Gevelbouw 03 2016

VAKTIJDSCHRIFT OVER GEVELS, GLAS & DAKEN

Jaargang 13 I nummer 3

WWW.GEVELBOUW.INFO

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR 2016 POEDERCOATEN VAN METALEN KUNST EN DOEKZONWERING HAND IN HAND In samenwerking met:

JT BIOSCOOP IN HILVERSUM, IN OPDRACHT VAN VAN WIJNEN/BREEBAART KORVER BNA

‘Intal heeft er moeiteloos voor gezorgd dat het gewenste beeld is gerealiseerd’ Ir. Joost Breebaart, Breebaart Korver BNA

Aluminium kozijn- en vliesgevelsystemen

M E E R I NFO RMATIE OVER INTAL ? NEEM CONTA CT MET ONS OP: 0226 34 15 25

|

W W W.I N TAL .N L

DucoSlide Aluminium schuifpanelen

Kijkwoning Lapeirre, Nevele (BE)

DucoSlide is een extern zonweringsysteem met schuifpanelen.

Ze combineren optimale zonwering met behoud van daglicht en bieden zo een maximum aan privacy! DucoSlide schuifpanelen zijn beschikbaar met ‘LuxFrame’ of ‘SlimFrame’ kaderprofielen met vaste of verstelbare lamellen. Toepasbaar in een enkelvoudig, symmetrisch, telescopisch, BiFold of QuadraFold schuifsysteem.

We inspire at www.duco.eu

Voorwoord 3D-printen Hoe serieus moeten we het fenomeen 3D-printen nemen in onze sector? De technologie waarbij de printer op basis van digitale bouwtekeningen een object laag voor laag opbouwt, neemt een enorme vlucht. Dergelijke printers zijn zelfs voor de consumentenmarkt al beschikbaar, en kosten tegenwoordig ook niet eens meer de wereld. Maar, gaat deze technologie de gevelsector ook veranderen?

Wellicht wel. Tijdens Gevel 2016 konden we bijvoorbeeld twee objecten in architectonisch beton aanschouwen die uit een 3D-printer van Bruil zijn ontstaan. Met deze objecten toonde het bedrijf aan dat aan de hand van deze techniek niet alleen grijze massa's, maar ook parametrisch gevormde gevels met een hoge esthetische waarde geprint kunnen worden.

Het zou volgens Bruil de invloed van de architect weer vergroten, omdat ze zich veel meer kunnen onderscheiden met aantrekkelijke vormen. Bruil verwacht binnen nu en twee jaar de techniek voldoende doorontwikkeld te hebben om op grote schaal in te kunnen zetten.

Ook op het innovatie FabCity, de tijdelijke duurzame campus op de Kop van het Java-eiland in Amsterdam, wordt druk geĂŤxperimenteerd met 3D-printen. Hier is recent de eerste 3D Builder ter wereld in gebruik genomen. Het is een exclusieve machine, naar een idee van Universe Architecture in samenwerking met BAM, waarbij de vrije vorm in printtechniek is gekoppeld aan de robotica uit de automotive industrie.

De printmethode is vergelijkbaar met die van een inktjetprinter, maar in plaats van inkt druppelt deze machine een bindvloeistof laag voor laag op zand die verhardt tot steen in elke gewenste vorm. Zowel de 'inkt' als de gemaakte prints kunnen later weer als grondstof dienen. En zo is de cirkel weer rond.

De 3D Builder op FabCity gaat een begin maken met de bouw van het Landscape House in een schaal van 1 op 4. Volgens zijn makers is het ook mogelijk om met de machine ingewikkelde gevels en (gevel)ornamenten te produceren. De natuurlijke grondstoffen die als 'inkt' fungeren werden bovendien door de Romeinen en Chinezen al eeuwen geleden gebruikt in de bouw. Als we het zo bekijken, brengen de nieuwste technologieĂŤn ons dus geen stap verder...

Roel van Gils

5

Vaktijdschrift & website over gevels en daken

Jaargang 13 | nummer 3 Verschijnt 6 x per jaar ISSN 1572-1310

Uitgever

Schatbeurderlaan 6 6002 ED Weert Postbus 249 6000 AE Weert T +31 495 45 00 95 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

H.B.J.M. Louwers Domein De Herten Hertsbergsestraat 4 B-8020 Oostkamp Postbus 85 B-3900 Overpelt T +32 50 36 81 70 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be

10 16

Redactie adres

E traffic@louwersuitgevers.nl

Redacteuren

Martijn van den Bouwhuijsen, Roel van Gils,

Eindredactie Roel van Gils

Bladmanager

Dirk Mulder E d.mulder@louwersuitgevers.nl

Secretariaat

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

22 28

Advertenties

Online aanleveren: www.wetransfer.com o.v.v. uitgave en naam Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 495 45 00 95 E traffic@louwersuitgevers.nl

Abonnementsprijs

Nederland: € 63,00 per jaar excl. BTW Buiten Nederland: € 99,00 per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Gevelbouw.

Informatie over abonnementen: T +31 495 45 00 95

Adreswijzigingen

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

Opzeggingen

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van op­­zegging is ontvangen, wordt het abonnement auto­matisch met een jaar verlengd.

Doelgroep

GEVELBOUW is een onafhankelijk vakblad voor de bouw en is bestemd voor architecten, ingenieursbureaus, aannemers, opdrachtgevers, brancheorganisaties, gevelbouwers en toeleveranciers, (bouw)functionarissen in overheids- en semi-overheidsinstellingen en verwante organisaties. De VMRG is inhoudelijk verantwoordelijk voor haar eigen pagina’s.

Vormgeving/Art Direction E studio@louwersuitgevers.nl

In samenwerking met:

Drukwerk:

Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden over­genomen of ver­menig­vuldigd zonder uitdruk­kelijke toestemming van de uitgever en zon­der bronvermelding. Hoewel dit blad op zorg­­vuldige wijze en naar beste weten is samen­ gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig­heid van de informatie. Zij aan­vaar­den dan ook geen enkele aansprake­lijkheid voor schade, van wel­ke aard ook, die het gevolg is van hande­lingen en/of beslis­singen die gebaseerd zijn op deze informatie.

Trendy en duurzaam gaan hand in hand bij gevelpanelen Unieke licht- en warmteregulering voor alle glasoppervlakken Verduurzamen van gevels

8 10 12

VMRG PAGINA'S 15 16

Column Bert Lieverse BNA Beste Gebouw van het Jaar 2016 Aluminium composiet panelen in de VMRG-Kwaliteitseisen en Adviezen Visitekaartjes Compleet nieuwe buitenschil voor bedrijfscomplex Meesterstuk mr. Bettina Hertstein Façades 2016: inspiratiebron voor kwaliteitsgevels Plus Ultra:Samenwerking en innovatie CE-markering voor brand- en/of rookwerende ramen en deuren Column Bright Inspirations

19 20 22 25 26 28 32 34

De revolutie in de bouw Noord/Zuidlijn in Amsterdam Vooruitstrevend in poedercoaten!

Poedercoaten van metalen Groot, groter!

Samengesteld gevelisolatiesysteem met unieke uitstraling

36 38 40 42 44 46

Inhoud nummer 3

42 92 62

75

Productnieuws Uitzendexperts in dak- en geveltechniek weer 40% gegroeid Brandveilige deuroplossingen Doorlooptijd verkorten met geïntegreerde stelkozijnen en stelkaders De vrijheid en charme van dakbedekking met riet Iconisch gebouw met kleurige gevel Toekomst gerichte gevelbekleding gedragen door onverwoestbare draagconstructies Koerswijziging Van kogelwerend glas tot gevelbekleding Hydepark in Doorn: een schoolvoorbeeld van goed overleg Fraaie façades voor nieuwe bioscoop, casino en filmhuis Veilig en gezond binnenklimaat dankzij lichtdoorlatende gevel BIM dakpannen applicatie Uniek tekenpakket voor gevelbouw blijft vernieuwen Arendt House in Luxemburg: een project met veel facetten Kunst en doekzonwering hand in hand Alles onder één dak levert échte meerwaarde BIM-kozijnmodule voor snel en foutloos modelleren Totaalaanbieder in lijmoplossingen Geveldecoratie en -renovatie Inspirerende en energiezuinige kijkwoning Wie Doet Wat

51 56 57 60 62 65 67 68 70 72 75 76 78 80 82 85 86 88 90 92 94 98

Coverfoto: Beeld: Mato gevelbekleding www.alucoating.be

Gevelpanelen

Tekst: Niels Willaert

Beeld: Kingspan

TRENDY EN DUURZAAM GAAN HAND IN HAND BIJ GEVELPANELEN Showrooms, kantoren en residentiële gebouwen een functionele, en tegelijk prachtig ogende buitengevel cadeau doen? Het kan. Duurzaamheid en architecturale schoonheid vullen elkaar perfect aan. Dat toont Kingspan. De gevelspecialist doorbreekt het beeld dat sandwichpanelen enkel passen op industriële façades. En dat doen ze in stijl.

De geïsoleerde BENCHMARK Evolution-gevelpanelen bieden een stijlvol, strak alternatief voor prefab-gevelsystemen.

8

Gevelpanelen

Als fabrikant van duurzame bouwsystemen is Kingspan gespecialiseerd in gracieuze gevelpanelen. Het BENCHMARK-gamma benadrukt het esthetische. Met tal van trendy afwerkingen, kleuren en texturen. Business development manager Andy van den Steen: “Je krijgt een combosysteem van flexibiliteit, design en isolatie.”

Functionele schoonheid Het BENCHMARK-gamma stuurt een duidelijke boodschap richting architecten en andere bouwprofessionals: je beschikt over ontwerpvrijheid, zowel op vlak van design als installatie. “Naast een standaardpalet aan kleuren en afwerkingen, zijn speciale coatings mogelijk”, weet Andy. “We zitten van bij de ontwerpfase samen met de architecten. Om de beste optie uit te kiezen.”

Met een sterke focus op maatwerk, verloopt de plaatsing vervolgens soepel.

“Doordat we alle platen volgens precieze afmetingen vormgeven, is de installatie en montage erg eenvoudig.” Speciale panelen in hoekvorm vermijden aanvullende afwerkingen. Maatwerkpanelen vermijden extra bouwafval. En binnenin de kleurrijke gevel schuilt duurzame technologie. BENCHMARKfaçades kunnen bijdragen aan de BREEAM-normen. De IPN-QuadCore-kern met een lambdawaarde van 0,018 W/mK zorgt voor een goede thermische isolatie. Dankzij de FM 4882 en brandklasse B – s1, d0, ontvangen publieke gebouwen zoals scholen of ziekenhuizen een veilige versteviging waarin rook- en brandontwikkeling geen kans krijgen.

'Architecten beschikken over ontwerpvrijheid, zowel op vlak van design als installatie' Buitengevel evolutie Verschillende productgroepen binnen het gamma voorzien uiteenlopende types gebouwen van een modieuze look. Tot in detail. De geïsoleerde BENCHMARK Evolution-gevelpanelen bieden een stijlvol, strak alternatief voor prefab-gevelsystemen: meteen installeerbaar en verkrijgbaar in meerdere structuren en profielen. “We bieden architecten zo de kans om het gebouwprofiel een gestroomlijnd uiterlijk aan te reiken. Zonder zichtbare schroeven of andere bevestigingsmiddelen. De lichtgewicht panelen smelten samen met hun ondergrond. We pasten deze technologie o.a. toe in het OBH-gebouw in Oostende.” Naast geïntegreerde, omvat het gamma ook samengestelde geveloplossingen. Het Karrier-systeem vormt een isolerende achterconstructie, klaar om allerlei façades te ontvangen. Dit bouwsysteem is technisch ontwikkeld voor een betere isolatie en snellere montage. “Bevestigd aan een dragende structuur vormen ze een blokkade voor koudebruggen.” De luchtdichtheid is kleiner dan 5 m³/uur/m² bij 50 Pa. Eenmaal geplaatst, horizontaal of verticaal, werkt de architect af met een materiaal naar keuze. Opnieuw flexibiliteit troef: deze panelen integreren eenvoudig deuren, ramen of zonwering. En horen ook thuis aan complexe façades, ongeacht de hoogte. “Deze technologie vind je terug in de MINIgarage in Sint-Martens-Latem.”

Schoolvoorbeelden Kantoorgebouwen, scholen, showrooms of woningbouw: allemaal verdienen ze een hippe, totale buitenschil. De Kingspan-systemen zijn multi-inzetbaar, zowel in nieuwbouw als renovatie. “We geven architecten de vrijheid om gevels te ontwerpen waar stijl en duurzaamheid elkaar ontmoeten”, besluit Andy. ❚

9

Licht- en warmteregulering

Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen

Beeld: Unilux

Unieke licht- en warmteregulering voor alle glasoppervlakken 10

Licht- en warmteregulering

Er is een unieke licht- en warmteregulering voor gebogen, verticale en horizontale glasoppervlakken beschikbaar: Topspin. De basis van het systeem bestaat uit gelagerde doekbuizen die een geleidevorm volgen. Door gebruik te maken van veermotoren in de meelopende doekbuizen rollen de doeken op en af. Het geheel is verend opgesteld, waardoor wind weinig grip krijgt. Het innovatieve product wordt veelvuldig toegepast in Nederland en ver daarbuiten.

“De toepassingsmogelijkheden van Topspin zijn bijna oneindig, waar het gaat om afscherming in beweegbare vorm,” zegt directeur Stefan Roovers namens producent Unilux. “Niet alleen bij zonneschijn bewijst het systeem zijn meerwaarde, ook bij een hagel- of regenbui. Het systeem dempt het geluid. Topspin horizontaal is bij uitstek geschikt voor het dempen van zonlicht bij langgerekte lichtstraten.

Het systeem kan zowel aan de binnenzijde als aan de buitenzijde gemonteerd worden. Enkele voorbeeldprojecten van horizontale lichtstraten zijn het Afrikamuseum in Berg en Dal, waar de zonwering is aangesloten op het gebouwbeheerssysteem, en de Muzerij in Den Bosch. In het Topspin-systeem kan elk gewenst doek gebruikt worden. Bij lichtstraten in openbare gelegenheden is toepassing van brandvertragende / vlamdovende doeken vereist, waarbij een kern van glasvezel (42%) en daaromheen brandvertragende pvc (58%) wordt gebruikt.”

Optimaal bedieningsgemak “Het gebogen Topspin-systeem biedt uitkomst voor allerlei situaties,” zegt Roovers. “Door Topspin aan de buitenzijde te monteren, wordt de warmte-invloed tot een minimum beperkt, zonder dat dit ten koste gaat van de lichtopbrengst. Bij een buitenmontage kan het systeem, voor optimaal bedieningsgemak, worden voorzien van een windautomaat, een regensensor en/of een afstandsbediening.”

Roovers: “Topspin in zowel gebogen als horizontale vorm is bijvoorbeeld recentelijk toegepast voor Komatsu in Vilvoorde (België). Dat project kenmerkt zich door vier gebogen lichtstraten van 12 bij 6 meter, een koepelhoogte van 1 meter, vijf horizontale systemen van 12 x 3 meter en besturing met een windautomaat en afstandsbedie-

'Topspin horizontaal is bij uitstek geschikt voor het dempen van zonlicht bij langgerekte lichtstraten' ning. Een ander voorbeeld is de zonwering voor BlackRock in Dublin met 72 systemen. Voorafgaand aan dat project is een proefopstelling gemaakt in onze fabriek in Boxtel van één systeem.”

Lichtstraatbouwers en architecten ontzorgen “Het monteren van Topspin is relatief eenvoudig,” zegt Roovers. “De afzonderlijke geleiders worden met Omegabeugels geplaatst op een onderconstructie. Na het aanbrengen van de geleiders en voor geassembleerde doekpakketten worden de aandrijfkoorden ingevoerd en de elektronische aansluitingen gemaakt. Lichtstraatbouwers ontzorgen we met complete werktekeningen. We gebruiken SolidWorks, waarmee de werktekeningen kunnen worden gegenereerd.

In bijzondere gevallen wordt voor de daadwerkelijke installatie eerst een proefopstelling in de eigen fabriek gebouwd, zoals bij Daimler Chrysler in Utrecht. Hiermee worden eventuele knelpunten in een vroeg stadium gesignaleerd.”

Door gebruik te maken van aluminium geëxtrudeerde profielen en hoogwaardige kunststof onderdelen is de levensduur van het Topspin-systeem gewaarborgd. Roovers: “Uiteraard zijn er verschillende doekkwaliteiten en kleuren mogelijk. Afhankelijk van de wens en toepassing bestaat de mogelijkheid om brandvertragend, verduisterend of een ander speciaal doek in het Topspin-systeem te verwerken. De profielen kunnen in elke RAL-kleur gemoffeld worden.

Optioneel kunnen de doekrollen onder een kap worden weggewerkt en de bedieningsbuis kan op verschillende plaatsen aan het systeem worden gekoppeld.” ❚

11

Oppervlaktebehandeling

Tekst: Roel van Gils

Beeld: Alural

VERDUURZAMEN VAN GEVELS Al meer dan dertig jaar is Alural gespecialiseerd in oppervlaktebehandeling van aluminium gericht op bouwtoepassingen.

In twee productielocaties in België wordt op jaarbasis meer dan 5 miljoen m² aluminium verduurzaamd. We gaan in gesprek met Niko Bonnyns, Managing Director van Alural, over de laatste innovaties en de mogelijkheden die geboden worden op het gebied van oppervlaktebehandeling.

12

Oppervlaktebehandeling

Alural is een honderd procent dochter van Reynaers Aluminium, maar werkt ook voor derde partijen in de beide productiefaciliteiten in Lummen en Willebroek. "We beschikken in Willebroek over een verticale coatinglijn en een horizontale coatinglijn waarin we lengtes tot 8 meter kunnen coaten. Ook hebben we hier een dedicated coatinglijn, gericht op het coaten van bouwaccessoires, zoals beslag en hang- en sluitwerk. Tenslotte kunnen we houtdecoraties aanbrengen op aluminium via een coating gevolgd door een sublimatietechniek. In Lummen staat een verticale en horizontale coatinglijn en een anodiseerlijn. Met deze laatste verzorgen we behalve natuuranodisatie ook de pré-anodisatie als voorbehandeling voor het coaten."

Hagelnieuw machinepark In 2010 is Alural gestart met het vervangen en updaten van het bestaande machinepark. Bonnyns: "Het gehele productieapparaat is de afgelopen zes jaar volledig vernieuwd. In 2010 zijn we begonnen met de installatie van een compleet nieuwe horizontale lijn op onze locatie in Lummen. Een jaar later is de verticale lijn vervangen.

Daarnaast hebben we tussen 2012 en 2014 in Lummen de anodisatielijn stap voor stap vernieuwd. Vanaf dag één hebben we tijdens de vervangingswerkzaamheden ingezet op een Chroom VI vrije behandeling.

In 2015 werden beide nieuwe horizontale coatinglijnen in Willebroek opgestart. De laatste update (ombouw van de verticale coatinglijn in Willebroek van Chroom VI naar Chroom VI vrij) in de afgelopen Paasvakantie heeft ervoor gezorgd dat de Alural Groep voortaan volledig Chroom VI vrij te werk gaat."

Werkgroep In Nederland wordt in agressieve gebieden, zoals aan de kust, nog altijd gerekend met een Chroom VI behandeling in combinatie met twee lagen coating, weet Bonnyns. "Die Chroom VI behandeling valt weg. Om toch dezelfde garanties te kunnen bieden, adviseren

we pré-anodisatie. Sinds vele jaren hebben we bewezen dat préanodisatie de beste oplossing is om een gevel te beschermen tegen corrosie. Samen met Vereniging ION werkt Alural mee aan een werkgroep rond pré-anodiseren. In de markt heerst veel ongerustheid rond de overschakeling naar een Chroom VI vrije technologie. Een onterechte vrees. Al sinds 2010 hebben we ervaring met de Chroom VI vrije technologie en hebben sindsdien geen corrosieklachten of onthechtingsklachten gekregen.”

Behalve investeringen in het machinepark heeft Alural in Lummen ook een compleet nieuw kantoorgebouw gebouwd met een grote bijkomende opslag voor materialen. "We hebben een uitgekiende logistiek ontwikkeld," zegt Bonnyns. "Klanten kunnen met alle wensen bij ons terecht. Dat gaat van speciale verpakkingseisen en (mechanische) nabewerking tot tijdelijke opslag. We kunnen de behandelde producten dan op afroep uitleveren. We merken dat die vraag steeds groter wordt en zijn ook nog in staat te investeren in bijkomende opslagruimte, mocht de vraag naar logistieke oplossingen verder doorzetten in de toekomst," zegt Niko Bonnyns tot besluit. ❚

13

Freeswerk Houtdecoratie Inrollen Knip- en zetwerk Plaatwerk Poederlakken Pre Anodisatie Sandwichpanelen Transport Voorraadbeheer

www.alural.be

Alural, The Partner in Coating and Logistics

column

In een van de VMRG presentaties over een research project is de verdeeldheid in de bouw geïllustreerd door een afbeelding van The World. Dit is een groep kunstmatige eilanden voor de kust van Dubai. Een andere slide toont eveneens een nieuw aangelegd gebied voor dezelfde kust, namelijk The Palm. Het verschil tussen beide zit in de verbinding aan de kust en het aaneengesloten zijn van de landstroken van de Palm en de los van elkaar liggende eilanden van de World. Een palmboom met de voet van de stam op de kust van Dubai stond model voor de Palm.

Nu we aan de vooravond staan van een geïntegreerde samenwerking in de bouw die gestimuleerd wordt door de opkomst van BIM, worden we met onze neus op de feiten van de bouwtraditie gedrukt. We dienen onze eilandstructuur en sub optimalisatie radicaal los te laten. Natuurlijk is het gemakkelijker om je terug te trekken binnen de grenzen van je eigenbelang en te optimaliseren zoals je eigen bedrijf dat aangeeft, maar voor de toekomst is deze focus op je eigen organisatie en je eigen doelstellingen volkomen ontoereikend.

Met name voor de gevelindustrie biedt dit loslaten vele mogelijkheden. Allereerst omdat de gevelindustrie meer is dan de gevelbouw. De moderne technologie waarover we beschikken, staat mijlen ver af van ambachtelijke en traditionele organisatievormen en regels die de bouw van huis uit zo kenmerken. Het accent ligt op industrie en technologie of liever technologieën. Juist de industriële vervaar-

digingswijze gecombineerd met samenwerkende andere industrieën geeft een hoog technologisch niveau. Nieuwe technologieën ontstaan vanuit de combinaties bijvoorbeeld sensortechnologie, klimaatbeheersing-technologie, besturingen van comfort en klimaat op afstand, analyses van continue gebruiksdata via Internet of Things etc.

Maar ook zien we kans om onze industrie te doen evolueren van een maak-industrie naar een industrie die via nieuwe product-dienstcombinaties een continue betrokkenheid kan realiseren bij haar producten en bij gebouwen waar deze deel van uitmaken. De gevelindustrie zoekt daarom nieuwe en uitdagende samenwerkingsverbanden met architecten in het ontwerpstadium, met bouwers en collega-leveranciers tijdens de steeds korter wordende bouwfase, met beheerders en eigenaren tijdens de exploitatiefase en tot slot met de bedrijven in de recycleketen in de fase dat het gebouw wordt ontmanteld.

Kortom als de nieuwe tools, zoals BIM, geïntegreerd gebruikt gaan worden, dan is er niet alleen door dezelfde onderlegger te gebruiken de mogelijkheid voor tekeningcoördinatie, maar biedt de informatiestructuur en haar software een ideale opstap voor de gevelindustrie om zich naar de toekomst toe te ontplooien. ❚

Bert Lieverse Directeur VMRG

15

Parkeergarage Katwijk aan Zee is BNA Beste Gebouw van het Jaar 2016

Foto: Luuk Kramer.

De winnaar van BNA Beste Gebouw van het Jaar is de ondergrondse parkeergarage in Katwijk aan Zee. Het bouwwerk, bijna onzichtbaar in de duinen, is gekozen uit de in totaal acht genomineerden. Een team van architecten, stedenbouwers, landschapsarchitecten en ingenieurs van Royal HaskoningDHV hebben in opdracht van de gemeente Katwijk in twee jaar tijd de parkeergarage ontworpen en gebouwd. Deze parkeergarage staat in de nieuwe Nederlandse traditie om te ‘bouwen met natuur’ als antwoord op de stijgende zeespiegel en een kwaliteitsrijke kust.

De Publieksprijs gaat dit jaar ook naar de Ondergrondse Parkeergarage Katwijk aan Zee.

16

Elke categorie met genomineerden kent een categoriewinnaar. Dit zijn: • Tennisclub IJburg in Amsterdam van MVRDV (Identiteit & Icoonwaarde) • Kerkje Kleinz Wetsinge in Winsum van Jelle de Jong architecten (Leefbaarheid & Sociale Cohesie) • KWR in Nieuwegein van architectenbureau cepezed (Stimulerende Omgevingen)

Winnaar Stimulerende Omgevingen Het KWR Watercycle Research Institute in Nieuwegein van cepezed is winnaar in de categorie Stimulerende Omgevingen. Frederique van Alphen, architect bij cepezed: “Het ontwerp is sterk verweven met het omliggende, groene landschap. We hebben het gebouw tot een meter boven het maaiveld opgetild. Het paviljoen zelf is helemaal van glas. De transparantie van de open delen maakt dat voor de gebrui-

kers een optimale verbinding met de omgeving bestaat.”

KWR is gerealiseerd onder het VMRG Keurmerk. Alkondor was verantwoordelijk voor de complete gevel, van engineering en productie in eigen huis tot en met de montage en oplevering. Rollecate was verantwoordelijk voor de binnengevels. Overige VMRG bedrijven die hieraan meewerkten zijn systeemleveranciers Schüco en Alcoa en glasleveranicer Pilkington Benelux.

Foto: Leon van Woerkom.

Acht genomineerden Alle genomineerde gebouwen zijn volgens de jury architectonische hoogstandjes met excellente belevings- en gebruikswaarde. Er zijn in totaal acht gebouwen genomineerd verdeeld over drie categorieën:

In de categorie Identiteit & Icoonwaarde: • De ‘juweel’ McDonald’s in Rotterdam van Mei architects and planners. Het bijzondere van de McDonald’s schuilt zowel in de transformatie van lelijk eendje naar ‘zwaan’, als in de manier waarop het ontwerp afrekent met het cliché van het fastfoodrestaurant. De glaspanelen van de glazen gevel zijn geleverd door VMRG bedrijf Pilkington Benelux.

• De overall winnaar Ondergrondse Parkeergarage Katwijk aan Zee van Royal HaskoningDHV; • De ‘simpele en briljante’ Tennisclub IJburg te Amsterdam van MVRDV ›

Foto: Jeroen Musch

17

In de categorie Stimulerende Omgevingen:

In de categorie Leefbaarheid en Sociale Cohesie: • Het ‘unieke project’ De Hallen Amsterdam van Architectenbureau J. van Stigt bv; • Het ‘mooie, functionele’ Noorderparkbad in Amsterdam van de Architecten Cie.; Een VMRG-Keurmerk project van gevelbouwer Stef van Delft Kaatsheuvel.

• Het ‘fantastisch’ getransformeerde Kerkje Klein Wetsinge in Winsum van Jelle de Jong architekten

• Het ‘vernuftige’ Plus Ultra op de Wageningen Campus van Wiegerinck architectuur stedenbouw. Over dit project waarvoor Intal, gevelbouwer met het VMRG-Keurmerk, verantwoordelijk was voor de gevel, leest u meer elders in deze uitgave.

• Het ‘gebouw uit één stuk’ KWR in Nieuwegein van architectenbureau cepezed.

Eervolle vermeldingen Ook kende de jury drie eervolle vermeldingen toe vanwege bijzondere prestaties.

In de categorie Identiteit & Icoonwaarde is dit het spectaculaire Arnhem Centraal van UNstudio. De stalen, brandwerende gevels van de verschillende onderdelen van Arnhem Centraal zijn door gevelbouwer met het VMRG-Keurmerk, de Zuid-Nederlandse Ramenfabriek, volledig op maat samengesteld en gemonteerd. VMRG bedrijf ODS leverde de stalen vliesgevels in dit project.

Foto: UNStudio HuftonCrow.

In de categorie Leefbaarheid & Sociale Cohesie kreeg het prettige, met constante kwaliteit uitgevoerde Medisch Spectrum Twente van IAA Architecten een eervolle vermelding. Alkondor Hengelo, lid van de VMRG en in het bezit van het VMRGKeurmerk, verzorgde de complete buitenschil van dit grootste bouwproject van de stad Enschede. Rollecate, eveneens VMRG-Keurmerk bedrijf, was verantwoordelijk voor de binnengevels.

Veel VMRG bedrijven leverden gevelelementen voor dit project: Alcoa Licotec Daklicht, Jonkman Coating, Pilkington, Panelen Holland, De Haan Westerhoff en GEZE Benelux.

Foto: MST

In de categorie Particuliere Woonbeleving ging de vermelding naar het innovatieve, met lef ontworpen House in a House van Global Architects.

Alle ingezonden gebouwen zijn te zien op: www.gebouwvanhetjaar.nl. ❚

18

Het VMRG-Keurmerk is official partner van de BNA en co-sponsor van BNA Beste Gebouw van het Jaar 2016.

PANELEN

Aluminium composiet panelen in de VMRG-Kwaliteitseisen en Adviezen In de vorige editie van dit blad las u een artikel over de snel groeiende groep kwaliteitszonweringsbedrijven van de VMRG. Een van de andere groepen bedrijven binnen deze brancheorganisatie voor gevels bestaat uit een achttal bedrijven die enkelvoudige en samengestelde metalen platen en panelen produceren en leveren binnen de gevelbouw. Ook deze bedrijven voldoen aan de hoge kwaliteit die gesteld is in de VMRG-Kwaliteitseisen en Adviezen. In een apart hoofdstuk staat omschreven waar de platen en panelen aan moeten voldoen, zodat een hoge kwaliteit gegarandeerd kan worden door de aangesloten bedrijven.

De VMRG Panelen bedrijven: • Aldowa • Aldowa Composites • MZAllpro • Compri Aluminium • De Mors • Panelen Holland • Prins Panelen • Weerter Panelen Industrie Op de volgende pagina’s vindt u mooie projecten van VMRG Panelen bedrijven.

Heeft u ook interesse om VMRG Panelen bedrijf te worden, neem contact op met de VMRG via info@vmrg.nl of 030-6053644. ❚

PANELEN De VMRG-Kwaliteitseisen en Adviezen zijn telkens in ontwikkeling. Dit betekent dat minimaal jaarlijks een update van de inhoud wordt gemaakt. Eén van de wijzigingen, of in dit geval beter gezegd, toevoegingen aan de VMRG-Kwaliteitseisen en Adviezen versie 2017, zal zijn dat aluminium composiet platen opgenomen zullen worden.

Aluminium composiet platen zijn platen met een buiten- en binnenplaat van aluminium met daartussen een hard kunststof kern. Een groot voordeel van deze samenstelling is de vlakheid en stijfheid die een strak gevelbeeld kunnen geven.

Een ander voordeel van deze platen is het lichtgewicht, welke voordelig is bij de verwerking en de montage.

Met ingang van 1 januari van het opvolgende jaar worden de nieuwe VMRG-Kwaliteitseisen en Adviezen van kracht. Om de eisen per 1 januari 2017 van kracht te laten zijn zullen deze vanaf 1 oktober 2016 gepubliceerd zijn op de betreffende website, www.vmrgkwaliteitseisen.nl.

Door de continue ontwikkeling wordt gezorgd dat de aangesloten bedrijven altijd meegaan met de moderne technologische stand van zaken en dat opdrachtgever kunnen vertrouwen op geleverde kwaliteit.

Foto: MZAllpro; Aluminium composiet panelen bij Haribo in Breda, geleverd door MZAllpro.

19

PANELEN

AUMA Leiden

Zowel het kantoor als de bedrijfshal zijn van een geheel nieuwe gevelbekleding voorzien, waardoor er, esthetisch gezien, vanaf de buitenkant een heel nieuw gebouw met een eigentijdse en frisse uitstraling staat. Het project omvatte de totale revitalisatie van de bestaande gevel met een cassette systeem.

Voorwaarde was dat alle lijnen in de gevel door zouden lopen en dat de totale vlakverdeling een rustig en evenwichtig gevelaanzicht geeft. De randafwerking van de gevelcassettes is gedaan door middel van een kader dat zowel de verticale hoeken als de dakrand afwerkt en contrasterend is met de kleur van de gevelcassettes.

Zowel de gevelcassettes als waterslagen en aluminium afwerkprofielen voor de buitenschil zijn door Compri Aluminium op maat voor het project geproduceerd.

Opdrachtgever AUMA Benelux Aannemer Heembouw Leverancier panelen Compri Aluminium

Haribo Breda

Het kantoor van Haribo in Breda is grondig verbouwd en uitgebreid door middel van de realisatie van een tweede verdieping. In het ontwerp is dit vertaald naar een eigentijds en chique gebouw dat zich nadrukkelijk manifesteert in zijn omgeving. De eerste en tweede verdieping van het gebouw zijn voorzien van een geheel nieuwe gevel, bestaande uit zwartgrijze aluminium composiet cassettes. Hiermee wordt een eenduidige bouwmassa gegenereerd die zich als black box verheft boven de bestaande zilvergrijze plint van de begane grond van het kantoor en het naastgelegen magazijn. MZAllpro is de leverancier van de aluminium cassettes uitgevoerd in aluminium composiet (Larson PE 4 mm RAL 7021) in een SZ-Cassettesysteem.

20

Opdrachtgever Haribo Nederland Architect atelier2architecten Gevelbouwer Cladding Partners Leverancier panelen MZAllpro

PANELEN

Wijkcentrum Schieringen Leeuwarden

De gevel van Wijkcentrum Schieringen in Leeuwarden is opgefrist. Door de opvallende kleuren in de gevel was het pand al jaren een opvallend gebouw in de stad Leeuwarden. In de jaren negentig zijn aluminium sandwichpanelen in zwart en oranje geplaatst. Om de bestaande kleuren voor een langere tijd fris te houden, heeft men nu gekozen voor panelen met geëmailleerd glas in de kleuren zwart, wit en oranje. De glazen sandwichpanelen zijn door Panelen Holland geleverd.

Door deze “opfrissing” kan de gevel van het wijkcentrum er weer jaren tegen en kan het gebouw haar opvallende reputatie in de stad behouden.

Opdrachtgever Leverancier panelen

Gemeente Leeuwarden Panelen Holland

Hubrecht Instituut Utrecht

De nieuwbouw is een uitbreiding op het huidige gebouw van het Hubrecht Instituut op de Uithof in Utrecht. Het ontwerp betreft een vijflaags gebouw met daarboven een technische laag.

Het bestaande gebouw is introvert en opgetrokken uit donkere gevelsteen.

Om dit bouwvolume tegenwicht te bieden heeft de architect voor de nieuwbouw gekozen voor lichte, scherpe vormen: veel glas in combinatie met witte metalen gevelbeplating.

Weerter Paneel Industrie leverde de glassandwichpanelen.

Opdrachtgever Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen Architect OPL Architecten Gevelbouwer De Groot & Visser Leverancier panelen Weerter Paneel Industrie

21

Tekst: Roel van Gils

Beeld: Stijn Stijl fotografie

COMPLEET NIEUWE BUITENSCHIL VOOR BEDRIJFSCOMPLEX Aan de Havenstraat in Schiedam heeft projectontwikkelaar DHG een bestaand kantoorpand met bedrijfsruimte in een nieuw jasje gestoken voor Harding Safety Netherlands. De buitenschil is compleet vervangen. Een project waarbij onder meer de (vaste) samenwerking tussen twee VMRG bedrijven tot een uitstekend resultaat heeft geleid.

22

Azuurblauwe gevel Aan verhuurder DHG de taak om het bestaande complex in recordtempo te renoveren. Het pand telt circa 2.200 m² bedrijfsruimte, 1.216 m² kantoorruimte, 500 m² mezzanine, 370 m² ingebouwde kantoorruimte met was-/ en kleedruimte en een aanlegsteiger met een lengte van 350 meter. Harding huurt het pand voor een periode van tien jaar. Hoofdaannemer Vrolijk Groep schakelde de hulp in van Intal om de nieuwe gebouwschil te realiseren. “Een logische samenwerking,” vertelt Johan Andringa van Intal. “Samen met DHG, Vrolijk Groep en Consort Architects hebben we al meerdere projecten succesvol met elkaar gerealiseerd. We hebben de aluminium vliesgevels in de azuurblauwe kleur mee ontworpen, geproduceerd en gemonteerd. Alles uiteraard in een 3D BIM-model en volledig volgens onze Lean-werkwijze.” Het kantoor is in overleg met Harding aan de binnenzijde volledig casco gemaakt en voorzien van nieuwe installaties, plafonds en een compleet nieuw fit-out pakket. “Vanwege het bestaande casco dienden we rekening te houden met de bestaande staalconstructie en maatvoeringen,” vervolgt Andringa. “Dat vroeg om specifieke aansluitdetails.”

Optimale samenwerking Intal heeft de IT 55 profielserie toegepast in de nieuwe schil. “Het is ons eigen vliesgevelsysteem dat we zelf produceren in onze eigen productiefaciliteit in Opmeer,” zegt Andringa. “Dat maakt dat we snel kunnen schakelen en het systeem ook waar nodig kunnen aanpassen. Voor toepassing in Schiedam hebben we bijvoorbeeld de door de architect gewenste verticale geleding in het gebouw aangebracht door 200 millimeter diepe deklijsten toe te passen aan de buitenzijde van de vliesgevel.

Dat maakt de gevel net wat anders dan standaard.”

Over snel schakelen gesproken, het project kenmerkte zich ook door een ontzettende korte uitvoeringstijd. Andringa: “De renovatie behelsde slechts drie maanden; van het verkrijgen van de opdracht tot oplevering. Dat is extreem kort, ›

23

maar juist hetgeen waarin wij ons kunnen onderscheiden.

Samenwerken met vaste partijen is dan onontbeerlijk. We hebben als bedrijf met VMRG-Keurmerk bewust voor een VMRG Panelen Bedrijf gekozen. Net zoals wij een vaste partner zijn van Vrolijk Groep, is De Mors een vaste partij voor ons. Dat brengt een toegevoegde waarde over en weer; we kennen elkaar en elkaars werkwijze door en door.”

Glas- en aluminium panelen De glas- en aluminium panelen voor het nieuwe complex zijn door De Mors uit Rijssen geleverd. “De panelen variëren in afmetingen en uitvoeringen,” zegt Christian Kroezen van De Mors. “De glaspanelen zijn verjongd uitgevoerd met een sponning rondom die voorzien is van een veer. Dit maakt dat de panelen stevig ingeklemd kunnen worden. De aluminium panelen zijn uitgevoerd als vlakke- en hoekpanelen en in de gewenste RAL-kleur geleverd. Om gepuzzel op de bouwlocatie te voorkomen, voorzien wij alle panelen altijd van een code met afmeting, merk en locatie van het paneel. Transport en logistiek is cruciaal voor dergelijke projecten. Qua maatvoering liggen de panelen dicht bij elkaar. Om misverstanden te voorkomen, wordt ieder paneel dus gelabeld en volgens een bepaald schema ‘ingepakt’ en getransporteerd.”

24

Die gedetailleerde werkwijze is volgens Johan Andringa typerend aan de samenwerking. “Veel projecten die wij samen met DHG en Vrolijk Groep doen, hebben een zeer korte doorlooptijd. Dat is alleen mogelijk door een optimale samenwerking met vaste partners. We hebben in het verleden bewezen dat we dat samen kunnen en nu ook in Schiedam weer. En de volgende projecten staan ook alweer op de agenda.” ❚

Bouwinfo

OPDRACHTGEVER DHG

GEVELBOUWER Intal, Opmeer

LEVERANCIER PANELEN De Mors, Rijssen

LEVERANCIER GLAS Scheuten Glas Nederland

LEVERANCIER DEUREN Record Toegangstechniek

MEESTERSTUK

MR. BETTINA

Love is not in the air

HERTSTEIN

Eerder dit jaar vierde de Britse vorstin Elizabeth II haar 90ste verjaardag.

De BBC zond ter ere van deze heuglijke gebeurtenis allerlei informatieve programma's uit. Elizabeth is behalve koningin van het Verenigd Koninkrijk en vijftien Gemenebestlanden ook – volgens een wet uit 1324 – eigenaar van alle steur, dolfijnen, walvissen en zwanen in de Britse wateren. De uitoefening van haar eigendomsrecht is tegenwoordig voornamelijk ceremonieel.

Niet een ceremoniële maar een procedurele rol speelde het eigendomsrecht in een zaak van eigenaren versus eigenaren in ons eigen land.

Mr. Bettina Hertstein

www.bouwrechtbedrijf.nl Wat was er aan de hand?

Eigendom is volgens het Burgerlijk Wetboek het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben maar gebruik van dit recht mag niet strijden met rechten van anderen. In het geval van een eigendomsrecht op een appartement zijn de regels in de splitsingsakte van een appartementencomplex ook van belang. Dat ondervonden twee appartementseigenaren die er wel brood in zagen om hun appartement aan toeristen te verhuren – volgens de regels van de gemeente Amsterdam toegestaan voor maximaal 60 dagen per jaar – via de website van AirBnB. In de splitsingsakte van het appartementencomplex is opgenomen dat voor elk van de privégedeelten de bestemming "woning voor privédoeleinden" is.

Desalniettemin wisten deze eigenaren in een algemene ledenvergadering van de Vereniging van Eigenaren (VvE) de handen van alle aanwezigen op elkaar te krijgen om gedurende een proefperiode de verhuur via AirBnB toe te staan.

Dat bleek onverteerbaar voor drie andere appartementseigenaren die, afwezig op die bewuste vergadering, het besluit via de (concept)notulen onder ogen hadden gekregen. Verder overleg heeft geen soelaas geboden. Daarom wenden ze zich tot de rechter. Naar hun mening is

het besluit om verhuur via AirBnB toe te staan in strijd met de splitsingsakte en daarom nietig. Immers in de akte staat: "Het is niet toegestaan in de privé gedeelten beroepen of bedrijfsmatige activiteiten op het gebied van de horeca en/of erotiek uit te oefenen, noch daarin gelegenheid te geven tot het (doen) uitoefenen van gokspelen. Voorts is het niet toegestaan de privé gedeelten te exploiteren als pension- of kamerverhuurbedrijf". Zij menen dat AirBnBverhuur moet worden beschouwd als bedrijfsmatige exploitatie en niet als gebruik van een woning. Hun tegenstanders in het geschil verweren zich door te stellen dat het om een proefperiode gaat en dat af en toe verhuren via AirBnB door particulieren iets heel anders is dan het exploiteren van een professioneel hotel- of pensionbedrijf waarop het verbod ziet.

De rechter verwerpt de argumenten van de verweerders. Voor wat betreft de proefperiode maken de bepalingen in de splitsingsakte geen onderscheid tussen een tijdelijke en een permanente situatie. Voor de uitleg van de verbodsbepaling komt het aan op wat de bedoeling van partijen bij dat verbod is. De bedoeling moet naar objectieve maatstaven worden afgeleid uit de omschrijving van die bepaling, gelezen in de context

van de splitsingsakte en het bijbehorende reglement. Uit de gegevens in het aanbod op de website van AirBnB blijkt dat de betreffende eigenaren hun appartement in zijn geheel ter beschikking stellen, inclusief inventaris en een voorraad koffie en thee, al bij al tegen een zeer hoge huurprijs. Hiermee staat vast dat de eigenaren hun appartement om commerciële redenen ter beschikking stellen. De tekst van de splitsingsakte doelt niet uitsluitend op een professioneel en permanent bedrijf. Ook tijdelijke verhuur als nevenactiviteit valt onder de exploitatie als pension en daarmee onder de verbodsbepaling uit de splitsingsakte. Het besluit van de VvE is daarom nietig.

Geen kip met de gouden eieren of zwaan-kleef-aan maar de (rechts)regels anno 2016, daar moesten partijen het mee doen. Gelooft u niet in sprookjes en ongelukkige liefdes? Kies dan voor de VMRG metalen ramen- en gevelelementen, daar doet u lang (en gelukkig) mee. ❚

25

FAÇADES 2016:

inspiratiebron voor kwaliteitsgevels Eerste exemplaar uitgereikt aan categoriewinnaar BNA Beste Gebouw van het Jaar

Op 19 mei jl. overhandigde Bert Lieverse, voorzitter en directeur van de VMRG, het eerste exemplaar van het boek Façades 2016 aan architectenbureau cepezed, winnaar van de categorie Stimulerende Omgevingen van BNA Beste Gebouw van het Jaar 2016. Frederique van Alphen, architect van categoriewinnaar KWR in Nieuwegein, nam het boek namens cepezed in ontvangst.

Façades 2016 bestaat uit 140 pagina’s met uiteenlopende bouwprojecten waar VMRG-bedrijven bij betrokken zijn geweest. Het boek is ingedeeld in renovatie-, utiliteitsbouw-, woningbouw- en zonweringsprojecten en geeft met veel fraaie foto’s een mooi overzicht van projecten die de afgelopen twee jaar opgeleverd zijn.

Ruimte voor kwaliteit Deze achtste uitgave van het Façades boek staat in het teken van het VMRGKeurmerk. Alle bedrijven met dit keurmerk leveren gegarandeerde kwaliteit op het

26

asw gevelbouw | Rabobank, Sittard Architect: Mecanoo Architecten, Delft Gevelbouwer: asw gevelbouw, Weert Het nieuwe adviescentrum van de Rabobank Westelijke Mijnstreek in Sittard biedt 320 medewerkers een inspirerende werkomgeving. Vanuit de historie is de Rabobank een coöperatieve bank, met een open cultuur en een op de samenleving gerichte missie. Mecanoo heeft deze kernwaardes vertaald in een uitnodigende en aansprekende architectuur. asw gevelbouw heeft het oorspronkelijk ontwerp dat op een aluminium vliesgevel was gebaseerd omgezet in een hybride gevel van staal en aluminium zodat de belastingen door de constructie op te vangen zijn. Met de precisie van een aluminium gevel is deze stalen gevel vervolgens geproduceerd en gemonteerd.

• •

58

Hybride gevel Transparant

59

Rollecate | The Edge, Amsterdam Opdrachtgever: OVG Real Estate, Amsterdam Architect: PLP Architecture, Londen; OeverZaaijer, Amsterdam Gevelbouwer: Rollecate, Staphorst Het nieuwe prestigieuze hoofdkantoor van Deloitte/AKD is gevestigd langs de A10, aan de Gustav Mahlerlaan op de Zuidas te Amsterdam. Rollecate heeft de aluminium vliesgevels, elementengevels en kozijnen voor zowel buiten als binnen geleverd en gemonteerd. Een aluminium maatconstructie die door de eigen ontwerp- en ontwikkelingsafdeling is ontwikkeld en uitgevoerd. Het nieuwe kantoorgebouw The Edge heeft de hoogste score voor duurzame gebouwen ontvangen die ooit is afgegeven, BREEAM-kwalificatie 5 sterren. Behalve de titel ’s werelds meest duurzame kantoorgebouw’, heeft het ook een wel heel toepasselijke naam: The Edge, in het Nederlands ‘De Voorsprong’. Deze naam heeft het imposante bouwwerk gekregen omdat het letterlijk én figuurlijk alles in zich heeft om die voorsprong voor langere tijd te behouden. Rollecate Groep: als het om gevels gaat!

• • •

Duurzaam Transparant Geluidswering

12

gebied van gevels. Zij worden hierop regelmatig gekeurd. Ook BNA categoriewinnaar, KWR in Nieuwegein, is gerealiseerd onder het VMRG-Keurmerk. Gevelbouwers Alkondor (buitengevel) en Rollecate (binnengevels) waren hierbij betrokken.

Een architect of professionele opdrachtgever kan nu eisen dat een gevel voldoet aan dit keurmerk. Tot nu toe was het in bestekken alleen mogelijk om te verwijzen naar de VMRGKwaliteitseisen. Het eisen van een keurmerk was niet toegestaan. De nieuwe Europese aanbestedingsrichtlijnen bieden wel ruimte om het VMRG-Keurmerk voor te schrijven. Deze richtlijnen worden naar verwachting op 1 juli a.s. geïmplementeerd in de Aanbestedingswet 2012.

13

Online versie Voor het eerst is het boek nu ook online te bekijken. Op de homepage van de VMRG is de online versie te vinden. In deze versie staan per project links naar meer informatie over het project en over het bedrijf dat bij dit project betrokken was. Façades 2016 is in boekvorm voor € 25,- (excl. BTW en verzendkosten) te bestellen via de website van de VMRG. Hier is eveneens aanmelding voor de inspiratienieuwsbrief mogelijk om constant op de hoogte te blijven van interessante projecten. http://www.digitaalpubliceren.com/facades2016 ❚

27

Tekst: Roel van Gils

Beeld: Kim Zwarts

PLUS ULTRA: Samenwerking en innovatie

In het ontwerp voor de nieuwe incubator en bedrijfsverzamelgebouw op de universiteitscampus in Wageningen krijgen startende, en kennisintensieve technologische bedrijven in de agro- en food-industrie een plek voor onderzoek en open innovatie. Plus Ultra symboliseert de gedrevenheid om te blijven innoveren. Het ontwerp en de geveldetaillering sluiten daar naadloos op aan.

28

Het nieuwe gebouw biedt op ruim 7.600 m² onderdak aan kantoren, laboratoria, (deels) multipurpose technohallen en diverse ontmoetingsruimten. Het ontwerp van Wiegerinck architectuur stedenbouw richt zich op synergie, ontmoeting, samenwerking en innovatie met een zo duurzaam en robuust mogelijk ontwerp. “Plus Ultra is zo compact en helder mogelijk ontworpen, heeft een nagenoeg vierkante plattegrond en kent vijf bouwlagen met een centraal atrium,” vertelt Bert Muijres van Wiegerinck. “Ik vind het prettig gebouwen te ontwerpen met zo weinig mogelijk verschillende materialen, zodat een zeer elementaire architectuur ontstaat, dat geeft in mijn ogen rust en kwaliteit aan gebouwen. Het is een oud principe dat ook in moderne architectuur fantastisch werkt. Veel klassieke gebouwen worden mede om die reden ook nu nog zo gewaardeerd.”

Harmonische maatsystematiek Het gehele gebouw bestaat uit beton, hout, glas en metaal, vervolgt Muijres. “Het casco vormt waar mogelijk meteen de afwerking. Alleen de centrale trap en de dubbelhoge ontmoetingsruimten zijn met houten latten aangekleed. Het hout biedt warmte en kleur ten opzichte van het beton, zorgt voor een prettige akoestiek in de ontmoetingsruimten en het atrium en biedt de mogelijkheid de installaties erachter weg te werken. Er ligt een zeer heldere systematiek ten grondslag aan het ontwerp. De plattegronden zijn consequent uitgewerkt op een stramien van 3.6 meter. Deze maat is overal verdeeld in penanten van 0.9 meter met daartussen 2.7 meter brede openingen. Verticaal bestaat het gebouw uit verdiepingen van 4 meter hoog. Deze maat is op zijn beurt onderverdeeld in vloeren van 40 centimeter dik, 60 centimeter ruimte voor technische voorzieningen en 3 meter vrije hoogte. De harmonische maatsystematiek is in alle binnen- en buitengevels duidelijk afleesbaar en beeldbepalend gemaakt middels gevelsprongen van 5 centimeter diep, die schaduwlijnen veroorzaken, en tevens de afwatering verzorgen. Bij elke verdieping groeit het gebouw 10 centimeter naar buiten, waardoor het gebouw naar boven toe uitdijt.”

Natuurlijke uitstraling Muijres: “Al vroeg in het ontwerpstadium, ten tijde van het verkennen van de plattegronden, hebben we de opdrachtgever de vraag voorgelegd of het labgebouw een technisch wit klinische strakheid moest uitstralen of juist een warme en natuurlijke uitstraling. Het antwoord was vrij resoluut: ‘een natuurlijke uitstraling’. Dat is ook de reden dat ›

29

we voor hout hebben gekozen in de gevel. De gevel is niet dragend; de draagstructuur zit aan de binnenzijde. We hebben dus een goed isolerende warme jas gedrapeerd over het casco in een mooi design met veel details van hout. Hout slaat CO2 op en is hernieuwbaar. Een uitstraling die goed past bij Plus Ultra en een materiaal dat bovendien mooi tegenwicht biedt voor de hoeveelheid schoon beton aan de binnenkant.”

De gevels zijn uitgevoerd in een combinatie van gemodificeerd hout met geanodiseerde kozijnen van Intal. “Voor het Breeam-NL Excellent gebouw Plus Ultra heeft Hendriks Bouw en Ontwikkeling gekozen voor de systemen van Intal en dit was volgens Rudy Schipper van Intal niet zonder reden. “Plus Ultra betekent steeds verder en symboliseert de gedrevenheid om te blijven innoveren. Laat dat nou net zijn waar Intal voor staat. In het project hebben we 207 aluminium raamelementen (1.703 m²) geleverd en gemonteerd, uitgevoerd in de hoog isolerende Intaltherm 77 serie, vlak profiel, en 115 m² vliesgevels van de Intaltherm 55 vliesgevelserie. Alle kozijnen en vliesgevels zijn brons geanodiseerd afgewerkt in kleur C32 en passen daarmee door de combinatie met de houten gevelafwerking perfect in het door de architect gewenste gevelbeeld.”

Modulaire opbouw De IT77 profielserie voor ramen en deuren behoort tot de laatste nieuwe ontwikkelingen van Intal. Schipper: “De serie is door het uitgekiende ontwerp hoogisolerend vanwege het multiple kamerprincipe en daarnaast brand- en inbraakwerend uitvoerbaar. In Wageningen is gekozen voor de vlakke variant van het raamprofiel, maar door de eenvoudige modulaire opbouw van het systeem kan er ook eenvoudig gekozen worden voor andere varianten; de IT77 Extend met een verlengde voorkamer voor renovatieprojecten, de IT77 CS met een verdekt liggende draaivleugel en de IT77 RS met de uitstraling van authentieke stalen kozijnen voor de woningbouw en renovatieprojecten. Voor de vliesgevels is gekozen voor de Intaltherm 55, een breed inzetbare vliesgevelserie met een aanzichtsbreedte van 55 millimeter. De stijl- en regeldieptes kunnen variëren van 35 tot 275 millimeter en doordat er verschillende afdekkappen beschikbaar zijn variërend in zowel diepte als in vorm is het in elk project mogelijk om met dit systeem tot een gewenst gevelbeeld te komen.”

logistiQ concepten Intal heeft bewust gekozen voor VBH als strategische leverancier voor het hang- en sluitwerk. “Om het productie- en bestelproces van Intal efficiënt en tegen de laagst mogelijke kosten te laten verlopen, is een aantal van de ‘Winnen met VBH logistiQ’ concepten bij Intal geïmplementeerd,” zegt Wim de Snayer van VBH. “Voor het assortiment hang- en sluitwerk van Intal heeft VBH de voorraadadministratie overgenomen.

Naast het ROTO Aluvision raambeslag, zijn dit onder andere de systeQ meerpuntsloten en HvN veiligheidsgarnituren.

Tussen beide partners zijn heldere afspraken gemaakt over de hoogte van de aan te houden voorraden. In plaats van het

30

plaatsen van reguliere bestellingen, geeft Intal per dag elektronisch hun verbruik aan ons door. Dit verwerken wij in onze administratie en vullen de voorraden automatisch aan tot de afgesproken voorraadniveaus. Dit noemen wij VBH Managed Inventory. Door gebruik te maken van dit concept bespaart Intal kosten in het bestelproces en kan er efficiënt worden geproduceerd. De productie staat nooit stil.”

De zonwering is meegenomen in het ontwerp en uitgevoerd als een ‘vast’ gegeven om onderhoud tot een minimum te beperken, weet Muijres. “Ranke houten lamellenschermen beperken de directe zoninval in het gebouw en verlagen zo de koellast op een natuurlijke manier. De schermen paral-

lel voor het glas vervullen tevens een functie als zichtfilter tussen binnen en buiten. De oost- en westgevel zijn voorzien van verticale houten schermen loodrecht op de ramen.

Deze beperken de opwarming door de laagstaande zon in de ochtend en avond. Op de zuidgevel zijn de schermen in verband met de hoogstaande zon met hetzelfde doel juist als luifels vormgegeven. De noordgevel is wegens het ontbreken van zonbelasting vlakker uitgevoerd, waardoor er meteen maximaal contact is met het groene campusterrein aan deze zijde. Het gebouw refereert zowel in zijn uiterlijke verschijningsvorm als in zijn atrium aan zijn naam ‘Plus Ultra’ ofwel ‘er is meer’ en de innovatie die het gebouw zal gaan faciliteren,” zegt Muijres tot besluit. ❚

Bouwinfo ARCHITECT Wiegerinck

GEVELBOUWER Intal, Opmeer

LEVERANCIER BESLAG VBH

BESLAG Roto Frank

OPPERVLAKTEBEHANDELING Alumet

LEVERANCIER GLAS Scheuten Glas Nederland

31

Beeld: SKG-IKOB Certificatie

CE-markering voor brand- en/of rookwerende ramen en deuren EEN UPDATE OVER DE LAATSTE ONTWIKKELINGEN ROND EN 16034 Gezien het feit dat EN 16034 in zijn definitieve vorm gepubliceerd is, zal de mogelijkheid om brand- en/of rookwerende ramen en deuren van CE-markering te voorzien niet lang meer op zich laten wachten. Ondanks eerdere officiële berichten vanuit Europa lijkt het er nu toch op dat de ingangsdatum van de coëxistentieperiode later dan 1 september 2016 zal zijn. Doordat het van kracht worden van EN 16034 consequenties heeft voor enkele andere hEN’s, dienen deze eerst aangepast te worden.

32

Voor welke producten?

De eisen van EN 16034

EN 16034 beschrijft de eisen ten behoeve van het voeren van CE-markering en het afgeven van prestatieverklaringen (DoP’s) voor brand- en/of rookwerende ramen en deuren. De norm is materiaal onafhankelijk en is van toepassing op alle brandwerende en/of rookwerende producten die bedoeld zijn om toegepast te worden in brand- en/of rookcompartimentering en/of vluchtroutes. Doordat deze scope behoorlijk breed is, worden in de norm voorbeelden genoemd van producten die onder deze norm vallen, zoals: ramen, deuren en luiken, industrie- en garagedeuren, rolluiken en rolschermen. Vliesgevels vallen niet onder deze norm, hiervoor geldt de in december 2005 verplicht gestelde EN 13830.

In de EN 16034 staan de normen beschreven waarmee de prestaties van de producten of systemen bepaald kunnen worden. Het gaat daarbij om de prestaties op het gebied van brand- en rookwerendheid, het (zelf)sluiten en de duurzaamheid van het (zelf)sluiten. Ook wordt aangegeven hoe de prestaties uitgedrukt kunnen worden in een classificatie en onder welke voorwaarden er vanuit mag worden gegaan dat de prestaties gelijk blijven, indien het product of systeem in een andere samenstelling of afmeting geproduceerd wordt. Diverse systeemhuizen kiezen ervoor om de beproevingsresultaten, de productspecificaties, de toegestane afwijkingen en voorwaarden te bundelen in een SKG-IKOB attest. Hierdoor kunnen de

resultaten volledig en overzichtelijk gecommuniceerd worden aan de producenten.

Tevens zijn in EN 16034 de eisen opgenomen die aan de productie en het kwaliteitssysteem van de producent van het eindproduct worden gesteld. Dit houdt concreet in dat er een kwaliteitssysteem moet zijn waarmee geborgd wordt dat de producten altijd op gelijke wijze geproduceerd worden. De manier van produceren blijkt uit SKG-IKOB attesten danwel de rapportages van de beproevingen. Het gehele kwaliteitssysteem wordt ook wel de 'factory production control' (afgekort ‘FPC’) genoemd en bestaat uit schriftelijke procedures, regelmatige controles en beoordelingen. De FPC moet gecertificeerd worden door een Notified Body zoals SKG-IKOB. Vervolgens is het toegestaan om de prestaties van de producten die u op de markt brengt te vermelden in een CE-markering en op een prestatieverklaring (DoP).

Stappenplan voor certificering en CE-markering

1 september waarschijnlijk niet gehaald zal worden. Op dit moment wordt ingeschat dat in het meest gunstige geval de coëxistentieperiode van EN 16034 pas in zal gaan op 1 november 2016, maar dit kan ook 1 december 2016 worden.

Certificering Als uw productie en kwaliteitssysteem onder toezicht staan van een Europees erkend instituut, dan kan uw bedrijf beschikken over een Certificate of Conformity. SKG-IKOB heeft meer dan 50 jaar ervaring als keuringsinstituut en testlaboratorium voor bouw- en veiligheidsproducten. Als onafhankelijke, door Europa aangewezen Notified Body (NB 60) is SKG-IKOB geaccrediteerd om beproevingen en keuringen te mogen uitvoeren in het kader van CE-markering. De organisatie is opgericht door de industrie zelf om de prestaties en de veiligheid van producten en diensten voor de bouw- en vastgoedsector duurzaam op onafhankelijke en onpartijdige wijze te waarborgen. ❚

Om het proces zo inzichtelijk mogelijk te maken, staan hieronder de stappen omschreven om te komen tot een Certificate of Conformity op EN 16034, zodat uw producten voorzien mogen worden van CE-markering en de prestatieverklaring en om daarmee te voldoen aan bouwproductenverordening (CPR).

Stap 1: Ontwikkeling Het opzetten van een kwaliteitsbeheersingssysteem (FPCsysteem) dat alle eisen uit EN 16034 bevat. Dit kunt u zelf doen. Er zijn ook gespecialiseerde adviesbureaus die u kunnen ondersteunen. Bent u al ISO 9001 gecertificeerd, dan verloopt deze stap sneller.

Stap 2: Implementatie en aanvraag Na de ontwikkeling en implementatie van uw FPC-systeem dient u een certificatie-aanvraag in bij SKG-IKOB. Binnen uw bedrijf wordt er nu al volgens het systeem gewerkt en wordt daardoor exact geproduceerd zoals beschreven in een SKGIKOB attest of beproevingsrapportage.

Stap 3: Certificatie-onderzoek Tijdens een audit op locatie stelt SKG-IKOB vast of het FPCsysteem voldoet aan de eisen uit EN 16034 en of de producten geproduceerd worden zoals voorgeschreven.

Stap 4: Certificaat-verlening Bij een positief resultaat op het certificatie-onderzoek wordt het Certificate of Conformity verleend en dienen de producten voorzien te worden van CE-markering en dient aan de klant de prestatieverklaring verstrekt te worden.

Ingangsdatum Doordat het van kracht worden van EN 16034 consequenties heeft voor enkele andere hEN’s, dienen deze eerst aangepast te worden. In de vergadering van CEN Technical CommitteeTC33 in april 2016 is aangegeven dat de eerder vermelde datum van

33

column

Bright Inspirations Patent Alweer bijna twee jaar geleden nam Elon (Musk) een loopje genomen met de gevestigde industriële orde. Dit keer niet door doodleuk een über succesvol automerk from scratch te beginnen, maar om alle door zijn bedrijf aangevraagde patenten vrij te geven. Op het eerste oog een bizarre stap. Maar wie wel beter weet begrijpt direct dat hier meer achter zit dan het dienen van het goede doel. Musk wil namelijk dat iedereen elektrisch gaat rijden. Maar als dit voorbehouden blijft aan Tesla rijders en hier en daar een verdwaalde Nissan Leaf of Renault ZoE (je zal er maar in gezien worden) dan duurt dat natuurlijk erg lang. Pas als de grote jongens ook mee doen dan zal er een beetje vaart in komen en zal bijvoorbeeld ook het aantal oplaadpunten toenemen. En dat is niet alleen goed voor het milieu maar vooral voor meneer Musk. Want die zal er meer auto’s door gaan verkopen.

Als echte petrolhead (je vraagt je af hoe lang dat nog zo heet) kan ik hier uren over praten en discussiëren. Maar tussendoor vraag ik mij wel eens af waarom we dit in onze, toch technisch wat minder complexe bouwwereld, nog niet hebben meegemaakt. Zijn er minder goede ideeën? Worden er soms minder patenten aangevraagd? Vast.

Maar ik denk dat het grootste probleem is dat we teveel op onze eigen ideeën gaan zitten in de hoop er heel erg succesvol mee te worden.

Een van Nederlands’ bekendste innovatie experts, Gijs van Wulfen, zegt; ‘’invent alone, but you can only innovate together’’. Een waarheid als een koe en nog eenvoudig ook. Elon bewijst dat het werkt want Tesla verkocht onlangs bijna vierhonderdduizend Model 3’s zonder dat er ook maar één in de showroom staat. Ongelofelijk. Nu wij nog. Wie wordt de Elon Musk van de bouw?. ❚

ir. Joost Heijnis (Menaldumadeel, 1977) studeerde bouwkunde aan de Technische Universiteit Delft en studeerde af als bouwtechnoloog.

Heijnis werkt sinds 2002 bij cepezed, waar hij projectarchitect is van grote utiliteitsprojecten en daarnaast participeerde hij in verschillende onderzoeksprojecten met externe partners als TNO en ECN. Zowel in 2005 als 2007 behaalde hij met zijn team een eervolle vermelding bij de Jonge Architecten-prijsvraag van de BNA. Heijnis is sinds 2012 voorzitter van het innovatieplatform Booosting. Ook neemt hij regelmatig zitting in diverse jury’s en adviescommissies.

Het dossier over slimme gevelbouwoplossingen is te volgen op www.vmrg.nl onder Thema’s/Bright Inspirations.

34

De eerste zijwaarts openschuivende zonwering

Slidefix® • Ideaal voor grote schuiframen en hoekschuiframen • Windvast tot 90 km/u in gesloten toestand • Onzichtbaar in te werken in de bouwschil • Grote afmetingen: tot 4 m B x 3 m H per zijelement

Voorbeeld: heroal W 77 PH in de praktijk

heroal W 77 Bouwen aan de toekomst Passiefhuis gecertificeerd met een bouwdiepte van slechts 77 mm. Het venstersysteem heroal W 77 zet nieuwe maatstaven: met minder inzet van materiaal tegelijkertijd meer energie besparen en grondstoffen gerichter inzetten. Een combinatie die meer duurzaamheid en efficiëntie oplevert dan welk ander product dan ook op de markt. Energie- en kostenbesparingen komen steeds sterker in beeld. Om aan toekomstige eisen te voldoen, zijn innovatieve oplossingen nodig. heroal W 77 is klaar voor de toekomst, dankzij de combinatie van hoogwaardige materialen en een unieke geometrie.

Geschikt voor passiefhuizen en voorbereid op „nearly zero-energy buildings“.

heroal Nederland B.V. Houtzagerijstraat 61 5451 HZ Mill, Nederland Tel. +31 485 22 50 00 Fax +31 485 22 50 50 www.heroal.nl

www.renson.nl

Rolluiken | roldeuren | zonwering | ramen | deuren | vliesgevels | service

profiel_95x267_0516.indd 1

30/05/16 09:03

Isolatie

Tekst: Roel van Gils

Beeld: Roel van Gils

De revolutie in de bouw Vacuüm isolatie met een Lamdawaarde van 0,007 W/(m.k) In opdracht van de Woningcorporatie WonenBreburg uit Tilburg, wordt momenteel door Hoedemakers bouw en ontwikkeling de laatste hand gelegd aan het groot onderhoud van 192 woningen aan de Kapelmeesterlaan in Tilburg. De woningen krijgen een grondige update, worden voorzien van een nieuwe buitenschil en worden zo opgewaardeerd van energielabel F naar B. Mede dankzij de borstweringspanelen van de firma iQ prof uit Beek, het zogenaamde iQ Vip [R] evolution sandwichpaneel, gaat de isolatiewaarde er gigantisch op vooruit, zonder moeilijke ingrepen of aanpassingen te hoeven doen aan de bestaande constructies.

Behalve het opwaarderen van het energielabel is in de vier woonblokken ook het asbest verwijderd uit de bestaande kozijnelementen.

“In feite zijn de complete flats, opgewaardeerd en tevens voorzien van 576 nieuwe Aralco Multiair Design ventilatieroosters EPC 11 en 14 en 2000 m² HR++beglazing, geleverd door LHV Glas uit Den Bosch,” vertelt Ben Arts van iQ prof. “Arec-Robben Architecten heeft in opdracht van de woningcorporatie het ‘bouwtechnisch bestek’ opgesteld en voor de 382 stuks borstweringen, de iQ Vip [R]evolution sandwichpanelen voorgeschreven, waarbij de bestaande houten kozijnen konden blijven behouden. Vervolgens is er een studie op losgelaten of onze panelen zouden voldoen en is een proefwoning gemaakt. De nieuwe borstwering doorstond glansrijk de tests. Niet

36

vreemd eigenlijk, want het is inmiddels voor ons het vijfde grootschalige project in Tilburg dat met hoogwaardig geïsoleerde panelen, de zogenaamde iQ Vip [R]evolution panelen wordt uitgevoerd.”

Beperkte dikte Traditionele isolatiematerialen moeten steeds dikker worden uitgevoerd om aan de geldende eisen van het bouwbesluit te kunnen voldoen, weet Ben Arts. “iQ Vip [R]evolution breekt met deze ‘traditie’ en biedt een ongekend hoge isolatiewaarde bij een beperkte dikte.

Dat maakt de panelen uitermate geschikt voor renovatiedoeleinden, zoals hier in Tilburg. Het borstweringspakket blijft in dikte gelijk, zodat aannemer Hoedemakers slechts de radiator hoeft te demonteren

Isolatie

Voor

Na

om het paneel te kunnen vervangen. Het bestaande leidingwerk en de ophangbeugels van de radiator blijven ook gewoon zitten. Dat bespaart enorm veel tijd in de uitvoering.”

3.0 m².K/W. Die hoge isolatiewaarde bij een dergelijke geringe dikte is volgens Ben Arts het gevolg van een uiterst lage lambda-waarde van de Vip-kern van slechts 0,007 W/(m.K). “iQ Vip [R]evolution bestaat uit een vacuüm isolatiepakket met een micro-poreuze kern van kiezelzuur verpakt in een dun, gasdicht omhulsel. Om met conventionele isolatiematerialen dezelfde isolatiewaarde als in Tilburg te behalen, is een pakket van minstens 75 mm isolatie nodig. En die ruimte is er niet.”

Hoedemakers is in augustus 2015 begonnen met de renovatiewerkzaamheden die per woning in totaal tien werkdagen in beslag nemen.

Iedere dag wordt gestart met een nieuwe woning en wordt er ook een woning opgeleverd. Half juli van dit jaar wordt de laatste woning opgeleverd.

Kern van kiezelzuur De nieuwe borstweringen zijn glaspanelen, die samengesteld zijn uit 6 mm Lacobel T Coolwhite gehard, een extra gelakte witte beglazing van AGC Tilburg, een 21mm uiterst dunne iQ Vip [R]evolution kern en een afwerking aan de binnenzijde van een 0,7 mm siliconenpolyester plaat in RAL 9016. Het complete sandwichpaneel is dus nog geen 28 mm dik, maar staat wel garant voor een Rc-waarde van

iQ Vip [R]evolution is leverbaar in dikten vanaf 9 mm tot 40 mm, wat gelijk staat aan een Rc-waarde van respectievelijk 1,28m².K/W en 5,71 m².K/W “In de genoemde range is iedere willekeurige dikte te produceren. Ook zijn combinatiemogelijkheden mogelijk met conventionele of brandwerende kernmaterialen. En zo bieden we voor elke situatie een passende oplossing,” zegt Ben Arts tot besluit. ❚ Ben Arts, Mobiel: +31(0)6 234 34 614

37

Amsterdam | Noord/Zuidlijn

Tekst: Susan Moonen

Beeld: Lander

NOORD/ZUIDLIJN IN AMSTERDAM prestigieus project De nieuwe Noord/Zuidlijn zal Amsterdam Noord met Amsterdam Zuid verbinden en bestaat uit 7 metrostations, die een alternatief bieden voor de volle trams en bussen in de hoofdstad. Er worden zo’n 121.000 reizigers per dag verwacht, die zich slechts in 16 minuten van Noord naar Zuid kunnen verplaatsen.

Technische uitdagingen in keramiek Marcel Gloudemans, directeur van Lander, Nederlands marktleider op het gebied van keramische gevelsystemen en tevens leverancier van een onderscheidend dakpannenprogramma, vertelt: “Dit enorme project was een behoorlijke uitdaging: stel je voor wat het betekent om zo’n 18.000 m² keramische gevelplaten van het Longoton© gevelsysteem in groottes van bijna 3 meter lang en 70 centimeter hoog te produceren conform de strengste eisen, in de fabriek te verplaatsen en vervolgens transporteren en installeren op een diepte van 45 meter. De maximale lengtetoleranties van deze gevelplaten mochten slechts ± 1 mm afwijken en de belangrijke breukbelasting bedraagt 8,6 Kn. Ga hier als producent maar aan staan. Maar ons hart ligt nu

38

eenmaal bij keramiek. En dan ga je ver. Zo ontwikkelen en produceren we tegenwoordig ook ons glazuur in eigen huis, om kostenefficiënt te blijven.”

Fyra 2.0 "En dat terwijl Lander in beginsel helemaal geen partij in dit project was. In eerste instantie werd er gekozen voor een concurrent, hetgeen ons verwonderde, omdat het keramiek voor de Noord/Zuidlijn om speciale eisen vroeg, onder meer vanwege de extreme keramische formaten. Toen er na een half jaar nog altijd geen monster werd overhandigd, werd duidelijk dat men zich bijna een tweede Fyra-debacle op de nek had gehaald. Toen kwamen wij weer in beeld. Dit keer

Amsterdam | Noord/Zuidlijn

werd er optimaal gekeken naar de prijs, in combinatie met de vereiste kwaliteit en levensduur. In Nederland heerst nog teveel een penny wise, pound foolish mentaliteit die door de bouwcrisis is versterkt.

Het is wat mij betreft een mentaliteitskwestie binnen de bouw, die steeds verder verbetert, waarin architecten, aannemers en leveranciers minder prijsgedreven moeten samenwerken en meer moeten letten op technische inhoud. Dit geeft een beter en duurzamer eindresultaat binnen een redelijk budget en levert projecten op waar we terecht decennia lang trots op mogen zijn. Al met al is dit project een sterk staaltje gebleken van optimale samenwerking tussen alle betrokken partijen,” aldus Gloudemans.

Hollands glorie Niels Mutsaerts, directeur van Mutsaerts Natuursteen, realiseerde dit ingenieuze project in samenwerking met Lander B.V. Hij vertelt: “Dit project was complex in zowel de ontwerpfase als in de uitvoering.

Ieder station heeft zijn eigen kenmerken, denk hierbij aan extreem weinig werkruimte tot aan 7 lagen onder maaiveldniveau, er zat geen enkel repeterend karakter in het werk. Dit is met recht een prestigieus project binnen Europa te noemen. De ogen van verschillende toonaangevende architecten zijn erop gericht. Lichtgrijs, hoogglanzend keramiek, veel glas: stijlvol, dat is het. Hollands glorie, noemden Marcel en ik het al samen. Wij zijn sowieso een gouden duo, wanneer je vanaf de tekentafel samenwerkt ervaar je wat de expertise van beide bedrijven toevoegt om een dergelijk project in goede banen te leiden.” ❚

Eigentijdse architectuur in keramiek

• Extreem grote gevelelementen tot 3.000 mm • Verglazing van vele kleuren in eigen huis (kostenefficiënt) • Hoge breukvastheid tot 8,06 kN • Compleet gevelsysteem met snelle montage

• Prefab hoekelementen voor strakke detaillering • Meer dan 32 eerlijke en door-en-door keramische kleuren • Lichtgewicht gevelsysteem t.o.v. metselwerk • Geringe gevelverontreiniging

Modelleur 4 • 5171 SL Kaatsheuvel • Tel. 0416 280 246 • www.lander.nl • info@lander.nl

39

Thema Poedercoating

Tekst: Jerry Nijssen

Vooruitstrevend in poedercoaten!

De Zaanse onderneming Schoen BV is al 40 jaar gespecialiseerd in poedercoating: van aluminium gevelelementen tot stalen hekwerken en alles er tussenin. Met de zorgvuldig opgebouwde kennis en ervaring denkt Schoen graag mee met de uitdagingen van haar klanten.

De strategie van Schoen rust op 3 pijlers: kwaliteit, business partnership en duurzaamheid. Lester Claassens, Commercieel Manager van Schoen, signaleert een duidelijke trend waarin kwaliteit en service ontegenzeggelijk aan belang winnen. “Er zit veel druk op projecten. Als coatingbedrijf zit je vaak aan het eind van het project. Wij hebben onze productie en logistieke processen zodanig ingericht zijn dat we snel kunnen leveren en een hoge leverbetrouwbaarheid kunnen garanderen.�

Stef van Delft, Kasteel Woudrichem.

40

Thema Poedercoating

Foldam, Zeeburgereiland.

Steeds hogere eisen Een voorbeeld van toegenomen kwaliteitsbewustzijn is dat steeds hogere eisen gesteld worden aan coating van gevelelementen.

Poeders verweren door weer- en zoninvloed. Het gevolg is dat glans afneemt en verkleuring optreedt. Claassens: “De eindgebruiker verwacht dat ook na jaren van gebruik glans en kleur behouden blijven. Wij zien een toenemende vraag naar klasse 2 poeders, ook wel superdurables genoemd. Dergelijke poeders behouden langer hun glans en kleur. Klasse 2 poeders zijn weliswaar duurder, maar doordat er minder vaak gereinigd dient te worden, wordt de meerprijs van deze coatings vaak snel terugverdiend.”

Speciale oplossing voor bijzonder constructie Een recent project op Zeeburgereiland in Amsterdam weerspiegelt het business partnership en het meedenken met de klant. Op verzoek van opdrachtgever Foldam Staalbouw uit Purmerend ontwikkelde Schoen in samenspraak met haar leverancier een nieuw poeder voor het coaten van balkonhekken. Claassens: “De strekmetalen balkonhekken zijn beeldbepalende elementen in dit project. De bijzondere constructie van de balkonhekken, vroeg om een speciale oplossing.

De nieuw ontwikkelde primer zorgt voor een verhoogde kantendekking en hiermee voor een aanzienlijke verlenging van de levensduur.”

Vooruitlopend op de definitieve uitbanning van Chroom (VI) in 2017 werkt Schoen al meer dan tien jaar met Chroom (VI)-vrije systemen.

Het bedrijf behoort hiermee tot de pioniers. Claassens: “Dit was voor Schoen een bewuste en vanzelfsprekende keuze. Vanuit goed werkgeverschap wilde wij niet dat ons personeel nog langer in aanraking kwam met het zeer toxische Chroom (VI). De ervaring met Chroom (VI) vrij geeft Schoen een grote voorsprong in de markt!" ❚

Levert kwalitatief hoogstaand werk, zeer ervaren in duurzame voorbehandeling - chroom-6 vrij, denken graag met u mee: uw partner in business

Paltrokstraat 31 ◀ 1508 EJ Zaandam ◀ T 075 - 616 66 07 ◀ W www.schoenbv.nl ◀ E info@schoenbv.nl Maak kennis met onze verregaande dienstverlening. Wij zijn de gehele zomer geopend voor u!

41 16130339_schoen.indd 1

07-06-16 16:10

Thema Poedercoating

Tekst: Jerry Nijssen

Beeld: Kriek Poedercoatings

POEDERCOATEN VAN METALEN Kriek Poedercoatings in Alphen aan den Rijn is een allround verduurzamingsbedrijf Het in 1985 opgerichte bedrijf is gespecialiseerd in het chemisch en mechanisch voorbehandelen en poedercoaten van alle metalen. Niet alleen met nieuw materiaal maar ook voor renovatiewerk is Kriek een juiste partner. Kriek is gespecialiseerd in het renoveren van metalen onderdelen zoals ramen, deuren, kozijnen, hekwerken, balkons, balusters en dergelijke.

In 2012 was Kriek één van de eerste bedrijven in Europa met een Qualisteelcoat certificaat volgens C5M-high. Hiermee wordt ruimschoots voldaan aan de NEN-EN 1090. Dit betekent dat Kriek ook objecten kan behandelen die toegepast worden in maritieme en andere agressieve industriële omgevingen.

De ruim 20 toegewijde medewerkers hebben de beschikking over een uitgebreid machinepark waarmee voor elke vraag de ideale oplossing kan worden geboden. Adjunct Directeur Louis Kortekaas: “Voor het chemisch voorbehandelen beschikken wij over een badenreeks voor objecten tot 7.500 mm. Desgewenst kunnen objecten tot 12 meter ook mechanisch door middel van stralen voorbehandeld worden.”

Voor het poedercoaten zijn drie lijnen beschikbaar. Kortekaas: “Onze laatste aanwinst is Poederstraat nr.3. Deze installatie bestaat

42

Thema Poedercoating

uit twee poedercabines en een oven. De lijn is geschikt voor objecten met een maximale afmeting van 8.900 x 2.650 x 3.200 mm tot een gewicht van 1.500 kg. Onze productie is volledig toegerust voor het volautomatisch coaten van zeer grote objecten zoals gevelelementen.”

Louis Kortekaas pleit al enige tijd voor een nauwere samenwerking in de keten. “Architecten, constructeurs en gevelbouwers hebben vaak niet goed in de gaten wat het effect is op het materiaal van bijvoorbeeld weersinvloeden of locatie. Denk aan projecten in kustof industriegebieden. Waar je in de automotive industrie op zelfs de allerduurste modellen een garantie op de laklaag van hooguit zeven jaar krijgt, is in onze sector tien tot vijftien jaar vanzelfsprekend. En dat terwijl de auto bestaat uit speciaal staal, een zinklaag, kataforese en diverse laklagen. In onze industrie is dit hooguit één of twee lagen poedercoating. Wij worden met enige regelmaat geconfronteerd met objecten die vanwege hun vorm niet perfect te behandelen zijn. Veel problemen uit de praktijk voorkomen kunnen worden als de gehele keten in eerder stadium contact zouden hebben.”

Om meer inzicht te geven in het conserveren van producten zijn diverse processen gefilmd. Op het YouTube kanaal of via diverse social media zijn de productieprocessen en bedrijfsfilm te bekijken. ❚

43

Thema Poedercoating

Tekst: Jerry Nijssen

Beeld: Giessen BV

Groot, groter!

Ruimte, dat is het eerste woord wat te binnenschiet als je de productiehal van Giessen BV binnenloopt. Het Heerlense familiebedrijf is gespecialiseerd in het stralen, verzinken en poedercoaten van alle metaalsoorten. Van oudsher ligt de focus op het coaten van gevelelementen. Het bedrijf is in 1980 opgericht door de heer Ton Giessen. Sinds 2005 is zoon Jean-Paul Giessen de trotse eigenaar.

Een belangrijke stap was in 2009 de verhuizing naar een nieuwe bedrijfshal met een oppervlakte van 5.000. In deze hal, die groot genoeg is voor een goeie pot zaalvoetbal, heeft Giessen de beschikking over diverse straalcabines, verzinkcabines en 3 grote poedercoatinstallaties.

Coaten van volimineuze gevelelementen Jean-Paul Giessen: “Producten met volumineuze afmetingen en tot een stuksgewicht van 5.000 kilogram kunnen probleemloos behandeld worden. Onze poedercoatlijnen, en daar zijn wij uniek mee, kunnen producten met afmetingen tot liefst 12 x 4 x 4 m verwerken.

Hiermee is onze productie optimaal toegerust voor het volautomatisch coaten van zeer grote gevelelementen.”

Uitbreiding dienstenaanbod Een belangrijke stap voor Giessen BV is het verwerven van het Qualisteelcoat certificaat. Giessen: “Momenteel wordt onze productie geaudit conform ISO 12944 C5M. Dit betekent dat staal voorzien wordt van een coating, die bestand is tegen zware maritieme (C5M) omgevingen. Met dit certificaat kunnen wij ons dienstenaanbod verder uitbreiden.”

Bij Giessen staat kwaliteit hoog in het vaandel. “Wij conformeren ons aan de hoogst gestelde kwaliteitseisen die gesteld worden binnen de branche. In onze productie verwerken wij uitsluitend poeders die voldoen aan de hoogste eisen ten aanzien van kwaliteit, duurzaamheid en milieuvriendelijkheid” zegt Jean-Paul Giessen tot besluit. ❚

44

Giessen B.V. bestaat al meer dan 30 jaar en is specialist in stralen, glasparelstralen, vlamverzinken, natlakken en poedercoaten van alle metaalsoorten. Dit wordt o.a. toegepast in de interieur-, de gevel-, en constructiebouw. Ook is Giessen b.v. ervaren in speciale conserveringssystemen zoals die in de scheepsbouw en off shore bekend zijn.

GIESSEN BV

STRALEN - VERZINKEN - POEDERCOATEN

eisterweg 7

t + 31 (0) 45 535 56 70

Eisterweg 7 (industrieterrein de www Beitel).giessen-bv.nl 6422 pn heerlen 6422 PN Heerlen Tel: 045-5355670 Fax: 045-5355671 Emailadres: info@giessen-bv.nl www.giessen-bv.nl

Uniek in deursluittechniek, sinds 1932 fabrikant van geruisloze deursluitoplossingen

Design line DICTATOR deurvastzetters met een slag van 8, 12 of zelfs 16 cm !

Voor het vastzetten van bijvoorbeeld openslaande (terras-) deuren waarbij de bestrating fors lager ligt.

Deu met rvastze tt een slag er ZE-1 60 van 16 c m!

   

Compact design Voetbediend Eenvoudige montage Verzonken bevestigingsgaten, torx schroeven meegeleverd  Verende constructie in de voet, altijd goed contact met de (gladde) vloer

DICTATOR een vertrouwd adres! Met ruim 80 jaar ervaring en een breed productenpakket hebben wij al vele problemen kunnen oplossen. Of het nu gaat om seriematige of maatwerk aanvragen, wij denken graag met u mee.

Deur(sluit)techniek

Brandveiligheid

Druk- en trekgasveren

Hydraulische dempers

DICTATOR Productie B.V. Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E-mail: info@dictator.nl of bezoek onze website: www.dictator.nl

Almere | Columbuskwartier

Tekst: Roel van Gils

Beeld: Strikolith

Samengesteld gevelisolatiesysteem met unieke uitstraling

Erick Egeraat Architectuur.

De gevels van het nieuwe Columbuskwartier in Almere zijn opgebouwd uit HSB-elementen en voorzien van het Strikotherm Comfort gevelisolatiesysteem. Het gaat om een samengesteld gevelsysteem dat bestaat uit een hoogwaardige isolatie, een spanningsverdelende mortellaag en een beschermende eindafwerking. Edward op ’t Einde van Strikolith praat ons bij over de techniek achter het gevelsysteem en de bijzondere uitstraling.

In de basis wilde de architect een vlakke gevel creëren met een gladde afwerking in een witte uitstraling, zegt Op ’t Einde. “Daarbovenop kwam de wens van de opdrachtgever om een niet-alledaagse uitstraling te realiseren. Zo ontstond het idee om de naadloze geveltoepassing een verassend tintje te geven in de vorm van een glanzende striping met banen tegels in de gevel. Dit betekent dat er twee materialen midden in de gevel repeterend worden gecombineerd, met een lastig en schadegevoelig detail tot gevolg.”

46

Almere | Columbuskwartier

Op ’t Einde gaat verder: “Om die uitstraling te realiseren, moesten de tegels in één vlak in het systeem worden ingewerkt. Stucstop aansluitingen met kitvoegen waren dan een noodzakelijk kwaad. Met het oog op de 10-jarige, niet-aflopende verzekerde garantie was dit een uitgesloten detail. Kit is namelijk onderhoudsgevoelig. Bun Projectontwikkeling heeft vervolgens Strikolith benaderd om mee te denken over een wél haalbare oplossing. Dat heeft geleid tot toepassing van ons Strikotherm Comfort Systeem, opgebouwd uit EPS-isolatie en een spanningsverdelende laag met glasvezelweefsel en Hecht- en Grondmortel Strikotherm GW Plus. De afwerking is opgezet in twee lagen Strikotherm Schuurpleister Silicaat 0,5 mm, gepleisterd om het dikteverschil te creëren met de belijning op de gevel. Als extra toplaag is de onderhoud beperkende damp-open Strikolith NeverWeather Liquid gekozen. Deze afwerking maakt de gevel waterafstotend, waardoor het water als het ware van de gevel afparelt.”

GEVEL ISOLATIE SYSTEMEN In ruim 30 jaar hebben onze adviseurs talloze adviezen op het gebied van pleistersystemen uitgebracht bij nieuwbouw- en renovatieprojecten.

Samen met jou willen we laten zien hoe mooi duurzaam kan zijn!

Laat je inspireren op www.strikotherm.nl!

Het voordeel van de isolatie met spanningsverdelende afwerking is dat doorbuigingen in de HSB-constructie kunnen worden opgevangen in een groot naadloos oppervlak. “Om het project goed te laten verlopen, is een KOMO-verwerker geselecteerd met een KOMO-procescertificaat,” zegt Op ’t Einde. “Vooraf zijn de details goed doorgenomen met de uitvoerende partijen en verwerkt in een Strikotherm-uitvoeringsadvies. Na voorbereiding door de aannemer is een voorinspectie gedaan om goed van start te gaan. Gedurende de looptijd van het werk zijn diverse inspecties geweest om de continuïteit te garanderen en de verslaglegging van de 10 jaar verzekerde garantie te rapporteren. Het eindresultaat mag er zijn. Een schitterende gevel met unieke striping, die door de lichte glans en het structuurverschil een subtiel maar opvallend detail meekrijgt. Een plaatje van een gevel.” ❚

47

Vlakglasafval?

Recyclen!

Vlakglaskringloop

Vlakglas is een waardevolle grondstof voor nieuw glas.

Daarom heeft de glasbranche in 2002 de Stichting Vlakglas Recycling Nederland opgericht. Vlakglas Recycling Nederland zorgt ervoor dat vlakglasafval uit de woning- en utiliteitsbouw wordt ingezameld, gerecycled en verwerkt tot nieuwe, hoogwaardige glasproducten.

Jaarlijks krijgt zo meer dan zeventigduizend ton vlakglasafval een nuttige, nieuwe bestemming.

holglas

Vlakglas in de kringloop Het ingezamelde vlakglasafval wordt verwerkt bij recyclingbedrijven.

Het glas krijgt een herbestemming als grondstof voor nieuw vlakglas, glaswol of verpakkingsglas, zoals flessen en potten. Restafval is er niet want glas is volledig recyclebaar. Vlakglas is dus een geweldig product voor de circulaire economie en sluit goed aan bij de cradleto-cradle filosofie (afval is grondstof).

De winst van hergebruik Vlakglas hergebruiken heeft meerdere voordelen. Vlakglasafval afvoeren met het puin of regulier afval kost meer, terwijl waardevolle grondstoffen verloren gaan. Selectief slopen en gescheiden aanleveren verkleint de afvalberg en scheelt in de kosten. Recyclen is energiezuiniger dan zand, soda en kalk tot glas smelten. Het scheelt brandstof en vermindert de CO2-uitstoot.

CO2 is een broeikasgas dat zorgt voor opwarming van de aarde en ongewenste klimaatverandering.

Zuiniger omgaan met grondstoffen, afvalscheiding en hergebruik van materialen is bovendien maatschappelijk gewenst. Hergebruik van vlakglas maakt de bouwsector duurzamer. Het sluit aan op de maatschappelijke trend om verspilling van waardevolle materialen tegen te gaan en zorgvuldiger om te gaan met uitputbare grondstoffen en het milieu.

vlakglas

isolatie

Vlakglas inleveren kan op vele manieren Vlakglas Recycling Nederland heeft een landelijk inzamelnetwerk opgezet voor vlakglas om iedereen het inleveren zo gemakkelijk mogelijk te maken.Vlakglas Recycling Nederland organiseert en coördineert de inzameling en regelt het transport naar een verwerker. Inleveren kan op meerdere manieren: • kleine hoeveelheden vlakglas levert u gratis in bij een inzamelpunt bij u in de buurt; • grotere hoeveelheden vlakglasafval stort u gratis bij één van onze op- en overslagpunten; • u huurt een vlakglascontainer voor gebruik op eigen terrein; • u huurt voor uw renovatie- of sloopproject een tijdelijke vlakglascontainer.

Hebt u 10 ton vlakglasafval of meer? Dan is de container gratis. Het uitgangspunt is dat inzameling zo efficiënt mogelijk moet gebeuren.

Vlakglas Recycling Nederland wordt gefinancierd met geld van de recyclingbijdrage op isolatieglas.

Kwaliteit telt Vlakglasfeiten op een rij • Sinds 2003 is 925.115 ton vlakglas gerecycled. Dat komt neer op ruim 107 miljoen kilo minder CO2-uitstoot en een besparing van 1.110.138 ton op het gebruik van nieuwe grondstoffen.

• Eén kilo vlakglasscherven vervangt bij de glasproductie 1,2 kilo nieuwe grondstoffen.

• Als vlakglasafval niet gescheiden ingezameld en gerecycled wordt, maar gestort, levert dat een extra milieudruk op van 116 kilo CO2 per ton glas.

• 10 Procent scherven toegevoegd aan de grondstoffenmix betekent 5 procent minder CO2-uitstoot en 2,5 procent minder energie bij de productie.

Postbus 340

Voor de verwerking is het nodig dat het vlakglas schoon wordt aangeleverd.

Vervuild vlakglasafval is niet recyclebaar en wordt alsnog gestort als afval.

Meer weten?

Kijk op www.vlakglasrecycling.nl of bel 088 567 88 20.

2700 AH Zoetermeer

R-2015 en R-2016-2 Geïntegreerde stelkozijnen en stelkaders Innovatieve kunststof stelsystemen: geïntegreerd in de prefabricage van de betonnen gevelelementen. Duurzaam, optimaal isolerend en 100% recyclebaar.

R-2015

R-2016-2

Doorlooptijd verkorten, risico’s beperken en efficiënter bouwen

Perfecte verankering en waterkering gegarandeerd door kant-en-klaar kader Voordelen

R-2015

R-2016-2

Door de instortflens hoeft het stelkozijn bij het instorten niet meer te worden voorzien van instortankers.

￭

￭

Door unieke profilering van het stelkozijn is de EPDM-slabbe in principe niet meer nodig.

￭

￭

Besparing op afbouwtijd en -kosten doordat stelkader functioneert als opleveringsklare dagkantafwerking na instorten.

�

￭

Besparing op conventionele ankers en bouwtijd door dragende stelkaders van aluminium casettes.

�

￭

Bouwfysisch gunstige detaillering

�

￭

Recystel \ T +31 88 972 25 00 \ info@recystel.nl \ www.recystel.nl

Aan de kant van de zon Vouwschuifsystemen van SUNFLEX. Zowel over de volledige breedte geopend als comfortabel gesloten ter bescherming tegen de wind – de royale glaspartijen garanderen in iedere positie een optimaal uitzicht. Het systeem heeft bovendien uitstekende warmte-isolerende eigenschappen (Uw tot 0,85 W/m2K).

sunflex.nl

Verleg uw creatieve grenzen met SVK gevelplaten.

Ook verkrijgbaar in zandkleur.

Ga ook verder en laat u inspireren op

creatievegevels.nl Ornimat

Colormat

Puro Plus

Decoboard

Op maat verzaagd en afgewerkt in quasi elke RAL kleur

In de massa gekleurd, met of zonder structuur

Natuurgrijze onbehandelde gevelplaten met karakter

Tijdloze kleuren in standaard afmetingen

Productnieuws AARDBEVINGSBESTENDIGE LICHTKOEPELS

Vlakkelichtkoepel.nl uit Cuijk leverde acht vlakke lichtkoepels voor de Centrale Sterilisatie Afdeling (CSA) in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). De lichtkoepels zijn onderworpen aan een test bij de Technische Universiteit (TU) Delft, waarbij trillingen van aardbevingen worden nagebootst.

Hieruit blijkt dat geen beschadiging of vervorming plaatsvindt bij de lichtkoepel bij een simulatie van een aardbeving van maximaal 7,8 op de schaal van Richter.

Zo is de CSA beschermd tegen bevingen, die als gevolg van gaswinning regelmatig optreden in de regio. “Dit was een harde eis van de opdrachtgever,” weet Rolf Bakker, projectleider van Adviesburo Van der Plas uit Groningen. “Op deze afdeling worden namelijk alle instrumenten voor op de OK gereinigd en steriel verpakt. De ruimte moet dus ten alle tijde in tact en operationeel blijven, ook tijdens of na een aardbeving.” De bouw van de CSA is in april afgerond.

EPDM BEVESTIGEN ZONDER PERFOREREN

Hertalan introduceert met het RhinoBond systeem een innovatief systeem voor de mechanische bevestiging van EPDM dakbedekking, zonder te perforeren. Het is een compleet systeem, waarbij zowel de EPDM dakbedekking aan de dakisolatie wordt bevestigd en de dakisolatie aan de onderconstructie wordt vastgezet.

Met dakparkers en speciaal gecoate drukverdeelplaatjes wordt de isolatie aan de onderconstructie vastgezet. Vervolgens wordt door warmte-inductie de EPDM dakbedekking aan de drukverdeelplaatjes bevestigd. Deze bevestigingsmethode biedt volgens Hertalan een efficiënte en betrouwbare verwerkingsmethode.

Omdat de EPDM membranen niet worden geperforeerd zijn er op het dak geen punten waar water kan binnendringen. Met het Rhinobond systeem is, afhankelijk van de windbelastingzone en de ondergrond, tot 30% minder bevestigingsmateriaal nodig dan bij traditionele systemen. Doordat de mechanische bevestiging plaatsvindt in het dakvlak, wordt de windbelasting beter geabsorbeerd en gelijkmatig verdeeld over het EPDM membraan. Hierdoor is de belasting per bevestigingspunt kleiner en kan het systeem met minder bevestigingsmateriaal een hogere windbelasting aan.

BELGISCHE TOPMERKEN IN SHOWROOM NEW YORK

Een nieuw design-collectief rond de laatste Belgische architecturale en design producten van d’Apostrophe, Royal Botania, Renson en Delta Light opende onlangs in 5th Avenue in New York een exclusieve showroom die luistert naar de naam ‘Ernest’. Daar zullen naast binnen- en buitenmeubelen ook de laatste nieuwe trends in verlichting, oplossingen voor gezond wonen, vloerbekleding en meer te vinden zijn. Uitgerust met ‘state of the art’ technologie is de showroom tegelijk ook inzetbaar als unieke evenementenlocatie. Met voet aan de grond op Amerikaanse bodem, past Renson met z’n oplossingen voor gezond en comfortabel binnen en buiten leven perfect in het rijtje partners dat zijn schouders zet onder dit initiatief. Verwacht geen traditionele showroom, maar bereid je voor op een multifunctionele ruimte die naast showcases ook de perfecte locatie is als flexibele ontmoetingsruimte voor sociale en culturele evenementen met een typisch Belgische toets. Met deze showroom wil oprichter D’Apostrophe vooral een trend zetten, een ontmoetingsplaats creëren die bezoekers inspireert op het vlak van designoplossingen voor binnen en buiten: van meubels over verlichting, vloerbekleding en terrasoverkappingen. De naam ‘Ernest’ werd specifiek gekozen met de bedoeling om de Vlaamse roots van de partners te benadrukken. De ambitie van Renson om uit te groeien van een Belgisch familiebedrijf tot een wereldspeler op het vlak van ventilatie, zonwering en terrasoverkappingen is niet nieuw. En de opening van ‘Ernest’ in New York zet dit alleen maar extra in de verf. Met directe vluchten naar de Oostkust van de USA en met de status van zakenhoofdstad van de Verenigde Staten is New York wat Renson betreft dan ook de uitgelezen locatie voor deze showroom.

51

Productnieuws AARDBEVINGSBESTENDIG METSELWERK MET REMIX ER-MORTEL

Het 284 jongereneenheden omvattende nieuwbouwproject aan de Zonnelaan in Groningen is één van de eerste hoogbouwprojecten in Groningen dat aardbevingsbestendig is gebouwd. Remix Droge Mortel BV uit Borger ontwikkelde als eerste Nederlandse mortelfabrikant een innovatieve aardbevingsbestendige ER (Earthquake Resistance) mortel voor het metselwerk. Zeker bij hoogbouw dient het losraken van de stenen tijdens een aardbeving te allen tijde te worden voorkomen. Remix werd als toonaangevende mortelfabrikant door aannemer van Wijnen benaderd om een aardbevingsbestendige doorstrijkmortel te ontwikkelen. Het project Zonnelaan was gelijk de ultieme test. De sterk zuigende en ook nog bezande metselstenen waren al lang gekozen voordat het besluit om aardbevingsbestendig te gaan bouwen werd genomen. Om het nog moeilijker te maken moesten de sterk zuigende stenen ook nog droog (zonder voorbevochtigen) kunnen worden vermetseld. Met deze extreme uitgangspunten is het R&D team van Remix aan de slag gegaan. Na veel onderzoek en vele proefmuren resulteerde dit in een hele nieuwe generatie ER (Earthquake Resistance) mortels. Remix ER mortels vormen een bijzonder sterke verbinding tussen de metselstenen met een superieure hechting om losraken van de stenen te voorkomen. Deze ER mortels zijn in aardbevingsgebieden breed inzetbaar als metsel- doorstrijk- of dunbedmortel. Natuurlijk zijn de ER mortels ook Uitbloeiingsarm (UA) leverbaar voor een mooie schone gevel zonder hinderlijke witte kalkuitslag.

BAM BOUWT EINDHOVEN AIRPORT MPB Eindhoven Airport heeft BAM geselecteerd voor de bouw van het Multi Purpose Building (MPB) dat verrijst op de huidige parkeerplaats P1 tegenover de terminal. Het gebouw combineert verschillende functies, zoals een overdekte OV-terminal en een McDonald’s restaurant op de begane grond. Op de drie verdiepingen daarboven bevinden zich de kiss and ride zone, kort parkeren P1 en functies zoals Parkeerbeheer en Services gericht op mobiliteit. De directe omgeving (boulevard) krijgt een groene en autoluwe inrichting, zodat een aangenaam verblijfsklimaat ontstaat. Het MPB krijgt een duurzaam karakter conform de BREEAM certificering very good. De bouw start eind mei, de oplevering is volgens planning halverwege 2017. De bouw van het MPB maakt deel uit van het plan van Eindhoven Airport om de kwaliteit van het buitengebied te

52

verbeteren. De luchthaven wil door een betere bereikbaarheid en aangenamer verblijfsklimaat het toenemende aantal gebruikers van de luchthaven meer comfort en gemak bieden. Het door De Bever Architecten ontworpen gebouw sluit aan op de architectuur van de terminal en het hotel. Via roltrappen komen reizigers en bezoekers uit op het autoluwe en veilige verblijfsgebied tussen het MPB en de terminal. Een wandelboulevard verbindt straks de parkeerterreinen P3, P4 en P5 met het verblijfsgebied direct voor de luchthaventerminal. De natuurlijke omgeving wordt waar mogelijk doorgetrokken in het verblijfsgebied en de wandelboulevard waardoor deze ‘groen’ worden. Bij het ontwerp worden snelheid, sfeer, leefbaar, veilig en groen als uitgangspunten gehanteerd.

RENOVATIE BINNENHOF

Het Binnenhof staat een grootschalige renovatie te wachten. Minister Blok heeft verschillende varianten onderzocht, waarbij de Eerste en Tweede Kamer tijdelijk op een andere plek hun werk zullen doen. Op woensdag 1 juni 2016 sprak de commissie voor Wonen en Rijksdienst hierover met minister Blok. Naar verwachting volgt voor de zomer van 2016 een definitief besluit over de verbouwing van het Binnenhof. Het Binnenhof bestaat voor een deel uit de eeuwenoude gebouwen. De gebouwen hebben grote en kleinere gebreken. Ook in de 'nieuwbouw' van de Tweede Kamer uit 1992, met de plenaire vergaderzaal en de Statenpassage is groot onderhoud nodig. Technische installaties (klimaat, liften, leidingen) zijn aan het einde van hun levensduur. Dat is overigens heel normaal na zoveel jaren gebruik. Verder moeten de gebouwen gemoderniseerd worden op het gebied van (brand)veiligheid, houtrot, lekkende daken, technische installaties, ICT, beveiliging en gezondheid.

Productnieuws ZONWERING VOOR DE VLIESGEVEL

Aliplast Aluminium Systems presenteert de MCWall vliesgevel. Binnen dit systeem is volgens Aliplast aan alle vragen van de huidige markt gedacht, zoals esthetische vragen, isolatienormen, brandwerendheid en grote glasoppervlakken.Bij het ontwikkelen van de MCWall heeft Aliplast Aluminium Systems er alles aan gedaan om de ontwerpvrijheid van de architect zo groot mogelijk te houden. Zo kan men verticale en schuine gevels eenvoudig met elkaar koppelen. Daarnaast zijn er verschillende manieren om van buitenaf niet-zichtbare ramen te gebruiken en zijn er glasgewichten die standaard tot 600KG kunnen, waardoor gigantische ruiten mogelijk zijn. Ook op het gebied van isolatie scoort de MCWall hoog met een Uf tot 0,97 W/m²K, waardoor eenvoudig de passienorm behaald kan worden voor een gebouw wanneer dit gevraagd wordt. Met een maximale glasdikte van 59 mm kan men nagenoeg alle beschikbare glastypes op de markt toepassen. Naast esthetiek en isolatie is brandwerendheid voor een vliesgevel van groot belang. Daarom zijn er voor de MCWall certificaten beschikbaar voor zowel EI30 en EI60. Daarnaast zijn er ook testen uitgevoerd met deuren waardoor deze combinatie gecertificeerd geleverd kan worden. Al deze opties worden gebouwd met dezelfde profielen waardoor je dezelfde aanzichtbreedte in het gehele project behoudt.

GELUIDWERENDE DEUREN De SolidScreen-lijn van AVZ is de laatste jaren flink uitgebreid. AVZ is altijd op zoek naar mogelijkheden om het assortiment te verbreden en gerichter aan de zonweringsbehoeften te voldoen. Vanuit deze gedachtegang is de SolidScreen Façade toegevoegd aan het screenassortiment, speciaal voor montage geïntegreerd in de vliesgevel. De SolidScreen Façade is ideaal voor projecttoepassingen. Door de screengeleider direct op de glaslijst te bevestigen, is het systeem eenvoudig en snel te monteren. De complete screen zit vrijwel direct uitgelijnd op de gevel, waardoor veel tijd te besparen is in de montage. Het uiterlijk van een vliesgevel is erg belangrijk. Uniek aan dit type SolidScreen is dat de geleider tevens dient als afdeklijst. Het design blijft daardoor intact, terwijl de geleider niet opvalt. Het is zelfs mogelijk de kast van de SolidScreen Façade via contramontage te bevestigen, hierdoor zit de kast geïntegreerd in de vliesgevel.

Dit maakt dat de SolidScreen Façade in gesloten stand (bijna) niet zichtbaar is.

ALLES-IN-ÉÉN VLIESGEVEL Geluidsisolatie is cruciaal voor de gezondheid, het welzijn en de concentratie van mensen in hun woon- en werkomgeving. Deuren en kozijnen vormen in veel gevallen een zwakke plek in de geluidwering. Fabrikanten die zijn aangesloten bij GND hebben hiervoor speciale geluidwerende deuren ontwikkeld. De gebruikte materialen en constructies, het ontwerp met speciale dichtingen, zorgen ervoor dat het geluid buiten de deur blijft.

Geluid is een complexe materie. Er is veel verwarring over begrippen en geluidswaarden. Bovendien is het achteraf lastig te zien hoe geluidswerend een deur is. GND verstrekt helderheid over de mate van geluidwerendheid.

Enerzijds door de begrippen helder te definiëren, anderzijds door met herkenbare labels en zekerheidsklassen te werken. Geluidswerende deuren van bij GND aangesloten fabrikanten zijn te herkennen aan het garantieen zekerheidslabel met QR code in de hangzijde van de deur. Download de gratis GND-app, scan de QR-code en lees de prestaties van de betreffende deur af op het scherm van je smartphone. Daarop zijn eenvoudig de afkomst en prestaties op het gebied geluid-, brand- en inbraakwerendheid van de deur te controleren.

53

Productnieuws BALKONWATER AFVOEREN VOLGENS EN 12056

ste wijk van Nederland. De maatschappij van morgen is fundamenteel anders dan die van gisteren. Opgaven op het gebied van volkshuisvesting, stedenbouw, werkgelegenheid, gezondheid, veiligheid, mobiliteit en duurzaamheid vragen om nieuwe oplossingen. En die ontstaan niet achter de tekentafel van één architect, of in de bestuurskamer van overheid of ontwikkelaar. Ze ontstaan daar waar ruimte wordt geboden aan ideeën en experimenten – bij voorkeur niet in een laboratorium, maar in een levensechte omgeving. De noordzijde van Brandevoort wordt de living lab voor de stad van morgen met ruimte voor 500 tot 1.500 woningen in allerlei vormen.

GAASWANDEN ALS ALTERNATIEF VOOR METSELWERK

Met de ACO GM-X afvoeren, leidingen en verbindingsleidingen kan het hemelwater van balkons, terrassen, en loggia’s volgens de eisen van EN 12056 afgevoerd worden. ACO GM-X afvoeren bestaan uit losse elementen en zijn daardoor flexibel op te bouwen. Met een beperkt aantal elementen biedt ACO de ontwerper en uitvoerder de passende oplossing voor elke balkonplaat- en terrasvloeropbouw. De ACO GM-X renovatiedoorvoer is speciaal ontwikkeld om te worden toegepast op plaatsen waar de bestaande afvoeren door middel van boren worden verwijderd. Na het boren wordt de doorvoer geplaatst en door middel van een knelmanchet vloeistofdicht in het boorgat aangebracht. Vervolgens kan eenvoudig, door middel van het aanvullen met krimp- vrije vloeimortel, het boorgat aangevuld worden. De renovatiedoorvoer is als klokdoorvoer uitgevoerd zodat de buis ook aan de onderzijde van de doorvoer kan worden aangesloten zonder dat het manchet zichtbaar is.

BRANDEVOORT GEDOOPT TOT SLIMSTE WIJK VAN NEDERLAND De slimste wijk van Nederland wordt gebouwd in Brandevoort. De wijk moet ‘slim’ worden in alle opzichten: zowel op het gebied van woningbouw en duurzaamheid, als op het vlak van mobiliteit, gezondheid, veiligheid en sociale samenhang. Met dat plan met als werktitel ‘Brainport Smart Village’ is het college van burgemeester en wethouders van Helmond in gesprek met partners uit de regio. Hoe die wijk er precies uit komt te zien, is nog niet bekend: dat wordt samen met álle partners bedacht en uitgewerkt. Als alles meezit kan er nog volgend jaar een concrete start gemaakt worden met de bouw van de slim-

54

Troax gaaswanden kunnen ingezet worden voor een breed gamma aan toepassingen. Hun modulaire eigenschappen bieden bovendien enorme voordelen ten opzichte van de traditionele bouwmethodes. Denk maar aan het herinrichten van bergingen in kelders na verloop van tijd. Met de Troax hekwerken is dit een fluitje van een cent. De panelen kunnen gemakkelijk opgebouwd, verplaatst of gedemonteerd worden. Het is tevens mogelijk de opstellingen verder uit te breiden met bijkomende panelen of deuren. Niet alleen kan de hoogte aangepast worden, maar ook vaste panelen kunnen vervangen worden door deuren. De gaaswanden zijn niet enkel modulair, maar zijn ook effectief tegen inbraken en vandalisme. Daarnaast zorgen ze voor een frisse omgeving met goede ventilatie.

Troax gaaspanelen kunnen zo aangepast en opgebouwd worden dat ze aan alle specifieke eisen voldoen. Bovendien kunnen de beveiligingsniveaus van de drie systemen met elkaar gecombineerd worden. Standaard worden de materialen voorzien van een grijze epoxy poedercoating in RAL 7037. Voor buitentoepassingen is er een thermisch verzinkte (gegalvaniseerde) variant. Op aanvraag zijn alle andere RAL-kleuren verkrijgbaar.

DAGLICHT STIMULEERT LEERPRESTATIES De kwaliteit van daglichtomstandigheden in klaslokalen heeft een significant effect op de leerprestaties van leerlingen. Dat blijkt uit Europees onderzoek

Productnieuws over de invloed van de schoolomgeving op kinderen. Daarom adviseert de VELUX Groep dat er bij het renoveren en bouwen van scholen, naast energie-efficiëntie voldoende aandacht moet zijn voor betere daglichtomstandigheden. Uit het onderzoek blijkt dat de verhouding tussen de afmetingen van de ramen en de afmetingen van de vloer van een klaslokaal, een significante invloed heeft op de resultaten van scholieren. Wetenschappers concludeerden dat scholieren in klaslokalen met grotere ramen, bij zowel wiskundige als analytische toetsen tot wel 15% betere presteren, waarschijnlijk door de overvloedige hoeveel daglicht en een minder ‘opgesloten’ gevoel. Een andere belangrijke conclusie van de onderzoekers is dat scholieren in klaslokalen met meer raamoppervlak op het zuiden en voldoende zonwering, hogere scores behalen. Dit betekent dat het belangrijk is om ramen op de juiste plaats in een gebouw te positioneren en te investeren in systemen die het zonlicht, als het nodig is, kan reguleren en temperen.

DAKELEMENTEN IN ÉÉN BEWEGING LUCHTDICHT Veel gebouwen en woningen verliezen tot soms wel 25% van hun warmte via kieren en spleten. Luchtdicht bouwen helpt om energieverlies tegen te gaan.

Het is wel zaak het hele gebouw inclusief het dak zonder openstaande kieren en naden uit te voeren. Alleen in dat geval treedt er geen ongewenste luchtlekkage op. De eisen ten aanzien van energiezuinig bouwen worden steeds

strenger. Hierdoor wordt luchtdicht bouwen alleen maar belangrijker. Unilin heeft daarom een nieuw, revolutionair systeem ontwikkeld om dakelementen in één beweging luchtdicht af te werken aan de binnenkant. Het luchtdichte daksysteem van Unilin bestaat uit een gepatenteerde luchtdichte veer waarmee de aansluiting van de langsnaden wordt afgedicht. Naast de luchtdichting maakt de veer het makkelijker dakelementen op de juiste plaats te monteren.

Dit doordat de geplaatste elementen niet meer kunnen verschuiven waardoor ze eenvoudig op de juiste plaats blijven liggen. Naast het toepassen van het luchtdichtdaksysteem voor daken van nieuwbouw zijn er ook mogelijkheden daken uit te voeren met het systeem ter renovatie.

Uitbloeiingsarme mortels en? bouw et m a a z Duur mortels m Neem

Geen witte uitslag meer op metselwerk

• • • •

Remix Uitbloeiingsarme mortels, de enige echte

Metselmortels Voegmortels Doorstrijkmortels Dunbedmortels

• Voorzien van uitgekiend pakket uitbloeiblokkers.

• Optimaal metseltempo met het Remix Mortel-Op-Maat systeem® • ER (Earthquake Resistance) mortels voor aardbevingsbestendiger metselwerk • Enige metselmortelfabrikant met Dubokeur op vrijwel het gehele assortiment.

Tel. 0599 - 287 360

www.remix.nl

55

Personeel

Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen

Beeld: Profimax Personeelsdiensten

Uitzendexperts in daken geveltechniek weer 40% gegroeid In de bouw is veel behoefte aan flexibel personeel.

Profimax Personeelsdiensten zorgt ervoor dat de juiste vakmensen op de juiste plek worden ingezet. Steeds vaker.

De uitzendexperts in dak- en geveltechniek groeiden sinds de oprichting jaarlijks met 40% in omzet.

Profimax Personeelsdiensten is in 2012 opgericht, midden in de crisis.

De oprichter Henri Lensen is tevens directeur van Lenco Projects, een montagebedrijf in de dak en geveltechniek. “Door jaren mee te draaien in de gevelbranche deden we veel bruikbare ervaring op,” zegt technical consultant Ernst Heuperman. “Om te beantwoorden aan de groeiende behoefte aan flexibel personeel in de gevelbouw, zijn we een uitzendbureau gestart. Dat mocht baten. Sinds de oprichting groeide onze omzet jaarlijks met 40%. We gingen van twee naar zes kantoormedewerkers. Kortgeleden hebben we ons pand uitgebreid met een extra verdieping. Het geheim van het succes? Wij richten ons met name op de dak- en gevelbranche en VMRG-leden. Onze intercedenten en recruiters zijn al vele jaren werkzaam in de uitzend- en detacheringsbranche en hebben daarnaast ruime ervaring in de dak en geveltechniek, spreken de taal en kennen de weg. De ontwerpers en bouwers beschikken over de vereiste diploma's en certificaten die we vooraf aan opdrachtgevers voorleggen. Wij spreken dan ook over een perfecte match als alle betrokkenen tevreden zijn.”

'Wij richten ons met name op de dak- en gevelbranche en VMRG leden' Profimax.nl Vakmensen worden door Profimax Personeelsdiensten overal in Nederland ingezet bij zowel nieuwbouw- als renovatieprojecten.

Hiertoe behoren bekende grote projecten als de Noord-Zuidlijn in Amsterdam, de renovatie van de tramremise de Hallen in Rotterdam en de bouw van HSE in Den Haag.

“In de meeste gevallen bieden we fulltime functies aan, in verschillende disciplines, vanaf de tekenkamer tot op de bouwplaats,” zegt Heuperman. “De vacatures staan helder gerangschikt op de website profimax.nl. We doen zaken met nagenoeg alle gevelbouwers, direct of indirect. In de meeste gevallen worden de vakmensen uitgezonden op projectbasis. Dikwijls leidt een tijdelijk contract tot een vaste baan, met name in een productie-omgeving.” ❚

56

HSE in opdracht van Brakel Atmos.

Professionals to the Max

Profimax is hét uitzendbureau gespecialiseerd in de dak- en geveltechniek en wellicht kunnen we u van dienst zijn in komende drukke tijden.

De markt in de dak- en geveltechniek is merkbaar aan het aantrekken, er wordt weer volop gebouwd.

Wij hebben een uitgebreid netwerk met VCA gecertificeerde monteurs en productiemedewerkers projectleiders, tekenaars en uitvoerders met relevante werkervaring voor u klaar staan !

Profimax, De Grote Elst 56, 5246 JR Rosmalen, Tel +31 (0) 73-6440289

Brandveilige deuren

Tekst: Babette Nijenhuis beeld Geze Benelux BV

Brandveilige deuroplossingen Preventieve brandveiligheid, toegangscontrole of veilige nooduitgangen: om de veiligheid te allen tijde te kunnen garanderen in gebouwen waar dagelijks veel mensen in- en uit gaan, heeft GEZE diverse oplossingen beschikbaar voor ramen en deuren. GEZE producten worden nauwkeurig op elkaar afgestemd en kunnen eenvoudig met elkaar worden gecombineerd. Daarnaast biedt GEZE haar expertise aan van planning tot implementatie, after-sales, service en onderhoud door een eigen team van specialisten. De uitgebreide diensten van GEZE zorgen voor de zekerheid van planning, kostenbesparing en tijdwinst.

GEZE Slimdrive SL-NT.

Brandveilige schuifdeuren, succesvol getest

Geïntegreerde deurdranger met ‘freeswing’ -vrijloopfunctie

In het productassortiment van GEZE zijn er meerdere oplossingen beschikbaar voor het toepassen van schuifdeuren. Deze kunnen worden toegepast in de gevel als toegangsdeur of binnenin het gebouw als tussendeur die daarnaast ook tocht tegengaat.

De Boxer EFS zwaarte EN 4-6 maakt de vrijloopfunctie mogelijk bij enkele deuren. Doordat de deurdranger volledig in de deur geïntegreerd is, is alleen de glijrail zichtbaar wanneer de deur wordt geopend of open staat. Dankzij de ‘freeswing’-vrijloopfunctie kan de deur worden gebruikt met minimale krachtsinspanning in zowel de open- als de dichtrichting: bijvoorbeeld in zorginstellingen scholen of kantoorgebouwen, nadat de deur één keer is geopend.

GEZE is vooruitstrevend in het bieden van oplossingen wanneer het gaat om het realiseren van een automatische schuifdeur in een brandveilige situatie. Alle schuifdeuraandrijvingen van GEZE, in combinatie met het Forster Presto profiel, voldoen aan de EW60 normering die door Efectis succesvol zijn getest en dragen dus allemaal dit brandveiligheids-certificaat.

De Boxer EFS zorgt voor barrièrevrijheid voor zowel rechts- als linksdraaiende deuren met een breedte van 600 millimeter tot 1.400 millimeter, een deurgewicht van maximaal 180 kilogram en een deurbladdikte van minimaal 50 millimeter. ❚

Uniek aan de schuifdeuren van GEZE is dat alle schuifdeuraandrijvingen uitwisselbaar met elkaar zijn en nog steeds voldoen aan de EW 60 normering. Dit geldt voor de Powerdrive, ECdrive en Slimdrive met zijn unieke inbouwhoogte van slechts 7 centimeter.

Boxer EFS, brandveilige binnendeuren Naast de schuifdeuren heeft GEZE ook op diverse deurdrangers die geschikt zijn voor binnendeuren de benodigde brandcertificaten behaald. Onderdeel van deze range is de Boxer. Deze inbouwdranger heeft de brandveiligheidstest met glans doorstaan welke voor alle varianten (Boxer EFS, Boxer ISM en Boxer E-ISM) geldt.

Boxer EFS inbouwdranger

57

www.celdex.nl

DE TOTAALOPLOSSING VOOR LUCHTDICHT BOUWEN

MAKING THE WORLD A BIT GREENER EVERY DAY

WWW.SEMPERGREEN.COM INFO@SEMPERGREEN.COM +31-(0)343-539699

59

Stelkozijnen en -kaders

Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen

Beeld: Recystel

R-2016.2 is in de fabriek ingebed in het betonnen binnenspouwblad. Het stelkader fungeert als dagkantafwerking die na het instorten opleveringsklaar is.

Doorlooptijd verkorten met geĂŻntegreerde stelkozijnen en stelkaders De traditionele bouw is traag, risicovol en duur. Industrieel bouwen is snel, maakt kosten beheersbaar en beperkt risico's in de uitvoering. Dat inzicht is gebruikt bij de bouw van studentenhuisvesting 'Stieltjesweg' Delft en 'Little Manhattan' Amsterdam: binnenstedelijke projecten met een beperkte bouwplaats en een strakke deadline. Recystel engineert en levert daarvoor de optimaal isolerende en recyclebare stelkozijnen en stelkaders. De innovatieve stelsystemen, R-2015 en R-2016.2, zijn geĂŻntegreerd in de prefabricage van de betonnen gevelelementen, verkorten de doorlooptijd en beperken het aantal handelingen op de bouwplaats.

60

Stelkozijnen en -kaders

In het Amsterdamse stadsdeel Nieuw-West wordt Little Manhattan gerealiseerd. De nieuw- en verbouw biedt plek aan 590 studentenwoningen en 279 woningen voor jonge professionals. Opvallend in het exterieur is het architectonisch beton met neggen die als het ware de stand van de zon volgen voor optimale lichtinval. “De detaillering van de gevelopbouw engineerden we samen met betonleverancier Decomo,” zegt adviseur en sales manager Freek Drop namens Recystel. “Bij Little Manhattan passen we het profiel R-2015 toe in het dragende buitenspouwblad. Dat stelsysteem is uitermate geschikt voor verwerking in betonnen panelen. De kant-en-klare kaders worden ingestort in de fabriek en garanderen een perfecte verankering en waterkering. De stelkozijnen hebben een instortflens wat losse instortankers overbodig maakt. Een instortband tussen stelkozijn en beton dicht de krimpscheur en borgt de hoge luchtdichtheid van 650 Pa. Daarnaast is het stelkozijn zodanig geprofileerd dat een EPDMslabbe overbodig is, wat het aantal 'handjes' in de betonfabriek van Decomo beperkt.”

'Het is noodzaak om het logistieke proces te doorgronden en continu te verbeteren'

Opvallend is het architectonisch beton met neggen die als het ware de stand van de zon volgen voor optimale lichtinval.

Stelkader inclusief dagkantafwerking In opdracht van Stieltjesweg Ontwikkeling BV verrijst aan de Delftse Stieltjesweg een ruim 70 meter hoge studententoren met 504 woningen. Bewerkelijke gevels, kleine bouwplaatsruimte en een strakke planning maken het werk bijzonder. Het bouwproject ving in januari 2016 aan. Drop zegt: “Voor het campusproject in Delft gebruiken we het innovatieve stelsysteem R-2016.2, een doorontwikkeling van R-2015. Dat product is niet alleen een stelkozijn maar ook een stelkader. R-2016.2 wordt in de fabriek ingebed in het betonnen binnenspouwblad. Het stelkader fungeert tevens als dagkantafwerking die na het instorten opleveringsklaar is. Daardoor wordt flink op afbouwtijd en -kosten bespaard. Een stukadoor is bijvoorbeeld niet meer nodig.

De stelkaders dragen bovendien de aluminium cassettes rondom de ramen, waarmee op conventionele ankers en bouwtijd wordt bespaard. Deze detaillering is daarnaast bouwfysisch veel gunstiger.”

Zowel in Delft als in Amsterdam worden de gevelelementen just-in-time geleverd en vrijwel direct afgemonteerd.

Tot op de minuut doorrekenen “Wij leveren allerlei stelsystemen voor projecten zoals kantoren, hotels en woongebouwen,” zegt Drop. “Veel bouwprojecten worden gekenmerkt door een beperkte ruimte voor opslag en transport. Steigers, kranen en vrachtwagens kunnen niet zomaar overal staan. Zowel in Delft als in Amsterdam worden de gevelelementen just-in-time geleverd en vrijwel direct afgemonteerd. Met traditionele bouwmethoden zouden die projecten niet alleen veel langer duren, maar ook meer werk en meer kosten met zich meebrengen. Industrieel bouwen vergt weliswaar meer investering in engineering en prefabricage, maar de bouw verloopt veel efficiënter. Risico's worden bovendien beter beheerst. De bouw kan veel leren van andere disciplines zoals de retail en detailhandel waar klanten weglopen als de producten niet vers zijn. Het is noodzaak om het logistieke proces te doorgronden en continu te verbeteren. Processen worden tot op de minuut doorgerekend en uitgevoerd om de doorlooptijd, planning en uiteindelijk de marge te bewaken.” ❚

De kant-en-klare kaders zijn ingestort in de fabriek en garanderen een perfecte verankering en waterkering.

61

Kunststof riet

Tekst: Marell Manning

Beeld: Novariet

De vrijheid en charme van dakbedekking met riet De tijd waarin riet uitsluitend was voorbehouden aan boerderijdaken en molens ligt ver achter ons. Steeds vaker kiezen woningbezitters voor de stijlvolle combinatie van riet en eigentijdse architectuur. Dat is niet voor niets: riet is een flexibele dakbedekking die volledige ontwerp- en verwerkingsvrijheid geeft. Een bijzondere innovatie op dit gebied is het product Novariet.

62

Kunststof riet

Novariet is producent van kunststof rietbossen. Al tientallen jaren werkt het Nederlandse bedrijf aan innovaties met polymeren. Het doel? Een bijdrage leveren aan duurzaamheid in de bouw, vrij van onderhoud en gemakkelijk te verwerken. Na decennia praktijkonderzoek en ontwikkeling is met kunststof polymeren een nieuwe rietbos ontwikkeld: het Novariet. Brandveilig en onderhoudsvrij voor generaties.

Gegarandeerde kwaliteit voor generaties We stellen steeds meer eisen aan de kwaliteit en mogelijkheden van onze bouwmaterialen. Waar architecten zoeken naar onbegrensde toepassingsmogelijkheden, wenst de verwerker montagegemak en de eindgebruiker onderhoudsvrije duurzaamheid. Met Novariet kiest iedere partij het juiste.

Buigzaam, kleurvast en toepasbaarheid op iedere helling Riet als dakbedekking biedt vele mogelijkheden. Waar rondingen, bochten of verticale lijnen met bijvoorbeeld dakpannen geen optie zijn, biedt Novariet de uitkomst. De in Nederland geproduceerde rietstengels zijn van constante kwaliteit. Ze zijn conisch lang, waterafstotend en buigzaam. Daardoor is Novariet in elk detail optimaal te verwerken tot een perfect dak. Doordat de grondstof een optimale waterafvoer garandeert zijn ook objecten met een kleine dakhelling te bedekken met riet.

Onaantastbaar voor licht en lucht Een dak van natuurriet heeft daglicht en lucht nodig om te drogen na regen of vochtige periodes om mosvorming en algen te voorkomen.

Een dak van Novariet blijft ook in bosrijk gebied onaangetast, doordat de voedingsbodem voor organische invloeden van buiten ontbreekt.

Optimale isolatiesystemen Riet is – als holle stengels in een dakpakket – van nature isolerend.

Toch isoleert een dak van natuurriet in de huidige tijd niet meer voldoende. Daarom helpen isolatiesystemen in combinatie met Novariet voor een betere isolatiewaarde, zonder risico op materiaalrot door opsluiting van het rietpakket op een luchtdichte dakplaat.

Een rieten dak heeft karakter en maakt door zijn imago van iedere woning een exclusieve blikvanger. Novariet is onbrandbaar, waardevast en voldoet aan alle wensen die men tegenwoordig van bouwmateriaal heeft. Het rieten dak is daarmee terug, generatiebestendig en beter dan ooit. Bezoek het Novariet Experience Center en ervaar Novariet in de showroom en bij de modelwoning. ❚

63

Vertrouwen door certificering

bezoekadres Poppenbouwing 56 4191 NZ Geldermalsen postadres Postbus 202 4190 CE Geldermalsen T F E I

U heeft uitstekende producten, processen en systemen.

Maar hoe overtuigt u uw klanten daarvan? Met de juiste certificering wint u het vertrouwen van uw klant.

SKG-IKOB test en certificeert • • • •

ontwerpen (attesten), zoals industriële ontwerpen en prototypen voor de gebouwschil; bouwproducten, zoals gevelelementen; bouwprocessen, zoals correcte montage van producten; managementsystemen, zoals ISO 9001, ISO 14001 of VCA.

+31 (0)88 244 01 00 +31 (0)88 244 01 01 info@skgikob.nl www.skgikob.nl

Tegen inbraak een klasse voor ramen en deuren volgens NEN 5096:

Voor de kwaliteit van hang- en sluitwerk een ster-aanduiding volgens NEN 5089:

SKG-IKOB biedt ‘one-stop-shopping’ op het gebied van kwaliteit. Zo kunt u ook voor ‘Bouwen aan MVO’, het MVO keurmerk voor de bouwsector, bij SKG-IKOB terecht. Evenals voor een conformiteitscertificaat voor CE-markering volgens NEN-EN 1090-1 of voor een inspectie op de bouwplaats. Natuurlijk met de zekerheid van onpartijdigheid en objectiviteit.

Certificering van SKG-IKOB werkt!

Meer weten? Kijk op www.skgikob.nl of bel 088 244 01 00

Geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie

Notified Body NB 0957 NB 0960

European Organisation for Technical Assessment

Thema Panelen

Tekst: Jerry Nijssen

Beeld: Weerter Paneel Industrie

ICONISCH GEBOUW

MET KLEURIGE GEVEL Het centrum van de stad Utrecht is door de herontwikkeling van Hoog Catharijne één grote bouwput. Het Poortgebouw is het hoogste nieuwe gebouw en absoluut landmarkwaardig. Maar het is met name de kleurige cilindervormige gevel die het Poortgebouw tot één van de meest in het oog springende gebouwen van het gebied maakt.

Het Poortgebouw is een multifunctioneel gebouw dat onderdak biedt aan winkels, kantoren, conferentiefaciliteiten, een museum en woningen. De gevel, een project van gevelbouwer Blitta BV uit Venray, is een samenspel van glazen en aluminium sandwichpanelen die door vorm en kleur een dynamisch en kleurrijk geheel vormen.

Oneindige variatie De gevelpanelen worden geproduceerd door Weerter Paneel Industrie. Een hele uitdaging, maar eigenlijk ook weer niet, zo stelt Willem-Jan Korsten, Managing Director van WPI. “In dit project is ieder afzonderlijk paneel uniek qua maatvoering, vorm en kleur. Op basis van de door Blitta digitaal aangeleverde informatie, gaan wij aan de slag. We bepalen de ideale nesting en ponsen de platen in de benodigde vorm. Tevens krijgt ieder paneel een merkteken. Aan de hand hiervan is ook nadat het paneel terugkomt van de poedercoater duidelijk welk paneel het betreft. Meer specifiek: op welke locatie in het project het paneel moet komen en welke kleur het paneel moet krijgen. Hierna worden het voorblad, isolator en achterblad samengevoegd en tot een sandwichpaneel gelijmd.”

De oneindige variatie in de gevelpanelen is geen probleem voor WPI. Korsten: “Wij hebben de laatste jaren fors geïnvesteerd en met ons team van 32 vakkundige medewerkers zijn we gespecialiseerd in grote en complexe projecten als deze. Wij zijn VMRG Panelen gecertificeerd en werken volledig volgens de richtlijnen van VMRG.” ❚

65

Koerswijziging

Internet: www.wageco.nl E-mail: info@wageco.nl Tel.: +31 528 343002

Thema Panelen

Tekst: H. Zwiers

Beeld: Wageco

Toekomst gerichte gevelbekleding gedragen door onverwoestbare draagconstructies Met het monteren van betrouwbare gevelmaterialen op een aluminium draagconstructie heeft Wageco in 1986 al een duurzame trend in gang gezet. Voor cement gebonden plaatmaterialen en HPL was al een begin gemaakt door deze incidenteel op een aluminium profielsysteem te monteren. Echter, om prijsredenen en omdat men niet bekend was met metaalsystemen, voor buitengevelbekleding, werd destijds nog voornamelijk hout als regelwerk en ondergrond ingezet.

Door de uitgebreide mogelijkheden van aluminium kon men ook onzichtbare bevestigingen van gevelbekleding bij de architect aanreiken en mede ook door de eenvoudige en snelle verwerking van deze systemen raakten aannemers en hun uitvoerende onderaannemers meer vertrouwd met de mogelijkheden van de vele gevelmaterialen die probleemloos op een aluminium draagconstructie kunnen worden aangebracht. Bij hoogbouw speelt tevens mee dat het volume en gewicht van aluminiumsystemen zeer gunstig meewerkt om de productietijd van de montage te verlagen, ook in verhouding met de aanvoer van materialen op de steiger. Een aluminiumsysteem heeft aanzienlijk minder gewicht en volume ten opzichte van hout.

Momenteel is alleen al met Wageco-systemen meer dan 500.000 m² gevel uitgevoerd. Grote projecten met gehard geëmailleerd gevelglas, natuursteen, keramische materialen, metaalbekledingen zoals aluminium, koper, zink en titanium, zijn veelvuldig in allerlei situaties op een Wageco-aluminiumsysteem in binnen- en buitenland uitgevoerd. Er zijn ook systemen toegepast zonder koudebrug. Door het mechanisch inhangen van gevelbekleding op de bouwplaats kan men bij vrijwel alle Wageco-systemen elk gevelpaneel individueel uitnemen en herplaatsen. Voor een blijvend voegenbeeld kan men de panelen afstellen en tegen wandelen borgen. Voor een specifiek gevelbeeld worden maatwerk oplossingen geleverd waardoor de gewenste belijningen in de gevel ontstaan. Voorbeelden daarvan zijn het Luxor theater Rotterdam, Kennemer gasthuis Haarlem en de Woonmal in Capelle ad IJssel.

Bij het Groninger Museum heeft men door het 24 jaar geleden al toegepaste HUK-systeem, de gevelbekleding er nu af kunnen nemen, de panelen opnieuw gecoat, en zonder wijzigingen aan het bestaande systeem weer op het HUK-gevelsysteem ingehangen.

De laatste tijd nemen we vaker dit soort renovatie waar, waardoor gecoate materialen zo weer industrieel onderhoud kunnen krijgen.

Elk paneel bekledingsmateriaal heeft natuurlijk zijn specifieke eigenschappen. Hoewel de prijzen van de opgeleverde gevels soms per vierkante meter niet veel uiteenlopen, ontstaat een materiaalkeuze veelal door esthetische wensen. En door een langjarige ervaring kunnen de mogelijkheden van alle beschikbare gevelmaterialen eveneens door Wageco belicht worden. Onlangs is de constructie voor de geëmailleerde glasgevel van de ziekenhuis uitbreiding van MST Enschede door ons toegeleverd en geëngineerd met in totaal weer 9.000 m² duurzame gevel. ❚

67

Thema Panelen

Tekst: Roel van Gils

Beeld: Hermes Isolatiepanelen

Koerswijziging Hermes Isolatiepanelen ondergaat een belangrijke koerswijziging. Van uitsluitend een productiebedrijf positioneert de onderneming uit Oosterhout zich voortaan ook als groothandel in sandwichpanelen, dak- en wandplaten en toebehoren en als totaalbouwer voor kleinschalige projecten. Sjef Matthijssen, van Hermes Isolatiepanelen legt uit wat die koerswijziging betekent voor de klant.

Sinds de oprichting in 1983 produceert Hermes Isolatiepanelen in eigen huis sandwichpanelen met EPS (polystyreen) of steenwol als isolatiekern. “Medio 2015 ben ik na een marktonderzoek de strategie drastisch gaan wijzigen,” vertelt Sjef Matthijssen. “Het bedrijf had de crisis net overleefd, maar had geen innovatiekracht.

Daar kwam nog bij dat de sandwichpanelen met een EPS-kern geen lang leven beschoren zou zijn, tenzij het roer drastisch wordt omgegooid. We hebben de beslissing gemaakt om de panelen toch te blijven produceren, echter voor een specifieke doelgroep.

De kracht van EPS kern ten opzichte van een Pur- of Pir isolatiekern zit hem in de sterkte en stijfheid van EPS. Er kunnen grote overspanningen worden gerealiseerd met panelen voorzien van een EPS-kern. Ze zijn dus uitermate geschikt voor binnentoepassingen, zoals scheidingswanden, maar ook voor wanden en plafonds, voor (stapel)units, koel-/vriescellen, bewaarcellen en het bekleden van containers. Een circa 11 m1 vrije overspanning met

68

Thema Panelen

een EPS paneel van 300 mm dik is bijvoorbeeld prima mogelijk.

De wandpanelen met een steenwol kern daarentegen genieten de voorkeur als er ook een bepaalde brandwerendheid of geluidsisolatie wordt gevraagd.”

Naast de productieafdeling heeft Hermes ook een handelspoot opgezet. “We zijn sinds enige tijd groothandel en totaalleverancier voor zowel Isopan als Italpannelli in de Benelux,” zegt Sjef Matthijssen trots. “Het Ecopanel van Italpannelli is bijvoorbeeld een goed alternatief voor de huidige asbestdaken die vanuit overheidswege in 2024 gesaneerd moeten zijn. Het is een paneel met goede isolerende eigenschappen tegen een zeer aantrekkelijke prijs. Zeker in combinatie met de huidige subsidieregelingen. Het paneel kan bovendien worden voorzien van een speciale coating en is daarmee resistent tegen chemische invloeden, zoals ammoniak.”

Hermes Isolatiepanelen kan opdrachtgevers ook volledig ontzorgen. “Daarvoor zijn we de afdeling Hermes Projecten gestart,” zegt Matthijssen. “Samen met een drietal partners verzorgen we projecten, desgewenst volledig turnkey, met onze in eigen huis geproduceerde panelen. Deze nieuwe positionering maakt dat we toekomstproof zijn.” ❚

PRODUCENT & GROOTHANDEL VAN STALEN DAK- & WAND ISOLATIE SANDWICHPANELEN

WANDPANELEN

DAKPANELEN

BEPLATINGEN

• Producent van EPS en Steenwol sandwich wandpanelen.

• Groothandel in dak- en gevelisolatiepanelen en enkelwandige dak- en gevelbeplatingen.

• Uitvoerder van kleinschalige montage projecten met eigen geproduceerde sandwichpanelen.

HERMES Isolatiesysteembouw B.V. Koopvaardijweg 38, 4906 CV Oosterhout NB info@hermesisolatie.nl T. +31(0)162 - 429 805

DEUREN & RAMEN

ACCESSOIRES

PROJECTEN

HERMES ISOLATIEPANELEN • Flexibel en snel • Levering op maat • Compleet assortiment • Levering uit voorraad • Maatwerk projecten

www.hermesisolatie.nl 69

Thema Panelen

Tekst: Susan Moonen

Beeld: Vink Kunststoffen

VAN KOGELWEREND GLAS TOT GEVELBEKLEDING

70

Thema Panelen

Met ruim 250 man personeel, een geschiedenis van zo’n 60 jaar en vestigingen in bijna alle landen van Europa, is Nederlands marktleider Vink Kunststoffen, met recht een pionier te noemen. Het assortiment is breed en loopt uiteen van technische kunststoffen tot reclame- en bouwkunststoffen en leidingsystemen. Maar ook voor verpakkingen, labels, 3D Printing en lichtoplossingen komt het bedrijf volop in beeld.

Volwaardig alternatief voor hout “Eigenlijk kunnen we voor elke branche en voor elke toepassing kunststof leveren. Dat gaat van kogelwerend glas tot gevelbekleding.

Daarnaast doen we continu aan productontwikkeling. Een van de laatste nieuwe producten is Gevelit, een kunststof gevelsysteem dat duurzaam, uv-bestendig en onderhoudsarm is. Het kan blind gemonteerd worden, is leverbaar in verschillende kleuren en het kan niet rotten. We verwerken het op dit moment al binnen de renovatie- en de nieuwbouwmarkt. Het is een volwaardig alternatief voor hout, dat steeds opnieuw geschilderd moet worden,” aldus Raymond Ditters, salesmanager bij Vink.

heel duidelijk als er gefreesd wordt in het materiaal. Als het dan geen eersteklas kwaliteit is, wordt het eindresultaat beduidend minder.”

Plezier en succes geeft beste resultaat

Kwaliteit uit Europa “We importeren alleen eerste klas kwaliteit. De basisvoorwaarden van kwaliteit dient altijd constant te zijn, en deze komt voornamelijk uit Europa. Als iemand in een project bezig is met de verwerking ervan, dan moet het product precies datgene doen wat de klant verwacht.

Niet meer. Maar zeker niet minder. Dat merkt iemand bijvoorbeeld

“Ons bedrijf kenmerkt zich door de platheid van de organisatie.

Dat werkt perfect, door de korte lijnen en de duidelijke communicatie,” vertelt de salesmanager. “Binnen onze onderneming gaat het erom dat we de klus klaren met elkaar. Zonder poespas. Wél met plezier.” ❚

Kunststof gevelpanelen voor woningen en bedrijfspanden Duurzaam - Onderhoudsarm - Fraai Gevelit bestaat uit geëxtrudeerde PVC panelen met een kanaalstructuur en een Renolit folie toplaag. Gevelit kan blind worden gemonteerd met het bijbehorende profielsysteem.

Bezoek onze site www.vink-gevelit.nl voor nadere informatie en voor gratis monsters.

VINK Kunststoffen BV / Marktgroep Bouw / Bergvredestraat 7 6942 GK Didam Tel. 0316 298222

71

Doorn | Hydepark

Tekst: Susan Moonen

Beeld: Innovita

HYDEPARK IN DOORN: een schoolvoorbeeld van goed overleg 72

Doorn | Hydepark

“Van jongs af aan ben ik al geboeid door alles wat met duurzaamheid te maken heeft,” vertelt Andries van Eckevel. “Het was daarom logisch dat ik koos voor een studie Bosbouw en natuurbeheer aan de universiteit Wageningen, met als specialisatie ‘houtkunde en -technologie’. In 2012 richtte ik Innovita advies & projectbegeleiding op. Een belangrijk onderdeel binnen mijn bedrijf is Natuurlijk Geveladvies, een gratis advies service voor Nederlandse architecten. Deze service past prima bij mijn missie om bij te dragen aan een duurzame wereld. Het begrip ‘rentmeesterschap’ is door de Protestantse kerk letterlijk vormgegeven voor de nieuwbouw op landgoed Hydepark. De opdrachtgever heeft voor een kwalitatief hoogwaardige houtoplossing gekozen. Het eindresultaat is een harmonisch geheel met de bosrijke omgeving geworden. De kleur van de steen, het hout en ook het vele glas: het vult elkaar gewoon perfect aan. Vanuit Natuurlijk Geveladvies begeleidde ik de architect in de materialisering, bemonstering en detaillering. De realisatie is prima verlopen, mede door de goede samenwerking tussen de verschillende partijen. In dit project waren dat Van den Berg Hardhout (levering halffabricaat gevelbekleding), Remmers Bouwchemie (levering beits) en Fire Resistant Industries (brandvertragende impregnering). Het vroegtijdig bij elkaar betrokken raken van de verschillende leveranciers heeft ook zeker bijgedragen aan de vlotte realisatie.”

Samenwerking de basis voor succes Bert Linge, Sales Manager Benelux, van Van den Berg Hardhout, een houthandel gespecialiseerd in import, bewerking, opslag en verkoop van FSC tropisch hardhout, vult aan: “Het is inderdaad zo dat een goede afstemming in een vroeg stadium, vaak de basis is voor succes. Zo ook bij project Hydepark in Doorn, wat in alle

opzichten een voorbeeldproject genoemd mag worden, onder meer vanwege de vlekkeloze samenwerking met diverse partijen.

Bij Van den Berg begeleiden we het hele traject vanaf A tot Z. Zo konden we het hout al vroeg importeren en vooraf nog laten luchtdrogen voordat het uiteindelijk de droogkamer inging. Vervolgens werd het brandwerend behandeld en gelakt. Ons eindproduct was klaar voor gebruik, ruim voordat het nodig was.”

Duurzaam maar dan écht “De gekozen houtsoort Sucupira amarela, past heel mooi bij de gevelsteen. De materialen verrijken elkaar door hun natuurlijke uitstraling. Maar wat ik nog wel mooier vind, is dat er FSC-hout gebruikt is. Zo zou er in eerste instantie bamboe worden toegepast in Hydepark. Persoonlijk heb ik mijn vragen bij de milieuvriendelijkheid van dit product. En van FSC-hout weet ik zeker dat dit goed zit. Als importeur leveren wij uitsluitend FSC gecertificeerd tropisch hardhout. FSC levert écht een bijdrage aan het behoud van de tropische regenwouden. Er wordt planmatig geoogst met respect voor mens en dier. De bossen blijven bestaan ook voor onze toekomstige generaties. En wat te denken van de werkgelegenheid die het gebruik van FSC hout oplevert. Ik ben van mening dat FSC hout geen keuze maar een vanzelfsprekendheid moet zijn voor architecten, opdrachtgevers en aannemers. Kijk, in een rijk land als het onze, mag dat minimale prijsverschil tussen FSC gecertificeerd en niet-gecertificeerd hardhout mijns inziens geen discussiepunt zijn. Zeker gezien de lange levensduur van deze prachtige hardhoutsoorten. Al met al kunnen we voor 100% achter onze keuzes staan voor mooie duurzame bouwprojecten.

Als je over 25 jaar terugkomt in de FSC-bossen, dan is de wereld daar alleen maar mooier geworden,” aldus Linge. ❚

“Een gebouw is altijd een ingreep in het landschap. Juist daarom hebben we er bewust voor gekozen om voor het hoofdgebouw baksteen in mooie gemêleerde zandtinten te nemen. Het is, in combinatie met de hagelwit gestucte paviljoens, prachtig geworden in de bosrijke omgeving,” vertelt Britta van Egmond, van Van Egmond Totaal Architectuur dat is gevestigd in Noordwijk. “Door het hele gebouw heen zijn lange zichtlijnen ontworpen die van gevel tot gevel lopen. Transparantie, de vijver, de vele bomen en de rijke natuur in het algemeen: het zijn allemaal factoren die meespeelden toen we startten met het ontwerp van Hydepark dat een thuishaven wordt voor priesters in opleiding en daarnaast als conferentiecentrum en zorghotel functioneert. Mede vanwege de vele functies en behoeftes is zijn de ruimtes zeer flexibel inzetbaar.”

73

Hardhout voor een mooiere wereld Als architect verrast u opdrachtgevers graag met uw ontwerpen. Ontdek hoe u daarbij gebruik kunt maken van hout als duurzaam, natuurlijk bouwmateriaal. Hardhout met een robuuste uitstraling, goed voor een succesvol ontwerp.

Voorraadhoudend importeur van gecertiďŹ ceerd hardhout Telefoon: 0348 82 0000 www.vandenberghardhout.nl info@vandenberghardhout.nl

Vita is leven. Natuurlijke en duurzame materialen dragen bij aan duurzaam leven. Innovita helpt architecten daarbij met materiaalkeuze, detaillering en afwerking. Met meer dan 15 jaar ervaring in gevelprojecten.

Natuurlijk Geveladvies!

Telefoon: 06 53 862 354 www.natuurlijkgeveladvies.nl andries@innovita-advies.nl

Alkmaar | VUE

Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen

Beeld: De Gevelbrigade

Fraaie façades voor nieuwe bioscoop, casino en filmhuis Medio februari 2016 is in Alkmaar een bijzonder complex opgeleverd met bioscoop, casino en filmhuis. De Gevelbrigade monteerde de 645 m² aluminium vliesgevels en 325 m² aluminium puien. Brand bij de buren zorgde voor flinke vertraging. Toch kwam er een happy end aan het bouwverhaal.

“Rollecate gaf de opdracht voor de montage van de vliesgevels en aluminium puien,” zegt Peter Boevé namens De Gevelbrigade. “Vanaf november 2015 voerden wij het werk uit. Tijdens de bouw ontstond een grote brand in een naastgelegen loods. Daarbij kwam asbest vrij, dat opgeruimd moest worden. Dat zorgde voor vertraging. De Gevelbrigade zette daarom een eindspurt in. We maakten langere werkdagen, zetten extra personeel in en werkten op zaterdagen en met Kerst door. Hierdoor konden we de vertraging, voor zover mogelijk, beperken en waren de eindgebruikers tevreden. Het personeel van de Vue bioscoop was bijvoorbeeld al ingehuurd.”

De transparante gevel is gevarieerd met meer dan tien verschillende glassoorten en puien van uiteenlopende afmetingen. Hierbij zijn louter Alcoa profielen toegepast. Een ploeg van ervaren monteurs – gemiddeld genomen meer dan 25 jaar in het vak – klaarde de gevelbouwklus.

“Het is een mooi gebouw geworden, zowel van buiten als van binnen,” zegt Boevé, die zelf ook een filmpje pakte in het nieuwe complex. “Bijzonder is bijvoorbeeld de grootse entree met een brede buitentrap en glazen puien. In de foyer, die veel uitzicht biedt op het water, is er vervolgens weer een grote trap die leidt naar de grote zaal.

Kortom, een zeer geslaagd bouwproject.” ❚

De Gevelbrigade Uw partner in geveltechniek

specialist in geveltechniek: Voor deskundig advies en uitvoeren van projecten op het gebied van: Vliesgevels gevelbekleding aluminium kozijnen, vensters en deuren vouwdeursystemen schuifdeursystemen

www.gevelbrigade.nl

75

Goor | Machinefabriek Bauhaus

Tekst: Jerry Nijssen

Beeld: J. Hermans & Co

Veilig en gezond binnenklimaat dankzij lichtdoorlatende gevel Met zo’n 60 medewerkers is Machinefabriek Bauhuis in Goor (OV) gespecialiseerd in het ontwerpen, produceren en wereldwijd installeren van Pipe Coating Machines. Bij de uitbreidingsplannen van Bauhuis was ‘licht’ het toverwoord.

Een belangrijke eis was namelijk dat de gevels van de nieuwe 1.125m² grote productiehal een zekere mate van lichtdoorlaatbaarheid moesten hebben. Niet teveel, maar ook niet te weinig. Ook belangrijk: een zeer goede isolatiewaarde, het voorkomen van opwarming en een zeer geringe onderhoudsvraag.

Met dit wensenpakket in het achterhoofd tekende architect John Velthuis uit Oldenzaal voor het ontwerp van de productiehal en bijbehorende overkappingen. De door Bouwbedrijf Aan de Stegge uit Goor te bouwen hoofddraagconstructie bestond uit een staalconstructie die bekleed is met dak- en gevelbeplating.

Voor de gevelbeplating kwam Velthuis al snel uit bij het Kalwall Systeem. Dit systeem wordt sinds 2007 in de Benelux en Frankrijk

76

vermarkt door J. Hermans & Co uit Tienen in België. Dit bijna 100 jaar jonge familiebedrijf is in 1921 opgericht als ontwerper en fabrikant van gebrandschilderd glas. Nadat de vraag hiernaar afnam, maakte het bedrijf in 1971 de overstap naar de aluminium glasgevelbouw.

Vandaag de dag bestaat het team van Hermans & Co uit 35 ervaren en enthousiaste medewerkers. Sinds 2009 is met zaakvoerder Joel Hermans de vierde generatie actief in de onderneming.

Goor | Machinefabriek Bauhaus

Joel Hermans: “Kalwall is een structureel diffuus lichtdoorlatend uit composiet sandwichpanelen bestaand bouwsysteem dat voor gevels en daken kan worden toegepast. Kalwall-panelen bestaan uit glasvezelbladen die vastgehecht zijn op een raster van aaneengesloten, thermisch gebroken I-balken van aluminium. De gewenste mate van lichttransmissie kan per project bepaald worden door de hoeveelheid glasvezels in de panelen. Hetzelfde geldt voor de precieze afmeting en de vorm. De panelen kunnen namelijk vlak, maar ook gebogen zijn. Dit maakt Kalwall tot een veelzijdig bouwsysteem en geschikt voor een breed scala aan dak- en geveltoepassingen, zoals verticale gevelwanden, koepels, lichtdaken en luifels. Hierbij zijn zeer interessante constructies mogelijk.”

De isolatie-eigenschappen van Kalwall zijn met een U-waarde tot 0,28 W/m²K zonder meer zeer goed te noemen. Daarnaast zijn de Kalwall-panelen UV-bestendig, zelfreinigend en kleurvast. Waar 10 jaar garantie tegen verkleuring de standaard is, biedt Kalwall een garantie van liefst 25 jaar. Door het relatief lage gewicht van 15 kg/m² zijn de panelen gemakkelijk en snel te plaatsen.

In de panelen kunnen met behulp van het zogeheten Clamp-Tite Installatiesysteem eenvoudig opengaande of gesloten raameenheden worden opgenomen.

Joel Hermans steekt zijn enthousiasme over Kalwall niet onder stoelen of banken. Hermans: “Het productieproces en materiaalsamenstelling maken van Kalwall een groene en duurzame bouwcomponent. Het product legt zowel de ecologische impact van het bouwproces, als het energieverbruik van het gebouw aan

banden. Maar het levert vooral een belangrijke bijdrage aan een veiliger en gezonder binnenklimaat. Kalwall verspreidt licht op zo’n doeltreffende manier dat zelfs direct zonlicht omgezet wordt in een schitteringsvrije verlichting. Het werpt een zacht, rustgevend licht over werkzones, zonder scherpe schaduwen en contrasten. Dit licht voorkomt vermoeide ogen, verhoogt de efficiëntie en is volkomen gratis. Verspreid natuurlijk daglicht maakt immers een verminderd energieverbruik mogelijk omdat kunstmatige verlichting bijna overbodig wordt. Dit alles maakt Kalwall het ideale systeem voor het Bauhuis project.” ❚

® high performance translucent building systems

Diffuus daglicht én isolatie … twee vliegen in één klap!

Kalwall® is een lichtdoorlatend bouwsysteem voor gevels en daken met extreem goede isolatie-eigenschappen (van 2,75 tot 0,28 W/m²K).

Het absorbeert daglicht en zet dit om in een diffuus licht met ‘museumkwaliteit’ dat verblinding of schaduweffecten uitsluit.

Ons team staat klaar om u de creatieve mogelijkheden te tonen van Kalwall® en samen met u tot de ideale oplossing te komen voor uw project.

J. Hermans & Co NV West Grijpen zone 2, Grijpenveldstraat 20, 3300 Tienen Tel.: +32 (0)16/82.03.00 - Fax: +32 (0)16/82.14.61 E-mail: info@hermansco.be - www.hermansco.be Exclusief verdeler van en Kalwall® voor de Benelux en Frankrijk

® high performance translucent building systems

77

Software

Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen

Beeld: Monier BV

BIM DAKPANNEN APPLICATIE

Voor snel 3D-modelleren van hellende daken is een BIM-applicatie verschenen. Monier ontwikkelde een dakpannen texturen tool die ontwerpers ondersteunt. De gratis te gebruiken applicatie is beschikbaar in IFC en Revit, en als los TXT bestand per type dakpan bijgevoegd.

Detail opname Monier dakpannen texturen.

De nieuwe Monier BIM texturen applicatie is vanaf eind mei 2016 beschikbaar op de website van Monier. In de tool zijn de texturen van alle panmodellen in alle beschikbare kleuren geïntegreerd met daaraan gekoppeld informatie over bijvoorbeeld werkende breedte van de dakpannen, latafstanden, gewicht, hoogte en een URL-link naar de complete productinformatie. “We hebben een half jaar intensief gewerkt aan de ontwikkeling van de applicatie,” zegt Dakservice manager Jan van Leeuwen namens Monier. “Voor elke type dakpan maakten we een opstelling voor de hoge resolutie foto's. Zes mensen van Monier werkten mee aan de ontwikkeling. De dakpannen applicatie is geschikt voor Revit en AutoCAD. Iedereen die thuis is in BIM kan direct ermee werken. Mochten er nog vragen zijn, dan biedt onze technische afdeling Dakservice ondersteuning aan gebruikers van deze applicatie. ”

Doorontwikkeling “De applicatie is ontwikkeld naar aanleiding van vragen vanuit de markt,” zegt Van Leeuwen. “De markt vraagt aan ons als fabrikant om informatie over onze producten beschikbaar te maken voor BIMtoepassingen. Architecten en ontwikkelende aannemers kunnen in een vroeg stadium een ontwerp compleet maken met de tool. Deze

78

Overzicht Monier dakpannen texturen. tool geeft een goede indicatie van hoe het toekomstige dak eruit gaat zien en genereert de basis data die nodig is voor het ontwerp en de werkvoorbereiding.”

Van Leeuwen: “Als gebruikers een calculatieprogramma aan het 3D BIM-model hebben gekoppeld, kan er tevens sneller gecalculeerd

Software

Stuksberekening voor Revit. worden. De introductie van deze BIM texturen applicatie is een eerste stap. We zijn al bezig met doorontwikkeling van een volgende versie waarbij op detailniveau gemodelleerd kan worden en waarmee veel meer data gegenereerd kan worden, denk bijvoorbeeld aan milieuprestaties en kostengegevens.”

Breed assortiment dakpannen, componenten en energiesystemen Monier Benelux is onderdeel van de Braas Monier Building Group, een wereldwijd opererende en beursgenoteerde producent en leverancier van bouwmaterialen voor hellende daken. De organisatie telt mondiaal ongeveer 7.700 medewerkers, verdeeld over 118 ontwikkel- en productiecentra in 37 landen. Van Leeuwen zegt: “Monier Benelux heeft verkoopkantoren in Montfoort en in Aalst (België). Daarnaast

'Architecten en ontwikkelende aannemers kunnen in een vroeg stadium een ontwerp compleet maken met de tool' beschikken we over één Belgische en drie Nederlandse productielocaties. Met 180 medewerkers bedienen we klanten in de Benelux met een breed assortiment keramische en betonnen dakpannen, daksysteemcomponenten, isolatie, zonne-energiesystemen en technisch advies.” ❚

Kruispan

Wat zou Rembrandt kiezen?

U wilt een dak met een klassieke uitstraling, zoals Rembrandt zou kiezen? Monier biedt een bijzondere collectie klassieke Hollandse dakpanmodellen - bijvoorbeeld deze Kruispan. Gemaakt met dezelfde ambachtelijke toewijding als toen, maar met de techniek van nu. Kijk op watzouRembrandtkiezen.nl voor meer klassieke modellen van Monier én maak kans op een VIP-weekend in Amsterdam. www.watzouRembrandtkiezen.nl

MONIE160160 Rembrandt b2b adv. Gevelbouw 197x130 .indd 1

25-04-16 16:45

79

Software

Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen

Beeld: Beeld: CAD-PLAN

Uniek tekenpakket voor gevelbouw blijft vernieuwen Nederland loopt weliswaar voor in 3D-BIM ten opzichte van Duitsland, maar voor excellente gevelbouw-tekensoftware moeten we bij onze oosterburen zijn. ATHENA is marktleider van AutoCAD-based applicatiesoftware voor het construeren in de metalen ramen- en gevelbranche. Gebruikers zijn tevreden over de mogelijkheden van het unieke programma en in het bijzonder de technical support. De nieuwste versie is stabieler, communiceert beter met Logikal en biedt meer mogelijkheden voor tekenen in 2D en 3D.

CAD-PLAN ontwikkelde in 1989 de eerste versie van ATHENA. De tekensoftware voor de metalen ramen- en gevelbranche kent wereldwijd 15.000 gebruikers. De applicatie wordt toegepast op engineeringafdelingen van raam- en gevelfabrikanten, bij advies- en tekenbureaus en in het beroepsonderwijs.

“Gebruikers zijn tevreden over het tekenpakket, wat ook bleek uit een recente enquête in Duitsland,” zegt technical support engineer en trainer Rinse Hoekstra namens ATHENA. “Op een schaal van 1 tot 6, waarbij 1 het hoogste is, gaf 13% van de respondenten het programma een 1 en 77% een 2. De support krijgt binnen de beoordeling de hoogste subscore, vanwege de snelle en complete antwoorden die users krijgen. Als het moet komen accountmanagers persoonlijk langs om een probleem op te lossen.”

Steeds sneller modelleren In de nieuwe versie van ATHENA is veel verbeterd. Hoekstra: “De maatregelen zorgen voor een duidelijke toename van de prestaties en

80

Software

'Door een verbeterde interactie met Logikal is tijdwinst te behalen met het opzetten van tekeningen' stabiliteit. Met name in het 3D-bereik kan veel sneller gewerkt worden.

Softwaregebruikers kunnen bijvoorbeeld eigen elementen invoegen, bovenop de 80.000 elementen die in de bibliotheek staan. Door een verbeterde interactie met Logikal is tijdwinst te behalen met het opzetten van tekeningen. 2D- en 3D-tekeningen van Logikal kunnen geïmporteerd worden voor het maken van de meest complexe 2D-details in ATHENA. De AutoCAD applicatie kan bovendien beter grote bestanden verwerken.”

Hoekstra: “Nederland loopt voor in BIM en 3D-modelleren. Wij haken daarop aan met verbeteringen en aanvullingen in onze software. CADPLAN heeft een Revit plug-in module ontwikkeld. De elementen die

in ATHENA zijn gemaakt kunnen in het 3D-model van Revit worden geïmplementeerd. Daar zaten gevelbouwers echt op te wachten. Die plug-in is sinds kort beschikbaar voor de Nederlandse markt.” ❚

Construeren, analyseren en dimensioneren met Software producten van CAD-PLAN. Software voor de Metaalbouw en Geveltechniek ATHENA De AutoCAD baseerde oplossing voor contructietekeningen • plannen en tekenen in 2D • construeren in 3D • exporten naar BIM (*.ifc of Revit families) • Zetwerk bewerken en uitwerken • Statica en bouwfysica

ATHENA is BIM ready!

flixo Thermische-hygrische analysen (Isothermenberekening)

Meer informatie onder: www.cad-plan.com Tel. +49-69-800-818-0

CAD-PLAN GmbH Hanauer Landstr. 174 60314 Frankfurt Duitsland

81

Luxemburg | Arendt House

Tekst: Susan Moonen

Beeld: Nissink Business Glass en Sika Nederland

Arendt House in Luxemburg een project met veel facetten Met een volume van 98.448 m³ en een totale oppervlakte van 17.702 m² is Arendt House in Kirchberg-Luxemburg met recht een kolos te nemen. Zo’n ruime 15.000 m² wordt ingenomen door het reeds gevestigde advocatenkantoor en de overige 2.300 (!) andere kantoren worden verhuurd aan professionele partijen. Tijdens de bouwperiode, die liep van 2012 tot 2014, werden zowel Nissink Business Glass bv uit IJmuiden als Sika Nederland B.V. betrokken. Deze laatste is bekend vanwege haar innovatieve lijm- en afdichtingsoplossingen voor zowel de bouw als industrie.

Cornière d'accroche du vitrage (tôle 4 mm)

Tôle de finition en aluminium nature (tôle 1 mm) (collée sur cornière d'accroche du vitrage)

320

10

1

4

10

91

1

334

130

99

49

tôle (1 mm)

16 26

92

93 16 26

69

34

65

69

49

4

91

1 10

4

arrondi suivant courbure du verre moins 3 mm

99

122

3

10

24 11

11 24

20

69

- chassis allu - bois 130

- collage entre cornière et capot en verre

200

15

100

Ø 2.7

48

tôle (1 mm)

48

2000

200 14

12

55

100

Ø 14

55

5

100

Patte de fixation en aluminium nature (2 fixations par colonnes)

48

34

27

48

75

62

27

1300

2000

- joint PU préfabriqué entre verre et tôle de finition

14

55

14

40

- tôle de finition en alu nature (collée sur cornière) - Capot en verre

34

12

Ø 1.2

- cornière d'accroche du vitrage 370

55

20 6

93

- Patte de fixation en alu nature

14 20 6

3 15

334

100

15 3

3

145

grillage anti-insectes pour ventillation a l'arrière colonne en verre

10 15

320

245

15 10 4 1 10 20

20

3

150

75

130

38

24

10 7

24

130 Ø 24

tenon de fixation pour la cornière Ø 25

150

25

grillage anti-insectes pour ventillation a l'arrière colonne en verre

130

coupe A

Ø 14

100

34

34

A

Ø 24

200

Ø 14 Ø 24

100

Ø 25 Ø 25

34

Ø 14

Ø 14

34 65

65

Ø 24

DIENER & DIENER ARCHITEKTEN Henric Petri-Strasse 22, Postfach, CH-4010 Basel Fax +41 61 270 41 00 Telefon +41 61 270 41 22

Ø 24

130

Elévation

Perspective Immeuble administratif ARENDT & MEDERNACH

S.à.R.L.

FELIX GIORGETTI ENTREPRISE GENERALE DE CONSTRUCTION 3, rue J. Piret B.P. 1508 Tél: 49 88 88 Etudes@gio.lu

39, Avenue J.F. Kennedy LUXEMBOURG

L-2350 Luxembourg L-1015 Luxembourg Fax: 49 88 49 - http://www.gio.lu

Détail de la fixation du capot en verre devant les colonnes BA Toutes les mesures sont indiquées en mm

FELTES Pierre 2007-10013

Bijzondere constructie Robert Nissink, oprichter en eigenaar vertelt: “Wij zijn een internationale speler voor glasindustrie en glasgroothandel en beschikken over een wereldwijd netwerk. Daarom zijn we in staat om zeer grote bulkhoeveelheden, maar ook kleine aantallen te leveren. Onze klanten bevinden zich in de industriële sector. Glas is onze core business, de moeilijkheidsgraad de uitdaging. Voor het project in Luxemburg hebben we gebogen glas geleverd wat is voorzien van een transparante coating om aan het veiligheidscriterium te voldoen. Het hele systeem hangt aan de gevel, de glasplaten zelf zijn constructief met Sika verlijmd met de rvs-achterplaten. Kortom, de verlijming draagt de constructie van 1.350 ramen. En dat betekent constructief nogal wat, zo’n structurele verlijming. Het project Arendt House

82

1/2

Arch 1-2 DET colonne verre devant pilier BA

06-05-2014

A0 340

past precies binnen onze specialisatie: bijzondere glastoepassingen verzorgen van het hoogste kwaliteitsniveau, tegen een concurrerende prijs en dat allemaal met een snelle levertijd. Voor dit project maakten we een gedegen plan van aanpak en voerden Sika testen uit in ons laboratorium in Zwitserland.”

Glas met een hoofdletter G “De 25 mensen binnen ons bedrijf, dat zo’n 15 jaar bestaat, zijn dagelijks actief in het bewerken van floatglas voor bouw en maritiem gebruik, het produceren van gebogen isolatieruiten en veiligheidsglas voor diverse interieur- en exterieurtoepassingen –bijvoorbeeld glaszuilen van kogelwerend glas – maar ook gelaagd, gebogen en monumentaal glas. Zowel ongehard als gehard. In dat laatste zijn

Luxemburg | Arendt House

we uniek in Nederland. Met ons hypermoderne machinepark van ruim 3.000 m² verzorgen we als toonaangevende glasleverancier in maatwerkglas, het complete productieproces, van inmeten, tot engineering tot eindresultaat. Vooral in de maritieme sector en specifiek in de trappenbouw kent men ons, omdat we complexe geometrische vormen uittrekken tot losse glascomponenten. Deze zetten we vervolgens om in digitale tekeningen die dienen voor productie. We zijn een breedteleverancier, zeggen we hier intern weleens gekscherend. Maar serieus, door het gebruik van hoogwaardige materialen en onze jarenlange ervaring, staan we zonder uitzondering garant voor kwaliteit,” aldus Nissink.

Soepel verloop project “Onze rol binnen dit toch wel prestigieuze project bestond allereerst uit het maken van berekeningen, vertelt Paul Moest, Marketfield Specialist Industry Benelux bij Sika Nederland. “Vervolgens werden verschillende hechttesten uitgevoerd voor het bepalen van de juiste voorbehandeling. Dit was de eerste keer dat we met Nissink Business Glass samenwerkten aan een opdracht in de architecturale sector. Eerder werkten we al samen voor projecten in de maritieme sector. Speciaal voor dit project stelden we een kwaliteitsprotocol op, zodat we garantie konden verlenen op onze producten in deze specifieke toepassing. Alle testen en berekeningen voldoen aan de Europese normering. Voor dit project testten we diverse structurele siliconenlijmen en voerden we diverse audits uit om de kwaliteit te bewaken en waar nodig bij te sturen. De

uitdaging bij Arendts House zat hem vooral in het selecteren van het juiste type glas, omdat het op een bepaalde manier gevormd moest worden. En dat heeft het team van Nissink wederom prima gedaan.

Overigens verliep deze opdracht sowieso soepel, doordat we goed communiceerden onderling. Zo waren alle benodigde producten die we leverden al binnen 48 uur na bestelling op locatie.”

Bijzondere geschiedenis “Binnen Nederland zijn we gevestigd in Utrecht en Deventer. Sinds onze oprichting, nu ruim 100 jaar geleden, ontwikkelden we ons tot een mondiaal bedrijf met een leidinggevende positie op het gebied van ontwikkeling en productie van systemen en producten voor hechting, afdichting, demping, versterking en bescherming in de bouwsector en automotive industrie. Kaspar Winkler, onze oprichter, vond in 1910 zijn eerste producten uit: het ging om middelen om graniet te beschermen en schoon te maken en een middel om mortel waterdicht te maken. In 1911 was Kaspar Winkler & Co een feit, maar pas in 1918 kwam de grote doorbraak toen de Zwitserse Federale Spoorwegen succesvolle tests uitvoerden om met de producten van Sika de Gotthardttunnels waterdicht te maken. Er zouden nog 67 Zwitserse tunnels volgen in de jaren daarna. Nu zijn we aanwezig in 90 landen met meer dan 15.000 werknemers. Meer informatie over Sika is te vinden op www.sika.nl of op ses.sika.com. Dat geldt trouwens ook voor de Sika Joint Calculator, waarmee men eenvoudig zelf een voegdimensionering kan berekenen,” besluit Moest. ❚

83

arendt House - luxemburg

WereldWijd meer dan 7000 faÇade projecten energiebesparing van 20% met gelijmde ruiten meer dan 30 miljoen ruiten verlijmd

Sika NederlaNd B.V. www.sika.nl

NiSSiNk BuSiNeSS GlaSS www.nissinkglass.com

Zonwering

Tekst: Jack Mutch

Beeld: Renson

Kunst en doekzonwering hand in hand In Aspholz (Zurich) staat het grootste studentenhome van de stad in zijn soort: 7 verdiepingen met plaats voor 332 studenten in 30 appartementen en 11 studio’s. Voor dit project engageerde de architect (Darlington Meier Architects) de Zwitserse kunstenares en fotografe met Iranese roots Shirana Shahbazi om de buidendoekzonwering te ontwerpen.

Bekend om haar werk met typische levende kleuren overal ter wereld, maakte ze ook van deze gevel een opvallend lichtpunt in de stad.

Darlington Meier Architects zweerden voor dit studentenhome bij grote ramen om – voorbij de voorhangende balkons – toch het daglicht te laten binnenvallen tot in de keukens en woonkamers.

Doekzonwering was hier dan wel een must en moest uiteraard mee de grote glasoppervlakken tot 18 m² kunnen coveren.

Doekzonwering kan natuurlijk pas in aanmerking komen voor artistieke doeleinden als die ook altijd strak gespannen staat, zelfs bij hevige wind. De grootste uitdaging bestond er op dat vlak trouwens in dat de doekzonwering vrijstaand gemonteerd werd op de balkonranden, en dus niet zoals gebruikelijk vlak voor de ramen kwam te staan. De verticale Fixscreen-doekzonwering van Renson was dan ook een logische keuze. Als eerste windbestendige doekzonwering ter wereld werd die namelijk getest voor windsnelheden tot 130 km/h, en dit bij oppervlaktes tot 22 m².

In dit kleurrijke project speelde uiteraard ook de keuze voor het juiste type doek een grote rol. Uiteraard moet dat in de eerste plaats beschermen tegen de zon, maar tegelijk moet ook het zicht naar buiten behouden blijven. Om die redenen viel de keuze op de witte polyesterdoek Soltis 86 als basis voor de kleurrijk ontworpen westelijke gevel van het gebouw. De hoge mate van transparantie werd door de artiste ten volle benut om buiten- en binnenkant van de screens met verschillende kleurenpatronen af te werken. Inwoners krijgen zo een ander zicht op de neergelaten zonwering dat niet zichtbaar is vanaf de buitenkant.

Om de doeken exact te kunnen coaten, ontwierp de artiste een ‘gevelplan’ met geometrische patronen die over de hele gevel van

het gebouw doorlopen. Elke screen is een kleurencompositie op zich, maar samen vormen alle doeken een nog veel uitgebreider kunstwerk, dat echter alleen dan in z’n totaliteit onthuld wordt met alle screens tegelijk neergelaten. Iets wat enkel voor attente toevallige voorbijgangers weggelegd is, als het al ooit gebeurt. ❚

Bouwinfo BOUWHEER Stiftung für Studentisches Wohnen Zürich (SSWZ) - eine Zusammenarbeit von ETH Zürich, der Universität Zürich, der Stadt Zürich sowie der Wohngenossenschaft Zürich (WOKO),

ARCHITECT Darlington Meier Architekten AG, Zürich, www.darlingtonmeier.ch

KUNSTENARES Shirana Shahbazi

COATING Wehle + Co., Regensdorf, www.wehle.ch

PLAATSER Nyffenegger Storenfabrik AG, http://www.nyffenegger.ch

LEVERANCIER: Renson (Fixscreen 100 EVO) - www.renson.nl

85

Bevestigingssystemen

Tekst: Susan Moonen

Beeld: Etanco

ALLES ONDER ÉÉN DAK LEVERT ÉCHTE MEERWAARDE “Als Europese fabrikant levert Etanco bevestigingssystemen en toebehoren voor de waterdichtheid, in verschillende sectoren van de bouw, zoals dakbedekking, gevelbekleding, isolatie, houtbouw en meer. En dat voor zowel nieuwbouw als voor renovatie,” vertelt Jean-Benoit Loontjens, salesmanager bij Etanco Benelux bv. “Ons bedrijf is wereldwijd actief, al focussen we ons wel voornamelijk op de Europese markt. Met zo’n 600 medewerkers, 5 productiefabrieken, 7 filialen door heel Europa, 60.000 verschillende producten en een totale magazijnoppervlakte van meer dan 25.000m² zijn we een enthousiaste club mensen die stuk voor stuk bevlogen zijn van alles wat met bevestigingsmaterialen te maken heeft.”

De klantgroep “Onze klanten bestaan uit aannemers uit de industrie of de utiliteitsbouw, maar ook uit handelaren die gespecialiseerd zijn in een bepaald vakgebied. Maar eigenlijk zijn we vooral producent. Doordat we zo ontzettend veel contacten hebben, kunnen we nagenoeg alles leveren,” aldus Loontjens. “Zo zijn bijvoorbeeld alle grote isola-

86

tiefabrikanten, maar ook dak- en gevelplaatfabrikanten vaste klant of partner bij ons. Uiteraard werken we veel in samenspraak met onze partners, zodat we de beste producten kunnen ontwerpen.

Vaak zijn deze ook custommade. Er is nog veel werk aan de winkel, maar het is gewoon ontzettend leuk om zo enthousiast met ons vak bezig te zijn.”

Bevestigingssystemen

De kern “Van onze klanten horen we terug dat ze enerzijds onze service en anderzijds de kwaliteit van onze producten waarderen.

En ook het principe van one-stop-shopping wordt als prettig ervaren. Daar bedoel ik mee dat we een compleet pakket bieden: van de eerste isolatieplug tot de allerlaatste blindklinknagel. Hoe dat werkt? Stel dat we specifiek over geventileerde gevels praten, dan helpen we onze klanten bijvoorbeeld met aluminium draagconstructies, stalen hoeken of stelschroeven. We beschikken over een eigen studiedienst die sterkteberekeningen maakt in functie van de verschillende parameters die bij dat specifieke gebouw horen.

Zo adviseren we bijvoorbeeld over het aantal ankerpunten dat nodig is in een project of we voeren trekproeven uit. Dit wordt allemaal opgenomen in de rekennota. Indien gewenst tekenen we het hele project uit in Autocad.

En dat is een groot voordeel voor partijen die met ons samenwerken. Het principe van alles onder één dak werkt en levert écht waarde voor onze opdrachtgevers,” besluit Loontjens. ❚

EUROPEES FABRIKANT VAN BEVESTIGINGSSYSTEMEN

voor detail info

DAK-& WANDBEKLEDING - PLAT DAK - VEILIGHEID - GEVEL - ZONE-ENERGIE

stelschroef

Ondergrond

(holle) betonblokken, holle snelbouwsteen, baksteen, beton, kalkzandsteen,...

Isolatie

dikte 80 tem 280 mm

De Marcovis Eisys is een stelschroef, voor het uitregelen van een houten keperwerk in een geventileerde gevel, speciaal ontwikkeld voor het beperken van de thermische verliezen. De vrij roterende kop van de schroef verzekerd een éénvoudige montage. De kepers kunnen nadien bekleed worden met verschillende soorten gevelpanelen.

Houten regelwerk

er is geen dubbel regelwerk nodig

Marcovis Eisys

horizontale en schuine geplaatste schroeven tbv de stabiliteit

Gevelbekleding

vezelcement, HPL, geperste minerale wol, keramische tegels, zink,...



+32(0)3 354 15 00 +31(0)70 363 95 71



www.etanco.be www.etanco.nl



info@etanco.be info@etanco.nl

87

Software

Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen

Beeld: Europrovyl

BIM-kozijnmodule voor snel en foutloos modelleren Grote aannemers gebruiken steeds vaker BIM. Europrovyl werkt sinds 2012 met bouwinformatiemodellen en treedt vaak op als co-maker in de gevelbouw. De producent van kunststof kozijnen investeerde kortgeleden in een kozijnmodule van DeltaPi voor een slimmere en betere werkvoorbereiding.

Europrovyl produceert allerlei kunststof kozijnen, veelal voor de woningbouw. Omdat veel grote aannemers met 3D-BIM gingen werken, besloot de leverancier vier jaar geleden om mee te doen. “Werken met BIM heeft ons geen windeieren gelegd,” zegt senior tekenaar / BIM engineer Henk Jonker namens Europrovyl. “Sinds de introductie hebben we meer werk gekregen, vooral van grote aannemers. We zijn een vaste partner geworden: co-maker in de gevelbouw. BIM levert veel meerwaarde voor onze klanten. Ontwerpclashes worden in een vroeg stadium voorkomen en de engineering gaat veel sneller.”

'Gegevens worden met de module automatisch omgezet van de 2D-machinebesturing naar het 3D-model' Slimmere en betere werkvoorbereiding Jonker vervolgt: “Tot nu toe moesten we handmatig gegevens vanuit het 3D BIM-model omzetten naar het 2D-programma van de kozijnfabricage. Dat is tijdrovend werk en verloopt niet altijd feilloos. In een groeiende markt zijn kwaliteit en snelheid cruciaal. We maakten de afweging om extra mensen aan te nemen of te investeren in software.

We kozen ervoor om slimmer én beter te werken door de kozijnmodule van DeltaPi te gaan gebruiken. Gegevens worden met de module automatisch omgezet van de 2D-machinebesturing naar het 3D-model. De werkvoorbereiding gaat daardoor veel sneller. Bovendien worden fouten voorkomen omdat er geen gegevens handmatig worden overgeklopt. De module van DeltaPi biedt diverse andere voordelen: met de kozijnstaat kan bijvoorbeeld een overzicht worden gegenereerd van alle kozijnen in een project en de randdetaillering kan als 2D Detail Item worden getekend in Revit of AutoCAD.”

Woningcorporaties en VvE's “BIM kan behalve voor aannemers, architecten en fabrikanten ook mogelijkheden bieden voor andere partijen,” zegt Jonker: “Hoe hoger het level of development des te meer informatie het BIM-model geeft.

Level 200 / 300 is basic. Als onze kozijntekeningen in het model zijn verwerkt, ligt het niveau op 400. Level 500 is geschikt voor beheer en service. Zo'n gedetailleerd bouwinformatiemodel is bijvoorbeeld interessant voor woningcorporaties of Verenigingen van Eigenaren.” ❚

88

Steenwijk eindresultaat.

Software

Steenwijk 3D model in Revit.

89

Lijmsystemen

Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen

Beeld: Dynamic Bonding Systems

Totaalaanbieder in lijmoplossingen Lijmen van gevelbeplating neemt een grote vlucht. Bij de Thialf renovatie werd gekozen voor structureel gelijmde composietpanelen op SAB-carriers. Dynamic Bonding Systems werkte mee aan dit bijzondere project met het opvallende ijskristallenpatroon. De totaalaanbieder van lijmoplossingen verlijmt naast composietpanelen vele andere gevelmaterialen, zoals HPL, vezelcement, natuursteen, keramiek, glas en steenstrips. Inmiddels heeft Dynamic Bonding Systems, naast haar eigen werkgebied in Nederland, in meer dan 38 landen distributeurs. Een eigen engineeringsafdeling, totale projectbegeleiding en een unieke dubbele projectgarantie zijn onlosmakelijk aan het ambitieuze bedrijf verbonden.

Thialf Heerenveen Dynamic Bond.

90

“De combinatie van kwaliteit, service, innovatie en de 30-jarige ervaring maakt ons tot een belangrijke speler met een core business in gevelplaatverlijming,” zegt commercieel directeur Richard Eisenkolb namens Dynamic Bonding Systems. “Het verlijmen van steenstrips, glas en vele andere industriële toepassingen heeft een dusdanige vlucht genomen, dat we met recht de totaalaanbieder in lijmoplossingen voor de bouw en industrie genoemd mogen worden. Naast het reguliere assortiment met Dynamic Bond, Dynamic Stone en Dynamic Bond HIT beschikt Dynamic Bonding Systems over Dynamic Bond 2.5 en 4.5; extreme verlijmingen waarbij een hoge elasticiteit van de lijm vereist is.”

fabrikant Alucoil en is geleverd door All In Panel. Wij beschikken uiteraard over een KOMO-certificaat voor het verlijmen van de aluminium composietpanelen. ”

10.000 composietpanelen in ijskristallenpatroon

KOMO

“Een bijzonder project is de verbouwing van Thialf, waarbij zo'n 10.000 composiet gevelpanelen zijn verlijmd met Dynamic Bond,” licht technisch directeur Peter Poot namens Dynamic Bonding Systems toe. “Voor ieder afzonderlijk gevelelement bepaalden we vooraf het aantal vereiste lijmrillen. Resultaat is een uniek ijskristallenpatroon. De in Heerenveen toegepaste gevelplaat is Larson van

“Het KOMO-attest met productcertificaat is een technische onderbouwing, voortgevloeid uit laboratoriumtesten van externe instanties,” zegt Poot: “In een laboratorium worden de testen uitgevoerd in een gecontroleerde omgeving, die geschoond is van alle variabelen die niet onderzocht worden. In de praktijk staat elk project op zichzelf en heeft elk project met andere omstandigheden te maken (windbe-

'Voor steenstripverlijming gebruiken we zowel Dynamic Bond HIT, als Dynamic Sprayable'

Lijmsystemen

Steenstripverlijming Dynamic Bond HIT.

Steenstripverlijming Dynamic Bond Sprayable.

lasting, gevelopbouw, temperatuur, voorbehandeling, luchtvochtigheid en dauwpunt). Dynamic Bonding Systems bekijkt hierbij voor elk project afzonderlijk wat de beste mogelijkheden zijn. We hechten veel waarde aan dit KOMO-keurmerk en beschikken inmiddels over een tweetal certificaten met 34 verschillende gevelplaten.”

innovatie verder vorm te geven. Dynamic Bonding Systems heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in duurzaamheidstesten bij het onafhankelijke testinstituut SHR om een goed inzicht te krijgen in de mogelijkheden en onmogelijkheden van steenstripverlijming.” Poot: “Voor steenstripverlijming gebruiken we zowel Dynamic Bond HIT, als Dynamic Sprayable. Dynamic Bond HIT (bevestiging door middel van lijmrillen) kent een bijzonder hoge aanvangssterkte, waardoor snel verticaal, horizontaal of op plafonds gelijmd kan worden. Dynamic Sprayable wordt als volvlaksverlijming toegepast en kent eigenlijk geen enkele beperking in het gebruik van materialen. Voegen is bovendien al mogelijk één dag na het aanbrengen van de lijm.” ❚

Steenstripverlijming “Met onze Zwitserse kwaliteiten worden al meer dan 24 jaar HPL- en vezelcementbeplating, natuursteen, keramiek en glas verlijmd,” zegt Eisenkolb. “Gezien de eenvoud van verwerking – directe verlijming op een isolatie- of steunplaat – was het een logische stap om deze

91

Zelfklevende folies

Tekst: Roel van Gils

Beeld: Blomsma Print & Sign

GEVELDECORATIE

&

-RENOVATIE

De kwaliteit van zelfklevende folies heeft de afgelopen jaren een enorme vlucht genomen. Blomsma Print & Sign maakt gebruik van die sterk verbeterde eigenschappen en realiseert de meest uiteenlopende gevelprojecten.

Dat gaat van gevelreclame en raamfolies met een decoratieve functie tot aan kunstzinnige geveluitingen en zelfs gevelrenovatie, waarbij verkleurde of verwaarloosde gevels van een tweede huid worden voorzien en weer stralen als nieuw. Naast de toepassingen met folies verzorgt Blomsma Print & Sign ook de ‘reguliere’ gevelsigning in de vorm van lichtreclames, gevelbelettering en gevelborden.

92

Zelfklevende folies

Folie is het nieuwe spuiten, begint Marten Havenaar van Blomsma Print & Sign.

“We worden steeds meer gevraagd om bestaande gevels te renoveren met een folie.

Kozijnen die verweerd zijn of omgekleurd moeten worden, kunnen prima met een folie worden beplakt. Ook is het mogelijk complete façades te bestickeren. Zo hebben we een verweerde grijze gevel getransformeerd naar een donkerblauwe kleur. De kwaliteit van hoogwaardige folies staat op het niveau van spuiten. Groot voordeel van een folie is dat het op locatie makkelijk en snel is aan te brengen.

Een folie aanbrengen is dus kostentechnisch aantrekkelijker en is tegelijk ook een conserveringsmiddel; de gevel is beschermd tegen weersinvloeden. Bovendien zijn de meeste folies tegenwoordig ook na een langere periode relatief eenvoudig te verwijderen, zonder lijmresten achter te laten.”

Specialistische materie Blomsma werkt daarvoor met producten van 3M, zoals DI-NOC en Fasara folies.

“We zijn een van de weinige bedrijven in Nederland met een Platinum status van

3M. Onze medewerkers volgen speciale trainingen om de materialen te verwerken.

We worden vaak door architecten al in een vroeg stadium bij een project betrokken om mee te denken over een bepaalde geveluiting. Als een nieuw pand wordt gebouwd, worden specifieke eisen over geveluitingen al op de tekentafel vastgelegd. Denk aan de gewenste lichtdoorlatendheid, een bepaalde dekkingsgraad, folies met een isolerende- of warmtewerende functie, et cetera. Wij staan de architect dan bij met advies. Ook worden we regelmatig ingeschakeld door aannemers die de signing in een bestek volledig bij ons neerleggen. Het is en blijft immers een specialistische materie.”

Een folie kan volgens Havenaar op bijna alle ondergronden worden geplakt. “Wanneer het gebruik van folie niet toereikend of toepasbaar is, dan bekijken we de mogelijkheden om op een andere manier een gevelsigning te realiseren. Denk hierbij aan het toepassen van daarvoor ontwikkelde panelen in slagvast polycarbonaat of aluminium sandwichplaat.” ❚

BLOMSMA

DÉ SPECIALIST OP HET GEBIED VAN:

GEVELDECORATIE

GEVELRENOVATIE

GEVELRECLAME

GEVELKUNST

BLOMSMA.NL/PRINTENSIGN

93

Nevele | kijkwoning

Tekst: Duco

Beeld: Duco

INSPIRERENDE EN ENERGIEZUINIGE KIJKWONING

Een strakke, duurzame en luchtdichte woning met specifieke aandacht voor het binnenklimaat trekt steeds meer kandidaat-bouwers aan. Dit maakt dat ook architectenbureaus en bouwondernemingen op deze sterk opkomende trend moeten inspelen. Onder de noemer ‘less is more’ trokken architectenbureau Denc! Studio en Lapeirre Woningbouw alle registers open om in Nevele een doortimmerd woonconcept neer te zetten waar moderne en tijdloze architectuur hand in hand gaat met energiezuinigheid en met de mens als uitgangspunt. Hoog tijd dus om even in te zoomen op deze prachtige inspiratiewoning waaraan ook Duco een aanzienlijke bijdrage leverde.

94

Nevele | kijkwoning

Frisse hoevewoning Frequente gebruikers van de E40-autosnelweg kennen niet alleen de markante KBC Arteveldetoren nabij Gent, maar ook de nieuwe kijkwoning van Lapeirre Woningbouw die in het landelijke Nevele te midden van groene akkers een duidelijk herkenningspunt vormt voor de passerende verkeersstroom.

Het vervallen gebouw, dat ooit dienst deed als hoevewoning, onderging in januari 2015 een ingrijpende transformatie, maar het eindresultaat mag er zonder enige twijfel best wezen.

Aan het woord is Isabel Lapeirre, zaakvoerder van Lapeirre Woningbouw en bouwheer van het nieuwbouwproject: “Het ontwerpen van een kijkwoning is een complexe zoektocht naar wat de kandidaat-bouwer echt wil en de kunst is dan ook om een concept te ontwikkelen dat op de leest van je klant is geschoeid. Door de ligging waren we echter gebonden aan stedenbouwkundige beperkingen, en was het een ware uitdaging om een eenvoudig woonvolume er toch aantrekkelijk en opvallend te laten uitzien, zonder de huidige energienormen en een comfortabel binnenklimaat uit het oog te verliezen. Om aan al deze eisen te voldoen, kozen we bewust om de bestaande hoeve af te breken en ruimte te creëren voor een woning met één bouwlaag, analoog aan het oude bouwplan.

De combinatie van onder meer wit gekaleide gevelsteen met roodbruine tegelpannen en zwarte aluminium ramen zorgt voor een moderne, frisse hoevewoning.”

Grote glaspartijen Dat tevens grote glaspartijen in de hedendaagse architectuur niet mogen ontbreken, heeft ook Lapeirre Woningbouw goed begrepen. Zo is bijna de volledige achtergevel opgetrokken uit glas waardoor er een uniek zicht op de omgeving ontstaat. Een glazen gevel brengt bovendien ontzettend veel natuurlijk licht in de woning, maar voor de bewoner kan dit al vrij snel ontaarden in heel wat ongemakken. Wat met privacy bijvoorbeeld? Daarnaast trekken grote glaspartijen op zomerse dagen te veel warmte aan en kan de opkomende of ondergaande zon in de tussenseizoenen storend zijn. Na het nodige studiewerk leek het aangewezen om te opteren voor buitenzonwering.

Mens als uitgangspunt “Bij het realiseren van een optimaal binnenklimaat speelt naast verwarming, koeling, ventilatie en verlichting ook zonwering een belangrijke rol,” aldus Isabel Lapeirre. “Met

zonwering wordt hinderlijke lichtinval en reflectie voorkomen. Daarnaast houdt het de warmte buiten waardoor er minder gekoeld hoeft te worden. Dit zorgt niet alleen voor een prettiger binnenklimaat, maar ook voor een lagere energierekening. En dat was nu juist het opzet van Lapeirre Woningbouw dat als energiezuinige aannemer een krachtig energieconcept wilde neerzetten. Dankzij Duco konden we al in een vroeg stadium nadenken over een concrete invulling op het gebied van buitenzonwering.”

“De keuze om met Duco in zee te gaan, was voor ons al snel een uitgemaakte zaak,” vervolgt Lapeirre. “Zo kozen we bewust om niet het pad van de klassieke zonwering op basis van textiel of screens te bewandelen, maar om te werken met een architecturaal zonweringsysteem. Doordat we bij de bouwplannen van een woning in het West-Vlaamse Ichtegem sterk gecharmeerd waren door de functionele en esthetische meerwaarde die Duco’s zonweringsystemen bieden, vormde deze zonweringfabrikant de aangewezen partij voor dit project. Het bedrijf levert immers geen producten, maar oplossingen voor een aangename leefomgeving met de mens als uitgangspunt.”

DucoSlide: functioneel én esthetisch verantwoord In nauw overleg met Duco opteerde Lapeirre Woningbouw voor de toepassing van DucoSlide, een architecturale oplossing met schuifpanelen die naadloos aansluit bij het inspirerende concept van de kijkwoning.

De horizontaal geplaatste, aluminium lamellen zorgen, naast het behoud van daglicht en het garanderen van maximale privacy, niet alleen op een natuurlijke manier voor

een aanzienlijke daling van de hitte in de warmere periodes van het jaar. Tevens laten ze de warmte van de laagstaande zon toe in de koudere maanden, wat resulteert in een optimale energiewinst.

Zonwering is tegenwoordig echter niet meer uitsluitend functioneel, maar moet ook steeds meer esthetisch verantwoord zijn.

“En ook hier komt DucoSlide uitstekend tegemoet,” stelt de zaakvoerder van Woningbouw Lapeirre. “Dit zonweringsysteem geeft het gevelbeeld een unieke toets dankzij zijn strakke, rechtlijnige design. Als kaderprofiel is er gekozen voor SlimFrame waarbij de discrete en elegante zijprofielen sterk in de smaak vielen. Daarnaast brengt DucoSlide ook extra dynamiek in het gevel dankzij de schuifbare elementen die een speels en boeiend samenspel vormen met de strikte architectuur. Dat de lamellen van DucoSlide konden gelakt worden in hetzelfde kleur als de wit gekaleide gevelsteen vormde een bijkomend pluspunt.”

Opgeleverd en officieel voorgesteld aan het grote publiek in het najaar van 2015 kan de nieuwe kijkwoning van Lapeirre Woningbouw geheel terecht beschouwd worden als hét referentiepunt in de regio voor menig kandidaat-bouwer. “Dankzij de open en efficiënte samenwerking tussen de verschillende schakels kon er een inspiratiewoning met een gezond en comfortabel binnenklimaat worden gerealiseerd, en die zich onderscheidt door zowel haar evenwichtige, architecturale vorm als het energieverbruik.

Met een energiepeil dat ver onder de huidige norm ligt, is deze woning alvast meer dan klaar voor de toekomst,” besluit een tevreden bouwheer. ❚

95

Alles op één lijn

JAZO Lines, het schakelen van producten Met drie belijningsgroepen zet JAZO al haar (schijn)ventilatieroosters op één lijn.

Eenduidige gevelbeelden met gelijke belijningen voor alle verschillende ventilatietoepassingen zijn al geruime tijd mogelijk.

De JAZO lines-36, 48 en 60 bieden u een eenvoudige selectie. Met steekmaten van 36, 48 en 60 mm gaat u voor een fijn, middel of grof belijnde gevel.

Project: Amsterdam - Piet Hein Buildings

Nieuwe website

WIE DOET WAT VANAF € 595 PER JAAR WETEN UW KLANTEN OOK WAT U DOET! ‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kunt deelnemen met uw bedrijfslogo met naamsvermelding.

Bel of mail voor alle informatie over een vermelding in Gevelbouw met Dirk Mulder: T +31 495 45 00 95 - E d.mulder@louwersuitgevers.nl

WWW.GEVELBOUW.INFO HET MEEST COMPLETE OVERZICHT OVER GEVELS, GLAS & DAKEN

Staat u nog niet op www.gevelbouw.info?

Neem dan voor meer informatie contact op met Joanie Roost: j.roost@louwersuitgevers.nl

SCHRIJF U NU IN VOOR ONZE ONLINE NIEUWSBRIEF!

Wie doet wat

ADVIES

LUMINIUM RAMEN, DEUREN A EN GEVELS

ANODISEREN

REYNAERS ALUMINIUM BV

FAÇADE ADVISEURS VOOR GEVELBOUW BV

Citroenvlinderlaan 5 5641 CG EINDHOVEN T +31 40 251 34 00 E gevel@facade.nl W www.facade.nl

INTAL BV

De Veken 103 1716 KG OPMEER T +31 226 34 15 25 E info@intal.nl W www.intal.nl

Maisdijk 7, 5704 RM HELMOND Postbus 111, 5700 AC HELMOND T +31 492 56 10 20 E info@reynaers.nl W www.reynaers.nl

ALUCOL BV

Soerendonck 3, 6086 BW NEER Postbus 4403, 6086 ZG NEER T +31 475 59 11 55 F +31 475 59 45 08 E info@alucol.nl W www.alucol.nl

SUNFLEX ALUMINIUM SYSTEME GMBH

Im Ruttenberge 12 D-57482 WENDEN-GERLINGEN T +49 (0)2762 9253-0 F +49 (0)2762 9253-280 NIEMAN KETTLITZ GEVEL- EN DAKADVIES

Atoomweg 400, 3542 AB UTRECHT Postbus 40217, 3504 AA UTRECHT T +31 30 241 34 27 E info@nieman.nl Dr. Van Lookeren Campagneweg 16, 8025 BX Zwolle Postbus 40147, 8004 DC Zwolle T +31 38 467 00 30 E info@nieman.nl W www.gevelsendaken.nl

JAZO ZEVENAAR

E info@sunflex.de

Handelsdwarsstraat 10 6905 DJ ZEVENAAR Postbus 360, 6900 AJ ZEVENAAR T +31 316 59 29 11 F +31 316 52 53 60 E info@jazo.eu W www.jazo.nl

W www.sunflex.de

Postbus 62, 4870 AB ETTEN-LEUR T +31 76 504 31 30 F +31 76 503 52 07 W www.alumet.nl

AUTOMATISERING

SAPA BUILDING SYSTEM BV

Alcoalaan 1, 5151 RW DRUNEN

REYNAERS ALUMINIUM BV

ALUMINIUM KNIPWERK

ALUMET ETTEN BV

Maisdijk 7, 5704 RM HELMOND Postbus 111, 5700 AC HELMOND T +31 492 56 10 20 E info@reynaers.nl W www.reynaers.nl

Postbus 75, 5150 AB DRUNEN

CAD-PLAN GMBH

T +31 416 38 64 80

Hanauer Landstraße 174 D-60314 FRANKFURT

F +31 416 38 64 89 E sbsdrunen@sapagroup.com W www.sapagroup.com

T +49 69 800 818 0 E koopmann@cad-plan.com W www.cad-plan.com

COMHAN HOLLAND BV

Joh. Enschedeweg 11 1422 DR UITHOORN T +31 297 51 36 36 E comhan@comhan.com W www.comhan.com

ALUMINIUM PROFIELEN

C-MOL BENELUX ROLLECATE GROEP

WEINOR B.V.

Rollecate BV H.G. Zwerusstraat 3, 7951 CZ STAPHORST Postbus 3.

7950 AA STAPHORST T +31 522 46 70 00 E mail@rollecate.nl W www.rollecate.nl

Sleenburgsestraat 6

Anthonie Fokkerstraat 43

6671 ZB ZETTEN

3772 MP BARNEVELD

T +31 488 42 18 48

T +31 342 49 08 38

F +31 488 42 17 39

W www.weinor.nl

E info@c-mol.nl W www.c-mol.nl

ALUMINIUM (VOORGELAKT)

ALUMINIUM SYSTEMEN ORGADATA BENELUX BV

Zuiderplein 4 ALKONDOR HENGELO

Wegtersweg 7-19, 7556 BP HENGELO Postbus 29,7550 AA HENGELO T +31 74 245 53 55 E info@alkondor.nl W www.alkondor.nl

98

EURAMAX COATED PRODUCTS BV

8911 AJ LEEUWARDEN

Industrieweg 6, 6045 JG Roermond

T +31 58 233 39 20

T +31475 37 03 41

F +31 58 213 85 30

E max@euramax.eu

E info@orgadata.nl

W www.euramax.eu

W www.orgadata.nl

Wie doet wat

CERTIFICERING EN KEURINGEN

KINGSPAN GEÏSOLEERDE PANELEN

PROFITY BV

Ambachtstraat 7, 7461 TP RIJSSEN T +31 548 53 93 29 F +31 548 53 93 22 E info@profity.nl W www.profity.nl

AUTOMATISCHE DEUREN

SKG-IKOB

Poppenbouwing 56 4191 NZ GELDERMALSEN Postbus 202 4190 CE GELDERMALSEN T +31 88 244 01 00 F +31 88 244 01 01 E info@skgikob.nl W www.skgikob.nl

Lingewei 8 4004 LL TIEL Postbus 6565, 4000 HN TIEL T +31 344 67 52 50 F +31 344 67 52 51 E info@kingspanpanels.nl W www.kingspanpanels.nl www.kingspanbenchmark.nl

ZETSUPPORT BV

Thomas Edisonweg 66 5151 DJ DRUNEN Postbus 211 5150 AE DRUNEN T +31 416 38 12 06 F +31 416 37 85 54 E bedrijfsbureau@zetsupport.nl W www.zetsupport.nl

GEVELBOUW

GEVELADVIES EN ONDERHOUD J.M. VAN DELFT & ZN

RECORD AUTOMATISCHE DEUREN BV

Cardanuslaan 30 6865 HK DOORWERTH Postbus 67, 6865 ZH DOORWERTH T +31 26 339 97 77 F +31 26 339 97 70 E info@record-automatischedeuren.nl W www.record-automatischedeuren.nl

MANFRED J.C. NIEMANN GEVELBEHEER-NEDERLAND

RD Bügelstraat 2, 7951 DA STAPHORST Postbus 395, 7940 AJ MEPPEL T +31 522 23 88 88 E info@gbn1.nl W www.gevelbeheer-nederland.nl

BEGLAZING GEVELBEKLEDING

NEDERLAND B.V.

Baarnsche Dijk 19 a 3741 LP BAARN T +31 35 303 32 80 F +31 35 543 16 19

Christiaan Huygensweg 21 5151 DM DRUNEN Postbus 232 5150 AE DRUNEN T +31 416 37 49 25 F +31 416 37 84 50 E info@jmvandelft.nl W www.jmvandelft.nl

E info@niemet.nl W www.niemet.nl

GEVELS

www.niemetnederland.nl

AGC FLAT GLASS NEDERLAND BV

Panovenweg 21, 4004 JE TIEL Postbus 6025, 4000 HA TIEL T +31 344 67 97 04 F +31 344 67 97 24 E sales.nederland@eu.agc.com W www.yourglass.com

DERAKO FAÇADE SYSTEMS BV

Kanaalkade 66, 1756 AD 't Zand

FACEDO GEVELTECHNIEK

Postbus 32, 1756 ZA 't ZAND

Simon Stevinweg 27 6827 BS ARNHEM T +31 26 370 13 60 F +31 26 370 10 29 E info@facedo.nl W www.facedo.nl

T +31 224 59 23 40 F +31 224 59 23 59 E info@derako.com W www.derako.com

NOVICON TOELEVERING BV

Sacharovstraat 4, 7575 EA OLDENZAAL Postbus 245, 7570 AE OLDENZAAL T +31 541 57 30 30 F +31 541 57 30 31

PILKINGTON BENELUX BV

De Hoeveler 25, 7547 SB ENSCHEDE Postbus 143, 7500 AC ENSCHEDE T +31 53 483 58 35 F +31 53 431 91 78 E pilkington.benelux@nsg.com W www.pilkington.nl

LANDER BOUW KERAMIEK

Modelleur 4 5171 SL KAATSHEUVEL T +31 416 28 02 46 E info@lander.nl W www.lander.nl

E info@novicon.nl W www.novicon.nl

Meer dan sandwichpanelen...

GEVELBEPLATING

BOUW

MHB BV

Onderstalstraat 3, 6674 ME HERVELD Postbus 6, 6674 ZG HERVELD T +31 488 45 19 51 E verkoop@mhb.nl W www.mhb.nl

PANELEN HOLLAND BV

Venekoterweg 7 8431 HG OOSTERWOLDE Postbus 61

KINGSPAN NV/SA

Bouwelven 17 B-2280 GROBBENDONK T +32 14 25 73 47 W www.kingspanpanels.be

SVK NV

8430 AB OOSTERWOLDE

Aerschotstraat 114

T +31 516 56 85 68

BE 9100 SINT NIKLAAS T +32 3 760 49 00

F +31 516 56 85 61

E info@svk.be

E info@panelenholland.nl

W www.svk.be

W www.panelenholland.nl

SAPA BUILDING SYSTEM BV

Alcoalaan 1, 5151 RW DRUNEN Postbus 75, 5150 AB DRUNEN T +31 416 38 64 80 F +31 416 38 64 89 E sbsdrunen@sapagroup.com W www.sapagroup.com

99

Wie doet wat

EURAMAX COATED PRODUCTS BV REYNAERS ALUMINIUM BV

Maisdijk 7, 5704 RM HELMOND Postbus 111, 5700 AC HELMOND T +31 492 56 10 20 E info@reynaers.nl W www.reynaers.nl

GLAS

GEZE BENELUX BV

DUCO PROJECTS NV

Steenoven 36

Industrieweg 6, 6045 JG ROERMOND

Bedrijvenlaan 2

5626 DK Eindhoven

Postbus 29, 6040 AA ROERMOND

B-8630 VEURNE (BELGIË)

T +31 40 262 90 80

T +31 475 37 03 03

T +32 58 33 00 66

E benelux.nl@geze.com

F +31 475 32 39 23

F +32 58 33 00 67

E info@euramax.eu

W www.gezebenelux.com

ISOLATIE

E info@ducoprojects.eu W www.duco.eu

W www.euramax.eu

GIESSEN BV

STRALEN - VERZINKEN - POEDERCOATEN

SOMFY NEDERLAND BV

Diamantlaan 6, 2132 WV HOOFDDORP

GLASSOLUTIONS GEVELBOUW

Leeghwaterstraat 2, 6827 AP ARNHEM Postbus 29, 6800 AA ARNHEM T +31 26 369 69 90 F +31 26 362 85 99

BLUEDEC BV

Postbus 163, 2130 AD HOOFDDORP

GIESSEN BV

Ressenerbroek 26d

T +31 23 554 49 00

Eisterweg 7, 6422 PN HEERLEN

6666 MR HETEREN

F +31 23 562 42 53

T +31 45 535 56 70

T +31 26 472 20 03

F +31 45 535 56 71

E sggs.gevelbouw@saint-gobain.com W www.saint-gobain-glass.com

E projecten@somfy.nl

F +31 26 472 07 60

W www.somfyarchitecture.nl

E jpgiessen@giessen-bv.nl

Logo_Bostik_druk.pdf 1 11-12-2014 16:23:50

E info@bluedec.nl W www.bluedec.nl

W www.giessen-bv.nl

LIJMEN EN KITTEN

GLASADVIES

VAN DER MEER oppervlaktetechniek UNILIN INSULATION BV

Postbus 3, 5060 AA OISTERWIJK

V.D. MEER OPPERVLAKTETECHNIEK BV

GLASSOLUTIONS GEVELBOUW

T +31 13 523 13 13

Nieuw Zeelandweg 14

Leeghwaterstraat 2, 6827 AP ARNHEM Postbus 29, 6800 AA ARNHEM T +31 26 369 69 90 F +31 26 362 85 99 E sggs.gevelbouw@saint-gobain.com W www.saint-gobain-glass.com

F +31 13 528 39 39 E sabine.vaneersel@unilin.com W www.unilin.com

KENNISCENTRUM

BOSTIK BV

De Voerman 8 5215 MH 's-HERTOGENBOSCH T +31 73 624 43 74 F +31 73 624 43 44

1045 AL AMSTERDAM T +31 20 447 02 45 F +31 20 611 24 26 E kantoor@meercoat.nl W www.meercoat.nl

E infoNL@bostik.com

GLASBESCHERMING

W www.bostik.nl

OPPERVLAKTEBEHANDELING VMRG

SCHOENBV POEDERCOATING

Einsteinbaan 1 Postbus 1496

SCHOEN BV

3430 BL Nieuwegein

Paltrokstraat 31, 1508 EJ ZAANDAM

RITEC SERVICES

T +31 30 605 3644

Forellenweg 1-B 4941 SJ RAAMSDONKSVEER T +31 162 52 33 55 F +31 162 52 33 06 E info@reticservices.nl W www.reticservices.nl

E info@vmrg.nl

ALUCOL BV

E info@schoenbv.nl

W www.vmrg.nl

Soerendonck 3, 6086 BW NEER Postbus 4403, 6086 ZG NEER T +31 475 59 52 80 F +31 475 51 05 11 E sales@alucol.nl

W www.schoenbv.nl

KLIMAATBEHEERSING

T +31 75 616 66 07

OVERIG

W www.alucol.nl

HANG- EN SLUITWERK

ALUSTA DICTATOR PRODUCTIE B.V.

Energieweg 11 8304 AJ EMMELOORD T +31 527 61 34 56 F +31 527 69 84 20 E info@dictator.nl W www.dictator.nl

100

ELUMATEC BENELUX BV

NATUURLIJKE VENTILATIETECHNIEK BV

ALUMET BV

Penningweg 7, 4879 AE ETTEN-LEUR

Nieuwe Donk 7, 4879 AC ETTEN-LEUR

Hoogeveenenweg 204

Postbus 93, 4870 AB ETTEN-LEUR

Postbus 62, 6087 ZG ETTEN-LEUR

2913 LV NIEUWERKERK A/D IJSSEL

T +31 76 503 41 52

T +31 76 504 31 30

T +31 180 31 58 58

F +31 76 501 44 96

F +31 76 503 52 07

F +31 180 31 58 58

E alusta@alusta.com

E info@alumet.nl

E info@elumatec.nl

W www.alusta.com

W www.alumet.nl

W www.elumatec.nl

Wie doet wat

SOLAR

TOEGANGSTECHNIEK

HILTI NEDERLAND BV

ODS BV

Leeuwenhoekstraat 4 2652 XL BERKEL EN RODENRIJS Postbus 92 2650 AB BERKEL EN RODENRIJS T +31 10 519 11 11 F +31 10 519 11 99 E hiltinl@Hilti.com W www.hilti.nl

AFDELING DAK- & GEVELTECHNIEK SAPA BUILDING SYSTEM BV

Alcoalaan 1, 5151 RW DRUNEN Postbus 75, 5150 AB DRUNEN T +31 416 38 64 80 F +31 416 38 64 89 E sbsdrunen@sapagroup.com W www.sapagroup.com

Donk 6, 2991 LE BARENDRECHT Postbus 69, 2990 AB BARENDRECHT T +31 180 64 08 87 F +31 180 64 03 25 E info@ods-geveltechniek.nl W www.ods-geveltechniek.nl

BOON EDAM NEDERLAND BV

Ambachtstraat 4, 1135 GG EDAM Postbus 26, 1135 ZG EDAM T +31 299 38 08 08 F +31 299 37 28 59 E info@boonedam.nl W www.boonedam.nl

STALEN PROFIELEN

REYNAERS BV

RECYSTEL

De Compagnie 7, 1689 AG ZWAAG Postbus 4065, 1620 HB HOORN T +31 229 26 51 70 F +31 229 26 58 72 E info@recystel.nl W www.recystel.nl

MHB BV

Onderstalstraat 3, 6674 ME HERVELD Postbus 6, 6674 ZG HERVELD T +31 488 45 19 51 E verkoop@mhb.nl W www.mhb.nl

Maisdijk 7 (bedrijfsnummer 9102) 5704 RM HELMOND Postbus 111, 5700 AC HELMOND T +31 492 56 10 20 F +31 492 56 10 30 E info@reynaers.nl W www.reynaers.nl

STALEN RAMEN

MERFORD SPECIAL DOORS BV

Postbus 160 4200 AD GORINCHEM T +31 183 67 50 20 F +31 183 62 64 40 E specialdoors@merford.com W www.merford.com

TOURNIQUETS EN TOEGANGSCONTROLE SAPA BUILDING SYSTEM BV VBH NEDERLAND BV

Houtduifstraat 22, 4901 BP OOSTERHOUT Postbus 339, 4900 AH OOSTERHOUT T +31 162 48 34 00 F +31 162 43 21 39 E info@vbh-nl.com W www.vbh-nl.com

MHB BV

Onderstalstraat 3, 6674 ME HERVELD Postbus 6, 6674 ZG HERVELD T +31 488 45 19 51 E verkoop@mhb.nl W www.mhb.nl

Alcoalaan 1, 5151 RW DRUNEN Postbus 75, 5150 AB DRUNEN T +31 416 38 64 80 F +31 416 38 64 89 E sbsdrunen@sapagroup.com W www.sapagroup.com

SYSTEMEN/PROFIELEN

DICTATOR PRODUCTIE B.V.

Energieweg 11 8304 AJ EMMELOORD T +31 527 61 34 56 F +31 527 69 84 20 E info@dictator.nl W www.dictator.nl

PLAFOND & WANDSYSTEMEN ALCOA | KAWNEER

DERAKO INTERNATIONAL BV

Kanaalkade 66, 1756 AD 'T ZAND Postbus 32, 1756 ZA 'T ZAND T +31 224 59 23 40 F +31 224 59 23 59 E info@derako.com W www.derako.com

Archimedesstraat 9, 3846 CT HARDERWIJK Postbus 391, 3840 AJ HARDERWIJK T +31 341 46 46 15 F +31 341 46 73 51 E aas@alcoa.com W www.alcoa-architectuursystemen.nl

SCHÜCO NEDERLAND BV

Rendementsweg 3-A 3641 SK MIJDRECHT Postbus 1076 3640 BB MIJDRECHT T +31 297 23 36 70 F +31 297 25 01 62 E info@schueco.nl W www.schueco.nl

GUNNEBO NEDERLAND BV

visseringweg 23 1112 AS DIEMEN T +31 20 398 89 88 E info.nl@gunnebo.com W www.gunnebo.nl

TRAFODEUREN PERSONEEL DE TECHNOLOGIE VOOR UW IDEEËN

ERGON NEDERLAND

Korenpad 8 6534 AS NIJMEGEN Postbus 73 6500 AB NIJMEGEN T +31 316 58 11 44 E info@ergonnederland.nl W www.ergonnederland.nl

HUECK ALUMINIUM

HYDRO BUILDING SYSTEMS NV -

JAZO ZEVENAAR

PROFIELTECHNIEK BENELUX BV

WICONA

Windmolen 8, 4751 VM OUD GASTEL Postbus 101, 4750 AC OUD GASTEL T +31 165 51 39 55 F +31 165 51 31 11 E aluminiumtechniek@hueck.nl W www.hueck.nl

Nijverheidsstraat 48 E B-2260 OEVEL (BELGIË) T +32 14 24 99 99 F +32 14 21 85 11 E info@wicona.be W www.wicona.be

Handelsdwarsstraat 10 6905 DJ ZEVENAAR Postbus 360, 6900 AJ ZEVENAAR T +31 316 59 29 11 F +31 316 52 53 60 E info@jazo.eu W www.jazo.nl

101

Wie doet wat

VENTILATIE

JAZO ZEVENAAR

Handelsdwarsstraat 10 6905 DJ ZEVENAAR

DUCO

SOMFY NEDERLAND BV

'Ventilation & Sun Control' Handelsstraat 19, B-8630 Veurne T +32 58 33 00 33 E info@duco.eu

Diamantlaan 6, 2132 WV HOOFDDORP Postbus 163, 2130 AD HOOFDDORP T +31 23 554 49 00 F +31 23 562 42 53 E projecten@somfy.nl W www.somfyarchitecture.nl

W www.duco.eu

F +31 24 677 80 01

T +31 316 59 29 11 E info@jazo.eu W www.jazo.nl

Postbus 83, 6640 AB BEUNINGEN T +31 24 677 80 00

Postbus 360, 6900 AJ ZEVENAAR F +31 316 52 53 60

SCHELLEKENS & SCHELLEKENS BV

E info@schellekens.com HUNTER DOUGLAS ARCHITECTURAL PROJECTS

W www.schellekens.com

Piekstraat 2, 3071 EL ROTTERDAM

WEINOR B.V.

Postbus 5072, 3008 AW ROTTERDAM

Anthonie Fokkerstraat 43 3772 MP BARNEVELD T +31 342 49 08 38 W www.weinor.nl

T +31 10 496 22 22 F +31 10 423 78 90 E info@hunterdouglas.nl W www.hunterdouglas.nl

SUNSHIELD B.V.

Lissenveld 65F RENSON VENTILATION

4941 VL RAAMSDONKVEER

Maalbeekstraat 10

T +31 162 43 81 17

B 8790 WAREGEM T +32 56 62 71 11 E info@renson.nl W www.renson.be

INGENIEURSBURO DE LEEUW

+31 162 43 56 52

Witte Paal 336, 1742 PB SCHAGEN

F +31 162 45 58 54

Postbus 3 1740 AA SCHAGEN

E info@sunshield.nl

T +31 224 59 19 41

W www.sunshieldglobal.nl

F +31 224 59 12 66

ZETWERK

WONNINK ZONWERING BV

Siliciumweg 34, 3812 SX AMERSFOORT Postbus 1059, 3800 BB AMERSFOORT T +31 33 480 22 44 F +31 33 480 25 20 E info@wonnink.nl W www.wonnink.nl

E info@deleeuwbv.nl W www.deleeuwbv.nl

MULTIFILM ZONWERING MZALLPRO BV

Spuiweg 10, 5145 NE WAALWIJK Postbus 627, 5140 AP WAALWIJK T +31 416 34 07 36

Witte Paal 336, 1742 LE SCHAGEN Postbus 3, 1740 AA SCHAGEN T +31 224 59 19 41 E info@multifilm.nl W www.multifilm.nl

F +31 416 34 33 73 E info@mzallpro.nl W www.mzallpro.nl

ZONWERING Copaco_Q.pdf

1

06-11-13

PROZON P R O J E C T E N PROZON NEDERLAND BV

Lange Zijde 5, 5626 DL EINDHOVEN

16:11

T +31 40 262 34 00 F +31 40 262 43 10 E info@prozon.nl W www.prozon.nl

op zoek naar de ideale gevelmonteur.

Ergon Nederland is altijd op zoek naar de ideale match. De ideale vakman voor de ideale opdrachtgever. Of het nu gaat om het monteren van aluminium kozijnen, vliesgevels, of het samenstellen van puien; bij ons vindt u ongetwijfeld de juiste persoon. Iemand waarop u kunt bouwen, en dat tegen een scherpe prijs.

Wij zijn dé uitzendspecialist voor de gevelbranche.

COPACO SCREENWEAVERS

Rijksweg 125 B-8531 BAVIKHOVE T +32 56 35 35 33 F +32 56 35 80 48

RENSON SUNPROTECTION SCREENS

Kalkhoevestraat 45, B - 8790 Waregem T +32 56 62 65 00

E info@copaco.be

E info@renson.nl

W www.copaco.be

W www.renson.nl

102

Korenpad 8 6534 AS Nijmegen +31(0)316 58 11 44 info@ergonnederland.nl www.ergonnederland.nl

De oplossing voor grote glasoppervlakken voor binnen en buiten toepassing.

Meer informatie over Topspin?

T +31 (0) 411 677 953 - www.topspin.nl - topspin@unilux.nl

Een product van:

Gegaran d e e rde kwalitei t in geve ls

KEURME

RK

Over sm

aak kunt

u als arc hitect misschie met elka n nog ar twiste n. Maar niet ove kwaliteit r . Want d ie is geg arandee met het rd VMRG-k eurmerk . Wilt u profitere n van all e zekerh eden die het keur merk u b iedt? Kie s dan een VMR G-lid vo or uw g evel. of opdra

chtgeve r

Meer we Ga naar contact

ten?

www.vm

rg.nl of n

op via (0 30)60 53

eem

644.