Vaktijdschrift over civiele techniek & infrastructuur
I
I
WWW.GWW-BOUW.nl
I
Jaargang 2 Nummer 4 2012
Modernisering sluizencomplexen | Reconstructie oostelijke ringweg Groningen | Staal special Verbreding A2 ’S-Hertogenbosch-Eindhoven | De Weerdsprong: met dank aan de Romeinen
NIETS STAAT EEN GODWIN
IN DE WEG.
Godwin pompen zijn gebouwd om efficiĂŤnt en probleemloos te werken. Dit zorgt voor bedrijfszekerheid op het werk en daarmee continuering van de werkzaamheden, waarmee de kosten van uw project voorspelbaar en beheersbaar zijn. Deze automatische zelfaanzuigende pompen vereisen een minimum aan onderhoud en controle en zijn gebouwd om de zwaarste pompklussen te voltooien; robuust en betrouwbaar onder alle omstandigheden. Of u nu koopt, huurt of kiest voor de totale oplossing, u kunt rekenen op onze service en support.
Voor Godwin pompen neemt u contact op met uw dichtstbijzijnde Xylem vestiging. Xylem Water Solutions Nederland B.V. | verkoopnl@xyleminc.com | 078 - 654 84 00
voorwoord
Prettige vakantie De vakantie staat weer voor de deur. Tijd om eens lekker te gaan ontspannen. Deze vierde uitgave van Grond/Weg/Waterbouw is daarvoor het perfecte ‘gereedschap’. Ook ditmaal hebben we weer een gevarieerd aanbod aan projecten in de GWW-sector voor u in petto. De belangrijkste verkeersader in Nederland, de A2, is al jaren ‘under construction’. In deze uitgave nemen we de verbreding tussen Eindhoven en Den Bosch eens nader onder de loep, behorende bij de dertig spoedwetprojecten. De werkzaamheden zijn reeds in volle gang en duren nog tot eind volgend jaar voort. We blijven nog even in het zuiden en nemen een kijkje bij de sluiscomplexen in Belfeld en Sambeek, die momenteel aan een grondige vernieuwing onderhevig zijn. Beide sluizen hebben dezelfde opbouw en de renovatie werd daarom in combinatie aanbesteed. Een complex project waarin de disciplines betonbouw, waterbouw, staalbouw, werktuigbouw en installatietechniek samenkomen. Van het zuiden verplaatsen we ons naar het uiterste noorden. Ooit gehoord van een ovonde? Natuurlijk, wat een vraag! De oostelijke ringweg in Groningen wordt gereconstrueerd. Om een betere doorstroming te verkrijgen wordt een ovale rotonde aangelegd. De werkzaamheden liggen op schema en worden volgens planning in oktober dit jaar nog afgerond. In deze uitgave zetten we tevens het bouwen met staal in de spotlights. Hans van Pelt, voorzitter van de vereniging Bouwen met Staal geeft zijn visie op de toekomst. Staal heeft het afgelopen decennium op de een of andere manier zijn glans een beetje verloren in de bouw, met name in de GWW-sector. Van Pelt is ervan overtuigd dat het gebruik van staal de komende jaren weer zal toenemen, niet in de laatste plaats vanwege de duurzaamheidpotentie van staal. Wij wensen u veel leesplezier en een prettige vakantie!
Roel van Gils
|5
Vaktijdschrift over civiele techniek & infrastructuur nummer 4 Jaargang 2 | 2012 Verschijnt 8 x per jaar ISSN: 2212-9979
Uitgever
Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl
redactieadres
Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E redactie@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl
coördinator en eindredactie
8
Roel van Gils Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E redactie@gww-bouw.nl
11
14
redactiemedewerkers
Martijn van den Bouwhuijsen Jack Buchholz Johan Godschalk Jerry Helmers Jan-Kees Verschuure Margot Visser e.a.
16
Bladmanagement
Cock Penning E c.penning@louwersuitgevers.nl Robert Vermanen E r.vermanen@louwersuitgevers.nl
18
Secretariaat
Manuela Depenbrock
Advertenties
Online aanleveren: http://ftp2.louwersuitgevers.nl Username: gww-bouwnl, Wachtwoord: gast Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl
Abonnementsprijs
€ 81,00 per jaar excl. BTW ING 41 71 65 t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Grond/Weg/Waterbouw Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095
Adreswijzigingen
Belfeld en Sambeek Modernisering sluizencomplexen Belfeld en Sambeek Systems engineering structureert ingewikkeld sluizenproject Haarfijne afstemming bij prefabricage en montage sluisdeuren
Rotterdam Verouderde Parkkade wordt gerenoveerd Groningen Reconstructie oostelijke ringweg Groningen Ede en Soest Innovatieve nabehandelingsinstallaties in RWZI Ede en Soest
Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland
Staal Special
Opzeggingen
Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.
Doelgroep
Directies en management van bedrijven uit de infraketen, betrokken ministeries en rijksdiensten, provinciale, gemeentelijke en andere betrokken overheden, landelijke, regionale en lokale organisaties, stichtingen en instellingen m.b.t. wegenbouw, aannemers, ingenieursbureaus en toeleveranciers actief in de wegenbouw, bestrating, grondwerk,
Vormgeving/Art Direction Logo Reclame- Ontwerpbureau BV T +31 (0)495 450065 E info@logobv.nl
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.
8 11 13 14 16 18
Bouwen met staal
22
Onderdeel van duurzame oplossingen
25
Koudgezette damwanden
27
Integrale oplossingen voor Amsterdamse projecten
28
De nieuwe entree van Waddinxveen
31
Emplacement Arnhem centraal integraal aangepakt
36
Exploitatie gegarandeerd
39
Nieuwe perronkappen voor station Holendrecht
40
Journaal 42
Inhoud
22
27 62
Vaktijdschrift oVer ciViele techniek & infrastructuur
I
I
WWW.GWW-BouW.nl
I
Jaargang 2 nummer 4 2012
Modernisering sluizencoMplexen | reconstructie oostelijke ringweg groningen | staal special Verbreding a2 ’s-HertogenboscH-eindHoVen | de weerdsprong: Met dank aan de roMeinen
2012070_GWW_4 _def.indd 1
Coverbeeld | De Weerdsprong
05-07-12 12:21
31 65
51 74
Provincie Noord-Holland Legionella aanpak bij Provincie Noord-Holland
47
Amstelveen Sloop en nieuwbouw gemaal Noorderlegmeer
48
’s-Hertogenbosch-Eindhoven Verbreding A2 ’s-Hertogenbosch-Eindhoven
51
’s-Hertogenbosch-Eindhoven Verleggen van kabels en leidingen
55
Krommenie Fiets- en voetgangerstunnel Krommenie verbetert verkeersveiligheid
56
Venlo De Weerdsprong: met dank aan de Romeinen
58
Waarland Reconstructie knooppunt N242-N241
60
Breskens Breskens binnenkort bestand tegen superstorm
62
Breskens Gietasfalt, specialisme in waterbouw
64
Friese Stavoren Gedurfd ontwerp als visitekaartje voor innovatieve provincie
65
Friese Stavoren Energieneutraal
67
De Beijer bouwgrondstoffen nieuwe naam en verhuisbericht
68
Kaatsheuvel Aquanura biedt samenspel techniek en creativiteit
70
Midden-Delfland Integraal onderhoud recreatieschap Midden-Delfland
72
Rotterdam Luchtsingel gaat Hofplein nieuw leven inblazen
74
Wie doet wat?
75
Belfeld Belfelden | Sluizencomplex Sambeek | Sluizencomplex
Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen Beeldmateriaal: Heijmans
Veiligere, beter bevaarbare en meer natuurlijke Maas
Modernisering sluizencomplexen Belfeld en Sambeek In opdracht van Rijkswaterstaat moderniseert bouwbedrijf Heijmans de sluizencomplexen in het Limburgse Belfeld en het Brabantse Sambeek. Deze nagenoeg identieke bouwwerken vormen een onderdeel van het project de Maaswerken, dat zich richt op een veiligere, beter bevaarbare en meer natuurlijke Maas. Over een totale lengte van 222 kilometer werkt Rijkswaterstaat aan een veiligere, beter bevaarbare en meer natuurlijke Maas. Het werk bestaat uit 52 deelprojecten, waaronder de sluizencomplexen van Sambeek en Belfeld. Overstromingsgevaar is de voornaamste reden om aan de Maas te werken. Overstromingen in 1993 en 1995 drukten Nederland met de neus op de feiten: de omgeving van de Maas bleek onvoldoende beschermd tegen hoogwater. Daarom investeert de overheid in het versterken van kades, het verdiepen en verbreden van de rivierbedding, de
8|
aanleg van hoogwatergeulen en het verlagen van uiterwaarden. Als het project klaar is, dan is het Maasdal beschermd tegen hoogwaters die gemiddeld eens in de 250 jaar voorkomen. Daarnaast worden de Maaswerken geschikt gemaakt voor grotere binnenvaartschepen. Die kunnen vanaf 2015 via de Maas belangrijke industriegebieden in Duitsland, Frankrijk, BelgiĂŤ en Nederland bereiken. De Maasroute vormt daarmee een belangrijk alternatief voor het toenemende wegverkeer.
Belfeld en Sambeek | Sluizencomplex
Projectinfo Nieuwe deuren voor sluizen Sambeek en Belfeld
Ook de natuur in en om de Maas wordt aangepakt. Door de Grensmaas meer ruimte te geven, ontstaat 1.100 hectare aan nieuwe natuur. Ook stroomafwaarts in het Zandmaasgebied combineert Rijkswaterstaat bescherming tegen hoogwater met ruimte voor de natuur. Daar kan zich ongeveer 700 hectare nieuwe natuur ontwikkelen.
Gefaseerd proces De sluiscomplexen in Sambeek en Belfeld hebben dezelfde opbouw. De renovatie van de complexen werd daarom in combinatie aanbesteed. Een team van ontwerpers en bouwers onder leiding van Heijmans Infrastructuur kreeg de opdracht. Betrouwbaarheid en duurzaamheid van het ontwerp en de uitvoering speelden een belangrijke rol bij de gunning. Daarnaast hecht opdrachtgever Rijkswaterstaat veel waarde aan een beheerst proces, in het bijzonder op gebied van vergunningen- en risicomanagement. De werkzaamheden aan de sluiscomplexen in Belfeld en Sambeek zijn onderverdeeld in het ombouwen van de Oostsluizen en de revisie van de West- en Middensluizen. Zo blijven de complexen gedeeltelijk in functie tijdens de renovatie. De uitvoering begon in november 2011 met het vernieuwen van de bewegingswerken inclusief deuren van de West- en Middensluizen. Het meeste werk behelst de verbreding en verdieping van de Oostsluizen. Hier komen de disciplines betonbouw, waterbouw, staalbouw, werktuigbouw en installatietechniek samen. Ook hier worden de bewegingswerken inclusief deuren vernieuwd. Om het complexe werk in goede banen te leiden, wordt gewerkt volgens systems engineering, een relatief nieuwe ontwerp- en bouwmethodiek in de grond-, weg – en waterbouw. Het gestructureerde proces van specificeren, bouwen en controleren moet resulteren in moderne sluizencomplexen. Het project is in volle gang en zal naar verwachting eind 2013 worden opgeleverd. ❚
BouwInfo Opdrachtgever Rijkswaterstaat
Constructeur Heijmans (Breijn) Witteveen + Bos
Aannemer Heijmans Infrastructuur
E-installaties Alewijnse
Stalen deuren Konstruktiebedrijf Hillebrand, Hakkers
Hydraulische installaties A.P. van den Berg
Aanneemsom 48 miljoen euro
Ten behoeve van het aanpassen van de sluiscomplexen in Belfeld en Sambeek doet hoofdaannemer Heijmans voor het waterbouwkundig werk een beroep op Hakkers bv uit Werkendam, specialist in dit vakgebied. Met hun brede kennis op het constructieve waterbouwkundige werk kan Hakkers een belangrijke bijdrage leveren voor een soepel verloop van het werk. Hakkers heeft de afgelopen maanden 16 van de 26 sluisdeuren verwijderd en vervangen door nieuwe deuren. Eind 2011 werd begonnen met de renovatie van de Westsluizen. Hier werden eerst de aandrijvingen van de deuren gedemonteerd en vervangen door nieuwe. Daarna tilde de zelfvarende heiset ‘Frans’ van Hakkers de twee oude sluisdeuren van het benedenhoofd in Sambeek er uit. Nadat de deuren verwijderd waren, werden twee taatskuipen gezet. Hierin werden door de firma Hillebrand de taatspotten vervangen. Zodra de taatskuipen droog waren voer Hakkers naar het andere sluiscomplex te Belfeld waar ook twee sluisdeuren werden verwijderd en taatskuipen werden gezet. Vervolgens voer de ‘Frans’ weer terug naar Sambeek waar ondertussen de taats goedgekeurd was. Na het verwijderen van de taatskuipen zijn de nieuwe deuren geplaatst, waarna hetzelfde in Belfeld gebeurde. Zo werden ook de bovenhoofden, en in maart-april 2012 de middensluizen aangepakt. Momenteel wordt er gewerkt aan de Oostsluizen. Die krijgen niet alleen nieuwe deuren, maar worden eveneens verbreed en verdiept. Hakkers verzorgt hiervoor al het heiwerk, voert tevens andere werkzaamheden uit en verzorgt gedurende 18 maanden een veerverbinding tussen de werkeilanden
Duurzaam vernieuwen Het moderniseren van de sluiscomplexen Belfeld en Sambeek is een design & constructproject via systems engineering. Volgens Mark Woollard heeft A.P. van den Berg, het ingenieursbureau in Heerenveen waar hij werkzaam is, als onderdeel van het multidisciplinair team met haar expertise bijgedragen om een zo optimaal mogelijk (lees: duurzaam) eindresultaat te bewerkstelligen. “Vanuit systems engineering zijn we veel bezig geweest met het maken van risicoanalyses en life cycle-analyses. De aandacht ging daarbij niet alleen uit naar het te bouwen object, maar ook aan het latere onderhoud. Er zijn hoogwaardige materialen toegepast om in een later stadium hoge onderhoudskosten te voorkomen. Een van de belangrijke uitgangspunten van systems engineering is immers de kwaliteit en de aantoonbaarheid daarvan. In het ontwerptraject is daar veel tijd in gaan zitten om dat met alle betrokken partijen voor elkaar te krijgen en de verschillende disciplines op elkaar af te stemmen. Raakvlakkenmanagement noemen we dat.” A.P. van den Berg uit Heerenveen levert de complete hydraulische installaties, dat wil zeggen de aggregaten, deurcilinders en schuifcilinders. De specialistische kennis op dit vlak is voortgekomen uit de ontwikkeling van geavanceerde in situ apparatuur voor onshore, offshore en near shore bodemonderzoek. De installaties voor de sluiscomplexen Belfeld en Sambeek zijn volledig afgestemd op de hedendaagse techniek en veiligheidsnormen. Woollard tot slot: “Een project uitvoeren op basis van systems engineering was voorafgaand aan dit project voor ons bekend, maar nog geen gesneden koek. Inmiddels kunnen we toch wel stellen dat we veel hebben geleerd en waardevolle ervaring hebben opgedaan.”
|9
Alewijnse Industrie
van engineering tot oplevering
Alewijnse Industrie is een solution provider op het gebied van de besturing en bediening van bruggen & sluizen, gespecialiseerd in industriële automatisering en elektrotechniek. Alewijnse ■ begeleidt uw projecten (van engineering tot oplevering) ■ adviseert, ontwerpt en realiseert uw E-installaties en besturingen ■ heeft ruime ervaring met op afstand bediende objecten en bediencentrales ■ werkt met de nieuwste technologieën ■ voorziet in een 24-uursdienst voor service en onderhoud Alewijnse ontzorgt u. Kijk op www.alewijnse.nl voor meer informatie
AAnbrengen sluisdeuren sAmbeek & belfeld
www.hakkers.com
Belfeld en Sambeek | Sluizencomplex
De sluizen in het Limburgse Belfeld en het Brabantse Sambeek worden verbreed en verder aangepast om grotere schepen door te kunnen laten. Er komen grotere deuren en nieuwe aandrijfwerken. In opdracht van aannemer Heijmans Infra moderniseert Alewijnse de elektrotechnische installaties op de twee locaties, die qua opbouw identiek zijn. Om het complexe werk in goede banen te leiden, koos opdrachtgever Rijkswaterstaat voor de systems engineering methodiek. Het gestructureerde proces van specificeren, bouwen en controleren resulteert in moderne sluizencomplexen die de tand des tijds kunnen doorstaan. Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen Beeldmateriaal: Rijkswaterstaat
Systems engineering structureert ingewikkeld sluizenproject Jeroen Preijer werkt namens Alewijnse als projectleider. Samen met een team van collega's, waaronder engineers, monteurs en werkvoorbereiders, zorgt hij voor aanpassing en uitbreiding van de elektrotechnische installaties in Belfeld en Sambeek. “Wij zijn vanaf de tenderfase bij het project betrokken,” zegt Preijer. “Samen met Heijmans Beton- en Waterbouw, Konstruktiebedrijf Hillebrand en hydraulisch specialist A.P. van den Berg wonnen wij de prijsvraag en gingen vervolgens aan de slag met de engineering en uitvoering. Ons werk behelst het aanpassen en uitbreiden van de CCTV-installatie, de omroep- en intercominstallatie, de bedienings- en besturingsinstallatie, de bekabeling, de bliksembeveiliging, de beseining, de noodstroomvoorziening, de brandmeldinstallatie, de verlichting, de waterniveaumeting en de noodbediening.” Beide complexen kennen een driedeling tussen West- Midden- en Oostsluis. Om de vaarwegen bereikbaar te houden,
moet minstens eenderde van de sluizen open blijven. In oktober 2011 begon Alewijnse met de revisie van de West- en Middensluizen. Die gedeeltes van de beide sluizencomplexen zijn inmiddels klaar voor oplevering. De ombouw van de Oostsluizen volgt later. Naar verwachting zal het hele project, dat twee sluizencomplexen behelst, twee jaar na de start worden opgeleverd. Over de toepassing van systems engineering zegt Preijer: “Deze manier van werken houdt de boel scherp. Rijkswaterstaat krijgt een project dat volgens wens wordt gemaakt. Dit komt door de continue verificatie van ontwerpeisen. Hiernaast verloopt de samenwerking soepel door de goede afstemming tussen de specialisten van verschillende vakdisciplines. De raakvlakken werden vooraf duidelijk in kaart gebracht.” ❚
| 11
APB ad hydr aandr 197x130 190612 fin.indd 1
19-6-2012 17:16:14
Belfeld en Sambeek | Sluizencomplex
Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen Beeldmateriaal: Rijkswaterstaat
Haarfijne afstemming bij prefabricage en montage sluisdeuren Hillebrand prefabriceert in opdracht van Heijmans Infra de stalen sluisdeuren voor de sluiscomplexen in het Brabantse Sambeek en het Limburgse Belfeld. Vanaf de ontwerpfase werkt het Middelburgse staalconstructiebedrijf intensief samen met de aannemer, de constructief ontwerpers van Witteveen + Bos en transportbedrijf Hakkers. In het voortraject vond iedere twee weken overleg plaats tussen de ontwerpers en bouwer. Zestien deuren zijn reeds gemonteerd. De overige acht volgen in 2013. “Vanaf de tenderfase zijn we bij het bouwproject betrokken,” zegt projectleider John van Baalen van Konstruktiebedrijf Hillebrand. “We voerden veel overleg met ingenieursbureau Witteveen + Bos over het ontwerp van de sluisdeuren. Hierbij kwam onze jarenlange ervaring met de prefabricage van staalconstructies voor de waterbouw goed van pas. Het ontwerp is afgestemd op een efficiënt transport en probleemloze montage. Hiernaast besteedden we in de detaillering veel aandacht aan het voorkomen van vermoeiing van de staalconstructie. Bij regelmatig onderhoud kunnen de sluisdeuren wel honderd jaar vooruit.” De sluiscomplexen in Sambeek en Belfeld hebben dezelfde opbouw en krijgen ook dezelfde deuren. De renovatie van de sluiscomplexen werd daarom ook in
combinatie aanbesteed. De 24 sluisdeuren die Hillebrand produceert, worden in de fabriek in Middelburg voorzien van bordessen en leuningen. Heijmans Infra kan de kant-en-klare deuren op die manier direct laten plaatsen. “De deuren zijn 9 meter bij 9 meter en wegen ongeveer 40 ton per stuk,” zegt Van Baalen. “Het transportbedrijf gebruikt een 300 tons telekraan om de elementen op het schip te hijsen. Na het transport over het water vanuit Zeeland naar NoordBrabant en Limburg, gebruikt de aannemer een zwaar kraanschip om de deuren te monteren. Het project wordt strak geregisseerd en verloopt volgens schema. De oplevering zal in de zomer van 2013 plaats vinden.” ❚
| 13
rotterdam | Parkkade
Tekst: Margot Visser Beeldmateriaal: Aannemerscombinatie BaKo
Verouderde Parkkade wordt gerenoveerd De Parkkade in Rotterdam wordt in opdracht van het Havenbedrijf Rotterdam gerenoveerd. De kademuur, die wordt gebruikt als ligplaats voor kleine zeevaart, is flink verouderd. De werkzaamheden worden uitgevoerd door aannemerscombinatie BaKo (Ballast Nedam BV en Gebroeders De Koning BV). Het Havenbedrijf is al langer bezig met het renoveren van kadeconstructies. De Parkkade is het laatste onderdeel van de stadshavens dat onder handen wordt genomen. En dat was hard nodig, vertelt Kees Geleijnse, projectleider namens BaKo. “De Parkkade is opgebouwd uit verschillende typen kadeconstructies. De oudste delen hebben houten vloeren. Die zijn op een aantal plaatsen gaan rotten. Het Havenbedrijf heeft het heel lang weten op te lossen met kleine reparaties, maar nu is de kade echt aan het einde van zijn levensduur.”
• • • • •
AAnnemer in De gronD-, weg-, en wAterbouw
Fundering loopbanden t.b.v. stortsteen. Puma Maasvlakte.
Postbus 88 3350 AB Papendrecht T 078 - 644 26 44 F 078 - 644 26 30 info@gebrdekoning.nl www.gebrdekoning.nl
14 |
Civiel- en Geotechnisch ontwerp Civiele betonwerken Waterbouwkundige werken Funderingswerken Grondkerende constructies
Alles in huis Gebr. De Koning is een middelgrote aannemer. Het personeel is multifunctioneel inzetbaar, waardoor het een flexibel bedrijf is. Gebr. De Koning beschikt over een eigen ontwerpafdeling waar Design & Construct projecten worden voorbereid. Verder beschikt Gebr. De Koning over een grote hoeveelheid machines en materieel zoals eigen funderingsmachines, draadkranen, grondverzetmachines en varend materieel. Hierdoor is Gebr. De Koning op veel projecten snel inzetbaar. Duurzaam ondernemen Duurzaam ondernemen betekent voor Gebr. De Koning dat naast het streven naar een gezonde bedrijfsvoering ook rekening wordt gehouden met het effect van haar activiteiten op het milieu. Ook wil zij daarbij oog hebben voor menselijke aspecten binnen en buiten het bedrijf. Het beleid is erop gericht een goede balans te vinden tussen deze verschillende aspecten.
Combiwand De oude wand wordt in zijn geheel vervangen door een nieuwe combiwand. Kees Geleijnse: “Dat is een stalen wandconstructie bestaande uit buispalen en damwandplanken. De combinatie maakt het tot een sterke constructie. Een nadeel is dat je dit type wand meer moet beschermen. Dat doen we door middel van een kathonische beschermlaag: er wordt een metaal op bevestigd dat edeler is dan staal. Dat metaal offert zich op ten gunste van het metaal. Wanneer deze beschermlaag is weggevreten, wordt hij weer vervangen.” De wand wordt verankerd in de kade en vervolgens wordt de betonnen deksloof aangebracht. De constructie is qua techniek een regulier project voor aannemers Ballast Nedam en Gebr. De Koning. “Het is een eenvoudige constructie en we werken volgens beproefde methodes. Lastig aan dit project was het getijdenverschil in de Maas, wat bijna twee meter bedraagt. Aangezien er maar beperkte ruimte is aan de landzijde, maken we het werk grotendeels vanaf het water. We staan met de machines op grote pontons. De getijden én het feit dat het een druk bevaren route is, bemoeilijken het werk.”
Twee fasen Het werk wordt in twee fasen uitgevoerd. Als eerste wordt de oostelijke helft vanaf de Van Ommerenhaven aangepakt en vervolgens de westelijke helft tot aan de ingang van de Maastunnel. De planning is krap, vindt projectcoördinator Paul Ruitenberg van Gebr. De Koning. “Bovendien hadden we weinig voorbereidingstijd. Medio januari kregen we de opdracht, in februari zijn we gestart. En het eerste deel moet in september helemaal gereed zijn, vanwege de WereldHavendagen.” Voor Gebr. De Koning is dit soort projecten, werken op de grens van land en water, een specialisme. Het project Parkkade is voor hen een relatief groot waterwerk. Samen met Ballast Nedam zijn zij hoofdverantwoordelijk.
BouwInfo Opdrachtgever Havenbedrijf Rotterdam
ontwerp Royal Haskoning
Detailengineering M.U.C.
aannemer Ballast Nedam BV, Gebr. De Koning BV en Gebr. Van Leeuwen (verankering)
Bouwperiode februari 2012 - maart 2013
Aanneemsom 7.600.000 euro
rotterdam | Parkkade
Een belangrijk aandachtspunt voor BaKo was tenslotte de geluids- en trillingsoverlast. Kees Geleijnse: “We werken middenin de stad, met veel bebouwing in de buurt. Een eis in het bestek was daarom het monitoren van de omgeving, opdat er geen schade ontstaat door trillingen.” Paul Ruitenberg: “We hebben trillingsmeters bevestigd op gebouwen in de omgeving. Mocht er een afwijking optreden, dan wordt er een signaal afgegeven en kunnen we ingrijpen.” ❚
De oude wand wordt in zijn geheel vervangen door een nieuwe combiwand.
Realiseren van blijvende kwaliteit www.ballast-nedam.nl
| 15
Groningen | Oostelijke Ring
Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen Beeldmateriaal: MNO Vervat
Ovonde optimaliseert doorstroming N46
Reconstructie oostelijke ringweg Groningen Om de stad beter te ontsluiten, gaat de oostelijke ringweg van Groningen op de schop. Gelijkvloerse kruisingen veranderen in ongelijkvloerse. Aannemer MNO Vervat neemt het knooppunt Lewenborg / Ulgersmaborg onderhanden en realiseert hier een opvallend viaduct met een ovale rotonde, een ovonde. Dit zorgt voor een snelle verkeersdoorstroming.
16 |
Het totale project oostelijke ringweg wordt in 2015 opgeleverd. Overal verdwijnen de gelijkvloerse kruisingen met verkeerslichten en komen ongelijkvloerse kruisingen zonder verkeerslichten, wat de doorstroming bevordert. Hiernaast wordt ook de groenvoorziening in ere hersteld en waar mogelijk uitgebreid. Bureau Noordeloos nam de vormgeving van de oostelijke ringweg voor haar rekening. In het ontwerp is veel aandacht voor het creĂŤren van een consistent beeld met viaducten die als het ware
Groningen | Oostelijke Ring
een familie vormen. Dit komt onder andere tot uiting door de getoogde vorm van de viaducten.
Elegante en functionele verkeersoplossing De ongelijkvloerse kruising die tussen de woonwijken Lewenborg en Ulgersmaborg verrijst, vormt een bijzonderheid in de oostelijke ringweg. Dit knooppunt kent niet alleen een elegante vorm, maar is ook uiterst functioneel. In het ontwerp blijven de aansluitingen met de nabijgelegen woonwijken behouden. De op- en afritten van de N46 sluiten aan op de ovonde die over de oostelijke ringweg komt te liggen. Hier ontstaat een zeer compacte verkeersoplossing, die voor een optimale doorstroming zorgt in alle richtingen zonder het gebruik van verkeerslichten. MNO Vervat fungeert als hoofdaannemer bij dit project. Zij zijn onder andere verantwoordelijk voor het grondverzet, de funderingconstructies, de kunstwerken en de verhardingen. De uitvoerders overleggen meerdere malen per week met de onderaannemers en de opdrachtgever om tijdig bij te kunnen sturen in geval van wijzigingen. “Na een openbare aanbesteding op basis van een RAWbestek werd het project aan ons gegund,” zegt Gérard
Porton, projectleider wegen bij MNO Vervat. “We pakken het werk gefaseerd aan. In november en december van 2010 brachten we tijdelijke ontsluitingswegen aan, zodat tijdens de uitvoering de ringweg bereikbaar blijft. Vervolgens werd de middenberm van de N46 geasfalteerd om meer werkruimte te creëren. In het voorjaar van 2011 begonnen we met het grondverzet voor de ovonde en bijbehorende toe- en afritten. Hierbij maakten we gebruik van GPS. Na een jaar zetting van de grondlichamen vervolgden we begin 2012 het grondwerk.”
Op schema Inmiddels staan de vier landhoofden van de ovonde, die bestaan uit in-het-werk-gestort beton. Porton zegt: “Op 2 en 16 juli zijn de geprefabriceerde betonnen liggers gelegd die het brugdek van de ovale rotonde gaan dragen. Hierna gaan we verder met de wegenbouw van de toe- en afritten aan de noordzijde en vervolgens de toe- en afritten aan de zuidzijde. Gelijktijdig realiseren we ook de afwateringsvoorzieningen; goten met een doorsnede van 80 centimeter die aansluiten op het riool. Ook het aanbrengen van de geleiderails behoort tot onze werkzaamheden. De openbare verlichting is door de Provincie Groningen uitbesteed aan Ziut bv. ”Volgens
Edgar Horneman, directievoerder namens de provincie Groningen, verloopt het project naar wens. “Na enige vertraging, die gerelateerd was aan het wachten op zettingen, hebben we de vaart er goed in zitten. Ik verwacht daarom dat de reconstructie, volgens planning, in oktober 2012 voltooid is. ❚
BouwInfo Opdrachtgever Provincie Groningen
Architectuur Bureau Noordeloos
Aannemer MNO Vervat
Bestrating J. Feenstra Bestratingen
Betonmortel Moco Beton
Verticale drainage WicksBestratingen
Bouwperiode november 2010 - oktober 2012
Aanneemsom 4.500.000 euro november 2010 - oktober 201
| 17
Ede en SOest | RWZI
Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen Beeldmateriaal: GMB Civiel
Innovatieve nabehandelingsinstallaties in RWZI Ede en Soest Het Waterschap Vallei en Eem moet vanwege strengere milieuwetgeving de rioolwaterzuiveringen in Ede en Soest voorzien van nabehandelingsinstallaties. Het water dat op het Eemmeer wordt geloosd, kent hierdoor vanaf 2013 een lager gehalte aan fosfaat. De hoofdaannemer GMB Civiel kreeg de bouwopdracht en werkt nu samen met onderaannemers Rossmark, Reinders en Van de Graaf Installaties. Zij realiseren nabehandelingsinstallaties met zogeheten hydrotech discfilters, die met een ingenieus proces het fosfaat scheiden van het water. Werkoverleg op locatie.
Se
rv ice
alu |V e|
sp Re on
sib ilit
y
Waarvoor heeft u water nodig? www.veoliawaterst.nl
18 |
Ede en SOest | RWZI
Onderdeel van de nabehandelingsinstallatie vlak voor montage.
Het Waterschap Vallei & Eem besloot om in de periode van 2005 tot en met 2015 de rioolwaterzuiveringsinstallaties, die indirect lozen op het Eemmeer, te voorzien van nabehandelingsinstallaties. Hiertoe behoren ook de RWZI's van Soest en Ede. Als enige van de inschrijvende partijen koos GMB Civiel met de ontwerp- en bouwpartners voor een hydrotech discfilter, een innovatief nazuiveringsysteem dat blijkens een recent pilotproject in Veenendaal prima functioneert. De andere inschrijvende consortia presenteerden aanbiedingen gebaseerd op waterzuivering met zand. Kees Kranenburg, uitvoerder bij GMB Civiel zegt: “We kregen in januari 2011 de opdracht op basis van een fictieve aanneemsom. Behalve de prijs speelden ook factoren als milieuvriendelijkheid, duurzaamheid, energieverbruik en planning een rol. Na de bouwvakvakantie in 2011 begonnen we met de uitvoering van de nieuwe nabehandelingsinstallaties. Volgens planning leveren we eind dit jaar de installaties in Ede en in Soest op. Op beide locaties gaan we vooraf aan de oplevering 45 dagen proefdraaien samen met het Waterschap Vallei en Eem. Zo leren we de opdrachtgever om te gaan met het systeem. In deze periode dient de installatie ongestoord te functioneren en aan de vraagspecificatie te voldoen.”
Binden aan vaste stof GMB Civiel heeft veel kennis op het gebied van waterbeheersing. De onderneming opereert nu vooral nationaal, maar wil in de toekomst ook over de landsgrenzen gaan. Dit om de groeiambities waar te maken. De opgedane kennis met het discfilter systeem komt hierbij goed van pas. ›
Projectinfo Duurzaam en efficiënt leidingsysteem CCI Leidingsystemen realiseert de ondergrondse leidingen van de nabehandelingsinstallaties in Ede en Soest. Op voorspraak van aannemer GMB Civiel zijn glasvezelversterkte buizen gebruikt in plaats van betonnen buizen. Dit leidt tot een duurzamer en efficiënter leidingsysteem. “Op basis van de input van de aannemer hebben we de leidingen geëngineerd,” zegt Rob Hoogervorst namens CCI Leidingsystemen. “We toetsten de verwachtte spanningen aan de toelaatbare spanningen van het materiaal. Hieruit bleek dat we met standaard glasvezelversterkte buizen en hulpstukken de klus technisch konden uitvoeren.” Over de keuze voor glasvezelversterkte buizen zegt Hoogervorst: “Qua prijs is het normaal gesproken lastig te concurreren tegen beton. Maar voor dit project kozen we voor een ‘genest transport’ waarbij we de glasvezelversterkte buizen in elkaar schoven. Dit gaf ons een dusdanige besparing in transportkosten dat we de concurrentie aan konden. Bovendien kon de aannemer kosten besparen door met lichtgewicht materialen te werken.” Deze samenwerking gaf voor het project niet enkel een financieel voordeel. Hoogervorst zegt hierover: “De toepassing van kunststof voor het medium afvalwater geeft een aanzienlijk langere levensduur, doordat dit volledig resistent is tegen aantasting.”
| 19
Nabehandelingsinstallaties van RWZI Amersfoort/Veenendaal/Soest/Ede
VAN DER GRAAF is al meer dan 45 jaar een gerenommeerd Gronings installatiebedrijf. Wij zijn onder andere verantwoordelijk voor het ontwerp en realisatie van regel- en besturingsinstallaties van bovengenoemde nabehandelingsinstallaties.
Kielerbocht 49, 9723 JA Groningen, Postbus 9700 GG Groningen 050-5470500 www.vandergraaf.nl
Specialisten in Waterbehandeling en Apparatenbouw Kennis en ervaring in huis Flexibel in planning en productie Samenwerking met beproefde partners
Reinders Waterbehandeling en Reinders Apparatenbouw zijn twee gespecialiseerde bedrijven
EĂŠn aanspreekpunt voor
met een gezamenlijke geschiedenis die teruggaat tot 1926. In de loop der jaren hebben wij binnen
het hele project
onze specialismen een schat aan kennis en ervaring vergaard. Met deze brochure stellen wij ons graag wat nader aan u voor.
Koningsweg 33 9731 AR Groningen T 050 - 54 11 600 F 050 - 54 13 677 info@reindersbv.nl www.reindersbv.nl
De grote kracht van de Reinders bedrijven schuilt in het vermogen over de hele linie mee te denken met u als opdrachtgever. Daarbij kijken wij niet alleen naar het product zelf, maar ook naar alle praktische aspecten die kunnen bijdragen tot een optimaal eindresultaat.
engineering | productie | montage | service
Ede en SOest | RWZI
Projectinfo Slimme engineering leidt tot innovatieve en energie-efficiënte nabehandeling Reinders Waterbehandeling is verantwoordelijk voor de engineering en de bouw van de werktuigbouwkundige installaties voor de nabehandeling van rioolwater in Ede en Soest. Dit bedrijf uit Groningen realiseert pompinstallaties, en plaatst opslagtanks en een perforatierooster. Hierbij werken ze intensief samen met aannemer GMB Civiel, adviesbureau Witteveen + Bos en Rossmark, de leverancier van de hydrotech discfilter. Na een succesvol pilotproject in Veenendaal maken ze nu samen twee innovatieve nabehandelingsinstallaties met een beperkte energievraag, gebaseerd op vraagspecificaties van Waterschap Vallei & Eem.
Storten van een werkvloer voor de nabehandelingsinstallatie.
Kranenburg zegt over de werking van deze innovatieve nabehandelinginstallatie: “De spoelcyclus begint als het niveau in de toevoer een ingestelde waarde overschrijdt. De kern van de installatie -het discfilter- bestaat uit verticaal opgestelde schijven waardoor het water stroomt. Deze schijven zijn bedekt met filterpanelen, die zwevende stoffen afvangen. Het fosfaat kan echter alleen worden verwijderd als deze gebonden is aan een zwevende stof in het water. Daarvoor is het nodig om vooraf aan de filtering metaalzouten en een organische polymeeroplossing toe te dienen, voor de groei en versterking van fosfaatvlokken. Dit gebeurt door het water eerst door een coagulatietank en vervolgens door een flocculatietank te voeren. Na de discfiltering stroomt het water via de terreinriolering richting het Eemmeer, alwaar het geloosd wordt.” ❚
BouwInfo Opdrachtgever Waterschap Vallei en Eem
aannemer GMB Civiel
Leverancier hydrotech discfilter Rossmark (Veolia)
WTB - installaties Reinders
Besturing hydrotech discfilter: Van der Graaf Installaties
Leidingen CCI Leidingsystemen
Bouwperiode augustus 2011 - september 2012
Aanneemsom 6.500.000 euro
Wim Geut is namens Reinders Waterbehandeling vanaf de ontwerpfase bij het project betrokken. Nu leidt hij de uitvoering van de werktuigbouwkundige installaties in Ede en Soest. “Het project is aanbesteed op basis van design & construct,” zegt Geut. “Inschrijvende partijen kregen punten voor slimme oplossingen. Door hoog te scoren op zaken als planning en milieuvriendelijkheid verworven we de opdracht. Hiernaast speelde energieverbruik een belangrijke factor. We kozen daarom om zo min mogelijk water te verpompen. Door slim gebruik te maken van het hoogteverschil in de landschappen hoeft er geen water verpompt te worden tussen de bestaande rioolwaterzuivering en de nieuwe nabehandelingsinstallaties. Pomploze installaties bouwen kan echter niet, omdat de hydrotech discfilter geregeld schoongemaakt moet worden met spoelwater dat onder druk staat.” Reinders Waterbehandeling is ook verantwoordelijk voor het plaatsen van een perforatierooster. Dit rooster wordt straks gebruikt om grof vuil uit het rioolwater af te vangen ter bescherming van de nabehandelingsinstallatie. Verder plaatst het Groningse bedrijf ook tanks voor de opslag van metaalzout en polymeer, met de bijbehorende doseerinstallaties. Het fosfaat dat gezuiverd moet worden uit het rioolwater, bindt zich aan deze stoffen en vormt zich tot vlokken waardoor filtering mogelijk is met de hydrotech discfilter.
Custom made nabehandeling van rioolwater op afstand bestuurbaar In opdracht van GMB Civiel realiseert Van der Graaf Installatietechniek de complete bekabeling en besturing van de nabehandelingsinstallaties in Soest en Ede. De technici leveren maatwerk volgens specifieke standaarden van het Waterschap Vallei en Eem. Zij werken hierbij intensief samen met Veolia, de leverancier van de hydrotech discfilter, en software ontwikkelaar Van der Sijs. Allebei de rioolwaterzuiveringen hebben straks een centrale besturingskast met schakelgebouw, die met een glasvezelnetwerk in contact staat met de andere locaties van het waterschap. Eventuele storingen zijn op afstand zichtbaar, wat de behoefte aan continue bemensing beperkt. In geval van een calamiteit rijdt een servicemonteur naar de plek toe. Bijzonder is verder de toepassing van milieuvriendelijke aluminium ladderbanen in plaats van thermisch verzinkte exemplaren. Uitlekken van zink in het grondwater wordt hiermee voorkomen. Na het gereedkomen van het ontwerp ging Van der Graaf Installatietechniek in mei 2012 aan de slag in Ede. Als de bouwkundig aannemer ver genoeg is, starten de werkzaamheden in Soest medio augustus. Na de installatie volgt een uitgebreide testfase. Dan wordt gecontroleerd of voldaan is aan diverse specificaties. Het energieverbruik is bijvoorbeeld van tevoren gelimiteerd. Eventuele overschrijding komt op het conto van het ontwerp- en bouwteam.
| 21
Tekst: Roel van Gils Beeldmateriaal: vereniging Bouwen met Staal
Brug A27
Bouwen met Staal Staal heeft het afgelopen decennium op de een of andere manier zijn glans een beetje verloren in de bouw, met name in de GWW-sector. Hans van Pelt, voorzitter van de vereniging Bouwen met Staal (BmS), is ervan overtuigd dat het gebruik van staal de komende jaren weer zal toenemen, niet in de laatste plaats vanwege de duurzaamheidpotentie van staal.
22 |
Zoetermeer | Bouwen met Staal
Hans van Pelt, voorzitter vereniging Bouwen met Staal (BmS)
Van Pelt: “Voor het bouwen van bijvoorbeeld een nieuw kunstwerk zal het de opdrachtgever doorgaans een worst zijn welk materiaal wordt toegepast. De opdrachtgever denkt in toenemende mate in functies, niet in oplossingen. Als er bijvoorbeeld een vervoersstroom op gang dient te komen van de ene naar de andere kant van een rivier, dan is het voor de opdrachtgever minder interessant of dat via een brug of tunnel gebeurt, zo lang maar aan de gestelde capaciteit kan worden voldaan. Ook het aspect veiligheid, kosten, esthetica en in toenemende mate duurzaamheid spelen hierin een rol. Zeker als de opdrachtgever een overheidsinstantie betreft.”
Duurzaam Door de ontwikkelingen in de wereld, ook de grondstoffen zijn eindig, neemt het begrip duurzaamheid een steeds prominentere rol in. “Ik ben van mening dat een project integraal aangepakt moet worden. Dat betekent dat vanuit de samenleving, de markt en de opdrachtgever in integrale concepten gedacht moet worden. Door een integrale benadering met alle partijen ontstaat een veel beter eindresultaat dan wanneer een project in subopdrachten wordt opgesplitst. En dat geldt ook voor de GWW-sector. Het is zaak om het beste materiaal te gebruiken dat het beste past in het concept. Los van alle commerciële belangen. De ene keer is dat beton, de andere keer hout, staal of combinaties. Daar waar hout beter is, vind ook ik dat daar voor een houten constructie gekozen moet worden. Ook vanuit duurzaamheidperspectief dient te allen tijde voor de beste oplossing gekozen te worden. En ja, het lijkt misschien preken voor eigen parochie, maar dan komt staal toch in toenemende mate bovendrijven. Denken in integrale concepten betekent ook denken in meerdere disciplines, zoals constructies en installaties.”
Hergebruik Staal heeft volgens Van Pelt een enorme duurzaamheidpotentie. “Staal biedt fantastische mogelijkheden voor hergebruik, het is makkelijk recyclebaar.
BmS verwacht de komende jaren een toename in gebruik van staal.
Bij hout en beton is dat stukken moeilijker. Om een voorbeeld te geven, er is onlangs een demontabele parkeergarage gebouwd uit staal. Mocht de parkeerbehoefte op die plek over een aantal jaar afnemen, om welke reden dan ook, dan demonteer je het gebouw en zet je het elders weer overeind. Een mooi voorbeeld van denken in een integraal concept, waar hergebruik ook een belangrijke rol in speelt. De deur van Bouwen met Staal staat wagenwijd open om met partijen in de markt de dialoog aan te gaan en gezamenlijk te zoeken naar de beste oplossingen, die de meeste meerwaarde voor opdrachtgevers biedt. Bouwprocessen dienen geoptimaliseerd te worden. Hoe men nu te werk gaat bij bouwwerkzaamheden in de GWW-sector, is -met alle respect- houtje-touwtje en ondenkbaar in een industriële omgeving. De ontwikkelingen met betrekking tot BIM zijn daarbij
essentieel om echte stappen vooruit te maken.”De vereniging Bouwen met Staal bindt alle belangstellenden in het ontwerpen en bouwen met staal. De leden komen uit alle geledingen van de bouw, zoals industrie, ontwerp- en adviesbureaus, overheid, onderzoek en onderwijs. De vereniging telt ruim vierhonderd bedrijfsleden, duizend persoonlijke leden en tweehonderd student-leden. De vereniging ondersteunt haar leden in beroep óf studie via een scala aan activiteiten op het gebied van kennisoverdracht, onderzoek en regelgeving. Daarnaast fungeert de vereniging als platform voor het onderhoud van collegiale en zakelijke contacten en het uitwisselen van kennis, inzichten en ervaringen 'in staal' tussen de verschillende disciplines binnen de brede Nederlandse staalbouw, van architect en constructeur tot handelaar en producent. ❚
| 23
Service Centre Maastricht B.V. The complete service Centre Service Centre Maastricht B.V. Service Centre Maastricht The complete service Centre
The complete service Centre
Decoiling:
B.V.
Plasma-lasercutting:
Shearing:
Bending:
Length max. 24000mm. Length max. 24000mm. Length max. 12300mm . Length max. 24000mm. Decoiling: Plasma-lasercutting: Shearing: Bending: Decoiling: Plasma-lasercutting: Shearing: Bending: Length max. 24000 mm 2500mm. Length max. 24000 mm 4500mm. Length max. 12300 mm Length max. 24000max. mm 3000 ton Width max. Width max. Thickness max. 12mm. Pressure Length max. 24000mm. Length max. 24000mm. Length max. . Pressure Length max. max.3000 24000mm. Width max. 2500 mm Width max. 4500 mm Thickness max. 12300mm 12 mm ton Thickness max. 20mm. Thickness max. 50mm. Thickness max. 20 mm Thickness max. 50 mm Width max. 2500mm. Width max. 4500mm. Thickness max. 12mm. Pressure max. 3000 ton Thickness max. max. in50mm. Tata Steel20mm. is the firstThickness steel producer the world to receive Cradle-to-Cradle ( C2C) certification for its cold Tata Steelformed is the first steel producer in the world to receive Cradle-to-Cradle ( C2C) certification for its cold formed sheet pilling. sheet pilling. Tata SteelTata is the first steel producer in the world to receive Cradle-to-Cradle ( C2C) certification for its cold Steel Tata Steel - Service Centre Maastricht B.V. formed sheet pilling. Service Centre Maastricht B.V. Fregatweg 42, NL-6222 NZ Maastricht Fregatweg 42, NL-6222NZ Maastricht Tata Steel PO box 3040, NL-6202 NA Maastricht PObox 3040, NL-6202NA Maastricht Service Centre Maastricht B.V. T: +31 (0)43 3688444 T: +31 (0)43 3688444 Fregatweg 42, NL-6222NZ Maastricht F: +31 (0)43 3631199 F: +31 3040, (0)43 3631199 PObox NL-6202NA Maastricht E feijen@tatasteel.com T: +31 (0)43 3688444 E feijen@tatasteel.com www.servicecentremaastricht.com F: +31 (0)43 3631199 www.servicecentremaastricht.com E feijen@tatasteel.com www.servicecentremaastricht.com
12700459_tata steel.indd 1
19-06-12 11:41
Opleidingen:
Staalbouwkundig detailleren
Basisopleiding voor de staaltekenaar, start 25 september 2012
Staalbouwkundig tekenaar/constructeur Opleiding tot constructief staaltekenaar, start 18 september 2012
Staalconstructeur BSEng
Bacheloropleiding met brede basis, start 4 september 2012
Staalconstructeur MSEng
Masteropleiding tot zelfstandig constructeur, start 4 september 2012
Meer informatie vindt u op de website www.bouwenmetstaal.nl of bel 079353 12 77
advertorial
Tekst: Jac Buchholz
Onderdeel van duurzame oplossingen Het begrip duurzaamheid ligt tegenwoordig regelmatig op de lippen van politici, ondernemers en tal van anderen. Maar wat betekent het begrip eigenlijk? Aan welke criteria moet iets voldoen om voor de kwalificatie duurzaam in aanmerking te komen? Op die vragen is vooralsnog geen eenduidig antwoord te geven, vindt Justus de Charro, algemeen directeur van Deltastaal uit Oosterhout. Dat is aan het veranderen en Deltastaal wil in dat proces nadrukkelijk een rol spelen, zegt hij.
Dankzij prefab bouwen in een fabriekshal krijgt weer en wind geen vat op het bouwproces.
Deltastaal is een dochteronderneming van het Duitse Salzgitter Mannesmann AG. Staalproducten die bij andere dochters van Salzgitter worden geproduceerd, worden in Oosterhout bewerkt ten behoeve van afnemers en bedrijven die actief zijn in de brede bouwwereld en de industrie door heel Nederland, maar ook elders in Europa en de Nederlandse Antillen. Momenteel is Deltastaal bezig het productengamma uit te breiden en samenwerking met andere partijen uit te breiden, onder meer om zo beter invulling te kunnen geven aan het duurzaamheidsdenken.
model komen met voldoende criteria. Die zijn er al, denk aan Cradle to Cradle en Breeam, maar we moeten feitelijk naar één standaard toe. Die het begrip duurzaamheid zo breed mogelijk dekt. Nu wordt er bijvoorbeeld vooral naar het productieproces gekeken, maar flexibiliteit, recycling en hergebruik kunnen ook criteria zijn.” Hij noemt als voorbeeld de vele leegstaande bedrijfshallen in Nederland. “Die zijn ooit bedrijfsspecifiek gebouwd en nu niet voor een andere bestemming te gebruiken. Dat betekent dat we meer flexibel moeten bouwen.”
één standaard
Bimmen
Waarbij wel van belang is dat het begrip duurzaamheid beter gedefinieerd wordt, vindt Justus de Charro. “Iedereen heeft het erover, iedereen is er voorstander van. Maar van wat? Wat is duurzaamheid nu eigenlijk?” Voor veel mensen, zegt De Charro, is dat vooral het terugbrengen van CO2-uitstoot. Dat vindt hij echter te beperkt. “Duurzaamheid is meer dan het voorkomen van luchtvervuiling. Je zou in dat opzicht immers kunnen beargumenteren dat asbest dan een zeer duurzaam product is.” Aan de andere kant, je kunt nooit volledig zijn, redeneert hij, dan wordt het weer te complex. “Er moet een goed meet-
En het bouwproces eveneens op een andere manier moeten invullen, zegt De Charro er achteraan. “Bij het bouwen van een woning of bedrijfspand is het gebruikelijk dat alle betrokken partijen naar de bouwlocatie komen. Waarom? Dat doe je bij de productie van een auto toch ook niet. We hebben tegenwoordig de mogelijkheid om grotendeels prefab te bouwen. Het meeste werk gebeurt dan in een fabriekshal, zonder dat weer en wind van invloed zijn.” Binnen Deltastaal is er over dit onderwerp de afgelopen jaren veel nagedacht, geeft De Charro aan. Ook andere bedrijven zijn er mee bezig, weet hij, evenals de overheid. Maar het zou efficiënter, sneller kunnen. “We nemen met z’n allen nog te kleine stappen. Verticaal in de keten zie je bepaalde ontwikkelingen, horizontaal nog te weinig (lees: niet). Maar het speelveld is aan het veranderen. Dat zie je terug in het ‘bimmen’, het integraal realiseren van een bouwwerk door verschillende schakels uit de keten. Daarbij moeten we meer vooruit kijken: wat kunnen we in de toekomst met een gebouw of onderdelen ervan. Hoe kunnen we het een tweede leven geven.” De staalindustrie wordt daar volgens De Charro nog te weinig bij betrokken. Vreemd, vindt hij, want met staal heeft men sowieso al een duurzaam product in handen. “Onze voorraad bestaat momenteel uit 100 procent gerecycled staal. Daarmee moeten we ons nadrukkelijker profileren, maar we kunnen ook op andere manieren een rol spelen, vanuit onze brede expertise. We moeten naar een situatie toe dat de markt ons niet meer alleen als staalleverancier ziet, maar als onderdeel van duurzame oplossingen.”
| 25
Oppervlaktebehandeling: overkapping IJsei amsterdam
roostertechnologie: Tweede Coentunnel amsterdam
strekmetaal: Voetgangersbrug Zaandam
staal- en staalbewerking: Julianabrug Zaandam
ROTO kom je overal tegen. www.rotogroep.nl ROT501 197x130 Grond- weg- en waterbouw.indd 1
staal en staalbewerking
rOOsterteCHnOlOgie
OppervlaktebeHandeling
strekmetaal
14-06-12 13:47
advertorial
Koudgezette damwanden Service Centre Maastricht, onderdeel van Tata Steel Distribution Europe verwerkt staal door middel van een flexibel machinepark tot een halffabricaat met een maximale lengte van vierentwintig meter voor diverse marktsectoren. Voor het marktsegment bouw bieden wij een ruim assortiment van ‘passende’stalen damwanden. In samenwerking met toonaangevende hei-bedrijven is door Tata Steel / Service Centre Maastricht de laatste jaren een koudgezette damwand ontwikkeld. Wij kunnen door ons flexibele productieproces de klant voorzien van een op maat gemaakte damwand. De mark heeft behoefte aan ‘passende’ damwanden, dat wil zeggen damwanden die qua afmeting, gewicht en technische specificatie exact aansluiten op de in de bestekken gevraagde waarden. Een passende damwand sluit qua materiaalverbruik en in verwerking beter aan op de vraag, waardoor er behalve een milieuvoordeel tevens voor klanten, veelal overheden, een belangrijk kostenvoordeel ontstaat. Tata Steel geeft met deze damwand bovendien antwoord op de toenemende vraag naar duurzame bouwproducten en heeft als eerste bedrijf een Cradle to Cradle-certitificering voor damwanden: de damwanden zijn volledig te hergebruiken en weer in te zetten als oorspronkelijk product. Wij dragen zo bij aan een duurzaam product en aan een duurzamer Nederland. Enkele referentieprojecten zijn project Nijverdal circa 1.700 ton, project Zuidwillemsvaart zo’n 5.000 ton, project Hondsrugkanaal, goed voor 700 ton, project Overbe-
scherming Stadsbuitengracht Utrecht (1.100 ton) en Project GOVA3 (1.650 ton). Al met al biedt Service Centre Maastricht een intressant alternatief voor de damwanden: Feijen Maastricht Omega koudgezette damwanden nieuwe Stijl, profieltype FMO-141-4 t/m FMO-2127-9. ❚
| 27
Tekst: Jac Buchholz Beeldmateriaal: ROTO
Integrale oplossingen voor Amsterdamse projecten Aan en rondom het Centraal Station in Amsterdam wordt nog altijd volop gewerkt. Aan de achterzijde, de IJzijde, is project IJsei in uitvoering, aan de voorzijde krijgt de Noord-Zuidlijn steeds meer gestalte. ROTO is met diverse disciplines bij beide projecten betrokken. De kernactiviteiten van ROTO zijn ondergebracht in vier business units: staal en staalbewerking, roostertechnologie, oppervlaktebehandeling en strekme-
taal. Het zijn activiteiten die in elkaars verlengde liggen en die vaak gecombineerd worden bij een project of opdracht. “Zoals in Amsterdam, waar verschillende bedrijven van ROTO actief zijn,” aldus Dennis van Vlaanderen, algemeen directeur van De Boer Staal.
Onderwaterremming “Bij IJsei,” vertelt hij, “is een strook water van het IJ ‘teruggepakt’. Op deze bijna veertig meter brede strook is onder meer een busstation gerealiseerd met eronder een tunnel voor autoverkeer. Ten behoeve van een aanvaarbeveiliging heeft De Boer Snijbedrijf, onderdeel van ROTO, 200 ton staal op maat gesne-
28 |
den. Het IJ is namelijk een drukbevaren route en omdat er bovendien veel veerponten haaks op het station afmeren, is het niet ondenkbeeldig dat een schip of pont doorschiet en de kade ramt. Daarom is er een stalen onderwaterremming geplaatst die bestand is tegen zware belasting en de kade beschermt.”
Glas en staal Daarnaast wordt het nieuwe busstation overkapt met een bijzondere kap van glas en staal, 360 meter lang, 60 meter breed en met een nokhoogte van 22 meter. De staalconstructie bestaat uit 29 bogen van gelaste kokers waartussen gordingen en glasdragers
Amsterdam | Centraal station
Het nieuwe busstation in aanbouw.
zijn aangebracht. Hierop ligt het glazen dak. Het glas is speciaal voor de kap ontwikkeld en wordt gebogen tijdens de montage. Hierbij is een ander onderdeel van ROTO betrokken: Verzinkerij Heerhugowaard, een bedrijf dat gespecialiseerd is in het thermisch verzinken en poedercoaten van staal. Directeur Frank Roor legt uit wat de werkzaamheden zijn. “We hebben de constructie, gemaakt door Hollandia, eerst thermisch verzinkt en daarna gecoat, zodat het geheel beschermd is tegen corrossie. Verzinken is een unieke manier om staal tegen corrosie te beschermen. Het zink legeert met het staal waardoor er een onverbrekelijke zelfherstellende laag ontstaat. Geen enkele ander vorm van oppervlaktebehandeling biedt die mogelijkheid.”
zorgen combineren we werkzaamheden en stemmen zaken op elkaar af. Zoals montagewerkzaamheden, transport, het inzetten van kranen en allerhande additionele werkzaamheden die de logistieke lijnen zo kort mogelijk houden en het de klant gemakkelijker
maken zich op haar kerntaken te richten. Bij dit alles heeft de opdrachtgever en hebben andere partijen steeds met één aanspreekpunt te maken. Zo kunnen we snel communiceren en snel schakelen en dat leidt tot een voorspoedige voortgang van project. ❚
De staalconstructie bestaat uit 29 bogen van gelaste kokers waartussen gordingen en glasdragers zijn aangebracht.
Even verderop, tussen Dam en Spui, ligt station Rokin, een van de acht stations van de 9,7 kilometer lange Noord-Zuidlijn. Voor de stempelramen van dit station -dat op een diepte van 26,5 meter onder NAP ligt- leverde De Boer Buizen stalen buizen en heeft De Boer Snijbedrijf diverse onderdelen op maat gesneden. De stempelramen, legt Dennis van Vlaanderen uit, zijn bedoeld om de wanden van het wand-dak-systeem op hun plaats te houden. Dat ROTO beschikt over diverse disciplines, heeft volgens Van Vlaanderen als voordeel dat de onderneming integrale oplossingen kan bieden. “Om de klant te ont-
| 29
ANDUS group companies: Construction HSM Steel Structures Lengkeek Staalbouw RijnDijk Construction P&K Rail Offshore HSM Offshore Van Voorden Castings Van Voorden Repair Process FIB Industries Refractories Gouda Refractories Gouda Vuurvast Services Gouda Vuurvast Belgium Gouda Feuerfest Deutschland
Serving the industry Professionaliteit en creatief denken, gecombineerd met een brede kennis van zaken, is het onderscheidend vermogen van RijnDijk Construction. Design en built projecten worden in nauw overleg ontworpen en ontwikkeld door onze enthousiaste engineers. Middels efficiënt projectmanagement worden grote geïntegreerde bouwprojecten gerealiseerd, waarbij staal altijd een hoofdrol speelt en ‘lean’ denken de standaard is. RijnDijk Construction is een betrouwbare, full service partner die alle disciplines in eigen beheer uitvoert en zich richt op grote aannemers en industriële multinationals in binnen- en buitenland. RijnDijk Construction is een zelfstandige werkmaatschappij binnen de Construction divisie van Andus Group. De overige divisies zijn Offshore, Process en Refractories. Andus Group is een internationale onderneming met circa 900 medewerkers en 12 gespecialiseerde werkmaatschappijen wereldwijd actief in een brede, industriële markt.
RijnDijk Construction BV Beukenlaan 115 5616 VC Eindhoven, NL T +31 (0)40 - 246 72 28 E info@rijndijk.com
Kennismaken? Graag. Bel of kijk op www.rijndijk.com of www.andusgroup.com