Metaalvak 04 2016

VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE METAALVERWERKENDE INDUSTRIE

4

JAARGANG 4 | NUMMER 4 2016 |

AUGUSTUS - SEPTEMBER | WWW.METAALVAK.BE

metaalvak

ROBOTS HELPEN KMO’S GOEDKOPER PRODUCEREN

EEN GEPAST OPSLAGSYSTEEM VOOR ELKE TOEPASSING

KLIMAAT­ PROBLEMEN IN DE METAALINDUSTRIE ENERGIEZUINIG AANPAKKEN

© 2016 SCHU

www.gb.schunk.com/chuckjaws

1200 klauwentypes uit één bron

´s Werelds grootste assortiment voor elke toepassing in krachtbediende klauwplaten en werktuighouders uit één bron.

High-tech kwaliteit van een familiebedrijf

100% klantspecifieke klauwen inwendig spannen, axiaal pendelend.

Jens Lehmann, Duitse doelmanlegende, sinds 2012 SCHUNK-Merkambassadeur voor nauwkeurig grijpen en veilig spannen. www.gb.schunk.com/Lehmann

Grijpklauwen

Monoblokklauwen klauwensnelwisselsysteem

Voor u gekanteld U bekijkt de dingen vanuit een andere hoek, net als wij. Daarom hebben wij onze nieuwe vlakfrees op een innovatieve manier gekanteld.

Hierdoor krijgt u alle voordelen van een positieve enkelzijdige frees terug in een dubbelzijdig multisnijkant gereedschap.

Alle nieuwe CoroMillÂŽ 745

Gemaakt om te frezen

sandvik.coromant.com/madeformilling

Bezoek ons op

EuroBLECH 25-29 okt 2016 Hall 12 - stand F104

Hannover

NEEM DE LEIDING

DE PERFECTE WORKFLOW MET DE INTELLIGENTE CADMAN®-SOFTWARE

In de voorbije dertig jaar is LVD’s CADMAN® software erin geslaagd de productiecapaciteit van de machines te maximaliseren dankzij de doorgedreven integratie van de operaties ponsen, lasersnijden en plooien op de werkvloer

LASER

met de geïntegreerde software.

De nieuwste versie van de database-gestuurde CADMANsoftware biedt vandaag een totaaloplossing voor het opvolgen

PUNCH

van productieproces, productiecontrole, communicatie,

BEND

planning én beheer.

CADMAN levert realtime informatie waarop de gebruiker zich kan baseren om beslissingen te nemen die de programmering offline en productie in de werkplaats kunnen verbeteren.

Meer info?

LVDGROUP.COM

INTEGRATE

EDITIE

Voorwoord

4 DE ROBOTS KOMEN ERAAN

Er is al veel gezegd en geschreven over robots. Doemdenkers en filmmakers portretteren robots graag als de ondergang van het menselijk ras. Cultuurpessimisten gaan nog net niet zo ver en beschuldigen ze ‘louter’ van het stelen van jobs. ING België voorspelde in een studie in 2015 dat de helft van de jobs binnen twintig jaar vervangen zou worden door robots of computers.

In totaal werden 420 beroepen op een wetenschappelijk onderbouwde manier onder de loep genomen. Maar voor nuance was weinig plaats in het debat, met drukke krantenkoppen. Dat de cijfers een omzetting waren van een Amerikaanse studie bijvoorbeeld waar men het aantal beroepen moest terugschalen van meer dan 700 naar 400, waarbij traditionele dorpshoofden chief executives werden.

Het valt echter niet te betwisten dat automatisering in het algemeen en robots in het bijzonder de arbeidsmarkt danig dooreen zullen schudden. Dat staat voor iedereen buiten kijf. Maar men hoeft ook allerminst een sociaal bloedbad te vrezen. Want hoeveel jobs ze ook kosten, robots zullen er ook creëren. Zo bleek uit een studie van de KU Leuven. Voor elke nieuwe job in de hoogtechnologische sector, komen er in dezelfde regio vier andere jobs bij. Het beschikbare werk zal met andere woorden niet verdwijnen, maar een andere invulling krijgen. Gedaan met vervelende repetitieve taken of ergonomisch belastende arbeid, schreeuwen de believers dan. Zij voorspellen dat operatoren in de toekomst de handen vrij zullen krijgen voor meer kwaliteitscontrole en meer creativiteit. Jobs die vandaag misschien nog niet bestaan in kmo’s.

Maar daar liggen net de opportuniteiten voor onze volledige maakindustrie. Wie snel kan inspelen op veranderende tijden, heeft volgens Newton en zijn survival of the fittest theorie de toekomst.

Met robots zal dat net zo gaan. Dat betekent in de eerste plaats een heruitvinden van de verschillende opleidingen in de metaaltechnische sector. Vooraleer je creatief aan de slag kan met bewerkingsmachines moet wel de basis van de verschillende technieken beter gekend zijn dan vandaag vaak blijkt op de werkvloer. Bovendien moeten andere ‘ruwe’ talenten ontgonnen worden en opgeblonken tot sprankelende diamanten. Programmeren bijvoorbeeld, want met automatisering en robotisering doet ook een verregaande digitalisering van de werkvloer zijn intrede.

Van zodra we dat nieuwe peloton van werkkrachten hebben klaarstaan, moeten ook de bedrijven zich voorbereid hebben op een andere manier van werken. ING Nederland onderzocht welke impact robotisering zou hebben op de Nederlandse economie, een economie die zich samen met de Scandinavische landen sowieso voorloper mag noemen met robots. Het rapport ziet meer kansen dan bedreigingen voor bedrijven om met robots en aangepaste arbeidskrachten een productiviteitsverhoging te realiseren. Kwalitatievere producten fabriceren voor minder geld dus. Net wat de hogeloonlanden nodig hebben om de maakindustrie in eigen regio te houden. Want ook in het Verre Oosten zitten ze niet stil. Robots bieden in China bijvoorbeeld het perfecte antwoord op de steeds ouder wordende werkpopulatie en haar verzuchtingen naar meer ergonomie.

Vooral de ‘nieuwste’ rage in robotland, de collaboratieve robot, krijgt daar snel vaste voet aan de grond. Het is dus zaak hier geen tijd te verspillen met de toekomst te vrezen, maar ze te omarmen en een leidende rol op te nemen. We kunnen Nederland ook in de sport de baas.

Veel leesplezier!

Valérie Couplez

Vaktijdschrift & website over de metaalverwerkende industrie www.metaalvak.be

metaalvak Jaargang 4 ● Nummer 4 2016 Verschijnt 6 x per jaar

Verantwoordelijke Uitgever

H.B.J.M. Louwers Louwers Mediagroep BVBA Domein De Herten Hertsbergsestraat 4 B-8020 Oostkamp Postbus 85 B-3900 Overpelt T +32 50 36 81 70 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be Eindredactie Valérie Couplez Redactieteam Valérie Couplez, Johan Debaere, Tim Janssens, Nick Vanderheyden

13

15

24

Bladmanagers Freddy Fierens E f.fierens@louwersmediagroep.be Pieter Maeyaert E p.maeyaert@louwersmediagroep.be Secretariaat Manuela Depenbrock Eva Huyghebaert Sandra Reijnders Advertenties www.wetransfer.com Onder vermelding van naam en project Adresgegevens: Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 50 36 81 70 E verkoop@louwersmediagroep.be Abonnementsprijs België: € 54,00 per jaar excl. BTW Buiten België: € 90,00 per jaar excl. BTW KBC Neerpelt IBAN nr. BE80 7310 2514 2977 BIC: KREDBEB t.n.v. Louwers Mediagroep bvba o.v.v. vaktijdschrift Metaalvak Adreswijzigingen Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 85, 3900 Overpelt Opzeggingen Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

Doelgroep metaalconstructiebedrijven, plaatbewerkingsbedrijven, verspanende industrie, matrijzenbouwers, lakkerijen, slijperijen, fabrikanten, toeleveranciers, invoerders, groothandelaars, (toe)leveranciers, opleidingscentra, adviesbureaus en onderzoeksbureaus en brancheorganisaties.

Vormgeving /Art-direction T +32 50 36 81 70 E studio@louwersmediagroep.be Drukwerk Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

29

38

In één keer helemaal juist 8 25% tijdswinst met nieuw CAM-pakket 13 De productiviteit op de werkvloer stimuleren 15 De pen 18 Opdrijven productiviteit en kwaliteit met betrouwbare machines 20 Excelleren in precisiecomponenten 24 Robots helpen kmo’s goedkoper produceren 28 Slim produceren voor lucht- en ruimtevaart 33 Compact en flexibel puntlassen 36 Automatisering kent geen grenzen 37 Een nieuw tijdperk van industriële productie 39 Innovatieve uitzetvoegen, perfect op maat gesneden 43 ‘Dutch Made’ automatisering voor kortere doorlooptijd 45 Iedereen digitaal, digitaal voor iedereen 48 Efficiënte magazijnen leveren op 50 Een extra man op de werkvloer 54

Inhoud

43

50 85

61 91

Ergonomische opslag van langgoed 57 Opslagsystemen met een concept 59 Intelligente magazijnoplossingen voor metaalbedrijven 61 Een gepast opslagsysteem voor elke toepassing 63 Knowhow en flexibiliteit voor een optimale magazijninrichting 66 Orderpicking gekoppeld aan ERP of SAP 67 Belang van een gezond binnenklimaat 70 Klimaatproblemen in de metaalindustrie energiezuinig aanpakken 72 Sectornieuws 75 Produceren en beheren van onderdelen 83 Slim aan de slag in plaatbewerking 85 Ontbramen naar een hoger niveau getild 88 Precisieproductie maakt het verschil 91 Nieuwe centrifuge zorgt voor stabielere waterkwaliteit 92 Beladingsrobot met korte omsteltijden voor series van 10 tot 100 stuks 94 Coverbeeld: Van Hoorn Machining

Wie doet wat 98

Tekst: Valérie Couplez | Beeld: ETAP Lighting

In één keer helemaal juist Met de komst van leds veranderde de verlichtingswereld radicaal. Door de snel opvolgende technologische ontwikkelingen moeten producenten elk drie tot vijf jaar met een nieuw gamma op de proppen te komen. Dat betekent dat het product in één keer helemaal juist moet zijn. ETAP, Belgische producent van verlichtings­ oplossingen voor de niet-residentiële markt, kiest daarom voor de betrouwbaarheid van Prima Power. Eind dit jaar doet een nieuwe pons-lasercombinatie zijn intrede in de productiehal.

De mooie showroom toont zowel producten inzake verlichting als inzake noodverlichting.

8| metaalvak

De achttien jaar oude pons-hoekschaarcombinatie van Prima Power die ETAP reeds staan had was een belangrijk argument

ETAP zag het levenslicht in 1949 in Antwerpen.

Oorspronkelijk was het bedrijf vooral actief in de scheepvaartsector. In 1967 verhuisde het naar Malle waar het zich tot op vandaag nog steeds toelegt op oplossingen in verlichting, nood­ verlichting en lichtregelsystemen voor elke professionele omgeving, van kantoorgebouwen over zieken­huizen en onderwijsinstellingen tot industriële werkplaatsen. Kurt Janssens, verantwoordelijke voor engineering legt uit wat ledtechnologie veranderd heeft binnen ETAP. “De levenscyclus van toestellen is met de komst van leds heel wat ingekort. Dat heeft drie implicaties gehad voor onze productie. Allereerst is kwaliteit en afwerking nog belangrijker geworden. Daarnaast staat flexibiliteit bij ons voorop. We halen 50% van onze omzet uit zogeheten ‘specials’. Oplossingen die niet in de catalogus staan, maar op maat van de klant ontworpen zijn. Ten slotte is meedenken met de klant, door het groeiende aantal opties, nog belangrijker dan voorheen. Dat betekent dat onze productie digitaliseren en automatiseren topprioriteiten voor de toekomst zijn.”

ONDERSCHEIDEN DOOR KWALITEIT Het machinepark bestaat hoofdzakelijk uit nietverspanende machines met bewerkingen als ponsen, plooien, puntlassen, persen, lassen en ook een eigen lakinstallatie. Om de kwaliteit van rechthoekige uitsparingen nog verder op te drijven volstond de achttien jaar oude ponshoekschaarcombinatie echter niet meer. Samen met Danny Van Doninck, sectiehoofd onderdelen productie en Lucie De Bont, procesingenieur in engineering, keek Janssens daarom uit om een nieuwe technologie te introduceren. “We gaan nooit over één nacht ijs met een investering, omdat we in de productie altijd de grenzen van de machine willen opzoeken. Toen de fiberlaser zijn introductie maakte, ging er bij ons een lichtje branden. Maar we wilden nog wachten tot de technologie uit zijn

kinderschoenen en betaalbaarder was. Vorig jaar hebben we de studie weer opgenomen om de investering voor te bereiden. Al snel bleek dat een fiberlaser niet de juiste oplossingen voor ons was, maar we meer baat zouden ondervinden van een pons-lasercombi.”

AUTOMATISEREN EEN MUST “We gingen de markt op om de verschillende technologieën te vergelijken. Begin juli ondertekenden we het order van Prima Power. Het belangrijkste argument voor deze beslissing staat hier in ons atelier. Een volautomatische pons-hoekschaarcombinatie die al sinds 1998 dag in dag uit aan het draaien is. Uiteraard moesten de prestaties ook kloppen, maar onze kennis en ervaring met Prima Power maakten het verschil. Het bedrijf heeft niet alleen betrouwbare technologie, maar klokt ook heel scherpe reactietijden af wanneer er service moet worden geleverd.” In de productie zal de pons-laser plaatmateriaal van 0,6 tot 1,5 mm behandelen. Daarom koos ETAP resoluut voor de fiberlaserbron. En net omdat die kwaliteit zo primeert gebeurt het laseren met stikstof in plaats van zuurstof. Er zit tevens een zestienvoudige flexibele turret op, waardoor meer dan zestig gereedschappen in de trommel (of turret) kunnen worden opgenomen en waar alle omvormgereedschappen van ETAP inpassen, voor minimale omsteltijden.

De pons-laser werd nog uitgerust met een sorteer­ unit en twee op maat gemaakte valkleppen voor het uitsorteren van kleinere stukken. Het laden en lossen gebeurt met vier beweegbare tafels. Verder is de machine plug-and-play voorbereid om in een latere fase aan een automatisch platenmagazijn gekoppeld te worden. “Hoewel het eigenlijk een vervangingsinvestering betreft, hebben we ook capaciteitsuitbreiding voor ogen gehouden. Deze machine zou ook autonoom ’s nachts kunnen werken. Innovatie en automatiseren zijn immers een ■ must om te overleven”, besluit Janssens.

|9 metaalvak

Vandaag met 3 assen.

Morgen met 5? – Wie weet.

Met hyperMILL zit u altijd aan de veilige kant – technologisch en economisch bekeken.

© The helmet was programmed and produced by DAISHIN

®

www.cncconsult.nl

€ 1.079,= € 1.189,=

€ 2.939,=

POWERTEC® 505S + LINC FEED 24 M PRO 500A@ 40% - 220/380/440/3PH

DE PRIJS VAN DE POWERTEC® + LF 24 M PRO IS INCLUSIEF

SPEEDTEC® 180C 200A@ 25% - 230V/1PH

SPEEDTEC® 200C

200A@ 25% - 115/230V/1PH

DE PRIJZEN VAN DE SPEEDTEC® 180C & 200C ZIJN INCLUSIEF

• Viking helm • MIG pistool LGS 250, 4 meter • Badana • Aandrijfrol • Elektrodenhouder, 3 meter Lincoln Smitweld B.V. Nieuwe Dukenburgseweg 20 6500 AG Nijmegen T. +31.24.3522.911 F. +31.24.3522.202 E. infonl@lincolnelectric.eu www.lincolnelectric.nl

• • • •

Powertec 505S • Linc Feed 24M Pro Slangenpakket, 5 meter Cool Arc 25 + Acorox • Viking helm Lasjas • Lashandschoenen

• MIG pistool LGS 505, 4 meter • 15kg spoel adaptor

PROMOTIEPRIJZEN ZIJN GELDIG VAN 1 JULI TOT EN MET 30 SEPTEMBER 2016 Alle genoemde prijzen zijn exclusief BTW en onderhevig aan de ALGEMENE VERKOOP- EN LEVERINGSVOORWAARDEN VAN LINCOLN SMITWELD B.V.

MT service Sinds oktober 2006 zijn we er voor u.

Wij verkopen werktuigmachines voor het bewerken van metaal, stellen ze in bedrijf en verzorgen de dienst na verkoop.

ONTDEK DE KOTTERBANKEN WHR13 EN WRD13, TWEE NIEUWIGHEDEN VAN TOS VARNSDORF. MT service | Sint-Denijsstraat, 282 | B -1190 Brussel Dienst na verkoop: tel. 02 555 11 55 | service@mtservice.be Wisselstukken: tel. 02 555 11 56 | parts@mtservice.be

www.mtservice.be

Meer informatie

Smart Focus Pure Energy De beste resultaten met een minimum aan instellingen tot 100 mm materiaaldikte – ook onder extreme omstandigheden.

Contour Cut technologie voor kleine gaten en fijne contouren.

Scherpe snijkanten aan boven en onderzijde Precieze gaten 1:1 met Contour Cut Geringe hoekafwijking en gladde snij-oppervlakken

Markeren

Hoge snijkwaliteit en precieze contouren

www.kjellberg.de | Made in Germany Tel. +32 (0) 9 330 45 54

SMART FOCUS Plasmasnijmachines

Tekst: Valérie Couplez | Beeld: Maintenance Partners

25% TIJDSWINST MET NIEUW CAM-PAKKET

Dankzij de nieuwe vijfasser van Hermle kan de productie van complexe impellers en turbine blades voortaan in eigen huis gebeuren.

Wie enkelstuks maakt, kan zich geen fouten in de werkplaats veroorloven. Maar tegelijk moet ook de doorlooptijd onder controle blijven.

Een CAM-pakket met uitgebreide functionaliteit is dan het ideale instrument. Maintenance Partners investeerde daarom voor zijn nieuwe vijfassige freesmachine welberedeneerd in het hyperMILL pakket, geleverd door CNC-Consult.

Maintenance Partners ontstond in 2001, maar herbergt wel meer dan dertig jaar ervaring. Toen ABB zijn serviceactiviteiten wilde afstoten, gebeurde er een management buy-out en zag Maintenance Partners het levenslicht.

Het bedrijf bouwt sindsdien voort op die expertise en is actief in het onderhoud, revisie en de reparatie van roterende machines. Marketing manager Jeffrey Biesiot: “Hoewel we meer dan 200 mensen tewerkstellen, mogen we ons toch één team van klantgerichte specialisten noemen dat in 52 landen opereert. Jaarlijks staan we in voor 4.000 inspecties, revisies en interventies. Om ook de komende jaren nog stap voor stap verder te groeien willen we ons verder toeleggen op Engineered Services. Het onderhoud is de ideale gelegenheid om alles kritisch onder de loep te nemen en te kijken of een ander materiaal, een beter design of een aanpassing aan het proces, niet kan zorgen voor een gestroomlijndere productie. Dan moet je over de mensen beschikken die technisch kunnen meedenken met de klant en het machinepark om alle benodigde mechanische onderdelen perfect aan te leveren.”

EERSTE VIJFASSER In juni jongstleden deed daarom een eerste vijfassige freesmachine zijn intrede.

“Deze moet vooral dienst doen om meer complexe impellers te kunnen frezen”, legt Eljakim uit. Hij is officieel CAM-programmeur maar zorgt in de praktijk ook voor technische ondersteuning voor alle mensen die aan de slag zijn in de machinewerkplaats van Maintenance Partners. “Vroeger lieten we de complexe compressor impellers en turbine blades door toe­leveranciers maken. Een grondige analyse van het kostenplaatje, het opzetten van Engineered Services, onze nieuwe doordachte volgende stap in de markt van de roterende machines, wees echter uit dat er een significant bedrag kon worden uitgespaard.

Bovendien zou Maintenance Partners flexibeler voor de dag komen en kon de ‘in house’ kennis uitgebreid worden door zelf te investeren in een vijfasser. Wat de beslissing in het voordeel van de Hermle C42U Dynamic liet kantelen? De snelheid, de stabiliteit, de ronde tafel die perfect aansluit bij de geometrie van de te bewerken producten en de uitstekende service op de reeds bestaande Hermle in onze werkplaats. 

| 13 metaalvak

Eljakim schat dat hij ongeveer 25% tijdswinst kan boeken met de nieuwe hyperMILL CAD-software.

We kozen voor een goed uitgeruste versie met de belangrijkste opties, zodat we er, zeker op termijn, alles uit kunnen halen wat erin zit.” Maintenance Partners beschikte weliswaar al over een CAD/CAM-pakket voor het aansturen van de CNC-freesmachines, maar dat bevatte geen vijfassige strategieën. Het moest daarom de keuze maken tussen een volledig nieuw pakket of een extra module voor het huidige systeem.

FLINKE TIJDSWINST MET NIEUW CAM-PAKKET “Na uitgebreide demo’s van verschillende fabrikanten gezien te hebben, was Maintenance Partners overtuigd van de meerwaarde van het hyperMILL CAM-pakket. Te meer aangezien ook onze toeleveranciers van impellers tot grote tevredenheid dezelfde keuze gemaakt hadden. Mijn ogen gingen als het ware open voor welke mogelijkheden tot voor kort nog onbenut zijn gebleven. De link tussen CAD en CAM is nu weliswaar doorgeknipt, maar toch levert deze software enorme voordelen op.” Eljakim was gecharmeerd door de uitgebreide functionaliteiten. “Momenteel is er nog maar een

14 | metaalvak

‘HET LEVEN AAN DE MACHINE WORDT MIJ DOOR DE HYPERMILL SOFTWARE EEN STUK EENVOUDIGER GEMAAKT‘ basisopleiding gevolgd en zit er amper 15% van de mogelijkheden in de vingers, maar we merken nu al dat er een flinke tijdswinst kan verwacht worden tijdens het programmeren, zo een 25% à 30%. Eenvoudige zaken zoals het ontgrendelen van de deuren na de bewerking, diverse M functies en bijvoorbeeld cyclus 32 worden standaard uitgeschreven. En ik merk dat ik na het posten van de freesfile niets meer moet aanpassen. Het leven aan de machine wordt door de software een stuk gemakkelijker gemaakt. De focus van de hyperMILL software ligt ook echt op de freesstrategieën.

Er is een waaier aan mogelijkheden en de ervaring die we opdoen bij de productie van één stuk wordt mooi bijgehouden, zodat het later op een ander stuk opnieuw kan toegepast worden, omdat ook alle mogelijke gegevens erin

vervat zitten.” Eljakim was ook overtuigd van de aanpak van de softwareleverancier CNCConsult. “Toen ik ze tijdens een van de eerste gesprekken polste naar de richting waarin ze het CAM-pakket zien evolueren, kreeg ik een heel duidelijk antwoord. Het gaf ook vertrouwen dat ze zelf het programma en het frezen helemaal in de vingers hebben, de technische ondersteunende personen bij CNC-consult komen allen vanuit de praktijk. Bovendien staan ze garant voor een goede opleiding en service.

Bij de derde dag ‘leren’ programmeren kon ik al aan de slag met een stuk uit het eigen productieatelier. De begeleiding gebeurt dus heel klantgericht. En bij het opbouwen van de vertrouwdheid met het programma, stonden ze steeds paraat met advies en ondersteuning”, ■ besluit Eljakim.

Tekst: Johan Debaere | Beeld: Sandvik Coromant

DE PRODUCTIVITEIT OP DE WERKVLOER STIMULEREN

Sandvik Coromant ontwikkelt innovatieve gereedschappen.

In de West-Europese maakindustrie komt het erop aan de productiviteit steeds naar een hoger niveau te tillen om zo competitief te blijven en de strijd met de lageloonlanden aan te gaan. Die productiviteit op de werkvloer hangt af van de machines en het personeel, maar evenzeer van de gereedschappen. Daarom moeten ook de gereedschapsfabrikanten hun tools steeds opnieuw heruitvinden om op die manier de kwaliteit te optimaliseren. De specialisten van Sandvik Coromant volgen de trends op de markt en zetten die om in innovatieve oplossingen. Getuige daarvan zijn de nieuwste ontwikkelingen binnen het gamma van de frezen, met name ď ľ CoroMillÂŽ 316 en 745.

| 15 metaalvak

LEES VERDER OP PAG 72-73

Brandventilatie

Klimaattechniek Industrie

Klimaattechniek Utiliteit

Zonwering

Buitenluchtroosters

Service en onderhoud

Sandvik Coromant, onderdeel van de wereldwijde industriële Sandvikgroep, is de grootste leverancier van gereedschappen, gereedschapsoplossingen en kennis voor de metaalverwerkende industrie. De firma telt 8.000 medewerkers, verspreid over 130 landen. “Wij zetten de trends in de markt om naar nieuwe producten. Onze R&D-afdeling is dagelijks bezig met de ontwikkeling van innovatieve gereedschappen en de optimalisatie van bestaande tools”, legt Johan Morren, sales manager Benelux bij Sandvik Coromant uit. “Alle standaardproducten worden binnen 24 uur na de bestelling vanuit onze centrale magazijnen in Europa, de Verenigde Staten en Azië bij de klant geleverd.” De specialist stelde recent twee nieuwe ontwikkelingen binnen het gamma van de frezen voor: CoroMill® 316 en 745.

‘DE VOORDELEN VAN EEN ENKELZIJDIGE FREES IN EEN DUBBELZIJDIG, MULTISNIJKANT GEREEDSCHAP‘ FLEXIBILITEIT ALS TROEF De nieuwe generatie CoroMill® 316 frezen met verwisselbare kop is een verdere uitbreiding van het bekende aanbod volhardmetalen ronde gereedschappen. Dit product is geschikt voor alle standaardfreesbewerkingen, waaronder vlakfrezen met hoge voeding, het frezen van sleuven, helicoïdale interpolatie, hoek-, profiel- en aanschuinfrezen. Naast staal en rvs

De wisselplaten in de nieuwe CoroMill® 745 zijn gekanteld met een innovatieve en onconventionele hoek.

kunnen deze gereedschappen ook bij gietijzer en hittebestendige super­ legeringen gebruikt worden. “De verwisselbare koppen laten de gebruiker toe gemakkelijk en accuraat van bewerking veranderen, vingerfrezen creëren met een geoptimaliseerde radiusvariatie, tandfrequentie, geometrie en hardmetaalsoort”, zegt Morren. “Dankzij de langere snijlengte zorgen deze frezen voor nog meer flexibiliteit op de werkvloer, specifiek bij bewerkingen die een grotere axiale diepte – tot maximaal 1,2 x Dc, een grotere stabiliteit en trillingsonderdrukking vereisen.”

GEKANTELD IN HET VOORDEEL VAN DE KLANT

De nieuwste generatie CoroMill® 316 frezen met verwisselbare kop.

De wisselplaten van de compleet nieuwe CoroMill® 745 zijn gekanteld met een innovatieve en onconventionele hoek. Daardoor geniet de gebruiker de voordelen van een positieve, enkelzijdige frees in een dubbelzijdig, multisnijkant gereedschap: de excellente spaanvorming, het zachte verspanende geluid en het lage energieverbruik. Het resultaat is een veertienkantige oplossing met een hoge productiviteit en betrouwbaarheid tegen een lage kost per component. “De unieke wisselplaatpositie van deze vlakfrees is ontworpen voor de gemakkelijke en snelle wisseling van de wisselplaat en een grote M7-schroef zorgt voor een gemakkelijke en betrouwbare opspanning”, licht Morren toe. “De differentiële vertanding helpt bij trillings­ problemen. Hij is lichter en korter en de wisselplaatpositie is radiaal gecompenseerd voor een gelijkmatige spaanbelasting op elke wisselplaat.”

Deze CoroMill® 745 frezen kunnen ingezet worden voor alle bewerkingen – van voorbewerken tot semi nabewerken - in staal en gietijzer met een maximale snedediepte van 5,2 mm, bij gebruik van alle veertien snijkanten. Ze zijn ideaal voor de productie van grote reeksen, voor gebruik op flexibele productielijnen en in toepassingen waar maximaal gebruik van ■ de gereedschappen cruciaal is.

| 17 metaalvak

18 | metaalvak

Martin van der Have sales & marketingmanager ABB

ROBOTS CREËREN BANEN De robots komen eraan, zo valt van alle kanten te beluisteren. Maar eigenlijk zijn ze er al. Sterker nog: in sommige sectoren worden ze al een jaar of veertig ingeschakeld. Vooral de automotive industrie loopt al sinds de jaren zeventig voorop met de inzet van robots. En ook de elektronicabranche, metaalverwerkende industrie en de food & beverage branche maken op grote schaal van robots gebruik. Vandaag groeien ook in andere sectoren de toepassingsmogelijkheden.

In de fabriek van de toekomst zullen robots gaan zorgen voor tal van veranderingen die lange tijd buiten bereik lagen. Neem one piece production, de productie van minimale series tot slechts één stuk. Het programmeren van een robot kost nu nog onevenredig veel tijd en expertise. Vergelijk het met een printer voor thuisgebruik. Vroeger moest je allerlei toeren uithalen om zo een apparaat aan de gang te krijgen, van het omzetten van dipswitches tot het installeren van de juiste driver, tegenwoordig is het een kwestie van plug-and-play. De industriële robot lijkt nog heel erg op die printer van toen: het kost veel specifieke kennis en programmeerwerk om hem zijn werk goed te laten doen. Toch gaan we steeds meer naar die plug-and-play-situatie.

Sommige bedrijven experimenteren er al lustig mee. Zo maakt systeem­ integrator Kranendonk uit Tiel gebruik van robots voor het aan elkaar lassen van scheepsbodems. Ontwerptekeningen worden vanuit de AutoCad software razendsnel – binnen enkele seconden – geconverteerd naar een programma dat de robots aanstuurt. ‘Ouderwets’ programmeerwerk komt er straks niet meer aan te pas, terwijl dat nu nog vaak uren of zelfs dagen in beslag neemt.

Tegelijkertijd zal de mens een belangrijke factor blijven. Mensen werken van oudsher goed samen en ook twee robots kun je prima samen taken laten uitvoeren. De directe samenwerking tussen mens en robot is een ander verhaal.

Omwille van de veiligheid staan robots noodgedwongen in een veiligheidskooi. Niet voor niets: met ladingen tot honderden kilo’s en snelheden tot vier meter per seconde, vormen robots een potentieel gevaar voor collega’s van

vlees en bloed. Dat het anders kan bewijst onze YuMi die dankzij zijn lage snelheid en een beperkte handelingscapaciteit veilig is in de directe samenwerking met de mens. Hij valt automatisch stil, zodra je er tegenaanstoot en is dus een eerste stap in de richting van mensvriendelijke, inherent veilige robots. En dat is mooi want juist de combinatie van mens en robot is veelbelovend: robots doen het monotone, zwaardere werk, mensen nemen alle taken op zich die niet zo gemakkelijk te automatiseren zijn. Bovendien gaan robots steeds meer op mensen lijken. Ze zijn sterk in het verwerken van productie die er altijd precies hetzelfde uitzien. In bijvoorbeeld de fruitverwerkende industrie ligt dat lastig, maar de sensortechnologie blijft verbeteren. Robots zijn steeds beter in staat om te voelen en te zien.

Hoe meer taken robots gaan overnemen, hoe meer banen ze zullen creëren.

Daar ben ik van overtuigd. Kijk maar naar een ondernemer als Wim van de Leegte. Die zette bij VDL NedCar 1.200 robots neer en hielp daarmee duizenden mensen aan het werk. Dat de overheid dan maar mondjesmaat geld vrijmaakt om robotisering te stimuleren, helpt uiteraard niet mee. Het initiatief zal dus uit het bedrijfsleven zelf moeten komen. Maakbedrijven wil ik sowieso adviseren om niet te lang te wachten met experimenteren en het heft zelf in handen te nemen. Wie medio jaren negentig als een van de eerste mobiele bellers stond te telefoneren, had toen niet kunnen bedenken dat we binnen vijftien jaar de eerste geavanceerde smartphone zouden verwelkomen. Met industriële robots zal het net zo snel gaan, vermoed ik.

■ Ga er dus vooral mee aan de slag en voorkom dat je achteroploopt.

| 19 metaalvak

Tekst: Valérie Couplez | Beeld: Yamazaki Mazak

OPDRIJVEN PRODUCTIVITEIT EN KWALITEIT MET BETROUWBARE MACHINES

Deze rij freesmachines werkt volautomatisch aan orders voor de kleinere machinecomponenten.

20 | metaalvak

Kaizen is een managementsterm uit het Japans die letterlijk veranderen naar beter betekent. Het staat voor een producitiviteitsverbetering die hand in hand gaat met de ontwikkeling van kwaliteitstechnieken.

Yamazaki Mazak brengt deze filosofie in de praktijk in zijn Europees hoofdkwartier in het Engelse Worcester, dat opende in 1987.

En dat werpt zijn vruchten af. De Zweedse Royal Academy of Science and Technology gaf het bedrijf een plaatsje in de top tien van beste bedrijven wereldwijd. Maar ook de klanten van de Japanse machinebouwer worden geholpen om hun productiviteit en kwaliteit op te drijven. Renishaw bijvoorbeeld, dat in het nabijgelegen Stroud, meer dan veertig machines van Mazak op de werkvloer heeft staan.

In 1987 opende Yamazaki Mazak zijn Europese hoofdkwartier in Worcester. Jaarlijks rollen er meer dan 1400 machines van de band. Hoewel rollen misschien een misplaatste term is. De bedoeling is immers om in deze vestiging in te zetten op het verbeteren van de vijfassige verspaningscapaciteit, vooral in de grotere modellen, met name het VTC800 gamma. Alan Mucklow, group product manager bij Mazak: “We hebben een site van 29.000 m² ter beschikking, waar vandaag 550 werknemers tewerkgesteld zijn. Hoewel we hier een brede waaier aan machines produceren, spitsen onze investeringen voor de komende jaren zich toe op het bouwen van de grotere machines.

Daar krijgen we momenteel steeds meer vraag naar. 80% van de onderdelen van de machines maken we immers volledig in eigen huis. Om dat rendabel te kunnen, moet je beschikken over een Flexible Manufacturing System (FMS) dat in staat is om onbemand te werken. En uiteraard over goed opgeleid personeel.”

ONBEMANDE PRODUCTIE Een sterk staaltje productietechnologie staat in het begin van de productiehal van Mazak. Het heeft de naam ‘prismatic machining FMS line’ gekregen en wordt volledig aangestuurd vanuit een cyberfactory. Deze rij Mazak freesmachines werkt volautomatisch aan orders voor de kleinere machinecomponenten die ze via de planningssoftware ontvangt. Een portaalrobot zorgt voor de aanlevering van gereedschappen. Daar hoeft geen operator zich mee te moeien. Samen met de productinformatie weet de machine ook meteen welke gereedschappen ze zal nodig hebben en in welke volgorde. Ze worden door de robot uit het magazijn gehaald en aan de juiste machine aangeleverd. Ook het beheer van de gereedschappen  zelf verloopt volledig automatisch.

| 21 metaalvak

In het democentrum kan alle technologie live aan het werk gezien worden.

Met de verspaningsmachines van Mazak kunnen prachtige resultaten neergezet worden.

Elke machine is bedoeld voor een specifiek materiaal of product zodat Renishaw de volledige controle over de verspaningsparameters heeft.

Wanneer er eentje aan vervanging toe is, krijgt de beheerder een signaal. Het enige wat nog manueel gebeurt in deze sectie is het vervangen van de wisselplaatjes. Wanneer de stukken klaar zijn worden de freesmachines automatisch ontladen.

Gedurende een periode van gemiddeld zes maanden worden alle mogelijke bewerkingen op het werkstuk doorlopen tot men met de meest optimale set parameters op de proppen komt. Pas dan kan het echte produceren van start gaan in Stroud, waar de Mazak machines netjes in het gelid staan. Elke machine is specifiek bedoeld voor een specifiek materiaal of product. Dit heeft als voordeel dat de spanen in het koelmiddel gemakkelijk gerecycleerd kunnen worden. Maar wat vooral belangrijk is, dat dit dat Renishaw op die manier de volledige controle over het verspaningsproces heeft. De parameters zijn immers steeds dezelfde en tot in de puntjes bepaald. Om fouten te vermijden wordt alle materiaal dat nodig is voor de specifieke bewerking in een carrousel aangeleverd aan de machine. Het omvat alle gereedschap en ruw materiaal. Hierdoor is de productie schijnbaar zo simpel als plug-and-play.

Dit is alleen maar mogelijk wanneer de gebruikte machines ook evenveel betrouwbaarheid en controle bieden. Een koud kunstje voor de frees- en draaibanken van Mazak.

PRECISIE-ENGINEERING OP HOOG NIVEAU Ook voor de klanten van Yamazaki Mazak maken de machines van de Japanse verspaningsspecialist het verschil. Een van de grootste afnemer op het Britse vasteland is Renishaw. Dit wereldwijd opererende bedrijf is gespecialiseerd in meting, bewegingsbesturing, spectroscopie en precisiebewerking. Het heeft zijn belangrijke productiesite op een boogscheut van de Europese thuishaven van Mazak, in het Engelse graafschap Gloucesterhire. Het bedrijf ontstond in 1973 toen de inmiddels geridderde David McMurty een patent nam op een schakelende meettaster om de inspectie mogelijk te maken van de Olympus motoren van de supersonische Concorde. Dit schijnbaar heel eenvoudige, innovatieve product kon bewerkte componenten en samengestelde producten nauwkeurig meten en leidde tot een ware revolutie in driedimensionale coördinatenmeting. Het beproefde principe is tot op de dag van vandaag nog in gebruik. In 2004 kocht Renishaw een fabriek in de buurt van Stroud voor zijn machinale bewerkingen. Met een investering van 2,5 miljoen pond transformeerde de site tot een van de meest efficiënte precisie-engineering activiteiten in het Verenigd Koninkrijk. Meer dan veertig Mazak machines bepalen mee het ritme van innovatie.

VOLLEDIGE CONTROLE OVER VERSPANING De site in Stroud is ‘louter’ een productiefaciliteit. Het R&D-werk gebeurt in de vestiging New Mills in Cotton-Under-Edge. Daar voltrekt zich ook de volledige voorbereiding van een werkstuk vooraleer het effectief in productie gaat.

22 | metaalvak

KWALITEIT IN EIGEN HANDEN Voor de onderdelen die in lagere volumes nodig zijn (minder dan 300 stuks), kan een dergelijk geautomatiseerd proces minder renderen. Daar gaat men omgekeerd te werk en zet men in op ervaren personeel om het maximale uit de Mazak machines te halen. Zij gaan het stuk zelf op de machine programmeren, wat dankzij het gebruiksgemak van de technologie vlot kan. Elke operator werkt aan één machine, terwijl in het volautomatische gedeelte één operator de verantwoordelijkheid draagt over zeven machines. Voor Renishaw is het zelfs voor kleinere volumes van belang om de productie in eigen hand te houden, ondanks de hogere personeelskost. Zo behoudt het immers de volledige controle over de productkwaliteit. Enkel gespecialiseerdere technieken ■ zoals draadvonken gebeuren door toeleveranciers.

Tekst: ValĂŠrie Couplez | Beeld: Sirris

EXCELLEREN IN

PRECISIECOMPONENTEN

Succesvol concurreren op wereldniveau vraagt om een combinatie van een aantal unieke voordelen en weten hoe boven de rest uit te steken. Precisieproductie biedt u deze mogelijkheid. Tezelfdertijd stellen zich enkele uitdagingen op het vlak van machines, sturing en gereedschap. Sirris identificeerde zes domeinen waarin een bedrijf het verschil kan maken en gaat hier in zes white papers dieper op. Het tweede domein is het realiseren van een oppervlakteafwerking van hoge kwaliteit.

Voorbeeld van een klavertje vier met precisie uitgefreesd in aluminium.

24 | metaalvak

Vlakfrezen van aluminium.

NODEN IN DE MARKT Heel wat sectoren hebben om verschillende redenen behoefte aan een heel lage oppervlakteruwheid. Denk bijvoorbeeld aan de optische industrie, de producenten van gereedschappen en matrijzen of anti-kleverige coatings voor bijvoorbeeld turbinecomponenten en motoronderdelen. Afhankelijk van de functionaliteit van het oppervlak zal de ruwheid variëren.

Voor spuitgietmatrijzen ligt dat typisch op een Ra-waarde tussen 0,03 en 0,05 µm. Bijna altijd moet men zijn toevlucht nemen tot manueel polijsten om dit niveau te bereiken. Om doorlooptijden en productiekosten te verlagen moeten nieuwe en innovatieve technieken voor het bereiken van een extreem lage oppervlakteruwheid geïntroduceerd worden.

POTENTIEEL EN UITDAGINGEN Manueel polijsten mag dan al gemeengoed zijn, het blijft een tijdrovende (tot de helft van de productietijd van een matrijs!) en dus dure bewerking (goed voor 12 tot 15% van de productiekost). Het resultaat is bovendien vaak afhankelijk van de ervaring van de polijster in kwestie. Kortere doorlooptijd en lagere productiekosten kunnen op twee manier worden gerealiseerd: het optimaliseren van de afwerking van (verspanings)bewerkingen of het innoveren van het polijstproces. Door het slijpen te laten gebeuren met vaak op maat gemaakte slijpwielen kan de oppervlakteruwheid al terug­gebracht worden tot 0,025 µm. Daarnaast kan men chemisch verspanen wat tot resultaten onder 0,020 µm leidt. Er bestaan reeds machinale alternatieven voor manueel polijsten in de vorm van een roterende vibrator (tot 0,020 µm) of polijsten met drukrollen (40% lagere Ra). Naast deze beproefde technieken, heeft onderzoek nu ook het potentieel bewezen van innovatieve technieken die gebruikmaken van een van beide strategieën.

AANGEPAST SNIJGEREEDSCHAP Om micrometrische precisie te realiseren op een vijfassige verspaningsmachine moeten alle parameters die spelen gekend, gecontroleerd en geoptimaliseerd worden. Denk aan de positienauwkeurigheid van gereedschapsas, de klemprecisie, de precisie ten opzichte van een referentiepunt, de nauwkeurigheid van de gereedschapsdiameter, de verspaningscondities maar evenzeer de werkomgeving. Het frezen met monocristallijne en polycristallijne diamanten in non-ferro metalen leidt tot een extreem lage oppervlakteruwheid in vergelijking met carbide gereedschappen. Uit testen

op een vijfassige hoogprecieze freesmachine kwamen volgende resultaten naar voor. Vlakfrezen gebeurde op aluminium 7022. Het gebruik van monocristallijne diamanten gaf een ruwheid van 0,021 µm Ra en 0,15 µm Rz. Dat stond gelijk met een verbetering met factor drie tegenover het gebruik van carbide gereedschappen die een resultaat van 0,063 µm Ra en 0,43 µm Rz. De voordelen van monocristallijne diamanten toonden zich tevens bij contourfrezen voor de productie van messing oppervlaktes met een ruwheid van 0,167 µm Ra.

GEOPTIMALISEERDE STRATEGIE Het snijgereedschap is echter maar één element. Freescondities en -strategieën zijn van even groot belang om een hoogkwalitatieve afwerking te krijgen. Onderzoek op ferro materialen, die niet in aanmerking komen voor verspaning met diamantgereedschappen, heeft geleid tot een geoptimaliseerde strategie voor carbide gereedschappen. Bij het contourfrezen op titanium (Ti6AI4V) kreeg men een Ra-waarde van 0,333 µm, terwijl dit voor rvs 316L op 0,367 µm lag. Daarnaast werd de voorbije jaren gekeken naar hybride technologieën, waarbij een chemisch of fysisch proces het algemene snijden ondersteunt. Een veelbelovende techniek is het ultrasoon slijpen (ultrasonic assisted grinding, UAG). Hierbij wordt gebruikgemaakt van een cylindrisch gereedschap, gevuld met diamantpasta om materiaal te verwijderen, terwijl het aan hoge snelheid roteert ten gevolge van het frezen en het vibreren aan een ultrasone frequentie. Daarmee kan de oppervlakteruwheid onder 0,003 µm Ra gehouden worden, wat bijzonder interessant is voor harde en geharde materialen.

ELID SLIJPEN Het slijpen van harde en brosse materialen voor een oppervlaktekwaliteit van 0,005 µm Ra kan gerealiseerd worden met bijzonder abrasieve slijpwielen. Deze wielen kunnen echter last krijgen van belading en oxidevorming, wat krassen en schade onder de oppervlakte kan veroorzaken.

Om dit te vermijden werd ELID slijpen (electrolytic in-process dressing) ontwikkeld, waarbij het slijpwiel tijdens het verspanen voortdurend gepositioneerd wordt. Dit minimaliseert de wielbelading en de oxidevorming, waardoor er ongestoord kan verder geslepen worden en men een spiegeloppervlak kan bereiken op materialen die zich moeilijk laten behande len door slijpwielen met een fijne korrel (6.000 tot 8.000).

| 25 metaalvak

Dynamische energietoevoer eenvoudig gemaakt ...

Mint-MRP planningssoftware Mint-MRP is een geïntegreerd softwarepakket voor productiebedrijven met onder meer volgende troeven:

• Verhoogde efficiëntie op de werkvloer door een stabiele planning.

• Realtime opvolging van orders door registraties via barcode scanning.

• Krijg zicht op de impact van wisselende capaciteit en bottlenecks.

• Correcte resultaatsberekening door uitgebreide vooren nacalculatie.

• Betere leveringsbetrouwbaarheid via directe inzichten in de werkbezetting.

Meer info: www.mintconsulting.be Mint Consulting BVBA

Grote Hemmenweg 133 - 3520 Zonhoven België Tel: 0497 81 48 47 E-mail: info@mintconsulting.be

... voor bewegingen in alle richtingen. Eenvoudig ontwerp met e-chains , chainflex kabels en componenten van igus . Kies, bereken en bestel online – levering vanaf 24 uur. Vraag naar een gratis monster … ®

AMB, Stuttgart – Hal 4 Stand C53 EuroBLECH, Hannover – Hal 16 Stand C52

.be/the-chain Tel. 016-31 44 31 Fax 016-31 44 39

B(NL)-1072-EKS+CF 95x130M2.indd 1

Untitled-1 1

®

®

07.07.16 15:53

14/07/2016 13:52:27

Wanneer polijsten niet kan worden vermeden bestaan er nieuwe technologieën zoals plasma- en laserpolijsten. De laser zal het oppervlak smelten, terwijl met plasma de metaalionen verwijderd worden in een elektrochemisch proces. Beiden kunnen de Ra-waarden terugbrengen tot 0,05 µm. Wanneer conventioneel polijsten nog steeds nodig is, kan men automatisering overwegen.

Een robot kan dezelfde resultaten bereiken als een polijster en ze bovendien eenvoudig en consequent herhalen.

‘OM MICROMETRISCHE PRECISIE TE REALISEREN OP EEN VIJFASSIGE VERSPANINGSMACHINE MOETEN ALLE PARAMETERS DIE SPELEN GEKEND, GECONTROLEERD EN GEOPTIMALISEERD WORDEN‘ 3D-model van de matrijs met holte die diende als testcase voor robotondersteund polijsten.

VOORBEELD UIT DE PRAKTIJK De Belgische fabrikant van schakelmateriaal Niko wilde een kwalitatieve glossy finish ter uitbreiding van haar productportfolio. De schakelaars worden door middel van spuitgieten geproduceerd en vragen om matrijzen met een hoge oppervlaktekwaliteit (Ra tussen 0,03 en 0,05 µm). In de voorbehandeling, die zich vooral op EDM toespitst, bereikt men een afwerking die te ruw is (Ra tussen 0,8 en 2,5 µm) om direct te kunnen spuitgieten. De nabehandeling gebeurt momenteel manueel. De holte die 44 x 22 mm meet vereist nog 15 uren polijsten voor de juiste afwerking. Bij robotondersteund polijsten kan een zesassige industriële robot het werk doen, uitgerust met een spindel (met procescontrole) en een vertaalmodule (gebaseerd op een excenter). De volledige polijsttijd voor de bodem en de flanken bedraagt 5,5 uur met een afwerkingskwaliteit van 0,014 µm Ra. Bovendien kan deze operatie dan ’s nachts uitgevoerd worden. De initiële set-up, programmering en voorbereiding van de gereedschappen nam 8 uur in beslag. Dat brengt de volledige bewerkingstijd voor de eerste holte in de matrijs op 13,5 uur, al minder dan de manuele operatie. De tweede duurde slechts 5,5 uur, want al het voorbereidingswerk zat er al op. Wanneer de matrijs vier holtes zou bevatten, resulteert dit in een 50% kortere doorlooptijd, 30 uur robotondersteund polijsten in plaats van 60 uur manueel bewerken.

Naar ‘Achieving a high-quality surface finish’, white paper gepubliceerd ■ door Sirris in 2016.

De robot kon dezelfde oppervlaktekwaliteit leveren in de helft van de tijd voor het polijsten van vier holtes.

Sirris is het collectief centrum van en voor de Belgische technologische industrie. Het Advanced Manufacturing Department heeft meer dan 60 jaar ervaring in verspaningstechnologie. Sirris was de eerste organisatie in België die NC-programmeren introduceerd, dempingsboren, gereedschapsbeheer, hogesnelheidsfrezen, vijfassig simultaan frezen, harddraaien en laserablatie. De voorbije vijf jaar legde het de klemtoon op het behalen van microprecisie bij vijfassige freesmachines, op een manier die binnen de mogelijkheden van kmo’s ligt. Deze en de vijf volgende white papers kwamen tot na onderzoek van Sirris in samenwerking met PMA, KU Leuven, VUB, RWTH Aachen University, Fraunhofer IPT, Agoria en B-Phot. De paper kan gratis gedownload worden op www.sirris.be/precision.

| 27 metaalvak

Tekst: Valérie Couplez | Beeld: ABB, FANUC, KUKA, RoboJob, Valk Welding en Yaskawa

ROBOTS HELPEN KMO’S GOEDKOPER PRODUCEREN

Lasrobots worden steeds meer ingezet voor enkelstuks productie, waarbij de software zorgt voor automatische instelling van de lasmal en het lasprogramma.

28 | metaalvak

AUTOMATISERING

De robot kan zorgen voor een ergonomische werkpost, een opgeschroefde efficiëntie en een verlaagde foutenmarge.

Lasrobots worden steeds meer ingezet voor enkelstuks productie, waarbij de software zorgt voor automatische instelling van de lasmal en het lasprogramma.

Robots bleven lange tijd voorbehouden voor sci-fi films en hoogtechnologische multinationals. Vandaag pronken ze ook in het vizier van kmo’s. Nochtans catalogeerde men ze lange tijd als te duur en te log. Met de evolutie naar steeds kleinere batches kunnen bedrijven zich echter geen fouten meer veroorloven. Bovendien kunnen robots de vervelende repetitieve taken uit handen van operatoren nemen, zodat ze zich kunnen toeleggen op andere zaken zoals kwaliteitscontrole.

Robotisering staat bij veel bedrijven hoog op de agenda. Opvallende vaststelling, de primaire redenen om in robottechnologie te investeren gaat niet enkel over het besparen op arbeid, wat je in een hogeloonland als België zou verwachten, maar ook het verbeteren van de kwaliteit én de flexibiliteit. Door bepaalde taken door robots in plaats van operatoren te laten uitvoeren daalt het risico op fouten gevoelig. Een belangrijk element nu productiebatches steeds kleiner worden en zelfs richting enkelstuksproductie evolueren. Bovendien zal ook de kwaliteit bijzonder consistent worden. De robot voert elke handeling op exact dezelfde manier uit, terwijl dat bij en tussen operatoren onderling meer kan variëren. Ook dient de nodige flexibiliteit aan de dag te worden gelegd,

om met één robot heel uiteenlopende opdrachten uit te voeren. Daarnaast vormen de arbeidsbesparing en de verbetering van de ergonomie de belangrijkste motivaties achter de aankoop en implementatie van een robot.

EVOLUTIE IN DE ROBOTINDUSTRIE België scoorde tot nog toe goed op vlak van robots. Vooral de lange autoassemblagelijnen (Ford, Audi, Volvo …) die ons land rijk was, verwelkomden robots in grote getale. Grote productiebatches, repetitieve taken … een kolfje naar de hand van robots. Kmo’s worstelen echter met een totaal andere in richting van het productieproces.

| 29 metaalvak

Er kwamen specifieke oplossingen op de markt, geschoeid op de leest van de kmo, met name voor het beladen en ontladen van bewerkingsmachines en het pallettiseren van producten.

Lange tijd geraakten robots er dan ook niet over de drempel. Vandaag begint dit wel te lukken, terwijl er tegelijkertijd de evolutie is naar enkelstuksproductie, die op het eerste zicht net moeilijker te automatiseren lijkt. Hoe kan dat? Uiteraard heeft veel er mee te maken dat kmo’s sinds de crisisjaren de druk op de kosten zijn blijven voelen en dat door de grotere marktintroductie de prijzen van robots de voorbije jaren daalden. Maar er is meer aan de hand dan dat.

KLEINER EN FLEXIBELER Waar vroeger robotfabrikanten zich misschien eerder wilden bewijzen in de hyperlijnen van multinationals, zien ze nu ook het potentieel van de aanwezigheid bij kmo’s in. Dat betekent in de eerste plaats op de proppen komen met meer flexibele robots. Robots die zich met andere woorden snel konden aanpassen bij wisselende producten en die daarom geen zware payloads moeten kunnen torsen. Er kwamen specifieke oplossingen op de markt, geschoeid op de leest van de kmo, met name voor het beladen en ontladen van bewerkingsmachines en het pallettiseren van producten. Betaalbare robotisering dus. Een operator wordt niet zomaar ingeruild voor een robot op de werkvloer. Er wordt vooral gekeken naar het automatiseren en robotiseren van heel repetitieve taken die vaak weinig ergonomisch zijn. Op die manier krijgt

30 | metaalvak

de gebruiker bijvoorbeeld ook de mogelijkheid om een machine een extra shift te laten draaien zonder dat er een operator aanwezig moet zijn. Of kan de operator andere taken op zich nemen, zoals kwaliteitscontrole.

EENVOUDIGERE PROGRAMMERING Een tweede belangrijke ontwikkeling voor kmo’s is de vereenvoudiging van de programmering. In de begindagen van robotisering, leek dit voor veel bedrijfsleiders een taak die enkel door raketgeleerden uitgevoerd kon worden, die niet bij bosjes groeien. Te omslachtig, te duur en te tijdrovend dus. Maar operatoren om machines te bedienen zijn vandaag ook steeds moeilijker te vinden. Kmo’s moeten met andere woorden wel de richting van robotisering in. Dat neemt niet weg dat kleine batches net vragen om een snelle programmering, zodanig dat omsteltijden tot een minimum beperkt kunnen blijven. Gelukkig bleven de ontwikkelingen op het vlak van programmeren niet achterwege. Dat betekende in de eerste plaats een meer parametrische aanpak, waarbij de robotsoftware zelf belangrijke berekeningen voor zijn rekening neemt en de gebruiker zich bij wijze van spreken enkel een weg door de opties moet banen. Sinds enkele jaren is ook een meer intuïtieve programmering mogelijk. Hierbij kunnen gebruikers de gewenste bewegin-

AUTOMATISERING

Collaboratieve robots vormen het grote voordeel dat de veiligheidsperimeters grotendeels kunnen wegvallen.

gen voortonen aan de robot, die er vervolgens het passende programma voor bedenkt.

COLLABORATIE TUSSEN ROBOTS EN MENSEN De volgende stap is dat robots en operatoren niet langer gescheiden aan de slag gaan, maar veilig samenwerken. Dit zal robottechnologie pas helemaal doen doorbreken bij kmo’s. De robot kan dan zorgen voor een ergonomische werkpost, een opgeschroefde efficiëntie en een verlaagde foutenmarge. De operator brengt dan flexibiliteit en technische expertise aan in het proces. Er is dan sprake van slimme collaboratieve robots. Naar verwachting zal de intrede van deze co-arbeiders zorgen voor een boost in de robotmarkt. Tegen 2020 zouden ze al goed zijn voor een aandeel van 1 miljard dollar. Intussen werden de eerste collaboratieve robots al geïntroduceerd op de Belgische markt. Hoewel kmo’s al een tipje van het potentieel van deze technologie vermoeden, lijken bekommernissen rond de veiligheid nog voor een aarzelende houding te zorgen. Geheel onterecht nochtans.

Collaboratieve robots bieden het grote voordeel dat de veiligheidsperimeters, eventueel aangevuld met veiligheidshekkens grotendeels kunnen wegvallen.

Dat maakt ze tot een compactere en op termijn ook betaalbaardere oplos-

sing, waarvan het volledige potentieel vandaag nog niet in te schatten is.

Op een beperkte ruimte samenwerking met operatoren van vlees en bloed vraagt echter wel de nodige veiligheidsinstellingen. De aansturing daarvoor kan op verschillende manieren gebeuren: via een veiligheidsstop, handgestuurd, snelheid- of positiebewaking of energie- en krachtbewaking. Daarbij wordt telkens een werkgebied afgebakend waarbinnen de robot ongestoord kan opereren. Wanneer een operator zijn intrede doet, past de robot zich dan automatisch aan volgens de ingestelde voorschriften.

NIET MINDER JOBS, MAAR ANDERE JOBS Robots hebben dus de toekomst, omdat ze producten goedkoper kunnen helpen produceren, maar operatoren evenzeer. Men hoeft op lange termijn allerminst te vrezen dat robots jobs zouden komen inpikken, al zullen ze wel voor veranderingen zorgen. De nieuwe technologie bespaart weliswaar werk maar creëert tegelijkertijd nieuwe behoeftes en mogelijkheden. Operatoren hoeven geen vervelende klusjes meer op te knappen, maar kunnen een job uitoefenen waar meer knowhow en creativiteit in kruipt en meer voldoening uit groeit. Wanneer ze werkelijk hand in hand op de werkvloer zullen staan, ■ zal er nog meer tot nog toe onbenut potentieel duidelijk worden.

| 31 metaalvak

AUTOMATISERING Tekst: Johan Debaere | Beeld: KUKA/TU Delft

SLIM PRODUCEREN VOOR LUCHT- EN RUIMTEVAART

De Technische Universiteit Delft doet onderzoek naar de slimme productie van onderdelen voor de luchtvaart- en ruimtevaartsector.

Onder het motto ‘Smart Manufacturing’ gaan studenten en wetenschappelijke staf aan de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek van de Technische Universiteit Delft op zoek naar oplossingen voor de slimme productie van onderdelen voor de sector. Het team nam recent een nieuwe KUKA-robot KR 210 R2700 met lineaire track en positioner in gebruik. Deze installatie wordt ingezet voor onderzoek naar de automatisering van de productie van composietmaterialen en het wisselen van composieten.

De geschiedenis van de Technische Universiteit Delft gaat terug tot 1842, het jaar waarin Koning Willem II de Koninklijke Akademie oprichtte. Het doel van deze Koninklijke Akademie was ingenieurs op te leiden, die de vertaling konden maken van fundamentele kennis naar de toepassing. Vandaag volgen ongeveer 20.000 studenten vijftien bachelor- en meer dan veertig masteropleidingen aan de universiteit, onder andere aan de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. “Aan deze faculteit leren studenten precies hoe bijvoorbeeld raketten en vliegtuigen werken, zodat ze die in de toekomst beter kunnen ontwerpen.

Zij krijgen een technische basis en leren er de specialistische kennis die nodig is om bijvoorbeeld een Space Shuttle te lanceren, een Formule 1-wagen te ontwerpen of een vliegtuig efficiënter te laten vliegen”, legt universitair docent Sonell Shroff uit. “Wij doen onder andere onderzoek naar luchtvaartstructuren en –materialen, aerodynamica, vliegtuigprestaties, voortstuwing van vlieg­tuigen, windenergie, luchtvaartoperaties, drones en ruimtevaarttechnologie. Wij zijn ervaren in het uitvoeren van interdisciplinair onderzoek en integreren daarbij  fundamenteel onderzoek met ingenieursdisciplines en ontwerp.”

| 33 metaalvak

to bridge the gap, make sure it’s WELDONE

welding engineering | inspection | welding coordination | project management |training

www.weldone.be

www.weldone.nl

Sinds 30 jaren uw specialist in het stockeren van uw metaal Als een jarenlange producent van stellingen voor de metaal branche biedt OHRA u een op maat gemaakte oplossing aan voor het stockeren van metaal en van alle andere materialen.

Hoogstaande kwalitatief en duurzame stellingen uitsluitend gemaakt met warmgewalste staalprofielen.

Draagarmstellingen Palletstellingen Staalplatformen Hallenbouw op basis van onze stellingen

www.ohra-opslagsystemen.be

OPSLAGSYSTEMEN MET CONCEPT

OHRA Regalanlagen GmbH Tel. 051 - 72 37 67 GSM 0474 - 47 91 64 Email: danneels@ohra.de

AUTOMATISERING

SMART MANUFACTURING De wetenschappelijke staf en de studenten van de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek, onder leiding van professor Rinze Benedictus, doen op dit moment ook veel onderzoek naar de slimme productie van intelligente onderdelen en structuren, zoals multifunctionele coatings, die niet alleen een vliegtuig beschermen, maar tegelijk elektriciteit genereren of opslaan. Een robot met geïntegreerde sensoren kan in een slim productieproces bijvoorbeeld de kwaliteit van een product tijdens de productie meten en indien nodig simultaan herstellen. Zo wordt voorkomen dat afgewerkte producten afgekeurd moeten worden. Smart Manufacturing of Industrie 4.0 zal uiteindelijk voor een optimale productie zorgen, veel banen creëren, de industrie competitiever maken en de lancering van innovaties in de markt versnellen.

‘SMART MANUFACTURING ZAL ONZE INDUSTRIE ALLEEN MAAR VOORDELEN BRENGEN‘ Smart manufacturing of Industrie 4.0 zal de productiviteit ten goede komen, jobs creëren en onze economie competitiever maken.

‘EEN KUKA ROBOT MAAKT DE PRODUCTIE VAN ONDERDELEN SLIMMER‘ KUKA-ROBOT

Het onderzoeksteam beschikt nu over een robotinstallatie van KUKA.

Sinds begin juli 2016 beschikt dit onderzoeksteam over een nieuwe KUKA robot type KR 210 R2700. Deze robot, standaard uitgerust met zes armen, heeft een laadvermogen tot 210 kg en een bereik van maximaal 2.700 mm. De installatie in de universiteit is uitgerust met lineaire track, extra positioner en verdere armen voor de montage van verschillende gereedschappen “Deze robotinstallatie zal ingezet worden voor onderzoek naar het wikkelen van composieten en de automatisering van de productie van composietmaterialen. Zo worden de efficiëntie en snelheid verhoogd, terwijl de kosten van deze productie verlaagd worden. De robot kan verder gebruikt worden om de kwaliteit van het materiaal te monitoren tijdens de productie en, indien nodig, het product te repareren”, licht Shroff toe.

“Wij kozen voor de KUKA technologie om verschillende redenen. Zo maakten wij in het verleden al gebruik van KUKA robots in onze faculteit. De robotspecialist stelde ons een pakket voor met naast de robot ook software met veel licenties voor onze groep studenten. Tot slot omvat de installatie veel opties, zoals een arm, waarop wij tools kunnen aansluiten, die wij zelf ontwikkelen. Op die manier kunnen wij onze ontwikkelingen nog beter ■ testen.”

| 35 metaalvak

Tekst: Valérie Couplez | Beeld: Yaskawa

COMPACT EN FLEXIBEL PUNTLASSEN Compact en flexibel zijn belangrijke sleutelwoorden in de aankooppolitiek voor nieuwe machines. De werkvloer kent immers al een stevige bezetting en nieuwe investeringen moeten ook rendabel kunnen omgaan met kleinere series. Yaskawa stelt daarom op de komende Euroblech zijn nieuwste innovatie voor puntlassen aan hoge snelheid, met volledig geïntegreerde servogestuurde puntlastang. Hiermee kunnen korte productietijden worden gerealiseerd en wordt de programmering eenvoudiger gemaakt.

Iedere twee jaar kunnen metaalbewerkers van over de hele wereldwijd kennismaken met het neusje van de zalm op vlak van plaatbewerkingstechnologie. De beurs vindt dit jaar plaats van 25 tot en met 29 oktober. Yaskawa tekent er vanzelfsprekend ook present. Op stand F58 in hal 13 zal de robotspecialist er zijn jongste innovaties aan het werk zetten.

‘EEN VAN DE BLIKVANGERS OP DE STAND VAN YASKAWA OP DE EUROBLECH WORDT ONGETWIJFELD DE NIEUWSTE OPLOSSING VOOR PUNTLASSEN‘ ROBUUSTE ZESASSERS DOEN HET WERK Een van de blikvangers op de stand wordt ongetwijfeld de nieuwe flexibele en compact oplossing voor puntlassen aan hoge snelheid. De nieuwe MS210 robot vormt het hart van het systeem. Deze is uitgerust met een grijpsysteem en een stationaire puntlasunit. Met een heflast van 210 kg en een bereik van 2.702 mm, leent deze robuuste zesasser zich uitstekend voor puntlassen. Dankzij zijn compacte formaat, kan hij tot 40% plaats op de werkvloer besparen. Hij wordt vergezeld van een stiftlasmachine, een eigen ontwikkeling van Yaskawa die de expertise in lasprocessen van de robotfabrikant mooi aanvult. Yaskawa heeft hier een MH5 handlingrobot met toevoerunit aan toegevoegd, deze zorgt dan voor de aanvoer van de te lassen stukken.

MOTOSENSE VISION SYSTEEM VOOR LASROBOTS De Motoman MS210, uitgerust met een speciaal grijpsysteem, vormt het hart van de nieuwe puntlasoplossing van Yaskawa.

36 | metaalvak

Een andere interessante innovatie die Yaskawa zal tonen op de Euroblech is een camerasysteem voor booglasrobots. Hiermee kunnen toleranties en afwijkingen van te las■ sen onderdelen worden vastgesteld en kan de robotbaan worden gecorrigeerd.

AUTOMATISERING Tekst: Johan Debaere | Beeld: RoboJob

AUTOMATISERING KENT GEEN GRENZEN Industrie 4.0 is een hot topic, niet in het minst in Duitsland. De overheid stelt alles in het werk om de ruggengraat van de Duitse economie nieuw leven in te blazen en met succes. Dankzij de CNC-automatiseringsoplossingen van RoboJob kunnen Duitse toeleveranciers de flexibiliteit en efficiëntie van hun productie verbeteren om het rendement en de competitieve slagkracht te vergroten.

RoboJob heeft veel inspanningen gedaan om voet aan de grond te krijgen in Duitsland.

Na de eerste stappen op de Franse markt heeft RoboJob heel wat inspanningen gedaan om voet aan de grond te krijgen in Duitsland. “De Duitse CNC-markt is de grootste in Europa. Bovendien ervaart men ook daar de druk op de prijzen en levertijden en hebben zij het almaar moeilijker om geschoold en flexibel personeel te vinden”, vertelt business development manager Jelle De Roovere. “Duitsland is intussen uitgegroeid tot onze grootste afzetmarkt buiten thuismarkten België en Nederland.”

‘VOOR ROBOJOB GROEIT DUITSLAND UIT TOT ÉÉN VAN DE BELANGRIJKSTE AFZETMARKTEN‘ AUTOMATISEREN ALS OPLOSSING Net als overal in West-Europa heeft de Duitse industrie af te rekenen met een hoge loonkost en grote concurrentiedruk. Ook de eis van de klanten naar

snellere levertijden en lagere prijzen zet firma’s onder druk. Dankzij de CNCautomatisering van RoboJob kunnen zij meer rendement uit hun machines te halen en zo een hoofd bieden aan de problemen. Markus Zaiser van Manfred Zaiser GmbH (Baden-Württemberg) was vooral onder de indruk van de snelle omsteltijden in zowel de software als configuratie van de Turn-Assist. Voor Martin Korte van Tridelta Magnetsysteme GmbH (Dortmund) waren naast die snelle in- en omsteltijden vooral de compactheid en de brede toepasbaarheid aan werkstukken doorslaggevend.

GEZIEN OP YOUTUBE Het verhaal van Hetschel GmbH & Co. is wel heel apart. “Wij wilden onze productie al langer automatiseren, speelden met de gedachte om een robot te kopen en die zelf te programmeren, maar een standaardoplossing vonden wij niet”, stelt productieleider Andreas Hetschel. “Een YouTube filmpje van RoboJob veranderde alles. Wij installeerden intussen een Turn-Assist 250 aan een Mazak Quick Turn Nexus 200 N. Wij hadden nooit verwacht dat deze installatie op slechts drie dagen klaar zou zijn en wij op dag vier manloos en ■ zelfstandig aan de slag zouden kunnen.”

| 37 metaalvak

Van manuele tot volautomatische magazijnsystemen.

Fehr

Upmoviom Promatt Nederland Rietmolenweg 20 7482 NX Haaksbergen Tel: (00 31) 53-573 05 10 info@promatt.nl

Promatt BelgiĂŤ Uitbreidingstraat 84 3rd floor 2600 Berchem Tel: (00 32) 3 218 23 03 info@promatt.be

www.promatt.com

AUTOMATISERING Tekst: Valérie Couplez | Beeld: ABB

EEN NIEUW TIJDPERK VAN INDUSTRIËLE PRODUCTIE Het internet heeft een revolutie veroorzaakt in het dagelijkse leven. Wie had vijftien jaar geleden al gedroomd van een smartphone?

Ook in industriële productieprocessen luidt het internet een nieuw tijdperk in, al laat de impact nog wat op zich wachten. Vandaag is  slechts het tipje van de ijsberg aan mogelijkheden ontdekt. ABB bereidt u ook graag al voor op alles wat eronder schuilt.

Wie met zijn bedrijf de stap naar big data en IoT wil zetten, kan bij ABB terecht voor slimme apparatuur om gegevens te verzamelen.

| 39 metaalvak

MITUTOYO BENELUX ZOMERT NA NA MITUTOYO BENELUX ZOMERT MITUTOYO BENELUX ZOMERT NA MITUTOYO BENELUX ZOMERT NA MITUTOYO ZOMERT NA • Coolant ProofBENELUX Digimatic Schuifmaten

• Coolant Digimatic Schuifmaten • Coolant Proof Proof Schuifmaten • Schuifmaten metDigimatic Noniusaflezing • Coolant Proofmet Digimatic Schuifmaten • Schuifmaten met Noniusaflezing Schuifmaten Noniusaflezing •• Coolant Proof Digimatic Schuifmaten • Hoogtemeters: QM-Height ABSOLUTE 1D met Noniusaflezing • Hoogtemeters: QM-Height ABSOLUTE 1D • Schuifmaten Hoogtemeters: QM-Height ABSOLUTE 1D Schuifmaten Noniusaflezing &•• Linear Heightmet LH-600 E/EG ABSOLUTE 1D Hoogtemeters: QM-Height & Linear HeightHeight LH-600LH-600 E/EG E/EG & Linear • Hoogtemeters: QM-Height ABSOLUTE 1D & Linear Height LH-600 E/EG & LinearActieprijzen Height LH-600 E/EG

Mitutoyo BeNeLux Mitutoyo BeNeLux Mitutoyo BeNeLux Mitutoyo BeNeLux www.MitutoyoBeNeLux.com

www.MitutoyoBeNeLux.com Mitutoyo BeNeLux www.MitutoyoBeNeLux.com www.MitutoyoBeNeLux.com

Actieprijzen Actieprijzen www.MitutoyoBeNeLux.com Actieprijzen www.MitutoyoBeNeLux.com www.MitutoyoBeNeLux.com Actieprijzen www.MitutoyoBeNeLux.com ActieActie geldig van 01/09/2016 tot 30/09/2016 geldig van 01/09/2016 tot 30/09/2016 www.MitutoyoBeNeLux.com Actie geldig van 01/09/2016 tot 30/09/2016 Actie geldig van 01/09/2016 tot 30/09/2016 Actie geldig van 01/09/2016 tot 30/09/2016

www.MitutoyoBeNeLux.com

Info@MitutoyoBeNeLux.com Info@MitutoyoBeNeLux.com Service@MitutoyoBeNeLux.com Service@MitutoyoBeNeLux.com Info@MitutoyoBeNeLux.com Info@MitutoyoBeNeLux.com

Showroom BE Showroom BE Hogenakkerhoekstraat 8 9150 Kruibeke Showroom BE HogenakkerhoekstraatShowroom 8 - 9150 Kruibeke +32 3 254 254 04 048BE 44 +32 3 44 Hogenakkerhoekstraat 9150 Kruibeke HogenakkerhoekstraatShowroom 8 - 9150 Kruibeke BE +32 3 254 04+32 44 3 254 04 44 HogenakkerhoekstraatShowroom 8 - 9150 Kruibeke NL Showroom NL +32 254 04 44 Wiltonstraat25 25-- 3905 3905 Wiltonstraat KW3Veenendaal Veenendaal Showroom NL Showroom NL 318 534 +31 318 534911 911 WiltonstraatWiltonstraat 25 - 3905 KW25Veenendaal - 3905 KW Veenendaal Showroom NL +31 Veenendaal 318 534 911 +31 318 534 911 Wiltonstraat 25 - 3905 KW +31 318 534 911

Service@MitutoyoBeNeLux.com Service@MitutoyoBeNeLux.com Info@MitutoyoBeNeLux.com Service@MitutoyoBeNeLux.com

Snelle, automatische setup voor een hogere productiviteit en flexibiliteit.

Automatische gereedschapswissel Eenvoudig programmeerbaar

Dynamisch hoekmeetsysteem

ATC Growing Together with Our Customers

AMADA SA BELGIË Doenaertstraat 15 B8500 KORTRIJK Tel : +32 (0) 56 35 21 33 www.amada.be

AUTOMATISERING

Beeld: Pia Nordlander.

Op basis van de gegevens die sensoren verzamelen van bijvoorbeeld een robot, kunnen ze perfect aangeven wanneer een onderdeel aan vervanging toe is.

Vandaag zijn er twee grote trends aan de gang. Allereerst brachten hernieuwbare energiebronnen zoals zonnepanelen en windturbines een shift teweeg in de energieproductie. We evolueren van een centraal en makkelijk te sturen systeem naar een decentrale opwekking die aan verschillende factoren onderhevig is. Dat betekent bijvoorbeeld dat in periodes van veel zonneschijn en hard waaiende wind de energieprijzen zullen dalen. Bedrijven zullen daar in de toekomst hun productie meer op afstemmen. In sectoren met een hoge energienood, zoals staal- of papierfabrieken, gebeurt dat vandaag al. De tweede trend heeft alles te maken met connectiviteit.

Door de komst van het internet kan alles geconnecteerd worden wat een schat aan data oplevert. Door die gegevens te gaan verzamelen en analyseren, krijgen bedrijven het instrument in handen om de productiviteit te verhogen, het energieverbruik te verlagen en meer betrouwbaarheid in te bouwen in hun processen.

CONNECTIVITEIT IN SERVICE, OPERATIONS & CONTROL ABB is als wereldwijde partner in industriële automatisering perfect geplaatst om niet alleen de uitdagingen in deze ontwikkelingen te zien, maar ook de voordelen die klanten hiervan kunnen plukken. Het spitst zijn expertise toe binnen drie grote toepassingen. Ten eerste zal er veel veranderen op vlak van service. Op basis van de gegevens die sensoren verzamelen van een installatie, bijvoorbeeld een robot, kunnen ze perfect aangeven wanneer een onderdeel aan vervanging toe is. Preventief onderhoud kan zo vervangen worden door ‘condition based’ onderhoud waarbij bedrijven zich veel tijd en kosten kunnen besparen. Bovendien kunnen deze gegevens weer teruggekoppeld worden om ook het proces te gaan optimaliseren, zodat cruciale onderdelen en dure onderdelen een langer leven beschoren

zijn. Hiermee zijn we aangekomen in het tweede domein: operations. Automatisering is een voorwaarde voor stukproductie. Big data zijn dan de sleutel om het proces zo in te richten dat de omsteltijden en fouten tot een minimum gereduceerd worden. Vandaag herbergen al heel veel slimme apparaten die gegevens. Met de Internet of Things (IoT) kan wat relevant is voor een bepaald proces er probleemloos uitgehaald worden en uitgewisseld met andere vestigingen en gebruikers. Een derde toepassing ligt in de control. Met IoT zal het bijvoorbeeld mogelijk worden om een volledige lijn virtueel te bouwen en allerhande simulaties te doorlopen vooraleer er nog maar een machine gekocht is. Hoewel dit nu al mogelijk is met behulp van een DCS-systeem, zullen dergelijke processen in de toekomst toegankelijker worden dankzij die verregaande connectiviteit.

OPERATOR BLIJFT NODIG Hoewel België misschien niet de voorloper is in deze ontwikkelingen, staat het toch hoog op de agenda bij de overheid, federaties en onderzoeks­ instellingen. Denk maar aan initiatieven zoals Factories of the Future. Het verder automatiseren en digitaliseren van de productie is ook voor kmo’s een noodzakelijke voorwaarde om de doorlooptijden in te korten, minder op stock te moeten houden en meer flexibiliteit in te bouwen. Dat betekent niet dat de operator overbodig wordt in de productie, ABB ziet voor hem een andere rol weggelegd die meer rond expertise en kwaliteitscontrole draait. Wie met zijn bedrijf de stap naar big data en IoT wil zetten, kan bij ABB terecht voor slimme apparatuur om gegevens te verzamelen en slimme oplossingen om de beschikbare data juist te analyseren om er waarde aan te ontlenen. Bovendien beschikt men over de benodigde ■ beveiliging om de data veilig van en naar de cloud te brengen.

| 41 metaalvak

QUALITY DRIVES PRODUCTIVITY HEXAGON OPEN HUIS 2016 KOM LANGS EN ERVAAR HOE KWALITEIT UW PRODUCTIVITEIT VERHOOGT. e-mail: contact.nl.mi@hexagon.com

OPEN HUIS 2016 21 SEPTEMBER 2016 REGIO EINDHOVEN, EINDHOVEN, NEDERLAND

www.hexagonmetrology.nl

AUTOMATISERING Tekst: Valérie Couplez | Beeld: FANUC en HCJ

INNOVATIEVE UITZETVOEGEN, PERFECT OP MAAT GESNEDEN

Het politieke beleid mag dan wel de mond vol hebben van innovatie, het zijn de bedrijven die het in de praktijk moeten brengen. In Genk staat er zo eentje. Hengelhoef Concrete Joints bedacht een unieke oplossing voor het compenseren van het inkrimpen van beton in industriële vloeren: uitzetvoegen met een sinus- en een cosinusprofiel. Om de productie onder stoom te krijgen investeerde het bedrijf in plasmatechnologie in combinatie met een snijrobot  van FANUC.

| 43 metaalvak

Hengelhoef Concrete Joints (HCJ) ontstond in 2007 als spin-off uit het aanpalende Werkhuizen Hengelhoef. CEO Albert Klingeleers vertelt: “Wij maakten op vraag van een klant een uitzetvoeg. Uitzetvoegen dienen om de krimp op te vangen die eigen is aan beton. Vroeger gebeurde de overloop tussen betonnen vloervlakken met zaagsnedes. Dat betekende echter dat een nagelnieuwe vloer meteen beschadigd moest worden. Met een rechte uitzetvoeg wordt dit vermeden, maar er blijft wel een impact telkens een heftruck erover rijdt. Hier ondervinden de harde wielen enorm veel schade van, maar ook de vervoerde goederen, de bestuurder en de vloer zelf delen in de klappen. Wij bedachten daarom een oplossing door het profiel van de uitzetvoeg aan te passen. Dankzij de sinusvorm blijft er een permanent contact tussen de wielen van de heftruck en de vloer. Je kan de voeg nog zien, maar je zal ze niet meer voelen. De heftruck kan zich dus volledig schokvrij bewegen, wat de levensduur van de wielen verdubbelt en ook de vloer langer laat meegaan. Wat begon als een concept, werd al snel een serieproduct en dat paste niet binnen het plaatje. Werkhuizen Hengelhoef biedt immers meer een service met het leveren van enkelstuks en maatwerk aan lokale bedrijven, terwijl we met HCJ een product aanbieden dat op export gericht is.”

INTRODUCTIE PLASMATECHNOLOGIE Er kwam sindsdien ook een tweede innovatief product bij, dat de vorm van een cosinus benadert. “Het sinusprofiel is met 63 kg zwaar en moeilijk te manipuleren. Daarom kwamen we met de Cosinus Slide op de proppen met slechts de helft van het gewicht”, vult managing director Dirk Meuwissen aan. “Dat maakt het product veel makkelijker te hanteren, maar wel iets minder stabiel. Het hangt dus eigenlijk louter af van de voorkeur van de gebruiker, want beide producten pronken met dezelfde voordelen en korte terugverdientijd.” Deze twee gepatenteerde producten oogsten momenteel wereldwijd succes als unieke oplossingen voor een probleem in heel veel industriehallen. Dat vraagt ook om extra inspanningen van het machinepark.

‘ONZE TWEEDE PERSINSTALLATIE MET TWEE FANUC ROBOTS ZAL OP IETS MEER DAN EEN JAAR TERUGVERDIEND ZIJN‘

De producten van HCJ zijn een unieke oplossing voor een wereldwijd probleem.

44 | metaalvak

Dirk Meuwissen: “De grootste uitdaging voor de robot was de exacte positionering van de snede”.

Meuwissen: “In het verleden werden de producten geknipt in onze persinstallatie. Dat gaf steevast een vervorming die varieerde naargelang de gebruikte materialen. We kozen daarom voor de introductie van een snijrobot met plasmabrander. Alternatieven als zagen en lasersnijden vielen uit de boot wegens respectievelijk een moeilijk te klemmen product en een te dure technologie.”

Omdat HCJ tot grote tevredenheid al enkele lasrobotten van FANUC in dienst heeft, was de keuze voor een snijrobot snel gemaakt.

KORTE TERUGVERDIENTIJD “Het werd de Arc Mate 0ib met het geïntegreerde FANUC iRVision systeem.

Deze robot voldeed het best aan onze wensen. De producten komen uit de pers op een transportlijn naar de robot. Hij moet dus geen manipulatie uitvoeren en enkel de snede verzorgen. Snelheid en payload zijn minder van tel, de grote uitdaging was de exacte positionering. Dit moet immers tot op de mm juist zitten om een kwalitatief product af te leveren. De keuze voor een geïntegreerd visionsysteem dat alles piekfijn in de gaten heeft, lag daarom voor de hand.” Omdat de capaciteit op zijn maximum liep en men de komende jaren de nodige groei verwacht, investeert HCI momenteel in een tweede persinstallatie. Hier zullen twee stukken tegelijk kunnen uitkomen, waardoor er binnenkort nog twee dezelfde FANUC robots volgen. “Automatiseren is een must, alleen al om de rug van onze medewerkers te sparen. Het gaat immers om zware stukken. Wij zien robots als een heel betaalbare oplossing. De terugverdientijd van deze tweede installatie zal bijvoorbeeld maar iets meer dan een jaar bedragen, omdat we er de productietijd gevoelig mee inkorten. Ze kunnen echter het tekort aan goed geschoolde medewerkers niet volledig opvangen, want om er mee te kunnen werken moet je ook technisch onderlegd zijn. En wij willen net alle kennis in huis houden om onze eigen stukken en machines te maken. Zo maak je het de concurrentie toch net weer ■ iets moeilijker”, besluit Meuwissen.

AUTOMATISERING

‘DUTCH MADE’

Tekst: Valérie Couplez | Beeld: Gibas Automation

AUTOMATISERING VOOR KORTERE DOORLOOPTIJD

Het beladingssysteem is geschikt voor zowel horizontale als verticale bewerkingscentra. Beeld: Loet van Eijndhoven.

Automatisering is de manier om het volle rendement uit bewerkingsmachines te halen. Dat vraagt niet alleen om een oplossing die kan zorgen voor een autonome belading van de machine. Wie consequent op tijd en zo economisch mogelijk wil produceren, heeft ook nood aan een oplossing die de automatisering koppelt aan de werkorganisatie. Gibas Automation is hier de perfecte partner voor. Het levert zijn eigen ‘Dutch made’ beladingssystemen op maat  van de klant, flexibele zesassige robots voor elk proces en de Soflex software die alles naadloos aan elkaar koppelt.

| 45 metaalvak

Gibas Smartprocess Robotcel > Design robotisering identiek aan machine

Sluiswachter 20b 3861 SN Nijkerk T +31 (0)88 540 60 00 E info@gibas.nl

www.gibas.nl

Jobmanager zoals Soflex

> Variabel aantal palletposities

> Producten tot 250kg

> Combineerbaar met

> Zowel geschikt voor horizontale

producthandling

als verticale bewerkingscentra

> Werkstukwisselstation

Gibas Numeriek B.V.

> Programmeerbaar met een

AUTOMATISERING

Om consequent op tijd en economisch te produceren, kan men het best ook de automatiseringsoplossingen koppelen aan de organisatie. Beeld: Loet van Eijndhoven.

AUTOMATISCHE BELADING VOOR ALLE MERKEN Gibas Smart Process Robotcel is een flexibel beladingssysteem voor zowel verticale als horizontale bewerkingscentra. De enorme flexibiliteit is een van zijn sterkste troeven. Zo kan het bijvoorbeeld ingezet worden voor zowel producthandling als pallethandeling of beide en dat voor alle machinemerken. Hoewel het een bijzonder compacte oplossing betreft, zijn er toch een groot aantal palletplaatsen beschikbaar. Gibas heeft hier de nodige standaard­oplossingen voor in huis, die helemaal naar wens van de klant kunnen afgewerkt en opgeleverd worden. Het design is specifiek aangepast aan bewerkings­centra en houdt rekening met alle vereisten inzake veiligheid. Ook meetprocessen en reiniging kunnen perfect worden geïntegreerd.

ROBOTISERING VOOR MEER FLEXIBILITEIT Het hart van de Gibas Smart Process Robotcel wordt gevormd door een zes­ assige robot. Gibas Automation werkt met robots in diverse uitvoeringen, zodat de gebruiker alle mogelijkheden krijgt om extra functies op te nemen, zoals bijvoorbeeld het reinigen van producten die afgewerkt zijn. Het polsgewicht van de robot kan geheel naar klantenwens bepaald worden. Aangezien flexibiliteit hier troef is, kan het aantal palletplaatsen gekozen worden in functie van de gewenste autonomie. Bovendien bestaat de mogelijkheid om te werken met diverse formaten van palletten, zodat kleine producten bijvoorbeeld niet op een groot pallet moeten. Het grote voordeel hiervan is dat de gereedschappen korter ingespannen kunnen worden, waardoor ze minder slijten en zorgen voor een betere oppervlaktekwaliteit. Verder is de lade op het beladingsstation draaibaar, zodat producten in meervoudige opspanningen eenvoudig geplaatst kunnen worden. Het is tevens mogelijk om de cel met twee beladingsstations uit te voeren om de vultijd van de cel te minimaliseren. Om te wisseltijd van pallets of producten terug te dringen, is de cel voorzien van twee preloadposities.

BETERE PRODUCTIEOUTPUT Een optimale automatiseringsoplossing is in feite maar de helft van het werk.

Om consequent op tijd en economisch te produceren, kan men het best ook

Het hart van de Gibas Smart Process Robotcell is een zesassige robot, beschikbaar in verschillende uitvoeringen.

‘HET RESULTAAT: EEN BETERE PRODUCTIEOUTPUT DOOR EEN BETERE PLANNING EN MINDER STILSTAND‘ de automatiseringsoplossingen koppelen aan de organisatie, van de planning tot en met de productie. Daarom is de Gibas Smart Process cel voorzien van Soflex software, die perfect gelinkt kan worden aan een ERP-systeem. Deze maakt het mogelijk om de productie volledig te plannen, van eenvoudige palletwissels tot combinaties van palletbehandeling, productbehandeling en gereedschapswissels in de machine. De cyclustijden worden bijgehouden, zodat exact gekeken kan worden welke pallet er wanneer wordt bewerkt. Het resultaat: een betere productieoutput door een betere planning en minder stilstanduren. De software houdt ook alles bij, zodat er steeds een overzicht is van wat er allemaal nodig is om bijvoorbeeld een nacht door te frezen. Indien er gereedschappen breken, kijkt de software zelfstandig na welke producten er geproduceerd kunnen worden zonder deze gereedschappen of welke zustergereedschappen inzetbaar zijn. De machinestatus kan ook extern bekeken ■ worden.

| 47 metaalvak

Tekst: Valérie Couplez | Beeld: Agoria

IEDEREEN DIGITAAL, DIGITAAL VOOR IEDEREEN Vlaamse technologiebedrijven noemen digitalisering een echte game changer. Dat blijkt uit een enquête die Agoria eerder dit jaar organiseerde. Meer dan de helft van de bedrijven verwacht ook dat de snelle evoluties en opportuniteiten op het vlak van digitalisering een grote invloed zullen hebben op het eigen business model. Wilson De Pril, directeur-generaal van Agoria stelt vast dat digitalisering hoog op de prioriteitenlijst van ondernemers staat. “Onze bedrijven willen klaar staan en uitgroeien tot koplopers in de digitale economie.”

Meer dan de helft van de bedrijven verwacht dat de snelle evoluties en opportuniteiten op het vlak van digitalisering een grote invloed zullen hebben op het eigen business model.

48 | metaalvak

Inzetten op een digitale aanpak bij productontwikkeling en productie laat bedrijven toe om heel wat nieuwe economische activiteiten te ontwikkelen.

Volgens de federatie van de technologische industrie speelt de overheid een belangrijke rol in het ondersteunen en faciliteren van deze evolutie. “Een overheid moet uiteraard zelf haar dienstverlening afstemmen op de noden van de klant en de gebruiker. Daarnaast moet ze investeren in een door ICT ondersteund onderwijs, jongeren aanmoedigen om te kiezen voor STEM-studierichtingen en bedrijven stimuleren in hun digitalisering en innovatie.

Dit kan door regelgeving en vergunningen aan te passen en vernieuwende digitale oplossingen aan te moedigen voor maatschappelijke uitdaging”, zegt De Pril. Agoria roept de Vlaamse regering op om werk te maken van een geïntegreerde strategie die over alle beleidsdomeinen heen loopt. Ook voldoende investeren is vereist. “Het programma Radicaal Digitaal dat werd aangekondigd in het regeerakkoord heeft slechts een jaarbudget van tien miljoen euro. Dat is onvoldoende om echt ambitieus te zijn.” De ambitie hebben om trendsetter te worden zoals de Scandinavische landen of Nederland maakt het verschil tussen zelf nieuwe

jobs te kunnen creëren of diensten en producten in het buitenland te moeten aankopen. Agoria formuleert enkele oplossingen om bij de trendsetters te horen. De Pril: “Door een geïntegreerde strategie om te zetten in acties, vang je de moeilijkheden beter op en speel je beter in op de opportuniteiten. Het komend decennium zal de geschiedenis ingaan als de vierde industriële revolutie en vergt een beleid 4.0.”

OPPORTUNITEITEN BENUTTEN In een interview met Cecimo, de Europese organisatie die machinegereedschapsbouwers vertegenwoordigt, liet Markus Lorenz, partner en managing director bij The Boston Consulting Group zijn licht schijnen over welke impact digitalisering en industrie 4.0 zal hebben op de verspaningsindustrie.

“Technologische ontwikkelingen zoals additive manufacturing, robotica, machine-naar-machinecommunicatie (M2M) of machine-naar-onderdelencommunicatie (M2P) zowel opportuniteiten als bedreigingen. Maar hun uitgebreide expertise en sterke klantenrelaties geven de ‘klassieke’ fabrikanten wel een streepje voor op nieuwe spelers die de markt disruptief binnendringen. Wie op deze

sterke troeven kan voortbouwen, mag zich naar schatting aan een 20% tot 30% hogere productiviteit verwachten. Maar dan mag men niet willen vechten tegen deze industriële revolutie. Ze komt er sowieso aan. Dan is het zaak om manieren te zoeken om dergelijke transformatietechnologie te integreren in de reeds aanwezige sterke productieprocessen en klantenrelaties. Ontwikkelingen zoals M2M en M2P kunnen het businessmodel doen evolueren naar een aanpak waarbij de klant enkel betaalt voor de output die de machine genereert.

Fabrikanten en hun klanten moeten ook nieuwe modellen onderzoeken om met elkaar gegevens uit te wisselen en te analyseren. Dit kan voor beide partijen waardevolle inzichten en sprongen in efficiëntie opleveren. Ten slotte moeten fabrikanten zich niet langer blind staren op oplossingen die ‘groter’ en ‘sneller’ zijn, maar vooral inzetten op meer flexibiliteit en productiviteit voor hun klanten. AM-oplossingen kunnen bijvoorbeeld kleine batches economisch rendabel maken. Industrie 4.0 belooft zowel voor fabrikanten als hun klanten een win-win te zijn, op voorwaarde dat bedrijven de opportuniteiten identificeren en de capaciteit uitbou■ wen om hun meerwaarde te benutten.”

Wilson De Pril: “Het komend decennium zal de geschiedenis ingaan als de vierde industriële revolutie en vergt een beleid 4.0”.

| 49 metaalvak

Tekst: Valérie Couplez | Beeld: Global Suppliers, Schäfer en Van Hoorn Machining

EFFICIËNTE MAGAZIJNEN LEVEREN OP

Unicompact-EHG-fuer-Blechhandel-breit-S18: Automatisch betekent een maximale bereikbaarheid op een minimum van plaats.

50 | metaalvak

BEDRIJFSINRICHTING

Samengevouwde draadcontainers zijn een aanvulling op klassieke stockagesystemen en vormen een echte plaatsbesparing.

Stockagesystemen moeten afgestemd zijn op de producten die ze herbergen..

Hoe ze zo efficiënt mogelijk kunnen produceren, is een constante zorg van metaalbewerkers en staalhandelaren.

Het magazijn kreeg tot voor kort minder aandacht. Nochtans kan een bedrijf pas beginnen verdienen van zodra de producten het bedrijf verlaten. Een goede inrichting van het magazijn zal met andere woorden snel lonen. Dit artikel bundelt drie vuistregels voor een optimale inrichting.

FACTOREN DIE EEN ROL SPELEN De juiste stelling kiezen is slechts één deeltje van het werk, daarnaast zijn nog verschillende andere factoren van tel die hun impact hebben op een al dan niet efficiënt ontwerp. Denk in de eerste plaats aan het soort product en het soort materiaal dat u ter beschikking heeft. Stockagesystemen moeten afgestemd zijn op de producten die ze herbergen en de vloot heftrucks die het bedrijf rijk is. Dat klinkt als een evidentie, maar in de loop van een aantal productiejaren kan dat soms wel veranderen. Daarnaast telt zeker ook de omloopsnelheid van producten. Ten derde duikt de laatste jaren ook de trend op om de loopweg of wandelafstand voor magazijnbedienden tot een minimum te beperken. Het spreekt voor zich dat wie het magazijn nog van nul uit de grond mag laten rijzen, een streepje voor heeft op wie een bestaand magazijn moet herdenken. Toch is het in de meeste gevallen mogelijk om door een aantal kleine aanpassingen een flinke winst te boeken. Raadpleeg daarvoor gespecialiseerde fabrikanten. Op basis van hun ervaringen, kunnen ze u in de juiste richting wijzen.

1. KIES HET JUISTE STOCKAGESYSTEEM Metaalbewerkers hebben een brede waaier van oplossingen ter beschikking inzake stockagesystemen. De eerste grote knoop die ze moeten doorhakken is de keuze tussen een manueel systeem of een automatisch. Automatisch betekent een maximale bereikbaarheid op een minimum van plaats maar komt vanzelfsprekend met een hoger prijskaartje. Het zal vooral renderen wanneer bedrijven een grote voorraad op stock willen houden of een gebrek aan ruimte hebben en de beschikbare plaats volledig willen benutten. Een andere oplossing is een paternostersysteem, waarbij eveneens het person-to-goods principe uitgeschakeld wordt. Een paternosterlift zorgt dat het juiste product tot bij de magazijnoperator geraakt. Het transport kan zowel open als gesloten gebeuren. Bij de manuele systemen heeft de gebruiker nog het meeste keuze: palletstellingen, doorrolstellingen, inrijstellingen, legbordstellingen, draagarm stellingen, grootvlakstellingen …

| 51 metaalvak

We have the products and the ideas.

And the right people too.

Let’s work together!

FANUC Benelux BVBA Generaal De Wittelaan 15 B-2800 Mechelen T.: +32 15 78 80 00 ROBOTS

CNC Controls, drives, motors and lasers

ROBODRILL Vertical machining centre

ROBOCUT CNC wire electrical discharge machining

ROBOSHOT Electric injection moulding machine

WWW.FANUC.BE

BEDRIJFSINRICHTING

Deze verticale ligt zorgt niet alleen voor stockage maar brengt de goederen ook naar de operator.

Om te weten wat de beste oplossing voor u zou betekenen, moet u rekening houden met de vorm en het formaat van het product, het aantal dat u op stock wilt houden en de doorloopsnelheid. Een tweede belangrijk element is de plaatsing van de stockage systemen. Een algemene vuistregel is dat de richting van de gangpaden gelijk moet zijn aan de richting van de goederenstroom. De trucks kunnen zo het minste kilometers maken. De laatste jaren is er een opvallende trend naar modulaire oplossingen, waarbij een stockagesysteem kan meegroeien met het bedrijf. Aanvullend kan men ook opteren voor een passende ‘houder’ voor de te stockeren goederen. Een voorbeeld hiervan zijn opvouwbare draadcontainers, die weinig plaats innemen, zowel in het logistieke proces zelf als in het intern transport. Ten slotte kan het ook een goed idee zijn om voldoende ruimte te voorzien voor het klaarzetten van goederen voor ontvangst en verzending. Zo staan ze niet in de weg en hoeft deze zone geen bottleneck te worden.

2. KIES DE JUISTE HEFTRUCK Hoe smaller de gangen, hoe groter de opslagcapaciteit van een magazijn.

Maar dan moet men rekening houden met de heftrucks die er moeten tussen passen. Zeker voor bestaande magazijnen is dit ook een factor die een belangrijke impact op het kostenplaatje kan hebben. Meestal wordt het stockagesysteem dan afgestemd op de aanwezige vloot. Een driewielheftruck zal al snel meer dan 3 m ruimte vragen, terwijl een reachtruck daar nog onder kan blijven. Er zijn ook specifieke smallegangenheftrucks, die aan een gangpad van minder dan 2 m voldoende hebben. Let er verder op

dat het aantal gangen groter is dan het aantal heftrucks dat er langs moet passeren. Zoniet, vergroot de kans op opstoppingen en dus productiviteitsverlies aanzienlijk. Als de mogelijkheid moet bestaan dat heftrucks elkaar passeren, vraagt dat om bredere gangen. Bedenk dat dit wel ten koste van de opslagcapaciteit zal gaan. Hou ten slotte nog rekening met de aandrijving van de heftrucks: elektrisch, diesel of lpg. De trend verschuift meer en meer naar elektrisch. Voorzie dan ook de nodige ruimte in het magazijn voor oplaadpunten. Daarnaast duiken ook AGV’s veel vaker op. Dit zijn Automatisch Geleide Voertuigen die op basis van de opdrachten die ze uit de software meekrijgen autonoom een product uit het magazijn halen en naar een afgesproken punt brengen.

3. KIES DE JUISTE SOFTWARE Software en efficiëntie gaan hand in hand, zeker in een magazijn waar soms heel veel producten liggen of heel veel mensen aan het werk zijn. Een WMS (Warehouse Management System) kan dan zorgen voor een maximale benutting van alle plaatsen en een optimale taakverdeling voor de operatoren. Een goed softwarepakket zal vermijden dat heftrucks rondrijden met lege vorken, maar zorgen dat in- en uitopdrachten in de mate van het mogelijke gecombineerd worden. Daarnaast kan men er ook heel eenvoudig enkele verkeersregels aan toevoegen (bijvoorbeeld eenrichtingsverkeer in bepaalde gangen) om de veiligheid te verhogen en opstoppingen te vermijden. Verder bestaan er vandaag al een resem aan oplossingen waarbij men dankzij software en ■ scanners volledig papierloos aan de slag kan in een magazijn.

| 53 metaalvak

Tekst: Johan Debaere | Beeld: MTB Technics/De Tollenaere

EEN EXTRA MAN OP DE WERKVLOER De hedendaagse maakindustrie moet continu op zoek naar oplossingen om de flexibiliteit en productiviteit op de werkvloer te verhogen. Vaak moeten firma’s daarbij moeilijke beslissingen nemen, bijvoorbeeld een investering in het machinepark of de aanwerving van bij­komende medewerkers. Toeleveringsbedrijf MTB Technics uit Adegem (Eeklo) investeerde recent in een waterjetsnijmachine type WS 3015 EcoCut 2D van STM. Volgens de zaakvoerder van de metaalverwerkende firma betekent deze machine, geïnstalleerd door De Tollenaere uit Eeklo, een extra man op de werkvloer.

PSJ is gespecialiseerd in metaalbewerking, constructiewerk en motorrevisie.

MTB Technics heeft een goede reputatie als flexibel en dynamisch toeleveringsbedrijf met focus op metaalbewerking, constructiewerk en motorrevisie.

“Wij staan in voor onderhoud en reparatie van industriële machines en productielijnen, voor constructiewerk in staal, rvs en aluminium alsook voor de revisie van motoren”, geeft zaakvoerder Ricky Leijten aan. “Klanten kunnen bij ons terecht voor de meest uiteenlopende vormen van metaalbewerking, bijvoorbeeld boren, frezen, kotteren, slijpen, zagen, buigen en vormen … en dat voor de productie van prototypes of enkelstuks, machinebouw en reparatiewerken aan onderdelen.” Bij MTB Technics staan kwaliteit, korte doorlooptijden en een betrouwbare levering centraal. Het machinepark speelt daarbij een belangrijke rol als hart van de productie.

54 | metaalvak

‘DE WATERJET­ SNIJTECHNOLOGIE VAN STM OPENT NIEUWE MOGELIJKHEDEN‘

BEDRIJFSINRICHTING

Dankzij de STM waterjetsnijmachine zal Ricky Leijten eigen snijwerk flexibel kunnen uitvoeren en deze diensten ook aan andere firma’s aanbieden.

WATERJETSNIJTECHNOLOGIE VAN STM Om de productiviteit verder te optimaliseren en het aanbod te vergroten, ging de zaakvoerder recent op zoek naar een nieuwe snijmachine. “In het verleden moest ik het snijwerk meestal uitbesteden”, zegt Leijten. “Daardoor kon ik minder flexibel op vragen van de klanten inspelen. Ook op het vlak van de logistiek viel er heel wat te regelen.” Leijten nam de tijd om de nodige informatie te verzamelen en de verschillende technologieën en types te vergelijken. De zaakvoerder van MTB Technics kocht uiteindelijk een waterstraal­snijmachine type WS 3015 EcoCut 2D van STM. “Deze stabiele machine, gebouwd met aluminium en rvs materialen, kan bijna alle materialen met een hoge nauwkeurigheid in elke gewenste vorm snijden: staal, rvs, aluminium, zelfs hout, glas, marmer, kunststof en vele andere materialen”, licht Marc De Tollenaere toe. “Het snijbed met lamellen kan een gewicht tot 1.500 kg/m² dragen. De 2D-snijkop met automatische hoogtecontrole en botsbeveiliging kan ook manueel onder een hoek tot 45° geplaatst worden.” De machine wordt geleverd met een bedieningspaneel met een 20” monitor en de gebruiksvriendelijke Smartcut 2D waterjetsnijsoftware met een automatisch nestingprogramma.

De druk (tot 3.800 bar) wordt geleverd door een geluidsarme hogedrukpomp.

De motoren en de hydraulische zuigers zijn in één lijn opgesteld, waardoor slijtage beperkt is en de levensduur maximaal verlengd wordt.

‘STILSTAND MOET TE ALLEN TIJDE VERMEDEN WORDEN‘ EEN MAN MEER MTB Technics is zeer tevreden over de kwaliteit van de STM waterstraalsnijmachine en de samenwerking met De Tollenaere. De ervaren medewerkers van de machineverdeler zorgen immers voor een deskundige ondersteuning bij de aankoop en installatie van een systeem en garanderen een uitstekende dienst-na-verkoop. Aangezien De Tollenaere ook in Eeklo gevestigd is, zijn zij bij eventuele problemen snel ter plaatse, waardoor stilstand te allen tijde vermeden wordt. “Dankzij deze investering kan ik niet alleen het eigen snijwerk uitvoeren, maar deze diensten ook aan andere firma’s aanbieden”, sluit Leijten af. “Deze machine kan lange tijd autonoom functioneren en betekent voor ons ■ echt een extra man op de werkvloer, maar dan zonder de loonlasten.”

| 55 metaalvak

CNC-Automatisering?

RoboJob natuurlijk.

Slim. Simpel. Sterke Service.

Bezoek onze website www.Robojob.eu of bel ons voor meer informatie: +32 (0)15 25 72 74

BEDRIJFSINRICHTING Tekst: Bart Vancauwenberghe | Beeld: Promatt

ERGONOMISCHE OPSLAG VAN LANGGOED

Upmoviom laat een volledig manuele bediening toe.

Staalhandelaren die een grote materiaalstroom moeten verwerken en veel met kleine series bezig zijn, kunnen sinds kort een beroep doen op Upmoviom. “Dit door de Spaanse staalhandel Sinase ontwikkelde opslagsysteem vereist minder ruimte dan een conventionele oplossing en laat een aanzienlijke ruimtewinst toe”, zegt Marco Toebes van Promatt, dat het systeem onder meer in België verdeelt.

Het Spaanse opslagsysteem kenmerkt zich door een simpele maar robuuste stellage in diverse compartimenten, die normaal aan beide kanten vlot toegankelijk is. “Het systeem biedt de mogelijkheid om iedere vierkante meter maximaal te benutten, laat tot 70% tijdswinst toe en werkt ruimtebesparend. Het zorgt ervoor dat je langgoed met een lengte van 6 tot 7 meter op een eenvoudige manier kan inschuiven en uitnemen,” aldus Toebes. Via een kraan en een strop (of een magneet) wordt een bundel materiaal opgepakt en vervolgens recht voor het juiste compartiment gehangen, met ondersteuning van een mobiele supportwagen en een verplaatsbare beugel in het compartiment. Om de bundel in het vak te schuiven, schuift de beugel naar achteren. In principe is het systeem 2 meter hoog, wat een volledig manuele bediening toelaat. “Als je er een platform voor plaatst, zodat je tegelijkertijd materiaal kan opslaan en uitnemen, kan je in principe werken tot circa 4 meter in de hoogte. “

‘DE OPLOSSING WERKT IN 95% VAN DE GEVALLEN BETER DAN EEN AUTOMATISCH SYSTEEM‘ HELFT MINDER RUIMTE De oplossing vereist de helft minder ruimte dan een conventioneel systeem, zodat je op een lengte van 25 meter tot 500 referenties kan opslaan. “Voor de bediening zijn maar twee mensen nodig. Er is bewust gekozen voor een semi­automatisch systeem, wat toelaat om kleine orders en spoedorders vlotter te verwerken. Het is een geschikte oplossing voor de doorsnee staalhandel, waar 77% van de orders minder dan 100 kilo wegen en nog eens 10% maximaal 200 kilo. De oplossing werkt in 95% van de gevallen beter dan een ■ automatisch systeem, dat bovendien een hogere investering vergt.”

| 57 metaalvak

Afzuigunit MCP-16 Unieke vrijstaande luchtfiltratie unit voor lasrook Afzuiging & filtratie van lasrook

Nederman n.v.

Bergensesteenweg 181,1600 Sint-Pieters-Leeuw Tel.: +32 2 334 22 50, Fax: +32 2 334 22 51 E-mail: sales@nederman.be, www.nederman.com

BEDRIJFSINRICHTING Tekst: Johan Debaere | Beeld: Ohra

OPSLAGSYSTEMEN MET EEN CONCEPT Rekken- en opslagsystemen zijn praktisch, veelzijdig en zorgen voor orde. Ze bestaan in veel verschillende vormen. De keuze van een gepast systeem hangt af van de beschikte ruimte, maar ook van de manier waarop producten in de rekken gelegd en er weer uitgehaald worden. Hoe robuuster het systeem, hoe meer gewicht het kan dragen. Hoe hoger een systeem, hoe belangrijker het is om het veilig te monteren. Ohra biedt een breed gamma verschillende rekken- en opslagsystemen en adviseert klanten bij het maken van de juiste keuze en montagewijze.

Ohra ontwerpt rekken- en platformsystemen voor de meest uiteenlopende toepassingen.

Ohra is een Duitse leverancier van verschillende types rekken- en opslag­ systemen, met een filiaal in het West-Vlaamse Roeselare. De firma ontwikkelde in het midden van de jaren 60 met eenvoudige middelen de eerste draagarmstelling voor de opslag van hout- en metaalproducten en bouwstofmiddelen. Al vlug investeerde Ohra in nieuwe en moderne machines om alle stellingen te produceren die door de klant gevraagd werden: van eenvoudige draagarmstellingen tot geautomatiseerde stellingen. Vandaag omvat het gamma verschillende draagarmstellingsystemen, palletrekkensystemen, rekkenhallen, rekkensystemen voor buitenopstelling, platformsystemen, dynamische opslagsystemen en automatische opslagoplossingen.

OPSLAGSYSTEMEN OP MAAT Ohra luistert naar de markt en zet de trends en vragen om in nieuwe producten en systemen. Vroeger waren alle stellingen gebout. Nu zijn er nieuwe ontwikkelingen, die ervoor zorgen dat een stelling binnen enkele seconden verstelbaar is. Dankzij het gebruik van warmgewalst staal in plaats van dun plaatmateriaal voor dragende delen kon de levensduur van de systemen gevoelig verlengd worden. Ohra biedt zijn klanten complete oplossingen aan, waarbij de mogelijkheden eigenlijk bijna eindeloos zijn.

Voor het stapelen van coils bijvoorbeeld biedt de firma niet alleen het opslagsysteem aan, maar ook een gespecialiseerde kraan om het stockeren

‘OHRA ONTWIKKELT GERICHTE OPSLAGOPLOSSINGEN VOOR DE MEEST UITEENLOPENDE SECTOREN‘ te vergemakkelijken. De rekken en opslagsystemen kunnen verder uitgerust worden met opslagsturing en –beheer, orderverzamelingssystemen, materiaalomloopplanning en –berekening.

MEER DAN EEN SYSTEEM ALLEEN Naast het uitgebreide assortiment systemen biedt Ohra zijn klanten verschillende diensten aan. Zo staan de medewerkers klaar met raad en daad om elke klant te helpen bij de keuze of de ontwikkeling van een gepast systeem. Ohra zorgt zelf voor de montage van de opslag- en stellingsystemen ■ en de veiligheidscontroles in het magazijn van de klant.

| 59 metaalvak

Performance.

Reinvented.

KUKA verlegt de grenzen van de low payload robots met de nieuwe KR CYBERTECH nano. De eerste serie van de nieuwe KR CYBERTECH onderscheidt zich met indrukwekkende prestaties, 9 perfect op elkaar afgestemde robottypes en met onderling ideale payload intervallen waarmee u precies de robot kunt selecteren die bij uw applicatie past.

De KR CYBERTECH nano zorgt voor maximale prestaties met minimale investerings- en energiekosten. Boost de prestaties van uw applicaties en bereid u voor op de markten van de toekomst!

Wilt u meer te weten komen?

Een antwoord op al uw vragen vindt u op: www.kuka.be

60 | metaalvak

BEDRIJFSINRICHTING Tekst: Valérie Couplez | Beeld: Schäfer

INTELLIGENTE MAGAZIJNOPLOSSINGEN VOOR METAALBEDRIJVEN De behoefte aan logistiek advies en efficiënt ingerichte magazijnen neemt continue toe. Kent u de mogelijkheden van moderne magazijnsystemen voor uw sector? SSI Schäfer is specialist in het afstemmen van processen, zodat de goederenstroom probleemloos en voor alle betrokken op een efficiënte manier plaatsvindt. Het ontwikkelt, produceert en realiseert oplossingen op maat. Een voorbeeld van  twee recente innovaties zijn de Weasel en de 2Pick die een toegevoegde waarde geven aan uw intern transport.

| 61 metaalvak

Zoekt u een ervaren partner voor het projectmanagement en de realisatie van complete logistieke systemen voor uw magazijn? SSI Schäfer is al 75 jaar wereldwijd specialist op het gebied van magazijnbakken, palletstellingen, legbordstellingen, doorrolstellingen, draagarmstellingen, tussenvloeren en veel meer. Het dienstenaanbod reikt van systeemplanning, advies en realisatie van kant-enklaar geplaatste installaties tot en met servicepakketten op maat. SSI Schäfer’s beproefde expertise en hoge kwaliteitseisen garanderen klanten een optimale efficiëntie en investeringszekerheid bij intralogistieke projecten. Het bedrijf zoekt ook voortdurend naar nieuwe oplossing om uw goederenstroom in goede banen te leiden. De Weasel en de 2Pick zijn twee recente toevoegingen aan het gamma voor intern transport.

AGV’S OP MAAT VAN KMO’S De Weasel is een AGV (automatically guided vehicle) specifiek ontwikkeld voor intern transport.

Hij kan alle lasten tot 35 kg aan. AGV-technologie bestaat al langer, de innovatie zit hem in het systeem dat zonder complexe sensortechnologie werkt. Dat zorgt voor verlaagde investeringskosten en opent ook voor kmo’s mogelijkheden.

Ondanks zijn kleine afmetingen kan hij lasten in verschillende vormen en formaten torsen en dat in een temperatuurbereik van 5 °C tot 50 °C. Gebruikers hebben zelf de keuze tussen een manuele of automatische belading. SSI Schäfer kan zorgen voor gestandaardiseerde structuren die geoptimaliseerd zijn voor de verschillende toepassingen. Deze kunnen nog verder op maat gesneden worden qua hoogte, zodat een ergonomische

62 | metaalvak

handling kan gerealiseerd worden voor uw medewerkers. De Weasel draait op een batterijpakket dat shifts van achttien uur kan neerzetten. Bovendien betreft het een onderhoudsvrije technologie, die zowel manueel als automatisch kan geladen worden. De eenvoudige schaalbaarheid door meerdere AGV’s als een vloot samen te brengen, betekent dat deze oplossing ook kan meegroeien met de noden van het bedrijf, zonder de restricties die geïnstalleerde transportbanden met zich mee brengen. De gestandaardiseerde beheersoftware laat een snelle integratie toe, die zich makkelijk in bestaande goederenstromen laat inpassen.

AGV’S OP MAAT VAN ORDERPICKERS 2Pick is een andere AGV van SSI Schäfer die samen met partner MoTuM ontwikkeld werd. Dit exemplaar is perfect geschikt voor orderpicking waarbij men het person-to-good principe hanteert. De AGV kan zowel palletten als andere assemblages transporteren en ondersteunt het samenbrengen van afgewerkte stukken of verpakkingen die werden georderpickt. De AGV zal de orderpicker telkens naar de juiste locatie brengen en aangeven hoeveel exemplaren er exact nodig zijn van een bepaald product. Met andere woorden, een papierloze uitvoering, een hoge veiligheidsstandaard en aanzienlijk verlaagde wandelafstanden. Deze AGV ondersteunt ook semigeautomatiseerde oplossingen zoals palletrekken en flowrekken in combinatie met pick-by-light, pick-by-light en pick-by-voice, maar evengoed verticale liften zoals de LogiMat. Er zijn afhankelijk van de gewenste draaglast twee uitvoeringen be■ schikbaar.

Beeld: Knut Dobberke

BEDRIJFSINRICHTING Tekst: Johan Debaere | Beeld: Van Hoorn Machining/KASTO

EEN GEPAST OPSLAGSYSTEEM VOOR ELKE TOEPASSING Een magazijn is vaak het kloppende hart van een firma. Onderdelen worden vanuit deze opslagruimte naar de productie getransporteerd en de afgewerkte producten worden er opgeslagen en verstuurd. Om dat magazijn efficiënt te laten functioneren, komt het erop aan een opslagsysteem te installeren, dat exact aan de behoeften voldoet. KASTO is een begrip als het gaat om opslagsystemen en bandzaag­automaten.

Van Hoorn Machining, opgericht in 1995, is de officiële importeur van dit Duitse  topmerk voor België en Nederland.

Een opslagsysteem voor lange stukken, zoals stangen, buizen, profielen en dragers.

| 63 metaalvak

Zagen. Opslag. En meer.

Telefoon: +32 3 304 95 48 www.vanhoornmachining.com

BEDRIJFSINRICHTING

Van Hoorn Machining werd opgericht in 1995 als servicepartner voor de verspanende industrie. Vandaag heeft de firma met vestigingen in Nederland en België zich gespecialiseerd op het vlak van machines voor zaagbewerkingen en systemen voor materiaalopslag. Van Hoorn Machining is de officiële verdeler van de opslagsystemen van het Duitse topmerk KASTO voor België en Nederland. “Wij leveren langgoedopslagsystemen voor stangen, buizen, profielen en dragers, maar ook oplossingen voor de opslag van platen, die apart of in pakket opgeslagen en getransporteerd worden”, vertelt Jack Van Hoorn, directeur bij Van Hoorn Machining. “Wij ontwerpen deze opslagsystemen steeds in nauwe samenwerking met de klant, waardoor ze afgestemd zijn op de behoeften en aangepast aan de architectuur van het gebouw. Wij hebben in de loop der jaren de kennis en ervaring opgebouwd om steeds een geschikte oplossing voor elk project te kunnen aanbieden.”

OPSLAGSYSTEMEN OP MAAT Het komt erop aan de beschikbare ruimte steeds optimaal te gebruiken. Daarom biedt KASTO verschillende opslagsystemen: van eenvoudige manuele systemen tot volledig geautomatiseerde magazijnen. “Het Unibloc systeem is een eenvoudige oplossing voor de opslag van materiaal door middel van traverses.

Uniportal en Unitop zijn automatische portaalkranen voor de opslag van langgoed”, licht commercieel directeur Ronnie Bons het assortiment toe. “Met de Unitower versies bieden wij verschillende torens voor het opslaan van zowel langgoed als plaatmateriaal, terwijl de volautomatische opslagsystemen Uniline en Unicompact het gamma vervolledigen.” Door de combinatie van een

‘EEN OPSLAGSYSTEEM VAN KASTO IS STEEDS AFGESTEMD OP DE BEHOEFTEN VAN DE TOEPASSING‘

opslagsysteem, een bandzaagautomaat en een systeem voor het beladen en ontladen van de machine biedt KASTO de markt ook volautomatische oplossingen, waardoor precies geproduceerd wordt, wat effectief nodig is, zonder verspilling van materiaal. Dankzij het KASTOlogic warehousemanagement­ systeem met intuïtieve gebruikersinterface wordt de werking van het magazijn tot in de kleinste details geoptimaliseerd en een moderne 3D-simulatie laat toe om mogelijke systeemaanpassingen vooraf te evalueren.

‘EEN NAUWE SAMENWERKING MET DE KLANT IS CRUCIAAL IN ELK PROJECT‘ NAUWE SAMENWERKING MET DE KLANT Een project bij KASTO en verdeler Van Hoorn Machining start steeds met een gesprek, waarbij de behoeften van de klant duidelijk in kaart gebracht worden. Een mooi voorbeeld vinden wij bij metaalverwerkend bedrijf de Cromvoirtse in het Nederlandse Oisterwijk. Een aantal jaren terug startte deze firma met automatiseren. Al snel groeide de idee om ook de complete productie van de stukken te automatiseren met een online platform voor offertes en bestellingen. Toen zaakvoerder Janwillem Verschuuren en zijn team op zoek gingen naar een geschikte partner om dit project samen uit te werken, kwamen zij al snel bij KASTO terecht. In tegenstelling tot andere partners stelde KASTO niet voor om een standaardoplossing te integreren, maar werd samen met de klant een systeem op maat ontwikkeld. “Het komt erop aan om samen met alle partners steeds naar een geschikte oplossing te zoeken”, stelt Bons.

“Onze opslagsystemen functioneren onafhankelijk van machineleveranciers, waardoor de klant steeds die machine kan integreren, die het best aan de behoeften voldoet. Bovendien kan een systeem op elk moment aangepast ■ en/of uitgebreid worden om het verder te optimaliseren.”

KASTO levert ook volautomatische totaaloplossingen, waarbij het opslagsysteem gecombineerd wordt met een bandzaagautomaat.

| 65 metaalvak

Tekst: Serge Vandenplas | Beeld: Staalimex

KNOWHOW EN FLEXIBILITEIT VOOR EEN OPTIMALE MAGAZIJNINRICHTING Magazijnen hebben in de loop der jaren een enorme evolutie doorgemaakt.

Staalimex is reeds decennia een vaste waarde voor de complete inrichting van magazijnen en werkplaatsen. In al die tijd zijn ze mee geëvolueerd met de innovaties op het gebied van opslagsystemen en de invloed hiervan op de architectuur en de lay-out van de magazijnen.

Oorspronkelijk was Staalimex vooral bekend als leverancier van de meubelindustrie die heel wat nieuwe technieken introduceerde. Vandaag ontwikkelen ze nog steeds nieuwe technieken zoals het unieke soft-closing systeem voor schuifdeuren en schuifwanden. Daarnaast produceert Staalimex luchtbandwielen voor vele toepassingen, industriële zwenk- en bokwielen en meubelrollen. In 1964 introduceerde Staalimex het eerste magazijnsysteem.

COMPLETE MAGAZIJNINRICHTING OP MAAT Staalimex staat in de eerste plaats voor een oplossing op maat van de klant en heeft dankzij de knowhow en het aanbod alles in huis om aan deze vragen te voldoen. “Met onze jarenlange ervaring op het vlak van magazijninrichting, denken wij met onze klanten mee en zoeken samen naar de beste oplossing voor hun opslagprobleem. Ons brede gamma bevat draagarmstellingen, etagevloerconstructies, legbordstellingen, al dan niet met etagebouw, pallet-, grootvak- of bandenstellingen, inrijstellingen, industriële gaaswanden, aangepaste of speciale constructies, kunststof bakken en paneelwanden voor bedrijfsruimtes. Daarnaast doen we de montage en de keuring van de magazijnsystemen”, zegt Brian van Cauter, verantwoordelijke van de afdeling Magazijntechniek bij Staalimex. “Als betrouwbare en zorgvuldige partner geven wij advies en verzorgen wij het hele traject van ontwerp via productie en levering tot de complete montage en oplevering.”

FLEXIBILITEIT Bij Staalimex kan men zowel terecht voor een paar meter stelling als voor een volledige magazijninrichting. Deze flexibiliteit geldt ook voor de leverings­

66 | metaalvak

modaliteiten en de montage van de stellingen die door Staalimex of door de klant zelf kan worden uitgevoerd. Een voorbeeld van deze flexibele instelling is de magazijninrichting die bij Cretes in Gullegem werd geleverd. “We hebben een groot aantal onderdelen te stockeren die zowel erg zwaar als heel lang zijn. We hebben dus gekozen voor de zware draagarmstellingen omdat er door het ontbreken van tussenstaanders lange stukken op gelegd kunnen worden. De montage hebben we als constructiefirma zelf uitgevoerd wat toch ook weer een mooie besparing was.”

BESTE KWALITEITS-PRIJSVERHOUDING De kwaliteit-prijs verhouding ligt bijzonder gunstig. Bij Van Laere algemene aannemingen in Zwijndrecht waren ze op zoek naar een goedkope oplossing voor de stockage van profielen voor hun lasafdeling. “We zijn bij Staalimex terechtgekomen via het internet en hebben hun voorstel uitgekozen wegens van de gunstige ■ prijs die ze ons boden voor de kwaliteit die we vooropgesteld hadden.”

BEDRIJFSINRICHTING Tekst: Bart Vancauwenberghe | Beeld: DDD Technics / Hänel

ORDERPICKING GEKOPPELD AAN ERP OF SAP Op een zo klein mogelijke ruimte zoveel mogelijk producten stockeren: het is de ultieme doelstelling van ieder magazijn. Met de magazijnliften van Hänel speelt DDD Technics hier perfect op in. Het bedrijf werd vorig jaar exclusief verdeler van het Duitse merk.

In 2015 werd DDD Technics exclusief dealer van Hänel in België. De samenwerking kreeg in juli van dit jaar nog een extra dimensie met de overname van de activa van Magister, dat sinds 1978 ook officieel verdeler was van de Hänel Rotomat® kantoorliften.

INDUSTRIE- EN KANTOORLIFT De Hänel Rotomat, in de volksmond ook wel paternosterkast genaamd, heeft als doel het maximaal benutten van de hoogte van het bedrijfsgebouw op een minimaal grondoppervlak. “De Hänel systemen maken het mogelijk om binnen enkele seconden de opgevraagde artikelen naar de werkopening te brengen”, vertelt Dirk De Decker, zaakvoerder van DDD Technics. “Dat bespaart niet alleen veel loop- en zoektijd, het is ook een ergonomische verbetering voor het personeel, aangezien de gewenste producten op een ideale uitneemhoogte worden klaargezet. Orderpicking kan hierdoor heel efficiënt gebeuren. Bovendien is het mogelijk al onze systemen bidirectioneel te koppelen aan alle ERP- of SAP-systemen.

‘DE LIFTEN VAN HÄNEL ZIJN TIJD- EN PLAATSBESPAREND, EN ERGNOMISCH VERANTWOORD‘

Een betere beschikbaarstelling van producten staat ook bij de Lean-Lift® centraal.

LEAN-LIFT® Een hoger rendement in voorraadbeheer en een betere beschikbaarstelling van producten, staan ook centraal bij de Lean-Lift®. “Hier worden de goederen opgeslagen zonder verlies van ruimte in de hoogte, zodat je op een beperkt grondoppervlak toch een hoge opslagcapaciteit hebt. De ergonomische werking verlicht de lichamelijke belasting gevoelig.”

SERVICE DDD Technics legt zich hoofdzakelijk toe op de verkoop, de service en het onderhoud van automatische magazijnsystemen, dit zowel voor nieuwe Hänel systemen als voor tweedehands systemen van onder meer Hänel, Kardex en nog vele andere merken. Het bedrijfsmotto is ‘perfecte service aan correcte prijzen’. DDD Technics beschikt over een team van twaalf goed opgeleide mensen, voorzien van de nodige certificaten en attesten. Daarnaast verdeelt het bedrijf in ons land de schuifladekasten, kasten, werkbanken, rekken en ■ werkplaatsuitrustingen van Lokoma®.

De Hänel Rotomat wordt in de volksmond ook wel paternosterkast genoemd.

| 67 metaalvak

Staalimex Magazijntechniek Kalshoven 11 4825 AL Breda Nederland T +31 76 587 37 50 F +31 76 587 85 71 www.staalimex.nl magazijntechniek@staalimex.nl

Uw partner bij het optimaal inrichten van uw magazijn.

Leverancier van o.a.: - Draagarmstellingen - Pallet- en grootvakstellingen - Legbordstellingen - Etagevloerconstructies - Kunststof magazijnbakken - Paneelwanden bedrijfsruimten

metaal plaatje op een

Stevens Punching nv stevens.punching@spsfe.be

Zonnebeekseweg 221 8900 Ieper

Adv-Metaalvak.indd 1

T +32(0)57 20 21 47 F +32(0) 57 20 16 54

28/04/14 16:09

eurostorage Compacte en veilige opslagsystemen voor metalen platen en profielen

Directe toegang tot alle platen en profielen dankzij de uittrekbare laden

Bezoek onze website voor meer foto’s en video’s van alle opslagsystemen Eurostorage bvba | Prosper Heysestraat 25, 9890 Gavere | Tel: +32 (0)9 223.53.01 | Mail: info@eurostorage.com | www.eurostorage.com

Tekst: Valérie Couplez | Beeld: Colt International en Nederman

BELANG VAN EEN GEZOND BINNENKLIMAAT Elke werknemer brengt een belangrijk deel van zijn dag door op het bedrijf. Dit betreft over het algemeen gesloten ruimten waar de luchtkwaliteit aan verschillende factoren onderhevig is en dus om een behandeling vraagt. Het creëren van een gezond binnenklimaat is niet alleen belangrijk voor de bescherming van de gezondheid van de werknemer (denk aan bijvoorbeeld lasrook) maar ook voor het bevorderen van de productiviteit van zowel uw machines als uw personeel.

Twee zaken zijn van essentieel belang om de temperatuur en de luchtkwaliteit aan te pakken: een goed uitgekiende ventilatie en een efficiënte afzuiging.

70 | metaalvak

BEDRIJFSINRICHTING

Door direct aan de bron af te zuigen, zal de rest van het atelier gevrijwaard blijven van de mogelijke gezondheidsrisico’s die hiermee gepaard gaan.

TEMPERATUUR EN LUCHTKWALITEIT BEPALEND VOOR PRODUCTIVITEIT Een aangename werkomgeving leidt tot de beste resultaten inzake productiviteit. Er zijn verschillende factoren die zullen bepalen of een werkplaats al dan niet als comfortabel wordt ervaren. Allereerst speelt de temperatuur een belangrijke rol. In ateliers is de temperatuur moeilijker te controleren dan in een kantooromgeving. In de winter kan de vrieskoude naar binnen sluipen, terwijl in de zomer de temperaturen hoog kunnen oplopen, zeker in de buurt van bepaalde machines. Dit is niet louter een persoonlijk aanvoelen. De NEN-ISO 7730, de norm voor thermische behaaglijkheid, voor een objectieve interpretatie. Te hoge of te lage temperaturen kunnen ook de levensduur van bepaalde machines of machineonderdelen negatief beïnvloeden. Bovendien is het moeilijk om een gelijkmatige temperatuurverdeling doorheen de volledige ruimte te realiseren. Daarbij moet immers nog rekening gehouden worden met de luchtsnelheid, de lucht- en stralingstemperatuur, de fysieke activiteit en de relatieve vochtigheid. Een tweede belangrijke factor is de luchtkwaliteit.

Bij het bewerken van metaal (snijden, lassen, oppervlaktebehandeling …) kunnen schadelijke stofdeeltjes vrijkomen die bij inademing tot ernstige gezondheidsrisico’s kunnen leiden. Maar ook andere zaken hebben een impact op de luchtkwaliteit en kunnen als onaangenaam beleefd worden: te hoge vochtigheid, te droge lucht, schimmelvorming, uitwasemingen van bouw­materialen, elektrische smog en kooldioxidebelasting. Naast de temperatuur en de luchtkwaliteit, spelen ook zaken als licht en geluid een rol.

GOEDE AFZUIGING EN VENTILATIE NOODZAKELIJK Twee zaken zijn van essentieel belang om de temperatuur en de luchtkwaliteit aan te pakken: een goed uitgekiende ventilatie en een efficiënte afzuiging. Afzuiging is nodig voor die processen waar schadelijke deeltjes kunnen vrij­komen in de ruimte. Door ze aan de bron af te zuigen, zal de rest van het atelier gevrijwaard blijven van de mogelijke gezondheidsrisico’s die hiermee gepaard gaan. Daarenboven betekent een afzuiging bij de bron dat de deeltjes zich nog minder zullen verspreid hebben over de ruimte en de verwijdering dus makkelijker zal verlopen. De maximale concentratie is in de Belgische wet vastgelegd op 5 mg lasrook per m³ lucht. Een goede ventilatie is de tweede voorwaarde voor een aangename werkomgeving. De wetgever schrijft voor dat de werkgever ervoor moet zorgen dat alle werknemers in werklokalen over voldoende verse lucht beschikken. De CO2-concentratie moet lager blijven dan 800 ppm, tenzij men kan aantonen dat dit om objectieve en gegronde redenen niet mogelijk is. In elk geval mag de CO2-concentratie ook hier nooit hoger zijn dan 1.200 ppm. Hoe de lucht moet ververst worden, daar is de werkgever vrij in. Natuurlijke luchtverversing door vensters, deuren en verluchtingsopeningen open te zetten kan een antwoord bieden, maar zal het energieverbruik nooit ten goede komen. Daarnaast bestaat er kunstmatige luchtverversing volgens verschillende principes (natuurlijk, mechanisch, industriële koeling. Deze worden vaak samengebracht in een klimaattechnieksysteem voor de volledige controle over de temperatuur, de vochtigheid ■ en de luchtkwaliteit in het werkatelier.

| 71 metaalvak

Tekst: Sarah El Mouden | Beeld: Colt International

KLIMAATPROBLEMEN IN DE METAALINDUSTRIE ENERGIEZUINIG AANPAKKEN In de metaalindustrie is er regelmatig sprake van warmte, tocht, (las)rook en schadelijke vrijkomende stoffen. Het is dan ook een omgeving die gebonden is aan allerlei regelgeving. Metaalbedrijven weten aan welke milieueisen en wettelijke grenswaarden ze moeten voldoen. Dat dit ook met energiezuinige en economische technieken kan, is vaak minder bekend. Colt International – met meer dan 85 jaar ervaring in klimaattechniek en brandveiligheid – deed hier onderzoek naar.

Colt oplossing in de praktijk.

BRONAFZUIGING ALLEEN IS NIET VOLDOENDE Het terugdringen van lasdamp is een behoorlijke uitdaging. Nieuwe ontwikkelingen dragen hier volop aan bij. Zo heeft het gerenommeerde Nederlandse kennisinstituut TNO recent een lastoorts ontwikkeld die lasrook direct afzuigt, waardoor er veel minder vervuiling ontstaat in productiehallen. Maar andere maatregelen blijven nodig. Bij de productie van grote werkstukken in enorme hallen, is bronafzuiging vaak niet mogelijk of belemmert dit de werkzaamheden. Andere oplossingen zoals ventilatiesystemen of push-pullsystemen behoren dan tot de mogelijkheden. Colt International onderzocht de effecten van verschillende technieken op duurzaamheid en kosten.

VERSCHILLENDE TECHNIEKEN ONDERZOCHT Tijdens het onderzoek zijn de volgende systemen vergeleken: ventilatie­ systemen, push-pullsystemen, systemen met elektrostaten en systemen met patronenfilters, met en zonder recirculatie, met en zonder stofafhankelijke

72 | metaalvak

‘WARMTE EN TOCHT BEHOREN TOT HET VERLEDEN, TERWIJL (LAS)ROOK, STOF EN VRIJKOMENDE DAMPEN TOT EEN MINIMUM BEPERKT ZIJN‘ regeling. In het onderzoek is gelet op de uitstoot per uur, de uitstoot per m³, de investering, de energiekosten en de onderhoudskosten per systeem.

Push-pullsystemen leveren in grote hallen waarden boven de 1 mg/m³ op

BEDRIJFSINRICHTING

Voorbeeld werkingsprincipe Colt lasdampconcept

Grenswaarde meting lasrook.

Duurzame klimaatoplossing in de metaalindustrie.

en vallen af. De energiekosten van systemen met patronenfilters zijn beduidend hoger dan die met elektrostaten of ventilatie, waardoor deze geen economische of duurzame keuze vormen. De energiekosten van elektrostaten zijn lager, maar vergen een hogere investering en meer onderhoud. Kijkend naar het totaal van investering en exploitatiekosten, blijkt 100% ventilatie de meest interessante optie. Ook de grenswaarde speelt een belangrijke rol bij het klimaatontwerp. Een energiezuinige klimaatinstallatie voorzien van een automatische regeling verzekert de bewaking van de aanvaardbare grenswaarde (maximale concentratie lasrook op de werkplaats) voor een gezonde werkomgeving en een beduidende energiebesparing. Colt International ontwerpt, levert, monteert en valideert duurzame klimaat­installaties die bijdragen aan het verhogen van productiviteit en een gezond werk- en leefklimaat.

wilde een goede warmteverdeling en een energiezuinige werking realiseren in haar nieuwe bedrijfshal, met een oppervlakte van 5.100 m². Door te kiezen voor een totale klimaatbeheersingsoplossing, gebaseerd op decentrale systemen, kan Allard-Europe nu tot 40 ton in één keer gieten. In de gieterij worden deze grotere en zwaardere gietstukken machinaal bewerkt, waarbij veel warmte en rook vrijkomt. De Colt klimaatbeheersingsinstallatie rekent hier direct mee af. De productiehal is voorzien van natuurlijke ventilatie in combinatie met een mechanische klimaatstraat en natuurlijke koeling. Op laag niveau wordt lucht in de hal toegevoerd. Deze vermengt zich met de lucht binnen, warmt op en stijgt op. De opstijgende warme lucht voert de lasrook mee. Mechanische ventilatoren voeren de lucht naar buiten af. Modulerende heaters, ventilatoren, een elektrostatisch filter, een warmteterugwinningsinstallatie en natuurlijke koeling zorgen continu voor het juiste klimaat in de hal. Het energieverbruik is perfect te monitoren. Men geniet van een gezond, energiezuinig en duurzaam klimaat. Warmte en tocht behoren tot het verleden, terwijl (las-)rook, stof en vrijkomende dampen tot een minimum ■ zijn beperkt.

IN DE PRAKTIJK: GIETERIJ ALLARD-EUROPE TURNHOUT Een klimaatonderzoek van Colt International toonde onder andere de mogelijkheden van klimaatbeheersing aan voor Allard-Europe. De kwaliteitsgieterij

| 73 metaalvak

BUILT TO PERFORM SYSTEMEN EN OPLOSSINGEN VOOR AL UW VRAAGSTUKKEN IN PRODUCTIE AUTOMATISERING Met innovatieve oplossingen voor Robotica, Motion Control en Controls systemen is YASKAWA uw ideale partner voor complete automatiseringsoplossingen “uit 1 hand”. Door onze brede ervaring in het realiseren van maatwerkoplossingen in vele verschillende industrietakken kunnen wij u deskundig adviseren bij uw specifi eke vraagstelling.

YASKAWA Benelux B.V. · Science Park Eindhoven 5031 · 5692 EB Son (NL) · Tel +31 (0)40 289 5500 · www.yaskawa.eu.com

Yaskawa_Anz_NL_Metallvak_197x130_280715.indd 1

03.08.15 15:31

Iets te heet?

Gebruik dan Unil Lubricants koelvloeistoffen voor een optimale afkoeling van metaalbewerkingen.

www.unil.com | info@unil.com | T +32 2 365 02 00 | @UnilLubricants

Sectornieuws AMB in Stuttgart opent de deuren in september Van 13 t/m 17 september vindt in het hart van de Duitse machinebouw de vakbeurs AMB plaats. Veel machinebouwers en gereedschapsfabrikanten presenteren hier de nieuwste machines en innovaties. Duitse machinebouwers als bijvoorbeeld Chiron, Grob, Handtmann, Heller, Hermle, Index en Matec richten zich met standalone-machines juist op metaalbewerkers zoals toeleveranciers en jobbers. Een Duitse beurs kan natuurlijk niet voorbij gaan zonder de kreet Industrie 4.0, dus ook tijdens de AMB is dit een belangrijk thema. Besturingen die zich in de Cloud bevinden en Big Data analysesystemen die steeds meer data uit het verspaningsproces verwerken, zijn in hal 4 onderwerp van gesprek. Oplossingen voor energie- en materiaalefficiëntie in de metaalverwerkende industrie worden dit jaar tijdens de AMB ook onder de aandacht gebracht. De beursorganisatie gaat speciaal voor dit thema rondleidingen organiseren die de deelnemer langs diverse informerende standhouders brengt. De rondleiding informeert de deelnemers zowel over nieuwe materialen als methodische, technische en operationele aspecten van materiaalefficiëntie.

Daarnaast zijn de gereedschapswisseltijden sterk verkort. Doosan past ook in deze nieuwe DNM serie spindels toe waarin de motoren in lijn zijn gekoppeld met de spindeleenheid. Bovendien zijn de spindels uitgerust met een thermisch compensatiesysteem, hetgeen een hogere bewerkingsnauwkeurigheid oplevert. De direct in lijn gekoppelde spindelmotoren vervangen de riem aangedreven spindels. Bij hogere snelheden levert dat een vermindering van de trillingen en het geluid op. Met een 6% groter bewerkingsbereik, grotere asverplaatsingen in de X- en Y-as en een 14% grotere tafel, kunnen grotere en complexere werkstukken binnen dezelfde footprint worden bewerkt. In tegenstelling tot voorgaande modellen wordt in de nieuwe DNM serie een nieuw smeersysteem toegepast, waardoor de noodzaak van oliescheiding vervalt. De jaarlijkse onderhoudskosten worden daardoor ruim gehalveerd.

Gasparini stelt X-Press Easy voor

Vernieuwing van DNM-Serie bij Doosan

Doosan Machine Tools heeft zijn verticale bewerkingscentra van de DNM serie vernieuwd. De DNM serie, waarvan er van de eerste en tweede generatie vanaf 2008 tot nu toe wereldwijd 35.000 zijn geïnstalleerd, wordt nu opgevolgd door de DNM 4500, 5700, 6700. Met de nieuwe DNM serie biedt Doosan meer bewerkingsmogelijkheden, een grotere productiviteit, een hoger bedieningsgemak en een lagere milieu-belasting. De grotere bewerkingsmogelijkheden komen ondermeer ten uiting in een vergroot bewerkingsbereik, grotere tafelafmetingen en een hogere toelaatbare tafelbelasting binnen dezelfde footprint.

Vijf jaar na de introductie van de X-Press serie afkantpersen lanceert Gasparini de X-Press Easy. Hiermee brengt de Italiaanse fabrikant van plaatbewerkingsmachines een afkantpers op de markt met minder complexe features maar wel met inzet van dezelfde hoogwaardige componenten, zoals Bosch-Rexroth hydrauliek, Heidenhain lineaire encoders, lineaire geleidingen van Bosch en borsteloze aandrijfcomponenten van Panasonic. Dankzij een draadloos uitgevoerde voetpedaal en functies die met een afstandsbediening instelbaar zijn, wordt de bekabeling rond de machine sterk beperkt en de gebruiksvriendelijkheid verhoogd. Verder is de afkantpers uitgevoerd met een Delem DA-58 CNC-besturing met touchscreen. Optioneel levert Gasparini voor de X-Press Easy ook software om de afkantpers offline te kunnen programmeren. Voor het zetten van afwijkende vormen heeft de afkantpers een laserlijn op de ondermatrijs. Verder is de pneumatische snelklemming van de gereedschappen vervangen door een klem­ systeem waarvan de luchttoevoer in de bovenbalk geïntegreerd is.

Daardoor kunnen tussenklemmen gemakkelijk in iedere positie geplaatst worden.

| 75 metaalvak

Sectornieuws Laser versnelt productie van prototype voor gasturbine

geving, terwijl de bestelling eenvoudig online kan worden geplaatst.

Levering van producten alsmede facturatie worden rechtstreeks door Wila afgehandeld. De combinatie van de webshop en de partners zal voor een kortere responstijd en een snellere logistieke afhandeling zorgen.

5-assig bewerkingscentrum van Heller

De lange doorlooptijd van turbinebladen en schoepen vormt een grote uitdaging voor de validatie van nieuwe ontwerpen in motortesten. Conventionele schoepproductie met gietprocessen is niet geschikt voor de snelle cyclussen die vandaag de dag nodig zijn bij nieuwe ontwikkelingen. In een gezamenlijk project hebben Siemens en het Fraunhofer Instituut voor Laser Technology (ILT) nu een sneller productieproces ontwikkeld op basis van SLM (selective laser melting). Onderdelen worden daarmee modulair in de nieuwe procesketen geproduceerd. Vorig jaar heeft Siemens een Clean Energy Center geopend in Ludwigsfelde (D). Het centrum speelt een belangrijke rol bij het ontwikkelen en verfijnen van gasturbines met behulp van realistische proeven op verschillende turbinecomponenten met vloeibare of gasvormige brandstoffen. Het rigoureus optimaliseren van verbrandingsprocessen is de sleutel tot het bereiken van een grotere energie-efficiëntie in turbines. Tijdens de tests worden de individuele turbineonderdelen blootgesteld aan een temperatuur van 1.500 OC of meer. Om de hoge temperaturen gedurende een lange periode van tijd te weerstaan, moeten de turbineschoepen voorzien zijn van complexe interne koelstructuren. SLM heeft zich bewezen, in het bijzonder voor prototypes en kleine series, deze complexe geometrieën efficiënt te kunnen produceren. Zoals bij een 3D-printer worden speciale legeringen gesmolten door een laser op een poederbed.

De componenten worden dan laag voor laag opgebouwd.

76 | metaalvak

Heller komt met een uitbreiding op het bestaande programma van horizontale drie-, vier-, en vijfassige bewerkingscentrums, met een nieuwe horizontale vijfasser. Anders als bij de FP-serie, waarbij een gestuurde freeskop gebruikt wordt, is de HF-3500 en HF-5500 met een horizontale spil en een draai-zwenktafel uitgevoerd. Met de HF-3500 en HF5500 is er binnen het Heller programma een productieve oplossing voor een grote diversiteit aan toepassingen en productieprocessen. De HF-serie voldoet aan een hoge kwaliteit, hoge productiviteit en betrouwbaarheid en beantwoord optimaal de hoge eisen van de huidige moderne productieprocessen. De HF-serie is ontworpen voor een hoge output. De vijfde as is gepositioneerd in het werkstuk (opspantafel) voor dynamische bewerkingen. De horizontaal geplaatste spil is goed voor een snelle gereedschapswissel. Om de productiviteit verder te verhogen zijn machines uitgerust met een palletwisselaar.

Wila webshop gelanceerd

Hoffmann Group: meer innovaties en artikelen in de eShop

Om klanten nog beter van dienst te kunnen zijn, heeft Wila een webshop voor gereedschappen gelanceerd. In deze webshop is een uitgebreid overzicht te vinden van standaard boven- en ondergereedschappen. In de webshop kunnen offertes direct worden opgevraagd, marktprijzen en levertijden worden weergegeven en bestellingen geplaatst. Tevens is er een veelvoud aan relevante productinformatie over opspan- en bombeersystemen, maar ook over accessoires te vinden. Om een offerte op te vragen of een bestelling te plaatsen, dient de klant zich eenmalig te registeren. Tijdens deze registratie worden de door Wila geselecteerde ‘Authorized Service Partners’ weergegeven, die ervoor zorgen dat de eindklant de best mogelijke support krijgt. Zo is er altijd een direct aanspreekpunt in eigen om-

De Hoffmann Group, Europa‘s toonaangevende systeempartner voor kwaliteitsgereedschap, breidt haar eShop (www.hoffmann-group. com) flink uit met nieuwe artikelen waaronder de jongste innovaties van het premium-merk GARANT. Met ingang van 1 augustus 2016 zullen rond 10.000 noviteiten en daarmee in totaal meer dan 70.000 geselecteerde kwaliteitsgereedschappen en hoogwaardige bedrijfsinrichting online beschikbaar zijn. Uitgebreide artikelbeschrijvingen maken het de klant nog eenvoudiger om snel en comfortabel de juiste winkelwagen samen te stellen. Het online aanbod van de Hoffmann Group werd in alle artikelgroepen herzien en vernieuwd. De grootste uitbreiding werd doorgevoerd in het onderdeel ‘Verspaning’, onder andere met innovaties bij hoogrendementboren van de productserie

Sectornieuws nieuwe robolink harmonic drive, welke bijvoorbeeld heel eenvoudig als zesde as van een robotarm, dus als radiaal bewegende verbinding tussen arm en grijper, ingezet kan worden. Deze is zeer licht en efficiënt en wordt door igus in twee maten als individueel component of met een Nema17 resp. Nema23 stappenmotor aangeboden. “De harmonic drive heeft als voordeel, dat deze amper speling heeft en dus een precieze verstelling bij zeer stille loop waarborgt”, verklaart Martin Raak, productmanager robolink bij igus. “Daarnaast is deze heel compact en heeft een grote overbrengingsverhouding”. De aandrijving bestaat uit een buitentandkrans en een flexibele, maar tegelijkertijd zeer slijtvaste binnentandkrans.

Gereedschapmakerij Simons uit Achel heeft geïnvesteerd in eenvijfassige Matec portaalfreesmachine.

GARANT MasterSteel. Een aanzienlijk uitgebreider assortiment wordt gepresenteerd in de groep ‚Hand- en meetgereedschap‘. Hierin is voor het eerst een breed scala van elektrogereedschap van het merk Bosch opgenomen en is er gezorgd voor een nog ruimere keuze in persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM). “Wij houden de markt permanent in het oog en reageren direct op nieuwe trends, zodat onze klanten snel vinden wat hun dagelijkse werk verbetert, en dat in de gewenste kwaliteit en uitvoering“, vertelt directievoorzitter van de Hoffmann Group Reinhard Banasch. „Daarom hebben wij rond 10.000 nieuwe posities en innovaties opgenomen en onder meer ook onze samenwerking met Bosch geïntensiveerd. Als systeempartner en One-Stop-Shop bieden wij onze klanten kwaliteitsproducten en service uit één hand.”

Igus brengt nieuwe kunststof harmonic drive

De robolink D-modules van de motion plastics specialist igus biedt gebruikers de mogelijkheid, bijzonder voordelig, individuele roboticasystemen samen te stellen. De afzonderlijke gewrichten, die via een motor direct op de as worden aangedreven, zijn in verschillende maten leverbaar. Nu heeft igus zijn programma opnieuw uitgebreid met componenten voor nog meer constructieve vrijheden. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk motoren en scharnieren in meerdere maten met de gangbare besturingen voor een complete zesassige low-cost robot van kunststof en aluminium te combineren. Een bijzonderheid daarbij is de

De machine is uitgerust met de door Matec ontwikkelde universele freeskop die in beide vlakken traploos simultaan bestuurbaar is. De firma Simons bouwt matrijzen en gereedschappen voor o.a. de automobielsector en is daarnaast actief als toeleverancier voor precisieproducten. Het bedrijf is opgericht in 1975 door Jaak Simons die met een drietal machines van huis uit startte met de vervaardiging van kleine snijstempels. Inmiddels heeft de 2e generatie Simons in de persoon van Stijn Simons het roer over genomen. Onlangs werd besloten te investeren in een grote portaalfreesmachine en de keuze is hierbij gevallen op een Matec portaal van het type 40P uitgerust met een universele freeskop. Het unieke van deze freeskop is dat hij geen vertanding meer heeft waarop gepositioneerd wordt maar in beide vlakken volledig traploos simultaan aanstuurbaar is. Hierdoor kunnen alle mogelijke hoeken gemaakt worden. De freeskop is uitgerust met een HSK 100 spindel met een vermogen van 38 kW en een koppel van 440 Nm met 8.000 rpm.

Het werkbereik van de machine bedraagt 6500 x 3500 x 1300 mm.

Alle assen zijn voorzien van directe meetsystemen om zodoende een hoge positioneer- en repeteernauwkeurigheid te waarborgen.

Het meelopende gereedschapmagazijn heeft 60 gereedschap posities. De machine is uitgerust met de nieuwste Heidenhain TNC640 besturing en heeft verder alle features waarmee een moderne werktuigmachine uitgerust dient te zijn Simons wordt de eerste gebruiker van een dergelijke machine in de Benelux. De Matec wordt begin 2017 geleverd.

| 77 metaalvak

YuMiÂŽ - Creating an automated future together You and me

ABB levert standaard robotoplossingen voor de industrie. Deze zijn eenvoudig, snel, kostenbesparend en flexibel in bestaande of nieuwe productielijnen te integreren. ABB Robots zijn zeer gebruiksvriendelijk, betrouwbaar, efficiĂŤnt, onderhoudsarm, accuraat en werken 24/24/7 op topsnelheid. Kiest u een ABB Robot dan weet u wat u kiest!

Bezoek ons op www.abb.com/robotics

Sectornieuws Limis erPlanner vormt brug tussen APS en ERP

Met de komst van Limis erPlanner ontstaat een nieuwe oplossing in het softwarefirmament. Deze bedrijfssoftware combineert ERP en APS (Advanced Planning & Scheduling) in één pakket. Met de planning als kloppend hart en daarnaast alle primaire bedrijfsprocessen vertegenwoordigd, wordt hiermee tegemoet gekomen aan de behoefte aan een totaalpakket in een markt waar vaak nog met Excel wordt gepland en waar productiebedrijven niet genoeg hebben aan de planningsfunctionaliteiten van hun ERP pakket.Limis erPlanner centraliseert bedrijfsinformatie en heeft korte lijnen met alle afdelingen binnen het bedrijf: verkoop, werkvoorbereiding, inkoop, planning, productie, financieel en management. Met deze software voor de complete productieflow kunnen gebruikers orders en planning stroomlijnen, informeren, flexibel inspringen op wijzigingen en de antwoorden vinden op de vragen die leven in een productieomgeving. Een apart ERP-pakket is hiermee overbodig.

Op Euroblech toont LVD hoe de integratie van plaatbewerkingsmachines en Industrie 4.0 ready software slim produceren mogelijk maakt.

Automatiseringssystemen, communicatie tussen de machines en een intelligente productieketen optimaliseren de algemene productieflow. Op stand F104 zal LVD zijn nieuwste, meest efficiënte en flexibele oplossingen in plaatbewerking demonstreren. Zo demonstreert de machinebouwer een innovatieve adaptieve plooitechnologie voor het meervoudig plooien van extra lange stukken. Daarnaast toont LVD ook de veelzijdige fiberlasersnijmachine Phoenix FL 3015 met een 6 kW laserbron, een automatische nozzelwisselaar met plaats voor 10 nozzels en een Compacte Toren (CT-L) en de ToolCell 135/30 afkantpers met gereedschapswisselaar. Andere systemen op de stand zijn een reeks elektrische Dyna-Press afkantpersen, inclusief de nieuwe 40-ton machine met plooisnelheden tot 25 mm per seconde en de Strippit PX-1530 ponsmachine die ponsen, vormen, plooien en tappen in één machine combineert. Deze machine wordt getoond met FA-P, LVD ‘s meest flexibele automatisering voor het laden, ontladen en grijpen van werkstukken. Met CADMAN® Suite biedt LVD tot slot een totaalpakket voor procesintegratie en optimale procesflow. CADMAN overziet en optimaliseert het volledige productieproces. De nieuwe module CADMAN-SDI (Smart Drawing Importer) maakt snelle importering van CAD-files en efficiënte berekening van kostenbepalende factoren mogelijk.

Mazak toont hybride Integrex i-400

De slimme oplossingen van LVD

Van 13 t/m 17 september tijdens de AMB in hal 5, stand D12 zal Mazak de hybride Integrex i-400 presenteren. De i-400 is volgens Alan Mucklow, Product Manager van Mazak Europe, de nieuwe multitasking generatie. De Integrex i-400 maakt gebruikt van de laseroplas­ technologie en is hiervoor uitgerust met een 1 kW laser en twee koppen. De twee koppen geven de mogelijkheid om langzaam en nauwkeurig (rupsen van 1 mm breed) of snel met veel materiaalvolume (rupsen van 3 mm breed) op te lassen. De maximale oplascapaciteit is 1 kg/h. De machine leent zich voor reparatiewerkzaamheden of het toevoegen van features aan een bestaand werkstuk. Dan valt te denken aan bijvoorbeeld het toevoegen van flenzen of het aanbrengen van een slijtvast materiaal op een specifiek deel van het werkstuk.

| 79 metaalvak

BOOST UW PRODUCTIE MET ONZE ERVARING

Global Solutions

OP ZOEK NAAR EEN SPECIALIST IN INNOVATIEVE CAD- EN CAM SYSTEMEN? Op ieder onderdeel van de productielijn waar precisie wordt vereist is DESTACO de juiste keuze.

End Effectors

Grijpers

Indexers

www.destaco.com +31 (0)297 28 53 32

Precision in Productivity ™

Hand spanners

Pneumatische spanners

Dan bent u bij 4D CAM aan het juiste adres. Met onze jarenlange CNC-ervaring en onze expertise in Delcam, Gibbscam en Cimco Integration zijn wij de geknipte partner om uw productie te boosten. Van de medische sector, kunst- of sportwereld tot de vliegtuig- en automobielindustrie. Met onze wereldwijd ontwikkelde en toegepaste applicaties kunnen we u zeker van dienst zijn.

MEER INFO? WWW.4DCAM.BE OF 053/80.45.03

Remote Handling

DSC AZ – Global Solutions NL – A4 – 23-03-2016.indd 1

23.03.16 17:23

Hoofdpijn van uw produc eplanning?

Planningsso ware Limis Planner: vergroot grip, inzicht, flexibiliteit en marge, verhoogt leverbetrouwbaarheid, verkort doorloop jden, berekent op male planning middels automa sche scheduler, voorziet bo lenecks, plant op combina e man- en machinecapaciteit, biedt capaciteitsgrafieken afgestemd op ùw wens, kan worden gekoppeld met ERP.

Vraag nu om informatie en demonstratie.

MAKE! Machining Technology B.V. Antonie van Leeuwenhoekweg 18NL 5151 DV DRUNEN GSM: (0)6-51222690

Tel: (0)416-320068 Fax: (0)416-320087 info@make-mt.nl www.make-mt.nl

Limis BV

+31(0)53 483 65 36 www.limis.nl

planningsso ware voor produc ebedrijven

Sectornieuws Volledig productieproces op demoplein tijdens Metavak Op Metavak presenteren van 1 t/m 3 november leveranciers van metaalbewerkingsmachines, gereedschappen en andere producten/diensten waar de hedendaagse metaalproductie om vraagt. In totaal zeven bedrijven werken mee aan het speciale demoplein op Metavak in Evenementenhal Gorinchem. Op dit plein wordt een machine in werking gezet om zo het volledige productieproces van A tot Z te demonstreren. DMG Mori, Hagoort, LCMC, Harry Hersbach Tools, Renishaw, BMO Automation en ThyssenKrupp presenteren gezamenlijk een compleet productieproces. Naast de machine die in werking wordt gezet, geven experts aan bezoekers continue uitleg over het productieproces. Daarbij speelt de vakbeurs in op de laatste ontwikkelingen, want de metaalindustrie is volop in beweging. Mechanisering en automatisering is steeds belangrijker in de Nederlandse metaalsector (Smart Factory). Door de handen in één te slaan wordt er gewerkt aan nieuwe technologieën voor slimme, snelle en flexibele metaalproductie.

Safety App van Siemens Siemens introduceert de Safety App Risicobeoordelingstraject voor machineveiligheid. In deze gratis App wordt de gebruiker stap voor stap door het gehele traject van doelstellingen, wettelijke bepalingen en te volgen processen geleid. Deze Safety App is bestemd voor machinebouwers en eindklanten die zelf aanpassingen of wijzigingen aan hun eigen machine of installatie willen aanbrengen. Aan de hand van een praktijkvoorbeeld wordt de gebruikers getoond hoe elke fase van het gehele risicobeoordelingstraject doorlopen moet worden: vanaf de risicoanalyse, via de risicoreductie tot en met de validatie. Om zeker te zijn, dat men de informatie juist interpreteert, kan men elke doorlopen fase optioneel afsluiten met een test. De Europese richtlijnen eisen dat machinebouwers en eindgebruikers passende maatregelen nemen om gevaarlijke machinesituaties voor medewerkers te voorkomen. Elke machine en situatie zijn echter anders en daarom zijn flexibele oplossingen voor machineveiligheid vereist.

Yaskawa op Automatica 2016

NTS-groep neemt Norma over

De NTS-Group en Norma hebben een overeenkomst gesloten waardoor Norma onderdeel wordt van de NTS-Group. Hiermee ontstaat een groep van toeleverende bedrijven in de hightech industrie met wereldwijd 1.500 medewerkers en een jaarlijkse omzet van ca. 210 miljoen euro. Norma blijft onder eigen naam opereren. Marc Hendrikse, CEO van NTS: “De kerncompetenties van Norma op het gebied van precisie verspanen zijn complementair aan die van NTS. Bovendien passen de culturen van beide bedrijven heel goed bij elkaar. Met Norma in onze groep vormen we een krachtig en ambitieus bedrijf dat qua grootte, internationale positie en totale portfolio van kennis en kunde een optimale eerstelijns toeleverancier is voor machinebouwers in de hightech industrie. De overname van Norma past daarmee perfect in onze strategie om onze klanten op een steeds hoger niveau te ondersteunen bij het ontwikkelen, het maken en het assembleren van systemen, modules en componenten.” Norma (400 medewerkers) heeft als hightech toeleverancier kennis en ervaring op het gebied van mechanische precisiebewerkingen en de samenstelling van ultraprecisie modules. Daarnaast beschikt Norma ook over kennis op het gebied van value engineering.

Yaskawa toonde heel wat innovaties op Automatica in München. De 2-jaarlijkse grootste Robotica beurs van Europa betekende meteen de lancering van de nieuwe GP-serie handlingsrobots GP7 en GP8, met een draagvermogen van respectievelijk 7 en 8 kg. Deze robots worden gekenmerkt door een “clean-line” ontwerp met een standaard beschermingsgraad van IP67 en zijn daarmee geschikt voor gebruik in handling en andere automatiseringstaken, ook in moeilijke omgevingen.

De robots van de GP-serie worden bestuurd – net als de nieuwe collaborative HC10 robot - met de nieuwe controller YRC1000, die volledig voorbereid is voor “Industry 4.0”. Daarnaast toonde de fabrikant ook een praktijkvoorbeeld van MOTOLogix, een aansturing van robots vanuit een PLC. Zo kunnen robots eenvoudiger in systemen en productielijnen geïntegreerd worden en verhoogt ook het gebruiksgemak voor de operator. Yaskawa stelde ook een nieuwe puntlasoplossing voor, bestaande uit de nieuwe 7-assige puntlasrobot VS100, een cyclustijdbesparende draaitafel en eigen servogestuurde puntlastangen.

Het ontwerp is zo compact dat deze 40% minder plaats inneemt dan een vergelijkbare cel.

| 81 metaalvak

ONE STOP SHOP

Engineering I Decoiling & Cutting I Punching Pressing I Folding I Welding & Grinding Coating I Seriegraphy I Assembly I Logistics

Limeparts is vandaag toonaangevend in het aanleveren van totaaloplossingen voor metalen onderdelen. In het kader van haar filosofie van totale kwaliteitszorg en het streven naar duurzame samenwerking met elk type partner, beheerst zij het totaalproces om elk productidee in een nauwe samenwerking met de klant te ontwikkelen en hiervoor een oplossing aan te bieden. Startende met de voorstudie en de engineering, over productie en het samenstellen van het product onder het motto “alles onder één dak” speelt zij systematisch flexibel in op elke duurzame samenwerking met de klant.

www.limeparts.be

adv metaalvak .indd 1

SUBCONTRACTING 6/03/16 10:29

Tekst: Johan Debaere | Beeld: Global Suppliers

PRODUCEREN EN BEHEREN VAN ONDERDELEN Voor de productie van afgewerkte producten zijn vaak verschillende onderdelen nodig. Maakbedrijven doen daarvoor in veel gevallen een beroep op toeleveranciers. Global Suppliers is al jaren specialist in de productie en levering van onderdelen op maat in metaal en kunststof. Naast de bewerking van de grondstoffen heeft de firma ook een sterke reputatie op het vlak van oppervlaktebehandeling, coating en assemblage.

Global Suppliers, met hoofdzetel in Izegem en vestigingen in China, produceert en levert onderdelen in metaal of kunststof op maat voor klanten in de meest uiteenlopende sectoren: de automobielsector, bouw, logistiek, landbouw, machinebouw, meubelindustrie en ontspanningssector ... “Wij leveren niet alleen onderdelen voor klanten die regelmatig volledige containers afnemen, maar kunnen ook kleine reeksen efficiënt produceren. Bovendien groeperen en stockeren wij productieruns, die via logistieke partners in meer dan veertig landen verdeeld worden”, legt zaakvoerder Frank Denys uit. “Wij produceren en leveren onderdelen en staan onze klanten bij met het ontwerp en de ontwikkeling van hun producten.

RUIM AANBOD Op manuele en semiautomatische draai- en freesbanken kunnen ervaren en gespecialiseerde medewerkers van Global Suppliers kleine reeksen in de meest uiteenlopende metalen en kunststoffen kwalitatief afwerken, terwijl moderne CNC-gestuurde machines ingezet worden voor volledig automatische productieruns. Naast de verspanende bewerkingen behoren plaat- en ponswerk, smeed- en gietwerk én extrusie tot de mogelijkheden. De firma

‘ERVAREN MEDEWERKERS EN EEN MODERN MACHINEPARK ZIJN BELANGRIJKE TROEVEN‘ bewerkt gewone metalen (rvs, aluminium, koper, brons, gietijzer, staal …) en ingewikkelde legeringen, thermohardende (polyester, composieten …) en thermoplastische kunststoffen (PVC, ABS, PE, PA, PP, PMMA …). Al deze materialen kunnen in diverse afwerkingen verkregen worden. “Dankzij een oppervlaktebehandeling of coating kunnen wij het oppervlak beschermen tegen schadelijke externe invloeden, het uiterlijk verfraaien, de hechting verbeteren of de materiaaleigenschappen veranderen”, vult Denys aan. “Onze klanten zoeken almaar meer naar economische oplossingen voor de productie van halffabrikaten en zelfs de assemblage van hun afgewerkte producten. Ook op ■ dat vlak staat Global Suppliers voor hen klaar.”

Global Suppliers staat ook in voor oppervlaktebehandeling en coating, én zelfs voor de assemblage van producten.

Global Suppliers levert op maat gemaakte onderdelen in metaal en kunststof.

Naast verspanende bewerkingen voert Global Suppliers ook plaat- en ponswerk, giet- en smeedwerk én extrusie uit.

| 83 metaalvak

sa

nv

Hermesstraat 2C 1930 Zaventem Tel + 32 2 711 20 57 Fax + 32 2 720 20 37

Tekst: ValĂŠrie Couplez | Beeld: Euroblech

SLIM AAN DE SLAG IN PLAATBEWERKING

Slim is het nieuwe snel. Wie een mooie marge wil neerzetten in plaatbewerking moet op zoek naar oplossingen die het productieproces slimmer kunnen maken. Van 25 tot 29 oktober vormt Euroblech in het Duitse Hannover daarvoor de plek bij uitstek. Professionele bezoekers van over de hele wereld kunnen er een brede waaier aan producten gaan ontdekken, van conventionele systemen tot hightech oplossingen, en een inzicht krijgen in de recentste technologische ontwikkelingen in plaatbewerking. ď ľ

| 85 metaalvak

INTERNATIONAAL FORUM VOOR PLAATBEWERKING Voor deze 24e editie hebben de organisatoren 89.000 m² gereserveerd over acht hallen van de beursruimte in Hannover. In totaal zullen 1.410 exposanten uit veertig verschillende landen er tonen wat ze in huis hebben om uw productieproces slimmer te laten functioneren. Dit internationaal karakter van Euroblech weerspiegelt zich ook bij de bezoekers. 37% van het vak­ publiek van 59.618 bezoekers dat twee jaar geleden aanwezig was kwam van buiten Duitsland een kijkje nemen op de beurs.

NIEUWE GENERATIE PLAATBEWERKING Euroblech koos dit jaar als centraal thema voor ‘The New Generation of Sheet Metal Working’. Daarmee wil de beurs de aan de gang zijnde evoluties en soms zelfs revoluties in productietechnologie weerspiegelen. De wereld is immers in verandering. Geautomatiseerd produceren, machines die onderling communiceren, intelligente processen, slim produceren … stuk voor stuk elementen die een integraal deel gaan uitmaken van plaatbewerking. Gegevensuitwisseling doorheen de volledige productieketen plaveit de weg voor geoptimaliseerde productieprocessen, verbeterde planningsbetrouwbaarheid, meer flexibiliteit en een hogere productkwaliteit. Met steeds meer product­ variaties en een toegenomen complexiteit in steeds kleinere batches klinkt de vraag naar bijzonder efficiënte en flexibele oplossingen luid. Metaalbewerkers moeten vandaag immers vitale beslissingen maken over de adaptatie van hun productieprocessen op lange termijn.

Euroblech 2016 vindt plaats van 25 tot en met 29 oktober in Hannover.

BAROMETER VOOR DE INDUSTRIE Euroblech wil als wereldwijde barometer voor de plaatbewerkingsindustrie een brede waaier aan oplossingen voorstellen voor het optimaliseren en moderniseren van de werkplaats. Exposanten zullen heel diverse oplossingen tentoonstellen, gaande van machines tot gereedschappen en systemen voor de volledige waardeketen van plaatbewerking en dit voor onder andere plaatmateriaal, lasprocessen, oppervlaktebehandeling, verwerking van hybride structuren, kwaliteitscontrole, CAD/CAM/CIM-programma’s en R&D. Op Euroblech kunnen bezoekers niet alleen terecht met hun specifieke vragen bij de topexperts uit de industrie, maar kunnen ze ook van live demonstraties genieten die meteen tonen welk potentieel de oplossingen hebben voor het eigen productieproces. Kortom, een niet te missen moment voor iedereen ac■ tief in plaatbewerking.

Live demonstraties tonen meteen welk potentieel de oplossingen hebben voor het eigen productieproces.

‘SLIM PRODUCEREN IS INTEGRAAL DEEL GAAN UITMAKEN VAN PLAATBEWERKING METAALBEWERKERS MOETEN VANDAAG VITALE BESLISSINGEN MAKEN OVER DE ADAPTATIE VAN HUN PRODUCTIEPROCESSEN‘ EUROBLECH PRAKTISCH: - Waar? Hannover Messe - Wanneer? Dinsdag 25 tot en met zaterdag 29 oktober - Openingsuren? Telkens van 9 u. tot 18 u., op zaterdag tot 15 u.

- Tickets? 30 euro/dag of 50 euro voor vijf dagen (in voorverkoop); 38 euro/dag of 58 euro voor vijf dagen (aan de kassa) - Meer info? www.euroblech.com Batches worden steeds kleiner, terwijl de complexiteit van producten net verhoogt.

86 | metaalvak

EuroBLECH 2016

De volgende generatie van de plaatbewerking

25 – 29 OKTOBER 2016 HANNOVER

Plaatwerk, Buizen, Profielen Handling Verbinden, lassen 3D-print Eindproducten, onderdelen, constructies Buigen Delen, snijden Flexibele plaatbewerking Dataverwerking CAD/CAM/CIM-systemen Machine onderdelen Bewerken van buizen en profielen Composieten Gereedschappen Oppervlaktebehandeling Onderzoek en ontwikkeling Procescontrole, kwaliteitscontrole Bedrijfs- en magazijnuitrusting Veiligheid op de werkvloer

www.euroblech.com

Organisator: Mack Brooks Exhibitions Ltd

24e internationale Technologiebeurs voor Plaatverwerking

Tekst: Valérie Couplez | Beeld: Timesavers International

ONTBRAMEN NAAR EEN HOGER NIVEAU GETILD Elke verschillende applicatie vraagt om een verschillende aanpak. Het is dus belangrijk om de machine te vinden die het beste bij u past. Niemand biedt een breder aanbod dan Timesavers International. Bovendien zet het bedrijf hard in op innovatie. Zo lanceerde het recent de nieuwe 81 serie precisieslijpmachine, won het een prestigieuze REDDOT Award voor industrieel ontwerp en toont het op de komende Euroblech zijn antwoord op industrie 4.0.

Timesavers International heeft meer dan zeventig jaar ervaring en opereert onder andere vanuit Goes. Beeld: Limit fotografie.

Met meer dan zeventig jaar ervaring specialiseert Timesavers International zich in een brede selectie machines voor ontbramen van metaalplaten, finishen en precisieslijpen. Er wordt gewerkt vanuit drie vestigingen. In Minneapolis wordt het leeuwendeel van de houtbewerkingsmachines gefabriceerd.

De vestiging in Goes staat in voor de medium, zware en speciale machines.

De site in Taiwan tenslotte bouwt de standaardmachines. R&D is volledig verwikkeld in de organisatie, wat constant leidt tot innovaties. Een voorbeeld daarvan is de nieuwe 81 serie precisieslijpmachine. Deze is geschikt voor het kalibreren van onder andere titanium, molybdeen en aluminium tot wel 0,02 mm precies.

88 | metaalvak

PRESTIGIEUZE DESIGNPRIJS Dat de innovaties van Timesavers International in de smaak vallen, blijkt ook uit de prijzen die ze te beurt vallen. Zo werd de 42 Roterende Borstel series recent bekroond met een prestigieuze REDDOT Award voor industrieel ontwerp. Deze populaire ontbraammachine is uitermate geschikt voor klanten die een onderdeel met de beste kwaliteit willen ontbramen en voorzien van de mooiste afwerking. Dit wordt bereikt door een multiroterende borstelmachine met acht aggregaten die gelijkmatig ontbramen en de kanten afronden. Hierdoor is het mogelijk een afrondingsradius te creëren tot wel 2 mm. Indien gewenst kan de ontbraammachine voorzien worden van één

Deze multiroterende borstelmachine beschikt over acht aggregaten die gelijkmatig ontbramen en de kanten afronden.

of meerdere schuurbandaggregaten. Hierdoor kan ze ook zeer grote bramen verwijderen en een perfecte finish verzorgen. Deze serie maakt gebruik van frequentiegeregelde roterende borstels, zodat ze ook geschikt is voor het verwerken van plasmagesneden, gedeukte, 3D- en verspaande onderdelen. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om zowel kleine (vanaf 30 mm) tot grote delen te verwerken, alsook diverse materialen, zoals rvs, aluminium, Zinkor, zink of laserfilm­producten, zonder het oppervlak te beschadigen.

‘DOOR DE INTEGRATIE VAN ROBOT- EN VISIONTECHNIEKEN TOONT TIMESAVERS INTERNATIONAL DAT HET KAN MEEDENKEN IN DE COMPLEXE PROCESSEN VAN EEN PRODUCTIE‘

Roterende Borstel series werd bekroond met een prestigieuze REDDOT award.

KLAAR VOOR INDUSTRIE 4.0 Timesavers zal op Euroblech ook tonen dat het klaar is voor industrie 4.0.

Het bedrijf heeft duidelijk begrepen dat metaalbewerkers meer ervaring, data en kennis nodig hebben om de volgende stap te kunnen zetten. In samenwerking met diverse robotleveranciers integreerde Timesavers daarom een aantal robot- en visiontechnieken op de machine die op de Euroblech zal pronken. Tijdens deze ontwikkeling zijn weer tal van aanvullende opties naar voren gekomen, die weer met meer geavanceerde technieken kunnen worden opgelost. De visiontechnologie moet immers verschillende vormen, maten, gewichten, soorten kunnen waarnemen in grote hoeveelheden om vervolgens met de robotarm te verwerken. Door deze feilloze integratie toont Timesavers International dat het weer een stap vooruit heeft gezet. Het bedrijf laat zien dat het een partner is die mee kan denken in de complexe processen van een productie. En dat voor alle partijen in de markt, groot, klein, toeleverancier of OEM’er, in standaardoplossingen of in maatwerk. Benieuwd naar de laatste ■ innovaties? Kom naar de Euroblech, hal 14, stand K42.

Op de Euroblech zal de volgende stap vooruit getoond worden: de integratie van robot- en visiontechnieken.

| 89 metaalvak

WANNEER PERFECT ALLEEN GOED GENOEG IS

.....,

reddot design award

friMESAVERS"

by GRINDINGMASTER

WIJ ZIJN AANWEZIG OP EUROBLECH. U VINDT ONS IN HAL 14, STAND K42

EURO

BLECH

De Timesavers 42 Rotary Brush (RB) Series voor klanten die een onderdeel met de beste kwaliteit willen ontbramen en voorzien van de mooiste afwerking. De 42 RB Series is een multi-roterende borstelmachine met acht borstels, die gelijkmatig ontbramen en de kanten afronden. De machine kan ook worden voorzien van één of meerdere schuurband aggregaten. De oplossing voor fabrikanten die voor premium kwaliteit kiezen.

BEKIJK ALLE MOGELIJKHEDEN VAN DE 42 RB SERIES EN ONZE ANDERE PRODUCTEN OP TIMESAVERSINT.COM

PRECISIEPRODUCTIE VAN UITDAGING TOT COMPETITIEF VOORDEEL MET DE JUISTE KENNIS Sirris geeft technologisch advies: van idee tot effectieve uitvoering. En van productieplan tot materiaalkeuze.

EN MET TOEGANG TOT DE JUISTE INFRASTRUCTUUR Het hightech Precision Manufacturing Lab in Diepenbeek staat ter beschikking van metaalbedrijven.

Kom op 30 september naar de opendeurdag!

Meer info op www.sirris.be/agenda Peter ten Haaf T +32 498 91 93 54 Peter.tenHaaf@sirris.be

www.sirris.be – blog.sirris.be – info@sirris.be

Annonce Metaalvak.indd 1

18/08/16 11:03

Tekst: Valérie Couplez | Beeld: Sirris

PRECISIEPRODUCTIE

MAAKT HET VERSCHIL

Metaalverwerking is een van de oudste sectoren ter wereld, maar tegelijk een van de meest uitdagende. Producten worden complexer, materialen geavanceerde, de eisen voor componenten steeds hoger. De noodzaak van precisieproductie is gekend, maar kennis en technologie liggen niet voor het oprapen. Precies op die twee vlakken geeft Sirris ondersteuning.

PRECISIEPRODUCTIE IN METAAL: WAT KAN HET SIRRIS LAB VOOR U BETEKENEN?

HAARFIJN FREZEN DANKZIJ PRECISIEPRODUCTIE-INFRASTRUCTUUR

Innovatieve producteigenschappen en strenge eisen op performantievlak vergen steeds nauwkeurigere onderdelen. Omdat methoden zoals het klassieke ovenharden tijdrovend zijn en tot onnauwkeurigheden leiden, winnen geavanceerde materialen en precisieproductietechnologieën aan belang. Bovendien moeten bedrijven kostenefficiënt innoveren, willen ze competitief blijven. Onderzoek bij Belgische maakbedrijven wijst uit dat precisieproductie het verschil kan maken op tal van domeinen: van precisiecomponenten ontwikkelen op heel korte tijd, over hoogkwalitatieve oppervlakteafwerking, tot precisie over een volledige batch. Precisieproductie kan Belgische bedrijven met andere woorden een streepje voor geven om succesvol te concurreren op wereldniveau. Maar tegelijkertijd stellen zich enkele uitdagingen op vlak van machines, sturing en gereedschap. Voor al die aspecten goot Sirris de opportuniteiten en praktische richtlijnen in zes heldere whitepapers die te downloaden zijn via de site van het kennisinstituut. Ze worden ook één voor één vertaald en samengevat in zes artikels in Metaalvak.

Om de voordelen van precisieproductie live te demonstreren, investeerde Sirris in de nieuwste metaalbewerkingstechnologie en een klimaatgeregelde precisieproductie-infrastructuur voor het Precision Manufacturing Lab in Diepenbeek. Daar ontwikkelt Sirris onder meer technieken voor complex frezen, tot nauwkeurigheden fijner dan een menselijk haar. Op 30 september opent de site de deuren. Tussen 13.30 u. en 17.30 u. kan men de infrastructuur bezoeken, de Sirris experts ontmoeten en hen vragen over de eigen productie voorleggen. Diezelfde dag vindt ook Sirris vijfde roadshow rond smart coatings plaats. De opening van het Precision Manufacturing Lab en een bezoek ■ aan het Smart Coating Application Lab vallen perfect te combineren.

‘HET PRECISION MANUFACTURING LAB IN DIEPENBEEK ONTWIKKELT ONDER MEER TECHNIEKEN VOOR HAARFIJN FREZEN‘

Dankzij precisieproductie kunnen maakbedrijven hoogwaardige producten vervaardigen en zo hun concurrentiepositie verstevigen.

| 91 metaalvak

Tekst: Bart Vancauwenberghe | Beeld: Rösler

NIEUWE CENTRIFUGE ZORGT VOOR STABIELERE WATERKWALITEIT Een nieuw recyclingsysteem voor het proceswater, aangepast aan de hogere capaciteit van het bedrijf: met die uitdaging klopte HTMS vorig jaar aan bij Rösler. De ontwikkelaar en producent van elastische of veerkrachtige metalen dichtingen kan sinds september 2015 beroep doen op de moderne installatie, die volautomatisch en continu draait.

Het recyclingsysteem is combineerbaar met zowat elke glijslijpinstallatie.

HTMS fabriceert hoogtechnologische metalen dichtingen. Kort na de opstart van de vestiging in Mechelen, werd er een centrifuge van Rösler geïnstalleerd die toeliet om het proceswater opnieuw te gebruiken. “Het ging om een handbediende installatie, die we gekocht hebben in overeenstemming met de capaciteit die we toen nodig hadden”, stipt Joeri Van den Brande, productieverantwoordelijke bij HTMS, aan. “Het was een systeem waarbij we om de drie à vier uur manueel de manden dienden te vervangen, om de centrifuge telkens weer te reinigen. Zo’n systeem is essentieel voor ons productie­proces,

92 | metaalvak

omdat het alle slib en metalen die tijdens het polijstproces in het water terecht komen, eruit filtert.” De permanente groei van de onderneming, die de capaciteit jaarlijks ziet stijgen met 15 tot 20%, zorgde er evenwel voor dat de installatie - die circa tien jaar draaide - niet meer aangepast was aan de huidige noden van het bedrijf. Daarom tastte HTMS de markt af bij de zoektocht naar een nieuw systeem. “Uiteindelijk kwamen we vrij snel weer bij Rösler terecht: zij kennen ons bedrijf en de prijs-kwaliteitverhouding van hun installaties is zeker aanvaardbaar.”

VERMINDERING KOSTEN EN (HULP)MIDDELEN Het recyclingsysteem voor proceswater van Rösler kan je combineren met vrijwel elke glijslijpinstallatie. “Dat verhoogt het besparingspotentieel bij het glijslijpen en garandeert de procescontrole”, zegt Vincent Raman. “De meeste glijslijpprocessen zoals ontbramen, fijnslijpen, grof slijpen, kanten verronden of polijsten zijn natte processen. Water en reinigingsmiddel (compound) zijn de transporteurs voor de opgebouwde slijp- en metaalstof. Het proceswater dat ontstaat wordt door middel van recyclingtechniek volledig gerecycleerd.”

De water- en compoundbesparingen dragen bij tot een vermindering van de kosten en de (hulp)middelen. “De machinetechniek baseert zich op een speciaal afgestemde combinatie van mechanisch en fysisch werkende centrifugaaltechniek, met een versnellingscapaciteit tot 2.000 g, gecombineerd met eigen ontwikkelde, milieuvriendelijke chemie. Ze zijn quasi onbeperkt aanpasbaar aan elke glijslijpsituatie. Daartoe staat een variabel systeem met volledig- en halfautomatische installaties ter beschikking. Het recyclage­systeem wordt specifiek afgestemd op de toepassing met het glijslijpproces.”

STABIELERE WATERKWALITEIT

‘HET GROTE VOORDEEL IS DAT DE REINIGING VAN HET SYSTEEM NU DOOR DE MACHINE GEBEURT‘

De nieuwe, modernere installatie is een volautomatisch systeem dat de klok rond draait. “Het grote voordeel is dat de reiniging van het systeem nu door de machine gebeurt”, pikt Van den Brande in. “Die staat trouwens ook in voor de voeding en dosering, wat heeft geleid tot een stabielere waterkwaliteit, waardoor we niet meer de variabele waarden hebben die onvermijdelijk zijn als je afhankelijk bent van één of meer operatoren. Het systeem is ook helemaal afgestemd op onze huidige capaciteit.” Nadat de mensen van HTMS zelf de vroegere installatie hadden gedemonteerd, werd de nieuwe machine door Rösler op één dag tijd geplaatst. “Op die manier bleef de downtime tot ■ het strikte minimum beperkt”, besluit Van den Brande.

| 93 metaalvak

Tekst: Valérie Couplez | Beeld: BUHLMANN nv

BELADINGSROBOT MET KORTE OMSTELTIJDEN VOOR SERIES VAN 10 TOT 100 STUKS De S-230 is specifiek ontworpen voor het stapelen van ronde werkstukken.

94 | metaalvak

De LoadAssistant is een robotbeladigssysteem voor CNC draai- en freesmachines voor series van 10 tot 1.000 stuks.

Wie rendabel kleine series wil produceren, moet zijn omsteltijden tot een minimum weten te beperken. Om metaalbewerkers die hiernaar op zoek zijn verder te helpen, heeft BUHLMANN nv in België de exclusieve vertegenwoordiging gekregen van de LoadAssistant van HALTER. Dit is een robotbeladingssysteem voor CNC draai- en freesmachines voor series van 10 tot 1.000 stuks. Het systeem kenmerkt zich door een enorme flexibiliteit in combinatie met verbluffende eenvoud voor de operator. Deze eenvoud maakt het mogelijk dat omsteltijden niet langer dan 5 minuten in beslag nemen, zonder dat de operator ook maar enige kennis van robots dient te hebben.

MEER OUTPUT UIT MACHINEPARK

ZELF TESTEN

De HALTER LoadAssistant wordt geleverd aan verspanende bedrijven die meer output uit hun CNC-machinepark willen halen. Automatisering is daarvoor bijna de enige oplossing. De populariteit van deze oplossing is te danken aan het feit dat het systeem zo flexibel is. Het is binnen 15 minuten verplaatsbaar van de ene naar de andere machine en is standaard voorzien van heel veel intelligentie, waardoor de invoer van parameters beperkt kan worden tot het doorlopen van slechts twaalf stappen in de besturing. De LoadAssistant is verkrijgbaar in drie verschillende modellen: de Universal die zowel aan de draai- als aan de freesbank te koppelen is, de S-180 voor stapelbare rechthoekige werkstukken en de S-230 voor stapelbare ronde werkstukken. Uiteraard zijn alle modellen uitgevoerd met de briljante HALTER SmartControl, een besturing die in samenwerking met Fastems is ontwikkeld en gebaseerd is op meer dan dertig jaar ervaring in de robotautomatisering van CNC-machines. Bovendien is deze software uitgebreid met allerlei handige opties die de gebruikersvriendelijkheid wederom ten goede komen.

Bedrijven die een automatiseringsoplossing zoeken voor hun CNC draai- of freesbank, die onmiddellijk is in te zetten en waarbij flexibiliteit belangrijk is, kunnen de HALTER LoadAssistant zelf testen in het HALTER Technology Center in Issum (nog voor Krefeld/Düsseldorf). Regelmatig organiseert het bedrijf hier workshops of demonstraties, waar uiteraard ook Belgische bedrijven van harte welkom zijn. Tijdens de workshops hebben bedrijven de gelegenheid om zelf alle modellen te testen en te beoordelen hoe de HALTER kan worden ingezet bij de productie van series van 10 tot 1.000 stuks. Tevens is er de mogelijkheid een kijkje te nemen in de productiefaciliteit van Fastems en de vele andere automatiseringsoplossingen te bekijken. Voor een afspraak met een HALTER specialist kunt u contact opnemen met BUHLMANN nv of ■ een bezoekje brengen aan de website.

SUCCESVOL DUITS EXPORTPRODUCT De LoadAssistant wordt in Issum (Duitsland) geproduceerd door Fastems Systems. Fastems heeft al meer dan 1.600 robotapplicaties gebouwd en maakt nu dus in opdracht van HALTER CNC Automation de LoadAssistant. Na de succesvolle introductie in onder andere Duitsland, Nederland en Zwitserland, bijna drie jaar geleden, is het systeem aan een sterke opmars begonnen en wordt het al naar vijftien landen succesvol geëxporteerd. HALTER CNC Automation werkt uitsluitend samen met dealers die veel ervaring hebben met automatisering. Bovendien worden alle buitendienstmonteurs van de dealers getraind en gecertificeerd. Zo kan de hoge kwaliteit van het product zelf worden doorgetrokken naar degene die het systeem in gebruik stelt en de service na verkoop geeft.

De enorme flexibiliteit wordt gecombineerd met een verbluffende eenvoud voor de operator.

| 95 metaalvak

Op zoek naar een robotlasoplossing die echt werkt?

De hoogste flexibiliteit en efficiency met offline programmering

Valk Welding ontwikkelt en bouwt turn-key lasrobotsystemen om het lasproces voor kleine tot middelgrote series op een flexibele en efficiënte manier te automatiseren.

Zowel kleine als grote ndernemingen in heel Europa realiseren daarmee een sterke kwaliteits- en productiviteitsverbetering met een korte Return On Investment.

Specialisten op las- en robotgebied Zorgt dat het hele lasproces optimaal verloopt Service, training en parts dicht bij huis Complete systemen uit één hand Snel en eenvoudig te programmeren

Valk Welding NV tel. 03 685 14 77 info@valkwelding.com www.valkwelding.com

The strong connection

WIE DOET WAT

metaalvak

VANAF € 595 PER JAAR WETEN UW KLANTEN OOK WAT U DOET! ‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kunt deelnemen met uw bedrijfslogo met naamsvermelding.

Bel of mail voor alle informatie over een vermelding in Metaalvak met Pieter Maeyaert: T +32 50 36 81 70 - E p.maeyaert@louwersmediagroep.be

WWW.METAALVAK.BE HET MEEST COMPLETE OVERZICHT VOOR TOELEVERANCIERS VOOR DE METAALVERWERKENDE INDUSTRIE

Staat u nog niet op www.metaalvak.be?

Neem dan voor meer informatie contact op met Kevin Desender: k.desender@louwersmediagroep.be

Schrijf u nu in voor onze online nieuwsbrief!

WIE DOET WAT Abrasives

TIMESAVERS INTERNATIONAL BV Fruitlaan 20 4462 EP GOES T +31 11 323 89 11 F +31 11 323 20 03 W www.timesaversint.com

Afzuiging

Groothandel bevestigingsmaterialen

Gereedschappen

EMUGE FRANKEN NEDERLAND BV Handelsstraat 28 6851 EH HUISSEN T +31 26 325 90 20 F +31 26 325 52 19 E nederland@emuge-franken.com W www.emuge-franken.nl

MITUTOYO BELGIUM Hogenakkerhoekstraat 8 9150 KRUIBEKE T +32 3 254 04 44 E Werner.De.Ridder@mitutoyo.be W www.mitutoyo.be

I N D U S T R I E L E

T O E L E V E R I N G

WESTINOX INTERNATIONAL NV Sint Katharinastraat 95 8501 HEULE T +32 56 35 72 07 F +32 56 37 03 51 E info@westinox.be W www.westinox.beLas

Lasautomatisatie

NEDERMAN NV Bergensesteenweg 181 1900 SINT PIETERS LEEUW T +32 3 34 22 50 E info@nederman.be W www.nederman.be

CAD/CAM en ERP

DE-STA-CO BENELUX B.V. Amsteldijk 173 1422 XZ UITHOORN T +31 297 28 53 32 F +31 297 28 54 81 E benelux@destaco.com W www.destaco.com

MOZAIEK BVBA Minervastraat 2 1930 ZAVENTEM T +32 2 305 48 20 F +32 2 305 48 08 E arnoud@mozaiek-tools.be W www.mozaiek-tools.be

ASTRATEC Industrielaan 19 8810 LICHTERVELDE T +32 51 77 24 46 F +32 51 72 67 03 E astratec@astratec.be W www.astratec.be

Lassen & Snijden 4D SERVICES Ternatstraat 4 1742 TERNET T +32 2 582 72 64 F +32 2 582 81 59 E info@4dservices.be W www.4dservices.be

KOMDEX ERP SOFTWARE Meer en Duin 335 2163 HE Lisse T +31 252 68 29 18 E info@komdex.nl W www.komdex.nl

Coatings

OERLIKON BALZERS COATING BENELUX Schurhovenveld 4050 3800 SINT-TRUIDEN T +32 11 69 30 40 F +32 11 69 29 45 E info.balzers.be@oerlikon.com W www.oerlikon.com/balzers/be

98 | metaalvak

DORMERPRAMET Fountain Plaza Belgicastraat 5 bus 5/6 1930 ZAVENTEM T +32 3 440 59 01 E info.be@dormerpramet.com W www.dormerpramet.com

SANDVIK BENELUX - COROMANT Fountain Plaza Belgicastraat 5/6 1930 ZAVENTEM T +32 2 702 98 00 F +32 2 726 01 87 E info.coromant.benelux@sandvik.com W www.sandvik.coromant.com/be

HEIDENHAIN Pamelse Klei 47 1760 ROOSDAAL T +32 54 34 31 58 E sales@heidenhain.be W www.heidenhain.be

SCHUNK INTEC NV Industrielaan 4, Zuid III 9320 EREMBODEGEM T +32 53 85 35 04 F +32 53 83 63 51 E info@be.schunk.com W www.be.schunk.com

HOFFMANN QUALITY TOOLS Platinastraat 110 7554 HB HENGELO T +31 74 255 81 81 F +31 74 243 27 34 E info@hoffmann-group.com W www.hoffmann-group.com

PAUL HORN Postfach 1720 D-72007 TUBINGEN T +49 707 17 00 40 E info@phorn.de W www.phorn.de

AIR LIQUIDE WELDING BELGIUM S.A Grijpenlaan 5 3300 TIENEN T +32 16 80 48 20 F +32 16 78 29 22 E info.alw-nederland@airliquide.com W www.airliquidewelding.be AIR LIQUIDE WELDING NEDERLAND Rudonk 6B 4824 AJ BREDA T +31 76 541 00 80 F +31 76 541 58 96 E info.alw-nederland@airliquide.com W www.airliquidewelding.nl

AW TECH Verbrandhofstraat 209 8800 ROESELARE T +32 51 24 64 10 F +32 51 22 14 62 E info@awtech.be W www.awtech.be

WIE DOET WAT Meettechniek

CELLRO BV Koningsschot 41 3905 PR VEENENDAAL T +31 318 62 71 00 F +31 318 62 71 01 E info@cellro.com W www.cellro.com

ROBOJOB BVBA Industriepark 12 2220 HEIST-OP-DEN-BERG T +32 15 25 72 74 E info@robojob.be W www.robojob.eu

GOM BRANCH BENELUX Interleuvenlaan 15F 3001 HEVERLEE T +32 16 40 80 34 E info-benelux@gom.com

SADEF NV Bruggesteenweg 60 8830 GITS T +32 51 26 12 11 E info@sadef.com W www.sadef.com

Oppervlaktebehandeling

W www.gom.com

DE TOLLENAERE NV Ringlaan 9 9900 EEKLO T +32 9 377 29 49 F +32 9 378 07 55 E info@detollenaere.be W www.detollenaere.be

FANUC ROBOTICS BENELUX Generaal de Wittelaan 15 2800 MECHELEN T +32 15 20 71 57 E info@fanucrobotics.be W www.fanucrobotics.be

VALK WELDING P.O. Box 60 2950 AB ALBLASSERDAM T +31 78 691 70 11 E info@valkwelding.com W www.valkwelding.com

Magazijninrichting

MITUTOYO BELGIUM Hogenakkerhoekstraat 8 9150 KRUIBEKE T +32 3 254 04 44 E Werner.De.Ridder@mitutoyo.be W www.mitutoyo.be

RÖSLER BENELUX Avenue de Ramelot 6 1480 TUBIZE T +32 2 361 02 00 E rosler-be@rosler.com W www.rosler.com

Plaatbewerking

HUBTEX BELUX Diksmuidelaan 51 2600 BERCHEM T +32 3 294 40 80 F +32 3 294 62 80 E info@hubtex.be W www.hubtex.be

R

NIKON METROLOGY EUROPE NV Geldenaaksebaan 329 3001 LEUVEN T +32 16 74 01 00 F +32 16 74 01 03 E sales_europe@nikonmetrology.com W www.nikonmetrology.com

AMADA NV Doenaertstraat 15 8510 KORTRIJK T +32 56 35 18 98 F +32 56 37 00 39 W www.amada.be

Metalen KUKA AUTOMATISERING + ROBOTS NV Centrum-Zuid 1031 3530 HOUTHALEN T +32 11 51 61 60 F +32 11 52 67 94 E info@kuka.be W www.kuka.be

BUILDING SYSTEMS

IMO nv sa Hermesstraat 2c 1930 ZAVENTEM T +32 2 711 20 57 F +32 2 720 20 37 E admin@imo.be W www.imo.be

DEJOND NV Terbekehofdreef 55-59 2610 WILRIJK (ANTWERPEN) T +32 3 820 34 43 F +32 3 820 35 43 E deps@be.dejond.com W www.dejond.com

PLASMA SOLUTIONS Begoniastraat 17 9810 EKE-NAZARETH T +32 9 330 45 54 F +32 9 330 63 81 E kjellberg@skynet.be W www.kjellberg.be

SSI SCHÄFER NV/SA Excelsiorlaan 14 1930 ZAVENTEM T +32 2 725 02 40 E info@ssi-schaefer.be W www.ssi-schaefer.be

EUROPEAN METAL SUPPLIES Preenakker 6 1785 MERCHTEM T +32 52 37 41 51 E info@emsmetals.be W www.emsmetals.be

BYSTRONIC BENELUX BV Stek 8 3371 KG HARDINXVELD-GIESSENDAM T +31 184 61 10 20 F +31 184 61 77 74 E info@bystronic.com W www.bystronic.nl

LVD BENELUX Hondschotestraat 112 8560 GULLEGEM T +32 56 43 05 72 F +32 56 43 25 12 E benelux@lvd.be

| 99 metaalvak

WIE DOET WAT Toeleveringen

W www.lvdgroup.com BETER PLANNEN SLIMMER WERKEN

PRIMA POWER BENELUX NV Leenstraat 5 9810 NAZARETH T +32 9 382 90 30 F +32 9 382 90 31 E info.benelux@primapower.com W www.primapower.com

D’HULSTER M. & ZN BVBA Industrielaan 14 8810 LICHTERVELDE T +32 51 72 35 91 F +32 51 72 53 74 E info@dhulster.eu W www.dhulster.eu

MINT CONSULTING BVBA Grote Hemmenweg 133 3520 ZONHOVEN T +32 497 81 48 47 E info@mintconsulting.be W www.mintconsulting.be

Smeermiddelen & Koelvloeistoffen SAFANDARLEY Kwinkweerd 11 7241 CW LOCHEM T +31 573 22 22 22 E safan@safandarley.com W www.safandarley.com

ATS APPLIED TECH SYSTEMS BVBA Koning Albert I-laan 64 UNIL LUBRICANTS Bergensesteenweg 713 1600 SINT PIETERS LEEUW T +32 2 365 02 00 E info@unil.com W www.unil.com

1780 WEMMEL T +32 2 725 86 58

STEVENS PUNCHING Zonnebeekseweg 221 8900 IEPER T +32 57 20 21 47 F +32 57 20 16 54 E stevens.punching@spsfe.be W www.stevens-punching.be

LIMEPARTS NV Oosterring 21 3600 GENK T +32 89 620911 F +32 89 613688 E info@limeparts.be W www.limeparts.be

F +32 2 725 53 97 E info@ats-global.com

Veiligheidskledij

W www.ats-global.com Spuitcabines VAC MACHINES Kleine Pathoekeweg 13-15 8000 BRUGGE T +32 50 31 50 83 E info@vac-machines.be W www.vac-machines.be

Plasmasnijden

ASTRATEC Industrielaan 19 8810 LICHTERVELDE T +32 51 77 24 46 F +32 51 72 67 03 E astratec@astratec.be W www.astratec.be

Schuurmiddelen

Spuitcabines

Nederland KLUTHE BENELUX BV Produktieweg 8 2404 CC Alphen aan den Rijn T +31 172 51 60 00 E info@kluthe.com W www.kluthe.nl

BELMEKO

België / Luxemburg

T +32 50 83 11 83

ACR NV Voshol 2 9160 Lokeren T +32 9 349 34 77 E info@acr-nv.be W www.acr-nv.be

Siemenslaan 5

MEWA SERVIBEL SA Avenue Léopold III 33 7134 PÉRONNES-LEZ-BINCHE T +32 64 23 07 00 F +32 64 23 08 00 E info@mewa.be W www.mewa.be

Verspanende machines

8020 OOSTKAMP

F +32 50 83 11 84 E info@belmeko.be W www.belmeko.be

BUHLMANN NV Hermesstraat 2c 1930 ZAVENTEM T +32 2 711 20 30 F +32 2 725 25 30 E info@buhlmann.be W www.buhlmann.be

Software SACA GROUP time saving abrasives

CIBO SCHUURTECHNIEKEN Deugenietstraat 5 3150 TILDONK T +32 16 61 85 85 E info@cibo.be W www.cibo.be

100 | metaalvak

Boulevard Industriel 99 7700 MOUSCRON LIMIS Hengelosestraat 705 7500 AM ENSCHEDE T +31 534 83 65 36 E info@limis.nl W www.limis.nl

T +32 56 85 62 00 F +32 56 85 62 01 E info@sacagroup.com W www.sacagroup.com

GERMOND NV Lodewijk de Raetlaan 59 8870 IZEGEM-KACHTEM T +32 51 31 06 72 F +32 51 31 21 69 E info@germond.be W www.germond.be

WIE DOET WAT

HAAS AUTOMATION Mercuriusstraat 28 1930 ZAVENTEM T +32 2 526 17 56 E info@haascnc.com W www.haascnc.com

HERMLE Industriestraße 8-12 D-78559 GOSHEIM (Duitsland) T +49 74 269 50 F +49 74 269 51 309 E info@hermle.de W www.hermle.de

Van Hoorn Machining BVBA Keyserlei 58-60 / bus 19 B-2018 ANTWERPEN T +32 (0)3 3049548 F +32 (0)3 3049549 E info@vanhoornmachining.com W www.vanhoornmachining.com

MACHINE TOOL GROUP Nijverheidslaan 23 8560 GULLEGEM T +32 56 50 51 50 E mtg@mtg.be W www.mtg.be

MT-SERVICE Sint-Denijsstraat 282 1190 BRUSSEL T +32 2 555 11 55 F +32 2 555 11 51 E service@mtservice.be W www.mtservice.be

PROMAS BV Voltaweg 18 NL-5993 SE MAASBREE T +31 77 327 08 89 F +31 77 327 08 90 E sales@promascnc.nl W www.promascnc.nl

YAMAZAKI MAZAK EUROPE Grauwmeer 7 3001 LEUVEN T +32 16 39 16 11 F +32 16 39 17 07 E mazak@mazak.be W www.mazak.eu

Distributed by

WIE DOET WAT VANAF € 595 PER JAAR WETEN UW KLANTEN OOK WAT U DOET!

STYLE CNC MACHINES BV Nijverheidsweg 15 3751 LP BUNSCHOTEN T +31 33 298 88 99 F +31 33 298 38 84 E info@stylecncmachines.com W www.stylecncmachines.nl

MAKE! MACHINING TECHNOLGY Antonie van Leeuwenhoekweg 18 5151 DV DRUNEN T +31 416 63 20 68 E info@make-mt.nl W www.make-mt.nl

PROMATT Rietmolenweg 20 7482 NX HAAKSBERGEN T +31 53 573 05 10 E info@promatt.nl W www.promatt.nl

VYNCKIER TOOLS Patrick Wagnonlaan 7 7700 MOESKROEN T +32 56 56 14 66 F +32 56 56 14 68 E info@vynckier.biz W www.vynckier.biz

metaalvak

UNIEK LOGISTIEK TOTAALCONCEPT

Deken De Bostraat 33 - 8791 Waregem

Wilgenweg 20 3421 TV OUDEWATER Tel: +31 348 564 540 Fax: +31 348 562 670 info@janvandamtransport.nl www.janvandamtransport.nl

T +32 (0)56 71 22 71 F +32 (0)56 71 44 71

info@defruytier.be www.defruytier.be

| 101 metaalvak

Het Nederlands-Franstalige CadCam & Dnc systeem voor frezen, draaien en draaderoderen

Gratis evaluatie licentie Edgecam telefoneer of zend een email

Ludo Quanten

“ATS Applied Tech Systems Bvba/Sprl�

Koning Albertlaan 64 1780 Wemmel T: +32 (0)2 725 86 58 F: +32 (0)2 725 53 97 M: +32 (0)470 68 23 05 @: Ludo.Quanten@ats-global.com

Je bent dichter bij een Mazak dan je denkt

Gebouwd volgens dezelfde wereldwijde productiekwaliteitseisen als elke andere Mazak machine, bieden de nieuwe QT COMPACT en QT PRIMOS alle voordelen van een Mazak waaronder bouwkwaliteit, applicatie-ondersteuning , aftersales service en de snelste CNC van de wereld. Allemaal tegen betaalbare prijzen.

Als je nog steeds denkt dat een Mazak buiten bereik is..

Kijk voor meer informatie op www.mazakeu.be of mail naar sales@mazak.be

QT PRIMOS 150 S

It’s all about y u Yamazaki Mazak Europe N.V. Grauwmeer 7, Research Park, 3001 Leuven, BelgiÍ T: +32 16 39 16 11 E: sales@mazak.be W: www.mazakeu.be

QT COMPACT 300MY

Rondom beschermd tastsysteem Het tastsysteem TS 460 van HEIDENHAIN helpt u bij het uitrichten en opmeten van werkstukken op een gereedschapsmachine.

Nieuw is de optionele mechanische botsingsbescherming tussen tastsysteem en gereedschapsopname. Bij een botsing van het TS met het werkstuk kan het tastsysteem dankzij deze adapter uitwijken. Tegelijkertijd stopt de besturing het tastproces. Hierdoor blijft de taster onbeschadigd. De adapter voor botsingsbescherming dient tevens als thermische ontkoppeling. Zo wordt het tastsysteem bij zeer lange of intensieve tastprocessen beschermd tegen te sterke opwarming door de spindel.

HEIDENHAIN nv/sa Hoekmeetsystemen

1760 Roosdaal Lengtemeetsystemen

Belgium Sturingen

Telefoon +32 54 34 31 58 Digitale aflezingen

www.heidenhain.be Meettasters

Encoders