Gevelbouw 1 2014 by Louwers Mediagroep

VAKTIJDSCHRIFT OVER GEVELS, GLAS & DAKEN

Jaargang 11 I nummer 1

GEPERFOREERD ALUMINIUM TILT MUZIEKPALEIS UTRECHT OMHOOG ICEBERG SKATING PALACE: OOK BELGISCH GLORIE IN SOCHI

SCAN WITH

In samenwerking met:

3e Cradle to Cradle certificaat! Na het certifi caat voor floatglas / gecoat glas en decoratief glas heeft AGC nu ook het Cradle to Cradle Certified (CM) * Silver certificaat voor Stratobel gelaagd glas en Stratophone geluidsisolerend glas. Deze certificering is het zoveelste bewijs dat ons bedrijf vastbesloten is om de milieuprestaties van onze producten voortdurend te verbeteren. *Cradle to Cradle Certifi ed CM is een certifi ceringsmerk van het Cradle to Cradle Products Innovation Institute.

CRADLE TO CRADLE

GLASPRODUCTEN

DE EERSTE CRADLE TO CRADLE GECERTIFICEERDE GLASPRODUCENT IN EUROPA Droomt u over een wereld waarin alle gebruikte materialen na hun leven in het ene product weer nuttig worden ingezet in een ander product? Ontwaak uit deze droom, want deze wereld komt steeds dichterbij. De Cradle to Cradle-filosofie wint in een snel tempo terrein. Ook bij AGC: wij hebben het C2C-label op onze producten. Ziet u: dromen zijn geen bedrog. AGC Flat Glass Nederland – Tiel – +31 (0)344 679 922 – sales.nederland@eu.agc.com – www.yourglass.com

DucoSlide Wood Hout en aluminium in een boeiend samenspel

Het ideale huwelijk, ge誰llustreerd door het boeiende samenspel van houten bevestigd binnen het DucoSlide LuxFrame kader. De panelen kunnen zowel helemaal voor het raam als volledig uit het zicht geschoven kunnen worden.

We inspire at www.duco.eu

info@duco.eu - Bedrijvenlaan 2 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 66 - fax +32 58 33 00 67

HOME OF OXYGEN

lamellen in een aluminium schuifpaneel. De lamellen worden onzichtbaar

Voorwoord De techniek achter de gevel Voor u ligt alweer de eerste editie van Gevelbouw van dit jaar. Een jaar waarin weer veel staat te gebeuren en waarin volgens de ‘kenners’ de bouwsector uit zijn dal zal klimmen. In deze uitgave behandelen we weer diverse prachtige projecten, maar zoomen we ook in op de techniek van en achter de gevel. Laten we eerst beginnen met een terugblik op GEVEL 2014 en Material Xperience. De bezoekersaantallen bleven enigszins achter bij die van twee jaar geleden, maar de beurs werd wel hoger gewaardeerd. GEVEL 2014 vond voor de derde keer in combinatie met Material Xperience plaats en de synergie tussen de twee evenementen bleek wederom groot. Bijna 80% van de bezoekers bezocht beide evenementen. Opvallend is dat deze combinatie ook veel jongere en nieuwe bezoekers trok, waaronder vele studenten. Op beide beursvloeren kon men proeven aan de nieuwste materialen en geveltechnieken. Over techniek gesproken, op de volgende pagina’s zoomen we in op de luchtdichtheid van een gebouw. Het merendeel van de gebouwen schijnt in de praktijk een hogere EPC-waarde te scoren dan op papier, zo blijkt uit onderzoek. De ambities zijn om dit jaar verplicht een energieprestatiecertificaat af te geven op al de nieuw te bouwen utiliteitgebouwen, medio 2015 voor nieuwbouwwoningen en vanaf 2016 voor bestaande woningen. De eisen voor luchtdicht bouwen worden alsmaar belangrijker en zullen in de toekomst ook getoetst worden. Als de norm niet wordt gehaald, zal een project straks de oplevering niet (meer) halen. TNO is in 2010 gestart met een onderzoeksprogramma om drukvereffening bij windbelastingen beter te begrijpen. Het uiteindelijke doel is om praktische handvatten op te leveren voor ontwerpende en uitvoerende partijen. Prof. Dr. Ir. Chris Geurts vertelt over het onderzoeksprogramma en ontrafelt het begrip drukvereffening verderop in dit blad. Veel leesplezier!

Roel van Gils

Vaktijdschrift over gevels en daken Jaargang 11 | nummer 1 Verschijnt 6 x per jaar ISSN 1572-1310

Uitgever

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

Wildlaan 7 Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 (0)11 605540 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be

Redactie adres

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E gevelbouw@louwersuitgevers.nl W www.gevelbouw.info

Redacteuren

Martijn van den Bouwhuijsen, Roel van Gils, Sjoerd Meuleman

Eindredactie Roel van Gils

Bladmanager

Mark de Lau E m.delau@louwersuitgevers.nl

Secretariaat

25 38

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

Advertenties

Online aanleveren: https://louwersuitgevers@wetransfer.com o.v.v. uitgave en naam Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl

Abonnementsprijs

Iceberg Skating Palace: ook Belgisch glorie in Sochi

€ 63,- per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Gevelbouw. Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095

Nieuwbouw Elcomapark Valkenswaard

Adreswijzigingen

Nabeschouwing Experia

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

Glazen afscherming galerij Elcomapark DAPh op Gevel 2014 Nabeschouwing Gevel 2014

Nieuwbouw of renovatie, een efficiënte zonwering heeft altijd zin

8 10 13 14 18 22 25

Opzeggingen

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

VMRG PAGINA'S

Doelgroep

Column Bert Lieverse: op weg naar en met een dynamisch perspectief

GEVELBOUW is een onafhankelijk vakblad voor de bouw en is bestemd voor architecten, ingenieursbureaus, aannemers, opdrachtgevers, brancheorganisaties, gevelbouwers en toeleveranciers, (bouw)functionarissen in overheids- en semi-overheidsinstellingen en verwante organisaties. De VMRG is inhoudelijk verantwoordelijk voor haar eigen pagina’s.

Vormgeving/Art Direction

Logo Reclame- Ontwerpbureau BV E info@logobv.nl

In samenwerking met:

Nieuw cultureel hart in De Bilt VMRG bedrijven vallen in de prijzen bij de Benelux Aluminium Awards Column Green Inspirations: learning from Danone De drukvereffenende gevel beter begrepen FACE lanceert het Sustainability Forum Mr. Bettina Hertstein: zondag werkdag? Visitekaartjes De constructieve gevel mogelijk?

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

De Baronie: ruimte voor nostalgie

29 30 34 37 38 42 43 44 46 47

Inhoud nummer1

50 85 60

Toetsing en handhaving luchtdichtheid

DucoGrille Solid: een sterk staaltje

MFA Keijzershof Pijnacker: met de voeten in het park

De Pen: Frank de Graaff van de Graaff Advies

Metamorfose van hoofdkantoor BOVAG

Innovatieve waterslagen en lekdorpels in gevel BOVAG kantoor

Nedinscofabriek wint publieksprijs

Nooit meer op blaren zitten

BREEAM Excellent voor Nature's Pride

Dynamische brandweerkazerne Valkenswaard

Slimme montagesystemen voor gevelbekleding

Voorkomen van glascorrosie

Geperforeerd aluminium tilt Muziekpaleis Utrecht omhoog

Pleisterwerk spannend door lichtval

Glasvezel versterkte betonpanelen voor Gouwedepot

Wie doet wat?

Cover: Gerechtsgebouw, Hasselt De gevel van het gerechtsgebouw bestaat uit twee lagen, waarvan de buitenste volledig in hout is opgebouwd. Die houten structuur werd opgevuld met glas en op sommige plaatsen zijn karakteristieke geperforeerde metalen platen geplaatst. Architect, J端rgen Mayerarchitectengroep TWINS Fotografie DAPh / Hennie Raaymakers VAKTIJDSCHRIFT OVER GEVELS, GLAS & DAKEN

Jaargang 11 I nummer 1

GEPERFOREERD ALUMINIUM TILT MUZIEKPALEIS UTRECHT OMHOOG ICEBERG SKATING PALACE: OOK BELGISCH GLORIE IN SOCHI

SCAN WITH

In samenwerking met:

Iceberg Skating Palace | Sochi

Foto's: Antonina Milekhina

Ook Belgisch glorie in Sochi De Adler Arena in het Russische Sochi kleurde tijdens de Olympische Winterspelen overwegend oranje, maar ook onze zuiderburen hebben een aardige inbreng gehad. Niet zozeer óp het ijs, maar ernaast. De blauwe, glazen gevel van de Olympische ijsschaatsbaan is namelijk van Belgische makelij. De 20.000 m2 grote glasgevel is een realisatie van Pauwels Glassprojects uit Ninove.

Het Ninoofse bedrijf werkt al sinds jaar en dag samen met een Russische staalconstructeur. “We hebben in het verleden al verschillende uitdagende projecten in Rusland mogen verwezenlijken,” vertelt Axel Tasté van Pauwels Glassprojects. “Ons eerste project in Rusland was Restorant Egg in Moskou, een restaurant in een enorm glazen ei. Het gebouw hangt aan een stalen boogbrug op 80 meter hoogte over de rivier de Moskva. Ook hebben we een 916 m2 grote glazen dakkoepel gerealiseerd in het kantoor van de Bank van Moskou in de Russische hoofdstad. Onze indrukwekkendste constructie in Rusland tot nu toe staat echter in Sochi, een opdracht die we in de wacht hebben gesleept met een creatief voorstel.”

Minder aluminium De architect van de ijsschaatsbaan had een gevelontwerp voor ogen met overwegend horizontale lijnen, zegt Nico Flamez, die samen met Iwein Buyse eigenaar is van Pauwels Glassprojects. “Desondanks had hij in zijn ontwerp behalve horizontale profielen ook verticale profielen opgenomen. Wij hebben een ontwerp gemaakt met alleen horizontale profielen, waardoor we veel minder aluminium nodig hadden en we 25 procent goedkoper waren dan onze Russische concurrenten.” Pauwels Glassprojects heeft de glazen gevel van de Adler Arena volledig in eigen huis geëngineerd en op detailniveau uitgetekend. “We hebben de gevel volledig ontleed als zijnde een kast van Ikea, com-

SCAN WITH

pleet met productietekeningen, materiaallijsten en handleiding voor montage,” zo verduidelijkt Axel Tasté de werkwijze. “We opereren volledig autonoom en hebben een eigen productiefaciliteit in België, maar aangezien Rusland zeer hoge invoertaksen heft op onze aluminium profielen zou de prijs bijna verdubbelen. De profielen zijn dus ter plaatse gemaakt, geheel conform onze voorschriften.”

Kwaliteitscontrole Pauwels Glassprojects heeft een eigen gamma van aluminium profielen en rubberen dichtingstrips. Nico Flamez: “Engineering vormt een zeer belangrijk onderdeel in de glasbouw. Constructies moeten waterdicht

Iceberg Skating Palace | Sochi

zijn en -vooral ook in Rusland van belangeen enorme sneeuwlast kunnen dragen. Onze systemen zijn zodanig ontwikkeld dat er altijd twee waterbarrières zijn.” De ijsschaatsbaan was het eerste stadion in Sochi dat werd opgeleverd. Dat kwam volgens Axel Tasté vooral ook door de strakke planning die werd gehanteerd. “De plaatsing

'De plaatsing van de gevel duurde amper vijf maanden' van de gevel duurde amper vijf maanden. Behalve voor het plaatsen van de profielen, hebben we ook handleidingen geschreven ten behoeve van de kwaliteitscontrole, zodat niets aan het toeval werd overgelaten.” De gevel die Pauwels Glassprojects heeft ontwikkeld, beslaat een oppervlakte van 20.000 m2, panelen met 3.000 verschillende formaten, 300 ton aan aluminium profielen en kilometers rubberen dichtingstrips. Ondanks de omvang van het project in Sochi, was de gevel volgens Nico Flamez technisch gezien niet uitzonderlijk moeilijk. “We hebben in het verleden voor lastigere uitdaging gestaan, zoals de glazen over-

dekking op het Flageyplein in Brussel.” Axel Tasté voegt eraan toe: “Over het algemeen zijn we betrokken bij projecten die een toegevoegde waarde scheppen met veel of uitsluitend maatwerk, al dan niet gebruikmakend van de nieuwste technieken. Zo zijn we nu bezig met een glaskoepel met ingebouwde pv-cellen voor het nieuwe

gebouw van de Confederatie Bouw OostVlaanderen. Ook ligt op een tekentafel een project met een 6 meter hoge glasgevel zonder enig horizontaal of verticaal profiel, maar met glazen stabilisatievinnen. Een ander nieuwtje is een glasdak dat we tot 60 minuten brandwerend kunnen uitvoeren,” besluit Tasté. ❚

SCAN WITH

Elcomapark | Valkenswaard

Nieuwbouw

Elcomapark te Valkenswaard

De eerste plannen voor nieuwbouw 64 appartementen en 17 woningen Elcomapark in Valkenswaard dateren van voor de economische crisis. Dat zegt Jack Stofmeel projectleider van Bouwbedrijf van Montfort BV uit Bergeijk. â&#x20AC;&#x153;KdV Architectuur had een prachtig complex voor ogen, ingevuld met bepalende gevelmaterialen van een wat hoger prijs en uitstralingsniveau. Gezien de recessie en huidige marktontwikkeling zijn we voor opdrachtgever bouwvereniging Woningbelang Valkenswaard op zoek gegaan naar alternatieven, zonder al te veel water bij de wijn te doen qua ontwerp en uitstraling. En dat is aardig gelukt, zo blijkt na oplevering van het eerste bouwdeel.â&#x20AC;?

Elcomapark | Valkenswaard

Elcomapark wordt gebouwd op het voormalig terrein van Rede aan de Waalreseweg in Valkenswaard. “Aanvankelijk was het idee om 36 seniorgeschikte appartementen in de categorie van betaalbare huur te realiseren, 28 seniorgeschikte appartementen in de klasse duurdere huur en 17 grondgebonden koopwoningen,” zo licht projectleider Jack Stofmeel het project toe. “De grondgebonden koopwoningen zijn wegens tegenvallende verkoopresultaten komen te vervallen. Hier wordt momenteel door Bouwvereniging Woningbelang een andere invulling voor ontwikkeld. De seniorgeschikte appartementen zijn verdeeld over twee bouwblokken met elk een eigen parkeerkelder. Het eerste deel van het project (bouwblok A) is inmiddels opgeleverd en we verwachten bouwblok B in april van dit jaar op te leveren.”

Alternatieve materialen Qua structuur zijn beide bouwblokken volgens Jack Stofmeel vergelijkbaar, alleen is het totaalvolume van bouwblok B iets groter omdat hierin meerdere appartementen zijn gelegen. “Op verzoek van Woningbelang hebben we bezuinigingsmogelijkheden gezocht en gevonden in toepassing van alternatieve materialen. Zo heeft de architect voor de galerij een glazen lamellengevel voor ogen met een doorkijk op de houten gevelafwerking. De schil van beide complexen is uitgevoerd met een gevelsteen in een donkere tint, een glazen lamellengevel voor de galerij in combinatie met een afwerking van houten lariks gevelbekleding aan de binnenzijde en een Eternit Operal gevelbekleding aan de buitenzijde. We hebben Vabo Aluminium uit Oosterhout ingeschakeld, voor het leveren en monteren van de aluminium lamellengevel en lichtstraten. De houten binnen-

gevelbekleding ter plaatse van de galerijen is uitgevoerd in Safewood Siberisch Lariks van de firma Foreco uit Dalfsen. Safewood is het brandvertragende hout van Foreco. Een product dat bijdraagt aan een grotere veiligheid in gebouwen en tijdens calamiteiten zijn waarde bewijst. SafeWood zorgt ervoor dat vlammen zich nauwelijks uitbreiden. Verder vermindert het vuur en rook. Daardoor blijven vluchtwegen langer en veiliger begaanbaar. De houten geveldelen, in drie verschillende breedtes, zijn door eigen timmerlieden van Bouwbedrijf van Montfort BV met RVS-bolkopspijkers tegen de achterliggende houtconstructie bevestigd.”

Glazen koker De balkons van de appartementen aan de achterzijde vormden een uitdaging op zich,

zo blikt Jack Stofmeel terug. “De balkons verspringen namelijk per verdieping, waardoor we in de uitvoering niet eenvoudig konden doorstempelen. We hebben zodoende ontzettend veel stempels moeten inzetten. De balkons en boeiboorden zijn bekleed met een beplating in Eternit Operal, vormvast en water- en rotbestendig plaatmateriaal, uitgevoerd in een witte kleur. De beplating is geleverd en aangebracht door Timmerbedrijf Meulenbroeks BV uit Hooge Mierde.” Ook aan het metselwerk is de nodige aandacht besteed. Stofmeel: “CRH en Bouwcenter van Hoppe uit Eersel, de producent en leverancier van de gevelsteen, hebben er alles aan gedaan om uitbloei (witte kalkvlekken) tot een minimum te beperken. En dat lijkt te zijn gelukt. Samen met de aluminium kozijnen van Reynaers wordt een mooi en strak gevelbeeld verkregen.” De liften vormen een ware eyecatcher en bewegen zich in een glazen koker in de gevel. “Het oorspronkelijke idee van de architect met transparante liftcabines is overigens wel enigszins aangepast. Uit onderzoek blijkt namelijk dat senioren zich niet prettig voelen in transparante cabines. Daarom is gekozen voor een dichte liftkooi in een transparante koker.” Bouwbedrijf Van Monfort BV is op 23 april 2012 gestart met de uitvoering van de 64 appartementen Elcomapark en verwacht volgens planning in april dit jaar te kunnen opleveren. Nu het einde van het project nadert kijkt Bouwbedrijf van Montfort BV terug op een prettig bouwproces en een prachtig eindresultaat wat van toegevoegde waarde is voor Valkenswaard. ❚

Architecturale koepels en gevels: ontwerp - engineering fabricatie en montage in eigen beheer

Ten Beukenboom 11 - 9400 Ninove - T +32 (0)54 - 41 46 76

www.glassprojects.be

Elcomapark | Valkenswaard

Glazen afscherming galerij Elcomapark De galerij aan de seniorgeschikte appartementen van Elcomapark in Valkenswaard wordt afgeschermd met een vliesgevelsysteem geleverd door VABO Aluminium. Tevens heeft VABO een aantal lichtstraten geleverd van het type Allure, eveneens een eigen ontwikkeling. Volgens Sander de Volder van VABO Aluminium liet het bestek redelijk wat ruimte voor een eigen invulling. In opdracht van Woningbelang Valkenswaard heeft Bouwbedrijf Van Montfort Elcomapark gestalte gegeven. “Ons is vervolgens de opdracht gegund voor de invulling van de galerijafscherming,” vertelt Sander de Volder. “De uitdaging zat hem vooral in een mooie en degelijke oplossing ontwerpen tegen een beperkt budget. We hebben met ons vliesgevelsysteem een passende invulling weten te bereiken. Het vliesgevelsysteem bestaat uit een aantal standaard artikelen van verschillende leveranciers, die wij in onze productiefaciliteit hebben bewerkt en samengevoegd tot één systeem, afgestemd op de maatvoering van de achterconstructie.”

derprofiel met daarin liggers waarop het glas wordt geplaatst, ingesloten met een deklijst. Een extra afwerkprofiel onttrekt de schroeven aan het zicht. Het Allure glasdaksysteem is

een modern systeem en voldoet aan inbraakwerendheidsklasse 2 van NEN 5069 en het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW),” zegt Sander de Volder tot besluit. ❚

Glazen lamellen De galerijafscherming is opgebouwd uit aluminium staanders, uitgevoerd in een kokerprofiel van 52 millimeter breed en 85 millimeter hoog, en platte aluminium profielen van 5 millimeter hoog als liggers om een dun en elegant aanzicht te verkrijgen. De draagconstructie van de vliesgevel wordt gevormd door de aluminium staanders die mechanisch bevestigd zijn aan de achterconstructie. De liggers dragen het glas. Het vliesgevelsysteem is feitelijk op te splitsen in twee delen: een deel waarin ongeïsoleerd, enkel gelaagd glas is toegepast en een deel met glazen lamellen in een bepaalde hoek om te voorzien in beluchting. In de glazen lamellen is gehard glas toegepast. Volgens Sander de Volder kunnen de lamellen in elke willekeurige hoek geplaatst worden en het is zelfs mogelijk om ze beweegbaar uit te voeren. “In dit geval is gekozen voor een vaste positie onder een hoek van 42 graden.” Vabo Aluminium heeft na een uitvoerige werkvoorbereiding de galerijafscherming in twee fasen geproduceerd en gemonteerd. “Tevens hebben we diverse typen lichtstraten van ons Allure glasdaksysteem geprefabriceerd en gemonteerd in Elcomapark. Het systeem bestaat uit een thermisch onderbroken ka-

Artikelnaam Fotografencollectief DAPh

De Weezenhof Renovatie van 270 appartementen in ‘De Weezenhof’, Nijmegen. Energielabel A door de buitenschil inclusief kozijnen te vervangen door 90% gerecycled materialen. Gedeelde 2e prijs. Fotografie DAPh / Thea van den Heuvel

DAPh

OP GEVEL 2014 Fotografencollectief DAPh was prominent te vinden op de beurs Gevel 2014. De architectuurfotografen vulden een lange presentatiewand met foto’s van dertien projecten. Er was een fantastische foto-expositie opgesteld over een lengte van 60 meter op het centrale plaza in Ahoy, welke de beurzen Gevel 2014 met MaterialXperience met elkaar verbond. Het hoogstaande fotowerk toont een prachtig overzicht en laat de invloed zien van moderne materialen in de gevelbouw, in binnenen buitenland. In deze editie van Profiel tonen we u enkele hoogtepunten uit deze unieke expositie. Voor meer informatie en werk van Daph gaat u naar: www.daph.nl

DAPh (Dutch Architectural Photographers) DAPh (Dutch Architectural Photographers) is innovatief, gedreven en professioneel: een waarborg voor het beste op het gebied van architectuurfotografie. De producties van DAPh onderscheiden zich door samenwerking, vakkennis, ervaring, creativiteit en kwaliteit. De fotografen van DAPh zijn gevestigd door heel Nederland. Ze zijn door hun samenwerking flexibel inzetbaar voor zowel kleine als grote opdrachten, nationaal en internationaal. Met het initiëren van grote gemeenschappelijke projecten en exposities tilt DAPh de presentatie van architectuur en bouw op een hoger niveau. Hiermee brengen ze bijzondere architectuur en bouw, zowel nationaal als internationaal, bij een breed publiek onder de aandacht. www.daph.nl

Activities:

Leden van DAPh:

• architectural photography • interior photography • product photography • Time Lapse films • Presentations • exhibitions • concept design

• • • • • • •

Jacomien Boonstra Imre Csány Thea van den Heuvel Jan Paul Mioulet Hennie Raaymakers Henk Schuurmans Ger van der Vlugt, Honorary Member

Fotografencollectief DAPh

Shanghai World Expo U.K.Pavilioen The Seed Cathedral

De Seed Cathedral is 20 meter hoog. De gevel wordt gevormd door 60.000 transparante glasvezelstaven, De staven zijn 7,5 meter lang en hebben een doorsnede van 20mm. Elke staaf bevat aan het uiteinde een of meer zaden. Het skelet bestaat uit een constructie van staal en hout. Voor de bevestiging van de glasvezelstaven werden in het 1 meter dikke houten geraamte gaten geboord, met behulp van een 3D-computergestuurde freesmachine. Heatherwickâ&#x20AC;&#x2122;s kreeg het idee om de Kew Gardens Millennium Seedbank te betrekken bij de opzet van het Pavilioen. Deze organisatie heeft de missie om zaden van 25% van alle plantensoorten te verzamelen in 2020. De Seed Cathedral won de BIE Gold Award voor het beste paviljoen. Winnende foto Architect, Thomas Heatherwick Fotografie DAPh / Henk Schuurmans

Gemeentehuis Lochem Mogelijk het eerste CO2 neutrale en zelfvoorzienende gemeentehuis van Nederland. Bij de materiaalkeuze is gelet op de invloed van het energiegebruik de recyclebaarheid en andere duurzame aspecten. Drievoudig glas, FSC-gecertificeerd hout en bakstenen uit gerecyclede grondstoffen. Gedeelde 2e prijs. Architect, RAU Amsterdam Fotografie DAPh / Imre CsĂĄny

Artikelnaam Fotografencollectief DAPh

Gerechtsgebouw, Hasselt De gevel van het gerechtsgebouw bestaat uit twee lagen, waarvan de buitenste volledig in hout is opgebouwd. Die houten structuur werd opgevuld met glas en op sommige plaatsen zijn karakteristieke geperforeerde metalen platen geplaatst. Architect, J端rgen Mayer-architectengroep TWINS Fotografie DAPh / Hennie Raaymakers

Fotografencollectief Artikelnaam DAPh

Stedin, Blaak 8, Rotterdam Kantoorgebouw Blaak 8 ligt op een plek die jarenlang braak heeft gelegen na het verdwijnen van de oude spoorbrug over de Maas en het verhoogde treinspoor richting Centraal Station. De 6 verdiepingen tellende onderbouw volgt het grondplan dat zich voegt naar de Verlengde Willemsbrug, de daarboven gelegen lagen richten zich meer op de stad. De gevelpanelen geven het gebouw visueel een stevige basis die naar boven toe uitwaaiert en zich vertakt als de kruin van een boom. Voor de gevel is gebruik gemaakt van een beperkt aantal vormen om tot een rijkdom aan structuren te komen. Group A en Dreissen Architecten Fotografie DAPh / Jan Paul Miloulet

Linnaeusborg, Faculteit Levenswetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen Het middendeel, een brug van15 meter boven het maaiveld, rust op de twee andere gebouwdelen die schuin uit de grond rijzen. De gevelbekleding bestaat uit licht doorlatende composietpanelen (3,6 x 3,3 meter). De composietpanelen hebben een bewust. willekeurige zichtbare vezelstructuur. Het gebouw heeft een totaal bruto vloeroppervlak van 36.000 mÂ˛, telt negen verdiepingen en heeft een hoogste punt van 40 meter. Architect, Rudy Uytenhaak Fotografie DAPh / Jacomien Boonstra

Nabeschouwing Gevel 2014

GEVEL 2014 stond geheel in het teken van het thema ‘Grensverleggend’. Bezoekers konden deelnemen aan tal van activiteiten, lezingen en netwerkbijeenkomsten waarin, letterlijk op vele manieren, de grenzen werden verlegd.

Net zoals voorgaande jaren was ook de afgelopen editie weer een ontmoetingsplaats waar goede gesprekken werden gevoerd tussen bezoekers en exposanten over nieuwe producten, toepassingen en brancheontwikkelingen. Bezoekers zagen het als platform om op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen, bestaande relaties te versterken en nieuwe contacten op te doen. Ze gingen gericht op zoek naar specifieke (technische) eigenschappen van producten. Deze editie bracht

een veel omvangrijker inhoudelijk programma. Volgens de beursorganisatie geeft twee derde van de bezoekers aan tenminste één of meerdere activiteiten uit het programma te hebben bezocht. GEVEL 2014 vond plaats van 22 tot en met 24 januari in Ahoy Rotterdam.

Spannende programmering Van de in totaal 8.249 bezoekers bezocht 86% GEVEL en 73% Material Xperience. “In 2014 hebben we met GEVEL opnieuw een

aantal stappen gezet,” zegt Martijn Carlier, marktmanager Bouw bij VNU Exhibitions. “Het inhoudelijke programma is versterkt met een spannende programmering in het GEVEL theater en met het Grote Gevelcongres. Er was meer ruimte voor experimentele ontwikkelingen en de banden met de wetenschap zijn versterkt. Zo was er een WikiHouseNL, de Bold & Beautiful Award voor studenten, Experimenteel Beton en veel aandacht voor gebouwgeïntegreerde zonne-energie.”

Nabeschouwing Gevel 2014

De waardering voor de extra activiteiten bleek wel uit de bezoekersevaluatie van VNU Exhibitions. Van de bezoekers die één of meerdere activiteit bezochten, werden de activiteiten en presentaties in het GEVEL Theater het meest gewaardeerd. Het Innovatieplein en WikiHouseNL werden achtereenvolgens als tweede en derde genoemd. GEVEL vond voor de derde keer in combinatie met Material Xperience plaats. De sy-

Eveneens was voor de eerste keer de samenwerking gezocht met Holland Solar, branchevereniging van Nederlandse experts in zonne-energie. Het onderwerp gebouwgeïntegreerde zonne-energie leeft sterk bij bezoekers. Zij zijn meer en meer op zoek naar alternatieven voor de huidige zonnepanelen die beter inpasbaar zijn in het gebouwontwerp. In het Solar Expo & Theater demonstreerde de Nederlandse zonneenergiesector nieuwe gebouwgeïntegreerde

'Volgens de beursorganisatie geeft twee derde van de bezoekers aan tenminste één of meerdere activiteiten uit het programma te hebben bezocht' nergie tussen de twee evenementen bleek wederom groot. Bijna 80% van de bezoekers bezocht beide evenementen. Opvallend is dat deze combinatie ook veel ‘jongere’ en nieuwe bezoekers trok, waaronder vele studenten.

Het Grote Gevelcongres Het was de eerste keer dat het Grote Gevelcongres aan de beurs was gekoppeld. Het congres had een hoogwaardig inhoudelijk programma met onder meer sprekers als Chris van Duijn van OMA, Willem Jan Neutelings van Neutelings Riedijk Architecten en Volker Staab van Staab Architekten. Vanuit bezoekers was dan ook veel interesse om hieraan deel te nemen.

oplossingen. Bovendien was er een compleet lezingenprogramma over de praktische mogelijkheden van gebouwgeïntegreerde oplossingen voor zonnepanelen.

GEVEL 2015 65% van de bezoekers geeft nu al aan dat ze ook van plan zijn om de volgende editie van GEVEL te bezoeken. GEVEL is in 2015 onderdeel van de Week van de Bouw in Jaarbeurs Utrecht (9 tot en met 13 februari). In 2016 wordt de beurs weer in Rotterdam georganiseerd. Een belangrijk extra ingrediënt in 2015 wordt de Conceptenboulevard. Daarin is meer ruimte voor integrale concepten van nieuwbouw of renovatie van de gevel wat behalve de architect ook de opdrachtgever moet aanspreken. ❚

Solid Wood Systems

SPECIALISTEN IN DUURZAME GEVELTECHNIEK

K&A Gevelgroep Samen op z’n sterkst!

Drie gerenommeerde specialisten in gevelconstructies bundelen hun krachten: Kolf & Molijn, Alpro en Kiba werken voortaan samen binnen de K&A Gevelgroep. Zo beschikt u over alle gewenste gevelexpertise in één hand. Bovendien versterkt deze verbintenis niet alleen de marktpositie en slagvaardigheid van de afzonderlijke bedrijven; gezamenlijk garanderen ze u betrouwbaarheid en continuïteit. Deze samenwerking stelt ons in staat nog gerichter te werken aan kwaliteit en innovatie met een duurzaam karakter. Voor u en samen met u.

TOT DE K&A GEVELGROEP BEHOREN: Postbus 1075 I 8300 BB Emmeloord I T 0527 615 551

www.kenagevelgroep.nl

Nabeschouwing Material Xperience

Material Xperience The Smart Environment

Innovatieve materialen zijn onmisbaar op een evenement voor de architect. Gelijktijdig met GEVEL 2014 vond ook het toonaangevende vakevenement Material Xperience plaats. Hier konden (interieur)architecten en creatieve professionals een keur aan vernieuwende materialen, innovatie en inspiratie tot zich nemen. De combinatie van beide evenementen bleek wederom een schot in de roos. Bijna 80% van de bezoekers bezocht namelijk beide evenementen.

Nabeschouwing Material Xperience

De organisatie achter Material Xperience, Materia, zet zich in als verbindend netwerk voor de maakindustrie en de creatieve professional. En wel door beiden te prikkelen met vernieuwende, multifunctionele materialen. Een kunststof die reageert op lichaamswarmte bijvoorbeeld, of een gevelpaneel dat zichzelf repareert. Technologische ontwikkelingen rekken de grenzen aan wat mogelijk is steeds verder op. De populairste Materia materialen van dit moment werden op Material Xperience 2014 getoond in een speciale Wall of Fame. Het was er een drukte van jewelste.

Vergelijkbaar podium Het mooie aan Material Xperience is dat iedere exposant een vergelijkbaar ‘podium’ krijgt om zijn producten te tonen. Dat maakt de beurs overzichtelijk, clean en opgeruimd en verlaagt bovendien de drempel om in gesprek te gaan met de exposanten. Opvallend was ook het groot aantal jonge bezoekers op de beursvloer. Studenten kwamen proeven aan de nieuwste technieken en materialen. Het inhoudelijk programma van Material Xperience 2014 stond in het teken van The Smart Environment. De Materia tentoonstel-

ling onthulde alles over de intelligente materialen van de toekomst. In de toekomst zal ‘intelligentie’ meer en meer onderdeel van ons leven uitmaken. Stel je eens voor dat de gehele omgeving -gebouwen, wegen, infrastructuur, auto’s, meubels, alle interieurs, kantoren, ziekenhuizen en de meeste producten- intelligent zullen zijn. Onze persoonlijke ‘digitale assistenten’ zullen met deze omgeving kunnen communiceren. Ze kunnen ons zo informeren, waarschuwen, vermaken, comfort bieden, redden, lichamelijke conditie doorgeven, kortom: de mogelijkheden zijn eindeloos.

Smart materials

aanraking. Tot slot was er nog een tentoonstelling onder het motto van Smart Nature ofwel natuurlijke materialen die afkomstig zijn van levende bronnen en die gebruikt worden om bekende materialen mee te maken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan leder gemaakt van champignons. Materia had tevens een zeer inspirerend lezingenprogramma samengesteld met lezingen en workshops van internationale experts. Kortom, de organisatie kan weer terugkijken op een innovatief vakevenement. Volgend jaar vindt Material Xperience plaats van 9 tot en met 13 februari 2015 in Jaarbeurs Utrecht, gelijktijdig met de Bouwbeurs 2015. ❚

De Smart materials werden getoond in een drietal verschillende onderdelen tijdens de tentoonstelling. Ten eerste in Smart Techniques, technieken zoals 3D printen, waarbij het mogelijk is om materialen met een bijzondere structuur of verschillende dichtheden in één materiaal te printen. Vervolgens was er het Smart Lab, waar bezoekers de gelegenheid kregen om zelf aan de slag te gaan met de Smart materials. Ze konden zelf ervaren hoe materialen bijvoorbeeld kunnen veranderen van vorm of van kleur veranderen bij

Stap 1: Isoleren

Stap 2: Houten raamwerk

Stap 3: Esthetisch afwerken

SlimFort

De beste isolatie-oplossing voor droge gevelsystemen

GEPATENTEERD

De beste isolatie

• Doorlopende isolatielaag = geen koudebruggen. • Een dunnere gevelopbouw. • Automatisch optimaal geventileerd = langere levensduur. • Unieke messing/groef-verbinding. • Geen uitzakkende isolatie. • DUBOkeur® gecertificeerd (fiscale voordelen).

Het snelst verwerkbaar • • • •

Met geïntegreerde metalen beugels. Snel en eenvoudig verwerkbaar in slechts 3 stappen. Zeer eenvoudig stelwerk. Door één persoon verwerkbaar.

Veel voordeliger

SlimFort®

• Aanzienlijke materiaalbesparing t.o.v. de traditionele bouwwijze*. Besparing aantal m3 isolatiemateriaal

Besparing aantal m3 hout

Besparing folie (overbodig bij SlimFort®)

Traditionele methode

Onderdeel van:

15% 50%-75%

100%

www.facatherm.nl

www.isobouw.nl/SlimFort

OD UC T

< Productvideo

* Gebaseerd op berekeningen conform NEN 1068:2001

Efficiënte zonwering

Nieuwbouw of renovatie een efficiënte zonwering heeft altijd zin Bij het bouwen of verbouwen van particuliere woningen of projecten wordt de zonwering wel vaker vergeten. Toch stelt de gebruiker al snel vast, dat dit resulteert in problemen: oververhitting, reflecties en verkleuring van het interieur. Om hun comfort te verbeteren, investeren zij uiteindelijk toch in een zonweringsysteem. Als gevelbouwer stelt u de klanten een oplossing op maat voor – met aluminium lamellen, met schuifpanelen, met screens, …. Met RENSON® hebt u veelal een oplossing bij de hand en u kunt tevens een beroep doen op een ervaren projectteam om speciale oplossingen te ontwikkelen.

Glas als belangrijk bouwelement voor theater In het voorjaar van 2012 opende theater Maitland haar deuren. Maitland is een volledig rond gebouw, dat als een schijf uit het maaiveld oprijst, gedeeltelijk verzonken in de aarde van Landgoed de Horst in Driebergen (Nederland). Dit gebouw is uiterst functioneel en doet dienst als theater, waar bijeenkomsten tot 278 personen georganiseerd kunnen worden: congressen, lezingen, theater en muziekvoorstellingen. Een groot gedeelte van de tribune kan ingeklapt worden en het theater beschikt ook over een flexibele wand en een tribune op het dak.

Boven: Theater Maitland, Landgoed de Horst in Driebergen (Nederland). Onder: Nieuwe vleugel Sint-Jozefskliniek, Izegem (België).

Grote glaspartijen met een maximale hoogte van 7 meter zorgen voor voldoende inval van daglicht. “Op warmere dagen moeten wij er echter voor zorgen, dat de zon niet leidt tot oververhitting van de ruimte,” vertelt architect Ferdinand van Dam van OTH Architecten. “Na grondige evaluatie van de verschillende mogelijkheden kozen wij de windvaste Fixscreen® van RENSON®. Wij werkten daarbij samen met het projectteam van de firma om een oplossing te ontwikkelen voor de ramen, waar een hoogte van 7 meter nodig was. Dit is immers geen standaardoplossing, maar RENSON® zocht samen met ons naar een geschikte oplossing voor ons ‘probleem’.”

Licht en uitzicht is belangrijk in een ziekenhuis Om de werking van zijn spoedafdeling, chirurgisch dagziekenhuis en sterilisatie te verbeteren, besloot de directie van de SintJozefskliniek om te investeren in een nieuwbouwvolume. Architectenvennootschap Buro-Nova realiseerde een opvallend nieuw volume, dat via een passerelle met het bestaande ziekenhuis verbonden is. ›

Efficiënte zonwering

Kantoor- en labogebouw met dynamische façade Het laboratorium LEGI was dringend aan uitbreiding toe. Architectenbureau Unanime tekende een masterplan met de gedeeltelijke renovatie van het hoofdgebouw en twee nieuwe gebouwen, die aan het bestaande hoofdgebouw gebouwd moesten worden: GEMME en CORIOLIS. Gemme heeft twee bouwlagen en omvat de ontvangstruimte, een cafetaria, kantoor- en vergaderruimtes, een archief, een bergruimte en een sanitair blok. Coriolis bestaat uit vier bouwlagen en omvat onder meer bureaus, een chemielokaal, een technische ruimte en een opslagruimte.

Boven en Onder: Laboratorium LEGI – nieuwbouw GEMME, Saint-Martin-d’Hères (Frankrijk).

Het nieuwe complex uit verlijmd metselwerk in een schakering van kleuren (rood, bruin, oker) huisvest de spoedgevallendienst met zijn aparte entree op de begane grond. Deze entree valt net als de gevels van passerelle en tweede verdieping op door het gebruik van witte crepie. Het chirurgisch dagziekenhuis bevindt zich op de eerste verdieping, terwijl de directie de invulling van de tweede verdieping later zal bepalen. Dit dagziekenhuis ontvangt zijn patiënten in een lounge. Vanuit deze wachtruimte gaat men naar één van de zeven kleine voorbereidingskamers of zeventien patiëntenkamers in afwachting van de ingreep. Na de operatie keren de patiënten terug naar de postoperatieve wachtzaal of een kamer tot ze voldoende hersteld zijn. Deze kamers hebben een groot raam, wat zorgt voor veel binnenvallend licht. Ook op het einde van de gangen is telkens een grote raampartij met zicht op de omgeving. Huiselijkheid, ruimtelijkheid en kleur bepalen de sfeer. Binnenvallend zonlicht kan echter tot oververhitting leiden. Daarom integreerden de architecten buitenzonwering. “De bouwheer wilde een systeem dat vrij zicht naar buiten garandeerde, dat niet door de wind beïnvloed kon worden en dat bovendien comfortabel was voor elke patiënt,” verduidelijkt architecte Katrien Vanheste. “Daarom kozen wij voor zonwerende beglazing en uitkragende

luifels met bronskleurige aluminium Sunclipslamellen van RENSON®, die boven het raam gemonteerd zijn. Icarus Quickfix lamellen in een verticale uitvoering keren terug als designelement aan de inkom van de spoedafdeling en de standplaats van de MUG.”

Architect Sébastien Feyeux van Unanime licht het concept van de gevel toe. “De gevel is samengesteld uit een houtskelet, bekleed met latten van lorkenhout aangebracht in een willekeurig ritme, horizontaal of verticaal. Het geheel heeft het doel een dynamische façade te creëren die zich zal aanpassen met verloop van tijd. Dit ontwerp werd gerealiseerd met behulp van een variant van het dynamische zonweringsysteem Cilium® van RENSON®. Op de zuidgevel werden horizontale klapluiken met houten latten geïnstalleerd. In de openingen van de oostelijke en westelijke gevels werden laterale latten gemonteerd op constructies die zijdelings openen.” ❚

Project

GA Terminal Schiphol

Architect VMX Architects Proﬁel

Laukien 20/75

“Wij realiseren uw visie”

Metal Cladding Systems b.v. Postbus 3, 4030 CA Ingen Nederland T E I

Foto’s: Jeroen Musch

fibreC Gevel: Universiteitsgebouw Wenen | Zaha Hadid Architects, Londen en Hamburg | 6.100 m² panelen van glasvezelbeton, individuele kleuren en formaten | Unieke materiaaleigenschappen met een eigen karakter Distributed by CFS Nederland BV | netherlands@fibrec.com www.rieder.cc

| Zaha Hadid Architects, London and Hamburg | Unieke materiaal eigenschappen, een eigen karakter

+31 (0) 344 69 33 91 info@metalcladding.nl www.metalcladding.nl

Stichting Kwaliteit Gevelbouw Tegen inbraak een klasse voor ramen en deuren volgens nen 5096:

Voor de kwaliteit van hang-en sluitwerk een ster-aanduiding volgens nen 5089:

SKG

skg is erkende attestering- en certificatieinstelling voor de afgifte van het komo (attest-met-) Productcertificaat voor: � metalen en kunststof ramen, deuren en puien � inbraakwerende metalen en kunststof ramen deuren en puien, � hang- en sluitwerk � branddeuren � ventilatieroosters � veiligheidsbeglazing en structureel gelijmde beglazing � metalen gevelbekleding systemen en panelen � lijmen voor panelen � e.a. skg is testinstituut voor: � water en winddichtheid van metalen- en kunststof gevelelementen � inbraakwerendheid van metalen en kunststof gevelelementen � inbraakwerende eigenschappen van hang- en sluitwerk � bepaling van duurzaamheid en sterkteeigenschappen � e.a.

bezoekadres Nieuwe Kanaal 9-f 6709 pa Wageningen postadres postbus 362 6700 aj Wageningen t 0317 - 421 720 f 0317 - 421 677 e info@skg.nl i www.skg.nl

skg is notified body voor: � de ce-markering � de afgifte van het eg-conformiteitscertificaat voor alle hierboven genoemde producten in de gevelbouw (nb-nr.: 0960)

SKG

Kwaliteitsramen Fabrikant ramenstad Certificaatnr SKG’07.aaa.bb.cc

skg is lid van eota voor het opstellen van de eta voor de ce-markering.

skg is partner van skh en shr in cb&v.

skg is geaccrediteerd voor: * Productcertificatie en attestering * Managementsysteemcertificatie (iso 9001/vca) * Laboratoriumactiviteiten

2 SKG

Voor gecontroleerde kwaliteit hanteert skg het komo keurmerk. De kwaliteit van inbraakwerende ramen en deuren herkent u aan de klasseaanduiding volgens nen 5096. komo is maatgevend voor de bouw.

column

Voor de komende jaren ziet de VMRG een richting naar een succesvolle toekomst in het op de VMRG-directiedag gepresenteerde Dynamisch Perspectief. Deze strategische richting is gebaseerd op het besef dat de huidige werkelijkheid ons leert dat de succesformules vanuit 2008 niet meer zullen werken. De oververzadiging van onroerend goed in de kantorenmarkt, en alle lessen die de crisis ons leerde, vragen of liever dwingen de gevelindustrie tot een herbezinning. Daarnaast zijn er bijzondere schaaleffecten, bijvoorbeeld het steeds minder worden van nationale aspecten en opkomen van internationale aspecten, zelfs mondiale (bijvoorbeeld de “Global Economy” leerde ons hoe afhankelijk onze economie is van de Europese en zelfs wereldeconomie). Ook zijn er kwalitatieve ontwikkelingen die aangeven dat de moderne gebruiker van gebouwen geen genoegen meer neemt met het ambachtelijke niveau dat de bouwsector op een aantal terreinen nog steeds kenmerkt. Gelukkig kan de moderne gevelindustrie met haar industriële werkwijze, van design tot en met beheer, antwoorden formuleren op deze ontwikkelingen. Natuurlijk zullen de veranderingen die daarvoor noodzakelijk zijn investeringen vragen, in geld, kennis, tijd en reorganisaties. Maar uiteindelijk zal de gevelsector hierin kunnen aantonen welke essentiële rol zij inneemt voor het realiseren van moderne toekomstbestendige gebouwen en hun diensten. Het dynamisch perspectief betekent een ontwikkelingsrichting naar de toekomst, gebaseerd op vier fundamentele trends: 1. .duurzaamheid (van gebouwen, resource efficiency, energy efficiency, werkwijzen, diensten etc.) 2. .flexibiliteit (van gebouwen, functies maar ook van bedrijven etc.) 3. .innovatie (de kracht van vernieuwing op verschillende terreinen, zowel producten, diensten als werkwijzen, etc.) 4. .internationalisatie (internationale bronnen, materialen, partners, klanten etc.) De gevelindustrie is gestart met strategische overwegingen op haar directiedag en maakt binnenkort de slag naar de meer op de praktijk gerichte marktdag waarna een veranderen verbetertraject volgt. De VMRG voert dit geheel uit tezamen met haar zusterorganisatie VKG en hun Kennis Centrum Gevelbouw. De VKG en VMRG bedrijven worden bij de activiteiten betrokken. Ook andere bij de realisatie van moderne gevel betrokken branches worden uitgenodigd deel te nemen, zie de oproep bij dit artikel. ❚

Bert Lieverse

Oproep aan branches en bedrijven

Directeur VMRG

Indien er bij de gevel betrokken brancheorganisaties, bedrijven of ontwerpers, architecten of anderen zich kunnen vinden in de ontwikkelingen, richting, trends en activiteiten zoals hier beschreven, dan zijn zij van harte welkom en uitgenodigd. Samenwerking kan mits concreet, efficiënt en effectief leiden tot een succesvolle toekomst voor velen. Interesse? Stuur een e-mail bericht naar info@vmrg.nl

Fotograaf: Digidaan, Amsterdam

Nieuw cultureel hart in De Bilt

Het Cultureel Educatief Centrum (CEC) Het Lichtruim is het nieuwe culturele hart van De Bilt en biedt ruimte aan acht verschillende groepen eindgebruikers. GROUP A heeft volgens architect Lolke Ket een ontwerp gemaakt met een sterke collectieve uitstraling, waarbij de 3D-gevormde luifel het bindend element vormt tussen die gebruikers. Onder de gebruikers van het CEC bevinden zich een basisschool, een kinderdagverblijf, een peuterspeelzaal, het Kunstenhuis De Bilt, het Centrum voor Jeugd en Gezin, de openbare bibliotheek en een

woongroep voor senioren met twintig huurwoningen. In het voortraject hebben wij nauw samengewerkt met de verschillende gebruikers en hebben deze een inbreng mogen leveren in het ontwerp, ver-

telt Lolke Ket. “Vast stond dat ze met z’n allen onder één dak zouden samengaan, maar desondanks stonden ze enigszins gereserveerd tegenover elkaar, vooral in de zin van het delen van ruimtes. ›

Daar is na oplevering absoluut geen sprake meer van, want de gebruikers profiteren van elkaars expertise. Zo maakt de school gebruik van de muziekfaciliteiten van het kunstenhuis, zetten bewoners zich in als ‘voorleesouder’ in het kinderdagverblijf en maken externe verenigingen gebruik van de gymzaal. Wat dat betreft is de insteek van het centrum nu al geslaagd.”

Robuuste massa Het Lichtruim is aan de voorzijde gelegen aan een nieuw gevormd plein en aan de achterzijde aan een park. “We hebben bewust een

verschillende gebruikers met elkaar verbindt. Voor de achterzijde daarentegen hebben we gekozen voor een verbrokkelde opbouw. De achterkant is opgeknipt in verschillende ‘vingers’ van twee bouwlagen, die het park insteken. Op die manier ontstaan meerdere binnenplaatsen, die als speelplaats fungeren met elk een eigen ingang tot het gebouw.”

vlakken worden nog eens extra versterkt door de dieper liggende voegen. Ook de geglazuurde tegels van Koninklijke Tichelaar zijn in een viertal schakeringen toegepast en bevinden zich overwegend op de verdiepingen. Alleen aan de parkzijde, ter plaatse van de schoolentree, loopt het tegelwerk tot aan het maaiveld.”

GROUP A heeft gekozen voor een gevelopbouw in baksteen in combinatie met geglazuurde tegels in de bovenbouw. “Voor wat betreft de bakstenen hebben we gekozen voor vier verschillende kleurnuances, die

Brons geanodiseerd

'We hebben bewust een robuuste massa van vijf bouwlagen gecreëerd aan de pleinzijde' robuuste massa van vijf bouwlagen gecreëerd aan de pleinzijde,” vervolgt Lolke Ket. “Boven alle voordeuren van de individuele gebruikers loopt een indrukwekkende luifel die de

zijn toegepast in een tweetal samenstellingen,” zo licht Lolke Ket toe. “Daarmee bereiken we een heel gevarieerd gevelbeeld van lichte en donkere vlakken. De donkere

In opdracht van hoofdaannemer Hegeman Bouw Vriezenveen uit Almelo heeft Rollecate B.V. de opdracht gekregen voor het leveren en monteren van circa 1.300 m2 aluminium buitenpuien (Schüco AWS65), 55 stuks Eland-Brandt D1 schuifpuien, 450 m 2 aluminium vliesgevel (Schüco FW50+) en 170 m2 stalen / brandwerende binnenpuien (Jansen Economy 60-serie). “De toegepaste aluminium puien zijn brons geanodiseerd in de kleur C-32 en voorzien van 155 stuks draai-/valramen en diverse enkele en dubbele deuren,” zegt Thijn de Graaf van Rollecate. “De stalen binnenpuien daarentegen zijn gemoffeld in een RAL-kleur. De gevel ter plaatse van de

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Woonstichting SSW, Bilthoven

ARCHITECT entree van CEC Het Lichtruim betreft een schuin oplopende gevel met ruiten van 900 bij 5.000 millimeter.”

3D-luifel Voor de indrukwekkende luifel aan de pleinzijde van Het Lichtruim is de hulp ingeroepen van Novicon. De oorspronkelijke 3D-luifel is volgens Gerben Hofstede van Novicon in overleg met het bouwteam omgeturnd tot een economisch, esthetisch en constructief verantwoord concept. “De luifel bestaat uit 3 millimeter aluminium platen en is in twee lagen gepoedercoat in de kleur RAL 9010. De basis vormt een stalen achterconstructie

met daarop een houten balklaag. Een deel van de luifel is namelijk beloopbaar. Wij hebben de complete engineering gedaan in een 3D-model, alsmede de productie van de aluminium platen voor ons rekening genomen, die vrijwel allemaal uniek zijn qua afmetingen. Buiting Machines & Staalconstructies heeft het constructieve deel van de luifel gemaakt, hoofdaannemer Hegeman de afwatering en de waterdichtheid aan de bovenzijde van de luifel. De uitdaging voor ons als Novicon zat hem hier vooral in het maakbaar maken van het ontwerp van de architect. En dat is gelukt; het eindresultaat mag absoluut gezien worden,” zo besluit Gerben Hofstede. ❚

GROUP A , Rotterdam

AANNEMER Hegeman Bouw Vriezenveen, Almelo

GEVELBOUWER Rollecate, Staphorst

SYSTEEMLEVERANCIER Schüco, Mijdrecht

LUIFEL Novicon, Oldenzaal

SCHUIFPUIEN Eland-Brandt, Leeuwarden

OPLEVERING november 2013

VMRG bedrijven vallen in de prijzen bij de Benelux Aluminium Awards Blitta, Schüco Nederland, Reynaers Aluminium, Interdam Projects, Alcoa Architectuursystemen, Kolf en Molijn, Brakel Atmos en Vorsselmans zijn de VMRG bedrijven die meegewerkt hebben aan de prijswinnende projecten van de Benelux Aluminium Award voor Renovatie.

Jury voorzitter Prof. Jan Brouwer: ‘‘Er is veel degelijk werk afgeleverd door de architecten die een renovatieproject hebben ingezonden. Gezien de documentatie die we moesten bekijken was de jurering dan ook een flinke klus. Maar de winnaars mogen er zijn!" De prijsuitreiking vond plaats tijdens een druk bezochte Award ceremonie op de beurs GEVEL 2014 in Ahoy te Rotterdam. Uitgereikt werden drie Awards in respectievelijk Woningbouw en Utiliteitsbouw en een viertal extra prijzen.

de bijzondere ligging van het gebouw en de herbestemming als een woongebouw. Voor de uitvoering van de gebouwschil is gebruik gemaakt van de meest optimale technieken. Er werd hierbij door de architecten, het geveladviesbureau en de constructeur een aluminium elementengevel ontworpen die het oorspronkelijke beeld vrijwel tot op de

millimeter nauwkeurig volgt en toch volledig aan de hedendaagse eisen van lucht-, water- en geluiddichting voldoet. Doordat ook het oorspronkelijke groene glas nog verkrijgbaar bleek, kon het authentieke gevelbeeld opnieuw worden gerealiseerd, in combinatie met up-to-date geveltechnieken, zoals ook oorspronkelijk in 1959 het geval was.

Winnaar Benelux Aluminium Award 2013 – Categorie Woningbouw Studio Amsterdam (voormalig GAK-kantoor) Opdrachtgever AM/Stadsgenoot Architect/Ontwerper Wessel de Jonge Architecten BNA B.V./ IBS Consultants B.V. Systeem- /aluminium leverancier(s) Blitta/Schüco Gevelbouwer Blitta Dit totaal verouderde kantoorgebouw daterend van 1959, kreeg een volledige nieuwe look. Hierbij werd rekening gehouden met

“Het voormalig GAK kantoor in Amsterdam, gerenoveerd in nauw overleg tussen architect en gevelbouwer, is een schoolvoorbeeld hoe je een totaal versleten kantoor kunt omvormen tot De Studio, een sieraad om in te wonen.”, aldus Jan Brouwer.

om deze gebouwschil ondanks zijn complexe detaillering toch een hoog performante lucht –waterdichtheid en esthetisch hoogstaand karakter mee te geven. Een gebouw met oorspronkelijk beperkte maatschappelijke functie komt hierdoor centraal te staan in deze stadshernieuwing waarbij het fungeert als een lichtrijke circulatie ruimte naar omliggende wandelzones winkelcentra en onder het gebouw gelegen centrale parkeerplaats.

Dreamhouse, Rotterdam Opdrachtgever Manhave Kruiskade B.V. Architect/Ontwerper Claus en Kaan Architecten Systeem- /aluminium leverancier(s) Interdam Projects, Reynaers Aluminium Gevelbouwer Interdam Projects

Kenniscentrum, Roeselare (B)

Winnaars Benelux Aluminium Award 2013 – Categorie Bedrijfsgebouwen In deze categorie kwam de jury tot een ex- aequo oordeel, waardoor er twee winnaars zijn.

stadskernontwikkeling van Roeselare. Hierbij werd er een bijzonder accent gelegd door de structuur van het gebouw te vertalen naar de aluminiumgevel waarbij de trappartijen en diverse activiteiten die zich nu in het gebouw ontwikkelen, omgezet zijn in de zowel transparante als kleurrijk geschakeerde aluminium gevel. Deze gevel werd speciaal ontwikkeld

De renovatie van dit gebouw werd door de jury als één van meest geslaagde ontwerpen gezien, waarbij het gebruik van aluminium als een totaal oplossing met een zeer bijzonder karakter speciaal is opgevallen. De aluminiumgevel wordt hierbij- door het gebruik van de zeer diepe geëxtrudeerde lamellen met een geanodiseerde oppervlaktebehandeling die de natuurkleur van het aluminium nog versterken- een kijkdoos met een bijzondere lichtwerking, zowel overdag als bij avond. ›

Kenniscentrum, Roeselare (B) Opdrachtgever Stadsbestuur Roeselare Architect/Ontwerper BURO II & ARCHI+I Systeem- /aluminium leverancier(s) Reynaers Aluminium Gevelbouwer De Witte Aluminiumconstructies Dit oorspronkelijk monumentaal bankgebouw kreeg omwille van de centrale ligging, de grote oppervlakte en het historisch belang van de plek, een volledige herbestemming samen met de stationsomgeving als één van de belangrijkste onderdelen van de globale

Dreamhouse, Rotterdam (foto Sebastian van Damme)

Deze bijzondere optische werking markeert het gebouw en iedere passant in Rotterdam heeft dan ook dit gebouw als een bijzondere attractie in zijn herinnering gegrift. Het karakter van de architectuur van de renovatie sluit zeer goed aan bij de oorspronkelijke architectuur van de Lijnbaan door het architectenbureau Van den Broek en Bakema. Kortom een zeer mooie en toch strakke tijdsloze uitvoering. Vier extra prijzen Er zijn 4 extra prijzen toegekend voor een speciale prestatie.

Winnaar extra prijs voor Energie Efficiency GasTerra – Groningen Opdrachtgever Gas Terra Architect/Ontwerper De Zwarte Hond Systeem- /aluminium leverancier(s) Alcoa Architectuursystemen Gevelbouwer Kolf en Molijn

Rijksmuseum Amsterdam

Winnaar extra prijs voor Ramen en Deuren Categorie Woningbouw Woonhuis - Brugge (B) Architect/Ontwerper dmvA architecten Systeem- /aluminium leverancier(s) Schüco - Vitrocsa Gevelbouwer Vorsselmans NV

TETUM II – Enschede (foto Imre Csany)

Winnaar extra prijs voor Gevels en Daken Rijksmuseum – Amsterdam

Winnaar extra prijs voor Ramen en Deuren Historische gebouwen / Monumenten TETUM II – Enschede

Opdrachtgever Rijksmuseum Architect/Ontwerper Cruz y Ortiz/Van Hoogevest Architecten Systeem- /aluminium leverancier(s) Brakel Atmos Gevelbouwer Brakel Atmos

Opdrachtgever ArtEZ Hogeschool der Kunsten - Enschede Architect/Ontwerper Marx & Steketee Architecten BV Eindhoven Systeem- /aluminium leverancier(s) Sorba Projects Gevelbouwer Sorba Projects ❚

GasTerra Groningen

Woonhuis Brugge (B)

Learning from Danone De glasindustrie is met de introductie van driedubbel glas de voorlopige winnaar van de duurzaamheidsrace. Na thermopane flikken ze het kunstje nog eens; onder het mom van duurzaamheid de omzet in één klap met 50% vergroten. Volgens een mooie anekdote hebben ze dat geleerd van Danone die al jaren lang hun yoghurtjes per zes weten te verkopen. Nu is duurzaamheid een uitgewoond begrip in Nederland. We bedoelen er van alles mee en dus betekent het niets meer. In het Engels maken ze nog het nuttige onderscheid in 'durable' en 'sustainable'. Dat helpt het denken weer verder. Mijn hart ligt dan toch wel bij durable gebouwen, want volgens mij gaat een goed gebouw lang mee. Daarom zit de reactie van baksteen fabrikanten op de oplopende isolatie eisen mij zo dwars. Met verve werken ze aan systemen waarbij baksteen strips op isolatieplaten worden geplakt. Ik snap al niet dat je een baksteen bakt, de voorkant er afzaagt en meer dan de helft van de steen weggooit. Maar het zit me nog het meeste dwars dat een bij uitstek 'durable' product afglijdt naar een flintertje keramiek op een kunststof plaat. Daar hou je baksteen gevels met deuken aan over.

Jan Peter Wingender Office Winhov Jan Peter Wingender (1965) studeerde aan de Technische Universiteit Eindhoven en het Berlage Instituut in Amsterdam. Hij werkte bij Rudy Uytenhaak waarna hij in 1995 samen met Joost Hovenier het bureau Wingender Hovenier Architecten oprichtte. In 2013 startte hij samen met Joost Hovenier en Uri Gilad het architectenbureau office winhov.

column

Green Inspirations

Naast zijn betrokkenheid bij de ontwerpen geeft Jan Peter Wingender regelmatig lezingen, schrijft hij over architectuur en heeft hij zitting in diverse adviescommissies en jury’s. Hij is gastdocent en examinator bij diverse architectuuropleidingen in binnenen buitenland. Van 2003 tot 2007 was hij hoofd van de opleiding architectuur aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam. Vanaf 2010 is Wingender lector aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten met een onderzoek naar ‘Tectonics in Contemporary Brick Architecture’.

Dat het ook anders kan laat het gebouw van Tony Fretton aan de Constantijn Huijgenstraat in Amsterdam zien. Een zelfdragende gevel van zes verdiepingen uitgevoerd in metselwerk. Geen secundaire stalen constructies, geen onderbrekingen in het dikke isolatiepakket. Heel erg sustainable én durable bovendien. Voor de fabrikant is een bijkomend voordeel dat in de steens gevel twee keer zoveel bakstenen zitten. Dat klinkt al een stuk beter dan slechts de laatste drie centimeter van een baksteen verkopen. Ik ben benieuwd wanneer ze wakker worden. ❚

Het dossier over groen en duurzaam bouwen is te volgen op www.vmrg.nl onder themadossiers/Green Inspirations. 37

Door Chris Geurts, Carine van Bentum, TNO, gebouwde omgeving, Delft

De drukvereffenende gevel beter begrepen De prestaties van gevels die bestaan uit meerdere lagen, waarbij de buitenste laag luchtdoorlatend is, zullen in meer of mindere mate afhankelijk zijn van het optreden van drukvereffening. Drukverschillen over de buitenste laag hebben invloed op de waterdichtheid maar ook op de windbelasting die moet worden opgenomen. Deze invloed op de windbelastingen is in de huidige normen en rekenregels niet of nauwelijks opgenomen.

Meting op ware grootte aan de gevelbekleding van de hoogbouw New Orleans in Rotterdam.

TNO is in 2010 gestart met een onderzoeksprogramma om drukvereffening bij windbelastingen beter te begrijpen. Het uiteindelijke doel is om praktische handvatten op te leveren voor ontwerpende en uitvoerende partijen. Het totale on-

derzoek beslaat drie fases, waarbij gewerkt wordt van fundamenteel naar toegepast onderzoek. Er is in het onderzoek gebruik gemaakt van windtunnelonderzoek, metingen op ware grootte, computersimulaties van stromingen en van analytische

modellen die het gedrag van de stroming in een spouw beschrijven.

Windtunnelexperiment In de eerste fase is onderzocht welke parameters een rol spelen bij drukvereffening en hoe groot hun

Tijdens een windtunnelexperiment zijn de drukken aan de buitenzijde van de kubus, de drukken in de spouw, alsmede de snelheden in de spouw gemeten.

invloed is. Het onderzoek is uitgevoerd met een gesimplificeerde vorm, een kubus, die voorzien is van een spouwconstructie. De belangrijkste parameters zijn de afmetingen en positie van de openingen, de diepte van de spouw, en de wijze waarop de spouw is gecompartimenteerd. Tijdens een windtunnelexperiment zijn de drukken aan de buitenzijde van de kubus, de drukken in de spouw, alsmede de snelheden in de spouw gemeten. Het blijkt dat binnen de onderzochte marges de druk in de spouw goed voorspeld kan worden uit de drukverdelingen ter plaatse van de openingen. Deze druk blijkt minder gevoelig voor de spouwdiepte en openinggrootte dan vooraf gedacht. De momentane verdeling van de externe drukken is zeer bepalend voor de drukverschillen over de buitenste laag. Deze gegevens leveren goed inzicht in de wijze waarop de drukopbouw in een

spouw plaatsvindt, en met deze gegevens is de basis gelegd voor het rekenmodel.

Rekenmodel In de tweede fase van het onderzoek is een eerste versie van een rekenmodel opgesteld om de windbelasting op de buitenste laag van een gevel te voorspellen. Het rekenmodel is gevalideerd met de windtunnelmetingen aan de kubus en lijkt geschikt om verder uit te werken voor open plaatgevels. Om dat te toetsen is een meting op ware grootte aan de gevelbekleding van de hoogbouw New Orleans in Rotterdam gestart. De gevel van dit gebouw is voorzien van natuurstenen platen, met een voeg van 8 mm breed, met een spouwdiepte van 20 mm. Het gebouw is 158 m hoog, en gelegen op de Kop van Zuid te Rotterdam. Op ongeveer 120 meter hoogte zijn rondom het gebouw druksensoren

aangebracht, zowel aan de buitenzijde als in de spouw. Een windmeter op het dak van het gebouw registreert de referentiewindsnelheid en windrichting.

Metingen op ware grootte Sinds de start van de metingen, in begin 2012, is een grote hoeveelheid data gemeten bij de overheersende windrichtingen in Nederland (zuidtot zuidwestenwind). Deze data zijn goed bruikbaar voor de toetsing omdat voor deze locatie de wind niet wordt verstoord door omliggende gebouwen. Voor andere windrichtingen, in de noordelijk helft, zijn vrijwel geen data beschikbaar. Dit betreft richtingen waarbij verstoring van nabije gebouwen optreedt, zoals De Rotterdam, die tijdens de metingen is gerealiseerd. Het effect hiervan op de drukken kan door het ontbreken van die metingen nog niet worden bepaald. â&#x20AC;ş

Kalwall© ‘beheert’ het licht De structurele Kalwall© composietpanelen zetten direct zonlicht om in een natuurlijk daglicht dat niet verblindend en niet reflecterend is, zonder scherpe schaduwen of contrasten, kortom aangenaam om in te vertoeven. Daar grote hoeveelheden bruikbaar licht worden omgezet en verspreid met een relatief laag transmissieniveau maakt dit de installatie van zonneweringssystemen en/of jaloezieën overbodig. Kalwall© heeft bovendien extreem goede isolatieëigenschappen (tot 0,28W/m² mogelijk) wat het energieverbruik aanzienlijk vermindert op gebied van verwarming en koeling in het gebouw.

J. HERMANS & C° NV is exclusief verdeler van Kalwall© voor de Benelux en Frankrijk. Voor meer info en technische ondersteuning:

Kalwall® is een geregistreerd handelsmerk van Kalwall Corporation

IZ West-Grijpen Z2  Grijpenveldstraat 20  B-3300 Tienen  Tel (32)16820300  info@hermansco.be  www.hermansco.be

GEVELS DIE UITBLINKEN

www.vorsselmans.be +32 3 690 04 40

facebook.com/vorsselmansnv linkedin.com/company/vorsselmans

Vorsselmans is uw partner voor ingenieuze gevelconstructies. Wij gaan voor betrouwbare oplossingen die uitmunten in degelijkheid. Voor woningbouw en utiliteitsbouw, in België en Nederland.

met een ondiepe spouw. Een uitbreiding voor toepassing voor tweede huidgevels is een mogelijkheid, die in een volgende onderzoeksfase zeker meegenomen kan worden. De beoogde resultaten van zo’n verdere doorontwikkeling zijn drieledig: 1: Een verdere aanscherping en validatie van het rekenmodel, dat thans voorligt. De gerealiseerde metingen op ware grootte geven aan dat de mate van drukvereffening bij windoverdruk en windonderdruk (zuiging) sterk kan verschillen, en dat deze ook sterk afhangt van de locatie op de gevel ten opzichte van de gevelbeëindigingen. Er wordt in het algemeen een reductie van de nettobelasting gevonden van 30% of meer ten opzichte van de externe belasting die in de voorschriften is gegeven. De meting op ware grootte geeft prima inzicht in de optredende drukken, maar kent ook beperkingen. Zo was het praktisch gezien niet mogelijk drukken te meten zeer dicht bij de gebouwhoeken, daar waar de belasting door de wind (als gevolg van zuiging), doorgaans het hoogst is.

2: Het afleiden van rekenregels voor een aantal standaard-praktijkgevallen, door toepassen van het rekenmodel. Met deze rekenregels kunnen ontwerpwaarden worden bepaald die in een norm of praktijkrichtlijn worden opgenomen. 3: Het opstellen van een aantal voorbeeldoplossingen (bouwkundige opbouwen en details, met bijbehorende drukvereffeningsfactoren), die geschikt zijn om effectief te kunnen rekenen met drukvereffening.

een samenwerking met marktpartijen die zelf deze kennis willen kunnen toepassen. Het onderzoek is tot op heden uitgevoerd in samenwerking met Royal HaskoningDHV, Blitta, Centrum Natuursteen, Kenniscentrum Gevelbouw en Vesteda. Voor de volgende onderzoeksfase worden geïnteresseerde partijen uitgenodigd te participeren.

Contactgegevens carine.vanbentum@tno.nl chris.geurts@tno.nl Een meer uitgebreide beschrijving van het onderzoek en een aantal resultaten zijn gepubliceerd in Cement (1,2).

Meer lezen: (1) S de Graaf, C. Geurts, I Kalkman, C van Bentum, “Drukvereffening beter begrepen (1), Cement 5/2013 (2) C. van Bentum, I. Kalkman, C. Geurts, “Drukvereffening beter begrepen (2), Cement 8/2013 ❚

Deze stappen willen we zetten in

Voorspellingsmodel Het voorspellingsmodel blijkt de trends van de gemeten waarden goed te voorspellen, maar kwantitatief schiet het nog te kort. Een verdere doorontwikkeling is nodig om tot een bruikbaar model te komen. Deze doorontwikkeling omvat verdere analyses van de ware grootte metingen ter validatie van het model, aanvullende parameterstudies in de windtunnel, en indien realiseerbaar aanvullende metingen aan een ander gebouw. Bij die metingen zal met name aandacht besteed moeten worden aan het gedrag nabij gebouwhoeken, en is ook een variatie van spouwdieptes en openingen tussen de gevelelementen nodig. Het model dat nu is ontwikkeld en gevalideerd is inzetbaar voor gevels

FACE lanceert het Sustainability Forum Duurzaamheid is een belangrijk begrip geworden in de bouwwereld. Duurzaamheid heeft in de loop der tijd meer waarde gekregen zowel ecologisch als economisch. Een goede business case werkt niet zonder enige ambities op te stellen op gebied van duurzaamheid. Momenteel worden veel onderzoeken uitgevoerd over de mogelijkheden en toepassingen op het gebied van duurzaamheid. Dit is de reden dat FACE, de internationale gevelcommunity, een speciaal communicatieplatform heeft opgericht, namelijk het “Sustainability Forum”.

De sustainability module Een extra module over duurzaamheid is onlangs in FACE geïntegreerd. Dit betekent dat er nu een online plaats is voor alle vragen op het gebied van duurzaamheid. Alle FACE gebruikers kunnen meediscussiëren via dit medium. Het doel is om hiermee voor de gevelindustrie de mogelijkheid te bieden om te laten zien wat er in huis is! En zo te informeren, stimuleren en oplossingen te creëren

Planet People Profit

Duurzame projecten en producten uitgelicht

In dit forum wordt alle informatie via de drie bekende hoofdpijlers ingedeeld. De opbouw is als volgt opgezet:

De extra duurzame projecten en producten kunnen in aanmerking komen voor een extra duurzaam-

People Veiligheid Gezondheid Comfort Welzijn Functionaliteit Sociale waarde Culturele waarde Ethische aspecten

Planet Milieu risico’s Milieu toxiciteit Effecten flora en fauna Bronnen Afval Milieu management Recycling

Profit Gebouw life cycle costs Financiering Externe kosten Lokale economie Waarde creatie

heidsstempel. Dit betekent dat de projecten die een bijzondere duurzaamheidsambitie hebben nagestreefd of producten die uitermate duurzaam zijn, worden gemerkt. Deze projecten worden op de sustainability pagina getoond aan het publiek.

Registreren Registreren en deelnemen aan FACE is gratis. Als u projecten, producten, services, artikelen en services wilt plaatsen, wordt voor bedrijven een reële bijdrage gevraagd om het platform voorgang te geven en te beheren. ❚ Zie www.internationalfacade.com

MEESTERSTUK

MR.BETTINA

Zondag werkdag?

H E R T SMTE EESI TNE R S T U K

MR. BETTINA

Onlangs overlee Mulisch. Volgen van ‘De Grote D stond onmiddel opkomende en klaar om onze t met verhalen ov voor H.M.. Zond ze allemaal reu geraakt door die enkeling werd h als ‘de Homerus De inspiratie do echter niet gara eigen scheppen Mulisch adepten niet geoorloofd ondenkbaar. Oo een niet onbeke

HERTSTEIN

Ruttes oproep om vooral door te gaan met geld uitgeven, was niet geheel aan dovemans oren gericht: voor medewerkers van zo'n honderd supermarkten en vele warenhuizen was Tweede Kerstdag een werkdag. Homo consumens moest vooral achter de kerstboom vandaan en (met of zonder bonuskaart) de winkel in. Weerstand hiertegen was er nauwelijks. Het verschil tussen werkdagen en rustdagen is met internet en de 24 uurs 'global economy' steeds meer aan het verdwijnen. Ook in de bouw wordt regelmatig in het weekend (door)gewerkt, maar niet altijd met de zegen van alle partijen, zoals blijkt uit de onderstaande zaak.

a een aanbesteding werd het werk door de gemeente aan de aannemer gegund. Op grond van het bestek en de nota van inlichtingen zou de aannemer een bonus van 10.000 euro per werkdag krijgen indien hij het werk eerder opleverde dan hij bij zijn aanbieding had aangeboden. Met zo'n beloning in het vooruitzicht was het niet erg verwonderlijk dat het werk ruim voor de overeengekomen datum werd opgeleverd. De aannemer had om zijn bonus te verdienen ook vier zondagen gewerkt. De gemeente had daarvoor toestemming verleend onder het voorbehoud dat deze zondagen niet onder de bonusregeling zouden vallen. De aannemer was het met het voorbehoud niet eens. Voor het werken op nog tien zondagen nadien, werd – zo stelde de aannemer – geen toestemming verleend. Zo werd de zondag – toen de bonusbetaling voor de gewerkte en de 'gemiste' zondagen uitbleef – de twistappel tussen partijen en werd arbiters verzocht hun oordeel te geven. Arbiters overwegen dat er voor de aannemer vanwege de bonusregeling veel aan gelegen was om het werk zo spoedig mogelijk op te leveren. De gemeente had daar ook, gezien

het opnemen van een dergelijke regeling in de contractstukken, (veel) geld voor over. Arbiters onderschrijven het standpunt van de gemeente dat in de bouw niet standaard op zondagen wordt gewerkt, maar overwegen dat het wel steeds vaker voorkomt. Naar het oordeel van arbiters is de gemeente niet in haar stelling geslaagd dat het werken op zondag contractueel niet was toegestaan. Immers, zij had wel specifiek een verbod voor werken in de nachtelijke uren in het bestek opgenomen maar niet een verbod voor werken op zondag. De toepasselijke CAO of de Arbeidstijdenwet maken dat niet anders omdat deze zien op de rechtsverhouding tussen de werkgever en zijn werknemers. Ook paragraaf 1 lid 1 van de UAV 1989 maakt dat niet anders. Daaruit is weliswaar af te leiden dat de zondag geen werkdag is, maar die bepaling ziet volgens arbiters in het geval van overschrijding van de bouwtijd door de aannemer op het niet mogen berekenen van korting (op de aanneemsom) voor dagen die geen werkdag zijn. De vier zondagen waarop de aannemer met toestemming van de gemeente heeft gewerkt, brengen arbiters dan ook niet in mindering voor het berekenen van de bonus. Voor wat betreft de overige tien zondagen

Sti

Mr. Bettina Hertstein

www.bouwrechtbedrijf.nl

wijzen zij de vordering van de aannemer af. Voor drie zondagen heeft de gemeente het verzoek om te mogen werken voldoende gemotiveerd afgewezen. Voor zeven zondagen is vast komen te staan dat de aannemer de gemeente nooit heeft verzocht om op deze zondagen te mogen werken. Naar het oordeel van arbiters heeft de aannemer er zelf voor gekozen om voor deze zeven zondagen geen toestemming te vragen en evenmin heeft hij gewerkt op die dagen, waardoor er geen sprake kan zijn van een misgelopen bonus.

Recentelijk moe van een arbiter geboden in een opdrachtgevers aannemer de ho Deze opdrachtge aannemer, op gr van hun archite overeenkomst v twee-onder-éénIn de technische behorend bij dez opgenomen: “He uitdrukkelijk niet van het ontwerp t uitvoer te (laten) schriftelijke goedk opdrachtgevers.” E oplevering van d aannemer een b bestaande uit tw kapwoningen. De opdrachtgeve bouwplan onmi het ontwerp van vertoont en derh zijn ontleend aa mening, unieke woningen. Daard nemer onrechtm van het ontwerp

Weet u wat voor dag het is en wilt u sneller aan de finish zijn dan gepland? Blijf bij de tijd door uw afspraken onbetwistbaar vast te leggen zodat u zich niet 'voor het hekje' hoeft te verweren. De leden van de VMRG kennen het verschil tussen appels en peren. ❚

Diemen Noord Brede School

De Brede School in Diemen is zo ontworpen dat leerlingen ook voor en na de lessen in het schoolgebouw kunnen verblijven. De school moet gaan functioneren als een ontmoetingspunt voor de wijk, waar bewoners, hun kinderen, verenigingen en buurtorganisaties een plek vinden. Door de bouw van het nieuwe schoolgebouw is het bovendien mogelijk om de entree van de wijk een markant

Opdrachtgevers: Gemeente Diemen, Basisschool De duif, Basisschool â&#x20AC;&#x2122;t Palet, peuterspeelzaal de Tuimelaar, Peuterspeelzaal â&#x20AC;&#x2122;t Kloddertje, Stichting Welzijn Diemen en KMN kind & Co. Architect: Leijh, Kappelhoff, Seckel, van den Dobbelsteen Aannemer: Slingerland Bouw Zonwering: Wonnink Zonwering B.V. , Amersfoort herkenningspunt te geven. Op die manier wordt de eigen identiteit van de

wijk versterkt en kunnen bezoekers makkelijker hun weg vinden. Naast het multifunctionele binnenontwerp is er ook goed nagedacht over de buitenkant van het splinternieuwe gebouw. Zo wordt er door Wonnink Zonwering HR-zonwering toegepast op de zuid-, oost- en westgevel van het gebouw. Deze elektrisch, en automatisch gestuurde zonwering is zo afgesteld dat hij op het juiste moment omlaag en omhoog gestuurd wordt. Dit voorkomt oververhitting en oogdiscomfort binnen de klaslokalen. Naast comfort biedt HR-zonwering ook energiebesparing door de koellast in de zomer te verlagen en de warmte-isolatie in de winter te verhogen.

Rijen Goudsmit-Hoff Het gebouw is van origine een lederfabriek gebouwd in 1911 en is herbouwd in 1947, na de bombardementen in de tweede wereldoorlog, door behangproducent Goudsmit-Hoff. In 2013 is het industriegebouw herontwikkeld en zijn er 166 moderne appartementen gerealiseerd.

Vanwege de herkenbare stedenbouwkundige ligging en de historische waarde is besloten het grote fabrieksgebouw te herbouwen met de oorspronkelijke gehanteerde materialen, detailleringen en maatvoeringen. De watertoren, waarin appartementen zijn gebouwd, en de schoorsteen zijn in oude glorie hersteld. Tevens is er onder het gebouw een grote parkeergarage met bergingen gebouwd. De nieuwe materiaaltoepassingen zijn eenduidig,

Opdrachtgever: Brabanthuis BV Projectontwikkeling, Veldhoven Architect: Jacqueline Slagter BV BNA, Riethoven Leverancier gevelbekleding: Alucopal BV, Waalwijk

in groot formaat toegepast en zeer modern van uitstraling. Gekozen is voor de aluminium gevelbekleding van Alucopal. Dit is een modern, technisch en strak, textuurloos materiaal. Met het mooie, zacht spiegelend effect van Alucopal wordt het oude beeld in het nieuwe beeld opgenomen. De oude uitstraling van het gebouw is dus prachtig gecombineerd met moderne materiaalsoorten.

Raamsdonksveer Sporthal Dongemond Opdrachtgever: Architect: Gevelbouwer:

Bouwcombinatie Vaessen en Oome Marquart Architecten Cladding Partners B.V., Oosterhout

bestaan deels uit metselwerk en gevelbeplating. De gymzaal heeft een gevelbekleding van glazen stroken en gevelbekleding van geïsoleerde stalen cassette’s.

Raamsdonksveer heeft een nieuwe sport- en onderwijsvoorziening van formaat. Daarmee gaat een wens van de Gemeente Geertruidenberg in vervulling. De betrokkenheid bij de bouw van dit project was erg groot, omdat er veel lokale bedrijven hebben meegewerkt. Het gebouw bestaat uit een staalconstructie en metselwerk. De gevels

Gent (B) Voetbalstadion KAA De voetbalclub KAA Gent beschikt nu over de modernste, meest multifunctionele voetbaltempel van België. Vooral de vele glaspartijen, geleverd door AGC, in de gevels (20.000 m² in het stadion en 13.000 m² in de twee kantoortorens) – geven de gebouwen een aantrekkelijke uitstraling. In het gebouw bevinden zich meer dan 20 barretjes en restaurantjes, er

Opdrachtgever : AA Gent en Ghelamco Architect: Bontinck Architecture and Engineering Adviseur en Producent glas: AGC is een evenementenhal en er zijn winkels. In de directe omgeving zijn ook twee kantoorgebouwen van tien verdiepingen gebouwd, die bij het stadion aansluiten. Omdat de clubkleuren van het voetbalteam blauw en wit zijn, werd gekozen voor een glassoort met een blauwige tint. Op het gebied van zonwering bood het gelaagde Stopray

Ultra-50 op ClearVision (extra helder glas) de beste prestaties voor de gevel en ondanks de toepassing van verschillende glasdiktes garandeert het extra-blanke glas ClearVision een constante kleur. Het comfort binnen is verhoogd door de lage zontoetredingsfactor van 23%, waardoor geen externe zonweringen nodig zijn.

De constructieve gevel’ mogelijk? Een van de vragen op het gebied van innovatie die binnen de gevelbranche speelt, is of het mogelijk is om de constructieve eigenschappen van een gebouw, de primaire draagconstructie, te verplaatsen of op te nemen in de gevel. Er wordt nagegaan of de vorm en structuur van de gevel een bijdrage kan leveren aan stabiliteit en sterkte.

Binnen een internationaal innovatie prestatie contract wordt een eerste verkenning gedaan naar op welke wijze deze nogal krampachtige scheiding van structuur en flexibiliteit in gebouwen omgezet kan worden in een nieuwe dynamiek van ontwerpen, bouwen en exploiteren. Dit zal resulteren in een waarde toevoeging aan de gevel, waarmee het begrip duurzaamheid vertaald wordt in structuur.

Blob architectuur We kennen inmiddels allemaal de blob architectuur, de amoebe-achtige gebouwvormen, vormen die bestaan uit onregelmatige gekromde vlakken. Waar het in dit type gebouwen vaak gaat om de architectonische kant, kan er ook gekeken worden naar de constructieve kant, de stijfheid en kracht. Denk bijvoorbeeld aan een ei waarvan de schaal in haar vorm een constructie an sich is. De vorm van de schil van het gebouw zorgt tegelijk voor de constructie. Een andere vergelijking is de wijze waarop een auto voorheen werd samengesteld. Vanuit een oorspronkelijk raster van balken is de constructie nu zo ontwikkeld dat het casco in zijn vorm stabiel en sterk is. Naast conceptuele archi-

tectonische mogelijkheden dient ook stil gestaan te worden bij de feitelijke uitvoering. Vragen als ‘Welke normen dienen we in de branche te gaan gebruiken om te constructieve veiligheid te waarborgen?’ en ‘Dienen we nieuwe rekentechnieken te ontwikkelen?’ spelen allemaal een rol in het vervolgtraject van zo’n onderzoek.

Constructieve eigenschappen Daar waar de ideeën en dromen kunnen zijn en onderzoeken gaande zijn over gevels die de volledige constructieve eigenschappen van een gebouw in zich opnemen, hebben gevels altijd bepaalde constructieve eigenschappen. Eigen gewicht, winddruk en windzuiging, eventuele sneeuwbelasting en andersoortige belastingen zullen weerstaan en afgedragen moeten worden. Voor de algemene informatie over constructieve eigenschappen van metalen gevels kan bij het Kennis Centrum Gevelbouw informatie worden ingewonnen in de vorm van cursussen. Te vinden op www.kenniscentrumgevelbouw.nl.

Publicaties van onder andere het onderzoeken over de constructieve gevel worden via de VMRG verspreid.

De Baronie: ruimte voor nostalgie Het terrein van de voormalige chocoladefabriek De Baronie in Alphen aan den Rijn is veranderd in een gebied voor winkelen, werken en wonen. Het oude fabrieksgebouw staat op de lijst voor industrieel erfgoed en heeft een nieuwe bestemming gekregen. S2 Architecten heeft het gebouw opgewaardeerd naar de hedendaagse bouwfysische eisen, maar met behoud van de nostalgische uitstraling. Daartoe heeft Lieftink Geveltechniek samen met Schüco een nieuw gevelsysteem ontwikkeld.

Ruim tien jaar geleden werden in de fabriek van De Baronie nog 180.000 chocoladeletters, paaseitjes en andere lekkernijen per dag gemaakt. Na 47 jaar verhuisde de cacao- en chocoladefabriek naar een complex buiten Alphen aan den Rijn. “Sinds 2001 zijn er verschillende projectontwikkelaars bezig geweest met de herontwikkeling van het 14.000 m2 grote terrein,” zegt Joost Plompen van Lieftink Geveltechniek. “In 2006 zijn we gevraagd ons licht te laten schijnen op de gevels van het fabrieksgebouw, maar tot een opdracht is het

niet gekomen. Totdat Green Real Estate in 2007 de handschoen oppakte om het terrein te transformeren in een gebied voor winkelen, werken en wonen.”

Staal of aluminium? Om de karakteristieke uitstraling van het gebied zoveel mogelijk te behouden, is ervoor gekozen om de voormalige fabriekshallen veilig te stellen en voor zover mogelijk in oude luister te herstellen. Aanvankelijk was het idee om de oorspronkelijke gevel met smalle stalen kozijnen te renoveren

en gebruik te maken van een achterzetgevel om de huidige bouwfysische eigenschappen te bereiken, vertelt Frank Spoek van S2 Architecten. “Al snel werd duidelijk dat dat niet tot een bevredigend resultaat zou leiden, evenals de aangedragen alternatieven in aluminium. Vervolgens is gekozen voor een thermisch onderbroken staalprofiel, die de goedkeuring van de welstandscommissie kon wegdragen. Echter, na de aanbesteding werd er vanuit de opdrachtgever een bezuinigingsronde doorgevoerd. ›

Aan Lieftink Geveltechniek en Schüco de taak om met een alternatief te komen. Zij hebben vervolgens een nieuw profiel ontwikkeld, toch in aluminium, maar heel slank en met een staal-look. De welstandscommissie heeft er zich opnieuw over gebogen en heeft na twee sessies, inclusief bezoek aan Lieftink Geveltechniek, alwaar een 1 op 1 mockup was opgesteld, goedkeuring ver-

Historisch verantwoord De Baronie bestond oorspronkelijk uit meerdere gebouwen. “Aan de hoofdbouw waren op verschillende lagen door de jaren heen allerlei oneigenlijke aanbouwsels gerealiseerd,” vervolgt Frank Spoek. “Deze bijgebouwen zijn gesloopt. Omdat er op die plekken voorheen geen stalen buitengevel was, hebben we daar een afwijkende

'Het gevelsysteem zou ook in staal uitgevoerd kunnen worden, maar dat bleek financieel niet haalbaar. Om toch die authentieke, nostalgische staal-look te verkrijgen, is het aluminium voorzien van een mat witte poedercoat met een structuur.' leend. Naar aanleiding van de mock-up hebben we nog enkele aanpassingen doorgevoerd, zoals de kleur van de coating, meer passend bij een klassieke uitstraling en details aan draaiende delen. Vervolgens is de mock-up geëxtrapoleerd naar de hele gevel. Een mooie oplossing die het origineel goed benadert.”

Het Baronie gebouw voor de renovatie.

gevel in een donkere kleur toegepast. De aloude buitengevel is dus historisch verantwoord voorzien van het nieuwe gevelsysteem in een witte kleur, terwijl ter plekke van de oneigenlijke aanbouwsels puien in een antracietkleur zijn toegepast en zodoende ondergeschikt zijn aan de witte gevel. De nieuwe gevel voldoet zoals gezegd aan de

hedendaagse eisen ten aanzien van de bouwfysica, alsmede aan de huidige ergonomische eisen. De raampjes om te kunnen ventileren bevonden zich voorheen hoog in de pui en waren nauwelijks toegankelijk. Dat is in de nieuwe situatie uiteraard gemodificeerd, uiteraard wederom met behoud van de klassieke uitstraling.”

Staal-look kozijn Voor de nieuwe gevel heeft Lieftink Geveltechniek een combinatie gemaakt tussen een vliesgevel en een staal-look kozijn. “Hieruit is in samenwerking met Schüco een nieuw systeem geboren: FW40 staallook,” vertelt Joost Plompen. “Het systeem is technisch te verwerken als een vliesgevel en biedt dus de vrijheid om in de breedte ‘oneindig’ te kunnen doorbouwen, zonder gebruik te hoeven maken van dubbele stijlen. Een aspect dat met een traditionele kozijnoplossing, vanwege het opvangen van rek en krimp middels een dilatatie, een vereiste is. De kliklijsten daarentegen zijn nauw verwant aan die van een staal-look kozijnprofiel, die het beeld wekken (dieptewerking) van de oorspronkelijke stopverfoplossing.”

Om aan de financiële eisen te kunnen voldoen is zoals gezegd gekozen voor aluminium in plaats van staal. Plompen: “Het gevelsysteem zou ook in staal uitgevoerd kunnen worden, maar dat bleek financieel niet haalbaar. Om toch die authentieke, nostalgische staallook te verkrijgen, is het aluminium voorzien van een mat witte poedercoat met een structuur.” De nieuwe vliesgevel loopt voor de betonnen kolommen door en voldoet aan alle eisen op het gebied van duurzaamheid en veiligheid met geïsoleerde profielen, HR++-glas en de nodige ventilatievoorzieningen in de vorm van valramen. Lieftink Geveltechniek heeft het gevelsysteem niet alleen geëngineerd, maar ook geproduceerd en gemonteerd. “Aangezien het een renovatieproject betreft, vraagt dat om een gespecialiseerde aanpak in de vorm van maatwerk tot stand brengen,” stelt Plompen. “We hebben de kozijnen zelf ingemeten en ook met onze eigen mensen op locatie gemonteerd.” Lieftink Geveltechniek was reeds in een vroeg stadium betrokken bij de transformatie van het terrein, weliswaar destijds nog voor een andere projectontwikkelaar. Plompen: “Nadat we begin 2012 opdracht kregen van aannemer Konder Wessels uit Amsterdam konden we vrijwel direct aan de slag. Een groot deel van de engineering en calculatie lag nog op de plank. Begin april 2012 zijn we gestart en inmiddels is De Baronie volledig in oude luister hersteld.” In totaal heeft Lieftink Geveltechniek 2.500 m2 aan vliesgevel in staal-look geleverd en gemonteerd en 2.000 m2 aan semi-structurele gevels voor de commerciële ruimten. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ARCHITECT GEVELBOUWER PROFIELLEVERANCIER BRUTOVLOEROPPERVLAKTE OPLEVERING

GREEN Real Estate, Alphen aan den Rijn S2 architecten, Amsterdam Lieftink Geveltechniek, Alphen aan den Rijn Schüco Nederland, Mijdrecht 14.000 m2 2013

Luchtdichtheid

Toetsing en handhaving luchtdichtheid De luchtdichtheid van een gebouw, zoals opgenomen in het bouwbesluit 2013, wordt tot op de dag van vandaag nog altijd niet gehandhaafd. Dat zegt Roland Schuurmans van Tremco Illbruck. â&#x20AC;&#x153;Voornaamste reden daarvoor is dat er geen controle plaatsvindt. Dat gaat de komende jaren echter veranderen."

Luchtdichtheid

Uit een recent onderzoek in opdracht van minister Blok blijkt, dat 13 van de 20 nieuwbouw woningen een hogere EPC-waarde scoort dan op papier. Dat is nogal zorgelijk, vindt Roland Schuurmans. “Het is uiterst merkwaardig dat we bij het kopen van een woning minder kritisch zijn dan bij het kopen van een auto. We accepteren het niet als we een auto krijgen geleverd met een 1.6 liter motor, terwijl we een 2.0 liter motor hebben besteld, maar als de EPC-waarde van een woning niet blijkt te kloppen, uitgedrukt in een energielabel, wordt dat weggewuifd. Er is dus structureel iets mis. De ambities zijn om dit jaar verplicht een energieprestatiecertificaat af te geven op al de nieuw te bouwen utiliteitgebouwen, medio 2015 voor nieuwbouwwoningen en vanaf 2016 voor bestaande woningen. Geen enkel gebouw wisselt dan van eigenaar zonder kloppend energielabel. Zie het als een APK voor een gebouw, waarbij de prestaties worden gemeten aan de hand van onder meer thermografie en een blowerdoortest.”

Energieneutraal Een groen energielabel wordt in de toekomst alsmaar belangrijker. Volgens Schuurmans zijn er zelfs al banken die een hogere hypotheek verstrekken op een duurzaam gebouw. “Banken stimuleren de aankoop van duurzame gebouwen en berekenen hogere rentepercentages voor bijvoorbeeld minder energiezuinige panden. Als we kijken naar het landelijk beleid, dan dient vanaf 2020 100 procent van de corporatiewoningen een energielabel B of hoger te bezitten en van 80 procent van de particuliere huurwoningen wordt een C-label of hoger verlangd. Een goede energetische schil wordt dus steeds belangrijker en luchtdicht bouwen speelt daarin een belangrijke rol. Overigens zijn er de afgelopen jaren ook al stappen in de

goede richting gezet. In 2015 zijn alle nieuwbouwwoningen 50 procent energiezuiniger vergeleken met 2007. Dan praten we nog maar over 7 jaar terug. En vanaf 2020 gaan we naar bijna energieneutraal. Die ambitie is eigenlijk ook al achterhaald, want momenteel worden er al volop energie-nota-nul woningen gebouwd.”

Qv10 Eis

Ruim 35 procent van de totale energiebehoefte van Nederland is bestemd voor de bebouwde omgeving, waarvan 80 procent opgaat aan verwarming van een gebouw. “Tegen 2020 willen we een CO2-reductie realiseren van 20 procent. Het is dus zaak om beter met energie om te gaan door in eerste instantie de verliezen te beperken. Met de huidige qv;10 eis waar luchtdichting in de praktijk nauwelijks wordt toegepast is er een gigantisch energieverlies door in- en exfiltratie van lucht door ongewenste naden en kieren. Als voorbeeld pakken we een woning van 330 m3, die met de huidige qv10 eis 18 keer ventileert op een dag, waarbij het luchtverlies ongeveer 5.940 m3 bedraagt; lucht die we eerst verwarmen en daarna wegvloeit naar buiten. Volgend jaar zullen we uitkomen op een qv10 0.4; de qv;10 eis zal hierdoor nog kritischer worden. Een woning van 330 m3 zal dan ongeveer 3800 m3 lucht door in- en exfiltratie mogen verliezen. Met de ambities voor 2020 waar de qv10 eis 0.15 zal zijn, mag er nog maar 1425 m3 luchtverlies zijn. De detaillering van een gebouw zal grondig onder de loep worden genomen moeten worden om deze qv10 eisen te kunnen behalen. En dat begint al in de ontwerpfase.”

I3 afdichtingssysteem Tremco Ilbruck positioneert het I3 afdichtingssysteem. Dit systeem is niet alleen gebaseerd op producten, maar op een totaal-

concept dat alle 3 niveaus behandelt: slagregendichting, juiste thermische aansluiting en een gegarandeerde luchtdichting. “Het Ilbruck I3 Systeem houdt rekening met de bouwfysische aspecten in de gevel en biedt derhalve niet alleen bescherming tegen alle aspecten van de bouwfysica, maar voorkomt ook hoge energiekosten en sluit naadloos aan de hoge eisen die gesteld worden in het bouwbesluit.” Tremco Illbruck heeft op het gebied van luchtdicht bouwen drie producten. FM 330 Elasticfoam, ME 407butylband en de ME500 DuoFolie. “Onze specialisten gaan graag al in de ontwerpfase met de opdrachtgever en architect om tafel om een gebouw luchtdicht te krijgen,” stelt Roland Schuurmans. “Ook worden de details met de applicateur besproken via een toolboxmeeting en verrichten we tussentijdse controles om te beoordelen of de producten op de juiste manier worden verwerkt of aangebracht.” Mits op bovenstaande wijze doorlopen, garandeert Tremco Illbruck een luchtdichtheid, zoals in het ontwerp bepaald, zegt Schuurmans. “En we tonen dat ook aan volgens de norm voor luchtdichting NEN 2687 met behulp van een blowerdoortest en een thermografisch rapport. Die norm is leidend voor toetsing en handhaving van de beoogde qv10. Als de norm niet wordt gehaald, zal een project in de toekomst de oplevering niet halen, omdat gevels gesloopt moeten worden om te herstellen. Nieuwbouwrenovatie noemen we dat. En dat is niet wenselijk. Beter direct goed doen, dan in een later stadium moeten herstellen, wat de faalkosten negatief zal beïnvloeden.” ❚

Muur- en raamroosters

Een sterk staaltje van muur- en raamroosters Duco Ventilation & Sun Control beschikt met DucoGrille Solid over een sterk staaltje van muur- en raamroosters. Letterlijk en figuurlijk, want deze roosters zijn perfect bestand tegen vandalisme of zelfs inbraakwerend dankzij hun unieke stevigheid. Bovendien garandeert Duco maatwerk tot op de millimeter nauwkeurig én is er een snelle leveringstermijn mogelijk, zodat deze producten in heel wat projecten ingezet kunnen worden! De muur- en raamroosters van Duco zijn ontworpen om intensief en continu te ventileren. Daarom zijn ze zeer geschikt voor nachtkoeling, één van Duco’s pijlers -naast dagventilatie en buitenzonwering- voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. Bij intensieve (nacht)ventilatie wordt ’s nachts zoveel mogelijk frisse lucht binnengelaten. Deze koele lucht wordt opgeslagen in de thermische massa, zoals betonelementen. Dit vertraagt de opwarming overdag. Wie dit systeem combineert met zonwering heeft de perfecte oplossing voor warme zomerdagen. Duco combineert dus twee natuurlijke producten om de binnentemperatuur optimaal te houden. ❚

De stapelbare lamellen van de DucoGrille Solid G 30Z zorgen voor een unieke stevigheid. Dat betekent dat dit inbouw muurrooster bestand is tegen vandalisme. De verschillende types geperforeerde lamellen (P1 of P2) garanderen een fysische vrije doorlaat tot 48% en maken dit rooster zo uiterst geschikt voor intensieve ventilatie.

Met de DucoGrille Solid++ G 30Z gaat Duco nog een stapje verder. De Z-vormige lamellen van dit inbouw muurrooster worden immers gecombineerd met een versterkt kaderprofiel, zodat het inbraakwerend is tot klasse twee, in overeenstemming met de Europese norm.

De DucoGrille Solid++ M 30Z is een inbraakwerende variant, die als opbouw muurrooster onzichtbaar op het kozijn geïnstalleerd kan worden en perfect kan bijdragen tot de nachtkoelingsprincipes van een gebouw. Net zoals bij de overige types van het Solid-gamma, doen de geperforeerde lamellen dienst als insectenwering.

Dit architecturaal raamrooster is vervaardigd uit aluminium extrusieprofielen en kan zowel geïntegreerd worden in houten, aluminium of pvc kozijnen. Bovendien is dit rooster ook vandalismeveilig, zodat het probleemloos in elk project toegepast kan worden.

Terra College Wateringen

Geldersarchief Arnhem

Waterwoningen Almere

WSN gebouw Universiteit Groningen

Brandweer Den Helder

Het Strijkijzer Studentenhuisvesting Den Haag

VESTIGING WEST Hertzweg 4 2952 BA Alblasserdam T 078 - 699 57 77

VESTIGING OOST Marco Polostraat 12 7825 VM Emmen T 0591 - 63 00 10

De Sterrenkijker Kinderdagverblijf Groningen

Waterlandplein Amsterdam

Mobiele website!

www.bijlbouw.nl

Centrum Levenswetenschappen Groningen

Achmea Vergadercentrum Apeldoorn

Augustinus college Groningen

Brasemstraat Hoogvliet

Appartementen Sphinx Rijswijk

Avri Geldermalsen

MFA Keijzershof | Pijnacker

Met de voeten in het park Parkpaviljoen Het Nest staat letterlijk met zijn voeten in het park. No Label architectuur heeft volgens Guus Hoogland van gevelbouwer Bijlbouw een natuurlijke uitstraling voor ogen. “We hebben daar samen met Polycon invulling aangegeven in de vorm van een gevel met glasvezelversterkte betonpanelen voorzien van een specifiek golfreliëf.” Vooral dat reliëf bezorgde de gevelbouwer de nodige hoofdbrekens.

De multifunctionele accommodatie Het Nest ligt aan de rand van de nieuwe wijk Keijzershof in Pijnacker. Het complex omvat drie basisscholen, een kindercentrum en een buitenschoolse opvang. Tevens is voorzien in een sporthal, zowel bestemd

voor het gymonderwijs als voor sportverenigingen met een eigen kantine. Het complex is ontworpen als een parkpaviljoen en bestaat uit twee gebouwen die via een glazen corridor met elkaar in verbinding staan. Bijzonder detail is dat de indeling is los-

gekoppeld van de draagconstructie, wat het gebouw toekomstbestendig maakt. Zo liggen de klaslokalen aan leerpleinen en meanderende gangen. Schuifpuien in de lokalen maken van de school als het ware een openluchtschool. ›

Verrijkt met ‘Interactieve Print’ Breng uw vaktijdschrift tot leven! Layar is een gratis app voor de smartphone en tablet, die het papier van Gevelbouw tot leven brengt. Met behulp van Layar worden advertenties en redactionele content interactief gemaakt. Als lezer slaat u de brug tussen print en de digitale wereld. Het enige dat u nodig heeft, is een smartphone of tablet met de Layar app. U scant met uw smartphone of tablet een pagina, waarna de Layar-app de clickable elementen toevoegt op de pagina zoals: Video’s, foto’s, tekst, e-mailadressen, telefoonnummers, social media sharebuttons, etc.

Wat heeft u nodig? Het vaktijdschrift Een smartphone of tablet De gratis Layar-app

Download de gratis layar app

Scan de pagina

VAKTIJDSCHR

bekijk de layar!

IFT OVER GEVE LS, GLAS & DA KEN

Jaargang 11 I numm

er 1

Interactieve Print Stap voor stap Hoe werkt het: Even de gratis Layar app downloaden in de Apple Store of de Android Market. Open nu de Layar app op uw smartphone of tablet.

GEPERFOREERD AL UMINIUM TILT MUZIEKPALEIS UTRECHT OMHOOG ICEBERG SKATING PALACE: OOK BELGISCH GLORIE IN SOCHI

Klik op het scan-icoon onderaan in de zoekbalk van uw smartphone of tablet. Houd uw smartphone of tablet boven een van de ‘Layarpagina’s’, herkenbaar aan het blauwe logo. Klik in het scherm, nu opent de digitale laag en kunt u op de buttons klikken. Veel lees en kijkplezier!

SCAN WITH

In samenwerking met:

MFA Keijzershof | Pijnacker

vooraf gegaan op onze engineeringsafdeling. Tevens hebben we de aluminium ophangconstructie voor het bevestigen van de panelen aan de HSB-achterconstructie samen met Polycon ontwikkeld. De panelen worden opgehangen aan een beddenhaakprofiel via een keilanker dat aan de achterzijde van de panelen is gemonteerd. Op die manier kunnen de panelen blind worden bevestigd. Om een gelijkmatige afdracht op de achterconstructie te kunnen realiseren, is gekozen voor een relatief kleine hart-op-hartafstand van de profielen van 400 millimeter.”

HSB-achterconstructie In 2008 werd gestart met de planontwikkeling van het paviljoen, vóór het uitbreken van de crisis. “We zijn vervolgens in 2011 door de architect benaderd om de uitzonderlijke gevel toch financieel haalbaar te kunnen maken,” vertelt Guus Hoogland. “Enerzijds hadden we te maken met een HSB-achterconstructie en anderzijds wilde de architect een gevel in beton realiseren, ook nog voorzien van een bepaalde structuur. Zou gebruik worden gemaakt van architectonisch beton, dan zouden we voor een heel andere geveloplossing hebben moeten kiezen. Architectonisch beton kan immers niet opgehangen worden aan een HSB-achterconstructie, maar zal vanaf de fundering gestapeld moeten worden. We zijn vervolgens de mogelijkheden in glasvezel versterkt beton gaan bekijken en met Polycon in contact gekomen. Het voordeel van glasvezelversterkte betonpanelen

is de geringe dikte, de mogelijkheid tot blind bevestigen en het lichtere totaalgewicht. Bovendien is het mogelijk om vormen in de panelen aan te brengen.”

Golfbeweging De panelen worden bij Polycon in een mal gemaakt. Hoogland: “Om reliëf in de panelen aan te brengen, wordt gebruik gemaakt van specifieke mallen. De keuze daarin is groot. De keuze was echter snel gemaakt, want de zogeheten Frieslandstructuur paste perfect in de beoogde uitstraling van de architect. Het betreft een ongelijkmatig golfreliëf met pieken en dalen die elkaar afwisselen in verschillende hart-op-hart afstanden. Daar zat direct ook de crux, want het was zoveel mogelijk de wens om de golfbeweging bij verticale aansluitingen op ramen en deuren te eindigen in een dal. En de mal is daarbij niet beïnvloedbaar. Daar is dus flink wat rekenwerk aan

Bijlbouw heeft zo’n 2.600 m2 aan glasvezelversterkte betonpanelen op de gevel van het parkpaviljoen aangebracht. Daarbij wisselen vlakke delen elkaar af met de panelen in Frieslandstructuur. “Qua maatvoering zoals gezegd een uiterst secuur werk, gezien de naden die maximaal 10 millimeter mogen bedragen. Bovendien heeft elk element zijn eigen toleranties. Het resultaat is uiteindelijk naar ieders tevredenheid en mag zeker gezien worden. De panelen zijn op bokken precies op volgorde aangeleverd en met een kraan direct opgehangen aan de reeds gemonteerde achterconstructie. De panelen variëren in breedte van 600, 900 en 1.200 millimeter en zijn verdiepingshoog uitgevoerd,” besluit Guus Hoogland. ❚

De Pen

Frank de Graaff, de Graaff Advies

De nieuwjaarsrecepties achter de rug, bestaande contacten verstevigd en nieuwe aangeknoopt gaan we over tot de orde van de dag. Het inventariseren van voorraden en onderhanden zijnde werken is afgerond, de boekhouding heeft alle benodigde stukken ingeleverd bij de accountant. Het nieuwe jaar is begonnen, de prognoses waren alvast gesteld. Hoewel …?

Op weg naar perfecte wegen Het boekjaar 2013 was voor de meeste in de bouwkolom een jaar om snel achter ons te laten. Het bouwvolume is nog steeds op een niveau waar we, geen van allen blij van worden, de concurrentie is bijna moordend te noemen. Nog steeds is er een gigantische prijzenslag, die alleen maar slachtoffers kent. Nu is de terugloop in de bouw al jaren aan de gang, hoe gaan wij hiermee om? Glasfabrikanten sluiten complete fabrieken en handelsvestigingen. Feit is wel dat de vraag naar woningen blijft, terwijl gezinssamenstelling kleiner worden. Er zal dus gebouwd moeten gaan worden en bouwen is glas leveren en monteren. Maar voorlopig zit de woningbouw nog op slot ondanks prille zonnestralen. Circa 7 miljoen m2 kantoren staan leeg, hoeveel kansen liggen er voor de gevel-/glasindustrie om die samen met de gebouwenbeheerder en bouwbedrijven te herontwikkelen tot een nieuwe bestemming? Hoe zijn / gaan we als glasindustrie hiermee om? Hebben wij daarvoor een visie ontwikkeld? Kansen zien en kansen oppakken. Staan wij erbij stil hoe de samenleving, de bv Nederland er in 2030 uit zal zien? Hebben wij voor onze eigen onderneming een groei of krimpscenario ontwikkeld? De omzet, kosten en baten houden wij heel strak per maand bij. We weten dus precies hoe de vlag erbij staat. Gaan we er van uit dat de omzet in het komend jaar autonoom groeit met 3% en de kosten verder gereduceerd met 5%? Wat is onze toegevoegde waarde? Gaan we de opdrachten in eigenbeheer of laten we deze door ZZP’ers uitvoeren?

activiteiten goed in beeld, waar liggen onze sterke en zwakke punten? Weten wij precies wat de markt vraagt en wat u te bieden heeft? Gaan wij ons specialiseren in een deel van de markt of gaan wij het risico spreiden door op verschillende deelmarkten te gaan opereren? Hoe staat het met onze technische en commerciële kennis. De normen en eisen veranderen waar we bijstaan. Zowel de glas- als de gevelindustrie zal een visie moet ontwikkelen. Heeft de glasindustrie de laatste 10 jaar nu echt grote stappen gezet of is het bij vernieuwing van folders en productiemiddelen gebleven? Welke producten zijn nu echt vernieuwend geweest? Kijkend naar de ontwikkeling in de auto-industrie loopt de glasindustrie sterk achter. Het is meer een volgindustrie dan een innovatieve industrie. De glasprijzen dalen alleen maar, met uitzondering van de energietoeslagen. De auto-industrie heeft het ook moeilijk, maar komt wel steeds met nieuwe modellen, technieken en nieuwe innovatieve producten. Effect is dat de prijzen stijgen en de marges vastgehouden kunnen worden. Dus glasindustrie wees inventief, innoveer en ontwikkel nieuwe producten, creëer een toekomstvisie voor de bedrijfstak, creëer toegevoegde waarde, creëer een vraagmarkt in plaats van een aanbodmarkt. Daarmee blijft ook de glasindustrie en -handel voor jonge technische en commerciële mensen interessant zich daarin te ontwikkelen en een toekomst in op te bouwen. We zullen ze hard nodig hebben. Gezond en voorspoedig en inspirerend Nieuwjaar,

Hebben we terugkijkend naar de afgelopen jaren onze bedrijfsdoelstellingen voldoende en objectief geëvalueerd? Hebben we onze

❚

Frank de Graaff

Nieuwbouw BOVAG | Bunnik

Fotografie: Felipe van Laar

Metamorfose van hoofdkantoor BOVAG Het hoofdkantoor van de Bond van Auto(mobiel) handelaren en Garagehouders (BOVAG) onderging een totaalmetamorfose. Het pand in Bunnik is van binnen en buiten gerenoveerd. Na het strippen van de draagconstructie bouwde Heembouw een modern verenigingsgebouw met energielabel A, waar dit eerst C was. Zeinstra Veerbeek Architecten maakte het ontwerp en werkte dit in BIM uit. De oude, gesegmenteerde gevel is vervangen door een afgeronde faรงade met meer ramen, die worden afgewisseld door leien, gezeefdrukte panelen en aluminium waterslagen en lekdorpels. Het atrium vervangt de oude receptieruimte en vormt een ruimere ontmoetingsplek voor BOVAG-leden en personeel.

Het oorspronkelijke kantoor van BOVAG was verouderd.

te duur. Het hoofdkwartier kreeg een nieuwe indeling, gebaseerd op Het Nieuwe Werken. Oude installaties zijn vervangen door energiezuinige exemplaren. Het lekkende dak kreeg betere isolatie en nieuwe dakbedekking. De gesegmenteerde gevel werd vervangen door een hoogisolerende, afgeronde gevel met panoramische ramen, wat het uitzicht bevordert.

geklimatiseerde atrium sluit het hoefijzervormige kantoorvolume af en vervangt de oude, beperkte receptieruimte. Twee semitransparante nieuwe noodtrappenhuizen aan weerszijden vormen de overgang tussen het hoefijzervormige bouwvolume en het atrium.

BOVAG besloot in 2009 om een duurzaam icoon te maken van het bestaande kantoor. De locatie beviel immers goed en nieuwbouw bleek

Aan de voorzijde is het gedeelte dat eerst buitenruimte was, toegevoegd. Het volledig

Zeinstra Veerbeek Architecten raakte in 2009 betrokken bij het bouwproject. Dit architec-

In de vliesgevel zitten behalve transparante delen met zonwerend glas, ook delen met gezeefdrukt glas.

Zeinstra Veerbeek Architecten ontwierp een faรงade met antraciete en paarse leistenen, zilvergrijze aluminium waterslagen en lekdorpels, panoramische ramen en gezeefdrukte glaspanelen.

In de gerenoveerde gevel zitten ruim 10% meer raamopeningen.

Het oorspronkelijke kantoor van BOVAG was verouderd en had een gedateerde uitstraling. Het betonnen karkas voldeed, maar het dak lekte, tegels lieten los en de riolering was verstopt. Ook miste het gebouw een grote ontmoetingsruimte en werd er gewerkt in besloten kantoorcellen.

Bouwconflicten voorkomen met BIM

Nieuwbouw BOVAG | Bunnik

tenbureau deed ervaring op met renovatie van kantoren uit de jaren tachtig, bijvoorbeeld door het kantoor van Drecht Coating Services in Moerdijk te verbouwen en op te hogen. De renovatie van het BOVAG-kantoor betreft het tot nu toe grootste verbouwingsproject van het architectenbureau. “Vanwege de grootte en de complexiteit besloten we om het project 3D in BIM uit te werken. Dit mocht baten,” zegt directeur Walter Zeinstra namens Zeinstra Veerbeek Architecten. “Met het Bouw Informatie Model (BIM) werden tegenstrijdigheden in het ontwerp, bijvoorbeeld bij de samenkomst van installatieleidingen en constructie, opgemerkt en werd actie ondernomen. Door conflicten in het ontwerpstadium op te lossen, voorkwamen we conflicten op de bouwplaats. Tevens gebruikten we de 3D-visualisaties om ontwerpkeuzes voor te leggen aan de opdrachtgever.”

In de vliesgevel zitten behalve transparante delen met zonwerend glas, ook delen met gezeefdrukt glas.

Het atrium vormt een ruime ontmoetingsplek voor BOVAG-leden en personeel.

Op de buitenzijdes van de hsb elementen zijn, via een panlattenconstructie, de leien aangebracht.

In de vliesgevel zitten behalve transparante delen met zonwerend glas, ook delen met gezeefdrukt glas.

Het atrium sluit het hoefijzervormige kantoorvolume af.

Het hoofdkantoor van de Bond van Auto(mobiel) handelaren en Garagehouders (BOVAG) onderging een totaalmetamorfose.

Dynamische en chique façade De gevel moest een dynamische, chique uitstraling krijgen en een duurzaam karakter, passend bij de aard en ambities van BOVAG. Zeinstra Veerbeek Architecten ontwierp een gevarieerde façade met antraciet en paarse leistenen, zilvergrijze aluminium waterslagen en lekdorpels, panoramische ramen en gezeefdrukte glaspanelen. Door de materiaalcombinatie en de toegepaste indeling ontstaat een dynamisch lijnenspel dat verandert door variaties van lichtinval. De gevel is aan de buitenzijde afgerond met HSB-elementen, die aan de boven- en onderzijde waren voorzien van schenkels (afgeronde houten balken). “Het correct plaatsen van de HSB-elementen vergde de nodige inspanning, omdat het casco niet maatvast was,” zegt Zeinstra. “De geprefabriceerde elementen zijn met stalen profielen aan de betonconstructie verankerd. Op de buitenzijdes hiervan zijn, via een panlattenconstructie op de regels tussen de schenkels, de leien aangebracht.” Tussen de HSB-elementen is een vliesgevel aangebracht, die een doorgaande horizontale raamstrook vormt. In de vliesgevel zitten behalve transparante delen met zonwerend glas, ook delen met gezeefdrukt glas. Dit gezeefdrukte glas bevindt zich aan de voorzijde van de schijfvormige betonnen gevelelementen. Het glas kreeg aan de binnenzijde een grijze metallic laag en aan de buitenzijde een zeefdruk, dat door reflectie een wisselend gevelbeeld geeft. Grijs metallic gekleurde zonwering, die subtiel is weggewerkt, wordt automatisch aangestuurd. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER PROJECTMANAGEMENT ONTWERP EN TECHNISCHE UITWERKING CONSTRUCTIE ADVIES INSTALLATIE ADVIES UITVOERING GEVELBOUW BVO RENOVATIEPERIODE

BOVAG, Bunnik BOAG BV, Rotterdam Zeinstra Veerbeek Architecten, Den Haag Bartels Ingenieursbureau, Apeldoorn Deerns Raadgevende Ingenieurs Heembouw, Roelofarendsveen Hendriks geveltechniek, Veenendaal 3.500 m2 kantoor en 1.500 m2 atrium oktober 2012-oktober 2013

Nieuwbouw BOVAG | Bunnik

Innovatieve waterslagen en lekdorpels in gevel BOVAG kantoor

Compri Aluminium leverde de waterslagen en lekdorpels voor de nieuwe faรงade van het BOVAG-kantoor. De innoverende producent dacht mee over het ontwerp en realiseerde, in samenwerking met Zeinstra Veerbeek Architecten, een gevel met een apart lijnenspel. Een bijzonder voorbeeld van kennis delen en samenwerken in de bouw. Een speciaal waterslagprofiel werd ontwikkeld om de afronding van de gesegmenteerde faรงade mogelijk te maken. Dankzij het optimaliseren van huidige productietechnieken en het aanpassen van de gereedschappen kan het bedrijf uit Medemblik aluminium waterslagprofielen met radii vanaf 17 meter maken.

Nieuwbouw BOVAG | Bunnik

Compri Aluminium levert sinds 1969 aluminium profielen voor waterdichte afwerking van uiteenlopende gebouwen, of het nou gaat om nieuwbouw of renovatie. Tot het productenportfolio behoren onder meer waterslagen, lekdorpels, dakrandprofielen, doorvalbeveiligingen, afwateringsprofielen, afdekkappen en plintprofielen. Vrijwel alle profielen zijn in iedere gewenste RAL-kleur of geanodiseerde uitvoering leverbaar.

Architecten vroeg het productiebedrijf uit Medemblik om advies over de haalbaarheid van het ontwerp. Uiteindelijk is, in goed overleg met aannemer Heembouw, een gevarieerde façade gerealiseerd met panoramische ramen, gezeefdrukte panelen, aluminium waterslagen en lekdorpels.

de tot 5,5 meter lange waterslagen direct op de schenkels. Op de schenkels zijn, via een panlattenconstructie, de leien en de horizontale lekdorpelprofielen geschroefd door een leidekker. Hierna werd de vliesgevel aangebracht.”

De waterslagen aan de boven- en onderkant van de borstweringen zijn 185 millimeter diep en zorgen voor een bijzonder reliëf in de gevel. Tezamen met de lekdorpels die tussen de horizontale leistroken zitten, zorgen deze profielen voor een interessant lijnenspel in de gebouwschil.

“De productie van gebogen waterslagen en lekdorpelprofielen is bewerkelijker en duurder dan de productie van rechte profielen. Omdat het bouwproject voldoende meters aan profielen betrof, was het voor ons lonend om de uitdaging aan te gaan,” zegt Lenders. “We investeerden in een nieuwe matrijs en speciaal gereedschap en kunnen daardoor waterslagen met radii vanaf 17 meter maken. We produceerden voor de kantoorrenovatie van BOVAG ingewikkelde hoekstukken uit één stuk die waren mee gebogen. Met geprefabriceerde koppelplaten zijn de waterslagen op locatie in elkaar geschoven en waterdicht verkleefd. De aluminium profielen zijn na het ronden afgebakken met een poedercoating in de kleur anodic natura. Deze afwerking heeft het uiterlijk van geanodiseerd aluminium en blijft er lang mooi uitzien.” ❚

Het kantoor van de BOVAG werd casco gestript. Heembouw rondde hierna de gesegmenteerde gevel af met rechte HSBelementen die aan de boven- en onderzijde voorzien waren van houten schenkels. Hieraan werd de rest van de gevelbouw verankerd. Lenders licht toe: “Het maatvoeren van het timmerwerk vergde de nodige inspanning, omdat het casco niet maatvast was en omdat de waterslagen en lekdorpelprofielen wel maatvast waren. Heembouw schroefde

Nieuwe matrijs

De innoverende producent en groothandel hecht veel belang aan kwaliteit, flexibiliteit en lean bouwen. Directeur Richard Lenders zegt namens Compri Aluminium: “We denken mee met onze klanten. Geen opdracht is te groot of te klein. In goed overleg met de betrokken partijen gaan we voor het beste resultaat, rekening houdend met de uitvoerbaarheid, de esthetica, het budget en de planning.” Het bedrijf uit Medemblik innoveert met producten en productietechnieken, zoals de afgeronde waterslagen. Een andere noviteit betreft een universeel montage anker en veiligheidsanker voor platte daken van bitumen of EPDM. Deze lichtgewicht ankers worden vliegensvlug op het platte dak gekleefd. Daarnaast ontwikkelde Compri Aluminium een onderhoudsvrij geveldilatatieprofiel dat het veelgebruikte kit vervangt, geschikt voor metselwerkgevels of andere façadestructuren.

Gesegmenteerde gevel Al in de ontwerpfase raakte Compri Aluminium betrokken bij de renovatie van het BOVAG kantoor in Bunnik. Zwiers Veerbeek

WINNAAR PUBLIEKSPRIJS 2013

SCAN WITH

Reynaers Projectprijs 2013

Nedinscofabriek

wint publieksprijs De Nedinscofabriek in Venlo heeft de Reynaers Projectprijs 2013 in de wacht gesleept. De renovatie van het voormalige fabriekscomplex, een ontwerp van diederendirrix architecten, gerealiseerd door gevelbouwer Aluminiumbouw Dâ&#x20AC;&#x2122;n Boeij, kreeg de hoogste waardering van het publiek: een 8,6. â&#x20AC;ş

Is uw orderportefeuille gevuld of geveld?

Met een abonnement op Bouwberichten heeft u toegang tot onze website waarop u jaarlijks de aankondiging van 35.000 nieuwbouw- en onderhoudsprojecten vindt. U kunt zelf het soort projecten selecteren dat voor u interessant is, en de provincies waarin u aan de slag wilt. Dagelijks ontvangt u de updates in uw mailbox. Een abonnement op Bouwberichten. Wie serieus aan zijn orderportefeuille wil werken, kan eigenlijk niet zonder. Bel voor meer informatie (070) 378 03 42.

Bouwberichten. Weet werk voor u.

cobouw.nl/bouwberichten

Reynaers Projectprijs 2013

In 2006 sloten de gemeente Venlo en woningcorporatie Woonwenz een akkoord om de monumentale Nedinscofabriek te behouden. In opdracht van hen maakte diederendirrix architecten uit Eindhoven daarna de plannen voor renovatie, restauratie en herbestemming van het rijksmonument. In 2013 is de renovatie afgerond. De nieuwe invulling is een mix van appartementen met ook woningen in het sociale segment, kantoren en deels productie-eenheden.

Juryrapport Nadat de vakjury uit de inzendingen voor de Reynaers Projectprijs 2013 tien projecten had genomineerd, kon het publiek stemmen op de genomineerden via een speciale website en dit resulteerde uiteindelijk in de hoogste waardering voor de Nedinscofabriek. De jury omschreef het project als volgt: â&#x20AC;&#x153;De Nedinscofabriek aan de zuidkant van het centrum van Venlo is in de jaren twintig van de vorige eeuw gebouwd volgens de principes van de Nieuwe Zakelijkheid. Anno 2013 is het na een grondige renovatie en transformatie een broedplaats voor nieuwe bedrijvigheid. Met name mediabedrijven hebben hun intrek genomen in het witgestucte complex, dat mede dankzij zorgvuldig gekozen aluminium kozijnen voldoet

'De Nedinscofabriek aan de zuidkant van het centrum van Venlo is in de jaren twintig van de vorige eeuw gebouwd volgens de principes van de Nieuwe Zakelijkheid. Anno 2013 is het na een grondige renovatie en transformatie een broedplaats voor nieuwe bedrijvigheid'

aan de hedendaagse eisen van comfort en energiegebruik. In een deel van het complex bevinden zich appartementen. Per functie is gekeken naar de juiste oplossing voor de gevel. In de toren, waar geen isolatie nodig was, zijn de oorspronkelijke kozijnen behouden. â&#x20AC;ş

op zoek naar de ideale gevelmonteur. Ergon Nederland is altijd op zoek naar de ideale match. De ideale vakman voor de ideale opdrachtgever. Of het nu gaat om het monteren van aluminium kozijnen, vliesgevels, of het samenstellen van puien; bij ons vindt u ongetwijfeld de juiste persoon. Iemand waarop u kunt bouwen, en dat tegen een scherpe prijs. Wij zijn dé uitzendspecialist voor de gevelbranche.

Ergon Nederland

Korenpad 8

6534 AS Nijmegen

+31(0)316 58 11 44

info@ergonnederland.nl

www.ergonnederland.nl

U wilt een one-stop-shop voor aluminium profielen. Wij bieden een compleet programma. BUVA’s assortiment voor kozijnindustrie en bouw: • Beglazings- en aanslagprofielen DPS • Beglazings- en verdampingsprofielen • Dorpelafdekkende profielen DPS • Doorvalbeveiligingen • Schopplaten (ook in RVS) • Hoekbeschermers (ook in RVS) • Tochtprofielen • Handelsprofielen • Slijtstrippen • Renovatieframes • Speciaal maatwerk Meer informatie? Bel BUVA, vraag de brochure aan of download deze op buva.nl

0180 - 69 75 00 | buva.nl

Reynaers Projectprijs 2013

Alle onderdelen van het complex bij elkaar geven een harmonieus gevelbeeld, met een maat en een tijdloos ritme dat in de kozijncomposities is gevangen.”

Prijsuitreiking Namens diederendirrix architecten namen projectarchitect Remco Mulder, projectleider Tom Kuipers en bouwkundige Coen de Swart de prijs in ontvangst. Zij ontvingen uit handen van Hans van der Looij, Sales & Marketingmanager van Reynaers, een cheque ter waarde van 2.500,-- euro. Een zelfde prijs werd uitgereikt aan Peter en Nellie Boeijen, de eigenaren van gevelbouwer Aluminiumbouw D’n Boeij uit Schaijk. Reynaers doneert bovendien een zelfde bedrag aan een goed architectuurdoel dat in overleg met de winnaars wordt bepaald. Locatie van de prijsuitreiking was heel toepasselijk de Yagua Skybar op de zesde verdieping van de Nedinscofabriek. Tom Kuipers sprak zijn waardering uit voor de samenwerking met zowel Reynaers als Aluminiumbouw D’n Boeij gedurende het hele project van ontwerp tot realisatie. Kuipers: “Als je een vraag stelt, krijg je een antwoord en bovendien kun je erop vertrouwen dat het een kloppend antwoord is. Iets dat tegenwoordig vreemd genoeg niet meer vanzelfsprekend is in de bouw.” Peter Boeijen vult aan: “Door in het beginstadium al bij zo’n project betrokken te worden, kun je als gevelbouwer tenminste je expertise inbrengen en meedenken in oplossingen.” Ook hij kijkt tevreden terug op de samenwerking in het project. “Ik ben trots op het eindresultaat,” zegt Boeijen tot besluit. ❚

ff14_95x267_NL_Gevelbouw_4c.indd 1

13.11.13 11:41

ROOFPACK (reparatie van metalen daken) Reparatie van metalen panelen Reiniging en onderhoud Renovatie en restyling Inspectie en taxatie Vijverweg 35 1951 MS Velsen-Noord (NL) telefoon +31 (0)251 270 032 Fax +31 (0)251 270 910 E-mail info@rbmeurope.nl Web www.rbmeurope.com

SUNFLEX Vouwwand Systemen: Door de extra isolatiewaarde een maximale energiebesparing en een optimale bescherming tegen inbraak! De Vouwsystemen SF 50, SF 55 en SF 75 zijn een ongekende serie voor alle eisen: Perfect op elkaar afgestemde componenten, excellente loopeigenschappen met een hoge thermische isolatie (Uw-tot 0,9 W/m2K), slank aanzicht met een onbeperkte breedte. Inclusief eenvoudige installatie en inbraak klasse SKG 2.

sunflex_gevelbouw_motiv4_2013.indd 1

www.sunflex.nl

29.10.2013 09:39:26

Schadeherstel

Nooit meer op de blaren zitten Schades aan gevels van industriële gebouwen, veelal uitgevoerd met metalen panelen, zijn aan de orde van de dag. Een lepel van een heftruck, een trekhaak of een deur van een vrachtwagen die per ongeluk de gevel raakt, zo’n schade is snel gemaakt. RBM Europe heeft een techniek ontwikkeld om dergelijke schades ter plekke te kunnen repareren. Ook blazen in een paneel kunnen ter plaatse worden hersteld.

RBM Europe heeft zich gespecialiseerd in het herstellen en onderhouden van gecoate, metalen panelen en profielen. RBM is in 1998 gestart met deze activiteiten op kleinschalig niveau en het bedrijf is inmiddels uitgegroeid tot wat het nu is met langdurige klantrelaties en klanten over de hele wereld. We werken ook veel voor producenten van metalen gevelpanelen en verrichten bijvoorbeeld ook garantiewerkzaamheden. Zo zijn we behalve in Nederland ook actief in Duitsland, België, Oostenrijk, Liechtenstein, Denemarken en hebben we zelfs Singapore aangedaan.

Uitdeuken Schades aan een gevelpaneel zijn zoals gezegd aan de orde van de dag. Herstellen vormt in de regel een betere oplossing dan het verwisselen van een paneel. Gevels van utiliteitsgebouwen worden over het algemeen volgens het mannetje-vrouwtje principe opgebouwd en bovendien bevindt zich aan de binnenzijde tegen de gevel vaak een complete infrastructuur met kabels en leidingen. Een hele kunst om een paneel uit te wisselen. Herstellen is dus vele malen efficiënter en daarin kunnen we heel ver gaan. Ook grotere schades zijn te repareren. We gaan wat dat betreft geen uitdaging uit de weg en net zover als de klant wil. Nadat we via foto’s een beeld hebben gekregen van de schade en de kleur van het paneel, kunnen we dikwijls op voorhand al een inschatting maken van de kosten. Na het ‘uitdeuken’ wordt uiteraard ook de coating hersteld in de juiste kleur. We gaan met een basiskleur op pad, maar kunnen in het werk altijd nog bijtinten.

Blazen Een ander specialisme van RBM Europe is het herstellen van blazen (bolling) in een gevelpaneel. Onder invloed van de zon kunnen de gassen in een PUR-kern van een sandwichpaneel gaan werken. Het metaal komt los van de kern, zodat een lelijke blaas ontstaat in het

paneel. Esthetisch niet fraai, maar ook bouwkundig niet bevorderlijk. Het paneel is immers onderdeel van de bouwkundige constructie en het is de combinatie van de metalen binnenen buitenzijde, verlijmd met de PURkern, waaraan de constructie zijn kracht ontleent. Het is dus heel belangrijk dat een blaas hersteld wordt. En dat doen wij ter plekke. Als we het werk verlaten, is de blaas weg en de schade die we hebben aangebracht hersteld. We boren namelijk eerst een aantal gaatjes om de lucht uit het paneel te laten en vervolgens drukken we met behulp van pers- en luchttechniek de blaas weg. Samen met een universiteit is een lijm ontwikkeld die opnieuw en blijvend de verbinding maakt met de kern en de metalen buitenzijde. Op die manier kunnen we kleine en ook grote blazen van wel anderhalve meter doorsnede herstellen.

techniek ontwikkeld. Alle loszittende delen worden verwijderd, waarna we een nieuwe primer opzetten en vervolgens weer een toplaag op kleur. Edgepeel komt ook veel voor op randen van daken. Ter hoogte van de dakgoot treedt veelal roestvorming op, doordat sandwichpanelen op lengte worden gemaakt en de snijranden niet goed worden afgewerkt. Vuil blijft achter braampjes staan en vreet op den duur de coating los van de beplating. Op jaarbasis repareren we honderden meters van dit soort schades. Om dergelijke schades en gevolgschade te voorkomen, voeren we ook inspecties uit. We maken een rapport van de stand van zaken en stellen een meerjarenonderhoudsplan op. Op die manier hoeft men nooit meer op de blaren te zitten. ❚

Loslatende coating

Deze tekst is tot stand gekomen na een gesprek met Irene Rustemeijer (directie) en Cas Rustemeijer.

Ook voor herstel van gedelamineerde gevels en daken heeft RBM Europe een speciale

Eenvoud en zekerheid

* Vraag naar onze voorwaarden.

De standaard in brandveilige sandwichpanelen

• Horizontaal en verticaal gecertificeerd (Efectis) • Heldere en transparante documentatie • Nederlandstalige certificatie (Efectis) • Geen additionele voorzieningen noodzakelijk* • FX produktengamma compleet FM approval gecertificeerd • Uitgebreid produktengamma in FX blue hardschuim en FX minerale wol

claddingpoint.nl

Veldoven 6 6826 TT Arnhem (T) +31 (0)26 - 365 0 630 (F) +31 (0)26 - 365 0 631

CLADDING POINT DUURZAME SANDWICHPANELEN

Nature's Pride | Maasdijk

Beeldmateriaal: Cammick

BREEAM Excellent voor Nature’s Pride De nieuwbouw van Nature’s Pride in het Westland, ontworpen door Architectenbureau Paul de Ruiter, geldt volgens Harry van der Veen van Cladding Point als schoolvoorbeeld van architectonisch verantwoorde utiliteitsbouw. “De tijd dat op bedrijvenparken alleen rechthoekige panden werden gebouwd, is allang voorbij. Dat de architectonische mogelijkheden eindeloos zijn met sandwichpanelen bewijst het nieuwe pand van Nature’s Pride, waarbij we ons product volledig ondergeschikt hebben gemaakt aan de uitstraling.”

Nature’s Pride verzorgt de import, export, het rijpen en verpakken van exotische groente en fruit. “Deze organisatie stelt heel hoge eisen aan alles wat met mens en milieu te maken heeft,” vervolgt Harry van der Veen. “Geld verdienen is mooi, maar daarbij ook nog geld voor het behoud van een stukje idealisme is nog mooier. Nature’s Pride is daar een goed voorbeeld van. Ze importeren niet alleen vanuit diverse fruitplantages in Zuid- en Midden-Amerika, maar stimuleren ook de lokale economie. Maatschappelijk verantwoord ondernemen zit in hun bloed. Op dat punt hebben wij elkaar ook gevonden, want Cladding Point is in staat onder de hoogste Outstanding-norm van BREEAM te produceren. Uitgangspunt voor de nieuwbouw in het Westland was overigens een BREEAM Excellent-certificering.”

100% recyclebaar De productielocatie van Cladding Point bevindt zich in Oostenrijk. “We zijn volledig selfsupporting op het gebied van energievoorziening en hebben een eigen energiecentrale op biogas,” zo licht Van der Veen toe. “Daarnaast vervoeren we alles per trein en de derde factor die bepalend is om in de allerhoogste klasse van BREEAM te kunnen opereren, is het feit dat we een 100% recycling garantie kunnen afgeven. ›

Nature's Pride | Maasdijk

Het schuim in de sandwichpanelen wordt niet verbrand, maar hergebruikt in bouwprojecten als onder andere vloerisolatie.” Vanwege de BREEAM-kwaliteiten wordt Cladding Point regelmatig al in een voortraject betrokken bij een project. Zo ook voor de nieuwbouw van Nature’s Pride. “We zijn door de architect gevraagd om mee te denken in de detaillering. Liever slapeloze nachten vooraf dan achteraf, is ons motto,” lacht Van der Veen. “Als je eenmaal aan het bouwen bent, is het moeilijk aanpassingen te doen. In het voortraject is een enorme hoeveelheid aan kennis bijeengebracht om samen het project tot een goed einde te kunnen brengen. Behalve de bouwkundige constructie beschikt het pand namelijk over een groot oppervlak aan allerhande koel-, vries- en rijpingscellen.”

Hoge isolatiewaarden Voor het nieuwe pand van Nature’s Pride heeft Cladding Point liefst 50.000 m2 aan sandwichpanelen geleverd, zowel voor de buitenzijde als voor de cellen. Van der Veen: “We hebben nauw samengewerkt met Van Kempen Koudetechniek uit Tiel die de cellen heeft gebouwd en met Van Kempen Cladding uit Neer, verantwoordelijk voor de gevel. Voor de cellen binnen is gebruik gemaakt van onze CP1100 BETA KV-panelen met zeer hoge isolatiewaarden en in diktes variërend van 140 tot 200 millimeter. De panelen, bestaande uit een staalplaat aan weerszijden met BLUE FX hardschuim als kern, worden in principe via een tong-/groefverbinding aan elkaar gekoppeld. Voor de cellen is deze verbinding in een labyrintstructuur uitgevoerd en zijn de naden afgekit. Voor de buitenbouw heeft de architect gekozen voor onze CP 1100 ALPHA Design+ panelen uit de premium P2.0 lijn. Deze

panelen geven de architect de ultieme ontwerpvrijheid. Ze worden als dragend en isolerend product beschouwd, maken de gevel wind- en waterdicht, maar zijn ondergeschikt aan de uitstraling van het pand. Dat kan de architect zelf bepalen, variërend van bijvoorbeeld oppervlakken met een specifieke profilering tot natuursteen, die via een ophangsysteem worden gekoppeld aan de panelen.” Cladding Point heeft de panelen in 150 vrachten aangeleverd. Volgens Harry van der Veen een enorme logistieke uitdaging. “De logistiek vormde een belangrijk aspect binnen de uitvoering, gezien de omvang en de BREEAM-certificering. Uiteindelijk is het allemaal gelukt en zijn we onze beloften, gemaakt in het voortraject, ook nagekomen. We beloven wat we kunnen en doen wat we beloven. Dat heeft bijgedragen aan de uiteindelijke BREEAM Excellent-certificering en de tijdige oplevering.” ❚

Brandweerkazerne | Valkenswaard

Het brandweerkorps in Valkenswaard heeft eind vorig jaar intrek genomen in een gloednieuw pand aan de Maastrichterweg. Het ontwerp van de nieuwe kazerne komt van de hand van Margry Arts Architecten uit Valkenswaard. Het pand is dynamisch vormgegeven met schuine lijnen en een combinatie van een natuursteenlook, staal en glas. De authentieke details zijn bovendien niet uit het oog verloren.

Het ontwerp van de nieuwe brandweerkazerne komt voort uit een prijsvraag, uitgeschreven door de gemeente Valkenswaard. Margry Arts Architecten kwam als winnaar uit de bus. “Het uiteindelijke ontwerp is echter wel wat aangepast,” vertelt Niels Nederlof van Margry Arts Architecten. “Aanvankelijk was het idee om de brandweerkazerne op dezelfde locatie als het ‘oude’ pand te bouwen, maar dan wat afgelegen op een binnenterrein. In overleg met de gemeente, het brandweerkorps en de eigenaar van het naastgelegen perceel is besloten om de nieuwe kazerne meer naar de doorgaande Maastrichterweg te verplaatsen. Wij hebben het ontwerp daarop aangepast.”

Overhangende gevel

Dynamische brandweerkazerne Valkenswaard

De nieuwe locatie ligt op een splitsing van wegen en pal aan de doorgaande weg richting de markt van Valkenswaard. Een herkenbaar punt voor de dorpsbewoners, zegt Nederlof. “We hebben getracht de dynamiek van de brandweer in het gebouw te verwerken. Daarom is gekozen voor een ontwerp met schuine lijnen in plaats van een eenvoudig rechthoekig gebouw. Het pand ligt feitelijk op een A1-locatie en is aan alle zijden voor passanten duidelijk herkenbaar. Het springt direct in het oog en is speels vormgegeven. Aan de andere kant is de massa beperkt, zodat het past bij de omliggende bebouwing, feitelijk midden in een woonwijk. De plattegrond is L-vormig met aan de straatzijde het entreedeel met overhangende gevel, die zich richt tot de markt verderop. Parallel aan de doorgaande weg bevindt zich de remise van de kazerne waarin de voertuigen zijn geparkeerd. Hierbij hebben we veel glas toegepast. Enerzijds om de herkenbaarheid te vergroten, maar anderzijds ook voor de veiligheid. Bij uitrukken is er vrij zicht op de omliggende omgeving.”

Veel glas Het brandweerkorps ziet de kazerne volgens Nederlof als hun tweede thuis. “Daarop

Brandweerkazerne | Valkenswaard

hebben we de inrichting ook afgestemd. De entree kenmerkt zich door een ruime ontvangsthal over de volledige hoogte van het gebouw met prominent een klassieke brandweerwagen, die door het korps zelf is gerestaureerd. Een trap biedt toegang tot de eerste verdieping met kantoren, leslokalen en kantine. Ook hier is weer veel glas toegepast en is rechtstreeks zicht op de remise.” De nieuwe kazerne heeft een stalen ruggengraat. De gevel is opgebouwd met sandwichpanelen, waaraan een composietmateriaal in natuursteenlook is verlijmd. “We hebben

gevel zijn opgetrokken uit in kleur gemoffelde stalen golfplaten en op de verdiepingen is een combinatie van raamkozijnen en Eternit cementvezel platen toegepast. Tot slot is voor de dakconstructie gekozen voor een sedumdak.” Net voor Kerst 2013 heeft het brandweerkorps de nieuwe kazerne in gebruik genomen. “De komende periode zal de oude slangentoren worden gerestaureerd. Een herkenbaar punt, waar vroeger de slangen te drogen werden gehangen. Door de dynamische vorm van de nieuwe kazerne en de

'De vlakke delen van de gevel zijn opgetrokken uit in kleur gemoffelde stalen golfplaten en op de verdiepingen is een combinatie van raamkozijnen en Eternit cementvezel platen toegepast' gekozen voor een composietmateriaal om de constructie lichter te kunnen uitvoeren, aangezien deze plaatselijk voorover helt,” zo licht Nederlof toe. “De vlakke delen van de

schuine lijnen ‘glijdt’ de blik van passanten automatisch naar die toren. Op die manier blijft een stukje beleving en sentiment bewaard,” besluit Nederlof. ❚

Slimme montagesystemen

Slimme montagesystemen voor gevelbekleding nu ook met thermische ontkoppeling

Wageco Benelux ontwerpt en produceert al ruim 25 jaar vele soorten montagesystemen voor de meest uiteenlopende soorten gevelbekleding. Opdrachtgevers komen uit de nieuwbouw- en renovatiemarkt, in binnenen buitenland. Het Drentse bedrijf anticipeert op trends in de bouwmarkt zoals de vraag naar maximale gevelisolatie. Sinds 2012 levert Wageco daarom ook draagstructuren met optimale thermische onderbreking. Deze systemen met onder andere kunststof onderdelen zijn na uitvoerige testen al toegepast bij een nieuwbouw van een appartementencomplex in Brussel.

geschikt voor alle 47 verschillende draagstructuren, die we leveren. Door isolerende onderdelen tussen de aluminium draagstructuren en het binnenspouwblad te plaatsen, ontstaat een thermisch neutrale draagconstructie. De thermische prestaties van het totaal zijn doorgemeten en zo optimaal getest. De thermische ontkoppeling voorziet in een stijgende behoefte bij woningen utiliteitsbouw. Aanvragen komen uit binnenen buitenland.” ❚

Kennemer Gasthuis, Haarlem.

Wageco adviseert architecten, werkt mee aan de totstandkoming van het voorlopig en het definitief ontwerp, maakt budgetcalculaties en begeleidt bij de uitvoering op bouwplaatsen. Ook voert het bedrijf geveladvies uit voor derden. Als gevelspecialist biedt men systeemoplossingen voor allerlei façadebekledingen voor de meest uiteenlopende projecten in woningen utiliteitsbouw. De aluminium en RVS-draagstructuren met puntsgewijze montage zijn op basis van de praktijk ontwikkeld, getest en berekend, volgens geldende normen NEN 6702 en NEN EN 1991-1-4 2005. Bij grotere renovatie- of nieuwbouwprojecten kan Wageco ook de muurverankeringen op uittrekwaarden testen. “In 25 jaar beleverden we al meer dan 1300 projecten, allen zonder claims of nawerk.

Van enkele van de eerste projecten zijn de bekledingen vervangen of gerenoveerd, zonder wijzigingen aan onze draagstructuren,” zegt directeur Harry Zwiers namens Wageco. “Dankzij de 35-jarige ervaring in de gevelbouw, kunnen we goed inspelen op vragen van architecten. De grenzen van de techniek worden regelmatig opgezocht, doch de oplossing passen we in met inachtneming van normering en zekerheden. In de constructieberekeningen gaan we uit van reële belastingen en waken zo voor onnodige overdimensionering.”

ABC Onderwijsgebouw Universiteit, Utrecht.

Revitalisatie modelwijk 1958, brussel.

Thermische ontkoppeling “Sinds 2012 leveren we ook draagstructuren met volledige thermische ontkoppeling. We anticiperen hiermee op de vraag naar maximale warmteprestatie van gevels,” zegt Zwiers. “Onze koudebrugonderbrekingen zijn

De Noordstrook, Amsterdam.

WAAROM CLEARSHIELD®??

d® ..... l e i h S Clear hnology c The te trust. an you c 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Werkelijke unieke ‘non-stick’ eigenschappen Bewezen prestaties Bestand tegen alle soorten verontreiniging en corrosie Bewezen duurzaamheid Niet gevaarlijk voor mens en milieu Compleet systeem voor renovatie, bescherming en onderhoud Flexibel en eenvoudig in applicatie Succesvolle oplossingen in alle markt sectoren Meer dan 30 jaar aan track records Geen laboratorium tests, maar real life experience

Voor iedere vraag over het renoveren en beschermen van glas tegen vervuiling en beschadiging biedt Ritec Services een duidelijk antwoord. Bel Ritec Services voor meer informatie over ons nieuwe ClearShield Eco-System™. Postbus 8, 4940 AA, Raamsdonksveer, Nederland Forellenweg 1-B, 4941 SJ, Raamsdonksveer, Nederland T: +31 (0)162 523355 • F: +31 (0)162 523306 info@ritecservices.nl • www.ritecservices.nl

Glascorrosie

Voorkomen van glascorrosie Glas is een kwetsbaar product. Er kunnen eenvoudig beschadigingen op ontstaan. Op het oog lijkt glas misschien spiegelglad, maar schijn bedriegt, zegt Stefan Roelands General Manager van Ritec Services. “Glas dat sterk wordt vergroot onder de microscoop toont een oppervlaktestructuur die zich het best laat vergelijken met een landschap van bergen en dalen. De dalen zijn ideale plekken voor de hechting en ophoping van vuil en als gevolg daarvan ontstaan makkelijk beschadigingen. Glas heeft daarom bescherming nodig.”

vijand van glas en op zee zijn het vooral de zoutkristallen. Ook decoratief glas (gezandstraald) heeft te lijden onder invloed van bijvoorbeeld stof en vette vingerafdrukken. Het laatste redmiddel voor het ophelderen van glas vormt opnieuw polijsten. Toch kunnen wij in 95 procent van de gevallen het polijsten voorkomen door toepassing van ons renovatieproduct, genaamd Glass Renovator. We hebben het ClearShield Systeem ruim dertig jaar geleden ontwikkeld. Door de unieke samenstelling van het product, wordt het nu wereldwijd toegepast. Inmiddels is er al lang niet meer sprake van één product. Reiniging, bescherming en onderhouden met het ClearShield Systeem vindt plaats binnen een duidelijk geformuleerd systeem. Daarbij worden verschillende producten ingezet voor de voorbereiding, de daadwerkelijke bescherming en onderhoud. Door glas te behandelen met ClearShield wordt het oppervlak voorzien van een hechte beschermlaag van polymeren. Deze hechting biedt jarenlange bescherming. Vuil krijgt geen kans zich te hechten op het glas. En zodra het glas wordt bevochtigd (door neerslag of in de vorm van menselijk reinigen) wordt het vuil afgevoerd. Omdat vuil zich niet hecht, worden ook beschadigingen, in de vorm van krasjes en putjes, zo goed als voorkomen.” Het beste moment om glas te behandelen is volgens Stefan Roelands direct na de productie van het glas. “Niet alleen is het glas dan nog schoon, ook is de behandeling op dat moment een logische en efficiënte stap in het productieproces. Waar het glas daarna ook wordt toegepast, het is optimaal beschermd tegen invloeden van buitenaf. Bij grootschalige projecten wordt soms bewust gekozen voor een behandeling op locatie. Ook daarin kunnen we voorzien. Ritec Services behandelt op deze wijze bijvoorbeeld glas in gebouwen, cruiseschepen en luxe jachten. Tot slot worden we ook vaak ingeschakeld als het glas al zichtbaar vervuild of beschadigd is. Op locatie verzorgen we dan de reiniging en ClearShield behandeling van glas van bijvoorbeeld appartementen en kantoorgebouwen. We hanteren een garantietermijn tot tien jaar op ClearShield. Voor gebouwen tegen een spoorlijn of aan de kust, om maar direct een extreem geval te benoemen, is het raadzaam om iedere vijf jaar een topping-up uit te voeren. Op die manier is het glas levenslang beschermd tegen invloeden van buitenaf en wordt het onderhoudsinterval met 50 procent gereduceerd.” ❚

Glas van een woning, een bedrijfspand, een cruiseschip of doucheglas, het is allemaal onderhevig aan verontreinigingen. Roelands: “Waar glas ook wordt gebruikt, het doel is altijd het zo schoon mogelijk te houden en wel om de eenvoudige reden dat het glas is toegepast voor ‘doorzicht’ en/of sier. Vervuild glas heeft bovendien een slordige uitstraling en kan als onhygiënisch worden ervaren. Op iedere vraag over het beschermen van glas tegen vervuiling en corrosie biedt Ritec Services een duidelijk antwoord. Daarnaast bieden we letterlijk heldere oplossingen op het gebied van reiniging en onderhoud van glas.” De afgelopen dertig jaar heeft Ritec Services zich ontwikkeld van een handelsbedrijf, met onder meer ClearShield®, tot een full-service onderneming.

Geformuleerd systeem De kwaliteit van glas wordt bedreigd door onder andere luchtverontreiniging. “Andere boosdoeners zijn zogenaamde alkalische elementen, zoals cement en beton,” stelt Stefan Roelands. “In de badkamer is kalk een

BGI Afbouw & Stucadoors Volendam BV Diverse Afbouwwerkzaamheden Gevelisolatiesystemen met verschillende soorten afwerkingen Door betrouwbaarheid en kwaliteit is BGI in 24 jaar tijd uitgegroeid tot een afbouw- en stukadoorsbedrijf met 75 medewerkers. Vanuit de vestiging in Volendam voert BGI stukadoors-, schilder- en isolatieprojecten uit in NoordHolland, Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland. Als professionele onderneming stelt BGI er groot belang in te voldoen aan alle normen op gebied van kwaliteit en bedrijfsveiligheid. Bovendien houdt het de markt scherp in de gaten met het oog op de nieuwste ontwikkelingen. Het feit dat wij NOA, VCA, ISO 9001 (ISO 14001 in voorbereiding) en KIWA-KOMO gecertificeerd zijn onderstreept onze professionele werkwijze. Maar echt tastbaar wordt BGI’s kwaliteit in de gerealiseerde projecten en de groeiende kring van tevreden opdrachtgevers.

BGI Afbouw & Stucadoors Volendam Edisonstraat 7 1131 KA Volendam Postbus 39 1130 AA Volendam

STAP NU OOK OVER OP

MULTIFILM SCREENS EN BESPAAR DIRECT!

WWW.MULTIFILM.NL 0224-591941

Telefoon Fax E-mail Website

0299 351824 0299 350163 info@bgi.nl www.bgi.nl

MULTIFILM DE LEEUW BV MULTIFUNCTIONELE

ZONWERING

De enige binnenzonwering officieel gelijkwaardig aan buitenzonwering

Muziekpaleis Utrecht Artikelnaam | Utrecht

Geperforeerd aluminium tilt Muziekpaleis omhoog Een van de blikvangers van Muziekpaleis Utrecht is de aluminium buiSCAN WITH tengevel die als een zwevende schil om het hoge deel heen drapeert. Maar ook de binnenkant van het centrum toont meerdere staaltjes bijzondere geveltechniek. “Maatwerk op locatie,” volgens VPT Versteeg Perforeertechniek BV. Het beplatingsbedrijf uit Heusden rondde de klus kort geleden af.

Het nieuwe Muziekpaleis in Utrecht nadert haar voltooiing. Op de oude Vredenburglocatie staat nu een hypermodern cultureel centrum met, behalve de gerenoveerde grote zaal, nieuwe zalen voor popconcerten, kamermuziek, jazzoptredens en kruisbestuivingen. Daarnaast omvat het centrum diverse faciliteiten, waaronder vergader- en congresruimten, een grand café en een restaurant. VPT Versteeg Perforeertechniek uit Heusden verzorgde zowel de engineering, productie als montage van al het (geperforeerde) plaatwerk. Een typische ‘VPT opdracht’, volgens directeur Peter Moser, omdat projecten als deze vragen om speciale toepassingen.

Complex “Alle beplating die afwijkt van standaard willen wij graag uitvoeren. Hier was mooi om te zien hoe oplossingen vaak pas in het werk tot stand komen. Want op

Foto: Jasper Vis

de werkvloer blijken situaties meestal toch weer anders dan op tekening.” Moser doelt hierbij op zowel zichtbare als meer verhulde complexiteiten. Visueel bewerkelijk was de gevelbekleding van de popzaal, die deels rondgetrokken is uitgevoerd. Optisch minder moeilijk waren de voorzieningen voor installaties achter plaatpanelen. Moser: “Muziekcentra zitten vaak vol met installaties en bijbehorende voorzieningen: akoestiek, toneelverlichting en rookmachines zijn onderdelen, die je nu eenmaal niet overal tegenkomt. Aan ons de taak hoe het een en ander onzichtbaar te integreren.”

gesegmenteerde hekwerken ter plekke waren ‘uitgemald’, vond de beplating pas achteraf in de fabriek plaats. Ook de eerder genoemde ronde buitengevel bleek bewerkelijk. Als plaatmateriaal viel de keus op aluminium. Op een enkele uitzondering na in geperforeerde patronen uitgevoerd. Niet toevallig want het bedrijf werd ooit opgericht, juist als specialist in geperforeerde beplatingssystemen. Moser: “Wij zijn twintig jaar terug gestart als gespecialiseerd zusterbedrijf van hekwerkfabrikant Versteeg BV. Ontwikkeling, productie en montage van afwijkende geperforeerde plaatpanelen: daar ligt onze kracht.” ❚

Arbeidsintensief Ook intensief was het inpandige zetwerk. Dit loopt op diverse plaatsen dwars door het centrum heen. De meeste aandacht ging uit naar de balustrade van de popzaal. Puur ambachtswerk, volgens Moser, want nadat de

www.recticelinsulation.nl

Is uw project toe aan een tweede leven?

Vraag een gratis projectadvies aan: vanderhoek.roland@recticel.com

Isoﬁnish® is een geïsoleerde voorzetgevel met vele ideale kwaliteiten voor renovatieprojecten. Bewoners ondervinden geen hinder van de werkzaamheden omdat isolatie aan de buitenkant wordt aangebracht. Bovendien gaat er binnen geen woonruimte verloren. Daarbij zorgt het unieke isolatiemateriaal Powerwall® van Recticel Insulation dat uw huurders enorm besparen op hun stookkosten. Vraag een gratis projectadvies aan bij Roland van der Hoek: bel 06 - 5151 7087 of mail: vanderhoek.roland@recticel.com

Isoﬁnish® is speciaal ontwikkeld als totaalconcept voor renovatieprojecten. In drie logische stappen maakt Isoﬁnish uw project energiezuiniger én mooier. 1 Inspectie, advies en ontwerp

De isolatiespecialisten van Recticel Insulation maken samen met u een gratis projectadvies. Onze architect maakt voor u een artist impression en visualiseert het ontwerp. Uitvoeringscontrole

2 De uitvoering wordt begeleid en gecontroleerd door de specialisten van Isoﬁnish®.

Oplevering en certiﬁcering

3 Na oplevering ontvangt uw project het isolatiecertiﬁcaat ’Recticel® Insulation Inside’.

Scan deze advertentie met uw Layar®-app op uw smartphone voor meer informatie.

Part of the

concept

www.recticelinsulation.nl

Muziekpaleis Utrecht | Utrecht

Foto's: Heijmans

Pleisterwerk spannend door lichtval binnensteigers- maar de omvang ervan vergoedde veel: ruim 3.000 m2 werd gedurende het werk gespoten, dwars door het gebouw heen. En hoewel BGI ook nog wel grotere projecten aanpakt, was het bijna een jaar lang durende Muziekpaleis een werk dat bovengemiddeld telde. Toch was het volgens Tol vooral de inhoud die het paleis boven andere projecten uittilde. “Het afwerkingsniveau lag hier bijzonder hoog. Dan loop je bewust of onbewust toch iets harder dan -ik noem maar watvoor een eenvoudige nieuwbouwwoning. Al doen we die ook met liefde hoor.” ❚

De Utrechtse Muziekpaleisgevels zijn opvallend gehuld in verschillende soorten buitenmaterialen. Waaronder een behoorlijke hoeveelheid stucwerk; zijgeveldelen en buitenplafond brandweerrood en de kopgevel in helder wit.

Gevelstucwerk mag zich de laatste tijd verheugen in een toenemende populariteit. Zo ook bij het Muziekpaleis in Utrecht waar afbouwbedrijf BGI Afbouw & Stucadoors Volendam BV 2.300 m2 geïsoleerd sierpleister aanbracht tegen zowel geveldelen als op een naar binnen lopend buitenplafond. Een klus die niet elke dag voorkomt, zegt algemeen directeur Peter Tol. “Werken op hoogte is altijd iets aparts, maar zoals hier gebeurt niet vaak. Want ga maar na: ruim 300 meter plafond stucadoren op bijna 40 meter hoogte, bungelend aan hangsteigers met waterbassins als contragewichten. Dat vereist vakkundigheid en moed.”

dik verlijmde EPS-isolatie. Door de nog natte laag direct na het aanbrengen ‘af te draaien’, ontstond de voor het materiaal zo kenmerkende korrelstructuur. BGI verwerkte de op kleur gemaakte pleister direct uit emmers in de kleuren brandweerrood en helderwit. Vooral mooi, volgens Tol, wanneer de gevarieerde binnenverlichting er tegenaan schijnt. “Het Paleis is een transparant gebouw, waarbij lichtval een belangrijke rol speelt. Vooral ’s avonds ziet dat er bijzonder spectaculair uit. Juist ons pleisterwerk, want met elke lichtverandering die binnen plaatsvindt, wijzigt ons stucwerk mee.”

Kleurschakering

Afwerkniveau

Het aanbrengen van de sierpleister geschiedde handmatig op een in gaas gezette ondergrond van 15 centimeter

Ook deed BGI al het binnenpleisterwerk van het paleis. Dit oogt minder spectaculair -spuitpleister wit, aangebracht vanaf

SCAN WITH

Polycon lichtgewicht glasvezelversterkte betonpanelen in 2- en 3D

Importeur Benelux: Metal Cladding Systems b.v. Postbus 3, 4030 CA Ingen Nederland T E I

+31 (0) 344 69 33 91 info@metalcladding.nl www.metalcladding.nl

Metal Cladding Artikelnaam Systems BV

Glasvezel versterkte betonpanelen voor

Gouwedepot Op bedrijventerrein Gouwe Park in Gouda verrijst het Gouwedepot, het nieuwe streekarchief van de regio. Het gebouw wordt uiterst duurzaam gebouwd en zal na oplevering een energielabel A scoren. De schil van het nieuwe depot wordt opgebouwd uit glasvezel versterkte betonpanelen (GFRC) van Polycon. â&#x20AC;ş

Metal Cladding Systems BV

Hydrofoberen

Metal Cladding Systems is importeur voor de Benelux van een vijftal Europese producenten op het gebied van hoogwaardige metalen daken gevelbekleding, waaronder WellTEC en Laukien profielbekleding. Sinds kort is het leveringsprogramma aangevuld met glasvezel versterkte betonpanelen van Polycon. Volgens Maarten Zaat van Metal Cladding Systems vormt deze uitbreiding een mooie aanvulling op het bestaande assortiment om een totaalconcept te kunnen bieden aan architecten en aannemers. “We zijn dan ook geregeld betrokken bij grote gevelprojecten, zoals de GoStores in Gouda en de Monarch in Den Haag.”

regelen doorgevoerd, zoals LED-verlichting, warmteterugwinning en zonnepanelen. Dat alles leidt tot een energielabel A.

Twee materialen

Duurzaam

De buitenschil van het Gouwdepot wordt deels uitgevoerd in GFRC-panelen van Polycon. Achterliggende gedachte van Architektenburo Houweling ten aanzien van het ontwerp is dat het gebouw allerhande objecten herbergt, die allen hun eigen objectieve en/of subjectieve waarde hebben, en die bewaard en beschermd dienen te worden. Het bouwvolume bestaat uit heldere, gesloten vormen in combinatie met een transparant deel. Voor de gesloten gevels is hoofdzakelijk gekozen voor twee

De opdracht voor de levering van de schil van het Gouwedepot in GFRC-panelen is kersvers. Het Gouwedepot biedt straks onderdak aan de archieven van het Streekarchief Midden Holland, het streekarchief Rijnlands Midden en de archeologische vondsten uit het gemeentelijk archeologisch depot. Het depot voldoet aan de meest optimale klimaateisen voor het conserveren van de historische stukken. Zo zijn de gevels en het dak voorzien van extra isolatie en dempdichtheid om het energieverbruik en de omvang van de installaties te kunnen reduceren. Het dak wordt voorzien van een groendak en in de installatieopzet zijn duurzame maat-

verschillende materialen, elk met een eigen bijzondere structuur en beleving. De betonnen gevels, van glasvezelversterkt beton, zijn duurzaam en onderhoudsvriendelijk en geven het robuuste beschermende karakter, met de verticale structurering als verwijzing naar de geordendheid van de samengevoegde documenten op de stellingen binnen. De massieve betonnen gevels omarmen en dragen/beschermen een gevelbeplating, die afhankelijk van lichtinval en standpunt van waaruit deze bekeken wordt, een veranderende kleurbeleving geeft.

Grote voordeel van de lichtgewicht GFRCbetonpanelen is volgens Maarten Zaat dat ze per paneel in een mal worden vervaardigd en daardoor geen afval ontstaat. “De mal wordt in meerdere lagen volgespoten met een mengsel van beton en glasvezel. Vervolgens dient het product 28 dagen uit te harden, vergelijkbaar met de uithardingstijd van puur beton. Nadat het paneel is uitgehard, wordt het op maat gezaagd (de panelen worden op kleine overmaat geproduceerd) en ontstaan snaarstrakke randen. De panelen zijn zeer duurzaam, onderhoudsvrij en onbrandbaar. Tevens kunnen ze worden gehydrofobeerd, een behandeling die het materiaal water- en vuilafstotend maakt. Ook is het mogelijk de panelen te voorzien van een anti-graffiti behandeling.”

Reliëf De panelen kunnen door en door gekleurd worden in een groot aantal kleuren, zo vervolgt Maarten Zaat zijn betoog. “Qua maatvoering liggen de grenzen van een paneel bij maximaal 5 bij 2 meter en een dikte van minimaal 13 millimeter. De specifieke productietechniek geeft architecten een grote ontwerpvrijheid, niet alleen voor vlakke platen, maar ook voor moeilijk 3D-vormen. Een van de unieke eigenschappen van glasvezel versterkt beton is namelijk de mogelijkheid om tegen geringe kosten een decor in de vorm van een reliëf in het paneel aan te brengen. Er zijn enkele honderden standaard structuren, maar uiteraard kan ook gekozen worden voor een eigen interpretatie. Afbeeldingen (fotogravures / fotos), teksten, logo’s of patronen zijn op relatief eenvoudige wijze aan te brengen. In combinatie met de flexibele maatvoering van de panelen kan een gepersonaliseerde gevel worden gerealiseerd. Polycon panelen zijn toepasbaar als gevelbekleding, interieurbekleding, als akoestische panelen of voor meubilair.” ❚

Cradle to Cradle gevel in keramiek Mosa. Facades.

Een gevel ontwerpen met uw eigen signatuur? Mosa Facades is specialist in keramische geveloplossingen voor duurzame, functionele en architectonische gebouwen. Met een gecertificeerd Cradle to Cradle gevelsysteem dat veel ontwerpvrijheid biedt. www.mosafacades.nl

Sportoase "Mijn zwemparadijs" Een ontwerp van LD Architecten. Zwart geanodiseerd aluminium, afgewerkt met een AluGuard permanente seal.

AluGuard AluGuard is een permanente seal die het geanodiseerde aluminium beschermd.

. Duurzame, permanente verbinding tussen oxide en polymeer. . Hoge chemische resistentie tegen, chloride, zeewater of betonwater. . Sterke anti-graffiti eigenschappen . Self cleaning / easy to clean eigenschappen

Afdichtingstechnieken

Aluminium ramen, deuren en gevels

Bloem Sealants BV

Postbus 24058 2490 AB DEN HAAG T.......................................... +31 (0)70 3296601 E info@bloemsealants.com W www.bloemsealants.com

Framework Industry BV Framework Industry BV

Aluminium Knipwerk

Oude Graaf 21 6002 NL WEERT T......................................... +31 (0)495 450128 E info@frameworkindustry.com W www.frameworkindustry.com

Comhan Holland BV

Reynaers Aluminium BV

Joh. Enschedeweg 11 1422 DR UITHOORN T.......................................... +31 (0)297 513636 E comhan@comhan.com W www.comhan.com

Aluminium Profielen

BUVA rationele bouwprodukten BV

Bremen 5, 2993 LJ BARENDRECHT T.......................................... +31 (0)180 697500 E info@buva.nl W www.buva.nl

Wat doet u eigenlijk? Voor â&#x201A;Ź 95,- per uitgave weten uw klanten dat ook! Bel (0495) 45 00 95 voor alle informatie over een vermelding in GEVELBOUW...

Wie doet wat

Maisdijk 7 5704 RM HELMOND Postbus 111 5700 AC HELMOND T......................................... +31 (0)492 561020 E info@reynaers.nl W www.reynaers.nl

Rollecate Groep

Rollecate BV H.G. Zwerusstraat 3 7951 CZ STAPHORST Postbus 3 7950 AA STAPHORST T......................................... +31 (0)522 467000 E mail@rollecate.nl W www.rollecate.nl

Maisdijk 7 5704 RM HELMOND Postbus 111 5700 AC HELMOND T......................................... +31 (0)492 561020 E info@reynaers.nl W www.reynaers.nl

Sunflex Aluminium Systeme GmbH Im Ruttenberge 12 57482 WENDEN T...................................... +49 (0)2762 / 9253-0 E info@sunflex.nl W www.sunflex.nl

Aluminium Ramen en Kozijnen

Framework Industry BV

Oude Graaf 21 6002 NL WEERT T......................................... +31 (0)495 450128 E info@frameworkindustry.com W www.frameworkindustry.com

Alkondor

Wegtersweg 7-19 7556 BP HENGELO Postbus 29 7550 AA HENGELO T.......................................... +31 (0)74 2455355 E info@alkondor.nl W www.alkondor.nl

Sapa Building System bv Minervum 7067 4817 ZK BREDA Postbus 5647 4801 EA BREDA T.......................................... +31 (0)76 5873400 E info@sapagroup.com W www.sapagroup.com

Aluminium Systemen

Alkondor

Wegtersweg 7-19 7556 BP HENGELO Postbus 29 7550 AA HENGELO T.......................................... +31 (0)74 2455355 E info@alkondor.nl W www.alkondor.nl

Van Dool Geveltechniek De Hondert Margen 24 2678 AC DE LIER Postbus 43 2678 ZG DE LIER T........................................... +31(0)174 522000 E info@vandool.nl W www.vandool.nl

e en silobouw tot constructie-, lichtreclame- en isolatietoepassingen.

Wie doet wat

Wat doet u eigenlijk? Voor € 95,- per uitgave weten uw klanten dat ook! Bel (0495) 45 00 95 voor alle informatie over een vermelding in GEVELBOUW...

Zonder Nanodiseren®

Met Nanodiseren®

Automatische deuren

2382888 4621851 @garfield.nl d.nl

Draai-, kiep-, raamsystemen

GARFIELD ALUMINIUM B.V. Beversestraat 26 5431 SH CUIJK Postbus 4052 3102 GB SCHIEDAM T.......................................... +31 (0)10 2382888 F........................................... +31 (0)10 4621851 E info@garfield.nl W www.garfield.nl

ANODISEREN ANNO 2013 Aluminium (voorgelakt)

Record AutomatischE Deuren B.V. Cardanuslaan 30 6865 HK DOORWERTH Postbus 67, 6865 ZH DOORWERTH T.......................................... +31 (0)26 3399777 F........................................... +31 (0)26 3399770 E info@record-automatischedeuren.nl W www.record-automatischedeuren.nl

Sanoco Bouwbeslag BV

Nieuwhuisweg 3 5804 AN VENRAY T ......................................... +31 (0)478 519770 E sanoco@sanoco.com W www.sanoco.com

Geveladvies en Onderhoud

Bouw

Euramax Coated Products BV

Leebo Projecten BV Industrieweg 6 Postbus 111 6045 JG ROERMOND 5250 AC VLIJMEN T.......................................... +31 (0)475 370341 T.......................................... +31 (0)73 5132950 Interesse in een inspirerend gesprek? E-mail innovatie@alucol.nl of bel +31-475-595280 E max@euramax.eu F........................................... +31 (0)73 5115706 W www.euramax.eu E info@leebo.nl W www.leebo.nl Anodiseren

Gevelbeheer-Nederland

RD Bügelstraat 2 7951 DA STAPHORST Postbus 395 7940 AJ MEPPEL T......................................... +31 (0)522 238888 E info@gbn1.nl W www.gevelbeheer-nederland.nl

Bouwbeslag Gevelbekleding

w w w . a l u c o l . n l

ALUCOL BV

Aluminium1212.indd 1

Soerendonck 3 6086 BW NEER Postbus 4403 6086 ZG NEER T......................................... +31 (0)475 591155 F.......................................... +31 (0)475 594508 E info@alucol.nl W www.alucol.nl

Sanoco Bouwbeslag BV

Nieuwhuisweg 3 5804 AN 14/01/13 VENRAY 19:39 T......................................... +31 (0)478 519770 E sanoco@sanoco.com W www.sanoco.com

Certificering en Keuringen

Automatisering

SKG C-Mol Benelux Sleenburgsestraat 6 6671 ZB ZETTEN T......................................... +31 (0)488 421848 F.......................................... +31 (0)488 421739 E info@c-mol.nl W www.c-mol.nl

Orgadata Benelux BV Zuiderplein 4 8911 AJ LEEUWARDEN T........................................ +31 (0) 58 2333920 F......................................... +31 (0) 58 2138530 E info@orgadata.nl W www.orgadata.nl

Nieuwe Kanaal 9F 6709 PA WAGENINGEN Postbus 362 6700 AJ WAGENINGEN T......................................... +31 (0)317 421720 E info@skg.nl W www.skg.nl

Dak- en geveltechniek

PRINS PANELEN BV

Secr. Verhoefweg 21a 2671 HT NAALDWIJK Postbus 51 2600 AB DELFT T........................................ +31 (0)174 641050 E info@prinspanelen.nl W www.prinspanelen.nl

Alkondor Wegtersweg 7-19 7556 BP HENGELO Postbus 29 7550 AA HENGELO T.......................................... +31 (0)74 2455355 E info@alkondor.nl W www.alkondor.nl

DERAKO INTERNATIONAL BV Postbus 32 1756 ZA 'T ZAND T.......................................... +31 (0)224 591884 F........................................... +31 (0)224 591440 E info@derako.com W www.derako.com

Leebo Projecten BV Postbus 111 5250 AC VLIJMEN T......................................... +31 (0) 73 5132950 F.......................................... +31 (0) 73 5115706 E info@leebo.nl W www.leebo.nl

Wat doet u eigenlijk? Voor â&#x201A;Ź 95,- per uitgave weten uw klanten dat ook! Bel (0495) 45 00 95 voor alle informatie over een vermelding in GEVELBOUW...

Wie doet wat

Glasadvies

PRINS PANELEN BV

Secr. Verhoefweg 21a 2671 HT NAALDWIJK Postbus 51 2600 AB DELFT T.......................................... +31 (0)174 641050 E info@prinspanelen.nl W www.prinspanelen.nl

Gevelbekleding

SVK NV

Aerschotstraat 114 BE 9100 SINT NIKLAAS T.................................................+32 37604900 F..................................................+32 37774784 E info@svk.be W www.svk.be

Reynaers Aluminium BV Maisdijk 7 5704 RM HELMOND Postbus 111 5700 AC HELMOND T......................................... +31 (0)492 561020 E info@reynaers.nl W www.reynaers.nl

Gevel- en dakadvies

Poly Products BV Bruningsstraat 10 4251 LA Werkendam T.......................................... +31 (0)183 507164 F........................................... +31 (0)183 507169 E info@polyproducts.nl W www.polyproducts.nl

DE GRAAFF ADVIES BV Corn Verheuvelstraat 17 4247 EP KEDICHEM (gemeente LEERDAM) Bosweg 15b-7 9423 TA HOOGERSMILDE T.......................................... +31 (0)345 612745 M.......................................... +31 (0)6 13845570 E info@degraaffadvies.nl W www.degraaffadvies.nl

GLASSOLUTIONS Gevelbouw Leeghwaterstraat 2 6827 AP ARNHEM Postbus 29 6800 AA ARNHEM T......................................... +31 (0)26 3696990 F.......................................... +31 (0)26 3628599

E sggs.gevelbouw@saint-gobain.com

Gevelbouw

W www.saint-gobain-glass.com

Glasbescherming

Tremco illbruck BV J.M. VAN DELFT & ZN

Christiaan Huygensweg 21 5151 DM DRUNEN Postbus 232 5150 AE DRUNEN T.......................................... +31 (0)416 374925 F........................................... +31 (0)416 378450 E info@jmvandelft.nl W www.jmvandelft.nl

Postbus 20 4240 CA ARKEL T......................................... +31 (0)183 568019 E info.nl@tremco-illbruck.com W www.tremco-illbruck.nl

RITEC SERVICES Glas

F...................................... +31 (0)162 523306 E info@reticservices.nl W www.reticservices.nl

Gevels

DE GRAAFF ADVIES BV

FACEDO GEVELTECHNIEK

Simon Stevinweg 27 6827 BS ARNHEM T.......................................... +31 (0)26 3701360 F........................................... +31 (0)26 3701029 E info@facedo.nl W www.facedo.nl

Forellenweg 1-B 4941 SJ RAAMSDONKSVEER T....................................... +31 (0) 162 52 33 55

Corn Verheuvelstraat 17 4247 EP KEDICHEM (gemeente LEERDAM) Bosweg 15b-7 9423 TA HOOGERSMILDE T.......................................... +31 (0)345 612745 M.......................................... +31 (0)6 13845570 E info@degraaffadvies.nl W www.degraaffadvies.nl

Hang- en sluitwerk

Geze Benelux BV Steenoven 36 5626 DK Eindhoven T.......................................... +31 (0)40 2629080 E benelux.nl@geze.com W www.gezebenelux.com

GLASSOLUTIONS Gevelbouw Sapa Building System BV Minervum 7067

4817 ZK Breda Postbus 5647 4801 EA BREDA T.......................................... +31 (0)76 5873400 E info@sapagroup.com W www.sapagroup.com

Leeghwaterstraat 2 6827 AP ARNHEM Postbus 29 6800 AA ARNHEM T......................................... +31 (0)26 3696990 F.......................................... +31 (0)26 3628599

E sggs.gevelbouw@saint-gobain.com W www.saint-gobain-glass.com

Sanoco Bouwbeslag BV Nieuwhuisweg 3 5804 AN VENRAY T......................................... +31 (0)478 519770 E sanoco@sanoco.com W www.sanoco.com

Wat doet u eigenlijk? Voor € 95,- per uitgave weten uw klanten dat ook! Bel (0495) 45 00 95 voor alle informatie over een vermelding in GEVELBOUW...

Wie doet wat

Kenniscentrum

Service, advies en onderhoud

SCHELLEKENS & SCHELLEKEN PROFESSIONALS IN ZONWERIN

Zetwerk

• Screens Allpro Giessen BV

Tremco illbruck BV Postbus 20 4240 CA ARKEL T......................................... +31 (0)183 568019 E info.nl@tremco-illbruck.com W www.tremco-illbruck.nl

• Uitvalschermen Industrieweg 27 4283 GX GIESSEN • Valarmschermen Postbus 1049 5140 AC WAALWIJK T.......................................... +31 (0)183 443201 • Buitenjaloezieën E service@allprogiessen.nll W www.mzzn.nl • Zonneroosters

Zonwering

• Schoepenzonwering • Binnenzonwering

VMRG Einsteinbaan 1 Postbus 1496 3430 BL Nieuwegein T.......................................... +31 (0)30 6053644 E info@vmrg.nl W www.vmrg.nl

Kunststof Kozijnen

Tremco illbruck B.V.

Postbus 20 4240 CA ARKEL T.......................................... +31 (0)183 568019 E info.nl@tremco-illbruck.com W www.tremco-illbruck.nl

Solar

W www.kumij.nl Onderhoud

“Ventilation & Sun Control” • Service & Onderhou Handelsstraat 19, B-8630 Veurne T............................................ +32 (0)58 330033 E info@duco.eu

W www.duco.eu

Meer informatie? Kijk ook eens op www.schellekens.com

Schellekens & Schellekens BV

Kumij BV

Gotenburgweg 21 9723 TK GRONINGEN Postbus 709 9700 AS GRONINGEN T......................................... +31 (0)50 8532000 E alg@kumij.nl

• Verduistering

DUCO

Sapa Building System BV

Minervum 7067 4817 ZK BREDA Postbus 5647 4801 EA BREDA T.......................................... +31 (0)76 5873400 E info@sapagroup.com W www.sapagroup.com

Postbus 83 6640 AB BEUNINGEN T........................................... +31(0)24 6778000 F............................................ +31(0)24 6778001 E info@schellekens.com W www.schellekens.com Copaco_Q.pdf

06-11-13

16:11

Tourniquets en toegangscontrole

COPACO SCREENWEAVERS

Neroqom BV Everdenberg 355 4902 TT OOSTERHOUT T.......................................... +31 (0)162 466002 E info@neroqom.com W www.neroqom.com

Panelen

Gunnebo Nederland BV.

visseringweg 23 1112 AS DIEMEN T......................................... +31 (0)20 3988988 E info.nl@gunnebo.com W www.gunnebo.nl

Rijksweg 125 B-8531 BAVIKHOVE T............................................ +32 (0)56 353533 F............................................. +32 (0)56 358048 E info@copaco.be W www.copaco.be

Ventilatie

MULTIFILM ZONWERING

PRINS PANELEN BV

Secr. Verhoefweg 21a 2671 HT NAALDWIJK Postbus 51 2600 AB DELFT T........................................ +31 (0)174 641050 E info@prinspanelen.nl W www.prinspanelen.nl

Renson Waregem

Maalbeekstraat 10 B - 8790 WAREGEM T............................................ +32 (0)56 627111 W www.renson.be

Witte Paal 336 1742 LE SCHAGEN Postbus 3 1740 AA SCHAGEN T.......................................... +31 (0)224 591941 E info@multifilm.nl W www.multifilm.nl

Gemotoriseerde klapluiken met aluminium lamellen Cilium® • Dynamische zonwering • Bescherming tegen direct invallende zonnestralen in gesloten positie • Optimaal benutten van de natuurlijke stralingswarmte in open positie tijdens koudere periodes • Vormt een doorlopende lamellenwand met de lamellen boven, onder en naast het klapluik in gesloten positie • Leverbaar met Sunclips® EVO SE.096 en SE.130 lamellen

www.renson.nl

KEURMERK

HĂŠt keurmerk voor aluminium en staal Over smaak kunt u als architect of opdrachtgever misschien nog met elkaar twisten. Maar niet langer over kwaliteit. Want die is gegarandeerd met het VMRG-Keurmerk, dat tegelijkertijd het meest complete keurmerk voor de gevelbouw is en rekening houdt met de allerlaatste wettelijke bouweisen, zoals CE-markering. Als brancheorganisatie staan we er vierkant achter. En omdat we zo zeker zijn van de zekerheden die het keurmerk u biedt, geven de VMRG-bedrijven daar graag garantie op. En laten we eerlijk zijn: dat is de enige zekerheid die ĂŠcht telt.

Meer informatie? Wilt u meer weten over het VMRG-Keurmerk? Neem contact op met VMRG via www.vmrg.nl of bel (030) 60 53 644.