Bouwen aan de Zorg 03 2014 by Louwers Mediagroep

bouwen aan

DE ZORG benelux ial c e p s uis h n e k e VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING zi IN DE ZORG

20 14

JAARGANG 14

WWW.BOUWENAANDEZORG.EU

SCAN WITH

SLOTJESVESTE: INGRIJPENDE HERSTRUCTURERINGSOPGAVE

PPS: VLOEK OF ZEGEN IN DE ZORG?

TERUGBLIK VTDVCONGRES

Hybride OK AZM, Maastricht

Tot in detail de zorg voor uw wensen Klinische farmacie Isala, Zwolle

We hebben de kennis, de ideeĂŤn, de materialen... CCG Holding bestaat uit een groep gespecialiseerde bedrijven die zich richten op de inrichting en realisatie van hoogwaardige interieurs en geclassificeerde ruimtes en algemene bouw, met een focus op de zorg, farma en biotech-markt. Alle bedrijven werken autonoom maar zullen daar waar mogelijk hun gezamenlijke kennis en vaardigheden voor uw project inzetten.

Kweeklab LabMicTA, Hengelo

gebebouw.nl

cleanroomcg.com

rooms-for-care.nl

rfc-products.nl ccgholding.nl

TOEKOMST GERICHT WERKEN,

HET NIEUWE ALL-IN-ONE ZIEKENHUISBED

image 3

Lensen Surrounds You Lensen is een projectinrichter die verder denkt bij het inrichten van uw interieur. Wij brengen beleving. Onze filosofie is niet voor niets Surrounds You. Bij ieder project gaan wij belevingsgericht te werk. Wij werken conceptmatig, dus een vooronderzoek en een goed gesprek zullen hieraan voorafgaan. Alle informatie, wensen en eisen worden daarbij in kaart gebracht en vervolgens wordt er een passend plan gemaakt. Hierdoor zijn wij in staat om een voorstel op maat te maken dat bij uw organisatie past en dus ook uniek is. Elke omgeving zijn eigen beleving. Laat u omringen door de jarenlange expertise van Lensen Projectinrichters en laat u vooral omringen door beleving in uw omgeving.

Lensen Projectinrichters BV

schimminck 1, 5301 kr ZaLtBommeL

■ t +31(0)88 599 05 99 ■ e info@Lensen.nL ■ WWW.Lensen.nL ■

Voorwoord Nieuwe ontwikkelingen Steeds meer bedrijven gaan internationaal, ook in de zorgsector. Zij hebben een vestiging of agentschap in een ander land, of werken als tijdelijke verenigingen samen met partijen in buurlanden. Om nog beter te kunnen inspringen op deze ontwikkelingen, draagt Bouwen aan de Zorg voortaan de naam ‘Bouwen aan de Zorg Benelux’. Ondanks de economisch mindere tijden, wordt er volop gebouwd in de zorgwereld. Iets wat mooi zichtbaar wordt in onze ziekenhuisspecial, waarin deze keer aandacht is voor verschillende grote nieuwbouwprojecten. Daarnaast leest u in deze uitgave ook over enkele woonzorgcentra’s Zo werd in het hart van Maasmechelen eind vorig jaar woonzorgcentrum De MaasMeander opgeleverd, en over het project Slotjesveste in Oosterhout, dat 75 zorgappartementen en een keur aan zorgdisciplines bundelt. En in hartje Waspik werd woonzorgcomplex De Stroming gerealiseerd, en dan niet te vergeten het project Riethove te Oudenburg. Ook in deze uitgave een artikel over Publiek-Private Samenwerking (PPS); een samenwerkingsvorm die de laatste jaren veel wordt gebruikt bij infrastructuur, gebiedsontwikkeling en overheidsgebouwen. Verder blikken we in dit nummer terug op het lanceringsevent ‘Wonen na 60’, dat plaatsvond in Genk. De vergrijzing zal de komende jaren alleen maar toenemen. Zo zal België in 2050 maar liefst vier miljoen zestigplussers tellen. Het zijn cijfers die schreeuwen om inventieve oplossingen, zonder het menselijke aspect van ouderenzorg uit het oog te verliezen. Op het druk bezochte lanceringsevent van het nieuwe platform werd alvast een aantal waardevolle suggesties gedaan om onze ouderenzorg beter af te stemmen op de behoeften van de huidige en toekomstige generatie zestigplussers. Ook is er in dit nummer aandacht voor het 25e Congres van de Vereniging voor Technische Diensthoofden van Verzorgingsinstellingen (VTDV), dat op 9 mei in het Belgische Lommel werd gehouden. Het thema was ‘De architect & ingenieur ‘In Team’ met de bouwheer’. De realisatie van een bouwproject is een immense uitdaging en vereist honderd procent inzet van alle betrokken partijen. Veel leesplezier met dit informatieve en inspirerende nummer!

Ank van Lier

BOUWEN AAN DE ZORG

bouwen aan

DE ZORG benelux Vaktijdschrift over de bouw en ontwikkeling in de zorg www.bouwenaandezorg.eu Jaargang 14, nummer 3, 2014 Verschijnt 6 x per jaar ISSN: 1876-0600 UITGEVER

8 Het Interview: Geert Uytterschaut:

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

Onafhankelijke woonzorgaanbieders weten waar het heen moet

12 De Maasmeander geeft centrum Maasmechelen extra glans

Wildlaan 7 Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 (0)11 605540 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be

16 Voorwoord ziekenhuisspecial

EINDREDACTIE Ank van Lier REDACTIETEAM Martijn van den Bouwhuijsen, Rob Buchholz, Johan Debaere, Johan Godschalk, Rimke de Groot, Michel Van den Heede, Tim Janssens, Koen Mortelmans, Ank van Lier, Jan Kees Verschuure, Margot Visser, Loet van Bergen REDACTIEADRES VLAANDEREN Koen Mortelmans Kempenlaan 5 B-2160 Wommelgem T +32 (0)3 3536066 E koen@mortelmans.com

BLADMANAGER Patty Ros E p.ros@louwersuitgevers.nl SECRETARIAAT Manuela Depenbrock, Sandra Reijnders ADVERTENTIES Online aanleveren: louwersuitgevers.wetransfer.com Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 Postbus 85, B-3900 Overpelt, België T +32 (0)11 605540 FOTOGRAFIE Martijn van den Bouwhuijsen, Johan Godschalk, Tim Janssens, Koen Mortelmans, Michel Oehlen, Marc Sourbon, Jan Kees Verschuure

ABONNEMENTSPRIJS € 63,00 per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Bouwen aan de Zorg. Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl ADRESWIJZIGINGEN Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert OPZEGGINGEN Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. DOELGROEP Als abonnement en in controlled circulation, persoonsgericht naar beslissers in ziekenhuizen, verpleeghuizen, woonzorgcentra, zorggroepen, GGZ, woningcorporaties, architecten, technische/facilitaire managers toeleverancier aan de gezondheidszorg, aannemers, overheidsinstellingen en abonnementen. VORMGEVING E studio@louwersuitgevers.nl Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

18 Sint-Jozef timmert en bouwt in Mortsel 22 Gastvrijheid in Reinier de Graaf Gasthuis, Delft 28 Gasthuisberg Leuven uitgebreid met nieuwbouw voor ‘Kritieke Diensten’ 32 Modulair bouwen samen met Bussman in Beuningen 34 AZ Alma bouwt het ziekenhuis van morgen 38 Huiselijke sfeer, op nieuwe verpleegafdeling van VieCuri, Venlo 42 AZ Jan Palfijn, Gent een elegant silhouet 46 Unieke samenwerking in nieuwbouw HagaZiekenhuis 50 Twee apotheken voor het OLVG Amsterdam 54 Cathlab AZ Turnhout verstevigt cardiologische zorg in Vlaamse Kempen 56 Publiek-Private Samenwerking: Vloek of zegen in de zorg? 59 Leveranciers aan Ziekenhuizen

Inhoud

Uitdagingen resulteren in transparant wooncomplex bij De Stroming, Waspik

Thema Toegangstechnieken

Slotjesveste, Oosterhout: Ingrijpende herstructureringsopgave

Terugblik VTDV-congres: De architect & ingenieur ‘In Team’ met de bouwheer

Thema Sanitair

Riethove, Oudenburg: Moderne architectuur garandeert gezelligheid

Vlaamse zorgproblematiek doorgelicht op druk bezocht lanceringsevent ‘Wonen na 60’

Wie doet wat

87 BOUWEN AAN DE ZORG

+ VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG +

ecial huis sp

zieken

VAKTIJDSCHRIFT OVER DE BOUW EN ONTWIKKELING IN DE ZORG

3 2014

JAARGANG 14

WWW.BOUWENAANDEZORG.EU

2014 • 2 MAANDELIJKS

COVER

bouwen aan

DE ZORG benelux

Een blik op de Vide en gezamenlijke ruimtes met meerdere functies in Slotjesveste

SCAN WITH

SLOTJESVESTE: INGRIJPENDE HERSTRUCTURERINGSOPGAVE

PPS: VLOEK OF ZEGEN IN DE ZORG?

TERUGBLIK VTDVCONGRES

Geert Uytterschaut (48) is COO bij seniorenzorggroep Armonea. Deze groep exploiteert zestig woonzorgcentra en is daarmee de grootste privé-rusthuisgroep in België. Het telt 4.000 medewerkers, die 6.200 bewoners in de watten leggen. Armonea omvat ook drie kinderdagverblijven. Eerder maakte Uytterschaut carrière bij warenhuisketen Carrefour, waar hij opklom tot COO voor de Belgische hypermarkten. Hij is ook voorzitter van Vlozo (Vlaams Onafhankelijk Zorgnetwerk), bestuurslid van Voka-VEV en sociaal rechter aan de Arbeidsrechtbank in Brussel. Uytterschaut studeerde sociale wetenschappen in Gent, met een eindverhandeling over de rol van ziekenhuis en patiënt in de ziekteverzekering. Later specialiseerde hij zich in financieel beheer en bedrijfsbeheer aan de EHSAL, de Vlerick Business School, Insead Fontainebleau en recent aan de Universiteit van Cambridge. "Tijdens mijn studies kreeg ik een grote affiniteit met de zorgsector. Toen ik was afgestudeerd, waren er nauwelijks mogelijkheden om met mijn achtergrond in de zorgsector aan het werk te gaan. Maar toen ik enkele jaren geleden de grootdistributie achter me liet, ben ik zonder aarzelen aan de slag gegaan in de zorgsector.”

BOUWEN AAN DE ZORG

HET INTERVIEW Tekst: Koen Mortelmans Foto's: Armonea

Geert Uytterschaut:

Onafhankelijke woonzorgaanbieders weten waar het heen moet Geert Uytterschaut is de nieuwe voorzitter van het Vlaams Onafhankelijk Zorgnetwerk (Vlozo), de nieuwe benaming voor Fos (Federatie Onafhankelijke Seniorenzorg). Met een nieuwe structuur en een nieuwe voorzitter staan de onafhankelijke zorgaanbieders klaar om hun weg te vinden in de grote veranderingen, die de zesde Belgische staatshervorming en de toenemende vergrijzing van de bevolking met zich meebrengen. Vlozo wil er nauwgezet op toezien dat daarbij de belangen van de aanbieders van onafhankelijke voorzieningen gerespecteerd worden.” De federatie vertegenwoordigt als werkgeversorganisatie niet alleen de belangen van de onafhankelijke residentiële ouderenvoorzieningen in Vlaanderen, maar ook die van alle andere zorggerelateerde beroepscategorieën. Leden zijn onder meer de beheerders en directeuren van rust- en verzorgingstehuizen, serviceflats, centra voor kortverblijf, dagverzorgingscentra en in de toekomst bijvoorbeeld ook thuiszorgorganisaties en kinesistenassociaties. Vlozo vertegenwoordigt nu meer dan dertienduizend wooneenheden verspreid over heel Vlaanderen. De leden hebben samen tienduizend medewerkers

Middelen doelmatig inzetten.

en zijn goed voor een omzet van meer dan een half miljard euro. Van de bijna 190 onafhankelijke aanbieders van woonzorgbedden in Vlaanderen zijn er 160 aangesloten bij Vlozo.

Vlaams en onafhankelijk In de nieuwe naam zitten drie elementen: Vlaams, onafhankelijk en zorgnetwerk. "We gaan voluit voor een Vlaamse sectororganisatie", zegt Uytterschaut. "Gelet op de naderende regionalisering van de ouderenzorg is dit een logische stap. Vlozo blijft ook een onafhankelijke sectororganisatie. Dit betekent dat we ons niet binden aan een politieke partij of religieuze stroming, maar open staan voor alle zorgactoren in Vlaanderen. Fos is indertijd opgericht met een (Belgische) nati-

onale focus, zodat de specifieke regionale thema's minder aan bod kwamen. De situatie in Wallonië is vergelijkbaar met de Vlaamse. De Brusselse situatie is echter heel specifiek, omdat je er Vlaamse en Franse gemeenschapsbedden hebt, maar ook gemengde bedden. We willen een echt zorgnetwerk worden. Deze ambitie ligt in lijn met de nieuwe filosofie rond de zorg: het doorbreken van de silo’s tussen thuiszorg, ouderenzorg, eerstelijnszorg, zelfs kinderzorg, huisartsenassociaties et cetera. Voortaan kunnen alle zorgaanbieders voor hun vertegenwoordiging bij ons terecht. In ons bestuur zitten diverse onafhankelijke experts, zoals de professoren Jan De Lepeleire en Chantal Van Audenhove en Lieven De Maesschalck van verpleegkundigenorganisatie NVKVV. ➤

Ambities voor meer netwerken.

BOUWEN AAN DE ZORG

Efficiëntie moet je de ruimte geven.

Hoe maak je kostenposten efficiënter? Door creativiteit, expertise en meer dan

100 jaar branche ervaring samen te brengen. De producten van TRILUX Medical zijn efficiënt in gebruik, energiezuinig en eenvoudig te recyclen. Kortom: de per-

fecte oplossing voor de teruglopende ziekenhuisbudgetten en de toenemende veiligheidseisen.

www.trilux-medical.com

HET INTERVIEW

moet deze regering garanderen dat de meer dan twintigduizend al toegezegde vergunningen ook daadwerkelijk worden omgezet in erkenningen, zodat de zorgaanbieders de nodige extra infrastructuur kunnen bouwen op basis van de behoeften. In het bestaande regelgevend kader worden vergunningen automatisch omgezet in erkenningen. Heel wat initiatiefnemers zijn er dan ook verregaand bij betrokken. Maar dit regelgevend kader loopt ten einde. Zonder waarborgen verliezen heel wat vergunninghouders hun rechtszekerheid."

Vrijheid

Vlozo vertegenwoordigt het merendeel van de Vlaamse privé-rusthuizen.

Netwerken ziet Uytterschaut als een van de sterkste punten van de privé-actoren. "Wij leren veel van elkaar. OCMW's kijken ook wel over het muurtje, maar voor zover ik kan vaststellen in veel bescheidener mate. Wij bekijken bijvoorbeeld samen hoe we problematieken zoals die van de regionalisering van de financiering van ouderenzorg moeten aanpakken." Vlozo wil zelfs verder kijken. "Als federatie kunnen we

ook in het buitenland inspiratie zoeken, tot in Japan, Canada of sommige staten van Amerika, waar erg interessante modellen voor ouderenzorg bestaan.

Memorandum "We hebben een memorandum klaargestoomd voor de volgende Vlaamse regering. Om voldoende en een kwalitatief goed zorgaanbod te waarborgen,

Het memorandum pleit ook voor een vraag- in plaats van een aanbodgestuurde zorg. "Daarvoor moeten we de gebruikers verantwoordelijkheid geven, via een persoonsgebonden budget. Op die manier kan er een gezonde mix ontstaan van thuiszorg, mantelzorg en residentiële zorg. We vragen ook of de eisen, die de overheid oplegt, gekoppeld kunnen worden aan een vrije prijsstelling, zonder de keuzevrijheid aan te tasten. Zo moeten we bijvoorbeeld de vrijheid krijgen om na grondige renovaties van gebouwen de dagprijs aan te passen. De federale overheidsdienst economie bevestigt dat deze vraag gerechtvaardigd is, maar momenteel is het niet toegelaten." Die vernieuwde aanpak moet het mogelijk maken soepeler in te spelen op de vergrijzing. "Nu telt Vlaanderen 320.000 tachtig-plussers, maar in 2020 zullen dat er 380.000 zijn en in 2050 naar schatting zelfs 750.000." Een ander hoofditem in het memorandum is het doelmatig inzetten van middelen. "Daarom vragen we of alle discriminaties worden weggewerkt en de financiering voor alle aanbieders eindelijk gelijk wordt getrokken. Nu zijn er subsidies die niet gelden voor woonzorgcentra die als een vennootschap opereren, terwijl ze wel aan dezelfde kwaliteitsregels moeten voldoen als een vereniging zonder winstoogmerk (vzw). Er is bijvoorbeeld de verplichting om animatiepersoneel in dienst te hebben. De vzw’s krijgen daarvoor een financiering, zorgondernemingen niet." Uytterschaut wijst er ook op dat vzw-instellingen 10% en OCMW-instellingen zelfs 30% meer overheidsgeld opslurpen dan privé-instellingen. "Terwijl wij dikwijls het verwijt krijgen dat we geld verdienen aan zorgverstrekking. Dat is onterecht. We maken geen euro winst op zorg. Als er een gezond financieel beheer is, komt dit uit nevenaspecten zoals hotelfaciliteiten, extra ruimte en maaltijden." Volgens hem bouwt de privésector ook goedkoper dan beide andere woonzorgverstrekkers. "Het gros van onze leden bouwt op eigen houtje en niet met VIPA-middelen. In de VIPAstructuur kost een gebouw 1.867 euro per vierkante meter, zonder dat corset kan het voor 1.422 euro." n

BOUWEN AAN DE ZORG

Tekst: Tim Janssens Foto's: Marc Soubron

De MaasMeander is een belangrijke exponent van de stadsvernieuwingsoperatie in het centrum van Maasmechelen.

De MaasMeander geeft centrum Maasmechelen extra glans In het hart van Maasmechelen werd eind vorig jaar woonzorgcentrum De MaasMeander opgeleverd. Dit knappe nieuwbouwcomplex biedt plaats aan 122 zorgbedden, 10 kortverblijfkamers, 35 serviceflats, een private ondergrondse parkeerplaats met een capaciteit van 51 parkeerplaatsen en een fietsenstalling. Aangezien de constructie vooraf werd uitgetekend met BIM en de geveldelen grotendeels werden geprefabriceerd, nam de bouw amper een jaar in beslag. Het centrum van Maasmechelen ondergaat de laatste jaren een ware metamorfose. Rond een nieuw aangelegd park wordt een ‘centrumcluster’ gerealiseerd, een nieuw stadsdeel met diverse functies dat Maasmechelen definitief op de kaart moet zetten als een ambitieuze gemeente die meer dan ooit klaar is voor de toekomst. Naast het Sociaal Huis (met OCMW- en gemeentediensten) en enkele appartementenblokken, is ook woonzorgcentrum De MaasMeander een belangrijke exponent van deze vernieuwingsoperatie. Het ontwerp van De MaasMeander is van de hand van Edward Sorgeloose Architecture en Archibeta. Het volume past met zijn sobere, duurzame uitstraling en doordacht schaalniveau perfect bij de gebouwen in de omgeving. Het streekgebonden gebruik van warm ogende, zandkleurige steen vormde voor de architecten een belangrijke inspiratiebron bij het ontwerpen van de constructie. De grotendeels geprefabriceerde gevels

BOUWEN AAN DE ZORG

zijn opgebouwd uit metselwerk of wit architectonisch beton en zorgen met hun wisselwerking voor een interessante visuele dynamiek. Het bovenste niveau, dat plaats biedt aan de serviceflats, is dan weer bekleed met zink.

Rationeel, maar menselijk De voornaamste aandachtspunten bij het ontwerp waren een goede stedenbouwkundige integratie, het ontwikkelen van een sterke architecturale identiteit en het uitwerken van een rationele planopbouw en een efficiënte en duurzame constructie. De architecten gingen op zoek naar een optimaal evenwicht tussen rationele functionaliteit en menselijkheid, zodat de bewoners zich eerst en vooral thuis zouden voelen op hun nieuwe stek. Hoewel het woonzorgcentrum en de serviceflats zich onder hetzelfde dak bevinden, hebben ze een

eigen identiteit. Dankzij een gescheiden entreepartij en circulatiekern zijn beide delen van het complex afzonderlijk toegankelijk. Het ontwerp is flexibel opgevat, zodat twee woonzorgkamers in een latere fase probleemloos kunnen worden omgebouwd tot een serviceflat.

DBF en BIM Woonzorgcentrum De MaasMeander werd gerealiseerd volgens een PPS-constructie. De private aandeelhouder (OCM nv, bestaande uit STRABAG Belgium, Van Roey Vastgoed en DMI Vastgoed) sloot een uitvoeringsovereenkomst met aannemer STRABAG CPM op basis van het DBF-model. “Dit houdt in dat je als aannemer het hele traject moet financieren en dat je pas een eerste betaling krijgt bij oplevering. Anderzijds waren we vanaf de ontwerpfase intensief bij het project betrokken. Dit bood ons een permanente garantie wat betreft kwaliteit, timing en budget en het

DE MAASMEANDER, MAASMECHELEN

De grotendeels geprefabriceerde gevels zijn deels opgebouwd uit metselwerk en deels uit wit architectonisch beton. Het streekgebonden gebruik van warm ogende, zandkleurige steen vormde voor de architecten een belangrijke inspiratiebron bij het ontwerpen van de constructie.

Hoewel het woonzorgcentrum en de serviceflats zich onder hetzelfde dak bevinden, hebben ze een eigen identiteit. Dankzij een gescheiden entreepartij en circulatiekern zijn beide delen van het complex afzonderlijk toegankelijk.

‘Knap nieuwbouwcomplex met woonzorggedeelte en serviceflats in recordtempo opgeleverd dankzij DBFformule en BIM-ontwerpmethode’ sloot onaangename verrassingen tijdens de bouwfase uit”, vertelt Marc Moutschen, projectbeheerder van OCM. “We hebben de architecten ook gevraagd om de prefabconstructie vooraf volledig uit te tekenen met BIM, in samenwerking met de fabrikant. Aangezien alle gevelelementen volledig afgewerkt op de werf aankwamen (inclusief binnenspouwblad, isolatie, gevelsteen, buitenschrijnwerk, inbouwelementen voor de technieken et cetera), konden we het complex uiteindelijk zeer snel realiseren. De grote voordelen van BIM zijn dat we er als aannemer veel meetkundige informatie uit kunnen afleiden, dat we eventuele problemen meteen kunnen opvangen en dat we bij eventuele wijzigingen snel de budgettaire impact kunnen inschatten. Ondanks het feit dat we het programma en het design een aantal keer hebben moeten wijzigen, hebben we het project uiteindelijk ruim op tijd kunnen opleveren.” n Aangezien alle gevelelementen volledig afgewerkt op de werf aankwamen, kon aannemer STRABAG CPM het complex zeer snel realiseren.

BOUWEN AAN DE ZORG

Convents Products leverde de vaste inrichting aan Zorgcampus Maasmeander te Maasmechelen Rust-, verzorgingstehuizen en -residenties vormen al sinds 1985 de natuurlijke biotoop van Convents Products nv. Zorgcampus Maasmeander, waar Convents Products de vaste inrichting verzorgde, is hiermee een uitstekend voorbeeld waarbij een gezonde balans tussen ergonomie, functionaliteit en

esthetiek onmiskenbaar aanwezig is. Bij de inrichting koos Convents Products voor kwaliteitsvolle materialen met een elegante afwerking, want nergens meer dan inde gezondheidszorg moet een interieur een heilzame invloed hebben op de mens.

www.conventsgroup.com Convents Products

| Laakstraat 53 | 3582 Koersel | T +32 11 45 81 00 | F +32 11 42 46 80

DE MAASMEANDER, MAASMECHELEN Convents Products richt De MaasMeander in In hartje Maasmechelen wordt een nieuw stadsdeel gerealiseerd. Naast verscheidene andere functies, zoals wonen en werken, omvat zorgcentrum De MaasMeander 130 kamers en 35 serviceflats. Belangrijk uitgangspunt van dit nieuwbouwproject is het welbevinden van de bewoners. Dit is ook terug te zien in de vormgeving van het gebouw. Convents Products had het genoegen de opdracht voor de vaste inrichting van dit zorgcentrum te mogen uitvoeren. Reeds decennia is Convents Products dé maatwerkspecialist binnen de zorgsector. Het vertalen van het uitgangspunt van De MaasMeander naar de inrichting vormde dan ook geen probleem. Onze bedrijfsvisie luidt niet voor niets: Uw interieur, onze passie – Uw wensen, onze drijfveer. Zowel voor de kamers en de serviceflats als voor de gemeenschappelijke ruimten werd gekozen voor kwalitatieve materialen met een elegante afwerking, die een heilzame invloed hebben op zowel de bewoners als het verzorgend personeel. Convents Products weet als geen ander hoe essentieel dit is binnen de gezondheidszorg. We voegen De MaasMeander dan ook met de nodige trots toe aan onze referenties in de zorg.

D&L Concepts - Grootkeuken op maat Bij de bouw van een woonzorgcentrum hoort uiteraard ook de installatie van een grootkeuken waarin de maaltijden van de bewoners kunnen worden bereid. Dit is een kolfje naar de hand van D&L Concepts (Herentals), die de keukenruimte van De MaasMeander ontwikkelde en integraal inrichtte. “We zijn gespecialiseerd in totaalinrichting”, vertelt Francois Derboven, Gedelegeerd Bestuurder van D&L Concepts. “Net als bij onze andere projecten, zijn we in De MaasMeander uitgegaan van een open ruimte, die we vervolgens hebben omgevormd tot een grootkeuken met een koelzone, een voorraadruimte, kookapparatuur, een vaatwaszone en een ruimte voor de distributiewagens. Dit omvatte ook het opdelen van de ruimte via isopanelen en de bekleding van de wanden. We werken steeds op projectbasis, van ontwerp tot realisatie. Dikwijls wordt er van ons dan ook maatwerk gevraagd en dat was in dit project niet anders. Voor de grootkeuken van De MaasMeander hebben we heel wat inox-afwerkingen op maat gemaakt in ons eigen inox-atelier. Het mag dus duidelijk zijn dat we niet zomaar standaardproducten afleveren. Integendeel: onze studiedienst gaat in elk project steevast op zoek naar de specifieke meerwaarde die onze keukens kunnen leveren.”

FEITEN EN CIJFERS PROJECT: Zorgcampus MaasMeander Maasmechelen Opdrachtgever: Ontwikkelingscombinatie Maasmechelen Zorgverlener: Senior Living Group Architect: Edward Sorgeloose Architecture, Antwerpen Aannemer: Strabag, Antwerpen Vaste inrichting: Convents Group, Koersel Grootkeuken: D&L Concepts, Herentals

BOUWEN AAN DE ZORG

Voorwoord ziekenhuisspecial

Met veel plezier en trots presenteren wij u weer de ziekenhuisspecial, die ditmaal een inspirerende verzameling artikelen bevat over diverse grote Belgische en Nederlandse nieuwbouwprojecten. Neem het Sint-Jozefziekenhuis in Mortsel, dat door een efficiĂŤntere indeling van de diensten het aantal bedden wil verhogen en de economische leefbaarheid van de campus wil garanderen. Maar ook in andere ziekenhuizen wordt niet stilgezeten. Zo nam het Algemeen Ziekenhuis in Turnhout eind februari 2014 een nieuw cathlab in gebruik, waardoor de cardiologische zorg in de Vlaamse Kempen wordt verstevigd. In Gent was het na dertig jaar tijd voor een opfrisbeurt van het Algemeen Ziekenhuis Jan Palfijn. Het gebouw werd tot op de betonstructuur gestript en vervolgens weer opnieuw opgebouwd. De verbouwing vond plaats in een tijdsbestek van twee jaar. In de tussentijd bleef het ziekenhuis ononderbroken in gebruik. En naast het HaGaZiekenhuis in Den Haag verrijst momenteel een gloednieuw gebouw dat plaats gaat bieden aan het nieuwe OK-complex, het Juliana Kinderziekenhuis, het Moeder- en Kindcentrum, de dagbehandeling en enkele poliklinieken. Op de bovenste etage komen het geboortehotel en een Ronald McDonaldhuis. De ondergrondse kelder wordt ingericht als parkeergarage. In december verschijnt er weer een nieuwe ziekenhuisspecial. Wilt u graag met uw ziekenhuis of zorginstelling worden opgenomen in deze special? Dan kunt u dit melden bij bladmanager Patty Ros.

Sint-Jozefziekenhuis, Mortsel

Reinier de Graaf Gasthuis, Delft 16

BOUWEN AAN DE ZORG

Gasthuisberg, Leuven

ZIEKENHUISSPECIAL

AZ Alma , Eeklo

Verpleegafdeling VieCuri, Venlo

AZ Jan Palfijn, Gent

HagaZiekenhuis, Den Haag

OLVG Amsterdam

AZ Turnhout

BOUWEN AAN DE ZORG

Tekst en foto's: Koen Mortelmans

Sint-Jozef timmert en bouwt

Gasthuiszusters behouden strategische campus De Gasthuiszusters Antwerpen (GZA) vernieuwen hun Sint-Jozefziekenhuis in Mortsel. Die operatie omvat de sloop van een aantal bestaande gebouwen en het optrekken van een nieuwbouw. De architecten, De Vloed en Steenhoudt en Robaye, hebben de plannen zo getekend dat de voetafdruk van de gebouwen - in terreinbezetting - niet toeneemt. "Het is de bedoeling om door een efficiëntere schikking van de diensten, binnen de nieuwe beschikbare oppervlakte het aantal bedden te verhogen van 120 tot 150", verklaart architecte Yannick Gillis (De Vloed). Op die manier wil GZA de economische leefbaarheid van de campus garanderen. Sint-Jozef is de kleinste van de drie campussen. De verkeerstechnische ligging van het kleine, dichtbevolkte stadje Mortsel maakt dat deze campus veel patiënten aantrekt uit Mortsel en enkele nabije, sterk woonresidentiële gemeenten. "Met een herlocatie van de campus of de concentratie van ons aanbod op beide GZA-campussen in Antwerpen, zouden we een groot deel van dit publiek verliezen", verantwoordt GZA-technisch directeur Roger Albertijn het bouwproject.

BOUWEN AAN DE ZORG

Wedstrijd leidt tot samenwerking De Gasthuiszusters schreven een architectuurwedstrijd uit, waarin De Vloed en Steenhoudt en Robaye elkaar vonden. De Vloed is een trendsetter in zorgprojecten, terwijl Steenhoudt en Robaye, evenmin onervaren in deze thematiek, de stad Mortsel door en door kennen en ook eerder opdrachten voor het SintJozefziekenhuis tot een goed einde brachten. Op de eerste plaats verbeteren ze de algemene indeling van de site. Het ziekenhuis ligt langs twee straten, die loodrecht op elkaar aansluiten, maar op de eigenlijke hoek staat een oude slagboomwachterswoning. Jarenlang was daarin de nierdialyse ondergebracht. Wie de plaatselijke situatie niet kende, zou langs de

kant van de hoofdingang rijden en tevergeefs de parkeerplaats zoeken, want die lag op een visueel onlogische manier langs de zijstraat. Daarin komt nu verandering. De nierdialyse verhuist naar de nieuwbouw, het oude gebouwtje wordt gesloopt en maakt plaats voor autostaanplaatsen, vooral voor mindervaliden.Tussen de sloopzone en het bestaande gebouw heeft Strabag een nieuwe vleugel opgetrokken. Langs de zijstraat ligt verder een wadi (3.800 liter) voor de buffering van regenwater. Nog wat verderop heeft dezelfde aannemer ook een parkeergebouw met één ondergronds en drie bovengrondse niveaus opgetrokken voor zowel 130 auto's als voor rijwielen, een vrij robuuste betonconstructie.

SINT-JOZEFZIEKENHUIS, MORTSEL

Er was geen esthetische reden om het beton te verstoppen. Het betonnen gebouw wordt nog ingepakt in een dikke laag levend groen, met onder meer klimplanten langs de muren, zodat er nauwelijks iets van te zien zal zijn. De borstwering op het dakniveau is hoog genoeg om inkijk bij de buren onmogelijk te maken. Op die manier voorkwam het ziekenhuis bezwaren van de buren. Verspreid langs de gebouwen bevinden zich nog enkele parkeerplaatsen. Maar omdat dat aantal toch beperkt blijft en om het gebruik van openbaar vervoer en fietsen aan te moedigen, zal het parkeren van een wagen niet gratis zijn.

Domino of zo V.l.n.r. Modest Van Loon, Roger Albertijn, Yannick Gillis en Bert Robaye tegen een blauwe achtergrond. Blauw is de dominante sfeer- en achtergrondkleur in het Sint-Jozefziekenhuis.

"Omdat de bruto grondoppervlakte niet toeneemt, moesten we de werken faseren als een reeks dominosteentjes", zegt Albertijn. "Zo konden alle diensten permanent aan het werk blijven." Die vergden vooral vanwege de aannemer een doorgedreven nauwkeurigheid. "Want naast andere overlast, mochten we vooral geen stofhinder veroorzaken. En bij het knippen en herschikken van de technische leidingen, konden we ons geen enkel foutje veroorloven", onderstreept Modest Van Loon, hoofdprojectleider bij Strabag. Omdat de cafetaria verhuist, wordt de entree nu een echte lounge. Dat past bij de algemene trendevolutie in de ziekenhuiswereld. In plaats van de oude kapel is er nu een minder monumentale, maar meer intieme bezinningsruimte. De nieuwbouw maakte het mogelijk enkele te krap zittende diensten, zoals consultaties en fysio, te verhuizen naar de nieuwbouw. â&#x17E;¤

Het betonnen parkeergebouw moet langzamerhand helemaal in het groen opgaan.

De nieuwe ingang van de spoedafdeling.

BOUWEN AAN DE ZORG

wAlter gropius (1883-1969)

PPS Zorgcampus “De Maasmeander” - Maasmechelen © Toon Grobet

Bouwen is samen grenzen durven verleggen De succesvolle realisatie van een project begint altijd bij een open samenwerking tussen de verschillende partijen. Walter Gropius, zelf principieel voorstander van teamwerk, zou onze filosofie zeker hebben onderschreven. Een gebouw ontwikkelen, is geen soloprestatie. Het is de verdienste van architect én ingenieur, van aannemer én onderaannemer. In nauw en continu overleg met de opdrachtgever. Dankzij die totaalaanpak is STRABAG – met hoofdzetel in Wenen en actief van Canada tot Rusland – vandaag toonaangevend in utiliteitsbouw, industriebouw en civiele werken. Een moderne, open onderneming die de grenzen van haar vakgebied telkens weer met brio durft te doorbreken.

AZ Damiaan - Oostende © Toon Grobet

strabag belgium NV Hoofdzetel Rijnkaai 37, B-2000 Antwerpen Tel. +32(0) 3 201 60 00 E-mail: belgium@strabag.com www.strabag.be

141504

“Architecture begins where engineering ends.”

SINT-JOZEFZIEKENHUIS, MORTSEL

Zo kon ook de vierde verdieping van het bestaande ziekenhuis heringericht worden. Daar kwam ruimte vrij voor de 28 bedden psycho-geriatrie, waarvoor het ziekenhuis recent een vergunning kreeg.

Engelse koer De nieuwbouw is minder hoog, maar bevat wel een ondergronds niveau in een smalle Engelse koer, die daglicht toelaat. Langs de kant van de wadi is de lichttoevloed zelfs vrij groot. Op -1 zijn of worden administratieve diensten ondergebracht. Hier bevinden zich ook slaapkamers voor dokters en stagiaires die wegens hun uurschema's ter plaatse blijven overnachten (of het gebrek aan nachtrust compenseren). Consultaties en de spoedafdeling - met nieuwe inrit -, heelkunde en onder meer gynaecologie komen op de begane grond. De fysio en nierdialyse, ‘low care’ zoals diabetesonderzoek en de voetkliniek worden op de eerste verdieping ingericht. De intensieve zorgen, recovery en vijf cardiobedden komen op de tweede. "We hebben veel ritmiek in de buitengevels gestoken en waar mogelijk, zoals bij de fysio, grote ramen inge-

tekend om veel natuurlijk licht te vangen", lichten de architecten Bert Robaye (S. en R.) en Yannick Gillis (De Vloed) toe. "Omdat de belangrijkste nieuwe ramen westgeoriënteerd zijn, hebben we een buitenzonwering met kantelbare lamellen aangebracht." Voorlopig worden verwarming en ventilatie geregeld met een nieuwe gasketel op het dak van het oude gebouw. "De opstelling van de WKK is bekeken, maar voorlopig niet weerhouden, omdat de warmte- en koeltevraag van de campus momenteel te klein is om dit een efficiënte keuze te maken." n

FEITEN EN CIJFERS PROJECT: Sint-Jozefziekenhuis, Mortsel Opdrachtgever-zorgverlener: Gasthuiszusters Antwerpen, Antwerpen Architecten: De Vloed, Heusden/Destelbergen; Steenhoudt en Robaye, Mortsel Hoofdaannemer: Strabag, Antwerpen Start werken: september 2012 Einde werken: april 2015

De nieuwe fysioruimte.

Samen vorm geven aan de gemeenschap ir. arch. Albaan Tas

arch. Serge Lefevere

arch. Johan Cogge

arch. Jan De Vloed

gedelegeerd bestuurder BOECKX zaakvoerder - vennoot DE VLOED

zaakvoerder - vennoot DE VLOED

Boeckx | De Vloed

ruim 90 architectuur-specialisten voor zorg- & onderwijs

BOECKX architecture & engineering

Architektenburo DE VLOED

Torhoutsesteenweg 52 , BE-8400 Oostende +32 59 808 804 | info@boeckx.be | www.boeckx.be

Laarnebaan 106a , BE-9070 Heusden-Destelbergen +32 9 252 11 22 | info@devloed.be | www.devloed.be

BOUWEN AAN DE ZORG

Tekst: Jan Kees Verschuure Foto’s: EGM architecten

Gastvrijheid gestoeld

op solide voorzieningen In de Delftse wijk Buitenhof verrijst pal naast het bestaande Reinier de Graaf Gasthuis een geheel nieuw ziekenhuiscomplex. Het nieuwe Reinier de Graaf heeft een slingervormig grondplan en bestaat uit zes bouwlagen die horizontaal worden verbonden door een centrale laan, zoals de staf van een esculaap. Speerpunten in het laatste bouwjaar zijn de implementatie van patiëntfuncties, de energievoorziening, de kwaliteitscontrole op de bouw, het interieur en de inrichting van de omgeving. Al deze aspecten komen nu samen, vertellen Deborah Nieuwesteeg, Louis de Pauw en Willem Eppinga. Nieuwesteeg, De Pauw en Eppinga zijn respectievelijk projectleider Nieuwbouw Facilitair Bedrijf, manager Techniek en Vormgeving en bouwkundig hoofdopzichter binnen de ziekenhuisorganisatie. Nu de nieuwbouw winden waterdicht is, wordt onderling en met de bouwpartners hecht samengewerkt om de gewenste ziekenhuisfuncties te implementeren. De inhuizing - een eenmalige, complete operatie - staat immers strak gepland na de zomer van 2015.

Nieuwbouw in het kort In de dubbelhoge centrale hal komt een grote receptiebalie en een bezoekersrestaurant met bediening. De afdeling radiologie, het priklab en de gipspoli liggen op zo kort mogelijke afstand van de hoofdentree. Op de begane grond wordt tevens een grote nieuwe afdeling voor acute opnamen gerealiseerd evenals de spoedeisende hulp met geïntegreerde huisartsenpost. Twee grote roltrappen in de centrale hal brengen patiënten en bezoekers naar de eerste etage, SCAN WITH

BOUWEN AAN DE ZORG

waar de poliklinieken en de meeste functieafdelingen zijn gevestigd. De verpleegafdelingen bevinden zich voornamelijk op de verdiepingen daarboven. Poliklinische functies zijn georganiseerd rondom centrale pleinen en de nieuwbouw heeft zo min mogelijk 'dedicated' kamers en geen kantoren.

Energiegebouw “Het laatste bouwjaar biedt een uitdagende combinatie van grote stappen en finetuning”, vertelt Louis de Pauw, verantwoordelijk voor de technische voorzieningen. “Wij willen een ziekenhuis dat 'bulletproof' is. Op het gebied van energievoorziening is daarom

REINIER DE GRAAF GASTHUIS, DELFT

Beeldbepalende gevelbekleding Voor het Reinier de Graaf Gasthuis levert en monteert Prince Cladding circa 8.500 m² aan keramische gevelbekleding, inclusief achterconstructie, isolatie en waterkerende folie. In totaal gaat het om 42.000 keramische tegels met lengtes variërend van 400 tot 1.500 millimeter. De tegels zijn uitgevoerd in een warme materialisatie, in de kleuren 'zalm', 'beige' en 'natuurrood', waarmee de gevelbekleding beeldbepalend is in de architectonische uitstraling van het ziekenhuis. De montage van het gevelsysteem startte in september 2013. Prince Cladding, een familiebedrijf dat totaaloplossingen levert voor gevel-, vloeren daksystemen, heeft veel aandacht besteed aan de engineering rond de kozijnen en de uithouders van de balkons. Projectleider Toon Korswagen: “Wij volgen met onze bouwstroom de montage van de kozijnen, en samen met ons gevelsysteem sluiten die de gevel op klimatologisch gebied. De montage van de balkons volgt na onze bouwstroom.” Op het vlak van detaillering heeft daarom een intensieve samenwerking plaatsgevonden tussen de betrokken partijen. “Het is maatwerk. Wij hebben bijvoorbeeld twee achterconstructies ontwikkeld, één voor montage op HSB en één voor tegen de beton. De grootste uitdaging was de bereikbaarheid van de binnenpatio's, met name in het kader van de aanvoer van materialen en de inzet van hefsteigers.” Eind juni wordt de montage afgerond. Willem Eppinga, Deborah Nieuwesteeg en Louis de Pauw

hoog ingezet. In het nieuwe energiegebouw komen drie noodaggregaten te staan, terwijl het ziekenhuis met twee aggregaten al ‘as usual’ kan functioneren. Daarnaast zijn er aan de buitenzijde van het ziekenhuisgebouw nog aansluitpunten voor mobiele aggregaten. De interne energievoorziening dient goed afgestemd te worden, want het OK-complex is technisch zodanig ontworpen dat het altijd in delen moet kunnen functioneren. Al met al een forse opgave.”

Kwaliteit en planning De realisatie van een nieuw ziekenhuis is sowieso een forse opgave, zegt Willem Eppinga. Hij houdt de

bouwen planningskwaliteit in het oog. “Meestal zie je dat in de ruwbouwfase enorme stappen worden gemaakt en dat de grootste complexiteit in de afbouwfase zit. Dat is met name hier bij een ziekenhuis het geval.” Er zijn vier bouwstromen die samenhangen met de afbouwplanning en er moeten een aantal bijzondere staaltjes worden verricht, zoals de overkapping van de centrale hal - een glazen dak rustend op een staalconstructie in de vorm van een boom. “De hoofdaannemer (Bouwcombinatie Hurks/Kuijpers red.) werkt er hard aan - ook buiten kantooruren. Niettemin vragen kwaliteitscontrole en planning van de afbouw ook vanuit de opdrachtgever veel aandacht.”

Nieuwe concepten Er is in de halve eeuw sinds de vorige nieuwbouw van het Reinier de Graaf veel veranderd in de ziekenhuiszorg. Terwijl de hotelfunctie afneemt en het aantal dagbehandelingen groeit, wordt de patiënt in het nieuwe Reinier de Graaf beter bediend en worden ruimtes beter benut. “Gastvrijheid en verbinding zijn sleutelwoorden in deze”, vertelt Deborah Nieuwesteeg. “Een groot deel van de patiëntenkamers wordt uitgevoerd als eenpersoonskamer. Het kamerconcept is volledig nieuw ontwikkeld, met als uitgangspunten efficiëntere logistiek en beter oogcontact tussen patiënt en zorgverlener. ➤

Noodstroomvoorziening op maat Brinkmann & Niemeijer Motoren B.V., gevestigd in Twello, is al vele jaren gespecialiseerd in dieselmotoren, generatoren en aggregaten. Daarnaast heeft het bedrijf de expertise in huis om klantspecifieke besturingen te ontwikkelen en te produceren. Dit alles heeft ertoe geleid dat B&N inmiddels een sterke partner is op het gebied van noodstroomaggregaten en goed technisch advies kan geven omtrent de beste invulling van een complete installatie. Het aanpassen en aanleveren van bouwtekeningen met daarin het aggregaat en alle relevante componenten zoals luchtkanalen, radiatoren, brandstoftanks en uitlaatsystemen, gebeurt in huis. Het uitwerken van de elektrische schema’s wordt in nauwe samenwerking met de opdrachtgever gedaan. B&N heeft alle faciliteiten om noodstroomaggregaten te produceren en te testen. Hierbij kan de klant vanzelfsprekend aanwezig zijn. Daarnaast kan de noodstroomaggregaat geplaatst en geïnstalleerd worden op locatie. Op deze manier zijn al vele noodstroomprojecten tot een goed einde gebracht. Naast de klantspecifieke aggregaten is er ook een totaal gamma aan standaard stroomaggregaten leverbaar. De noodstroominstallatie die door B&N in het Reinier de Graaf Gasthuis wordt geïnstalleerd, bestaat uit drie aggregaten met een vermogen van 1250 kVA per stuk. De motoren in deze installatie zijn van het type Cummins QSK38, gekoppeld aan Mecc Alte ECO43-generatoren. Het unieke aan deze installatie is dat de koelers voor de motoren op het dak geplaatst worden. In deze opstelling is maar een beperkte hoeveelheid koellucht nodig in de energieruimte, waardoor deze compacter en stiller kan zijn. Daarnaast zijn de aggregaten in geluidwerende omkastingen geplaatst, die op maat gemaakt zijn. Dit alles om ten tijde van een stroomstoring het ziekenhuis van stroom te voorzien met minimale overlast voor de omgeving. Zeker in de omgeving van een ziekenhuis is dit een belangrijk aspect. SCAN WITH

BOUWEN AAN DE ZORG

Licht voor de helden van de zorg Als het ondenkbare gebeurt zijn zij er voor ons. De mensen die levens redden en anderen verzorgen. Maar zo eenvoudig is dat allemaal niet. Medische beslissingen moeten in een oogwenk worden genomen. Dat gaat dag en nacht, 24 uur per dag, jaar in, jaar uit, door. En dat is belastend, zowel professioneel als emotioneel. Daarom verdienen de dagelijkse helden van het Reinier de Graaf Gasthuis het best denkbare licht dat er bestaat. Fagerhult.

www.fagerhult.nl

REINIER DE GRAAF GASTHUIS, DELFT

Reinier de Graaf kiest voor plafondtilsystemen van Ergocare Na jarenlange intensieve voorbereiding heeft het Reinier de Graaf Gasthuis gekozen voor de kennis en kunde van Ergocare. Met de toepassing van de plafondtilsystemen investeert ook het ziekenhuis in Delft in het welzijn van de verpleegkundigen en de patiënten. In totaal worden er 218 monorails boven de bedden in het ziekenhuis geplaatst, verdeeld over meerdere afdelingen. Naast de standaard verpleegkamers kan men op orthopedie, chirurgie, de IC en andere afdelingen de voordelen van de plafondtilsystemen gaan ervaren. De rails worden weggewerkt in het systeemplafond, zodat deze niet zichtbaar zijn. Elke rail wordt voorzien van een loopwagen, waar één van de 35 flexibel in te zetten tilcassettes aan gekoppeld kan worden. Het koppelen van deze tilcassette, type GH1F, gebeurt door de verpleegkundige zonder enige fysieke belasting en met één druk op de knop.

Daarnaast krijgt de patiënt de beschikking over gratis tv, wifi en een eigen kluisje. Ook is er bijzondere aandacht besteed aan het welbevinden van senioren.”

Menselijke maat De uitwerking en implementatie vinden plaats in samenwerking met expertwerkgroepen en uiteraard de architect. EGM architecten heeft een gebouw ontworpen dat 'de menselijke maat' dient, met korte looplijnen, veel daglichttoetreding en een warme materialisatie. Nieuwesteeg: “De slinger in het gebouw zorgt ervoor dat op de afzonderlijke afdelingen rust heerst: het zijn geen doorgangsgebieden, maar verblijfsgebieden. Op iedere verdieping worden ruimtes ingericht waar het personeel zich kan terugtrekken. Kleurgebruik speelt een belangrijke rol in de bewegwijzering en wanden worden voorzien van visuals, verwijzend naar Delft en de omgeving.” Het beschikbare vloeroppervlak wordt zo efficiënt mogelijk benut. “Daarvoor zijn slimme technische oplossingen bedacht”, zegt De Pauw tot slot. “'Zware' onderdelen als radiologie worden op de begane grond gehuisvest. En alle installaties worden met een spreekwoordelijke schoenlepel in het gebouw gepast, onder meer in klimaatplafonds. Dat scheelt veel bruikbaar oppervlak. Je zult in de nieuwbouw geen radiator aantreffen.” n

Coors realiseert...

REEDS GEREALISEERDE ZIEKENHUIZEN EN ZORGHOTELS DOOR COORS INTERIEURBOUW:

De verwachtingen van onze klant; van engineering en productie,

ST. JANSDAL ZIEKENHUIS

van montage tot oplevering van elk type interieur; van enkele stuks tot seriematig en

ZORGHOTEL UDENS DUIJN UNDER CONSTRUCTION

met gebruik van alle voorkomende materialen.

Coors levert maatwerkmeubilair Reinier de Graaf Delft Coors Interieurbouw engineert, produceert en plaatst het vaste interieur voor het Reinier de Graaf Ziekenhuis in opdracht van hoofdaannemer Hurk Bouw. Het ontwerp van EGM Architecten valt in de hoofdopdracht uiteen in 5 categorieën: balies, pantry meubels, werkbladen, raambetimmeringen en patiëntenmeubels. Ondertussen is dit uitgebreid met eenmalige items, diverse kluisjes en meubels voor de bloedafname en het stiltecentrum. In de periode van engineering heeft Coors samen met architect EGM een aantal wijzigingen in de materialisatie doorgevoerd. Zo worden de balies nu uitgevoerd in staal en wordt het aanrecht in het patiëntenmeubel uitgevoerd in corian. Op deze manier zijn de meubels duurzamer in materiaal en in levensduur. Coors Interieurbouw realiseert naast de zorg ook maatwerkmeubilair in de branches kantoren, overheid, onderwijs, hotels en retail. Ook heeft Coors veel ervaring met het bouwen van duurzame en Cradle 2 Cradle interieurs, waarin Coors koploper is en de ambitie heeft om dit te blijven.

REINIER DE GRAAF GASTHUIS SCAN WITH

Coors Interieurbouw Nikkelstraat 17 | 2984 AM RIDDERKERK | Tel. 0180-802100 E info@coors.nl | W www.coors.nl BOUWEN AAN DE ZORG

ACHTER DIT GLAS BENT U VEILIG

Zorghotel Udens Duyn

Verkrijgbare beglazingen:

Kijk op www.vetrotech.nl • +31 (0)495 57 44 35 • info.benelux@saint-gobain.com Advertentie Bouwen aan de Zorg.indd 1

6/6/2014 1:50:59 PM

REINIER DE GRAAF GASTHUIS, DELFT

Vetrotech waarborgt veiligheid Om de veiligheid van patiënten, bezoekers en personeel van het nieuwe Reinier de Graaf Gasthuis te kunnen waarborgen, is op grote schaal brandwerende beglazing en veiligheidsglas van Vetrotech Saint-Gobain Benelux toegepast. In totaal heeft het bedrijf circa 2.100 vierkante meter brandwerend glas geleverd. Het brandwerende glas is zowel in de buitengevels als in de stalen binnenpuien toegepast. Het glas bestaat uit twee geharde glasplaten waartussen een brandwerende interlayer is aangebracht. Het garandeert een brandvertraging van dertig tot zestig minuten. Vetrotech levert ook glas dat zelfs tot 120 minuten brandwering biedt. Het glas in de buitengevels is voorzien van een Coollite Xtreme coating, speciaal voor de relatie tussen lichttoetreding en zonreflectie. Bij de binnenpuien wordt het brandwerende glas ter plaatse van de (extra) beschermde vluchtwegen en compartimentscheidingen gezet. Het voordeel van deze brandwerende beglazing is dat het gehard glas is. Dus standaard veiligheidsglas. Het geeft extra stabiliteit en een laag breukrisico, zonder dat het zijn esthetische kwaliteit verliest. Het glas is bestand tegen een stootje van een rolstoel of ziekenhuisbed, waardoor het ziekenhuis ook minder onderhoudskosten heeft in de toekomst. Vetrotech Saint-Gobain is wereldwijd één van de meest vooraanstaande fabrikanten van brandwerende beglazing en Protect-veiligheidsglas.

FEITEN EN CIJFERS PROJECT: Reinier de Graaf Gasthuis, Delft Opdrachtgever: Reinier de Graaf Gasthuis, Delft Architect: VOF EGM architecten, Corsmit (constructie), Deerns Raadgevende Ingenieurs (installaties) Gevelbekleding: Prince Cladding, Zoeterwoude-Rijndijk Glas: Vetrotech Saint Gobain, Weert Plafondtil systemen: ErgoCare, Enschede Vaste inrichting: Coors, Ridderkerk Verlichting: Fagerhult, Houten Noodaggregaten: Brinkman & Niemeijer, Twello Aantal bedden: 475, waarvan 200 eenpersoonskamers Bouwperiode: oktober 2012 - maart 2015 Gebouw: 56.500 m², 6 verdiepingen, slingervorm (esculaap) met centrale as

ALWAYS MOVING FORWARD Betrouwbaarheid door het leveren van kwaliteit en een goede service is waar Brinkmann & Niemeijer, al sinds de oprichting in 1828, voor staat. Wij bieden naast pompsets en powerpacks een hele range standaard aggregaten voor noodstroom, bouw/verhuur en de agrarische sector. Voor noodstroom projecten hebben wij de expertise in huis om een klantspeciﬁeke oplossing te bieden. Deze oplossing kan bestaan uit een aggregaat eventueel in een geluidgedempte omkasting, coulissendempers, uitlaatsysteem, besturing en overname. Vanzelfsprekend worden de aggregaten bij ons volledig getest en indien gewenst kan de klant daarbij aanwezig zijn. Wij verzorgen ook het transport, plaatsing, installatie en de oplevering van de set. Wij bieden u een totaaloplossing.

+ Advies + Levering + Installatie + Onderhoud

www.bnmotoren.nl Engelenburgstraat 45, 7391 AM Twello, The Netherlands T. (+31) 571-27 69 00, F. (+31) 571-27 68 00, info@bnmotoren.nl

SCAN WITH

BOUWEN AAN DE ZORG

Tekst: Henri Gielen Foto's: Tycho Saariste en Abet Laminati

Gasthuisberg Leuven uitgebreid met nieuwbouw voor ‘Kritieke Diensten’ Op de ziekenhuislocatie Gasthuisberg in Leuven is de nieuwbouw voor ‘Kritieke Diensten’ in gebruik genomen. De nieuwbouw is opgetrokken tussen de eerder gebouwde parkeergarage en het bestaande operatiekwartier. Behalve tien bijkomende operatiekamers, bevat het een nieuwe spoedgevallendienst met ambulancehal, een afdeling radiologie, intensieve eenheden, een afdeling neonatologie en een afdeling hemodialyse. De zichtbare bovenbouw is ongeveer 160 meter lang en 25 meter breed (ondergronds zelfs circa 200 bij 40 meter) en ligt met de kopgevel langs de ringweg rond de Gasthuisberglocatie. Het gebouw bestaat uit rode baksteen in stapelverband, net alsof de stenen als tegels zijn gelijmd. Ingenieur-architect Filip Deschryver van de architectenvennootschap AR-TE: “Samen met het iets grotere baksteenformaat en het wegwerken van de raamkozijnen achter het metselwerk zorgt dit speciale verband voor een vriendelijke architectuur. De korrelige oppervlaktestructuur van de baksteen geeft een zacht geveloppervlak. Verder zijn het vooral de uitspringende beglaasde erkers op de hoogste verdieping die de architectuur van het gebouw bepalen.”

BOUWEN AAN DE ZORG

Sandwich “Verticaal zijn de functionele diensten ingepakt tussen twee technische verdiepingen, zoals een sandwich”, beklemtoont ir. Frank Mellaerts van het studiebureau STABO. “Dat verkort de afstand tussen beide, wat energiebesparend is. De functieverdeling per niveau sluit aan op het bestaande ziekenhuis, waarmee het ook in logische verbinding staat. Op het niveau van de ringweg bevinden zich de spoedgevallendienst, met ambulancehal in de naastliggende parkeergarage, en aansluitend een afdeling radiologie. Tien nieuwe polyvalente operatiezalen sluiten aan op het bestaande operatiekwartier. Ze worden momenteel gebruikt om de 23 bestaande operatiezalen fasegewijs te moderniseren tegen eind 2015”, weet ir. Eddy De Coster, hoofd Technische Dienst van UZ Leuven.

De bovenbouw bestaat in de lengterichting uit twee bouwblokken, gescheiden door een iets smaller logistiek verbindingsblok (liften, trappen, bergingen) met een buitengevel in lichtgrijze vezelcementbeplating. Aan de ringweg bevinden zich op niveau één en twee twee eenheden hemodialyse (nierdialyse). Aan de andere zijde bevinden zich een afdeling intensieve verzorging op de eerste en dokterskantoren op de tweede verdieping. Op het derde niveau is er vooraan een tweede afdeling intensieve verzorging en achteraan bevindt zich de afdeling intensieve neonatologie voor te vroeg geboren kinderen of baby’s met een aangeboren aandoening.

Publieksprijs De afdeling neonatologie heeft een heel nieuw zorgconcept naar Amerikaans model dat het Nederlandse ontwerpbureau de Jong - Gortemaker - Algra (djGA), gespecialiseerd in verzorgingsarchitectuur,

KRITIEKE DIENSTEN, GASTHUISBERG, LEUVEN

ontworpen heeft in nauwe samenwerking met de specialisten van UZ Leuven. Architect Maurits Algra: “We hebben gekozen voor drie ‘eilanden’ van twaalf individuele kamertjes die in waaiervorm rond de centrale werkzone voor artsen en verzorgend personeel liggen. Voor de ouders is er een aparte, lichte verblijfsruimte ingericht in de gevelerkers, van waaruit ze via een badge permanent toegang hebben tot de kamer van hun kindje. Die kamer kunnen ze bovendien naar eigen smaak inrichten, zelfs de lichtkleur kunnen ze kiezen. Het is een eigentijds concept dat de kindjes rust en de ouders veel vrijheid geeft om bij hun kind te zijn zonder de verzorging te hinderen. Dit vooruitstrevende concept heeft trouwens de publieksprijs gekregen van I2C Concept, een wedstrijd voor innovatieve ontwerpen in zorginstellingen.” ➤

BOUWEN AAN DE ZORG

WZC OLEYCK, LANDEN

UZ LEUVEN, GASTHUISBERG, VROUW EN KIND1

UZ GENT, KINDERZIEKENHUIS PRINSES ELISABETH1

WZC BESSEMERBERG, LANAKEN

UZ LEUVEN, GASTHUISBERG, KRITIEKE DIENSTEN1

WZC HEILIG HART, SINT - NIKLAAS

ALGEMEEN ZIEKENHUIS JAN PORTAELS, VILVOORDE4

WIJ BOUWEN EN COÖRDINEREN OP INNOVATIEVE EN DUURZAME WIJZE ZORGPROJECTEN IN VLAANDEREN

WZC EN DAGVERZORGINGSCENTRUM VITAS, PEER

WOONZORGCENTRUM GERKENBERG, BREE

ZORGCAMPUS SINT-URSULA, HERK-DE-STAD

ZIEKENHUIS OOST-LIMBURG, AMBULANT CENTRUM3

MASTERPLAN SITE ST ANNA, SINT TRUIDEN 2

WZC DEN BOOGERD, HECHTEL-EKSEL

ZIEKENHUIS MAAS EN KEMPEN, MAASEIK 1

1. ism dJGA 2. ism NU architekten 3. ism ARCHIDUK 4. ism dJGA en NU architekten |

www.ar-te.be

www.stabo.be

www.eim.be

KRITIEKE DIENSTEN, GASTHUISBERG, LEUVEN

De vierde verdieping is een technische verdieping, waarvan het dak deels als daktuin met speeltuin ingericht zal worden voor het ernaast nog te bouwen Vrouw-en-Kindziekenhuis. Deze volgende bouwfase zal functioneel aansluiten op het gebouw ‘Kritieke Diensten’ en via loopbruggen verbonden zijn met onder andere de afdeling neonatologie en de daktuin. Van ‘Kritieke Diensten’ is er op niveau twee ook een logistieke brug naar de nieuwbouw ‘Psychiatrie’ aan de ringweg, die bij het verschijnen van dit nummer ook in gebruik is genomen. “Zoals in het huidige ziekenhuis is er in deze nieuwbouw een strikte scheiding tussen het verkeer (lif-

ten, trappen, gangen) voor bezoekers, logistiek en patiënten”, benadrukt Filip Deschryver. “Over de totale lengte van het gebouw is er aan de kant van de parkeergarage op niveau één een publieke straat, die toegankelijk is via een betonnen buitentrap aan de ringweg en via het gebouw ‘Kritieke Diensten’ verbinding geeft met het bestaande ziekenhuis.” Ir. Raf Ghysen, afdelingshoofd droge technieken van UZ Leuven, wijst op de aangepaste temperatuurregimes voor de verdeling van warmte en koude in het gebouw. Die maken het mogelijk om met warmtepompen de hoge interne warmtelast van diensten zoals operatiekwartier en radiologie om te zetten in

verwarming voor de rest van het gebouw. Dat dit zo al complexe gebouw dan nog gefaseerd in gebruik is genomen, heeft hoge eisen gesteld aan het projectmanagement van EIM (Engineers in Management). “EIM is een (onafhankelijke) dochter van AR-TE en STABO, wat de coördinatie heeft vergemakkelijkt”, getuigt directeur Wilfried Devriendt. “Gelukkig maar, want UZ Leuven hanteert een heel streng systeem van validatie van de opgeleverde functionele en technische systemen.” n

FEITEN EN CIJFERS PROJECT: Nieuwbouw voor ‘Kritieke Diensten’, Gasthuisberg, Leuven Opdrachtgever: UZ Leuven Ontwerpteam: THV AR-TE - dJGA - STABO Architectuur: dJGA (Rotterdam) en AR-TE (Leuven) Stabiliteit en technische installaties: STABO (Leuven) Projectmanagement: EIM (Leuven) Aannemer ruwbouw: Cordeel Zetel Hoeselt Start werken: mei 2009 Einde werken: juni 2014 Bruto vloeroppervlakte: circa 37.000 m² Bouwbudget: circa 75 miljoen euro, inclusief btw

BOUWEN AAN DE ZORG

Modulair bouwen voor tijdelijke en vaste oplossingen ‘Waar de techniek het moeilijk maakt, zijn wij onderscheidend’ De visie op modulair bouwen is in de afgelopen jaren flink veranderd. Decennialang werd modulair bouwen geassocieerd met tijdelijke oplossingen. De ontwikkelingen gaan echter snel en het is dan ook vaak gewenst om out-of-the-box te denken en voor nieuwe mogelijkheden te kiezen. In Nederland is er een specialist op het gebied van modulair bouwen die zowel interim-voorzieningen als permanente oplossingen aanbiedt. Bussman houdt zich al drie decennia bezig met de realisatie van modulaire huisvesting. “Wij zijn gespecialiseerd in de zorg en dan vooral in technisch gecompliceerde zorg”, zo laat Dick Blommendaal, huisvestingadviseur gezondheidszorg bij Bussman, weten. “Als het gaat om ruimtes met complexe techniek, zijn wij zeker voor Nederland onderscheidend. Denk hierbij aan dialysecentra, maar ook aan operatiekamers of radiologie. Deze ruimtes leveren wij turn-key op. Aangezien de tak die zich bezighoudt met technisch zeer ge-

BOUWEN AAN DE ZORG

specialiseerde toepassingen een steeds groter deel uitmaakt van onze activiteiten, is besloten deze in een aparte entiteit onder te brengen. De naam hiervoor is Bussman Medical & Research.” Naast de gezondheidszorg houdt deze tak zich ook bezig met laboratoria en andere technisch gecompliceerde ruimten.

Tijdelijk OK-complex Wie kiest voor een tijdelijke oplossing krijgt te maken met een aantal voordelen. Een goed voorbeeld is het Sint Anna ziekenhuis in Geldrop, waar een concept voor een interim-OK is ontwikkeld - voorzien van zes klasse 1-operatiekamers

en nevenruimtes als recovery en steriele opslag - terwijl de oorspronkelijke ruimtes werden gerenoveerd. Blommendaal: “Door te kiezen voor een tijdelijke, modulaire oplossing, konden de verbouwwerkzaamheden bij de reguliere OK zonder vertraging doorgaan. Oorspronkelijk was uitgegaan van gefaseerd verbouwen, waarvoor twee jaar bouwtijd nodig zou zijn. Dankzij onze interim-oplossing bleek slechts één jaar nodig te zijn. Ondertussen werd gebruikgemaakt van een volwaardige interim-voorziening. Daardoor daalden ook de bouwkosten. Ten slotte had het als voordeel dat dit een volledig compromisloze verbouwing werd. Er is een compleet nieuwe

Inventiviteit bij het vinden van een plaats voor de interim voorziening: desnoods plaatsen op het dak.

Hybride OK Een ander actueel item bij Bussman is de hybride OK. Dit is een volwaardige OK, waar in dezelfde ruimte tevens een röntgenafdeling is geplaatst. “Dit wordt vooral voor cardioingrepen toegepast”, aldus Blommendaal. “Men hoeft niet meer in een andere ruimte de diagnose te stellen. Deze röntgenapparatuur is gemaakt met een speciale C-boog die zich eenvoudig om het bed draait, zodat deze via alle mogelijke posities beelden kan maken.” Binnenkort plaatst Bussman een hybride OK bij het AZ Sint Maarten te Duffel, België.

indeling gemaakt zonder rekening te hoeven houden met de werkzaamheden die tijdens de bouw door moesten gaan. Er was geen sprake van overlast zoals stof of lawaai. Bovendien was er dankzij deze oplossing ook geen kans op uitval van installaties of medische apparatuur.” Nadat het ziekenhuis in Geldrop van deze tijdelijke modules gebruik had gemaakt, zijn deze vervolgens naar het Franciscus Ziekenhuis in Roosendaal gegaan dat er zeven maanden gebruik van heeft gemaakt. Recent zijn de tijdelijke modules daar ontmanteld en worden ze weer opgebouwd bij het Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem.

Permanente unitbouw Gemiddeld is elke OK eens in de vijftien jaar aan een grondige renovatie toe. Daarbij is het een optie om voor permanente unitbouw te kiezen. Hierbij is het eenvoudig om modules na een aantal jaar te vervangen. De flexibiliteit van unitbouw is een groot voordeel. Bij Bussman bestaat de mogelijkheid om zoveel mogelijk technieken al in de fabriek in te bouwen. Dit zorgt voor minimale overlast en lage sloopkosten. “Flexibiliteit in de zorg is van groot belang. Er zijn continu nieuwe medische technieken en veranderende wetten en regels voor bijvoorbeeld luchtbehandeling en veiligheid. Het is daarom belangrijk om veranderingen snel door te voeren.” Het is goed te weten dat de ontwikkelingen van de modulaire bouw dusdanig positief zijn, dat deze aanpak niet meer onderdoet voor reguliere bouw. De oude units zijn vervolgens weer in ontwikkelingslanden te gebruiken. Landen waar de medische weten regelgeving op een lager niveau ligt dan in ons land, maar waar de componenten inclusief techniek absoluut een aanwinst zijn.” Zie ook in 'Leveranciers aan Ziekenhuizen' meer over Bussman en Isala Klinieken . n

Radiologiegebouw bij het Amphia Ziekenhuis.

Bussman BV IJzerwerf 1, 6441 TK Beuningen GLD.

T F E W

+31 (0)24 6790100 +31 (0)24 6790101 info@bussman.nl www.bussman.nl

BOUWEN AAN DE ZORG

Tekst: Johan Debaere Foto's: MBG aannemer

AZ Alma bouwt het ziekenhuis van morgen Fraaie verpakking en sterke inhoud bij nieuwbouwziekenhuis in Eeklo

In 2017 verhuizen beide campussen van het AZ Alma naar een nieuwbouwziekenhuis aan de Ringlaan in Eeklo - dé visualisering van de fusie tussen het vroegere Elisabeth Ziekenhuis van Sijsele en de Heilig Hartkliniek van Eeklo. In twee jaar tijd bouwde ruwbouwaannemer MBG de structuur en de huid van een site van ongeveer 60.000 m². In de komende twee jaar volgt de afwerking van de binnenkant. Het management AZ Alma, Grontmij en AAPROG Architecten zorgen ervoor dat het werk volgens een strak schema wordt uitgevoerd, waardoor de einddatum oktober 2016 blijft. AZ Alma is onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van het Elisabeth Ziekenhuis in Sijsele en de Heilig Hartkliniek in Eeklo. Omdat schaalvergroting zich opdrong, ondertekenden beide ziekenhuizen een fusieakkoord dat in 2003 van kracht werd. Drie jaar werkten de beide ziekenhuizen intensief samen, voordat de definitieve fusie in juli 2006 een feit was. Op 1 februari 2007 kreeg het nieuwe fusieziekenhuis zijn naam, slagzin en logo: AZ Alma, zorg met een hart. “De gebouwen van beide campussen voldeden echter niet meer aan de behoeften van een hedendaags zorgproject. Daarom drong een nieuwbouw zich op”, vertelt Henk Vincent, directeur facilitaire diensten en masterplan van AZ Alma. “Toen ik hier in januari 2004 startte, was er enkel een bouwintentie, waar-

BOUWEN AAN DE ZORG

door we vanaf een blanco blad konden beginnen. In februari 2004 verzamelde ik daarom maar liefst 24 werkgroepen vanuit elke dienst van het ziekenhuis om onze wensen af te stemmen en aan de architecten over te brengen.” Architect Jo De Maesschalck vult aan: “Een lang ontwerpproces van 2004 tot 2010 leverde uiteindelijk een definitief ontwerp voor de bouwvergunning op. Functionaliteit, duurzaamheid en ‘zorgverblijf’ staan centraal bij de realisatie van dit regionale, goed bereikbare en servicegerichte ziekenhuis. Door verfijningen van het programma en het gebruik van nieuwe materialen en technieken, evolueert het ontwerp mee met de tijd. Op die manier is het ziekenhuis bij de opening niet gestoeld op inzichten van tien jaar geleden, maar klaar voor een periode van dertig tot vijftig jaar.”

‘Hart’ van het ziekenhuis Het concept bestaat uit twee grote T-vormige ziekenhuisvleugels, met een achterliggend medischtechnisch blok en centraal een ‘glazen’ atrium als hart van de site. De beide vleugels (Blok B & C) bestaan uit zeven bouwlagen, waarvan één deels ondergronds en een dakverdieping met de technische lokalen. De begane grond is licht en transparant en lijkt losgetrokken van de andere verdiepingen. In deze vleugels komen onder meer de pediatrie, de materniteit en het verloskwartier, het dagziekenhuis, de geriatrie en verschillende verpleegeenheden. De medischtechnische blokken D & E hebben drie bouwlagen en omvatten onder andere de spoedopname en de intensieve zorg, de radiologie, de nierdialyse, de operatiekwartieren, de apotheek, de keuken en de

AZ ALMA, EEKLO

magazijnen. “De patiënten en bezoekers zullen via een opvallende rode ‘aorta’ uit staal en glas, omgeven door een spiegelend watervlak, in het ‘hart’ van het ziekenhuis terechtkomen”, aldus Henk Vincent. “Deze centrale entreehal met zijn glazen dak, panoramische liften, ontvangstbalie, restaurant, zithoeken, groene zones en kunstintegratie zal eerder de sfeer van een hotel dan dat van een ziekenhuis oproepen. Alle andere gebouwen sluiten op dit ‘hart’ aan.”

Timing en planning belangrijk

Partners Kurt van den Plas van MBG, Henk Vincent van AZ Alma en Jo De Maesschalck van AAPROG architecten.

MBG, als hoofdaannemer ruwbouw, startte op 7 maart 2012 met de eerste paalfunderingen op het terrein. “In een periode van ruim twee jaar konden we de gesloten ruwbouw van het ziekenhuis met het atrium uitvoeren, twee parkeergebouwen realiseren en ook de volledige omgevingsaanleg afmaken”, legt Kurt van den Plas, directeur der werken bij MBG uit. “Het welslagen van een project wordt bepaald door een grondige werfvoorbereiding. Ons team bestaat hier uit een projectdirecteur, twee projectleiders, een projectingenieur prefab en drie werfleiders.” De structuur bestaat uit een betonskeletbouw, opgebouwd

rond ter plaatse gestorte kernen, waar omheen een huid geplaatst werd. Deze huid bestaat uit metselwerk met een mix van drie verschillende tinten gevelsteen, vezelcementgevelplaten, aluminium lamellen en accenten in rode Alucobond-cassettes. In oktober van dit jaar moeten de gebouwen winden waterdicht zijn en moet de buitenaanleg met omheining, wegeniswerken, bezoekersparkeerplaats en personeelsparkeerplaats met onderliggend BEOveld - met 108 boringen - af zijn. Architect De Maesschalck: “De werken verlopen volgens een strikt schema. Al bij het concept van de ruwbouw anticipeerden we op een aantal potentiële conflicten, die zich bij de afwerking konden voordoen. Zo kon het buitenschrijnwerk bijvoorbeeld volledig onafhankelijk van de gevelbekleding geplaatst worden. Ook de opeenvolging van de werken aan de binnenkant van de gebouwen moet volgens een strikte planning per afdeling en per niveau van boven naar beneden gebeuren. Verschillende typekamers vormen het laboratorium waar de aannemers hun werk op elkaar laten aansluiten.” ➤

BOUWEN AAN DE ZORG

AAPROG ARCHITECTEN AAPROG architecten staat garant voor een hoogstaand

kwalitatief ontwerp en een deskundig gecoördineerde realisatie van uw project. Wij bieden een totaalontwerp voor uw realisaties met een geïntegreerde aanpak van architectuur, technologie, interieurdesign en landschapsontwerp.

AAPROG

architecten ontwerpt innovatieve en performante ziekenhuisgebouwen binnen de realiteit van tijd, ruimte en financiën. Met een persoonlijke aanpak, een grote procesbereidheid en flexibiliteit gaan we op zoek naar de beste oplossingen voor uw specifiek project.

UW PARTNER IN DE ZORG

AZ ALMA, EEKLO

Op schema Vanaf nu zullen de omwonenden en passanten de gebouwen minder snel zien veranderen. Maar het werk gaat gewoon door en op bepaalde dagen zullen ruim driehonderd arbeiders op de werkvloer bezig zijn met de integratie van technieken en de afwerking van de binnenkant. Eén objectief: een oplevering in oktober 2016. n

FEITEN EN CIJFERS PROJECT: Nieuwbouwproject AZ Alma Eeklo Opdrachtgever: Management AZ Alma, Eeklo Architect: AAPROG architecten, Wetteren - projectarchitect: Jo De Maesschalck Aannemer ruwbouw en infrastructuur: MBG, Zaventem Start werken: maart 2012 Einde werken: voorzien oktober 2016

Wij bouwen voor ù: Industriële constructies Bruggen, tunnels en infrastructuurwerken

Waterbouw en wegeniswerken

Vastgoedpromotie en PPS

Garden Square Blok D ■ Laarstraat 16, bus 12 ■ BE-2610 Antwerpen ■ Tel. +32 (0)3 820 40 11 ■ Fax +32 (0)3 820 40 04 ■ www.mbg.be Regionaal kantoor ■ Hertogenstraat 69 ■ BE-8200 Brugge ■ Tel: +32 (0)50 39 57 64 ■ Fax: +32 (0)50 39 57 63

4234 www.fbd.be

Afvalbehandeling, waterzuivering en milieuzorg

Residentiële en kantoor gebouwen

BOUWEN AAN DE ZORG

‘Huiselijke sfeer zorgt voor betere verblijf- en werkomgeving’

Rust, ruimte en licht staan centraal na renovatie Een helende omgeving. Dat is wat VieCuri met de grootschalige renovatie voor ogen heeft. “We willen graag dat het licht nog meer dan voorheen naar binnen valt”, zo laat Ria van Adrichem, programmamanager van het Venlose ziekenhuis, weten. “Verder moet de sfeer vooral huiselijk worden met betere voorzieningen voor patiënten en een optimale werkplek voor ons personeel.” Wim Hendriks (l) van Cornelissen Bouw en Eric Boots (r) projectleider van het Venlose ziekenhuis zijn nauw betrokken bij de renovatie van VieCuri.

Nu de eerste afdelingen volledig gerenoveerd zijn, is het tijd om een aantal verpleegkundigen en patiënten aan het woord te laten. Zij vertellen in deze editie van Bouwen aan de Zorg over hun ervaringen.

Huiselijke sfeer “Ja, het is vooral luxer”, vertelt Wilma Camps, die in 2008 al eerder in VieCuri was opgenomen. “Ik heb niet meer het gevoel in een ziekenhuis te liggen. Een aantal kinderen van kennissen kwamen op bezoek. Ze hadden geen goed beeld wat een ziekenhuis precies was, maar ze keken hun ogen uit”, zegt ze lachend. Wie op de gerenoveerde afdeling chirurgie rondloopt, kan de lezing van Camps bevestigen. Veel daglicht, frisse kleuren, diverse zitjes in de gangen plus de aparte woonruimte inclusief open haard; het draagt er allemaal toe bij dat de huiselijke sfeer overheerst. Het feit dat elke patiëntenkamer nu over een eigen badkamer beschikt, is volgens Remy Coenen een absoluut winstpunt. Hij kan een optimaal vergelijk trekken, want behalve patiënt is Coenen zelf al 35

BOUWEN AAN DE ZORG

VERPLEEGAFDELING VIECURI, VENLO

Geen overlast Cornelissen aannemingsbedrijf begon een aantal jaar geleden met dit grootschalige project. Niet alleen klinkt er veel lof over de nieuwe stijl, tevens laten zowel patiënten als personeel weten geen overlast te ondervinden van de bouwwerkzaamheden. Het ziekenhuis blijft gewoon in bedrijf en het bouwteam doet er alles aan om overlast voor patiënten en medewerkers te voorkomen. “De mensen van Cornelissen zijn zeer flexibel”, zo laat Eric Boots, projectcoördinator bij VieCuri, weten. “Soms werkten we met kranen over de gebouwen heen om materiaal te verplaatsen. Dergelijke werkzaamheden vinden plaats tijdens het weekend of tijdens vrije dagen. Veiligheid is alles. Als het niet anders kan, wordt een afdeling tijdelijk overgeplaatst. De veiligheid van patiënten en medewerkers staat voorop en niet het verplaatsen van bedden en materiaal. We hebben hier met de veiligheid van mensen te maken.” Een belangrijke aanpassing is volgens Boots het feit dat de twee gescheiden torens van het ziekenhuis dankzij de aanleg van bruggen nu voortaan één geheel vormen en daardoor voor een snellere routing zorgen. Daarnaast is tevens de brandveiligheid aangepast aan de laatste weten regelgeving. Ook is het zusteroproepsysteem volledig gemoderniseerd. Wim Hendriks, projectleider vanuit Cornelissen: “Bij de renovatie van de eerste afdeling is alles nog nieuw: de werkomgeving, de contacten met het personeel plus de wensen en regels van het ziekenhuis. Bij de tweede afdeling heeft iedereen hier ervaring mee. We letten er wel op dat het nooit een routineklus wordt. Het is een hele operatie die tot nu toe volledig naar wens verloopt. Medio 2015 moet alles klaar zijn, zodat VieCuri als nieuw is.”

Patiente Wilma Camps (l) en Projectleider Zorg Renovatie Annelies Peters (r) genieten in één van de nieuwe loungeruimtes op de gerenoveerde afdelingen.

Annelies Peters (l) en Ria van Adrichem (r) testen de rescue sheets die de patient nog meer veiligheid moeten bieden.

jaar werkzaam bij de Technische Dienst van VieCuri. “Ga er zelf maar eens een weekje liggen, heb ik tegen mijn manager gezegd. Pas dan weet je of de renovatie werkelijk geslaagd is. Ik kan nu zelf bevestigen dat de sfeer en uitstraling absoluut verbeterd zijn.”

Transparant Lisanne Bergmans werkt sinds twee jaar op deze afdeling. “Rust en ruimte. Dat zijn twee aspecten die voor mij nu echt overheersen. Er is geen rommel meer op de gangen en de sfeer is vooral heel ontspannen. Bo-

vendien merk ik dat patiënten veel makkelijker gebruikmaken van de douche. Ze hoeven niet meer in de pyjama op de gang in de rij te staan. Dat is vanzelfsprekend prettiger.” Teamleider Mariëlle Gitmans merkt dat het bezoek niet alleen de zitjes en huiselijke sfeer waardeert. “Ook de open sfeer, zoals een royale balie bij de ingang van de afdeling en de transparante verpleegpost, zien velen als een pluspunt. Ze hoeven niet meer te zoeken en hebben direct een aanspreekpunt. De verbeterde, huiselijke sfeer is voor het personeel, de bezoekers, maar zeker voor patiënten pure winst.” n

BOUWEN AAN DE ZORG

Bouwen is innoveren, organiseren, coördineren en realiseren

Een aannemingsbedrijf moet een complex bestek kunnen vertalen in een doeltreffend en reëel wensenpakket, dat past binnen het budget en de planning van opdrachtgevers. Cornelissen aannemingsbedrijf beheerst deze discipline en is in staat om op deze manier aan de verwachtingen van de opdrachtgever en/of eindgebruiker te voldoen.

Er wordt nog altijd gewerkt onder het motto van oprichter Kees Cornelissen: ‘Werken om er vanaf te komen, niet om aan de gang te blijven’. De uitspraak is tekenend voor onze no-nonsense mentaliteit: aanpakken en de klant centraal stellen.

Het lijkt een typische benadering uit een modern marketingconcept, maar bij Cornelissen aannemingsbedrijf doen we al zes decennia niet anders. Vakbekwaamheid, inzet van eigen personeel, ruime praktijkervaring en betrokkenheid van onze medewerkers, dat is wat onze relaties waarderen. Met eigen projectleiders, werkvoorbereiders, calculatie afdeling, timmerfabriek, timmerlieden en specifieke brandveiligheid toepassingen hebben we de kennis in huis, dat maakt ons flexibel en veelzijdig.

Werken Utiliteitsbouw - Overheid - Retail - Dienstverlening

Wonen Woningbouw, particulier en seriematig

Welzijn Zorg - Onderwijs - Sport & ontspanning

Nieuwbouw - Verbouw - Bouwservice Brandveiligheid - Geluidsisolatie Restauratie

bouwen in balans Boekelsedijk 22a Zeeland T 0486 45 16 08 info@cornelissenbouw.nl www.cornelissenbouw.nl

VERPLEEGAFDELING VIECURI, VENLO

Betere en veiligere werkomstandigheden centraal

FEITEN EN CIJFERS

Behalve de aandacht voor licht, ruimte en rust, staan betere en veiligere (werk)omstandigheden ook centraal bij VieCuri. Het Venlose ziekenhuis koos daarom voor plafondliften en rescue sheets: een gebruiksvriendelijke glijdeken waarmee patiënten bij calamiteiten eenvoudig zijn te evacueren. Plafondliften zorgen ervoor dat de patiënt zonder problemen vanuit het bed in een rolstoel geplaatst kan worden en vice versa. Verpleegkundige Mike Beurskens adviseerde samen met een aantal collega’s - na een bezoek bij twee andere ziekenhuizen - middels een brief de Raad van Bestuur om voor de innovatieve plafondliften van ErgoCare te kiezen. “Voor ons was het vooral essentieel dat het team een gebruiksvriendelijke en ergonomisch verantwoorde oplossing kreeg en dat de veiligheid van patiënten optimaal zou zijn. Na aanschaf kreeg elke afdeling via ErgoCare een voorlichtingsmiddag over deze plafondlift. Nu we de lift gebruiken, horen wij vooral van patiënten dat ze zich veiliger voelen in vergelijking met de verplaatsbare tilsystemen.” Het grote voordeel van de plafonfdliften van ErgoCare zijn de flexibel in te zetten tilcassettes. Zonder enige vorm van fysieke belasting voor de verpleegkundigen, wordt de tilcassette met één druk op de knop in de rail bevestigd en heeft men de gehele vloer vrij om de transfer uit te voeren.

PROJECT: Standaard Verpleegafdeling VieCuri Opdrachtgever: VieCuri Architect: a/d Amstel Architecten Amsterdam Aannemer: Cornelissen aannemingsbedrijf Zeeland Sanitair: Ideal Standard Venlo Tilliften: Ergocare Vennik, Enschede Bouwtijd: • Start nieuwbouw maart 2012 t/m medio 2015 in totaal 23 fases • Totale oppervlakte gebouw: 10.000m2 • Totale investering € 21.000.000,00 incl. BTW Aantal bedden: 300 Aantal huiskamers/dagverblijven: 36 Verpleegkundige Lisanne Bergmans (r) proost met een collega op de geslaagde renovatie van VieCuri

Dé specialist in tilsystemen

www.ergocare.nl | 053 - 428 30 90 BOUWEN AAN DE ZORG

Tekst: Johannes Van Cauwenberghe

Architect Michel Wuyts: “We hebben geprobeerd van een lompe mastodont een elegant silhouet te maken.”

Een elegant silhouet langs de Watersportbaan Na dertig jaar was het tijd voor een opfrisbeurt. Het Algemeen Ziekenhuis Jan Palfijn in Gent werd tot op de betonstructuur gestript en vervolgens met een volledig nieuw programma weer opgebouwd. De verbouwing vond plaats in een tijdsbestek van nagenoeg twee jaar. In de tussentijd bleef het ziekenhuis ononderbroken in gebruik. “We hebben geprobeerd van een lompe mastodont een elegant silhouet te maken”, vertelt de architect. Van een log uitziend gebouw werd het Algemeen Ziekenhuis Jan Palfijn getransformeerd naar een fris ogend gebouw met slanke, elegante lijnen. Op de gestripte betonnen constructie werd een dikke laag isolatie aangebracht, met daarover een witte aluminium gevelbekleding. Binnenin kwamen enkele kleuraccenten, maar vooral rustgevende tinten die vertrouwen uitstralen.

Meer één- en tweepersoonskamers Jan Palfijn is een fusieziekenhuis van enerzijds een openbaar ziekenhuis en anderzijds een privéziekenhuis. De deelgenoten zijn het OCMW Gent en de

BOUWEN AAN DE ZORG

VZW Institut Moderne. Rudy Coddens, Gents schepen en voorzitter van het Gentse OCMW, legt het uit. “Je had de campus Watersportbaan van het voormalige Bijlokeziekenhuis en het Institut Moderne in de Fabiolalaan. Het was de bedoeling dat alle hospitalisatieactiviteiten van beide sites op één site konden komen. Er is dus ook een uitbreiding op de site Watersportbaan: een aantal operatiekwartieren, klassieke ziekenhuisbedden, de afdeling PAAZ en de palliatieve eenheid zullen finaal worden overgebracht. Het centraliseren heeft grote voordelen op het gebied van duidelijkheid, geïntegreerde samenwerking, uitbouw van zorgprogramma’s, efficiëntie en kostenstructuur.” Concreet was de infrastructuur op beide campussen verouderd. Het comfort en de flexibiliteit lieten te wensen over en er was meer vraag naar één- en

AZ JAN PALFIJN, GENT

‘Van ziekenhuisdroom naar droomziekenhuis’ Dit is de slogan van AZ Palfijn geweest voor een infrastructuurplan voor de toekomst. Hierbij heeft AZ Palfijn gekozen voor een uitvoering waarbij de nadruk vooral op samen is gelegd. Swisslog werkt samen met Cordeel aan de technische uitvoering van een nieuw buizenpostsysteem. Zowel een reguliere 110 mm als een 160 mm buizenpostsysteem voor het veilige, geautomatiseerde interne transport van cytostatica. Het transport van gevaarlijke stoffen binnen het ziekenhuis vereist speciale aandacht. Swisslog-oplossingen zijn uitermate geschikt voor het vervoer van dergelijke gevaarlijke stoffen. Zij verhogen de efficiency en stellen verpleegkundigen in staat zich nog meer te richten op de zorg voor hun patiënten. De installatie is verdeeld over 48 stations, met een integrale besturing voor algehele bewaking. Swisslog is gestart met de werkzaamheden en verwacht deze af te ronden in 2014.

De nieuwe entreepartij geeft de patiëntenstromen beter een plaats.

tweepersoonskamers. “Het Jan Palfijn was een ziekenhuis met weinig één- en tweepersoonskamers en veel vierpersoonskamers. Telkens dienden twee vierpersoonskamers gebruik te maken van gemeenschappelijke tussenliggende sanitaire voorzieningen, zodat het ziekenhuis genoodzaakt was steeds patiënten van eenzelfde geslacht op te nemen. Dat was een duidelijk beperking van de bezettingsmogelijkheden. “Het ziekenhuis voldeed niet meer aan de moderne eisen. Ook wat de efficiëntie betreft, was het noodzakelijk om te vernieuwen, verfrissen.” Rudy Coddens wijst ook op de evolutie in medische specialiteiten. “Er zijn vandaag de dag nieuwe behoeften. Ook op het gebied van het energieverbruik. De technieken waren na dertig jaar verouderd.”

Circulatiestromen

Het Algemeen Ziekenhuis Jan Palfijn werd getransformeerd naar een fris ogend gebouw met slanke, elegante lijnen.

Het project werd ontworpen door de tijdelijke vennootschap Boeckx - Arch&Teco - Bontinck. We zaten samen met architect Michel Wuyts van de TV. Aan de hand van plattegronden lichtte hij de diverse trajecten toe van patiënten, bezoekers, verplegend personeel en onderhoudspersoneel. “Alle circulatiestromen zijn gemeten en geanalyseerd en volledig hertekend”, vertelt Michel Wuyts. “Die liepen grosso modo al-

lemaal door elkaar, met alle gevolgen van dien. Nu zijn die allemaal gescheiden: de trajecten zijn zoveel mogelijk uit elkaar gehouden en geoptimaliseerd qua afstanden.” Rudy Coddens vult aan: “Je hebt nu bezoekersstromen, patiëntenstromen, goederenstromen enzovoort.” De circulatie is bovendien doorgetrokken naar buiten toe. De vroegere inrit langs de Dunantlaan is nu volledig gereserveerd voor logistiek. “Door de nieuwe entreepartij krijgen de patiëntenstromen beter een plaats”, vertelt Rudy Coddens. “Dat komt doordat we de centrale as negentig graden gedraaid hebben”, vult Michel Wuyts aan. “In plaats van de entree op de kop, bereikt men het gebouw nu langs de Watersportlaan. Er is een rotonde met Kiss&Ride vooraan en een parkeerplaats achteraan. Ook is er een visuele as naar de tuin. Vanaf de entree heeft men vrij doorzicht, door de tuin, tot het personeelsrestaurant.” Het personeelsrestaurant is overigens ondergebracht in het voormalige stookgebouw. De functies werden verplaatst naar een bijkomend niveau, dat op het dak werd bijgebouwd. Zo werd het stookgebouw geïntegreerd in de site zelf. “Het zal makkelijker leesbaar zijn zo”, zegt Rudy Coddens. “Ook vanaf de bushaltes en de parkeerplaats.” ➤

BOUWEN AAN DE ZORG

Creatieve oplossingen voor de gevel Limeparts levert geventileerde cassettegevels op basis van een breed assortiment van materialen. Oplossingen in aluminium gelakt, geanodiseerd of geperforeerd, in gelakt staal, in zink, cortenstaal en inox behoren tot de mogelijkheden. Door combinatie van materialen, kan op een speelse, creatieve manier een unieke gevel naar wens van de klant worden gecreëerd. Cassettegevels zijn strak, naadloos en van superieure kwaliteit, duurzaam en onderhoudsvriendelijk, oerdegelijk materiaal met een karaktervolle look.

Cordeel heeft als essentiële schakel binnen deze bijzondere realisatie een competent gemotiveerd team samengesteld met duidelijke doelstellingen. Een uitgekiende werforganisatie, permanente focus op planning en doorgedreven communicatie met alle betrokkenen (architecten/studiebureaus, opdrachtgever en personeel) maakt dat dit project op schema zit en deze grote uitdaging wordt vertaald naar praktische haalbare realiteit.

Delabie Benelux - wastafelkranen, douchethermostaten en eengreepsmuurmengkranen Delabie is een familiebedrijf dat toonaangevend is in de productie van kranen voor de utiliteitsbouw, met een speciaal programma voor de zorgsector. “De producten binnen dit programma zijn zeer innovatief op het gebied van veiligheid en ergonomie”, zegt Roos Ysebaert, marketing manager voor de Benelux. In totaal leverde Delabie zo’n 1.700 kranen voor de nieuwbouw van Algemeen Ziekenhuis Jan Palfijn in Gent. Daaronder zo’n 1.000 wastafelkranen, waarvan 170 in verhoogde uitvoering en 100 sensorgestuurde. Ook leverde het bedrijf 430 douchethermostaten met een speciale ‘Ergo’-greep. Veiligheid, zoals het voorkomen van zorginfecties, zijn van essentieel belang. “De speciale Biosafe-kranen van Delabie helpen om de ontwikkeling van bacteriën tegen te gaan”, zegt Roos Ysebaert. Deze kranen hebben een volledig gladde binnenkant en, afhankelijk van het type, een demontabele uitloop. De kranen worden in statische toestand tien keer minder snel besmet met Pseudomonas aeruginosa, een bacterie die een belangrijke oorzaak is van zorginfecties. “De kranen uit het Bioclip-programma, met afneembare uitloop, kunnen van binnen gereinigd worden. Daarmee kan de biofilm verwijderd worden, zodat de ontwikkeling van bacteriën bestreden kan worden”, vertelt Roos Ysebaert. “Maar ook zaken als ergonomie en temperatuurbegrenzing dragen bij aan de veiligheid en het gemak voor de zorgmedewerkers.” Roos Ysebaert geeft aan dat Delabie heel blij is dat het Jan Palfijn heeft gekozen voor kranen van Delabie. “Het is een prachtig project en een mooi voorbeeld voor vergelijkbare instellingen.”

Op de gestripte betonnen constructie werd een dikke laag isolatie aangebracht met daarover een witte aluminium gevelbekleding.

BOUWEN AAN DE ZORG

AZ JAN PALFIJN, GENT De technieken die voordien in het afzonderlijke stookgebouw waren ondergebracht, zijn verplaatst naar een bijkomend niveau op het dak.

Flexibele bezetting De indeling is voorzien van een grote flexibiliteit, afhankelijk van de bezetting. “De verpleegposten zijn centraal komen te liggen”, legt Rudy Coddens uit. “Met langs weerszijden telkens een verpleegafdeling en op de kopse aansluiting een centrale zone met gemeenschappelijke logistieke voorzieningen. Het concept voorziet in de mogelijkheid, afhankelijk van de bezetting, om de verpleegeenheden inkrimpbaar en uitbreidbaar te maken. Dat levert een grote flexibiliteit op.” Ook werden alle medisch-technische diensten geherlokaliseerd.

Energie-efficiëntie en ontdubbeling van technieken Een warmtekrachtkoppeling zorgt voor de productie van sanitair warm water, de bijhorende opwekking van elektriciteit wordt dan weer aangewend voor de productie van koeling middels ijswater overdag en voor het aanmaken van een ijsbuffer ’s nachts. Deze vernuftige koppeling laat de warmtekrachtkoppeling zowel overdag als ’s nachts optimaal renderen. Naar energie-efficiëntie is een performante thermische isolatie aangebracht, is er gebruikgemaakt van geautomatiseerde zonneschermen, hergebruiken

alle niet-medische afdelingen het regenwater (voor toiletspoeling en dergelijke), zijn er automatische kranen in publieke toiletten en wordt de verlichting (deels LED verlichting) aangestuurd door aanwezigheidsdetectie en op basis van daglichtregeling gedimd om het verbruik optimaal te reduceren naar een strikt minimum. “Alles wat de techniek betreft, is ook ontdubbeld”, vertelt Rudy Coddens. “Alles wordt centraal aangestuurd door middel van een gecentraliseerd en technologisch hoogstaand gebouwenbeheersysteem. Het systeem van redundantie is verregaand uitgewerkt. Vitale functies kunnen zo blijvend worden verzorgd.” “Het gebouw wordt nog niet gebruikt zoals het ontworpen is. Voor een evaluatie is het nog te vroeg. Maar de eerste reacties zijn alvast veelbelovend”, vertelt Rudy Coddens. “Wat we wilden, is goed vertaald door de architecten- en studiebureaus.” “We hebben het gerealiseerd in een tijd die veel korter is dan daarvoor doorgaans in beslag wordt genomen. En de uitdagingen waren heel groot, ook wat betreft de timing en coördinatie. Het was een huzarenstuk”, vertelt Michel Wuyts. “Maar alle partijen hebben hun bijdrage geleverd.” n

FEITEN EN CIJFERS

CREATIEVE OPLOSSINGEN VOOR CASSETTE GEVELBEKLEDING

PRINSES ELISABETH KINDERZIEKENHUIS (UZ) GENT

PROJECT: AZ Jan Palfijn Gent AV Opdrachtgever: AZ Jan Palfijn Gent AV Zorgverlener: AZ Jan Palfijn Gent AV Architect: TV Boeckx – Arch&Teco - Bontinck Aannemer: Cordeel Temse Bouwmanagement: TMVW Gent Sanitair: Delabie, Brussel Buizenpost: Swisslog, Apeldoorn Gevel: Limeparts, Genk Bouwtijd: • Start sloop juli 2012 • Oplevering sloop (het ziekenhuis werd gedurende het hele proces gebruikt) • Overdracht sloop naar nieuwbouw (het ziekenhuis werd gedurende het hele proces gebruikt) • Start nieuwbouw (het ziekenhuis werd gedurende het hele proces gebruikt) • Oplevering zomer 2014 Totale oppervlakte terrein: +/- 80.000 m² Totale oppervlakte gebouw: +/- 63.000 m² vloer opp. Totale bouwkosten: • Investering 131 mio excl BTW, excl erelonen Aantal bedden: 526 Grootkeuken capaciteit: 500 mlt. Restaurant (hoeveel plaatsen): +/- 300 pl.

www.limeparts.be BOUWEN AAN DE ZORG

Unieke samenwerking in nieuwbouw HagaZiekenhuis

SCAN WITH

35.000 m2 aan nieuwbouw verrijst momenteel naast het huidige HagaZiekenhuis aan de Haagse Leyweg. Het opvallende pand met de moderne vormgeving staat er al. Er wordt nu volop gewerkt aan de bouwkundige afbouw en de realisatie van de installaties. De oplevering zal gefaseerd plaatsvinden en is gepland voor de eerste helft van 2015. Het vierlaagse gebouw gaat plaats bieden aan het nieuwe OK-complex, het Juliana Kinderziekenhuis, het Moeder- en Kindcentrum, de dagbehandeling en Atrium in het Juliana Kinderziekenhuis/Haga Juliana Geboortecentrum.

BOUWEN AAN DE ZORG

enkele poliklinieken. Op de bovenste etage komen het geboortehotel en een Ronald McDonaldhuis. In de ondergrondse kelder wordt een grote parkeerga-

rage gerealiseerd. Het nieuwe pand staat naast het huidige HagaZiekenhuis, dat momenteel eveneens een grondige renovatie ondergaat. Volgens Caro-

HAGA ZIEKENHUIS, DEN HAAG

MBS ontzorgt MBS Cascobouw heeft de engineering, productie, levering en montage voor zijn rekening genomen van het complete betoncasco van de nieuwbouw van het HagaZiekenhuis in Den Haag. Een veelomvattende klus, vooral omdat het hele OK-complex er deel van uitmaakt. MBS Cascobouw, onderdeel van de MBS Groep uit Soest, is deze uitdaging aangegaan. Het bedrijf onderscheidt zich van andere doordat het een totaalconcept levert. Dit bestaat uit werkvoorbereiding, engineering, planning, productie en montage van de complete ruwbouw. Door een professionele aanpak en strakke planning zorgt MBS voor een probleemloze oplevering van de ruwbouw binnen de afgesproken termijn. “Wij willen de aannemer zoveel mogelijk ontzorgen”, zegt projectleider Jonathan Wijma hierover. “Ook bij het Haga is dat gelukt. Daar hebben we voor het totale casco gezorgd. We hebben prefab betonelementen toegepast, zoals kolommen, balken, wanden, massieve vloerplaten, kanaalplaatvloeren en breedplaatvloeren. Bovendien hebben we de engineering, levering en montage van de staalconstructie gecoördineerd en aangestuurd. Het aanleggen van de enorme ondergrondse parkeerkelder gebeurde ook in eigen beheer, door onze afdeling kelderbouw.” Hoge eisen Er werden zeer hoge eisen aan het gebouw gesteld, onder andere in verband met het nieuwe OK-complex. Hier moesten bijvoorbeeld technische installaties dwars door de draagconstructie heen worden aangelegd. Het pand is in twee fasen opgebouwd. Vanwege de complexiteit werd begonnen met het OK-deel, omdat de afbouw daarvan het meeste werk vergde. Bovendien liepen het ontwerpproces en de uitvoering parallel. “Dat vormde echt een uitdaging. We hebben het hele traject nauwkeurig bewaakt om alles volgens planning te kunnen afleveren”, vertelt de projectleider. “De hoofddraagconstructie is volledig prefab, waardoor elke wijziging in het ontwerp direct invloed heeft op de uitvoering. Dat, samen met het korte tijdsbestek waarin alles moest gebeuren, maakte dat regelmatig veel flexibiliteit van ons gevraagd werd. Mede dankzij goed overleg met de betrokken partijen is het allemaal gelukt.”

line Bestebreurtje, directeur projectbureau Haga Vernieuwt (waar het hele (vernieuw)bouwproject onder valt) was de nieuwbouw nodig in verband met de wens tot concentratie van zorg. “Omdat haast geboden was, hebben we onder meer gekozen voor de nieuwe aanbestedingsvorm DBM.”

Design, Build, Maintain Ontwerp, bouw en technisch beheer voor twintig jaar zijn gegund aan het consortium VolkerWesselsHaga. Dit is een samenwerkingsverband tussen bouwkundig aannemer Boele van Eesteren en de VOF Homij/

Imtech voor de technische installaties. Het HagaZiekenhuis is daarmee een van de eerste ziekenhuizen in Nederland dat een dergelijke contractvorm is aangegaan. Bouwdirecteur Martijn Oude Luttikhuis: “Daarin lag echt een uitdaging. Met deze nieuwe aanbestedingsvorm wilden we in korte tijd komen van een programma van eisen tot oplevering. Op basis van een getekend programma en de elementen waaraan alles moest voldoen, hebben we om een ontwerp gevraagd dat bij onze uitgangspunten paste. Vervolgens hebben toekomstige gebruikersgroepen het ontwerp getoetst op indeling en inrichting. Door

gefaseerd onderdelen af te sluiten, konden we tijdens de ontwerpfase al met de bouw starten. Ontwerp- en bouwproces liepen dus parallel aan elkaar.” Deze werkwijze gaat goed en zonder grote obstakels worden positieve resultaten behaald. Tijdens het ontwerp denkt de bouwer ook goed na over het onderhoud gedurende de komende twintig jaar. Bestebreurtje geeft aan dat het gezamenlijke zoekproces veel vertrouwen in elkaar vraagt. “Het vergt echter ook de nodige kennis bij de opdrachtgever en een stevige projectorganisatie, die in staat is de uitgangspunten continu met elkaar te bewaken.” ➤ SCAN WITH

BOUWEN AAN DE ZORG

MBS Cascobouw

PERFECTIE TOT IN DETAIL

POSTBUS 115 3760 AC SOEST

TEL. 035-5881888 FAX. 035-5881899 INFO@CASCOBOUW.NL WWW.MBSCASCOBOUW.NL

HAGA ZIEKENHUIS, DEN HAAG

Het nieuwe ziekenhuis anno 2015

Enkele uitgangspunten Eén van die uitgangspunten was de behoefte aan een helende omgeving passend bij de Planetreegedachte die overal binnen het HagaZiekenhuis gemeengoed is. Oude Luttikhuis: “Gekozen is voor het ontwerp van Meyer en Van Schooten Architecten, dat zich kenmerkt door ronde lijnen, en een hoge mate van transparantie en daglicht. Om een helende omgeving te realiseren, is een open gebouw gecreëerd, met veel glas en twee atriums. Aan de binnenzijde zorgt de trapsgewijze opbouw van de etages voor overzicht, ruimtelijke werking en veel extra lichtinval.” Een andere eis was een OK-complex dat uit twee delen bestaat. Met op de tweede verdieping het gedeelte voor hoogcomplexe ingrepen en op de eerste etage het gedeelte voor laagcomplexe ingrepen. Daar kunnen ook kinderen geopereerd worden. De dagbehandeling op de begane grond moet een korte

routing, snelle doorloop van patiëntenstromen en efficiency mogelijk maken. Verder moeten alle functies van Julianakinderziekenhuis/Moeder- en Kindcentrum, geboortehotel en Ronald McDonaldhuis op korte afstand van elkaar en in één complex verzameld zijn. Bestebreurtje: “Uniek zijn hier de maternityrooms, waar de partner 24 uur per dag bij de moeder kan verblijven, en de neosuites, waar een ouder 24 uur per dag bij zijn of haar te vroeggeborene kan zijn.” Ten aanzien van duurzaamheid was het uitgangspunt de nieuwbouw te ontwerpen en te bouwen conform de eisen van BREEAM-NL Excellent. Al met al is het een doordacht, duurzaam en in samenhang ontwikkeld project geworden, waarbij de integrale aanpak vooropstaat en werkprocessen, techniek en architectuur onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. n

FEITEN EN CIJFERS PROJECT: Haga Ziekenhuis, Den Haag Opdrachtgever: Haga Ziekenhuis, Den Haag Architect: Architecten aan de Maas, Rotterdam-Maastricht Betoncasco: MBS Cascobouw, Soest Bouwtijd: juni 2013 – jan 2015 voor de nieuwbouw Totale oppervlakte gebouw: 35.000 m2 Totale bouwkosten: 100 mln Bedden: 100

SCAN WITH

BOUWEN AAN DE ZORG

Tekst: Irene Teunissen Foto’s: EGM architecten Laboratoria zijn centraal gelegen in het middengebied met een herkenbare wandprint aan de omloopgang.

‘Complexe bouw op de vierkante centimeter’ In april is het laatste deel van de (ver)bouw van de ziekenhuisapotheek van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in hartje Amsterdam gereedgekomen. Twee apotheken heeft het ziekenhuis nu. De gerenoveerde ziekenhuisapotheek op de eerste verdieping, en een volledig nieuwe poli apotheek aan de lichtstraat op de begane grond. Beide ontworpen door EGM architecten.

Meer ruimte Het grootstedelijke ziekenhuis met ruim 550 bedden, drieduizend medewerkers en honderdduizenden bezoekers per jaar beschikte alleen over een ziekenhuisapotheek voor klinische patiënten. “Dat was niet meer voldoende”, vertelt ziekenhuisapotheker Eric Franssen. “We moesten aansluiten bij de steeds strengere weten regelgeving, maar ook bij de ambities van het ziekenhuis. Om nog veiliger te werken maken we bijvoorbeeld de medicatie tegenwoordig zoveel mogelijk voor toediening gereed in

BOUWEN AAN DE ZORG

de ziekenhuisapotheek, zodat verpleegafdelingen dit niet meer zelf hoeven doen. Ook werken we steeds vaker samen met andere zorgorganisaties in de regio. Door deze toename van activiteiten hadden we meer ruimte nodig. Daarnaast was de wens andere klanten te gaan bedienen, zoals polikliniekpatiënten, ziekenhuismedewerkers en mensen van buiten, in een poli apotheek.” De uitbreiding van de ziekenhuisapotheek naar 1150 m2 en de nieuwbouw van een poli apotheek van 250 m2 maken dit allemaal mogelijk.

Veel functionaliteiten In verband met alle verschillende functionaliteiten, de complexiteit, veiligheid en hygiëne vergt het ontwerpen en (ver)bouwen van een apotheek in een ziekenhuis veel inzicht en technisch vernuft. Bloedonderzoek, het bereiden van specifieke medicatie, het werken met gevaarlijke stoffen en goederenstromen die elkaar niet mogen kruisen in verband met de veiligheid, zorgen voor speciale eisen en toepassingen. Denk in de ziekenhuisapotheek bijvoorbeeld aan een laboratorium met quarantaineruimte, afzonderlijke

ZIEKENHUISAPOTHEEK EN POLI APOTHEEK OLVG AMSTERDAM

continu gemonitorde cleanrooms die alleen via een sluis toegankelijk zijn vanwege luchtdrukverschillen en waarin microgrambalansen trillingvrij op marmeren blokken staan, een magazijn waar medicatie op een speciale manier bewaard wordt en een redundant koelsysteem zorgt dat de temperatuur niet teveel oploopt. En wat te denken van de robot die zichtbaar voor het wachtende publiek de medicijnen in de poli apotheek verzamelt. Links ing. Milan Cuylits en rechts apotheker Eric Franssen.

Balans Alles is in het ontwerp verwerkt. Eric Wendel van EGM architecten: “Meer dan zeventig procent van ons werk doen wij in de zorgsector. We zijn gespecialiseerd in het maken van ontwerpen voor de gezondheidszorg. Bovendien gaat onze betrokkenheid bij het OLVG al enige tijd terug. Bij het ontwerp voor beide apotheken hebben we geprobeerd de harde en zachtere eisen met elkaar in balans te brengen. We hebben rekening gehouden met de risico’s en de werkprocessen die goed gestroomlijnd moeten zijn vanwege de vele functies per vierkante meter. De medewerkers moeten veilig en efficiënt kunnen werken. Daarnaast zijn overzicht en transparantie sleutelwoorden in verband met beleving en betrokkenheid. Het is prettig als collega’s zicht op elkaar hebben, maar ook weten voor wie ze eigenlijk werken.” Daarom heeft de architect in de ziekenhuisapotheek gezorgd voor het lab als herkenbaar binnengebied met daaromheen kantoren, cleanrooms en logistieke ruimtes. Er is gekozen voor veel glas en daglichttoetreding. Zo is vanuit de kantoren zicht op de bezoekers en zijn in de buitengevel nieuwe ramen aangebracht. De poli apotheek is als frontoffice laagdrempelig en voor iedereen makkelijk toegankelijk gemaakt. ➤

Laboratorium.

Pantry is tevens flexibele werkplek.

Cleanroom.

Doorgang robotruimte naar balie.

BOUWEN AAN DE ZORG

BOUWEN IN ‘GOING CONCERN’ De samenwerking tussen EGM architecten en het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) gaat ver terug. Al vanaf 1988 is EGM betrokken bij diverse groot- en kleinschalige nieuwbouw, verbouwingen en uitbreidingen. En 25 jaar later wordt er nog steeds samen gewerkt, binnen een indertijd ontworpen en nog steeds sterk Masterplan, met als meest recente projecten de poli apotheek die in 2013 werd opgeleverd, de ziekenhuishuisapotheek en het Anna Paviljoen die beide dit jaar worden opgeleverd. EGM heeft generaties lang ervaring in het toekomstgericht ontwerpen voor de zorg. Mede door haar jarenlange ervaring en expertise bedenkt zij efficiënte oplossingen voor complexe vraagstukken. Bij dergelijke projecten zijn de uitdagingen groot, zowel voor de ontwerpende en uitvoerende partijen als voor de opdrachtgever. Samenwerking en communicatie zijn hierbij zeer belangrijk. Daarom worden opdrachtgever en gebruikers zoveel mogelijk bij het voortraject betrokken en wordt er voortdurend afgestemd met de betrokken partijen. Met als doel grip op het proces, de planning en het budget. Met begrip en deskundigheid als sleutelwoorden en enthousiasme en onderling vertrouwen als uitgangspunten. Projecten waar EGM jaren geleden al aan mocht werken en die nu weer actueel zijn, zoals het Ikazia Ziekenhuis in Rotterdam en het Radboudumc in Utrecht. Maar ook nieuwbouwprojecten zoals het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft dat in 2015 wordt opgeleverd en het Erasmus MC in Rotterdam dat in 2017 wordt opgeleverd. Allen voorbeelden van langdurige complexe projecten waar ‘going concern’ wordt gebouwd en het ziekenhuis in gebruik blijft. Architectuur in de zorg is bij uitstek dienend, gericht op het herstel van de patiënt. Dat vraagt zorgvuldigheid: de vorm van het gebouw moet net zozeer kloppen als de handgreep naast het toilet. Dit vraagt ook om gecontroleerd om te gaan met techniek en logistiek, zodat het ziekenhuis stevig blijft staan in de toenemend competitieve markt. Nieuwe ontwerpen zijn geen herhaling van zetten. EGM architecten blijft onderzoeken en blijft zich ontwikkelen, zoals de gezondheidszorg in ontwikkeling blijft. Zo wordt de zorg van morgen ontworpen. Duurzaam en toekomstgericht.

EGM ARCHITECTEN ONTWERPT GEZONDE GEBOUWEN VOOR DE GEZONDHEIDSZORG SAMEN MET EGM ADVISEURS DE ONMISBARE SCHAKEL TUSSEN ONTWERP EN UITVOERING

EGM adviseurs is een adviesbureau voor bouwtechnische vraagstukken met experts op ieder vakgebied en advies op maat gedurende alle fasen van het bouwproces. De adviseurs helpen opdrachtgevers bij het verwezenlijken van hun ambities op het gebied van duurzaamheid en bij het beantwoorden en oplossen van kwesties over bouwfysica, bouwpathologie, veiligheid en gezondheidsplannen. Tevens leveren zij kostenramingen en bestekken en worden ze ingeschakeld voor bouwtoezicht en bouwdirectie. EGM adviseurs heeft uitgebreide ervaring opgebouwd in zeer uiteenlopende projecten, van advies voor kleinschalige gebouwen tot ingewikkelde projecten als grootschalige ziekenhuizen. Door betrokkenheid in een zo vroeg mogelijk stadium van het ontwerpproces kunnen ze inzicht geven in de mogelijke knelpunten, zodat deze al in een vroeg stadium voorkomen kunnen worden. Dit alles met als doel een goed gebouw door een optimale integratie van alle vakgebieden in het ontwerp. Onze expertise leidt er tevens toe dat EGM adviseurs regelmatig bijdraagt aan normontwikkeling en diverse onderzoeken.

adviseurs

T 078 - 633 06 60 www.egm.nl www.egmadviseurs.nl

SNEL ADVIES NODIG? SCAN DE QR-CODE VOOR PRAKTISCHE OPLOSSINGEN EN ADVIEZEN VOOR UW (ZORG-)GEBOUWEN

BOUWEN AAN DE ZORG

ZIEKENHUISAPOTHEEK EN POLI APOTHEEK OLVG AMSTERDAM

Poli apotheek gelegen aan de lichtstraat.

Continuïteit waarborgen

Robot.

Toen moest er gebouwd worden. Vooral voor de ziekenhuisapotheek geen gemakkelijke opgave omdat tijdens de renovatie de continuïteit van zorglevering gewaarborgd moest blijven. Een complexe opgave waar EGM architecten vaker voor gestaan heeft. Milan Cuylits, projectmanager Bouw OLVG vond het een uitdaging. “Daarom hebben we de verbouwing in twee fasen uitgevoerd. Dat was mogelijk door de extra vierkante meters en door doelmatig met de krappe ruimte om te gaan. We hebben een aantal functies, bijvoorbeeld kantoren en bereidingsruimte, in iets afgeslankte vorm, heen en weer geschoven. En omdat het werk gewoon door moest gaan, was stof natuurlijk taboe. Stofvrij hakken en met stofschotten werken waren nodig. Ook kon alleen geboord worden op van tevoren afgesproken tijden.”

Afspraken en planning Balie.

Afspraken en een vaste planning zijn dus erg belangrijk bij dit soort trajecten. Ook ten aanzien van het

omgaan met de beperkte ruimte op de binnenstedelijke locatie, waar weinig plek voor opslag, en aan- en afvoer van bouwmaterialen is. “Met goede logistiek en just-in-time-delivery valt winst te behalen”, zegt Cuylits. “Gelukkig hebben we met alle betrokken partijen goede afspraken kunnen maken, omdat er voortdurend overleg was tussen het bouwbureau, de apotheker en zijn team, de architect en de drie nevenaannemers. En het eindresultaat mag er zijn!” n

FEITEN EN CIJFERS PROJECT: Ziekenhuisapotheek en poli apotheek OLVG Amsterdam Opdrachtgever: Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Amsterdam Architect: EGM architecten Bouwmanagement: OLVG, afdeling Bouw & Inrichting Poli apotheek opgeleverd maart 2013

BOUWEN AAN DE ZORG

Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen Foto's: AZ Turnhout De bouwkundige indeling van het cathlab zorgt voor veel lichtinval en uitzicht over Turnhout.

Cathlab AZ Turnhout verstevigt cardiologische zorg in Vlaamse Kempen

Optimalisatie logistieke flow van patiënten en materialen cruciaal bij het ontwerp Het Algemeen Ziekenhuis in Turnhout nam eind februari 2014 een nieuw cathlab in gebruik. Met het Kempisch Hartcentrum wordt een blinde vlek in de regionale cardiologische zorg ingevuld. Het creëren van een optimale logistieke flow speelde een belangrijke rol bij het ontwerp. De catheterisatiekamers zijn geavanceerd, wat onder meer tot uiting komt in de haarfijne beeldverwerking. Het nieuwe hartcentrum AZ Turnhout speelt in op de behoefte aan betere cardiologische zorg in de Vlaamse Kempen. Hart- en vaatziekten zijn een belangrijke doodsoorzaak in België. Bij verstopping van een bloedvat is snelle diagnostisering en behandeling van levensbelang. Terwijl patiënten uit de Kempen voorheen doorverwezen werden naar een gespecialiseerd of universitair centrum in de regio Antwerpen of Leuven, kunnen zij voortaan dichter

BOUWEN AAN DE ZORG

bij huis en sneller worden behandeld. Naar verwachting worden in het nieuwe cathlab jaarlijks 2.000 katheterisaties uitgevoerd en 600 stents of ballons geplaatst. De exploitatie van het Kempisch Hartcentrum, dat in totaal zo'n 694 vierkante meter beslaat inclusief polikliniek, gebeurt samen met het Universitair Ziekenhuis Leuven. Daarnaast wordt de operationele

samenwerking met artsen en verpleegkundigen van ziekenhuis Herentals voorbereid. Ook het ziekenhuis van Mol is geïnteresseerd in samenwerking en verder werden de cardiologen van ziekenhuis Geel uitgenodigd om mee te werken. Samen met huisartsen, die participeren in een cardiaal regionaal netwerk, zetten de cardiologen en verpleegkundigen zich in om het zorgaanbod te vergroten en de medische expertise af te stemmen op de behoefte.

AZ TURNHOUT

De catheterisatiekamers zijn voorzien van de modernste technieken.

Optimale logistieke flow

De cardiologen hebben monitoren waarop scherper dan voorheen beelden van de bloedvaten zichtbaar zijn.

“Bij het ontwerp van het Kempisch Hartcentrum, dat ruimte biedt aan twee catheterisatiekamers, speelde logistieke optimalisatie een cruciale rol. Dit komt zowel tot uiting in de locatie van het cathlab zelf als de indeling van de ruimtes en inrichting van de kasten”, zegt Jeroen Hendrickx, directeur facilitair management van het AZ. “Het ziekenhuis hanteert een horizontale indeling per specialisme en een verticale indeling per functie. Hierdoor zijn de afstanden kort en is er weinig lifttransport nodig. Vooraf aan het ontwerp van het Kempisch Hartcentrum, dat zich op de vierde verdieping bevindt, is in kaart gebracht wat de optimale flow is van mensen en materialen. Vervolgens zijn de indeling en inrichting hierop aangepast. Uit reacties van artsen en verpleegkundigen blijkt dat zij uiterst tevreden zijn met de tijdwinst die ze boeken en de relatieve rust die ze ervaren.”

State of the art

Samen met huisartsen zetten de cardiologen en verpleegkundigen zich in om het regionaal zorgaanbod te vergroten en de medische expertise af te stemmen op de behoefte.

Het ontwerpen bouwproces van het Kempisch Hartcentrum stond onder flinke tijdsdruk. Hendrickx zegt: “Voor een voorspoedige uitvoering en een optimaal resultaat, hebben we een uitgebreide taskforce opgericht. Hierin waren bijvoorbeeld de artsen, directie, aannemer, ICT-dienst en de inkoopdienst vertegenwoordigd. Tijdens de bouw vond elke twee weken een integraal overleg plaats. De uitvoering verliep volgens schema, zodat de geplande komst van de minister en het geplande congres over cardiologie gewoon door konden gaan. Het resultaat van de inspanningen is een state of the art cathlab, dat onder meer voorzien is van moderne beeldverwerking van Toshiba. De cardiologen hebben monitoren waarop scherper dan voorheen beelden van de bloedvaten zichtbaar zijn. De bouwkundige indeling zorgt voor veel lichtinval en uitzicht over Turnhout.” n

BOUWEN AAN DE ZORG

Tekst: Douwe Hatenboer

Publiek-Private Samenwerking:

Vloek of zegen in de zorg? Publiek-Private Samenwerking (PPS) wordt de afgelopen jaren veel gebruikt bij infrastructuur, gebiedsontwikkeling en overheidsgebouwen. In de zorg is PPS relatief nieuw, ondanks de wetswijzigingen en marktontwikkelingen, zoals de decentralisatie die de potentie ten goede lijken te komen. Recentelijk zijn de eerste PPS-projecten gecontracteerd en een relevante vraag is dan ook wat het effect was. Is PPS een manier om zorginstellingen effectiever in te richten en komt het de verhouding tussen kosten en kwaliteit van zorgvastgoed ten goede? Of leidt PPS tot rompslomp? Alle in Nederland ondernomen PPS-projecten in de zorg betreffen het ontwikkelen, realiseren en onderhouden van vastgoed en in een enkel geval ook uitvoerende taken (zogenaamde DBM- of DBMOcontracten; Design/ Build/ Maintain/ Operate). Een studie van vier algemene ziekenhuizen geeft inzicht in de ervaringen, waarbij twee ziekenhuizen PPS hebben gebruikt om nieuwbouw te realiseren (HagaZiekenhuis en Maasziekenhuis Pantein), een ziekenhuis het PPS-project vanwege bedrijfseconomische redenen annuleerde en een ziekenhuis haar gebouw op de traditionele manier ontwikkelde.

Waarom PPS? Er zijn verschillende redenen om vastgoed te ontwikkelen aan de hand van een PPS-constructie. De oorspronkelijke gedachte achter PPS is om door middel van samenwerking bouwinnovaties te stimuleren, de faalkosten te verkleinen en risico’s daar neer te leggen waar ze het beste beheersbaar zijn. De DBMOcontracten hebben daarnaast als achterliggende gedachte dat de integrale manier van aanbesteden leidt tot betere afstemming tussen aparte partijen, Relatie tijdsbesteding opdrachtgever en fase van ontwikkeling

zoals een architect, bouwer en onderhoudsbedrijf. Aangezien een privaat consortium voor langere tijd verantwoordelijk is voor de vastgoedkwaliteit, wordt deze gestimuleerd om oplossingen te formuleren die over de levensloop het meest effectief zijn. Bij een traditionele aanbesteding is er kans dat de architect een onhandig te bouwen gebouw ontwerpt of dat de bouwer goedkoop bouwt met als gevolg duur onderhoud. Vanuit dit perspectief geredeneerd zitten er meerdere voordelen aan PPS.

Voordelen Ruud Verreussel, bestuursvoorzitter van het Maasziekenhuis Pantein, dat in 2009 samen met BAM nieuwbouw realiseerde aan de hand van DBM-lijnen, geeft aan dat het beheersen van risico’s een belangrijke reden was. “Bij traditionele bouwwijzen is sprake van aanbestedingrisico’s, bouwkostenoverschrijding en exploitatierisico’s. Dit kon ik me niet permitteren met de toenmalige financiële positie”, stelt Verreussel. “Ik zocht dus naar een structuur die deze risico’s afdekte en zo de bank meer zekerheden bood. PPS voorzag hierin.” De financiële cijfers ondersteunen de bevindingen van Verreussel. In 2006 was het weerstandvermogen (eigen vermogen ten opzichte van de totale bedrijfsopbrengsten) van het Maasziekenhuis Pantein 4%. Daarmee zat het ver onder het landelijk gemiddelde van 12 tot 13%. Toch was investeren in een nieuw ziekenhuis mogelijk. Een tweede reden om voor PPS te gaan, is dat omvangrijke bouwprojecten geen ‘daily business’ zijn voor zorgbestuurders. Verreussel: “Ik heb geen verstand van vastgoedmanagement, dus moest ik die kennis

BOUWEN AAN DE ZORG

inhuren. PPS nam me dit uit handen.” Ben Elsenaar, bouwdirecteur bij het HagaZiekenhuis, dat in 2012 een DBMO-contract sloot met het consortium VolkersWesselsHaga om nieuwbouw en renovatie te realiseren, voegt hieraan toe dat Haga actief zocht naar een alternatieve manier om meer waarde te krijgen. “Want als zorgbestuurder mag nieuwbouw je eigenlijk niet interesseren, omdat dat buiten je kerntaak valt. Daarom zochten we een partner.” Elsenaar geeft daarnaast aan dat PPS in vergelijking tot traditionele bouwmethoden een efficiencyvoordeel van 30% kan opleveren. “We waren verbaasd te zien hoe groot de marges waren.” Guus van Meurs, projectdirecteur bij VolkersWesselsHaga, het consortium achter PPS, stelt dat ook de ontwikkelsnelheid een voordeel is. “Vanaf juni 2012 zijn we begonnen met het afronden van het voorlopige ontwerp en momenteel zijn we bezig met de bouw. In 2015 verwachten we de nieuwbouw klaar te hebben. In 2,5 jaar van ontwerp naar opgeleverd ziekenhuis binnen het budget, dat lukt bijna alleen met PPS.” Externe druk verhoogt de doorloopsnelheid. “Vreemde ogen dwingen. De bouwpartner bemoeit zich actief met de besluitvorming. Soms is dit nodig om iets te veranderen.” Naast de snelheid en financiële voordelen, is ook de mogelijkheid tot ontzorgen in de beheerfase een voordeel van PPS. Met betrekking tot DBM of DBMO betekent het dat de partner het onderhoud op zich neemt en verantwoordelijk is om het vastgoed aan het eind van het contract op te leveren tegen een vooraf afgesproken kwaliteitsniveau. Verreussel: “Ik heb geen verstand van vastgoed en kijk er daarom wat krampachtig tegenaan. Daarnaast hoef ik me niet bezig te houden met onderhoudsschema´s, want dat wordt gedaan. Ik kan me focussen op mijn kerntaken.”

PUBLIEK-PRIVATE SAMENWERKING IN DE ZORG

Dit essay is gebaseerd op een studie van de Erasmus Universiteit van MSc. Douwe Hatenboer, onder begeleiding van prof. dr. Rob van Tulder en prof. dr. Kim Putters. Over de auteur: Douwe Hatenboer is adviseur bij Adviestalent. Adviestalent leidt jonge talentvolle academici op tot breed inzetbare adviseurs en managers. Adviestalent is een initiatief van Twynstra Gudde. Verder hebben John Dols en Maarten Sijpestein (beiden adviseur bij Twynstra Gudde) aan dit artikel bijgedragen.

Nadelen De betrokken partijen hebben ook ondervonden dat PPS geen panacee is. Het opzetten van een PPS is intensief en de eerste investeringen zijn hoog. Zo zullen experts moeten worden ingehuurd, zoals juristen en projectmanagers. Daarnaast moet de partner tijdens de eerste fasen actief begeleid worden door de opdrachtgever. Elsenaar: “Het idee was om de (bouw) partner alle gesprekken te laten voeren met de gebruikersgroepen en helemaal zelf zorg te laten dragen voor deadlines. Dit was een brug te ver.” Wanneer de eerste fasen in de PPS echter zijn geweest, zal de tijdsinvestering aan de kant van de opdrachtgever afnemen. Bovendien moet bij PPS rekening worden gehouden met extra belastingen. Over het werk van ondersteunend personeel (zoals bijvoorbeeld technici of onderhoudspersoneel) moet btw worden betaald als de (bouw)partner dit uitvoert. De bouw of het onderhoudswerk in een aparte BV opzetten, betekent winstbelasting. Deze aspecten moeten meegenomen worden om een businessplan op te stellen. Desondanks tonen de voorbeelden dat PPS tot substantiële besparingen kan leiden. Een derde nadeel is de druk die het PPS-project op de interne organisatie zet. Mensen moeten leren op een andere manier te werken, wat met weerstand gepaard gaat. “Er wordt een commerciële partij binnengehaald die ook zo gaat kijken naar de ruimtes en dat is wennen voor de mensen in het ziekenhuis”, aldus Elsenaar. Een PPS-project vraagt om prioriteit.

Doorontwikkelen Er moet nog veel geleerd worden met betrekking tot PPS, door zowel publieke als private partijen. Maar de eerste resultaten tonen nu al aan dat met PPS stappen kunnen worden gezet in het efficiënter realiseren en exploiteren van zorgvastgoed. n

BOUWEN AAN DE ZORG

nora®, uw partner in de gezondheidszorg. Goed om te weten dat er een specialist is! De aantrekkelijke rubber vloerbedekkingen van nora® zijn de eerste keuze bij de inrichting van ziekenhuizen. Niet alleen bieden ze een aantrekkelijk design, maar ook alle belangrijke technische eigenschappen die ziekenhuizen nodig hebben voor hun dagelijkse werk.

nora ﬂooring systems B.V. T +32 26575250 T +31 416 286140 www.nora.com

LEVERANCIERS AAN ZIEKENHUIZEN

Uw specialist voor de gezondheidssector Om ervoor te zorgen dat de patiënten en het personeel zich prettig voelen: inrichtingsoplossingen van nora Kleur is een belangrijk aspect bij het inrichten van gebouwen in de gezondheidssector. Kleur draagt aanzienlijk bij tot het persoonlijk welbevinden en als gevolg daarvan tot een positief genezingsproces. Kleur roept niet alleen emotionele reacties en associaties op, maar ook lichamelijke reacties. Bij kleurtherapie worden kleuren daarom gericht toegepast om bepaalde pijn te verlichten of te genezen. Kleuren voor de gezondheidssector Nora rubber vloerbedekkingen worden gekenmerkt door een breed kleurenpallet. Met het materiaal rubber zijn zowel uiterst felle kleuren als onopvallende pasteltinten mogelijk. Met noraplan signa en noraplan sentica heeft nora unieke vloerbedekkingen ontwikkeld die speciaal voor de gezondheidssector zijn ontworpen. Noraplan signa is verkrijgbaar in 48 kleuren. Noraplan sentica is vanaf voorjaar 2012 op de markt en is nu al een groot succes. Het harmonische kleurbeeld van noraplan sentica bestaat uit 32 kleuren die worden aangevuld met 6 solitaire kleuren om accenten te leggen.

Nieuwe oppervlak- en kleuropties voor noraplan stone Dit jaar viert noraplan stone haar 25-jarig bestaan. Om deze lange geschiedenis van betrouwbare prestaties te vieren, lanceert nora opnieuw het productassortiment met enkele frisse vernieuwingen. Het meest recente assortiment van noraplan stone biedt nu een optie voor een glad oppervlak en diverse nieuwe kleuren. Net zoals het traditionele gestructureerde, reflectiebrekende oppervlak, heeft het gladde alternatief een onopvallend, willekeurig granulaatdesign en een fris, modern kleurenpalet. Het is vooral geschikt voor scholen, ziekenhuizen, transportomgevingen en andere openbare ruimten. Nora vloerbedekkingen bestaan uit hoogwaardige industriële en natuurlijke rubberkwaliteiten, mineralen uit natuurlijke bronnen en milieuvriendelijke kleurpigmenten. Geen enkele nora vloerbedekking bevat pvc, weekmakers (ftalaten) of halogenen (bijvoorbeeld chloor). Bovendien beschikt nora vloerbedekking over talrijke Green Design-certificaten zoals de Blauwe Engel en het Finse M1-ecolabel, die bijdragen aan een gezond binnenklimaat. www.nora.com

Storax introduceert Vari-Stepp! Flexibele dorpels voor de zorgsector

Of het nu gaat om rolstoelen, rollators, ziekenhuisbedden, rolcontainers of cateringkarren, voor rollend verkeer zijn traditionele dorpels vaak een vervelend obstakel. Storax b.v. uit Zwijndrecht ontwikkelde daarom Vari-Stepp. Hoe werkt Vari-Stepp? Vari-Stepp dorpels zien er van een afstand hetzelfde uit als een hardstenen dorpel. Maar op het moment dat er over de dorpel wordt gereden, veert het EPDM-rubber in tot het niveau van de vloer, waardoor er zonder weerstand over dorpels gereden kan worden. Voordelen • Wel een dorpel, maar geen obstakel. • Prima waterkering voor natte ruimtes. • Ergonomisch voor het verplegend personeel. • Rolstoelvriendelijk.

• Voorkomt valpartijen van ouderen. • Ideale oplossing voor badkamers in de zorg. Toepassing Vari-Stepp flexibele dorpels zijn uitermate geschikt voor sectoren met rollend verkeer, zoals onder andere: • Ziekenhuizen • Verpleeg- en verzorgingstehuizen • Woningen voor ouderen • Hotels • Horeca • Keukens Voor meer informatie: www.storax.nl

BOUWEN AAN DE ZORG

LEVERANCIERS AAN ZIEKENHUIZEN

Hogedruk Laminaat HPL & Compact

Antibacterieel hogedruk laminaat

Polyrey wil blijvend bijdragen aan een gezonde en veilige leefomgeving en hierbij verder gaan dan datgene wat wettelijk verplicht is. De Sanitized® antibacteriële behandeling is een resultaat van deze betrokkenheid. Deze behandeling, op basis van zilverionen, is een standaard bewerking voor al onze HPL- en Compact-panelen. De zilverionen, geïntegreerd in het productieproces, beperken de verspreiding van bacteriën doeltreffend gedurende de volledige levensduur van het materiaal. Meer dan 99,9% van de bacteriën wordt vernietigd in slechts 24 uur. De Sanitized®behandeling migreert niet met de stoffen waarmee het in contact komt en is ongevoelig voor reinigings- of ontsmettingsmiddelen. De Polyrey-panelen, met extra aandacht voor hygiëne, lenen zich daarom uitstekend voor alle projecten binnen de gezondheidssector. Voor meer informatie: www.polyrey.com

Vertrouw de zorg voor een Gezond klimaat toe aan de specialist Ziekenhuizen en zorginstellingen zijn er in tal van variaties. Maar ze hebben allemaal één ding gemeen: een zo optimaal mogelijke welzijnstoestand van de patiënt. Carrier heeft hetzelfde doel. Een goed klimaatbeheersingssysteem kan immers het welzijn van een patiënt beïnvloeden. Gezonde lucht voor een gezond klimaat. Carrier is ’s werelds grootste expert. Als uitvinders van de airconditioning zijn we altijd een stap verder in technologie, om u in iedere situatie de optimale oplossing te bieden. Klimaatbeheer op afstand bijvoorbeeld, dat doen we al in ruim 20% van alle Nederlandse ziekenhuizen. Dus, voor élke klimaatoplossing: turn to the experts. Carrier Airconditioning. Do you turn? T (071) 341 71 11, www.carrier.nl

BOUWEN AAN DE ZORG 137car 197x130 Gezond klimaat.indd 1

15-05-13 14:11

LEVERANCIERS AAN ZIEKENHUIZEN

Efficiënte energiebalans met hoog rendement voor St Jansdal ziekenhuis In het Ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk heeft Carrier een oude koelmachine vervangen door een nieuwe 30XWV Aquaforce watergekoelde koelmachine. Belangrijkste redenen voor vervanging van deze koelmachine zijn uitbreiding van de koelbehoefte, de wetgeving van het R22 koudemiddel en de behoefte aan een hoge energie-efficiëntie. De oude koelmachine van het St Jansdal ziekenhuis was nog voorzien van het koudemiddel R22, dat vanaf januari 2015 niet meer mag worden toegepast voor service- en onderhoudswerkzaamheden. Vervanging van deze koelmachine levert het St Jansdal, naast vermindering van de CO2-uitstoot, een veel hogere energiebesparing op, omdat de koelmachine dankzij de nieuwe technieken een hoger rendement bereikt. Door de uitbreiding van een nieuw bouwdeel (6.215 m2) aan het ziekenhuis, ontstond er een groter oppervlak. Bij zomerse temperaturen konden de huidige koelmachines dit oppervlak niet volledig koelen. Het totale koelvermogen voor het ziekenhuis nam toe met 60 KW.

Een bijkomend voordeel van de door Carrier geleverde koelmachine is, dat deze is voorzien van een frequentiegeregelde compressormotor. Daardoor levert de koelmachine een hoge energie-efficiëntie bij zowel vollast als deellast. De ESEER van de 30XWV is in totaal 40% hoger dan die van een traditionele unit met een vaste toerenmotor. Voor meer informatie www.carrier.nl

Bussman en de Isala kliniek Bij de nieuwe Isala kliniek in Zwolle bouwt Bussman op dit moment, naast het reguliere ziekenhuis, een modulair behandelgebouw. Dick Blommendaal licht toe: “Beschouw het maar als een klein ziekenhuis van 4.500 vierkante meter inclusief zes eigen OK’s, recovery, holding et cetera. Het wordt gezien als een vast gebouw, maar bestaat uit 230 losse units. Deze zijn vier meter hoog, aanmerkelijk hoger dan standaard gebruikelijk is in de unitbouw. Het transport kan alleen op speciale diepladers. Vanuit Beuningen, waar Bussman gevestigd is, zou dit een vermogen kosten. Omdat het hier om een groot aantal units gaat, hebben wij ervoor gekozen om voor een half jaar een fabriekshal in Zwolle te huren. Hier kan ons team de units assembleren. De huur van het gebouw kunnen we wegstrepen tegen de besparing op transportkosten. Het is een optie waar we in de toekomst vaker voor zullen kiezen.” Wilt u meer informatie over Bussman kijk dan op www.bussman.nl

Artimo gaat voor een huiselijk gevoel

Zoals u weet, speelt het interieur in ziekenhuizen een belangrijke rol. Vooral stoffen en gordijnen zorgen voor warmte, sfeer en kleur. Dit huiselijke gevoel wil Artimo patiënten graag laten ervaren. Met steeds nieuwe materialen, kleuren en ontwerpen die de zintuigen op een prettige wijze prikkelen. Want een aangenaam interieur bevordert het welbehagen van de bewoners. Artimo Textiles B.V. is een ervaren, gespecialiseerde leverancier met een eigen collectie gordijnen meubelstoffen voor projecten. Alle stoffen zijn van hoge kwaliteit en zijn samengesteld uit 100% polyester FR of Trevira CS. Deze stoffen zijn permanent vlamvertragend volgens de internationale normen. Als opdrachtgever wilt u uiteraard vaak een eigen sfeer in een gebouw creëren. Samen met u of uw architect kijkt Artimo daarom naar een optimale oplossing voor de diverse ruimtes. In onze uitgebreide showroom en met onze uitgekiende bestekservice, kunt u een overwogen materiaal- en kleurkeuze maken, zodat 'het totale plaatje' klopt. Enkele referenties betreffende Artimo Bestekservice: Jeroen Bosch ZHS, Den Bosch, Isala ZHS, Zwolle, Martini ZHS, Groningen, Bernhoven, Uden, Prinses Maxima Centrum, Utrecht Voor meer informatie www.artimo.nl BOUWEN AAN DE ZORG

Tekst: Willem de Volder Foto's: Riesjard Schropp

Uitdagingen resulteren in transparant wooncomplex Woonzorgcomplex De Stroming heeft in het centrum van Waspik de plaats ingenomen van het voormalige bejaardentehuis De Riethorst. Bouwen in het hart van de gemeente, de grootte van het gebouw in relatie tot het perceel en het budget waren uitdagingen voor opdrachtgever Woningcorporatie Thuisvester en aannemer Slokker Bouwgroep. Hans Scholten (projectleider Woningcorporatie Thuisvester) en Radmer Schalkx (locatiemanager De Stroming) geven uitleg over het traject. Thuisvester nam in 2012 het project over van woningcorporatie WSG. Het voormalige verzorgingstehuis werd gesloopt en de bewoners namen hun intrek in de tijdelijke voorziening Maasduinen in Kaatsheuvel. “Eind september was het gebouw nog niet aanbesteed. Er moest zelfs nog een deel worden gesloopt. Drie maanden later gingen de eerste palen de grond in.” Scholten, die vanaf de sloop en aanbesteding tot de oplevering het project begeleidde, roemt de aanpak van zijn collega Chantal Akkermans, die het voortraject voor haar rekening nam. Maar ook de samenwerking met de aannemer verliep goed, evenals de acceptatie van de buurtbewoners. “De bouw heeft nauwelijks weerslag gehad

BOUWEN AAN DE ZORG

op de directe woonomgeving. Een prestatie gezien de locatie in de bebouwde kom.”

‘Gecombineerde uitvoering’ “We hebben gekozen voor een ‘gecombineerde uitvoering’. Daardoor zijn de werkzaamheden van de aannemer en die van de W- en E-installateur ontrafeld. Ook de keuken is apart aanbesteed. Het kostte wat meer overleg, maar leidde er wel toe dat de planning werd behaald.” Scholten werkte de planning uit door een doel te stellen en vandaaruit terug te rekenen. “Mijn manier van werken”, kijkt hij terug. De twee vleugels van het gebouw zorgden voor een snelle doorloop van het werk. “We konden twee

ploegen inzetten zonder dat ze elkaar in de weg liepen.” Het draaide niet alleen om de snelheid, maar ook om de kwaliteit. Scholten wijst op het fraaie metselwerk en de houten kolommen bij de hoofdentree die ogenschijnlijk ‘los’ staan. Hij koppelt er de kwalificaties ‘onderscheidend’ en ‘vlekkeloos’ aan. Oomen Architecten heeft volgens hem een mooie prestatie geleverd met het ontwerp van dit moderne gebouw, dat op een natuurlijk wijze aansluit bij de omgeving. “Veel energie is gestoken in de materiaalkeuze en het dak waarin zinken dakranden en strakke vlakke dakpannen zijn toegepast. De ruimte onder de kappen biedt plaats aan de luchtbehandelingsinstallaties.”

WOONZORGCOMPLEX DE STROMING, WASPIK

Nieuwe naam Woonzorgcomplex De Stroming omvat 48 verzorgingsplaatsen, waarvan 34 ingevuld en 14 plaatsen voor intramuraal wonen (PG-afdeling). Terwijl op de achtergrond enkele kunstwerken in een glazen kast worden geplaatst door vrijwilligers, sluit Schalkx aan. Hij geeft aan dat de naam De Stroming door de bewoners is gekozen. “Een nieuw gebouw, een frisse start onder een andere naam, een die het verleden wat loslaat.” Over de weerslag van de kwaliteit van het gebouw op de bewoners, zegt hij: “Een tijdelijke verhuizing en een gloednieuw gebouw zijn ingrijpend, maar de bewoners voelden zich in de nieuwe situatie direct thuis.” Dat heeft ongetwijfeld te maken met de trans-

parantie, de helderheid en het gebruik van ‘houten’ vloeren, de kleurstelling van het meubilair en de toepassing van stoffering met warme kleuren. Maar ook met de aanwezige religieuze signaturen. Een stiltekamer en een ruimte voor diensten, compleet met pijporgel, dragen bij aan het snelle ‘thuis voelen’. Dat een van de bewoners zich liet ontvallen dat ze ‘nog nooit zo groot had gewoond’, zegt volgens Schalkx alles over de appartementen van gemiddeld 76 vierkante meter.

Techniek Techniek went snel. Dat geldt ook voor De Stroming, waar de modernste domotica samengaan met hoogwaardige alarmsystemen en doordachte

lichtplannen. Op de PG-afdeling is daglichtsimulatie toegepast. Het energiehuis is het epicentrum voor het klimaat in ‘huis’. Ook met de moderne keuken zijn forse stappen voorwaarts gezet. De kok kan gebruikmaken van de meest moderne apparatuur. Een wifi-netwerk is tegenwoordig vanzelfsprekend en een fitnessruimte wordt ingevuld op verzoek van de bewoners. “Sponsors zijn welkom”, zegt Schalkx lachend. Hij vestigt de aandacht op de inrichting van de huiskamers voor de dagbesteding en de multifunctionele ruimten. Ook de gemeenschap van Waspik kan daarvan gebruikmaken. Woningcorporatie Thuisvester verhuurt De Stroming aan zorgorganisatie De Riethorst Stromenland. n

W2Wonen: ‘Materiaal en kleur hebben relatie met exterieur’ W2Wonen heeft onder meer de PG-ruimten in woonzorgcomplex De Stroming in Waspik ingericht. Wat betreft materiaalgebruik en kleurstelling is er een duidelijke relatie met het exterieur. “Een link met de toegepaste natuurlijke materialen; dat hebben we in overleg gedaan met Jos Hermans van Oomen Architecten”, zegt Robert Jochems van de inrichter uit Duiven. Wat betreft de stoelen noemt hij de trefwoorden ‘herkenbaar’ en ‘veilig’. “Aan de bovenzijde hebben ze een houten greep. Die zorgt voor een goede grip en daarmee wordt tevens bevuiling van de bekleding voorkomen. ”De stoelen zijn voorzien van een verstelbare zitting, zodat ze ieder postuur voldoende comfort bieden.” Ook de sociale herkomst van de bewoners speelt bij de inrichting een rol. “Vaak blijkt in kleine kernen ‘traditioneel’ het best te passen bij de doelgroep. Voor dementerenden moet meubilair uiteraard als zodanig herkenbaar zijn.” W2Wonen vertaalt wensen met veel expertise naar een passend interieurconcept.

BOUWEN AAN DE ZORG

WOONZORGCOMPLEX DE STROMING, WASPIK

Flexibele en controleerbare toegangsverlening Woonzorgcentrum De Stroming in Waspik, een van de locaties van De Riethorst Stromenland, is op 25 maart 2014 in gebruik genomen. Om de toegang tot de verschillende locaties zorgvuldig te kunnen controleren, heeft De Riethorst gekozen voor toegangscontrole van Salto Systems. Optilox uit Papendrecht heeft in de ontwerpen uitvoeringsfase geadviseerd over de producttoepassing en systeeminrichting. Tijdens de uitvoering heeft Optilox alle betrokken partijen geïnformeerd en de voorbereidende werkzaamheden gecoördineerd, van het aanleveren van bekabelingschema’s en de afstemming met installateurs tot het voorzien van boorsjablonen voor de deurenfabriek. De centrale ingangen zijn voorzien van Salto-wandlezers die de elektrisch aangedreven deuren bedienen. De overige doorgangen en bewonerskamers zijn voorzien van Salto offline XS4deurbeslagen. Medewerkers, bewoners en mantelomgeving hebben toegang tot het gebouw, volgens hun persoonlijke toegangsrechten. De Riethorst maakt gebruik van tijdprofielen om externe werkers tijdsgebonden toegang te verlenen. De flexibiliteit van de organisatie en controleerbaarheid van de toegang zijn hierdoor enorm verbeterd. Hans Scholten (projectleider Thuisvester) en rechts Radmer Schalkx (locatiemanager De Stroming) vinden het bijzonder dat de bestrating en de groenvoorziening rondom het gebouw zo snel zijn gerealiseerd.

FEITEN EN CIJFERS PROJECT: De Stroming, Waspik Opdrachtgever: Stichting Thuisvester Zorgverlener: De Riethorst Stromenland Architect/directievoering: Oomen architecten, Breda Bouwmanagement: Stichting Thuisvester Deuren: Record Automatische deuren, Doorwerth Hang- en sluitwerk: Salto Systems, Amsterdam Sanitair: Ideal Standard, Venlo Los-meubilair: W2 Wonen, Duiven Horecameubilair: Vervoort, Goirle Gordijnen: Artimo Textiles, Roosendaal Bouwtijd: • Selectie architecten Oomen architecten 2003 • Start sloop juni 2012 • Oplevering sloop oktober 2012 • Overdracht sloop naar nieuwbouw november 2012 • Start nieuwbouw 15 november 2012 • Oplevering 16 december 2013 Totale oppervlakte terrein: 6292 m2 Totale oppervlakte gebouw: 7520 m2 BVO Capaciteit: • Totaal 62 plaatsen zijnde Somatiek 48 appartementen en 14 PG plaatsen. (+2 x logeerunit) Totale bouwkosten: • Totale investering € 10.600.000,- incl. BTW (incl. vaste inrichting, grootkeuken en energiehuis) Aantal huiskamers: 2 gemeenschappelijk huiskamers (PG), 1 huiskamer dagbesteding Grootkeuken capaciteit: 40 maaltijden Counter / info en restaurant: 80 plaatsen (bijeenkomst functie)

BOUWEN AAN DE ZORG

BEDRIJFSPRESENTATIE Nedap pas die bij een locker wordt aangeboden

Opeens is sleutelbeheer geen zorg meer Anno 2014 is het nastreven van een gastvrij en open karakter voor ziekenhuizen en zorginstellingen niet eenvoudig. Slinkende budgetten vragen om efficiënte oplossingen, zodat er meer tijd voor de zorg overblijft. Eén van de manieren om efficiënter te werken, is het uitbannen van sleutels. Zeker wanneer veel verschillende medewerkers en cliënten op diverse locaties werken en wonen, is het moeilijk om overzicht te houden over wie bij welke deur naar binnen mag en kan. Kosten voor sleutelbeheer, waaronder het bijmaken van verloren sleutels en het vervangen van sloten, kunnen daardoor behoorlijk oplopen. Deur met paslezer Nedap.

Met het elektronische toegangsbeheersysteem AEOS van Nedap krijgt elke bezoeker, cliënt of medewerker een pas waarmee zij toegang krijgen tot de voor hen bestemde deuren op dagen en tijden die zijn vastgelegd in een profiel. Elke deur is voorzien van een paslezer of draadloze elektronische cilinder waar de pas voor gehouden moet worden om de deur te openen. In het toegangsbeheersysteem kunnen de verschillende doelgroepen met hun eigen profiel op een flexibele manier beheerd worden. En als iemand

zijn pasje verliest of bij uitdiensttreding vergeet in te leveren, kan deze door middel van enkele muisklikken onschadelijk worden gemaakt. De veiligheid hangt dus niet af van een pas die wel of niet terugkomt, wat het systeem veiliger maakt dan een mechanisch slot. Bovendien kan de pas, behalve voor de toegang tot het gebouw, ook gebruikt worden om te betalen in de kantine of om de toegang tot de parkeerplaats te regelen. Verder biedt Nedap elektronische sluitsystemen om medicijnkasten en kledinglockers te beveili-

Nedap Security Management Parallelweg 2 7141 DC GROENLO

gen, die tevens met dezelfde pas bediend kunnen worden. Het AEOS-systeem is flexibel en op elk gewenst moment uitbreidbaar. Het biedt standaard de mogelijkheid om camerabeelden, inbraakalarmen en draadloze online sloten van derde partijen centraal te beheren. Ook zorgspecifieke functionaliteiten, zoals intelligente liftsturing en detectie van dwalende cliënten, kunnen naadloos worden geïntegreerd. n

T 0544 471 111 E info@nedapsecurity.com W www.nedapsecurity.com

BOUWEN AAN DE ZORG

THEMA TOEGANGSTECHNIEKEN

Of moet het echt over toegang gaan?

Over elektronische hulpmiddelen in de zorg wordt vaak te licht gedacht. Enkele jaren geleden stelde de Inspectie voor de Gezondheidszorg al dat het gebruik van domotica, zoals sensoren, elektrische deurvergrendelingen, toezichtscamera’s, belmatten of combinaties hiervan, kunnen leiden tot schijnveiligheid. Domotica kan cliënten en zorgverleners een veiliger gevoel geven, maar kan de zorgverlener niet vervangen. Domotica wordt inmiddels op grote schaal ingezet. Het gebruik van elektronische hulpmiddelen is op zich prima, maar ook het gedrag van het personeel is mede van invloed op de veiligheid in de zorgsector. Om over de verschillende behoeften nog maar te zwijgen. De een is al gebaat bij een eenvoudige alarmering, terwijl de ander een zogeheten dwaaldetectie met infrarood wil. Bij een goede installatie kan domotica een deel van de zorg vervangen, maar nooit helemaal. Dat geldt voor

toegangscontrole, maar ook bij communicatiemiddelen als tv-schermen en internet. Het échte persoonlijke contact ontbreekt dan immers. Het is dus wel zaak dat mensen bij elkaar over de vloer blijven komen. Met de elektronische voorzieningen kan overigens weinig meer mis gaan. Alle componenten werken op basis van IP. Het systeem controleert zichzelf dus continu. Elke seconde checkt elk apparaat of het andere apparaat nog ‘ziet’ en of het nog doet wat het moet doen.

Volledig sleutelvrij in de toekomst

Het Universitair Ziekenhuis in Antwerpen (UZA) is volop in beweging; het gebouw breidt zich steeds verder uit en het personeelsbestand verandert continu. Daarom is het nu belangrijker dan ooit de veiligheid van het gebouw, het personeel en de patiënten te verbeteren met een modern sluitsysteem. Zo dacht UZA er ook over. Daarom koos dit ziekenhuis voor de oplossing van SALTO Systems en kan het nu specifieke toegangsrechten aan gebruikers verlenen. UZA kan nu controleren wie op welk tijdstip toegang heeft tot welke ruimte. “Vanwege het hoge personeelsverloop komen veel sleutels niet meer terug”, vertelt Dirk de Man. Als Hoofd Technische Dienst van UZA is hij onder meer verantwoordelijk voor veiligheid en intensief betrokken geweest bij de samenwerking met SALTO Systems. Topprioriteit bij het nieuwe systeem hebben de gebruiksvriendelijkheid, de eenvoud van plaatsing, de mogelijkheid van integratie met de huidige badge van UZA en een uitgebreid assortiment om het systeem in allerlei situaties toe te kunnen passen. ➤

BOUWEN AAN DE ZORG

THEMA TOEGANGSTECHNIEKEN

Als belangrijke overweging voor de overgang op een nieuw systeem, noemt Dirk de Man de toekomstige bouwplannen van het UZA. In de nieuwbouw komt nergens meer een sleutel voor. Volgens De Man heeft de nieuwe toegangscontrole belangrijke voordelen. "We kunnen nu onbekabeld werken en de lokalen binnen de diverse zones controleren. Indien nodig kunnen we per deur de gegevens uitlezen van wie wanneer binnen is geweest. En een verloren sleutel is geen punt meer, want deze kan direct geblokkeerd worden. Voor ons is dit de meest eenvoudige manier om de veiligheid van onze gebruikers te garanderen.“

De woning betreden zonder sleutel

Ivana brengt een efficiënt veiligheidssysteem op de markt, waarbij sleutels vervangen worden door herkenning van vingerafdrukken. Nadat bewoners en eventueel hulpverleners hun vingerafdruk hebben geregistreerd in de programmeermodus, doet de vingerscan (3)* voortaan dienst als sleutel. Hierdoor hoeft er niet langer een sleutel in een slecht beveiligd compartiment bewaard te worden. Dit maakt deze oplossing uitermate geschikt om ambulante hulpverleners, zoals thuiszorgmedewerkers, veilig toegang te verschaffen. Wanneer de deur wordt dichtgetrokken, wordt deze automatisch op drie punten vergrendeld. De elektromotor (1) die onzichtbaar achter de voorplaat van de zelfvergrendelende Ivana-meerpuntsluiting is gemonteerd, wordt gevoed en aangestuurd door de ingebouwde Secure Connect stroom- en dataoverdracht-unit (2). Wanneer een geautoriseerde vinger gescand wordt, geeft de Secure Connect de meerpuntsluiting een signaal, waardoor deze ontgrendelt en de woning betreden kan worden. Omdat de Secure Connect geen kabeldoorvoer heeft tussen het kozijn en de deur, kan de deur tijdens de montage- en schilderwerkzaamheden eenvoudig worden uitgenomen. Deze oplossing kan uitgebreid worden met een draaideurautomaat. Deze opent

en sluit de deur automatisch, waardoor deze oplossing ook inzetbaar is bij woningaanpassingen voor minder valide personen. Ook is er gedacht aan de installateur van het systeem, door de unit op ‘plug & play’basis uit te voeren. Wanneer er een 230V-voeding in de buurt is, kan iedereen die een meerpuntsluiting kan plaatsen dit systeem zonder elektrotechnische kennis werkend opleveren. *De vingerscan kan desgewenst ook worden vervangen door een code tableau.

Voor adressen en meer informatie: www.ivana.com

Over Ivana De Ivana groep is een inkooporganisatie voor groothandels en speciaalzaken in ijzerwaren, bouwbeslag, hang- & sluitwerk, verven, gereedschappen, machines en bevestigingsmaterialen. Via 81 vestigingen verspreid over Nederland en België leveren de leden voornamelijk aan de bouw en industrie: aannemers, bouwbedrijven, woningbouwverenigingen, timmerfabrieken en renovatie-, onderhouden klusbedrijven. Door de inkopen te bundelen, kunnen de aangesloten ondernemingen producten tegen de beste prijzen leveren. Het merk Ivana is de bindende factor tussen de leden. Met het merk Ivana hebben de leden iets dat hen onderscheidt van andere aanbieders. Daarbij komt dat het merk Ivana ook meer biedt. De producten hebben kwalitatief duidelijk pluspunten en zijn concurrerend geprijsd. Ivana is een handelsmerk van Necomij B.V.

BOUWEN AAN DE ZORG

THEMA TOEGANGSTECHNIEKEN

Project Begeleid Wonen: cilinder- en sleutelmutaties drukten zwaar op het budget

Elektronisch toegangsbeheersysteem vereenvoudigt het beheer van verschillende zorgeenheden Onder de naam Ansa-e heeft Themans een elektronisch toegangsbeheersysteem ontwikkeld dat een oplossing biedt voor veel problemen waar huidige zorginstellingen tegenaan lopen. Uitgebreide sleutelsystemen en ingewikkelde toegangsprocedures maken het werken in en met verschillende complexen onoverzichtelijk en onnodig moeizaam. Door gebruik te maken van slimme elektronische toegangsbeheersystemen kan het proces sterk vereenvoudigd worden en worden kosten gedrukt.

Project Begeleid Wonen 'Begeleid wonen' biedt huisvesting van tijdelijke aard aan cliënten met speciale zorg. Door gebruik te maken van complexen met de uitstraling van een woonhuis, wordt er een huiselijk sfeer gecreëerd waar de cliënt zich thuis kan voelen. De begane grond is ingedeeld in gemeenschappelijk ruimtes, op de boven etage heeft elke bewoner een eigen kamer. Door de ruime in-/uitstroom van cliënten en de inloop van verschillend zorgpersoneel drukken de cilinder- en sleutelmutaties zwaar op het budget. Om deze kosten te drukken en het gehele proces te vereenvoudigen is er gekozen voor een elektronisch toegangssysteem. Dit systeem moet voldoen aan een aantal eisen: • Deugdelijk en degelijk deurbeslag en sloten • Eenvoudig te plaatsen, zonder bekabeling • Eenvoudig in gebruik • Paniekfunctie aan de binnenzijde • Een realistische terugverdientijd

Draadloos, vandaalbestendig en eenvoudig in gebruik

Door te werken met toegangsbadges in plaats van complexe cilinder/sleutelmutaties kan op eenvoudige wijze een extra toegangsbadge aangemaakt worden of bij verlies gedeactiveerd worden. Een bijkomend voordeel is de privacy functie: middels een schakelaar in het beslag aan de binnenzijde kan de bewoner ervoor kiezen dat hij/zij even geen bezoek op de kamer wil ontvangen. De kruk aan de buitenzijde is daardoor tijdelijk niet bedienbaar (m.u.v. het zorgpersoneel). Meer informatie: www.ansadesign.nl Bewoners moeten in het begin even wennen aan het in gebruik nemen van een gebruikersbadge. Gelukkig went dat snel. Vooral de zorgverleners zijn uitermate tevreden met het systeem. Het is gebruiksvriendelijk en naast de toegangsbadge zijn de sloten ook nog steeds te bedienen met een sleutel. (Vanuit gewoonte vergat men in het begin nog wel eens de gebruikersbadge mee te nemen). Op basis van de opgedane ervaringen is besloten deze oplossing op meerdere locaties toe te passen. n

Er is gekozen voor de Standalone oplossing van Ansa-e. Voornaamste redenen voor deze keuze is de draadloze toepassing, er hoeft vrij weinig aan de deuren veranderd te worden om het elektronische toegangsbeheersysteem in werking te stellen. Het beslag werkt op 2 penlite batterijen, genoeg voor 70.000 handelingen of 5 jaar in gebruik. Het beslag is vandaalbestendig.

BOUWEN AAN DE ZORG

Tekst: Willem de Volder Foto's: Riesjard Schropp

‘Ingrijpende herstructureringsopgave’ Slotjesveste, een nieuwe locatie van De Riethorst Stromenland, heeft een keur aan zorgdisciplines onder een dak. Het tevreden gevoel van Martijn van Hees en Ilona van den Berg (projectleiders bij woningcorporatie Thuisvester) weerspiegelt in de aansprekende nieuwbouw en de immense vijver voor het pand. Op donderdag 19 juni 2014 vindt de opening van Slotjesveste plaats. De enorme lichtstraat in Slotjesveste valt bij vele gebruikers en bezoekers in de smaak. Niet alleen vanwege het architectonische effect, maar vooral door de lichtval die de begane grond een ruimtelijke dimensie geeft. Het gebouw heeft in al zijn vormen allure. Verantwoordelijk daarvoor is Oomen Architecten. Rondom het gebouw wordt met waterpartijen het 'Slotjes-karakter' van de omgeving nog eens extra kracht bij gezet. De inrichting met water en groen komt extra tot zijn recht doordat de auto’s van de bewoners en bezoekers een plek hebben in de parkeerkelder van het gebouw.

One stop shopping Slotjesveste omvat 75 zorgappartementen en een keur aan zorgdisciplines. De appartementen zijn ge-

BOUWEN AAN DE ZORG

lijk verdeeld over drie verdiepingen en zijn bedoeld voor revaliderende cliënten en cliënten die door hun lichamelijke aandoening niet meer thuis kunnen wonen. Op de begane grond zit het gezondheidscentrum, een ontmoetingsruimte/restaurant en de dagbehandeling. “De zorgverlening richt zich onder andere op de revaliderende patiënten en het verblijf, maar we willen ook graag ‘de wijk’ binnenhalen. Daarin speelt de veelzijdigheid aan zorgdiensten en de aanpalende openbare ruimte een cruciale rol”, zegt Van den Berg. Zij was verantwoordelijk voor het vergunningentraject en omschrijft Slotjesveste als een ‘ingrijpende herstructureringsopgave’. Ze doelt daarmee op de plek waar de Nazarethkerk stond, maar ook op de

veelzijdigheid van gebouw en gebruikers. “Door het aanbieden van eerstelijnszorg richt de dienstverlening zich op mensen waarvoor, na ontslag uit het ziekenhuis, de thuissituatie niet voldoende toereikend is.” Slotjesveste speelt daarmee in op nieuwe weten regelgeving en op korte verblijven in een ziekenhuis. Behalve revalidatie met indicatie biedt de ‘one stop shopping’-formule op de begane grond ruimte aan dagbehandeling en een prikpost. Ook het Expertisecentrum Wondzorg, een fysiotherapiepraktijk, twee huisartsenpraktijken, een podotherapiepraktijk, orthopedische instrumenten- en schoenmaker en de behandeldienst van het verpleeghuis De Riethorst Stromenland zijn er gevestigd. Tevens omvat het gebouw de grootste Mediq-apotheek (500 m2) in Oosterhout. ➤

VERPLEEGHUIS SLOTJESVESTE, OOSTERHOUT

Projectleider Martijn van Hees wijst op de architectonisch verantwoorde lichtstraat in Slotjesveste.

Akkermans Interieurbouw “De vaste inrichting”, vat René Akkermans het werk van zijn bedrijf in Slotjesveste samen. Hij doelt daarmee op de vele wandkasten en de inrichting van de kapsalon, de spreekkamers en wachtkamers. Ook de ladekasten in onder meer het laboratorium en het zitbankje in de kinderhoek zijn maatwerk van het team van Akkermans Interieurbouw in St. Willebrord. Het bedrijf bestaat al sinds 1961 en tekent voor zowel het ontwerp als de bouw. “Wij ontwerpen en maken interieurs op maat voor horeca, winkels, kantoren, projecten en woningen”, schetst Akkermans de veelzijdigheid van zijn bedrijf. Ideeën en adviezen worden in de eigen werkplaats gekoppeld aan hoogwaardige materialen. Met als resultaat exclusiviteit en een precieze uitvoering van de interieurs. In Slotjesveste zorgen wittinten en bewerkt hout in combinatie met een passende stoffering voor een aansprekend beeld.

Toegangsbeheer elektronisch opgelost Het nieuwe woonzorgcomplex Slotjesveste in Oosterhout is op 11 maart 2014 in gebruik genomen. De toegang tot het gebouw, de verkeersdeuren, liften en bewonerskamers zijn door Optilox uit Papendrecht voorzien van het Salto ‘virtual network’-toegangssysteem. Medewerkers, bewoners en mantelomgeving hebben toegang tot offline deuren met een ‘druppel’, ofwel een digitale transponder. De ‘druppels’ worden in een centrale database beheerd door De Riethorst-Stromenland, die in het nieuwe systeem iedere gebruiker specifieke toegangsrechten kan geven. Medewerkers dienen de ‘druppels’ dagelijks te valideren bij een online updatepunt. Via dit updatepunt worden sluitplanrechten aangepast, verloren sleutels geblokkeerd en de updateperiode gevalideerd. De centrale toegangen en de lift zijn voorzien van Salto-kaartlezers. Deze kaartlezers bedienen de elektrisch aangedreven deuren en de speedgate. In de lift worden de verdiepingen geschakeld na het aanbieden van een geautoriseerde ‘druppel’. De overige verkeersdeuren en bewonerskamers zijn voorzien van Salto offline XS4-deurbeslagen. Deze deurbeslagen zijn door medewerkers en bewoners eenvoudig en prettig te bedienen.

BOUWEN AAN DE ZORG

De specialist voor huiselijk kleinschalig wonen met dementie

Akkermans interieurbouw

St. Willebrord Pastoor Palsstraat 1

St.Willebrord

0165 - 382545

www.akkermansinterieurbouw.nl

Horeca Winkel Kantoor Woning Projectinrichting W2 Wonen BV Ratio 14 6921 RW DUIVEN www.w2wonen.nl

Keukens Kasten

VERPLEEGHUIS SLOTJESVESTE, OOSTERHOUT

Vervoort brengt sfeer binnen Bij binnenkomst in de mooie lichte hal, valt meteen je blik op een prachtige bank. Of je nu moet wachten op een recept bij de apotheek, te vroeg bent voor fysiotherapie of wacht op taxi of bezoek, de bank nodigt uit tot plaatsnemen. “Hierin is de opzet om de wijk naar binnen te halen meteen geslaagd; voor welke gelegenheid iemand binnenkomt of wacht, het contact vindt al gauw plaats op de bank”, zegt Arjan Schipper van Vervoort. Ook bij de inrichting van het Grand Café, was het uitgangspunt dat iedereen er met plezier een kopje koffie drinkt of een hapje eet. Zowel de bewoner, het bezoek als de buurt. Het café is bewust ingedeeld in een gedeelte waar je met een groter gezelschap kunt genieten van wat het Grand Café te bieden heeft. Daarnaast zijn er wat knussere plekken gecreëerd, met kleinere tafels voor een ontspannen lunch of diner. Echt ontspannen kan daarna in de loungeruimte waar comfortabele fauteuils uitzicht bieden op het mooie terras in de parkachtige omgeving. In de zomer biedt dit terras genoeg plaats om te genieten van het uitzicht op de grote vijver, in de schaduw van de enorme parasols. De comfortabele terrasstoelen komen ook terug op de balkons van de appartementen. Zodat de aanblik een rustig en mooi geheel vormt. Schipper is erg enthousiast over de visie van Oomen Architecten: “Het is altijd prettiger werken, als je iets voelt bij een concept. Ik denk dat we de visie van Oomen FEITEN EN CIJFERS Architecten goed hebben vertaald in in- en exterieur.” PROJECT: Slotjesveste Oosterhout Opdrachtgever: Thuisvester Zorgverlener: De Riethorst Stromenland traject kwam met regelmaat een bomendokter de Architect: Oomen architecten B.V. Breda Veelzijdig Hang- en sluitwerk: Salto, Amsterdam “Hersteltrajecten in combinatie met vele zorgdis- ‘monumenten’ controleren. Bij het graven van de Sanitair: Jika ciplines binnen handbereik.” Martijn van Hees vat parkeerkelder was het even schrikken. “We stuitten Vast-interieur: Akkermans Interieurbouw, tijdens de rondleiding de dienstverlening in Slotjes- op de aanwezigheid van metaal. Aangezien er aan de Sint Willebrord veste samen. Brede gangen en goed geoutilleerde overzijde van het pand al eens een bom werd gevonLos-meubilair: W2 Wonen, Duiven kamers voor behandeling, verblijf en vergadering. Hij den, volgde er een ‘bommen- en granatenonderzoek’. Horecameubilair: Vervoort Meubelen, Goirle begeleidde de bouw en wijst op de revalidatieafde- Gelukkig bleef het bij klein metaal, zodat we geen Gordijnen: Artimo Textiles. Roosendaal. ling. Die is speciaal ingericht voor cliënten die een bouwachterstand opliepen.” Aangepast sanitair: Lopital, Oisterwijk orthopedische of chirurgische operatie hebben ondergaan of een neurologische aandoening hebben. Parkeerbalans Bouwtijd: maart 2012 – december 2013 Ook intensieve verpleging wordt aangeboden. Van Belangrijk bij de realisatie was de parkeerbalans in de • Start nieuwbouw maart 2012 Hees demonstreert in de oefenruimte de hoog/laag wijk. Daarom werd gekozen voor een parkeerkelder. • Oplevering december 2013 keuken. “Hier vinden mensen de weg terug naar het Die biedt plaats aan 85 auto’s. De brandveiligheid Totale oppervlakte terrein: 7.032 m2 dagelijkse ritme.” is gecoverd met een slimme leiding die elke vijftien centimeter een sensor bevat die rook en warmte deTotale oppervlakte gebouw: 13.457 m2 BVO en tecteert en indien nodig alarmeert. 44.169 m3 Bom? Duurzaamheid gaat volgens de projectleider schuil in Capaciteit: onder meer de luchtbehandeling. “Het benutten van Bijzonder traject • totaal 75 plaatsen, zijnde revalidatie short stay 25 aanwezige bronnen zou door de afstand te kostbaar Woningcorporatie Thuisvester nam het project Slotplaatsen en somatische verpleeghuiszorg 50 plaatsen worden. Daarom hebben we met warmteterugwin- jesveste over van collega-corporatie Woningstichting • zorginfrastructuur voor 60 extramurale plaatsen ning een alternatief voor de warmte/koude opslag Geertruidenberg (WSG). In opdracht van zorgleveranAantal bedden: 75 toegepast.” Tijdens de bouw kregen ook de monu- cier De Riethorst Stromenland werd de nieuwe locaAantal huiskamers: 3 mentale bomen aan de voorzijde extra aandacht. Er tie in Oosterhout gebouwd. Thuisvester verhuurt het Restaurant (hoeveel plaatsen): 75 werden peilbuizen geplaatst. Gedurende het bouw- complex aan de verschillende gebruikers. n

BOUWEN AAN DE ZORG

Ruim 160 standhouders waren present op het 25ste Congres van de VTDV.

25ste VTDV-congres met als thema:

De architect & ingenieur ‘In Team’ met de bouwheer Op 9 mei vond het 25ste Congres van de VTDV plaats in de Soeverein in Lommel met als onderwerp: De architect & ingenieur ‘In Team’ met de bouwheer. Ruim 160 standhouders presenteerden de nieuwste snufjes binnen de zorgsector. Hete hangijzers binnen de sector kwamen aan bod tijdens lezingen en in de Speakers Corner. Het realiseren van een bouwproject is een immense uitdaging. Echter ook de voorbereiding en de nazorg verdienen de nodige aandacht. De plannen, het lastenboek en de uiteindelijke concretisering: een project vereist honderd procent inzet van alle betrokken partijen. In team werken aan de zorgsector lijkt meer dan ooit noodzakelijk. Drie lezingen gingen daarom tijdens dit VTDV-congres dieper in op het hoe, wat en waarom van een bouwteam.

Integrator Architect Stéphane Vermeulen, lid van het Nationaal Architectenverbond (NAV) en member of the Board of the International Academy for Design & Health, beklom het spreekgestoelte om de rol van de architect als integrator in teamverband voor slimme zorggebouwen toe te lichten. De bouwmanager, de

BOUWEN AAN DE ZORG

veiligheidscoördinator, de architect en de ingenieur vormen samen de bouwteamformule. Optimalisatie, integratie en coördinatie zijn de codewoorden bij deze multidisciplinaire aanpak die moet zorgen voor kostenbeheersing en kwaliteitsborging vanaf ontwerp tot oplevering. De architect moet volgens Vermeulen met zijn centrale rol zorgen voor een goede informatie-uitwisseling tussen de betrokken partijen zoals de landschapsarchitect, de ingenieurs, de interieurarchitecten en overige experts.

Standaardtaakbeschrijving Dr. Ir. Patrick Desutter onderstreepte in de gedaante van voormalig voorzitter en huidig bestuurder van de Organisatie van Raadgevende Ingenieurs (ORI) het nut van een standaardtaakbeschrijving (STB). Projecten worden complexer: er zijn meer participanten,

verschillende samenwerkingsvormen en elke bouwheer heeft zijn visie. Desutter stelde dat je daarom afspraken transparant moet vastleggen en verantwoordelijkheden duidelijk dient te definiëren in een STB. Deze beschrijving kan ook door alle partijen in het bouwproces gebruikt worden. Zo beperk je misverstanden tot een minimum. Desutter nodigde tot slot in naam van de ORI het VTDV uit om samen een basisversie van een standaardbeschrijving op te stellen die specifiek gericht is op de studieopdracht met betrekking tot ziekenhuizen en woonzorgcentra.

Debat In de aanloop naar het congres liet de VTDV een grootschalige enquête uitvoeren om de ervaring van haar leden te peilen over het thema van het congres. De leden vulden een gedetailleerde lijst in met vra-

VTDV-CONGRES

DORMA. THE ACCESS.

DORMA_BADZ.indd 1

Stéphane Vermeulen belichtte de rol van de architect als integrator in teamverband

Patrick Desutter ging tijdens zijn lezing dieper in op de rol van een standaardtaakbeschrijving.

gen over het volledige bouwproces: van voorontwerp tot nazorg en definitieve oplevering. Twee bouwheren en de heren Vermeulen en Desutter gingen vervolgens tijdens het congres in debat. De resultaten van de enquête en het debat moeten de basis vormen voor een betere samenwerking in de toekomst.

drachten over innoverende producten of processen. Deze voordrachten werden geselecteerd door een jury. Machiels Building Solutions was een van de geselecteerden en ontwikkelaar/projectingenieur Margo Colson illustreerde de werkwijze van het bedrijf aan de hand van enkele referentieprojecten. “Bij Machiels Building Solutions ontwikkelen we op een CO2-vriendelijke wijze houten wand-, vloeren dakelementen voor energiezuinige gebouwen. ➤

Duurzaam bouwen De Speakers Corner was het toneel van negen voor-

2/10/2013 15:19:29

BOUWEN AAN DE ZORG

Daarnaast treden we ook op als algemeen aannemer in bouwteams in de projectbouw. Dankzij een doorgedreven engineeringsproces en een geautomatiseerd productieproces dat vergelijkbaar is met de automobielsector, kunnen we in de fabriek ramen, deuren, technieken en binnen- en buitengevelafwerking al integreren. Dat resulteert in een uiterst korte uitvoeringsperiode. Vanuit ecologisch standpunt gebruiken we uitsluitend Europees FSC en PEFC-hout als hernieuwbaar bouwmateriaal. Bovendien staan onze producten garant voor lagere U-waarden en een hoge luchtdichtheid. Ondanks de automatisering van de productie blijft er wel ruimte voor gepersonaliseerde designs of afwerkingen”, aldus Colson.

Modulair wandsysteem

Margo Colson van Machiels Building Solutions gaf uitleg over de bedrijfsfilosofie in de Speakers Corner.

Ook de firma Cleanroom Combination Group (CCG) behoorde tot de geselecteerden. Technisch directeur Michiel van Kooten ging dieper in op de modulaire wandsystemen van de firma voor operatiekwartieren (OK). “Naast technologische ontwikkelingen, spelen facetten als brandwerendheid, rookdichtheid, stralingsdichtheid, de K3-norm, de akoestiek en het logistieke proces een belangrijke rol in OK’s. Daarom hebben we het CCG-10 OK-wandsysteem ontwikkeld: een van de bouwkundige wand gescheiden wandsy-

De ‘VTDV Sociaal Project’-prijs werd uitgereikt door Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. De cheque werd overhandigd aan de Sint-Vincentiusvereniging, Conferentie Sint-Andries Peer-Hechtel-Eksel.

BOUWEN AAN DE ZORG

VTDV-CONGRES

steem dat hygiëne en esthetische uitstraling koppelt aan robuustheid en flexibiliteit”, vertelt Van Kooten. “Onze wandsystemen zijn blijvend demontabel. Daardoor kun je iedere techniek die je integreert op ieder moment zonder problemen vervangen door een nieuwe variant in slechts enkele uren tijd. Die tijdswinst is een groot pluspunt. We gaan voor een zo vlak mogelijk integratie in de wand van alle elementen eigen aan een OK: flatscreens, whiteboards en bedieningspanelen, als ook nurse workstations, zeepdispensers en HPL-luchtretourkanalen.”

Tijdelijk wordt permanent Dat modulair bouwen in opmars is in de bouwsector, bewees ook het bezoek dat we brachten aan de stand van het Belgische Lavero Medical en het Nederlandse Bussman. Beide bedrijven slaan de handen in elkaar en leveren modulaire OK’s op maat. Bussman zorgt voor de units, Lavero Medical voorziet deze van een totale inrichting. “Modulair bouwen wint aan populariteit en is niet langer tijdelijk”, stelt Dick Blommendaal, sales manager bij Bussman. “Steeds vaker plaatsen we modules die permanent op de ziekenhuissite blijven staan.” Modulaire bouw heeft talloze voordelen volgens Blommendaal. “Zo kun je modules die hier verouderd zijn, verschepen naar derdewereldlanden waar ze levens kunnen redden.” Wim Boeckx, directeur bij Lavero Medical, ziet ook heil in modulair bouwen. “Tijdelijke OK’s zijn niet langer kale containers. We zorgen voor klasse 1-OK’s,

apotheken, laboratoria en alle denkbare medische vertrekken. OK’s worden volledig afgekleed met Volkernmateriaal. In Dinant hebben we met Bussman al een OK geplaatst. Het AZ Sint-Maarten in Duffel heeft ondertussen ook een hybride OK met röntgentoepassing aangevraagd.”

VTDV Sociaal project Ook deze editie werd de ‘VTDV Sociaal Project’-prijs uitgereikt. Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin mocht de cheque overhandigen. Laureaat van dienst was de Sint-Vincentiusvereniging, Conferentie Sint-Andries PeerHechtel-Eksel, met het project ‘installatie van een koelcel’. De vereniging ontving een bedrag van 2.500 euro. Deze erkenning moet zorgen voor de realisatie van het duidelijk omschreven duurzaam project dat kadert in de sociale sfeer. n Het 26ste VTDV-congres met vakbeurs zal volgend jaar plaatsvinden in de provincie Antwerpen.

Het Belgische Lavero Medical en het Nederlandse Bussman slaan de handen in elkaar.

BOUWEN AAN DE ZORG

Bouwkundig CCG-10 OK concept afgestemd op de toekomst Hybride OK’s, hoogstaande beeldvormende techniek en op afstand bestuurde ingrepen zijn maar enkele van de ontwikkelingen die er in de OK-wereld plaatsvinden. Universitair medische centra, topklinische ziekenhuizen, maar ook de perifere ziekenhuizen investeren voortdurend in state-of-the-art-technieken. Daarmee groeit ook de behoefte aan innovaties in de realisatie- en gebruiksfase. Technologische ontwikkelingen hebben grote invloed op de realisatie van een OK-complex, waarbij - naast flexibiliteit en aanpasbaarheid - de hoogste hygiëne en reinigbaarheid worden geëist. Behalve technologische ontwikkelingen spelen facetten als brandwerendheid, rookdichtheid, stralingsdichtheid, de K3-norm, de akoestiek en het logistieke proces uiteraard ook een belangrijke rol. Om zowel de bouwkundige functies als de flexibiliteit te kunnen garanderen, heeft Cleanroom Combination Group het CCG-10 OK wandsysteem ontwikkeld. Een van de bouwkundige wand gescheiden wandsysteem, dat hygiëne en esthetische uitstraling koppelt aan robuustheid en flexibiliteit. Met het wandsysteem worden toekomstbestendige operatiekamers gerealiseerd.

Gerflor, healthcare multi-specialist

Applicom Bouwkundige Brandpreventie

Gerflor ontwikkelt, produceert en verkoopt vinyl vloerbedekking, wandbekleding, leuningen en accessoires voor woningen, projecten en sportaccommodaties. De afgelopen jaren zijn wij uitgegroeid tot een multi-specialist voor de zorgsector, waarbij we voor elke ruimte een oplossing kunnen aanbieden. Van vloerbedekking tot wandbescherming en het volledig inrichten van doucheruimten.

Brand en rook in een ziekenhuis of zorginstelling; daar wil niemand mee te maken krijgen. En als het dan toch gebeurt, wilt u de schade natuurlijk zoveel mogelijk beperken.

Elke ruimte binnen een zorginstelling vraagt om een specifieke oplossing, afgestemd op de behoefte van de gebruiker. Het gaat veelal om de juiste combinatie van functionaliteit en design. Door de ruime keuze uit dessins en kleuren en doordat u zelfs de mogelijkheid heeft om uw eigen design te ontwikkelen, (mytaralaybygerflor.com) kunt u elke ruimte een eigen identiteit geven. Daarnaast zorgen onze unieke oppervlaktebehandelingen daar waar nodig voor een uitstekende chemische bestendigheid.

In dat kader gingen al vele ziekenhuizen en zorginstellingen u voor. Zij kozen voor een samenwerking met Applicom om de bouwkundige brandveiligheid van hun pand te verhogen. Wij inspecteren en geven een duidelijke, gedetailleerde rapportage waaruit blijkt wat u zou moeten doen om brandcompartimenten blijvend werkend te krijgen en te houden. Denk daarbij aan brandwerende doorvoeringen, brandkleppen, roosters, kozijnen en deuren. Daarnaast leveren wij ook de producten en de monteurs om herstelwerkzaamheden aan uw brandscheiding uit te voeren. Naast concurrerende prijzen, staat kwaliteit bij ons altijd op de eerste plaats!

DORMA: premium toegangsoplossingen vanuit een marktgerichte aanpak Naast een hoogstaand en kwalitatief aanbod aan deurtechnieken en -systemen legt DORMA vooral de nadruk op het verstrekken van technische informatie aan een brede groep van partners in de bouwsector. DORMA foquin maakt deel uit van de Duitse DORMA-groep, wereldwijd actief in meer dan vijftig landen, en handelt in de segmenten deursluit- en glasbeslagtechniek, automatische deuren, vluchtwegtechniek en toegangscontrole. DORMA ondersteunt iedere belanghebbende tijdens de verschillende fasen van een bouwproject: bij het ontwerp, tijdens de bouw, maar ook wanneer het gebouw in gebruik is genomen. Met haar technische en esthetische oplossingen biedt DORMA een meerwaarde aan de gebruiker van het gebouw. Een doordacht product verhoogt de veiligheid en het comfort. Kwaliteit, innovatie, toegangscomfort en duurzaamheid staan centraal bij DORMA. Met de schuifdeur ST FLEX Green onderstreept DORMA haar bijdrage aan meer energie-efficiëntie en dus aan meer duurzaamheid. De automatische schuifdeur is uitgerust met een smal, thermisch gescheiden profielsysteem en behaalt bijzonder lage U-waarden van 1,4 tot maximaal 1,8 (warmtedoorgangscoëfficiënt). Ondanks het slanke profielsysteem overtuigt de ST FLEX Green door de grote stabiliteit.

BOUWEN AAN DE ZORG

VTDV-CONGRES

Interalu stelt SAPP®ceilingHybrid voor Interalu, de Belgische producent en leverancier van metalen klimaatplafonds, brengt de SAPP®ceiling Hybrid op de markt. Dit is een intelligent klimaatplafond dat tegemoetkomt aan de stijgende vraag naar duurzaamheid en het behalen van de norm voor duurzame gebouwen (EPC). De gebundelde kracht van water en beton Klimaatplafonds van Interalu maken gebruik van water om een ruimte te koelen of te verwarmen. De SAPP®ceilingHybrid onderscheidt zich van andere klimaatplafonds doordat het plafond zelf nachtkoeling realiseert. In een installatie met free chilling ontlaadt de SAPP®ceilingHybrid ’s nachts ecologisch en intensief de betonmassa. Overdag wordt de ruimte dan zo energiezuinig mogelijk gekoeld. Gunstige EPC-normering Doordat het plafond op slimme wijze gebruikmaakt van de betonmassa, is er gemiddeld 10 W/m² minder vermogen nodig om de ruimte te koelen. En dat is zeer gunstig voor de EPC-normering. Minder gevraagd vermogen betekent ook een kleinere koelproductieinstallatie (+/- 30%). Een grote bijkomende besparing in ruimte en euro’s. Fotografie: Bart Gosselin Photography. Oneindige flexibiliteit De flexibiliteit, die kenmerkend is voor de Interalu klimaatplafonds, is ook van toepassing op de SAPP®ceilingHybrid. U deelt de ruimte naar wens in, u regelt het energieverbruik in de aparte ruimtes en alle exploitatieopties blijven open. Want een ruimte die vandaag wordt gebruikt als open office, wordt morgen misschien opgedeeld in afzonderlijke kantoren.

Duurzaam product met lange levensduur Die flexibiliteit komt ook de duurzaamheid ten goede. Er hoeft niets aan de structuur van een gebouw te veranderen als het een andere invulling krijgt. En natuurlijk is staal dankzij zijn zeer lange levensduur van zichzelf al een duurzaam product.

Nora flooring systems Op volle zee, onder de voeten van duizenden passagiers in de treinen van de Nederlandse Spoorwegen en de metro van Brussel, in het Chinese paviljoen op Expo 2010, in operatiekamers van talloze ziekenhuizen en in basisscholen om de hoek: wereldwijd komt u elke dag in contact met nora® rubber vloerbekleding. Elk project is anders, maar met de technische kwaliteiten van onze producten en door de innovatieve geest van onze klanten, voldoen we aan de ontwerpeisen en kunnen we onze producten op de verschillende soorten gebouwen afstemmen. Gezondheid Deze term verwijst niet alleen naar lichamelijke gezondheid, maar ook naar mentale en emotionele aspecten. Ziekenhuizen, rusthuizen, verzorgingstehuizen en huisartspraktijken behandelen en zorgen voor mensen die beïnvloed worden door sfeer en design. Bij interieurontwerpen voor de gezondheidszorg moeten deze esthetische en emotionele eisen worden gecombineerd met hygiënische en technische eisen.

Xl-panelen van LCC-plafonds trekken de aandacht op VTDV-congres Zelfdragend tot drie meter breed Naast de klassieke metalen plafondpanelen, toonde LCC-Plafonds op het VTDV-congres de unieke zelfdragende, brede XL-panelen. In combinatie met het speciaal ontworpen Omega Hook-ophangsysteem wordt dit plafond toegepast in gangen tot drie meter breed. En ook dan is dit plafond nog brandstabiel. Een uitstekende oplossing dus voor gangen in ziekenhuizen en woonzorgcentra. In team met de bouwheer Het thema van het VTDV-congres kwam volledig overeen met de bedrijfsfilosofie van LCC-Plafonds: meedenken met de klant en zoeken naar minder voor de hand liggende oplossingen. Het komt regelmatig voor dat technische diensten van ziekenhuizen of woonzorgcentra workshops volgen bij LCC-Plafonds. Zij krijgen dan uitgebreide informatie over de montage en demontage van de panelen. Zo kunnen ze moeiteloos bij de achterliggende technieken en zijn ze in staat om eventuele renovaties zelf uit te voeren.

Fotografie: Bart Gosselin Photography.

BOUWEN AAN DE ZORG

THEMA SANITAIR

Sanitaire aanpassingen stimuleren zelfstandigheid De ontwikkelingen op het gebied van sanitair in de zorg staan niet stil. Gelukkig maar, want het verzorgen van cliënten op bijvoorbeeld traditionele douche- en toiletstoelen is zwaar werk. Het verplegend personeel staat noodgedwongen in een onnatuurlijke houding en heeft te kampen met statische rugbelasting. Veilige en comfortabele sanitaire aanpassingen maakt het leven van zowel de gebruiker als de medewerker in een zorginstelling stukken aangenamer. Dergelijke aanpassingen stimuleren tevens de zelfstandigheid van de cliënt. Bij het naar het toilet gaan, wassen en douchen wordt - waar mogelijk - een zekere mate aan pri-

vacy op prijs gesteld. Sanitaire aanpassingen kunnen ertoe bijdragen dat senioren langer zelfstandig naar het toilet kunnen gaan of zichzelf kunnen wassen/opfrissen. Denk bijvoorbeeld aan zaken als een sta-op closetpot, die borg staat voor een comfortabeler toiletbezoek, of een in hoogte verstelbare wastafel. Als senioren op een gegeven moment - ondanks de hulpmiddelen - niet meer in staat zijn zichzelf te wassen of zelfstandig naar het toilet te gaan, dan zijn er eveneens talloze hulpmiddelen op de markt. Een in hoogte verstelbare douche- en toiletstoel, hoog-/laagbaden, en niet te vergeten de verrijdbare- en plafondtilliften leveren stuk voor stuk een belangrijke bijdrage aan het ARBO-beleid binnen de gezondheidszorg, waarbij een perfecte ergonomie voor zowel de gebruiker als de cliënt gewaarborgd is.

SECURITHERM thermostatische ééngreepsmengkraan

De SECURITHERM thermostatische ééngreepsmuurmengkraan vereenvoudigt het handen wassen voor de patiënten en het verzorgend personeel. Bovendien laat de demonteerbare BIOCLIP-uitloop toe de strijd aan te gaan tegen verspreiding van bacteriën.

BOUWEN AAN DE ZORG

THEMA SANITAIR

Hygiëne • VeiligHeid ToegankelijkHeid kRanen en FilTeRS VooR ZiekenHUiZen

Openen en sluiten met één handeling Het openen van het debiet en het regelen van de temperatuur gebeuren bij de H9610-kraan in eenzelfde laterale handeling, voor een optimale ergonomie en functionaliteit. Door het sequentieel patroon gebeurt het openen en sluiten steeds op koud water. Niet alleen het risico op verbranding wordt beperkt, ook laat het openen op koud water, zonder doorgang van warm water, toe koud water aan de temperatuur van het net af te tappen (exclusiviteit DELABIE).

Kranen voor verzorgend personeel Kranen voor patiëntenkamers Kranen met warmwaterbeveiliging Bedpanspoelsystemen

Beheren van de bacteriegroei Bij de H9610-mengkraan zijn alle interne delen van het lichaam volledig glad, zodat de vorming van de biofilm aanzienlijk wordt beperkt. Bepaalde bacteriën hebben behoefte aan lucht en water om zich te ontwikkelen. Deze bacteriën bevinden zich vooral in de uitloop en rond de uitgang van de kraan. Daarom is de H9610-mengkraan uitgerust met een demonteerbare BIOCLIP-uitloop. Er kunnen verschillende types uitlopen worden gekozen, afhankelijk van de gevoeligheid van de installatiezone: twee RVS-uitlopen, waarbij een volledige interne reiniging mogelijk is, wegwerpbare uitlopen of BIOFIL-uitlopen met een geïntegreerd filter.

ToegankelijkHeid en aUTonoMie Hygiëne aCCeSSoiReS

Totale anti-verbrandingsveiligheid De thermostatische kraan verzekert een stabiele temperatuur. Om er zeker van te zijn dat de gebruiker zich niet kan verbranden, wordt de H9610 geleverd met een vergrendelde temperatuurbegrenzer. Deze thermostatische SECURITHERM-mengkraan verzekert een totale anti-verbrandingsveiligheid. In geval van ongewilde onderbreking van het koude water, wordt het warme water namelijk onmiddellijk en volledig afgesloten (geen lekkage).

Water- en energiebesparing De H9610-mengkraan is uitgerust met een debietbegrenzer, ingesteld op 7 liter per minuut bij 3 bar. Hierdoor wordt een aanzienlijke waterbesparing gerealiseerd, terwijl een optimaal comfort van de gebruiker gegarandeerd blijft.

Grepen in RVS en Nylon Douchezitjes Hygiëne accessoires voor utiliteiten

delabiebenelux.com

BOUWEN AAN DE ZORG

THEMA SANITAIR

Verzorg uw obese cliënten optimaal met de Obelexo XL douche-toiletstoel Waarschijnlijk is het voor uw medewerkers wel eens moeilijk om ook de zwaardere cliënten op de best mogelijke manier te verzorgen. Omdat de (rug)belasting voor uw medewerkers dan bijvoorbeeld te groot is. Of omdat ze – noodgedwongen – in een onnatuurlijke houding hun werk verrichten. Helaas zijn de reguliere douche- en toiletstoelen voor uw obese cliënten niet ideaal. Ze bieden hen te weinig comfort en zijn vaak gewoon te klein of te smal. Lopital heeft de oplossing voor deze problematiek: de Obelexo XL douche-toiletstoel. De Obelexo brengt het beste van twee werelden samen: de stoel biedt optimaal gebruiksgemak en comfort aan zowel de verzorgende als de cliënt.

Voordelen voor de verzorgende De traploos elektrische Obelexo XL douche-toiletstoel is in hoogte verstelbaar. In zijn hoogste stand bereikt de stoel een maximale kantelversnelling van 20 graden, zodat de ideale zitbalans voor de cliënt ontstaat. En door de volledig neerklapbare en wegneembare armleuningen kunnen uw medewerkers overal makkelijk bij.

Voordelen voor uw obese cliënt Een in breedte verstelbare zitting. Een in hoogte verstelbare hoofdsteun. Verlengde, volledig neerklapbare armleuningen. En niet te vergeten: een beweegbare aangepaste kuitsteun en een voetplaat die vlak op de grond kan liggen. Alles om uw cliënt het comfort te bieden waar hij/zij recht op heeft.

Meer weten? Neem dan contact op met Lopital in Nederland telefoon 0031 (0)13 5239300 of in België telefoon 0032 (0)3 8705160. Meteen meer informatie over ons kijk dan op www.lopital.nl of www.lopital.be Lopital is specialist in sanitaire, medische en revalidatiehulpmiddelen, variërend van tilliften en douche- en toiletstoelen tot aan hoog/laag-baden en douchebrancards. Al deze producten hebben tot doel het leven van patiënten comfortabeler te maken en dat van zorgverleners ergonomisch aangenamer.

BOUWEN AAN DE ZORG

THEMA SANITAIR

‘Ontzorgen’ met prefab badkamers van Logus Prefab

Prefab badkamers worden steeds meer toegepast in nieuwbouwen renovatieprojecten. Met name in de studenten-, huur-, hotelen zorgsector worden de ‘plug and play’-badkamers van Logus Prefab ingezet. Deze badkamers worden volledig kant-en-klaar voorzien van tegel-, schilder- of vinylafwerking, plafond, draai- en/of schuifdeuren en sanitair, geproduceerd onder geconditioneerde omstandigheden in de productiehallen te Hamont Achel (B). De badkamers worden afgestemd op de wensen van de opdrachtgever. Deze wensen hebben betrekking op de maatvoering en de keuze van de toegepaste materialen. De architect en de opdrachtgever behouden op deze wijze ontwerpvrijheid en keuzemogelijkheden. Ook wordt rekening gehouden met geldende brand- en/ of geluidseisen ten aanzien van wanden plafondconstructie. Verder zijn er mogelijkheden om voorzieningen voor andere partijen te integreren en de badkamer te combineren met een keuken- of installatieruimte. Na de ontwerpfase vindt de gedetailleerde engineering plaats. Na goedkeuring kan de productie starten. Onder ideale omstandigheden worden de badkamers volgens het ‘automotive’-principe geproduceerd. De maximale productiecapaciteit bedraagt zestien badkamers per dag, volledig kant-en-klaar. In afstemming met de planning van de aannemer worden de badkamers door Logus Prefab exact op de definitieve plaats gesteld. Na het aansluiten van elektra, water en riolering en het verwijderen van de sealing, is de badkamer gebruiksklaar. Voor meer informatie: www.logusprefab.com

Tillen en transfers in de badkamer

De badkamer is de plek waar de bewoner tot rust kan komen, gewassen wordt én er transfers plaatsvinden. Om deze transfers zo soepel mogelijk te laten verlopen voor bewoner én verpleegkundige, levert Ergocare verschillende oplossingen.

Plafondtilsysteem Een plafondtilsysteem is een tilsysteem waarbij er rails aan het plafond bevestigd worden en er getild wordt via een tilcassette. Grote voordeel van het plafondtilsysteem is dat men overal in de (bad)kamer terecht kan en er zich niets op de vloer bevindt. U heeft dus volledig vrije werkruimte, iets wat in natte ruimtes als de badkamer zeer prettig is. Met speciale douche-draagbanden wordt de bewoner op een douchebrancard, in bad of op een ander hulpmiddel geplaatst. Het voordeel van de douche-draagbanden is dat deze in een mum van tijd weer droog zijn.

Badlift Met de badlift heeft u een mobiele oplossing om bewoners in bad te plaatsen. Deze badlift kan gebruikt worden voor transfer in zowel zittende als liggende houding en biedt de bewoner een enorm gevoel van veiligheid. De lift is geschikt voor zowel mobiele bewoners als bewoners die aan het bed gebonden zijn. Voor meer informatie: www.ergocare.nl

BOUWEN AAN DE ZORG

‘Kan niet’ bestaat niet U bent bouwexpert. Wij zijn specialist in hulpmiddelen voor de zorgsector. En we hebben precies hetzelfde doel: het beste leveren aan al onze klanten. Hoe richten we een ziekenhuis of zorginstelling zó in, dat alles optimaal functioneert voor de cliënten, de medewerkers en alle andere betrokkenen? Daar ligt onze uitdaging en uw uitdaging. Life without limits waarmaken. Daar gaan we voor.

Bel of mail ons gerust voor meer info of een vrijblijvende afspraak.

www.lopital.nl

Lopital Nederland B.V. Laarakkerweg 9, 5061 JR Oisterwijk, Tel +31 (0)13 5239300, Fax +31 (0)13 5239301, E-mail info@lopital.nl, www.lopital.nl

Prefab badkamers Verkoopadres:

Marie Curieweg 9-13, 4389 WB Vlissingen Postbus 32, 4380 AA Vlissingen T +31 (0)118 - 69 00 25 F +31 (0)118 - 46 81 60

Productie adres:

Bosstraat 185 3930 Hamont - Achel België T +32 (0)11 - 818087 F +32 (0)11 - 818080

E info@logusprefab.com

www.logusprefab.com

BEDRIJFSPRESENTATIE

Complete sanitaire oplossingen voor de zorgsector

Onze producten, ontworpen door gerenommeerde designstudioâ&#x20AC;&#x2122;s, garanderen een gemakkelijke inpassing wat betreft vormgeving en toepassing. Dankzij een jarenlange en intensieve samenwerking met architecten en adviesbureaus, heeft Ideal Standard sanitaire oplossingen uitgewerkt voor de meest veeleisende projecten in de zorgsector.

De keuze van het juiste sanitair voor uw project is van cruciaal belang. Wij streven naar duurzame ontwikkeling en houden rekening met gezondheidsreglementeringen en normen die eigen zijn aan de sector. Onze producten zoals het keramische sanitair, de wandgrepen en kranen beantwoorden aan de strenge eisen van voorschrijvers. Wij hebben specifieke producten ontwikkeld voor zorginstellingen die tegemoet komen aan de wensen van de gebruiker.

Enkele voorbeelden zijn de diverse thermostaten met gebruiksvriendelijke legionella spoelfunctie of wandclosets zonder spoelrand voor extra hygiĂŤne en het besparen van schoonmaakkosten. Dankzij de hoogstaande kwaliteit van onze producten is Ideal Standard International met de merken Ideal Standard en Venlo uw ideale partner voor uw project in de zorgsector. n

Draai Multi-tool 90 o naar beneden voor spoeling met max. temperatuur.

De spoeltechniek.

Ideal Standard Nederland BV Postbus 7 5900 AA Venlo T +31 (0)77 355 08 08 idealstandard.nl@idealstandard.com www.idealstandardnederland.nl

BOUWEN AAN DE ZORG

Tekst: Michel Vanden Heede Foto's: Boeckx. architecture & engineering

Woonzorgcentrum Riethove speelt in op behoeften van bewoners én personeel

Moderne architectuur garandeert gezelligheid Het nieuwe woonzorgcentrum Riethove in Oudenburg voldoet als concept aan de meest recente regelgeving qua infrastructuur, maar werd ook gerealiseerd met een maximale inspraak van het personeel. Gezelligheid wordt gegarandeerd door een moderne architectuur. Het nieuwbouwproject voor Woonzorgcentrum Riethove startte in 2001 met het opstellen van een zorgstrategisch en technisch-financieel plan in het kader van het verkrijgen van een VIPA-subsidie (Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden), waarbij tot 65m² per bewoner maximaal 60% gefinancierd wordt door de Vlaamse overheid. “We moesten inspelen op de nieuwe wetgeving voor ouderenzorg”, verduidelijken directeur Erna Galle en OCMW-voorzitter Rita Meyns. “Het vorige woonzorgcentrum voldeed niet meer aan de normen van de

BOUWEN AAN DE ZORG

minimumoppervlakte voor de kamer van 25m² en aan de verplichting van een individuele sanitaire cel in de kamer.”

Skeletstructuur Na grondig overleg werd geopteerd voor nieuwbouw naast het bestaande gebouw, dat een nieuwe bestemming zou krijgen. “Deze piste was beter dan een verbouwing, niet alleen kostprijsmatig maar ook architecturaal”, vervolgt ingenieur-architect Albaan Tas. “Bij een nieuwbouw heb je meer vrijheid. Het oude

gebouw zou moeilijk aan te passen en uit te breiden zijn geweest, omdat diverse muren niet verwijderd konden worden. Het nieuwe gebouw heeft een skeletstructuur met gyproc-binnenmuren, zodat er te allen tijde aanpassingen zonder zware structurele kosten mogelijk zijn.” Op de begane grond zijn de algemene diensten, de receptie en de cafetaria ondergebracht. Het gebouw is half onderkelderd; de keuken, wasserij en de technische ruimte bevinden zich op kelderniveau. Doordat

WZC RIETHOVE, OUDENBURG

V.l.n.r. OCMW-voorzitter Rita Meyns, directrice Erna Galle, en architect-ingenieur Albaan Tas.

was in dat opzicht heel belangrijk. Witte lokalen tonen altijd groter. Ook is er veel aandacht besteed aan materiaal- en meubelkeuze.”

Spontane ontmoetingsruimte

het terrein hellend is, kan daar via één zijde natuurlijk licht binnenkomen. Woonzorgcentrum Riethove heeft met zijn strakke architectuur een moderne uitstraling. “Bedoeling was om het concept van het klassieke woonzorgcentrum te doorbreken”, vervolgt Albaan Tas. “De kleurkeuze

Het Oudenburgse woonzorgcentrum huisvest 78 permanente bewoners en heeft daarnaast 3 kamers voor kortverblijf. Het gebouw telt twee leefverdiepingen. De leefruimte bevindt zich centraal, de kamers komen uit op een brede gang met in het midden de dienstruimtes. “Hoewel architecturaal niet voor kleinschaligheid werd gekozen, is er door de speciale gangstructuur toch een mogelijkheid om diverse zit- en ontmoe-

tingsplaatsen te creëren. De bewoners kunnen zelf de vrije ruimte invullen”, vertelt Rita Meyns. “Intussen is de brede driehoekige gang een heuse ontmoetingsplaats geworden. De klassieke rusthuisindeling is hier volledig weg. Aan beide kanten van de gang zijn er zithoeken, van waaruit de bewoners door de grote glaspartijen de buitenwereld zien.” Ook voor het personeel is de nieuwbouw een hele stap voorwaarts. “We zijn van zeer weinig naar veel comfort gegaan”, zegt Erna Galle. “Qua zorgoproep zijn we van het meest elementaire oproepsysteem overgegaan naar het nieuwste concept met gebruik van kamerposten en smartphones. Maar vooral de sanitaire cel geeft een meerwaarde, zowel voor bewoners als personeel.” ➤

BOUWEN AAN DE ZORG

ARCHITECTS WHO CARE

BOECKX. heeft tientallen jaren ervaring in het ontwerpen en realiseren van complexe bouwprojecten. Of het nu ziekenhuizen, kantoren, openbare gebouwen, woonzorgcentra of scholen zijn, wij bieden onze klanten het meest creatieve en functionele ontwerp, de nodige ondersteuning tijdens

Boeckx. + AAPRoG + BuRo II

Boeckx. + ARch & Teco + BonTInck

de werken, een strikt timemanagement en continue budgetbewaking aan.

architecture all over

BOECKX. architecture & engineering

T +32 59 808 804

Torhoutsesteenweg 52

F +32 59 709 818

8400 Oostende

info@boeckx.be www.boeckx.be

WZC RIETHOVE, OUDENBURG

Speciaal aan dit project is dat het personeel voortdurend inspraak had bij het ontwerp. Zo werd in het begin een modelkamer opgesteld, zodat de indeling van de kamer aangepast kon worden aan de zorg. Hierbij werd vooral aandacht besteed aan ergonomie.

Gezelligheid De vlotte verhuizing en aanpassing vormen het bewijs dat het concept aanslaat. “Zelfs voor de bewoners met dementieproblematiek is de verhuizing goed verlopen. Er was geen verhoogde onrust. De kamers zijn dan ook heel rustgevend qua kleuren en inrichting en door niet met traditionele gangen te werken, is gezelligheid gegarandeerd. Het gaat om een groot gebouw, maar het is perfect mogelijk om kleinschalig te werken.” “Ons nieuwe gebouw bevordert duidelijk de goede sfeer”, aldus Erna Galle en Rita Meyns. “Zodra het een beetje goed weer is, kunnen de bewoners naar buiten. De begane grond, als beveiligde afdeling voor vooral bewoners met dementieproblematiek, beschikt over een gesloten binnentuin met wandelpaden. De tuin is vlot te bereiken via het schuifraam van de leefruimte en vanuit elk punt in de tuin is er zicht op die leefruimte.” Op de eerste verdieping kijkt de leefruimte uit op een ruim terras. De balustrade is ontworpen door Nik Ervinck en vormt meteen het geïntegreerde kunstwerk. n

FEITEN EN CIJFERS PROJECT: WZC Riethove, Oudenburg Architect: Boeckx, Oostende Opdrachtgever: OCMW Oudenburg Bouwheer: Belfius Real Estate Banking, Brussel Bedden en nachtkastjes: wissner-bosserhoff, Mechelen Bouwtijd: december 2009 - maart 2014 • Selectie architecten: 2001 • Start nieuwbouw: 13 september 2010 • Oplevering: 31 maart 2014 Totale oppervlakte terrein: circa 12.500 m² Totale oppervlakte gebouw: 6.271 m² Capaciteit: 78 permanente verblijven 3 kortverblijven Totale bouwkosten: Totale investering circa € 12.380.000, inclusief btw. Aantal bedden: 81 woongelegenheden (78 rob/rvt en 3 kortverblijf) Aantal huiskamers: 2 ruime leefruimtes Capaciteit grootkeuken: 200 maaltijden Cafetaria: 50 plaatsen

BOUWEN AAN DE ZORG

Tekst: Tim Janssens Foto’s: Ben Philipsen

Vlaamse zorgproblematiek doorgelicht op druk bezocht lanceringsevent

‘Wonen na 60’ focust op nieuwe woonzorgmodellen In 2050 zal België maar liefst vier miljoen zestigplussers tellen. Met deze onthutsende vaststelling begon het lanceringsevent van ‘Wonen na 60’, dat op 7 mei plaatsvond in het Grand Kaffee van woonzorgcentrum Toermalien in Genk. ‘Wonen na 60’ is een initiatief van het Kenniscentrum 60plus, een non-profitorganisatie die de ontwikkeling van innovatieve woonzorgconcepten wil stimuleren. Op het druk bezochte lanceringsevent van het nieuwe platform deden minister Jo Vandeurzen en Anneleen Vandenberk alvast een aantal waardevolle suggesties om onze ouderenzorg beter af te stemmen op de behoeften van de huidige en toekomstige generatie zestigplussers.

Het sluitstuk van het lanceringsevent was een boeiend panelgesprek. Prof. dr. Michael Ryckewaert van het Centre for Urban Research (VUB) suggereerde dat het niet slecht zou zijn om extra kangoeroewoningen in te bouwen, op een omzichtige en ruimtelijk verantwoorde manier.

BOUWEN AAN DE ZORG

WONEN NA 60

Anneleen Vandenberk formuleerde in naam van het Kenniscentrum 60plus enkele richtlijnen ter ontwikkeling van zorg die maximaal geïntegreerd is in het stedelijke en maatschappelijke leven.

Het organiseren van kwalitatieve ouderenzorg wordt een van de grootste maatschappelijke uitdagingen van de komende decennia. De vergrijzing in Vlaanderen zal de komende jaren immers alleen maar toenemen. In 2050 zullen er voor elke honderd actieve mensen maar liefst 91 niet-actieve mensen zijn (ter vergelijking: in 2011 waren dit er nog 66). Om deze ‘Silver Tsunami’ op te vangen, zouden er tot 2021 bovendien elke maand 166 rusthuisbedden moeten bijkomen. Het zijn cijfers die schreeuwen om inventieve oplossingen, zonder het menselijke aspect van ouderenzorg uit het oog te verliezen.

De Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen lichtte op het lanceringsevent ‘Wonen na 60’ zijn visie op de hedendaagse en toekomstige zorgproblematiek toe.

acute zorg. De grenzen tussen het welzijns- en het zorgbeleid zullen zeer dun worden.” Daarnaast pleit Vandeurzen ervoor om ouderenzorg meer en meer vanuit een geografische invalshoek te benaderen. “Ouderen moeten dankzij vermaat-

Zes mogelijke woonvormen Na minister Vandeurzen maakte Anneleen Vandenberk haar opwachting. Zij formuleerde in naam van het Kenniscentrum 60plus enkele richtlijnen ter ontwikkeling van zorg die maximaal geïntegreerd is in het stedelijke en maatschappelijke leven. “Allereerst moeten we focussen op de mogelijkheden van senioren en niet enkel op de beperkingen. Toegankelijkheid moet een absoluut basisprincipe zijn bij het ontwerpen van nieuwe woonzorgconcepten. Het komt er onder meer op neer om collectief wonen te maximaliseren (met voldoende aandacht voor privacy), stedelijk te programmeren (inclusief een combinatie met andere functies) en tegelijk grootschaligheid en kleinschaligheid te promoten (betrokkenheid met buitenwereld stimuleren en huiselijkheid verkiezen boven een klinische sfeer). We moeten zorgzame ontwerpers aanstellen die projecten met een maatschappelijke meerwaarde creëren, al is er flexibele regelgeving nodig om vernieuwende concepten te kunnen ontwikkelen die optimaal aansluiten bij de (zorg)behoeften van ouderen. In onze ogen zijn er - in functie van de specifieke wensen en behoeften van ouderen - zes geschikte woonvormen te onderscheiden: de aangepaste eigen woning, een kangoeroewoning, cohousing, serviceflats en assistentiewoningen, woonzorgcentra en ziekenhuizen. De klassieke tweedeling thuis-rusthuis is met andere woorden voltooid verleden tijd.” n

“We moeten focussen op de mogelijkheden van senioren en niet enkel op de beperkingen” (Anneleen Vandenberk)

“De ouderen van de toekomst zijn zelfbewuste, geëmancipeerde personen die veel waarde hechten aan zelfredzaamheid en privacy”, weet de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen, die de debatten mocht openen. “Er is dan ook behoefte aan innovatieve woonzorgmodellen die daarop inspelen, want de klassieke rust- en verzorgingstehuizen zijn al een tijdje voorbijgestreefd.”

Volwaardig ‘carebeleid’ Minister Vandeurzen nam de tijd om zijn visie op de hedendaagse en toekomstige zorgproblematiek uitvoerig toe te lichten: “We moeten geleidelijk aan evolueren naar een volwaardig ‘carebeleid’ en een ‘chronical care model’. We hebben een geweldig ziekteverzekeringssysteem, maar het is te zeer gericht op

schappelijking van ouderenzorg (het inbedden van woonzorgcentra in woon- en dorpskernen) zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven wonen. Daarnaast hebben we nog heel wat ideeën om de ouderenzorg te moderniseren: het concept van de assistentiewoning ook mogelijk maken in sociale huisvesting, een vraaggestuurd systeem voor personen met een beperking introduceren, mantelzorg erkennen en ondersteunen, een steeds grotere verstrengeling met andere vormen van wonen nastreven et cetera. We staan voor een zeer belangrijke, uitdagende periode, maar hebben tegelijkertijd wel de kans om alles op een verstandige manier te (her) organiseren.”

BOUWEN AAN DE ZORG

.. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... Clarenhof in Hasselt officieel geopend .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. ..Welzijn, .. .. .. .. .. Volksgezond.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. Op vrijdag 16 mei vond de langverwachte officiële inhuldiging van het Clarenhof in Hasselt plaats. In het bijzijn van Vlaams minister van .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. ..heid .. .. ..en.. ............ .. .. .. .. en .. .. ..Hasselts .. .. .. .. .. ..burgemeester .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..Hilde .. .................................................... .. .. ..zorgcomplex .. .. .. .. .. .. .. .. ..dat .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. Gezin Jo Vandeurzen Claes konden tal van geïnteresseerden kennismaken met een knap, nieuw .. .. .... ............ .................................................... voortkwam uit de respectvolle renovatie van het beschermde Clarissenklooster. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... . . . . . . . . . . . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... . . . . . . . . . . . . Het Clarenhof-project is .ongetwijfeld het meest spraakmakende Hasseltse bouwproject van de laatste jaren. Aan een beschermd stadsmonument raak .. .. .... .. ..immers .. .. .. .. ............ . .. .. delicate .. .. .. .. .. .. renovatie .. .. .. .. .. .. ..geslaagd .. .. .. .. .. .. ..is,.. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..Probis .. ..je.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. niet zomaar. Dat.de bleek uit de positieve reacties van de vele nieuwsgierige toeschouwers. Zorgontwikkelaar .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... . .. ..aannemer .. .. .. .. .. .. .. Heijmans .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. en Vestio zijn er samen met architect a2o .en .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. ..te.. bewaren. .. .. .. .. .. .. .. In.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. in geslaagd om de ziel van het Clarissenklooster .. .. .... ............ .................................................... de schaduw van de alombekende kapel vervloeien oud .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... . . . . . . . .. .. .. en .. .. ..nieuw .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... . . . . . . . in een huiselijke omgeving met een uniek historisch karakter. .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. ..(44.. .. ..kamers) .. ..Het .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... woonzorgcentrum in het bestaande kloostergedeelte .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... . . . . . . . . . . . . . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. sluit naadloos aan op een nieuwbouwblok. met 56 serviceflats. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... . . . . . . . . . . . . . .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. gerestaureerde .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. kapel .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. Het grand café en de publiek toegankelijke, .. .. .... ............ .................................................... maken het plaatje compleet. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... . . . . . . . . . . . . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... . . . . . . . . . . . . . .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. ..Welkom .. .. .. .. ............ .. .. .. .. ..de .. .. .. .. .. Zorg .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..beurs .. .. .. .. .................................................... in succes voor Vervoort ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... Het bleek een welkome aanvulling in het beurslandschap, de nieu.. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ we beurs Welkom in de Zorg. Op 14 mei stroomde meteen.................................................... om 10 .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. uur, Hal 3 vol. De bezoeker werd door Smit &. Dorlas getrakteerd .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. ..op.. ..een .. .. ............ .. .. .. .. .. ..of.. cappuccino .. .. .. .. .. .. .. .. ..op.. .. het .. .. ..terras, .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. lekkere koffie, espresso dat .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. natuurlijk door Vervoort werd ingericht. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... De relatief kleine beurs barstte van de energie. De bezoekers .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... .. ..hadden .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. ook. .. .. .. ..Ongetwijfeld .. .. .. .. .. .. .. .. ..droeg .. .. .. .................................................... er zin in en de exposanten het .. .. .... ............ .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. intieme formaat van de beurs bij. .aan de sfeer maar ook aan de .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. ..interesse .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. ..de.. ..stand .. .. .. .. van .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. en gerichtheid .waarmee .. .. .... ............ .. ... ... ... ... ... ... ...de... ...bezoekers .................................................... Vervoort bezochten. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .......................... .. .. .... ............ De stand sprong bij binnenkomst meteen in het oog. Sfeer.................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. en gezelligheid straalde .van de. .inrichting af. en dat sprak aan. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. ..Elke .. .. ..bezoeker .. ............ .. .. .. .. .. .. van .. .. ..een .. .. .. drankje .. .. .. .. .. ..en.. ..een .. .. ..hapje .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. kon even ..genieten .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. tijdens het wachten op een van onze verkopers. Die namen voor .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... iedereen de tijd, om een goed beeld te geven van het pakket .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... aan producten en diensten waarmee we een gastvrije inrichting .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. creëeren. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. Tijdens de podiumsessies nam Kees Theeuwes plaats om het .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... van Vervoort 'Wonen een .. .. .... .. ..thema .. .. .. .. ............ . .. .. ..doe . . ..je.. thuis' .. .. .. .. ..te.. ..omlijsten. .. .. .. .. .. .. ..Met .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... verhaal recht uit zijn hart. én de. .praktijk. Een huiselijkere invulling .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... is. er niet. .. .. .... .. .. .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. ..Welkom .. .. .. .. .. .. ..in.. de .. .. ..Zorg. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. Conclusie: zowel bezoeker als Vervoort voelden zich helemaal thuis op deze beurs. Logisch én dus succesvol gezien het doel: .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .... . . .. .. .. .. ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ............ .................................................... AAN DE ZORG 92 .. ..BOUWEN .. .. .... . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................... .. .. .. .. .... .... .. .. .. .. .. .. ............ ............ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .................................................... .................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..met ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. Zorgmeubilair een ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. ..hedendaags .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. design ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. ..Aangezien .. .. .. ............. .. .. .. van .. .. .. geschikt .. .. .. .. .. .. ..zorgmeubilair .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..met .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. Piaval, fabrikant een hedendaags design, elk jaar met nieuwe ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. producten op de markt .komt, is het nu. .de beurt aan een tijdloze zitcombinatie: Fandango design genaamd. Passend bij de bestaande ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... Fandango-collectie stoelen, armstoelen en relaxfauteuils, zijn deze zitmeubelen voorzien van uitneembare zittingen ten behoeve van ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. ..het.. .. ..juiste .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... onderhoud tijdens het gebruik. Er kan worden gekozen voor armleggers die wel of niet open zijn. De stoelen, armstoelen en fauteuils kunnen ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... . . . . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. allemaal tot 55 cm hoogte worden geleverd. Binnenkort worden ook nog een armstoel voor Obesitas-patiĂŤnten (tot 300 kilo) en een geheel ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... . . . . . ... .... .. .. ..gestoffeerd .. .. .. ............. .. .. ..aan .. .. ..de.. .. Fandango-collectie .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..toegevoegd. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. dinerfauteuiltje ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... In Nederland wordt Piaval vertegenwoordigd door Jeroen Steenkamer (+31 6 11474048) met zijn agentschap Out of Factory. ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... benoemingen DELABIE ... .... .. .. ..Nieuwe .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... DELABIE werd in 1928 opgericht als onafhankelijk familiebedrijf. Door langdurig investeren in onder... .... .. .. ..zoek .. .. ..en............. . .. .. .. .. ..gerichte .. .. .. .. .. ..overnames, .. .. .. .. .. .. .. ..staat .. .. .. ..het ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ontwikkeling en .enkele merk tegenwoordig bekend om zijn ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. hoogstaande kwaliteit. In minder dan een eeuw is DELABIE een onmiskenbare speler geworden op de ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... markt. van marktleider op het gebied van kranen ... .... .. .. ..niet-huishoudelijke .. .. .. ............. .. .. .. .. .. ..en.. ..uitgegroeid .. .. .. .. .. .. .. ..tot .. .. ..Europees .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. .. ... ... ...desanitair ................................................... en sanitaire toebehoren voor utiliteitsbouw. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... De groep levert vanuit de. .productiesite in Friville-Escarbotin, gelegen aan de rivier de Somme in Noord... .... .. .. ..Frankrijk, .. .. .. ............. . .. .. .. .. .. ..landen. .. .. .. .. .. ..Vandaag .. .. .. .. .. ..de.. .. dag .. .. .. heeft ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. aan meer dan .zeventig de groep filialen in de volgende landen: ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. Groot-BrittanniĂŤ, de Benelux, Duitsland, Polen, Portugal, De Verenigde Arabische Emiraten en China ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. ..(Hong .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. Kong). ... .... ............. ................................................... De DELABIE-groep heeft. .haar zakencijfer over de laatste vijf jaar verdubbeld en vervolgt haar strategie ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... op korte termijn internationaal te groeien. Na het opstarten van het filiaal DELABIE Benelux op 1 maart ... .... .. .. ..2013, .. .. .. ............. . .. .. .. .. .. .. ..Bart .. .. ..Defraeije .. .. .. .. .. .. ..en.. ..commercieel .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. hebben algemeen.directeur directeur Frank Desmet besloten het ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. Nederlandse team uit te .breiden. We zijn trots dat we Carl van Wietmarschen en Frank Laumen kunnen ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. ..verwelkomen .. .. .. ............. .. .. Samen .. .. .. .. .. ..met .. .. ..Ton .. .. ..van .. .. ..Dorst .. .. .. ..vormen .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. in ons team. zij een sterk team, dat beschikt over ... .... ............. ................................................... een ruime ervaring en de. nodige technische kennis om u bij te staan in uw zoektocht naar de juiste ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... sanitaire oplossing voor uw project. ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... ... .... .. .. .. .. .. .. ............. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................... .. .. .. .. .. ..BOUWEN .. .. .. .. ..AAN .. .. ..DE.. ..ZORG .. .. .. ..93.. .. .. .. .. .. .. ... .... ............. ................................................... ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . ... .... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

WWW.BOUWENAANDEZORG.EU

Het meest complete overzicht van leveranciers online Staat u nog niet op www.bouwenaandezorg.eu? Neem dan contact op met Patty Ros: T +31 (0)495 450095 E p.ros@louwersuitgevers.nl voor Nederland of T +32 (0)11 605540 E p.ros@louwersmediagroep.be voor België

‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kunt deelnemen met een naamsvermelding. Indien gewenst kunt u uw bedrijfslogo toevoegen.

Hier vindt u gerenommeerde toeleveranciers aan de zorg Vanaf € 395,- per jaar weet uw doelgroep wat u doet! Bel of mail Patty Ros voor alle informatie over een vermelding in Bouwen aan de Zorg: T +31 (0)495 450095 - E p.ros@louwersuitgevers.nl voor Nederland of T +32 (0)11 605540 - E p.ros@louwersmediagroep.be voor België.

wie doet wat

NEDERLAND

ARCHITECTEN

BUISPOSTSYSTEMEN

AANGEPAST SANITAIR

Wat doet u eigenlijk? Voor € 65 per uitgave weten uw klanten dat ook! Bel +31 (0)495 450095 +32 (0)11 605540 voor alle informatie over een vermelding

ARJOHUNTLEIGH NEDERLAND BV ...WITH PEOPLE IN MIND Biezenwei 21, 4004 MB TIEL Postbus 6116, 4000 HC Tiel T................................................+31 (0)344 640800 F................................................+31 (0)344 640885 E info.nl@arjohuntleigh.com W www.arjohuntleigh.com/nl

LOPITAL NEDERLAND BV Laarakkerweg 9, 5061 JR OISTERWIJK T................................................+31 (0)13 5239300 F................................................+31 (0)13 5239301 E info@lopital.nl W www.lopital.nl AANNEMERS-BOUWBEDRIJVEN

JORISSEN SIMONETTI ARCHITECTEN LEIDEN DOETINCHEM MAARSSEN RIJSSEN STEENWIJK Hogepad 83, 7462 TB RIJSSEN Postbus 203, 7460 AE RIJSSEN T................................................+31 (0)548 518888 E info@jsagroep.nl W www.jorissensimonettiarchitecten.nl

SWISSLOG-ERGOTRANS BV Vissenstraat 14, 7324 AL APELDOORN T................................................+31 (0)55 3688888 F................................................+31 (0)55 3688899 E healthcare.nl@swisslog.com W www.swisslog.com

AUTOMATISCHE DEUREN

RECORD AUTOMATISCHE DEUREN BV Cardanuslaan 30, 6865 HK DOORWERTH Postbus 67, 6865 ZH DOORWERTH T ..............................................+31 (0)26 3399777 F ...............................................+31 (0)26 3399770 E info@record-automatischedeuren.nl W www.record-automatischedeuren.nl VESTIGING OOSTERHOUT RECORD/VAN NELFEN DEURTECHNIEK Houtduifstraat 6, Postbus 565 4900 AN OOSTERHOUT T................................................+31 (0)162 447720 F................................................+31 (0)162 447730

CLEANROOMS

BRECON CLEANROOM SYSTEMS Kroonstraat 6, 4879 AV ETTEN-LEUR Postbus 555, 4870 AN ETTEN-LEUR T............................................... +31 (0)76 5047080 E brecon@brecon.nl W www.brecon.nl

Hoogwaardige gebouwen - Modulair op maat

BESCHERMINGSTRANSFORMATOREN

CADOLTO BENELUX BV Hoogwaardige gebouwen, modulair op maat

Banner Cadolto.indd 1

BOUWBEDRIJF DE VRIES EN VERBURG B.V. Postbus 59, 2820 AB STOLWIJK T................................................+31 (0)182 341741 F................................................+31 (0)182 342475 E info@devriesverburg.nl W www.devriesverburg.nl

GEVEKE BESTURINGSTECHNIEK Postbus 820, 1000 AV AMSTERDAM T................................................+31 (0)20 5829111 F................................................+31 (0)20 5822496 E info@geveke-besturingstechniek.nl W www.geveke-besturingstechniek.nl

25-08-11 11:40

Koop, huur en lease E info@cadolto.nl W www.cadolto.com

BOUWMANAGEMENT

MAASBOUW BV Nijverheidstraat 16, 2984 AH RIDDERKERK Postbus 107, 2980 AC RIDDERKERK T................................................+31 (0)180 412292 F................................................+31 (0)180 432086 E info@maasbouw.nl W www.maasbouw.nl

S.F. SAINT FRUSQUIN B.V. Parallelweg 32, 3931 MT WOUDENBERG T................................................+31 (0)33 2865302 M.............................................. +31 (0)6 53641797 E info@sfsf.nl W www.sfsf.nl BRANDVEILIGHEID

CLEANROOM COMBINATION GROUP De Waterlaat 2, 5570 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T................................................+31 (0)497 556565 F................................................+31 (0)497 575224 E info@cleanroomcg.nl W www.cleanroomcg.com

ADVIES-BOUWMANAGEMENT

AMS ADVIES EN ONTWIKKELING B.V. Postbus 98, 1260 AB BLARICUM T................................................+31 (0)35 5336505 M...............................................+31 (0)6 42252699 E amshuizen@planet.nl W www.amshuizen@com

BOUWEN AAN DE ZORG

BAM TECHNIEK B.V. Runnenburg 13, 3981 AZ BUNNIK Postbus 109, 3980 CC BUNNIK T................................................+31 (0)30 6598966 F.............................................. +31 (0)30 6598434 E info@bamtechniek.nl W www.bamtechniek.nl

G&A INTERIEURBOUW Remmerden 123b, 3911 TZ Rhenen T.................................................+31 (0317 614461 E info@gena-interieurbouw.nl W www.gena-interieurbouw.nl

wie doet wat

GEROBOTISEERDE APOTHEEK

Goebertus Medical Group

INRICHTING

GOEBERTUS MEDICAL GROUP BV Kuiperbergweg 19B 1101 AE AMSTERDAM T................................................+31 (0)20 6947367 F................................................+31 (0)20 6684765 E info@goebertus.com W www.goebertus.com

A.S. PROJECTINRICHTERS BV Westlandseweg 6-8 2291 PG WATERINGEN T................................................+31 (0)174 296947 F................................................+31 (0)174 295447 E info@asprojectinrichters.com

GROOTKEUKEN

W www.asprojectinrichters.com INSTALLATIETECHNIEK

De Stek 15, 1771 SP WIERINGERWERF T algemeen...............................+31 (0)227 602844 T direct......................................+31 (0)227 603165 E info@interflow.nl W www.interflow.nl

BOUTER BV Postbus 674, 2700 AR ZOETERMEER T................................................+31 (0)79 3451515 F................................................+31 (0)79 3451588 E info@bouter.nl W www.bouter.nl

Runnenburg 13, 3981 AZ BUNNIK

HANG- EN SLUITWERK

CLEANROOM TOEPASSINGEN

BAM TECHNIEK B.V. Postbus 109, 3980 CC BUNNIK T................................................+31 (0)30 6598966 F.............................................. +31 (0)30 6598434 E info@bamtechniek.nl

RECORD AUTOMATISCHE DEUREN BV Cardanuslaan 30, 6865 HK DOORWERTH Postbus 67, 6865 ZH DOORWERTH T ..............................................+31 (0)26 3399777

VAN BUUREN Nijverdalseweg 125, 7461 AG RIJSSEN T................................................+31 (0)548 535353 F................................................+31 (0)548 535357 E info@van-buuren.com W www.van-buuren.com

W www.bamtechniek.nl INTERIEUR

F ...............................................+31 (0)26 3399770 E info@record-automatischedeuren.nl W www.record-automatischedeuren.nl VESTIGING OOSTERHOUT RECORD/VAN NELFEN DEURTECHNIEK Houtduifstraat 6, Postbus 565 4900 AN OOSTERHOUT T................................................+31 (0)162 447720 F................................................+31 (0)162 447730

KUSCH + CO Industrieweg 2, 4104 AR CULEMBORG DICTATOR PRODUCTIE BV Energieweg 11, 8304 AJ EMMELOORD T................................................+31 (0)527 613456 F................................................+31 (0)527 698420 E info@dictator.nl W www.dictator.nl

T................................................+31 (0)345 532844 F............................................... +31 (0)345-532855 E info-nl@kusch.com W www.kusch.com

HOOGWAARDIGE HUISVESTING

DECORATIEF PLAATMATERIAAL

Hoogwaardige gebouwen - Modulair op maat

LENSEN PROJECTINRICHTERS BV Schimminck 1

POLYREY SAS 700 Route de Bergerac F-24150 BANEUIL T........................................ +31 (0)20 7083131(NL) T...........................................+32 (0)2 7530909 (BE) E polyrey.benelux@polyrey.com W www.polyrey.com

CADOLTO BENELUX BV Hoogwaardige gebouwen, modulair op maat

Banner Cadolto.indd 1

Koop, huur en lease E info@cadolto.nl W www.cadolto.com

25-08-11 11:40

5301 KR ZALTBOMMEL Postbus 2063 5300 CB ZALTBOMMEL T..............................................+31 (0)88 599 05 99 F..............................................+31 (0)88 599 05 00 E info@lensen.nl W www.lensen.nl

BOUWEN AAN DE ZORG

Wat doet u eigenlijk? Voor € 65 per uitgave weten uw klanten dat ook! Bel +31 (0)495 450095 +32 (0)11 605540 voor alle informatie over een vermelding

INTERFLOW

wie doet wat

DELIN

Wat doet u eigenlijk? Voor € 65 per uitgave weten uw klanten dat ook! Bel +31 (0)495 450095 +32 (0)11 605540 voor alle informatie over een vermelding

RIJVERS BV Princenweg 7 6002 AK WEERT Postbus 200, 6000 AE WEERT T ............................................. +31 (0)495 459000 F............................................... +31 (0)495 459019 E info@rijversweert.nl W www.rijversweert.nl

VERVOORT MEUBELEN Edisonstraat 3, ind. Tijvoort, 5051 DS GOIRLE T................................................+31 (0)13 5340034 F................................................+31 (0)13 5340035 E info@vervoort.nl W www.vervoort.nl

GEBEBOUW BV Achterdijk 18, 5705 CB HELMOND T................................................+31 (0)492 540590 F................................................+31 (0)492 547059 E info@gebebouw.nl W www.gebebouw.nl

CARRIER AIRCONDITIONING BENELUX BV, Rijndijk 141, 2394 AG HAZERSWOUDE-RIJNDIJK T................................................+31 (0)71 3417111 E info@carrier.nl W www.carrier.nl KOELEN - VRIEZEN - BEWAKEN

VAN WARMERDAM SPECIAAL MEUBILAIR BV “Maatwerk voor elk project” Morsestraat 20, 4004 JP TIEL Postbus 6002, 4000 HA TIEL T................................................+31 (0)344 636969 F................................................+31 (0)344 630487 E info@wsm.nl W www.wsm.nl

KOEL EN AIRCO SERVICE KAS BV Sanderboutlaan 2a, 6181 DN ELSLOO T............................................... +31 (0)46 4360000 F................................................+31 (0)46 4360126 E info@koel-enaircoservice.nl W www.koel-enaircoservice.nl LAMINAR FLOW

INTERIEURARCHITECTEN

WISSNER-BOSSERHOFF NEDERLAND BV Amstelwijckweg 2, 3316 BB DORDRECHT T................................................+31 (0)78 6521850 F................................................+31 (0)78 6521855 E sales@wi-bo.eu W www.wi-bo.com

verbonden aan stichting mens & architectuur ANDRÉ VAN DER GUN Van Hogendorpplein 58, 5051 ST GOIRLE T................................................+31 (0)13 5348482 M...............................................+31 (0)6 22806701 E info@andrevandergun.nl W www.andrevandergun.nl

KEUKENS

INTERFLOW De Stek 15, 1771 SP WIERINGERWERF T algemeen...............................+31 (0)227 602844 T direct......................................+31 (0)227 603165 E info@interflow.nl W www.interflow.nl MEDICIJN KOELKASTEN

INTERIEURBOUW

COORS INTERIEURBOUW Postbus 2054, 2980 CB RIDDERKERK Nikkelstraat 17, 2984 AM RIDDERKERK T............................................... +31 (0)180 802100 E info@coors.nl W www.coors.nl

VAN EIJK MEUBEL-INTERIEURBOUW Veenweideweg 1, 2957 LB NIEUW-LEKKERLAND T.................................................+31(0)184 684790 F.................................................+31(0)184 684966 E info@vaneijkinterieurbouw.nl W www.vaneijkinterieurzorg.nl

BOUWEN AAN DE ZORG

BLR-BIMON Aardvletterweg 3a, 3417 XL MONTFOORT T................................................+31 (0)348 472247 F................................................+31 (0)348 472027 E airconditioning@blr-bimon.nl W www.blr-bimon.nlklimaat/luchtbehandeling

DRÄGER MEDICAL NETHERLANDS B.V. Gasmanagement Systems Postbus 874, 2700 AW ZOETERMEER T............................................... +31 (0)793 464800 F............................................... +31 (0)793 422747 E gms@draeger.com W www.gasmanagementsystems.nl

wie doet wat

MEDISCH SANITAIR

Hoogwaardige gebouwen - Modulair op maat

IDEAL STANDARD NEDERLAND BV Postbus 7, 5900 AA VENLO T ..............................................+31 (0)77 3550808 F .............................................. +31 (0)77 3542186 E idealstandard.nl@idealstandard.com W www.idealstandardnederland.nl MEDISCHE VERZORGINGSSYSTEMEN

NOODSTROOMSYSTEMEN-UPS

25-08-11 11:40

Koop, huur en lease E info@cadolto.nl W www.cadolto.com

DRÄGER MEDICAL NETHERLANDS B.V. Medical CareArea Solutions Postbus 874, 2700 AW ZOETERMEER T............................................... +31 (0)793 464800 F............................................... +31 (0)793 422747 E medisch@draeger.com W www.draeger.nl

BRECON INTERNATIONAL Kroonstraat 6, 4879 AV ETTEN-LEUR Postbus 555, 4870 AN ETTEN-LEUR T............................................ +31 (0)88 287 4646 E info@breconinternational.com W www.breconinternational.com

GENA INTERIEURBOUW Remmerden 123b, 3911 TZ Rhenen T.................................................+31 (0317 614461 E info@gena-interieurbouw.nl W www.gena-interieurbouw.nl

BUSSMAN BV IJzerwerf 1, 6441 TK BEUNINGEN GLD. T................................................+31 (0)24 6790100 F................................................+31 (0)24 6790101 E info@bussman.nl W www.bussman.nl

LAVERO MEDICAL BVBA Nieuwlandlaan 9, 3200 AARSCHOT T..................................................+32 (0)16 255520 F..................................................+32 (0)16 254441 E info@lavero-medical.be W www.lavero-medical.be

MAQUET NETHERLANDS B.V. Oscar Romerolaan 3, 1216 TJ HILVERSUM Postbox 388, 1200 AJ HILVERSUM. T................................................+31 (0)35 6255320 F................................................+31 (0)35 6255321 E info.NL@maquet.com W www.maquet.com PLAFONDLIFTSYSTEMEN

ARJOHUNTLEIGH NEDERLAND BV ...WITH PEOPLE IN MIND Biezenwei 21, 4004 MB TIEL Postbus 6116, 4000 HC TIEL T ............................................+31 (0)344 640800 F ............................................+31 (0)344 640885 E info.nl@arjohuntleigh.com W www.arjohuntleigh.com/nl

ERGOCARE VENNIK BV Kopersteden 24-1, 7547 TK ENSCHEDE T................................................+31 (0)53 4283090 F................................................+31 (0)53 4283055 E info@ergocare.nl W www.ergocare.nl

TILTECHNIEK BV Energieweg 12a, 4145 NW WAALWIJK Postbus 334, 5140 AH WAALWIJK T.............................................. + 31 (0)416 650867 F ...............................................+31 (0)416 650953 E info@tiltechniek.nl W www.tiltechniek.nl

BOUWEN AAN DE ZORG

Wat doet u eigenlijk? Voor € 65 per uitgave weten uw klanten dat ook! Bel +31 (0)495 450095 +32 (0)11 605540 voor alle informatie over een vermelding

RFC PRODUCTS BV® De Waterlaat 2, 5571 MZ BERGEIJK Postbus 87, 5570 AB BERGEIJK T ..............................................+31 (0)497 552819 F ...............................................+31 (0)497 575224 E info@rfc-products.nl W www.rfc-products.nl

CADOLTO BENELUX BV Hoogwaardige gebouwen, modulair op maat

Banner Cadolto.indd 1

wie doet wat

TOEGANGSCONTROLE SYSTEMEN

PROJECTINRICHTING R

INTERFLOW

Wat doet u eigenlijk? Voor € 65 per uitgave weten uw klanten dat ook! Bel +31 (0)495 450095 +32 (0)11 605540 voor alle informatie over een vermelding

RECORD AUTOMATISCHE DEUREN BV

100

GEBEBOUW BV

Cardanuslaan 30, 6865 HK DOORWERTH

Achterdijk 18, 5705 CB HELMOND

Postbus 67, 6865 ZH DOORWERTH

T................................................+31 (0)492 540590

T ..............................................+31 (0)26 3399777

F................................................+31 (0)492 547059

F ...............................................+31 (0)26 3399770

E info@gebebouw.nl

E info@record-automatischedeuren.nl

W www.gebebouw.nl

W www.record-automatischedeuren.nl

PROJECT- BEPLANTING

De Stek 15, 1771 SP WIERINGERWERF T algemeen...............................+31 (0)227 602844 T direct......................................+31 (0)227 603165 E info@interflow.nl W www.interflow.nl VLOEREN

VESTIGING OOSTERHOUT RECORD/VAN NELFEN DEURTECHNIEK Houtduifstraat 6, Postbus 565 4900 AN OOSTERHOUT T................................................+31 (0)162 447720 F................................................+31 (0)162 447730

INTERIEURBEPLANTING VAN DER VLEUTEN

TOTAALINRICHTING

Jan Tinbergenstraat 4, Showroom (op afspraak) 5491 DC SINT-OEDENRODE T................................................+31 (0)413 420806 F................................................+31 (0)413 420893 E info@vandervleuten-beplanting.nl W www.vandervleuten-beplanting.nl

ARTIMO TEXTILES Postbus 1150, 4700 BD ROOSENDAAL T................................................+31 (0)165 543940 F................................................+31 (0)165 554855 E info@artimo.nl

Zeilmakersstraat 4, 8601 WT SNEEK T ..............................................+31 (0)515 334100 F................................................+31 (0)515 334101 W www.blominterieurs.nl

FORBO FLOORING BV Postbus 13, 1560 AA KROMMENIE Tel.............................................+31 (0)75 6477477 Fax............................................+31 (0)75 6477726 E contact@forbo.com W www.forbo-flooring.nl

W www.artimo.nl TERREININRICHTING

HIM NEDERLAND Postbus 1, 1950 AA VELSEN NOORD Tel.............................................+31 (0)251 276300 Fax........................................... +31 (0)251-225031 E info@him.nl W www.him.nl

BLOM INTERIEURS

E info@blominterieurs.nl PROJECTSTOFFEN

kunststof gietvloeren / ESD-vloeren

TIJDELIJKE EN SEMI PERMANENTE HUISVESTING

GERFLOR BENELUX BV Postbus 7102, 5605 JC EINDHOVEN T................................................+31 (0)40 2661700 F................................................+31 (0)40 2574689 E gerflornl@gerflor.com W www.gerflor.nl

JAN KUIPERS NUNSPEET Industrieweg 20, 8071 CT NUNSPEET

BUSSMAN BV

Postbus 5, 8070 AA NUNSPEET

IJzerwerf 1, 6441 TK BEUNINGEN GLD.

T................................................+31 (0)341 252944

T................................................+31 (0)24 6790100

T................................................+31 (0)341 252856

F................................................+31 (0)24 6790101

E info@jankuipers-nunspeet.nl

E info@bussman.nl

W www.jankuipers-nunspeet.nl

W www.bussman.nlVaLIDATIE & ONDERHOUD

BOUWEN AAN DE ZORG

NORA FLOORING SYSTEMS BV Belgiëstraat 14, 5171 PN KAATSHEUVEL T................................................+31 (0)416 286140 F................................................+31 (0)416 286149 E info-nl@nora.com W www.nora.com/nl

wie doet wat

CLEANROOMS

ADVIESBUREAUS

TARKETT HOLDING GmbH Postbus 362, 4900 AJ OOSTERHOUT Denariusstraat 21, 4903 RC OOSTERHOUT T..................................................+31 76 57 80 700 F..................................................+31 76 57 80 736 E info.nl@tarkett.com W www.tarkett.nl

PROBIS CORPORATE Acaciastraat 8, 2440 GEEL T..................................................+32 (0)14 585800 F..................................................+32 (0)14 591282 E info@probis.be W www.probis.be ARCHITECTEN

CLEANROOM SYSTEMS BELGIUM Generaal De Wittelaan 17C bus 19, 2800 MECHELEN T..................................................+32 (0)15 285010 F...................................................+32 (015 460746 E info@cleanroom-systems.be W www.cleanroom-systems.be DECORATIEF PLAATMATERIAAL

TEN DAM PROJECTEN BV Postbus 9013, 3007 AA ROTTERDAM

WANDBESCHERMING

VK STUDIO Architects, Planners & Designers Brugsesteenweg 210, 8800 ROESELARE T..................................................+32 (0)51 262020 F..................................................+32 (0)51 262021 E vks-roe@vkgroup.be W www.vkgroup.be BEDDEN EN MATRASSEN

DISTRAC N.V. Bleyveld 14, 3320 HOEGAARDEN T..................................................+32 (0)16 768282 F..................................................+32 (0)16 767525 E info@distrac.com W www.distrac.com

POLYREY SAS 700 Route de Bergerac, F-24150 BANEUIL T................................................+31 (0)20 7083131 T België......................................+32 (0)2 7530909 E polyrey.benelux@polyrey.com W www.polyrey.com GEROBOTISEERDE APOTHEEK

BEWEGWIJZERING

BREEDVELD MOBIELE WANDSYSTEMEN Postbus 60, 6650 AB DRUTEN T ..............................................+31 (0)487 542888 F ...............................................+31 (0)487 542076 E info@breedveld.com W www.breedveld.com

BELGIE AANGEPAST SANITAIR

SIGNBURO Kempische Kaai 71 bus 1, 3500 HASSELT T................................................. +32 (0)11 424484 F................................................. +32 (0)11 421084 E info@signburo.be W www.signburo.be Skype: johan.lambrechts1

KUSCH + CO BVBA Avenue Herbert Hoover Laan 34, 1200 BRUSSEL T..................................................+32 (0)2 7352000 F..................................................+32 (0)2 7350800 E info@kusch.be W www.kusch.com

BUISPOSTSYSTEMEN

WISSNER-BOSSERHOFF NV BELGIUM SA LOPITAL BELGIË BVBA Antwerpsesteenweg 124, 2630 AARTSELAAR T..................................................+32 (0)3 8705160 E info@lopital.be W www.lopital.be

Bedrijvenlaan 1, 2800 MECHELEN T..................................................+32 (0)15 210841 F..................................................+32 (0)15 291464 E info@wi-bo.be W www.wi-bo.be

BOUWEN AAN DE ZORG

Wat doet u eigenlijk? Voor € 65 per uitgave weten uw klanten dat ook! Bel +31 (0)495 450095 +32 (0)11 605540 voor alle informatie over een vermelding

T................................................+31 (0)10 4850371 F................................................+31 (0)10 4846813 E info@tendam.nl W www.tendam.nl

101

wie doet wat

OPBERG/ARCHIEFREKKEN

BRUYNZEEL STORAGE SYSTEMS NV Heizel Esplanade B 50, 1020 BRUSSEL T..................................................+32 (0)2 4753340 F..................................................+32 (0)2 4798282 E info@bruynzeel-storage-systems.be W www.bruynzeelstorage.be OPERATIEKAMERS

BUSSMAN BV IJzerwerf 1, 6441 TK BEUNINGEN T................................................+31 (0)24 6790100 F................................................+31 (0)24 6790101 E info@bussman.nl W www.bussman.nl

NORA FLOORING SYSTEMS BV Duisburgsesteenweg 58, 3090 OVERIJSE T..................................................+32 (0)2 6575250 F..................................................+32 (0)2 6575330 E info-be@nora.com W www.nora.com/be-nl ZONWERING

RENSON SUNPROTECTION SCREENS NV Kalkhoevestraat 45 I.Z. 1 Flanders Field, 8790 WAREGEM T..................................................+32 (0)56 626500 F................................................+32 (0)468 121066 E info@rensonscreens.be W www.renson.eu

Hier uw logo? GERFLOR BENELUX BV Postbus 7102, 5605 JC EINDHOVEN T..................................................+32 (0)3 7664282 F..................................................+32 (0)3 7662914 E gerflor@gerflor.com W www.gerflor.be

NAAMSVERMELDING Vanaf € 45 per uitgave weten uw klanten ook wat u doet! Bel of mail naar Patty Ros, 0495-450095, p.ros@louwersuitgevers.nl

BOUWEN AAN DE ZORG

www.dewitte.be

Samen bouwen aan de ZorgSector van morgen

Kinderdagverblijven, rusthuizen of zorgcentra. Allemaal hebben ze wel eens nood aan uitbreiding, aanpassingen of een grondige vernieuwing.

Machiels Building Solutions, betrokken in Zorg Wij bieden zowel voor nieuwbouw als renovatie (semi-) permanente oplossingen aan in houtstructuurbouw die zich kenmerken door: een snelle bouwtijd flexibele maatvoeringen energiezuinige materialen een geïndustrialiseerde bouwmethode duurzaamheid de beste energieprestaties hoge kwaliteit oplossingen op maat een offerteprijs zonder verrassingen

Elia Green Building, Brussel

Voor EEn supErsnEllE En flExiBElE Bouw Van uw zorGinstEllinG.

        

I TH E C

MACHIELS BUILDING SOLUTIONS

Olmsesteenweg 55 I BE-3583 Paal-Beringen Tel.: +32 11 230 500 info.mbs@machiels.com

www.machielsbuildingsolutions.be

Volop ontwikkeling in Zorginrichting Inrichting van Zorg blijft zich ontwikkelen. Het loopt vooruit op, speelt in op of beweegt mee met veranderingen in het overheidsbeleid. Alle mogelijke zorgen woonvormen vragen om invulling. Maar ook inrichting in de letterlijke zin ontwikkelt mee. De bewoner van de huidige generatie voelt zich thuis in een ander interieur, dan de generatie die volgt. Dat vraagt om slimme concepten en maatwerk in persoonlijke zorg, woonbeleving en gastvrijheid. En daar hebben we het graag over, met u, tijdens een kopje koffie bijvoorbeeld. Bel meteen even voor een afspraak, dan leiden wij u graag rond in onze prachtige showroom in Goirle.