GWW 19 by Louwers Mediagroep

VAKTIJDSCHRIFT OVER CIVIELE TECHNIEK & INFRASTRUCTUUR

WWW.GWW-BOUW.NL

Jaargang 4 | nummer 19 | 2014

SCAN WITH

A M S T E R DA M - S TAT I O N V I J Z E LG R A C H T NIEUW AQUADUCT IN LEEUWARDEN |

| E X P O T I P : DAG VA N V E R K E E R & M O B I L IT E IT N I E U W E S TAT I O N S PA S S A G E T I L B U R G I N G E P E R S T

Marine ingenuity

Get more info with

Baggeren Van Oord is een wereldwijd actieve en toonaangevende aannemer van bagger-, infra-, waterbouwkundige en offshore projecten (olie, gas en wind). Wij zijn een innovatieve partner voor onze opdrachtgevers en dragen al meer dan honderd jaar bij aan de infrastructuur voor de wereld van morgen.

www.vanoord.com

Baggeren en infrastructuur

Waterbouw

Infrastructuur

IJZERSTERK IN STAAL

ZIE BIJG ESLOTEN BROCHU RE VOOR PROFIEL EN EN GEWICH TEN. STALEN BUIZEN BALKEN RIJPLATEN DAMWAND STEMPELRAMEN COMBI-WANDEN GORDINGEN

Hoofdkantoor Schaijk Zeelandsedreef 2, 5374 RR Schaijk Postbus 30, 5374 ZG Schaijk Tel. +31 (0) 486 46 91 20 Fax +31 (0) 486 46 19 41

Algemeen info@swanenberg.com Verkoop sales@swanenberg.com Verhuur rijplaten rijplaten@swanenberg.com Internet www@swanenberg.com

Voorwoord

nummer

VERKEERDE ZUINIGHEID Gemeenten zijn van plan het komend jaar miljoenen te bezuinigen op het onderhoud van wegen, straten en pleinen, zo blijkt uit een enquête van Nieuwsuur. Volgens voorzitter Maxime Verhagen van Bouwend Nederland, zijn de gemeentelijke bezuinigingen niet alleen slecht voor de werkgelegenheid in de bouwsector, het is ook slecht voor de economie in het algemeen Van de 197 gemeenten die participeerden in het onderzoek willen ten minste 42 gemeenten bezuinigen. De koplopers in bezuinigen op het onderhoud van wegen, straten en pleinen zijn de gemeenten Leiden, Nijmegen, Venlo, Haarlem en Kampen. Leiden bezuinigt 2,6 miljoen euro, Nijmegen 1,3 miljoen euro en Venlo 810.000 euro. Gemeenten beheren 90 procent van alle wegen in Nederland. In Haarlem betekent de bezuiniging van 700.000 euro dat de gemeente het kwaliteitsniveau van het onderhoud van de wegen moet verlagen. De gemeente moet overall tien miljoen euro bezuinigen en heeft weinig vet op het bot. Er wordt gezocht naar kortetermijnoplossingen die minder duur zijn. Voor onderhoud aan asfaltwegen betekent dat bijvoorbeeld dat voortaan alleen de gaten worden vervangen in plaats van een compleet nieuwe laag aanbrengen, wat normaal het geval is. Volgens Maxime Verhagen is een goed investeringsklimaat gekoppeld aan een goede infrastructuur. Deze bezuinigingen hebben een negatief effect op gemeenten en zullen het economische herstel temperen. Hij vindt dat er te gemakkelijk wordt gegrepen in de budgetten voor de infrastructuur. “Er zijn vaak grote bedragen gereserveerd voor de infrastructuur, dus dat zijn op papier makkelijke bezuinigingen. Weinig onderhoud plegen lijkt goedkoop, maar het zal duurkoop blijken.” Ook provinciale wegen behoeven verbetering, zo concludeert de ANWB na onderzoek onder weggebruikers. De reacties van weggebruikers bevatten veel waardevolle informatie waarmee de wegbeheerder de provinciale wegen veiliger kan maken. De opmerkingen gaan zowel over de infrastructuur (onoverzichtelijke kruisingen, smalle rijbanen, gevaarlijke obstakels langs de weg) als ook over gedrag (te hard rijden, inhalen op tweebaanswegen). Uit onderzoek van vorig jaar van de ANWB bleek al dat meer dan de helft (62 procent) van de provinciale wegen in Nederland niet veilig genoeg zijn. Juist op die wegen vallen relatief veel slachtoffers. Volgens de ANWB kunnen met maatregelen tegen relatief lage kosten die provinciale wegen aanzienlijk veiliger gemaakt worden, en zonder het landelijke karakter aan te tasten. Bezuinigen en uitstellen op infrabudgetten is letterlijk de weg naar onveiligere wegen. Verkeerde zuinigheid dus.

Roel van Gils

PLAATSNAAM | Projectnaam Vaktijdschrift over civiele techniek & infrastructuur nummer 19 Jaargang 4 | 2014 Verschijnt 6 x per jaar ISSN: 2212-9979

UITGEVER

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIEADRES

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIECOÖRDINATOR EN EINDREDACTIE Roel van Gils Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335

REDACTIEMEDEWERKERS

Anniek Heijs, Hilda Bosma, Roel van Gils, e.a.

BLADMANAGER

Robert Vermanen E r.vermanen@louwersuitgevers.nl

SECRETARIAAT

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

ADVERTENTIES

Online aanleveren: https://louwersuitgevers.wetransfer.com o.v.v. uitgave en naam Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl

TUNNELBOUW SPECIAL Uniek fundament voor centrumgebied Leidsche Rijn

Knap staaltje funderingstechniek

Comfortabele en duurzame verlichting met Philips TotalTunnel

Gestructureerde aanpak voor optimaal eindresultaat

Van maagdelijk beton tot hypermodern metrostation

Langste roltrappen van Nederland

Elektrische en bi-energy machines voor Coentunnel

Column Liesbeth Schippers

Bouw tunnelbak in andere volgorde

Nadenken over tunnelveiligheid is essentieel

Tunnelelement ingevaren en afgezonken

VORMGEVING/ART DIRECTION

Journaal

DRUKWERK

Revolutionair spudpaalsysteem

Meer synergie in infra

ABONNEMENTSPRIJS

€ 81,00 per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Grond/Weg/Waterbouw Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095

ADRESWIJZIGINGEN

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

OPZEGGINGEN

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

DOELGROEP

Directies en management van bedrijven uit de infraketen, betrokken ministeries en rijksdiensten, provinciale, gemeentelijke en andere betrokken overheden, landelijke, regionale en lokale organisaties, stichtingen en instellingen m.b.t. wegenbouw, aannemers, ingenieursbureaus en toeleveranciers. E

studio@louwersuitgevers.nl

Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie. 6|

Inhoud

STAAL SPECIAAL

VAKTIJDSCHRIFT OVER CIVIELE TECHNIEK & INFRASTRUCTUUR

Een 8 gemiddeld voor Nationale Staalbouwdag

Stempelramen met terugkoopgarantie

Station Goffert geeft Nijmegen extra glans

Kunstzinnige perronkap

Kilometers aan geluidwerende constructies

Nieuwe voertuigkerende leuning op H2

75.000 rijplaten in de verhuur

Snelle bouwmethode met gegolfd stalen constructies

Expo tip: dag van verkeer & mobiliteit De Pen: Eric van den Broek, Managing Director Heijmans Integrale Projecten Nieuw aquaduct in Leeuwarden Aquaduct Leeuwarden westelijke invalsweg succesvol afgezonken Hoogwaterveiligheid vanaf het begin van de Nederlandse delta N421, nieuwe provinciale weg bij Houten Verreiker en shovel ingezet voor werkzaamheden N421 Houten Nieuwe stationspassage Tilburg ingeperst Wie Doet Wat

59 62 64 67 68 70 73 74 76

WWW.GWW-BOUW.NL

Jaargang 4 | nummer 19 | 2014

SCAN WITH

A M S T E R DA M - S TAT I O N V I J Z E LG R A C H T NIEUW AQUADUCT IN LEEUWARDEN |

2014059 GWW 19.indd 1

| E X P O T I P : DAG VA N V E R K E E R & M O B I L IT E IT N I E U W E S TAT I O N S PA S S A G E T I L B U R G I N G E P E R S T

06-11-14 13:43

Coverbeeld | CollĂŠ Rentals & Sales

Tekst: Anniek Heijs Beeldmateriaal: VBK Groep

Uniek fundament voor centrumgebied Leidsche Rijn Leidsche Rijn Centrum groeit de komende jaren uit tot een volwaardig stadscentrum. De totale bouw zal nog een flink aantal jaren in beslag nemen. Er wordt op dit moment al gewerkt aan verschillende deelprojecten zoals de Stadsbaantunnel, gelegen naast de bestaande A2-tunnel. De eerste tunnel in Nederland waarop een nieuw stadscentrum wordt ontwikkeld, wordt door de bouwcombinatie VBK - Van den Biggelaar gerealiseerd.

Om het centrumgebied verkeersluw te maken, wordt het autoverkeer ondergronds afgewikkeld via de Stadsbaantunnel. Ook de bevoorrading van de winkels gebeurt via deze tunnel, vertelt Martin Eman, projectleider bij de VBK Groep. “De stevige dakconstructie vormt het fundament voor de toekomstige bebouwing bovengronds.” De Stadsbaantunnel is 600 meter lang (waarvan 500 meter overdekt) en 22 meter breed. De bouw duurt in totaal 1,5 jaar. “De tunnel bestaat uit 28 segmenten, ook wel ‘moten’ genoemd. Elke moot is verschillend,” aldus Eman. “Er zijn vijf moten zonder daken en de overige moten bevatten minimaal vier wanden van minimaal 6 meter hoog. Ook zijn er gebogen wanden gerealiseerd, de ‘trompet’ genaamd. Deze trompet bevindt zich halverwege de tunnel en wordt de toekomstige toegang naar de winkels.”

FUNDERING In februari 2013 is de combinatie gestart met het project. “Qua planning en logistiek had het project best wat voeten in de aarde,” vertelt Eman. “Daarom zijn veel zaken gelijktijdig opgestart. Zo zijn er verschillende disciplines tegelijk uitgevoerd.” Na 50.000 m3 grondverzet zijn met vijf funderingsstellingen de fundatiepalen aangebracht. “Besteksmatig hebben we meer dan 2.000 funderingspalen met drie verschillende paalsystemen aangebracht,” vertelt Eman. “Aangezien we de tunnel direct naast de A2-tunnel bouwden, dienden wij contractueel veel controle- en beheersmaatregelen te treffen om schade te voorkomen. Zo hebben wij trillingsmeters en monitoringsprisma’s aangebracht, waarmee elke beweging van de A2-tunnel werd geregistreerd.”

DEELOPLEVERING De ruwbouw van de Stadsbaantunnel werd in april 2014 opgeleverd. “Het werk is overgedragen aan de opdrachtgever, momenteel wordt de inrichting van E+W in de tunnel uitgevoerd. In 2015 zullen wij de resterende werkzaamheden zoals asfalt, straatwerk en markeringen gaan uitvoeren. Terugkijkend op het afgelopen jaar is het werk heel hectisch en onder grote druk van de planning verlopen,” concludeert Eman. “Maar we hebben als combinatie alle mijlpalen gehaald die het bestek voorschreef. Mede dankzij de goede samenwerking met de gemeente Utrecht hebben we een uitzonderlijke prestatie geleverd.” ❚

BOUWSTROMEN Conform de contractplanning heeft de combinatie gewerkt met twee bouwstromen; van moot 1 tot 10 en van moot 11 tot 28. Het bouwen van twee tunnelmoten tegelijk, van elk circa 20-25 meter lang en 6 meter hoog, gebeurde in een periode van twee weken per moot. In deze twee weken werd het verrollen van de ondersteuningsconstructie, het aanbrengen van de brandwerende beplating, het wapenen van het dek en het aanbrengen van doorvoeringen uitgevoerd. De uiteindelijke dekstort vond plaats op de vrijdag. De betonsamenstelling was zo afgesteld dat het uitharden in het weekend gebeurde. In november 2013 is een derde bouwstroom opgestart als beheersmaatregel om de tunnel op tijd gereed te hebben. Zo zijn er 112 betonwanden en 21 betondekken in een recordtempo gerealiseerd.

Tekst: Anniek Heijs Beeldmateriaal: Gebr. van ’t Hek bv

KNAP STAALTJE FUNDERINGSTECHNIEK De funderingswerkzaamheden voor de realisatie van de Stadbaantunnel naast de A2 in Leidsche Rijn laten een staaltje deskundigheid en vakmanschap zien op het gebied van funderingstechniek. Zo zijn er ruim 2.000 palen toegepast. In drie verschillende paaltypes en lengtes. Binnen tien weken is deze klus met vier tot zes machines tegelijkertijd geklaard. Hoe je dit aanpakt, vertelt Ruud van ’t Hek directeur van Gebr. van ’t Hek bv.

10 |

Voor dit project speelden een aantal aspecten een belangrijke rol in de manier waarop we te werk zijn gegaan, waaronder planning en paaltype, aldus Van ’t Hek. “Allereerst was de planning kort. Met zes weken voorbereidingstijd en tien weken realisatie, hebben we alle zeilen bij moeten zetten. Vanuit ons eigen team maar ook bij de leverancier van de 10 tot 22 meter lange prefab palen. Voor fabricage van de palen paste deze periode maar net.”

INNOVATIE Van de ruim 2.000 funderingspalen waren er 1.610 van het type prefab betonpalen en 336 HEK-palen. De HEK-paal® is een zelf ontwikkelde funderingspaal van Gebr. van ’t Hek. Deze 100% grondverdringende paal is trillingsvrij en geluidsarm aan te brengen. Een goede keuze vanuit de beheersmaatregel om schade aan de naastgelegen A2-tunnel te voorkomen. Van ’t Hek vervolgt: “Omdat de paaltypes zo divers waren, gaf dit logistiek een uitdaging. Vooral de bevoorrading van de machines bleek een knelpunt. Dat hebben we ondervangen door met een just-in-time-planning voor de logistiek te werken.”

Projectinfo WATERDICHTE AFSLUITING Kimmenade Nederland BV is specialist in daken gevelafdichting en heeft het dek van de Stadbaantunnel in Leidsche Rijn voorzien van een volledig waterdichte afsluiting. Hiervoor is een spuitbaar en dus naadloos materiaal gebruikt dat in eigen huis geproduceerd wordt; Novacell®. Marco Schippers, commercieel directeur bij Kimmenade Nederland is trots op de bijdrage aan dit project: “De zekerheid die ons product en onze dienstverlening biedt, blijkt voor gemeente Utrecht aanleiding te zijn om voor ons product te kiezen. In totaal is zo’n 9.057 m2 oppervlakte behandeld met een laag van 4 millimeter coating op basis van synthetisch rubber en gemodificeerd bitumen. Omdat de hoofdaannemer in verschillende fasen werkte, hebben wij onze planning hierop aangepast. We staan garant voor snelheid en flexibiliteit en hebben als het ware achter de bouwers aangewerkt. Novacell® garandeert een duurzame -tot wel dertig jaar levensduur-, elastische, naadloze en waterproofoplossing voor de dekken van de Stadbaantunnel.”

SPECIALIST De eigenschappen van de grondverdringende paal is dat deze geboord wordt en daarmee geen trilling veroorzaakt. Ook de grondopspanning blijft met deze methode in tact, waardoor de bodem stabiel blijft en er geen zetting op ongewenste plaatsen kan treden. “We zijn specialist in het leveren en aanbrengen van complete paalfunderingen en heiconcepten, in alle soorten en types,” aldus Van ’t Hek. “Dat vraagt om een hoge mate van deskundigheid. En die hebben we in huis van werkvoorbereiding tot een eigen engineeringsafdeling voor geotechnische en grondmechanische vraagstukken. We staan voor planning en de kwaliteit van het product. Dat hebben we op dit project laten zien.” ❚

KIMMENADE

| 11

Tekst: Joost Rekers

Comfortabele en duurzame verlichting met Philips TotalTunnel Het verlichten van tunnels is geen gemakkelijke opgave. Naast de hoge eisen van de Landelijke Tunnelstandaard release 1.2 willen wegbeheerders op het gebied van veiligheid, onderhoud en energiekosten optimaal 'in control' zijn. Het nieuwste Philips TotalTunnelprogramma voorziet om die reden in een integrale aanpak, met direct waarneembare effecten tijdens én na de realisatie van de tunnel. Oftewel: meer grip op de zaak. In Zwolle werd het bewijs geleverd. Voor een goede bereikbaarheid van de nieuwe woonwijk Stadhagen II, koos de gemeente Zwolle ervoor om de bestaande Hasselterweg van Hasselt naar Zwolle, onder het Oude Weteringkanaal te leiden. De nieuwe Boxemtunnel zorgt er zo voor dat het karakteristieke polderlandschap grotendeels behouden blijft. “Voor de verlichting van de tunnel had de gemeente Zwolle één belangrijke wens: energiezuinige LED-verlichting,” zegt Toon van Beek, projectleider gemeente Zwolle. “We zochten een betrouwbare partner die ruime ervaring en kennis had van tunnelverlichting.” De gemeente koos voor Philips, dat voor deze tunnel graag het nieuwe TotalTunnel-programma wilde toepassen: een allesomvattende benadering van tunnelverlichting. Afgestemd op de wensen van de klant, kunnen maatwerkoplossingen worden gerealiseerd,

12 |

met de juiste niveaus van kwaliteit, regelbaarheid en serviceondersteuning. In deze 'connected' oplossing zijn naast LED-verlichting, ook controls, services en oriëntatieverlichting geïntegreerd.

MINDER MONTAGERUIMTE De tunnel heeft een totale breedte van 11,70 meter en een lengte van 524,5 meter, met een overdekt deel van 160 meter. De totale hoogte is 4,60 meter. Voor een optimale doorrijhoogte mochten armaturen en montagerails samen beslist niet hoger zijn dan 10,5 centimeter. “Dat is echt weinig,” zegt Jan Jonker, projectleider van bouwbedrijf Salverda. “Toch hebben we dit kunnen realiseren dankzij de FlowStar, de nieuwste LED-armatuur van Philips,

De Boxemtunnel in Zwolle is inmiddels opgeleverd.

TotalTunnel zorgt ervoor dat installatietechnische en civieltechnische werkzaamheden perfect op elkaar aan sluiten. Het resultaat: meer grip op de zaak. die minder hoog is en daardoor veel minder montageruimte nodig heeft.” In vergelijking met conventionele verlichting is dit een enorme stap vooruit, weet Jonker. “Andere verlichtingsarmaturen zijn gemiddeld 20 à 30 centimeter hoog; de FlowStar van Philips is slechts 6,5 centimeter hoog. Daardoor konden we deze puntverlichting in één rij realiseren, met de verdeeldoosjes in de rij geïntegreerd.” Jonker wijst ook op het fors lagere energieverbruik. “Waar standaard verlichting op ongeveer 36.000 Watt zit, kom je nu uit op 23.000 Watt. Vanwege de lange levensduur van de LEDs hoeft er bovendien vrijwel geen onderhoud aan de verlichting gepleegd te worden. Dat scheelt tijd, geld én overlast voor de gebruikers, want de tunnel moet immers worden afgesloten. En natuurlijk is zo'n elegante lichtstreep esthetisch gezien veel mooier. Het past perfect bij het strakke tunnelontwerp van de architect.”

LUMINANTIEMETER Beenen Industriële Automatisering, werd door de aannemer ingeschakeld voor de installatie. Voor Harry van Wieren, account manager van het bedrijf, was het nieuwe Philips TunneLogic-besturingssysteem een échte eyeopener. “Dankzij dit systeem is de verlichting continu dimbaar. Niet alleen dimmen naar een lager lichtniveau, er kan zelfs een deel van de armaturen worden uitgezet. En ook is het mogelijk om, bijvoorbeeld bij calamiteiten, de verlichting snel op 100% te schakelen. Zodat politie, nog aanwezige mensen en ambulance meteen goed zicht hebben. Dat kan vanuit de schakelkast in de tunnel, maar ook op afstand via een computer.” Jan Jonker: “TunneLogic zorgt er onder andere voor dat de verlichting in de tunnel altijd op het daglicht is afgestemd.” Hij legt uit hoe het werkt. “Op 105 meter van elke tunnelingang is een luminantiemeter geplaatst, die de helderheid van de tunnelingang

meet. TunneLogic vertaalt deze waarde naar een lichtintensiteit in de tunnel. Je kunt dus zeggen dat elke bestuurder die de tunnel inrijdt, het licht krijgt dat op zijn daglichtbeleving is afgestemd. Daardoor is de overgang van buiten naar binnen zo prettig mogelijk... en dat is winst voor de veiligheid.”

DUURZAAM EN VEILIG De tunnel is gebouwd door de gemeente Zwolle maar wordt in eigendom, beheer en onderhoud overgedragen aan de provincie Overijssel. Volgens Toon van Beek hechten zij veel waarde aan een leefbare omgeving, met milieuvriendelijke oplossingen. “Met deze LED-verlichtingsoplossing besparen we fors op energie- en onderhoudskosten. Daarmee leveren we het bewijs dat duurzaamheid en veiligheid hand in hand kunnen gaan.” Ook Jan Jonker en Harry van Wieren kijken tevreden terug op de realisatie van de tunnel. “Voor ons was dit een mooi project en dat is mede te danken aan het TotalTunnel concept van Philips. We hebben gewerkt met de nieuwste technologieën. Waardoor deze tunnel duurzamer, mooier én veiliger is.” ›

PHILIPS TOTALTUNNEL:

• 'Connected' benadering van tunnelverlichting •O p maat gemaakte LED-verlichtingsoplossing voor elke tunnel en elke klant •H oge niveaus van kwaliteit, oriëntatieverlichting, controls en services; ontwikkeld met LED-technologie als uitgangspunt

| 13

ONVERWACHTE OPLOSSINGEN

SOLTEGRO VERWACHTEN

DAT KUNT U VAN

MEER WETEN? GA NAAR SOLTEGRO.NL

Het TotalTunnel-programma van Philips wordt inmiddels ook toegepast in andere tunnels die op dit moment in aanbouw zijn. Hieronder enkele voorbeelden:

HONDSRUGTUNNEL IN EMMEN Deze tunnel, met een onderdoorgang van 235 meter, loopt straks dwars door het centrum van Emmen en verbindt de oost- en westkant van de stad. Als onderdeel van een groter centrumplan, zal het een bijzonder bouwwerk worden, waarin licht en vorm een belangrijke rol spelen. Zo wordt de onderdoorgang dankzij een kunstwerk met een motief van veldkeien van de Hondsrug, een echte 'belevenis'. In nauwe samenwerking met BAM Civiel en BAM Infratechniek en Mobiliteit speelt Philips met het TotalTunnel-programma in op verschillende, uiteenlopende wensen aan de tunnel en de aansluitende wegen. Voor functionele verlichting in de tunnel zorgt energiezuinige LED-verlichting. Dankzij de koppeling met een besturingssysteem, is op elk moment van de dag de status van de verlichting te zien. Een maatwerk LED-oplossing zorgt ervoor dat het kunstwerk fraai tot leven komt. Het TotalTunnel-programma omvat daarnaast barrierverlichting voor extra (be)geleiding in de tunnel. De tunnel wordt eind dit jaar opgeleverd.

STADSBAANTUNNEL UTRECHT De 500 meter lange Stadsbaantunnel in Leidsche Rijn, gaat een cruciale rol spelen bij het realiseren van het ambitieuze project Leidsche Rijn Centrum, een aantrekkelijke gebied, voor wonen, winkelen en uitgaan. In dit project is het TotalTunnel-programma volledig afgestemd op de driehoek verlichtinggeluid-alarmering. Op de stevige, zware dakconstructie zullen straks onder andere winkels worden gebouwd. Engineers van Philips werken daarom met

"Met deze LED-verlichtingsoplossing besparen we fors op energie- en onderhoudskosten. Daarmee leveren we het bewijs dat duurzaamheid en veiligheid hand in hand kunnen gaan." systeemarchitecten van BAM Infratechniek Mobiliteit aan de realisatie van de koppeling tussen 'ondergronds' en 'bovengronds'. In 2015 zal deze tunnel gereed zijn.

A4 DELFT-SCHIEDAM Deze zogenaamde 'landtunnel' maakt onderdeel uit van de nieuwe A4 tussen Delft en Schiedam. Hier werkt Philips samen met consortium A4all, bestaande uit Heijmans, Boskalis en VolkerWessels, aan een integrale aanpak van verlichting en veiligheid in het totale ontwerp van de tunnel en verdiepte ligging van de A4. Civieltechnische en installatietechnische werkzaamheden sluiten daardoor goed op elkaar aan. Beide partijen vragen en weten van elkaar wat nodig is voor een optimale realisatie. Extra verlichting bij de beide ingangen van de tunnel maakt de overgang van daglicht naar tunnellicht gemakkelijker en is een stuk veiliger voor de weggebruikers. De tunnel wordt naar verwachting eind 2015 opgeleverd. Voor meer informatie: www.philips.nl/buitenverlichting of stuur een mail naar: lichtmail@philips.com â?&#x161;

| 15

Tekst: Roel van Gils

Gestructureerde aanpak voor optimaal eindresultaat Projecten worden steeds groter in omvang en complexiteit. Vooral als het gaat om de bouw en reconstructie van tunnels komen er ontzettend veel disciplines samen. Het gaat hierbij niet alleen over tunneltechnische installaties en processen, maar ook om een heldere communicatie tussen de betrokken partijen. Een gestructureerde aanpak is een vereiste om tot een optimaal eindresultaat te komen als het gaat om beschikbaarheid, betrouwbaarheid en veiligheid van een tunnel. Dat zegt Hans de Man van Soltegro. Soltegro is een bedrijf dat zich richt op reliability engineering met expertises in systems engineering en reliable software engineering. De drie oprichters komen bij een groot IT-bedrijf vandaan en zijn in 2010 zelfstandig geworden. “We hebben alledrie een achtergrond in de automatisering en gespecialiseerd op het gebied van systems engineering,” vertelt Hans de Man. “Vanuit ons verleden waren we al betrokken bij complexe projecten, waaraan we mede onze eerste opdracht te danken hadden: het

16 |

ontwerp van de tunneltechnische installaties van de Coentunnel. Sindsdien heeft onze referentielijst aan tunnels een grote vlucht genomen.”

MODELGEBASEERDE METHODE Systems engineering bestaat al heel lang, Soltegro hanteert echter een modelgebaseerde methode, waar ze een eigen schil omheen hebben gebouwd. Hans de Man: “We vatten alle tunneltechnische installaties in één model en

verrijken het model met niet-technische informatie, zaken die we zelf nodig achten om een project succesvol te kunnen beheersen. Dat varieert van documentbeheer tot de planning aan toe. Bovendien zorgen we ervoor dat de verschillende tools in het model goed met elkaar samenwerken. Vaak zie je in één model meerdere tools die hetzelfde doel nastreven. Dat is zonde.” Onze aanpak is efficiënt, maar vergt wel een lange voorbereidingstijd, stelt De Man. Hij geeft als voorbeeld de renovatie van de Velsertunnel, waarin Soltegro participeert in het integrale ontwerp. “We zijn gestart met een relatief klein team van requirement engineers en system architects om op hoog niveau de oplossingen te definiëren, te controleren of de eisen compleet zijn en er geen tegenstrijdigheden zijn in het eisenpakket. Onze ervaring is dat dit traject zeer belangrijk is. Tachtig procent van de eventuele fouten worden in de eerste twintig procent van een project geëlimineerd. Gebeurt dat niet of wordt hier weinig aandacht aan besteed, dan loopt men vaak tegen hele hoge faalkosten aan of andere kosten die daarmee samenhangen. In een tunnelproject bestaat er immers grote samenhang tussen de verschillende disciplines. Op het moment dat de eisen in kaart zijn gebracht, kunnen we starten met het ontwerp. Daarbij gieten we alle informatie in één model, dat zichzelf controleert op consistentie en compleetheid. Volledig geautomatiseerd.”

'Systems engineering bestaat al heel lang, Soltegro hanteert echter een modelgebaseerde methode '

Dankzij de modelgebaseerde aanpak wordt volgens De Man in één oogopslag duidelijk welk effect een wijziging in het ontwerp heeft op de verschillende disciplines. “Op deze manier bouwen we gestructureerd aan een ontwerp en kunnen we uiteindelijk de verificatie en validatie ook succesvol uitvoeren. We streven naar nul fouten op het moment dat we aan de integratie beginnen. Inderdaad, een hoog streven,” realiseert De Man zich. “Toch betaalt de langere voorbereidingstijd zich uiteindelijk dubbel en dwars terug. Het is in onze ogen de enige manier om een project efficiënt te kunnen opleveren en een hoge mate van beschikbaarheid, betrouwbaarheid en veiligheid te kunnen garanderen.” ❚

“We vatten alle TTI’s in één model en verrijken die met niet-technische info”

| 17

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Benthem Crouwel Architecten en Roel van Gils

Van maagdelijk beton tot hypermodern metrostation  SCAN WITH

De eerste schop voor station Vijzelgracht, gelegen tussen de Prinsengracht en het Weteringcircuit, ging in 2002 de grond in. Twaalf jaar later is de ruwbouw door Max Bögl opgeleverd en kon VIA NoordZuidlijn een start maken met de afbouw die in totaal zo'n anderhalf jaar zal duren. We zijn afgedaald in toekomstig metrostation Vijzelgracht van de Noord/Zuidlijn, naar een ontwerp van Benthem Crouwel Architecten, om een indruk te krijgen van het immense bouwproject.   De ruwbouw van metrostation Vijzelgracht is als eerste van de drie diepe stations voor de Noord/Zuidlijn opgeleverd. VIA NoordZuidlijn, een samenwerkingsverband tussen Visser & Smit Bouw en Imtech Building Services, werken samen in opdracht van Dienst Metro van de gemeente Amsterdam aan de afbouw van de Noord/Zuidlijn. “Op 1 juli jongstleden hebben we het station overgedragen gekregen van Max Bögl,” zegt Nico Bogaard, hoofduitvoerder bij VIA NoordZuidlijn. “Op wat opleverpunten na, is de ruwbouw voor 99 procent gereed.” We hebben een maagdelijke betonconstructie gekregen die

18 |

volledig aan het zicht wordt onttrokken door glaswanden, keramische elementen en andere verfraaiingen, vult Egbert Boers, projectcoördinator bij VIA NoordZuidlijn, aan.

HOGE LEVENSVERWACHTING  Het ondergrondse station is 240 meter lang, 20 meter breed en ligt 30 meter diep. Het station is berekend op twee metrostellen achter elkaar, is straks te bereiken via drie toegangen; zuid, zuid-oost en noord en telt twee verticale

stijgpunten vanaf -1 niveau tot het perron op niveau -6 die zijn gesitueerd tussen betonnen wanden onder een hoek van 45 graden. Hierin worden volgend jaar de langste roltrappen van Nederland gemonteerd. Deze roltrappen hebben een lengte van 45 meter, een opvoerhoogte van 19,57 meter en worden door ThyssenKrupp geleverd. De afbouw van metrostation Vijzelgracht is gevat in een UAV-gc contract. “We hebben het ontwerp van Benthem Crouwel Architecten vertaald naar een bouwkundig en installatietechnisch ontwerp, inclusief afstemming met nevenaannemers,” vervolgt Boers. “De eisen liggen behoorlijk hoog, zeg maar van niveau 10+, zowel qua uitstraling als qua levensduur. De gevraagde levensverwachting is tachtig tot honderd jaar. En dat moeten we voor elk onderdeel op papier kunnen aantonen middels systemsengineering. We hebben het project in 2011 gegund gekregen en zullen tot de laatste dag bezig zijn met het ontwerpen c.q. aantoonbaar maken van de kwaliteit.”

'De betonconstructie wordt volledig aan het zicht onttrokken door glaswanden, keramische elementen en andere verfraaiingen' TUNNEL TRANSPORT VOERTUIG  Metrostation Vijzelgracht wordt straks een waar paradepaardje. “Tegen de 45 graden betonnen wanden wordt een staalconstructie geplaatst ten behoeve van de glazen- en keramische panelen (vanaf -1 naar -6/-7) die als ‘plafondafwerking’ fungeren,” zegt Nico Bogaard. “In dit plafond wordt tevens een onderhoudsgondel opgenomen om de panelen te kunnen bewassen, vervangen en/of onderhoud te plegen. In ruste verdwijnt de gondel achter beweegbare panelen. Ook de wanden van het perron worden bekleed met keramische panelen. Er is straks geen centimeter beton meer zichtbaar. Een enorme klus, zeker als je bedenkt dat we ondergronds bouwen. We hebben geen mobiele kranen ter beschikking om bijvoorbeeld de staalconstructie op zijn plek te hijsen. Alles gebeurt met specifieke bovenloop- en jib-kranen. Om nog maar te zwijgen over de logistiek. Bovengronds aanvoeren van materialen gebeurt slechts sporadisch. We maken namelijk al gebruik van de metrobuis. Het transport onder de grond verloopt met een tunnel transport voertuig (ttv), die letterlijk al volgens het spoorboekje rijdt. Het ttv is elektrisch aangedreven en wordt bevoorraad via de twee logistieke centra in Amsterdam Noord en Amsterdam Zuid.” De Noord/Zuidlijn van de Amsterdamse metro telt straks drie bovengrondse en vijf ondergrondse stations. De totale Noord/Zuidlijn is 9,7 kilometer lang en verkort de duur van de rit van Amsterdam Noord naar Zuid van 31 naar 16 minuten. In totaal zullen dagelijks circa 185.000 passagiers gebruik maken van de metrolijn. Station Vijzelgracht wordt door VIA NoordZuidlijn eind 2015 opgeleverd en is volgens Egbert Boers medio 2016 zover dat het in de testfase gaat. De verwachting is dat straks 40.000 passagiers per dag van metrostation Vijzelgracht gebruik zullen maken. “Na een half jaar testen zal de Noord/Zuidlijn naar verwachting in het najaar van 2017 daadwerkelijk in gebruik worden genomen.” ❚ SCAN WITH

| 19

NEX# LEVEL SUPPORT

ThyssenKrupp Liften

TKE_KeyVisual_DIN A2_Facility Manager.indd 1

23-7-2014 12:20:07

Dit is vast het werk van Vlasman

VOOR AL UW KNIP-, BUIG-, VLECHT- EN PREFABWERK.

INDUSTRIETERREIN DE SCHALM WANRAAY 65, 6673 DM ANDELST. T 0488-454542 DHR. K. VEENSTRA: 06-18825840 E VEENSTRAVLECHTBEDRIJF@LIVE.NL W WWW.VEENSTRA-VLECHTBEDRIJF.NL

funDAment Voor Vernieuwing Sloopwerken koppenSnellen ASbeStSAnering boren & ZAgen Postbus 16 l 2400 AA AlPhen A/d Rijn l telefoon (0172) 49 57 70 l www.vlAsmAn.nl

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: ThyssenKrupp Liften BV

LANGSTE ROLTRAPPEN VAN NEDERLAND

Visser & Smit Bouw en Imtech Building Services zijn samen, onder de naam van VIA NoordZuidlijn (VIA), verantwoordelijk voor de afbouw van de Noord/Zuidlijn. In opdracht van VIA installeert ThyssenKrupp de komende periode 120 transportinstallaties in de metrostations van de Noord/Zuidlijn. Station Vijzelgracht heeft de eer om de langste roltrappen van Nederland te faciliteren met een lengte van 45 meter en een opvoerhoogte van 19,57 meter.   Volgens Harry Beukeveld van ThyssenKrupp Liften BV gaat het in totaal om 91 roltrappen, 4 hellingbanen en 25 liften, verspreid over de verschillende metrostations. “Het betreft allemaal maatwerk, alle installaties worden tot op de millimeter nauwkeurig geëngineerd en geproduceerd. De eerste serie roltrappen zijn inmiddels geplaatst in station Vijzelgracht. Ze brengen straks de passagiers van maaiveld naar niveau -1, het verzamelplateau. Van hieruit worden passagiers via de 45 meter lange roltrappen (2 x 3 stuks) naar het perron op niveau -6 gebracht. Medio april gaan we ze plaatsen.”

constructies. Deze roltrappen worden medio april in vijf delen via de tunnelbuis ondergronds aangeleverd en vervolgens gemonteerd en in het werk gekoppeld tot één installatie. De roltrappen van maaiveld tot niveau -1 hebben we wel als één geheel gemonteerd vanaf de vrachtwagen. Het gaat hier om speciale verkeersroltrappen in weatherklasse 4, geschikt voor alle weersomstandigheden. Zo zijn er extra voorzieningen getroffen voor waterafvoer, zijn alle delen verzinkt of uitgevoerd in rvs, zijn de kettingen afgeschermd en is, het frame voorzien van verwarming. Zelfs de leuningbanden zijn verwarmd.”

75 TON

De roltrappen in Vijzelgracht mogen dan misschien de langste roltrappen zijn voor Nederland, in andere landen kijken ze daar niet van op. Zo heeft ThyssenKrupp in een metrostation in Rusland bijvoorbeeld een roltrap geplaatst met een lengte van 130 meter en een opvoerhoogte van 70 meter. “Al onze roltrappen worden geproduceerd in onze eigen fabriek in Hamburg. We zijn daarin uniek,” besluit Beukeveld. ❚

Met name de ondergrondse stations Vijzelgracht, de Pijp en Rokin vergen voor ThyssenKrupp toch een behoorlijke uitdaging. “Niet zozeer voor de installaties zelf, maar voor het transport en de logistiek. We hebben hier te maken met enorme gewichten. De 45 meter lange roltrappen van Vijzelgracht wegen elk 25 ton. Er rust dus een gewicht van 75 ton op het onderliggende

| 21

Elektrische en bi-energy machines voor Coentunnel CollĂŠ Rental & Sales, met vestigingen in Nederland, Duitsland en BelgiĂŤ levert een bijdrage aan de renovatie van de eerste Coentunnel. Direct na de openstelling van de nieuwe Tweede Coentunnel, waarbij CollĂŠ als partner voor het rijdend materieel al betrokken was, is gestart met de renovatie van de eerste Coentunnel. Nu ook deze tunnel weer open is profiteert de regio van een betere verkeersverbinding.

22 |

De eerste Coentunnel is veertig jaar oud en moet na de renovatie nog zeker zestig jaar mee. Door nieuwe inzichten en verouderde materialen was renovatie van de eerste Coentunnel nodig. Na het strippen van de tunnel is gestart met de renovatiewerkzaamheden. De oude tunnel werd voorzien van een schoorsteen voor betere luchtkwaliteit en de tunnelinstallaties zijn vervangen en aangepast aan de huidige eisen. Aan de renovatie van de van de eerste Coentunnel leverde Collé als leverancier van rijdend materieel, wederom een bijdrage. Collé leverde diverse machines uit haar uitgebreide assortiment. Naast schaarhoogwerkers, kniktelescoophoogwerkers en telescoophoogwerkers werden ook heftrucks, lichtmasten en aggregaten geleverd. Vanwege de strenge milieueisen in de tunnel mochten er maar enkele brandstof aangedreven machines tegelijkertijd werken in de Tweede Coentunnel. Bij het uitleveren van de machines hield Collé hier rekening mee en werden zoveel mogelijk elektrische of bi-energy machines geleverd. Ander belangrijk aandachtspunt was de hellingshoek van de tunnel, waardoor vanwege veiligheidsblokkeringen hoogwerkers niet altijd op volledige hoogte konden werken. Elke machineaanvraag werd daarom nauwkeurig bekeken om een hoogwerker te leveren die geschikt was voor de gestelde werkzaamheden en die voldeed aan de milieueisen. De renovatie van de eerste Coentunnel is afgerond in juli 2014. De twee tunnels beschikken samen over acht rijstroken, waarvan twee wisselstroken die gebruikt worden om de avond- en ochtendspits in goede banen te leiden. Uiteraard is Collé trots op de bijdrage die het bedrijf geleverd heeft aan zowel de eerste- als de tweede Coentunnel. ❚

COLLÉ RENTAL & SALES LEVERDE OOK EEN BIJDRAGE AAN DE BOUW VAN DE TWEEDE COENTUNNEL De renovatie van de eerste Coentunnel is het laatste onderdeel van een van de grootste infrastructurele projecten van Nederland. In 2009 werd het startschot gegeven voor de bouw van de tweede Coentunnel naast de eerste Coentunnel en de aanpassing van de wegen rondom de Coentunnel. Als partner voor het rijdend materieel was Collé ook actief betrokken bij dit project. Collé Rental leverde diverse machines zoals verreikers, hoogwerkers, heftrucks, aggregaten en containers en de daarbij behorende expertise. Waar nodig garandeerde én leverde Collé succesvol een 100% beschikbaarheid van haar machines. Diverse soorten (auto)hoogwerkers en verreikers werden, voorafgaand aan de levering voorzien, van een uitgebreide servicebeurt en gebruikerstest. Daarnaast leverde Collé vooraf extra machines, welke gebruikt konden worden gedurende onverwachte omstandigheden. Hiermee liet Collé zien een partner te zijn die meedenkt en kwaliteit levert aan haar klanten.

| 23

COLUMN | Liesbeth Schippers

Foto: Pieter-Rim de Kroon

24 |

COLUMN | Liesbeth Schippers

1 mei 2019 lijkt ver weg, maar dat is het niet voor de provincies en gemeenten die in hun hoedanigheid van tunnelbeheerder in het gelukkige bezit zijn van één of meer oude tunnels. Want die moeten voor die datum gerenoveerd zijn en voldoen aan de wettelijk vastgelegde veiligheidsnorm. En dan is vier jaar ineens heel weinig. Bij de renovatie van een bestaande tunnel komt namelijk veel kijken, technisch, maar ook juridisch. En de wetgever helpt in zoverre niet erg mee, dat de tunnelveiligheidswetgeving bijna niks regelt over renovatie. Behalve die datum van 1 mei 2019 zegt de wet eigenlijk maar één ding, namelijk dat na een wezenlijke wijziging een openstellingsvergunning nodig is. En daar knelt meteen al de schoen. Het probleem van bestaande tunnels is dat ze gebruikt worden en dat er vaak niet zo makkelijk een alternatief is voor het verkeer. Vandaar dat de tunnelbeheerders er in sommige situaties voor kiezen de tunnel tijdens de renovatiewerkzaamheden gedeeltelijk open te houden. Anderen besluiten de werkzaamheden in fasen uit te voeren, in de vakantieperioden, en de tunnel tussendoor telkens weer volledig in gebruik te nemen. Als men dan bij zo’n gefaseerde aanpak meteen in de eerste fase een forse ingreep pleegt, kan er juridisch bezien ook meteen al sprake zijn van een wezenlijke wijziging en dus van de verplichting om een openstellingsvergunning te hebben. Maar de renovatie is niet af. Er moet misschien nog een serie vluchtdeuren komen naar een vluchtkanaal. De elektronische systemen moeten er nog in en alles moet uiteraard na afronding van de renovatiewerkzaamheden getest worden. Mogelijk kan

pas dan vastgesteld worden dat voldaan wordt aan de wettelijk voorgeschreven veiligheidsnorm en dat is weer nodig om een openstellingsvergunning te krijgen. Kortom, een vicieuze cirkel. Juridisch is gefaseerd renoveren zo simpel dus niet, terwijl het verkeerstechnisch vaak veruit de beste oplossing is. Moet u dan maar afzien van gefaseerd renoveren en de tunnel dichtgooien totdat de laatste test een feit is? Absoluut niet! Afgelopen maand hebben wij op kantoor een Ronde Tafel georganiseerd, waar een aantal kopstukken uit de wereld van de tunnelveiligheid aan deelnam. Vraag was ‘Wat doe ik met mijn oude tunnel?’ Hoewel die vraag zich ook na de sessie niet eenduidig liet beantwoorden, passeerde wel een reeks van creatieve oplossingen de revue. Één ding werd volstrekt helder. Renovatie van een tunnel in fasen vergt regie, van de eerste tot de laatste dag. Afhankelijk van de aard en omvang van de renovatie (de ene tunnel is de andere niet) moet vooraf goed nagedacht worden hoe één en ander niet alleen technisch, maar ook juridisch, in het vat wordt gegoten. Welke werkzaamheden worden in welke fase uitgevoerd? Wanneer, bezien in de tijd, is sprake van een wezenlijke wijziging? Hoe organiseer ik mijn omgevingsvergunning voor bouwen en mijn openstellingsvergunning? Belangrijk daarbij is sporen parallel te laten lopen, waar dat parallel kan. Je hoeft niet op het laatste testrapport te wachten om een openstellingsvergunning aan te kunnen vragen. Kortom, een visie vooraf. Een tunnelvisie dus, in de werkelijke zin des woords dan J ❚

Liesbeth Schippers. Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn NV advocaat, partner

| 25

Tekst: Hilda Bosma Beeldmateriaal: Combinatie Hegeman/Roelofs

BOUW TUNNELBAK in andere volgorde De stad Amersfoort krijgt een nieuwe ontsluiting met de aanleg van De Kersenbaan. Deze weg tussen de A28 en het centrum van Amersfoort verbetert de doorstroming van het verkeer. De korte bouwtijd van elf maanden is mogelijk, omdat gekozen is voor een andere uitvoeringsmethodiek voor de tunnelbak. Onderdeel van het project is de aanleg van een tunnel onder een rotonde. Het projectgebied ligt in het stedelijk gebied van Amersfoort, naast de bestaande PON-spoorlijn. De bebouwing ligt direct aan het projectgebied, waardoor er gewerkt moet worden in een krappe ruimte. Combinatie Hegeman/Roelofs, bestaande uit Hegeman Beton- en Industriebouw BV en Roelofs Beheer BV uit Den Ham, voert de werkzaamheden van de tweede fase uit. In februari 2014 is gestart met de opruimwerkzaamheden, waaronder het kappen van bomen. Aansluitend is gestart met het aanleggen van riolering en herinrichting van de wegen. Medio mei zijn de damwanden aangebracht gevolgd door de bouw van de toeritten. De oplevering van het werk staat gepland op 30 juni 2015. Hegeman Beton- en Industriebouw verzorgt de werkvoorbereiding en bouw van de tunnelbak met toeritten en

26 |

'Op basis van de omgevingsanalyse en de techniek is onderzocht wat de meest optimale, veilige en snelste bouwmethodiek is voor de tunnelbak'

de bouw van de geluidsschermen langs de nieuwe Kersenbaan. De werkzaamheden aan de riolering en verharding worden uitgevoerd door Roelofs.

BOUWMETHODE Maarten Reijgersberg, algemeen directeur van Hegeman Beton- en Industriebouw: “Op basis van de omgevingsanalyse en de techniek is onderzocht wat de meest optimale, veilige en snelste bouwmethodiek is voor de tunnelbak. In verband met de werkzaamheden van de kabel- en leidingbeheerders is gestart met de bouw van de toeritten. Aansluitend worden de gesloten moten ter plaatse van de definitieve rotonde aangelegd. De dekken worden gefundeerd op de damwanden, waarna de vloeren en wanden onder het dek worden gerealiseerd, de zogenaamde dek-wanden methode. Het dek heeft een stempelfunctie bij de ontgraving. In een buitendienststelling van de Pon-spoorlijn wordt de spoorovergang vervangen door twee nieuwe spoorovergangen. De verkeerscirculatie wordt na de ombouw hersteld en de laatste moot kan worden afgebouwd. Dankzij deze bouwmethodiek wordt de verkeercirculatie minimaal verstoord.”

KORTE BOUWTIJD Reijgersberg: “Het is een bijzonder project. In een stedelijke omgeving worden in een korte bouwtijd twee toeritten en tunnelgedeelte met een totale lengte circa 250 meter gerealiseerd, waarbij het verkeer in de omgeving gebruik kan blijven maken van de omliggende wegen.” ❚

| 27

Infrabouw en civiele betonbouw Woning- en utiliteitsbouw Projectontwikkeling Interim-huisvesting en modulaire bouwsystemen Onderhoud en renovatie

Meer waarde aan ruimte Roelofs maakt het mogelijk

Roelofs maakt het mogelijk Een doelmatige herinrichting van de openbare ruimte vraagt om een perfecte samenhang tussen advies, ontwerp, realisatie, beheer en

Hoofdkantoor

onderhoud. Als integrale dienstverlener, kennis-

Dorpsstraat 20 7683 BJ Den Ham T +31 (0) 546 67 88 88 www.roelofsgroep.nl info@roelofsgroep.nl

partner en projectbeheerser combineert Roelofs deze aspecten optimaal met als doel â&#x20AC;&#x153;meer waarde aan ruimteâ&#x20AC;? te geven. Niet alleen voor u als opdrachtgever maar juist voor omgeving

WWW.HEGEMAN.COM

en gebruiker. Wilt u weten hoe? Ga naar de

U kunt ons ook volgen op

website en ervaar onze meerwaarde.

Nijverdal - Amersfoort - Enschede - Haarle Alles naar Havelte - Hengelomens - Smilde - Zwolle

Meer waarde aan ruimte

Alles naar mens.

ROELO14325 AD Meer waarde 95x130.indd 1

22-10-14 16:14

enabling projects through

Enprodes adviseert de Gemeente Rotterdam over tunnelveiligheid voor het project Maastunnel.

dialogue based decisions

De opgave: het vinden van een evenwichtige en aanvaardbare oplossing die recht doet aan de veiligheid voor gebruikers en personeel, de beschikbaarheid van de tunnel voor het snelverkeer en de monumentale status van de tunnel. Het doel: de Maastunnel renoveren en aanpassen aan het wettelijk vereiste veiligheidsniveau. Onze bijdrage: begeleiding van de tunnelveiligheidsdialoog, maken van een procesontwerp en opstellen van de tunnelveiligheidsdocumentatie.

www.enprodes.nl

dialoog

ENP-00X-advertentie-veiligheid.indd 1

duurzaamheid

veiligheid

03-04-14 11:17

TUNNELS ZIJN ER IN VELE VARIANTEN EN OP MEERDERE SCHAALNIVEAUS; DAT VRAAGT OM BLIJVEND NADENKEN.

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Enprodes

NADENKEN OVER TUNNELVEILIGHEID IS ESSENTIEEL Met de vernieuwde tunnelveiligheidswetgeving heeft Rijkswaterstaat een waar huzarenstukje afgeleverd. Gelukkig werd in de wet nog een clausule opgenomen dat de standaard uitrusting alleen van toepassing is op de tunnels in beheer bij het Rijk. Dat zegt Han Admiraal van Enprodes. Hij gelooft namelijk niet in standaardisatie voor alle situaties als het gaat om tunnelveiligheid. “Nadenken en de tunnelveiligheidsdialoog aangaan met alle betrokken partijen op een tunnelproject blijft nodig.” Op stedelijk schaalniveau is volgens Han Admiraal sprake van een ander gebruik van de ondergrondse infrastructuur dan op Rijkswegen. “In de stad zijn het vaak geen rechttoe, rechtaan oplossingen, maar zijn het meer hybride oplossingen. Kijk maar eens naar de Koningstunnel in Den Haag, in feite een T-splitsing op -1 niveau. De weten regelgeving is op het punt van de standaard uitrusting zodanig inflexibel dat je er met z'n allen niet meer uit komt. Daarom mogen we ons gelukkig prijzen dat deze op stedelijk schaalniveau niet van toepassing is. Zeker bestaande tunnels vragen om een maatwerkaanpak. Een standaard kan dan zeker behulpzaam zijn, maar moet wel flexibiliteit toelaten. En juist op dat terrein begeven we ons met Enprodes.”

TUNNELVEILIGHEIDSDIALOOG De gebaande paden loslaten betekent dat er niet veel andere mogelijkheden zijn dan met alle betrokken partijen aan tafel de tunnelveiligheidsdialoog voeren, vervolgt Admiraal. “Een mooi voorbeeld is de renovatie van de

Han Admiraal van Enprodes

Maastunnel waarbij we betrokken zijn. Het is de eerste afgezonken tunnel in Nederland die inmiddels zeventig jaar oud is en toe is aan een grootschalige renovatie. Voor Rotterdam is de tunnel erg belangrijk als het gaat om beschikbaarheid. Tevens is het een Rijksmonument. Met de huidige weten regelgeving als leidraad kom je er niet uit. Het is zaak de tunnelveiligheid op meerdere beleidsniveaus te bepalen, complexe processen die hard nodig zijn. Er komt dan een stukje 'nadenken' om de hoek kijken. Per situatie wordt beoordeeld wat het beste is om te doen. Verre van een standaard oplossing. Wij zoeken naar een oplossing die rechtdoet aan de specifieke omstandigheden en organisatie van de tunnelbeheerder. Dat doen we vanuit Enprodes ook met succes in het buitenland, telkens rekening houdend met de plaatselijke situatie. Niet de gestandaardiseerde uitrusting maakt dat een tunnel veilig is, maar een gezonde en genuanceerde discussie tussen de betrokken partijen. Die nuances missen we in de huidige weten regelgeving.” ❚

| 29

Beeldmateriaal: Onderwater Techniek Nederland

Tunnelelement ingevaren en afgezonken De afbouw van de Noord/Zuidlijn in Amsterdam is nog in volle gang. Een belangrijk onderdeel van dit project was de tunnel onder het Centraal Station van Amsterdam (Amsterdam CS). Hier kruist de metrolijn vijftien treinsporen, zes perrons en het stationsgebouw, een historisch monument, gebouwd tussen 1881-1889. Op spectaculaire wijze is het prefab tunnelelement onder het station ingevaren en afgezonken.    Voor de nieuwe metrolijn in Amsterdam was de passage met het Centraal Station een van de meest uitdagende onderdelen. Tijdens de bouw van de tunnel mocht het treinverkeer niet worden verstoord en waren geen zettingen toegestaan. De oplossing was een prefab tunnelelement dat onder het station werd ingevaren en afgezonken. Onderwater Techniek Nederland, onderdeel van Strukton Immersion Projects, heeft bij deze bijzondere operatie al het duikwerk voor zijn rekening genomen. “De bijzondere omstandigheden

30 |

dwongen het afzinken duikteam om creatief te zijn en gebruik te maken van verschillende innovatieve oplossingen,” blikt Mark Jansen van Onderwater Techniek Nederland terug. “Alle handelingen werden uitgevoerd met strenge veiligheidsnormen en gedetailleerde procescontroles om het risico van mislukking te verminderen. Voor de operaties zelf werden gedetailleerde werkplannen en werkinstructies gemaakt met geïntegreerde go- / no go-beslissingen op verschillende momenten.”

UITDAGEND EN UNIEK  Het tunnelelement onder Amsterdam Centraal Station heeft een lengte van 136 meter, is 21 meter breed, 8 meter hoog en heeft een gewicht van 21.000 ton. Jansen: “Naast dit tunnelelement moesten nog drie tunnelelementen gebouwd worden voor het project, nodig om het IJ over te steken aan de noordzijde van het station. Maar voordat het zover was en het tunnelelement kon worden ingevaren was het nodige 'uitdagend en uniek' voorbereidende werk benodigd.”  Om het invaren van het tunnelelement onder het station mogelijk te maken, werd een zinksleuf gemaakt, licht Mark Jansen toe. “De bestaande fundering van het station, bestaande uit duizenden houten palen, werd vervangen door nieuwe funderingen met een dakplaat boven. Het gewicht van het stationsgebouw en de perrons werd overgenomen door deze nieuwe fundering. De zinksleuf werd gemaakt tussen deze funderingen door. De uitdaging lag met name in de beschikbare werkruimte / werkhoogte. De afstand tussen plafond en water bedroeg slechts 2,5 meter waar zelfs nog een bovenloopkraan vrij tussenin bewoog. In combinatie met de relatief grote waterdiepte van 20 meter bracht dat de nodige uitdagingen voor wat betreft de inzet van equipment; de toepassing van speciaal ademgas en verdiepte pontons met 20 ft’s duikcontrolecontainers was een vereiste.”

MINIMALE SPELING  Binnen deze omstandigheden is OTN er toch in geslaagd 6.300 m3 onderwaterbeton te storten, 2.800 stuks oude palen te verwijderen, 14 secties van het stempelraam te plaatsen, 6.200 m2 slib verwijderend en uiteindelijk te assisteren bij het plaatsen van het tunnelelement. “Het uiteindelijke plaatsen van het tunnelelement onder het station werd opgesplitst in drie fasen: het transport van afmeerlocatie in de afzinksleuf, het invaren van het tunnelelement onder het stationsgebouw en tot slot het daadwerkelijke afzinken van het tunnelelement. Om het tunnelelement onder het station te kunnen manoeuvreren, werden lieren gebruikt. Eén aan de voorzijde van het stationsgebouw om naar voren te trekken en één naast de achterzijde van de bouwput om naar achteren te trekken. Door het verlagen van de spanning op de ene lier en de andere onder spanning te houden werd het element op

'De bijzondere omstandigheden dwongen het afzinken duikteam om creatief te zijn en gebruik te maken van verschillende innovatieve oplossingen' een gecontroleerde wijze getransporteerd, met een snelheid tot 0,5 meter per minuut. De breedte van bouwputten ten opzichte van de breedte van het tunnelelement was beperkt. Onder de perrons was aan beide zijden ongeveer 1 meter ruimte en onder het stationsgebouw niet meer dan 15 centimeter. Om te voorkomen dat het tunnelelement zou botsen met de keerwanden werd een geleideconstructie gebruikt die vanwege de zeer beperkte ruimte met duikers is geplaatst.” Het afzinken zelf werd ook weer in drie fasen uitgevoerd. Eerst werd het element zo veel als nodig verlaagd, zodat het onder de stempels door kon drijven. In de volgende fase werd het element naar voren bewogen zodat de achterkant van het element in het compartiment kwam. En in de derde fase werd het element afgezonken en met behulp van lieren op zijn definitieve positie geplaatst. “Een traditionele zand-onderstroom-methode werd gebruikt voor de uiteindelijke fundering van het tunnelelement, bestaande uit ingestorte leidingen in de wanden en vloeren die op een zandmengpomp werden aangesloten. Twee rijen van zogenaamde 'pannenkoeken' werden gecreëerd en vulden de ruimte van 0,65 meter tussen het tunnelelement en de onderwater betonvloer. De daadwerkelijke verbinding tussen het bestaande Voorplein en het tunnelelement werd tot stand gebracht door het water tussen de diepwand en het kopschot te bevriezen en vanuit het Voorplein de diepwand te doorbreken. De benodigde vriesleidingen werden vooraf alsook na het afzinken door ons gemonteerd,” besluit Jansen.  ❚

| 31

Uitblinken onder de waterspiegel

Nederland en water horen bij elkaar. Op het gebied van onderwatertechnieken heeft ons land een naam hoog te houden. Hiervoor zorgt onder meer OTN, dat gespecialiseerd is in het werken onder water. Deskundige, ervaren en gedreven medewerkers van OTN werken dagelijks aan uiteenlopende uitdagingen. We verzorgen de engineering, voorbereiding en uitvoering van het gehele proces en kunnen een project ook op onderdelen uitvoeren. Met meer dan vijftig jaar ervaring op zak duiken wij graag naar een uitdaging. Kijk voor meer informatie op www.otn.nl Een onderdeel van

Journaal Klamme werkkleding verleden tijd De herfst is in ons land. Dat betekent veel regen, vochtige werkkleding, natte laarzen en bedompte bouwketen. Om dan nog maar te zwijgen over de geur. De drying locker van Algeco is een modulaire kast voor 1 tot 13 personen. De radiator onderin elke kast zorgt voor een constante warme luchtstroom die via het plafond van de kast weer wordt weggezogen. Op deze manier is vochtige kleding binnen enkele uren weer droog. Droge kleding is bovendien veel hygiënischer. Het kan zelfs invloed hebben op de gezondheid van de gebruikers. Verkoudheden en andere winterkwaaltjes steken minder de kop op. Ook de levensduur van de werkkleding wordt langer. De kasten kunnen, indien gewenst, worden voorzien van kluisjes zodat alles veilig kan worden opgeborgen. Om energie te besparen gaat de radiator uit zodra een deur opengaat en is het mogelijk de temperatuur van elke locker individueel in te stellen. Aan de buitenkant brandt bovendien een lampje ter indicatie dat de radiator aanstaat. De modulaire units van Algeco kunnen bovendien op een zeer eenvoudige wijze uitgerust worden met datapunten. Zo zijn kabelgoten overbodig en zit alles mooi in muren en plafond ingewerkt. Deze punten maken het mogelijk om in elke tijdelijke unit te kunnen surfen of bellen via het internet, zelfs op afgelegen plaatsen. En dat alles via mobiele data 3/4G of plugin met eigen netwerkkabel.

veel tijd en transport in vergelijking met bestaande methoden voor tijdelijke bruggen, waarvoor diverse vrachtwagens en veel meer personeel nodig zijn. De stalen brug kan de zwaarste stormen doorstaan en minstens 10.000 personen per uur dragen. Het WK veldrijden in Hoogerheide had in februari dit jaar de primeur. Daarna volgden onder meer het DGTL festival in Amsterdam, waar twee bruggen bezoekers over een drukke weg hielpen, de Planet Run in Katwijk en de Autoweek Live in Lelystad, waar bezoekers via de bruggen veilig het racecircuit konden oversteken. In oktober brengen de bruggen bezoekers van het parkeerterrein naar het festivalterrein van de Halloween Fright Nights in Walibi Holland en in Gulpen blijft het historische centrum tijdens wegopbrekingen via de bruggen bereikbaar voor toeristen. Het bruglichaam heeft de afmetingen van een zeecontainer en kan wegen tot veertien meter breed overspannen. De twee trappen aan weerskanten kunnen zowel dwars of in verlengde van de brug worden geplaatst. Als één brug niet voldoet, kunnen er twee of meer bruggen naast of achter elkaar worden gebouwd. Bovendien kan de brug bespannen worden met zeilen, bijvoorbeeld voor reclamedoeleinden.

Vervangen tuien oude deel Tacitusbrug Rijkswaterstaat renoveert de oude brug over de Waal in de A50. Na het starten van versterkingswerkzaamheden in de koker, herstel van het stalen rijdek en vijzelen van de brug, is nu het moment gekomen de tuien van de brug te vervangen. De tuien worden één voor één vervangen: als eerste is de korte tui aan de zuidelijke pyloon aan de beurt, gevolgd door de korte tui aan de noordelijke kant, lang-noord en lang-zuid.

EventBridge is tijdelijke voetgangersbrug Steeds meer organisatoren van evenementen, Nederlandse gemeenten en wegenbouwers maken gebruik van de EventBridge, een mobiele, snel en eenvoudig in elkaar te zetten tijdelijke voetgangersbrug. De nieuwe innovatieve brug werd begin dit jaar gepresenteerd en blijkt een simpele en veilige oplossing om gevaarlijke kruisingen en wegen over te steken. Twee tot drie personen kunnen de brug met één vrachtwagen vervoeren, in drie uur tijd opbouwen en met behulp van een kraan op zijn plaats zetten en afstellen. Dat scheelt

Het vervangen van een tui start met het laten zakken van het zogenaamde zadel, een constructie bovenin de pyloon waaroverheen de tui loopt. Het zakken van het zadel gaat geleidelijk (duurt enkele dagen). De spanning wordt hierbij langzaam van de betreffende tui, die over het zadel heen loopt, afgehaald. Dit betekent een andere krachtenverdeling op de gehele burg. Gezien de omvang en het gewicht van de tuien, zal het zonder-spanning-zijn van de tuien niet duidelijk zichtbaar zijn. Nadat de tui is losgemaakt van de twee bevestigingspunten in het brugdek, wordt de tui in zijn geheel verwijderd. Dan is er gedurende enkele weken sprake van een brug met drie tuien. Intussen worden dan aanpassingen aan het zadel bovenin de pyloon en de bevestigingspunten in het brugdek verricht. Vervolgens wordt de nieuwe tui aangebracht en op spanning gezet. Deze werkzaamheden zullen per tui naar verwachting circa drie maanden in beslag nemen.

| 33

Verrijkt met ‘Interactieve Print’ Breng uw vaktijdschrift tot leven! Layar is een gratis app voor de smartphone en tablet, die het papier van ‘Grond / Weg / Waterbouw’ tot leven brengt. Met behulp van Layar worden advertenties en redactionele content interactief gemaakt. Als lezer slaat u de brug tussen print en de digitale wereld. Het enige dat u nodig heeft, is een smartphone of tablet met de Layar app. U scant met uw smartphone of tablet een pagina, waarna de Layar-app de clickable elementen toevoegt op de pagina zoals: Video’s, foto’s, tekst, e-mailadressen, telefoonnummers, social media sharebuttons, etc.

Wat heeft u nodig? Het vaktijdschrift Een smartphone of tablet De gratis Layar-app

Interactieve Print Stap voor stap

Download de gratis layar app

Scan de pagina

VAK TIJD SCH RIFT Jaargang 4 | numme

r 19 | 2014

OVE R CIVI ELE TEC HNI EK & INFR AST RUC TUU R

bekijk de layar!

WW W.G WW -BOU W.N

Hoe werkt het: Even de gratis Layar app downloaden in de Apple Store of de Android Market. Open nu de Layar app op uw smartphone of tablet. Klik op het scan-icoon onderaan in de zoekbalk van uw smartphone of tablet. Houd uw smartphone of tablet boven een van de ‘Layarpagina’s’, herkenbaar aan het blauwe logo. Klik in het scherm, nu opent de digitale laag en kunt u op de buttons klikken. Veel lees en kijkplezier!

SCAN WITH

AMSTERDAM S TAT I O N V I J Z E LGRACHT NIEUW AQUAD UCT IN LEEUW ARDEN | 2014059 GWW 19.indd

| EXPO TIP: DA G VA N V E R K E ER & MOBILIT N I E U W E S TAT I EIT O N S PA S S A G E T ILBURG INGEP ERST

06-11-14 13:43

Journaal Standaard fiets- en voetgangersbrug van composietbeton

Nederland waterland. Verspreid over het land zijn enkele tienduizenden naoorlogse bruggen aan vervanging toe. Dit betekent dat er enorme investeringen opdoemen voor lagere overheden als gemeenten en waterschappen. Romein Beton heeft de behoeften in kaart gebracht en introduceert op basis hiervan een gestandaardiseerde fiets- en voetgangersbrug. De nieuwe brug is vervaardigd uit composietbeton, een hybride beton die vezelversterkt Ultra Hoge Sterkte Beton combineert met traditionele wapening, en heeft een maximale lengte van twaalf meter. De breedte is tweeënhalve meter, een veel voorkomende breedtemaat voor fiets- en voetgangersbruggen. De composietbetonnen brug is licht van gewicht, heeft een uiterst slank ontwerp, gaat honderd jaar mee, behoeft geen onderhoud, voldoet aan de Eurocode en is snel te leveren. Volgens Paul de Vries van Romein Beton helpt de nieuwe brug gemeenten en waterschappen om te voldoen aan de vervangingsvraag. “Behalve als vervanging van verouderde bruggen biedt deze nieuwe standaard fiets- en voetgangersbrug ook een oplossing voor nieuwbouwprojecten en reconstructies waarin vaak vele kleine waterpartijen, watergangen en slootjes gepland zijn.”

Dag van Verkeer & Mobiliteit Het stedelijk gebied wordt in toenemende mate voller en drukker. Om steden bereikbaar te houden is samenspraak met de inrichting van de openbare ruimte noodzakelijk. In de toekomst zal deze ontwikkeling nog verder toenemen. De beursvloer van de Dag van Verkeer & Mobiliteit wordt de komende editie dan ook uitgebreid met de volgende producten en diensten: Groen (aanleg en onderhoud), Verlichting (armaturen, lampen, masten en advies), Bestrating (natuursteen, gebakken klinkers, beton, asfalt) en nieuwe bestratingstoepassingen en technieken, Straatmeubilair (bankjes, afsluitpaaltjes, prullenbakken) en Advies (adviesbureaus). Behalve deze producten vindt u op 27 november natuurlijk ook de op verkeer en mobiliteit gerichte producten zoals voor Wegaanleg & onderhoud, Verkeersdoorstroming, Mobiliteitsmanagement, Parkeren, Openbaar vervoer en Fietsparkeren. De Dag van Verkeer & Mobiliteit is het grootste en enige Nederlandse verkeersevenement waar verkeersprofessionals elkaar op één dag ontmoeten. De toegang is gratis voor zowel de beurs als de lezingen, er wordt de gehele dag gratis koffie, thee en fris geserveerd, u kunt gratis parkeren voor de deur van Expo Houten en als u met de trein komt kunt u gebruik maken van een gratis pendelbus tussen NS station Houten en het beursgebouw. De Dag van Verkeer & Mobiliteit Nederland vindt plaats op donderdag 27 november 2014 in Expo Houten. Openingstijden zijn van 10.00 tot 17.00 uur.

Mega-order voor uitbreiding Suezkanaal Een consortium van Koninklijke Boskalis Westminster N.V. (Boskalis), Van Oord, NMDC (Abu Dhabi) en Jan de Nul (België) heeft een contract verworven van de Suez Canal Authorities voor de uitbreiding van het Suezkanaal, dat een cruciale verbinding vormt voor de scheepvaart tussen Europa en Azië. Het contract heeft een totale waarde van USD 1,5 miljard, gelijk verdeeld over de leden van het consortium met een Boskalis-aandeel van USD 375 miljoen. Het 'nieuwe' Suezkanaal zal deels evenwijdig aan het huidige kanaal komen te liggen en deels omvat het de verbreding en verdieping van bestaande delen van het kanaal. Het contract behelst de aanleg van een parallel aan het kanaal gelegen sectie met een lengte van circa 50 kilometer zodat schepen elkaar vrij kunnen passeren alsmede het verbreden en verdiepen van een aantal bestaande secties tot een diepte van 24 meter. Het merendeel van de baggerwerkzaamheden voor de uitbreiding van het kanaal zal worden uitgevoerd met behulp van 17 snijkopzuigers Het project gaat in 2014 van start en zal naar verwachting in 2015 worden voltooid.

116 betoncentrales met Keurmerk Beton Bewust Van de ruim 170 betonmortelcentrales in Nederland hebben 116 centrales het keurmerk Beton Bewust. Dit blijkt na controles die in juli 2014 zijn afgerond. De lage CO2 van betonmortel en de veiligheid binnen de industrie zijn onder andere de hoogtepunten uit het verslag. Van de ruim 170 betonmortelcentrales in Nederland hebben 116 centrales het keurmerk Beton Bewust. De resultaten zijn op basis van deze centrales, waarbij een onafhankelijke externe organisatie het onderzoek heeft uitgevoerd. “Dit geeft vertrouwen,” aldus Ron Peters, directeur VOBN. “Om bouwwerken nog duurzamer te maken is het van belang dat afnemer en leverancier met elkaar de dialoog aan gaan over de mogelijkheden van het product in relatie tot de specifieke toepassing. Betonmortel blijft maatwerk en keurmerkhouders kunnen de klant daarin goed adviseren.” Op het gebied van duurzaamheid blijkt dat keurmerkhouders erop gericht blijven om CO2-emissie te reduceren, waarbij gebruik van klinkerarme cementsoorten en het gebruik van secundaire grondstoffen wordt gestimuleerd en uitgebreid. Daarnaast hebben de keurmerkhouders de doelstelling om het aantal bedrijfsongevallen de komende jaren aantoonbaar te verlagen door een verdere aanscherping van het veiligheidsbeleid. Meer resultaten staan in het brancheverslag. Het brancheverslag van 2014 is aan te vragen op www.betonbewust.nl.

BouwProces Polis Risk Innovation heeft het afgelopen jaar de BouwProces Polis ontwikkeld, waarmee de traditionele CAR (Construction All Risk verzekering) - de reguliere AVB (Aansprakelijkheid verzekering voor Bedrijven) - en de OAV (Ontwerp Aansprakelijkheid verzekering) zijn samengevoegd tot één polis. Hiermee wordt enerzijds ingespeeld op de behoefte van de aannemer om verzekeringstechnisch beter op het bouwproces aan te sluiten, anderzijds worden hiermee de zogenaamde gaten tussen de separate polissen gedicht. Risk Innovation heeft niet alleen de verzekeringsproducten verder geïnnoveerd, zij heeft ook een revolutionair Cloud-platform ontwikkeld waarop haar klanten, de verzekeraars, experts en zijzelf 24/7 met elkaar kunnen communiceren. Een belangrijk aspect in de werkwijze van Risk Innovation is Loss Adjusting. De expert stelt niet alleen de schade vast, maar handelt direct de schade met de aannemer af waardoor de doorlooptijd van een schadegeval wordt terug gebracht tot maximaal 10 werkdagen.

| 35

Journaal Aanleg N31 definitief gegund aan Ballast Nedam Ballast Nedam gaat in opdracht van Rijkswaterstaat, de gemeente Harlingen en provincie Fryslân de aanleg van de nieuwe N31 door Harlingen realiseren. De opdracht betreft een D&C-contract voor het ontwerpen en realiseren van de nieuwe N31 door Harlingen. Met de opdracht is een waarde van circa € 84 miljoen gemoeid. Vrijdag 19 september tekenden de alliantiepartijen: Rijkswaterstaat, provincie Fryslân en de gemeente Harlingen samen met de partners: ProRail en Ballast Nedam een gezamenlijke verklaring. Met de ondertekening van deze verklaring spraken partijen de intentie uit om samen Harlingen te verbinden! Er wordt met vereende krachten gewerkt aan een veilig, sterk en bereikbaar Fryslân. De N31 is de directe verbinding tussen Amsterdam en Leeuwarden, via de Afsluitdijk en Harlingen. Deze weg wordt in Harlingen verbreed en verlegd om de bereikbaarheid van Fryslân te verbeteren. De nieuwe weg is veiliger en zorgt voor een betere doorstroming van het verkeer in en om Harlingen. De nieuwe N31 wordt twee keer twee rijstroken en komt grotendeels verdiept te liggen. 7.000 ton staal verwerkt. De slanke stalen boogconstructie zorgt ervoor dat er minder staal nodig is, en dat er een minder groot oppervlak wordt blootgesteld aan corrosie. Dit heeft weer een gunstig effect op de onderhoudskosten.

Kouwenberg Infra wint NSTT No-Dig Award 2014

Stadsbrug De Oversteek wint Nationale Staalprijs De Nijmeegse stadsbrug De Oversteek heeft de Nationale Staalprijs 2014 heeft gewonnen in de categorie Infrastructuur. Het project is uitgevoerd door Bouwcombinatie Stadsbrug Nijmegen v.o.f. bestaande uit BAM Civiel bv en Max Bögl Nederland b.v. Het ontwerp is van de Belgisch Luxemburgse architecten- en ingenieurscombinatie Laurent Ney en Chris Poulissen. De Oversteek werd gekozen uit de 31 inzendingen in de categorie Infrastructuur’. Volgens de jury is er bij De Oversteek sprake van “meer dan een brug; het is een landmark, een kunstobject, een aandenken, een verblijf- en ontmoetingsplaats en de resultante van integraal ontwerpen en bouwen op basis van een vernieuwende aanbestedingswijze,” aldus de jury: Ze spreekt van: “Een integrale prestatie op alle onderdelen.” Met een lengte van 285 meter en een boog van 60 meter hoog heeft De Oversteek de op een na langste hoofdoverspanning van Nederland en is het de grootste boogbrug van Europa met een enkelvoudige boog. De boog is afgestemd op de breedte van de rivier. Inclusief opritten en aanbruggen heeft de Nijmeegse oeververbinding een lengte van ongeveer 2,1 km. In de boog is

36 |

Op donderdag 2 oktober 2014 heeft de Nederlandse vereniging voor Sleufloze Technieken en Toepassingen (NSTT) voor de veertiende maal de NSTT No-Dig Award uitgereikt. De NSTT No-Dig Award wordt periodiek uitgereikt aan een opdrachtgever, aannemer, leverancier of onderzoeker die de ontwikkeling en/of toepassing van sleufloze technieken op een bijzondere wijze heeft gestimuleerd door bijvoorbeeld het gebruik van innovatieve technieken of innovatieve toepassingen. De jury heeft het project ‘Vervangen riolering Papiermolen en Vijzelmolen te gemeente Hoorn' door Kouwenberg Infra gekozen als duidelijk voorbeeld van de mogelijkheden die sleufloze technieken vandaag de dag bieden en als winnaar van de NSTT No-Dig Award 2014. Bij dit project heeft de opdrachtnemer gekozen voor een combinatie van een specifieke sleufloze techniek -gestuurde avegaarboringen- met een andere techniek uit het pallet van ondergronds bouwen: het afzinken van kleine schachten. De locaties van de werkruimte op het maaiveld, waar hinder voor de omgeving ontstaat, zijn nauwkeurig afgestemd met de mogelijkheden van de ingezette sleufloze techniek. Beide technieken zijn goed uitgewerkt en passen goed bij de karakteristiek van het rioolsysteem dat moest worden gerealiseerd. Het resultaat is een efficiënte uitvoering met minimale hinder voor de omgeving.

Mecalithe bespaart betonindustrie tot 35 procent CO2 Door een nieuwe Nederlandse uitvinding te gebruiken kan de betonindustrie wereldwijd 30 tot 40 procent minder cement gebruiken in het productieproces. Dat leidt tot een CO2-reductie van 25 tot 35 procent. Het speciaal hiervoor ontwikkelde Mecalithe van producent en leverancier Suston Group

Journaal Nieuwe bouwronde op station Eindhoven In Eindhoven is weer een gedeelte klaar van de ruwbouw van de nieuwe reizigerspassage op het station. Station Eindhoven is uit haar jasje gegroeid en wordt op dit moment grondig verbouwd. Het station krijgt een nieuwe, 13 meter brede reizigerspassage met aan weerszijde winkels en reizigersvoorzieningen. Er komen liften en open neergaande roltrappen naar alle perrons, zodat iedereen zelfstandig kan reizen. De nieuwe passage wordt stapsgewijs gebouwd van de centrumkant naar de kant van het busstation. Op dit moment wordt gebouwd aan het eerste deel van de nieuwe onderdoorgang. De bouw van de liften is één van de laatste onderdelen en zal gereed zijn in 2016. Tot die tijd kunnen mensen gebruik maken van de dienstliften.

uit Den Bosch is met succes getest en goedgekeurd door de Kiwa en is inmiddels in gebruik genomen door MBI, de grootste betonsteenproducent van Nederland. De uitvinders Dr. Youva Raj Tyagi en Peter van Bakel van MGX Research Centre deden jarenlang onderzoek naar Mecalithe. “Simpel gezegd is het een poedervormige hulpstof die de lijmkracht van cement vergroot,” legt Peter van Bakel uit. Testen hebben aangetoond dat er met 40 procent minder cement beton kan worden gemaakt dat even sterk is als traditioneel beton. Mecalithe is geschikt voor de productie van prefab en betonwaren, zowel voor droge mortel als zelfverdichtend beton. “Het verhoogt de werking van cement en maakt daardoor het beton sterker of biedt de mogelijk bindmiddel te reduceren,” aldus Van Bakel. Die goede ervaring heeft MBI ook. Mecalithe doorstond alle testen en proeven en MBI kreeg een Kiwa-keur voor het gebruik in zijn betonstenen. “We besparen 30 procent cement en gebruiken het in combinatie met andere duurzamere bindmiddelen en hulpstoffen. Buiten de laboratoriumtesten was het voor ons belangrijk dat Mecalithe ook in de machines en het productieproces gebruikt kon worden. Het heeft die testen formidabel doorstaan,” zegt Wim Mollink, manager ontwikkeling & technologie van MBI. Nu MBI de goedkeuring heeft van de Kiwa gaat het Mecalithe toepassen in al zijn producten voor infra.

Bereikbaarheid Noorden flink verbeterd Met het opblazen van een reusachtige smiley heeft minister Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) de verdubbelde N33 tussen Assen en Zuidbroek officieel geopend. Tevens heeft zij de tracébesluiten van de Zuidelijke Ringweg Groningen en de Verruiming vaarweg Eemshaven - Noordzee vastgesteld. De drie grote projecten zorgen voor een flinke verbetering van de bereikbaarheid van de regio.

Mebin bouwt ervaring uit met hybride mixer In 2013 nam Mebin als eerste betonmortelleverancier ter wereld een hybride betonmixer in gebruik. In september 2014 kwam daar een tweede bij, de allereerste 5-asser-hybridekit met een ketelinhoud van 13,5 m3 die volledig op batterijen draait en die door de mixer opgeladen worden tijdens het rijden. Bij het laden en lossen van de mixer staat de verbrandingsmotor uit, waardoor het zowel op de centrale als op de bouwplaats stil is. Met deze tweede hybride mixer wil Mebin haar ervaring met hybride vervoer verder uitbouwen en haar voortrekkersrol als duurzame betonmortelleverancier waarmaken. Daarnaast heeft Mebin begin oktober het wagenpark verder uitgebreid met nog eens twaalf betonmixers en vijf trailers. De betonmixers hebben, net zoals de hybride mixer, een ultramoderne Euro-6-motor.

De N33 is tussen Assen en Zuidbroek verdubbeld over een lengte van ruim 40 kilometer. Daarbij is knooppunt Assen geoptimaliseerd en is er bij Zuidbroek een klaverblad aangelegd. De realisatie is zeer voorspoedig verlopen en is bijna een jaar eerder klaar dan gepland. De Zuidelijke Ringweg Groningen, die dateert uit de jaren zestig van de vorige eeuw, wordt omgebouwd om het drukke verkeer beter te laten doorstromen en de weg beter in te passen in de omgeving. Zo werken Rijkswaterstaat, de provincie en gemeente samen aan de bereikbaarheid van Groningen. In 2017 gaat de zuidelijke ringweg over een afstand van 12 kilometer op de schop. De vaarweg Eemshaven - Noordzee wordt verruimd voor energie gerelateerde bedrijvigheid in de Eemshaven. Hiervoor is het noodzakelijk de vaarweg geschikt te maken voor schepen met een maximale diepgang van 14 meter. Het werk gaat in het najaar van 2015 van start en is eind 2017 gereed.

| 37

Journaal Laag Energie Asfalt Beton voor Randweg Zundert Na jaren voorbereiden, overleggen en plannen smeden, heeft de gemeente Zundert het startsein gegeven voor de realisatie van de Randweg Zundert. BAM Wegen en de gemeente hebben de realisatieovereenkomst getekend. In de EMVI-aanbesteding wist BAM zich te onderscheiden met een gebiedsgericht, integraal en duurzaam plan, dat twee dorpskernen verbindt door de aanleg van een fietsbrug en een ecologische zone. De nieuwe weg leidt het verkeer om het centrum van Zundert heen, waardoor het leefklimaat verbetert en de verkeersveiligheid toeneemt. BAM past voor het asfalteren van de onderlagen het duurzame Laag Energie Asfalt Beton (LEAB) toe. Daarmee wordt een CO2-reductie van circa 30 procent en een forse verlaging van het energieverbruik gerealiseerd. Voor de deklagen past BAM het geluidreducerende Dubofalt toe. Waterschap Brabantse Delta participeert in het project met de aanleg van de ecologische verbindingszone. In het plan is ook ruimte voor een opvallende nieuwe fietsbrug voor langzaam verkeer. De brug geeft niet alleen een comfortabele en veilige vorm aan de verbinding tussen beide dorpen, maar kan ook als icoon worden gezien die deze verbondenheid benadrukt. Het ontwerp van het landschapspark en de fietsbruggen is van wUrck architectuur stedenbouw en landschap uit Rotterdam.

Edes familiebedrijf De Nooij ontvangt predicaat Hofleverancier Op vrijdag 24 oktober ontving ondernemer Christiaan de Nooij het recht tot het voeren van het Koninklijk Wapen met de toevoeging ‘Bij Koninklijke Beschikking Hofleverancier’.

De Nooij bestaat uit twee bedrijven. De Nooij Stainless produceert RVS-producten voor de offshore en de chemische industrie wereldwijd. De nadruk ligt hierbij op aardgas- en olie-industrie. De Nooij Pomptechniek richt zich op het efficiënt transporteren en behandelen van schoon water en afvalwater. Christiaan de Nooij: “Dit jaar vierden we ons 100-jarig jubileum, één van de vereisten om in aanmerking te komen voor deze mooie titel. We zijn vervolgens beoordeeld op onder andere onze status in de markt én de regio. Ik zie het daarom als een letterlijke én figuurlijke kroon op ons werk in de afgelopen eeuw.” Het predicaat Hofleverancier wordt bij hoge uitzondering verleend aan bedrijven die een bijzonder jubileum van minimaal honderd jaar vieren. Daarnaast moet de ontstaansgeschiedenis duidelijk zijn en dient het bedrijf van regionaal belang te zijn. Juridisch en economisch onberispelijk gedrag vormt ook een belangrijke eis om positief uit het uitgebreide onderzoek te komen. Bij dit onderzoek zijn onder andere de burgemeester, de Commissaris van de Koning en diverse ministeries betrokken. Zo’n 460 Nederlandse bedrijven mogen op dit moment het Koninklijk Wapen voeren.

Nieuw digitaal handboek tunnelbouw Al ruim twintig jaar is het SATO (Specifieke aspecten tunnelontwerp) een belangrijke richtlijn voor het ontwerp van tunnels. Samen met het netwerk heeft het COB de richtlijn geactualiseerd, aangevuld en gedigitaliseerd. Het nieuwe handboek bevat vele best practices (opgesteld in samenwerking met marktpartijen) voor rijksweg-, spoor- en niet-rijkswegtunnels. Het Handboek Tunnelbouw gaat in op algemene aspecten van het ontwerpen en bouwen van wegen railtunnels. Doel van het boek is ontwerpers en bouwers van tunnels te ondersteunen, door inzicht te bieden in alle aspecten die komen kijken bij ontwerp en realisatie en tevens bestaande potentiële oplossingen in de vorm van best practices te tonen. Het is daarmee bedoeld als een naslagwerk voor professionals en niet zozeer als leerboek. De inhoud is gebaseerd op SATO 2006, aangevuld met specifieke kennis van railtunnels. Daarnaast zijn ervaringen uit de periode 2006 tot heden verwerkt. Op basis van kennis van deskundigen is zo veel mogelijk de stateof-the-art van de tunnelbouw vastgelegd. Het handboek is gemaakt door en voor de participanten van het COB en zal tevens door een permanente COBcommissie worden beheerd. Gebruikers kunnen input leveren aan deze commissie via de website. Het is de uitdrukkelijke wens van de samenstellers dat dit handboek daardoor een levend document zal zijn, dat op elk moment een zo goed mogelijke afspiegeling van de state-of-the-art laat zien.

Aanbestedingsprocedure Knooppunt Joure van start De aanbesteding voor de aanleg van het Knooppunt Joure is van start gegaan. Aannemers kunnen zich aanmelden als geïnteresseerde voor het uitvoeren van het werk. In juli 2015 wordt definitief bekend welke aannemer of combinatie van aannemers het project mag gaan uitvoeren. Rijkswaterstaat, provincie Fryslân en gemeente De Friese Meren werken samen in een bestuurlijke alliantie ter verbetering van de bereikbaarheid van Fryslân via Joure. De bestaande rotonde maakt plaats voor een ongelijkvloerse verbinding tussen de A6 en de A7 en een ongelijkvloerse aansluiting bij Joure.

38 |

Journaal

De aanleg van Knooppunt Joure is een belangrijk project dat bijdraagt aan een sterk, veilig en bereikbaar Fryslân. Bij het project hoort ook het verdiepen van de Langwarder Wielen (in samenwerking met het Friese Merenproject), de aanpak van Entree Joure en het verwijderen van het grootste gedeelte van de geluidswal langs de A7. Op basis van de selectiecriteria worden er vijf aannemers geselecteerd. De aannemers krijgen van januari tot half mei 2015 de tijd om een aanbieding te doen. In juli 2015 wordt het werk gegund. De verwachting is dat de aannemer vanaf december 2015 buiten aan de slag gaat met de aanleg van het nieuwe knooppunt.

Verlengkabel met stroomindicatie voorkomt ongemakken

streeft ernaar zo snel mogelijk een goedkeuringscertificaat van Rijkswaterstaat te ontvangen, zodat de voeg breed kan worden toegepast. Met een integraalvoeg is het mogelijk de overgang tussen kunstwerk en weglichaam te laten verdwijnen. Hierdoor wordt het onderhoud van de voegovergang en de overlast voor weggebruikers en omwonenden geminimaliseerd. De nieuw ontwikkelde integraalvoeg is door BAM voor het eerst toegepast op de A12 en op stadsbrug De Oversteek in Nijmegen. De stootplaat wordt bij de integraalvoeg verankerd aan het kunstwerk. Alle bewegingen van de brug onder invloed van de temperatuur manifesteren zich daardoor aan het vrije einde van de stootplaat. Door gebruik van een zeer flexibel polymeer gemodificeerd asfaltmengsel en wapeningsnetten van glasvezel is het mogelijk de voeg permanent onzichtbaar onder het asfalt te laten verdwijnen. Hierdoor vermindert de geluidoverlast en treden er nauwelijks nog trillingen op. De overlast van wegverkeer voor de directe omgeving is daardoor een stuk lager. Bovendien is de voeg onderhoudsvrij. De ervaringen met de voegen op De Oversteek, die ruim een jaar geleden zijn aangebracht en voortdurend worden gemonitord, zijn positief.

ProRail test spoortunnel Delft Na jaren van bouwen aan de spoortunnel en het ondergrondse station in Delft, heeft ProRail op 1 november jongstleden de eerste testtrein door de ruim 2 kilometer lange tunnel laten rijden.

Het zoeken naar de fout bij een stroomstoring was voorheen als zoeken naar een speld in een hooiberg. Dankzij een nieuwe vinding, exclusief verkrijgbaar bij Bouwplaats-Inrichting.nl, is dit nu verleden tijd. De stroomvoorziening op de bouw is nooit constant. Omdat de stroom weleens wil uitvallen, is het zoeken naar de storing een onmogelijke opgave. De storing hoeft namelijk lang niet altijd aan de stroombron te liggen, maar kan ook in de eigen bedrading zitten. De nieuwe verlengkabels met stroomindicatie helpen nu tijdverlies door het zoeken naar een storing te voorkomen. Deze zijn namelijk voorzien van een handig LED-lampje. Dit lampje brandt zolang er stroom door de kabel loopt. Is de stroom uitgevallen, dan is het lampje uit. Zo is het altijd duidelijk of de stroomonderbreking ligt aan de stroomvoorziening, of aan uw eigen apparatuur.

Onderhoudsvrije integraalvoeg vermindert geluidoverlast en trillingen BAM Wegen heeft in overleg met Rijkswaterstaat op de A4 bij Hoogmade een proefvak aangelegd met vier ‘stille’ integraalvoegen. Op basis van computersimulaties, metingen in situ en visuele inspecties wordt gedurende een periode van drie jaar gemonitord of de voegen goed functioneren. Door temperatuur-, rek- en verplaatsingssensoren in het weggedeelte in te bouwen, beschikt BAM over accurate data over de werking van de integraalvoeg. BAM

Het oude tweesporige spoorviaduct, zo kenmerkend in Delft, zal binnenkort worden ingeruild voor een stille tunnel met ruimte voor vier sporen. Met vier sporen is een betere doorstroming van het treinverkeer mogelijk, wat ook in de rest van Nederland voordelen biedt. Het ondergrondse station krijgt daglicht op de perrons en de bovengrondse stationshal is voorzien van een karakteristiek plafond. Het nieuwe station biedt straks ruimte aan tienduizenden bezoekers, is groots van opzet en biedt de reiziger extra comfort, onder meer door de nieuwe winkels. De nieuwe spoortunnel en het station zijn bouwkundig zo goed als klaar en op dit moment is de testfase door ProRail in volle gang. In de testfase wordt beproefd of alle systemen in de tunnel goed op elkaar zijn afgestemd. Veiligheid voor de reizigers is hierbij het uitgangspunt. Het testen is de laatste fase voor de ingebruikname van de nieuwe tunnel en het station. ProRail is gestart met de bouw in 2009 en de eerste reizigerstrein kan gaan rijden in het voorjaar van 2015.

| 39

NIEUW! SPUDPAALSYSTEEM n n n

Schip

30 meter

Deelbaar Verplaatsbaar Universeel Compact

De BMWT-keursticker… ...meer dan alleen periodiek onderhoud Door cruciale onderdelen tijdig te vervangen kennen goed onderhouden machines doorgaans weinig problemen. Tóch is de veiligheid daarmee nog niet optimaal gewaarborgd en kan onverwachte controle door de Arbeidsinspectie tot ongewenste stilstand leiden.

Met een BMWT-keur-sticker op de machine is uw machine veilig en wordt uw werkplanning niet hinderlijk onderbroken. Conclusie: Laat uw machinepark voortaan periodiek door een BMWT-gecertifi ceerd bedrijf keuren en combineer dat met uw onderhoudsbeurt. Meer weten, kijk op www.bmwt.nl

BMWT-KEUR

BOLL ENGINEERING

Specialist in custom-made staal- en machinebouw

Alles onder één dak n Advies n Ontwerp n Engineering n 3D-modellering n Productie n Conservering n Certificering n Service

WWW.BOLLENGINEERING.NL 0416 35 33 29 info@bollengineering.nl linkedin.com/company/3041102 facebook.com/bollengineering

PRODUCTNIEUWS | Spudpaalsysteem

Revolutionair spudpaalsysteem Kunnen jullie een verbeterd spudpaalsysteem ontwikkelen dat voldoet aan onze vereisten voor het werken op grote diepte? Dat was de afsluitende en samenvattende vraag van de materieelbeheerder van Paans Van Oord. Ongeveer een jaar geleden maakte hij de algemeen bekende problematiek met het gebruik van spudpalen kenbaar bij Boll Engineering. Het was het begin van een opmerkelijk project. De problemen hebben twee kernoorzaken, vertelt Gijs Boll. “Ten eerste steekt de spudpaal, als hij buiten gebruik is, met bijna zijn gehele lengte boven de waterlijn uit. Dit maakt het passeren van vaste bruggen onmogelijk. Hijsen en transporteren van de enorme spudpalen is tijdrovend en duur. Ten tweede zijn de staalkabels en kabelschijven waarmee de paal bewogen wordt erg gevoelig voor slijtage en corrosie.”

SEGMENTEN De vraag om een innovatieve oplossing voor deze problemen kwam bij Boll aan het juiste adres. De engineers ontwikkelden een spudpaalsysteem dat deze problemen niet kent. “De Boll-spudpaal is opgebouwd uit segmenten, die eenvoudig in verschillende configuraties samen te stellen zijn. De lengte van de paal kan zo met relatief licht hijsmaterieel aangepast worden aan de waterdiepte en de brughoogte. Twee rondsels die in een compacte, efficiënt verplaatsbare aandrijfunit verwerkt zijn bekrachtigen tandheugels, die langs de gehele paal aangebracht zijn. De problemen zijn opgelost door de oorzaken weg te nemen,” licht Gijs Boll toe. Het in de basis eenvoudige en revolutionaire ontwerp viel in goede aarde. Boll Engineering kreeg opdracht voor twee systemen, die zij zelf produceren. De spudpaalsystemen worden begin 2015 geïnstalleerd.

GESTANDAARDISEERD, MAAR NIET STANDAARD De in Genderen gevestigde technici produceren ook een gestandaardiseerde lijn staalkabellieren.

‘De problemen zijn opgelost door de oorzaken weg te nemen’

ket. Advies, ontwerp, engineering, modellering, productie en conservering worden in eigen beheer uitgevoerd. Hierdoor wordt efficiënt gewerkt en keer op keer doordacht maatwerk geleverd. ❚

Bij Boll betekent dit dat er één basisontwerp is, dat efficiënt aangepast kan worden aan de wensen van de klant. Verder kunnen de lieren uitgebreid worden met verschillende deelsystemen, die ook achteraf eenvoudig toe te voegen of aan te passen zijn.

KRACHT Boll Engineering werkt voortdurend aan opmerkelijke staal- en machinebouwprojecten. Zo ontwikkelen en produceren zij ook een windvaan die medio 2015 op toren A’DAM geplaatst zal worden. Korte communicatielijnen maken het mogelijk elk project klantspecifiek en persoonlijk te behandelen. De kracht van Boll zit hem in een totaalpak-

| 41

“Partner in ondergrondse en bovengrondse infrastructuur!” doesselaere wegenbouw doesselaere

doesselaere

wegenbouw

doesselaere wegenbouw

SONIC DRILLING

doesselaere Kanaalstraat 105 • 5711 EG • Someren wegenbouw The art of Dewatering Telefoon: 0493-498 498 • E-mail: info@hurkmansgroep.nl • www. hurkmansgroep.nl

SONIC DRILLING

Aardwarmtesystemen

doesselaere wegenbouw

GRONDBORINGEN EN BRONBEMALINGEN BV Transparante achtergrond en zwarte tekst

Witte achtergrond en tekst

GRONDBORINGEN EN BRONBEMALINGEN BV Transparante achtergrond en zwarte tekst

gaat hét maken!

Staal gaat hét maken in de infrastructuur www.staalmakers.nl

Voetgangersbrug Floriade, Venlo

IJsselbrug, Zwolle

(foto: Gerard Extra Architect)

(foto: Florian Schreiber Fotografie)

Viaduct over A27, Houten

Fietsbrug Egypte, Venlo

Dolderbrug, Steenwijk

(foto: Erik Stekelenburg)

(foto: Dura Vermeer)

(foto: IPV Delft)

Arnhem Centraal (foto: Ronald Tilleman)

Staalmakers is een samenwerkingsverband van Staalfederatie Nederland, Samenwerkende Nederlandse Staalbouw, Tata Steel en Bouwen met Staal. Gezamenlijk voeren ze de promotiecampagne Staal gaat hét maken

Witte achtergrond en witte tekst

Synfra

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Geodirect

MEER SYNERGIE IN INFRA Om meer synergie in ondergrondse infrawerkzaamheden te verkrijgen, is het orgaan Synfra opgericht, een samenwerkingsverband tussen verschillende netbeheerders in Noord-Brabant, Limburg en Zeeland. Synfra legt aannemers een verregaande verplichting op als het gaat om ketenintegratie en systeemoplossingen. Een van de eisen is dat vanaf het moment van aansluiting tot oplevering de revisie binnen 24 uur moet worden opgeleverd. Geodirect heeft voor aannemers functionaliteiten toegevoegd aan het Geolantis-platform, wat internationaal door veel netbeheerders wordt ingezet, om aansluitprocessen zoveel mogelijk te automatiseren en aan de gestelde eisen te voldoen. Vulpen. De aanbesteding werd ingezet op basis van EMVI, waarbij de inschrijvende aannemers werden beoordeeld op zowel de kwalitatieve aspecten en de prijsaanbieding als de CO2prestatieladder.

TOTAALOPLOSSING

Synfra staat voor synergie in infra en is een samenwerkingsverband tussen Brabant Water, Delta, Endinet, Enexis, Waterleidingmaatschappij Limburg, UPC en Ziggo. Het doel is om meer samenwerking tussen netbeheerders te bereiken en het zoeken van combinaties in ondergrondse infrawerkzaamheden. Voor de gecombineerde werkzaamheden in verschillende verzorgingsgebieden in NoordBrabant en Limburg heeft Synfra begin 2013 na een aanbesteding negen nieuwe aannemers gecontracteerd, waaronder Hurkmans Groep en Van

Vanuit het Synfra-collectief werd de verplichting opgelegd om een verregaande ketenintegratie op te zetten met de opdrachtgevers, ook op systeemgebied. “Er werd gevraagd naar een totaaloplossing: een koppeling met het orgaan vanuit Synfra, een koppeling met het ERP van de aannemerij en een directe koppeling vanuit het systeem met de mensen buiten in het veld,” zegt Johan van Otterdijk van Hurkmans Groep.

direct is hier voor ons mee aan de slag gegaan. En met succes, mogen we toch wel zeggen. Wat Geodirect in drie maanden voor mekaar heeft gekregen, daar zijn andere partijen al jaren mee bezig.”

GEOGRAFISCH INFORMATIE SYSTEEM De Geolantis-oplossing van Geodirect is volgens Johan van Otterdijk geen ERP-systeem, maar een platform -een Geografisch Informatie Systeem- die koppelingen maakt. “Alle aanvragen voor ondergrondse infrawerkzaamheden (elektra, water en gas) worden verzameld en doorgeschoten naar het Geolantis-platform,” licht Van Otterdijk toe. “Dat is onze infobron, waarvan wij als aannemer(s) de aanvragen afhalen. Vervolgens wordt het werk in-

“Aan de verschillende aannemers de taak om hier zelf invulling aan te geven. We hebben de samenwerking met Van Vulpen opgezocht om samen te komen tot de beste technische oplossing. Geo-

tern opgestart, synchroniseren wij de benodigde informatie geautomatiseerd naar de centrale Geolantis-database en krijgen onze medewerkers in het veld de werkopdracht digitaal. Deze werkopdracht kan buiten onder andere worden verrijkt met extra informatie als meterstanden, schetsen, RTK GPS-metingen, dat via de Geolantis CLOUDservice weer één op één wordt gelogd in ons ERPsysteem en in het systeem van de opdrachtgevers. Op deze manier kunnen we kort cyclisch werken, kort op de bal spelen en sneller schakelen. Volledig conform de vraagspecificatie van Synfra.” ❚

| 43

Tekst: Irene Teunissen Beeldmateriaal: Thea van den Heuvel/DAPh

Een 8 gemiddeld voor Nationale Staalbouwdag Donderdag 2 oktober vond de Nationale Staalbouwdag 2014 plaats in Katwijk (ZH). Dit jaarlijks terugkerende evenement bestaat al twintig jaar en is bestemd voor de Nederlandse staalbouwsector. In totaal bezochten zo’n 1.500 constructeurs, adviseurs, studenten, staalbouwers, producenten en toeleveranciers het plenaire congres, de seminars, prijsuitreikingen en vakbeurs met zestig deelnemende bedrijven en organisaties. Op de Nationale Staalbouwdag worden actuele ontwikkelingen, trends en innovaties gepresenteerd in het ontwerpen en bouwen met staal. Dit gebeurt tijdens het plenaire congres, de parallelseminars en vakbeurs. “We willen met deze dag kennis uitwisselen, tendensen schetsen en interesse kweken om verantwoordelijker met staal om te gaan,” vertelt Arend Dolsma, projectleider marketingcommunicatie bij Bouwen met Staal, organisator van de staalbouwdag. “Wat bijvoorbeeld steeds zwaarder weegt is het streven naar duurzaamheid in concepten, productontwikkeling en uit-

44 |

voering. Dat zie je in de presentaties meer en meer terug. En naast informatieoverdracht vervult de staalbouwdag een belangrijke netwerkfunctie.”

PLENAIR CONGRES Het congres bevat altijd thema’s als duurzaamheid, regelgeving, internationale toepassingen en constructieve ontwerpen, maar blijft wel algemeen. Het is vooral interessant voor degenen met belangstelling voor de technisch bouwkundige toepassingen van staal, zoals constructeurs, staalbouwers en

PRIJSUITREIKINGEN Voor Dolsma was het hoogtepunt van de dag de bekendmaking van de winnaars van de Nationale Staalprijs. “Deze tweejaarlijkse prijs heeft betrekking op inspirerende staalprojecten die in de twee voorafgaande jaren opgeleverd of in gebruik genomen zijn in binnen- of buitenland. De prijs is uitgeschreven in vijf categorieën, waaronder utiliteitsbouw en infrastructuur. Zo ging de prijs voor utiliteitsbouw naar Rotterdam Centraal Station en die voor infrastructuur naar Stadsbrug De Oversteek in Nijmegen.” Dit jaar is bovendien voor het eerst de Nationale Duurzaamheidsprijs Staal toegekend. Het winnende project was de Eventbridge. Deze mobiele, tijdelijke voetgangersbrug voor evenementen en bouwwerkzaamheden levert winst op in transport, bouwtijd en kosten. Tot slot zijn de StudentenSTAALprijzen uitgereikt. Hiervoor komen bijzondere afstudeerprojecten van studenten van Technische Universiteiten en HBO-opleidingen in aanmerking. Projecten die aanleiding kunnen zijn voor vernieuwing en verdieping van kennis voor het vakgebied van constructeur en architect. De Bachelor studentenSTAALprijs ging naar het onderzoek van Gerwin Schut ‘Hoge sterkte staal, een slankmaker?’, de Master studentenSTAALprijs naar Jurriaan Floor voor zijn onderzoek naar ‘Structural adhesive bonded steel-to-steel connections’. Volgens Dolsma werkt de formule voor de Nationale Staalbouwdag nog steeds. “Bezoekers en exposanten geven als rapportcijfer een 7,5 - 8,5. We proberen wel regelmatig veranderingen door te voeren in de opzet van het evenement. Misschien volgend jaar een andere locatie? U zult het wel merken.” ❚

toeleveranciers. Een van de sprekers was de Franse architect/constructeur Marc Mimram met een verhaal over architectuur en constructief ontwerp van stalen bruggen.

SEMINARS Parallel aan het congres vonden seminars plaats voor specifieke doelgroepen, zoals het Architectenseminar over actuele ontwikkelingen in het ontwerpen met staal. Dolsma: “Ook het Breedveld Staal Offshore seminar met als thema ‘Offshore wind energy applications’ trok veel belangstellenden. In diverse lezingen kwamen de mogelijkheden voor het gebruik van staal in de offshore sector aan de orde. Deze sector biedt perspectief voor de staalbouw, denk bijvoorbeeld aan het betrekken van windenergie op zee.”

EXPO Op de vakbeurs presenteerden zestig exposanten hun producten en diensten. Ingenieursbureaus en opleidingsinstituten waren met informatiestands aanwezig. Evenals leveranciers en producenten van voor constructeurs en aannemers in de staalbouw belangrijke producten als coatings, lasapparatuur, verbindingsmiddelen, ontwerpen bouwmanagement software.

STUDENTEN Onder studenten Bouwkunde en Civiele Techniek van HBO-opleidingen en Technische Universiteiten bestaat steeds meer animo voor het studentenprogramma. Daarbij worden studenten per touringcar opgehaald om een project of staalconstructiebedrijf te bezoeken. Dit jaar waren er ruim driehonderd deelnemers. Vervolgens gaan zij naar de staalbouwdag waar zij toekomstige werkgevers kunnen ontmoeten en de prijsuitreikingen kunnen bijwonen.

| 45

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Swanenberg IJzer Groep

STEMPELRAMEN MET TERUGKOOPGARANTIE Stempelramen zijn er in vele soorten en maten. Conform klantspecificatie produceert Swanenberg IJzer Groep sinds jaar en dag, met materiaal uit eigen voorraad, stempelramen in hun las- en constructiewerkplaatsen. Uniek is de koop- terugkoopregeling: “Indien gewenst, bieden wij bij verkoop, de klant een gegarandeerde terugkoopgarantie,” zegt Jan den Brok van Swanenberg IJzer Groep. Swanenberg IJzer Groep biedt aannemers een totaalpakket. Op basis van de wensen en eisen van de klant, verzorgen zij een passende oplossing of dragen een efficiënter alternatief aan. Zij denken mee met de klant om tot een zo optimaal mogelijk resultaat te komen. Mochten de gevraagde materialen niet op voorraad liggen, dan wordt een aanbieding met de best mogelijke alternatieven gemaakt. De stempelramen kunnen compleet op maat geprefabriceerd worden inclusief plooischotten, kopplaten, ophangoren en dergelijke, zodat de gordingen en buisstempels direct vanaf de auto in het werk gelegd kunnen worden.

SNELLE LEVERINGSMOGELIJKHEDEN Enorme voorraden en opslagterreinen, in combinatie met een doordacht inkoopbeleid en eigen productiefaciliteiten, zijn enkele speerpunten van Swanenberg IJzer Groep. De firma heeft vier vestigingen in Nederland, stuk voor

46 |

stuk met enorme opslagterreinen. Ze liggen dichtbij snelwegen en vaarwateren met eigen laad- en losvoorzieningen én eigen las- en constructiewerkplaatsen. Volgens Frank van der Loop is het, dankzij deze gunstige situering in combinatie met hun enorme voorraden, en eigen trekker- en opleggercombinaties zowel met als zonder kraan, dat zij vrijwel altijd zeer snel kunnen leveren. Wanneer nodig, zelfs dezelfde dag nog. Of voorvaren natuurlijk, want behalve het wagenpark beschikken zij ook over eigen duwbakken.

AFSTEMPELING TUNNEL MAASTRICHT Door het brede en groot assortiment aan stalen buizen, balkstaal, damwandprofielen, profielijzer en rijplaten staat Swanenberg IJzer Groep aan de basis van de meest omvangrijke projecten in wegen waterbouw, utiliteitsbouw en offshore. “Zo hebben we een bijdrage geleverd aan de tunnel op de A2 bij Maastricht. Hiervoor hebben we circa 12.000 ton aan gordingen

en buisstempels geleverd, ten behoeve van de complete afstempeling van de bouwkuip. Het ging daarbij om zo’n 1.182 stempels in diameters van 762 millimeter tot 1.220 millimeter, met lengtes variërend van 25 tot 38 meter én gewichten tot 25 ton per stempel,” zegt Jan den Brok. Ook voor de HSL-lijn, Betuweroute en de Noord/Zuidlijn heeft Swanenberg stempelramen geleverd. Voor 'specials' draait Swanenberg zijn hand niet om. En dat kan ook buiten de landsgrenzen. Vanwege de benodigde sterkte voor de buispalen ten behoeve van de grondkering voor de London Gateway Port hebben zij samen

met hun opdrachtgever een systeem bedacht om de buispalen direct aan elkaar te koppelen. Of het nu gaat om tijdelijke ondersteuningsconstructies van bruggen of viaducten, gordingen en stempels voor bouwkuipen, combiwanden, stalen heien schroefpalen voor funderingswerk, volgens Jan den Brok stelt het grote en brede assortiment van Swanenberg hun in staat om snel in te spelen op de wensen van de opdrachtgevers. Of het nu nieuw, gedeclasseerd of gebruikt materiaal is, het is zowel te koop, te huur als te koop met een gegarandeerde terugkoopgarantie. ❚

'12.000 ton aan gordingen en buisstempels voor de bouwkuip van de tunnel A2 bij Maastricht'

| 47

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Dura Vermeer

Station Goffert geeft Nijmegen extra glans In Nijmegen wordt al jaren gewerkt aan de bereikbaarheid van de stad. Na de nieuwe stadsbrug gaat ook het spoor op de schop. Zo komt tussen de stations Nijmegen Dukenburg en station Nijmegen een gloednieuw station: Nijmegen Goffert. Ook is dit jaar een keerspoor gebouwd in Wijchen. Het nieuwe station zal straks een impuls geven aan het stadsdeel Goffert en geeft Nijmegen extra glans. Stadsdeel Goffert is sterk in ontwikkeling. Het gebied is een belangrijke ontmoetingsplaats waar gewoond en gewerkt wordt. Met de komst van het nieuwe station wordt de bereikbaarheid van dit stadsdeel sterk verbeterd en zal een nieuw OV-knooppunt ontstaan. Tevens kan het station dienst doen als halte voor evenementen in het Goffertpark en Goffertstadion. “Het is de bedoeling dat er straks vier keer per uur gehalteerd wordt in beide richtingen,” vertelt Marcel Berns van hoofdaannemer Dura Vermeer dat in opdracht van

48 |

spoorbeheerder ProRail het nieuwe station bouwt. “De verwachting is dat de halte, na volledige invulling van de omgeving, per gemiddelde werkdag 3.500 in- en uitstappers zal hebben.”

UNIEK ONTWERP

Voor Dura Vermeer vormt de bouw van het nieuwe station een multidisciplinair project. “Verschillende werkmaatschappijen dragen bij aan de realisatie

van het station,” licht Berns toe. “Het project is als een D&C-contract in augustus 2013 aan ons gegund, waarbij expliciet een programma van eisen werd aangegeven, alsmede een beeldeisennota, opgesteld op basis van schetsen van de architect. Daaruit kwam onder meer de zeer unieke perronkap naar voren, die in volstrekte harmonie is met het beeldplan dat de gemeente voor ogen heeft. Het station past qua vormgeving perfect in het plaatje van de rondweg, de nieuwe stadsbrug en het markante gebouw 52 Degrees. Binnen die beeldeisennota en de kaders vanuit het D&C-contract hebben we de taak gekregen om het station in feite turnkey op te leveren. Op 14 december van dit jaar zal de trein, die nu nog voorbij raast, ook stoppen in Nijmegen Goffert.”

BIM  De locatie van het nieuwe station was voorheen een braakliggend terrein. “Op het dubbele spoor na, waren er verder geen voorzieningen aanwezig,” stelt Marcel Berns. “Aan ons de taak om het station in te passen, zonder het treinverkeer te verstoren en de omgeving extra te belasten. Al met al een behoorlijke uitdaging, gelet op het multidisciplinaire karakter, een complexe -architectonisch hoogwaardige- vormgeving, de beperkte bouwperiode en niet te vergeten het hoge veiligheidsregime. Om de specifieke perronkap ook maakbaar te kunnen maken en alle werkzaamheden op elkaar te kunnen afstemmen, hebben we Moors Constructie en Machinebouw Bergharen als onderaannemer direct betrokken bij het project. Dat heeft goed uitgepakt, want de perronkap is inmiddels zonder problemen gemonteerd. We werken dan ook met BIM. Alle onderdelen en disciplines worden vanuit het model door ons gemanaged en beheerd. Alle partijen, ook onderaannemers, gaan hierin mee.” ❚

| 49

Moors Constructie en Machinebouw Bergharen BV. Een meer dan 100 jaar jong familiebedrijf met een enorm actieve vierde generatie Moors aan het roer. Moors is een dynamische, innovatieve en vooral toonaangevende factor in de staalverwerkingsbranche met 45 enthousiaste medewerkers. Uw partner voor infra werkzaamheden op staalgebied. Een bedrijf met zeer ruime ervaring in diverse disciplines op Infra gebied. Zowel voor wegen waterbouw als voor spoorinfra. Een greep uit onze werkzaamheden. - Fiets / voetgangers bruggen. - Verkeersbruggen. - Spoorbruggen. - Stations. - Geluidsschermen. - Trappen / leuningen. - Stuwkleppen / vispassages. Onze kracht: u de zorg ontnemen door het compleet verzorgen van de werkzaamheden van Engineering in 3D tot oplevering. Voor meer informatie bezoek onze website www.moors.nl Moors Constructie en Machinebouw Bergharen BV. • Breekwagen 6 • 6617 KC Bergharen Tel: +31 (0)487-53 14 87 • Fax: +31 (0)487-53 20 31

Scan deze advertentie met Layar

Van duikerbuis tot verkeerstunnel SCAN WITH

Gegolfd Staal, Geweldig Sterk en Duurzaam Innovatief! T. 010-5242650 I. www.gegolfdstaal.nl E. infobct@bergschenhoek-ct.com Member of BERGSCHENHOEK GROEP

CO2-PRESTATIELADDER © Niveau 3

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Moors Constructie en Machinebouw Bergharen

KUNSTZINNIGE PERRONKAP

Het nieuwe station Nijmegen Goffert beschikt over een uiterst kunstzinnige perronkap, een heus visitekaartje voor Nijmegen en omgeving. Moors Constructie en Machinebouw Bergharen had de eer om het bijzondere ontwerp van de architect ook maakbaar te maken. Inmiddels weten we dat het gelukt is. Tijdens een buitendienststelling eind juli is de enorme perronkap in één keer op zijn plaats gehesen.   Hoofdaannemer Dura Vermeer heeft Moors Constructie en Machinebouw Bergharen direct vanaf dag één bij het project betrokken. “De architect heeft zich aardig uitgeleefd op het ontwerp van het station, dat moge duidelijk zijn,” constateert Barry Moors van het familiebedrijf. “Op basis van de beeldeisennota van de architect en een pakket aan eisen van ProRail was het aan de aannemer de taak om het station volgens een D&C-contract te verwezenlijken. In opdracht van Dura Vermeer zijn wij daarin verantwoordelijk voor de bouw van de liftconstructies, de perronkap, de leuningwerken en alle daarbij horende stalen onderdelen. Al in november 2013 zijn we gestart met de engineering, inclusief de volledige sterkteberekening in combinatie met Iv-infra, die heeft geduurd tot eind mei 2014.”

120 TON De perronkap leunt op de twee liftgebouwen en wordt in balans gehouden door een pendelkolom aan weerszijden. “Zelfs de vormgeving van de liftgebouwen is allesbehalve conventioneel,” vindt Moors. “De perronkap is 43 meter

lang, 30 meter breed en volledig 3-dimensionaal gevormd. Geen enkel element is recht of symmetrisch. We hebben de complete kap 3D in BIM uitgewerkt met als uitdaging dat het constructief wel moet kloppen, maar dat het gewicht niet te hoog zou worden.” Na het engineeringstraject is Moors in mei gestart met de productie. “We hebben een groot aantal technieken toegepast om de kap te vormen. Zo is het staal gezet, gekant, versneden en uiteraard gelast om maar een paar voorbeelden te noemen. De bekleding van de kap en plafond is uitgevoerd in een Alpolic-beplating, een sandwichplaat met kunststof kern, verlijmd met een aluminium binnen- en buitenplaat, afkomstig uit Japan.” Omdat Moors niet genoeg tijd had om de perronkap op locatie te assembleren, kregen ze van ProRail pal naast het station een voorbouwlocatie toegewezen. Hier is de kap geassembleerd en eind juli in één keer op zijn plek gehesen met twee 700-tons mobiele kranen. “Een waar spektakel,” zegt Moors. “We hadden op de steunpunten slechts een halve centimeter speling. En dan te bedenken dat de kap een lediggewicht heeft van liefst 120 ton.” ❚

| 51

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Holland Scherm

Kilometers aan geluidwerende constructies In ons land staan honderden, zo niet duizenden, kilometers aan geluidwerende constructies opgesteld. Allemaal gericht op het scheiden van de geluidsveroorzaker en de omgeving. Holland Scherm is gespecialiseerd in het ontwerp, advies en bouw van geluidwerende constructies. Dat het ene geluidsscherm het andere niet is, wordt al snel duidelijk in een gesprek met Sander Hekelaar van Holland Scherm.

Modulaire geluidsscherm, transparante geluidsschermen, uitvoeringen met aluminium cassettes, met een vakvulling in hout, beton of met een natuurlijke begroeiing, het zijn slechts enkele voorbeelden van geluidwerende constructies. “Voorwaarde is dat de vorm van een geluidsscherm past in de omgeving,” stelt Hekelaar. “Het scherm kan verticaal, gebogen of licht hellend worden geplaatst, zowel richting de bron als richting ontvanger. De dragende constructie is in veel gevallen de basis voor de vorm van het geluidsscherm. Door onze jarenlange ervaring bieden wij totaaloplossingen op het gebied van geluidhinder. We adviseren, ontwerpen, bouwen en onderhouden alle denkbare typen geluidsschermen, daarnaast verzorgen we de complete projectbegeleiding inclusief afstemming met stakeholders en omwonenden.”

52 |

GELUID- EN BRANDWEREND Holland Scherm plaatst een groot aantal kilometers aan geluidsschermen voor het project A4 Delft-Schiedam op en rondom het Kethelplein. Het gaat hier volgens Sander Hekelaar om 11 kilometer aan geluidsschermen met verschillende vakvulling op basis van verschillende funderingstypen. “Ten behoeve van dit project heien we 2.000 palen en storten we ongeveer 1.000 poeren. Vervolgens worden hier zo'n 1.200 stijlen op aangebracht met 60.000 m2 aan vakvulling in beton, aluminium en glas. Daarnaast realiseren we vijf hulpconstructies over het onderliggende wegennet en over een vaart en slopen we nog eens twee bestaande geluidsschermen. In de verdiepte ligging van de A4 brengen we bovendien 40.000 m2 aan geluidsabsorberende

minder verbindingen nodig zijn. De schermelementen zijn 2 meter breed in plaats van 1 meter. Dat scheelt in elementen, in vrachtwagenbewegingen en in overlast op de omgeving.”

PORIËNBETON

bekleding aan tegen de wand. Met deze oplossing, een product uit Oostenrijk, slaan we in feite twee vliegen in één klap: het materiaal is geluidsabsorberend én tegelijk tot een bepaalde mate brandwerend. De bekleding bestaat namelijk uit een aluminium paneel gevuld met een steenwolachtig materiaal en wordt aangebracht vanaf de tunnel tot aan Delft. Op die manier wordt de weg zowel aan het zicht als aan het gehoor onttrokken.”

EUROPESE RICHTLIJNEN Op de A4 zie je volgens Sander Geenen van Holland Scherm heel duidelijk het effect van de nieuwe Europese regels uit 2013 over de bouw van geluidsschermen. “De regels zijn bedoeld om de betrouwbaarheid, duurzaamheid en functionaliteit te vergroten. Voorheen werd in een vergelijkbare situatie een relatief simpele verbinding met een sleufgat gerealiseerd. Nu wordt een speciale schuifverbinding gemaakt, waarin met voorgespannen ankers de fundering van de geluidsschermen gemaakt wordt. Een meer ingewikkelde constructie, maar wel één die de levensduur van de schermen ten goede komt. Daarnaast hebben we het ontwerp zo gemaakt dat we de schermen aan de voorkant kunnen bevestigen met een moerboutverbinding en dat er

De werkzaamheden van Holland Scherm op de A27-A28 ‘Utrechtse Tulp’ zijn volgens Sander Hekelaar technisch nog uitdagender dan op de A4. Zijn collega Sander de Boer licht toe: “Vanwege de verwachte, toenemende geluidsoverlast is de 1,6 kilometer lange luifel verhoogd met een geluidsscherm van 2 meter. Om dit gewicht te kunnen dragen is de 6 ton zware betonrand vervangen door stalen kokers en dubbele UNP's. Die liggen tegen de bestaande betonnen kraagliggers en dragen de nieuwe composieten sierkap en de stijlen met daarin de ramen voorzien van een print.” Iets verderop, langs de Amersfoortse wijk Schuilenburg heeft Holland Scherm een 11 meter hoog geluidsscherm geplaatst. “De enorme hoogte is vrij uniek, maar ook de natuurlijke opbouw is bijzonder,” zegt De Boer. “De basis van het scherm vormt een 2 meter hoge groene wal. Hierop zijn 4 meter hoge elementen van poriënbeton geplaatst, die dankzij de geluidsabsorberende holle ruimtes het geluid vangen. De laatste 5 meter is vervolgens uitgevoerd met 5 meter hoge ramen. De veiligheidsfolie tussen de geharde glasplaten is voorzien van een boomprint in stippenpatroon. Al met al een gigantisch project.” Behalve geluidsschermen heeft Holland Scherm zich ook gespecialiseerd in kleinschalige civieltechnische betonwerken en (binnenstedelijke) kademuurconstructies. Dit varieert van funderingen van masten, onderheide rotondes, vloeistofdichte vloeren in de industrie tot fietstunnels en bruggen. ❚

| 53

Veelzijdig en innovatief in geluidwering Holland Scherm is een specialist op het gebied van geluiddschermen. Al jarenlang bedenkt, ontwerpt en realiseert Holland Scherm geluidwerende voorzieningen langs auto- en spoorwegen. In glas, beton, hout, aluminium of welk materiaal of vorm een architect ook bedenkt. Als totaaloplosser maakt Holland Scherm gebruik van eigen mensen en materieel. Daarnaast gebruikt Holland Scherm haar expertise ook voor kleinschalig civieltechnisch werk. Voorbeelden hiervan zijn de kleinere verkeersbruggen, havens en kademuren. Holland Scherm is als zusterbedrijf van KWS Infra een VolkerWessels onderneming.

Holland Scherm een

Holland Scherm Contactpersoon: dhr. S. Lodder Giessenweg 4-6, 3044 AL Rotterdam T 010 2083320, F 010 2083329 E info@hollandscherm.nl www.hollandscherm.nl

onderneming

KIEZEN VOOR BIRSTA 3P NIEUW: H2 KERENDE LEUNING ENKELE VOORDELEN OP EEN RIJ: - Full scale getest volgens EN 1317-1/2 - Prestatieklasse H2 op kunstwerk - Werkende breedte W3 - Leuninghoogte 1.220mm past overal - Zweeds design

BIJ EEN HOOGTEVERSCHIL VAN:

> 0,60 < 13,00M:

> 13,00M:

- Met of zonder gaas tegen overklimmen

- inspectiepaden:

H=1,00m

H=1,20m

- Vervanger voor de RWS verzwaarde leuning

- (openbare) voeten ďŹ etspaden:

H=1,10m*

H=1,20m*

- Stijfheidsovergangen 2P-3P

- verzwaarde leuning:

H=1,20m

- In aardebaan door te zetten met de Birsta 2P

* OVERIGE EISEN: Beneden 0,70m boven de vloer geen openingen toegestaan breder dan 0,10m. Tussen 0,20 en 0,70m boven de vloer geen opstapmogelijkheden toegestaan. Kier tussen leuning en constructies is horizontaal gemeten niet breder dan 0,05m.

- Birsta 2P ook in dubbelzijdige uitvoering - Onderhouds- en reparatievrij

Kijk tevens eens naar de nieuwe Birsta 1P CE voor kunstwerk en aardebaan! HĂ¨t esthetisch verantwoorde alternatief voor reguliere geleiderail!

T E

+31 (0) 519 29 85 55 holland@saferoad.nl www.saferoad.nl

Tekst: Hilda Bosma Beeldmateriaal: Saferoad Holland

Nieuwe voertuigkerende leuning op H2 Op het gebied van infrastructuur is een nieuwe voertuigkerende leuning voor kunstwerken op de markt. Deze zelfstandige leuning is in staat voertuigen te keren conform de EN-1317-richtlijn en voorziet in een behoefte in de GWW-branche. Wegbeheerders, consultants en bestekschrijvers hebben hiermee een product dat voldoet aan de Europese normering. De eisen voor een voertuigkerende constructie zijn veelal gebaseerd op een H2-prestatieklasse, de categorie hoog kerend en kennen een aantal aanvullende eisen zoals anti-overklimbaarheid. De conventionele (verzwaarde) leuningconstructies voldoen echter niet langer aan de eisen, aldus salesmanager Wolter Jager, werkzaam bij Saferoad Holland, voorheen Prins Dokkum. Saferoad Holland is producent en leverancier van afschermingsvoorzieningen en diverse infrastructurele oplossingen langs en op de weg.

vooraf te worden gegaan door een geleideconstructie in de aardebaan met een lengte van 50, 35 of 25 meter op hoogte. Dit is afhankelijk van het betreffende wegtype en eisen van de wegbeheerder. Jager: “De nieuwe Birsta 2P is een EN-1317 geteste en CE gemarkeerde voertuigkering in aardebaan, die qua vormgeving en esthetiek past bij de Birsta 3P. Het geheel biedt een vloeiend en consistent wegbeeld, waarbij de ronde buizen vriendelijk ogen.”

GETEST

KOKERCONSTRUCTIE

Saferoad Holland biedt diverse innovatieve producten aan die voldoen aan de Europese normering, de EN-1317. Jager: “Saferoad heeft de Birsta 3P geïntroduceerd: een EN 1317 geteste en CE-gemarkeerde voertuigkerende leuning op een kunstwerk, dat in plaats van de verzwaarde leuning kan worden toegepast. Deze voertuigkerende leuning is beproefd op H2 kerend vermogen, voldoet aan de eisen en is daarmee breed inzetbaar.” Volgens de vigerende richtlijnen dient een constructie op een kunstwerk

Vanwege een duurzaam en logisch wegbeeld vragen 80 km/u gebiedsontsluitingswegen en erftoegangswegen soms om afschermingsvoorzieningen die beter aansluiten bij het landschap dan de reguliere vangrails, aldus Jager. “Met name de vormgeving, de transparantie en de hoogte van het systeem zijn daarbij de bepalende criteria. Saferoad introduceert daarom de Birsta 1P vierkante kokerconstructie. Deze voldoet aan alle criteria en is CE gemarkeerd voor zowel het kunstwerk als plaatsing in de grond.” ❚

| 55

'Stalen rijplaten bieden bescherming aan de weg of kunnen ingezet worden voor het maken van tijdelijke bouwwegen'

56 |

75.000 rijplaten in de verhuur Bij Lekkerkerker Rotterdam kunnen overheden en bedrijven terecht voor het huren en kopen van tijdelijke bouwwegen en terreinverhardingen. Het grootste verhuurbedrijf van rijplaten in Nederland heeft 75.000 rijplaten van diverse afmetingen in de verhuur. De platen zorgen voor bescherming van de weg of voor het maken van tijdelijke bouwwegen, zodat vrachtauto’s en kranen erover kunnen rijden. In Nederland is dat vaak nodig door het regenachtige weer en de zachte ondergrond. De meeste rijplaten die Lekkerkerker Rotterdam verhuurt zijn van staal. De lichtste rijplaten zijn 400 kilogram, maar de meest gebruikte wegen rond de 1.000 kilogram. We verhuren ook twee maten kunststof rijplaten die met de hand te verplaatsen zijn. Daarnaast verhuurt Lekkerkerker ook draglineschotten in de afmetingen van 4 tot 12 meter. In samenwerking met de klant kijken ze op de verhuur afdeling met de klant welke rijplaten het beste passen bij het project.

vooraf, om daarna de platen erop te leggen. We zijn volledig gecertificeerd om de werkzaamheden veilig en vakkundig uit te voeren. We werken nauw samen met onze andere tak Sloopwerken Lekkerkerker Rotterdam, een gecertificeerd sloop-, grond en de-asbesteringsbedrijf. Veel bedrijven die zich bezighouden met evenementen en bouwbedrijven weten ons te vinden. De handel van gebruikte stalen rijplaten en draglineschotten heeft mede een enorme vlucht genomen. ❚

GROTE WEGENPROJECTEN Lekkerkerker Rotterdam is een van oorsprong (1905) echt Rotterdams sloopbedrijf, dat in meer dan honderd jaar van een regionaal naar nationaal en uiteindelijk naar een internationaal bedrijf is gegroeid. Actief in België, Frankrijk, Engeland en Duitsland. Wij leveren rijplaten in grote hoeveelheden voor grote infraprojecten. Onze rijplaten worden gebruikt voor de reconstructie van A20 bij Moordrecht en de verbreding van de A15 en de verlenging van de A4, om maar eens wat te noemen. Voor het transport en uitleggen van rijplaten werkt Lekkerkerker samen met een transportbedrijf met speciale rijplatenwagens. De chauffeur kan vanaf de kraan op de vrachtauto de platen precies uitleggen waar de opdrachtgever dat wenst. Maar dit is natuurlijk optioneel want men mag natuurlijk ook zelf voor het vervoer zorgen.

TOTAALPAKKET Door de verhuur van hydraulische kranen en graafmachines kan Lekkerkerker Rotterdam een totaalpakket aanbieden voor de werkzaamheden

| 57

Tekst: Hilda Bosma Beeldmateriaal: Bergschenhoek Civiele Techniek SCAN WITH

Snelle bouwmethode met gegolfd stalen constructies De nieuwe duiker van de N206 Noordwijk-Vogelenzang kon snel gebouwd worden door een boogconstructie van gegolfd staal. Daarbij is afgeweken van het oorspronkelijke ontwerp van een betonnen brug. De duiker maakt onderdeel uit van het ‘Grootschalig onderhoud N206d Noordwijk-Vogelenzang’. Het gehele werk omvatte het vervangen van de deklaag, onderhoud aan tal van kunstwerken (bruggen en duikers) en het vervangen van drie kunstwerken. De Provincie Zuid-Holland gaf Mourik Groot-Ammers de opdracht voor de uitvoering van dit project. Gezien de korte periode waarin de weg afgesloten mocht worden, heeft Mourik binnen het project gezocht naar optimalisaties.

STALEN BOOGCONSTRUCTIE Dick van der Linde, manager Verkoop van Bergschenhoek Civiele Techniek: “Het ontwerp van het betreffende kunstwerk was door de opdrachtgever als betonnen hangduiker bedacht. Om het vervangen van de bestaande brug in een korte

58 |

periode uit te voeren, heeft Mourik BCT benaderd om een variant van gegolfd staal uit te werken. De opdracht aan BCT was het ontwerpen, leveren en monteren van de bovenbouw van de nieuwe duiker-brugconstructie. Op basis van de eisen aan het te vervangen kunstwerk heeft BCT een lichtgewicht gegolfd stalen Super Cor-boogconstructie ontworpen. Het ontwerp voldeed ruim aan de maatvoeringseisen. De constructie is zelfs breder geworden en heeft dus meer water-doorvoercapaciteit dan het oorspronkelijke ontwerp.”

STERK EN LICHT VAN GEWICHT De Super Cor-brugconstructie heeft een overspanning van 6,65 meter en een hoogte van 1,72 meter. Gezien het lichtgewicht karakter van deze Cor-constructie, werd de fundering lichter

uitgevoerd (met stalen damwand) dan het oorspronkelijke ontwerp van beton (palen fundering met betonsloven). De golf in de plaatelementen maakt de constructie super sterk en toch licht van gewicht. De constructie is ontworpen voor verkeersbelasting LM1 conform de Eurocodes. De Super Cor gegolfd stalen platen zijn op een depot niet ver van de locatie in drie secties opgebouwd. De secties zijn op een wagen naar de definitieve locatie vervoerd en één voor één op de stalen damwand geplaatst en onderling gekoppeld. Het bouwen van de sectie vond in twee dagen plaats en transport naar definitieve locatie en het plaatsen op de fundering (stalen damwanden) is in een dag uitgevoerd. Van der Linde: “Door de keuze van de gegolfde stalen constructie heeft Mourik de uitvoering met een week verkort.'' ❚

HOUTEN | ExpoProof

Tekst: Anniek Heijs Beeldmateriaal: ExpoProof

EXPO TIP: DAG VAN VERKEER & MOBILITEIT 'Waar overheid en bedrijfsleven mobiliteitsoplossingen vinden'

De Dag van Verkeer & Mobiliteit is een op Nederland georiënteerde vakbeurs voor verkeerstoepassingen en mobiliteitsoplossingen, vertelt Jean Paul Boon van beursorganisator ExpoProof in Houten. “Op 27 november is alweer de negende editie van de beurs, bezoekers krijgen een uitgebreid productaanbod gepresenteerd door de aanwezige bedrijven op de beursvloer en kunnen een sterk inhoudelijk programma volgen.”

RUIMTELIJKE RELATIE Voor professionals binnen de stedenbouwkundige en verkeerskundige keten is een bezoek aan deze beurs een must, aldus Boon. “Onderdeel van de expo is een inhoudelijk programma, met medewerking van het Ministerie van I&M vanuit het ruimtelijk programma ‘Beter Benutten’. Verder

zijn dynamisch verkeersmanagement, mobiliteitsproblematiek en innovatie in de mobiliteitsketen dit jaar actuele items waarvoor onze exposanten hun oplossingen presenteren,” motiveert Boon het waarom van deze beurs. Nieuw dit jaar is dat het onderwerp ‘Openbare Ruimte’ een eigen plek heeft op de beursvloer. Binnen dit onderwerp zal

er aandacht worden besteed aan integrale oplossingen in de stedenbouwkundige sfeer.

UNIEKE EXPO Binnen Nederland is de Dag van Verkeer & Mobiliteit een unieke opzet. Het is een waardevolle ontmoetingsplek voor beleidsmakers, ›

| 59

Flexibel, onaFhankelijk en van alle markten thuis

heibedrijf m. kool b.v. is een allround funderingsbedrijf voor al uw funderingspalen en stalen damwanden. het bedrijf kenmerkt zicht o.a. door: • Flexibiliteit d.m.v. eigen transport van materieel en toebehoren • meerdere funderingstechnieken: van houten paal tot trillingsvrije en grondverdringende boorpaal • modern en goed materieel • Grote eigen voorraad van damwanden en balken • eigen constructiewerkplaats onze opdrachtgevers zijn veelal bouwbedrijven en GWW-bedrijven. burG. PadmosWeG 62, 3648 bh Wilnis tel: 0297 - 285146 WWW.heibedrijF-kool.nl

HOUTEN | ExpoProof

27 november planologen, stedenbouwkundigen, mobiliteitsadviseurs en verkeerskundigen. Verschillende disciplines uit de mobiliteitsketen ontmoeten elkaar. Waar de Dag van Verkeer & Mobiliteit zich ook in onderscheidt, is de laagdrempeligheid voor de exposanten en de gastvrijheid naar de bezoekers. Zo is het ook voor kleinere organisaties mogelijk om deel te nemen, vanwege de relatief lage tarieven. De bezoekers genieten gratis toegang, gratis parkeren en gratis koffie en thee tijdens de expo.

SFEER De sfeer is bepalend voor het succes van de beurs. Het gaat niet alleen om bezoekersaantallen, aldus Boon. “Wanneer je de juiste mensen hebt gesproken, kennis hebt gemaakt met laatste ontwikkelingen in de markt, kun je volgens mij spreken van een geslaagde expo.” Kijk op www.dagvanverkeerenmobiliteit.nl voor deelname en toegang. ❚

2014 van 10.00 t ot 17. 0 0 u u r

Waar: Expo Houten, Meidoornkade 24, 3992 AE HOUTEN

| 61

DE PEN

62 |

DE PEN

Eric van den Broek, Managing Director Heijmans Integrale Projecten

LEF De laatste jaren zijn we gewend geraakt aan innovaties die ons echt verrassen. Innovaties waar we zelf van dachten dat we ze niet nodig zouden hebben. Denk maar aan de smartphone en de tablet. Deze technische innovaties beïnvloeden onze levens in grote mate. Het vernieuwt onze dagelijkse gang van zaken zonder dat we daar vaak bij stilstaan. Ze zijn er echter niet vanzelf gekomen. Er zijn mensen geweest die ontwikkelingen hebben vertaald in kansen. Dat vraagt een belangrijk ingrediënt, dat we in onze sector nog niet altijd zien en dat is lef.

Studio Roosegaarde en Heijmans hebben de wereld versteld doen staan met de Smart Highway. Niet alleen in-car technologie kan de wereld waarin wij leven aangenamer maken. De combinatie van infrastructuur en technologie voegt een nieuw hoofdstuk toe aan een veilige en interactieve leefomgeving. De bijzondere eigenschappen van materialen spelen een bijzondere rol in deze combinatie. Maar niet alleen de eigenschappen, maar ook de manier waarop je er naar kijkt. De technologische mogelijkheden zijn er om deze wijze van denken en werken te ondersteunen. Visie vanuit de gebruiker. Op een Apple-achtige wijze de waaromvraag centraal stellen. De mogelijkheden liggen vaak dichterbij dan we denken. 3D-modelleren van onze bouwwerken is al bijna heel gewoon in onze projecten. De toepassing van composiet voor een brug (A27) en een sluisdeur (Wilhelminakanaal Tilburg) hebben we al op ons conto staan. Nanotechnologie en materialen die een ‘vormgeheugen’ hebben dienen zich aan. Met 3D-printen worden in de bouwbranche de eerste pilots gedaan.

Maar ik roep niet op tot een materiaalrevolutie vanwege het materiaal, maar vanwege de mind-set. De valkuil is om de nieuwe materialen in de vormen van de ons bekende materialen te stoppen. Dat is jammer, want dat leidt tot suboptimale oplossingen. Bij de toepassingen van vezelversterkte kunststoffen bij de langzaam verkeersbrug over de A27 en nieuwe sluisdeuren in het Wilhelminakanaal bij Tilburg worden normen van andere, reeds bekende materialen gehanteerd. Gevolg is dat de oplossingen overgedimensioneerd zijn, wat de unieke kwaliteiten van het materiaal geen recht doet. We staan aan de vooravond om de echte mogelijkheden te gaan ontdekken van nieuwe materialen, van 3D-printen maar toch ook nog van 3D-modelleren. Nieuwe mogelijkheden die we nu nog niet kennen. Afzonderlijk zijn deze technologieën nog lang niet benut, en in de combinatie zal het ons versteld doen staan. Het vereist wel een andere mindset. Lef om wat anders te proberen. Lef om ons bouwproces om te gooien. Dan pas komen de nieuwe technologische mogelijkheden tot hun recht en leidt het tot fantastische bouwwerken die in één keer goed zijn. Wie durft? ❚ De Pen wordt doorgegeven aan Rene Tönissen, Avans Hogeschool

| 63

LEEUWARDEN | Aquaduct

Tekst: Hilda Bosma Beeldmateriaal: Volker Stevin International / Chantal van de Berg, www.bouwfotografe.nl

Nieuw aquaduct in Leeuwarden SCAN WITH

Als onderdeel van het project De Haak om Leeuwarden, is een aquaduct gerealiseerd, ter plaatse van de kruising met het Van Harinxmakanaal. Kenmerkend voor de bouw van het aquaduct is de samenwerking tussen veel verschillende bedrijven en disciplines en de grote nauwkeurigheid, die vereist was bij het bouwen en afzinken van het aquaduct.

Provincie Fryslân gaf in de vorm van design en construct de opdracht voor de realisatie van het aquaduct aan hoofdaannemer Boskalis. Het aanbrengen van ballasttanks, tijdelijke kopschotten en het opdrijven, het invaren en afzinken van de aquaductbak is door Van Hattum en Blankevoort (VHB) en Volker Stevin International (VSI) uitgevoerd. Zij werkten ook gezamelijk aan de voorbereiding van de afzinkoperatie en de realisatie van de noodzakelijke hulpconstructies en voorzieningen. Volker InfraDesign heeft de engineering verzorgd voor de werkzaamheden van Van Hattum en Blankevoort en Volker Stevin International.

64 |

BOUWMETHODE Joeri Vinkx van Volker Stevin International: “De twee betonnen landhoofden zijn in twee bouwkuipen aan weerszijden van het kanaal gerealiseerd. Het eigenlijke aquaduct is gerealiseerd in de zogenaamde voorbouwlocatie (een apart bouwdok naast het kanaal). Deze voorbouwlocatie is tevens de zuidelijke toerit. Groot voordeel hiervan is dat het scheepvaartverkeer de gehele bouwperiode ongehinderd doorgang had op het van Harinxmakanaal. Daarnaast had Boskalis de tijd en ruimte om het betonnen aquaduct te bouwen.”

Na het gereed zijn van het aquaduct in de voorbouwlocatie heeft VHB/VSI het aquaduct voorzien van ballasttanks, leidingsystemen, twee tijdelijke betonnen kopschotten en een toegangsschacht. Na het vullen van de ballasttanks is de zuidelijke toerit/voorbouwlocatie gevuld met water en zijn de bouwkuipen aan zowel de noord- als zuidzijde getrokken, waardoor er een open verbinding is gecreëerd met het van Harinxmakanaal. “De volgende stap was het aanbrengen van lieren en schijven om het aquaduct te kunnen sturen naar zijn uiteindelijke plaats,” aldus Vinkx. “Na het vastzetten van deze lieren en schijven is het

LEEUWARDEN | Aquaduct

ballastwater uit het aquaduct gepompt waardoor het is gaan drijven. Vervolgens is met lieren het aquaduct door het zuidelijke landhoofd tot in het noordelijke landhoofd getrokken. De laatste fase was het stapsgewijs en zeer gecontroleerd vullen van de ballasttanks, waarmee het aquaduct op zijn definitieve plaats gebracht is.” Bij het positioneren van het aquaduct is geen gebruik gemaakt van pontons of mobiele kranen, maar van het drijfvermogen en de stabiliteit van het aquaduct zelf. Een bouwmethode, die door VolkerWessels in december 1976 (toen nog onder

'Bij het positioneren van het aquaduct is gebruik gemaakt van het drijfvermogen en de stabiliteit van het aquaduct zelf.' de naam Adriaan Volker Civil Engineering) succesvol is toegepast bij het afzinken van de Prinses Margriettunnel in Uitwellingerga.

UNIEK Het is in meerdere opzichten een uniek project, aldus Vinkx. “De ruimte tussen de wanden van de landhoofden voor het verhalen van het aquaduct van de voorbouwlocatie naar de afzinklocatie was

minder dan 5 centimeter. Om het asymmetrische aquaduct met rondom een pneumatisch profiel hier tussen te kunnen manoeuvreren, is het aquaduct heel nauwkeurig getrimd met vaste ballast (beton) en water. Tijdens het positioneren werd gebruik gemaakt van een RTK-GPS-meetsysteem en visuele controles. Ruim voor het einde van de scheepvaartstremming stond het aquaduct op zijn plek in het kanaal en binnen de toleranties.” ❚ SCAN WITH

| 65

De pionier in prefab

Schaaldelen voor Aquaduct Leeuwarden, met kunststofvezels i.v.m. hoge brandwerendheideis

Barriers Bruggen & viaducten Heipalen Industriebouw Parkeergarages Prefab onderbouw Stadions & tribune elementen

www.haitsma.nl T 0512 - 33 56 78

14702015_Haitsma.indd 1

03-11-14 11:50

Land & Marine

Geovisie bv Kolk 7 4241 TH Arkel

0183 623239 edg@geovisie.nl

Ga voor meer informatie naar onze website! www.geovisie.nl Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Positioneren van twee cassions (67x54x42m) voor de Izmit Bay Bridge

Geovisie 1/2 pagina adv.indd 1

15-10-14 11:06

LEEUWARDEN | Aquaduct

Tekst: Hilda Bosma Beeldmateriaal: Geovisie

Aquaduct Leeuwarden westelijke invalsweg succesvol afgezonken Het Aquaduct Leeuwarden, Westelijke Invalsweg, is succesvol afgezonken door de goede samenwerking en aanvulling van de verschillende disciplines tijdens de voorbereiding en uitvoering. Geovisie kreeg van VSI de opdracht voor de controle op de maatvoering van de aquaductbak en landhoofden, zoals deze zijn gebouwd door MNO/Boskalis. Surveyor Erich Gaikhorst: “We hebben eerst de vraag beantwoord of het aquaduct wel tussen de landhoofden past, voordat VSI ging opdrijven, transporteren en afzinken. Daarnaast hebben we de plaatsbepaling verzorgd tijdens het transport en afzinken. Door de actuele ligging van de aquaductbak weer te geven in relatie tot de landhoofden kon VSI de bak precies tussen de landhoofden doorsturen voor het afzinken. Tijdens het afzinken hebben we de juiste informatie gegeven over ligging en oriëntatie, totdat de aquaductbak op positie lag.”

BOUW(MEET)METHODE Het aquaductbak en de twee landhoofden hebben we precies ingemeten. Hierbij hebben we onder meer het antwoord gegeven hoeveel speling er is aan de linker- en rechterkant. Verder werden er punten en assen bepaald waar tijdens het transport mee gestuurd werd. De apparatuur op het aquaduct en hebben we nauwkeurig geinstalleerd en gekalibreerd. Alle apparatuur is getest, zodat de verschillende sensoren samen een nauwkeurig en betrouwbare positie leveren.” De data van de verschillende sensoren werd

draadloos naar de computers in de commandocontainer gestuurd. Hier werd tijdens de operatie de positie gemonitord en de data gepresenteerd aan de afzinkcommandant van VSI die op basis daarvan zijn beslissingen nam. Gaikhorst: “Het invaren door de landhoofden was door de krappe ruimte een hele uitdaging. We hadden een minimale speling tussen de landhoofden +/-4 centimeter ruimte aan beide kanten. Dit stelde extra eisen aan de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van de meting.”

Afzinken blijft een bijzonder en spannend proces, waarbij je met grote objecten werkt die heel nauwkeurig op zijn plek moeten komen, aldus Gaikhorst. “VSI heeft ons voor dit project gevraagd, omdat we daarvoor samen vijf tunnelelementen voor de eerste tunnel in Zuid-Amerika in Coatzacoalcos(MX) succesvol hebben afgezonken. Voor dit project kregen we samen met VSI een nominatie voor de International Tunneling & Underground Space awards 2014. Ook het aquaduct in Leeuwarden is succesvol afgezonken.” ❚

SCAN WITH

| 67

PANNERDEN | Regelweek

Tekst: Anniek Heijs Beeldmateriaal: Royal Haskoning DHV en Van den Biggelaar Grond & Waterbouw BV

HOOGWATERVEILIGHEID VANAF HET BEGIN VAN DE NEDERLANDSE DELTA De Boven-Rijn splitst zich bij Pannerden (Gelderland) in de Waal en het Pannerdensch Kanaal. Om te zorgen dat waterstroom beheersbaar blijft, is een regelwerk gebouwd in opdracht van Rijkswaterstaat. Van den Biggelaar Grond & Waterbouw BV uit Velddriel heeft in combinatie het Royal Haskoning DHV dit project uitgevoerd op basis van een D&C-contract. Een uniek waterwerk, waarmee beide partijen hun expertise op het gebied van betonwerk in de waterbouw laten zien. Door de ligging aan het beginpunt van de Nederlandse Delta, is het regelwerk van grote betekenis voor de hoogwaterveiligheid in Nederland. Ingrijpen op deze plek heeft veel invloed op de rest van het rivierengebied, van het IJsselmeer tot aan de delta in het westen. Voor beide partijen was dit niet de eerste keer dat ze een regelwerk hebben gerealiseerd. Eerder is het regelwerk Hondsbroekse Pleij tot volle tevredenheid van Rijkswaterstaat gerealiseerd.

68 |

VAN DIJK TOT DIJK Het regelwerk is een betonnen constructie in de Pannerdense uiterwaard. Het vervangt een vaste overlaat die niet langer voldeed. “Het nieuwe regelwerk functioneert als primaire waterkering en reguleert de waterdoorstroming,” vertelt Cees Notenboom projectmanager bij Van de Biggelaar. “Het bouwwerk is 160 meter lang en loopt binnen de primaire waterkering, tussen de winter- en zomerdijk. Met 32 openingen, waarin

elk vijf schotten op elkaar gestapeld zijn, wordt de doorstroom van het rivierwater gereguleerd.”

ROBUUST ONTWERP Royal Haskoning DHV was verantwoordelijk voor het totale ontwerp en de kwaliteitsborging tijdens de bouw. “Door deze betrokkenheid tijdens de uitvoering ontstond een waardevolle wisselwerking waarbij continue gecontroleerd werd of het ontwerp maakbaar was,” vertelt Herald Vervoorn,

PANNERDEN | Regelweek

projectleider bij Royal Haskoning DHV. “Het resultaat is een robuust en onderhoudsarm object. Onverwoestbaar en passend in de traditie van Hollandse waterwerken.” De constructie bestaat uit beton en is geplaatst op prefab palen met daaronder een kwelscherm. “Er is vooral met prefab elementen gewerkt. Met uitzondering van de in-situ vloer,” vertelt Vervoorn. “Wanden zijn verankerd in de vloeren. Daartussen bevinden zich de sponningen waar de schotten in geplaatst zijn. Voor en achter het regelwerk bevinden zich stortbedden.”

UITWISSELBAAR De schotten hebben een afmeting van 5 bij 1 meter en een dikte van 20 centimeter. “De prefabschotten van Pannerden zijn uitwisselbaar met die van Hondsbroekse Pleij,” aldus Notenboom. “De eis was dat het geheel een levensduur van honderd jaar dient te hebben. Dat vraagt om veel aandacht voor de afwerking van het eindproduct en met name de montage elementen. Daarom is gekozen voor strips van Hakorit®. Een onverwoestbaar materiaal, dat ervoor zorgt dat de geleiding in het systeem voor honderd jaar in stand blijft, zonder noemenswaardige slijtage of erosie aan onderdelen.” De schotten zijn uitgevoerd met een wapeningsdekking van 5 centimeter waar de norm 3 centimeter betreft. “Dit is een keuze vanuit de eis van honderd jaar instandhouding geweest. Een speciale stortwijze garandeert de hardheid van het ongewapende deel van het beton, en maakt dit haalbaar.” We zijn niet alleen tevreden met het duurzame eindproduct, maar vooral ook met de wijze waarop we als team het proces hebben aangestuurd vanuit een UAV-gc contract, zegt Noteboom. “Door risico gestuurde contractbeheersing hebben we gezorgd dat de opdrachtgever waar voor zijn geld heeft gekregen.” ❚

| 69

GELDERLAND | N421

Tekst: Hilda Bosma Beeldmateriaal: Dura Vermeer

N421, NIEUWE PROVINCIALE WEG BIJ HOUTEN De N421 is een nieuwe provinciale weg gelegen tussen de Rondweg van Houten en de A12 bij Bunnik die in het gebied de verkeersveiligheid verhoogt en de doorstroming bevordert. De totale lengte van het tracĂŠ bedraagt 3,2 kilometer en de weg wordt in april 2015 in gebruik genomen.

70 |

GELDERLAND | N421

Dura Vermeer Divisie Infra realiseert de verbindingsweg tussen Houten en de A12 (N421) in opdracht van de provincie Utrecht. Dit gebeurt op basis van een Design en Construct-contract inclusief meerjarig onderhoud. De opdracht omvat ontwerp, realisatie en meerjarig onderhoud van de N421 waarin een vijftal viaducten, een tweetal onderdoorgangen en een 3 kilometer lange wegconstructie inclusief openbare verlichting en verkeersregelinstallaties zijn opgenomen.

DUURZAME OPLOSSING Koevoets: “Sinds 2003 is gezocht naar een duurzame oplossing voor de regionale verkeersproblematiek in het Kromme Rijngebied. Er is voor gekozen om de verbetering van de aansluiting van Houten op het Rijkswegennet op te pakken door de aanleg van een extra aansluiting via het zogenaamde Rijsbruggerwegtracé. De gemeente Bunnik heeft de weg inmiddels een naam gegeven: Limesbaan.” Via een openbare aanbesteding kreeg Dura Vermeer de opdracht.

'De weg doorkruist een waterwingebied en is voorzien van een zelfreinigende berm' INGRIJPENDE VERKEERSMAATREGELEN In de regio Utrecht hebben de afgelopen jaren ontwikkelingen plaatsgevonden die tot gevolg hebben dat de autoverplaatsingen toenemen, aldus Edwin Koevoets, projectleider bij de provincie Utrecht. “In het gebied rondom Houten wordt de verkeersdruk onder meer veroorzaakt door de groei van Houten. Naast het groeiende aantal autobewegingen is de verkeersveiligheid en leefbaarheid in het buitengebied in het geding en is er sprake van leefbaarheidsknelpunten in de kernen van Bunnik en Odijk. In de periode tot 2020 zijn er daarom verschillende ingrijpende verkeersmaatregelen nodig.”

run-off water van de N421 vrijwel direct gezuiverd in het gebied terugbrengt. Deze innovatieve berm past in de duurzaamheidsdoelstelling van Provincie Utrecht en Dura Vermeer en wordt breed gedragen door het bevoegd gezag en Vitens.

BIJZONDERHEDEN “Na gunning is direct begonnen met de engineering door een ontwerpteam van verschillende disciplines,” aldus Richard Bouman, Projectmanager bij Dura Vermeer: “Begin november 2013 was het ontwerp gereed en is een voortvarende start gemaakt met het realiseren van de aansluitingen van de N421 op de Rondweg Houten en op de A12 om het bouwverkeer snel toegang te geven tot het tracé. Hiermee werd het buitengebied van Bunnik en Houten ontlast van bouwverkeer.”

INNOVATIEVE BERM De weg doorkruist een waterwingebied en is voorzien van een zelfreinigende berm die het

Bouman: “Bijzonder in het project is dat in de N421 een viaduct over de A12 is opgenomen dat is uitgevoerd met uitzonderlijk lange prefab betonnen liggers en dat de twee onderdoorgangen zijn gebouwd in een folieconstructie. Verder hebben de Provincie Utrecht en Dura Vermeer gezamenlijk projectdoelen geformuleerd die erop gericht zijn verbeteringen te realiseren op het gebied van veiligheid, hinderbeperking en duurzaamheid.” De samenwerking tussen de opdrachtgever, opdrachtnemer en omgeving is uitstekend, aldus Bouman. “Daardoor verloopt het project naar ieders wens.” ❚

| 71

Al 35 jaar uw partner voor machineverhuur in woning-utiliteitbeton-weg-waterbouw

Fa. G.C. Verweij en Zn. is gespecialiseerd in verhuur van shovels met kraanarmen met haakhoogte tot 24 meter, roterende verreikers tot 26 meter hoogte, midi kraan en zwenklader

CO2 deelnemer Duurzame Leverancier

Overleek 1d 1141 PD Monnickendam T 0299651996 www.gcverweij.nl E info@gcverweij.nl

Bronbemaling en rioolwater met systeem

Rio Boxx B.V. Bezoekadres Stadion Galgenwaard Herculesplein 241 3584 AA Utrecht

SCAN WITH

14701502_Rio Boxx.indd 1

Tel. 0800-3473284 info@rioboxx.nl www.rioboxx.nl

06-03-14 14:29

GELDERLAND | N421

Tekst: Hilda Bosma Beeldmateriaal: G.C. Verweij en Zn. machineverhuur

Verreiker en shovel ingezet voor werkzaamheden N421 Houten Houten krijgt een tweede aansluiting op het rijkswegennet, om de dagelijkse fileproblemen in en rond Houten te verminderen. De nieuwe verbindingsweg, de N421, bestaat uit de bouw van viaducten, bruggen, onderdoorgangen en betonnen buizen onder de N421 voor de fauna. Een groot deel van de grond- en hijswerkzaamheden wordt met een speciale shovel (grondverzetmachine) en verreiker uitgevoerd.

Dura Vermeer Divisie Infra B.V. voert de wegwerkzaamheden uit in opdracht van de provincie Utrecht en huurt een shovel en verreiker bij Fa. G.C. Verweij en Zn. machineverhuur uit Monnickendam. Op deze manier kunnen de hijsen grondwerkzaamheden worden uitgevoerd. Dirk Verweij licht toe: “De voornaamste werkzaamheden bestaan uit hijsen, bekisting plaatsen, beton storten en transporteren van bouwmaterialen.“

VOORDELEN Verweij: “Met de verreiker worden op een ponton wapeningsnetten geplaatst onder water. Daarnaast wordt er onder water zand gestort met een kubel en betonnen platen geplaatst in de kuip van de onderdoorgang vanwege de opwaartse druk. In het project wordt de volgende verreiker gebruikt: de Manitou MRT 21050 privelege met lierjib, vorkenbord en (man)bak. Door

de lierjib was het mogelijk netten en betonnen platen onder water te plaatsen. Doordat het een roterende verreiker is, kan hij 360 graden draaien. Tevens is deze machine radiografisch bedienbaar.” Dura Vermeer Divisie Infra B.V huurt van ons een Werklust WG 35 E, aldus Verweij. “Deze shovel heeft een kraanarm met een lier. De lier wordt gebruikt voor hijswerkzaamheden in de damwandkuip. De voordelen van de shovel zijn dat deze kan rijden met last en door het snel wisselen van aanbouwdelen geschikt is voor hijswerkzaamheden (kraanarm) of voor grondverzetwerkzaamheden, zoals met bak en palletvorken. De machine voldoet aan de milieunormen.” Het is een mooi project, omdat de kunstwerken midden in een waterwingebied aangelegd worden en er rekening wordt gehouden met de aanwezige fauna, aldus Verweij.

MOGELIJKHEDEN Verweij: “Al onze machines zijn door Aboma periodiek en TCVT gekeurd, de machinisten zijn in het bezit van VCA-diploma en TCVT-hijsbewijs. Wij zijn VCA** gecertificeerd en zijn -deelnemer van Duurzame Leverancier. Onze machines zijn ook inzetbaar voor andere projecten zoals het plaatsen van geluidschermen, recent uitgevoerd bij de SAA-ring A1/A10 rond Amsterdam. Daarnaast worden onze machines gebruikt voor renovatie en aanleg van tunnels, aquaducten en viaducten. Projecten waarbij wij werden ingezet zijn de HSL/Roelofarendsveen, Noord-Zuidlijn, aanleg Tweede Coentunnel en renovatie Eerste Coentunnel. Een nog lopend project is i-Lent. Daarnaast worden wij ook ingezet voor werkzaamheden in de (petro)chemische industrie, zoals de Flevocentrale (Lelystad), Data Center van Microsoft (Middenmeer) en in de woningbouw zowel nieuwbouw als renovatie. ❚

| 73

TILBURG | Nieuwe stationspassage

Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: Besix

Nieuwe stationspassage Tilburg ingeperst Om de alsmaar toenemende reizigersaantallen ook in de toekomst te kunnen verwerken, wordt Station Tilburg grondig verbouwd en uitgebreid met een nieuwe, brede stationspassage onder alle sporen door. De nieuwe passage verbindt bovendien de binnenstad aan de zuidkant met het nog te ontwikkelen gebied Spoorzone aan de noordkant van de stad. Het Belgische Besix heeft tijdens een grote buitendienststelling de 6.600 ton wegende passage keurig ingeperst, alsmede de Willem II Passage op zijn plaats geschoven, een fiets- en voetgangerstunnel 300 meter verderop.

Momenteel maken er volgens ProRail dagelijks 30.000 mensen gebruik van het station in Tilburg. Tegen 2020 zijn er dat ruim 40.000. Het huidige station is niet opgewassen tegen die aantallen. Reden voor ProRail om het station grondig te gaan verbouwen. Via een Europese aanbestedingsprocedure bleek Besix de meest voordelige inschrijver. De Belgische firma is geen onbekende voor ProRail. Zo realiseerde Besix eerder al het station van Barendrecht en station Bijlmer Arena in Amsterdam. Ook bij de verbouwing van de stations van Utrecht en Heerlen is Besix nauw betrokken.

74 |

DODEBED De nieuwe stationspassage is op het terrein aan de noordkant van Station Tilburg grotendeels prefab gebouwd. De passage is 30 meter lang, 40 meter breed en 4,5 meter hoog. “De vloer is 1 meter dik en de wanden 80 centimeter,” vertelt Erik Rombouts van Besix. “Het dek bestaat uit drie onderdelen: een deel ter hoogte van het perron en een trog voor twee sporen aan zowel de noord- als zuidkant. Het dek is als een bak uitgevoerd, waarin de ballast is gestort met bovenop de dwarsliggers en spoorstaven.” De tunnelbak is tijdens een buitendienststelling van zes dagen ingeperst. In die peri-

ode zijn eerst ter plaatse de sporen gedemonteerd en ontgraven om het pad voor de passage te effenen. Vanwege het grondwaterniveau en een historische grondwaterverontreiniging is gekozen voor de bewegingstechniek persen, licht Erik Rombouts toe. “De bak is ingeperst. Daartoe is een dodebed aangelegd, een reactielichaam van betonnen gordingen, damwanden, ankers en grond, waartegen de vier vijzels zich konden afzetten.”

BENTONIET De tunnelbak is tot op de millimeter nauwkeurig over het zandbed zestig meter verplaatst met een

TILBURG | Nieuwe stationspassage

Bronvermelding: Leo de Warem, in opdracht van ProRail

snelheid van 2 meter per uur. Om de wrijving met het zandbed te verminderen werd volgens Erik Rombouts een bentonietmengsel onder hoge druk onder de vloer gebracht dat fungeerde als glijmiddel. De nieuwe passage ligt inmiddels keurig op zijn plek. En dat geldt ook voor de Willem II Passage, een paar honderd meter verderop. “Deze fiets- en voetgangerstunnel hebben we ook prefab naast het spoor gebouwd, maar kon wel ingeschoven worden. De tunnel is 12 meter breed, 10 meter lang en 4,5 meter hoog. Twee moten zijn geprefabriceerd en twee moten zijn in het werk geconstrueerd. Vanwege de bepekte ruimte konden de geprefabriceerde moten

niet achter elkaar worden gebouwd met als gevolg dat één moot eerst dwars geschoven moest worden, alvorens deze langs ingeschoven kon worden.”

BUITENDIENSTSTELLING Het tijdstip waarop de passage en tunnel ingeperst en ingereden dienden te worden, is volgens Erik Rombouts drie jaar geleden al gepland. “De hele planning is hierop afgestemd. Vanwege onvoorziene omstandigheden nog voorafgaand aan de uitvoering zijn we pas later kunnen starten aan de prefabricagewerkzaamheden van de tunnelmoten, terwijl de buitendienststelling niet werd verscho-

ven. We hebben dus met man en macht gewerkt, 24 uur per dag, 7 dagen per week om alles tijdig af te ronden voor het grote moment.” Door de nieuwe passage krijgt Station Tilburg ook aan de noordzijde een entree. Tegelijk met de renovatie wordt ook de toegankelijkheid voor mindervaliden sterk verbeterd. In de nieuwe passage komen liften en roltrappen naar alle perrons. Daarnaast is in de nieuwe passage ruimte gereserveerd voor kwalitatief hoogwaardige winkelen horecavoorzieningen, wordt er een nieuwe bewaakte fietsenstalling gebouwd onder het postperron en komt er een onbewaakte fietsenstalling op het postperron. ❚

| 75

Wie doet wat CONSTRUCTIE

ADVIES EN ONTWERP

AVAN BV M.C. van Voordenstraat 14 1483 GB DE RIJP T .............................................. +31 (0)299 - 720037 F .............................................. +32 (0)84 - 7235971 E info@avan.nl W www.avan.nl

DU MONT BETON Mercuriusweg 4, 3771 NC BARNEVELD Postbus 340, 3770 AH BARNEVELD T:............................................ +31 (0)342 - 406 200 F ............................................ +31 (0)342 - 406 205 E info@dumontbeton.nl W www.dumontbeton.nl

IPV Delft Oude Delft 39, 2611 BB DELFT T ............................................... +31 (0)15 - 7502575 E info@ipvdelft.nl W www.ipvdelft.nl

INGENIEURSBUREAU BOORSMA G. Sondermanstraat 2, 9203 PV DRACHTEN Postbus 647, 9200 AP DRACHTEN T ............................................. +31 (0)512 - 580300 F ............................................... +31 (0)512 - 525296 E drachten@boorsma-consultants.nl W www.boorsma-consultants.nl

Van Kalsbeek Gaast Sielansreed 18, 8757 JZ GAAST T .............................................. +31 (0)515 - 541253 F .............................................. +31 (0)515 - 543389 E info@vankalsbeek-gaast.nl W www.vankalsbeek-gaast.nl

FUNDERINGSTECHNIEK

Altenburg Funderingstechniek BV Roggemole 12, 8531 WB LEMMER Postbus 26, 8530 AA LEMMER T .............................................. +31 (0)514 - 588820 F ............................................... +31 (0)514 - 588839 E info@altenburggroep.com W www.altenburggroep.com

Vreelandseweg 10, 1393 PG Nigtevecht (U) T 0294 - 251343 F 0294 - 251699 info@nigtevecht.com www.nigtevecht.com

ASFALT

HEIBEDRIJF M.KOOL B.V. Burg. Padmosweg 62 3648 BH WILNIS T ...............................................+31 (0)297 - 285146 F ...............................................+31 (0)297 - 241466 E contact@heibedrijf-kool.nl W www.heibedrijf-kool.nl

HOUT

NYNAS NV Excelsiorlaan 87, 1930 ZAVENTEM T ............................................... + 32 (0)27 - 251818 F ............................................... + 32 (0)27 - 156677 E info@nynas.com W www.nynas.com

BETON

Waco® Lelyweg 23, 4112 PS BERGEN OP ZOOM Postbus 219, 4600 AE BERGEN OP ZOOM T ...............................................+31 (0)164 - 274200 F ............................................... +31 (0)164 - 234364 E info@waco.nl W www.waco.nl

BOUWGRONDSTOFFEN

Haitsma Beton BV Pinksterblomstrjitte 2, 9288 AG KOOTSTERTILLE Postbus 7, 9288 ZG KOOTSTERTEILLE T .............................................. +31 (0)512 - 335678 F ............................................... +31 (0)512 - 335666 E info@haitsma.nl W www.haitsma.nl

76 |

de Beijer Bouwgrondstoffen BV Partner in grondstoffen en logistiek! Kekerdomse Ward 3 6579 JG KEKERDOM Postbus 64 6566 ZJ MILLINGEN A/D RIJN T .............................................. +31 (0)481 - 439111 F ............................................... +31 (0)481 - 439150 E info@debeijerbv.com W www.debeijerbv.com

Leyenaar Taapken Lamaker BV Kamerlingh Onnesweg 7, 4131 PK VIANEN Postbus 191, 4130 ED VIANEN T ............................................... +31 (0)347 - 374844 F ............................................... +31 (0)347 - 377908 E verkoop@ltl.nl W www.ltl.nl

LANDMEETKUNDIGE APPARATUUR

Geodirect BV Rendementsweg 20e, 3641 SL MIJDRECHT Postbus 176, 3640 AD MIJDRECHT T .............................................. +31 (0)297 - 769101 F .............................................. +31 (0)297 - 500672 E info@geodirect.nl W www.geodirect.nl

Wie doet wat LEVERANCIERS

Breedveld Staal Parallelweg 4, 2921 LE KRIMPEN AAN DEN IJSSEL T ............................................. +31 (0)180 - 512933 T ............................................. +31 (0)180 - 514206 E info@breedveldstaal.nl W www.breedveldstaal.nl

WEG- EN WATERBOUW

MOORS CONSTRUCTIE BERGHAREN Breekwagen 6 6617 KC BERGHAREN T ............................................... +31 (0)487 - 531487 F .............................................. +31 (0)487 - 532031 E info@moors.nl W www.moors.nl

Boskalis Nederland 'Waalhaven Oostzijde 85 Postbus 4234 3006 AE ROTTERDAM

VERHUUR & VERKOOP

T ............................................... +31 (0)10 - 2888777 F .............................................. +31 (0)10 - 2888766 E nederland@boskalis.nl W www.boskalis.nl/nederland

Swanenberg IJzer Groep Postbus 30 5374 ZG SCHAIJK T ............................................. +31 (0)486 - 461541 F ............................................. +31 (0)486 - 461941 E info@swanenberg.com W www.swanenberg.com

COLLE RENTAL & SALES Nusterweg 100, 6136 KV SITTARD T ............................................... +31 (0)46 - 4574100 F ................................................ +31 (0)46 - 4521120 E info@colle.eu W www.colle.eu Van Hattum en Blankevoort

LICHT, ZICHT EN MOBILITEITSOPLOSSINGEN

Korenmolenlaan 2, 3447 GG WOERDEN

Sharing flexibility

T ............................................... +31 (0)348 - 435100 F ............................................... +31 (0)348 - 435111 E info@vhbinfra.nl W www.vhbinfra.nl

Ziut Nieuwe Plein 1b, 6811 KN ARNHEM T ............................................... +31 (0)26 - 8001900 E info@ziut.nl W www.ziut.nl

Infra Rentals is een dynamisch bedrijf gespecialiseerd in het verhuren en verkopen van damwanden, balken, buizen,

PIJPLEIDINGEN

rijplaten, trilblokken en aggregaten. Wij staan ervoor om uw project gezamenlijk tot

van Oord Nederland

een succes te brengen.

Schaardijk 211, 3063 NH ROTTERDAM Postbus 8574, 3009 AN ROTTERDAM T ...............................................+31 (0)88 - 8260000

InfraRentals Sharing flexibility

De Jongh Pipesystems BV Sluisweg 2, 4794 SW HEIJNINGEN T ............................................... + 31 (0)167 - 521739 F ...............................................+ 31 (0)167 - 521837 E info@dejonghpipesystems.nl W www.dejonghpipesystems.nl

F .............................................. +31 (0)88 - 8265010 E info@vanoord.com

Infra Rentals BV • Gorinchemsestraat 33A 4231 BE Meerkerk • T. +31 183 562623 F. +31 183 562849 • E. info@infrarentals.com

www.infrarentals.nl

W www.vanoord.com

WEGVERHARDING (TIJDELIJK)

STAALBOUW

DYNAMOSTAAL BV Dynamostraat 31 3903 LK VEENENDAAL Postbus 135 3900 AC VEENENDAAL BSB Staalbouw Postbus 4, 9250 AA BERGUM Solcamastraat 22, 9262 ND SUAMEER T .............................................. +31 (0)511 - 462525 E bsb@bsbstaalbouw.nl W www.bsbstaalbouw.nl

XYLEM WATER SOLUTIONS NEDERLAND BV Pieter Zeemanweg 20, 3316 ZG DORDRECHT Postbus 1126, 3300 BC DORDRECHT T .............................................. +31 (0)78 - 6548400 F ................................................+31 (0)78 - 6510936 E xylemwatersolutionsnl@xyleminc.com W www.xylemwatersolutions.com/nl

T .............................................. +31 (0)318 - 509330 F ................................................ +31 (0)318 - 556141 E info@rijplaten.nl W www.rijplaten.nl W www.heuvelman.com

| 77

Wij Wij Wij Wij Wijbreken breken breken breken breken de de de de detent tent tent tent tentniet niet niet niet nietaf! af! af! af! af! Er Er ErEr isis Er iseen is een is een een een alternatief! alternatief! alternatief! alternatief! alternatief! Rioolrenovatie Rioolrenovatie Rioolrenovatie Rioolrenovatie Rioolrenovatie zonder zonder zonder zonder zonder hinder hinder hinder hinder hinder ••Minimale •Minimale • Minimale •Minimale Minimale overlast overlast overlast overlast overlast voor voor voor voor de voor dede omgeving omgeving de omgeving deomgeving omgeving ••Effectief •Effectief • Effectief •Effectief Effectief enenen kostenbesparend kostenbesparend en kostenbesparend enkostenbesparend kostenbesparend uitstoot uitstoot uitstoot uitstoot uitstoot ••Aanzienlijke •Aanzienlijke • Aanzienlijke •Aanzienlijke Aanzienlijke reductie reductie reductie reductie reductie van van van CO van CO van CO CO CO 2 2 2 2 2 ••Duurzaam •Duurzaam • Duurzaam •Duurzaam Duurzaam product product product product product ••Korte •Korte • Korte •Korte uitvoeringstijd Korte uitvoeringstijd uitvoeringstijd uitvoeringstijd uitvoeringstijd ••Aantoonbare •Aantoonbare • Aantoonbare •Aantoonbare Aantoonbare levensduur levensduur levensduur levensduur levensduur meer meer meer meer dan meer dan dan 100 dan 100 dan 100 jaar 100 jaar 100 jaar jaar jaar

Het Het Het Het Het nieuwe nieuwe nieuwe nieuwe nieuwe rioleren rioleren rioleren rioleren rioleren DeDe Kaderrichtlijn De Kaderrichtlijn De Kaderrichtlijn De Kaderrichtlijn Kaderrichtlijn Water Water Water isWater opgesteld isWater opgesteld is opgesteld is opgesteld is opgesteld om om ons om ons om water ons om water ons water ons tewater te beschermen. water te beschermen. beschermen. te te beschermen. beschermen. Het Het bestaande Het bestaande Het bestaande Het bestaande bestaande leidingenstelsel leidingenstelsel leidingenstelsel leidingenstelsel leidingenstelsel heeft heeft heeft teheeft te kampen heeft te kampen kampen te te kampen met kampen met met aantastingen, aantastingen, met aantastingen, met aantastingen, aantastingen, lekkages, lekkages, lekkages, lekkages, lekkages, scheuren scheuren scheuren scheuren scheuren ofof breuken. of breuken. breuken. of of breuken. breuken. Rioolrenovatie Rioolrenovatie Rioolrenovatie Rioolrenovatie Rioolrenovatie zonder zonder zonder zonder graven zonder graven graven graven (No-dig) graven (No-dig) (No-dig) (No-dig) is (No-dig) is mogelijk mogelijk is mogelijk is mogelijk is met mogelijk met met dede met Nelis de met Nelis de Nelis Infra de Nelis Infra Nelis Infra / Aarsleff Infra / Aarsleff Infra / Aarsleff / Aarsleff /CIPP Aarsleff CIPP CIPP Lining CIPP Lining CIPP Lining Lining Lining (kousmethode). (kousmethode). (kousmethode). (kousmethode). (kousmethode). DitDit isDit is de Dit de isoplossing Dit de is oplossing de is oplossing de oplossing oplossing voor voor voor het voor het optimaliseren voor het optimaliseren het optimaliseren het optimaliseren optimaliseren van van rioolleidingen, van rioolleidingen, van rioolleidingen, van rioolleidingen, rioolleidingen, van van gevel van gevel van gevel van tot gevel tot gevel rioolwaterzuiveringsinstallatie. tot rioolwaterzuiveringsinstallatie. tot rioolwaterzuiveringsinstallatie. tot rioolwaterzuiveringsinstallatie. rioolwaterzuiveringsinstallatie. Nelis Nelis Nelis Infra Nelis Infra Nelis Infra /Aarsleff /Aarsleff Infra /Aarsleff Infra /Aarsleff CIPP /Aarsleff CIPP CIPP Lining Lining CIPP Lining CIPP beschikt Lining beschikt Lining beschikt beschikt over beschikt over over circa circa over circa over 30circa 30 jaar circa 30 jaar internationale 30 jaar internationale 30 jaar internationale jaar internationale internationale ervaring ervaring ervaring ervaring op ervaring op het op het gebied op het gebied op het gebied het gebied van van gebied kousrelining. van kousrelining. van kousrelining. van kousrelining. kousrelining. Nelis Nelis Nelis Infra Nelis Infra Nelis Infra / Aarsleff /Infra Aarsleff /Infra Aarsleff / Aarsleff JV / Aarsleff JV maakt JV maakt maakt JV JV deel maakt deel maakt deel uituit deel van uit deel van uit BAM van uit BAM van BAM Nelis van BAM Nelis BAM Nelis De Nelis De Ruiter Nelis De Ruiter De Ruiter De bv, Ruiter bv, Ruiter specialist bv, specialist bv, specialist bv, specialist specialist opop het op het gebied op het gebied op het gebied het gebied van gebied van relining van relining van relining van relining (Allround relining (Allround (Allround (Allround (Allround in in relining). in relining). relining). in in relining). relining).

Haarlemmerstraatweg Haarlemmerstraatweg Haarlemmerstraatweg Haarlemmerstraatweg Haarlemmerstraatweg 79,79, 1165 79, 1165 79, 1165 MK 79, MK 1165 Halfweg MK 1165 Halfweg MK Halfweg MK Halfweg Halfweg Postbus Postbus Postbus Postbus 14, Postbus 14, 1160 14, 1160 14, 1160 AA 14, AA 1160 Zwanenburg AA 1160 Zwanenburg AA Zwanenburg AA Zwanenburg Zwanenburg Telefoon Telefoon Telefoon Telefoon (020) Telefoon (020) (020) 407 (020) 407 (020) 22 407 22 22 407 22 22 407 22 22 22 22 E-mail E-mail E-mail info@bamnelisderuiter.nl E-mail info@bamnelisderuiter.nl E-mail info@bamnelisderuiter.nl info@bamnelisderuiter.nl info@bamnelisderuiter.nl www.bamnelisderuiter.nl www.bamnelisderuiter.nl www.bamnelisderuiter.nl www.bamnelisderuiter.nl www.bamnelisderuiter.nl

12179 12179

Fax Fax (020) Fax (020) Fax (020) Fax 407 (020) 407 (020) 22 407 22 23 407 22 23 407 22 2322 23 23 12179 12179 12179

N eNl eiNsl iesN Il ni esIN fnlrieIfasnrl iafA sI rnaaAIf rnrasA afrlraseaArlf esaf AflrJ e fasV frlJfesVflJe f Vf Jf VJ V

SCAN WITH

Foto: Jane van Raaphorst

BESIX bouwt aan //Nederland

Verkeersas Schiphol-Amsterdam-Almere

Civiele bouw

Industriële bouw

Utiliteitsbouw

Maritieme bouw

Een wereldwijd opererend bouwbedrijf met ruim 100 jaar ervaring in de civiele betonbouw, industriële bouw, utiliteitsbouw en maritieme bouw. Sinds 1992 is BESIX actief in Nederland. Meebouwend aan de toekomst, met prestigieuze projecten als de Tweede Coentunnel, Parkeergarage Kruisplein, Landtunnel A2 Leidsche Rijn, OV Terminal Utrecht CS, Maastoren, keersluis in Heumen en de sluisverlengingen in Born, Maasbracht en Heel. Trondheim 22 – 24 Barendrecht +31 (0)180 64 19 90 nederland@besix.com