Liftbouw 11

Everything that moves you in buildings

11

jaargang 4 - december 2009

Veel glas en nauwelijks staal

in de Hermitage

Camera

kijkt mee in de lift

ERGOLIFT

vervangt staal door beton

Twee-eiige tweeling van All-In

LB43.indd 1

Liften 26-11-09 18:15

ADVISERING • ENGINEERING • VERKOOP • SERVICE • ONDERHOUD Postbus 20, 2957 ZG Nieuw Lekkerland, Tel. 0184 - 68 42 82, Fax 0184 - 68 62 99

WWW.ERGOLIFT.NL

RECO TP-1000 Dé Tijdelijke personenlift Veilig, solide, comfortabel en breed inzetbaar Als eigenaar of beheerder van liften heeft u de zorg voor de bereikbaarheid van uw gebouw voor bewoners, bezoekers of werknemers. Bij bouw- renovatiewerkzaamheden, of in het geval van calamiteiten zoals brand of schade, kan de mobiliteit en veiligheid in gevaar komen en is een snelle, en vooral veilige oplossing vereist. In dit geval heeft RECO de juiste oplossing: De TP-1000.

Ook op andere plaatsen waar een goede en veilige doorstroom van personen van belang is, zoals stations, sportstadions en bij organisatie

W W W. R E C O . E U 2

LB43.indd 2

•

van evenementen is de TP-1000 de beste keuze. Zeker als er sprake is van mindervalide bezoekers.

De RECO TP-1000 is namelijk een tijdelijke personenlift met comfort zoals u gewend bent bij een vaste binnenlift. Veilig, betrouwbaar, comfortabel, gebruiksvriendelijk en voor meerdere doeleinden geschikt.

De lift is snel te plaatsen door onze eigen technische dienst en indien nodig wordt het onderhoud ondersteund door een servicenetwerk. De personenlift is bij aanvang van de montage na 2 á 3 werkdagen gereed.

Neem contact met ons op voor meer informatie.

INFO@RECO.EU

•

+31 (0)71 341 91 20

Liftbouw december 2009

26-11-09 18:15

LB43_W

WITTUR BV WITTUR BV WITTUR BV WITTUR BV WITTUR BV EEN LEVERANCIER DIE DENKT IN OPLOSSINGEN,

EEN LEVERANCIER DIE DENKT IN OPLOSSINGEN,

. . . . .

EEN LEVERANCIER DIE DENKT IN OPLOSSINGEN NIET NAAST DE KLANT, MAAR MET KLANT. EEN LEVERANCIER LEVERANCIER DIE DENKT INZIJN IN OPLOSSINGEN, OPLOSSINGEN, NIET NAAST DE KLANT, MAAR MET KLANT. EEN LEVERANCIER DIE DENKT INZIJN OPLOSSINGEN, SAMEN MET HAAR KLANTEN NIET NIET NAAST NAAST DEDE KLANT, KLANT, MAAR MAAR MET MET ZIJN ZIJN KLANT. KLANT. NIET NAAST DE KLANT, MAAR MET ZIJN KLANT. De leverancier voor liftonderdelen aan de liftindustrie.

De leverancier voor liftonderdelen aan de liftindustrie.

Of dit nu een nieuwe installatie, eenaan renovatie of een reparatie betreft. leverancier voor liftonderdelen de liftindustrie.

DeDé De leverancier leverancier voor liftonderdelen liftonderdelen deaan de liftindustrie. liftindustrie.

Of dit nu eenvoor nieuwe installatie, eenaan renovatie of een reparatie betreft.

De leverancier voor liftonderdelen aan de liftindustrie.

OfOf dit dit nu nu een nieuwe nieuwe installatie, installatie, eeneen renovatie renovatie of een of reparatie reparatie betreft. betreft. dit nueen een nieuwe installatie , renovatie ofeen reparatie betreft.

Of dit nu nieuwe installatie, een renovatie een39reparatie betreft.

WITTUR BVeen is onderdeel van WITTUR AG welkeofmet WITTUR BV is onderdeel van WITTUR AG welke met 39 internationale en handelsbedrijven, samengebracht WITTUR WITTUR BV isisproductieonderdeel iseen onderdeel van van WITTUR WITTUR AGAG welke welke metmet 39 39 Wittur BVBV onderdeel van Wittur Holding GmbH. internationale en samengebracht WITTUR isproductieonderdeel vanhandelsbedrijven, WITTUR AG welke met 39 SOFTin de divisiesBV AANDRIJVINGEN, DEUREN, ELECTRONICA, internationale internationale productieproductieen en handelsbedrijven, handelsbedrijven, samengebracht samengebracht in de divisies AANDRIJVINGEN, DEUREN, ELECTRONICA, SOFTSamen met ca 30 collega bedrijven, wereldwijd, samengebracht internationale productieen handelsbedrijven, samengebracht WARE, STAALDELEN en LOGISTIEK, we mogen ons dan ookSOFTin de in de divisies divisies AANDRIJVINGEN, AANDRIJVINGEN, DEUREN, DEUREN, ELECTRONICA, ELECTRONICA, SOFTWARE, STAALDELEN en LOGISTIEK, we mogen ons dan ook in de divisies: in de divisies AANDRIJVINGEN, DEUREN, ELECTRONICA, 's werelds grootste leverancier van componenten voor de WARE, WARE, STAALDELEN STAALDELEN en en LOGISTIEK, LOGISTIEK, wewe mogen mogen ons ons dan dan ookookSOFT's werelds grootste leverancier van componenten voor de LIFTAANDRIJVINGEN, AUTOMATISCHE LIFTDEUREN, WARE, STAALDELEN en LOGISTIEK, we mogen ons dan liftindustrie noemen. 's werelds 's werelds grootste grootste leverancier leverancier vanvan componenten componenten voor voor de de ook liftindustrie noemen. 's werelds grootste leverancier van componenten voor ELECTRONICA, SOFTWARE. STAALDELEN ENde LOGISTIEK. liftindustrie liftindustrie noemen. noemen. liftindustrie noemen.

Mede daardoor kan WITTUR BV grootste, de liftindustrie ondersteunenproducent met Wittur is dan ook ’s werelds onafhankelijke, Mede daardoor kan WITTUR BV de liftindustrie ondersteunen met adviezen, instructie, opleidingen, seminars en handleidingen.

Mede Mede daardoor daardoor kan kan WITTUR WITTUR BV BV de de liftindustrie liftindustrie ondersteunen ondersteunen metmet en leverancier van opleidingen, liftcomponenten voorende liftindustrie. adviezen, instructie, seminars handleidingen.

Mede daardoor kan WITTUR BV de liftindustrie ondersteunen met adviezen, adviezen, instructie, instructie, opleidingen, opleidingen, seminars seminars en en handleidingen. handleidingen. adviezen, instructie, opleidingen, seminars en handleidingen.

Mede hierdoor kan Wittur BV de liftindustrie ondersteunen met: Producten oa… oa…

Adviezen,Producten instructie, opleidingen, seminars en documentatie.

Producten Producten oa… oa… oa…

Complete liften in tractie, en • Producten

• Complete liften in tractie, en uitvoering (met • •hydraulische Complete Complete liften liften in in tractie, tractie, en en hydraulische uitvoering (met Complete liften in tractie, en •machinekamer Producten: of machinekamerloos). hydraulische hydraulische uitvoering uitvoering (met (met machinekamer of machinekamerloos). hydraulische uitvoering (met machinekamer machinekamer of machinekamerloos). machinekamerloos). liften,ofelektrisch en hydraulisch, • ••Complete Homelift WHL. Homelift WHL.of machinekamerloos). machinekamer in +Machinekamerloze als conventiHomelift Homelift WHL. WHL.en Arkel besturingen.

• ••zowel Böhnke Partner Böhnke +WHL. Partner en Arkel besturingen.

• Homelift uitvoering Böhnke Böhnke + Partner + Partner en en Arkel Arkel besturingen. besturingen.

• ••onele Ziehl Abegg en en Arkel regelingen.

Ziehl Abegg Arkel regelingen.

• Böhnke + Partner en Arkel besturingen.

• Homelift WHL Ziehl Ziehl Abegg Abegg en en Arkel Arkel regelingen. regelingen.

• ••Kronenberg, Schaefer, BS, But-San Kronenberg, Schaefer, BS, But-San Ziehl Abegg en regelingen. oa.Arkel Böhnke Partner, drukknoppen.

• •••Liftbesturingen, Kronenberg, Kronenberg, Schaefer, Schaefer, BS, BS,+But-San But-San drukknoppen.

• Kronenberg, Schaefer, BS, But-San drukknoppen. drukknoppen.

• •Arkel Wittur (Selcom) deur systemen.

Wittur (Selcom) deur systemen. drukknoppen.

Ziehl Abegg, Arkel Wittur Wittur (Selcom) (Selcom) deur deur systemen. systemen.

• •••Motorregelingen, Vicini, Selcom draaideuren.

Vicini, Selcom draaideuren.

• Wittur (Selcom) deur systemen. displays, oazoals Kronenberg, Vicini, Vicini, Selcom Selcom draaideuren. draaideuren.

• •••Drukknoppen, Veiligheidscomponenten b.v.b.v.

Veiligheidscomponenten zoals • Vicini, Selcom draaideuren.

BS, Schaefer en en snelheids-begrenzers • •vangen Veiligheidscomponenten Veiligheidscomponenten zoals zoals b.v.b.v. vangen snelheids-begrenzers Veiligheidscomponenten zoals b.v.

••Automatische schuifdeuren, Selcom (vele producenten). vangen vangen en en snelheids-begrenzers snelheids-begrenzers (vele producenten). vangen en Selcom, snelheids-begrenzers (vele (vele producenten). producenten).

Vicini en Ziehl • ••Draaideuren, Sicor, Wittur electric drives Sicor, Wittur electric drives en Ziehl (vele producenten).

Abegg aandrijvingen. snelheidsbegren• ••Veiligheidscomponenten, Sicor, Sicor, Wittur Wittur electric electric drives drives en en Ziehl Ziehl Abegg aandrijvingen.

• Sicor, Wittur electric drives en Ziehl Abegg Abegg aandrijvingen. aandrijvingen. vanginrichtingen • •zers, Hydraulische componenten, aggregaten Hydraulische componenten, aggregaten Abegg aandrijvingen. cylinders etc.

• •Van Hydraulische Hydraulische componenten, componenten, aggregaten aggregaten diverse producenten cylinders etc.

• Hydraulische componenten, aggregaten cylinders cylinders etc.etc.

• ••Liftaandrijvingen, Spreek luister verbindingen.

Wittur Electric Drives, Spreek luister verbindingen. cylinders etc.

• •Ziehl Spreek Spreek luister luister verbindingen. verbindingen.

Abegg, Sicor, Omar en Bucher hyin in staal en en glas uitvoering, •Kooien Kooien staal glas uitvoering, Spreek luister verbindingen. alsmede goederen en autolift kooien, • ••draulische Kooien Kooien in in staal staal en en glas glas uitvoering, uitvoering, aggregaten en cilinders alsmede goederen en autolift kooien, • Kooien in staal en glas uitvoering, alsmede alsmede goederen goederen enbuffers, en autolift autolift kooien, kooien, • ••Telefoon Leiders, staalkabels, alarmsystemen naar EN81-28 Leiders, staalkabels, alsmede goederen enbuffers, autolift kooien, leidsloffen, leidrollen.

• ••Liftkooien Leiders, Leiders, staalkabels, staalkabels, buffers, buffers, voor personenen goederenlifleidsloffen, leidrollen.

Leiders, buffers, leidsloffen, leidsloffen, leidrollen. leidrollen.

• ••ten Verlichtingen machinekamer, in designstaalkabels, envoor eenvoudige uitvoeringen Verlichtingen voor machinekamer, leidsloffen, leidrollen. schacht en kooi.

• ••Liftgeleiders, Verlichtingen Verlichtingen voor voor machinekamer, machinekamer, buffers, geleischacht en staaldraden, kooi.

Verlichtingen voor machinekamer, schacht schacht enen en kooi. kooi.

• ••desloffenVerschillende mogelijkheden quaqua rollen Verschillende mogelijkheden schacht en kooi. schachtbedrading.

• ••MachinekamerVerschillende Verschillende mogelijkheden mogelijkheden quaqua en schachtverlichting, schachtbedrading.

• Verschillende mogelijkheden qua schachtbedrading. schachtbedrading.

• •noodverlichting Vluchtruimte beveilingen HSG/HSK. Vluchtruimte beveilingen HSG/HSK. schachtbedrading.

Vluchtruimte Vluchtruimte beveilingen beveilingen HSG/HSK. • •••Schachtbekabeling Veiligheids contactmat. sets HSG/HSK. Veiligheids contactmat.

Vluchtruimte beveilingen HSG/HSK. Veiligheids Veiligheids contactmat. contactmat.

• ••••Vluchtruimte Arbo materialen. beveiliging voor put en Arbo materialen.

•Arbo Veiligheids contactmat.

Arbo materialen. materialen.

• ••schachtkop Berekeningen voor uwuw installaties.

Berekeningen voor installaties.

• Arbo materialen.

• ••Arbo Berekeningen Berekeningen voor uwuw installaties. installaties. materiaalvoor Berekeningen voor uw installaties.

••Veiligheidsmatten • Technische liftcalculaties

LB43_Wittur_A4.indd 1 LB43.indd 3

BV werkt volgens • •WITTUR WITTUR BV werkt volgens de richtlijn liften 95/16 CE WITTUR BV BV werkt werkt volgens volgens • •WITTUR de richtlijn liften 95/16 CE H. liften WITTUR BV werkt volgens •module de richtlijn de richtlijn liften 95/16 95/16 CE CE module H. de richtlijn • •ISO 9001 module module H.Certified H. liften 95/16 CE ISO 9001 module H.Certified inCertified deCertified liftindustrie • ••Ervaring ISOISO 9001 9001 Ervaring de liftindustrie ISO 9001inCertified 1959.

• ••sinds Ervaring Ervaring in de in de liftindustrie sinds 1959. liftindustrie Ervaring in de liftindustrie • ••Ruim assortiment sinds sinds 1959.

1959.

Ruim assortiment sinds 1959. , w,aarvan • •liftcomponenten Ruim Ruim assortiment assortiment waarvan liftcomponenten •liftcomponenten assortiment eenRuim groot deel uit w,aarvan waarvan liftcomponenten een groot deel, uit voorraad leverbaar. eenliftcomponenten een groot groot deel deel uit uit, waarvan voorraad leverbaar. een groot deel uit en • •Uitgekiende logistiek voorraad voorraad leverbaar. leverbaar.

Uitgekiende logistiek en voorraad leverbaar. voorraadbeheer.

• •Uitgekiende Uitgekiende logistiek logistiek en en voorraadbeheer.

Uitgekiende logistiek en • ••Technische ondersteuning, voorraadbeheer. voorraadbeheer.

Technische ondersteuning, voorraadbeheer. training, indien nodig • •en Technische Technische ondersteuning, ondersteuning, en training, indien nodig site.

•on Technische ondersteuning, en training, en training, indien nodig nodig on site. indien en indien nodig on site. on training, site. on site.

Voor info: Voor info: Voor Voor info: info: info: UwVoor huidige of lokale lift onderhoudsbedrijf.

Uw huidige of lokale lift onderhoudsbedrijf.

Voor info: huidige of lokale onderhoudsbedrijf.

UwUw huidige of lokale liftlift onderhoudsbedrijf.

Uwhuidig huidige lokaleliftonderhoudsbedrijf. lift onderhoudsbedrijf.

Uw ofoflokale Web site: www.wittur.nl Web site: www.wittur.nl Web site: www.wittur.nl Web site: www.wittur.nl Web site:www.wittur.nl www.wittur.nl Website:

19-11-09 18:15 15:00 26-11-09

LB43_Liftemotion_A4.indd 1 LB43.indd 4

19-11-09 18:15 14:18 26-11-09

09 14:18

voor woord

Volgens de wolkenkrabber-index van Andrew Lawrence liggen de hoogtijdagen van de hoogbouw weer achter ons. Althans voorlopig.

Lawrence stelt dat de recordbrekers onder de wolkenkrabbers altijd ontwikkeld worden op het hoogtepunt van een economische boom. Die hoogste gebouwen worden dan opgeleverd als de economische conjunctuur zich al weer van een piek in het dal heeft gestort. Zo heette het Empire State Building jarenlang het Empty State Building. Begin 1929 werd het voor die tijd hoogste gebouw van de wereld ontwikkeld. Vroeg in 1931 werd het opgeleverd na een super korte bouwperiode van tekenbord tot oplevering van krap anderhalf jaar. Keurig op tijd voor tien lange depressiejaren. Het volgende hoogste gebouw ter wereld was het WTC NY dat gereed kwam tijdens de Oliecrisis begin jaren zeventig. Ook voor de crisis van 2008 gaat de wet van Lawrence weer perfect op. Het aanstaande hoogste gebouw ter wereld de Burj Dubai is aan zijn laatste loodjes bezig op 808 meter hoog. Net nu de stadsstaat Dubai uitstel van betaling van staatsschulden heeft aangekondigd. In Nederland ijlt de bouw van het nieuwste hoogste gebouw de Maastoren nog wat na. Eigenlijk zou het verleden maand er op hebben moeten zitten voor de bouwers. Maar lang zal het niet meer duren en dan kunnen de accountants in de 185 m hoge gigant. Precies op het moment dat de Nederlandse economie de bodem aantikt. Maar gelukkig. Weliswaar kan hoogbouw niet zonder liften, liften kunnen heel goed zonder hoogbouw.

Veel informatieplezier toegewenst, Willem Ruyters Reacties en tips zijn welkom op redactie@liftbouw.nl

in houd

Everything that moves you in buildings

6

Maximaal glas en minimaal staal van Mitsubishi Elevator Europe

14

Als de liftdeuren sluiten, kijkt de camera mee

18

Lift-Emotion zet voet aan vaste wal

20

IP Liften (Montfoort) aan het werk in Den Haag

24

Twee-eiige tweeling van All-In liften

Coverfoto

Hydraulische lift in entreegebouw Hermitage aan de Amstel, Ontwerp: Hans van Heeswijk architecten Liftenfabrikant: Mitsubishi Elevator Europe Everything that moves you in buildings

11

jaargang 4 - december 2009

Veel glas en nauwelijks staal

COLOFON Liftbouw verschijnt driemaal per jaar om te informeren over actuele ontwikkelingen in de liftenbranche. Liftbouw is een uitgave van Control Media en is een onafhankelijk vakblad dat wordt verspreid onder architecten, ingenieursbureaus, aannemers, opdrachtgevers, brancheorganisaties, toeleveranciers en verwante organisaties.

in de Hermitage

29

Camera

kijkt mee in de lift

Ergolift vervangt beton door staal

30

ERGOLIFT

vervangt staal door beton

Twee-eiige tweeling van All-In

Liften

Het Liftinstituut Uitgever

Fotografie

Tjerk van Duinen

Control Media, www.bernardfaber.nl, Liftinstituut, www.voog.nl

Samenstelling en redactie Willem Ruyters redactie@liftbouw.nl

Advertentieverkoop Hans Vonk hvonk@controlmedia.nl Arthur Schäperkötter arthur@controlmedia.nl

Teksten Bernard Faber, Koos van Lindenberg, Marcel Vogel, Willem Ruyters

Abonnementen Een jaarabonnement op Liftbouw kost €35,Losse nummers €15,Prijzen zijn exclusief BTW ISSN: 1872-650X Opzegging: abonnementen@controlmedia.nl twee maanden voor einde abonnement

© Uitgever en auteurs aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die voortvloeit uit handelingen en beslissingen die gebaseerd zijn op informatie uit de in dit magazine geplaatste artikelen. Overname van artikelen met bronvermelding is toegestaan. Neem daarvoor wel eerst contact op met de hoofdredactie op redactie@liftbouw.nl

- Nieuwe Richtlijn Machines heeft gevolgen voor liften - Interlift 2009: Hét tweejaarlijkse ontmoetingspunt voor de liftenwereld - Vraag het aan het Liftinstituut

36

Aboma + Keboma Over BoBo’s en NoBo’s

38 Xpo

Kranenburg Gevelonderhoudsinstallaties; CTC consultancy; Péron Liftadvies; Lödige Benelux; RECO technisch materieel; Interlift techniek; Lift-Emotion; VULKA; Lightspeed Systems BV; Lokaliften; Vebo Lift Support; NL Liften en All-in liften december 2009 Liftbouw

LB43.indd 5

5

26-11-09 19:08

toe pas sing

Veel glas, w Weinigen zal het afgelopen zomer zijn ontgaan. Amsterdam mag zich er tegenwoordig op beroemen een volwaardige dependance van het wereldberoemde Russische Hermitage binnen de gemeentegrenzen te hebben. Daarvoor liet stichting Hermitage Amsterdam het ruim 300 jaar oude Amstelhof restaureren naar een ontwerp van Hans van Heeswijk architecten. Het architectenbureau vroeg Mitsubishi Elevator Europe (Veenendaal) speciaal voor het nieuwe museum een zeer grote en zo doorzichtig mogelijke personenlift te construeren.

De volmaakt transparante liftkooi gaat helemaal op in de architectuur van het entreegebouw.

6

LB43.indd 6

Liftbouw december 2009 Tekst: Control Media Beeld: Luuk Kramer, Mitsubishi Elevator Europe

26-11-09 18:20

, weinig staal

december 2009 Liftbouw

LB43.indd 7

7

26-11-09 18:20

1

8

LB43.indd 8

Liftbouw december 2009

26-11-09 18:20

Facts and Figures Hydraulische lift Mitsubishi Elevator Europe Hefhoogte

6,7 m

Hefcapaciteit

2500 kg (33 personen)

Aantal stops

3

Hefsnelheid

0,8 m/s

Type deur

Keldervertrek

Plaats machinekamer Bijzonderheden

elektromotor 5,5 Kw met frequentieregelaar (V3F) Het plafond van de liftkooi bestaat uit één grote

glasplaat, de glazen wanden sluiten zonder

hulpstaal op elkaar, de kooivloer bestaat uit meerdere

opaal glazen tegels met daaronder LED-verlichting

Behalve deze grote hydraulische panoramalift in de entreelobby zijn er in de Hermitage nog 3 liften van Mitsubishi Elevator Europe geïnstalleerd: een grote hydraulische dienstlift voor vervoer van de tentoongestelde stukken en 2 machinekamerloze Elenessa’s voor personen

1. Breedte van zwarte gleuven voor de lift­geleiding in de witte zijwand lijkt afgestemd op breedte horizontale glasprofielen 2. Lift bevindt zich achter bezonde gevel.

Gecombineerd met de LED lichten in de liftvloer zijn interessante reflecties gegarandeerd 3. Stoere basic afwerking van het staal dat in zicht komt

Mitsubishi Elevator Europe (Veenendaal) werkte eerder voor architectenbureau Hans van Heeswijk architecten aan speciale liften die geplaatst zijn in de Meetkundige Dienst in Delft (tegenwoordig: Adviesdienst Geo- informatie & ICT). Dit keer luidde de wens van het architectenbureau: zo veel mogelijk glas en zo weinig mogelijk staal. Van de liftkooi is het glas (wanden, vloer én plafond) zo specifiek dat Mitsubishi Elevator Europe er voor koos om de berekeningen en de plaatsing ervan aan de glasleverancier over te laten. De gevraagde extreme grootte van de glasvlakken brengt namelijk hoge eisen (sterkte, dikte en gelaagdheid), op het gebied van bijvoorbeeld doorvalbeveiliging met zich mee.

De architect wilde bovendien nergens metalen hoekverbindingen of spiders bij het tegen elkaar bevestigen van de glaswanden maar koude verbindingen van glas-op-glas. Na veel overleg en engineeren, lukte het MEE uiteindelijk om de glas-op-glas-verbinding sterk genoeg te

maken. Slechts tijdens de opbouw waren tijdelijk metalen hulpstukken nodig om de glaswanden op hun plek te houden.

De hulpstukken ruimden het veld zodra het dakframe was geplaatst. Andere opvallende details? Net zoals de wanden bestaat het plafond uit één stuk heldere glasplaat, terwijl tegels van opaal glas de vloer vormen. In de vloer zijn talloze LED-elementen verwerkt. De verlichting van onderen maakt van de lift een waar spaceship dat zich aan de zwaartekracht lijkt te ontrekken.

Maatpak Het gebruik van staal voor het draagframe van het kooimeubel is bij een liftkooi bijna onvermijdelijk. Het draagstaal zo veel mogelijk camoufleren of inpakken, was hier echter geen optie.

Hans van Heeswijk wilde dat al het constructiestaal dát noodzakelijk was, ook echt als staal - dus robuust en industrieel – te zien zou zijn. Daarmee werd de Hermitage-special een mooie mix van

2

3 december 2009 Liftbouw

LB43.indd 9

9

26-11-09 18:21



Lift bevindt zich in entreevleugel achter in de hof













































Engineering van glazen kooimeubel gebeurde door Mitsubishi Elevator Europe











IB.O.11

 









 



















10

LB43.indd 10





Liftbouw december 2009

26-11-09 18:21

Glas steunt op glas

fijnzinnige transparantie en industriële basic. De roep om onzichtbare techniek was ook een van de redenen om voor een hydraulische lift te kiezen. Hydraulica levert veel minder zichtbare heftechniek die de glazen liftschacht hinderlijk vult.

De benodigde hoeveelheid techniek bij een hydraulische lift is zelfs minder dan de hoeveelheid techniek van een machinekamerloze lift. En de techniek heeft dat basale waarnaar de architect op zoek was. Slechts een simpele, stoer glimmende, cilindervormige plunjerstang brengt de liftkooi omhoog. Doordat de hydraulische techniek zich altijd onder de lift bevindt, kon het plafond van lift uit één grote glasplaat gemaakt worden. Om de bovenkant van de liftkooi transparant te houden, is tevens de deuraandrijving onder de glazen kooi- en schachtdeuren geplaatst. Een andere tour de force van de engineers. Een hydraulische machinekamer is gelukkig klein van omvang (< 1,5 m3) en kan tot op een meter of zes van de liftschacht gepositioneerd

worden. Meer indelingsvrijheid voor de gebouwplattegrond dus. In de Hermitage aan de Amstel staat de machinekamer opgesteld in een keldervertrek. Ook de grote gevraagde hefcapaciteit speelde een rol bij de keuze voor hydraulica.

De lift is bestemd voor het transporteren van veel mensen tegelijk. Boven de entree liggen op de eerste verdieping het museumrestaurant en op de tweede laag het Auditorium. Bij gelegenheid kunnen nu grote groepen mensen in één keer comfortabel naar boven gebracht worden. Tot maximaal 33 personen per rit.

Dergelijke hefcapaciteiten halen machinekamerloze liften (nog) niet. Wat prijs betreft zijn dit soort liften natuurlijk niet de goedkoopste. Aan een special hangt meestal een speciaal prijskaartje. Maar doordat de architect het productieproces in Veenendaal ter plaatse kan controleren en waar nodig kan bijsturen, creëert die samen met MEE wel een lift als een maatpak. Daartoe is alleen exclusief vakmanschap in staat.

december 2009 Liftbouw

LB43.indd 11

11

26-11-09 18:21

TRANS PLAN ● ● ● ● ● ● ●

Inspecties Meerjaren begrotingen Liftmanagement Nieuwbouwbestekken Moderniseringsbestekken Directievoering Opleveringen

CTConsultancy B.V. Transporttechnieken Kleine Zonnedauw 6 1991 HS Velserbroek Tel: 023 – 549 31 45 e-mail: info@donkenliftadvies.nl www.donkenliftadvies.nl

12

LB43.indd 12

St. Oloflaan 18 5037 ER Tilburg Tel: 06 – 43 26 59 00 e-mail: info@ctconsultancy.nl www.ctconsultancy.nl

“Kwaliteit door Samenwerking” en “Openheid op niveau”, Onze speerpunten combineren we en passen we zowel toe bij het beheer van bestaande installaties als bij moderniseringen en nieuwbouw.

Als een onafhankelijke intermediair, kunnen we voor de opdrachtgever, eigenaar, keurende instantie en voor de uitvoerende bedrijf een partner zijn voor ondersteuning van de beheerstaken.

Door open te communiceren met opdrachtgevers en installateurs kunnen we tot een “win – win”situatie komen.

Onze inzet, enthousiasme, kennis en ervaring van totaal ruim 40 jaar in de “liften” heeft tot resultaat geleidt dat we nu woningcorporaties, ziekenhuizen, universiteiten, overheid, openbaar vervoersinstellingen en overige eigenaren van transportinstallaties tot onze relaties mogen rekenen.

Liftbouw december 2009

26-11-09 18:21

Beheersbaar liftmanagement door juiste liftconfiguraties!

Uw partner voor onafhankelijk(e): ■ ■ ■ ■

■

Parklaan 126

•

2171 EJ Sassenheim

•

Liftbeheer Beheerbeleid Capaciteitsberekeningen met simulatie Projectbegeleiding liften & gevelliften (nieuwbouw, vervanging & moderniseren) Contractbegeleiding

info@peron.nl

•

Tel. 0252-544962

www.peron.nl

Een onafhankelijk lifttechnisch advies werkt kostenbesparend!

Met TDK liftplan voegt u kennis, capaciteit en inkoopkracht toe aan uw organisatie.

TDK liftplan maakt uw lifttechnische kosten inzichtelijk. Vanuit een onafhankelijk advies krijgt u een helder kostenbesparend overzicht. TDK liftplan maakt uw lifttechnische uitgaven begrijpelijk. Transparant, deskundig en kwaliteitsbewust.

Telefoon: 0172-636870 www.tdkliftplan.nl

030-08-02 advliftbouw.indd 1

20-11-2009 11:33:17

NIEUWBOUW | MODERNISERING | ONDERHOUD

 betrouwbaarheid

functionaliteit

kwaliteit

• Max. hefvermogen 385 kg • Snelheid 0,15 m/s • Schachtkop 2550 mm • Put slechts 125 mm • Ook op 230V aansluiting • Geen machinekamer • Geluidsarm • Veel keuze in wand– en vloerafwerkingen • Met cabine • Uitvoering met volautomatische kooi– en schachtdeuren mogelijk  

www.liften.nl t (0172) 44 61 16

Meer informatie?  Noordlierweg 3 2636 AA Schipluiden   T: 015-3809293

info@all-in-liften.nl

december 2009 Liftbouw

LB43.indd 13

13

26-11-09 18:21

inno vatie

Flatgebouwen en dan vooral de galerijďŹ&#x201A;ats uit de jaren zeventig vormen een aparte categorie als het gaat om sociaal beheer. Een echte uitdaging. Dat is in Ede-Zuid niet anders dan in Amsterdam - Bijlmermeer. Helemaal onbehaaglijk wordt het vaak in en rond de liftinstallaties. De Edese woningcorporatie Woonstede renoveerde de galerijďŹ&#x201A;ats waarbij de pijnpunten van de entreepartijen, hallen en liften extra onder handen zijn genomen.

1

Als de liftdeuren dicht zijn, k 14

LB43.indd 14

Liftbouw december 2009 Tekst en beeld: Bernard Faber

26-11-09 18:21

Woonstede is eigenaar van vijftien grote galerijflats: acht in Ede-Zuid en zeven in Ede-Veldhuizen. Het totaal aantal galerijflatwoningen loopt op tot boven de 2000. Deze hoogbouw van acht á dertien verdiepingen stamt uit midden jaren zeventig.

‘Na eerdere groot onderhouds- en renovatie-ingrepen hebben we de flats vanaf 2004 nogmaals stuk voor stuk aangepakt. De flats in Ede Veldhuizen volgen nog’, vertelt Gerrit van de Laan.

Hij is hoofd Sociaal Beheer & Leefbaarheid bij de corporatie. Het gesprek vindt plaats in het centrale kantoor van de huismeesters in flat ‘De Brugge’. Op kantoor bij huismeester John van Seggelen, een van de vier huismeesters die het toezicht voor de vijftien flats verzorgen.

Vrijhaven In de voormalige situatie waren de flatgebouwen vrij toegankelijk voor iedereen. Met de voorspelbare overlast en vervuiling tot gevolg. De flats werden een vrijhaven voor drugsverslaafden, daklozen en vandalen. De ongenode gasten lieten spuiten, allerhande vervuiling en een spoor van vernielingen achter. Menig hoekje diende als toilet, wat voor een pregnante urinestank

zorgde. Graffiti ‘sierde’ de muren. Van de bewoners – verdeeld over meer dan 60 nationaliteiten en bepaald niet allemaal de Nederlandse taal goed machtig – gebruikte een klein gedeelte de hal en de gangen als stortplaats. ‘Meubelen, potten verf, afgetrokken behang,’ aldus Van Seggelen. ‘Gewoon een permanente rotzooi.’

Entrees verbouwd Woonstede besloot tot drastische renovatie van de entrees. Ze zijn vergoot en verbreed, met langere zichtlijnen en meer licht voor een beter overzicht. ‘Een veel vriendelijker gezicht,’ zegt Van der Laan. ‘Maar naast vriendelijkheid is ook strengheid ingebracht. Naast rechten zijn er altijd plichten. De entrees zijn gesloten en uitgerust met elektronische toegangscontrole. Tegelijkertijd hebben we woonregels ingesteld en in de entreehallen cameratoezicht geïnstalleerd na aanvraag van een CCV-certificaat voor cameratoezicht.’ Camerabeveiliging en elektronische toegangscontrole zijn geïnstalleerd door beveiligingsbedrijf Chubb Varel uit Duiven. Verder worden bewonersvrijwilligers ingeschakeld als incidentele toezichthouders.

n, kijkt de camera mee december 2009 Liftbouw

LB43.indd 15

15

26-11-09 18:21

1. Een camera in de lifthal ĂŠn in de lift zorgen voor sociale veiligheid in Ede-Zuid 2. Bewoners hebben een toegangscode en een electronisch pasje om binnen te komen 3. In drie van de flats ligt direct aan de entree de transparante ruimte van de huismeester.

De duplex liftgroep ligt rechts om de hoek 4. Zicht vanuit de lift in de lifthal. Op de foto staat zowel de camera in de lift als de camera in de lifthal 5. Kapot gegooide plantenbak in een lift. De dader van dit soort vandalisme raakt tegenwoordig altijd bekend bij de verhuurder

2

6. De huismeester kan via voorkeurschermpjes alle sessies terugzien. Sessies starten op zodra een sensor in de camera beweging signaleert. Beelden blijven 8 tot 9 dagen op de geheugenkaart staan. Ze worden daarna automatisch gewist door ze opnieuw te beschrijven. Bij vernielingen kan de huismeester de kaart uitlezen en de beelden opslaan als bewijsmateriaal

3

16

LB43.indd 16

Liftbouw december 2009

26-11-09 18:21

Veiligheidslek gedicht De verbouwing van de entrees – voor gemiddeld 550.000 euro per stuk – nam voor alle flats in Ede-Zuid vier jaar in beslag.

Steeds verbeterde onmiddellijk het veiligheidsniveau. Het aantal incidenten van vervuiling en overlast daalde met maar liefst 95%. Resterende overtreders kunnen voortaan op basis van de camerabeelden en eventueel gecombineerd met de toegangsregistratie gemakkelijk worden geïdentificeerd. Bij aangifte bij de politie of voor een eigen opgelegde sanctie vormen de beelden en de toegangsdata hard bewijs. Toch school er nog een zwakke plek in het toezicht: de liften. ‘Weliswaar stond er een camera gericht op de liften in de lifthal op de begane grond van elke flat, maar wat zich binnenin de liftkooi afspeelde bleef buiten beeld,’ merkt Van Seggelen op. Met de plaatsing van camera´s in de liften zelf is dit veiligheidslek gedicht. ‘Beelden van uit de lifthal en van in de lift vormen nu een doorlopend verhaal hoe iemand gelopen is.’ Spiegels in de liftkooi voorkomen dat kwaadwilligen zich voor het oog van de camera kunnen verschuilen. Als illustratie toont Van Seggelen beelden van vechtende mannen in een liftkooi en inderdaad de gezichten zijn herkenbaar. Met het installeren van de camera’s in de liftkooien is het aantal incidenten nog verder afgenomen, tot nog slechts een paar aangiftes per jaar. Ook het liftplassen – door honden én mensen – is op een enkel ongelukje van een hond na definitief verleden tijd. De succesvolle Edese aanpak geldt als voorbeeld voor andere woningcorporaties. De ene na de andere woningcorporatie komt een kijkje nemen.

100% instemming De plaatsing van de camera´s in de liften was onderdeel van de renovatie van de – even/oneven – liftinstallaties zelf. Liftkooien en liftkabels zijn vernieuwd. De opendraaiende schachtdeuren zijn conform de nieuwe normen vervangen door automatische schuifdeuren. Ook de besturing is vernieuwd. De specifieke liftrenovatie is uitgevoerd door Lohr Liften uit Zevenaar. De camera’s, geleverd door Elseco uit Nijkerk, zijn geplaatst door de technische dienst van Woonstede. De vraag of overwogen is flatscreens in de lifthallen te plaatsen zodat je bij aankomst van een lift direct kan zien wie er in de lift staat, ontlokt gelach bij Van der Laan. ‘Ik denk dat wij al erg ver zijn gegaan, het plaatsen van elektronica houdt een keer op.’ Een bewonersenquête liet 100% instemming met cameratoezicht in hal en liften zien.

‘Mensen beschouwen het als een vorm van zelfbescherming,’ weet Van Seggelen. ‘Iedereen ervaart het thuiskomen als veel plezieriger en veiliger. Voorheen was het zo vlug mogelijk die naar opgedroogde urine stinkende lift in en uit, tegenwoordig maken bewoners een praatje met elkaar in de lift. Gezellig.’

5

4

‘Zeiklift is verleden tijd’ 6

december 2009 Liftbouw

LB43.indd 17

17

26-11-09 18:22

L o k a Liften

Liftonderhoud Liftonderhoud bij Lokaliften berust op kwaliteit met een hoofdletter K. Kwaliteit niet alleen op het gebied van techniek maar ook op het gebied van communicatie, advies en facturatie.

Oog voor detail Hoogstaand onderhoud Direct contact met uw monteur Zeer gunstige prijs/kwaliteit verhouding VCA gecertificeerd Merkonafhankelijk 24 uur service Eerlijk en betrouwbaar

Door onze merkonafhankelijkheid bent u altijd verzekerd van een eerlijk advies en iemand die met u meedenkt op het gebied van techniek, bouwkunde en nanciĂŤn.

Lokaliften kan u veel werk uit handen nemen zodat u zich geen zorgen hoeft te

Lokaliften BV Laan van Waalhaven 99 2497 GK DEN HAAG 070-4144104 www.lokaliften.nl info@lokaliften.nl

Waar anderen stoppen gaan WIJ verder

L w o e

maken over uw liftinstallatie en alle aspecten die zich daarbij voordoen.

Lokaliften werkt niet met prestatie contracten en is van mening dat je voor onderhoud de tijd moet nemen, dan volgt de prestatie vanzelf.

L lo

T

Pro teer nu! Wij garanderen u 15 % minder kosten voor onderhoud aan uw liftinstallatie. Neem contact met ons op en verbaas u over wat wij voor u besparen.

Vraag informatie aan via info@lokaliften.nl of bel met 070-4144104

LB33_Lokaliften_190 x 130.indd 1 LB41_Lokaliften_190

15-12-2008 12:02:57 30-03-2009 10:48:00

W

T

SAFETY FIRST

M

D

H V

www.stinglonline.de 18

LB43.indd 18

www.aa-electrical.com

L la v

www.vulka.nl

L O 5

Liftbouw december 2009

26-11-09 18:22

LB43_L

Lightspeed Systems Lightspeed, the next level, in Safety and Reliability.

Reliability Lightspeed heeft dit op lichttransmissie gebaseerde systeem ontwikkeld omdat de toegepaste technologie gebruikt kan worden voor bijvoorbeeld de aansturing van een lift of roltrap. Deze oplossing is dan ook zeer geschikt voor o.a. omgevingen met vandalisme gevoeligheid en openbare gebouwen zoals stations, luchthavens, winkelcentra, stadions, etc. etc.

Lightspeed ontwikkelt deze producten dan ook voor de diverse markt segmenten. Voor de liften, roltrappen en loopbanen branche zijn onze producten verkrijgbaar via onze partners: Toepassingen in liften van onze partner Wittur B.V.        

EOS combinatie toepassing Oproepen van liften binnen een scherp gedefinieerd gebied Vandaal bestendige oproepen, zorgcentra etc.

Aanwezigheid of personendetectie in liften Liftkooidak beveiliging (denk aan “liftsurfen”) Geringe uitloop van liften in relatie tot snelheid Beveiligen van de liftput De mogelijkheid tot het uitsluiten van menselijk falen.

Wittur B.V. | Remmingweg 18 | 1332 BG Almere (De Vaart) |  :0031-36-5495570 | @ : info@wittur.nl

Toepassingen in roltrappen en rolpaden van onze partner Mulder Montage B.V.       

Borsteldetectie Vloerplaat opstart detectie kantplaat detectie / detectie harde objecten Leuningband detectie Noodstop herstel/reset schakeling Vervanging / verbetering van bestaande veiligheidslijn Voortdurende monitoring (controle) veiligheidslijnen

Mulder Montage B.V. |Hoorn 400 | 2404 HL Alphen aan den Rijn | : 0031-172- 437891 | @: verweij@muldermontage.com

Deze producten zijn onder de zwaarste eisen getest, zo heeft het de volgende certificaten.   

Machinerichtlijn: EMC : Automotive:

Klasse 4 Automotive klasse B 95/54/EC

Het systeem is zeer betrouwbaar en daarom uitermate geschikt voor de liften en roltrappen branche.

Veiligheid en betrouwbaarheid begint dus bij Lightspeed.

Laat u verrassen en kijk wat wij voor u kunnen betekenen, neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek en laat u voorlichten over de diversen mogelijkheden die wij u kunnen bieden, zodat uw lift of roltrap altijd aan de hoogste veiligheidseisen voldoet.

Lightspeed Systems Ommelseweg 44a 5721 WV Asten

LB43_Lightspeed_A4.indd 1 LB43.indd 19

Tel: 0031493-670966 Fax: 0031493-670458

www.lightspeed.nl E-mail:b.maregrande@lightspeed.nl contact persoon: Brizio Maregrande

19-11-09 18:22 16:06 26-11-09

1

fabri kant

IP LIFTEN

20

LB43.indd 20

Liftbouw december 2009 Tekst: Marcel Vogel Beeld: www.voog.nl

26-11-09 18:22

Goederenheffers uit Montfoort Op het gebied van goederenheffers, al of niet met personenbegeleiding, hoort IP LIFTEN uit Montfoort bij de Nederlandse top. Een van hun nieuwste heffers vervoert in Den Haag goederen die eigenlijk gewend zijn zelf te rijden: motoren van merken als Harley Davidson, Honda en Ducati.

IP LIFTEN bestaat bijna 20 jaar en levert heffers aan eindgebruikers en aan diverse liftbedrijven in binnen- en buitenland. ‘Het grootste deel van onze heffers leveren we direct aan de eindgebruikers zoals bij dit exemplaar van Motor Experience Center in Den Haag Ypenburg’, vertelt Hendrik Jonkers. IP LIFTEN mag ook grootwinkelbedrijven als Samsung, Blokker, Jysk en Action tot goede klant rekenen. Daarbij zijn in zo’n 80% van de Nederlandse ‘self storage’ gebouwen (zoals Citybox) goederenheffers van IP LIFTEN geïnstalleerd. Logistiek dienstverlener C. van Heezik B.V. heeft een lift met aangepaste motor en elektronica in huis die het hefwerk doet bij een temperatuur van -300C. Ook de kippenbouten van Kentucky Fried Chicken vinden in menig restaurant hun weg van opslag naar keuken via een IP LIFTEN-lift. Het overgrote deel van de afnemers bevindt zich in Nederland. Een kleiner deel in de buurlanden. Zelfs naar Qatar ging onlangs een goederenheffer van IP LIFTEN, in dit geval volledig afgemonteerd en daarna als pakket verpakt. Buiten de 50 tot 60 goederenheffers die het VCA gecertificeerde IP LIFTEN jaarlijks installeert, levert het bedrijf ook 15 tot 20 personenliften jaarlijks en eenzelfde hoeveelheid platformliften voor huis- of

1. Op de begane grond zitten aan beide zijden van de zelfdragende schacht dubbele draaideuren 2. Boven de 2 niveau’s van de showroom is er boven nog een stopplaats op de opslagverdieping 3. Born to be wild, maar nu even niet

2

kantoortoepassingen. Ten slotte bevat het assortiment diverse kleingoederenliften, waaronder restaurantliften. Het in Montfoort gevestigde IP LIFTEN heeft 12 werknemers en een aantal freelancers in dienst. Voor het onderhoud aan de geïnstalleerde heffers is er een eigen 24-uurs servicedienst.

Zelfdragende schacht Er zijn fanatieke motorrijders die hun motor zelfs pakken om even de trap op te rijden. Maar dit vergt wel training en wil je het echt goed doen een speciale trialmotor die bij zeer lage toeren al de maximale trekkracht levert. Bij het Haagse Motor Experience Center steken ze hun energie liever in het verkopen en repareren van de motoren. Voor het omhoog brengen van de motoren naar de bovenverdiepingen van hun nieuwe bedrijfspand hebben ze dan ook gekozen voor een liftoplossing van IP LIFTEN. ‘Voor ons is die goederenheffer feitelijk een standaardlift’, zegt Jonkers. Hij legt uit dat alle gefabriceerde en samengestelde onderdelen door een normale toegangsdeur bij de klant naar binnen gebracht kunnen worden. Op de locatie wordt een zelfdragende schacht geheel modulair opgebouwd uit elektrolytisch verzinkte plaatstalen panelen die door

3

Facts and Figures Goederenheffer met personenbegeleiding Hefvermogen Hefsnelheid Hefhoogte Kooiafmetingen

1500 kg 0,15 m/s (met personenbegeleiding) 8300 mm 1600 mm x 2950 mm

Type deur

draaideuren bij personenbegeleiding met vensters

Aandrijving

elektromotor 5,5 Kw met frequentieregelaar (V3F)

Verdiepingen

3

Toegangen

4 december 2009 Liftbouw

LB43.indd 21

21

26-11-09 18:22

6

4. Ook op de twee bovenverdiepingen van het Haagse Motor Experience Center moesten motoren komen. Een goederenheffer met persoonsbegeleiding van IP LIFTEN doet het verticaal transport 5. Hendrik Jonkers van IP LIFTEN 6. Schacht met onderkant cabine

poedercoating geconserveerd zijn. De klant hoeft eigenlijk alleen voor een passend gat in de vloer (een bouwkundige sparing) en een elektra-aansluiting te zorgen.

4

5

22

LB43.indd 22

Prestaties Jonkers: ‘Wat maten van het hefplatform van de goederenheffers betreft kunnen we eigenlijk alles aan tussen een breedte van 0,85 m tot 2,50 m en een diepte van 0,90 m tot 3,0 m. De meeste klanten zoeken heffers waar maattechnisch gezien een Europallet op past. Aan de hand van de oppervlakte van de kooivloer, het type bedrijf en de goederen die vervoerd moeten worden, bepalen wij het gewenste hefvermogen. Binnen het liftconcept varieert dit van 500 tot 2000 kg.’ Zo kan IP-LIFTEN bijvoorbeeld een klein hefplatform toch aan een groot hefvermogen koppelen. Deze combinatie is bijvoorbeeld zeer bruikbaar in een casino voor het vervoeren van de grote hoeveelheden munten die daar omgaan. De schachtruimte boven de lift die nodig is voor de aandrijving en ophanging vraagt slechts 70 cm.

Stel dat de deuren 2,30 m hoog zijn, dan wordt de totale benodigde ruimte op de bovenste stopplaats dus 3,00 m.’ De ‘put’ voor een lift van 1000 kg hefvermogen is slechts 7 cm ‘diep’. Natuurlijk kan de lift ook “koud” op de grond geplaatst worden alleen is dan een oprijplaat nodig. Ook de benodigde ruimte rondom de cabine blijft beperkt. In het geval van een cabine van 2,0 bij 2,0 meter is een breedte nodig van 2,45 m en een diepte van 2,20 m.

Jonkers stelt: ‘Daarmee is dit soort liften waarvoor geen aparte bouwkundige schacht nodig is, gemakkelijk te plaatsen in bestaande gebouwen. Dat speelde ook bij Motor Experience Center waar de architect en de aannemer in eerste instantie geen rekening met een lift hadden gehouden. Bij een lift van IP LIFTEN blijven de extra bouwkundige kosten tot een minimum beperkt.’

Liftbouw december 2009

26-11-09 18:22

7. Cabine van boven gezien

6

8. De schachtkop die nodig is voor de aandrijving en ophanging vraagt slechts 70 cm

9. Sensor zorgt voor beveiliging tegen klemmen Veiligheid De goederenheffer voor Motor Experience Center is geplaatst in de uitvoering met persoonsbegeleiding en is daarom aan de binnenzijde voorzien van een drukknoptableau met vasthoudbesturing, alarmdoormelder, verlichting en vensters in de schachtdeuren. Op de begane grond aan de kant van de entree van Motor Experience Center werden de vensters groter uitgevoerd voor een ruimtelijk effect. Aan de andere kant van de schacht zijn gesloten draaideuren geplaatst die toegang bieden tot de werkplaats. Aangezien de lift geen kooideuren heeft, zijn de voor- en achterzijde van de kooi voorzien van sensorstrips van LED’s. Zodra er iets, bijvoorbeeld het voorwiel van een Harley, of iemand binnen het bereik komt van deze sensoren is een signaal hoorbaar en stopt de lift direct. Omdat ook personen met de lift vervoerd moeten worden, is de installatie uitgerust met een frequentieregelaar die zorgt voor een rustig opgang komen en afremmen van elke rit. Ook de door IP LIFTEN gebruikte combinatie van ketting en kabel in de aandrijving compenseert trillingen.

Jonkers: ‘Gezien de relatief lage snelheid adviseren we een maximaal aantal stopplaatsen van vijf, anders is een ander type liftaandrijving meestal effectiever’.

Goederenheffers die niet onder de Liftregelgeving vallen maar onder de Machinerichtlijn, hebben namelijk een maximale hefsnelheid van 0,15 m/s. De uitvoering zonder persoonsbegeleiding komt op 0,20 m/s. Dat is 720 m/uur. Op de openbare weg valt een Ducati om bij dergelijke lage snelheden. Maar dan gaat de motor ook niet verticaal omhoog tegen de zwaartekracht in.

7

8

Meer informatie?

IP LIFTEN, Montfoort Telefoon | 0348 550740 Website | www.ipliften.nl

9 december 2009 Liftbouw

LB43.indd 23

23

26-11-09 18:22

toe pas sing

Twee-eiige tweeling

van hout, marmer en messing

Facts and Figures Lift 01 Hefvermogen Hefhoogte

1000kg/13pers.

20,96 m

Hefsnelheid

1 m/s

Aandrijving

Machinekamerloos

Ophanging Starts/uur Aantal stopplaatsen Deuren

1:2 120 ritten/uur 6 stops Fermator [deurhoogte 2300mm)

Cabinematen

De Rotterdamse binnenstad kreeg er een multifunctioneel gebouwencomplex bij. Op een centrale plek langs de Binnenrotte, tegenover de bekende witte Openbare bibliotheek met de opvallende gele buizen. Tegen de Rotterdamse gewoonte in werd niet het hele bestaande complex gesloopt, maar herontwikkelde de projectontwikkelaar een deel van de bestaande bebouwing tot topkantoor. Deels gedwongen door de omstandigheden, maar toch. Exclusieve maatwerkliften geven de herontwikkeling extra cachet.

1100x2120mm2

Lift 02 Idem met cabinematen

1600x1400(deurhoogte 2100mm)

1

24

LB43.indd 24

Liftbouw december 2009 Tekst: Marcel Vogel Beeld: www.VOOG.nl, Atelier Kollhoff Rotterdam

26-11-09 18:23

1. Entreehal van SOR ligt direct aan de Botersloot.

Er kwam een nieuwe lift in een bestaande liftschacht 2. Laurenshof is opgebouwd uit renovatie van kantoor uit de Wederopbouw met nieuwe woontoren Statendam. De nieuwe gebruikers van het kantoor SOR en LAWTON hebben beide een eigen ingang

2

3. Waar is Magritte?

4. Lift wacht op je als een warm veilig kamertje 5. Mahoniehouten paneel scharniert op eenvoudige manier naar voren om de knoppentableaus en de spreekluistertechniek bereikbaar te houden

Complex De Laurenshof bestaat uit een markante woontoren (Statendam), horeca- en winkelruimtes, een parkeergarage en kantoren die zich voor een deel in hoogwaardig gerenoveerde gebouwen aan de Botersloot bevinden en voor een deel uit nieuwbouw bestaan. De woontoren Statendam is gezichtsbepalend en vervangt een kantoortoren uit de jaren zeventig van Architectenbureau Kraaijvanger, Van Putten, Kuit, Knol & Maas. In stijl past de Statendam zich aan bij de delen van het PTT-Telecom complex (1932) die gehandhaafd zijn. Een van de ingrepen die de herontwikkeling van de PTT-Telecom kantoren tot topkantoren kracht bijzetten waren de installatie van twee nieuwe maatwerkliften met een luxe kooi-interieur. Een samenwerking tussen Atelier Kollhoff/Rotterdam (de Rotterdamse vestiging van het Berlijnse architectenkantoor van Prof. Hans Kollhoff GmbH), All-in Lifttechniek B.V. (Alphen aan den Rijn) en Keijsers interior projects (Horst a/d Maas) bracht de gewenste exclusieve liften tot stand.

3

4

Gemoderniseerd bestaand versus geheel nieuw Of je nu voor de Stichting Ouderen Huisvesting Rotterdam (huisnummer 175) of voor Lawton Advocaten op (huisnummer 163) komt, de sfeer in de liften en lifthallen van hun kantoren is identiek. Gedimde verlichting, warme houtsoorten, een marmeren vloer en afwerkingen in messingprofielen zorgen voor een exclusieve look. Ook in de aandrijving en de ophanging van deze machinekamerloze liften zit geen verschil. Het enige onderscheid tussen de twee solitaire liften vormen de afmetingen van de cabines. Voor de lift in het advocatenkantoor werd een nieuwe schacht gebouwd en die kreeg dan ook brancardliftafmetingen (1,10 m breed en 2,12 m diep) en daarbij ook de volgens moderne regelgeving verplichte liftdeuren van 2,30 meter hoog. De andere liftinstallatie daarentegen werd in de bestaande liftschacht geheel nieuw opgebouwd. Deze liftcabine is weliswaar breder (1,60 m) maar tevens minder diep (1,40 m) en kent een deurhoogte van 2,10 m, de bestaande sparingen in de schacht. Drie partijen hadden ieder hun aandeel in de totstandkoming van de twee liften: All-in leverde de complete liftinstallaties en Keijsers bekleedde de interieurs op aanwijzingen van de architect van Atelier Kollhoff.

Werelden Boven de monumentale ingang van het huidige advocatenkantoor staat nog steeds PTT in grote letters, uit massieve steen gehouwen. Rond de naam van de vorige eigenaar/gebruiker wat krachtige, stijlvolle decoraties volgens de mode van de jaren veertig de jaren dat de Rotterdamse architect Koops het december 2009 Liftbouw

25

5 LB43.indd 25

26-11-09 18:23

gebouw bouwde. Achter de voordeur trof de renovatiearchitect van Atelier Kollhoff, die ook het ontwerp van de belendende nieuwe woontoren voor zijn rekening nam, een oubollige PTTTelecom groene balie en bijbehorend kantoortje aan. De hele ruimte was met vele systeemwandjes opgedeeld. Tot ieders verbazing kwam daarachter nog een deel van de originele marmeren wandbekleding te voorschijn. ‘We wilden graag het nieuwe een eenheid laten vormen met de bestaande architectuur’, vertelt architect Alexander Pols van Atelier Kollhoff Rotterdam.

Dit resulteerde in een nieuw trappenhuis rondom een nieuwe liftschacht geïnspireerd op de oorspronkelijk bouwstijl van het pand. Daarbij spelen natuurlijke materialen de hoofdrol zoals Jura marmer voor zowel de vloeren van de entree, de lifthallen als de vloeren in de liftcabines. Beide cabines werden aan de binnenzijde met veel houtwerk betimmerd. Pols: ‘De liften vormen een belangrijke stap in de geleidelijke overgang tussen het openbare deel, ofwel de straat, naar het privé gedeelte dat de kantoren eigenlijk zijn. In het binnenkomen en van de ene wereld naar de andere gaan, is voor een bezoeker het omhooggaan met de lift de belangrijkste schakel.

Standaard interieur ‘De architect zocht voor het liftinterieur een kwalitatief hoog niveau van échte materialen’, zegt Hans Smetsers, commercieel

All-in plaatst nieuwe liften in gerenoveerd bijna-monument

26

LB43.indd 26

Liftbouw december 2009

26-11-09 18:23

directeur van Keijsers interior projects uit Horst a/d Maas. Het ruim 100 jaar oude bedrijf behoort bij de grootste drie van Nederland als het gaat om interieurbouw. Keijsers interior projects kwam in aanraking met Atelier Kollhoff bij de bouw van het kantoorgebouw De Colonel in Maastricht. Dit soort opdrachten om liften exclusief aan te kleden, komt maar sporadisch voor.

Smetsers: ‘In Nederland is men niet zo gewend aan het leveren van iets anders dan een standaard liftinterieur.’ Volgens Smetsers was de grootste uitdaging van het project om het gewicht van de interieurbekleding ondanks de gekozen materialen als mahoniehout en marmer binnen de perken te houden. Een gevecht om de kilogrammen. Toch liggen op de liftvloer echte marmerplaten en geen marmerfineer gelijmd op aluminiumplaat. Opvallend is dat, hoewel de liften al enige tijd in gebruik zijn, ze weinig gebruikssporen laten zien. ‘De gebruikers hebben eerbied voor de duurzame materialen en zijn er dan ook zuinig op. Misschien slijten die natuurlijke materialen ook wel van zichzelf minder snel’, stelt Smetsers.

All-in Lifttechniek

ciers. Ditmaal leverden en monteerden ze echter de complete liftinstallatie van een derde leverancier met casco liftcabines.

Daarbij behoefden All-in Lifttechniek geen speciale modificaties aan de ingekochte installatie aan te brengen. In het PTT Telecomgebouw werd de bestaande liftschacht compleet gestript.

Projectleider Mario van der Wielen van All-in Lifttechniek: ‘Voor ons mag je ook deze lift eigenlijk geen renovatielift noemen, maar meer een nieuwbouwproject in een oud pand.’ All-in Lifttechniek leverde en monteerde niet alleen de twee solitaire liften maar verzorgt nu ook het onderhoud. Ook de liften in de naastliggende woontoren De Statendam zijn een verantwoordelijkheid van de drie partijen. Ook die liften krijgen een bijzonder chique liftinterieur, maar daar laten de laatste afwerkingen nog op zich wachten. Eerst moeten alle bewoners ingehuisd zijn.

Vervolgens zullen ook die liftinterieurs op de architectuurstijl van de woonflat worden aangepast. Net zoals liftinterieur en gebouwexterieur bij SOR en Lawton Advocaten een tweeeenheid zijn. Dankzij de gedrevenheid en het enthousiasme van een Duitse architect krijgt de Rotterdamse binnenstad weer wat van de vooroorlogse grandeur terug.

Ook voor All-in Lifttechniek vormde het rekening houden met het gewicht van de kooibekleding het meest uitdagende punt van het project. All-in Lifttechniek stelt de eigen liftinstallaties meestal samen uit componenten van verschillende leveran-

De machinekamerloze lifttechniek zorgt voor een verkleining van de benodigde ruimte voor de lifttechniek. Achtereenvolgens voor de nieuwe lift in de bestaande liftschacht en de nieuwe lift in de nieuwe liftschacht: • De besturingskast naast de bovenste stopplaats • De ‘machinekamer’ in de schachtkop • De bovenzijde van de kooi vormt de werkvloer van de ‘machinekamer’

december 2009 Liftbouw

LB43.indd 27

27

26-11-09 18:23

compo nent

Absolute encoders SICK AFM/AFS60

HaLo Technical Service is een bedrijf dat gespecialiseerd is in:

De nieuwe absolute AFS60 singleturn en AFM60 multiturn encoders zijn voor een op-tisch systeem extreem robuust. Dit komt door het gebruik van een nikkelen codeschijf en niet glas of kunststof. De SICK AFS60 singleturn heeft een resolutie van 18 bits, de AFM60 multiturn 30 bits. Door een nieuwe, verbeterde lagering treden er minder vibra-ties op en is het component geschikt voor zeer hoge toerentallen (> 6000 rpm).

Ge-volg: minder slijtage, dus een langere levensduur. Toch is de behuizing slanker, dan u bij dit type encoder gewend bent.

Met programmeerhulp PGT-08-S via USB laten de encoders zich gemakkelijk op de laptop of PLC programmeren. Nog een groot voordeel is dat de encoder ingezet kan worden bij omgevingstemperaturen van -20°C tot +100°C.

> De nieuwbouw en modernisering van alle type, merken en bouwjaren liftinstallaties. > Onderhoud en reparatie. > Aanpassingen aan liftinstallaties volgens Arbo eisen. > Op basis van onze ervaring zijn wij in staat, naast alle werkzaamheden in de liftenbranche, ook diverse werkzaamheden uit te voeren aan

Meer informatie?

elektrische, mechanische en hydraulische installaties.

Kijk voor meer info op: www.halo-ts.nl

Interlift liftcabinebekledingen liftcabines muurkoppen scheidingswanden liftschachten

Contact: info@halo-ts.nl

SICK B.V., Bilthoven Telefoon | 030 2292544 Website | www.sick.nl

techniek B.V.

Interlift techniek bv is al ruim 35 jaar de toeleverancier van de Nederlandse liftinstallateurs.

Interlift techniek bv levert vaak in nauw overleg met de architect of het adviesburo in samenwerking met de liftinstallateur de gewenste speciale bekleding of muurkop afwerking.

In principe is voor de uitvoering bijna alles mogelijk.

Kijk voor een beter idee op onze web-site: WWW.INTERLIFT–techniek.nl

28

LB43.indd 28

Liftbouw december 2009

26-11-09 18:23

compo nent

Ergolift

ontwikkelt innovatieve gevelonderhoudinstallatie type EVA-E

Alle aandrijfcomponenten zijn ingebouwd in de giek waardoor de onderwagen alleen nog als contragewicht functioneert

Gevelonderhoudinstallatie type EVA-E in parkeerstand

De productontwikkelaars van Ergolift ontwikkelden een nieuw type dakwagen, dat de productiekosten sterk reduceert en de levensduur verlengt. Daar waar tradtionele dakwagens voornamelijk uit stalen componenten worden opgebouwd, week Ergolift sterk af van deze bouwwijze. Als eerste innovatie bracht Ergolift alle aandrijfcomponenten samen in de giek waardoor de onderwagen alleen nog functioneert als contragewicht. Gaandeweg het ontwikkelingstraject hiervoor opperden de ontwikkelaars van Ergolift het idee om de onderwagen uit beton te maken. Dit vereenvoudigde het ontwerp aanzienlijk want het aantal benodigde

met de gondel voorop de onderwagen. De dakwagen is uitgelegd op een maximum vlucht van 2,5 m bij een hefhoogte van 80 m. Ook de gondel is verbeterd. Deze wordt nu geheel uit gezette aluminium plaat opgebouwd. Dit levert een gewichtsbesparing van liefst 40 kg op en betekent tevens een evenredige gewichtsbesparing op het contragewicht. De gondel is zwenkbaar uitgevoerd zodat die altijd evenwijdig aan de gevel gebracht kan worden.

componenten verminderde zo sterk.

Daarnaast is beton goedkoper dan staal en verloopt de conservering eenvoudiger.

Bovendien is beton meer duurzaam.

Geringe bouwhoogte Met een goede wapening en juiste bevestigingspunten voor de vier wielstellen en de opbouw is een prima onderwagen ontstaan. Op de onderwagen is de toppende giek gemonteerd die geheel uit gemoffeld aluminium is vervaardigd. Uniek is ook de geringe bouwhoogte van slechts 1300 mm hoog als de dakwagen op het dak geparkeerd staat. Standaard wordt de dakwagen langs de dakrand geparkeerd

Meer informatie?

Ergolift, Nieuw Lekkerland Telefoon | 0184 684282 Website | www.ergolift.nl

december 2009 Liftbouw

LB43.indd 29

29

26-11-09 18:23

regelgeving en liftveiligheid

Liftinstituut reikt veiligheidsinformatie aan voor lezers Liftbouw Teksten Het Liftinstituut: ing. Koos Van Lindenberg (tenzij anders vermeld) Beeld: het Liftinstituut; Control Media Het Liftinstituut staat voor veiligheid, al meer dan 75 jaar. En het Liftinstituut bewijst zijn waarde, want de statistieken wijzen uit dat het gebruik van liften veiliger is dan traplopen.

Het Liftinstituut geeft informatie en verzorgt keuringen. De statuten van het Liftinstituut vermelden dan ook: ‘Het bevorderen van de veiligheid bij de toepassing van hijs- en hefwerktuigen waaronder liften.’

Liftbouw In elk nummer van Liftbouw geeft het Liftinstituut de laatste informatie over veiligheid bij liften, roltrappen en gevelonderhoudsinstallaties. Daarbij valt te denken aan nieuws over normen en voorschriften, nieuws over standpunten van de overheid en de Arbeidsinspectie over regelgeving, maar ook de visie van het Liftinstituut op ontwikkelingen in de markt.

In dit nummer: • Nieuwe Richtlijn machines heeft ook gevolgen voor ‘echte’ liften • Impressies van de liftenvakbeurs Interlift 2009 in Augsburg (Duitsland)

Vraag het aan het Liftinstituut In de rubriek ‘vraag het aan het Liftinstituut’ worden uw vragen die betrekking hebben op liftveiligheid behandeld.

Steeds tot in detail uitgezocht door de medewerkers van de Liftinsituut-helpdesk. In dit nummer behandelt het Liftinstituut vragen over: de noodzakelijke mechanische ventilatie bij brandweerliften, het verhogen van de veiligheid van oudere bestaande liften en de controle van moderne draagkabels.

Heeft u een vraag? Stel hem via liftbouw@liftinstituut.nl en u krijgt direct antwoord per e-mail. Daarnaast worden de meest interessante vragen in de volgende liftbouw gepubliceerd.

30

LB43.indd 30

Liftbouw december 2009

26-11-09 18:23

Nieuwe Richtlijn machines heeft ook gevolgen voor liften Binnenkort wordt het amendement A3 op de NEN-EN 81-1/2:1998 van kracht. Dit amendement baseert zich gedeeltelijk op de nieuwe Richtlijn machines. Daarnaast gaat het amendement in op de voortschrijdende lifttechniek. Vanaf 1 januari 2010 moet de nieuwe regelgeving bij nieuwe liftinstallaties zijn doorgevoerd.

Willem Kasteleijn, productmanager liften bij het Liftinstituut, geeft aan dat in amendement A3 op de NEN-EN 811/2:1998 verwezen wordt naar artikel 24 uit de nieuwe Richtlijn machines. Kasteleijn: ‘In amendement A3 zijn de wijzigingen voor liften opgenomen die het gevolg zijn van de nieuwe Richtlijn machines.

Amendement A3 doet uitspraken over het

uit de huidige NEN-EN 81-1/2:1998 maar zijn vanwege de stand van de techniek die in 1998 gold, nooit in de normen opgenomen. Allereerst moeten nieuw geplaatste liften uitgevoerd worden met voorzieningen die onbedoelde bewegingen van de kooi met geopende deuren voorkomen. Als bijvoorbeeld een defect aan de rem, of een defect aan het

scherping op de bestaande eisen in de NEN-EN 81-1/2:1998 niet op korte termijn door de liftindustrie te realiseren is, geldt hiervoor een overgangstermijn van achttien maanden.

Wel geldig, nog niet vastgesteld Het amendement A3 is formeel nog niet vastgesteld, maar Kasteleijn benadrukt

Amendement A3 stelt eisen aan beschermkappen liftinstallaties toepassingsgebied, de snelheid van liften, wijziging van definities en de uitsluitingen. Eén van de belangrijkste wijzigingen is dat het toepassingsgebied van de norm EN 81-1/-2 wordt aangepast op de nieuwe Richtlijn machines. Dit houdt in dat een lift met een maximale hefsnelheid van minder dan 0,15 m/s uitgesloten wordt van de norm EN 81-1/-2.’ Kasteleijn stelt: ‘De gevolgen hiervan vallen relatief mee, omdat het maar om een erg kleine groep liftinstallaties gaat. De meeste liften die hieronder vallen, zijn platformliften en die vielen vanwege de huidige definities van “lift” en “machine” al onder de Richtlijn machines.’ Een andere wijziging heeft meer consequenties. Amendement A3 op de NEN-EN 81-1/2:1998 eist tevens dat bij nieuwe liftinstallaties de bevestigingsmiddelen van een afscherming verbonden moeten blijven met deze afscherming, wanneer de afscherming gedemonteerd wordt voor het uitvoeren van inspectie of onderhoud. Dit voorkomt dat er bevestigingsschroeven of -moertjes kwijt raken.

Nu leidt het kwijtraken van bevestigingsschroefjes en –moertjes er vaak toe dat de afscherming na de inspectie of het onderhoud niet meer teruggemonteerd wordt. Aan deze nieuwe regel moet iedere liftinstallatie per 1 januari voldoen, want er geldt geen overgangstermijn voor de nieuwe Richtlijn machines. Als keuringsinstantie zal het Liftinstituut hier ook zeker op toetsen en indien nodig afkeuren.’

nivelleer- of nastelsysteem optreedt.

Bovendien zijn in de A3 eisen opgenomen over de stopnauwkeurigheid van de lift.

Hierdoor wordt struikelgevaar bij in- en uitstappen voorkomen. Deze eisen staan geformuleerd in amendement A3 maar omdat het doorvoeren van deze aan-

dat op 1 januari 2010 de wijzigingen op grond van de nieuwe Richtlijn machines al in werking treden. Hij adviseert liftenfabrikanten en -installateurs dan ook om tijdig voorbereidingen te treffen en de nodige aanpassingen aan de afschermkappen door te voeren.

Beschermkap over tractieschijf of snelheidsbegrenzer. Amendement A3 eist dat de bevestigingsmiddelen van een afschermkap bij demontage verbonden moeten blijven met de afschermkap.

Dit bevordert de veiligheid van liftinspecteur en onderhoudsmonteur

Wijzigingen op basis van stand van techniek Bovendien gaat het amendement A3 in op twee eisen. Deze eisen vloeien voort december 2009 Liftbouw

LB43.indd 31

31

26-11-09 18:23

regelgeving en liftveiligheid

Gezellige drukte en smaakvolle, overzichtelijke stands. Kwaliteit als vanouds op de Interlift 2009

Traditiegetrouw oriënteerde de voltallige liftenwereld zich weer op de nieuwe ontwikkelingen tijdens de tweejaarlijkse vakbeurs Interlift 2009 in Augsburg (Duitsland). De meest toonaangevende ‘liften’beurs ter wereld.

Interlift 2009: Hét tweejaarlijks ontm Interlift 2009 bleek ook dit jaar weer de plaats waar mensen uit de liftenbranche zich een beeld vormen van de ontwikkelingen binnen het vak. Niet alleen door de stands te bezoeken en de producten te bekijken, maar vooral ook door te praten met vakbroeders.

Wereldwijde belangstelling De wereldwijde recessie ging aan de laatste Interlift niet helemaal voorbij.

Niet alle vierkante meters waren verhuurd, omdat veel vaste exposanten toch even iets voorzichtiger aan deden. Het blijft jammer, dat grote internationale fabrikanten als Kone, Otis, Schindler,

wezigheid van de ‘grote vijf’ wel begrijpelijk. Interlift is immers de vakbeurs waar liftenbedrijven van overal uit de wereld naar toe reizen om de componenten aan te schaffen, waarmee ze zelf liften samenstellen. Of waar kleine en middelgrote liftfabrikanten complete liftinstallaties inkopen om later door te verkopen.

Ietsje minder De tweejaarlijkse beurs in het Duitse Augsburg trok dit jaar ruim 18.000 bezoekers uit meer dan 60 landen. Met 45 % van de bezoekers was het aandeel aan buitenlandse bezoekers beduidend lager dan op de Interlift van 2007, maar

Liftinstituut, dat in toenemende mate internationaal actief is, was weer van de partij. Veel van de standhouders waren op dezelfde plaats als twee jaar geleden neergestreken en waren zo makkelijk terug te vinden voor de vaste bezoekers. Opvallend was dat de Chinese liftindustrie veel minder uitbundig vertegenwoordigd was dan in 2007. Begrijpelijk omdat ook daar de economische teruggang zijn tol eist.

Kwalitatief steeds beter De kleinere liftbedrijven die op de Europese markt actief zijn bevinden zich in een harde concurrentiestrijd. Met elkaar en met de grote internationale concerns.

Energiezuinige liften en energiezuinige liftcomponenten Thyssenkrupp en Mitsubishi Elevators de tweejaarlijkse vakbeurs Interlift aan zich voorbij laten gaan. Want dan zou het beeld voor de bezoeker van Interlift echt compleet zijn. Aan de andere kant is de af-

32

LB43.indd 32

dit percentage was toch nog beduidend hoger dan de gemiddelde 25 % bij andere vakbeurzen in Duitsland. Deze keer toonden 480 standhouders (slechts 2 % minder dan twee jaar geleden), toonden er hun producten en diensten. Ook het

Net zoals de grote concerns er alles aan doen hun voorsprong te behouden en uit te bouwen, doen de kleinere liftbedrijven er alles aan om kwalitatief niet achterop te raken. En als het even kan zelfs in te lopen. De fabrikanten van liftcomponenten

Liftbouw december 2009

26-11-09 18:23

‘Groen’ was een belangrijk thema, zeker bij de liftbesturingen

Fermator, Ziehl-Abegg,…de belangrijke componenten­ leveranciers waren er weer allemaal, crisis of geen crisis

Elke avond was het ‘Holland House’ voor de stand van Het Liftinstituut in hal 3

ntmoetingspunt voor de liftenwereld op hun beurt doen er alles aan om deze kwaliteitsslag mogelijk te maken door volop te investeren in de ontwikkeling van nieuwe besturingen, regelingen, aandrijvingen, kooitableaus en hydraulische componenten. En dat was te merken op de beursvoer.

‘Groen’ als overheersende trend De meeste gepresenteerde noviteiten hadden direct of indirect te maken met energiebesparing. Vooral bij leveranciers van hydraulische systemen en leveranciers van besturingstechnologie was het flink ‘groen’ gekleurd. Besturingstechnologie omdat de nieuwste uitvoeringen over modules beschikken die regelingen, verlichting en deuraandrijvingen van stilstaande liften in een ‘standby’-modus plaatsen, waarmee het energieverbruik aanmerkelijk verlaagd wordt. Hydraulische systemen, omdat er veel hydraulische installaties op de nominatie staan om gerenoveerd te worden en omdat bij een juiste productkeuze niet alleen heel wat energie bespaard wordt maar ook

de aansluitwaarde (van de elektrische installatie) omlaag kan. Iets wat veel (Nederlandse) Verenigingen van Eigenaren als muziek in de oren zal klinken.

Draagkabels dunner en motoren compacter Wereldwijd is de machinekamerloze lift sterk in opkomst. Daarom blijft het voor de producenten de grote uitdaging om hun liftaandrijvingen zo compact mogelijk te bouwen. Daarbij is de keuzemogelijkheid voor het plaatsen van de aandrijving beperkt. Diverse (grote) fabrikanten hebben geldende patenten die de keuzemogelijkheid van andere fabrikanten inperken. Draagkabelfabrikanten spelen daarop in en ontwikkelen steeds dunnere kabels (vanaf 4 mm) met een hoge treksterkte. Die zeer dunne draagkabels maken het mogelijk steeds kleinere tractieschijven en afleidwielen toe te passen. De toonaangevende fabrikanten van aandrijvingen kunnen daardoor toch steeds compactere (gearless) aandrijvingen bouwen, waardoor aandrijvingen

steeds lichter worden en steeds minder ruimte in beslag nemen.

Informatie-uitwisseling met de liftgebruiker Vooral grote hotels, grote bedrijven en winkelcentra zoeken naar meer mogelijkheden om te communiceren met klanten, medewerkers en bezoekers. Ook de lift krijgt daarbij een grote rol toebedeeld.

Want wat is er mooier dan een liftgebruiker nog net even op die bijzondere aanbieding in de winkel, op de specialiteiten in het restaurant of op een actueel nieuwsfeit te wijzen? Ook kan een communicatiesysteem in de lift belangrijke veiligheidsinformatie doorgeven, bijvoorbeeld bij een brandalarm. Verder helpt een communicatiesysteem in lifthal of lift om wachttijden psychologisch korter te laten lijken. De opkomst van de flatscreen maakt talloze innovatieve informatiesystemen mogelijk.

Tijdens Interlift 2009 werden door een aantal bedrijven diverse informatiesystemen getoond, die in de lifthal of in de lift zelf informatie in beeld en geluid geven. december 2009 Liftbouw

LB43.indd 33

33

26-11-09 18:23

regelgeving & liftveiligheid

Vraag het aan het

De rubriek ‘vraag het aan het Liftinstituut’ behandelt vragen over de veiligheid van liften, roltrappen en gevelonderhoudsinstallaties, die lezers van Liftbouw hebben gesteld aan het Liftinstituut. Namens de helpdesk van het Liftinstituut beantwoordt deze keer Dick Doolaard de vragen.

Pas op! Liftdeur draait automatisch open. Liftkooien zonder kooi­afsluiting geven verhoogd risico op beknelling van liftpassagiers. Daarom is sinds de jaren tachtig bij nieuwe liften het aanbrengen van een liftkooiafsluiting verplicht

34

LB43.indd 34

Aanbrengen kooiafsluiting Is het verplicht om bij renovatie van oudere liften met draaideuren een kooiafsluiting te realiseren door het aanbrengen van automatische kooideuren?

Algemeen gesteld, is het vanuit zorgplicht en ‘goed huisvaderschap’ wenselijk om bij renovaties de laatste stand van de lifttechniek in ogenschouw te nemen. Vooral als nieuwe techniek een veilig gebruik bevordert. Sinds de jaren tachtig zijn in nieuwe personenliften automatische kooién schachtdeuren standaard. Het aanbrengen van deuren in de kooi voorkomt beknellinggevaar tussen de bewegende liftkooi en de schachtwand. Zo bezien is het wenselijk om bij liftrenovaties alsnog een kooiafsluiting aan te brengen. Wettelijk gezien gelden bij een renovatie echter alleen de vervaardigingsvoorschriften. Waren draaideuren toegestaan bij de toenmalige productie van de liften, dan is bij een renovatie de vervanging door automatische deuren niet verplicht. Bij elke renovatie moeten wel de wettelijke aansprakelijkheidsrisico’s en daarbij het maatschappelijk aanvaard veiligheidsniveau goed ingeschat worden. Binnenkort biedt het Liftinstituut aan lifteigenaren een risico-scan aan voor

Liftbouw december 2009

26-11-09 18:23

Liftinstituut oudere liften die niet onder de Richtlijn liften gebouwd zijn. Daarbij geeft het Liftinstituut aan welke aanvullende veiligheidsmaatregelen het sterkst de gevaren, ongevalrisico’s en aansprakelijkheidsrisico’s voor eigenaren zouden reduceren. De risico-scan vindt plaats op basis van de expertise van het Liftinstituut over jarenlang liftongevallenonderzoek.

Ventilatie bij brandweerliften Door op een personenliftinstallatie een afzuiger te plaatsen willen we die lift voortaan kunnen gebruiken als brandweerlift. De afzuiger wordt gekoppeld aan een brandmeldinstallatie, waardoor de afzuiging direct start op het moment van rookdetectie. De liftschacht is 21m hoog bij 7,4m2 oppervlakte. Wat moet de capaciteit zijn van de afzuiger?

In overleg met de brandweer is in 1983 een formule opgesteld hoe de mechanische ventilatie van een brandweerlift berekend dient te worden. Aangezien NEN-EN 81-72 geen nadere eisen stelt aan bestaande liften geldt nog altijd deze afspraak. Het is echter van groot belang om de noodzaak van schachtventilatie te overleggen met de Gemeentelijke Brandweer. Zeker voor nieuwe brandweerliften (volgens NEN-EN 81-72) waarvan de lifttoegangen in een tegen brand beschermde lifthal moeten zijn gelegen, is afzuiging van de schacht in het algemeen niet zinvol en mogelijk zelfs ongewenst. In 1983 is in overleg met het overkoepelend orgaan van de brandweerdiensten vastgesteld dat de natuurlijke ventilatie van een machinekamer / liftschacht bij brandweerliften mag worden vervangen door een mechanische ventilatie. Voor die mechanische ventilatie moet dan gelden: • De voeding van de ventilator moet aan dezelfde eisen voldoen als de voeding voor de liftinstallatie. De voeding moet dus afgetakt zijn vóór de hoofdschakelaar van het gebouw.

• Bij inschakelen van de brandweerbesturing moet de mechanische ventilatie starten.

• De capaciteit van de ventilator = (200 x oppervlakte schacht in m2) m3/uur • Minimum capaciteit mechanische ventilatie = 600 m3/uur

In het gevraagde geval voldoet een capaciteit van 200 x 7,4 m2= 1480 m3/uur.

Overigens, als bij de periodiek liftkeuring de ventilator het niet doet (brandweerlift onder de bijlage 1 Z4) kan de lift niet worden afgekeurd. Immers de lift voldoet dan aan de vervaardigingvoorschriften.

Pulse-systeem reeds bij de bouw van hun liftinstallatie aangebracht had moeten worden. Hun vraag is of er een tijdelijke voorziening kan worden getroffen, zodat zij een ontheffing kunnen krijgen voor het vervangen van de draagbanden na 5 jaar?

Noodverlichting Voor de noodverlichting voor de liftdeur twijfelen we tussen 10Lux of 1Lux. De wettelijk verplichte waarde vinden wij niet zo snel terug in het bouwbesluit.

Welke waarde is van toepassing?

De draagbanden van de Otis-installaties hebben een gegarandeerde levensduur van 5 jaar en moeten dan worden vervangen, tenzij dan wordt aangetoond dat de banden nog in goede staat zijn. Bij de eerste Otisliften met draagbanden was het Otis Pulse systeem nog niet leverbaar. Dat kwam pas later op de markt. Het is helaas niet mogelijk om de staat van de draagbanden anders dan met het Otis Pulse systeem of een gelijkwaardige oplossing te controleren.

Aangezien het zonder de meetinrichting niet mogelijk is een uitspraak te doen over de staat van de banden, zullen deze na 5 jaar verplicht moeten worden vervangen.

Over verlichting van vluchtwegen vermeldt het bouwbesluit: Artikel 2.57 1. Een verblijfsruimte heeft een verlichtingsinstallatie die de vloer van de verblijfsruimte kan verlichten met een verlichtingssterkte van minimaal de grenswaarde die is aangegeven in tabel 2.56.45.

2. Een besloten ruimte waardoor een rookvrije vluchtroute voert, heeft een verlichtingsinstallatie die een verlichtingssterkte van minimaal 10 lux kan geven over minimaal de breedte (als bedoeld in artikel 2.167), op de bovenzijde van een vloer, van een trap, en van een hellingbaan waarover die rookvrije vluchtroute voert.

3. Een liftkooi heeft een verlichtingsinstallatie die de vloer van de liftkooi kan verlichten met een verlichtingssterkte van minimaal 10 lux.

4. Een bouwwerk geen gebouw zijnde heeft, afhankelijk van de bestemming, indien daar een voor mensen toegankelijke vloer, trap of hellingbaan aanwezig is, een verlichtingsinstallatie waarmee die vloer, trap of hellingbaan kan worden verlicht.

Pulse systeem OTIS (blauwe kap) toetst conditie kabels

Controle moderne draagbanden Een Vereniging van Eigenaars (VvE) heeft een vraag over het Otis Pulse-systeem.

Met dit detectiesysteem wordt de kwaliteit van de moderne Otis-draagbanden bewaakt, waaraan de liftkooi is opgehangen. De VVE is van mening dat dit Otis december 2009 Liftbouw

LB43.indd 35

35

26-11-09 18:23

regelgeving & liftveiligheid

Tekst: Kees Pasmooij, directeur Aboma+Keboma Beeld: Aboma + Keboma

De overheid waakt over de publieke veiligheid in Nederland. Zo kent ons land een wettelijke verplichting voor veiligheidskeuringen van liften.

In 2010 verschijnt het stelsel van certificering.

Veiligheidskeuringen l

Over NoBo’s en B In de nieuwbouwfase ligt de verantwoordelijkheid voor de liftveiligheid volledig bij de producent dan wel de installateur van de personenlift. Afhankelijk van het behaalde ‘rijbewijs’ - lees gecertificeerd kwaliteitssysteem - mag de producent of installateur de lift voor oplevering zelf keuren en van een veiligheidscertificaat voorzien. Bij deze handeling kan een onafhankelijk, geaccrediteerd en door het ministerie SZW aangemelde certificerings- en keuringsinstelling (cki’s) ondersteuning bieden. De aanwijzing tot cki geschiedt binnen de Europese richtlijnen. De betrokken cki’s gaan in Europa door het leven als ‘Notified Body’ of in de wandelgangen als NoBo.

van taken en verantwoordelijkheden en lag er de wens om voor verschillende certificaten een aantal minimumeisen vast te leggen. In de Arbo- en Warenwet en daarop gebaseerde besluiten wordt vastgelegd welke schema’s van kracht zijn. In de certificatieschema’s staan de eisen die certificatie aan de personenlift stelt, uit te voeren door de cki’s. De schema’s voor aanwijzing en toezicht zijn de maatstaf voor de Raad voor Accreditatie (RvA) voor beoordelingen en controles van de cki’s en voor het Ministerie van SZW voor aanwijzing en toezicht op de cki’s. Voor gedetailleerde informatie over stelselwijziging, cki’s, beheerstichtingen zie http:// home.szw.nl/certificatie.

Periodieke veiligheidskeuring

Zeven actoren

Zodra de personenlift in gebruik is genomen, gelden er andere, nationale spelregels. Elke anderhalf jaar dient de personenlift door een aangewezen en erkend onafhankelijk bureau te worden gekeurd op veiligheid. De periodieke veiligheidskeuring geschiedt altijd alleen door een ‘onafhankelijke derde’ of cki.

In opdracht van de eigenaar of van een daartoe gemachtigde. Na een positief verlopen veiligheidskeuring wordt er een wettelijk verplicht veiligheidscertificaat aan de eigenaar van de lift verstrekt en een veiligheidssticker in de lift geplakt.

In het nieuwe stelsel van certificering spelen een 7-tal actoren een rol: •M inisterie van SZW: wijst cki’s aan en stelt schema’s vast

Stelselwijziging door Ministerie van SZW In 2010 wijzigt het Ministerie van SZW het stelsel van aanwijzing en certificering van de cki’s op enkele onderdelen. In de praktijk waren er enkele knelpunten aan het licht getreden. Ook bestond er behoefte aan een duidelijkere toedeling

36

LB43.indd 36

• Raad voor Accreditatie: beoordeelt of een cki voldoet aan de schema’s en controleert de cki’s periodiek • Beheerstichting SBCL: beheert de schema’s op het gebied van personenliften • cki: geeft certificaten af en keurt de personenliften periodiek • A rbeidsinspectie: controleert of producenten e/o eigenaren van personenliften beschikken over een certificaat • Inspectie Werk en Inkomen: houdt namens Ministerie van SZW toezicht op de cki’s • Certificaathouder: het gecertificeerde object, te weten de goedgekeurde lift

Hoog BoBo-gehalte Voor de niet-ingewijde ziet het er al-

Raad voor Accreditatie

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Inspectie Werk & Inkomen

Certificerings- en Keuringsinstelling

Arbeidsinspectie

Certificaathouder

Beheerstichting SBCL

Liftbouw december 2009 Tekst: xxx Beeld: xxx

26-11-09 18:23

De aanstaande certificaathouder (lees: lift) wordt periodiek gekeurd door de cki-medewerker

n liften

n BoBo’s lemaal knap ingewikkeld uit. Een 7-tal actoren (organisaties) alleen al voor het regelen van het keuren, en dan hebben we de lift zelf, de liftenproducent, de onderhoudsfirma, de liftreparateur, de eigenaar en de gebruiker nog buiten beschouwing gelaten. Dat ruikt naar een hoog BoBo-gehalte of zoals dat in de sportwereld heet: meer bazen, regelaars en toezichthouders dan sportbeoefenaren zelf. De vraag dringt zich dan ook op wat de plus- en minpunten van deze stelselwijziging zijn voor de veiligheid van de liften in Nederland.

Voortaan mag de cki-medewerker een onveilige lift buiten bedrijf stellen. Vroeger lag dit alleen in handen van de Arbo-inspectie van het Ministerie van SZW

Volgens de officiële brochure ‘Stelselwijziging SZW’ van het ministerie zijn de cki’s ‘de spil in het nieuwe stelsel’. De cki’s zijn verguld met deze door het ministerie verleende erkenning en status.

Een cki die certificaten voor liften wil afgeven moet voldoen aan de onderstaande wettelijke eisen: • Rechtspersoonlijkheid bezitten en ingeschreven zijn bij de Kamer van Koophandel.

• Onafhankelijk zijn en geen belangen hebben die tegenstrijdig kunnen zijn met zorgvuldig certificeren.

• Over voldoende ervaring en deskundig personeel beschikken en de juiste uitrusting zoals meetapparatuur in bezit hebben.

• Adequaat verzekerd zijn voor beroepsrisico’s.

• Overeenkomst hebben met SBCL. • Positief beoordeeld zijn door de RvA. • Jaarlijks SZW informeren over gedane werkzaamheden.

• Meewerken aan toezicht door SZW en controles door de RvA. • Naar behoren functioneren.

• Toezicht houden op de ‘eigen’ certificaathouders (lifteigenaren).

Plussen en minnen Als we de stelselwijziging bezien vanuit het oogpunt van de cki’s, dan kunnen de volgende positieve punten worden genoemd: • De nieuwe certificatieschema’s geven minder ruimte voor interpretatieverschillen tussen de verschillende cki’s onderling (recht is recht en krom is krom). Daarmee zijn de certificaathouders gediend; • Concurrentie aan de ‘onderkant’ van

Tekst: xxx Beeld: xxx

LB43.indd 37

het cki-veld wordt ingeperkt, omdat er stevige eisen aan cki’s worden gesteld.

De ‘instapdrempel’ wordt verhoogd; • De rollen van SZW, RvA, IWI en AI (4 van de BoBo’s) zijn verduidelijkt en dat is pure winst voor de liften-keuringsbranche; • SBCL (ook een BoBo) biedt in de figuur van het Centraal College van Deskundigen Liften (CCvDL) een platform voor discussie in de liftenbranche.

Er kunnen ook een aantal kanttekeningen bij de stelselwijziging worden geplaatst: • Naast het instrument van ‘accreditatie’ wordt ‘beoordeling door de RvA’ geïntroduceerd. De overeenstemming is volgens Ministerie van SZW 95%. Dat schept ruimte voor verwarring; • De cki’s hebben wel ‘afstemmingsrecht’ maar geen ‘instemmingsrecht’ in het CCvDL. Daar zijn de cki’s als ‘spil in het nieuwe stelsel’ niet blij mee; • De cki’s horen principieel niet op de stoel van de wetshandhaver (lees Arbeidsinspectie) te zitten. Wat ons betreft daarom meer ‘blauw op straat’; • Materiedeskundigheid (kennis op het gebied van liften) bij de toezichthouders is ingewisseld voor procesdeskundigheid (weten hoe het systeem of stelsel werkt).

De tijd zal leren hoe deze stelselwijziging zal uitwerken. Uiteindelijk gaat het om de veiligheid van de liften voor de gebruikers (het publiek). Die zijn altijd wars geweest van te veel BoBo’s, maar kunnen goed leven met een beperkt aantal NoBo’s. We zullen zien. december 2009 Liftbouw

37

26-11-09 18:23

regelgeving & liftveiligheid

Xpo

Mitsubishi Nederland ontvangt energielabel A voor snelle NexWay-liften Een Energie Prestatie Certificaat met energielabel A is uitgereikt aan Mitsubishi Elevator Europe BV voor de liftinstallaties in het kantorencomplex ‘Le Mirage’ (Utrecht). Bij de personenliften van het type NexWay (snelheid 4 m/s) wordt de remenergie omgezet in stroom die aan het net wordt teruggevoed. Herman van de Pasch, directeur van Mitsubishi Elevator Europe BV nam het certificaat in ontvangst van Marco Waagmeester, directeur Business Unit Inspectie Nederland van het Liftinstituut.

Waagmeester feliciteerde Mitsubishi met de prestatie. ‘Op alle fronten is er aandacht voor energiebesparing. Wij van het Liftinstituut helpen graag bij het aantoonbaar maken van de energieprestaties.’ Van de Pasch is blij dat Mitsubishi het certificaat met het energielabel A heeft verkregen. ‘Een mijlpaal. Wij plukken nu de vruchten van onze inspanningen. Het certificaat is een extra motivatie ons “groene” beleid voort te zetten.’ Projectleider Theo van Baal van Mitsubishi Elevator Europe geeft aan trots te zijn. ‘Het past bij Mitsubishi om nieuwe wegen in te slaan. Gezien de aanscherping van de EPC voor kantoren naar 1,1 kunnen projectontwikkelaars niet meer om energiezuinige liften heen.’

Mitsubishi ontwikkelt de toekomst De liften van het type NexWay paren snelheid en comfort aan energiezuinigheid. De terugvoeding aan het net bedraagt minimaal 35%. In Le Mirage is zelfs een terugvoeding van 48% gemeten. Daarnaast zorgen hoogwaardige permanentmagneten in de aandrijfmotor, de fuzzy logic besturingstechniek gecombineerd met geavanceerde weegtechniek, het direct inrijden van de kooi zonder te kruipen en de automatische in- en uitschakeling van de kooiverlichting en kooiventilatie voor maximale energiezuinigheid.

Vanaf links Herman van de Pasch, Marco Waagmeester (het Liftinstituut), Theo van Baal in de machinekamer van Le Mirage op 80m hoogte

Deltarail van Kranenburg Group De Kranenburg Group (Kranenburg Gevelonderhoudsinstallaties BV en Eyecatcher BV) is producent en leverancier van innovatieve, duurzame, energiezuinige en recyclebare producten.

Meestal verplaatsen gevelonderhoudsinstallaties zich op het dak over rails die traditioneel uitgevoerd worden in staal. Als innovatie ontwikkelde Kranenburg Group de Deltarail, een rail van aluminium. De aluminium Deltarail kan de meest voorkomende railprofielen vervangen. Bij het ontwerpproces van de Deltarail is er rekening gehouden met duurzaamheid volgens het Cradle to Cradle-principe. De Deltarail wordt gevormd uit aluminium legeringen die geen behandeling nodig hebben tegen corrosie, waardoor een Deltarail altijd schoon recyclebaar is. Het nieuwe profiel werkt als bliksemgeleider en wordt niet onderling verbonden met koperlitzen maar met aluminium plaatjes. Deltarail is zowel als vrij opgelegd systeem en op buisondersteuning toepasbaar en te bevestigen met een geëxtrudeerde kikkerplaat. De kikkerplaat wordt met een eenvoudige klikverbinding bevestigd. Deltarail is per meter rail 10 kg lichter dan vergelijkbaar staalrail. Enkele voordelen: Geen zinkzouten meer in het oppervlaktewater, onderhoudsvrije onderdelen.

Meer informatie?

Kranenburg Group, Nieuwkoop Telefoon | 0172 521023 Website | www.kranenburggroup.com

38

LB43.indd 38

Liftbouw december 2009

26-11-09 18:24

RECO TP-1000 Vaste partner bij liftrenovatieprojecten Geen garantie op liften, roltrappen en gevelliften

Met de TP-1000 is het veilig renoveren als de mobiliteit van liftgebruikers gegarandeerd moet zijn. De TP-1000 heeft de uitstraling, comfort en bedieningsgemak van een vaste lift. Vandaar dat onder meer ProRail en verschillende woningcorporaties als Vestia en Staedion met grote regelmaat een TP-1000 inzetten. De afgelopen periode heeft de TP-1000 bij verschillende renovatie projecten zijn diensten bewezen. Een greep uit recente projecten:

Controle op juiste uitvoering is begin

De Zorgboog, complex Ruysenbergh (Gemert)

Garantiebepalingen worden vrijwel altijd opgenomen in overeenkomsten of bijsluiters. Maar wat betekent dat dan in de praktijk? Péron Liftadvies wordt regelmatig gevraagd aanbiedingen van liftbedrijven te beoordelen. Soms aan de hand van een door de aanvrager meegeleverd bestek. Vaak blijkt dan dat het bestek niet is geschreven door een specifiek deskundige partij op het gebied van verticaal transportinstallaties. Want op specifiek deskundig toezicht bij de installatie wordt vaak ‘bespaard’. Dit biedt in veel gevallen zeker geen garantie op correcte installaties bij de gevraagde toepassingen en in de specifieke omgeving. Terwijl achteraf een liftinstallatie verwijderen en vervangen door een andere in de praktijk vrijwel onmogelijk is.

I n het Zorgboogcentrum Ruysenbergh moest de lift gerenoveerd worden. De zorg is hier intensief en kan geen dag zonder lift. Omdat het gebouw vanaf de buitenzijde niet eenvoudig toegankelijk is, was het geen eenvoudige opstelling. Met speciale uitstapbordessen is er een toegang tot het gebouw gerealiseerd en hebben bewoners, verzorgers en hulpdiensten geen hinder ondervonden van de werkzaamheden aan de lift.

Voorkomen beter dan garantie

Vestia, Christiaan de Wetstraat (Rotterdam)

De investeringsbeslissingen voor liften, gevelliften en roltrappen worden bij nieuwbouw vrijwel alleen gedaan op prijs en niet op kwaliteit. Duurzame exploitabele installaties zijn daarom naar onze visie meer uitzondering dan regel. Vooraf inhuren van expertise van Péron Liftadvies resulteert niet alleen in de gewenste kwaliteit van de techniek. Maar ook de situaties waarin installaties worden toegepast krijgen daarmee de juiste aandacht. Garanties worden alleen geleverd op de zaken die de installateurs hebben geleverd. De vastgelegde garantiebepalingen bieden geen houvast of er wel de juiste installaties zijn toegepast. Lifteigenaren worden meer dan eens geconfronteerd met meer dan exorbitante kosten als blijkt dat er na een zeer korte periode van exploitatie weer geïnvesteerd moet worden. Voorkomen door vooraf de juiste expertise raadplegen, is beter dan welke garantiebepaling dan ook.

Midden in de Afrikanerwijk in Rotterdam staan drie appartementcomplexen van woningcorporatie Vestia.

Hier wordt groot onderhoud uitgevoerd, waaronder het renoveren van de liften. Om de bewoners hier geen overlast van te laten ondervinden heeft Vestia ook voor de bewoners een TP-1000 laten plaatsen.

MES Liften voor Woningcorporatie Parteon, renovatie Tripas Flats, Zaandijk Als maatschappelijke onderneming wil Parteon samen met partners op vernieuwende wijze woonwensen van een brede groep klanten vervullen en zorg dragen voor aantrekkelijke woonmilieus. De renovatie van de acht Tripas flats is hier een mooi voorbeeld van. De bewoners moeten zo min mogelijk hinder ondervinden van de werkzaamheden. Zo heeft Parteon aan MES liften, het bedrijf dat de liften renoveert, verzocht om gedurende de werkzaamheden een TP-1000 te plaatsen.

Meer informatie?

Péron liftadvies, Sassenheim Telefoon | 0252 544962 Website | www.peron.nl

Meer informatie?

Reco, Koudekerk aan de Rijn Telefoon | +31 (0)71 3419120 Website | www.reco.eu

december 2009 Liftbouw

LB43.indd 39

39

26-11-09 18:24

Xpo Lร DIGE puts your logistics in motion

Lรถdige Benelux installeert fraaie personenlift op luxe cruiseschip Liften op maat zijn vaak nodig bij de aanleg van liftinstallaties in bestaande gebouwen, zoals in monumenten. Maar ook op schepen is vaak maatwerk nodig omdat op een schip altijd alle beschikbare ruimte zo optimaal mogelijk gebruikt dient te worden. Voor beide situaties biedt Lรถdige Benelux de juiste oplossing. Belangrijk is altijd een goede afstemming in het voortraject van de wensen van de klant op en de technische Aanzicht vanuit de lobby, kooi op niveau 2

40

LB43.indd 40

Liftbouw december 2009

26-11-09 18:24

Facts and Figures Lödige personenlift Hefcapaciteit Afmetingen (bxdxh)

840 kilo 1450 x 1300 x 2000 mm

Hefhoogte

3560 mm

Hefsnelheid

0,34 m/s

Aantal stopplaatsen Aandrijving

4, tegenovergelegen hydraulisch

Kooiafwerking

Lobby

mogelijkheden. Dankzij de korte lijnen binnen de organisatie van Lödige Benelux en de kennis en ervaring van het liftenbedrijf haalt Lödige Benelux keer op keer het doel: een gebruiksvriendelijke lift die past in de omgeving.

Passende oplossing voor luxe schepen De rederij Scylla-Tours heeft zich toegelegd op cruises van zeer hoge kwaliteit. Dat zie je direct terug in het interieur van de schepen van Scylla-Tours. Niet alleen de afwerking is uiterst fraai en stijlvol, ook alle installatietechniek aan boord van hun schepen wordt weloverwogen ingebouwd en weggewerkt. Dat geldt ook voor de liftinstallaties. Een kolfje naar de hand voor Lödige Benelux. De robuuste bouw van de geleverde personenlift en de degelijke aandrijving zorgen voor een altijd betrouwbare installatie. De lift is opgesteld in de lobby met split-level.

Aangezien de activiteiten aan de voorzijde van het schip en het slaapgedeelte aan de achterzijde van het schip is gelegd, vormt de lift een belangrijke schakel. Dankzij de lift wordt het schip ook toegankelijk voor mensen die minder goed ter been zijn. Zo kan een breder publiek van zo’n schitterende cruise genieten.

Open voor nieuwe uitdagingen Als u een nieuwe uitdaging voor ons heeft, kunt u gewoon contact opnemen met onze Technical Sales Engineers. Lödige Benelux biedt u een compleet programma aan liftmogelijkheden en kan, naast standaard toepassingen, ook voor iedere situatie een passende oplossing aanbieden.

Meer informatie?

Lödige Benelux, ’s-Hertogenbosch Telefoon | 073 6249300 Website | www.lodige.nl

december 2009 Liftbouw

LB43.indd 41

41

26-11-09 18:24

Xpo Transportinstallaties zijn net een zwart gat. Het is er, maar je hebt er als eigenaar of gebruiker geen grip op. Dat is voor ons reden geweest om licht in de duisternis te scheppen en hier verandering in te brengen

Uw transportinstallatie, onze zorg!

De adviseurs CTConsultancy BV uit Tilburg en Donken Liftadvies BV uit Velserbroek zijn een unieke samenwerking aangegaan, die zich richt op het breed uitbrengen van advies over transporttechnieken. Ons advies zorgt ervoor dat personen en goederen in een diversiteit van gebouwen en infrastructuur optimaal getransporteerd kunnen worden.

Ons werkterrein strekt zich daarbij uit over heel Nederland.

KEO en Trans•Plan© Wij geven u inzicht in de status en de te verwachten kosten aan de transportinstallaties, waarbij wij u de juiste gegevens verstrekken, zodat u een optimaal beleid kunt voeren op uw transportinstallaties. Hiervoor is het programma Trans•Plan© ontwikkeld waarin conditie, kwaliteit en beleid wordt vertaald in een financiële- en technische verantwoording over een periode van 30 jaar. Het programma Trans•Plan© (webapplicatie) in combinatie met het kwaliteit- en exploitatiegericht onderhoud (KEO) bestek en ons liftmanagement-begeleiding, stelt u in staat uw transportinstallaties volledig te beheren en te beheersen.

Middels ons liftmanagement bewaken wij voor u het kwaliteitsniveau en indien nodig sturen wij bij. Ook kunnen wij u adviseren bij het wijzigen van uw beleidsvisie.

niseringen en nieuwbouw. Als een onafhankelijke intermediair kunnen we voor de opdrachtgever, eigenaar, maar ook voor de keurende instantie en voor het uitvoerende bedrijf een partner zijn als ondersteuning van de beheerstaken. Door open te communiceren met opdrachtgevers en installateurs komen we tot een ‘win – win’-situatie. Onze inzet, kennis en ervaring van tezamen ruim 40 jaar in de “liften” heeft ertoe geleid dat we nu woningcorporaties, ziekenhuizen, universiteiten, overheid, openbaar vervoersinstellingen en anderen tot onze relaties mogen rekenen. Onze samenwerking staat garant voor continuïteit van zowel mensen als middelen. Dit waarborgen we door inzicht te geven, door gegevens van de transportinstallaties via een 24-uurs online applicatie van het programma Trans•Plan© beschikbaar te stellen. Wij zorgen ervoor dat u als eigenaar van de transportinstallaties op elk moment over de meest recente gegevens beschikt zoals M.J.P., keuringstatus en uitvoering van planmatig onderhoud.

Meer informatie?

CTConsultancy B.V., Tilburg Telefoon | 06 43265900 Website | www.ctconsultancy.nl

TRANS PLAN

Speerpunten ‘Kwaliteit door Samenwerking’ en ‘Openheid op niveau’ dat zijn onze beide speerpunten. We combineren die en passen die zowel toe bij het beheer van bestaande installaties, als bij moder-

Donken Liftadvies B.V., Velserbroek Telefoon | +31(0)23 5493145 Website | www.donkenliftadvies.nl

INTERLIFT techniek ontwikkelt eigen LED-verlichting INTERLIFT techniek heeft een eigen LED armatuur ontwikkeld als alternatief voor de bestaande TL-inbouwverlichting. Onze doelstelling was om een armatuur te maken, die meer licht geeft dan een 2x 18 watt TL-inbouwarmatuur, tevens minimaal net zo vandaalbestendig is en eenvoudiger te monteren (geen extra sparingen in cabinedaken). Dit heeft geleid tot het LED armatuur IT-04.

Eigenschappen LED armatuur IT-04: • vermogen: 25 Watt • stroomverbruik: 700 mA • aansluitspanning: 24 V / 230 V (trafo) • lichtopbrengst: • kleurtemperatuur: natuurlijk-wit (kleur 840) • inbouwdiepte: 15 mm • afmetingen: 260 x 650 mm

LED spot IT-01 Daarnaast hebben wij een eigen LED-spot ontwikkeld, omdat de LED spots in de handel niet aan de gestelde eisen voldoen.

Wij zochten een LED spot op 230V, met een lage inbouwdiepte, met een warme kleur licht, een goede lichtopbrengst en een makkelijke uitwisselbaarheid vergeleken met halogeenarmaturen. De ontwikkelde LED spot IT-01 is te vergelijken met een halogeenspot 20 W.

42

LB43.indd 42

LED armatuur IT04 25 Watt NW

LED spot IT-01 4 Watt 830

Eigenschappen LED spot IT-01: • vermogen: 4,3 Watt • stroomverbruik: 20 mA • aansluitspanning: 230 V • lichtopbrengst: 150 Lm • kleurtemperatuur: warm-wit (kleur 830) • spreidingshoek 110 graden • inbouwdiepte: 30 mm • sparing: 55 tot 70 mm • afmetingen: 80 mm

Meer informatie?

INTERLIFT-techniek bv, Zoetermeer Telefoon | 079 3613938 Website | www.INTERLIFT-techniek.nl

Liftbouw december 2009

26-11-09 18:24

Lift Techniek met oog voor detail

Liftdeuren met onderliggende aandrijving

Meer informatie op: www.lift-emotion.eu en www.gbh-design.de

GBH liftdeur met gebogen glazen deurvleugels

Meer informatie op: www.lift-emotion.eu en www.gbh-design.de

Lift Emotion B.V. en GBH Design staan voor de vertaling van uitzonderlijke klantwensen binnen de liftenwereld. Behalve liftonderdelen leveren wij ook complete liftsystemen voor uw project. Zeer bijzondere producten van Lift Emotion/ GBH Design zijn de door onze engineers ontwikkelde cabines en schachtdeuren met onderliggende aandrijving. Dit type deuren mat onzichtbare aandrijving garandeert dat de lift een mooi en exclusief uiterlijk heeft en geven de architect en ontwerper een grote vrijheid bij het ontwerpen.

Indien gewenst kan de deur worden aangepast aan iedere wens die de klant heeft. Ook voor speciaal gevormde liftcabines, rond dan wel vierkant of in welke vorm dan ook, kunt u bij ons terecht. Onze deuren met onderliggende aandrijving die in combinatie met een exclusieve glazen liftcabine toegepast worden, maken van de lift een fraai, bewegend kunstwerk. Een lust voor ieders oog.

Enkele kenmerken: • A lle Lift Emotion/GBH Design producten zijn TÜV gecertificeerd volgens EN81 • Eigen ontwerp, technologie en productie • ISO 9001 gecertificeerd • Nederlandse begeleiding van uw projecten

Deurafmetingen: GBH liftdeur met rechte glazen deurvleugels

DB = 800 tot en met 1400mm DH = 2000 tot en met 2500mm Onderaandrijving met Siemens AT25-aandrijving Deurvleugels volledig glas met alleen een RVS-vatting onder Alle delen RVS 304 of gegalvaniseerd

Opties: • Deurvleugels RVS of glas • A fwerking schacht zichtzijde in RVS • Flexibele hoogte van het schopbord • Deurbevestiging aan te passen naar klantwens

Meer informatie?

Lift Emotion, Meppel Telefoon | 0522 242153 Website | www.lift-emotion.eu

Liftbouw • Liftcomponenten

GBH Design GmbH Aufzugskomponenten, Vierkirchen (D) Telefoon | +49 8139 9321-300 Website | www.gbh-design.de

december 2009 Liftbouw

LB43.indd 43

43

26-11-09 18:24

Xpo Innovatieve lift- en roltrapproducten op basis van optisch detectiesysteem van Lightspeed Systems Lightspeed Systems uit Asten (www.lightspeed.nl) ontwikkelt sinds 2004 een geavanceerd optisch detectiesysteem, dat gebruik maakt van optische fiberkabel. Het systeem biedt allerlei functionaliteiten voor betere lift,- en roltrapbeveiliging en oproepsystemen.

Lightspeed Systems (Asten) heeft sinds 2004 een geavanceerd optisch detectiesysteem ontwikkeld. Niet de optische vezelkabel die Lightspeed Systems voor het detectiesysteem gebruikt is uniek, maar wel de speciale printplaat en software die door het bedrijf zijn ontwikkeld. De printplaat en software maken een diversiteit aan toepassingen op het gebied van veiligheid en beveiliging mogelijk. Voor de liftindustrie werkt Lightspeed Systems samen met Wittur, die het detectiesysteem wereldwijd vermarkt. Wittur gebruikt de optische sensoren van Lightspeed Systems voor de doorontwikkeling van elektronische veiligheidscomponenten zoals de EOS veiligheidsbegrenzer. Deze veiligheidsbegrenzer kan gecombineerd worden met de Lightspeed sensoren, om te reageren op onverwachte liftkooibewegingen.

Het inmiddels door Liftinstituut gecertificeerde detectiesysteem is toepasbaar in een brede range liften, want het is traploos instelbaar voor hefsnelheden van 0,3 tot 3 m/s.

Partners Wittur en Mulder Montage Volgens Brizio Maregrande van Lightspeed Systems zijn de sensoren van het bedrijf zeer breed inzetbaar. ‘Wij bieden een intelligent systeem voor uitgebreide detectie en schakelingen. Denk voor toepassing in liften aan het beveiligen van de liftput, personendetectie in de liftkooi, liftkooidakbeveiliging (bijvoorbeeld tegen liftsurfen) en geautomatiseerde liftoproepen. Behalve in de liftindustrie wordt ons systeem toegepast in de (brand)beveiliging, wegenbouw, dijkbewaking en zelfs in de zorg. In het laatste geval wordt bijvoorbeeld bijgehouden of iemand die bedlegerig is, wel voldoende draait. Zelfs ademhaling valt er mee te detecteren.’ Toepassing in de liftindustrie ligt voor de hand, vindt Maregrande. Immers, daar gelden strenge veiligheidseisen. Maregrande: ‘Op de beurs Interlift in Augsburg hebben we het systeem gepresenteerd, samen met onze partners Wittur

44

LB43.indd 44

en Mulder Montage. We hebben er zeer veel belangstelling mee getrokken met spinn off op meerdere vlakken.’

Partner Mulder Montage Als belangrijke partner van Lightspeed Systems paste Mulder Montage (Alphen aan den Rijn) de gepatenteerde sensoren van Lightspeed Systems toe voor de gebruiksveiligheid van roltrappen en loopbanen. Het Lightspeed sensorsysteem is KEMA-gecertificeerd volgens machinerichtlijn EN954-1 klasse IV. Ook ISO 13849-1 is toegekend. Groot voordeel van de detectietechniek van Lightspeed Systems is de ongevoeligheid voor vocht, oliën of zuren. Het systeem laat zich overal eenvoudig inbouwen en is bestand tegen vandalisme. Maregrande: ‘In Rotterdam wordt ons systeem door de RET ingezet als aanloopdetectie bij de roltrappen in de metro. Daar vervangt onze technologie de infraroodsensoren, die erg vatbaar zijn voor vandalisme. Een stukje kauwgom is genoeg om een roltrap te doen stoppen. We zijn er begonnen als proef, maar de RET wil er verder mee.’ Inmiddels werkt Lightspeed Systems ook aan zogenoemde borsteldetectie, leuningband detectie en kamplaatdetectie voor de gebruiksveiligheid van roltrappen. ‘De huidige systemen werken op basis van microschakelaars en bieden geen 100 procent veiligheid en betrouwbaarheid. Ons systeem biedt dat wel.’

Meer informatie?

Wittur BV, Almere Telefoon | 036 5495570 Website | www.wittur.nl Mulder Montage, Alphen aan den Rijn Telefoon | 0172 437891 Website | www.muldermontage.com

Lightspeed Systems

Liftbouw december 2009

26-11-09 18:24

Inveerbaar Safety Elevator Fence van Vulka vult gat in de markt Vulka is bekend in de liftenwereld van het gepatenteerde inveerbare hekwerk SEF (Safety Elevator Fence). De SEF is overal inzetbaar waar geen vast kooihek gemonteerd kan worden. Een schot in de roos nu de ARBO-wetgeving bepaalt dat ieder liftkooidak een veiligheidsvoorziening moet hebben voor de veiligheid van de liftonderhoudsmonteur.

‘Vaste hekwerken zijn vaak niet mogelijk. Vandaar dat het SEF-hekwerk een ware uitkomst blijkt’, stelt directeur Max Veenendaal van Vulka.

Gepatenteerd in 22 landen De SEF is gepatenteerd in 22 landen en verkreeg zowel een certificaat van het Liftinstituut (Nederland} als de TÜV {Duitsland}.

Inmiddels nemen diverse liftadviesbureaus het SEF-hekwerk op in hun bestekken. Bijna alle Nederlandse liftenfirma’s zijn klant van Vulka; van de grote multinationals tot het MKB. Vulka maakte dan ook de afgelopen jaren een explosieve groei door.

Inmiddels richt het bedrijf zijn pijlen op de Europese markt, waar de ARBO-wetgeving op liftgebied in ontwikkeling is.

Slimme techniek Technisch gezien is de SEF een staaltje puur vernuft. Een SEF is opgebouwd uit aluminium buizen met een doorsnede van 34 mm, die met klemmen aan elkaar zijn bevestigd. Gasveren maken het SEF-kooidakhek inveerbaar. Een U-vormig SEF-hekwerk gebruikt vier of meer gasveren. Een SEF-hek kan ook geleverd

worden in L-vorm met minimaal drie gasveren, of in een rechte vorm met minimaal twee gasveren. Een automatische blokkering voorkomt spontaan in- en uitschuiven. De blokkering maakt dat het hek standaard een hoge neerwaartse belasting weerstaat en toch bij een relatief lage belasting inveert als dat nodig is. Hiertoe is iedere hekwerkpoot voorzien van een deel dat 300 mm boven de handrail uitsteekt (verplichte vrije ruimte). Wanneer dit deel tegen het plafond stuit, wordt de gasveerblokkering opgeheven, waarna het hekwerk met een kracht van tussen de 70 en 130 N per poot over een lengte van 350 tot 520 mm inveert. Voordat het kooidak kan worden betreden, brengt de monteur het hekwerk handmatig op hoogte.

Eenvoudig en simpel door aan beide zijden een ontgrendeling in te knijpen. Onder invloed van de gasdruk in de veren gaat het hekwerk vanzelf naar de hoogste positie.

Flexibele montage De SEF kan met klemmen aan het kooidak of aan de kooiwanden worden bevestigd. Als alternatief valt het hek te monteren aan de traversebalk van het kooiframe, wanneer die constructie voldoet aan specifieke stijfheids- en sterkte-eisen.

Meer informatie?

Vulka, Veenendaal Telefoon | +31 (0)318 500944 Website | www.vulka.nl

december 2009 Liftbouw

LB43.indd 45

45

26-11-09 18:24

Xpo Vebo liftsupport b.v. biedt u Lokaliften de helpende hand in liftenland geeft advies aan VVE’s Vebo liftsupport b.v. is gespecialiseerd in het renoveren van bestaande liftinstallaties en het installeren van nieuwe liften.

Maar ook voor onderhoud en 24-uur service kunt u bij ons terecht. Tevens leveren we alle vrij op de markt verkrijgbare liftproducten.

Alle grote merken Onze monteurs zijn bekend met installaties van alle grote merken. Daardoor werkt Vebo liftsupport b.v. in opdracht van woningcorporaties, VVE’s, vastgoedondernemingen en gerenommeerde liftbedrijven.

Lift-totaalpakket van Vebo liftsupport b.v.

Kent u ons lift-totaal-pakket: alle llfttechnische- en bouwkundige werkzaamheden in één hand? Door ons uitgevoerde projecten leveren we complaat en afgelakt op. Bij een ‘totaalpakket’ heeft u met slechts één op de uitvoering aanspreekbare instantie te maken. Dat scheelt tijd en geld.

Ook dit jaar was Lokaliften weer present op de jaarlijkse beurs van VvE-belang. Het aantal VvE’s dat de beurs bezoekt neemt elk jaar nog toe. Hieruit is af te leiden dat niet alleen bedrijven en woningcorporaties kritisch kijken naar hun uitgaven, maar dat ook de individuele woningbezitter kritischer wordt. Lokaliften heeft wel ervaren dat het voor veel VvE’s niet helemaal duidelijk is wat nu precies de rechten en plichten van de eigenaren zijn omtrent de lift in hun gebouw. Lokaliften probeert de eigenaren hierin te ondersteunen door op VvE-vergaderingen als ‘gastspreker’ op te treden. De reacties hierop zijn erg positief.

Verder houdt Lokaliften zich samen met een grote leverancier van liftonderdelen bezig met de ontwikkeling van merkonafhankelijke componenten.

Meer informatie?

Lokaliften, Delft Telefoon | 06 55791626 Website | www.lokaliften.nl

Heeft u liftproblemen, vragen of wenst u advies? Bel ons, want Vebo liftsupport b.v. is uw helpende hand in liftenland.

Meer informatie?

Vebo liftsupport b.v., Honselersdijk Telefoon | 0174 641490 Website | www.Veboliftsupport.nl

All-in Liften: allround in nieuwbouw en modernisering van liften en liftenonderhoud All-in Liften is een grotere Nederlandse producent van innovatieve verticaal transportinstallaties. Betrouwbaar, kwalitatief hoogwaardig en duurzaam. Wij zijn allround in nieuwbouw, modernisering en onderhoud van liften. We bieden een hoge toegevoegde waarde tijdens de hele projectuitvoering, een flexibele service en korte communicatielijnen. Wat mogen we voor ú doen?

Kwaliteit is vanzelfsprekend All-in Liften is al actief sinds 1991. Onze vakkennis en knowhow heeft zich steeds meer verbreed en verdiept naar een totaalpakket op het gebied van verticaal transport. Onze ervaren en gemotiveerde medewerkers leveren vanzelfsprekende kwaliteit.

Standaard is ook maatwerk bij All-in Liften Wat vooreen lift de klant ook maar wil, wij produceren het.

In glas, volledig panorama of met uitzonderlijke maten. We voeren veel in eigen beheer uit zodat we maximale controle over proces en kwaliteit kunnen garanderen. Daarnaast bieden we een uitgebreid programma aan gestandaardiseerde oplossingen voor verticaal transport. Van liften tot roltrappen.

Onze gestroomlijnde dienstverlening is er voor u. Of het nu gaat om bestekservice, om capaciteitsberekeningen of om een meerjaren-prognose, wij bedienen u op maat.

Meer informatie?

All in Liften, Alphen aan den Rijn Telefoon | 0172 446116 Website | www.liften.nl

46

LB43.indd 46

Nieuw van NL Liften

NL Huislift van NL Liften NL Liften heeft zich gespecialiseerd in ideale liftoplossingen voor woningen, kantoren, openbare gebouwen, winkels, scholen, horeca. De Huislift van NL Liften kenmerkt zich doordat die geen liftput, geen dakopbouw en geen machinekamer nodig heeft. Daarom is een huislift van NL Liften eenvoudig en snel te monteren. Regeltechnisch valt de NL Huislift onder de nieuwe Machinerichtlijn. De NL Huislift is veel goedkoper dan conventionele liften, echter toch kan de NL Huislift worden uitgevoerd met een normale overnamebesturing en kan die worden voorzien van volautomatische telescoop schacht- en cabinedeuren. Natuurlijk kan de Huislift van NL Liften in een bouwkundige schacht geplaatst worden, maar ook een zelfdragende schachtconstructie is leverbaar.

Meer informatie?

NL Liften, Schipluiden Telefoon | 015 3809293 Website | www.nlliften.nl

Liftbouw december 2009

26-11-09 18:24

CM_Dru

!

Drukwerk nodig?

200

e Special ng voor i d e i b n aa an lezers v w!

Liftbou

visitekaartjes

€ 25,-

1000 A4 flyers

4/4 - 135 grs. Gloss MC

1000 A5 flyers

€ 125,-

4/4 - 135 grs. Gloss MC

10.000 A4 flyers

4/4 - 135 grs. Gloss MC

€ 75,-

10.000

€ 298,-

A5 flyers

4/4 - 135 grs. Gloss MC

50

posters A3

4/4 - 200 grs. gloss

100

€ 175,-

posters A3

4/4 - 200 grs. gloss

€ 50,-

€ 75,-

* Alle prijzen zijn inclusief verzending naar één adres in Nederland Franse Akker 21 4824 AL Breda Postbus 8836 4820 BC Breda

LB43.indd 47 advertentie_A4.indd 1 CM_Drukwerk

Tel. (076) 521 10 03 Fax (076) 515 65 89 info@controlmedia.nl www.controlmedia.nl

26-11-09 18:24 11:05

Perfectie tot in elk detail Liften zijn belangrijke verkeersaders in uw gebouw. U eist terecht dat ze feilloos functioneren. Daarvoor bent u bij Mitsubishi aan het juiste adres. Wij zijn uw partner vanaf de selectie van de lift in de ontwerpfase, tijdens het installeren tot en met de serviceverlening als de lift in gebruik is. Ge誰nteresseerd?

Bel ons voor meer informatie of een afspraak.

M i t s u b i s h i

e l e v a t e s

y o u

T 0318 - 586 586 www.mitsubishi-liften.nl

7500516_MIT_ADVERTENTIE_A4_A4.in1 1 LB43.indd 48

06-11-2007 16:25:01 26-11-09 18:24