Gevelbouw 3 2014 by Louwers Mediagroep

VAKTIJDSCHRIFT OVER GEVELS, GLAS & DAKEN

Jaargang 11 I nummer 3

HOGESCHOOL ROTTERDAM KAN WEER ADEMHALEN

WAAGBLOK LEIDEN: EEN ‘NIEUWE’ LANDMARK INTEGRAAL ONTWERP ZORGT VOOR HOOGSTE DUURZAAMHEIDNIVEAU

SCAN WITH

In samenwerking met:

Polycon lichtgewicht glasvezelversterkte betonpanelen in 2- en 3D

Importeur Benelux: Metal Cladding Systems b.v. Postbus 3, 4030 CA Ingen Nederland T E I

+31 (0) 344 69 33 91 info@metalcladding.nl www.metalcladding.nl

DECORS MET EEN NIEUW NATUURLIJK ACCENT DE ONTWERPVRIJHEID DIE TRESPA® METEON® DECORS BIEDT, IS UITGEBREID MET 6 NIEUWE WOOD DECORS EN 5 NATURALS. IN COMBINATIE MET DE NIEUWE MATT-AFWERKING VAN TRESPA® BIEDT HET DE HEDENDAAGSE ARCHITECTUUR MEER MOGELIJKHEDEN VOOR EEN NATUURLIJKE EN AUTHENTIEKE UITSTRALING. HET VERHAAL GAAT VERDER: TRESPA.COM/NL/NEW

TRESPA INTERNATIONAL B.V. VERKOOP NEDERLAND

Postbus 110, 6000 AC Weert Wetering 20, 6002 SM Weert Tel: +31 (0) 495 458 850 Fax: +31 (0) 495 540 535 Info.Nederland@Trespa.com NIEUW NATUURLIJK ACCENT

6 NIEUWE WOOD DECORS EN 5 NIEUWE NATURALS

DE NIEUWE MATT-AFWERKING

NU OP VERZOEK BESCHIKBAAR MET PEFC™ OF FSC™ CERTIFICERING* *IN BEPERKTE AANTALLEN EN RECHTSGEBIEDEN.

DucoSlide Wood Hout en aluminium in een boeiend samenspel

Het ideale huwelijk, ge誰llustreerd door het boeiende samenspel van houten bevestigd binnen het DucoSlide LuxFrame kader. De panelen kunnen zowel helemaal voor het raam als volledig uit het zicht geschoven kunnen worden.

We inspire at www.duco.eu

info@duco.eu - Bedrijvenlaan 2 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 66 - fax +32 58 33 00 67

HOME OF OXYGEN

lamellen in een aluminium schuifpaneel. De lamellen worden onzichtbaar

Voorwoord Speciale gevels In de ‘vakantie-editie’ van Gevelbouw passeert een groot aantal projecten de revue die zijn gezegend met een wel heel bijzondere uitstraling. Wat te denken van bijvoorbeeld het recent gerestaureerde Waagblok in Leiden, de Haagse Passage in Den Haag, woon-werkvoorziening Para in Utrecht Overvecht of de Lely Campus in Maassluis? Op misschien wel de meest historische locatie in Leiden ligt het Waagblok, een bouwblok met talloze panden in een grote variatie in bouwstijlen uit de afgelopen eeuwen. Het complete blok is recent gerestaureerd en gerenoveerd, waarbij de gevels in oude luister zijn hersteld met nieuw stucwerk, restauratieglas, glas-in-lood en bladgoud. Ook zijn zinken composietpanelen toegepast. Een prachtige restauratie- en renovatieklus met behoud van het historische karakter. Over speciale gevels gesproken, de Haagse Passage is ook een voorbeeld van een gevel waar flink aandacht is besteed aan de uitstraling. Zo’n 4.500 m2 aan tegels dienden volgens een ingewikkeld blauw/wit stippenpatroon van de architect Bernard Tschumi exact te worden gemonteerd. Er kwam een legplan met diverse coderingen aan te pas om het huzarenstukje te voltooien. Het resultaat mag er zijn. Woon-werkvoorziening Parana in Overvecht is alzijdig vormgegeven en presenteert zich naar alle kanten op dezelfde manier. De gevelopeningen van de woningen zijn onregelmatig verdeeld over de gevel om het ritme van de woningen onleesbaar te maken en daarmee het geheel belangrijker te maken dan de individuele woningen, zo is de uitleg van de architect op de gevel. Fraaie kozijnkaders geven de gevel extra glas. Tot slot lichten we nog een tipje van de sluier op van één van de duurzaamste bedrijfscomplexen van Europa: de Lely Campus in Maassluis. Beeldbepalend in dit project is de hoeveelheid glas dat in grote afmetingen in het kantoorgebouw is verwerkt. De Lely Campus behaalde het hoogste oplevercertificaat van BREEAM-NL Outstanding met 5 sterren. Dit en meer over deze projecten leest u op de volgende pagina’s. Wij wensen u in ieder geval een prettige zomervakantie en veel leesplezier toe.

Roel van Gils

Vaktijdschrift over gevels en daken Jaargang 11 | nummer 3 Verschijnt 6 x per jaar ISSN 1572-1310

Uitgever

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

Postbus 85, B-3900 Overpelt

Wildlaan 7 Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 (0)11 605540 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be

Redactie adres

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E gevelbouw@louwersuitgevers.nl W www.gevelbouw.info

MG_ENV EA5-6 220x110.indd 1

21-09-2010 15:06:20

Redacteuren

Martijn van den Bouwhuijsen, Roel van Gils, Sjoerd Meuleman, Marcel van Rijnbach

Eindredactie Roel van Gils

Bladmanager

Mark de Lau E m.delau@louwersuitgevers.nl Niek Oostendorp E n.oostendorp@louwersuitgevers.nl

19 25

Secretariaat

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

Advertenties

Online aanleveren: https://louwersuitgevers@wetransfer.com o.v.v. uitgave en naam Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl

Hogeschool Rotterdam kan weer ademhalen

Abonnementsprijs

Duurzame energieopwekking en comfortabel binnenklimaat

€ 63,- per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Gevelbouw. Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095

Adreswijzigingen

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

Onderhoudsarme en bedrijfszekere zonwering London Bridge Place Waagblok Leiden: een ‘nieuwe’ landmark Composiet zinken gevelbekleding Van calculatie tot facturatie en meer Van onder tot boven dakpannen

Opzeggingen

DucoSlide Wood in energiezuinig woongebouw

Doelgroep

VMRG PAGINA'S

8 13 17 18 20 23 24 26

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. GEVELBOUW is een onafhankelijk vakblad voor de bouw en is bestemd voor architecten, ingenieursbureaus, aannemers, opdrachtgevers, brancheorganisaties, gevelbouwers en toeleveranciers, (bouw)functionarissen in overheids- en semi-overheidsinstellingen en verwante organisaties. De VMRG is inhoudelijk verantwoordelijk voor haar eigen pagina’s.

Vormgeving/Art Direction

Column Bert Lieverse Integraal ontwerp zorgt voor hoogste duurzaamheidniveau Nieuw op FACE: Creativity LAB Meesterstuk mr. Bettina Hertstein

E studio@louwersuitgevers.nl T +31 (0)495 450095

Glazen Prisma brengt licht, iconen en mensen samen

In samenwerking met:

Façades 2014: inspiratieboek voor bouwprojecten Column: Green Inspirations

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

Levenscyclus analyse van metalen kozijnen

27 28 32 33 34 36 37 38

Inhoud

nummer 3

44 53 28

Visitekaartjes Veel gestelde vragen over CE markering en Presentatieverklaring Parana is alzijdig dankzij fraaie kozijnkaders

Een nieuwe norm in windvaste screens Logistiek huzarenstukje bij Nieuwe Haagse Passage Ultradunne balkons en gevelelementen  Natuursteen past nieuwbouw Ambiq als een warme jas De vele voordelen van goede na-isolatie Een veelzijdige natuurgevelplaat Extreem dunne isolatie Superslanke isolatie nu ook voor buiten- en binnengevel Eigenzinnige zonwering met aluminium gaasdoek Doorbraak in interferentiekleuren Maak kennis met het nieuwe profine Functionaliteit en esthetiek Wie doet Wat

40 42 44 47 49 50 53 57 41 63 64 65 66 68 73 75

Coverfoto: Profine Een explosie van kleur! VAKTIJDSCHRIFT OVER GEVELS, GLAS & DAKEN

Jaargang 11 I nummer 3

HOGESCHOOL ROTTERDAM KAN WEER ADEMHALEN

WAAGBLOK LEIDEN: EEN ‘NIEUWE’ LANDMARK

SCAN WITH

In samenwerking met:

NTEGRAAL ONTWERP ZORGT VOOR HOOGSTE DUURZAAMHEIDNIVEAU

Hogeschool Rotterdam Artikelnaam

Hogeschool Rotterdam kan weer ademhalen “Alleen al het feit dat er een raam open kán,” architect Wessel de Jonge schetst een belangrijke psychologisch voordeel van openslaande ramen. Want ook al konden de ‘oude’ kozijnen van de Hogeschool Rotterdam wel open, door fijnstof en verkeerslawaai bleven ze liever potdicht. De Jonge: “De gebruiks- en Arbonormen bij onderwijs zijn hoog. Bovendien vraagt studeren veel concentratie. Natuurlijk ventileren is wellicht aangenaam, maar moet wel kunnen. Hier is eenvoudigweg te veel verkeersoverlast.”

Het in 1930 door Hermann Friedrich Mertens ontworpen gebouw staat aan de drukke Rochussenstraat in Rotterdam. Tijdens een eerdere renovatie (1992/93) werden weliswaar nieuwe kozijnen met schuiframen geplaatst, maar ventilatietechnisch gebeurde er verder niets. Nu heeft het voormalige Unileverhoofdkantoor ge-

balanceerde ventilatie, met nieuwe en dus opnieuw van draairamen voorziene puien.

Elegant Vanwege de rijksmonumentenstatus van het gebouw beoogde De Jonge een kozijnindeling die dicht aansloot bij Mertens’ oorspronkelijke gevelbeeld. Om aan de huidige eisen

te voldoen, diende te kozijnen wel iets te worden gestileerd. Kozijnfabriek Intal BV uit Opmeer verwierf opdracht voor het complete kozijntraject. Dus vanaf het eerste ontwerp en engineering tot aan productie en plaatsing toe. Projectleider Johan Andringa: “Vaak kopen bedrijven onderdelen los in, maar de praktijk heeft wel geleerd dat daarmee veel

Hogeschool Rotterdam

tijd verloren gaat. Juist met engineering van elegante kozijnen als deze zal voor elk onderdeel een ander persoon aan tafel moeten komen, en vaak blijkt het met bestaande onderdelen dan toch niet te maken. Wij hebben onze productieprocessen aangepast om de juiste profielen te kunnen maken. Want alleen daarmee was het beoogde beeld van de architect bereikbaar.” Andringa doelt vooral op de slanke profielen van de puien. Ze komen esthetisch sterk overeen met die van de vroegere stalen roedekozijnen.

Kleuren Intal ontwikkelde hiervoor een nieuwe variant uit het al bestaande Intal-therm profielsysteem. Het is een hoog isolerend aluminium renovatieprofiel met beglazing aan de binnenzijde en een aanslagprofiel op het metselwerk aan de buitenzijde. Essentieel, volgens Andringa, omdat hiermee het vlakke gevelbeeld van vroeger kon worden benaderd. In totaal leverde en monteerde het bedrijf ruim 2.000 m2 aluminium kozijnen en puien.

Ook in de opdracht zaten de stelkozijnen voor bevestiging, geïntegreerde zonwering en enkele stalen kozijnen met balkondeuren. Veel aandacht ging tijdens productie uit naar de oorspronkelijke kleurstelling. Die bleek tijdens die eerdere renovatie verloren gegaan. De Jonge: “Intal heeft de puien gemoffeld in de originele kleur zand-beige. Een kleur die prachtig past bij de dieprode metselsteen.” Dit metselwerk zelf werd slechts licht schoongemaakt. ›

SPECIALISTEN IN DUURZAME GEVELTECHNIEK

K&A Gevelgroep Samen op z’n sterkst!

Drie gerenommeerde specialisten in gevelconstructies bundelen hun krachten: Kolf & Molijn, Alpro en Kiba werken voortaan samen binnen de K&A Gevelgroep. Zo beschikt u over alle gewenste gevelexpertise in één hand. Bovendien versterkt deze verbintenis niet alleen de marktpositie en slagvaardigheid van de afzonderlijke bedrijven; gezamenlijk garanderen ze u betrouwbaarheid en continuïteit. Deze samenwerking stelt ons in staat nog gerichter te werken aan kwaliteit en innovatie met een duurzaam karakter. Voor u en samen met u.

TOT DE K&A GEVELGROEP BEHOREN: Postbus 1075 I 8300 BB Emmeloord I T 0527 615 551

www.kenagevelgroep.nl

Hogeschool Rotterdam

'De slanke profielen van de puien komen esthetisch sterk overeen met die van de vroegere stalen roedekozijnen.' Wel heelde Spoon Bouwrestauratie BV uit Ouddorp op kundige wijze het metselwerk aan, dat tijdens de vorige kozijnvervanging beschadigd was geraakt. De plint van travertin onderging dezelfde behandeling; werd schoongemaakt en de beschadigde delen vrijwel onzichtbaar hersteld.

Naturel Binnen lag de nadruk op creëren van een frisse, lichte en transparante studeeromgeving. Deels werden hiervoor nieuwe glaswanden gezet met kozijnen en deuren. Alle ruimten kregen linoleum op de vloeren en de verouderde plafondafwerking werd vervangen door verdekt gemonteerde systemplafonds met geïntegreerde armaturen. Ook binnen

bleek kleur belangrijk, want de lokalen zagen er uit als een bonte mengelmoes’ Een andere tijdgeest, zegt De Jonge over die keuze van toen: “In de jaren negentig waren door elkaar gebruikte kleuren populair. Wij hebben geprobeerd met zachte naturel getinte vloeren, wanden en plafonds veel meer rust te creëren. Want het zijn de studenten zelf, die voor kleur moeten zorgen.” Hij noemt dat het in vier fasen gerenoveerde gebouw (fase twee nu juist afgerond) “een verademing van licht en ruimte, waarbij de echte kwaliteiten van het gebouw weer zichtbaar zijn.” Ook Andringa toont zich tevreden. “We werken met producten die samen met de architect in anderhalf jaar tijd zijn ontwikkeld. Dat is dankbaar om te mogen doen.” ❚

Passief kantoor voor Leefmilieu Brussel Actieve technieken, zoals een PV-dak, energieopslag, betonkernactivering en dynamische lichttoetreding, zorgen voor het grootste passieve kantoorgebouw van Europa.

Adviseurs in bouwfysica, geveltechniek, akoestiek,

duurzaamheid, (brand)veiligheid en klimaatbeheersing www.dgmr.nl | Arnhem | Den Haag | Drachten | Sittard

Dak- en gevelsystemen staal â&#x20AC;&#x201C; aluminium â&#x20AC;&#x201C; keramisch composietmaterialen

Newtonstraat 23-25 www.dagemo.nl T - 0344 63 55 22

14130339_Dagemo_1-2.indd 1

4004 KE Tiel info@dagemo.nl F - 0344 63 51 52

16-07-14 16:57

Hoofdkantoor Leefmilieu Artikelnaam Brussel

Duurzame energieopwekking en comfortabel binnenklimaat Het Nederlandse adviesbureau DGMR werkte mee aan het grootste passief kantoor van België, het hoofdkantoor voor Leefmilieu Brussel, de milieudienst in Brussel. DGMR was verantwoordelijk voor het advies over bouwfysica, akoestiek, duurzaamheid en passief bouwen. Vanaf 2009 tot nu zijn haar adviseurs bezig met dit project, dat in België exemplarisch is in duurzaamheid.

Antwan van Haaren werkte als projectverantwoordelijk adviseur bij DGMR mee aan de totstandkoming van het kantoor van Leefmilieu Brussel. Van Haaren: “We zijn vanaf het moment dat er voor de nieuwbouw een architect moest worden geselecteerd -dus vanaf de initiatieffase- betrokken bij het project. Tijdens de architectenselectie trokken we samen op met architectenbureau cepezed, dat de uiteindelijke opdracht kreeg voor het ontwerp van het toekomstig exemplarisch duurzaam kantoorgebouw van België. Waar we echter tegenaan liepen was dat duurzaam en energiezuinig in België voornamelijk geassocieerd wordt met passief.

Na een haalbaarheidsstudie hebben we dan ook het voorlopige ontwerp van architectenbureau cepezed gezamenlijk aangepast tot een passief ontwerp. Het resultaat is een zeer energiezuinig en passief kantoor voorzien van duurzame technieken. Het pand voorziet zichzelf bijna volledig in klimaatenergie, onder andere door gebruik te maken van warmte- en koudeopslag en betonkernactivering. DGMR is erin geslaagd om ondanks de toch nog hoge mate van transparantie een comfortabel binnenklimaat te creëren en het gebouw te laten voldoen aan de passiefcriteria.” ›

Project

De Monarch Den Haag

Architect MVSA Amsterdam Gevel

WellTEC SQ 50/50R100

“Wij realiseren uw visie”

RAL9003 PVDF

Metal Cladding Systems b.v. Postbus 3, 4030 CA Ingen Nederland T E I

+31 (0) 344 69 33 91 info@metalcladding.nl www.metalcladding.nl

Fotograﬁe: Ronald Tilleman

HECO -Schrauben – perfect voor toepassingen in hout, kunststof, plaatstaal, steen en beton. ®

op zoek naar de ideale gevelmonteur. Ergon Nederland is altijd op zoek naar de ideale match. De ideale vakman voor de ideale opdrachtgever. Of het nu gaat om het monteren van aluminium kozijnen, vliesgevels, of het samenstellen van puien; bij ons vindt u ongetwijfeld de juiste persoon. Iemand waarop u kunt bouwen, en dat tegen een scherpe prijs. Wij zijn dé uitzendspecialist voor de gevelbranche.

HECO-FIX-plus – De erkende universeelschroef

HECO-TOPIX – De houtschroef voor de professional

MULTI-MONTI – Het innovatieve schroefanker voor beton en metselwerk

HECO-UNIX – De unieke voldraadschroef met het samentrekeffect

Korenpad 8 6534 AS Nijmegen +31(0)316 58 11 44 info@ergonnederland.nl www.ergonnederland.nl

HECO-Schrauben GmbH & Co.KG, Dr.-Kurt-Steim-Straße 28, D-78713 Schramberg Telefoon: +49 (0) 74 22 / 9 89-0, E-mail: info@heco-schrauben.de Agent Benelux: Jac. Lowie & Zoon bv, Korte Brinkweg 37-B, 3761 EC SOEST Telefoon: +31 (0) 35 / 54 159 58, E-mail: office@lowie.nl

Hoofdkantoor Leefmilieu Brussel

Het beste van twee werelden Bij het ontwerp van het kantoor worden twee pijlers van de Trias Energetica gecombineerd, stelt Van Haaren. “België is al ver met passief bouwen en Nederland is ver met technieken voor duurzame energieopwekking. Het beste van deze twee ‘werelden’ is toegepast in het Brusselse kantoor. Hollandse actieve energieopslag met Belgische passief bouwen. In goed overleg is onder meer besloten de gevel extra te isoleren en de verhouding dicht/open iets te vergroten. Bouwtechnisch gezien leidde dit bijvoorbeeld tot kleinere glasvlakken en de toepassing van drievoudig glas in de rechte gevelvlakken. Daarnaast kregen de sandwichpanelen meer isolatie met een hoge warmteweerstand.”

Bijzonder is de fraaie esthetische integratie van de PV-panelen in de zuidgevel en de toepassing van dubbel HR++ glas in de gebogen dakvlakken van het atrium.

Het Nederlandse ontwerpteam werkte samen met het Belgische architectenbureau Samyn & Partners. DGMR werkte nauw samen met de lokale installatieadviseur FTI uit Brussel, dat de engineering van de installaties verzorgde en de uitvoering ervan controleerde. Inmiddels heeft DGMR haar werkzaamheden afgerond. In april hebben de akoestische oplevermetingen plaatsgevonden en is het gebouw overgedragen aan Leefmilieu Brussel, dat het kantoor verder zal inrichten.

Bijzonder is de fraaie esthetische integratie van de PV-panelen in de zuidgevel en de toepassing van dubbel HR++ glas in de gebogen dakvlakken van het atrium. Noemenswaardig is ook de betonkernactivering in alle vloeren, die voor behaaglijke warmte of koelte zorgt, en de hoge mate van daglichttoetreding in het kantoor. Verder is ook de zonwering onder het atriumdak apart. Een speciaal doek kan tijdens hete dagen worden afgerold, om de zonnewarmte te weren. Van Haaren: “De warme lucht tussen het doek en het transparante dak wordt afgezogen, zodat het atrium relatief koel blijft. Deze en andere passieve en actieve maatregelen zorgen ervoor dat het kantoorgebouw aan de passiefcriteria en aan de BREEAM excellent-norm voldoet. De ervaring die we met dit exemplarische project opdeden vormt een mooie opstap voor DGMR voor volgende opdrachten om Hollandse duurzame duurzaamheid te verwezenlijken in de Belgische markt.” Antwan van Haaren is senior adviseur duurzame leefomgeving bij DGMR in Arnhem.

DGMR is erin geslaagd om ondanks de toch nog hoge mate van transparantie een comfortabel binnenklimaat te creëren en het gebouw te laten voldoen aan de passiefcriteria.

Area | Uden houten lamellen

Beeldbepalende zonwering

Stadhuis Grave | Grave houten lamellen

The Shard | Londen Uniek screensysteem Oplossingen op maat

Deskundig team Eigen R&D afdeling Specialistische kennis

Lenco Zonwering B.V. Tel. +31 (0)499 - 490021 info@lenco.nl www.lenco.nl

T H E

S T E E L

M E M B E R

O F

J O R I S

F U T U R E I D E

G R O U P

STALEN DAK- & GEVELBEKLEDING

Hille 174, 8750 Zwevezele, BelgiĂŤ T +32(0)51 61 07 80 - F +32(0)51 61 07 81 division.export@joriside.be - w w w.joriside.nl

Partner van:

info@verano.nl www.verano.nl

London Bridge Place

Onderhoudsarme en bedrijfszekere zonwering London Bridge Place Eind 2008 raakte Verano Nederland betrokken bij het project London Bridge Place en ontwikkelde en produceerde vervolgens de binnen- en buitenzonwering. Scheldebouw assembleerde de binnenzonwering systemen vooraf in de gevelelementen in Middelburg, zodat er op de bouw geen installatie hoefde plaats te vinden. Dit maakte inbouw van de gevelelementen niet alleen efficiënter, maar ook minder arbeidsintensief en veiliger. Het kan immers hard waaien op grote hoogte. London Bridge Place is een onderdeel van London Bridge Quarter. Verano Nederland leverde bijvoorbeeld eerder al zonwering voor het iconische hoogbouwproject The Shard. Nagenoeg identieke zonweringsystemen van The Shard zijn ook toegepast bij London Bridge Place. Hierbij werkte Verano Nederland intensief samen met opdrachtgever Scheldebouw. “De levering voor London Bridge Place omvatte 1.300 stuks binnen zonwering op de verdiepingen en 70 stuks buitenzonweringen

op lagere niveaus,” zegt John van der Linden namens Verano Nederland. “De binnenzonwering -glasvezeldoek met een PVC-coating en aluminium behuizing- is geïntegreerd in de spouw tussen het dubbel- en enkelglas. De buitenzonwering is een relatief kleine serie, custom made, van aluminium en geborsteld roestvaststaal, waarbij speciale RVS-componenten zijn vervaardigd met verloren wasgieten. De elektrische aansluiting is geïntegreerd in de brackets waardoor installatie en demontage voor bijvoorbeeld onderhoud of het uitwisselen van een defecte motor eenvoudig plug & play kan geschieden. De zonwering is verder onderhoudsarm. We staken in totaal zo’n 2.000 uren in het project en leverden van juni tot en met september 2012.” ❚

De binnenzonwering – glasvezeldoek met een PVC coating en aluminium behuizing – is geïntegreerd in de spouw tussen het dubbel- en enkelglas.

Waagblok Leiden

Waagblok Leiden:

een ‘nieuwe’ landmark Op misschien wel de meest historische locatie in Leiden, daar waar de Rijn zich opsplitst in de Nieuwe en Oude Rijn, ligt het Waagblok. Het Waagblok is een groot bouwblok waarin legio panden zijn verzameld met een grote variatie in bouwstijlen uit de afgelopen eeuwen. In opdracht van vastgoedontwikkelaar Provast in samenwerking met ASR is het complete blok gerestaureerd, gerenoveerd en is deels nieuwbouw gepleegd.

Kentie en Partners Architekten is verantwoordelijk voor het ontwerp van het ‘nieuwe’ Waagblok, waarbij warenhuis V&D, dat qua vierkante meters het grootste deel van het Waagblok bezet, is heringericht en gedeeltelijk voorzien van een nieuwe gevel. Daarnaast zijn er gevels weer in oude luister hersteld, is een-nieuwbouw gepleegd voor The Sting met nog eens twee appartementen erboven en is onder de V&D een openbare fietskelder gemaakt-. Een ingrijpende en vooral ook complexe klus, op vele fronten.

Bladgoud  We hebben enerzijds geprobeerd optisch eenheid te vinden voor de V&D en anderzijds juist getracht de individuele kwaliteiten van de overige panden terug te laten komen, zegt Michiel Samson van Kentie en Partners. “Dat laatste is bereikt door de zeer verstorende luifels uit

de jaren zeventig en tachtig te verwijderen, die het verticale karakter doorbraken. Deze ingreep zie je met name terug in de Breestraat met als stralend middelpunt De Vergulden Turk, een pand in Hollands Classicistische stijl.” Alle gevels aan de Breestraat zijn gerestaureerd, vult Roland de Groot van hoofdaannemer Schouten Bouw aan. “Waar nodig is het stucwerk verwijderd en opnieuw aangebracht, zijn de raamkozijnen vervangen met restauratieglas, zijn grote delen glasin-lood gerestaureerd en is de gevel van de befaamde Vergulden Turk gerestaureerd met bladgoud. Vanwege de complexiteit van het project, hebben we al in het voortraject in het bouwteam zitting genomen om het plan verder te ontwikkelen en uit te werken. Zo hebben we bijvoorbeeld vrij veel destructief onderzoek gedaan om de bestaande constructie te kunnen beoordelen en of deze al dan niet verzwaard zou moeten worden bij de herinrichting.”

Waagblok Leiden

Composiet panelen  De gevel van de V&D was van oudsher een nogal gesloten gevel. Kentie & Partners heeft meer daglicht naar binnen gebracht door de etalages op de verdiepingen te ‘openen’ en centraal een open stijgpunt aan te brengen met een grote lichtkoepel op het dak. “Om het flinke formaat van de V&D in de gevel meer zichtbaar te maken, hebben we gekozen voor een zinken gevelbeplating op de derde en vierde verdieping,” licht Michiel Samson toe. “Deze beplating bestaat uit zinken composietpanelen met een matgrijze glans, die -als een soort zaagtand tussen de wigvormige verticale stijlen zijn gemonteerd.” Het feit dat de distributie van de V&D vanbinnen ook volledig op de schop ging, maar dat de winkel voor het publiek geopend moest blijven, bracht volgens Roland de Groot de nodige afstemming met zich mee. “We hadden zelfs nauwelijks ruimte om de kraan te stationeren. De locatie en constructie van de kraan is zo gekozen dat we zowel vanaf de Breestraat als de Aalmarkt konden bevoorraden. En de fundering voor de kraan wordt nu weer ‘gebruikt’ als basis voor een stuk nieuwbouw, de ‘Levendige Waag’. Een andere uitdaging zat hem in de realisatie van de fietskelder in de bestaande ruimten onder de gebouwen. De begane grondvloer van de V&D bevatte een hoogteverschil die met de herinrichting gelijk is getrokken, waarbij de hoger gelegen vloer is verlaagd. Daarmee was de kelder dus niet meer beloopbaar. Hiertoe hebben we plaatselijk een nieuwe keldervloer gemaakt met een fundering op korte palen.”

Op dit moment werkt Schouten Bouw in samenwerking met Kentie en Partners nog aan een nieuwe horecagelegenheid ‘de Levendige Waag’, een Rijksmonument van de hand van architect Pieter Post uit 1670, eveneens gelegen in het Waagblok. “Dit pand heeft aan de voorzijde een gesloten gevel, die volledig is gerestaureerd, en krijgt aan de achterzijde een glazen uitbreiding,” zegt Michiel Samsom. “De transparante toevoeging wordt opgebouwd uit stalen Jansenprofielen van 8 meter hoogte en levert een mooi contrast met de historische bebouwing.” ❚

Leo Huizinga Fotografie

Waagblok Leiden

Composiet zinken gevelbekleding Of het nu bedrijfsgebouwen, woningen of kantorencomplexen betreft, de gevel is gezichtsbepalend. “Ook bij de herontwikkeling van het gebied Aalmarkt in Leiden, waarvan het Waagblok en de complete in- en uitwendige verbouwing van V&D onderdeel uitmaakt, zijn de gevels zodanig ontworpen dat zij behoren bij deze historische locatie en vraagt de uitvoering hiervan om kwaliteit,” zegt Leo van Riet van Rakon bouwprofiel bv. Een deel van de gevels is door Rakon voorzien van zinken composiet gevelpanelen, bij dit project uitgevoerd in een potdekselprofiel.

Rakon bouwprofiel is al ruim veertig jaar leverancier van metalen gevelsystemen voor zowel traditionele als architectonische gevels. Leo van Riet ziet de laatste jaren vooral een toename in hoogwaardige aluminium gevels en zoals bij dit project ook in zink uitgevoerde gevels. “Gezien het ontwerp en de daarbij vereiste vlakheid is gekozen voor een composiet basismateriaal, bestaande uit een polyethyleen kern en aan weerszijden een laag zink van 0.50 millimeter dikte.” Pieter Wortel van VMZINC®, toeleverancier bij dit project, vult aan: “Uniek is dat de polyethyleen kern van VMZ Composite over brandvertragende eigenschappen beschikt. Het Waagblok is het eerste project in Nederland dat wordt uitgevoerd met VMZ Composite.”

VMZ Composite VMZINC® is onderdeel van Umicore, een beursgenoteerd bedrijf en de grootste bouwzinkfabrikant ter wereld. “We bestaan al ruim tweehonderd jaar,” zegt Pieter Wortel. “Behalve de traditionele toepassingen blijven we continu innoveren en ontwikkelen. Ook in economisch mindere tijden. Ondanks dat VMZ Composite een nieuw product is, past het qua uitstraling perfect in de omgeving van het Waagblok in Leiden met de vele klassieke en monumentale panden. De architect heeft op een bijzondere wijze invulling gegeven aan de nieuwe gevel.” Via groothandel Defrancq heeft VMZINC® het VMZ Composite aan Rakon bouwprofiel geleverd. In totaal ging het volgens Pieter Wortel

Waagblok Leiden

om circa 1.100 m2 aan composietplaten, die door Rakon verder zijn bewerkt. Leo van Riet: “We hebben de standaard platen op maat gezaagd, vervolgens is er aan de achterzijde een v-groef ingefreesd om de platen te kunnen buigen tot het gewenste potdekselprofiel. Op locatie in Leiden zijn de profielen aan een door ons ontwikkeld frame bevestigd, op een wijze waarbij een mogelijke krimp of uitzetting van het materiaal niet wordt belemmerd.”

QUARTZ-ZINC® VMZINC® kan het VMZ Composite in verschillende afmetingen leveren. “Onze standaardformaten zijn lengtes van 2 en 3 meter, maar we kunnen tot 6 meter lengte gaan,” licht Pieter Wortel toe. “Het gewicht bedraagt 12 kg/m2. We kunnen VMZ Composite in diverse kleuren produceren. Voor het Waagblok is gekozen voor de kleur QUARTZZINC®, een matgrijze tint. Het voordeel van zink is de specifieke uitstraling, het onderhoudsvriendelijke karakter en vooral de levensduur van het materiaal. Kijk maar eens naar klassieke gebouwen in grote Europese steden of het Kurhaus in Scheveningen, daar ligt het zink al meer dan tweehonderd jaar op het dak. Bovendien is het ook relatief eenvoudig te verwerken, daarbij wel rekening houdend met de uitzettingscoëfficiënt van zink. Al geldt dat in mindere mate voor VMZ Composite, waarbij het zink verlijmd is met de kunststof kern. Dat haalt bovendien alle spanningen uit het materiaal, waardoor het zo strak en vlak oogt als een biljartlaken.” Volgens Leo van Riet was de detaillering en afwerking van de composietbeplating aan het Waagblok best een uitdaging. “Als specialist op dit gebied hebben we de kennis en kunde in huis. Dankzij onze jarenlange ervaring, de beschikking over een ultra modern machinepark, ervaren montagemedewerkers en de mogelijkheden tot het leveren van een totaalpakket, hebben wij de klus naar volle tevredenheid kunnen klaren.” ❚

Het Gevelbouw Multimediapakket: Een kristalhelder aanbod

Verrijkt met ‘Interactieve Print’ Breng uw vaktijdschrift tot leven! Layar is een gratis app voor de smartphone en tablet, die het papier van ‘Gevelbouw’ tot leven brengt. Met behulp van Layar worden advertenties en redactionele content interactief gemaakt. Als lezer slaat u de brug tussen print en de digitale wereld. Het enige dat u nodig heeft, is een smartphone of tablet met de Layar app. U scant met uw smartphone of tablet een pagina, waarna de Layar-app de clickable elementen toevoegt op de pagina zoals: Video’s, foto’s, tekst, e-mailadressen, telefoonnummers, social media sharebuttons, etc.

Wat heeft u nodig? Het vaktijdschrift Gevelbouw Een smartphone of tablet De gratis Layar-app

Download de gratis layar app

Scan de pagina

VAKTIJDSCHRIFT

Interactieve Print

bekijk de layar!

OVER GEVELS, GLAS & DAKE N

Jaargang 11 I nummer

= één pakket & één prijs 1 Print: Full colour advertentie in ‘Wie Doet Wat’ servicepagina’s 2 Internet: Banner, landingspagina met bedrijfspresentatie en uw persoonlijke ‘URL’ 3 De prijs voor het Metaalvak Multimediapakket:

€ 975,-

Stap voor stap

VOOR 12 MAANDE

Hoe werkt het:

Even de gratis Layar app downloaden in de Apple Store of de Google play Store. Open nu de Layar app op uw smartphone of tablet. Klik op het scan-icoon onderaan in de zoekbalk van uw smartphone of tablet. Houd uw smartphone of tablet boven een van de ‘Layarpagina’s’, herkenbaar aan het blauwe logo. Klik in het scherm, nu opent de digitale laag en kunt u op de buttons klikken.

HOGESCHOOL ROTTER DAM KAN WEER ADEMH ALEN

WAAGBLOK LEIDEN: EEN ‘NIEUWE’ LAND MARK NTEGRA AL ONTWER P ZORGT VOOR HOOGSTE DUURZA AMHEIDNIVEAU

Bel of mail ons! T +31 (0)495 450095 Niek Oostendorp n.oostendorp@louwersuitgevers.nl

SCAN WITH

In samenwerking met:

Veel lees en kijkplezier!

Gevelbouw.indd 1

17-07-14 09:18

Architect : Denton Corker Marshall Architects Photographer : Peter Cook Photography

Kwart Mediapakket Gevelbouw.indd 1

VMZ Composite Het nieuwe onthaalcentrum van Stonehenge overdekt met het VMZ Composite in QUARTZ-ZINC®. VMZ Composite behoudt alle voordelen van zink, terwijl het daarenboven uitzonderlijke vlakheid toevoegt. VMZINC levert VMZ Composite bladen van meer dan 1 m breed in QUARTZ-ZINC, ANTHRA-ZINC en alle tinten van het PIGMENTO®-gamma. VMZ Composite kan eenvoudig gebogen en geplooid worden om al uw projecten vorm te geven. Bezoek ons op Architect@Work in Ahoy te Rotterdam op 17 en 18 september 2014 ! www.vmzinc.nl

16-07-14 12:38

Automatiseringsoplossingen

Van calculatie tot facturatie en meer   Al meer dan twintig jaar levert Gilde Software automatiseringsoplossingen voor bedrijven in de gevel- en dakenbranche. Het geïntegreerde pakket HandSoft Pro combineert alle procesgangen in één systeem, van calculeren tot offreren en facturen, zodat er geen misverstanden ontstaan tussen hetgeen wordt gecalculeerd en geoffreerd. Leemrijse Dak- en Wandtechniek werkt al ruim vijftien jaar naar volle tevredenheid met de Gilde software.

HandSoft Pro is van origine een Duits programma dat door Moser in Duitsland is ontwikkeld. Gilde Software levert en vertaalt het programma voor de Nederlandse en Belgische markt. “Internationaal gezien heeft HandSoftPro meer dan 100.000 gebruikers,” zegt Jasper Mondeel van Gilde Software. “Vanzelfsprekend meer dan voldoende draagvlak om de software voortdurend te blijven ontwikkelen. HandSoft Pro is een zeer compleet programma, dat vooral voor mensen met Windowservaring heel vertrouwd zal aanvoelen. Het is bovendien een flexibel systeem, waarbij we individuele wensen van klanten prima kunnen inwilligen.”

Eigen look & feel  De calculatiemodule is van oorsprong een sterk punt van HandSoft Pro. Jasper Mondeel: “Er zijn nog altijd partijen die uitsluitend de calculatiemodule gebruiken. Het meren-

deel van de gebruikers maakt echter gebruik van het totale pakket. Groot voordeel van het geïntegreerd systeem is dat na calculeren met één druk op de knop de offerte kan worden opgesteld, volledig in de look & feel van het bedrijf. Zo worden misverstanden tussen hetgeen wordt gecalculeerd en geoffreerd voorkomen.” Andy Leemrijse van Leemrijse Dak- en Wandtechniek vult aan: “Wij werken al ruim vijftien jaar met de software van Gilde. HandSoft Pro sluit goed aan bij onze wensen. We kunnen de calculatie mooi onderbouwen, hanteren daarin een geheel eigen stijl, die één op één wordt omgezet naar de offerte. We worden vaak al in een voortraject bij een project betrokken om mee te denken in de constructie. Met behulp van de software kunnen we gelijk een prijskaartje hangen aan de beoogde oplossing van de architect.” Na het verkrijgen van de opdracht wordt vrijwel automatisch de hele bedrijfsvoering soepel ondersteund: werkvoorbereiding, planning

en registratie, verbruik van materiaal, de urenadministratie en inkoop. Ook de volledige financiële afwikkeling: projectbewaking, facturering en de volledige boekhouding is mogelijk in het Gilde-systeem. Leemrijse Dak- en Wandtechniek is al sinds 1957 actief op het gebied van daken gevelbekledingen. De scoop van het familiebedrijf uit Winterswijk is heel breed, van het plaatsen van dakkapellen tot het realiseren van de complete buitenschil van grote bedrijfshallen en utiliteitsgebouwen. Op het gebied van dakbedekking heeft men een eigen onderhoudsdienst en is men actief in renovatie en nieuwbouw van platte daken, voornamelijk met bitumineuze-, kunststof- en EPDMdakbedekkingen. “Dak- en gevelbekledingen zijn een wezenlijk onderdeel van ons bedrijf. In onze zetterij kunnen we eigen daken gevelbeplatingen realiseren,” besluit Andy Leemrijse. ❚

Daken

Van onder tot boven DAKPANNEN

Niet zelden zijn gevels van rijenwoningen nogal standaard uitgerust met metselwerk, beukvullende kozijnpuien of inwisselbaar plaatmateriaal. Dit is bepaald niet het geval met de dertien nieuwbouwwoningen in Kerkdriel. Dakpannen zijn daar vrijwel louter te zien; niet alleen op de kappen, maar ook tegen de kopse gevels en het opgaande werk naast de entreepartijen.

Architecten Piet Tuin en Wim Pothof van Architectenbureau Acanthus konden het ontwerp realiseren, dankzij de pannen van dakpanfabrikant Nelskamp uit het Duitse Schermbeck. Rayonmanager Brabant/ Limburg Frank Goeden: “Architect Tuin zocht voor zijn ontwerp een strakke pan met een warme uitstraling. Die kunnen

meer fabrikanten leveren, maar de moeilijkheid was hier de verschillende overgangen van gevel naar dakvlak. Met standaard hulpstukken was de gewenste schuinte niet te realiseren.” Nelskamp echter is een zelf ontwikkelende en zelf fabricerende fabrikant van hulpstukken, waaronder dus deze knikstukken.

Geen speelruimte Belangrijk voor dit werk was maatvastheid. De pannen zijn onder steile schuinten hangend gemonteerd, waardoor er vrijwel geen ruimte overbleef te ‘spelen’ met maatafwijkingen. Ook al omdat de overgangen van gevels naar daken maximaal recht en strak dienden te zijn. Goeden: “Bij gewone

Daken

van heel klein (16/m2) tot bijzonder groot (4/m2). Onze pannen zijn modelafhankelijk leverbaar in natuurrood, engobe (zijdeglans), edelengobe (glans), verglaasd (hoogglans), blauw gesmoord of gereduceerd gestookt.” Een uitzonderlijk exemplaar uit dit assortiment is Nelskamps betonpan, waarvan zowel de zichtzijde als kopse zijde porievrij is afgewerkt. “Probleem met betonpannen is vaak alg- en mosvorming. Met deze afwerking wordt dit euvel fors teruggedrongen. Ook slijtage van de pannen is een behoorlijk stuk minder,” zegt Goeden.

Zoektocht naar maatwerk dakvlakken is er meestal voldoende speelruimte aanwezig om sluiting van dakpannen te garanderen. Maar met pannen tegen opgaande gevels of hele steile dakvlakken is maatvastheid van groot belang. Wijken pannen af, dan zie je dat direct.”

Assortiment De keus in Kerkdriel viel op een keramisch gebakken vlakke pan (type G 10) met een warme rode kleur (ontstaan na bakproces). Ook de op maat gemaakte knikpannen hebben dezelfde afwerking. Maar wil een opdrachtgever anders, dan blijkt dat ook te kunnen. Goeden: “Wij maken pannen

Nelskamp werkt bij voorkeur met dakdekkersbedrijven die hun sporen in het pannenvak hebben verdiend. In Kerkdriel was dat Van de Hurk en Doezé uit het Brabantse Heeze. De achterconstructie verschilde hier per zijde: tegen de kopse kalkzandsteengevels aan vastgetimmerde regels en tegen de schuin gestelde HSB-elementen en prefab dakkappen aan plaatmateriaal. Nu het project alweer enige tijd is opgeleverd, vindt Goeden dat het er allemaal prima uitziet. “Samen met een architect zoeken naar maatwerk, zodat een moeilijk ontwerp uiteindelijk toch haalbaar blijkt. Dat zijn de mooiste opdrachten om te doen.” ❚

Architecturale zonwering

DucoSlide Wood in energiezuinig woongebouw Duco voorzag een groot wooncomplex in Gradignan, in de buurt van Bordeaux, van architecturale zonwering. Met de DucoSlide Wood kreeg het gebouw niet enkel een esthetische meerwaarde, maar kan er ook voor de nodige schaduw gezorgd worden wanneer dat nodig is.

Duco Ventilation & Sun Control voorzag dit collectieve woongebouw in het zuidwesten van Frankrijk van 140 DucoSlide Wood 70-panelen. Het gebouw, van de hand van het architectenbureau Michel Pétuaud-Létang 4A, bestaat uit 35 appartementen en kan bovendien rekenen op het BBC Effinergie-label, dat duidt op het energiezuinige karakter.

Houten lamel Duco droeg dus haar steentje bij in de vorm van architecturale zonwering. De panelen van de DucoSlide Wood 70 bestaan uit een aluminium kader (LuxFrame), waarin de houten lamellen onzichtbaar bevestigd worden. De houten lamellen zijn vervaardigd uit Western Red Cedar. Een lichte, veerkrachtige en duurzame houtsoort die uitstekend bestand is tegen rot en verwering. Bovendien zijn de lamellen kwartiersgezaagd. Dat zorgt ondermeer voor stevigere lamellen en gaat vervorming tegen. Deze perfecte symbiose tussen twee edele producten zorgt voor een esthetische meerwaarde en geeft het gebouw een opvallende, zuiderse look. De panelen werden in Domaine des 3 Vignes niet alleen horizontaal in lijn met de gevel aangebracht, maar ook verticaal tegen de gevel als afscherming (privacy van het terras). De houten lamellen werden voor dit project verticaal in het kader geplaatst, dankzij een aangepaste freestechniek. Daarnaast werd nog een derde partij kaders gerealiseerd met vierkante lamellen in eenzelfde LuxFrame-kader om een uniform uitzicht te bewaren. De DucoSlide Wood is in dit project manueel te bedienen, maar is ook in een elektronische uitvoering beschikbaar én heeft drie verschillende schuifsystemen: enkelvoudig, symmetrisch of telescopisch. Dankzij de simpele bediening kan het zonweringspaneel gemakkelijk helemaal voor het raam of er volledig weg van geschoven worden. Dat zorgt op ieder moment van de dag voor een optimale beschaduwing én een maximale privacy. ❚

Maar dit geldt ook voor de aanbieders in de markt. Door branchevervaging, meer geïntegreerde technologieën, vervagingen van grenzen tussen producten en diensten zijn ook de bedrijven sterk aan het individualiseren en niet meer al te snel in categorieën in te delen. Voeg daarbij nog eens een krampachtig gedrag van de zogenaamde terugtrekkende overheid die met de ene hand regelvrijheid geeft, maar het aan de andere kant weer terugpakt en een dynamisch geheel van nieuwe motieven en nieuw gedrag van alle actoren is een feit.

column

De omgeving waarin we leven, zowel de fysieke als maatschappelijk sociale omgeving, verandert sterk. Het is allemaal niet meer zo simpel. Marketeers die gewend zijn de marktpopulatie in te delen in categorieën slaan steeds vaker de commerciële planken mis. De sterk geïndividualiseerde samenleving waarin eenlingen super persoonlijke beslissingen nemen, wars van tradities en conventies, laat zich niet meer segmenteren.

Het betekent ook dat veel van al die consumenten, overheden en bedrijven weinig lijn hebben in hun denken en strategie. De vraag is waar we de focus nu aan ontlenen want aan warrigheid hebben nog maar weinig mensen een boterham kunnen verdienen. De gevelindustrie (u leest hier dus ook geen gevelbouw meer) ontleent haar focus aan het eerder vanuit de VMRG gelanceerde Dynamisch Perspectief waarin de bedrijven en hun klanten langs de trends duurzaamheid, flexibiliteit, innovatie en internationalisatie hun toekomst invullen. Binnen dit perspectief, binnen deze focus speelt heel sterk de positionering van onze producten en diensten. Voorheen gekoppeld aan de inmiddels afgeschreven bouwcultuur, richten we ons nu direct op alle klanten, individueel en vanuit begrip met een hoog empathisch en oplossend vermogen. Begrijpt u me alstublieft niet verkeerd, natuurlijk zijn er ook andere bouwbedrijven en bouwpartners die dit gaan doen en ook zij zijn geweldige partners in vernieuwing. Dus naast alle voordelen van super industrialisatie, gekoppeld aan alle esthetische en flexibiliteitwensen van ontwerpers wil de gevelindustrie zich aanbieden als partner in het leven van de gebruikers van gebouwen en hun gebouwfaciliteiten. Niet meer in segmenten of traditionele rolverhoudingen, maar dichtbij en concreet. Marketing is dus voor ons geen marketingonderzoek meer, maar begripvol omgaan met individueel gefocuste klanten die elk bepalend zijn voor het succes van een duurzame commerciële relatie. En duurzaamheid gaat nu eens niet over milieu, maar over het besef dat we producten en diensten leveren die gedurende een lange periode een plek hebben in het leven van gebruikers. De korte termijn visie, voortkomend uit projectmatig werken, is inmiddels uitermate ongezond gebleken voor de noodzakelijke continuïteit , zo leerde ons de aflopende crisis. En we hebben nog een hoop te doen om die nabijheid bij individuele klanten te realiseren. ❚

Bert Lieverse Directeur VMRG

Integraal ontwerp zorgt voor hoogste duurzaamheidniveau De Lely Campus in Maassluis is een van de duurzaamste bedrijfscomplexen van Europa. Sterker nog, op het Europese vasteland werd nooit eerder een dergelijk duurzaam gebouw met industriefunctie gerealiseerd. Beeldbepalend in dit project is de hoeveelheid glas dat in grote afmetingen in het kantoorgebouw verwerkt is. De Lely Campus behaalde het hoogste oplevercertificaat van BREEAM-NL Outstanding (5 sterren).

De campus bestaat uit het internationale hoofdkantoor van de Lely Groep en twee productielocaties waar ruim 800 medewerkers werken aan innovatieve en toekomstgerichte oplossingen voor de agrarische sector. Het 7,5 hectare grote complex bestaat uit een multifunctioneel kantoorgebouw van 10.500 m2 BVO waarop een ultra-energiezuinige productiehal van 22.500 m2 BVO is aangesloten. Machiel Hopman, architect en managing director van het Rotterdamse architectenbureau ConsortArchitects, is hoofdverantwoordelijk voor het architectonisch ontwerp van het complex en hanteerde in het project een integrale ontwerpmethodiek.

Hightech "In het ontwerp voor de Lely Campus hebben we de functionele eisen van de opdrachtgever gecombineerd met de ‘corporate values’ van het bedrijf," zegt Machiel Hopman. “De lange lengtes refereren aan de historische landschappelijke structuur van het omliggende poldergebied, waarbij het facilitair hoofdvolume centraal is gepositioneerd en aan weerszijden voorzien van twee langgerekte kantoorvleugels, die ten opzichte van het maaiveld zijn opgetild. Het innovatieve en hightech karakter van de opdrachtgever weerspiegelt in de gevels van het kantoorgebouw. Deze zijn transparant en volledig uitgevoerd in glas, geplaatst in robuuste witte kaders, met daarachter een expressieve constructie van twee verdiepingen hoge stalen vakwerkspanten. Repeterend gebruik van de vernieuwende staalconstructie en de inzet van glas, in zowel het exterieur als het interieur, versterkt de industriële beleving van het gebouw en legt een link met innovatie en moderne techniek.”

Groene long "Het faciliteren van een inspirerende en transparante werkomgeving is de sturende factor in de lay-out van het complex," gaat Hopman verder. “In de langgerekte kantoorvleugels wisselen openheid en beslotenheid elkaar af en voeren lichte ruimtes de boventoon. Er is een duidelijke koppeling gemaakt tussen het kantoordeel en de bedrijfsactiviteiten in de assemblage hal. De twee gebouwen sluiten naadloos op elkaar aan. Vanuit meerdere plekken zijn de werkprocessen over en weer zichtbaar, wat de betrokkenheid tussen kantoor- en fabriekspersoneel vergroot.” De architect koos voor maximaal meervoudig ruimtegebruik en bespaarde ruim 20.000 m2 aan grondoppervlak door het dak van de bedrijfshal als parkeerplaats in te zetten. De bedrijfshal is voor een groot deel kolomvrij gehouden om het productieproces van de opdrachtgever zoveel mogelijk flexibiliteit te bieden. Slim ontworpen grote overspanningen en geprefabriceerde betonnen vloerdelen, waaronder een kruipruimte werd aangelegd, faciliteren de LEAN-bedrijfsprocessen. De assemblagehal is bovendien zeer energiezuinig en kent een uiterst comfortabel werkklimaat, mede dankzij het natuurlijke daglicht dat binnenvalt via de grote dakramen en de aanwezigheid van een 100 m2 grote binnentuin die fungeert als een ‘groene long’.

Flinke formaten De Groot & Visser heeft in opdracht van hoofdaannemer Dura Vermeer Bouw de transparante vliesgevel van het kantoor gerealiseerd. “Vanwege onze BREEAM-expertise zijn we gevraagd in het voortraject mee te denken over de optimalisatie in de uitvoering,” ›

zegt Anita de Groot van De Groot & Visser. “De uitdaging zat hem met name in de integratie van de grote sierlijsten en koven ten behoeve van de zonwering in de vliesgevel en de grote brandwerende glasvlakken. We hebben de gevel opgebouwd met het aluminium vliesgevelsysteem van het type Schüco FW50+, plaatselijk in een brandwerende uitvoering en voorzien van verschillende typen glas.” Alexander Postma van AGC Glass vult aan: “Het glas voldoet aan een aantal specifieke vereisten inzake warmtewering, zonreflectie, windbelasting, letselveiligheid, doorvalveiligheid, brandveiligheid en akoestiek. Dit vanwege de ligging van het pand, vlak aan de snelweg. In dit project is zowel gebruik gemaakt van dubbelglas als brandwerend glas. Voor met name de brandwerende ruiten lag de tweede uitdaging in de gewenste afmetingen. Het ging om ruiten van 1,776 meter bij 3,600 meter. Binnen ons brandwerende gamma bleek Pyropane uitermate geschikt voor dit project. De Groot & Visser heeft speciaal voor dit werk een conformiteitsverklaring bij Efectis Nederland opgevraagd en verkregen betreffende een vergroting van het type Pyropane 211-44 glas.”

Productiehal Voor de gewenste transparantie zijn de langgerekte vleugels van het kantoorgebouw zoals gezegd voorzien van grote ‘open’ glasgevels. De assemblagehal naast het kantoor gaat daarentegen gehuld in sterk isolerende sandwichpanelen, aan de buitenzijde bekleed met stalen puntprofielen in Colorcoat Prisma. Deze gevel- en dakplaten bestaan uit voorgelakt staal met een 50 um coating voor corrosiebestendigheid en snijvlakbescherming. De keuze voor Colorcoat Prisma leverde een ‘exemplary performance credit’ voor BREEAM op, vanwege de ‘onderbouwde herkomst van het materiaal’, de lange levensduur, het minimale onderhoud en de upcyclebaarheid: de voortdurende recyclebaarheid zonder kwaliteitsverlies. De binnenzijde van het dak is afgewerkt met een Colorcoat PE 15. Dit trapeziumprofiel in witte kleur zorgt ervoor dat het aanwezige licht extra wordt gereflecteerd en daarmee minder kunstlicht nodig is.

Enorme binnenpuien In het interieur van de Lely Campus zijn door Rollecate in totaal 240 stuks stalen binnenkozijnen geplaatst van het type Jansen Economy. “De levering betrof een

keur aan kozijnen, al dan niet brandwerend en doorvalveilig uitgevoerd,” zegt Arjan Koole van Rollecate. “We hebben de puien in onze fabriek in Hongarije op maat geproduceerd, waarbij we steeds een buffer opbouwden. Kozijnen werden ruimschoots voor montage al op voorraad gelegd in de grote assemblagehal van Lely, zodat wij op afroep konden monteren en de (af)bouw geen stagnatie zou ondervinden. Deze puien zijn in delen aangeleverd, waarbij we specifieke koppelingen hebben geëngineerd om de aansluiting met plafonds en staalconstructie te maken. In nauw overleg met Dura Vermeer Bouw zijn in enkele gevallen zelfs aanpassingen gedaan in de staalconstructie om doorstapelen mogelijk te maken. Eén van de geleverde onderdelen was een kozijnstrook als scheidingswand tussen kantoor en bedrijfshal. De totale aaneengesloten lijn van deze strook in het hart van het gebouw, met een lengte van circa 70 meter, is voorzien van stalen kozijnenelementen die zijn opgenomen tussen de bouwkundige betonconstructie. Variërend van 5 tot circa 12 meter in lengte zijn de stalen kozijnen verdiepingshoog uitgevoerd, waardoor de kozijnen deels gekoppeld opgebouwd moesten wor-

den ten behoeve van het formaat en de maximale logistieke mogelijkheden in het gebouw tijdens het bouwproces.” In ontwerp en uitvoering van de Lely Campus zijn tot in detail duurzame en energiebesparende maatregelen geïntegreerd. Dit heeft geleid tot een onderscheiding met het BREEAM-NL Outstanding (vijf sterren) oplevercertificaat, het hoogst haalbare niveau binnen de BREEAM-methode. Architectonisch ontwerp, landschappelijke inrichting, technische installaties, constructie, interieur en verlichting werden onder leiding

van de projectarchitect in een integraal ontwerpteam vanaf het eerste stadium op doelgerichte wijze ontworpen en op elkaar afgestemd. Het effect van deze integrale symbiose is een duurzaam bedrijfscomplex dat vooruitgangsdenken ademt en aanspoort tot innovatie en creatie. Een duurzaam gebouw van het hoogste niveau, dat zowel landelijk als op Europees niveau dé koploper is op het gebied van duurzaamheid binnen de utiliteitsbouw. Het nieuwe Lelycomplex werd op donderdag 30 januari 2014 officieel geopend door Koningin Maxima. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ARCHITECTENBUREAU AANNEMER GEVELBOUWER VLIESGEVELSYSTEMEN GLASPRODUCENT BINNENPUIEN EN -KOZIJNEN OPLEVERING HAL OPLEVERING KANTOOR

Lely Groep, Maassluis. ConsortArchitects, Rotterdam. Dura Vermeer Groep BV, Rotterdam. De Groot & Visser, Gorinchem. Schüco Nederland BV, Mijdrecht. AGC Glass, Heerlen. Rollecate Groep, Staphorst juli 2013 oktober 2013

Nieuw op FACE: Creativity LAB Onlangs heeft FACE, de internationale gevelcommunity, een nieuwe tool ontwikkeld waarmee ontwerpers/architecten en de bedrijven uit de toeleverende en realiserende gevelsector, gezamenlijk kunnen werken aan projecten en ideeën. Een project kan bijvoorbeeld een geveldetail zijn waar een oplossing voor wordt gezocht of bijvoorbeeld de vraag naar een geveloplossing of gewoon een los idee. Door deze samenwerking te faciliteren, bewerkstelligt FACE een interactie tussen de creatieve ontwerpers en de techneuten van bedrijven. Het interessante aan deze digitale nieuwe manier van werken is dat het gebruik niet is gebonden aan tijd, plaats of grenzen.

Hoe werkt het Creativity LAB Het Creativity LAB is te vergelijken met een digitaal whiteboard dat online ter beschikking wordt gesteld om daar ideeën en bijvoorbeeld vraagstellingen op te ‘plakken’ waar de verzender een antwoord op hoopt te krijgen. Medewerkers van bedrijven die in FACE participeren (architecten, engineers, salesmedewerkers etc.) kunnen oproepen plaatsen (calls) waar op gereageerd kan worden. Een call houdt een omschrijving in die onderbouwd kan zijn met foto’s en andere bestanden (vergelijkbaar met een PvE, programma van eisen, wat is het probleem, wat wil ik bereiken). De bestanden die toegevoegd worden, kunnen bijvoorbeeld ook tekenbestanden zijn naast schetsen en foto’s. Er kan in dit stadium gekozen

worden voor een gesloten vraag die alleen beschikbaar is voor genodigden of een open oproep waar iedereen op kan reageren en mee kan werken. Social media (LinkedIn, Twitter en Facebook) zijn in het Creativity LAB een belangrijke manier om het grotere publiek te bereiken, dus ook buiten FACE, om hen daar ook op de hoogte te brengen van de geplaatste call.

Meedoen Bedrijven kunnen zich aanmelden op FACE tegen geringe kosten. Een bedrijf dat participeert in FACE heeft veel voordelen, zoals het internationaal promoten van projecten, producten en diensten. Daarnaast kunnen de bedrijven artikelen publiceren, R&D informa-

tie delen, netwerken en gebruik maken van het Creativity LAB. Voor architecten, brancheorganisaties, kennisinstellingen en universiteiten is FACE vrij te gebruiken. ❚ FACE: www.internationalfacade.com

MEESTERSTUK

MR.BETTINA

Sti

H E R T SMTE EESI TNE R S T U K

Onlangs overlee Mulisch. Volgen van ‘De Grote D stond onmiddel opkomende en klaar om onze t met verhalen ov voor H.M.. Zond ze allemaal reu geraakt door die enkeling werd h als ‘de Homerus De inspiratie do echter niet gara eigen scheppen Mulisch adepten niet geoorloofd ondenkbaar. Oo een niet onbeke

MR. BETTINA

HERTSTEIN

Gesloten geveldeur Soms moet een mens wat geduld opbrengen en tolerantie tonen voor overlast door (tijdelijke) bouwwerkzaamheden. Zo werd onlangs dichtbij mijn kantoor de Boerengatbrug op de Maasboulevard gerenoveerd. 40.000 auto's per etmaal werden een maand lang omgeleid, wat opstoppingen veroorzaakte en soms oververhitte gemoederen. Als de klus eenmaal geklaard is, is het leed meestal snel geleden. Dat ging echter niet op voor de bewoners tegenover een kantoorgebouw die te maken kregen met een deur waar niet aan te ontkomen leek.

Wat was er aan de hand? Een college van Burgemeester en Wethouders heeft aan een stichting een omgevingsvergunning verleend ten behoeve van het bouwen van een dubbele deur in de zijgevel van een kantoorgebouw. De deur zal gebruikt worden voor laden en lossen van goederen. De bewoners die pal tegenover de deur wonen, vrezen dat zij overlast door deze activiteiten zullen gaan ondervinden. Ze gaan in bezwaar bij de gemeente en na ongegrond verklaring van hun bezwaar in beroep bij de rechtbank. Zonder succes. Daarop hebben zij hoger beroep ingesteld bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (De Afdeling). Naar de mening van de bewoners had het college van B en W geen omgevingsvergunning mogen verlenen voor het plaatsen van de deur. Immers in de vigerende Bouwverordening is bepaald dat indien de bestemming van een gebouw aanleiding geeft tot een te verwachten behoefte aan ruimte voor laden en lossen van

goederen, in deze behoefte in voldoende mate moet zijn voorzien, aan, in of onder dat gebouw, dan wel op of onder het onbebouwde terrein dat bij dat gebouw behoort. Volgens de bewoners is niet in voldoende mate voorzien in laad- en losruimte op of onder het terrein van de stichting. Ook betogen zij dat de rechtbank ten onrechte heeft geoordeeld dat de Bouwverordening niet aan het verlenen van de omgevingsvergunning in de weg staat. Het college heeft nog aangevoerd onder verwijzing naar de toelichting bij de modelbouwverordening dat de betreffende bepaling alleen van toepassing is in situaties waarbij de behoefte aan ruimte voor laden en lossen aanzienlijk is, zoals bij expeditiehoven en fabrieksgebouwen. Naar de mening van het college is dit niet het geval bij kantoorgebouwen. De Afdeling oordeelt dat de bepaling niet beperkt moet worden tot de genoemde voorbeelden. Wat betreft de beslissing van de rechtbank is de Afdeling van oordeel dat op zichzelf te-

Mr. Bettina Hertstein

www.bouwrechtbedrijf.nl

recht door de rechtbank is overwogen of de behoefte aan laden en lossen ten gevolge van het bouwplan toeneemt. Echter die vraag moet worden onderscheiden van de vraag of de geschiktheid van de bestaande ruimte voor het laden en lossen ten gevolge van het bouwplan verandert, zelfs in het geval van een gelijkblijvende behoefte aan laden en lossen. Door het plaatsen van de deur in de zijgevel zal de ruimte ter plaatse van de deur worden gebruikt. Een deel van die ruimte ligt op de openbare weg. In zoverre wordt niet voorzien in een geschikte laad- en losruimte op eigen terrein hetgeen in strijd is met de Bouwverordening. Indien het college het gebruik van de ruimte ter plaatse van de deur voor laden en lossen alsnog mogelijk wil maken, dient het college zijn huiswerk over te doen en krachtens het vierde lid van genoemde bepaling in de Bouwverordening, ontheffing te verlenen.

Recentelijk moe van een arbiter u geboden in een g opdrachtgevers aannemer de ho Deze opdrachtge aannemer, op gr van hun archite overeenkomst vo twee-onder-éénIn de technische behorend bij dez opgenomen: “He uitdrukkelijk niet van het ontwerp t uitvoer te (laten) b schriftelijke goedk opdrachtgevers.” E oplevering van d aannemer een b bestaande uit tw kapwoningen. De opdrachtgeve bouwplan onmis het ontwerp van vertoont en derh zijn ontleend aa mening, unieke woningen. Daard nemer onrechtm van het ontwerp

Wilt u voorkomen dat u voor een gesloten (gevel)deur staat? De leden van de VMRG staan voor u paraat. ❚

Glazen Prisma brengt licht, iconen en mensen samen Een nieuw icoon in Naaldwijk, met zicht op reeds bestaande iconen in de stad. Letterlijk, want vanaf verschillende hoeken in het nieuwe kantoorgebouw van Arcade Wonen kijkt men uit op belangrijke gebouwen in de stad: de watertoren en twee kerken. Optimale transparantie was dan ook een eis in het ontwerp. Zowel voor het interieur van het gebouw, als naar buiten toe. Wederom een uitdagende opdracht voor AGC Glass.

Architect John Chan van Wubben.Chan architecten uit Monster: “Bij een eerste bezoek aan het braakliggende terrein waar het nieuwe kantoor zou komen, viel ons vooral op dat het een vrij donkere plek was. Dit werd mede veroorzaakt door een fors flatgebouw aan de overzijde. Dat het een licht gebouw moest worden, stond dus al voorop. Vervolgens kwamen we erachter dat je vanuit de plek zicht hebt op een aantal belangrijke gebouwen in de stad. Zo zijn we tot de vorm van het gebouw gekomen.”

Dubbele gevel “Een glazen gebouw heeft natuurlijk in de uitvoering consequenties, vooral als het gaat om klimaatbeheersing. We hebben daarom voor een dubbele gevel gekozen. Een beproefd concept, dat tevens duurzaam is. In de zomer wordt de warme lucht die de buitenste schil opneemt via luiken in de spouw tussen de twee gevels weggezogen. In de winter dient de buitenste schil als winterjas en zorgt het voor perfecte isolatie. Een bijkomend voordeel is dat we door gebruik te maken van de dubbele gevel geen conventioneel warmtewerend glas, vaak iets donkerder van kleur, nodig hadden. Hierdoor konden we optimale transparantie nastreven.”

Enkel en dubbelglas Joris van Vleuten, AGC Glass: “Voor de buitenste schil hebben we gebruik gemaakt van enkel gelaagd, doorvalveilig glas Stratobel. Dit vanwege de vluchtroutes en glazenwasserbalkons die tussen de twee gevels lopen. De binnenste gevel bestaat uit zonwerend, dubbelglas Thermobel Stopray. Om de wens van maximale transparantie te bereiken, hebben we gestreefd naar een zo dun mogelijke samenstelling van deze binnengevel. Dit is gelukt, doordat we samen met de gevelbouwer een zeer slank aluminium profiel met glazen vin hebben ontwikkeld en zo de benodigde stabiliteit van de constructie hebben kunnen waarborgen.”

Atrium Chan: “Het gebouw is niet alleen van de buitenkant transparant, ook in het gebouw zelf wilden we zoveel mogelijk openheid creëren. Het atrium in het midden van het gebouw vormt hierbij het centrum. Alle kantoorruimtes worden via deze plek met elkaar verbonden. En met het dak dat automatisch open en dicht kan, brengen we letterlijk licht, iconen en mensen samen. Missie geslaagd!” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP

Arcade Wonen, Naaldwijk. KOW Den Haag, John Chan (senior architect) en Kasper Hansen (project architect). AANNEMER Weba Maatgevend Bouwbedrijf, Naaldwijk. GEVELBOUWER Van Dool Geveltechniek, De Lier. GLASPRODUCENT AGC Westland, Maassluis. OPLEVERING 2013.

Façades 2014: inspiratieboek voor bouwprojecten Op de beurs Building Holland heeft Bert Lieverse, directeur van de VMRG, het eerste exemplaar van het boek Façades 2014 overhandigd aan Joost Heijnis, bouwtechnoloog bij architectenbureau cepezed en voorzitter van Booosting. Dit boek is voor het zevende achtereenvolgende jaar verschenen. Façades 2014 bestaat uit 156 pagina’s met uiteenlopende bouwprojecten waar VMRG-bedrijven bij betrokken zijn geweest. De VMRG en haar bedrijven gaan vol vertrouwen de toekomst tegemoet. Langs welke wegen die toekomst leidt en welke prachtige resultaten dit al opgeleverd heeft, ziet en

leest u in dit boek. Het boek is ingedeeld in renovatie-, utiliteitsbouw-, woningbouw- en zonweringsprojecten en geeft met veel fraaie foto’s een mooi overzicht van projecten die het afgelopen jaar opgeleverd zijn. Naast de projecten worden er verschillende thema’s die in de gevelbouwbranche actueel zijn belicht, namelijk flexibiliteit, innovatie, duurzaamheid en internationalisatie. De rode draad die deze thema’s verbindt is Dynamisch Perspectief. In het boek wordt ook een koppeling gemaakt met de website van de VMRG. Een code bij het project in het boek verwijst direct naar meer achter-

grondinformatie over het betreffende project op www.vmrg.nl. Op deze site kunt u zich op de homepage opgeven voor de inspiratienieuwsbrief om constant op de hoogte te blijven van interessante projecten. Façades 2014 is in eerste instantie bedoeld als informatie- en inspiratiebron voor architecten, woningcorporaties en professionele opdrachtgevers in de bouw. De praktijk wijst echter uit dat er een brede belangstelling is van allerlei partijen die betrokken zijn bij bouwprojecten. Het boek is voor € 25,- (excl. BTW en verzendkosten) te bestellen via de website van de VMRG: www.vmrg.nl ❚

Bert Lieverse (directeur van de VMRG) heeft het eerste exemplaar van het boek Façades 2014 overhandigd aan Joost Heijnis. (Bouwtechnoloog bij architectenbureau cepezed en voorzitter van Booosting.)

Irma KIevering Van Zwieten Architecten Na haar studies Bouwkunde en Architectuur kwam Irma Klevering vanaf 2005 bij Van Zwieten Architecten in aanraking met tientallen jaren van ervaring van het bureau op het gebied van architectonische duurzaamheid in de (woning)bouw. Deze ervaring bestaat uit ‘bewezen duurzaamheid’, waaronder realiseren van hoge duurzame ambities bij o.a. sociale woningbouw, verduurzaming van de bestaande woningvoorrraad en innovatieve concepten waaronder seizoensgebonden wonen. Het toepassen van duurzame elementen als zonnepanelen, als onderdeel van de ontwerpopgave levert een meerwaarde op, voor zowel de duurzaamheid als de architectuur. Sinds januari 2013 bundelt Van Zwieten Architecten, als onderdeel van de internationaal werkende Van den Berg Groep, haar krachten en kennis van duurzaamheid.

column

Green Inspirations

Seizoensgebonden wonen Ik houd 's ochtends van de frisse buitenlucht. Het liefst zet ik alle deuren en ramen open bij het wakker worden met een kop koffie, om een half uur later weer in een warme kamer te ontbijten. Vanuit mijn ambitie op het gebied van duurzaamheid kan ik het beste in een woning wonen waar zo min mogelijk van de frisse buitenlucht binnen dringt, en waar ik daardoor zo min mogelijk energie verbruik. Tenminste, wanneer je denkt aan ontwikkelingen in de bouw naar passief- of energie0-woningen. Bij duurzaamheid hoort meer dan alleen het opwekken van duurzame energie en het terugdringen van energieverbruik. Ook het bewust omgaan met onze omgeving en producten die we gebruiken hoort daarbij, denk aan de filosofie cradle to cradle. De waarde

kunnen inschatten van natuur voor het welzijn van onszelf en alles wat leeft begint bij het leven in, en contact met de natuur. Daarnaast hebben we als verschillende mensen ook verschillende behoeften per moment en per seizoen. Het is daarom tegenstrijdig de natuur steeds meer buiten te sluiten en in een ‘starre’ woning te leven. Toch bedenken we in de bouw telkens beter isolerende gevels die ons meer afsluiten van de buitenwereld.

De gevel bestaat uit lagen die samen een goede isolatie geven, gelijk aan een passiefwoning. De lagen zijn uit elkaar te schuiven en kunnen verschillend geconditioneerde ruimten vormen, die in meer of mindere mate in contact staan met buiten. Zoals kleding die je aanpast aan de seizoenen. Een woning waarin de buitentemperatuur, frisse lucht en zonlicht de condities in de binnenruimten beïnvloeden, naar wens en per seizoen anders.

Ik pleit voor seizoensgebonden wonen. Het ontwikkelen van woningontwerpen die het milieu minder belasten, flexibel en toekomstbestendig zijn. Een voorbeeld hiervan is een woning die bestaat uit een passieve kern, waar het energieverbruik geminimaliseerd is, met daaromheen flexibele ruimten.

Daar hoop ik ‘s ochtends te kunnen genieten van de frisse buitenlucht en een kop koffie. Een woning die duurzame energie opwekt, geen energie ‘verspilt’ maar ook aan wisselende behoeften voldoet, en daarmee de natuur en seizoenen als positieve invloed op het welzijn als mens kan laten zijn. ❚

Het dossier over groen en duurzaam bouwen is te volgen op www.vmrg.nl onder themadossiers/Green Inspirations.

Tekst: Martijn Veerman

Levenscyclus analyse van metalen kozijnen Een Life Cycle Assesment , ook wel Levenscyclus Analyse genoemd, (LCA) is een veelgebruikte methode om inzicht te krijgen in de duurzaamheid van materialen. Hier worden standaard methodes voor gebruikt, de ISO 14040 en de EN 15804. Met een LCA kan de milieu impact op de productie, grondstofwinning, gebruik, onderhoud en het eind van het gebruik van de producten worden berekend. Dat laatste punt, het einde van de levensduur van producten is essentieel voor metalen kozijnen als het gaat om duurzaamheid. Metalen lenen zich namelijk uitstekend voor recycling en daar wordt de milieu impact aanzienlijk door gereduceerd.

Omdat de uitkomsten van de milieu impactcategorieën worden bepaald in natuurkundige eenheden zal niet iedereen de waarden en uitkomsten kunnen beoordelen. Daarom worden alle verschillende impactcategorieën vertaald naar kosten in euro’s. Op deze manier kan de impact worden gewogen en kunnen de punten bij elkaar opgeteld

worden. Dit is de schaduwprijs (in euro’s), de prijs die een product kost om het uiteindelijk na afdanking weer teniet te doen. In de programma’s waar de schaduwkosten worden berekend (zoals onder andere DGBC Materialentool en GPR Gebouw) worden de schaduwkosten per vierkante meter kozijnoppervlak berekend.

Aluminium en stalen kozijnen Stichting AluEco maakt zich sterk voor duurzaamheid en recycling van metaal in de gevelbranche. Zij heeft onlangs LCA berekeningen laten uitvoeren voor de referentieproducten die veelvuldig in de gevelbranche worden toegepast. Voor aluminium is een referentie set gemaakt van vijf kozijnen en voor staal zijn er drie kozijnen gedefinieerd. Om de gegevens voor de kozijnen te verkrijgen wordt nauw samengewerkt met bedrijven en branches. Zo is in samenwerking met de coatingindustrie de LCA voor gecoate oppervlaktebehandeling berekend. De levenscyclus van metalen bouwproducten (Bron: METALS FOR BUILDINGS)

De waarde van de metalen vertaalt zich op ecologisch gebied, (dankzij de geschikte recyclebaarheid) en op economisch gebied. De grondstof heeft economische waarde omdat er geen grondstofwinning voor het primair materiaal meegefinancierd hoeft te worden èn er geen grote hoeveelheid energie bekostigd hoeft te worden.

De 5 gedefinieerde referentiekozijnen, voor staal is dit exclusief de elementen- en vliesgevel

Momenteel is er nog te weinig aluminium in omloop om de totale vraag te kunnen voorzien van gerecycled aluminium. Daarom wordt er vandaag nog veel primair aluminium ingekocht. Maar alle metalen in die nu in de gebouwen worden toegepast behouden hun grondstofwaarde en zullen aan het eind van hun levensduur als secundair materiaal veel opleveren. ❚

Geen schade maar waarde focus Naast het feit dat er door het toepassen van metalen gevelelementen zoals kozijnen een milieuschade ontstaat, weegt dat absoluut niet op tegen de waarde van de kozijnen bij hun toepassing in het gebouw na de productie. Denk aan isolatie, levensduur, onderhoudsongevoeligheid en recyclebaarheid. Deze waarde is vaak onderbelicht bij de discussies en berekeningen van de LCA’s van producten. In het schema rechtsboven is de levenscyclus van metalen producten, waaronder ramen en deuren te zien. In de LCA berekening van een product is de milieu impact van het verwerken van grondstof tot aluminium of staal (metal processing) groot. Maar voor metalen wordt dit verwerken van de grondstof een stuk eenvoudiger en dit kost veel minder energie. Aluminium heeft bijvoorbeeld een recyclepercentage van 95%. Bij recycling is nog maar 5% van de initiële energie nodig om het “oude” aluminium om te smelten tot nieuwe producten. Het product aluminium is daarom veel waard na afdanking, de recycleloops kunnen veelvuldig worden gemaakt.

Utrecht

Opdrachtgever Architect Gevelbouwer

Boekhoven Bosch Woningcomplex

Mitros, Utrecht Versseput Architecten, Utrecht Baars metalen ramen, Utrecht

De voormalige drukkerij Boekhoven Bosch werd 35 jaar geleden getransformeerd tot woongebouw. Het pand is recentelijk gerevitaliseerd. Versseput Architecten maakte het ontwerp voor de uitbreiding (dakopbouw en op de begane grond) en de renovatie, die uiteraard met respect voor het bestaande gebouw zijn doorge-

voerd. De ingrijpende restauratie van de tuingevel en de genoemde toevoegingen hebben geresulteerd

Opdrachtgever Architect Leverancier gevelbekleding en zetwerk

Stichting Pontes Scholengroep, Goes SP Architecten, Waddinxveen Allpro, Giessen

in een prachtig harmonieus beeld. De straatgevels zijn gerestaureerd naar het oorspronkelijke ontwerp.

Goes

Het Goese Lyceum Het tot een minimum beperken van de onderhoudskosten was een belangrijk onderdeel van het ontwerpproces bij de nieuwbouw van het Goese Lyceum. Aan de buitenzijde is gekozen voor een combinatie van (onderhoudsvrij) leisteen en witte aluminium puien die zich gemakkelijk laten reinigen. Op de zuidzijde van het atriumdak staan zonnepanelen die energie leveren aan het net. In de 75 klaslokalen meten sensoren het CO2-gehalte, de lichtintensiteit en de beweging. Koeling, verwarming, frisse lucht en intensiteit van de led-verlichting worden op deze manier steeds aangepast aan de behoefte. Aan de buitenzijde geeft de ovale vorm met veel glas een transparante uitstraling. De klaslokalen zijn niet op het zuiden georiĂŤnteerd, waardoor ze koeler blijven en dus minder energie vragen.

Eindhoven

Verpleeghuis Landrijt In Woensel, de noordelijke wijk in Eindhoven, heeft Archipel aan de Drosserstraat de vervangende nieuwbouw van Landrijt gerealiseerd. De nieuwbouw bestaat uit een drielaagse onderbouw en twee torens van respectievelijk drie en zeven verdiepingen. De begane grond wordt doorkruist met een binnengang en is verluchtigd met patio’s. De nieuwbouw voldoet aan alle eisen van deze tijd en is volledig aangepast aan cliënten met specifieke zorg-

Opdrachtgever Architect Aannemer Gevelbouwer Leverancier zonwering Anodiseur

Enschede

vragen. Prozon leverde de zonwering voor dit kennis- en behandelcentrum. De zonwering bestaat uit 672 champagne geanodiseerde Louvre schermen die elektrisch aangedreven worden. Op het juiste moment worden door het gebouwenbeheerssysteem de louvres open en dicht geschoven om zo opwarming van het gebouw te voorkomen. Tevens is er door middel van de juiste lamelafstand rekening gehouden met voldoende doorzicht naar buiten.

Archipel, Eindhoven Oomen Architecten, Breda BVR Bouw, Roosendaal Vorsselmans, Loenhout (B) Prozon Nederland, Eindhoven Alumet, Etten-Leur

Systabo

Voor de uitbreiding van dit bestaande kantoorpand in Enschede heeft Zon-Ex de screens mogen leveren. De aluminiumdelen zijn natuurlijk in bijpassende kleuren van de kozijnen gemoffeld. Het doek wordt volledig opgeborgen in de cassette en is daarmee veilig voor invloeden van buitenaf.

certificatie valt dit doek daarmee in klasse 3 (Goed effect) ook voor visueel comfort. De besturing van deze screens is centraal geregeld door middel van een weerstation. Deze centrale sturing is per gevel gescheiden en reageert op verschillende invloeden zoals zonlicht en wind. Door de mogelijkheid

per seizoen een andere instelling te kiezen, kan er een energiebesparend effect aan deze screens worden toegekend en voldoet het door Zon-Ex geleverde zonweringssysteem aan de eisen van HR+-zonwering.

De screendoeken zijn Sergé geweven en voorzien van een glasvezel kern met een pvc omhulsel. Dit doek in combinatie met de gekozen kleur zorgt ervoor dat zonnestraling en warmte zoveel mogelijk buiten gehouden wordt. De Gtot waarde van het doek is 0,10. Volgens BREEAM-

Opdrachtgever Gevelbouwer Leverancier zonwering

Systabo turn-key bouw Facadis geveltechniek, Oldenzaal Zon-Ex b.v., Enschede

Berichten uit de branche tonen aan dat er door Inspectie Leefomgeving en Transport onaangekondigde bezoeken worden uitgevoerd bij gevelbouwbedrijven om te controleren of aan de wettelijke verplichting van CE markering wordt voldaan. Inmiddels wordt er volop gecommuniceerd over dit onderwerp en vooral veel gevraagd.

In de gevelbranche blijkt namelijk voor bedrijven nog steeds enkele onduidelijkheid te bestaan over het onderwerp CE markering en Prestatieverklaring. De helpdesk bij het Kennis Centrum Gevelbouw van de VMRG krijgt regelmatig inhoudelijke vragen over CE markering en het opstellen van de Prestatieverklaring, of in het Engels de ‘Declaration of Performance’ (DoP). Hieronder het antwoord op een aantal van de veel gestelde vragen.

Als ik een kozijn samenstel en dat lever naar de bouw, zonder glas of vakvulling of zelfs glas apart lever, dien ik dan de CE documenten op te stellen?

Nee, kijk goed naar de omschrijving (‘scope’) die in de norm staat. Bijvoorbeeld bij ramen en deuren staat er in de omschrijving op pagina 8 van de EN 14351-1 dat glas en andere vlakvulling onderdeel zijn van het product. Als het raamelement door een aannemer wordt samengesteld wie dient dan wanneer de CE documenten te maken? De vraag spitst zich toe op het feit of de aannemer het CE plichtige raam in de handel brengt, nadat hij dit heeft samengesteld op de bouwplaats. Aannemers die nieuwe gebouwen op de markt brengen, brengen geen losse ramen in de handel. Zij plaatsen het raam op de bouw in het bouwwerk.

Het bouwwerk wordt door de aannemer geleverd aan de opdrachtgever. Geen CE dus. Als een aannemer het raam na het samenstellen los verkoopt aan een opdrachtgever dan brengt deze het raam in de handel en wordt het raam dus CE plichtig. De aannemer wordt dan gezien als de fabrikant. De aannemer moet dan voldoen aan de verplichtingen van fabrikanten uit de CPR. Wanneer dien ik de documenten gereed te hebben? Het moment dat het product dat je maakt aan de scope voldoet en je het product op de markt brengt, dan dient het vergezeld te zijn van CE markering. Het CE document dient bij het product te zijn (kan met sticker, of als papier op een krat elementen, of als document bij een transport van elementen) en dient ook bij product te blijven. Je kunt er voor kiezen om tegelijk met de CE markering de Prestatieverklaring

genschappen bevatten. Als dit betekent dat het meer dan 1 pagina gaat bevatten blijven deze type producten onder dezelfde Prestatieverklaring verklaard worden, en daarmee heeft een vervolgpagina niet een nieuw nummer. Klopt het dat ook een ‘van-tot’ waarde mag worden opgegeven, bij bijvoorbeeld gevels met verschillende geluidweringseisen? Je moet op de Prestatieverklaring per element of element type de specifieke waarde verklaren. Dit kan dus niet een ‘van-tot’ waarde zijn. Als je enkel een CE document met een aantal elementen meegeeft dan kan dit wel een ‘van-tot’ waarde zijn. Let dus op of je een CE verklaring en apart een Prestatieverklaring afgeeft of dat het een gecombineerd document is.

te leveren en dit te combineren op 1 document. Dit adviseert de branche. Je kunt ook voor 2 losse documenten kiezen. In dat geval mag je de Prestatieverklaring aan het eind van je bouwperiode overhandigen aan je klant. Welke kenmerken dien ik op de Prestatieverklaring te zetten? De kenmerken die je op de Prestatieverklaring zet kun je halen uit de Tabel 1 in de Annex ZA van de betreffende norm. Voor de gevelbranche betekent dit de tabel uit de norm EN 14351-1 voor ramen en deuren, en de norm EN 13830 voor vliesgevels. Deze staan vermeld in het Engels en de correcte vertaling voor Nederland is te beschikbaar bij Contactpunt Bouwproducten (Lijst met vertalingen van essentiële kenmerken). Je mag niet meer kenmerken dan deze vernoemen.

maar als je volgens een Keurmerk levert dat hogere eisen stelt, of als er in je bestek en daarmee contract hogere eisen staan dan dien je minimaal die waarde in te vullen. Dient het producttype ook in de taal van het land van levering te worden vermeld? Ja, naast de vertaling van de essentiële kenmerken dien je ook het producttype in de taal van het land van levering te vermelden. Mag een Prestatieverklaring meerdere pagina’s bevatten als ik veel verschillende producten heb en dient iedere pagina dan een apart nummer te hebben? Een Prestatieverklaring mag meerdere type producten met hun ei-

Moeten wij in het bezit zijn van alle NENnormen waar naar wordt verwezen voor de verschillende te declareren items? Nee, je hoeft niet in het bezit te zijn van alle normen. Je moet bij een controle wel kunnen aantonen dat er volgens een bepaalde norm is getest (eventueel door derden), en dat je kunt aangeven waar de informatie vandaan komt. De VMRG is momenteel een programma aan het opstellen dat middels enkele invulvelden gelijk een correcte CE- en Prestatieverklaring oplevert. Naar verwachting is dit programma eind juli 2014 gereed en beschikbaar. ❚

In hoeveel van de kenmerken dien ik een waarde in te vullen? En welke waarde dien ik dan in te vullen? Wettelijk dien je minimaal bij 1 kenmerk een waarde in te vullen. Wettelijk dien je ook bij die kenmerken een waarde in te vullen waar een wettelijke eis voor is opgesteld in het land waarin je levert. De minimale waarde is het wettelijk vereiste (zie bouwbesluit voor NL),

Parana is alzijdig dankzij

fraaie kozijnkaders Naast het politiebureau aan de Paranadreef in Utrecht is woonwerkvoorziening Parana gebouwd voor ex-daken thuislozen en reguliere woningzoekenden van binnen en buiten Overvecht. Het gebouw is alzijdig vormgegeven en presenteert zich naar alle kanten op dezelfde manier. Met dank aan de specifieke gevel waarin fraaie kozijnkaders zijn opgenomen.

Parana is volgens Dick van Gameren architecten uniek door de sociale gedachte achter het programma van eisen. “Er wonen hier mensen die een steuntje in de rug nodig hebben bij het zelfstandig wonen. Daar kunnen verschillende redenen voor zijn, maar de hoofdgebruiker (De Tussenvoorziening) begeleidt mensen door ze hier tijdelijk op te vangen naar een situatie waarin ze weer op eigen benen kunnen staan. Daarbij worden ze geholpen door ‘dragende’ bewoners. Dit zijn gewone mensen die ook in dit gebouw wonen en hier een zelfstandige woning huren. Het gebouw bestaat dus uit een mix van woningen met verschillende maten van zelfstandigheid en afmetingen. Er zijn collectieve ruimtes waar, door de aard van het gebruik, goed toezicht op is. De mix van ruimte typen zijn verankerd in de verbijzonderingen van het hoofdvolume.”

Verticale sneden Het gebouw sluit het bouwblok dat wordt omsloten door de Paranadreef

en de Kaap Hoorndreef. “Om het sociale programma te kunnen realiseren was een compact gebouw nodig,” vervolgt de architect. “Na een massastudie is gekozen voor een eenvoudig horizontaal volume dat de beschikbare ruimte vult. De woningen op de verdieping zijn geplaatst aan weerszijden van een midden corridor. Aan de voorzijde zijn twee verticale sneden aangebracht in het hoofdvolume om een attractieve geleding aan te brengen en daglicht tot diep in het gebouw te brengen. Grote horizontale sneden in de plint markeren het collectieve programma en brengen ook veel licht naar binnen daar waar het gebouw met de achtergevel tegen het bestaande politiebureau is gebouwd. De centraal gelegen dubbel hoge ruimte kan gebruikt gaan worden als restaurant. Het is in de basis een alzijdig gebouw dat zich naar alle kanten op de zelfde manier presenteert. De verschillen in de behandeling van de gevelopeningen van de woningen zijn ingegeven door eisen (geluid, daglicht, ventilatie, ontzeggen van toegang tot het dak van het politiebureau) die per geveloriëntatie veranderen. De gevelopeningen van de woningen zijn onregelmatig verdeeld over de gevel om het ritme van de woningen onleesbaar te maken en daarmee het geheel belangrijker te maken dan de individuele woningen.”

Diepe neggen In Overvecht wordt veelal een lichte, geel getinte baksteen gebruikt. Dit is ook de basis van de gevel, waarmee het nieuwe gebouw aansluit op de bestaande gebouwen in de omgeving. “De diepe neggen in het metselwerk en de sneden in het hoofdvolume zijn wit geschilderd om meer licht naar binnen te halen en de plastiek te benadrukken,” zo licht de architect toe. ›

“De gevelopeningen van de woningen zijn uitgevoerd als Franse balkons. De verhuurbare ruimten in de plint en de corridors op de verdiepingen ontvangen daglicht via breed uitgevoerde, aaneengesloten kozijnkaders. Deze diepe doosjes, die zijn verdeeld over de gevel, zijn een antwoord op het verkeersgeluid vanaf de Paranadreef. De glazen borstweringen zijn hoog opgetrokken. Er ontstaan hierdoor plaatselijk geluidsluwe gevels waardoor de ramen hierachter nog steeds geopend mogen worden. Alle gevelopeningen zijn uitgevoerd in brons geanodiseerd aluminium. Dit materiaal contrasteert mooi met het metselwerk. De buitenplafonds zijn wit gestuct.”

Kozijnkaders In opdracht van hoofdaannemer Heilijgers heeft Hermeta Gevelbouw zich ontfermd over de aluminium kozijnen en de kozijnkaders. “Omdat we te maken hadden met zowel geëxtrudeerd materiaal als plaatwerk, beide brons geanodiseerd, trokken onze kwaliteitscontroleurs tijdens het assembleren op een gegeven moment aan de rem,” vertelt Wim Kok van Hermeta Gevelbouw enthousiast. “Het kleurverschil was dusdanig groot en verschilde soms zelfs per kozijn. Loos alarm gelukkig, want de architect vond de kleurvariaties juist mooi en kreeg uiteindelijk gelijk. Het gevelbeeld verandert voortdurend onder invloed van de stand van de zon.” Hermeta heeft in totaal 1.200 m2 aan kozijnen geplaatst van systeemhuis Schüco en nog eens negentien stuks kozijnkaders. Kok: “De boxen zijn opgebouwd uit een stalen frame met hout timmerwerk. De bekleding hebben we in eigen huis gefabriceerd in 3 millimeter aluminium zetwerk. De complete constructie is niet geprefabriceerd, maar op de bouw gemonteerd, waarbij de boven-/dakbeplating is voorzien van een gelaste aluminium spuwer.” Als leverancier van lamellenwanden en roosters heeft Storax de gevelvelden (2.300 millimeter breed en 800 millimeter hoog) geleverd ten behoeve van de ventilatie. “Normaliter leveren en mon-

teren we de lamellen en roosters zelf, in dit geval hebben we Hermeta op maat en in de beoogde bronskleur beleverd,” vertelt Reinoud van der Kroon van Storax. “De gevelvelden zijn zo geëngineerd dat ze passen binnen de door Hermeta samengestelde kozijnen en gevels. We hebben ze per batch verpakt en aangeleverd, waarna ze bij Hermeta zijn bevestigd aan de achterconstructie.” De afstemming van de diverse bouwpartners was dusdanig goed dat elke box zonder aanpassingen gemonteerd kon worden, stelt Wim Kok trots. “De boxen zijn toegankelijk als buitensituatie, waarvoor we de kozijnen ook hebben geleverd en gemonteerd. De boxen steken ongeveer 1 meter uit de gevel en de montage hiervan, alsmede die van de gevelkozijnen heeft plaatsgevonden van boven naar beneden tijdens het zakken van de steiger.” Voor de kozijnen op de

begane grond had de architect een specifieke uitstraling voor ogen. Kok: “In de plint hebben we kozijnen met zeer brede aluminium profielen gemonteerd, waarbij in sommige gevallen de ruiten dermate groot zijn dat het gewicht ervan de 700 kilogram overschrijdt.” Er is in de voorbereiding veel tijd gaan zitten in de technische details. “Afstemming heeft onder andere plaatsgevonden tijdens een fabrieksbezoek in Asperen,” verduidelijkt Kok. “Aannemer, opdrachtgever en architect namen gelijktijdig de moeite Hermeta te bezoeken, een investering die samenbouwen een gezicht geeft en fouten voorkomt.” Het ontwerp is zonder wezenlijke wijzigingen netjes en zorgvuldig uitgevoerd. “Alle kleine onderdelen van het gebouw zien er vanzelfsprekend uit. Hierdoor gaat de aandacht naar het geheel,” besluit de architect. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ARCHITECTENBUREAU AANNEMER GEVELBOUWER SYSTEEMLEVERANCIER ROOSTERS OPLEVERING

Portaal, Utrecht. Dick van Gameren architecten, Amsterdam. Heilijgers, Amersfoort. Hermeta Gevelbouw, Asperen. Schüco Nederland, Mijdrecht. Storax, Zwijndrecht. maart 2014.

Windvaste screens

Een nieuwe norm in windvaste screens Met zijn Fixscreen® ontwikkelde RENSON® indertijd de eerste verticale zonwering, die werkelijk windvast is en insecten buiten houdt. Deze verticale doekzonwering is uitgerust met een ingenieus gepatenteerd geleidingssysteem met ritsprincipe. Daardoor zit het doek strak en windvast in elke positie en behoren klapperende en stukgescheurde screens tot het verleden. Nu stelt RENSON® zijn Fixscreen® ‘next generation’ voor: een vernieuwing op het vlak van kwaliteit, design en installatiegemak.

Dankzij een nieuwe symmetrische rits en een optimalisatie van het geleidingssysteem garandeert deze Fixscreen® ‘next generation’ op vandaag een windvastheid tot 130 km/h (ook getest op grote oppervlaktes). Bovendien loopt de screen soepel en geruisloos door de geleiders (Smooth Technology).

Doordacht design Bij de ontwikkeling van deze ‘next generation’ werd veel aandacht besteed aan het visuele aspect. De klant kan vanaf nu kiezen tussen een kast met twee verschillende mogelijkheden in vormgeving: het afgeronde Softline-design, dat vroeger reeds bestond, maar ook het nieuwe strakke Square-design. De onopvallende onderlat verdwijnt helemaal in de kast bij screens

met een hoogte tot 2.700 millimeter, bij hoogtes tot 6.000 millimeter gedeeltelijk.

Eenvoudige montage Deze nieuwe gepatenteerde waterdichte elektrische connectie (Connect & Go) tussen de fiche aan de doekbuis en de fiche aan de kast garandeert een gemakkelijke montage en demontage van de doekrol en een eenvoudige vervanging van het doek of de motor. Vanaf heden zijn er dus geen ongemakken meer met de elektrische kabel bij het borgen van de kast of bij het vervangen van een doek of een motor. Bovendien bevatten de zijgeleiders een kabelkanaal, waardoor de elektrische kabel volledig weggewerkt kan worden. Het ‘Click & Safe’-principe maakt de installatie nog eenvoudiger, aangezien de doekrol gewoon in de kast op de fiches geklikt wordt. Zo kan de installateur de installatie verder afwerken, zonder daarbij de screen te moeten blijven vasthouden. De U-Safe, tot slot, zorgt voor de veiligheid van de installateur. Deze geïntegreerde, eenvoudig bereikbare schakelaar laat de installateur of gebruiker toe om een veilig onderhoud van de screens uit te voeren. Als deze schakelaar ingedrukt wordt, wordt de elektrische stroom automatisch uitgeschakeld.

Glaspartijen tot 22 m² Het Fixscreen®-gamma omvat drie types: Fixscreen® 85 voor toepassingen met een breedte tot 2500 mm en een hoogte tot 1800 mm (tot 4,5 m²), Fixscreen® 100EVO voor afmetingen tot 4000 x 2700 mm (B x H) of 3000 x 3500 mm (B x H) en Fixscreen® 150EVO voor glaspartijen met unieke afmetingen tot 22 m² bij nieuwbouw en renovatie in private woningbouw en projecten (ziekenhuizen en woonzorgcentra, kantoren, scholen, …). ❚

DE UITSTRALING VAN UW GEBOUW IN VEILIGE HANDEN

Ambachtstraat 11 - 2490 Balen T +32 (0)14 82 90 10 I F +32 (0) 14 82 90 19 info@drooghmans.be - www.drooghmans.be

Helder Vooruitzicht SUNFLEX is producent van balkon beglazing systemen en flexibele openingen voor de gevelbouw. Glas-vouw en schuifdraai systemen van het hoogste niveau. Sunflex maakt het u mogelijk uw gevel maximaal te openen, waardoor u optimaal kunt genieten van de extra buitenruimte.

SF25_sunflex_gevelbouw_2014.indd 1

www.sunflex.nl

09.04.2014 15:07:39

Nieuwe Haagse Passage

Logistiek huzarenstukje bij

Nieuwe Haagse Passage Niet alleen de krappe bouwplaats zorgde voor logistieke hoofdbrekens bij de bouw van het winkelcentrum de Nieuwe Haagse Passage in hartje Den Haag. De engineering en de montage van de keramische gevel deden er qua uitdaging zeker niet voor onder. Circa 4.500 m2 tegels moesten exact volgens een ingewikkeld blauw/wit stippenpatroon van de architect Bernard Tschumi worden gemonteerd. Er moest een legplan met diverse coderingen aan te pas komen om dit huzarenstukje te voltooien.

Maar liefst drie partijen kwamen er aan te pas om de engineering, voorbewerking en montage van de keramische tegels in goede banen te leiden. Lomax Systems zorgde voor het legplan en de engineering van de aluminium ophangstructuur waarbij aan de hand van coderingen de tegels op exact de goede volgorde konden worden gemonteerd. Drooghmans Geveltechnieken uit België monteerde de tegels en Maas-Reusel deed de voorbewerkingen aan de tegels, verlijmde de hoektegels en zorgde voor het transport naar en op de bouwplaats. Last but not least leverde Mosa de geëmailleerde tegels van 13 millimeter dik en 549 bij 594 millimeter lang en breed. De grootste uitdaging was om de tegels op de goede volgorde op de bouwplaats te krijgen, zodat de Belgische gevelbouwer de gevel logisch en goed kon bekleden. “Het staat of valt met een goede samenwerking tussen de partijen,” zegt directeur Sven Drooghmans. “Elk transport van tegels moest op het exact goede tijdstip op de bouwplaats aankomen. Er was simpelweg geen opslagruimte om voorraad te houden en bovendien moesten de vrachtwagens binnen een bepaalde tijdspanne aanrijden.” Doordat de oorspronkelijke gevelbouwer afviel, had Drooghmans een relatief korte voorbereiding op dit logistiek razend complexe project. “We hadden slechts twee maanden de tijd om een goede planning te maken. Daarbij ben je ook afhankelijk van de andere genoemde partijen.” Uiteindelijk is het alle partijen gelukt om binnen de gestelde termijn de keramische gevel op te leveren zonder noemenswaardige opleverpunten. ❚

Balkons en Gevelelementen

Ultradunne balkons en gevelelementen

Door de toevoeging van staalvezels aan een zeer hoogwaardig betonmengsel ontstaat een uniek en veelzijdig materiaal: het ultra hogesterktebeton van Hi-Con. Het product heeft volgens Edward Verschoor van Hi-Con Nederland vele voordelen, vooral op het gebied van ultraslanke balkons en gevelelementen voor nieuwbouw en renovatie. “Architecten hebben maximale creatieve vrijheid en kunnen slanker en lichter dimensioneren.”

Eind 2012 heeft Hi-Con het van origine Deense ultra hogesterktebeton in Nederland op de markt gebracht. Edward Verschoor: “Het ultra hogesterktebeton heeft vele toepassingsmogelijkheden, maar we richten ons eerst voornamelijk op balkons, trappen en gevelelementen. Het unieke mengsel is in 1986 in Denemarken ontwikkeld en is het oudst gedocumenteerde ultra hogesterktebeton ter wereld. Alles wat wij doen, is volledig onderbouwd. Er is dan ook keuze uit vele verankeringstechnieken, als het bijvoorbeeld gaat om balkons.” Het mengsel is sinds de introductie eind 2012 in Nederland niet onopgemerkt gebleven. Met de nieuwbouw van Huize het Oosten in Bilthoven heeft Hi-Con zelfs de Betonprijs 2013 in de wacht gesleept in de categorie woningbouw vanwege de zeer slanke dimensionering van de in oppervlakte forse balkons.

Balkons en Gevelelementen

Extreem hoge druksterkte Hi-Con Nederland verwerkt het mengsel in een fabriek in het Limburgse Weert. “De droge stoffen worden vanuit Denemarken per bulk aangeleverd,” licht Edward Verschoor toe. “Vervolgens voegen we staalvezels, lokaal zand, grind en water toe om tot het specifieke mengsel te komen. Het vrij taaie mengsel wordt in de gewenste mal gegoten en laagfrequent getrild in de mal. In tegenstelling tot traditioneel beton, dat altijd holle ruimtes heeft, worden in ons mengsel met micro-silica alle capillaire poriën gesloten. Dat maakt waterindringing absoluut onmogelijk. Uiteindelijk ontstaat een element met een extreem hoge druksterkte, bijna vergelijkbaar met staal, terwijl de vormvrijheid behouden blijft. Er kan heel slank worden gedimensioneerd dankzij een andere dekking op de wapening. Normaal moet dat minimaal 30 millimeter zijn, bij het Hi-Con-mengsel volstaat 10 tot 15 millimeter. Behalve slanker dimensioneren kunnen we met balkons tot 35 procent grotere uitkragingen bereiken en tot wel 60 procent lichter bouwen. Doordat elementen veel lichter en slanker kunnen worden uitgevoerd, gaan de transportkosten ook omlaag. En bij nieuwbouw kan er worden bespaard op beton en wapening in de achterconstructie.”

Lange levensduur Vanwege het gesloten karakter van het ultra hogesterktebeton heeft het materiaal volgens Edward Verschoor een levensduur van meer dan honderd jaar. “Invloeden van buitenaf hebben geen vat op het materiaal.” Ondanks het feit dat Hi-Con een relatief nieuwe speler is op de Nederlandse markt, heeft de fabrikant toch al de nodige projecten op zijn naam staan. De firma is uiteraard vereerd met het winnen van de betonprijs voor de nieuwbouw van Huize het Oosten, maar richt zich vooral ook op de renovatiemarkt. “Voor een renovatieproject in Den Helder hebben we 74 nieuwe balkons gerealiseerd,” zegt Edward Verschoor. “Het appartementencomplex dateert uit de jaren zestig en beschikte over uiterst kleine balkons. De aannemer heeft de bestaande balkonplaten afgezaagd, een relatief lichte staalconstructie voor de gevel geplaatst waar de HiCon balkonplaten zijn opgelegd en mechanisch zijn bevestigd. Een relatief eenvoudige en betaalbare oplossing om enerzijds meer buitenruimte te creëren en anderzijds een positieve boost te geven aan de uitstraling van het gebouw. De bewoners kunnen nu vier stoelen én een tafeltje kwijt op het balkon in plaats van twee stoelen in de oorspronkelijke situatie.” ❚

U LT R A D U N N E B A L K O N P L AT E N

Hi-Con Nederland B.V. Contactpersoon: E.P. Verschoor Lozerweg 44-46 6006 SR Weert

T: 088-8118 390 F: 088-8118 391 www.hi-con.nl info@hi-con.nl

NEDERLAND B.V.

Grensverleggend design

Orthopedagogisch centrum AmbiqArtikelnaam Hoogeveen

Fotografie: Michael van Oosten

Natuursteen past nieuwbouw Ambiq als een warme jas Zo op het eerste oog lijkt het alsof de gevel van de twee nieuwe gebouwen van orthopedagogisch centrum Ambiq in Hoogeveen uit bakstenen is opgetrokken. Maar niets is minder waar. Er is een natuursteen uit een Macedonische groeve gehanteerd. In de ogen van het architectenbureau 12WAT studio zorgde deze steen voor die typische gebroken, warme koperachtige tinten die deze gevel zo speciaal maken. Dankzij dit steentype konden ook de juiste ronde hoeken worden gemaakt, waardoor de woonvoorzieningen van dit orthopedagogische centrum een dynamisch karakter krijgt.

Het gebruik van bakstenen -wellicht gebroken om de natuurlijke uitstraling te verkrijgen- was een voor de hand liggende keuze geweest. Bovendien is de aannemer met de verwerking van deze oer-Hollandse methode vertrouwd. Maar project-architect Walter Stoop van 12WAT studio besliste anders. “We wilden de gevel beslist uitvoeren in metsel-

werk met een natuurlijke uitstraling en warme tint. Dankzij een relatie van onze vaste stenenleverancier kwamen we bij Natuurgevelsteen terecht. Daar zagen we de natuursteen die we wilden hebben. Het is een nieuw product die nog niet op grote schaal is toegepast, maar dankzij het concept van Natuurgevelsteen durfden we het aan,” zegt Stoop. ›

De zon brengt een koperachtige gloed op de gevel.

Op zoek naar vernieuwde achitectuur? Nederland mooier maken?

Architectuur Interieur Bouwbegeleiding

www.natuurgevelsteen.nl

Markt 7

www.12wat.nl

9401 GS Assen

0592-301083

U wilt een one-stop-shop voor aluminium profielen. Wij bieden een compleet programma. BUVA’s assortiment voor kozijnindustrie en bouw: • Beglazings- en aanslagprofielen DPS • Beglazings- en verdampingsprofielen • Dorpelafdekkende profielen DPS • Doorvalbeveiligingen • Schopplaten (ook in RVS) • Hoekbeschermers (ook in RVS) • Tochtprofielen • Handelsprofielen • Slijtstrippen • Renovatieframes • Speciaal maatwerk Meer informatie? Bel BUVA, vraag de brochure aan of download deze op buva.nl

0180 - 69 75 00 | buva.nl

Orthopedagogisch centrum Ambiq Hoogeveen

Compleet concept Het concept van Natuurgevelsteen ontzorgt de aannemer. Het bedrijf uit Hollandscheveld levert en monteert de steen en geeft een garantie af op vorstbestendigheid. Alle natuurstenen uit het assortiment zijn getest op vorstbestendigheid, uitzetting en wateropname. Natuurgevelsteen is een specialist met meer dan vijftig sorteringen in haar leveringspakket. Voor het project Ambiq is voor een gezaagde vorm gekozen, evenals een gebroken steen. Natuurgevelsteen heeft in samenwerking met Remix een mortel ontwikkeld. “Wij moeten een compleet concept aanbieden, want de aannemer is toch nog huiverig om natuursteen in de gevel te gebruiken. Wij nemen het werk voor een fixedprice aan en nemen het risico van de aannemer volledig over,” stelt directeur Thijs Zomer van Natuurgevelsteen.

Juiste bewerkingsmachines Bijzonder aan de gevel van het tweelaagse gebouw van Ambiq zijn de afgeronde binnen -en buitenhoeken die volledig in het metselwerk opgaan. Daar schuilt gelijk de kracht van natuursteen ten opzichte van baksteen. Natuursteen kan zodanig machinaal worden gebroken dat de juiste radius wordt bereikt. Van baksteen moeten verscheidene vormstenen worden gemaakt, een omslachtiger methode. “In deze gevel zitten relatief veel radiussen, dus er moesten veel bewerkingen aan de steen plaatsvinden. Wij beschikken over de juiste bewerkingsmachines,” zegt Zomer. Er is met verschillende lengtes gewerkt, variërend van 60 tot 300 millimeter. Omdat er een spouwmuur is toegepast, De architect was op zoek naar een gebroken, ligt de breedte met 100 warme uitstraling van de gevelsteen. millimeter vast. De dikte is 50 millimeter. Omdat natuursteen een grillig karakter heeft, duurde de metseltijd wat langer dan bij baksteen. Er is gekozen voor een geringe voegdikte van 8 millimeter zonder stootvoegen. Om de voeg stevig te maken is er doorgestreken. Om het de opperman makkelijk te maken, werden bij de groeve de partijen stenen op kleur en sortering gemixt. “Verder wijkt de verwerking van natuursteen niet veel af van baksteen,” aldus Zomer. De stenen op de gevel van Ambiq zijn afgewerkt met een nanocoating die algvorming en waterindringing voorkomt. Hiervoor is een verzekerde garantie van twintig jaar afgegeven. Zowel de architect als Natuurgevelsteen zijn uiterst tevreden met het resultaat. “Het is een bijzonder werk geworden. De gebruikers zijn erg enthousiast over het eindresultaat,” zegt Stoop. ❚

Gebogen metselwerk De gebogen vormen van de gebouwen vloeien voort uit de vertaling van het beeldkwaliteitsplan door 12WAT studio. De architect ontwierp vrijstaande paviljoens in een groene ruimte, zonder eenduidige voor -en achterkant. De rondingen in het binnenspouwblad zijn gecreëerd met kalkzandsteen en daarna geïsoleerd met spuitisolatie. De natuurstenen konden in vier verschillende formaten worden gekapt waarmee alle rondingen konden worden gemetseld. De maatvoering van de gevelband was bepaald geen sinecure.

PLANATURAL® Natuurgevelplaat

software Automatiseringsoplossingen voor daken gevelbranche Duiven, www.�il�eso�ware.nl

Natuurlijke uitstraling en duurzaamheid verenigd PLANATURAL® Natuurgevelplaat is door-en-door gekleurd en gekruid met de kracht van de natuur. Ze biedt de hedendaagse architect een scala aan creatieve mogelijkheden en geven gevels een unieke en natuurlijke expressie. PLANATURAL® Natuurgevelplaat komt in grijze- en subtiele accentkleuren die tot de verbeelding spreken en combineert esthetiek met duurzaamheid en sterkte met gebruiksgemak. Ontdek meer op www.cembrit.nl.

www.cembrit.nl

Specialisten in dakbedekking en gevelbepla�ng Winterswijk, www.leemrijse.nl

CNL_Bouwplan2014_AD_95x130b.indd 1

1/07/14 10:41

Innovatieve oplossing voor bevestiging dakpannen aan de gevel: NELSKAMP Multi klikhaak

Algemene voordelen Multi klikhaak: - eenvoudige montage - twee pannen „blind“ met 1 panhaak te bevestigen, zgn. kop-voet bevestiging

De Multi klikhaak wordt over de kopsluiting gezet… 3

op deze plek positioneren… 4

- hoge rekenwaarde met maximale weerstand bij verankering - opwaaien van pannen wordt nagenoeg onmogelijk gemaakt - enorme besparing Voordelen Multi Klikhaak bij verticale toepassing van dakpannen - geen pannen met schroefgat meer nodig - geen schroeven meer nodig

van bovenaf in de panlat schroeven.

De volgende dakpan indekken en aandrukken. Klaar!

- geen panhaken meer nodig die afgestemd moeten worden op de planlatafmeting - enorme besparing op materiaal plus verwerking Beschikbaar en universeel inzetbaar voor de volgende panmodellen:

Achter in de pan is een uitsparing gemaakt, waarin de kop van de Multi klikhaak met z‘n veerspanning vast klemt.

Nelskamp dakpannen · Waldweg 6 · D-46514 Schermbeck · Postfach 1120 · D-46510 Schermbeck Telefon: +49 2853 9130-831 · Fax. +49 2853 3759 · www.nelskamp.de

Flachdach F-12 Zuid*, F-12U Noord*, F-10U, Romaanse pan F-7, Vlakke pan G-10 nieuw, OVH H-15*, Grootformaten DS-5 en MS-5. * met panlatdikte 38 mm.

D A K PA N N E N www.nelskamp.nl

info@nelskamp.nl | www.nelskamp.nl

Thema Renovatie | Isolatie

De vele voordelen van goede na-isolatie Energiezuinige en duurzame woningen zijn voor woningcorporaties van groot belang. Daarom gaan steeds meer woningcorporaties de samenwerking aan met Neopixels, producent van hoogwaardige na-isolatie. Kwaliteitsborging staat bij Neopixels voorop: door middel van een grondige, effectieve werkwijze is altijd duidelijk hoeveel energie er bespaard wordt.

Het denken in woonlasten speelt bij het aanbieden van nieuwe woningen aan huurders, prestatieafspraken en woonlastenonderzoek. Bij betaalbaar wonen wordt steeds meer duidelijk dat ook de energierekening een

grote rol speelt. Men gaat er veelal vanuit dat woningen met een lage huur een hoge energierekening zullen hebben door een slecht energielabel, en andersom. Dat is echter lang niet altijd het geval; er zijn ook woningen met

hoge huren ĂŠn hoge energierekeningen. Bij het aanbieden van nieuwe woningen zou een inschatting van de energierekening moeten worden gemaakt. Neopixels wordt hierbij graag betrokken. â&#x20AC;ş

NEOPIXELS® de derde generatie grafietparels Grijze grafietparels worden in Nederland steeds vaker toegepast als spouwmuurisolatie of bodemisolatie in de kruipruimte. Inmiddels is de derde generatie grafietparels op de markt, die weer aanzienlijk is verbeterd ten opzichte van zijn voorgangers.

werd gepatenteerd onder naam Neopor® en groeide uit tot een begrip in de isolatiewereld.

Grijze grafietparels zijn gemaakt van EPS, oftewel Expandable Polystyrene (expandeerbaar polystyreen). In de volksmond wordt het ook wel ‘piepschuim’ of ‘tempex’ genoemd. EPS kan gebruikt worden als isolatiemateriaal, maar ook als ondergrond bij wegen en viaducten of als verpakking voor bijvoorbeeld LCD-schermen. EPS heeft eigenschappen die de verschillende toepassingen mogelijk maken. Grofweg bestaat het voor 98 procent uit stilstaande lucht, wat een zeer goede isolator is. EPS is daardoor zowel goed isolerend als zeer schokbestendig. BASF heeft het materiaal in 1955 ontwikkeld, gepatenteerd en op de markt gebracht onder de naam Styropor®.

Neopixels® Zo’n vijf jaar geleden werden de eerste grijze HR++ parels voor spouwmuurisolatie geproduceerd. Toch bleef de ontwikkeling van grafietparels doorgaan. In 2013 zijn we inmiddels toe aan de derde generatie grijze grafietparels, oftewel de derde generatie Neopor®. De naam parels is verdwenen en heeft plaatsgemaakt voor Neopixels®, wat staat voor Triple HR isolatie. Neopixels® onderscheiden zich van de gewone parels door hun vorm en de optimalisatie van het grafietgehalte. De vorm is platter en ovaler en alle Neopixels zijn nagenoeg even groot. Door deze eigenschappen passen de Neopixels® goed in elkaar. Vergelijk het met straatwerk; de Romeinen bouwden hun muren al van platte ovale stenen in plaats van ronde stenen. Door het hogere grafietgehalte wordt er meer warmte gereflecteerd.

Opkomst grafietparels Eind jaren ’70 kwam de witte HR+ parel op de markt, die gebruikt werd voor spouwmuurisolatie. In 1997 kwam BASF opnieuw met een innovatieve uitvinding: de grijze grafietparels. BASF was de eerste fabrikant die grafiet, dat we kennen van potloden, toevoegde aan de parels. Grafiet reflecteert warmte terug, waardoor de isolatiewaarde twintig procent hoger is. Deze eerste generatie grijze parels

Betere isolatie Als je een Neopixel onder een microscoop zou bekijken, dan ziet het eruit als een matrix met allemaal gesloten luchtcelletjes. Een Neopixel bevat meer dan drieduizend gesloten luchtcelletjes. Door deze gesloten structuur kan er geen lucht of bijvoorbeeld water in of uit komen. Het is te vergelijken met het dragen van een dikke jas in de winter. Doordat er lucht in de jas

1. Eerste generatie grijze parels HR++ 2. Tweede generatie grijze parels 3. Derde generatie Neopixels Triple HR

Warmtereflectie door hoger grafietgehalte

A HR PREMIUM zit, blijf je warm. Dankzij deze eigenschappen geven Neopixels® meer isolatie per vierkante meter in de spouw ten opzichte van de klassieke HR++ parels. Toepassing Neopixels® kunnen niet alleen gebruikt worden als spouwmuurisolatie, maar ook als bodemisolatie in de kruipruimte. De bodemisolatie wordt toegepast in vochtige en/of moeilijk bereikbare lage kruipruimtes. Een laag Neopixels® op de bodem van de kruipruimte verlaagt de relatieve luchtvochtigheid in de kruipruimte en isoleert op een effectieve manier de begane grondvloer van de woning. Milieuvriendelijk Bij het produceren van Neopixels® wordt rekening gehouden met het milieu. Neopixels® besparen in hun levenscyclus 330 keer de energie die nodig is om het materiaal te produceren. Neopixels® heeft daardoor een zeer hoge eco-efficiëntie. Daarnaast zijn Neopixels® op een eenvoudige manier, zonder veel energieverbruik, voor honderd procent te recyclen. Wilt u meer weten over Neopixels®? Kijk dan op www.neopixels.nl

Thema Renovatie | Isolatie

Lagere woonlasten Goede isolatie vermindert de woonlasten. Het is dus verstandig om te sturen op woonlasten in plaats van huurlasten. Naisolatie door Neopixels is een investering waar de huurder uiteindelijk een voordeel uit haalt. Door de energiekosten te verla-

'Neopixels werkt met grafietparels met een zeer hoge isolatiewaarde' gen, verbetert de betaalbaarheid van de woonlasten. Neopixels werkt met grafietparels met een zeer hoge isolatiewaarde. In de werkwijze is kwaliteitsborging van het

grootste belang. Behalve een check op de juiste uitvoering van de richtlijn wordt er ook een steekproef Lambda-meting gedaan. De resultaten worden door middel van een rapportage teruggekoppeld aan de woningcorporatie. Op deze manier is de kwaliteit van de na-isolatie geborgd en is altijd duidelijk hoeveel energie er bespaard wordt.

Bovendien zijn energiezuinigheid en duurzaamheid gunstig voor de vastgoedwaarde van een woning. Neopixels is een betrokken en betrouwbare partner voor woningcorporaties als het gaat om isolatie. ❚

Samenwerking Transparantie en samenwerking zijn sleutelbegrippen bij Neopixels. De volledige keten bestaat uit een speciaal opgeleide Neopixels-installateur, de aannemer, de corporatie en de huurder. Het gezamenlijke doel is een energiezuinige, duurzame woning. Niet alleen vanwege de betaalbaarheid en het wooncomfort, maar ook vanwege de maatschappelijke taak om de milieubelasting te reduceren.

De derde generatie grafietparels.

Over Neopixels Neopixels behoren tot de derde generatie grafietparels. Het begon allemaal met de witte HR+-parels in de jaren ’70, die werden gebruikt voor spouwmuurisolatie. In 1997 kwam BASF met een innovatieve uitvinding: de grijze grafietparels. Zo’n vijf jaar geleden werden de eerste grijze HR++ parels voor spouwmuurisolatie geproduceerd. Inmiddels heeft de naam parels plaatsgemaakt voor Neopixels, wat staat voor Triple HR isolatie. Om de kwaliteit van de producten te waarborgen, voert het bedrijf doorlopend productcontroles volgens ISO 9001 uit. Maar ook de isolatiewerkzaamheden op de bouwplaats moeten op de correcte manier worden uitgevoerd. Daarom is de Neopixels Academy opgericht. Binnen deze Academy leidt men periodiek uitvoerders op, met opleidingen en trainingen die helemaal zijn afgestemd op de praktijk. Warmtereflectie door toevoeging van grafiet.

Installateur Neuhof-Haans.

Stichting Kwaliteit Gevelbouw Tegen inbraak een klasse voor ramen en deuren volgens nen 5096:

Voor de kwaliteit van hang-en sluitwerk een ster-aanduiding volgens nen 5089:

SKG

skg is erkende attestering- en certificatieinstelling voor de afgifte van het komo (attest-met-) Productcertificaat voor: � metalen en kunststof ramen, deuren en puien � inbraakwerende metalen en kunststof ramen deuren en puien, � hangen sluitwerk � branddeuren � ventilatieroosters � veiligheidsbeglazing en structureel gelijmde beglazing � metalen gevelbekleding systemen en panelen � lijmen voor panelen � e.a. skg is testinstituut voor: � water en winddichtheid van metalen- en kunststof gevelelementen � inbraakwerendheid van metalen en kunststof gevelelementen � inbraakwerende eigenschappen van hangen sluitwerk � bepaling van duurzaamheid en sterkteeigenschappen � e.a.

bezoekadres Nieuwe Kanaal 9-f 6709 pa Wageningen postadres postbus 362 6700 aj Wageningen t 0317 - 421 720 f 0317 - 421 677 e info@skg.nl i www.skg.nl

skg is notified body voor: � de ce-markering � de afgifte van het eg-conformiteitscertificaat voor alle hierboven genoemde producten in de gevelbouw (nb-nr.: 0960)

SKG

Kwaliteitsramen Fabrikant ramenstad Certificaatnr SKG’07.aaa.bb.cc

skg is lid van eota voor het opstellen van de eta voor de ce-markering.

skg is partner van skh en shr in cb&v.

skg is geaccrediteerd voor: * Productcertificatie en attestering * Managementsysteemcertificatie (iso 9001/vca) * Laboratoriumactiviteiten

2 SKG

Voor gecontroleerde kwaliteit hanteert skg het komo keurmerk. De kwaliteit van inbraakwerende ramen en deuren herkent u aan de klasseaanduiding volgens nen 5096. komo is maatgevend voor de bouw.

Thema Renovatie / Natuurgevelplaat

Een veelzijdige natuurgevelplaat met uitzonderlijke uitstraling Cembrit, de Deense verzelcementproducent, heeft Planatural in haar gamma vezelcementplaten: een gemakkelijk te monteren natuurgevelplaat met een uitzonderlijk natuurlijke uitstraling. Geschikt voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten. De natuurlijke uitstraling maakt de quasi onderhoudsvrije panelen uitermate geschikt voor gebouwen met een groen of duurzaam karakter.

Een gebouw met Planatural-gevel integreert zich opmerkelijk goed in haar omgeving. Ontwerpers kunnen kiezen uit vier verschillende grijstinten en zeven subtiel gekozen accentkleuren. De lichte nuances in de plaat geven deze door en door gekleurde natuurgevelplaat een authentieke look. Na verloop van tijd krijgt de plaat aan de gevel een lichte natuurlijke patine. De natuurgevelplaat is veel lichter dan veelgebruikte betonnen of natuurstenen panelen, wat de montage vergemakkelijkt en versnelt. PLANATURAL is uitermate geschikt voor geventileerde gevels, waarbij de platen worden verlijmd of geschroefd, afhankelijk van de

Natuurgevelplaat Granite.

achterconstructie. Deze platen worden gedekt door een hele reeks certificaten, waaronder ISO 9001:2000, ISO 14001:1996, CDP89/106/ EU, en dragen het groene IBU-zegel.

Natuurgevelplaat Czech.

Cembrit is één van Europa’s vooraanstaande fabrikanten van vezelcementproducten voor dak en gevel. Tot het assortiment vezelcement gevelpanelen en gevelplanken behoren de merknamen Cembrit Zenit, Cembrit Metro, Cembrit RAW, Planatural en HardiePanel. Variërend in kleur, structuur, uitstraling, afmetingen en prijs. Deze vezelcementproducten behoren tot de ecologische bouwmaterialen en bieden voor elke geveltoepassing, in nieuwbouw of renovatie, een passende oplossing. ❚

Natuurgevelplaat Pearl.

Natuurgevelplaat Private.

Natuurgevelplaat Quartz.

Reﬂexy! Nederland B.V.! import - verkoop en adviesorganisatie ! van hoogwaardige dunne isolatie!

! Aerdenhout ! monumentale Villa! Dakbeschot latten Aluthermo Quattro 10 mm pannen! L

Weert ! monumentale stadsvilla! Dakbeschot Aerogel 10 mm natuurleien!

Alkmaar ! monumentaal grachtenpand ! Dakbeschot Aerogel 10 mm pannen!

Utrecht ! Rijks monument! Dakbeschot latten Aluthermo Quattro 10 mm natuurleien! L

Zwolle ! dak renovatie! Dakbeschot Aluthermo Quattro 10 mm pannen

Alkmaar ! monumentaal grachtenpand! Dakbeschot AerogeL 10mm! overgang hellend / plat dak

Reﬂexy Nederland B.V.!

Langereis 8 NL-1731 MD Winkel! Telefoon 0225542891 Fax 0224542892! Mail info@reﬂexy.org Site www.reﬂexy.org!

Zandvoort ! monument! Dakbeschot Aluthermo Quattro 10 mm riet!

Hoogeveen ! dak renovatie! Dakbeschot Latten Aluthermo Quattro 10 mm pannen

Haarlem ! monument! Dakbeschot latten Aluthermo Quattro 10 mm pannen!

Thema Renovatie | Isolatie

Extreem dunne isolatie Reflexy Nederland maakt het mogelijk door het toepassen van een dunne isolatieschil gebouwen met een beperkte ruimte en opbouwhoogte te optimaliseren. Technische producten worden geconverteerd naar hoogwaardige duurzame isolatie-oplossingen.

Reflexy Nederland is sinds 2004 importeur van Aluthermo reflecterende isolatie en levert vanaf 2010 Aspen Aerogel-isolatie. Beide producten worden onder meer toegepast in de bouwsector bij renovatie en restauratie. “Samen met architecten dan dakspecialisten bekijken we de mogelijkheden van dun isoleren met als uitgangspunt een hoge kwaliteit en de meest efficiënte oplossingen te vinden voor renovatie- en restauratieprojecten,” zegt Leo Moerings van Reflexy Nederland. “We bieden ondersteuning bij isolatieprojecten met advies, overleg, rapportage, kwaliteitscontroles en verwerkingsbegeleiding. Dat doen we middels NEC warmtebeeldtechniek, PICO-dauwpunt- en temperatuurmetingen, luchtvochtigheidsmetingen en verwerkingscontroles.”

Thermografie Thermografie ofwel warmtebeeldopname wordt steeds meer ingezet om warmteverlies in beeld te brengen en zodoende de juiste en meest effectieve isolatiemaatregelen te tref-

fen. Leo Moerings: “Het verwarmen van gebouwen kost jaarlijks veel energie, uiteindelijk lekt deze warmte ook weer weg. Met het goed isoleren van de schil kan dit weglekken / warmtetransmissie sterk verminderd worden. Het is wenselijk juist die delen te isoleren die de meeste warmte laten weglekken. Dan is het effect van de investering en de verhoging van het wooncomfort het hoogst. We bieden de mogelijkheid om bij aanvang, tussentijds en na de renovatie of restauratie warmtebeeldopnamen te maken, om er zeker van te zijn dat de nieuw aangebrachte isolatieschil optimaal rendeert.”

Straling Aluthermo reflecterende isolatie speelt hoofdzakelijk in op warmteoverdracht door straling, terwijl de klassieke isolatie¬materialen inspelen op het principe van geleiding. Door deze twee technieken te combineren en tegelijk te zorgen voor een goede luchtdichtheid, ontstaat een aanzienlijke verbetering van de thermische isolatiewaarde, terwijl het gebruikte

materiaal minder dik is. “Het product kan gebruikt worden voor nagenoeg elke denkbare toepassing van warmte-isolatie,” zegt Moerings. “Onze producten worden veel gebruikt bij restauratieprojecten en monumenten. In Nederland is het beleid dat de bestaande constructie van monumenten bij restauratie niet mag worden gewijzigd. Toch dient de constructie aan een bepaalde isolatiewaarde te voldoen. Het dunne Aluthermo biedt dan in veel gevallen een oplossing, zeker in beperkte ruimtes.”

Ruimtevaart Vanuit de Verenigde Staten importeert Reflexy Nederland de Spaceloft-isolatiedekens, waar het product is ontwikkeld als thermisch isolerende voorziening in de ruimtevaart. “De opmerkelijke eigenschappen van de dekens lenen zich uitstekend voor nieuwbouw, renovatie en restauratie,” zegt Moerings. “Specifiek voor de bouw hanteren we Spaceloft voor thermische isolatie in dampopen situaties, Cryogel voor thermische isolatie in dampdichte situaties en Pyrogel als brandwerende versie. De basis van de drie producten is een flexibele, nanoporeuze Aerogel-isolatiedeken die bij toepassing in bouwkundige constructies het verlies van energie beperkt met behoud van de binnenruimte. Spaceloft heeft bijvoorbeeld een dikte van 5 of 10 millimeter en een lambda-waarde van 0,0131 W/ mK. Het deken is UV-stabiel, waterdicht en dampopen, combineert een hoge mate van flexibiliteit met een hoge dichtheid en gering gewicht. Het materiaal bevat geen vezels die men zou kunnen inademen, stoft niet uit, is milieuvriendelijk en na gebruik geschikt voor de stortplaats.” Het product wordt geleverd op rollen van 1,45 meter breed met een lengte van zo’n 50 meter. “We leveren al onze producten in 24 uur door heel Nederland. Wie voor 15.00 uur bestelt, krijgt de volgende dag zijn bestelling geleverd.” ❚

Thema Renovatie | Isolatie

Superslanke isolatie nu ook voor buiten- en binnengevel Bluedec is een dun isolatiemateriaal dat makkelijk toepasbaar is voor daken, vloeren en wanden. Het waterafstotende maar dampdoorlatende materiaal veroudert niet. Vooral de renovatiemarkt blijkt geïnteresseerd in het innovatieve en recyclebare product. Het gelijknamige bedrijf Bluedec levert het isolatiemateriaal, dat in de Verenigde Staten wordt geproduceerd. Nieuw is Bluedec buitengevelisolatie: Gevelplaten, met een dikte van 20 tot 100 millimeter, die meestal worden afgewerkt met gevelstuc.

Er bestaat wereldwijd geen ander materiaal dan Bluedec dat gelijke isolatieprestaties levert bij gelijke dikte. De ruwe versie van dit product is in de VS samen met NASA ontwikkeld. De flexibele, waterafstotende maar dampdoorlatende isolatie is niet aan veroudering onderhevig, waardoor het ook op lange termijn hoge isolatieprestaties blijft leveren. Het recyclebare materiaal kreeg de Silver Award in het Cradle2Cradle. Het is eenvoudig toepasbaar voor dak, wand en vloer, en is in de bouwwereld met name gebruikt in de renovatiesector. Het is onder meer toegepast in opdracht van particuliere opdrachtgevers en (semi)overheden. Architecten nemen het steeds vaker op in hun bestekken. Bluedec laat zich ook in combinatie met conventionele isolatiesystemen verwerken, zoals PIR, EPS en minerale wol.

Goethe Instituut Je ziet dat Bluedec steeds meer wordt toegepast in buiten- en binnengevel- isolatiesystemen omdat het weinig ruimte vergt, zegt Toine Wassing directeur van Bluedec. “We hebben inmiddels al vele werken uitgevoerd met het slanke isolatiemateriaal. Een recent werk is bijvoorbeeld de dakisolatie van het Goethe Instituut in Amsterdam. Daar is de isolatie op de buitenzijde van het dakbeschot aangebracht, direct onder de pannen. Bluedec is getest door vooraanstaande onderzoeksinstituten in de Verenigde Staten, Engeland en Duitsland. In Nederland hebben onder meer TNO en de Technische Universiteit Eindhoven en de Technische Universiteit Twente het materiaal beoordeeld. Conclusie: Bluedec doet wat het zegt.”

Innovatieve buitengevelisolatie De productontwikkelingen bij Bluedec gaan in hoog tempo voort. Bluedec presenteert

bijvoorbeeld een innovatieve buitengevelisolatie. Hierop is ‘bauaufsichtliche Zulassung’ van het DiBT verkregen. Dit product is sinds het laatste kwartaal van 2013 op de Nederlandse markt beschikbaar. Wassing zegt: “De innovatieve gevelplaten worden geleverd in een dikte van 20 tot 100 millimeter. Vervolgens worden deze in de regel afgewerkt met een gevelstuc. Ook andere materialen komen in aanmerking, zoals steenstrips of glas. Bluedec buitengevelisolatie is onbrandbaar en geluidswerend tot 10dB. De gevelbekleding kan met pluggen of middels verlijmen aan een achtergrondconstructie worden bevestigd.”

Internationaal Bij het gelijknamige bedrijf Bluedec, dat gevestigd is in Heteren, wordt het isolatiemateriaal geleverd aan diverse landen in Europa. Wassing zegt: “Bluedec adviseert opdrachtgevers, architecten en aannemers over de toepassingsmogelijkheden en over de wijze van het aanbrengen. Ook worden desgewenst bouwfysische berekeningen gemaakt, bestekteksten aangeleverd (ook te downloaden bij Stabu) en detailtekeningen gemaakt om tot een verantwoorde en isolatietechnisch goede oplossing te komen. Onze producten vinden aftrek in de bouw, de chemie, de petrochemie en de scheepvaart.” ❚

Boven: Bluedec is eenvoudig toepasbaar voor dak, wand en vloer, en is in de bouwwereld met name gebruikt in de renovatiesector. Midden: Er bestaat wereldwijd geen ander materiaal dan Bluedec dat gelijke isolatieprestaties levert bij gelijke dikte. beneden: De innovatieve gevel platen worden geleverd in een dikte van 20 tot 100 millimeter. Vervolgens worden deze in de regel afgewerkt met een gevelstuc.

Rabobank Geldrop

Eigenzinnige zonwering met aluminium gaasdoek Het nieuwe kantoor van Rabobank Geldrop heeft een zeer bijzondere en beeldbepalende zonwering. 48 stuks oprolbare, geweven aluminium gaasdoeken van elk ruim 12 m2 zorgen voor een excellent lichtcomfort. Verano Nederland ontwierp, engineerde, testte en leverde de systemen, gebruikmakend van de metalen weefsels. Dochterbedrijf Lenco Zonwering installeerde het geheel. De relatief zware zonwering kreeg extra zware geleiders, een bijzonder stabiele onderlijst en een speciale bovenbuis voor optimale bedrijfszekerheid. De gaasdoeken zijn gemaakt van onbehandeld aluminium

De gevelelementen worden aangestuurd door het gebouwbeheersysteem. Individuele ‘overruling’ is uiteraard mogelijk. De gaasdoeken zijn gemaakt van onbehandeld aluminium, hierdoor zal als gevolg van corrosie het uiterlijk van de doeken naar verloop van tijd enigszins veranderen. “Wij raakten al tijdens de ontwerpfase bij het Brabantse bouwproject betrokken,” zegt John van der Linden namens Verano. “In goed overleg met de architect hebben we deze eigenzinnige zonwering met geweven aluminium schakels ontworpen, getest en geengineerd. In plaats van de veelgebruikte glasvezel screendoeken werd er gekozen voor metalen gaasdoeken, die werken als een soort vitrage in het bankkantoor en zorgen voor een technische, zeer indrukwekkende uitstraling. Voorafgaand aan de inbouw maakten we een proefopstelling voor een functionele en esthetische test. De gevelelementen zijn zodanig in bouwkundige koven van Corean-natuursteen verwerkt, dat de gaasdoeken in opgerolde toestand onzichtbaar zijn. Het inbouwen van deze systemen kwam op de millimeter aan. In totaal staken we ongeveer 680 uur in het project. Ons werk leverden we in maart 2014 op. Een uniek project, ook voor Lenco en Verano.” ❚ De gevel is voorzien van 48 stuks oprolbare, geweven aluminium gaasdoeken.

Villa HD / Schoorl

Doorbraak in interferentiekleuren Alumet BV is al jaren specialist in anodisatie voor bouwtoepassingen met een breed kleurassortiment van zilver, brons, goud, koper, grijs, blauw, groen en rood. Nieuw is antraciet gekleurd aluminium dat ontstaat na een interferentieproces. Bij dit proces wordt de anodiseerlaag elektrolytisch ingekleurd met tin, zodat de kleuren die hier uit ontstaan honderd procent UV-bestendig zijn. Dit AluGrey wordt binnenkort toegepast op een exclusieve villa in de duinen van NoordHolland, villa HD.

Villa HD in Schoorl is van de hand van Studio Prototype. “De woning is ontworpen vanuit de gedachte van een moderne schuur,” zegt Jeroen Spee van Studio Prototype. “Voor de villa is een subtiel palet aan materialen en kleuren samengesteld en geoptimaliseerd op basis van de gewenste materiaaleigenschappen en bewerkingstechnieken. Het ontwerpuitgangspunt is om eerlijke materialen te gebruiken als staal, hout en beton.”

Onbehandeld staal Het staal in het huisvolume wordt in zijn pure vorm gebruikt als massief gelaste walsplaten, zegt Jeroen Spee. “Dit massief staal kenmerkt zicht door de karakteristieke walshuid die bij het onbehandelde walsstaal nog aanwezig is. Deze walshuid geeft een warme en robuuste uitstraling die

Het kleurbad na het zetten van de definitieve kleur.

Villa HD / Schoorl

Het kleurbad vlak voor dat de definitieve kleur wordt gemaakt.

in het ontwerp zowel binnen als buiten op de kopgevel van de villa is doorgezet.” Om het sterk corrosiegevoelige staal voldoende te beschermen tegen de weersinvloeden wordt normaal gesproken de walshuid verwijderd, het staal verzinkt en daarna gepoedercoat. Voor dit project is de ambitie gesteld om het ruwe en onbehandelde staal zichtbaar te maken. Daarvoor is Studio Prototype met een coatingfabrikant, staalleverancier en gevelbouwer een multidisciplinair traject opgestart, om tot een coating te komen die op het staal wordt aangebracht, zonder afbreuk te doen aan rijke kleurschakeringen van het originele staal en het staal ook duurzaam te beschermen. De gevels en dakafwerking van het ‘schuurvolume’ worden voorzien van een geprofileerde afwerking van aluminium, dat zich als materiaal goed leent voor extrusieprocessen. Spee: “Deze geanodiseerde uitwerking speelt een bijzonder spel met lichtval en richtingen, en geeft de profilering in de aluminiumafwerking een extra dimensie. De kleurstelling van het geanodiseerde aluminium is in een uitgebreid bemonsteringstraject afgestemd op de stalen gevel. Het AluGrey van Alumet bleek qua toon en nuances een zeer goede aanvulling en aansluiting op de stalen kopgevel.”

Het AluGrey van Alumet bleek qua toon en nuances een zeer goede aanvulling en aansluiting op de stalen kopgevel. AluGrey interferentietechnologie Remco Baartmans van Alumet: “Antraciet gekleurd aluminium wordt gemaakt middels een zogenaamd interferentieproces, waarbij de anodiseerlaag elektrolytisch wordt ingekleurd met tin. Tijdens het doorlopen van een vijftal ‘elektrische programma’s’ wordt de laag dusdanig gemodificeerd dat de gewenste kleur grijs wordt gereflecteerd. De anodiseerlaag wordt dus een prisma. De grijze kleur heeft een blauwe ondertoon die onder een bepaalde hoek ook groen of violet kan kleuren. Een prachtig natuurlijk lichtspel, die Alumet als geen ander weet te beheersen.” Alumet heeft met deze nieuwe interferentietechniek een primeur. Er is volgens Remco Baartmans geen andere installatie in Noord-Europa van gelijke kwaliteit. “Door de nieuwe productietechniek kan de kleur ook kostprijs-technisch interessant worden

aangeboden. Nieuw onderzoek richt zich nu op ‘medium’ grijze, zinkachtige kleuren. Naar verwachting zal dat medio volgend jaar eveneens beschikbaar zijn.”

Internationaal Alumet heeft een breed kleurassortiment dat uniek is in de Benelux. “Sommige kleuren zijn zelfs helemaal uniek, zoals de in eigen huis ontwikkelde koperkleur,” stelt Remco Baartmans enthousiast. “Ook de meest voorkomende mechanische behandelingen, zoals borstelen en polijsten kunnen we in huis uitvoeren. Op die manier kan bijvoorbeeld een RVS-look worden geproduceerd.” Alumet levert steeds meer specialiteiten aan constructeurs in Nederland, België en Duitsland die internationaal opereren. “Zo zijn we nu aan het werk voor het filharmonisch orkestgebouw in Parijs en een groot woningbouw project te Londen. Nieuwe projecten hebben zich aangediend in Noord-Amerika, waar grijsanodisatie (AluGrey) en onze koperkleur (AluCopper) is aangeboden op gebouwen in Philadelphia, Calgary, Vancouver en New York. Maar ook in Nederland doen de specials het goed. Behalve voor de exclusieve woning in Schoorl is ook voor AluGrey gekozen voor een nieuw universiteitsgebouw in Utrecht en een renovatieproject in Den Haag.” ❚

Maak kennis met het nieuwe profine

Als de grootste exposant tijdens fensterbau/frontale 2014 presenteerde profine GmbH een revolutionair, vernieuwd profine voor meer dan 4.000 businesspartners van over de hele wereld. Het bedrijf is sinds april 2012 eigendom van de Duitse particuliere investeerder Dr. Peter Mrosik, tevens CEO. Dit heeft geleid tot vergaande verbeteringen en een strategische herstructurering met 100% focus op de klant. Ook is een serie nieuwe producten in de markt gezet. SCAN WITH

Naast PMMA en Renolit biedt profine nu een derde kleursysteem: proCoverTec. Dit revolutionaire kleursysteem geeft architecten en opdrachtgevers een grotere creatieve vrijheid om een project naar ideaalbeeld te ontwerpen. Er is voorlopig keuze uit 22 kleuren.

Met de ontwikkeling van het nieuwe profielsysteem 76 mm wordt een nieuw tijdperk in de kozijnenbranche ingeluid. Het systeem, dat voldoet aan de hoogste isolatiekwalificaties voor nieuwbouw en renovatie, zal vanaf 2015 leverbaar zijn op de Nederlandse markt. â&#x20AC;ş

Met het uitzonderlijke standontwerp, â&#x20AC;&#x2122;s werelds grootste beeldscherm en iedere 15 minuten een wervelende show, wist profine een groot deel van de beursbezoekers naar zich toe te trekken.

De nieuwe hefschuifdeur PremiDoor 88 lux is architectonisch en functioneel een topper. De meest luxe uitvoering is verkrijgbaar met aluminium dekschalen aan de buitenzijde. Opvallend zijn de ruime kleurkeuze en de aluminium glaslatten, die zorgen voor een bijzonder slank aanzicht (slechts 95 mm).

SCAN WITH

Artikelnaam

Vol van kleur

Perfecte combinatie van kracht en kleur Het volledige kozijn in uw favoriete kleur. Zowel van binnen als van buiten. Door het unieke systeem krijgt uw kozijn aan alle kanten de kleur die u kiest, inclusief de sponning.

SCAN WITH

proCoverTec zorgt ervoor dat kunststof kozijnen er jarenlang als nieuw blijven uitzien. De kleurlaag biedt namelijk duurzame bescherming tegen invloeden van buitenaf.

Artikelnaam

Geef vuil geen kans!

Wat mooi is, moet mooi blijven. Dankzij innovatieve nanotechnieken worden water en vuil direct afgestoten. Schilderen hoefde al niet meer en nu kost het onderhoud nog minder tijd. â?&#x161;

Alle kleuren op een rij

Kies de kleur die bij u past. proCoverTec is standaard leverbaar in alle afgebeelde kleuren. Het kleursysteem betreft geen acrylaat of folie, maar een vloeibare kunststof die op de kozijnprofielen wordt aangebracht. SCAN WITH

Voor meer informatie: www.profine-group.nl 71

UNIEK IN DEURSLUITTECHNIEK Al meer dan 80 jaren lang

Dit was echt niet nodig geweest..

Regel het met een van de vele DICTATOR oplossingen DICTATOR deuropeningbegrenzers Voor het hydraulisch afremmen en begrenzen van openslaande deuren, treedt alleen in werking als de deur met meer snelheid wordt bewogen dan normaal. Optioneel met 2-zijdige demping leverbaar. Creeër een veiligere situatie waarin mens en materiaal beschermd worden! Ook uitvoeringen leverbaar met mechanische vastzetting op 90° of 120°.

DICTATOR deuropvangers Voorkomen dat deuren hard dicht kunnen slaan. Deur wordt zachtjes opgevangen en daarna stevig gesloten gehouden. Probleemloos getest tot 1.000.000 deurbewegingen. Zeer toegankelijke sluitoplossing i.c.m. een Adjunct kettinginbouwdeursluiter. Wordt vaak aanvullend toegepast bij een deurdranger in situaties waar windbelasting een rol speelt. Ook uitvoeringen voor toepassing bij schuifdeuren.

DICTATOR design deurvastzetters De ZE serie kenmerkt zich door een eenvoudige montage, makkelijke voetbediening en stevige vastzetting van de deuren. Door toepassing van een aluminium behuizing, RVS stang en rubberen doppen is de vastzetter standaard ook geschikt voor buitenmontage. Leverbaar in diverse uitvoeringen met een uitslag van 25mm tot en met 105mm.

Energieweg 11 8304 AJ Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E-mail: info@dictator.nl of bezoek onze website: www.dictator.nl

Kaasmaker Henri Willig | Heerenveen

Functionaliteit en esthetiek De IJzeren Man uit Joure leverde en monteerde een totaalpakket voor de nieuwbouw van Kaasmaker Henri Willig in Heerenveen. De opdracht behelsde 5.000 m2 dakbedekking en dakbeplating, 2.000 m2 gevelwanden, 2.000 m2 binnenwanden en plafondbeplating.

De toegepaste sandwichpanelen zijn van Kingspan. Veel aandacht ging bij het ontwerp uit naar functionaliteit en esthetiek. Voor de gevelpanelen is bijvoorbeeld een speciale groene kleur gemaakt, die past bij het logo van de kaasmakerij. “Eind 2012, tijdens de ontwerpfase, raakten we betrokken bij het nieuwbouwproject van Kaasmaker Henri Willig,” zegt Albert Holtrop, directeur-eigenaar van De IJzeren Man uit Joure. “De kaasfabriek was een bekende voor ons. Tien jaar eerder leverden we ook al eens allerlei daken gevelelementen voor de toenmalige nieuwbouw van dit bedrijf. We dachten mee over de toe te passen materialen bij de nieuwbouw, die in 2014 werd voltooid. ›

“De kaasfabriek was een bekende voor ons. Tien jaar eerder leverden we ook al eens allerlei daken gevelelementen voor de toenmalige nieuwbouw van dit bedrijf.

Kaasmaker Henri Willig | Heerenveen

In de gevel komen de kleuren groen en geel voor die refereren naar gras en kaas.

Henri Willig wilde bijvoorbeeld graag dat een deel van de gevelpanelen dezelfde groene kleur kregen als het logo van de kaasfabriek. Uiteindelijk is een speciale, passende kleur in Engeland gemaakt bij Kingspan, onze leverancier. De gevel-, dak-, plafond,- en wandelementen zijn allemaal van het type sandwich met isolatie in de kern. De plafond- en wandelementen kregen een speciale coating, die voorkomt dat er vuil aanhecht. De dakbedekking is van PVC en ligt bovenop de Kingspan-dakpanelen. In totaal staken we zo’n

3.000 mensuur in dit bouwproject. Waar we normaal gesproken vooral daken gevelpanelen leveren, was er bij dit project sprake van een scherpe totaalaanbieding. Daarmee waren we onze concurrenten voor.” ❚

Waar we normaal gesproken vooral daken gevelpanelen leveren, was er bij dit project sprake van een scherpe totaalaanbieding. Daarmee waren we onze concurrenten voor.” Opvallende gevel refereert naar gras en kaas

Brandemeer 8 8502 TV Joure t: 0513-417900 w: www.deijzerenman.nl e: info@deijzerenman.nl

In opdracht van Kaasmaker Henri Willig ontwierp Sipma Architecten de (ver)nieuwbouw van de kaasfabriek in Heerenveen. Via Ingenieursgroep Romkes raakte het architectenbureau betrokken. In de gevel komen de kleuren groen en geel voor die refereren naar gras en kaas. Het gele gedeelte van de façade representeert een kaasblok. Hierachter bevinden zich kantoren en commerciële ruimtes. Achter de groene delen van de gebouwschil zijn de overige ruimtes gesitueerd. De nieuwe productiefaciliteit sluit aan op de bestaande fabriek, die een facelift kreeg. Sipma Architecten koos voor sandwichpanelen in de gebouwschil, vanwege de goede isolerende werking en voor een spoedige uitvoering. Na de bouwvak in 2013 ving het werk op locatie aan. Momenteel wordt er proefgedraaid met machines, zodat de kaasfabriek straks probleemloos allerlei kaasspecialiteiten kan produceren, zoals pesto kaas. Sipma Architecten bestaat bijna 55 jaar. Het bureau kan behalve ontwerpen maken, ook adviseren bij bouwprojecten of projecten begeleiden of directie voeren.

Wie doet wat

Afdichtingstechnieken

Rollecate Groep Bloem Sealants BV

Postbus 24058 2490 AB DEN HAAG T.......................................... +31 (0)70 3296601 E info@bloemsealants.com W www.bloemsealants.com

Aluminium Knipwerk

Rollecate BV H.G. Zwerusstraat 3 7951 CZ STAPHORST Postbus 3 7950 AA STAPHORST T......................................... +31 (0)522 467000 E mail@rollecate.nl W www.rollecate.nl

Sapa Building System bv Minervum 7067 4817 ZK BREDA Postbus 5647 4801 EA BREDA T.......................................... +31 (0)76 5873400 E info@sapagroup.com W www.sapagroup.com

GARFIELD, MEER DAN ALUMINIUM... Aluminium Ramen en Kozijnen

Comhan Holland BV

Als dé specialist in de markt met ruim 40 jaar ervaring levert Garfield álles als het gaat om metalen. Niet alleen producten en halffabrikaten, maar ook toegevoegde waarde in de vorm van expertise, een excellente service en onbeperkte mogelijkheden tot maatwerk. Opgericht in 1973 strekt

Van Dool Geveltechniek

onze kennis en ervaring zich inmiddels uit van de machine-, façade en silobouw tot constructie-, lichtreclame- en isolatietoepassingen. Joh. Enschedeweg 11 De Hondert Margen 24 1422 DR UITHOORN Alkondor 2678 AC DE LIER T.......................................... +31 (0)297 513636 Wegtersweg 7-19 Postbus 43 E comhan@comhan.com 7556 BP HENGELO 2678 ZG DE LIER W www.comhan.com Postbus 29 T........................................... +31(0)174 522000 7550 AA HENGELO Aluminium Profielen E info@vandool.nl T.......................................... +31 (0)74 2455355 W www.vandool.nl Garfield Aluminium BV E info@alkondor.nl 's-Gravelandseweg 244 T. +31 (0)10-2382888 3125 BK Schiedam F. +31 (0)10-4621851 W www.alkondor.nl Zonder Nanodiseren®

Postbus 4052 3102 GB Schiedam

BUVA rationele bouwprodukten BV

Met Nanodiseren®

E. schiedam@garfield.nl www.garfield.nl

Aluminium Systemen

GARFIELD ALUMINIUM B.V.

Bremen 5, 2993 LJ BARENDRECHT T.......................................... +31 (0)180 697500 E info@buva.nl W www.buva.nl

Beversestraat 26 5431 SH CUIJK Postbus 4052 3102 GB SCHIEDAM T.......................................... +31 (0)10 2382888 F........................................... +31 (0)10 4621851 E info@garfield.nl W www.garfield.nl

ANODISEREN ANNO 2013 Alkondor Wegtersweg 7-19 7556 BP HENGELO Postbus 29 7550 AA HENGELO T.......................................... +31 (0)74 2455355 E info@alkondor.nl W www.alkondor.nl

Aluminium (voorgelakt)

Euramax Coated Products BV

Reynaers Aluminium BV

Maisdijk 7 5704 RM HELMOND Postbus 111 5700 AC HELMOND T......................................... +31 (0)492 561020 E info@reynaers.nl W www.reynaers.nl

Maisdijk 7 5704 RM HELMOND Postbus 111 5700 AC HELMOND T......................................... +31 (0)492 561020 E info@reynaers.nl W www.reynaers.nl ontwerp & realisatie www.t-quila.com

Aluminium ramen, deuren en gevels

Industrieweg 6 6045 JG ROERMOND T.......................................... +31 (0)475 370341 Interesse in een inspirerend gesprek? E-mail innovatie@alucol.nl of bel +31-475-595280 E max@euramax.eu W www.euramax.eu

Sunflex Aluminium Systeme GmbH AlucoAluminium1212.indd 1

Im Ruttenberge 12 57482 WENDEN T...................................... +49 (0)2762 / 9253-0 E info@sunflex.nl W www.sunflex.nl

Anodiseren

w w w . a l u c o l . n l ALUCOL BV

Soerendonck 3 6086 BW NEER Postbus 4403 6086 ZG NEER T......................................... +31 (0)475 591155 F.......................................... +31 (0)475 594508 E info@alucol.nl W www.alucol.nl

14/01/13 19:3

Wie doet wat

Automatisering

Certificering en Keuringen

DERAKO INTERNATIONAL BV SKG C-Mol Benelux Sleenburgsestraat 6 6671 ZB ZETTEN T......................................... +31 (0)488 421848 F.......................................... +31 (0)488 421739 E info@c-mol.nl W www.c-mol.nl

Nieuwe Kanaal 9F 6709 PA WAGENINGEN Postbus 362 6700 AJ WAGENINGEN T......................................... +31 (0)317 421720 E info@skg.nl W www.skg.nl

Postbus 32 1756 ZA 'T ZAND T.......................................... +31 (0)224 591884 F........................................... +31 (0)224 591440 E info@derako.com W www.derako.com

Dak- en geveltechniek

Leebo Projecten BV Orgadata Benelux BV Zuiderplein 4 8911 AJ LEEUWARDEN T........................................ +31 (0) 58 2333920 F......................................... +31 (0) 58 2138530 E info@orgadata.nl W www.orgadata.nl

Automatische deuren

PRINS PANELEN BV

Secr. Verhoefweg 21a 2671 HT NAALDWIJK Postbus 51 2600 AB DELFT T........................................ +31 (0)174 641050 E info@prinspanelen.nl W www.prinspanelen.nl

Postbus 111 5250 AC VLIJMEN T......................................... +31 (0) 73 5132950 F.......................................... +31 (0) 73 5115706 E info@leebo.nl W www.leebo.nl

Draai-, kiep-, raamsystemen

PRINS PANELEN BV

Record Automatische Deuren B.V. Cardanuslaan 30 6865 HK DOORWERTH Postbus 67, 6865 ZH DOORWERTH T.......................................... +31 (0)26 3399777 F........................................... +31 (0)26 3399770 E info@record-automatischedeuren.nl W www.record-automatischedeuren.nl

Sanoco Bouwbeslag BV

Nieuwhuisweg 3 5804 AN VENRAY T ......................................... +31 (0)478 519770 E sanoco@sanoco.com W www.sanoco.com

Secr. Verhoefweg 21a 2671 HT NAALDWIJK Postbus 51 2600 AB DELFT T.......................................... +31 (0)174 641050 E info@prinspanelen.nl W www.prinspanelen.nl

Geveladvies en Onderhoud

Bouw

SVK NV Gevelbeheer-Nederland Leebo Projecten BV

Postbus 111 5250 AC VLIJMEN T.......................................... +31 (0)73 5132950 F........................................... +31 (0)73 5115706 E info@leebo.nl W www.leebo.nl

RD B端gelstraat 2 7951 DA STAPHORST Postbus 395 7940 AJ MEPPEL T......................................... +31 (0)522 238888 E info@gbn1.nl W www.gevelbeheer-nederland.nl

Aerschotstraat 114 BE 9100 SINT NIKLAAS T.................................................+32 37604900 F..................................................+32 37774784 E info@svk.be W www.svk.be

Gevelbouw

Gevelbekleding

Bouwbeslag

J.M. VAN DELFT & ZN Alkondor Sanoco Bouwbeslag BV

Nieuwhuisweg 3 5804 AN VENRAY T......................................... +31 (0)478 519770 E sanoco@sanoco.com W www.sanoco.com

Wegtersweg 7-19 7556 BP HENGELO Postbus 29 7550 AA HENGELO T.......................................... +31 (0)74 2455355 E info@alkondor.nl W www.alkondor.nl

Christiaan Huygensweg 21 5151 DM DRUNEN Postbus 232 5150 AE DRUNEN T.......................................... +31 (0)416 374925 F........................................... +31 (0)416 378450 E info@jmvandelft.nl W www.jmvandelft.nl

Wie doet wat

Gevels

Glas

Glasbescherming

FACEDO GEVELTECHNIEK Simon Stevinweg 27 6827 BS ARNHEM T.......................................... +31 (0)26 3701360 F........................................... +31 (0)26 3701029 E info@facedo.nl W www.facedo.nl

DE GRAAFF ADVIES BV Corn Verheuvelstraat 17 4247 EP KEDICHEM (gemeente LEERDAM) Bosweg 15b-7 9423 TA HOOGERSMILDE T.......................................... +31 (0)345 612745 M.......................................... +31 (0)6 13845570 E info@degraaffadvies.nl W www.degraaffadvies.nl

RITEC SERVICES Forellenweg 1-B 4941 SJ RAAMSDONKSVEER T....................................... +31 (0) 162 52 33 55

F...................................... +31 (0)162 523306 E info@reticservices.nl W www.reticservices.nl Hang- en sluitwerk

Sapa Building System BV Minervum 7067 4817 ZK Breda Postbus 5647 4801 EA BREDA T.......................................... +31 (0)76 5873400 E info@sapagroup.com W www.sapagroup.com

GLASSOLUTIONS Gevelbouw Leeghwaterstraat 2 6827 AP ARNHEM Postbus 29 6800 AA ARNHEM

Geze Benelux BV Steenoven 36 5626 DK Eindhoven T.......................................... +31 (0)40 2629080 E benelux.nl@geze.com W www.gezebenelux.com

T......................................... +31 (0)26 3696990 F.......................................... +31 (0)26 3628599

E sggs.gevelbouw@saint-gobain.com W www.saint-gobain-glass.com

Reynaers Aluminium BV Maisdijk 7 5704 RM HELMOND Postbus 111 5700 AC HELMOND T......................................... +31 (0)492 561020 E info@reynaers.nl W www.reynaers.nl

Glasadvies

Gevel- en dakadvies

DE GRAAFF ADVIES BV

Sanoco Bouwbeslag BV Nieuwhuisweg 3 5804 AN VENRAY T......................................... +31 (0)478 519770 E sanoco@sanoco.com W www.sanoco.com

Kenniscentrum

Corn Verheuvelstraat 17 4247 EP KEDICHEM (gemeente LEERDAM) Bosweg 15b-7 9423 TA HOOGERSMILDE

Poly Products BV

T.......................................... +31 (0)345 612745

Bruningsstraat 10 4251 LA Werkendam T.......................................... +31 (0)183 507164 F........................................... +31 (0)183 507169 E info@polyproducts.nl W www.polyproducts.nl

M.......................................... +31 (0)6 13845570 E info@degraaffadvies.nl W www.degraaffadvies.nl

Tremco illbruck BV Postbus 20 4240 CA ARKEL T......................................... +31 (0)183 568019 E info.nl@tremco-illbruck.com W www.tremco-illbruck.nl

GLASSOLUTIONS Gevelbouw Leeghwaterstraat 2

Tremco illbruck BV Postbus 20 4240 CA ARKEL T......................................... +31 (0)183 568019 E info.nl@tremco-illbruck.com W www.tremco-illbruck.nl

6827 AP ARNHEM

VMRG

Postbus 29

Einsteinbaan 1 Postbus 1496 3430 BLÂ Nieuwegein T.......................................... +31 (0)30 6053644 E info@vmrg.nl W www.vmrg.nl

6800 AA ARNHEM T......................................... +31 (0)26 3696990 F.......................................... +31 (0)26 3628599

E sggs.gevelbouw@saint-gobain.com W www.saint-gobain-glass.com

• Screens • Uitvalschermen

Wie doet wat

• Valarmschermen • Buitenjaloezieën • Zonneroosters Zonwering

Kunststof Kozijnen

• Schoepenzonwering • Binnenzonwering

Tremco illbruck B.V.

Kumij BV

Gotenburgweg 21 9723 TK GRONINGEN Postbus 709 9700 AS GRONINGEN T......................................... +31 (0)50 8532000 E alg@kumij.nl

Postbus 20 4240 CA ARKEL T.......................................... +31 (0)183 568019 E info.nl@tremco-illbruck.com W www.tremco-illbruck.nl

Solar

• Verduistering

DUCO

“Ventilation & Sun Control” Handelsstraat 19, B-8630 Veurne • Service & Onderhou T............................................ +32 (0)58 330033 E info@duco.eu W www.duco.eu

W www.kumij.nl Onderhoud

Neroqom BV

Everdenberg 355 4902 TT OOSTERHOUT T.......................................... +31 (0)162 466002 E info@neroqom.com W www.neroqom.com

Meer informatie? Kijk ook eens op www.schellekens.com

Sapa Building System BV

Minervum 7067 4817 ZK BREDA Postbus 5647 4801 EA BREDA T.......................................... +31 (0)76 5873400 E info@sapagroup.com

W www.sapagroup.com Toegangstechniek

Schellekens & Schellekens BV Postbus 83 6640 AB BEUNINGEN T........................................... +31(0)24 6778000 F............................................ +31(0)24 6778001 E info@schellekens.com W www.schellekens.com

Panelen

Copaco_Q.pdf

06-11-13

16:11

MERFORD SPECIAL DOORS BV

PRINS PANELEN BV

Secr. Verhoefweg 21a 2671 HT NAALDWIJK Postbus 51 2600 AB DELFT T........................................ +31 (0)174 641050 E info@prinspanelen.nl W www.prinspanelen.nl

Personeel

ERGON NEDERLAND

Korenpad 8 6534 AS NIJMEGEN Postbus 73 6500 AB NIJMEGEN T..........................................+31 (0)316-581144 E info@ergonnederland.nl W www.ergonnederland.nl

Service, advies en onderhoud

DE GRAAFF ADVIES BV

Corn Verheuvelstraat 17 4247 EP KEDICHEM (gemeente LEERDAM) Bosweg 15b-7 9423 TA HOOGERSMILDE T.......................................... +31 (0)345 612745 M.......................................... +31 (0)6 13845570 E info@degraaffadvies.nl W www.degraaffadvies.nl

Postbus 160 4200 AD GORINCHEM T.......................................... +31 (0)183 675020 F........................................... +31 (0)183 626440 E specialdoors@merford.com W www.merford.com

Tourniquets en toegangscontrole

Gunnebo Nederland BV.

COPACO SCREENWEAVERS Rijksweg 125 B-8531 BAVIKHOVE T............................................ +32 (0)56 353533 F............................................. +32 (0)56 358048 E info@copaco.be W www.copaco.be

visseringweg 23 1112 AS DIEMEN T......................................... +31 (0)20 3988988 E info.nl@gunnebo.com W www.gunnebo.nl

Ventilatie

MULTIFILM ZONWERING Renson Waregem

Maalbeekstraat 10 B - 8790 WAREGEM T............................................ +32 (0)56 627111 W www.renson.be

Zetwerk SolidScreen: Geen opening tussen doek en geleider Energie besparend (ook ‘s nachts) Windvast tot windkracht 8 Constante doekspanning Warmte werend Allpro Visueel comfort Giessen BV Insectenwerend Industrieweg 27

4283 GX GIESSEN Postbus 1049 5140 AC WAALWIJK T.......................................... +31 (0)183 443201 E service@allprogiessen.nl W www.mzzn.nl

Witte Paal 336 1742 LE SCHAGEN Postbus 3 1740 AA SCHAGEN T.......................................... +31 (0)224 591941 E info@multifilm.nl W www.multifilm.nl

www.smitsrolluiken.nl SMITS ROLLUIKEN & ZONWERINGEN BV De Hork 11 5431 NS CUIJCK T..........................................+31 (0)485-315667 F...........................................+31 (0)485-326171 E smits@smitsrolluiken.nl W www.smitsrolluiken.nl

Gegaran d e e rde kwalitei t in geve ls

KEURME

Over sm

aak kunt

u als arc hitect misschie met elka n nog ar twiste n. Maar niet ove kwaliteit r . Want d ie is geg arandee met het rd VMRG-k eurmerk . Wilt u profitere n van all e zekerh eden die het keur merk u b iedt? Kie s dan een VMR G-lid vo or uw g evel. of opdra

chtgeve r

Meer we Ga naar contact

ten?

www.vm

rg.nl of n

op via (0 30)60 53

eem

644.