GWW 11 2013

Vaktijdschrift over civiele techniek & infrastructuur

I

WWW.GWW-BOUW.nl

Jaargang 3 | nummer 11 | 2013

Renovatie Kramerbrug Amsterdam | Tramlijn 19 Delft | Minister Schultz van Haegen Rioolboring Lancierstraat Tilburg | Jordaan Amsterdam | Groningen Airport Eelde

Marine ingenuity

Get more info with

Baggeren Van Oord is een wereldwijd actieve en toonaangevende aannemer van bagger-, infra-, waterbouwkundige en offshore projecten (olie, gas en wind). Wij zijn een innovatieve partner voor onze opdrachtgevers en dragen al meer dan honderd jaar bij aan de infrastructuur voor de wereld van morgen.

www.vanoord.com

Baggeren en infrastructuur

Waterbouw

Infrastructuur

Voorwoord

Droge voeten In deze editie van Grond/Weg/Waterbouw besteden we extra aandacht aan het thema waterwerken. Ons land is expert op het gebied van watermanagement. Dat werd deze maanden eens en te meer duidelijk.

Buurland Duitsland werd immers geteisterd door wateroverlast en dijkdoorbraken, terwijl wij onze voeten keurig droog hielden.

Anders dan Duitsland heeft Nederland een wezenlijk andere aanpak als het gaat om het voorkomen van wateroverlast. In 2007 is Rijkswaterstaat samen met waterschappen, gemeenten en provincies gestart met het project ‘Ruimte voor de Rivier’ en wordt op een andere manier invulling gegeven aan het thema. In plaats van het verder versterken van dijken is gekozen om juist de rivieren meer ruimte te geven. Het budget voor het programma is vastgesteld op 2,3 miljard euro en duurt tot 2015.

Door extra ruimte te reserveren voor het water bij hogere waterstanden wordt het water sneller opgevangen en neemt de druk op de dijken af. Volgens de cijfers kan de Rijn in 2015 liefst 16.000 m3 water per seconde afvoeren, een verhoging van 1.000 m3. Op meer dan dertig plekken wordt gewerkt aan deze verruiming, waarvan een deel al is afgerond. Zo worden onder andere uiterwaarden verbreed en verdiept, worden nevengeulen gegraven, waar mogelijk obstakels in de uiterwaarden verwijderd en worden bergingsgebieden voor overtollig water aangelegd.

Ondanks dat het project Ruimte voor de Rivier nog niet is afgerond, heeft het zijn meerwaarde reeds bewezen.

Duitsland wist zich onlangs niet te wapenen tegen het geweld van het water in rivieren als de Donau en de Inn met als resultaat diverse dijkdoorbraken en overstromingen. De economische schade als gevolg van de overstromingen is in Duitsland beraamd op 12 miljard(!) euro. Datzelfde water werd in ons land keurig afgevoerd richting zee, zonder noemenswaardige problemen. Een knap staaltje watermanagement. Er schijnt reeds interesse te zijn getoond vanuit Duitsland. Wordt ongetwijfeld vervolgd!

Roel van Gils

|3

Plaatsnaam | Projectnaam Vaktijdschrift over civiele techniek & infrastructuur nummer 11 Jaargang 3 | 2013 Tekst: Xxxxxxxx Xxxxxxx Verschijnt 7 x perBeeldmateriaal: jaar Xxxxxxxxxxxxxxxxxxx ISSN: 2212-9979

Uitgever

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

redactieadres

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E redactie@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

redactiecoördinator en eindredactie Roel van Gils Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E redactie@gww-bouw.nl

6

12

18

redactiemedewerkers

Martijn van den Bouwhuijsen, Roel van Gils, Jerry Helmers, Jan-Kees Verschuure, Liliane Verwoolde, e.a.

Bladmanagement

Robert Vermanen E r.vermanen@louwersuitgevers.nl

20

Mark de Lau E m.delau@louwersuitgevers.nl

Secretariaat

30

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

Advertenties

Online aanleveren: https://louwersuitgevers.wetransfer.com o.v.v. uitgave en naam Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl

Abonnementsprijs

€ 81,00 per jaar excl. BTW ING 41 71 65 t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Grond/Weg/Waterbouw Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095

Adreswijzigingen

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

Opzeggingen

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van op­­zegging is ontvangen, wordt het abonnement auto­matisch met een jaar verlengd.

Doelgroep

Directies en management van bedrijven uit de infraketen, betrokken ministeries en rijksdiensten, provinciale, gemeentelijke en andere betrokken overheden, landelijke, regionale en lokale organisaties, stichtingen en instellingen m.b.t. wegenbouw, aannemers, ingenieursbureaus en toeleveranciers.

Vormgeving/Art Direction Logo Reclame- Ontwerpbureau BV T +31 (0)495 450065 E info@logobv.nl Jeroen Saes

DRUKWERK

Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden over­genomen of ver­menig­vuldigd zonder uitdruk­kelijke toestemming van de uitgever en zon­der bronvermelding. Hoewel dit blad op zorg­­vuldige wijze en naar beste weten is samen­gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig­ heid van de informatie. Zij aan­vaar­den dan ook geen enkele aansprake­lijkheid voor schade, van wel­ke aard ook, die het gevolg is van hande­lingen en/of beslis­singen die gebaseerd zijn op deze informatie.

4|

Groot onderhoud Kramerbrug Ambachtelijk familiebedrijf restaureert authentieke leuningen en liggers 12 kilometer; 23 kunstwerken Tramlijn 19 dwars door TU-wijk Delft Yalibims: vederlicht, maar stabiel funderingsmateriaal Maatwerk afwatering In gesprek met minister Schultz van Haegen

6 9 10 12 15 17 18

Waterwerken special Invloed bedrijfsleven in waterbouwsector zal stijgen Verbreding Amazonehaven: mega project 2,4 kilometer nieuwe kademuur in Amazonehaven Ruimte voor de Rivier. Een grote verantwoordelijkheid Oplevering herinrichting Averlosche Leide Lichtgewicht baggermaterieel Recreatiesluis Hardenberg maakt Vecht weer gedeeltelijk bevaarbaar rivier Aanleg tweede Julianasluis: capaciteitsuitbreiding Multidisciplinaire grondwerkzaamheden 700 ton staal voor Tweede Julianasluis Land in zicht in Rotterdamse Botlekhaven Tien jaar Balgstuw Ramspol leidt tot onderhoudsarme waterkering Brug over Piushaven als Den Ophef geopend Efficiënter toetsen van waterkeringen

20 22 25 27 30 33 35 37 40 41 42 45 47 51

Inhoud

35

41 72

54 82

Graven en boren in hartje Tilburg Journaal EfficiĂŤnt bouwen in beperkte ruimtes Dag van de Openbare Ruimte

65 91 54 58 62 65

WEGINRICHTING EN ONDERHOUD special

Vaktijdschrift oVer ciViele techniek & infrastructuur

I

Meten is weten Kennis delen, knelpunten oplossen en innoveren Licht naar behoefte Openbare buiteninrichtingen Straatverlichting goed geregeld

66 69 72 75 78

De pen, Obbe Wassenaar Groningen Airport Eelde schrijft historie Nieuwe toplaag voor start- en landingsbaan Bieders schromen niet om naar Nederland te komen Matexpo journaal Van Noord naar Zuid in 16 minuten Nieuw licht op de openbare ruimte Wie doet wat

80 82 85 86 87 91 95 96

WWW.GWW-BouW.nl

Jaargang 3 | nummer 11 | 2013

renoVatie kramerBruG amsterdam | tramlijn 19 delft | minister schultz Van haeGen rioolBorinG lancierstraat tilBurG | jordaan amsterdam | GroninGen airport eelde

2013064 GWW 11.indd 1

25-06-13 15:47

Coverbeeld | Bouw van een viaduct nabij Schiphol.

AMSTERDAM | Renovatie Kramerbrug

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Gemeente Amsterdam

Groot onderhoud Kramerbrug De Kramerbrug in Amsterdam is een kleine 90 jaar oud, vertoonde scheurvorming en was niet meer opgewassen tegen de huidige verkeersbelasting. Reden om een grootscheepse renovatie te initiëren. Vanwege het rijksmonumentale karakter, de complexiteit en de diverse specialismen is de opdracht voor renovatie in vier(!) bestekken op de markt gezet.

De werkzaamheden aan de Kramerbrug vinden plaats in de periode van juni 2012 tot en met oktober 2013. “De renovatie van de monumentale Kramerbrug was hard nodig vanwege scheurvorming en de daaruit voortvloeiende mogelijke schade aan het beton en het breken van de stalen liggers,” vertelt Martin van de Plaat van de gemeente Amsterdam. “Tevens wordt de fundering vernieuwd.”

Vier bestekken De Kramerbrug rust op pijlers in het water. De houten palen in de bodem van het Amstelkanaal,

6|

die de fundering vormen van deze waterpijlers, waren zwaar overbelast en aangetast door schimmels. Ook de landhoofden rusten op houten palen, maar die bleken uit onderzoek nog in zeer goede conditie. Een nieuw betonnen brugdek zou echter leiden tot overbelasting ervan. De Kramerbrug is bovendien een Rijksmonument. Er is daarom gekozen om een nieuwe brug over de bestaande landhoofden te bouwen, waarbij geen enkele wijziging aan de oorspronkelijk uitstraling wordt aangebracht. Vanwege de complexiteit en de diverse specialismen is als gemeente besloten de opdracht voor renovatie niet in één bestek,

maar in vier bestekken op de markt te zetten voor de civiele-, restauratie- en natuursteenwerkzaamheden, de leverantie van de metselstenen alsmede een bestek voor de restauratie van de leuningen door een erkende siersmid. Allemaal op basis van de economisch meest voordelige inschrijving, waarbij kwaliteitsaspecten zeer belangrijk waren.”

Verplaatsing De bestaande brug is zorgvuldig gedemonteerd, het graniet en de 13 meter lange smeedijzeren leuningen zijn gedemonteerd, worden gerestaureerd en weer teruggeplaatst. Het metselwerk

Amsterdam | Renovatie Kramerbrug

Plaatsen voorspanliggers

gen met zich mee. Om zo min mogelijk druk op de kademuren en bestaande landhoofden uit te oefenen zijn de palen geboord in plaats van geheid. Er is desondanks een kleine verplaatsing opgetreden in de bestaande landhoofden, maar deze heeft zich gestabiliseerd. Op de nieuwe landhoofden is een nieuw betonnen dek geplaatst, identiek aan de oorspronkelijke situatie, echter toegerust op de toekomstige verkeersbelasting. De kabels en leidingen die door de brug heen lopen zijn/worden vanzelfsprekend ook vernieuwd.”

kan niet geheel worden hergebruikt, maar wordt volgens het oorspronkelijke ontwerp vernieuwd.

Voor (brom)fietsers, voetgangers en gebruikers van scootmobielen is een tijdelijke hulpbrug aangelegd. Van de Plaat: “Achter de bestaande landhoofden zijn door middel van een combiwand twee nieuwe landhoofden gebouwd, ondersteund door stalen palen, die straks als steunpunten fungeren voor het betonnen dek, maar aan het zicht worden onttrokken. De oorspronkelijke landhoofden aan beide zijden blijven in de grond zitten en blijven ook zichtbaar. Vooral het realiseren van de nieuwe landhoofden bracht de nodige uitdagin-

Ondanks de overlast die deze grootscheepse renovatie met zich meebrengt, heeft de gemeente er alles aan gedaan om begrip te kweken onder de directe omgeving. En dat lijkt volgens Van de Plaat aardig gelukt. “Omwonenden volgen de renovatie op de voet en zelfs AT5 heeft een live uitzending gemaakt vanaf de brug. Dat de gerenoveerde Kramerbrug twee maanden eerder dan gepland wordt opengesteld, zal de ‘feestvreugde’ alleen maar doen vergroten.” Onderhoud aan de aangrenzende Amsteldijk stond pas voor 2016 op de agenda. Om de periode van overlast en hinder te verkorten, heeft de gemeente Amsterdam gekozen om de werkzaamheden gelijktijdig uit te voeren. Hierop komen we in de volgende editie uitvoerig terug. ❚

Sloop van oude pijlers

Leggen van gasleidingen

|7

Design & Construct van constructiewerken voor de infrastructuur

‘Als ambachtelijke smid moet je alles kunnen’ Smederij Oldenhave Bedrijvenweg 6 - 7251 KX Vorden t (0575) 55 14 28 f (0575) 55 17 14 e info@smederijoldenhave.nl www.smederijoldenhave.nl

Amsterdam | Renovatie Kramerbrug

Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen Beeldmateriaal: Smederij Oldenhave

Ambachtelijk familiebedrijf restaureert authentieke leuningen en liggers

Het loshalen van de smeedijzeren onderdelen in de fabriek in Vorden.

Demontage van de leuningwerken van de Kramerbrug.

Smederij Oldenhave restaureerde de sierliggers en leuningen van de Kramerbrug in Amsterdam. In opdracht van de lokale overheid herstelde het ambachtelijke bedrijf het smeedijzer. Na demontage van de leuningen zijn de onderdelen schoongemaakt, gerepareerd of vervangen, gecoat, aaneen geklonken en opnieuw gemonteerd. In het najaar van 2013 wordt de gerenoveerde brug opgeleverd.

De gemeente Amsterdam koos voor restauratie van de smeedijzeren leuningen en sierliggers van de Kramerbrug om de stijl van de Amsterdamse School te behouden. Vervanging zou bovendien duurder zijn. Op basis van de laagste inschrijving kreeg Smederij Oldenhave de restauratieopdracht en voerde dit rechtstreeks voor de gemeente Amsterdam uit.

Smederij Oldenhave is gevestigd in het Achterhoekse Vorden. Eigenaar Erik Oldenhave vertegenwoordigt de derde generatie van het familiebedrijf en geeft leiding aan twaalf personeelsleden. Passie voor het vak, kwaliteit en eerlijke en duidelijke communicatie zijn kernwaarden van het bedrijf.

De smederij, mag als één van de weinige Nederlandse bedrijven, het certificaat van de Nederlandse Gilde van Kunstsmeden (NGK) voeren.

Duizenden onderdelen Na het herstel van de randliggers aan weerszijden van de Kramerbrug restaureerde Smederij Oldenhave ook de leuningen. “Het was een complexe opdracht, door de duizenden ijzeren onderdelen en onverwachte situaties,” zegt Erik Oldenhave.

“Met digitale tekeningen van de architect, gebaseerd op de oorspronkelijke analoge tekeningen

van de gemeente, hebben we alle onderdelen van de leuningen genummerd en voorzien van een metalen label. Dit om de juiste delen weer op de originele plekken te monteren na de herstelwerkzaamheden.”

Een restauratieproject brengt altijd verrassingen.

Oldenhave zegt: “We ontdekten tijdens de uitvoering dat op de pijlerkoppen pinakels ontbraken.

Na overleg met de gemeente en de architect vervingen wij die sierelementen. Na demontage zagen we dat de bovenleuningen er slecht aan toe waren. Bij een eerdere reparatie waren met stopverf gaten gedicht, waardoor het ijzerwerk niet kon ademen. Dit resulteerde in veel restauratiewerk en vervanging van onderdelen.”

Alle genummerde ijzeren leuningdelen zijn in Vorden nader geïnspecteerd, uit elkaar gehaald, schoon gestraald, hersteld of vervangen, voorbehandeld en drievoudig gecoat. Dit om de authentieke bruguitstraling in ere te herstellen. Eind mei 2013 zijn de leuningwerken teruggeplaatst.

Nadien worden alleen nog enkele hekjes en sierelementen gemonteerd. Oldenhave besluit: “Ik kijk met trots terug op een uniek project, waar ons bedrijf met passie aan heeft gewerkt.” ❚

Met tekeningen zijn alle onderdelen van de leuningen genummerd en voorzien van een metalen label.

Aaneen klinken van een deel van de leuning.

|9

Leeuwarden | De Heak Súd

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Combinatie De Heak Súd

De Heak Súd:

12 kilometer; 23 kunstwerken Leeuwarden wordt beter bereikbaar met de aanleg van de Haak (de Heak) om Leeuwarden, een nieuwe rijksweg aan de (zuid)westkant van de Friese hoofdstad. Dankzij goede EMVI-scores op het gebied van duurzaamheid, fasering en overlastbeperking heeft Rijkswaterstaat Combinatie De Heak Súd de opdracht gegund voor de bouw van 12 kilometer rijksweg met daarin 23(!) kunstwerken. Een complex project, waarop zelfs de rayonhoofden van de Elfstedentocht inspraak hebben.

De Haak om Leeuwarden vormt de verbinding tussen de huidige A31 bij Marsum en de N31 bij Hemriksein (Wâldwei). De weg is onderdeel van de nieuwe ontsluiting aan de west- en zuidkant van Leeuwarden en is één van de projecten van Vrij-Baan waarmee Rijkswaterstaat, de provincie Friesland en de gemeente Leeuwarden werken aan een betere bereikbaarheid van de Friese hoofdstad. Combinatie De Heak Súd bestaat uit KWS Infra, van Hattum en Blankevoort en GMB Civiel. KWS Infra verzorgt de infrawerkzaamheden, terwijl van Hattum en Blankevoort en GMB Civiel zich richten op de bouw van de kunstwerken en de spoorgerelateerde werkzaamheden.

10 |

Weinig hinder Combinatie De Heak Súd verricht de werkzaamheden onder regie van Rijkswaterstaat, maar ook ProRail is volgens disciplineleider Civiel Bart Müller in nauwe samenwerking met Rijkswaterstaat betrokken bij het project. “Een vijftal kunstwerken heeft namelijk een relatie met het spoor, waarvan twee spooronderdoorgangen en drie spoorviaducten. De onderdoorgangen worden volledig naast het spoor gebouwd en vervolgens in een tweetal weekend buitendienststellingen ingeschoven. De viaducten over het spoor worden in korte nachten (tussen 01.00 en 05.00 uur) gerealiseerd, zodat het treinverkeer hiervan geen hinder ondervindt.

Met het beperken van de hinder voor de omgeving en het verkeer, op welke manier dan ook, hebben we hoog gescoord in de EMVI-eisen,” aldus Casper Tuinstra, betrokken als disciplineleider Infra.

De 23 kunstwerken die de bouwcombinatie dit en volgend jaar realiseert variëren van spoorviaducten en -onderdoorgangen tot fietstunnels, bruggen en wegviaducten. Het nieuwe knooppunt Werpsterhoek spant de kroon met een spaghetti van in totaal dertien kunstwerken op een postzegel. Het knooppunt telt straks drie spoorviaducten, vijf wegviaducten en vier fietsonderdoorgangen. Ter plaatse van dit knooppunt wordt circa 750.000 m3 zand verwerkt ten behoeve van

Leeuwarden | De Heak Súd

Leeuwarden wordt beter bereikbaar met de aanleg van de Haak het baanlichaam (eindsituatie) en de benodigde overhoogte in verband met de zettinggevoelige ondergrond.

De Zwette Bij de aansluiting van de rijksweg op de nieuwe weg aan de westkant van Leeuwarden passeert de combinatie De Zwette. Müller: “Hierover bouwen we een brug met een overspanning van 75 meter. Het ontwerp is mede afgestemd op eisen die gerelateerd zijn aan de Elfstedentocht. Wanneer

de vorst zijn intrede doet, wordt nauw overleg gepleegd met de rayonhoofden van de Elfstedentocht om tijdig in het bouwproces rekening te kunnen houden met een mogelijke Elfstedentocht.”

Combinatie De Heak Súd heeft een hoge EMVIscore behaald op het gebied van duurzaamheid.

Volgens Müller één van de speerpunten van de opdrachtgever. “De nadruk ligt onder meer op het terugdringen van de milieubelasting, het optimaliseren van LCC (Life Cycle Costs) en het toepassen van duurzame materialen. Eén van de aspecten waarop we de beoogde CO2-reductie behalen, alsmede de overlast beperken, is het feit dat het zand door middel van leidingwerk wordt aangevoerd in plaats van per as.” Combinatie De Heak Súd heeft tijdens de uitvoering intensieve samenwerking met Rijkswaterstaat in het kader van veiligheid, hinder, duurzaamheid en het borgen van de kwaliteit. “Buiten het verkeer om worden tijdelijke faseringen aangebracht om de doorstroming te bevorderen. Zo hebben we bijvoorbeeld tijdelijk

een extra rijstrook aangelegd om de verwachte drukte door extra bouwverkeer te kunnen opvangen. En wat blijkt, de doorstroming is zelfs verbeterd ten opzichte van de nulsituatie. We komen die EMVI-beloftes vanuit de aanbesteding dus ook daadwerkelijk na,” besluit Tuinstra. De Haak om Leeuwarden wordt eind 2014 opengesteld voor verkeer. ❚

Bouwinfo: Opdrachtgever Rijkswaterstaat Ontwerp Volker Infra Design Uitvoering Combinatie De Heak Súd

Aanneemsom Bouwperiode

bestaande uit KWS Infra Van Hattum en Blankevoort GMB Civiel 61.454.000 euro december 2011 - december 2014

| 11

DELFT | Tramlijn 19 Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Jack de Jong en Stephanie Kole (KWS Infra)

Tramlijn 19 dwars door TU-wijk Delft Tramlijn 19 verbindt Leidschendam-Voorburg en Delft CS met elkaar. Het eerste deel van de route is in 2010 in gebruik genomen. VolkerWessels bedrijven KWS Infra en VolkerRail bouwen momenteel aan het deel dat over het terrein van de Technische Universiteit loopt. De aanleg gebeurt volgens het zogenaamde Haagse systeem, met een zeer innovatieve en unieke techniek in de ondergrond.

Met de aanleg van Tramlijn 19 komt er een snelle verbinding tussen Leidschendam-Voorburg, Leidschenveen en Ypenburg en aan de andere kant Rijswijk (Vrijenban), Delft en de TU-wijk in Delft.

Tramlijn 19 biedt bovendien de mogelijkheid over te stappen op ongeveer 20 stads- en streeklijnen, waaronder drie RandstadRail-lijnen, vier tramlijnen en de spoorlijnen richting Gouda/Utrecht (station Ypenburg) en Schiedam/Rotterdam (station Delft). Het tracé door de TU-wijk is 1.600

12 |

meter lang en krijgt drie perrons aan weerszijden van het spoor.

Parkachtig idee De TU-wijk heeft een parkachtig karakter met vele wandel- en fietspaden. Om te voorkomen dat de tram- en busbaan het beeld verstoren worden ze in stijl van de omgeving aangelegd. Projectleider Jack de Jong van KWS Infra: “Zo maken we bijvoorbeeld gebruik van natuurlijke materialen, zoals

natuursteen voor de banden en de perrons.” KWS Infra past in de TU-wijk het zogenaamde Haagse systeem toe voor de aanleg van de trambaan. De Jong: “Dat wil zeggen dat we eerst de blokken zetten en dan pas het spoor stellen. Daartoe wordt een cunet ontgraven waarin een doek wordt uitgerold waarop een bims-laag wordt gestort van zo’n vijftig tot zestig centimeter. Vervolgens wordt het doek met de bims gesloten en worden de blokken gesteld. De blokken worden vervolgens ingestort

DELFT | Tramlijn 19

met een laag beton van zo’n dertig centimeter.

Hierop worden de spoorstaven gesteld en bewerkt met een coating. Uiteindelijk storten we een tweede (boven)laag beton tot vier centimeter onder de bovenkant van de spoorstaaf. Hierop komt een laag asfalt van vier centimeter.”

Electromagnetische hinder (EMC) De TU stond in eerste instantie uiterst sceptisch tegenover het plan van de gemeente om Tramlijn 19 dwars door de TU-wijk te laten lopen. “En wel vanwege het fenomeen van ‘EMC’, waarop de uiterst gevoelige apparatuur van de TU zou kunnen reageren. De TU heeft EM Power Systems in de arm genomen om een compensatiesysteem te ontwikkelen. Wij brengen in de ondergrond een groot aantal mantelbuizen aan waarin in een volgende fase de bekabeling kan worden aangebracht. Op die manier wordt in feite een Kooi van Faraday gecreëerd. De stromen die in het tracé lopen veroorzaken slechts een klein magnetisch veld. Een zeer innovatief principe. Om het systeem straks deugdelijk te laten functioneren, is het van essentieel belang dat de mantelbuizen op de juiste plek liggen. Aan ons de schone taak om dat te verwezenlijken. Daartoe werken we met mallen, wordt alles digitaal ingemeten en twee keer gecontroleerd. Het mag niet zo zijn dat de buizen opdrijven tijdens bijvoorbeeld een betonstort. Ze bevinden zich exact dertien centimeter onder de bovenzijde van de spoorstaaf,” aldus de Jong.

Het realiseren van de bovenleiding valt niet binnen de scope van KWS Infra. De Jong: “Dat heeft

KWS Infra past in de TU-wijk het Haagse-systeem toe voor de aanleg van de trambaan.

te maken met het feit dat er voorlopig nog geen tram over het TU-terrein rijdt, dit vanwege de slechte staat van de Sint Sebastiaansbrug. Om het gewicht van de trams te kunnen dragen moet de brug eerst volledig gerenoveerd worden.” De combinatie denkt desalniettemin ruim voor planning te kunnen opleveren, wat is te danken aan de LEAN werkmethode. “Dit is het eerste project waarbij we volgens een dergelijke methode werken. En met succes. Er ontstaat een ‘ons-kent-ons’ situatie, waarbij zowel bouwers, voormannen als onderaannemers inspraak hebben op de uitvoering en de planning. Dat blijkt een gouden greep.

In plaats van eind dit jaar proberen we al 1 september op te leveren,” zegt De Jong tot besluit. ❚ Er wordt gebruikt gemaakt van natuurlijke u materialen voor de banden en perrons. | 13

KWS Infra: de verbindende factor.

KWS Infra is een infrastructuurspecialist die letterlijk en figuurlijk de verbindingen legt om mensen tot elkaar te brengen. Alle disciplines die nodig zijn bij het maken en onderhouden van boven-en ondergrondse infrastructuur zijn in huis: advies, ontwerp, realisatie en onderhoud. Steeds meer worden wij een meedenkende aannemer, een partner van onze opdrachtgever die al in de denkfase bij een project wordt betrokken. Dat geldt overigens ook voor het betrekken van kennis en ervaring uit zustermaatschappijen binnen het VolkerWessels concern, waardoor wij gezamenlijk in staat zijn om integrale projecten en complexe problemen aan te pakken. Door al deze eigenschappen is KWS Infra de verbindende factor.

Verbinding. De voorwaarde voor alle vooruitgang.

LTL Woodproducts KWS Infra bv, Vestiging Rotterdam Giessenweg 4-6, 3044 AL Rotterdam Postbus 11058, 3004 EB Rotterdam tel 010 - 2083300 fax 010 - 4152696 e-mail rotterdam@kws.nl www.kws.nl een

onderneming

Continu誰teit door duurzaamheid.

Leyenaar Taapken Lamaker B.V. Kamerlingh Onnesweg 7, 4131 PK VIANEN Postbus 191, 4130 ED VIANEN Nederland

Tel. +31 (0) 347 374 844 Fax. +31 (0) 347 377 908 E-mail: verkoop@ltl.nl Internet: www.ltl.nl

DELFT | Tramlijn 19 Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: New Way Trading

Yalibims: vederlicht, maar stabiel funderingsmateriaal

Het is vederlicht maar toch heel stabiel, verbrijzelt niet onder belasting en is zeer goed waterdoorlatend. Ruim 2 miljoen ton Yalibims heeft zijn weg in de Nederlandse GWW-sector reeds gevonden.

Yalibims wordt sinds 15 jaar in Nederland toegepast in de grond- weg- en waterbouw in zettingsgevoelige gebieden voor de aanleg van wegfunderingen, het aanvullen van rioleringssleuven, als aanvulling achter damwandconstructies, als waterberging onder water passerende bestrating, als daktuin substraat of als sporttechnische laag ISA-M24.a. Het materiaal wordt daarnaast al decennia lang toegepast in de utiliteitsbouw als toeslagmateriaal voor het maken lichtbetonstenen en het opvullen van kruipruimtes, vanwege het gunstige gewicht en de uitstekende isolatiewaarde.

nauwelijks verdichting. Wanneer het materiaal wordt uitgereden in het cunet met een shovel en versporend wordt gereden, ontstaat voldoende verdichting om hier weer met een vrachtwagen overheen te rijden. Doorgaans wordt met één walsgang de te behalen verdichting behaald. Yalibims bestaat voor een groot deel uit gebroken materiaal en wordt conform CE-keurmerk gezeefd en geleverd. De meest voorkomende afmetingen voor de Nederlandse markt zijn 0/16 mm en 0/31,5 mm.

Veengebieden

Yalibims heeft een droog los gestort volumegewicht van circa 600 kg/m3, een verdicht droog volumegewicht van circa 700 kg/m3 en zal verdicht in het werk inclusief natuurlijk vochtgehalte ongeveer 850-900 kg/m3 wegen. De verbrijzelingfactor (LA Coëfficiënt 34) is uiterst laag, zeker voor een lichte bouwstof, en is vergelijkbaar met metselwerkpuin. In Nederland wordt voor funderingsmaterialen van steenmengsel een maximale

De chemische samenstelling van Yalibims, het resultaat van de eruptievorm, heeft een gehalte aan silicium van 70%. Hierdoor is Yalibims met name zeer goed bestand tegen verwering en uitzonderlijk geschikt om in zure omstandigheden, zoals veengebieden verwerkt te worden. Het vulkanische materiaal, afkomstig van het Griekse eiland Yali, laat zich zeer eenvoudig verwerken en vergt

Lage LA Coëfficiënt

LA Coëfficiënt van 60 gehanteerd. Mede hierdoor is het mogelijk direct op Yalibims te asfalteren.

Door de grote haakweerstand van de korrels heeft Yalibims een hoge draagkracht met CBR-waarde van circa 30-50%.

Met een wateropname tussen de 20 en 30% heeft Yalibims een zeer laag onderwater gewicht met een belasting op de ondergrond van circa 100 kg/m3. Ter vergelijking, het onderwatergewicht van zand is 950 kg/m3. Samen met de hoge draagkracht wordt Yalibims vaak toegepast als aanvulling achter waterkerende constructies.

Doordat in de wegenbouw niet alleen wordt volstaan met lichtgewicht, maar men ook rekening moet houden met verbrijzeling, draagkracht en wateropname is Yalibims dé oplossing om duurzame wegfunderingen en rioolsleuven aan te leggen. New Way Trading BV kan onbeperkt (nog 110 miljoen ton) Yalibims leveren vanuit voorraad inclusief milieucertificaten conform Besluit Bodem Kwaliteit per binnenvaartschip of per vrachtwagen door geheel Nederland. ❚

| 15

DISA INTERNATIONAL Head office Ketelaarstraat 5c B-2340 Beerse Belgium Telephone : +32 14 62 04 11 +31 10 3400 522 Mail: Website:

(BE) (NL)

info@disa-international.com www.disa-international.com

Perronrand en afwatering in één!

De ACO KerbDrain slaat twee vliegen in één klap. Het is een trottoirband en afwateringsysteem in één. De monolithische goot heeft de vorm van een trottoirband voorzien van inlaatopeningen waardoor regenwater op zeer efficiënte wijze wordt afgevoerd. Voor toepassingen bij OV-haltes is een speciale versie leverbaar met een minimale hoogte van 18 cm.

Tel. 0314 368 280

●

www.aco.nl

DELFT | Tramlijn 19

Maatwerk afwatering

Als marktleider op het gebied van lijnafwatering biedt ACO oplossingen voor vele toepassingen. Met het programma monolithische goten voorziet ACO in de behoefte van extreem robuuste en zwaar belastbare systemen. De Kerbdrain® is een trottoirband en afwateringsysteem in één.

De monolithische goot heeft de vorm van een trottoirband en is voorzien van inlaatopeningen, waardoor het hemelwater op een zeer efficiënte wijze wordt afgevoerd. Door de vele openingen, verdeeld over de totale lengte van de goot, is de inlaatcapaciteit bijzonder effectief en altijd groter ten opzichte van bijvoorbeeld traditionele kolken.

Toestromend water hoeft nu geen lange weg te gaan voordat het de kolk bereikt. Bovendien is de kans op het versperd en verstopt raken van waterafvoerpunten door toepassing van Kerbdrain® tot een minimum beperkt.

Kerbdrain® elementen zijn in verschillende lengten, hoogten en radii leverbaar, maar ook in speciale profielen.

graafwerkzaamheden voor leidingwerk. Het gebruik van het bijzonder duurzame polymeerbeton levert vele voordelen op. De elementen zijn relatief ligt in gewicht, hebben een bijzonder lange levensduur en zijn bovendien standaard bestand tegen de meest voorkomende chemicaliën als strooizout. Kerbdrain® omvat tevens geïntegreerde inspectie- en zandvang-elementen waardoor onderhoud eenvoudig blijft. De toepassing van Kerbdrain® is veelal binnenstedelijk en bijzonder divers. Binnenstedelijke wegen, parkeerterreinen, parkeerstroken, tunnels, busbanen/haltes maar sinds kort ook trambanen/haltes waarvan de stad Delft de primeur heeft.

Polymeerbeton

Delft was al bekend met de voordelen van Kerbdrain® door het toe te passen bij bushaltes. De verhoogde elementen sluiten exact aan op de

De Kerbdrain® elementen zijn eenvoudig te plaatsen en vervangen voor een belangrijk deel de

Optimale instap

instaphoogte van de bus waardoor een comfortabele instap is gecreëerd. Dit 150 meter lange succesproject heeft de gemeente voortgezet in het project Tramlijn 19. Een tram- en weginfrastructuur aan de Zuidwal nabij de TU Noord. In dit project worden verschillende soorten Kerbdrain® elementen gebruikt voor de toepassing in combinatie met bus- en tramhalte over een totale lengte van 130 meter. Bijzonder zijn de elementen die met een hoogte van 300 millimeter boven het wegdek een optimale instap met de tram garanderen.

Het meest recente project met Kerbdrain® wordt momenteel gerealiseerd aan de tram-/busbaan Mekelpark Technopolis in Delft. Het project omvat maar liefst 1.600 meter Kerbdrain® en levert hiermee een belangrijke bijdrage aan functionaliteit en uitstraling van dit bijzonder karakteristieke gebied. ❚

| 17

INTERVIEW | Minister Schultz van Haegen

18 |

INTERVIEW | Minister Schultz van Haegen

In gesprek met minister Schultz van Haegen De grond-, weg- en waterbouw is dagelijks in het nieuws. Recent weer over het feit hoeveel er de komende tijd wordt gesneden in de geplande investeringen. Minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu geeft haar visie op de geplande bezuinigingen, alsmede op de projecten die wél op de rol staan.

Welke rol heeft de overheid op ruimtelijk beleid en wat is de functie van het MIRT (Projectboek)?

“MIRT staat voor Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport. In het MIRT Projectenboek staat een overzicht van alle ruimtelijke en infrastructurele projecten waar de overheid op dit moment aan werkt. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu werkt daarbij nauw samen met gemeenten en provincies, want ook zij spelen een belangrijke rol op deze gebieden.

Elke overheidslaag heeft binnen het ruimtelijk beleid zijn eigen verantwoordelijkheid en kan zijn eigen visie en focus formuleren. Voor de Rijksoverheid zijn die vastgelegd in de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte. Daarin staat hoe ik ervoor wil zorgen dat Nederland in 2040 een concurrerend, bereikbaar, leefbaar en veilig land is.

Ik vind het belangrijk om infrastructuur, hoogwaterbescherming, waterbeheer en ruimtelijke ontwikkeling in samenhang te zien: een mooi voorbeeld daarvan is het programma Ruimte voor de Rivier. Daar zie je hoe veiligheid en leefbaarheid, maar ook ruimtelijke ordening hand in hand gaan. Zeker in ons land is het allemaal met elkaar verbonden en op die manier kun je maatwerk leveren en echt werken aan de ambities die in de Structuurvisie staan om Nederland sterker te maken.”

Wat zijn de veranderingen ten opzichte van vorig jaar?

“De bezuinigingsopgave heeft gevolgen voor onder meer het Infrastructuurfonds en het Deltafonds. Tegelijkertijd ben ik ervan overtuigd dat we de ambitie kunnen waarmaken om Nederland concurrerend, bereikbaar en veilig te maken. Sommige projecten zijn vertraagd, en er is ruimte gecreëerd om in de toekomst te kun-

nen investeren. We zetten in op investeringen waar Nederland economisch duurzaam sterker mee wordt.”

Waarin wordt de komende tijd geïnvesteerd?

Welke projecten staan op de agenda?

“Zoals ik eerder aangaf, is het mijn belangrijkste doel om te investeren in projecten die Nederland concurrerend, bereikbaar en veilig maken.

We werken bijvoorbeeld flink aan het Rijkswegennet zodat Nederland door kan blijven rijden.

Voorbeelden daarvan zijn de Blankenburgtunnel, de wegverbreding Schiphol-AmsterdamAlmere en het verlengen van de A15, die nu nog in een weiland eindigt.

Ook op het gebied van water staan we niet stil.

Ik denk daarbij bijvoorbeeld aan de dijkteruglegging bij Lent, de herinrichting van de Overdiepsepolder en de uiterwaardenvergraving bij Deventer. Maar ook de aanleg van de zeesluizen bij Terneuzen en IJmuiden en de verruiming van de vaargeul Eemshaven-Noordzee zijn grote waterprojecten waar op dit moment hard aan wordt gewerkt.”

Welke projecten zijn op de lange baan geschoven en wat zijn de criteria geweest waarop dit is gebaseerd?

“De bezuinigingsopgave is fors en om toch door te kunnen gaan met investeren in de bereikbaarheid, doorstroming en de veiligheid van Nederland hebben we lastige keuzes moeten maken.

Dat is gedaan na overleg met de Tweede Kamer en de regio’s. Een belangrijk criterium is de meerwaarde die een project levert voor de economie. Door een aantal projecten naar een later moment te verschuiven is een groot deel van de geplande bezuinigingen opgevangen. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om projecten als de A27 Houten-Hooipolder, de A58 Eindhoven-Tilburg en de A2 Het Vonderen-Kerensheide.”

Wat is de reden om niet te besparen op waterveiligheid?

“Waterveiligheid is ontzettend belangrijk voor ons land en onderzoek toont keer op keer aan dat het noodzakelijk is én blijft om hierin te investeren. Doen we dat niet, dan neemt het risico van overstromingen toe. Dat komt niet alleen door klimaatverandering en stijging van de zeespiegel, maar ook door bodemdaling als gevolg van het wegpompen van water.

Daarnaast worden de gevolgen van een eventuele overstroming steeds groter: er wonen steeds meer mensen achter de dijk en er is steeds meer economische bedrijvigheid. Bij de nieuwe aanpak van dijkversterking houden we niet alleen meer rekening met de kans op een overstroming, maar ook met de maatschappelijke ontwrichting die een overstroming veroorzaakt. We bieden maatwerk en investeren precies daar waar de nood het hoogst kan worden.”

Wat houdt de nieuwe Waterwet precies in?

“Met deze wetswijziging kan het lopende Hoogwaterbeschermingsprogramma volledig worden uitgevoerd en kan een start worden gemaakt met het waterveiligheidsprogramma dat is ontwikkeld na de laatste toetsing van dijken en duinen in Nederland. Ik ben blij dat deze wetswijziging voortkomt uit samenwerking tussen verschillende overheden, waterschappen en drinkwaterbedrijven. Werken aan waterveiligheid is immers een zaak van ons allemaal.”

Hoe ziet u de (nabije) toekomst van de gwwsector tegemoet?

“Het is geen makkelijke tijd, maar ik heb vertrouwen in de kracht van de sector. We blijven ondanks de bezuinigingen nog heel veel investeren en de grond-, weg-, waterbouwsector is essentieel voor de veiligheid, bereikbaarheid en concurrentiekracht van Nederland.” ❚

| 19

Tekst:Jerry Helmers Beeldmateriaal: Vereniging van Waterbouwers

Interview met Peter van der Linde, voorzitter Vereniging van Waterbouwers

Invloed bedrijfsleven in waterbouwsector zal stijgen Twee jaar geleden werd hij benoemd tot voorzitter en voorlopig zit hij er nog wel, als het aan hem ligt. Want, ambities heeft hij beslist voor de komende jaren, met en voor de Vereniging van Waterbouwers. We zijn in gesprek met preses Peter van der Linde. Aan hem werden vijf stellingen voorgelegd…

1. Aanbestedingen moeten niet alleen op prijs gaan.

“Ik ben het daar mee eens. Want, natuurlijk gaat het uiteindelijk om méér dan alleen de prijs. Toch plaats ik een kanttekening bij de stelling; het heeft vanzelfsprekend ook te maken met de kennis van de opdrachtgever in hoeverre iets wel of niet op prijs kan worden beoordeeld. Weet hij namelijk wel wat hij precies wil? Hoe minder hij dat weet, des te beter de opdrachtnemers hun onderscheidende vermogen kunnen etaleren en hoe minder het om prijs zal gaan.”

“Tegelijkertijd dienen we ons te realiseren dat elke opdrachtnemer eigen legitieme argumenten heeft om te bepalen waarom zijn prijs zijn prijs is.

Het ligt aan de aard van het project, de grootte van zijn opdrachtenportefeuille, zijn toekomstverwachtingen… Maar om het uiteindelijk minder op prijs te laten aankomen, pleit ik er vooral voor om opdrachtnemers eerder in het traject te betrekken; je kunt veel beter samen de uitdaging in kaart brengen. In die hele planvorming zouden we dan kunnen gaan besparen.”

2.

Ons aller ondernemerschap wordt in de huidige tijden goed op de proef gesteld.

“Ja, mee eens! Maar, doordat het op de proef wordt gesteld, ontstaat er wel een katalysator die het ondernemerschap van ons in dit vak versterkt.

Creatieve ideeën ontstaan en we leren nieuwe kansen te ontdekken. En

20 |

wie weet komen we daardoor tot nieuwe werkwijzen en producten. De sterken komen bovendrijven en dat is prima, het kaf wordt van het koren gescheiden.”

3. Het vakonderwijs sluit niet goed bij de praktijk aan.

“Dit vind ik een lastige... Ik kan er dan ook geen boude uitspraak over doen. Ik denk -in z’n algemeenheid- dat het nog wel meevalt. Wel is het zo dat ondernemers zich in deze tijden sneller moeten aanpassen aan de veranderende omstandigheden. En dat vraagt flexibiliteit. Daardoor kan het vooral lastig worden om te bepalen welk talent je wilt binnenhalen én welke talenten en competenties je precies nodig hebt. Uiteindelijk ligt daar natuurlijk wel de verantwoordelijkheid bij de ondernemers zelf. Goede bedrijven kennen zichzelf goed en weten daarom ook wat ze nodig hebben.”

4.

Eindelijk…. Door de economische crisis luistert ‘Den Haag’ eindelijk naar ons!

“Tja… (en dan lachend…) Was het maar zó! … Nee, ik zeg daar niet mee dat Den Haag niet naar ons luistert. We hebben namelijk op alle niveaus contact. De mogelijkheden nemen toe om ons verhaal te laten horen, maar ik weet niet of de oorzaak ligt in de economische crisis. We zien aan de andere kant natuurlijk wel dat er heldere topsectoren zijn benoemd. Daar vallen wij ook onder. En dat is een goede zaak. De waterbouwsector is van

zandsluiting Maasvlakte II

suppletiewerkzaamheden Texel

groot belang voor de BV Nederland, we leven immers in een delta en dus moet er altijd geld vrij worden gemaakt voor onderhoud en vernieuwingen.

We zien wel dat financiële middelen minder zijn door die crisis, maar juist daar hebben we dan een discussiepunt te pakken om in Den Haag aan te zwengelen. Uiteindelijk willen we ook opkomen voor de belangen van onze leden.”

5. De Vereniging van Waterbouwers is over vijf jaar, twee keer zo groot.

“Daar werken we aan, hoewel de periode van 5 jaar -voor het behalen van een dergelijke doelstelling- wel héél erg ambitieus is. Ik durf echter wel de uitdaging aan om te stellen dat de invloed van het bedrijfsleven in de waterbouwsector over vijf jaar, twee keer zo groot zal zijn. Daar mag u me over een paar jaar dus nog eens wat vragen over stellen…” ❚

project Ruimte voor de rivier

| 21

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: BESIX en Van Oord

Verbreding Amazonehaven:

mega project

De verbreding van de Rotterdamse Amazonehaven is noodzakelijk om de alsmaar groter wordende containerschepen ook in de toekomst veilig en efficiënt toegang te geven tot een van de havens op de 1e Maasvlakte. Het Belgische BESIX en waterbouwer Van Oord hebben de krachten gebundeld om de verbreding te realiseren in opdracht van Havenbedrijf Rotterdam. De nieuwe kademuur is reeds grotendeels een feit, de oude 950 meter lange kademuur wordt nu met explosieven gesloopt en maar liefst 1.000.000 m3 grond wordt ontgraven. Een megaproject.

Het verbreden van de Amazonehaven omvat drie disciplines, zegt Jasper Cornelisse van Van Oord, verantwoordelijk voor de baggerwerken bij dit project.

“De bouw van de nieuwe kademuur met een lengte van 1.000 meter is reeds verzorgd door BESIX, het ontgraven van het grondpakket neemt Van Oord voor rekening en de Combinatie trekt gezamenlijk op voor de sloop van de oude kademuur. Het ontgraven gebeurt in twee fasen met twee verschillende werkmethodieken en voor de sloop van de bestaande kademuur uit 1988 is zelfs speciaal materieel ontwikkeld om de klus te kunnen klaren. Records worden verbroken.”

Winzuiger De eerste fase van +5 meter NAP tot NAP wordt droog ontgraven met behulp van hydraulische kranen. Het vrijgekomen zand wordt via een transportband in binnenvaartschepen geladen en in de markt gezet. In totaal betreft het 200.000 m3. Cornelisse: “Tussen NAP en -4,5 meter NAP werken we volgens het principe ‘opputten’ en wordt dezelfde methodiek gehanteerd als bij droog ontgraven. Van -4,5 meter NAP tot de einddiepte zetten we onze winzuiger in, waarbij het zand door een drijvende leiding wordt geperst of via bakken

22 |

SPECIAL WATER WERKEN

wordt afgevoerd. In de Amazonehaven hebben in het verleden zandwinningen plaatsgevonden. We hebben de mogelijkheid om het ‘gat’ aan te vullen van -26 meter tot -18 meter NAP en kunnen zodoende 650.000 m3 zand storten via de drijvende leiding. Blijft er nog een kleine 150.000 m3 over die we elders onderbrengen. De winzuiger is zowel aangesloten op de drijvende leiding als op een baggerlaadinstallatie. We kunnen het zand zodoende ook in splijtbakken of binnenvaartschepen laden.”

Hydraulische schaar De oude kadeconstructie heeft een kerende hoogte van 29 meter en een totale constructiehoogte van 41 meter. “In totaal komt er straks 140.000 ton materiaal vrij, waarvan 125.000 ton beton en 15.000 ton staal,” zo verklaart Stan Bettinger, van Van Oord, op dit project verantwoordelijk voor de discipline Sloop.

Het beton is met de jaren flink uitgehard en heeft inmiddels de eigenschappen van hogesterktebeton. De kademuur is destijds droog gebouwd en later vrijgebaggerd tot 24 meter diepte. Dat geeft nogal wat krachten in de constructie en dat is dan ook de voornaamste reden dat we een groot deel met explosieven slopen. De betonnen kokerconstructie, het bovenste deel van de kademuur (8 meter hoog, 5 meter breed en wanden tot 1 meter dik) wordt gefaseerd machinaal gesloopt. Onderaannemer Van Leeuwen Katwijk heeft daartoe een Hitachi EX1200 kraan verlengd, verbreed en verzwaard. De kraan, met een triple giek, heeft een eigen gewicht van 230 ton en is voorzien van een hydraulische schaar van 18 ton; de grootste beschikbare schaar ter wereld. Op die manier wordt de kokerconstructie in stappen ‘weggeknipt’.”

Springstof Onder de kokerconstructie bevindt zich op -3 tot -6 meter NAP de vloer van de kademuur, die 18 meter breed is en varieert van 1,5 tot 3 meter dik. Bettinger: “Vanaf een werkponton boren we met twee aangepaste boorstellingen uit de mijnbouw in totaal 13.000 gaten in de vloer over de gehele lengte. In elk gat wordt direct springstof aangebracht en de bedrading voor de ontsteking wordt aan elkaar ‘geknoopt’. In april 2013 zijn de werkzaamheden opgestart met als voorlopig record een sprong met 242 ladingen (2,5 tot 5 kg per gat). Met een vertraging van telkens 25 ms (om trillingen tot een minimum te beperken) leidt dit tot een doorlopende knal van zo’n 7 seconden (net als rollende donder bij onweer). Om dit record te bereiken dient er 24 uur lang elke 6 minuten een gat

geboord en geladen te worden. Momenteel laten we (5 dagen/week) iedere 24 uur bij hoogwater een sectie springen tot eind juli 2013.”

Steengroeve Voordat de Combinatie op locatie met explosieven is gestart, is in december 2012 in een steengroeve in België een vergelijkbaar stuk kademuur van circa 50 ton nagemaakt en tot ontploffen gebracht om de fragmentatie te beoordelen. “Ook hebben we in januari een aantal proefsprongen uitgevoerd om te controleren of de vooraf berekende trillingen niet vooraf vastgestelde grenzen zouden overschrijden. Met al deze resultaten is, in combinatie met internationale expertise, uitvoerig overleg gevoerd met diverse Bevoegde Gezagen, stakeholders en de hulpdiensten. In de nabije omgeving van de Amazonehaven bevinden zich namelijk de Gasunie, ECT terminal, een 380kV kabel en een in aanbouw zijnde energiecentrale. In de laatste weken komt er 8.000 ton beton per week los dat naar een tijdelijke verwerkingslocatie op de 2e Maasvlakte wordt getransporteerd.” De fragmentatie van het beton en ijzer verloopt uiterst soepel. “Het wapeningsijzer is helemaal brandschoon en zelfs deels niet verwrongen en zou zo hergebruikt kunnen worden,” zegt Bettinger gekscherend.

Cornelisse vult aan: “Op de verwerkingslocatie wordt het vrijgekomen beton in de benodigde gradatie in een selectieplant samengebracht en vervolgens als breuksteen ingezet voor de bodembescherming van de nieuwe haven.”

Hopper Aangezien de combinatie ook de fundatiepalen van de oude kademuur gaat uittrekken, was het zaak dat de combiwand niet voorover zou komen en verwringen tijdens de explosie. “We hebben daarom onder water een steunberm van zo’n 7 meter hoog aangebracht tegen de combiwand,” vervolgt Cornelisse. “Dat ging ook niet zonder slag of stoot. Door de grote overdiepte was onderhoud niet noodzakelijk in de Amazonehaven, waardoor een gigantische sliblaag op de bodem is ontstaan van wel 4 meter dik. Om het risico te elimineren dat de steunberm onderuit glijdt, is eerst het slib verwijderd met een hopper over de gehele lengte van de kademuur en over een breedte van 35 meter. De geul is opgevuld met zeezand waarna een plateau is ontstaan waarop de steunberm kon worden aangebracht. De steunberm is opgebouwd met het ontgraven zand tussen de oude en nieuwe kademuur in, en aangebracht met splijtbakken die aan de onderkant kunnen openen.”

Na de sloop van de vloerconstructie is de onderbouw aan de beurt en worden er nog 840 stuks heipalen (tot 26 meter lang) uitgetrokken, 300 HE-profielen (die dienst doen als ankers) afgeknipt en wordt de combiwand bestaande uit 300 buispalen (1420 millimeter; 30 meter lang) en damplanken verwijderd.

Bettinger tot slot: “Tot nu toe liggen we goed op planning (uiterlijk maart 2014 opleveren). Om de strakke planning te kunnen volgen, ‘proberen’ we zoveel mogelijk werkzaamheden van tevoren uit, zodat later de juiste methode leidt tot de juiste snelheid. Aangezien het werk lang en smal is, kun je het zien als een lange trein waarbij iedere wagon (fase, onderaannemer) de voorliggende en de achteropkomende beïnvloedt.” ❚

| 23

BESIX bouwt aan //Nederland

Tweede Coentunnel

Civiele bouw

Trondheim 22 – 24 Barendrecht +31 (0)180 64 19 90

Industriële bouw

Utiliteitsbouw

Een wereldwijd opererend bouwbedrijf met ruim 100 jaar ervaring in de civiele betonbouw, industriële bouw, utiliteitsbouw en maritieme bouw. Sinds 1992 is BESIX actief in Nederland. Meebouwend aan de toekomst, met prestigieuze projecten als de Tweede Coentunnel, Parkeergarage Kruisplein, Landtunnel A2 Leidsche Rijn, OV Terminal Utrecht CS, Maastoren, keersluizen in Heumen en de sluisverlengingen in Born, Maasbracht en Heel.

WWW.BESIXNEDERLAND.COM

Maritieme bouw

SPECIAL WATER WERKEN

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: BESIX

2,4 kilometer nieuwe kademuur in Amazonehaven Binnen de Bouwcombinatie BESIX-Van Oord is het Belgische BESIX verantwoordelijk voor de bouw van 1.000 meter nieuwe kademuur in het project verbreding monding Amazonehaven in Rotterdam. Parallel daaraan, maar opgenomen in een apart contract, voert BESIX de realisatie uit van nog eens 1.400 meter aan nieuwe kademuur.

In het buitenland hebben BESIX en Van Oord al eerder samen opgetrokken.

“Dit is de eerste keer dat we elkaar hebben weten te vinden in een dergelijk prestigieus project op Nederlandse bodem,” vertelt projectleider Boudewijn Bartholomeeusen. “De nieuwe, 1.000 meter lange kademuur is in twee delen in den droge gebouwd, parallel aan de bestaande kade. De kademuur wordt centraal namelijk in 2 delen gescheiden door een koelwateruitlaat die door derden is gebouwd, waarop de nieuwe kade dient aan te sluiten.

De werkzaamheden zijn inmiddels voltooid; de nieuwe kademuur is een feit.

Momenteel zijn we nog bezig met de bouw van de 1.400 meter lange kademuur, die door Havenbedrijf Rotterdam als een RAW-bestek is aanbesteed.

Deze werkzaamheden worden eind juli afgerond.”

Dubbelverbuisd Beide kademuurconstructies zijn gebouwd volgens hetzelfde ‘recept’ en hebben een grondkerende hoogte van ca. 14meter. Bartholomeeusen: “De basis bestaat uit een verticale combiwand, verankerd met strengankers, ›

| 25

SPECIAL WATER WERKEN

die ‘dubbelverbuisd’ zijn geboord met lengtes tot 60 meter. Deze techniek is toegepast, om het risico op uitspoelen van de grond tijdens het boren te minimaliseren en zodoende zettingen te vermijden. Achter de nieuwe kademuur loopt namelijk een 380 kV kabel en er bevindt zich een groot aantal funderingspalen van onder meer de kolenmengsilo’s. Ook die mochten uiteraard niet geraakt worden. Een zeer secuur werk, dat geheel volgens planning is verlopen en tijdens uitvoering voortdurend werd gemonitord.”

Tussen de buispalen zijn de damplanken aangebracht met daarop een grote betonnen kesp van 6 meter hoog en 2,5 meter breed. “De betonnen kesp is in één keer gestort in secties van gemiddeld 35 meter lengte. Dat kwam neer op storts van zo’n 350 tot 400 m3 op een dag. Om de doorlooptijd te bevorderen, hebben we gebruik gemaakt van een rijdende bekisting die volledig hydraulisch werd aangestuurd.”

Hoekaansluiting Behalve het bouwen van de nieuwe kademuur diende uiteraard ook een aansluiting gemaakt te worden met de bestaande kadeconstructie. Een uitdaging volgens Bartholomeeusen, want de nieuwe kademuur heeft een verticale combiwand, terwijl de bestaande is gebouwd met een schuine combiwand. Voor wat betreft het D&C-project met Van Oord heeft BESIX de kademuurconstructie zoals gezegd afgerond. Beide bedrijven zijn momenteel gezamenlijk de oude kademuur aan het slopen. “De ruimte voor de nieuwe kademuur wordt door Van Oord uitgebaggerd en langzaam maar zeker zal de nieuwe kademuur zijn diensten gaan bewijzen.”

Samen met de tweede fase heeft BESIX straks in de Amazonehaven zo’n 2,4 kilometer aan nieuwe kademuur aangelegd. “Met recht een prestigieus project, dat gezien de werkzaamheden en zeer zeker ook qua logistiek een waar huzarenstukje genoemd mag worden,” zegt Bartholomeeusen tot besluit. ❚

26 |

SPECIAL WATER WERKEN

Tekst: Jerry Helmers Beeldmateriaal: Van Halteren Infra BV

Ruimte voor de Rivier. Een grote verantwoordelijkheid Meteen al bij de start van het gesprek met Roeland Nagel, ontwerpleider/calculator bij het in Bunschoten gevestigde Van Halteren Infra BV, bleek de noodzaak van de benodigde werkzaamheden in de IJssel bij Deventer. Van Halteren Infra BV is daar gevraagd om onder andere damwanden te plaatsen en te verankeren én de pijlers onder de IJsselbrug te beschermen tegen het vaak hoogstaande water.

De noodzaak voor dit werk bleek ondubbelzinnig omdat de werkzaamheden niet op tijd konden worden begonnen, begin juni. Omdat de waterstand te hoog was…

“Tja, het feit dat de omgeving daar nu onder water staat, bewijst des te meer dat er werk aan de winkel is,” zegt Nagel. “Naar verwachting kunnen we in juli starten. Zodra het waterpeil is gezakt, zal eerst de opdrachtgever nog een aantal werkzaamheden moeten verrichten. En dan komen wij aan de beurt.

Maar feit is overduidelijk dat het werk dáár dus geen overbodige luxe is.”

Meerwaarde Deskundigheid is derhalve vereist. Maar dat zit bij Van Halteren Infra BV wel goed, volgens Nagel. “We hebben het werk verworven op basis van een Best Value Procurement,” zegt hij. “Het is mooi dat we dus niet alleen op prijs hoefden te concurreren maar dat we in het voortraject helder onze meerwaarde konden laten zien. Je kunt als aannemer aantonen dat je dé specialist bent om dit werk te verrichten. We weten waar we het over hebben en we kunnen de ingecalculeerde risico’s duiden; daar is een opdrachtgever bij gebaat. Dat noemen we risicoverkleining.”

Flessenhals Uiteindelijke doel in Deventer is om het probleem van de flessenhals ter hoogte van het historische stadsfront op te lossen. Over een lengte van ongeveer 10 kilometer worden zes grote nevengeulen langs de IJssel gegraven. Deze geulen zorgen in de toekomst voor een lagere hoogwaterstand op de IJssel en een snellere afvoer in tijden van hoogwater. Waterschap Groot-Salland is de opdrachtgever. Het project is onderdeel van het landelijke programma ‘Ruimte voor de Rivier’.

“Zo verankeren we een damwand als basis voor de kade bij het IJsselhotel,” legt Nagel uit. “Verder beschermen we de zomerdijken; deze mogen niet beschadigd raken bij de uitstroom van de uiterwaarden. Belangrijk zijn de pijlers onder de oude IJsselbrug. Ook die moeten beschermd worden door damwanden. We kunnen het ons niet veroorloven als daar de grond wordt weggeslagen door de uitstroom.” ›

| 27

Voor een goed doordacht ontwerp tot en met de zorgvuldige uitvoering van hoogwaardige en innovatieve damwand- en andere grondkerende oplossingen.

Wij hechten veel waarde aan een goede samenwerking met onze opdrachtgevers en voelen ons verantwoordelijk voor mens, aarde en resultaat bij al onze activiteiten.

ďƒź vanhaltereninfra.nl

@haltereninfra

Standaard en Speciale Hydraulische Cilinders

Fabricage, modificatie, reparaties, en specifieke wensen van de klant

Engineering Nieuwbouw, onderhoud en revisie hydraulische cilinders Hydraulische componenten IndustriĂŤle slangen

PBM Gereedschappen Pneumatiek Aandrijftechniek Service artikelen

www.flexhydro.nl

Productie: Lijnbaan 1 , 9672 BL Winschoten , Tel: (0597) 41 39 39 , Fax: (0597) 42 50 37 , Email: info@flexhydro.nl

SPECIAL WATER WERKEN

Gedegen analyses Natuurlijk voelt Nagel al bij voorbaat -bij zijn calculaties- dit als een grote verantwoordelijkheid. “Je wilt er niet aan denken wat er kan gebeuren als die pijlers van de brug in de problemen komen,” zegt hij. “Maar tegelijkertijd denk ik er wel aan. Het is de basis voor gedegen analyses en de uitwerking van een goed plan. Dat vergt veel overleg met de opdrachtgevers. Ook kritisch overleg.

We zijn daar scherp op. We voelen namelijk niet alleen een verantwoordelijkheid, we nemen deze ook. Het kan om mensenlevens gaan.”

Voor Van Halteren Infra BV is dit project bijzonder omdat juist hier het bedrijf zich kan profileren als specialist in damwanden. “We laten zien dat alles wat we in het begintraject hebben voorgesteld en berekend, ook in het eindresultaat zichtbaar is. In die zin dus een belangrijk project in onze totale opdrachtenportefeuille. Met al het werk op, rond en in de IJssel kunnen we namelijk laten zien wat Van Halteren Infra BV is. En dat zal ons ongetwijfeld naar nieuw werk leiden.”

Over de toekomst is Nagel hoe dan ook optimistisch. “De komende jaren zal dit type werk doorlopen; er wordt vanuit de overheid veel geïnvesteerd in dijkverzwaring en -bescherming. Er zijn nog honderden kilometers te doen in ons land. Maar de toekomst zien we ook positief tegemoet omdat onze portefeuille breder wordt op dit vlak; het zegt iets over de effectiviteit van onze deskundigheid. Best Value is dan ook écht Best Value.” ❚

| 29

SPECIAL WATER WERKEN

Tekst: Jerry Helmers Beeldmateriaal: Bagger- en Waterwerken Oosterwolde

Oplevering herinrichting Averlosche Leide

Flexibiliteit als basis voor de uitvoering van het werk’ Met de oplevering van alle werkzaamheden op, in en aan de Averlosche Leide -één van de 36 waterlichamen binnen het gebied van Waterschap Groot Salland- kan Bagger- en Waterwerken Oosterwolde terugkijken op een geslaagd traject. Projectleider Derko van der Molen vertelt dat de aanbieding op de laagste prijs ging, maar dat je je als opdrachtnemer altijd in de praktijk moet blijven bewijzen.

“Op de Averlosche Leide betrof het een combinatie van al onze disciplines, die we moesten inzetten,” zegt hij. “Het voordeel waarom we snel konden schakelen was, dat we bijvoorbeeld bemaling in eigen beheer hebben. Je kunt daar flexibeler door opereren en onnodig tijdverlies voorkomen.”

Daar heeft Van der Molen meteen een punt. Vooral in de huidige economische tegenwind moet er immers altijd naar een stuk efficiency worden gekeken. En, als het even kan, worden nagestreefd. “Precies om die reden konden we de fasering van het project goed in gang zetten,” zegt hij. Het waterlichaam Averlosche Heide is ongeveer 5 kilometer lang en heeft een stroomgebied van 520ha. Vanuit het oosten wordt water aangevoerd uit het Overijssels Kanaal, in het westen stroomt de Leide uit op de Soestwetering. Om te voldoen aan de beleidsopgaven voor Waterbeleid 21e eeuw, de Europese Kaderrichtlijn Water, realisatie van het gewenste grond- en oppervlaktewater regiem én de implementatie van de visie beheer en onderhoud watergingen, was de opdracht helder: de Averlosche Leide moest opnieuw worden ingericht.

Vijf stuwen Van der Molen; “In de aanbesteding lazen we een aantal taken: het verkleinen en verondiepen van het doorstroombaar profiel, het aanleggen van on30 |

geveer 8ha waterberging, het vergraven van de taluds, het vispasseerbaar maken van vijf stuwen én het vervangen van vijf stuwen. Uit het feit dat we waren uitgenodigd voor een onderhandse procedure, bleek al dat we vertrouwen hadden. Ik denk dat dit komt omdat we te boek staan als meedenker. Als je het hebt over het bestek en de aanbesteding zelf, dan speelt dit natuurlijk nog niet zo maar als je uiteindelijk in de praktijk tegen onverwachte zaken aanloopt, dan verwacht een opdrachtgever vanzelfsprekend een proactieve houding om die zaken op te lossen.”

Gewassen Hoewel het gehele project vloeiend verliep, kan Van der Molen wel een aantal momenten aanstippen, waarmee aanspraak werd gedaan op die flexibiliteit. “Zo ontdekten we gedurende het werk dat een aantal percelen toch niet beschikbaar was; zo stonden er nog gewassen op. Tja, dan kun je achterover gaan leunen en met elkaar wachten tot het probleem is opgelost, maar je kunt ook kijken of je de planning kunt aanpassen. Zo hebben we de volgorde

SPECIAL WATER WERKEN

van de te bewerken percelen veranderd. Daarnaast kon vanwege zeer natte weersomstandigheden een deel van het grondwerk niet direct uitgevoerd worden. Toen er een korte droge periode aanbrak hebben we gelijk doorgepakt en zijn de werkzaamheden uitgevoerd met inzet van extra materieel. Ook dán geldt dat je werkaanpak flexibel moet zijn.”

Kritisch Van der Molen zegt dat je als aannemer tegelijkertijd kritisch op de opdrachtgever moet durven zijn. “Soms heb je best wel eens een discussie. Het is namelijk nooit van te voren 100% dicht te regelen. En ja, die hebben we in dit geval ook gehad. Ik moet echter tegelijkertijd benadrukken dat een pro-

actieve, constructieve houding belangrijk is voor het slagen van een project.

Op dit project hebben we ook zo kunnen samenwerken met de opdrachtgever -het waterschap- en het ingenieursbureau Arcadis, die de ontwerpende en directievoerende partij was. En dus vind je elkaar altijd.”

Voor BWO BV blijft belangrijk dat er kennis is en blijft bij de verschillende partijen. Dit is nodig om werken, ook in de toekomst op een goede manier te kunnen realiseren. Naast de inbreng van kennis streeft BWO BV ernaar werkzaamheden op een nette en kwalitatief goede manier uit te voeren. “Daar is het werk op de Averlosche Leide een goed voorbeeld van,” besluit Van der Molen. ❚

Projectinfo Stuwconstructies De KWT Group heeft in samenwerking met BWO drie stuwconstructies ontworpen en geleverd voor de herinrichting van de Averlosche Leide. De constructies bestaan uit Kantelstuwen in een deelbare betonnen L-wand en afsluiters voor de vispassages van het type: KSA-MD-RH-O. Door toepassing van deelbare L-wand-elementen is het gewicht per deel goed hanteerbaar met een mobiele kraan. Het product is belangrijk, de wijze waarop het tot stand komt ook. De mensen in de binnen- en buitendienst zijn zich bewust van het maatschappelijk belang van hun werk voor mens en milieu. Zij doen er alles aan om het werk vlot, verantwoord en veilig te laten verlopen.

Bij de KWT Group werken enthousiaste, gedreven maar vooral deskundige en ervaren vakmensen. Specialisten die samen staan voor ingenieuze praktijkgerichte oplossingen voor ieder project. Zij realiseren in samenspraak met de opdrachtgever elk nieuwbouw- en renovatieproject voor optimaal waterbeheer.

| 31

Bagger- en Waterwerken Oosterwolde

‘Op en rondom het water’ ‘Op en rondom het water’ is een samenvattende omschrijving van de vele werkzaamheden die BWO uitvoert. BWO kenmerkt zich door korte lijnen, constructief meedenken en een oplossingsgerichte houding. Samen voor en

Baggerwerkzaamheden Beschoeiingen en damwanden Kunst- en oeverwerken Waterbouwkundige constructies Natuurbouw

met de opdrachtgever voert BWO de projecten uit waarbij kwaliteit, flexibiliteit

Constructieve betonbouw

en vertrouwen belangrijke kernwaarden zijn.

Materieelverhuur

BRL SIKB 7000 Protocol 7001 & 7003

Bagger- en Waterwerken Oosterwolde BV Zuidwendigeweg 9 8097 RL Oosterwolde (gld) Telefoon: 0522-76 00 11 | E-mail: info@bwobv.nl | www.bwobv.nl

SPECIAL WATER WERKEN

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Pruim Baggertechniek

Lichtgewicht baggermaterieel

Bij baggerwerkzaamheden denk je al gauw aan grote schepen. Maar ook in vijvers, jachthavens, boothuizen, sloten, slotgrachten en smalle watergangen bezinkt slib op de waterbodem. Pruim Baggerwerken heeft zich gespecialiseerd in deze kleine baggerwerkzaamheden en heeft daarvoor specifiek lichtgewicht materieel ontwikkeld. Materieel dat trouwens ook ingezet kan worden voor het leegzuigen en/of schoonmaken van bouwputten.

Baggeren omvat alle werkzaamheden die nodig zijn voor het weghalen van slib van de waterbodem. Bagger is het slib dat ontstaat doordat plantenresten, bladeren, afval en ander bodemmateriaal bezinkt op de waterbodem. Op den duur slibt de watergang zo ver dicht dat een goede afwatering en varen onmogelijk wordt. “Wij hebben in eigen huis specifiek materieel ontwikkeld om kleinere baggerwerkzaamheden te kunnen uitvoeren,” zegt Geert Pruim van Pruim Baggerwerken.

Snijkopzuiger Een goed voorbeeld van het speciaal materiaal in het assortiment van Pruim Baggerwerken is de mini snijkopzuiger. Pruim: “Deze machine woelt met een roterende snijkop het slib om en zuigt het daarna op. Via een 6-inch pijpleiding wordt het slib naar een baggerdepot gepompt. De kleine zuiger kan het slib over een afstand van maximaal 1 kilometer lengte verpompen. Onze nieuwe snijkopzuiger, ook in eigen huis ontwikkeld, kan de baggerspecie zelfs over 4 kilometer verpompen.”

Als de waterbodem dusdanig is begroeid met riet, lelies of andere waterplanten biedt volgens Pruim de freesboot de oplossing. “Het ‘probleem’ wordt namelijk niet met maaien an sich opgelost. Snoeien betekent immers groeien. Met onze freesboot worden ook de wortels van de waterplanten weggehaald. De vegetatie kan vervolgens met de maaiboot (ook wel watershovel genoemd) worden opgeruimd.” Pruim Baggerwerken kan met een speciale aanpassing op de snijkopzuiger ook invasieve waterplanten, zoals Cabomba en Vederkruid met wortel verwijderen. De losgekomen planten gaan drijven en worden vervolgens met een waterschovel op de kant gezet.

“Wij hebben in eigen huis specifiek materieel ontwikkeld om kleinere baggerwerkzaamheden te kunnen uitvoeren,” Amfibiezuiger Dankzij de compacte afmetingen van het baggermaterieel is Pruim Baggerwerken op uiteenlopende locaties inzetbaar. “Al ons materiaal kan gewoon achter de auto worden vervoerd. De nieuwste snijkopzuiger is iets zwaarder (5 ton eigen gewicht), wordt via een BE-combinatie getransporteerd en kan met een mobiele 18-tons kraan eenvoudig te water worden gelaten. Ideaal voor werken in de polder waar een telekraan door de smalle wegen vaak niet kan stempelen. Tevens zijn we bezig met de ontwikkeling van een amfibiezuiger, die zelfs op de moeilijkst bereikbare plekken uit de voeten kan.” Een belangrijk aspect van het baggermaterieel van Pruim tot slot is dat voor de hydrauliek van de machines biologisch afbreekbare olie wordt gebruikt; olie die niet vlekt. “Mocht een slang breken, dan ontaardt dat niet in een kleine natuurramp,” zegt Geert Pruim tot besluit. ❚

| 33

www.gww-bouw.nl Het meest complete overzicht voor professionals in de civiele techniek en infrastructuur Staat u nog niet op www.gww-bouw.nl?

Neem dan contact op met: Dankzij jarenlange ervaring in de baggersector vinden wij unieke oplossingen voor uiteenlopende baggerwerkzaamheden.

Met het ( door ons zelf ontwikkelde) compacte baggermateriaal, werken wij vanaf het water en zijn wij op de meest uiteenlopende en moeilijk bereikbare locaties inzetbaar. Door onze zorgvuldige werkwijze is de belasting voor de directe omgeving minimaal.

Mark de Lau m.delau@louwersuitgevers.nl

PRUIM

of Robert Vermanen r.vermanen@louwersuitgevers.nl Uniek, in ultra kleinschalige baggertechniek T +31 (0)495 450095

www.pruimbaggerwerken.nl 13701140_Pruim.indd 1

20-06-13 11:00

Vanaf â‚Ź 495,- per jaar weet uw doelgroep wat u doet!

Bel of mail Mark de Lau m.delau@louwersuitgevers.nl of Robert Vermanen r.vermanen@louwersuitgevers.nl T +31 (0)495 450095

WIE DOET WAT ?

Heeft u een project of onderwerp dat interessant is voor Grond/Weg/Waterbouw Bel of mail ons!

T +31 (0)495 450095 Mark de Lau

Robert Vermanen

m.delau@louwersuitgevers.nl

r.vermanen@louwersuitgevers.nl

SPECIAL WATER WERKEN Tekst: Roel van Gils

Recreatiesluis Hardenberg maakt Vecht weer gedeeltelijk bevaarbaarRivier.

Een grote verantwoordelijkheid De provincie Overijssel is in oktober 2011 gestart met de voorbereidingen voor de aanleg van een recreatiesluis in de Vecht bij Hardenberg. De sluis is geschikt voor kleine vaartuigen met een geringe diepgang, zoals sloepen en kano's. Ook een rondvaartboot zal van de sluis gebruik kunnen maken.

Het project maakt onderdeel uit van het programma Ruimte voor de Vecht.

Vanuit dit programma bestond de wens om van de Vecht een doorgaande vaarroute voor recreatievaart te maken voor kleine boten met een diepgang tot 50 centimeter. Momenteel is hiervan geen sprake. In het traject van Ommen tot kanaal Almelo - De Haandrik zijn drie stuwen aanwezig die een doorgaande vaart verhinderen. De provincie wil deze belemmeringen de komende jaren wegnemen door het aanleggen van kleine sluizen.

delend onder de naam Schreuder Bouwen langs water en wegen, in zwaar weer terecht gekomen en medio 2012 door een faillissement geveld. Het aannemersbedrijf Gebr. Remmits BV uit Wijchen heeft een doorstart gemaakt, waarbij de handelsnaam van het oude bedrijf veranderd is in de bedrijfsnaam ‘Schreuder Bouwen langs water en wegen BV’. Dit bedrijf heeft de contractuele verplichtingen van D. Schreuder BV overgenomen.

EMVI

De bouwwerkzaamheden zijn zoals aangegeven gestart in oktober 2011. Volgens de wetgeving was het niet mogelijk om tussen 15 oktober 2011 en 15 april 2012 zonder speciale voorzieningen in het winterbed van de Vecht te werken. Dit heeft er mede toe geleid dat er gebruik is gemaakt van een bouwkuip van stalen damwanden waar overheen een tijdelijke fietsbrug is aangelegd om het fietsverkeer tijdens de bouw doorgang te verlenen. ›

In het voortraject is er een aanbesteding geweest waarin het project gegund is aan de inschrijver met de grootste toegevoegde waarde. Het criterium dat bij de inschrijving is gehanteerd, is het zogenaamde EMVI (Economisch Meest Voordelige Inschrijving) criterium. Het aannemersbedrijf D. Schreuder BV is hierbij als winnaar uit de bus gekomen. Tijdens de aanleg is het bedrijf, han-

Winterbed

| 35

SPECIAL WATER WERKEN

Door de aanloop naar en het faillissement van de hoofdaannemer heeft het project medio 2012 aanzienlijke vertraging opgelopen. De geplande opleverdatum van medio 2012 is daardoor niet gehaald. De lange winterperiode heeft er verder toe geleid dat de oplevering van de sluis in mei 2013 heeft plaatsgevonden.

Vistrap De recreatiesluis is gebouwd op de plek waar zich eerst de vistrap bevond, gelegen nabij de Vechtstraat/Stuwdijk in Hardenberg. De verwijdering van de vistrap is van tijdelijke aard, aangezien deze zal worden verplaatst naar een locatie binnen het nog aan te leggen Vechtpark. De bestaande fietsverbinding over de vistrap is vervangen en maakt nu deel uit van de doorgaande fietsverbinding over de Vecht en is volledig in de nieuwbouw van de sluis geĂŻntegreerd. De recreatiesluis heeft een diepgang van circa 50 centimeter

36 |

en heeft een ruwbouw van een betonnen casco die daarna is voorzien van metselwerk. Door dit authentieke metselwerk ademt de sluis een monumentale sfeer uit, die zich ook doorzet in authentieke stalen leuningen en houten puntdeuren. Deze deuren zijn door de vaklieden van Schreuder Bouwen langs water en wegen BV volledig in eigen beheer in de eigen werkplaats gemaakt van Azobe hardhout voorzien van het FSC-keurmerk. Duurzaamheid heeft tijdens het ontwerp van deze sluis een grote rol gespeeld. Het aanwezige remmingwerk, dat eveneens volledig in eigen beheer is aangelegd, is ook van FSC hardhout en benadrukt wederom het duurzame karakter van dit project.

Ondanks de monumentale uitstraling van de sluis kan deze volledig zelfstandig functioneren. Om te voorkomen dat er door ondeskundig en/of oneigenlijk gebruik gevaarlijke situaties zouden kunnen ontstaan, is de recreatiesluis voorzien van moderne technische snufjes op basis van een modern besturingssysteem met een zeer hoge mate van veiligheid. â?š