei uitdagingen te maken krijgt. Een van de belangrijkste issues is het bieden van de juiste zorg in de best passende omgeving.

Rooms For Care biedt met de Slimme Badkamer de juiste oplossing. Een doordacht concept bestaande uit een sanitaire draaiwand met wastafel, doorgeefkasten voor linnengoed en disposables, geïntegreerde dispensers en diverse opbergmogelijkheden. Deze geïntegreerde oplossingen dragen bij aan een gering ruimtebeslag bij een maximale toegankelijkheid en maakt de woonomgeving veilig en aantrekkelijk. De levensloopbestendige kamer biedt senioren en mensen met een beperking de kans om zo lang mogelijk in de eigen omgeving te blijven wonen.

Luxe uitstraling De Slimme Badkamer is opgebouwd met geprefabriceerde elementen, bestaande uit duurzame materialen. De wandelementen zijn van HPL en de prefab vloer is voorzien van een hoogwaardige PVC-antislipvloer. Waar in traditionele sanitaire ruimtes kans is op schimmelvorming, zijn de HPL-platen onderhoudsvriendelijk.

Tevens zijn ze in een grote diversiteit aan kleuren verkrijgbaar en zorgen ze voor een luxe uitstraling. Een ander belangrijk aspect van het concept zijn de doorgeefkasten in de badkamerwand naar de hal of de gang. De logistieke dienst kan handdoeken en disposables sneller distribueren en bewoners hoeven minder gestoord te worden.

Enthousiast Niet alleen in eigen land is de Slimme Badkamer een succes; tijdens de recente handelsmissie naar Denemarken - die samenging met het staatsbezoek van het

koningspaar - bleken ook de Denen enthousiast te zijn over de Slimme Badkamer. Net zoals Nederland heeft ook Denemarken te maken met een sterk groeiende vergrijzing. Rooms For Care is in staat om binnen zes dagen een volledige kamer te renoveren en samen met vaste partners totaalprojecten te realiseren.

Voor meer informatie www.rooms-for-care.nl

Van Keulen Interieurbouw onderscheidt zich al jaren als grootste speler op de Nederlandse markt Zowel de retail-, horeca- als ook de kantoorbranche maken al decennialang gebruik van de kennis en kunde van dit familiebedrijf.

Behalve het eigen bedrijf vallen ook Magista en Biebsysteem - specialisten op het gebied van effectieve opslagsystemen plus diverse soorten meubels voor bibliotheken - onder de vlag van deze interieurbouwer.

De specialisaties maken het mede mogelijk dat Van Keulen in de volle breedte kan functioneren. De laatste jaren zien dan ook steeds meer partijen vanuit de zorg de meerwaarde om voor Van Keulen te kiezen. Dankzij diverse goede contacten die Van Keulen de afgelopen jaren opbouwde, wordt het via aannemers vaak bij zorgprojecten betrokken. Eigenaar Joop van Keulen weet inmiddels dat ook in de zorg snel schakelen een essentieel aspect is. “Wij kunnen snel inspelen op veranderingen die zich gedurende

een traject voordoen. Elke zorginstelling heeft zijn eigen wensen. Zo hebben wij bijvoorbeeld een lijn met medicijnwagens ontwikkeld waarbij instellingen zelf de vorm en mogelijkheden mogen aangeven. De ene instelling wil dat alles afsluitbaar is; een ander wil graag bepaalde laatjes. Aan al die wensen kunnen wij voldoen. Maatwerk is namelijk een belangrijk onderdeel van onze aanpak.”

Omdat snel handelen van belang is, weten de medewerkers bij Van Keulen wat er van hen verlangd wordt. “Als we wel eens op zaterdag door moeten werken om een opdracht af te krijgen, staat iedereen direct klaar. Die instelling is tekenend voor de sfeer binnen ons familiebedrijf. Een goede service is altijd weer van groot belang.”

Voor meer informatie: www.keulen.com

BOUWEN AAN DE ZORG | 57

Gedurfd, elegant en creatief. Met Polyrey Signature creëert u de meest gedurfde binnenruimtes met 100% gepersonaliseerde HPL en Compact panelen. Deze bezitten dezelfde uitstekende technische eigenschappen als de standaard HPL panelen van Polyrey en zijn bovendien Sanitized® antibacterieel behandeld.

Maak het verschil met gepersonaliseerd digitaal Polyrey hogedruk laminaat !

GEPERSONALISEERDE HPL & COMPACT T. NL : +31 (0)20 708 31 31 - T. BE : +32 (0)2 753 09 09 polyrey.benelux@polyrey.com - www.polyrey.com

Annonce demi-page-singature NL.indd 1

We create for you.

23/03/2015 16:21

65 CON

VENT

S

65 CON

CONVENTS

VENT

S

®

G R O U P

NV

Bouwheer MEDISCH CENTRUM SINT-JOZEF/BILZEN Architect ARCHITECTENGROEP PSK

DE BEDRIJVEN VAN DE CONVENTS GROUP SLAAN DE HANDEN IN ELKAAR Nieuwe K-dienst – Medisch Centrum St.-Jozef in Bilzen

Het psychiatrisch Medisch Centrum Sint-Jozef in Bilzen helpt eenieder die er nood aan heeft.

Niet enkel volwassen en ouderen, maar ook kinderen en jongeren tussen 6 en 18 jaar. Om hen nog beter bij te staan bouwde het Medisch Centrum een gloednieuwe K-dienst. De volledige Convents groep mocht de nieuwe dienst mee helpen verwezenlijken. Convents Products nam het meubilair voor haar rekening, terwijl Inpro zorgde voor de deuren en Crea-Decor leverde de final touch, het los meubilair.

www.conventsgroup.com

Laakstraat 53 | B-3582 Koersel | t. +32 (0)11 45 81 18 | f. +32 (0)11 42 46 80

CP_ad197x130-Bouwen aan zorg-022015-v2.indd 1

13/04/15 16:44

Interieurbouw

Gepersonaliseerd hogedruk laminaat Polyrey Signature biedt nieuwe mogelijkheden aan interieurontwerpers door het combineren van een onbeperkte creativiteit en de vertrouwde kwaliteit van Polyrey hogedruk laminaat. Het decor van hogedruk laminaat HPL of massieve HPL kan 100% gepersonaliseerd worden, zodat voor de meest gedurfde binnenruimten een op maat gemaakt, duurzaam en gemakkelijk te onderhouden ontwerp gemaakt kan worden.

De samenstelling van de Signature-panelen is identiek aan de HPL-panelen van Polyrey, waardoor ze over dezelfde uitstekende technische eigenschappen beschikken. De personalisering wordt bereikt door het decor te vervangen door een afbeelding die de projectontwerper wenst en die in hoogwaardige digitale kwaliteit gedrukt wordt. Drie productsoorten (HPL, massieve HPL Compact met zwarte of witte kern en HPL verlijmd op drager), vijf verschillende formaten en elf oppervlaktestructuren in HPL bieden de mogelijkheid om in alle vrijheid

te ontwerpen en het materiaal optimaal te gebruiken. Net als alle Polyrey HPL en Compactpanelen, zijn de Signature-panelen eveneens standaard SanitizedÂŽ antibacterieel behandeld, waardoor ze niet enkel decoratief maar ook hygiĂŤnisch zijn.

Maak het verschil met gepersonaliseerd digitaal Polyrey hogedruk laminaat!

Voor meer informatie: www.polyrey.com

BOUWEN AAN DE ZORG | 59

Een gebruiksvriendelijke wandoplossing die voldoet aan de strengste brandveiligheidseisen

Voor de renovatie van een oude vleugel in het Openbaar Psychiatrische Zorgcentrum in Geel zocht interieurbouwer Herman Leyten naar een flexibele en kostenefficiënte oplossing om extra ruimtes te creëren. De eisen waren niet mis.

Herman Leyten: “Ziekenhuizen en zorgcentra leggen de lat hoog op het vlak van brandveiligheid. Maar het was ook belangrijk dat het decor van de binnenwanden paste bij de kleur van de meubelen. Zulke details maken van een zorgcentrum een aangenamere plaats om te verblijven.”

Met een ruim aanbod aan uitvoeringen bracht ClicWall, het innovatieve wandsysteem van UNILIN, uitkomst. Maar de standaarduitvoering voldeed helaas niet aan de brandveiligheidsvoorschriften voor openbare gebouwen. Gelukkig kwam UNILIN op de proppen met een alternatief.

Clicwalls brandvertragende broertje Ingelmunstersteenweg 229 8780 Oostrozebeke T +32 (0)56 667021 F +32 (0)56 668225 info.panels@unilin.com www.unilinpanels.com

60 | BOUWEN AAN DE ZORG

“UNILIN wilde tegemoetkomen aan de vraag naar brandveilige oplossingen voor openbare gebouwen”, zegt Jorgen Vanrobaeys, de grootste distributeur van ClicWall in België. “Daarom ontwikkelde het bedrijf vorig jaar een brandvertragende variant: ClicWall Fire Retardant (Euroklasse B-s2, d0).” Ondertussen behaalde UNILIN een aanvullend Europees certificaat voor

een systeemopstelling van een tussenwand. Het EI60-certificaat garandeert dat ClicWall in deze specifieke opstelling een brandweerstand van zestig minuten heeft.

EI60-certificaat Met dit EI60-certificaat voldoet ClicWall aan de strenge brandvoorschriften voor openbare gebouwen. Het product biedt alle pluspunten van de originele ClicWall, zoals een snelle, eenvoudige en naadloze plaatsing en een spatwaterdicht, kras- en UV-bestendig oppervlak. Maar het kan nu ook de nodige Europese brandveiligheidscertificaten voorleggen. Herman Leyten: “Toen we eenmaal de zekerheid hadden dat de panelen brandvertragend werken, richtten we een testkamer in. Iedereen was meteen weg van het eindresultaat.”

Bedrijfspresentatie

zijn een volwaardig en budgetvriendelijk alternatief voor gipswanden.” De krasbestendige binnenwanden bestaan uit een 10 mm dikke MDF-plaat, aan beide zijden afgewerkt met een hoogwaardige melaminelaag. Een krasbestendig en spatwatervast oppervlak zorgt ervoor dat de panelen eenvoudig te onderhouden zijn. De wanden zijn verkrijgbaar in een ruime variatie aan kleuren en verschillende trendy uitvoeringen. Als het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum in de toekomst onderhoudswerken wil uitvoeren of de ruimtes anders wil indelen, dan komen daar geen ingrijpende werkzaamheden bij kijken. De wanden kunnen probleemloos verwijderd of verplaatst worden.

Honderd procent tevredenheid

Tussenwandsysteem Herman Leyten bouwde een tussenwandsysteem op basis van een metalen frame. Nadat hij dit frame opvulde met isolatiemateriaal, bevestigde hij aan beide zijden met houtschroeven een brandvertragende Antivlam-spaanplaat. MS polymeer dots zorgden ten slotte voor een goede aanhechting van de ClicWall-panelen op de Antivlam-spaanplaat. Op deze manier werd een gegarandeerde brandweerstand van zestig minuten bereikt.

Kant-en-klaar, gebruiksvriendelijk en flexibel Het gebruiksgemak van ClicWall levert veel tijdswinst op. Het unieke, gepatenteerde Uniclic-kliksysteem van Quick Step zorgt ervoor dat de panelen eenvoudig in elkaar klikken, met een naadloos en onmiddellijk afgewerkt resultaat tot gevolg. Hierdoor plaats je ClicWall tot vijf keer sneller dan traditionele wandsystemen. Herman Leyten: “Plamuren, lakken en schilderen behoort tot het verleden. De panelen

Dankzij het nieuwe Europees brandweerstandcertificaat kan ClicWall ook gebruikt worden in openbare gebouwen. Jorgen Vanrobaeys: “Architecten zullen rekening moeten houden met deze vorm van bouwen. Budget en tijd zijn bijna altijd beperkt.

ClicWall helpt op beiden te besparen. Het laatste struikelblok om de binnenwanden te gebruiken in openbare gebouwen valt nu ook weg.” Hij vervolgt: “Wij merken dat al onze klanten tevreden zijn over ClicWall. We verdelen het product al geruime tijd, maar hebben nog geen enkele klacht binnen gekregen. Dat is uitzonderlijk. Het is leuk om zo’n goed product aan de man te brengen.” Ook Herman Leyten zal na een eerste kennismaking blijven werken met ClicWall: “Ik kan geen enkele reden bedenken om het niet te doen. Zowel de installateurs als de eindklanten varen er wel bij.”

•

FEITEN EN CIJFERS PROJECT

enovatie vleugel in Openbaar R Psychiatrisch Ziekenhuis PLAATSER Interieurbouwer Herman Leyten WAAR Geel PRODUCT ClicWall EI60

BOUWEN AAN DE ZORG | 61

Tekst: Philip Willaert

VIVES LANCEERT BACHELOROPLEIDING ZORGTECHNOLOGIE Hogeschool Vives start vanaf september 2015 met een gloednieuwe bacheloropleiding in zorgtechnologie aan de campus Kortrijk. De opleiding is binnen de eigen zuil een nieuwkomer.

Onlangs kreeg de hogeschool hiervoor een officiële accreditatie. Met de nieuwe opleiding speelt Vives in op de behoeften van morgen. De technologische ontwikkelingen hebben ook hun intrede gedaan in de gezondheidszorg en de welzijnssector. In Vlaanderen neemt het aantal zorgbehoevenden steeds verder toe en daarmee ook de vraag naar zorg. De Vlaamse regering wil in dit verhaal tegelijkertijd de kwaliteit van de zorg garanderen en betere ‘zorg op maat’ aanbieden. Zorgbehoevenden zouden zo langer thuis kunnen blijven dankzij preventie en thuiszorg.

Inhaalbeweging In vergelijking met onze hoogtechnologische buurlanden Nederland en Duitsland is er wat zorgtechnologie betreft behoefte aan een fikse inhaalslag. Dat de voorstelling van de nieuwe opleiding bij ProF plaatsvond in Poperinge is geen toeval. Immers is het PRoF-platform een forum waar bedrijven en wetenschap elkaar kruisen en bevruchten. Er wordt vooral gemikt op de huidige en toekomstige innovatie. Frontman van PRoF, Jan Vanhecke, zei dan ook spontaan zijn morele steun toe aan de nieuw opleiding. Het PRoF-platform staat boven elke ideologie en verenigt zowel katholieke als vrijzinnige zuilen.

62 | BOUWEN AAN DE ZORG

192 miljard De groep personen die steeds meer zorg en begeleiding nodig heeft, neemt in Vlaanderen nog toen. Rond 2050 verwacht men dat een derde van de Europese bevolking ouder zal zijn dan zestig jaar. Velen onder hen zullen lijden aan dementie, chronische aandoeningen, kanker, reuma, diabetes mellitus, CVA, cardiovasculaire problemen et cetera De hiermee gepaard gaande kosten worden geschat op 192 miljard euro per jaar voor de hele EU.

Wensen en behoeften De provincie West-Vlaanderen wordt als eerste provincie geconfronteerd met de diverse uitdagingen die de vergrijzing met zich meebrengt. Momenteel telt West-Vlaanderen een beroepsactieve bevolking van 534.869 personen (tussen de 20-64 jaar); dit op een totale bevolking van 1.170.000 West-Vlamingen.

Daarnaast wordt ook hier vastgesteld dat de zorgvraag verandert. De zorgvragers van morgen wensen immers zelf de regie in handen te hebben, aangepast aan hun wensen en behoeften.

•

Rechts Vives-directeur Joris Hyndrickx, links van hem Jan Van Hecke, directeur PRoF-platform in Poperinge..

BOUWEN AAN DE ZORG | 63

Tekst: Willem de Volder Foto's: Gert Vennink (Hooper Architects), Ronald van Dielen (Heerkens van Bavel Bouw), Willem de Volder

Regeren is vooruitzien Drieduizend vierkante meter nieuwbouw realiseren voor een vast bedrag.

Aan die voorwaarde is door aannemer Heerkens van Bavel voldaan bij de bouw van de Medisch Psychiatrische Unit (MPU) van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) in Tilburg.

Ronald van Dielen begeleidde het traject namens de aannemer en had daarbij de volledige verantwoording voor de aansturing van alle ontwerpende en uitvoerende partijen. Hij vormde vanaf het moment dat de plannen zich aandienden een team met Eef Rosmulder (Organisatorisch Manager), Pieter van Hulst (ETZ Huisvesting), Nicole van Hout (ETZ Hoofd Huisvesting), Jac van Weerelt (Teamleidinggevende MPU) en Gert Vennink (Hooper Architects). Ook de inbreng van artsen en personeel ontbrak niet.

‘Hoe meer vreemde vogels, hoe mooier de volière.’

Die tekst staat bij de entree van de MPU naast een kunstwerk opgebouwd uit vogelkooitjes. Toepasselijk voor het patiëntenlandschap, maar zeker ook voor de samenstelling van het team dat zich vanaf het allereerste moment heeft gebogen over de plannen en realisatie van de MPU. “Samen programmeren, ontwerpen en bouwen!” Daarmee vat Van Dielen de

64 | BOUWEN AAN DE ZORG

aanpak samen. “De architect, aannemer, verantwoordelijken van het ziekenhuis en andere betrokkenen hebben vanaf het ontwerpproces samen aan tafel gezeten. Financiële kaders, kwaliteitseisen en wensen werden door de verschillende belangengroepen in harmonie geformuleerd. Een werkwijze waardoor niet alleen tijdwinst werd geboekt, maar het proces ook binnen de financiële kaders werd gehouden.”

Ruim, helder Het is even wennen voor de 55 gebruikers van de gloednieuwe MPU. Alles nieuw, ruim en helder door de toepassing van veel glas, de modernste voorzieningen en prachtig meubilair. De MPU omvat op de begane grond 24 bedden, gelijk verdeeld over kamers op een gesloten en besloten afdeling.

Rosmulder: “Indien noodzakelijk kan door de flexibi-

Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis, Tilburg

Leden van het team dat zich boog over de nieuwe Medisch Psychiatrische Unit (MPU) van het ElisabethTweestedenZiekenhuis (ETZ) in Tilburg. Van links naar rechts: Eef Rosmulder (Organisatorisch Manager), Pieter van Hulst (ETZ Huisvesting), Henk Granneman (Projectleider Huisvesting ETZ) en Ronald van Dielen (Heerkens van Bavel Bouw Tilburg).

De patiëntenkamers zijn ruim.

liteit van het gebouw met die verdeling iets worden ‘geschoven’.” Iedere patiënt heeft een eigen kamer met sanitair. Dit in tegenstelling tot voorheen op de ‘oude PAAZ’, toen tot vier patiënten een kamer deelden.

De activiteitenruimte.

Minder separeer

Inrichting

De nieuwbouw bestaat verder uit gemeenschappelijke ruimten, vergaderruimten, een binnenen patiotuin, twee moeder-kind-kamers, twee infectie-units met aangepaste luchtdrukhiërarchie, een activiteitenruimte voor beeldende therapie en een sportzaal voor PsychoMotore Therapie. De Extra Beveiligde Kamer (EBK), voorheen ‘separeer’ genoemd, is een gebouw in het gebouw. “Het is het meest kostbare onderdeel van de nieuwbouw”, weet Van Dielen. “Wellicht het minst gebruikt”, vult Rosmulder aan. “Separeerden we enkele jaren terug nog jaarlijks zestienhonderd uur, door andere behandelmethoden hebben we dat teruggebracht tot vierhonderd uur op jaarbasis.” Op de eerste etage liggen de dagbehandeling en de polikliniek.

“De vele bewegingen daar gaan aan patiënten en personeel op de begane grond voorbij en dat zorgt voor behandelrust.”

Henk Granneman (Projectleider Huisvesting ETZ) heeft zich gebogen over de inrichting van de Medisch Psychiatrische Unit. Hij heeft zich ter zijde laten staan door Jeanne Umans, Marianne Stenzel, Inge Janssens, beeldend kunstenaar en werkzaam op de MPU, en interieurarchitect Monique Boers (Hooper Architects).

“De inrichting bestaat uit een combinatie van nieuw en voormalig meubilair. De stoelen mogen dan al enkele jaren oud zijn, door de aanpak van stoffeerder Jan Backx ogen ze als nieuw. “De bekleding is kleurrijk en duurzaam.” In de spreekkamers is op verzoek van de artsen gekozen voor tafels en stoelen. De bureaustoelen van Axia kwalificeert Granneman als ‘de Mercedes onder het zitmeubilair’. “De ergonomie is geweldig.”

Kantoormeubelen Zuid (Sittard) leverde de kantoorinrichting en Aarts & Co (Tilburg) heeft de woonkamers ingericht. De kunst van de hand van Janssens zorgt niet alleen voor een mooi beeld, maar ‘breekt’ de lange gangen en de strakke ruimten. Dat doen ook fraaie spreuken op de wanden uit het werkveld. “We werken graag met metaforen”, zegt Rosmulder, wijzend naar ‘Je kunt de windrichting niet veranderen, maar wel de stand van de zeilen’. Die vangen op de nieuwe MPU veel kwaliteit, acceptatie en complimenten.

Bijzondere kamer De kosten van de EBK schuilen in de bouwwijze, maar ook in de techniek. De kamer is geluiddicht en voorziet onder meer in speciaal sanitair, een camerasysteem, een lichtplan voor het creëren van

De Extra Beveiligde Kamer.

diverse gemoedstoestanden en een multimediawand. Rosmulder: “De ruimte is molestbestendig, letselvoorkomend.” Lang is er gesproken over de plaats van het sanitair in de EBK. Een vooruitziende blik kan het team worden toegeschreven. Van Hulst: “We hebben een voorschot genomen op de aanpassing van de richtlijnen door TNO en GGZ. Toen die bekend werden, was de EBK opleveringsgereed en voldeden we aan de normen in relatie tot de privacy van de patiënt.” Hij schetst nog een tegenstrijdige eis: “De bouw vereist harde wanden, maar die zorgen voor galm. Ook daarvoor hebben we een chique oplossing.”

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 65

WERKEN ONTSPANNEN LEREN ZORGEN WONEN

BOUWEN MET ZORG Aerde Bouwmanagement 197x130.pdf

1

21-04-15

CULTUUR INDUSTRIE

NIEUWBOUW PSYCHISCH MEDISCHE UNIT TWEESTEDEN ZIEKENHUIS TILBURG

10:56

EGM ARCHITECTEN BEATRIX ZIEKENHUISAerde GORINCHEM CATHARINA 197x130.pdf ZIEKENHUIS EINDHOVEN1 12500235 Bouwmanagement

A/D AMSTEL ARCHITECTEN MAXIMA MEDISCH CENTRUM 21-04-15 10:52 VELDHOVEN

ST. ELISABETH ZIEKENHUIS TILBURG

TWEESTEDEN ZIEKENHUIS TILBURG

UMC UTRECHT

PROF. COBBENHAGENLAAN 35, TILBURG | POSTBUS 35, 5000 AA TILBURG | TELEFOON 013 - 4 666 999 | EMAIL: INFO@HVBBOUW.NL | INTERNET: WWW.HEERKENSVANBAVEL.NL

advies & bouwmanagement

Postbus 1250 | 5004 BG Tilburg | www.aerde.nl

Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis, Tilburg

Een tijd van verandering of een verandering van tijd?

Het huidige economische klimaat leidt tot creatieve oplossingen die eerder lastig te realiseren waren in de traditionele bouwkolom. Samenwerkingsverbanden en contractvormen die anders om (willen) gaan met het verdelen en nemen van verantwoordelijkheden. Voor de nieuwbouw van de PAAZ van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis is door bouwbedrijf Heerkens van Bavel een Design and Build-contract afgesloten met het ziekenhuis. De totale verantwoordelijkheid voor het ontwerp en de uitvoering zijn hiermee neergelegd bij deze ene partij en daarmee ook de kwaliteitscontrole tijdens de realisatiefase. Tot zover denkt u: niets nieuws.

Heerkens van Bavel Bouw durfde het echter aan om die kwaliteitscontroles door een onafhankelijke derde partij uit te laten voeren en de rapportages daarover ongecensureerd aan het ziekenhuis toe te sturen. Een derde partij die normaliter aan de andere zijde staat, namelijk aan die van het ziekenhuis: Aerde. Een teken van kracht en geloof in eigen kwaliteit van Heerkens van Bavel Bouw, maar ook een sterk geloof in de kwaliteit en onafhankelijkheid van Aerde.

Tegelijkertijd is het een mooi voorbeeld van het elimineren van ‘waste’. Geen zaken dubbel doen, maar in één keer goed.

Toch was dit voor Aerde ook niet echt nieuw. Het bedrijf is binnen de zorg op meerdere trajecten de bekende bouwkolom en bouwprocessen aan het veranderen op allerlei onderdelen. Veranderingen die wezenlijk ingrijpen op traditionele gedachten over het verdelen en nemen van verantwoordelijkheden. Ervaringen tonen aan dat wezenlijke verbeteringen mogelijk zijn wat betreft draagvlak, kwaliteit, reductie van kosten en doorlooptijden. Een verandering van tijd die goed aansluit bij de intrinsieke motivatie van Aerde en gelukkig ook bij veel van onze opdrachtgevers.

De sportzaal.

De sfeervolle huiskamer.

FEITEN EN CIJFERS

Design en Build ‘Samen’ valt in het gesprek met regelmaat in combinatie met Design en Build. Een verwijzing naar het teamwork. Van Hulst: “Uiteraard hebben wij de controle over de kwaliteit, maar wij beschikken niet over de marktkennis die Heerkens van Bavel (verantwoordelijk voor ontwerp en uitvoering) wel in huis heeft. Van Dielen kent de marktpartijen en weet daardoor alles binnen de vastgestelde financiële kaders te houden.” Van Hout noemt de aannemer een ‘meedenker’ en ‘een meerwaarde voor de bouwende partij'. “Zij brengen hun kennis in en wij putten daaruit voordeel.” Eenvoudiger en slimmer en dat zonder concessies te doen aan de kwaliteit, is een ander compliment voor Van Dielen, zijn aanpak en zijn mensen. “Hij houdt ook de architect scherp.

Die koos niet alleen voor een strak uiterlijk, maar ook voor een rode steen en een stedenbouwkundige afsluiting in combinatie met Hasseltveste aan de andere zijde van het ziekenhuis.”

•

PROJECT Nieuwbouw Medisch Psychiatrische Inrichting Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis OPDRACHTGEVER ElisabethTweeStedenZiekenhuis ARCHITECT Hooper Architects, Oosterhout AANNEMER Heerkens van Bavel Bouw, Tilburg BOUWMANAGEMENT Heerkens van Bavel Bouw, Tilburg LOS MEUBILAIR Kantoormeubelen Zuid, Sittard en Aarts & Co, Tilburg STOELEN deels bestaand, gestoffeerd door Jan Backx, Tilburg BOUWTIJD

TOTALE OPPERVLAKTE GEBOUW

TOTALE BOUWKOSTEN TOTALE INVESTERING

(mei 2014 tot en met 20 februari 2015) • Start sloop: februari 2014 • Oplevering sloop: april 2014 • Overdracht sloop naar nieuwbouw: 1 mei 2014 • Start nieuwbouw: 6 mei 2014 • Oplevering: 20 februari 2015 3.000 m2 bvo • Bedden totaal: 12 plaatsen gesloten en 12 plaatsen besloten circa 5 miljoen, inclusief advieskosten, installaties en vaste inrichting 5,6 miljoen (inclusief btw)

BOUWEN AAN DE ZORG | 67

Nieuwe poliklinieken beantwoorden aan alle wensen Het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) vestiging Waalwijk is zeven ultramoderne poliklieken rijker. De nieuwbouw is gerealiseerd op de plaats van de gedateerde poliklinieken. Dit vroeg om een uitgebreide inventarisatie en de nodige ‘tijdelijke’ interim-voorzieningen, de poli’s moesten immers blijven doordraaien. Na een grondige voorbereiding is de renovatie halverwege 2014 gestart.

“Een gecompliceerd voortraject”, aldus Theo Mols (Projectleider Huisvesting ETZ). Hij gaat met Olaf Noot (Interim Projectleider ETZ/BouwConsulent Noot), Henk Granneman (Projectleider Huisvesting ETZ) en Wim Mathijsen (Heerkens van Bavel Bouw) dieper in op de bouwperiode. Nieuwbouwplannen binnen een ziekenhuis zijn ingewikkelde processen, waarbij een scala aan mensen wordt geraadpleegd.

Tientallen overleggen met zorggroepmanagers, specialisten, teamleiders en gebruikers waren nodig om tot een goede afstemming te komen. Daarmee werd de basis gelegd voor een succesvolle realisatie.

Met de juiste informatie hebben architect en installatieadviseur een passend plan ontworpen.

Met de tijdsinvestering van drie maanden in de interim-voorzieningen, werd de basis gelegd voor het beoogde resultaat. Kantoren en piketkamers werden getransformeerd tot noodruimten. Daar konden de specialisten met hun team gedurende de bouw nagenoeg zonder overlast hun zorg inzetten.

Mols geeft aan dat er vorig jaar kort voor de bouwvak is gestart met het opstellen van het ketenpark. “Zo'n negen maanden later konden we de vlag hijsen.” Hij schrijft de vlotte gang van zaken toe aan de strakke planning en optimale afstemming. “Werken in een bouwteam loont. Het is een toegevoegde waarde in een complex proces, met het leveren van kwaliteit als een van de belangrijkste aspecten”, aldus Noot, die samen met Mols de bouwdirectie vormde.

De heren spreken over een ‘taakstellend en uitdagend budget’ en kwalificeren het proces als ‘lean’.

Mols: “Vroegtijdige afspraken en aan de voorkant van het traject inzicht verschaffen in elkaars processen, zorgden voor een superstrak verloop tijdens de krappe bouwtijd. De verwachtingen die we bij de bouwpartners hebben neergelegd, zijn goed ingelost.” De flexibele inzet van de bouwers buiten de ‘poli-uren’ was daarom meer dan gewenst.

Nieuwbouw binnen een ziekenhuis. Foto: Joost Pistorius.

Uitdaging In de aanpak van het technische hart, van ICT tot luchtbehandeling, schuilde de grootste uitdaging.

Mols: “We moesten goede afspraken maken, want het kon niet worden stilgelegd.

›

68 | BOUWEN AAN DE ZORG

De ingang naar de poli’s. Foto: Willem de Volder..

Poliklinieken ETZ, Waalwijk

Inrichting en ‘Mooi Zo, Goed Zo’ Aannemingsbedrijf Granneman was verantwoordelijk voor het verhuisplan en de inrichting. Henk Granneman verwijst naar ‘Mooi Zo, Goed Zo’, een initiatief waarmee een bijdrage wordt geleverd aan de samenleving.

“Gedateerde en overtollige, maar alleszins bruikbare spullen vonden hun weg naar clubs en stichtingen. Een deel van het zitmeubilair onderging een facelift en Aarts & Co leverde het nieuwe meubilair.”

Tevreden gezichten na oplevering van de poli’s in het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Waalwijk. Van links naar rechts: Wim Mathijsen, Olaf Noot, Theo Mols en Henk Granneman. Foto: Willem de Volder..

Foto: Joost Pistorius.

Inrichting poli balie.

BOUWEN AAN DE ZORG | 69

Al vroeg de renovatie dat wel. De nieuwe technische ruimte en MER/SER-unit staan tussen de poli’s en zijn voorzien van de laatste technologische snufjes, onder andere een automatische gasblusinstallatie, uitgevoerd volgens OVS (ontwerp voorschrift, red.)", zegt Mols. Hij toont een enkele centimeters dikke notitie.

Noot geeft aan dat het ‘hart’ nu overcapaciteit heeft. Maar met het oog op nieuwe bouwontwikkelingen, die nodig zijn voor de verdere opfrisbeurt van het ziekenhuis, is dat wel welkom. Mols: “Acht jaar geleden hebben we ‘poli-zuid’ aangepakt, aansluitend de hoofdentree, nu deze poli’s en er wacht nog een poli-unit.” Mathijsen roemt de samenwerking, maar ook de flexibiliteit van de werknemers gedurende de bouw. “Werken in een ziekenhuis in bedrijf vraagt om inventiviteit. Zo vonden boorwerkzaamheden vaak plaats tussen vier en acht uur ’s morgens, om overlast te voorkomen.”

Gecompliceerd De specialisten van de poli’s urologie, dermatologie, cardiologie, KNO, chirurgie en gynaecologie hadden allemaal hun eigen specifieke wensen. Noot: “Een

gecompliceerd traject, maar we zijn er in geslaagd om maatwerk te leveren. Alle ruimten zijn specifiek ingericht voor de doelgroep.” Mols kwalificeert dat als ‘uniek’. “Vaak zie je multifunctionele ruimten waar iedereen zijn spullen kan ‘inprikken’. Wij hebben daarvoor bewust niet gekozen. De een heeft een spreekkamer en twee onderzoeksruimten, de ander alleen een behandelkamer.” In de realisatie van de nieuwe poli’s heeft ETZ 4,1 miljoen euro geïnvesteerd. Het personeel en de patiënten uit Waalwijk en omgeving, maar ook velen uit het verzorgingsgebied Tilburg, gaan het comfort ervaren.

•

Opening van de poli’s. Van links naar rechts: ziekenhuisbestuurder Loeks van der Veen, Hans Roemeling (voozitter Cliëntenraad) en Ronald Bakker (wethouder gemeente Waalwijk) knippen gezamenlijk het lint door. Foto: Joost Pistorius.

FEITEN EN CIJFERS PROJECT ARCHITECTENBUREAU INSTALLATIE ADVISEUR AANNEMER W-INSTALLATEUR E-INSTALLATEUR LEVERANCIER MEUBILAIR

E lisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) (Waalwijk) Wiegerinck te Arnhem Klictet Advies te Waalwijk Heerkens van Bavel Bouw te Tilburg Kropman Installatietechniek te Breda Imtech Building Services te Eindhoven Aarts & Co

‘Kan niet’ bestaat niet U bent bouwexpert. Wij zijn specialist in hulpmiddelen voor de zorgsector. En we hebben precies hetzelfde doel: het beste leveren aan al onze klanten. Hoe richten we een ziekenhuis of zorginstelling zó in, dat alles optimaal functioneert voor de cliënten, de medewerkers en alle andere betrokkenen? Daar ligt onze uitdaging en uw uitdaging. Life without limits waarmaken. Daar gaan we voor.

Bel of mail ons gerust voor meer info of een vrijblijvende afspraak.

www.lopital.nl

Lopital Nederland B.V. Laarakkerweg 9, 5061 JR Oisterwijk, Tel +31 (0)13 5239300, Fax +31 (0)13 5239301, E-mail info@lopital.nl, www.lopital.nl

70 | BOUWEN AAN DE ZORG

ARCHITECTS & ENGINEERS

VK Architects & Engineers delivers fully integrated architecture and engineering services for demanding healthcare clients worldwide who want to invest in healing environments in a constantly evolving society where our quality of life is under stress. www.vkgroup.be For the emergency services of Europe Hospitals (Brussels), we aimed to fuse a highly advanced medical setting, where functionality is vitally important, with an architectural design that brings serenity in a stressful environment.

Een mooiere buitenwereld begint bij Falco Wat u ook zoekt voor de buitenwereld rondom uw zorgcomplex, Falco heeft het. Sterker nog: Falco heeft diverse producten die speciaal op de zorgsector zijn afgestemd.

Neem bijvoorbeeld de FalcoRoller-overkapping voor rollators of de FalcoNine banken met een prettige zit voor senioren. Maar Falco biedt ook een enorm assortiment voor fietsparkeren (ook met FietsParKeur), verkeersgeleiding en toegangscontrole.

FALCONINE

FalcoSail;

FalcoRoller;

FalcoIon;

Falco B.V

Sierlijke overkapping.

Voor het veilig en overzichtelijk

Oplaadpunt voor elektrische fietsen

Falco Straatmeubilair

In vele varianten verkrijgbaar.

parkeren van rollators en rolstoelen.

en tegelijkertijd diefstalveilige

Falco Fietsparkeren en Straatmeubilair

Voor rijwielen, scooters en motoren.

Leverbaar met aanbindbuis voor

fietsstandaard met aanbindoog.

Falco Fietsparkeren en Straatmeubilair

@FalcoTweets FalcoBV

veilig stallen met kabel- of kettingslot.

MEER WETEN? BEL (0546) 55 44 44 OF BEZOEK ONZE WEBSITE WWW.FALCO.NL OM ONS VOLLEDIGE ASSORTIMENT TE BEKIJKEN

Buitenterrein inrichting Tekst en foto's: Sabine Bomba

Specifieke buitenproducten voor de zorgsector Falco in Vriezenveen is al ruim zestig jaar een gerenommeerde producent van onder andere buitenmeubilair, fietsparkeersystemen, overkappingen en verkeersvoorzieningen. Binnen het assortiment zijn diverse producten te vinden die perfect aansluiten bij de specifieke wensen en behoeften van de zorgsector. Of dat nu een ziekenhuis is, een huisartsenpraktijk, een revalidatiecentrum of een woonzorgcomplex.

Fietsenbergingen met schuifdeuren voor woonzorgcomplex Falco maakte maar liefst vijftien fietsenbergingen voor het woonpark Eckartdal Lunet in Eindhoven, een woonzorgcomplex. De fietsbergingen zijn opgebouwd uit een dubbele schuifdeur, gemaakt van spijlen en een zij- en achterwand bekleed met hardhouten open latten.

Rolstoelvriendelijke picknicksets voor gemeente Voor de gemeente Twenterand maakte Falco vijf speciale rolstoelvriendelijke picknicktafels, die in de hele gemeente geplaatst zijn. Op die manier kunnen ook mensen in een rolstoel eenvoudig aanschuiven. De rolstoelvriendelijke picknicktafels zijn gemaakt in opdracht van een gemeente, maar misstaan uiteraard ook niet bij een zorgcomplex.

Overkapte rolstoelen voor museum FalcoRoller is speciaal ontworpen voor het overkappen van onder andere rolstoelen. Naast de lage en transparante inzet, is de optionele aanbindbuis een ander voordeel van de FalcoRoller. Hieraan kunnen rolstoelen bevestigd worden middels een slot. De op de afbeelding getoonde FalcoRollers zijn geplaatst bij het Openluchtmuseum, maar de FalcoRoller past ook perfect bij een zorginstelling.

Advies Het inrichten van een zorginstelling vraagt vaak om een specifiek plan, omdat geen enkele locatie hetzelfde is. De projectadviseurs van Falco geven u persoonlijk advies, ook op locatie. Falco levert bovendien maatwerk. Dankzij de eigen productiefaciliteiten en productontwikkeling in Nederland en de uitvoerige kennis is er veel mogelijk.

â&#x20AC;˘

BOUWEN AAN DE ZORG | 73

Nieuwbouw in ouderenzorg biedt extra kansen voor bewegen In de ouderenzorg wordt het belang van bewegen steeds meer onderkend, ook in de preventieve sfeer. Bewegen krijgt hierdoor steeds meer aandacht in de zorg. Het Nijha Expertisecentrum ondersteunt zorgcentra bij het realiseren van hun beweegwensen, zoals een beweegtuin voor ouderen, het opstellen van beweegbeleid en het inbedden hiervan. Zeker bij nieuwbouw of grote verbouwplannen liggen er mooie kansen om bewegen in het gebouw en in de omgeving te integreren.

De afgelopen jaren is er een verandering merkbaar ten aanzien van bewegen in de ouderenzorg.

Bewegen wordt steeds vaker preventief ingezet om ouderen vitaal te houden. De IGZ - Inspectie voor de Gezondheidszorg - heeft mede hiervoor de zeven bouwstenen voor bewegingsstimulering ontwikkeld. Zorgcentra hebben zo concrete handvatten om aan de slag te gaan met bewegen. Annemiek van de Grint van het Nijha Expertisecentrum: “De wens van zorgcentra is vaak dezelfde: senioren in beweging krijgen. De oplossingen zijn echter zeer divers. Niet alleen omdat ieder gebouw en iedere buitenruimte verschillend is en we te maken hebben met budgetverschillen, maar ook omdat wensen van begeleiders en bewoners overal weer anders zijn. Hoe je bewegen in het zorgcentrum integreert, is maatwerk en daar helpen wij als Nijha Expertisecentrum zorgorganisaties bij.”

Vroegtijdig advies Een van de belangrijkste aspecten om bewegen succesvol in te bedden bij zorgcentra, is het in een vroeg stadium nadenken over de invulling. “Veel zorgorganisaties willen iets met bewegen, maar

Postbus 3 7240 AA Lochem T +31 (0)573 28 85 55 F +31 (0)573 25 45 54 info@nijha.nl www.nijha.nl

74 | BOUWEN AAN DE ZORG

weten niet goed waar ze moeten beginnen”, vertelt Van de Grint. “Vanuit Nijha kunnen wij naast het ontwerpen van een beweegtuin deze organisaties ondersteunen bij het schrijven van een plan en het implementeren van bewegen in de zorg. Zelfs voor visievorming ten aanzien van bewegen kun je bij ons terecht.”

Beweegtuin voor ouderen De meest bekende vorm van bewegingsstimulering binnen zorgcentra is de beweegtuin voor ouderen.

Al veel zorgcentra hebben een beweegtuin en de ervaringen zijn louter positief. Collega Erik Spiegelenberg denkt wel te weten waarom de beweegtuin

zo’n succes is. “Een beweegtuin voor ouderen is veel meer dan een verzameling toestellen in de buitenlucht. We kijken naar omgeving, planten, routes in de buitenruimte en beweegaanleidingen. Wij spreken ook liever over een beweeg- en beleeftuin. En naast die fysieke component zijn bij een beweegtuin ook de begeleiding en de activiteiten onmisbaar. De combinatie van al die elementen maakt de beweegtuin zo succesvol in zorgcentra.”

Financieren van beweegtuin Spiegelenberg bestrijdt dat we bij beweegfaciliteiten alleen moeten kijken naar de kosten. “Vaak wordt vergeten dat bewegen juist wat oplevert. Uit

Bedrijfspresentatie

onderzoek blijkt dat een beweegtuin voor ouderen ervoor zorgt dat bewoners zich fitter voelen en meer sociale contacten hebben doordat ze samen bewegen. En als we dan toch alleen naar de kosten kijken en niet naar de opbrengsten, dan zijn er altijd nog allerlei mogelijkheden om geldbronnen aan te boren”, weet Spiegelenberg. “Ook hierbij kan het Nijha Expertisecentrum adviezen geven.”

Bewegen bij nieuwbouw “Bent u als zorgcentrum met nieuwbouw bezig en wilt u weten welke kansen bewegen biedt? Dan adviseer ik een workshop te volgen”, vertelt Spiegelenberg. “Als Expertisecentrum verzorgen wij workshops waarin we zorgmanagers en zorgprofessionals laten ervaren hoe je bewegen kunt integreren in je gebouw en omgeving. Vaak blijkt dat een gebouw veel meer beweegkansen in zich heeft dan de zorgprofessionals in eerste instantie zien.

Het zien van de mogelijkheden is een eerste stap en van daaruit bouw je verder aan integratie van bewegen.” Van de Grint merkt vooral op dat er ‘te laat’ wordt nagedacht over bewegen bij nieuwbouw.

“Vaak wordt er pas nagedacht over de kansen die bewegen biedt als het gebouw er al staat. Door in een vroeg stadium een workshop te faciliteren, ben je dit voor en wordt bewegen echt een succes in het zorgcentrum.”

•

Meer weten?

Wilt u weten welke kansen bewegen biedt in uw zorgcentrum of hoe u beweegbeleid kunt opzetten? Of wilt u meer weten over het ontwerpen en inrichten van een beweegtuin voor ouderen? Neem dan contact op met het Nijha Expertisecentrum, telefoon (0573) 28 85 55 of mail naar expertisecentrum@nijha.nl U kunt ook een kijkje nemen op www.nijha.nl/expertisecentrum of www.nijha.nl/beweegtuin

BOUWEN AAN DE ZORG | 75

WISSNER-BOSSERHOFF PRESENTEERT GEBRUIKSVRIENDELIJKE VERPLEEGOMGEVING IN RTL MEDICAL TRAVEL Verpleegbedden dienen behalve medisch hoogwaardig ook gebruiksvriendelijk te zijn. Producent in medische hulpmiddelen wissner-bosserhoff ontwikkelt verpleegbedden in samenspraak met de werkvloer.

Dit leidde onder meer tot de introductie van een lateraal kantelbaar verpleegbed met geautomatiseerde functies. Op zaterdag 18 april werd de functionaliteit van dit bed getoond in het RTL 4-programma Medical Travel. In het programma komen bedrijven aan bod die innovatieve oplossingen voor de zorg ontwikkelen.

Aan het woord kwamen onder meer directeur Benelux Erkan Sahin van wissnerbosserhoff en gebruikers van het bed in het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) in 's-Hertogenbosch. Lateraal kantelbare bedden zijn uitermate geschikt voor de verpleging van patiënten die intensieve zorg nodig hebben, zei Sahin. “Je moet altijd kijken naar wat de markt echt nodig heeft: wat heeft de patiënt nodig, wat heeft de verpleegkundige nodig en wat heeft het ziekenhuis nodig.”

Een gebruiksvriendelijke omgeving speelt daarbij een belangrijke rol. “Op een intensive care worden hoge eisen gesteld aan de flexibiliteit van het bed. Wat ik belangrijk vind, is dat afgestemd wordt met de werkvloer dat juist ook medewerkers mee participeren in de ontwikkeling”, aldus Jo van Bussel, hoofd intensive care van het JBZ. Het gepresenteerde bed is behalve kantelbaar ook in verschillende standen te zetten en bevat geautomatiseerde functies als een weegfunctie en een automatische remfunctie. Bij het bed kan een anti-decubitusmatras worden geleverd. In partnerschap met zorginrichter Vervoort Meubelen kan de medische omgeving op passende wijze worden afgestemd.

76 | BOUWEN AAN DE ZORG

MASTERTOP-VLOERSYSTEMEN VAN BASF KRIJGEN HET DGNB NAVIGATOR-LABEL Na registratie op het navigatorplatform van DGNB (Duitse vereniging voor duurzaam bouwen), zijn de MasterTop-producten van BASF nu onderscheiden met het DGNB Navigator-label. Met dit label kan de fabrikant zijn engagement met betrekking tot duurzaamheid tonen.

Daarnaast biedt het de klanten de nodige houvast en transparantie bij het selecteren van producten.

De wens van een gezonde en veilige omgeving neemt al jaren toe. Daarom wordt duurzame bouw steeds belangrijker. In dit verband levert DGNB niet alleen certificeringen voor gebouwen af, maar heeft het ook de DGNB Navigator ontwikkeld - een database met alle informatie over bouwproducten aangaande duurzaamheid (www.dgnb-navigator.de).

MasterTop-vloersystemen staan voor een gezonde binnenluchtkwaliteit en zijn daarom erg geschikt voor toepassing in scholen, kleuterdagverblijven, kantoren, ziekenhuizen, winkels en hotelkamers.

ARCHITECTEN AAN DE MAAS EN SP ARCHITECTEN SAMEN VERDER

DIRECTEUREN HBO5-VERPLEEGKUNDE ONGERUST

Architecten aan de Maas en SP Architecten gaan als één organisatie verder. De bureaus bundelen formeel de krachten, maar blijven elk onder eigen naam opereren.

In een open brief uitten directeurs van de Vlaamse opleidingen HBO5verpleegkunde hun ongerustheid over de toekomst van deze opleiding.

De behoefte om het ambitieniveau in de toekomst verder aan te scherpen, is voor Architecten aan de Maas en SP Architecten aanleiding om formeel samen te gaan. De bureaus, die al jarenlang samenwerkten, voegen zich ook fysiek samen op de locatie van Architecten aan de Maas in Rotterdam.

Door ook de huisvesting te delen, willen de bureaus ‘een broedplaats van innovatieve ideeën zijn op het gebied van integraal maatschappelijk vastgoed (zorg, onderwijshuisvesting en onderzoek), woningbouw en utiliteitsbouw’, zo laten ze weten.

WILNA WIND NEEMT AFSCHEID VAN PATIËNTENFEDERATIE NPCF Per 1 september 2015 neemt Wilna Wind afscheid van Patiëntenfederatie NPCF. Wind begon in november 2010 als algemeen directeur en was sinds september 2014 directeur-bestuurder. Na vijf jaar draagt ze het stokje over.

Wind kijkt terug op een enerverende periode. “De patiëntenbeweging in Nederland heeft zich de afgelopen jaren flink geroerd, en dat was nodig. Een ingrijpende stelselwijziging, bezuinigingen en de machtige posities van zorgaanbieders en -verzekeraars maken het noodzakelijk de positie van de patiënt constant te bewaken. Patiëntenorganisaties spelen daarin een sleutelrol. Ik ben daar met veel plezier onderdeel van geweest en constateer gelukkig dat we flinke stappen hebben gezet. Maar er is nog veel werk te doen.”

Gerdi Verbeet, voorzitter van de Raad van Toezicht van NPCF, is Wind dankbaar voor haar vasthoudendheid en tomeloze inzet. “Wind heeft een bepalende rol gespeeld en daar ben ik erg trots op. Op tal van onderwerpen is de inbreng van patiënten bedongen, en dat werd hoog tijd.”

ZORGVERSTREKKERS VRAGEN MEER AANDACHT VOOR ONDERNEMERSCHAP Vlaamse zelfstandige zorgverleners, zoals tandartsen, artsen of apothekers, vragen meer aandacht voor ondernemerschap tijdens de opleiding of stage. Ruim zeven op de tien van hen zegt zelfs na de opleiding onvoldoende voorbereid te zijn om te starten als zelfstandige. De helft weet te weinig af van ondernemerschap of bedrijfsbeheer en twee op de vijf bezit onvoldoende kennis van financiën. Dat blijkt uit een enquête van de Federatie Vrije Beroepen.

“Medici weten na de opleiding perfect hoe ze met patiënten moeten omgaan.

Ze zijn een goede tandarts, arts of fysiotherapeut. Maar om ook een goede ondernemer te zijn, hebben ze toch nog andere competenties nodig”, zegt Jan Sap, secretaris-generaal van de Federatie Vrije Beroepen. Daarom bundelde de Federatie de vereiste competenties in een Masterclass, een opleiding met specifieke aandachtspunten per medisch beroep, gegeven door experts.

De Federale Raad voor Verpleegkunde legde recent de inhoud van het beroeps- en competentieprofiel 'verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg' vast.

N-VA parlementslid Ingeborg De Meulemeester vroeg aan minister van onderwijs Hilde Crevits welke gevolgen dit heeft voor de opleiding. De Meulemeester wijst erop dat 'verpleegkundige' en 'verzorgende' knelpuntberoepen zijn. Ook Crevits vindt dat de opleiding moet blijven bestaan.

De HBO5-opleiding verpleegkunde is vooral een praktijkgerichte opleiding, gericht op het uitoefenen van het gereglementeerde beroep van verpleegkundige. Momenteel wordt 44% van alle Vlaamse verpleegkundigen opgeleid via deze opleiding van drie jaar. Ze is veelal modulair georganiseerd in een secundaire school. De Federale Raad heeft haar advies nog niet bekendgemaakt, maar de vrees bestaat dat ze alleen opleidingen in hoger onderwijs goedkeurt.

N-VA parlementslid Ingeborg De Meulemeester.

VLAAMSE OVERHEID BESPAART OP ZELFSTANDIG WONEN MINDERVALIDEN De Vlaamse Regering wijzigt de erkenningsvoorwaarden, de werkingsen subsidiëringsmodaliteiten voor diensten voor zelfstandig wonen van gehandicapte personen. Ze wil hiermee besparingen realiseren in de sector personen met een handicap.

Voor de zorgvormen die gesubsidieerd worden via het systeem van de personeelspunten, gebeurt dat door een besparing van 1,07%, zowel op de personeelspunten als op de werkingssubsidies. Voor de andere zorgvormen gaat het om een vermindering van 9% op alle werkingstoelagen.

De diensten voor zelfstandig wonen zijn de enige ambulante zorgvormen die nog niet gesubsidieerd worden met personeelspunten. Om ook bij hen te besparen, wordt het systeem van personeelspunten nu ook hier ingevoerd. Ook de voorschottenregeling wordt aangepast.

BOUWEN AAN DE ZORG | 77

BOUWENAANDEZORG.EU DE MEEST COMPLETE WEBSITE OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG Bouwen aan de Zorg heeft naast het veelzijdige vaktijdschrift een nieuwe, up-to-date website. Het is alweer een aantal jaren het toonaangevende platform over de bouw en ontwikkeling in de zorg. Zes keer per jaar wordt de vakman en -vrouw geïnformeerd over actuele projecten, vakinformatie, productnieuws, techniek, design, regelgeving en alle overige informatie van de gerenommeerde producenten en leveranciers.

LAAT U DAGELIJKS INFORMEREN OVER HET LAATSTE PROJECTNIEUWS MET BOUWENAANDEZORG.EU Een platform volgens de allerlaatste technologieën, voor de professional die 365 dagen per jaar op de hoogte wil blijven van actuele projecten en ontwikkelingen. Het biedt het meest actuele project- en productnieuws.

Wanneer technische en facilitaire beslissers, zorgmanagers, architecten, directieleden, gebouwbeheerders en andere eindverantwoordelijken in de zorgsector in

Nederland en Vlaanderen partners zoeken en zich oriënteren, dan beginnen ze veelal bij BOUWENAANDEZORG.EU voor referentieprojecten, producten en oplossingen.

Aanbieders die op de website vermeld staan, genereren hiermee waardevolle leads.

BOUWENAANDEZORG.EU is de kern, de plek waar alles samenkomt. Iedere serieuze ondernemer en marketeer zet tegenwoordig internet in, om zijn doelgroepen optimaal te bereiken. Wij adviseren en helpen u graag op weg, om het platform dat BOUWENAANDEZORG.EU u biedt op de meest effectieve wijze in te zetten.

Wat krijgt u terug voor een goede online positionering?

U verhoogt de vindbaarheid op Google voor uw website U stuurt mensen direct door naar uw website U vergroot uw naamsbekendheid U wordt verbonden met uw directe doelgroep

Homepage Top Banner 175 x 110 pix, 72 dpi

- 12 x per jaar recht op een persbericht op de nieuwspagina (zelf aan te leveren) - Bedrijfspresentatie in bedrijvenindex - Automatische koppelingen naar eerder gepubliceerde artikelen - Looptijd 12 maanden

e Zorg Bouwen aan d it veelzijdige heeft naast d een nieuwe vaktijdschrift en up-to-date website!!

Homepage Leaderbord Banner 728 x 90 pix, 72 dpi

- 12 x per jaar recht op een persbericht op de nieuwspagina (zelf aan te leveren) - Bedrijfspresentatie in bedrijvenindex - Automatische koppelingen naar eerder gepubliceerde artikelen - Animerend - Maximaal 3 deelnemers - Looptijd 12 maanden

Homepage Sidebar Banner 300 x 200 pix, 72 dpi

- 12 x per jaar recht op een persbericht op de nieuwspagina (zelf aan te leveren) - Bedrijfspresentatie in bedrijvenindex - Automatische koppelingen naar eerder gepubliceerde artikelen - Maximaal 3 deelnemers - Looptijd 12 maanden

Neem voor meer informatie contact op met Patty Ros T +31 (0)495 450095

EEN KWART VAN DE ONGEPLANDE OPNAMES OP DE INTENSIVE CARE IS VERMIJDBAAR Eén op de vier ongeplande opnames op de intensive care kan vermeden worden.

Dat blijkt uit onderzoek in de Limburgse ziekenhuizen door dokter Kristel Marquet van Universiteit Hasselt. Ongeplande opname op de intensive care leidt tot langere verblijfsduren en hoge ziekteverzekeringskosten. Een multidisciplinair team - arts, klinisch apotheker en verpleegkundige - onderzocht 830 dossiers van patiënten met een ongeplande opname op de intensive care of met een tussenkomst van de interne medische urgentiegroep (Mug). “Uit onze studie bleek dat 56% van de ongeplande opnames op de intensive care of tussenkomsten van de interne Mug gerelateerd zijn aan een incident, zoals het niet of niet correct toedienen van medicatie. Ongeveer de helft van deze incidenten bleek vermijdbaar”, aldus Marquet. Dit betekent dat een vierde van de ongeplande opnames op de intensive care of tussenkomsten van de interne Mug is gelinkt aan een vermijdbaar incident. "Gerichte verbeteracties kunnen deze in de toekomst voorkomen."

WONEN MET KLEUR IN HET BELGISCHE GEEL In de reportage over de nieuwbouw van WZC Onze-Lieve-Vrouw in Geel (Bouwen aan de Zorg 2015-1, blz. 66-67), een ontwerp van het Antwerpse kantoor Llox Architecten, zijn enkele fouten geslopen in het kader 'Feiten en cijfers'. Hierbij ter correctie de juiste gegevens en, ter herinnering, enkele extra foto's van dit in het oog springende gebouw.

FEITEN EN CIJFERS Project: Woonzorgcentrum Onze-Lieve-Vrouw, Geel Opdrachtgever: VZW Zusterhof, Geel Architect: LLox Architecten, Wilrijk Aannemer: Artes Roegiers, Kruibeke Start nieuwbouw: oktober 2012 Oplevering nieuwbouw: september 2014 Totale oppervlakte terrein: 4.496 m² Totale oppervlakte gebouw: 10.960 m² (bruto, alle verdiepingen inclusief kelder) Capaciteit: 56 WZC-kamers (51 rusthuiskamers + 5 kamers kortverblijf) en 46 assistentiewoningen Investering: 13.125.000 euro (15.860.000 euro inclusief btw)

Dr. Kristel Marquet (Universiteit Hasselt).

VANDEURZEN ZET WZC-DEUREN OPEN VOOR MENSEN JONGER DAN 65

Vlaams minister van welzijn Jo Vandeurzen. (Foto: KM.)

Op dit moment mag het aantal gebruikers in een Vlaams woonzorgcentrum dat jonger is dan 65 jaar, niet meer bedragen dan 10% van het totaal aantal erkende woongelegenheden in dat centrum. In de praktijk staat deze strikte doelgroepomschrijving onder druk. Soms vormt ze een belemmering om gepaste zorg te kunnen bieden, bijvoorbeeld in centra die zich richten op bewoners met jongdementie. Daarom heeft minister van welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) het mogelijk gemaakt om op individuele, gemotiveerde aanvraag afwijkingen toe te staan.

De maatregel is nog niet van kracht, omdat de Raad van State nog een advies moet uitspreken.

Foto’s: Yoni De Mulder.

BOUWEN AAN DE ZORG | 79

Zorgtotaal 2015: mensgericht innoveren voor en door het werkveld Zorghuisvesting had als vanouds een eigen positie op het tweejaarlijkse evenement Zorgtotaal/Zorg & ICT in de Jaarbeurs Utrecht, waar op 18, 19 en 20 maart drie goed gevulde hallen plaats boden aan een 250-tal leveranciers en dienstverleners uit de brede sector. Marktpartijen richten zich de laatste jaren meer en meer op integrale ontzorging van klant en cliĂŤnt, met een zorgomgeving in dienst van de eindgebruiker. Mensgericht innoveren is het credo.

De zorgbranche bevindt zich in een transitiefase, waarbij decentralisatie en scheiding van wonen en zorg kernbegrippen zijn. Los van de organisatorische implicaties houdt dat in dat eindgebruikers meer in de picture komen te staan. Waar de eigen regie toeneemt en er langer wordt thuis gewoond, krimpt de instellingszorg op korte termijn. Op lange termijn groeit naar verwachting - met de vergrijzing - het aandeel zware zorg, waardoor

80 | BOUWEN AAN DE ZORG

intramurale verpleging een intensiever karakter krijgt en particuliere initiatieven een groeimarkt vormen. Marktpartijen proberen afhankelijk van hun zakelijke focus aan deze ontwikkelingen vorm te geven. Bijvoorbeeld met digitale innovaties die de personeelslast verminderen - zoals in het kader van monitoring op afstand, of met het integraal aanbieden van meubilair inclusief zorgappartementen.

Beursaanbod op maat Zorgtotaal/Zorg & ICT, dat dit jaar een kleine 20.000 bezoekers trok, wordt traditioneel druk bezocht door werknemers van instellingen, van stafleden tot verpleegkundigen. Zij vonden ook in 2015 weer een beursaanbod op maat, met een Skills Lab, demonstraties van productvernieuwingen, een debat over de versterkte rol van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en een seminar over de veranderde posities in het zorgvastgoed. Beloning van gedane inspanningen mag op een maatgevend evenement als ZorgTotaal/Zorg & ICT niet ontbreken. Zo werden de tien genomineerden uit de zorg voor de in november uit te reiken Computable Awards alvast gepresenteerd op Zorg & ICT, met onder meer het Living Lab-project van Maxima Medisch Centrum, waaruit onder meer een moedervlekken-app is voortgekomen, alsmede het landelijk borstimplantatenregister van MRDM (Medical Research Data Management).

Zorginnovatie Start-up Award De Zorginnovatie Start-up Award is een terugkerende award gericht op zinvolle innovaties voor een veranderende sector. 'Productvernieuwingen die impact hebben en op te schalen zijn', aldus de jury op woensdag 18 maart.

Zorgrobot Zora, een robot met 'een hoge aaibaarheidsfactor' die wordt ingezet bij bewoners van zorgcentra, autistische kinderen, op kinderafdelingen van ziekenhuizen en in de kinderrevalidatie, won dit jaar de award. De 57 cm grote 'human robot' beschikt over spraakfuncties en een camera, en is bedoeld voor afleiding en vermaak. Zora won het op de beurseditie 2015 van negen andere genomineerden, waaronder een internet-app voor mensen met een beperking en een zorgportaal gericht op het creëren van een sociaal netwerk.

Bouwen voor de zorg Het inhoudelijke programma werd mede vormgegeven door bedrijfspresentaties, waaronder die van Lengkeek Architecten & Ingenieurs ('Bouwen voor de zorg'). Jeroen Kreijne & Renske van Dieren pleitten voor een met de stedenbouw geïntegreerd, 'toekomstgericht' zorg(bouw)aanbod, gebaseerd op de laatste ontwikkelingen, zoals het scheiden van wonen en zorg. “Mensen blijven langer thuis wonen; hierdoor zijn 44.000 aangepaste woningen per jaar extra nodig. Er verdwijnen circa achthonderd verzorgingshuizen; die worden herbestemd als verpleeghuis of geschikte woningen. Door de vergrijzing blijft er behoefte aan huisvesting voor de zwaardere ZZP’s.” Somberen heeft geen zin, zeggen Kreijne en Van Dieren, want er zijn 'kansen genoeg'. Vooral in het kader van transformatie van bestaand vastgoed, het aantrekken van derde partijen als huurder/gebruiker en slimme nieuwbouw, die gemakkelijk is aan te passen aan de omstandigheden.

Healing environment De veranderde rol van de Wmo kwam aan bod in het beursdebat op de donderdag. Aan het woord kwamen onder meer een wethouder, een toezichthouder en de bureaucoördinator van de Koepel Wmo-raden. Een seminar van de BNO (Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers) in dezelfde Croesezaal had als thema 'healing environment': op welke wijze ontwerp en interieur van zorgomgevingen kunnen bijdragen aan de genezing, de zorg en het welzijn van de gebruikers. Sprekers waren onder meer architect Milee Herweijer (Op ten Noort Blijdenstein), die onderzoek doet naar het fenomeen, alsmede medisch specialisten en een patiënt. Het al genoemde Skills Lab, gericht op verpleegdemonstraties, is een terugkerend en populair beurselement, net als de Innovatieroute, die de bezoeker langs stands leidt van bedrijven die productinnovaties aanbieden. Hieronder komen enkele innovaties uitgebreider aan bod.

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 81

82 | BOUWEN AAN DE ZORG

wissner-bosserhoff Nederland BV Amstelwijckweg 2, 3316 BB DORDRECHT T +31 (0)78 6521850 F +31 (0)78 6521855 E sales@wi-bo.eu W www.wi-bo.com

ARTIMO TEXTILES Postbus 1150, 4700 BD ROOSENDAAL T +31 (0)165 543940 F +31 (0)165 554855 E info@artimo.nl W www.artimo.nl

VERVOORT MEUBELEN Edisonstraat 3, ind. Tijvoort, 5051 DS GOIRLE T +31 (0)13 5340034 F +31 (0)13 5340035 E info@vervoort.nl W www.vervoort.nl

GOELST NL BV Lorentzstraat 11, 6716 AD EDE Postbus 480, 6710 BL EDE T +31 (0)318 648100 F +31 (0)318 648109 E info@goelst.nl W www.goelst.nl

LOPITAL NEDERLAND BV Laarakkerweg 9, 5061 JR OISTERWIJK T +31 (0)13 5239300 F +31 (0)13 5239301 E info@lopital.nl W www.lopital.nl

MODULEO DESIGN FLOORS Nijverheidslaan 29, B-8580 avelgem T +32 (0)56 653211 F +32 (0)56 653229 E info@moduleo.com W www.moduleo.com

recycling van opslag- en transportmaterialen. Al dan niet projectgerelateerd, maar altijd in hechte samenwerking met onze klanten, zoals het LUMC, UMC Utrecht en Maastricht UMC+.”

Bussman Medical & Research Modulaire bouw heeft toekomst in de zorg, zegt salesmanager Dick Blommendaal van Bussman Medical & Research. “Niet alleen voor tijdelijke voorzieningen, ook voor nieuwbouw en zelfs voor OK-centra. Daardoor kunnen OK's gemakkelijker gefaseerd worden gebouwd. Wij hebben recentelijk de eerste modulaire hybride OK ooit gerealiseerd in Duffel, België.” Bussman Medical & Research verwacht binnenkort de eerste modulaire hybride OK's in Nederland te kunnen bouwen. De specialist in modulaire bouw, die inmiddels 90% van zijn omzet uit de zorgsector betrekt, heeft daartoe een groep co-makers samengebracht, bestaande uit Lavero Medical (wandbekleding), Elektro Klessens en de Koning (installaties), Stöpler (medische apparatuur) en Lycalux (verlichting).

Artimo Textiles Vervoort Als 'zorginrichter van Nederland' biedt Vervoort een 'eigentijdse inrichting, weg van de traditionele instellingssfeer', vertelt zorgmanager Joost Graat. “Die sfeer behoort definitief tot het verleden; tegelijkertijd verandert er veel in de zorg.

Zoals de scheiding van wonen en zorg, waardoor vaak maatwerk is geboden, bijvoorbeeld in het kader van de inrichting van kleinschalige woongroepen voor mensen met dementie. Dan zijn wij als complete inrichter op de juiste plaats.

Thuisgevoel is tijdloos. Wij stellen de mens centraal en ontzorgen de opdrachtgever. Wij bieden een sfeervolle inrichting die het thuisgevoel sterk naar voren laat komen. Trends in zorgmeubilair zijn er natuurlijk altijd; momenteel is massief hout erg populair en is er veel aandacht voor onder andere brandpreventie.”

Engels Opslag van medische hulpmiddelen en afval is in ziekenhuizen en zorginstellingen aan de orde van de dag. De juiste logistiek kan het verschil maken, zegt accountmanager Martijn van Kessel van specialist in opslag- en transportmaterialen Engels. “Denk aan de afvoer van incontinentieluiers; daarmee gaat een enorme goederenstroom gepaard. Of het transport van afvalbakken. Een investering in een kwalitatief hoogwaardig los onderstel kan veel schelen in de levensduur van afvalcontainers. Wij kunnen alles in eigen hand nemen, inclusief

Artimo is de enige leverancier in Nederland met een volledig assortiment vlamvertragende gordijnstoffen. “Wij hechten grote waarde aan één-op-één-contact met de klant”, vertelt Ivo Sieben van het familiebedrijf uit Roosendaal. “Tegelijkertijd blijven wij ons vernieuwen met eigen ontwikkelingen, zoals akoestische vitrages, die niet alleen vlamvertragend zijn en geluid tegenhouden, maar ook 80% lichtdoorlatend zijn. Daarnaast hebben wij de website vernieuwd, waardoor de klant alle stoffen online kan bekijken.” Recentelijk leverde Artimo nog alle gordijnen en vitrages voor het nieuwe Reinier de Graaf Gasthuis in Delft.

“Daarbij hebben wij de aardetinten uit het gebouwontwerp doorgevoerd in de gordijnkleuren.”

Wissner-bosserhoff Wissner-bosserhoff ontwikkelt het 100% in eigen beheer geproduceerde aanbod van totaaloplossingen voor de zorg continu door, stelt managing director Nederland & Benelux Erkan Sahin. “Met voor alle prijsklassen een complete productenlijn, en deze beurseditie ook weer enkele innovaties. Zoals het SafeSense-systeem dat werkt met sensoren, waardoor de aanwezigheid en zelfs de ademhaling van de cliënt in het verpleegbed gedetecteerd kan worden op een monitor. Dat maakt het voor zorgorganisaties mogelijk cliënten op afstand te monitoren. Het verpleegbed wordt niet alleen informatiegever, ook wordt ons meubilair in uitstraling steeds huiselijker. Daar is veel vraag naar, net als naar maatwerkbedden voor de Intensive Care. Wij blijven dus breed georiënteerd.”

›

BOUWEN AAN DE ZORG | 83

84 | BOUWEN AAN DE ZORG

LENSEN PROJECTINRICHTERS BV Schimminck 1 5301 KR ZALTBOMMEL Postbus 2063 5300 CB ZALTBOMMEL T +31 (0)88 5990599 F +31 (0)88 5990500 E info@lensen.nl W www.lensen.nl

Van Wylick Attentienoppen en Geleidelijnen Postbus 120 5270 AC SINT MICHIELSGESTEL T +31 (073 5510155 F +31 (0)73 5511422 E post@wylick.nl W www.wylick.nl

ENGELS LOGISTIK B.V. Industrieterrein Kapelbeemd Bovenzijde 9 5626 EB EINDHOVEN T +31 (0)40 2629222 F +31 (0)40 2629200 E contact@engels.eu W www.engels.eu

Bussman BV IJzerwerf 1, 6641 TK Beuningen GLD. T +31 (0)24 6790100 F +31 (0)24 6790101 E info@bussman.nl W www.bussman.nl

Goelst Goelst is fabrikant van een breed programma in gordijnophangsystemen.

Een link met de zorg heeft Goelst via de separatierails op verpleegafdelingen, een specifiek product dat op basis van klantvragen en normspecificaties (NEN 1010) wordt doorontwikkeld, aldus commercieel/technisch adviseur Jos van Laere. “Wij bieden een geïsoleerd ophangsysteem dat ongeaard is, waardoor kosten worden bespaard. Het is tevens bestand tegen vernieling en voorkomt verhanging, belangrijke aspecten in de geestelijke gezondheidszorg. Recentelijk hebben wij nog twee kilometer aan separatierails voor het MST in Enschede geleverd. Met een eigen productontwikkeling-, montage-, project-, en serviceafdeling zijn wij in staat nagenoeg elke vraag op het gebied van gordijnrails te beantwoorden.”

Moduleo Moduleo is gespecialiseerd in de ontwikkeling en productie van modulaire vinylvloeren van hoge kwaliteit (planken en tegels) voor residentieel en commercieel gebruik. “Wij zijn dé expert van de natuurlijk ogende en luxueuze vinylvloeren”, zegt managing director Nederland Arnoud van Ravensberg. “Onze collecties planken en tegels zijn elegant, praktisch en hebben tevens een sterk ‘groene’ reputatie.”

Alle producten van Moduleo zijn verkrijgbaar in een Click-versie (zwevende installatie) en een Dryback-versie (te lijmen).

Bartiméus in Doorn, Provinciehuis Friesland en het Amsterdamse stadsdeelkantoor West. Attentienoppen worden geleverd in RVS en kunststof composiet; geleidelijnen alleen in kunststof composiet. Voor de bevestiging wordt onder meer een gepatenteerde kit gebruikt. “Wij bewegen ons in een kwaliteitsmarkt met een kwaliteitsproduct”, zegt Chris van Wylick, die via Zorgtotaal 2015 naamsbekendheid in de sector hoopt te krijgen.

Lopital Lopital is gespecialiseerd in productontwikkeling, fabricage, marketing en distributie van sanitaire, medische en revalidatiehulpmiddelen. Als beursinnovatie biedt Lopital dit jaar een lichte plafondtillift met een sterke motor (LikoGuard), die een gewicht tot 363 kg aankan en werkt met een handbediende display waarop gegevens als de tilgeschiedenis en de accuconditie kunnen worden afgelezen. De LikoGuard is tevens uitgerust met een noodstopsysteem dat vanaf de grond is te bedienen met een rood lint. De in Zweden ontwikkelde LikoGuard werkt met een tweepunts-veiligheidssluiting, waardoor de cliënt volgens Lopital meer comfort, rondzicht en veiligheid wordt geboden en de zorgverlener meer gebruiksgemak.

•

Lensen Lensen wil een loket zijn voor alle inrichtingswensen van de klant in de zorg. De totaalinrichter uit Zaltbommel gaat daartoe partnerships aan met partijen die toegevoegde waarde kunnen bieden. Zoals horeca-inrichter Satelliet en cateringbedrijf Colour Kitchen, dat jongeren met een achterstand een kans biedt.

“Integraal, vraaggericht en maatschappelijk verantwoord moet onze dienstverlening zijn”, zegt directeur Edwin van der Waal. “Uiteraard met de aspecten 'beleving' en 'gastvrijheid' als vanouds in het hart, maar de klant moet bij ons voor al zijn vragen terechtkunnen.” De scheiding van wonen en zorg is een actueel thema; met productpresentaties in zorgcentra probeert Lensen naast de directe opdrachtgever ook de geïnteresseerde bewoner te bereiken.

Van Wylick attentienoppen en geleidelijnen Een nieuw bedrijfsonderdeel van de bekende wegreflectorenleverancier Van Wylick uit Sint-Michielsgestel specialiseert zich in attentienoppen en geleidelijnen voor mensen met een beperking. Het familiebedrijf van Chris van Wylick profileert zich op de zorgmarkt met een aantal belangrijke referenties, zoals

BOUWEN AAN DE ZORG | 85

Tekst: Irene Teunissen Foto’s: Jannes Linders

Nieuw interieur voor woonzorgcentrum Ametisthorst In de Haagse wijk Mariahoeve ligt aan de Ametisthorst het woonzorgcentrum met dezelfde naam. Dertig jaar geleden heeft Haagse Wijk- en Woonzorg (HWW Zorg) dit vijflaagse gebouw met honderd kamers laten neerzetten. De leeftijd van het pand kun je van de buitenzijde aflezen; eenmaal binnen is het een ander verhaal. Daar zijn alle gangen op de verdiepingen zodanig gerenoveerd dat je je in een licht en eigentijds verzorgingshuis waant. Bij deze renovatie is gebruikgemaakt van belevingsgericht ontwerpen.

Belevingsgericht ontwerpen is afgestemd op de doelgroep en vergemakkelijkt het wonen voor ouderen bij wie het geheugen en de ogen achteruitgaan. Deze filosofie werd een van de uitgangspunten bij de renovatie van het woonzorgcentrum. “Het pand is dertig jaar oud en was hard aan vernieuwing toe”, zegt locatiemanager Lisa Brand. “Zo was er te weinig verlichting, lag er op de verdiepingen donkere, vaste vloerbedekking en was er aan het eind van elke gang een donkerblauwe deur die op een zwart gat leek. Alle gangen waren hetzelfde en sommige bewoners konden hun eigen kamer niet meer vinden.”

Naast het feit dat vaste vloerbedekking in een huis waar veel dementerende mensen wonen niet

86 | BOUWEN AAN DE ZORG

handig is, was de omgeving voor hen ook te donker.

“Bij het ouder worden, worden kleuren milder waargenomen. En omdat ouderen vaak ook geen schaduwen meer zien, waren sommigen bang om te vallen en durfden zelfs hun kamer niet meer uit.” Architectenbureau Inner Architecture werd ingeschakeld om de gangen op de verdiepingen te moderniseren en aan te passen aan de bewoners en medewerkers.

Contrasterende kleuren De sombere vloerbedekking maakte plaats voor functioneel marmoleum, een makkelijk schoon te houden product, in verschillende felle kleuren.

Iedere verdieping kreeg een eigen opvallende kleur-

stelling, waarbij wandpanelen en vloeren op elkaar afgestemd werden. “De kleuren daarvan variëren van geel tot oranje, oranjerood en rood”, licht architect Sechmet Bötger toe. “Door felle contrasterende kleuren toe te passen, kunnen ouderen alles beter

Renovatie Ametisthorst, Den Haag

Locatiemanager Lisa Brand.

Martijn Reedijk, projectleider bij aannemer Fixplan.

onderscheiden en hoeven ze minder bang te zijn om te vallen of te verdwalen.” Naast de gekleurde wandpanelen zijn de muren verder wit gelaten om teveel prikkels te vermijden.

Herkenbaarheid Verder kregen verdiepingen en kamers duidelijkere nummers en werd de verlichting aangepast. Overal zijn aan de plafonds in de gangen en trappenhuizen energiebesparende led-lampen bevestigd. Die geven veel meer licht, waardoor ook de afstanden kleiner lijken. Voor ouderen is dat prettig, omdat het een veiliger gevoel geeft.

“Die veiligheid wordt nog eens vergroot door de schilderijtjes naast de voordeuren die elke gang nóg herkenbaarder maken”, vertelt de locatiemanager. “Iedere bewoner mocht een onderwerp kiezen waaraan hij of zij gehecht is. Dat kan een huisdier zijn of een bepaald voorwerp. Daarvan is een foto gemaakt die vervolgens op wit canvas is afgedrukt en naast de eigen voordeur is bevestigd. Dat ziet er gezellig en persoonlijk uit en geeft de bewoners tegelijk houvast, zodat ze zich niet in de kamerdeur kunnen vergissen.”

Volgens de architect heeft elke etage nu een eigen herkenbare identiteit. “Het is klein, huiselijk en veilig geworden. De verwarring is weggehaald, ook voor de verzorgenden. Het gebouw is nu makkelijker in gebruik. Al met al was het een eenvoudige ingreep, maar het effect is enorm!”

Ervaring Dat beaamt Martijn Reedijk, projectleider bij aannemer Fixplan, voor wie onder andere gekozen was vanwege de ervaring die het bedrijf

Architect Sechmet Bötger.

met de doelgroep had. “Hoewel elk werk uniek is, was de uitvoering hier traditioneel en hebben we de klus in zo’n acht weken geklaard. Omdat we veel voor verzorgingshuizen werken, weten we precies wat we moeten doen. We laten geen gereedschap slingeren, houden rekening met geluid en gaan respectvol met de bewoners om. Soms is de logistiek wat lastig, omdat het huis bewoond is en bijvoorbeeld vloeren toch moeten drogen. Maar met sneldrogende egaline is de vloer binnen enkele uren uitgehard en kun je er alweer op lopen.”

•

FEITEN EN CIJFERS PROJECT OPDRACHTGEVER ARCHITECT AANNEMER

enovatie Ametisthorst, Den Haag R HWWZorg Inner Architecture, Amsterdam Fixplan, Rotterdam

BOUWEN AAN DE ZORG | 87

BOUWEN AAN DE ZORG HEEFT U EEN PROJECT OF ONDERWERP DAT INTERESSANT IS?

Belevingsgericht ontwerpen voor het welzijn van uw mensen. www. innerarchitecture.nl

inner architecture Voor uw interieur, verbouwing en nieuwbouw.

BEL OF MAIL ONS! T +31 (0)495 450095 PATTY ROS P.ROS@LOUWERSUITGEVERS.NL

Weet u wel een interessant onderwerp BAZ.indd 1

05-05-15 10:06

...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

WWW.BOUWENAANDEZORG.EU

...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Het meest complete overzicht van leveranciers online Staat u nog niet op www.bouwenaandezorg.eu?

Neem dan contact op met Patty Ros: T +31 (0)495 450095 E p.ros@louwersuitgevers.nl voor Nederland of T +32 (0)50 368170 E p.ros@louwersmediagroep.be voor België

‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek.

U kunt deelnemen met een naamsvermelding. Indien gewenst kunt u uw bedrijfslogo toevoegen.

BOUWEN AAN DE ZORG

Hier vindt u gerenommeerde toeleveranciers aan de zorg Vanaf € 395,- per jaar weet uw doelgroep wat u doet!

Bel of mail Patty Ros voor alle informatie over een vermelding in Bouwen aan de Zorg: T +31 (0)495 450095 - E p.ros@louwersuitgevers.nl voor Nederland of T +32 (0)50 368170 - E p.ros@louwersmediagroep.be voor België.

wie doet wat NEDERLAND

ADVIES-BOUWMANAGEMENT

AANGEPAST SANITAIR

DELABIE BENELUX Kommenstraat 20 1070 BRUSSEL T +32 (0)2 520 16 76 F +32 (0)2 520 19 78 E info@delabiebenelux.com W www.delabie.nl

LOPITAL NEDERLAND BV

GROOTKEUKEN

Hoogwaardige gebouwen - Modulair op maat

AMS ADVIES EN ONTWIKKELING BV Postbus 98, 1260 AB BLARICUM T +31 (0)35 5336505 M +31 (0)6 42252699 E amshuizen@planet.nl W www.amshuizen@com

CADOLTO BENELUX BV Hoogwaardige gebouwen, modulair op maat

Banner Cadolto.indd 1

25-08-11 11:40

Koop, huur en lease E info@cadolto.nl W www.cadolto.com

JORISSEN SIMONETTI ARCHITECTEN LEIDEN DOETINCHEM MAARSSEN RIJSSEN STEENWIJK Hogepad 83, 7462 TB RIJSSEN Postbus 203, 7460 AE RIJSSEN T +31 (0)548 518888 E info@jsagroep.nl W www.jorissensimonettiarchitecten.nl

CLEANROOM COMBINATION GROUP De Waterlaat 2, 5570 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 (0)497 556565 F +31 (0)497 575224 E info@cleanroomcg.nl W www.cleanroomcg.com DECORATIEF PLAATMATERIAAL

F +31 (0)13 5239301 E info@lopital.nl W www.lopital.nl S.F. SAINT FRUSQUIN B.V. Parallelweg 32, 3931 MT WOUDENBERG T +31 (0)33 2865302 M +31 (0)6 53641797 E info@sfsf.nl W www.sfsf.nl BUISPOSTSYSTEMEN

90 | BOUWEN AAN DE ZORG

POLYREY SAS 700 Route de Bergerac F-24150 BANEUIL T +31 (0)20 7083131(NL) T +32 (0)2 7530909 (BE) E polyrey.benelux@polyrey.com W www.polyrey.com GEROBOTISEERDE APOTHEEK

DICTATOR PRODUCTIE BV Energieweg 11, 8304 AJ EMMELOORD T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E info@dictator.nl W www.dictator.nl HOOGWAARDIGE HUISVESTING

Hoogwaardige gebouwen - Modulair op maat

CADOLTO BENELUX BV Hoogwaardige gebouwen, modulair op maat

Banner Cadolto.indd 1

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T +31 (0)55 3688888 F +31 (0)55 3688899 E healthcare.nl@swisslog.com W www.swisslog.com CLEANROOMS

MAASBOUW BV Nijverheidstraat 16, 2984 AH RIDDERKERK Postbus 107, 2980 AC RIDDERKERK T +31 (0)180 412292 F +31 (0)180 432086 E info@maasbouw.nl W www.maasbouw.nl

VAN BUUREN Nijverdalseweg 125, 7461 AG RIJSSEN T +31 (0)548 535353 F +31 (0)548 535357 E info@van-buuren.com W www.van-buuren.com

BOUWMANAGEMENT

T +31 (0)13 5239300

BOUWBEDRIJF DE VRIES EN VERBURG BV Postbus 59, 2820 AB STOLWIJK T +31 (0)182 341741 F +31 (0)182 342475 E info@devriesverburg.nl W www.devriesverburg.nl

HANG- EN SLUITWERK

ARCHITECTEN

Laarakkerweg 9, 5061 JR OISTERWIJK

AANNEMERS-BOUWBEDRIJVEN

BOUTER BV Postbus 674, 2700 AR ZOETERMEER T +31 (0)79 3451515 F +31 (0)79 3451588 E info@bouter.nl W www.bouter.nl

BRECON CLEANROOM SYSTEMS Kroonstraat 6, 4879 AV ETTEN-LEUR Postbus 555, 4870 AN ETTEN-LEUR T +31 (0)76 5047080 E brecon@brecon.nl W www.brecon.nl

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T +31 (0)55 3688888 F +31 (0)55 3688899 E healthcare.nl@swisslog.com W www.swisslog.com

Koop, huur en lease E info@cadolto.nl W www.cadolto.com INRICHTING

GORDIJNRAILS

GOELST NL BV Lorentzstraat 11, 6716 AD EDE Postbus 480, 6710 BL EDE T +31 (0)318 648100 F +31 (0)318 648109 E info@goelst.nl W www.goelst.nl

A.S. PROJECTINRICHTERS BV Westlandseweg 6-8 2291 PG WATERINGEN T +31 (0)174 296947 F +31 (0)174 295447 E info@asprojectinrichters.com W www.asprojectinrichters.com

25-08-11 11:40

wie doet wat INTERIEUR

KUSCH + CO Industrieweg 2, 4104 AR CULEMBORG T +31 (0)345 532844 F +31 (0)345-532855 E info-nl@kusch.com W www.kusch.com

INTERIEURBOUW

COORS INTERIEURBOUW Postbus 2054, 2980 CB RIDDERKERK Nikkelstraat 17, 2984 AM RIDDERKERK T +31 (0)180 802100 E info@coors.nl W www.coors.nl

KLIMAATBEHEERSING

CARRIER AIRCONDITIONING BENELUX BV Rijndijk 141 2394 AG HAZERSWOUDE-RIJNDIJK T +31 (0)71 3417111 E info@carrier.nl W www.carrier.nl KOELEN - VRIEZEN - BEWAKEN

LENSEN PROJECTINRICHTERS BV Schimminck 1 5301 KR ZALTBOMMEL Postbus 2063 5300 CB ZALTBOMMEL T +31 (0)88 599 05 99 F +31 (0)88 599 05 00 E info@lensen.nl W www.lensen.nl

GEBEBOUW BV Achterdijk 18, 5705 CB HELMOND T +31 (0)492 540590 F +31 (0)492 547059 E info@gebebouw.nl W www.gebebouw.nl

KOEL EN AIRCO SERVICE KAS BV Sanderboutlaan 2a, 6181 DN ELSLOO F +31 (0)46 4360126 E info@koel-enaircoservice.nl W www.koel-enaircoservice.nl MEDICIJN KOELKASTEN

RIJVERS BV Princenweg 7 6002 AK WEERT Postbus 200, 6000 AE WEERT T +31 (0)495 459000 F +31 (0)495 459019 E info@rijversweert.nl W www.rijversweert.nl

INTERIEURARCHITECTEN

KOEL EN AIRCO SERVICE KAS BV Sanderboutlaan 2a, 6181 DN ELSLOO T +31 (0)46 4360000 F +31 (0)46 4360126 E info@koel-enaircoservice.nl W www.koel-enaircoservice.nl

BRECON INTERNATIONAL Kroonstraat 6, 4879 AV ETTEN-LEUR Postbus 555, 4870 AN ETTEN-LEUR T +31 (0)88 287 4646 E info@breconinternational.com W www.breconinternational.com

BUSSMAN BV IJzerwerf 1, 6641 TK BEUNINGEN GLD. T +31 (0)24 6790100 F +31 (0)24 6790101 E info@bussman.nl W www.bussman.nl

MEDISCHE GASSENDISTRIBUTIE SYSTEMEN verbonden aan stichting mens & architectuur

VERVOORT MEUBELEN Edisonstraat 3, ind. Tijvoort, 5051 DS GOIRLE T +31 (0)13 5340034 F +31 (0)13 5340035 E info@vervoort.nl W www.vervoort.nl

RFC PRODUCTS BV® De Waterlaat 2, 5571 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 (0)497 552819 F +31 (0)497 575224 E info@rfc-products.nl W www.rfc-products.nl OPERATIEKAMERS

T +31 (0)46 4360000

VAN WARMERDAM SPECIAAL MEUBILAIR BV “Maatwerk voor elk project” Morsestraat 20, 4004 JP TIEL Postbus 6002, 4000 HA TIEL T +31 (0)344 636969 F +31 (0)344 630487 E info@wsm.nl W www.wsm.nl

MEDISCHE VERZORGINGSSYSTEMEN

ANDRÉ VAN DER GUN Van Hogendorpplein 58, 5051 ST GOIRLE T +31 (0)13 5348482 M +31 (0)6 22806701 E info@andrevandergun.nl W www.andrevandergun.nl KEUKENS

Hoogwaardige gebouwen - Modulair op maat

DRÄGER MEDICAL NETHERLANDS B.V. Gasmanagement Systems Postbus 874, 2700 AW ZOETERMEER T +31 (0)793 464800 F +31 (0)793 422747 E gms@draeger.com W www.gasmanagementsystems.nl

CADOLTO BENELUX BV Hoogwaardige gebouwen, modulair op maat

Banner Cadolto.indd 1

25-08-11 11:40

Koop, huur en lease E info@cadolto.nl W www.cadolto.com

MEDISCH SANITAIR

WISSNER-BOSSERHOFF NEDERLAND BV Amstelwijckweg 2, 3316 BB DORDRECHT T +31 (0)78 6521850 F +31 (0)78 6521855 E sales@wi-bo.eu W www.wi-bo.com

VAN WARMERDAM SPECIAAL MEUBILAIR BV “Maatwerk voor elk project” Morsestraat 20, 4004 JP TIEL Postbus 6002, 4000 HA TIEL T +31 (0)344 636969 F +31 (0)344 630487 E info@wsm.nl W www.wsm.nl

IDEAL STANDARD NEDERLAND BV Postbus 7, 5900 AA VENLO T +31 (0)77 3550808 F +31 (0)77 3542186 E idealstandard.nl@idealstandard.com W www.idealstandardnederland.nl

CLEANROOM COMBINATION GROUP De Waterlaat 2, 5570 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 (0)497 556565 F +31 (0)497 575224 E info@cleanroomcg.nl W www.cleanroomcg.com

BOUWEN AAN DE ZORG | 91

wie doet wat PLAFONDLIFTSYSTEMEN

PROJECTSTOFFEN

DRÄGER MEDICAL NETHERLANDS B.V. Medical CareArea Solutions GERFLOR BENELUX BV

Postbus 874, 2700 AW ZOETERMEER ARTIMO TEXTILES

Postbus 7102, 5605 JC EINDHOVEN

F +31 (0)793 422747

ERGOCARE VENNIK BV

Postbus 1150, 4700 BD ROOSENDAAL

T +31 (0)40 2661700

E medisch@draeger.com

Kopersteden 24-1, 7547 TK ENSCHEDE

T +31 (0)165 543940

F +31 (0)40 2574689

W www.draeger.com

T +31 (0)53 4283090

F +31 (0)165 554855

E gerflornl@gerflor.com

E info@artimo.nl

W www.gerflor.nl

T +31 (0)793 464800

F +31 (0)53 4283055 Goebertus Medical Group

E info@ergocare.nl

W www.artimo.nl TOEGANGSCONTROLE TOTAALINRICHTING

GOEBERTUS MEDICAL GROUP BV Klokkenbergweg 35a 1101 AK AMSTERDAM

LOPITAL NEDERLAND BV

T +31 (0)20 6947367

Laarakkerweg 9, 5061 JR OISTERWIJK

M +31 (0)6 25315105

T +31 (0)13 5239300

F +31 (0)20 6684765 E bb@goebertus.com W www.goebertus.com www.goebertusmedical.com

F +31 (0)13 5239301 E info@lopital.nl W www.lopital.nl

Tiltechniek

Uniek in zelfstandig wonen

INTERFLOW De Stek 15, 1771 SP WIERINGERWERF T algemeen +31 (0)227 602844 T direct

+31 (0)227 603165

E info@interflow.nl W www.interflow.nl

TILTECHNIEK BV Energieweg 12a, 4145 NW WAALWIJK Postbus 334, 5140 AH WAALWIJK T + 31 (0)416 650867 F +31 (0)416 650953 E info@tiltechniek.nl W www.tiltechniek.nl PROJECTINRICHTING

MODULEO DESIGN FLOORS Nijverheidslaan 29, B-8580 AVELGEM SALTO SYSTEMS BV

T +32 (0)56 653211

Kraanspoor 48, 1033 SE AMSTERDAM

F +32 (0)56 653229

T +31 (0) 206 353100

E info@moduleo.com

E info.nl@saltosystems.com

W www.moduleo.com

W www.saltosystems.nl TOTAAL INRICHTING TOTAALINRICHTING

VERVOORT MEUBELEN Edisonstraat 3, ind. Tijvoort, 5051 DS GOIRLE T +31 (0)13 5340034 F +31 (0)13 5340035 E info@vervoort.nl W www.vervoort.nl TIJDELIJKE EN SEMI PERMANENTE HUISVESTING

LAVERO MEDICAL BVBA Nieuwlandlaan 9, 3200 AARSCHOT T +32 (0)16 255520 F +32 (0)16 254441 E info@lavero-medical.be

GEBEBOUW BV Achterdijk 18, 5705 CB HELMOND T +31 (0)492 540590 F +31 (0)492 547059 E info@gebebouw.nl W www.gebebouw.nl PROJECT- BEPLANTING

W www.lavero-medical.be

NORA FLOORING SYSTEMS BV Belgiëstraat 14, 5171 PN KAATSHEUVEL T +31 (0)416 286140 F +31 (0)416 286149 E info-nl@nora.com W www.nora.com/nl

TARKETT HOLDING GMBH Postbus 362, 4900 AJ OOSTERHOUT BUSSMAN BV

Denariusstraat 21, 4903 RC OOSTERHOUT

IJzerwerf 1, 6641 TK BEUNINGEN GLD.

T +31 76 57 80 700

T +31 (0)24 6790100

F +31 76 57 80 736

F +31 (0)24 6790101

E info.nl@tarkett.com

E info@bussman.nl

W www.tarkett.nl

W www.bussman.nl VLOEREN

MAQUET NETHERLANDS B.V.

INTERIEURBEPLANTING VAN DER VLEUTEN

Oscar Romerolaan 3, 1216 TJ HILVERSUM

Jan Tinbergenstraat 4, Showroom (op afspraak)

FORBO FLOORING BV

Postbox 388, 1200 AJ HILVERSUM

5491 DC SINT-OEDENRODE

Postbus 13, 1560 AA KROMMENIE

T +31 (0)35 6255320

T +31 (0)413 420806

T +31 (0)75 6477477

T +31 (0)10 4850371

F +31 (0)35 6255321

F +31 (0)413 420893

F +31 (0)75 6477726

F +31 (0)10 4846813

E info.NL@maquet.com

E info@vandervleuten-beplanting.nl W www.vandervleuten-beplanting.nl

E contact@forbo.com

E info@tendam.nl

W www.forbo-flooring.nl

W www.tendam.nl

W www.maquet.com Plafond

92 | BOUWEN AAN DE ZORG

TEN DAM PROJECTEN BV Postbus 9013, 3007 AA Rotterdam

wie doet wat WANDBESCHERMING

ADVIESBUREAU

INTERIEUR

BEWEGWIJZERING

Crea-Decor RFC PRODUCTS BV® De Waterlaat 2, 5571 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T +31 (0)497 552819 F +31 (0)497 575224 E info@rfc-products.nl W www.rfc-products.nl

PROBIS CORPORATE Acaciastraat 8, 2440 GEEL T +32 (0)14 585800 F +32 (0)14 591282 E info@probis.be W www.probis.be ARCHITECTEN

SIGNBURO Kempische Kaai 71 bus 1, 3500 HASSELT T +32 (0)11 424484 F +32 (0)11 421084 E info@signburo.be W www.signburo.be Skype: johan.lambrechts1 BUISPOSTSYSTEMEN

BREEDVELD MOBIELE WANDSYSTEMEN Postbus 60, 6650 AB DRUTEN T +31 (0)487 542888 F +31 (0)487 542076 E info@breedveld.com W www.breedveld.com

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T +31 (0)55 3688888 F +31 (0)55 3688899 E healthcare.be@swisslog.com W www.swisslog.comS

Crea-Decor bvba Lochtemanweg 8 B-3580 Beringen T +32 (0)11 45 46 82 F +32 (0)11 42 96 55 E crea-decor@conventsgroup.biz www.crea-decor.be

WANDEN

BOECKX ARCHITECTURE & ENGINEERING Torhoutsesteenweg 52 8400 OOSTENDE T +32 (0)59 808804 F +32 (0)59 709818 E info@boeckx.be W www.boeckx.be

Crea-De

CP_infoblokken-45x52-v2.indd 2

15/07/14 10:40

KUSCH + CO BVBA Avenue Herbert Hoover Laan 34, 1200 BRUSSEL T +32 (0)2 7352000 F +32 (0)2 7350800 E info@kusch.be W www.kusch.com

DECORATIEF PLAATMATERIAAL ZONWERING

RENSON SUNPROTECTION SCREENS NV Kalkhoevestraat 45 I.Z. 1 Flanders Field, 8790 WAREGEM T +32 (0)56 626500 F +32 (0)56 626509 E info@rensonscreens.nl W www.renson.nl

AR-TE Remylaan 2b 3018 LEUVEN T +32 (0)16 50 80 00 F +32 (0)16 50 80 01 E info@ar-te.be W www.ar-te.beVIE

POLYREY SAS 700 Route de Bergerac, F-24150 BANEUIL T +31 (0)20 7083131 T België +32 (0)2 7530909 E polyrey.benelux@polyrey.com W www.polyrey.com

WISSNER-BOSSERHOFF NV BELGIUM SA Bedrijvenlaan 1, 2800 MECHELEN T +32 (0)15 210841 F +32 (0)15 291464 E info@wi-bo.be W www.wi-bo.be INTERIEURBOUW

GEROBOTISEERDE APOTHEEK

BELGIE AANGEPAST SANITAIR

DELABIE BENELUX Kommenstraat 20 1070 BRUSSEL T +32 (0)2 520 16 76 F +32 (0)2 520 19 78 E info@delabiebenelux.com www.delabie-belux.be/nl

LOPITAL BELGIË BVBA Antwerpsesteenweg 124, 2630 AARTSELAAR T +32 (0)3 8705160 E info@lopital.be W www.lopital.beAD

VK STUDIO ARCHITECTS, PLANNERS & DESIGNERS Brugsesteenweg 210, 8800 ROESELARE T +32 (0)51 262020 F +32 (0)51 262021 E vks-roe@vkgroup.be W www.vkgroup.be BEDDEN EN MATRASSEN

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T +31 (0)55 3688888 F +31 (0)55 3688899 E healthcare.be@swisslog.com W www.swisslog.com GORDIJNRAILS

Convents Products nv Laakstraat 53 B-3582 Koersel T +32 (0)11 45 81 00 F +32 (0)11 42 46 80 E sales@conventsgroup.com www.conventsgroup.com OPBERG/ARCHIEFREKKEN

DISTRAC NV Bleyveld 14, 3320 HOEGAARDEN T +32 (0)16 768282 F +32 (0)16 767525 E info@distrac.com W www.distrac.com

GOELST NL BV Lorentzstraat 11, 6716 AD EDE Postbus 480, 6710 BL EDE T +31 (0)318 648100 F +31 (0)318 648109 E info@goelst.nl W www.goelst.nl BUREAUS

CP_infoblokken-45x52-v2.indd 1

15/07/14 10:40

BRUYNZEEL STORAGE SYSTEMS NV Heizel Esplanade B 50, 1020 BRUSSEL T +32 (0)2 4753340 F +32 (0)2 4798282 E info@bruynzeel-storage-systems.be W www.bruynzeelstorage.be

BOUWEN AAN DE ZORG | 93

wie doet wat OPERATIEKAMERS

ZONWERING

PROJECTSTOFFEN

TARKETT BELUX BVBA ARTIMO TEXTILES

Wingepark 27C,

BUSSMAN BV

Postbus 1150, 4700 BD ROOSENDAAL

3110 ROTSELAAR

IJzerwerf 1, 6641 TK BEUNINGEN

T +31 (0)165 543940

T +31 (0)24 6790100

F +31 (0)165 554855

F +31 (0)24 6790101

E info@artimo.nl

E info@bussman.nl

RENSON SUNPROTECTION SCREENS NV Kalkhoevestraat 45 I.Z. 1 Flanders Field, 8790 WAREGEM

T +32 (0) 16/35 98 80

T +32 (0)56 626500

F +32 (0) 16/57 12 81

W www.artimo.nl

F +32 (0)56 626509

E info.be@tarkett.com

E info@rensonscreens.be

W www.tarkett.be

W www.renson.be

VLOEREN

W www.bussman.nl

Hier uw logo?

LAVERO MEDICAL BVBA Nieuwlandlaan 9, 3200 AARSCHOT T +32 (0)16 255520 F +32 (0)16 254441 E info@lavero-medical.be W www.lavero-medical.be

NAAMSVERMELDING Vanaf € 45 per uitgave weten uw klanten ook wat u doet!

Bel of mail naar Patty Ros, 0495-450095, p.ros@louwersuitgevers.nl

GERFLOR BENELUX BV Postbus 7102, 5605 JC EINDHOVEN T +32 (0)3 7664282 F +32 (0)3 7662914

BOUWEN AAN DE ZORG

E gerflor@gerflor.com W www.gerflor.be

PLAFONDLIFTSYSTEMEN

MODULEO DESIGN FLOORS LOPITAL BELGIË BVBA Antwerpsesteenweg 124, 2630 AARTSELAAR T +32 (0)3 8705160 E info@lopital.be

Nijverheidslaan 29, B-8580 AVELGEM

U KUNT NU RESERVEREN VOOR HET BOUWEN AAN DE ZORG JAARBOEK 2015 - 2016

T +32 (0)56 653211 F +32 (0)56 653229

Wilt u meer weten over de verschillende mogelijkheden Bel dan +31(0)495- 450095 en vraag naar Patty Ros

E info@moduleo.com W www.moduleo.com

W www.lopital.beA PROJECTINRICHTING

Dit fraai vormgegeven naslagwerk biedt uitstekende mogelijkheden voor een uitgebreide redactionele bedrijfspresentatie, advertentie of een combinatie van beide.

NORA FLOORING SYSTEMS BV Hoeilaart Office Park DISTRAC NV

Ildefonse Vandammestraat 1-7, Building C

Innovatieve en betrouwbare koeloplossingen

Bleyveld 14, 3320 HOEGAARDEN T +32 (0)16 768282

1560 Hoeilaart T +32 (0)2 6575250

huisvesting

medische koelkasten

Dometic medical systems

Technology for life!

Vandaag de dag exporteert Dometic betrouwbare koelkasten, diepvriezers en transportbakken voor vaccins, bloed en bloedproducten, laboratorium- en farmaceutische preparaten over de hele wereld.

De producten bestrijken het spectrum van de specifieke en veeleisende behoeften van de markt: ziekenhuizen, laboratoria, apotheken, bloedbanken, onderzoekcentra, biotechnologie en universiteiten.

Koelkasten voor patiënten en medicijnen Maximaal comfort Een (langdurig) bezoek aan een zieken-/ verpleeghuis hoeft niet langer een onaangename ervaring te zijn. In steeds meer ziekenhuizen en verpleeghuizen treft je een miniCool koelkast voor patiënten aan, omdat patiënten niet langer meer volledig afhankelijk zijn van het verplegend personeel als ze zin hebben in een drankje of een hapje.

I Koelen van +2 ºC tot +15 ºC, vriezen tot -86 ºC I Alarmsysteem met reservevoeding voor 48 uur bij stroomuitval I Automatische diagnoseregeling I RS 485 interface, controle software I Digitale temperatuurweergave I Hoofdschakelaar met sleutel

MiniCool Perfect voor de medische praktijk De perfecte oplossing voor ziekenhuizen en overige medische praktijken om gevoelige medicatie te bewaren bij een temperatuur tussen de 2 en 8 °C. Alleen geschikt voor dagopslag. Voor langdurige opslag heeft

Dometic professionele medicijnkoelkasten.

Dometic – uw partner voor hotel-, ziekenhuis/ verpleeghuis- en kantoor- en conferentieruimte inrichting, en wijnklimaatkasten

patiënten en medicijnen voor zieken-/verpleeghuizen, zorgcentra of om wijnklimaatkasten, met Dometic heeft u een sterke partner aan uw zijde.

Of het nu gaat om een miniBar en een kluis voor hotels, miniCool koelkasten voor

Laat u inspireren producten! n

Dometic denkt

• Verhoogde kans op technische storingen tijdens de werkzaamheden en dus ook een verhoogd risico op medische complicaties • Gedurende langere tijd over minder capaciteit beschikken betekent ook; • Substantieel minder inkomsten • Gespecialiseerd personeel niet optimaal in kunnen zetten • Het niet volledig kunnen bedienen van het ‘vaste’ patiëntenbestand • Het gefaseerd uitvoeren ten opzichte van het in één keer af kunnen werken van het hele project leidt tot aanzienlijk hogere kosten

door de veelzijdigheid aan

roen

De milieuvriendelijke UF 755GG van Dometic het segment van ultradiepvriezers tot -86 °C.

is een toonaangevende innovatie in

De 753 liter vrieskast staat garant voor de hoogste en meest compromisloze eisen op het gebied van de modernste technologie, de economie en het milieu. Ontworpen als een cascadesysteem met twee hermetisch gesloten compressoren is het koudesymet betrekking tot energieverbruik en ontwikkeling

Dankzij het innovatieve, unieke condensorsysteem en de toepassing van de modernste VIP technologie garandeert de UF 755GG een evenwichtige, stabiele temperatuur in de gehele te koelen ruimte. En dit bij omgevingstemperaturen tot +32 °C, en zelfs tot +43 °C met de watergekoelde UF 755GG.

Tijd voor de volgende stap

Het Bussman Universeel verplaatsbaar OK complex

De UF 755GG verbruikt 35% minder energie dan menig andere vrieskast en heeft het laagste energieverbruik op de gehele markt. Daarnaast is hij de eerste echte milieuvriendelijke ultradiepvriezer op de markt met GS certificering. Om het geheel helemaal af te ronden is de UF 755GG uitgerust met ATEX conforme componenten voor een hoge mate van gebruiksvriendelijkheid.

Bussman realiseert al meer dan 30 jaar tijdelijke en semi-permanente huisvestingsoplossingen. Zij doen dat voor veel verschillende toepassingen, maar de laatste 10 jaar is de focus steeds meer op de gezondheidszorg komen te liggen. Naast uitbreidingen bij bestaande (ziekenhuis)gebouwen, heeft Bussman ook een paar concepten ontwikkeld voor specifieke toepassingen zoals dialysecentra en een MRI behandelcentra. Tijd voor de volgende stap…

Dometic Benelux B.V. Ecustraat 3 4879 NP Etten-Leur www.biomedisch.info info@dometic.nl dometic Benelux BV

F +32 (0)16 767525

F +32 (0)2 6575330

Ecustraat 3, 4879 NP Etten-Leur Postbus 485, 4870 AL Etten-Leur T +31 (0)76 502 90 00 F +31 (0)76 502 90 90 info@dometic.nl www.biomedisch.info www.minikoeler.nl www.dometic.com

E info-be@nora.com

W www.distrac.com

W www.nora.com/be-nl

94 | BOUWEN AAN DE ZORG

Dometic Medical Systems wendt haar jarenlange ervaring op koeltechnisch gebied aan om een optimale kwaliteit en veiligheid te garanderen.

Deze basis is nodig voor een goede, juridisch conforme koelcircuit voor vitale en temperatuurgevoelige levensbehoudende preparaten. Dometic’s inspanningen op dit gebied resulteerden in het concept ‘Technology for life’, die de basis vormt van de voortdurende vooruitgang van alle productlijnen binnen ‘Medical Systems’.

Bussman Verhuur IJzerwerf 1 6641 TK Beuningen T +31 (0)24 679 01 00 F +31 (0)24 679 01 01 info@bussman.nl www.bussman.nl

Enkele voorbeelden uit het Jaarboek Bouwen aan de Zorg 120

Bouwen aan de zorg jaarBoek

2011030 BAZ JAARBOEK_DEF.indd 120

E info@distrac.com

Voor Bussman voldoende reden om ook voor dit probleem met een goede oplossing te komen. We spreken hierover met Dick Blommendaal, huisvestingsadviseur gezondheidszorg bij Bussman. “Een jaar geleden zijn we hierover voor het eerst in gesprek geraakt met een van onze relaties waarvoor we al meerdere projecten hadden gerealiseerd. Inmiddels zijn we al met vier verschillende ziekenhuizen in gesprek en ligt er een kant en klaar concept op tafel voor een Universeel verplaatsbaar OK Complex.”

steem optimaal geconstrueerd van afvalwarmte en geluid.

2011030 BAZ JAARBOEK_DEF.indd 121

of deze renovatie gefaseerd kan worden uitgevoerd. In de praktijk stuit dit toch vaak op een aantal problemen.

Een gefaseerde uitvoering, waarbij steeds een deel van de operatiekamers wordt gesloten duurt langer, waardoor: • Heel veel extra voorzorgsmaatregelen, om het te verbouwen deel hermetisch af te sluiten van het deel dat nog in bedrijf is, nodig zijn • Er veel ongemak is, bijvoorbeeld vanwege de afwijkende routing tijdens de werkzaamheden;

op Gezonde kijk mens en welzijn

voor permanent gebruik. “Door het gebouw te voorzien van een voorzetgevel kan de gebruiker er, de door hem of haar gewenste uitstraling aan geven. Daarnaast kan men in geval van (semi-) permanent gebruik het gebouw ook van binnen geheel naar eigen wensen finetunen. Dat geldt zowel voor het design als voor de toegepaste techniek.”

Mocht u meer willen weten over het Bussman Universeel verplaatsbaar OK complex, neem dan contact op voor een informatiepakket of een vrijblijvende afspraak. n

In In de de gezondheidszorg gezondheidszorg isis de de laatste laatste het nodige nodige veranderd, veranderd, ook ook op op jaren jaren het het gebied gebied van van denkprocessen denkprocessen over over de de het inrichting van van instellingen instellingen en en de de wijze wijze inrichting waarop projecten projecten gestalte gestalte krijgen. krijgen. Was Was waarop het aanvankelijk aanvankelijk zo zo dat dat dit dit soort soort werkwerkhet zaamheden in in eigen eigen beheer beheer samen samen zaamheden met een een groot groot aantal aantal specialisten specialisten voor voor met deeltrajecten werd werd uitgevoerd, uitgevoerd, nu nu isis deeltrajecten daarin een een nieuwe nieuwe koers koers te te ontdekken. ontdekken. daarin

In In dat dat proces proces isis vooral vooral de de verandering verandering die die zich zich bijvoorbeeld bijvoorbeeld bij bij Lensen Lensen Projectinrichters Projectinrichters heeft heeft afgetekend kenmerkend kenmerkend voor voor die die ontwikkeling. ontwikkeling. afgetekend Lensen was was een een bedrijf bedrijf dat dat zich zich dertig dertig jaar jaar Lensen geleden vooral vooral bezig bezig hield hield met met het het aanbieden aanbieden geleden van stofferingen, stofferingen, waarbij waarbij de de nadruk nadruk lag lag op op van vloerbedekking. Een Een product product dat dat overigens overigens ook ook vloerbedekking. vandaag de de dag dag nog nog een een belangrijke belangrijke rol rol speelt speelt vandaag in het het totale totale leveringspakket. leveringspakket. in

Grip op op processen processen Grip van Door Door de de gecompliceerdheid gecompliceerdheid van dergelijke processen processen isis er er steeds steeds meer meer dergelijke behoefte ontstaan ontstaan aan aan partijen partijen die die het het behoefte gehele werk werk van van eerste eerste interieurontwerp interieurontwerp gehele tot de de fifinale nale oplevering oplevering onder onder hun hun tot hoede nemen. nemen. hoede

Alleen de de rol rol van van het het bedrijf bedrijf isis een een volstrekt volstrekt Alleen andere andere geworden. geworden. Zeker Zeker de de laatste laatste tien tien jaar jaar isis er een een belangrijke belangrijke verschuiving verschuiving te te zien zien in in de de er aangeboden diensten. diensten. Van Van uitvoerder uitvoerder isis Lensen Lensen aangeboden vooral initiator initiator geworden. geworden. In In een een vroegtijdig vroegtijdig vooral stadium worden worden de de specialisten specialisten van van Lensen Lensen stadium ingeschakeld om om mee mee te te denken denken over over de de ingeschakeld inrichting en en de de uitvoering uitvoering daarvan. daarvan. inrichting

te te laten laten volgen volgen bij bij de de inrichting. inrichting. Anderzijds Anderzijds isis levensduur levensduur en en onderhoudsvriendelijkheid onderhoudsvriendelijkheid een een belangrijke belangrijke factor. factor. Vooral Vooral op op die die terreinen terreinen heeft heeft Lensen Lensen Projectinrichters Projectinrichters een een enorme enorme know know how how ontwikkeld. ontwikkeld.

Daarnaast Daarnaast heeft heeft dit dit bedrijf bedrijf een een logistieke logistieke formule formule op op de de kaart kaart gezet gezet die die instellingen instellingen van van een een hoop hoop kopzorgen kopzorgen bevrijdt. bevrijdt.

Compleet pallet pallet diensten diensten Compleet

Het aantrekkelijke van modulaire bouw is het hergebruik van de modules waaruit het gebouw is samengesteld. Bij alle andere bouwvormen, worden de investeringen afgeschreven op het project. Bij modulaire bouw wordt de basisinvestering, het gebouw, door de achtereenvolgende gebruikers opgebracht. Dat is één van de redenen waarom modulaire bouw zo aan populariteit heeft gewonnen. Bij een OK complex ligt dat echter iets genuanceerder.

Het overgrote deel van de investeringen bij zo’n complex zit hem in projectspecifieke items. Zo zit er in elke OK een aantal zeer kostbare zaken zoals een plenum, OK lampen, een chirurgie- en een anesthesiependel en een hermetisch sluitende deur.

Verder heeft een dergelijk gebouw een zeer kostbare elektrische- en luchtbehandelingsinstallatie. Normaal worden deze investeringen op het project afgeschreven, waardoor de kosten toch nog zo hoog oplopen dat een rendabele exploitatie niet mogelijk blijkt.

Eigen productpakketten productpakketten Eigen Dat heeft heeft ook ook geleid geleid tot tot de de ontwikkeling ontwikkeling van van Dat eigen productenpakketten, productenpakketten, waarin waarin meubilair meubilair een een eigen opvallende rol rol speelt. speelt. Met Met name name in in de de gezondgezondopvallende er ten ten aanzien aanzien van van de de toepassing toepassing heidszorg heidszorg isis er van meubilair meubilair een een lastige lastige spagaat spagaat te te constateconstatevan ren. Enerzijds Enerzijds isis er er behoefte behoefte om om instellingen instellingen een een ren. huiselijker aanzien aanzien te te geven geven en en cliënten cliënten in in staat staat huiselijker te stellen stellen op op deeltrajecten deeltrajecten hun hun eigen eigen keuze keuze te

Innovatie Innovatie in in alle alle facetten facetten Zo Zo isis er er als als vanzelfsprekend vanzelfsprekend bij bij Lensen Lensen ProjectProjectinrichters inrichters een een nieuw nieuw proces proces op op gang gang gekomen gekomen waarin waarin voortdurende voortdurende ontwikkeling, ontwikkeling, ervaring ervaring en en kennis kennis hebben hebben geresulteerd geresulteerd in in een een dynamisch, dynamisch, praktijkgericht praktijkgericht aanbod. aanbod. Naast Naast de de wens wens naar naar functionele functionele meubels meubels en en stoffering stoffering isis de de totale totale styling styling van van de de woonwoon- en en werkomgeving werkomgeving steeds steeds belangrijker belangrijker geworden. geworden. Van Van ontwerp ontwerp tot tot totaal totaal interieur interieur met met specifi specifieke eke meubels, meubels, daar daar ligt ligt het het specialisme specialisme van van Lensen.

Lensen.

Maak Maak van van elk elk project project een een succes succes met met onze specifi specifieke eke kennis kennis op op het het gebied gebied onze van projectinrichting, projectinrichting, het van het specialisme specialisme van van onze onze medewerkers medewerkers en en het het blijvend blijvend investeren in in speciale speciale knowhow. knowhow. investeren

Nieuwe Nieuwe locatie locatie De De groei groei die die deze deze aanpak aanpak van van Lensen Lensen tot tot gevolg gevolg had, had, heeft heeft het het bedrijf bedrijf inmiddels inmiddels omgezet omgezet in in een een nieuwe nieuwe vestiging vestiging in in Zaltbommel.

Zaltbommel. Hier Hier zijn zijn alle alle processen processen die die in in het het verleden verleden op op verschillende verschillende locaties locaties werden werden uitgevoerd, uitgevoerd, ondergebracht ondergebracht in in een een royaal royaal pand, pand, waarin waarin nadrukkelijk nadrukkelijk voor voor de de

logistiek logistiek en en opslag opslag ruimte ruimte isis gecreëerd. gecreëerd.

Daarnaast Daarnaast isis het het een een ‘feestje’ ‘feestje’ om om door door de de riante riante showroom showroom te te wandelen. wandelen. Hier Hier zijn zijn een een groot groot aantal aantal oplossingen oplossingen in in de de praktijk praktijk te te zien, zien, waarmee waarmee Lensen Lensen zich zich ook ook in in de de komende komende jaren jaren wil wil onderonderscheiden. scheiden.

Opvallend Opvallend isis daarbij daarbij het het gecreëerde gecreëerde theater theater waar waar grotere grotere gezelschappen gezelschappen met met behulp behulp van van moderne moderne communicommunicatiemiddelen catiemiddelen kunnen kunnen worden worden geïngeïnformeerd. formeerd. Een Een voorziening voorziening waarvan waarvan

overigens overigens ook ook het het bedrijfsleven bedrijfsleven en en de de overheid overheid regelmatig regelmatig gebruik gebruik maken. maken.

De De mens mens als als uitgangspunt uitgangspunt Niet Niet verwonderlijk verwonderlijk met met de de natuurlijke natuurlijke en en vriendelijke vriendelijke manier manier van van optreden optreden die die de de medewerkers medewerkers van van Lensen Lensen kenmerkt. kenmerkt.

Het Het isis duidelijk duidelijk dat dat Lensen Lensen met met de de eigen eigen slogan slogan ‘Lensen ‘Lensen Surrounds Surrounds You’ You’ niet niet alleen alleen een een statement statement heeft, heeft, maar maar dit dit vooral vooral in in de de praktijk praktijk toepasbaar toepasbaar wil wil maken maken voor voor een een groeiende groeiende stroom stroom opdrachtgevers. opdrachtgevers.

Lensen Surrounds You Lensen Lensen Projectinrichters Projectinrichters BV BV Postbus Postbus 2063, 2063, 5300 5300 CB CB Zaltbommel Zaltbommel Schimminck Schimminck 1, 1, 5301 5301 KR KR Zaltbommel Zaltbommel +31(0)88 599 599 05 05 99 99 FF +31(0)88 +31(0)88 599 599 05 05 00 00 EE info@lensen.nl info@lensen.nl WWW.LENSEN.NL WWW.LENSEN.NL TT +31(0)88

Bouwen aan de zorg jaarBoek

27-10-2011 19:22:23

De afgelopen twee jaar is het fenomeen operatiekamer nogal eens negatief in het nieuws geweest. Aanleiding was meestal dat het IGZ (Inspectie GezondheidsZorg) ergens in het land één of meerdere operatiekamers had gesloten vanwege problemen met de veiligheid of hygiëne.

Vanzelfsprekend is dit een schrikbeeld voor ieder ziekenhuis. Mede hierdoor zien we dat veel ziekenhuizen zijn begonnen, of plannen aan het maken zijn om hun OK’s grondig te renoveren.

Aangezien geen ziekenhuis het zich kan permitteren om haar OK afdeling een aantal maanden te sluiten, wordt vaak gekeken

“Inmiddels is de belangstelling voor ons OK complex zo groot, dat we ervan uit kunnen gaan dat het gebouw, inclusief bovengenoemde zaken, meerdere keren in zijn geheel ingezet kan worden. Hierdoor worden niet alleen de kosten van het gebouw, maar ook van de zo kostbare bijkomende zaken, door het achtereenvolgend gebruik, aanzienlijk gereduceerd,” vervolgt Blommendaal. “In ons Universeel verplaatsbaar OK complex zijn tevens alle noodzakelijke nevenruimten, zoals recovery, holding, kleedruimten en opslag steriel materiaal, ondergebracht. Toch kan een aantal belangrijke zaken, zoals het aantal benodigde OK’s, per keer verschillend ingevuld worden.”

Naast de tijdelijke inzet, in geval van renovatie, kan een dergelijk gebouw ook semi-permanent of permanent worden ingezet. Vooral vanuit de kant van de privéklinieken is hier veel belangstelling voor.

Ook voor tijdelijk gebruik moet het complex namelijk al aan de zelfde eisen voldoen als

121

27-10-2011 19:22:27

90

Bouwen aan de zorg jaarBoek

2011030 BAZ JAARBOEK_DEF.indd 90

Bouwen aan de zorg jaarBoek

27-10-2011 19:19:05

2011030 BAZ JAARBOEK_DEF.indd 91

91

27-10-2011 19:19:06

2011030 BAZ JAARBOEK_DEF.indd 102

27-10-2011 19:20:34

2011030 BAZ JAARBOEK_DEF.indd 103

BENADER DE MARKT OP STIJLVOLLE WIJZE MET HET JAARBOEK BOUWEN AAN DE ZORG

27-10-2011 19:20:35

ZOMER BAMBOE LICHT THUIS Forbo Flooring introduceert Marmoleum Modular, een vloer die uw fantasie alle ruimte geeft. De verschillende tegelmaten in tientallen dessins volgen moeiteloos uw ideeĂŤn. Laat u inspireren op marmoleummodular.nl.

Daar leest u ook alles over de ongekende milieuprestaties en de gunstige onderhoudskosten.

Dit is een biobased vloer: www.marmoleummodular.nl.

H-Hospitality in Huizen concept & ontwerp

INSPIRATIE VAN

Showroom, kantoor en logistiek centrum Edisonstraat 3 | Goirle Nederland T +31 13 534 00 34 info@vervoort.nl www.vervoort.nl