Onderwijs 02 2013

Vaktijdschrift over nieuwbouw, onderhoud en renovatie in het onderwijs Jaargang 2

|

nummer 2

|

2013

|

www.onderwijsenbouw.nl

Campus Portland | Groenhorst College | Lyceum Schravenlant | Metameer Jenaplan Brede School Wijlre | Kindcentrum Nieuwe Damlaan | Mytyl Tyltylschool Amsterdam

Straight-up design

specialists in protected access and ventilation of plant rooms

www.jazo.eu

Voorwoord

Flexibel en multifunctioneel heeft de toekomst Een basisschool die ‘s avonds gebruikt wordt door de plaatselijke toneelvereniging en in het weekend door de harmonie is allang niet vreemd meer. Een middelbare school met een aula die gebruikt wordt als podium –met daarin een trap die bij gelegenheid ook gebruikt wordt als tribune- ook niet meer. Het is voor alle partijen voordelig om samen van één gebouw gebruik te maken: je deelt de lasten en kosten en het gebouw staat niet meer leeg in vakanties en de weekenden.

Als er een nieuwe school gebouwd gaat worden, is het aan te raden al in een vroeg stadium in gesprek te gaan met elkaar.

En dan bedoel ik niet alleen met studenten, docenten en onderwijsondersteunend personeel, maar ook met de buurt of wijk en verenigingen. Op deze manier kan er een gebouw neergezet worden dat voor meerdere doeleinden ingezet kan worden.

Dit wordt gelukkig steeds vaker gedaan: al in de beginfase zit de architect met verschillende partijen om tafel om te bekijken hoe het ontwerp tegemoet kan komen aan de (vaak heel verschillende) wensen van deze diverse partijen. En het resultaat mag er vaak zijn. In dit nummer zijn bijvoorbeeld Campus Hoogvliet, het Amstelveen College en Brede School Wijlre mooie voorbeelden van scholen waar ook gebruik van wordt gemaakt door derden.

Verder in dit nummer maar liefst vier dossiers die ingaan op passende verbeteringen van onderwijsgebouwen. Wij gaan in op akoestiek op school, schoolinrichting, gezonde binnenlucht en groene daken & gevels. Verschillende bedrijven vertellen over hun product en hoe dit tot betere leerprestaties en/of een beter milieu kan leiden. Lyceum Schravenlant is een goed voorbeeld van een onderwijsgebouw waar goed is gekeken naar Cradle to Cradle en CO2-neutraal.

Zoals u inmiddels van ons gewend bent, staat het vakblad wederom vol met projecten op al dan niet bijzondere locaties en met doordachte en aparte architectuur. Ook komt het praktijkonderwijs bij verscheidene artikelen naar voren en is onderwijs op maat een slogan die steeds vaker terugkomt.

Ik wens u veel leesplezier!

Nicole Kirkels

3|

Vaktijdschrift over nieuwbouw, onderhoud en renovatie in het onderwijs

Nummer 2 | Jaargang 2 | 2013 Verschijnt 6 x per jaar ISSN 2214-4161 Uitgever

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

redactieadres

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E redactie@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

60

redactiecöordinator Nicole Kirkels

redactieMedewerkers

14

Hilda Bosma, Martijn van den Bouwhuijsen, Jac Buchholz, Nicole Kirkels, Peter de Koning, Marcel van Rijnbach, Richard Slegers, Liliane Verwoolde, Martijn Verwoerd, Marcia van Wensveen, Lieke van Zuilekom

Bladmanagement

Gilles Coulier E g.coulier@louwersuitgevers.nl Patricia Rutten E p.rutten@louwersuitgevers.nl

Secretariaat

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

Advertenties

19

46

Online aanleveren: louwersuitgevers.wetransfer.com o.v.v. naam en project Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl

Abonnementsprijs

€ 63,-- per jaar excl. BTW ING 41 71 65 t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Onderwijs & Bouw magazine Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095

Den Haag Anne van Buerengebouw Rhoon Campus Portland

6 14

Optimale akoestiek in nieuwbouw Slootermeerschool Amsterdam 16 Akoestiek op school Geluidsabsorberende plafond- en wandpanelen 19

Spanplafonds en spanwanden voor betere akoestiek 22

Adreswijzigingen

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

Opzeggingen

Nijmegen Prins Mauritsschool Barneveld Groenhorst College Hoogvliet Campus Hoogvliet Tilburg De Rooi Pannen

24 29 34 36

Doelgroep

Journaal

39

Brede School Rembrandt Amstelveen Schiedam Lyceum Schravenlant

43 46

Klasinrichting met de blik vooruit Schoolinrichting Uitdagen, leuk en veilig spelen ook met een beperkt budget

52 55

Haarlem DSKII Oirschot Kindcentrum Oirschot

57 58

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van op­­zegging is ontvangen, wordt het abonnement auto­matisch met een jaar verlengd.

Verspreiding vindt plaats via abonnementen en via gerichte distributie aan architecten, aannemers, projectontwikkelaars, woningbouw/verenigingen, overheidsinstellingen, brancheorganisaties, directies, management en besturen van alle scholen en organisaties in het onderwijs in Nederland met (ver) bouwplannen, wethouders onderwijs van alle gemeenten in Nederland.

Vormgeving/Art Direction Logo Reclame- Ontwerpbureau BV T +31 (0)495 450065 E info@logobv.nl

Niets uit deze uitgave mag worden over­genomen of ver­menig­vuldigd zonder uitdruk­kelijke toestemming van de uitgever en zon­der bronvermelding.

Hoewel dit blad op zorg­­vuldige wijze en naar beste weten is samen­gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig­heid van de informatie. Zij aan­vaar­den dan ook geen enkele aansprake­lijkheid voor schade, van wel­ke aard ook, die het gevolg is van hande­lingen en/of beslis­singen die gebaseerd zijn op deze informatie.

Inhoud

61

82 Gezonde binnenlucht

68

87 Comfoschool houdt kinderen bij de les

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS

|

NUMMER 2

|

2013

|

WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS | WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL

2

CAMPUS PORTLAND | GROENHORST COLLEGE | LYCEUM SCHRAVENLANT | METAMEER JENAPLAN BREDE SCHOOL WIJLRE | KINDCENTRUM NIEUWE DAMLAAN | MYTYL TYLTYLSCHOOL AMSTERDAM

Coverbeeld | Metameer Jenaplan Boxmeer

93 61

Gezond binnenklimaat, gezonde leeromgeving

63

Hét alternatieve klimaatplafond

65

Rijswijk

Kinderdagverblijf True Colors

68

Boxmeer Metameer Jenaplan JAARGANG 2

78

71

Amstelveen Amstelveen College

74

Arnhem Arnhemhal

78

Wijlre

Brede School Wijlre

80

Nieuwegein

Brede School Lekboulevard-Hoog Zandveld

82

Hollands Kroon

Brede School Veldzicht

85

Groene daken & gevels Uw dak wint aan kwaliteit met de stand-up dakdoorvoer

87

Groendaken: mooi én ecologisch

89

Schiedam

90

Kindcentrum Nieuwe Damlaan

Amsterdam Mytyl Tyltylschool Amsterdam

93

Waalwijk

94

Kindcentrum Villa Vlinderhof

Wie doet wat?

96

den haag | Anna van Buerengebouw

6|

den haag | Anna van Buerengebouw

Tekst: Het Tekstbureau Beeld: Wessels Zeist

Studeren en wonen in één gebouw

Op 19 maart 2012 startte Wessels Zeist, onderdeel van VolkerWessels, met de realisatie van het Anna van Buerengebouw.

De nieuwe huisvesting van de Leidse Universiteit verrijst in het hart van Den Haag, bovenop een bestaande ondergrondse parkeergarage.

Hiermee wordt Anna van Bueren gebouwd op een van de drukste plekken van Den Haag. Het wordt niet alleen de huisvesting van Universiteit Leiden, maar telt ook 396 studentenwoningen, een collegezaal, bijna 5000 vierkante meter onderwijsruimten, kantoren en een commerciële plint van zo’n 4000 vierkante meter. Anna van Bueren wordt een levendige ontmoetingsplek voor reizigers, passanten, kantoorgebruikers en studenten.

Tijdsdruk Het project had een lange voorbereidingstijd. De eerste vergaderingen vonden plaats in augustus 2011, maar voordat de contracten op elkaar lagen was het maart 2012. “Dit kostte ons acht maanden op een planning van 24 maanden”, vertelt projectleider René van Zon. “De tijdsdruk die hierdoor is ontstaan, hangt als het zwaard van Damocles boven ons hoofd. Op 31 juli om 11 uur moeten we – hoe dan ook – opleveren, zodat de Leidse Universiteit in Anna van Bueren het nieuwe studiejaar kan starten. Maar het ziet ernaar uit dat we de planning gaan halen, inclusief het inbouwpakket van de LUC.”

Lichte constructie Omdat op een bestaande parkeergarage wordt gebouwd, is het bouwteam gebonden aan de onderliggende constructie. Hierop moeten de constructie en het gewicht van het bovenliggende gebouw worden aangepast. Deze moeten zo worden gekozen, dat de bestaande kolommen en spanten het krachtenspel kunnen opvangen van het nieuwe 70 meter hoge gebouw. Dit resulteert in een constructie van (1400 ton) staal, gecombineerd met staalplaatbetonvloeren. Van Zon: “Het is een indrukwekkende staalconstructie geworden. Tijdens het hele project hebben we zowel de constructie als de onderliggende parkeergarage gemonitord om ongewenste verplaatsingen te bewaken.” ➤

Projectinfo Lift voor mindervaliden en lichte goederen Personenliften brengen de bezoekers van het Anna van Buerengebouw straks naar elke gewenste etage. Alleen een liftverbinding naar de onderliggende parkeergarage ontbrak. Dit probleem werd opgelost door een lift voor mindervaliden en lichte goederen.

Euroliften is al twintig jaar de bedenker, producent en leverancier van adequate oplossingen voor rolstoel- en scootmobielgebruikers. Met plateauliften, hefplateaus, woonhuisliften en schachtliften maakt zij nagenoeg elke verticale verplaatsing mogelijk. “Bij het Anna van Buerengebouw zijn de liftschachten echter niet recht boven elkaar gebouwd”, vertelt directeur Erik van Tol. “De bezoeker moet dus de ene lift verlaten en ongeveer een meter verder in de volgende lift stappen.”

Euroliften heeft de lift in een vroeg stadium geplaatst, omdat anders de lift in delen aangevoerd zou moeten worden. In overleg met hoofdaannemer Wessels kon dit voor het plaatsen van de wanden en werd de lift net voor de oplevering afgesteld en gebruiksklaar gemaakt.

7|

den haag | Anna van Buerengebouw

Veiligheidsmaatregelen

Bouwinfo

Gedurende de hele bouw bleef de onderliggende parkeergarage gewoon in gebruik. Hiervoor werden extra veiligheidsmaatregelen getroffen rondom de kraan en langs de trambaan. Een crashdek fungeerde als vangnet voor onderdelen die even-

Projectontwikkeling/opdrachtgever Anna van Buerenplein bv

Ontwerp Wiel Arets Architects

'Anna van Bueren wordt een levendige ontmoetingsplek voor reizigers, passanten, kantoorgebruikers en studenten'

Uitvoering Bouwbedrijf Wessels Zeist

Installaties HBC Combinatie

Belegger Green Real Estate

Constructeur Van Rossum - Amsterdam

Gevelconstructie Scheldebouw

Inrichting Gemeente Den Haag

tueel uit de kraan zouden vallen, hoewel dit niet is gebeurd. Transportwerkzaamheden vonden uitsluitend ’s nachts plaats om de tram voorrang te kunnen geven.

Logistiek Omdat rondom het gebouw elke ruimte ontbreekt, blijft de logistiek tot de oplevering een punt van aandacht. Bos: “De gevels zijn voorzien van ele-

Nicole Romijn Fotografie.

mentengevels die compleet worden aangeleverd met glas en deuren. Door dag en nacht te werken hebben we in krap zestien maanden een compleet en gebruiksklaar gebouw gerealiseerd. Daar zijn we best trots op. Op 1 september 2013 kunnen de studenten het nieuwe studiejaar beginnen in een prachtig gebouw.”

Tegelwerken Mutsaars project Afbouw b.v., Vught

Brandveiligheid Firecare Brandwerende Technieken BV, Cothen

Liften Euroliften , Aalsmeer

Bouwperiode maart 2012 – juli 2013

Mutsaars Project Afbouw b.v.

info@mutsaarsbv.nl - www.mutsaarsbv.nl

Kempenlandstraat 17a, 5262 GK Vught - Postbus 335, 5260 AH Vught Telefoon 073-6561637 - Fax 073-6562328 8|

den haag | Anna van Buerengebouw

Beeld: Nicole Romijn Fotografie

Tegels

met exclusieve afmetingen

De entree van het Anna van Buerengebouw is royaal en heeft een opvallend rustieke uitstraling. Gigantische tegels in betongrijs zorgen er voor een uitgesproken luxe atmosfeer.

De Mosa-tegels, met de afmeting van één bij één meter, zijn geleverd en geplaatst door Mutsaars Project Afbouw. “Een schitterende tegel voor deze locatie”, vindt directeur Jan-Willem Mutsaars. Nog een maatje groter worden de tegels op de derde etage, waar ze een afmeting hebben van één bij drie meter en zijn toegepast in combinatie met staalplaat. Verder heeft Mutsaars Project Afbouw de totale wand- en vloerbetegeling op de overige 21 etages uitgevoerd. Bij elkaar zo’n 7000 vierkante meter, oftewel 398 appartementen. “Ik voel me hierin wel bevoorrecht”, bekent Mutsaars. “We behoren al veertien jaar tot de vaste onderaannemers van Wessels Zeist. We hebben dus al behoorlijk wat projecten samen uitgevoerd, grootschalig en kleinschalig.”

Kwaliteit Maar hoeveel ervaring Mutsaars Project Afbouw ook heeft, de verlijming van tegels met deze exclusieve afmetingen vraagt om advies van buitenaf.

Dat krijgt zij van gespecialiseerde tegelleveranciers en lijmspecialisten. Mutsaars: “We zijn een IKOBKB erkend tegel- en natuursteenverwerkingsbedrijf en hebben de ambitie om de hoogste kwaliteit te leveren. Niet voor niets worden we elk jaar gecontroleerd op kwaliteit en veiligheid. Bij al onze tegelwerkzaamheden werken we volgens de richtlijnen van IKOBKB URL 35-101.”

Logistiek En dan weer over het Anna van Buerengebouw: “Uiteindelijk waren we 100 procent zeker dat we de tegels perfect konden zetten. Maar de tijdsdruk was enorm. Vanwege de beperkte omliggende ruimte konden de tegels ook alleen in kleine porties worden aangeleverd. De logistiek speelde dus een toonaangevende rol. Toch was de sfeer op de bouw altijd goed. Het was een prima georganiseerd bouwproject.” ➤

9|

den haag | Anna van Buerengebouw

‘Het Anna van Buerengebouw is brandveilig’ Mocht er ooit brand uitbreken in het Anna van Buerengebouw, dan blijft de brand beperkt. Brandwerende maatregelen zorgen ervoor dat de brand 30 tot 60 minuten in de ruimte blijft, waarin de brand is uitgebroken. Hierdoor hebben brandweer en hulpverleners voldoende tijd hebben om tot actie over te gaan.

“Brandwerende voorzieningen vormen te vaak het kind van de rekening”, weet Wim Fokker, directeur van FireCare Brandwerende Technieken. “Pas als het pand van alle luxe is voorzien, willen we nog wat aandacht en euro’s besteden aan de brandveiligheid. Gelukkig zaten we bij het Anna van Buerengebouw al in een vroeg stadium aan tafel, waardoor de juiste systemen zijn aangelegd.”

FireCare is gespecialiseerd in advies, montage en onderhoud van brandwerende afdichtingen in zorg- en utiliteitsgebouwen. Alle producten die zij implementeert zijn getest volgens de laatste NEN & NEN EN normen.

Voorzieningen In het Anna van Buerengebouw ging het niet om één maatregel, maar om een reeks van maatregelen en producten. De kunststof hwa-afvoeren, die door de brandwerende vloeren lopen, hebben een voorziening gekregen, waardoor het kunststof bij verhitting wordt afgekneld en niet als doorgeefluik kan fungeren. De kabelgoten voor elektra- en datavoorzieningen, die door de wanden gaan, zijn voorzien van brandwerend materiaal. De kleine

leidingen voor airco’s en sprinklerinstallaties zijn afgewerkt met opschuimend materiaal en/of brandwerende coatings. De ventilatiesystemen zijn voorzien van brandkleppen en rondom correct afgewerkt. Tevens hebben alle vuilwater- of rioolaansluitingen brandwerende strips gekregen.

Brandveilig, nu en later “Het Anna van Buerengebouw is dus brandveilig”, meldt Wim Fokker met enige trots. “Dankzij genoemde maatregelen, gecombineerd met blusapparaten, kunnen we erop rekenen dat de brand een half uur tot een uur op de plaats blijft waar hij is uitgebroken. Een flinke zorg minder voor de bewoners. Overigens blijft FireCare de panden, waarin zij brandwerende maatregelen heeft getroffen, volgen. Sinds het Bouwbesluit 2012 hebben gebouweneigenaren de zorgplicht om hun panden ook over vijf tot tien jaar brandveilig te houden. In een door ons aangeleverd logboek kunnen zij precies zien welke voorzieningen zijn aangebracht. Veranderen de eisen, dan is in één oogopslag duidelijk welke voorzieningen moeten worden aangepast.” ➤

11 |

DE SOUPLESSE VAN EEN DRAAD

DE KRACHT VAN EEN KABEL

Karpervijver 27 3703 CJ Zeist www.wessels-zeist.nl Tel.: 030 - 69 18 020 Bouwbedrijf Wessels Zeist is een VolkerWessels onderneming

adv_Wessels_A4_half.indd 1

Plateautrapliften, verticaalliften en schaartafels voor rolstoelen, goederen, fietsen en brancards

Euroliften produceert op maat

05-07-2007 15:47:07

Euroliften is gespecialiseerd in maatwerk, naar wens en behoefte van de gebruiker. Sinds 1997 zijn wij producent en leverancier van plateautrapliften, MIVA hefplateaus, fietsliften, schaarliften en brancardliften voor de zakelijke- en particuliere markt.

Onze adviseurs kunnen uw wensen vertalen in een pasklare oplossing, waarna deze in eigen huis geproduceerd wordt en geïnstalleerd door onze vakkundige monteurs. Euroliften beschikt over een eigen service- en onderhoudsdienst.

Witteweg 4 D • telefoon 0297 - 32 42 91

12140420_euroliften.indd 1

1431 GZ Aalsmeer • Postbus 88 • 1430 AB Aalsmeer • fax 0297 - 321 311 • info@euroliften.nl • www.euroliften.nl

11-12-12 10:31

den haag | Anna van Buerengebouw

Balanceren tussen esthetische en technische eisen

Ze kent haar voorliefde. “Wiel Arets Architects houdt van strakke transparante gevels met veel glas, hetgeen in conflict kan komen met de technische eisen zoals ventilatiebehoefte, balustrades en schuifpuien. Voor deze elementen hebben we gezamenlijk naar oplossingen gezocht.” Hierop

'Wiel Arets Architects houdt van strakke transparante gevels met veel glas' zijn er geïntegreerde ventilatieroosters achter het glas van de borstwering geplaatst. De balustrades kregen geen rvs-net, maar spijlen. “Rvs-net moet gespannen worden, maar dat was in de gegeven situatie niet haalbaar”, legt Dubbeld uit. En de schuifpuien worden fraai in de gevel geïntegreerd, rekening houdend met de juiste wind- en waterdichtheidseisen.

Doelgericht werken

Het Anna van Buerengebouw dankt haar uitstraling vooral aan de gevel. De bedenker van deze gevel is Wiel Arets Architects, maar niet zonder hierbij Scheldebouw te betrekken. Zo konden alle partijen er zeker van zijn, dat het ontwerp ook uitvoerbaar was.a “Wiel Arets Architects vroeg al in een pril stadium om technische ondersteuning”, vertelt Ralph Dubbeld, salesmanager bij Scheldebouw.

“Op dat verzoek zijn we natuurlijk graag ingegaan. Waar Wiel Arets Architects de esthetische ideeën voor het gevelontwerp op tafel legde, bewaakten wij de technische haalbaarheid. Dat

leidde nogal eens tot een compromis, maar het resultaat mag er zijn.”

Technische versus esthetische wensen Scheldebouw is inmiddels vertrouwd met de transparante vormgeving van Wiel Arets Architects.

“Deze manier van werken is het resultaat van een intensieve samenwerking gedurende een ruime periode”, vertelt Dubbeld. Wessel Zeist, Wiel Arets Architects en Scheldebouw weten wat ze aan elkaar hebben. Ze kennen elkaars belangen.

“De lastigste hobbel die we samen hebben moeten nemen, was die van de staalconstructie. In een staalconstructie zit altijd beweging en zijn de bouwtoleranties hoger dan gebruikelijk. Daarom hebben we gekozen voor een prefab elementensysteem dat de bewegings- en bouwtoleranties opneemt en toch voldoet aan de esthetische wensen van de architect. Het is mooi om samen zo doelgericht bezig te zijn. Het resulteert in een reductie van de doorlooptijd en de (faal-)kosten ❚ voor alle partijen.”

13 |

Rhoon | Campus Portland

Tekst: Hilda Bosma

Een schoolvoorbeeld van duurzaam bouwen Campus Portland in de nieuwbouwwijk Portland in Rhoon wordt uitgebreid. Aansluitend op de bestaande gymzaal worden twaalf lokalen gerealiseerd. Daarvan gaan de christelijke basisschool Het Lichtpunt en de openbare basisschool Rhoon Portland gebruik maken. In de toekomst kan het schoolgebouw, samen met de naastgelegen gymzaal, omgebouwd worden tot een sporthal.

“De omkeerbaarheid tot sporthal maakt het schoolgebouw duurzaam”, aldus architect Paul van der Weijden en mede-eigenaar van het Architectenbureau Rutten van der Weijden bv. Het Rotterdamse bureau maakte het ontwerp voor de uitbreiding. Uitbreiding was noodzakelijk door het gebrek aan klaslokalen. De docenten en leerlingen maakten gebruik van zes noodlokalen (portocabins). Opdrachtgever de Gemeente Albrandswaard gaf ook de directievoering in handen van het architectenbureau. Adriaan van Erk Bouw bv. realiseert de nieuwe school met een oppervlakte van 1.200 vierkante meter, bestaande uit twee bouwlagen. Op zowel de begane grond als de eerste verdieping komen zes lokalen.

Duurzaam Duurzaamheid is leidend in het ontwerp. Zo is er een extra verdiepingshoogte nodig voor de omkeerbaarheid naar sporthal. De lokalen zijn daarom circa vier meter hoog, in plaats van drie meter. In het gebouw worden

14 |

herbruikbare materialen toegepast, zoals een stalen hoofdconstructie met voor de gevels een systeem van houten binnenspouwbladen met glaswol en cederhouten kozijnen. In het kader van passiefbouw wordt deels een Rc waarde (warmteweerstand) 9 gehaald en het gebouw is dampdicht gedetailleerd. Dat is veel hoger dan de prestatie-eis voor de Rc van dak, vloer en gevel voor nieuwe gebouwen van 3,5 m2 K/W. De hoge Rc waarde is mogelijk door het toepassen van hoogwaardige isolatiematerialen op de gevel van 30 centimeter dik. Daarnaast krijgt de uitbreiding triple beglazing met dubbele kierdichting. Projectleider Arnoud Koppe van Adriaan van Erk Bouw bv. licht toe: “Deze beglazing heeft twee keer een luchtspouw. Dit komt de isolatiewaarde ten goede. Ook het dak heeft een hoogwaardige isolatiewaarde door middel van een dakisolatieplaat Utherm Roof Pur B. De enterniet sidings in de gevel zorgen ook voor een langere levensduur.”

Rhoon | Campus Portland

Ademend De school heeft alle kenmerken van passiefbouw. Zo is de oriëntatie van de lokalen op het zuiden. Dit zorgt voor gratis zonnewarmte en een maximale toetreding van natuurlijk licht. De architect koos voor extra diepe vensterbanken. Dat zorgt voor daglicht tot diep in de lokalen. Het schoolgebouw ademt door middel van CO2 gestuurde warmte-terug-wininstallatie per lokaal, terwijl natuurlijke ventilatie mogelijk is. Energiebesparend is ook de minimale installatie. Van der Weijden: “De cv is gekoppeld aan de huidige installatie in de sporthal. De uitbreiding krijgt LED-verlichting met behulp van bewegingsmelders. Al met al een schoolvoorbeeld van duurzaam bouwen!” ❚

Bouwinfo Opdrachtgever Gemeente Albrandswaard, Rhoon Directievoering + Ontwerp Architectenbureau Rutten van der Weijden, voorheen Architectenbureau Weeda van der Weijden, Rotterdam Advies Theo Wulffraat & Partners, Zwijndrecht (constructies); De InstallatieVraagbaak, Dordrecht (installaties) Uitvoering Adriaan van Erk Bouw bv, Bergambacht Installaties Bogro bv, Bergeijk (W); Beers Elektrotechniek, Berkel en Rodenrijs (E); De Kraan Installatietechniek bv, Breda (loodgieter) Bouwkosten ca. € 1.100.000,- excl. btw Bouwperiode oktober 2012 – juli 2013

15 |

AKOESTIEK OP SCHOOL

240 m2 plafonds in rap tempo voorzien van geluidsabsorberende spuitpleister

Optimale akoestiek in nieuwbouw Slootermeerschool Amsterdam

16 |

AKOESTIEK OP SCHOOL

Bij de nieuwbouw van de Slootermeerschool in Amsterdam speelde akoestiek een belangrijke rol. Asona was verantwoordelijk voor het leveren en aanbrengen van 240 vierkante meter aan geluidsabsorberend materiaal op de plafonds. De akoestische specialist, die zelf producten ontwikkelt, bracht de nagespaande pleister binnen anderhalve week aan. Het toegepaste product, genaamd FCX-TR, zorgt voor een optimale akoestiek en zeer fraaie vlakke afwerking in de kleuterschool en de naschoolse opvang.

'Medio 2012 raakte Asona betrokken bij de nieuwbouw van de Slootermeerschool, toen Ouwehand een offerte vroeg voor het aanbrengen van geluidsabsorberend materiaal op plafonds'

Jaarlijks voorziet Asona zo'n tiental scholen van geluiddempend spuit- en pleisterwerk, meestal op plafonds en soms ook op wanden. Medio 2012 raakte Asona betrokken bij de nieuwbouw van de Slootermeerschool, toen bouwkundig aannemer Ouwehand een offerte vroeg voor het aanbrengen van geluidsabsorberend materiaal op plafonds. Op basis van het bestek viel de keuze op de nagespaande spuitpleister, de FCX-TR. In de lokalen en overige verblijfsruimten is dit celluloserijke product tussen geprofileerde kaders aangebracht. In anderhalve week bepleisterde Asona in totaal 240 vierkante meter aan plafonds, kort voor de oplevering van de nieuwbouw in december 2012.

Akoestische kwaliteit in eigen regie “We ontwikkelen zelf de geluidsabsorberende materialen die we aanbrengen”, zegt projectleider Astrid van Trier, die namens Asona bij projecten zoals de Slootermeerschool betrokken is. “We begeleiden bouwprojecten van begin tot eind, of het nou gaat om hallen, industriële complexen, musea, kantoren of onderwijsinstellingen. Vooraf controleren we altijd de ondergrond, zodat we de kwaliteit van de akoestische pleisterlaag kunnen garanderen. Die moet schoon en droog zijn. Soms is het ook wenselijk om de onderkanten van vloeren te vereffenen. Bij de Slootermeerschool bijvoorbeeld verschilden de breedplaten in hoogte. Na het uitvlakken met gips brachten we hierop de spuitpleister aan.”

Breed toepasbare producten De akoestische producten van Asona kunnen in verschillende structuren en kleuren worden geleverd en zijn toepasbaar voor zowel nieuwbouw als renovatie. Nagenoeg iedere ondergrond is geschikt.

“Het product wordt in één arbeidsgang aangebracht. Voorbewerken is niet nodig”, zegt Van Trier. “Wij adviseren na ingebruikname van een gebouw jaarlijks het pleisterwerk schoon te zuigen, zeker op plekken waar vuil zich kan ophopen, zoals bij ventilatieroosters. Dan blijft het pleisterwerk er als nieuw uitzien.” ➤

Bouwinfo Opdrachtgever Slootermeerschool Amsterdam Architect Architectuurstudio SKETS, Amsterdam

Bouwkundig aannemer Ouwehand Bouw, Gorinchem Geluidsabsorptie plafonds Asona, Uithoorn

"De akoestische spuitplafond eilanden zijn rechtstreeks aangebracht op de breedtplaat betonvloer. Dit is gedaan vanwege de geringe hoogte van de klaslokalen dat voortkwam uit het stedenbouwkundig plan. Het toepassen van een akoestische spuitpleister in plaats van een verlaagd plafond, gebruikelijk in scholen, voegde zowel technisch, esthetisch en ruimtelijk een toevoeging aan de kwaliteit van de klaslokalen."

17 |

The finest acoustic ceiling in the world!

Volkomen naadloos en spiegelglad!

Gemeten op een harde ondergrond, Fraunhofer Universität - Stuttgart NRC αw Opbouw 0,80 0,75 25 mm 0,90 0,90 35 mm Ongeëvenaarde geluidsabsorptie!

Onbrandbaar A2 – simpele applicatie vanaf rolsteiger - M1 Health & Safety tested - in kleur leverbaar – op iedere ondergrond

Budgettair; de gunstigste in zijn soort! Vele referenties in het binnen- en buitenland.

- al meer dan 30 jaar akoestische spuit- en pleisterwerk.

Asona Benelux b.v. - Postbus 554 - 1420 CB - Uithoorn - 020-643 58 50 - info@asona.nl -www.asona.nl

AKOESTIEK OP SCHOOL

Calvijn College te Barendrecht - akoestische panelen en ronde wanden.

Steward Acoustics populair in scholenbouw

Geluidsabsorberende plafond- en wandpanelen met bijzonder uiterlijk Steward Design Panels levert allerlei decoratieve wand- en plafondpanelen waarmee interieurs kunnen worden verfraaid. Het bedrijf uit Gorinchem, dat leverbetrouwbaarheid hoog in het vaandel heeft, begeleidt projecten van A tot Z. Met de veelzijdige Steward Acoustics wordt voorzien in de behoefte naar geluidsabsorptie in verblijfsruimten. Diverse scholen door heel Nederland maken al gebruik van de geluidsabsorberende panelen. Een recent project is bijvoorbeeld het ROC Friese Poort in Sneek waar plafondpanelen zijn aangebracht.

Momenteel heeft Steward Design Panels onder meer schoolprojecten in Amsterdam, Dordrecht en Drachten in portefeuille.

“Akoestiek in schoolgebouwen is een onderkend onderwerp, terwijl het de leerprestaties van de kinderen en het welzijn van de leraren beïnvloedt. Met onze akoestische panelen verbeteren we de geluidabsorptie van plafonds en wanden, zodat het prettig toeven is”, zegt Walter van der Weijden, directeur bij Steward Design Panels. “Onze collectie wand- en plafondpanelen beantwoordt de vraag naar geluiddemping gecombineerd met een fraai interieur, of het nu gaat om klaslokalen, gymzalen of andere verblijfsruimten.

De Steward Acoustics leveren we in de basisvarianten Linear Acoustics en Perfo Acoustics. De geluidsabsorptie verschilt per toegepast model en aantal vierkante meter. De absorptiecoëfficiënt ligt bij de meerderheid van de modellen boven de 0,85. De Perfo Acoustics kennen een relatief hoog percentage geopend oppervlak en hebben derhalve hogere absorptiewaarden. Voor toepassing op ooghoogte in een klaslokaal zijn bijvoorbeeld de Linear Acoustics weer rustiger om naar te kijken.”

Variatie in kleuren, materialen en afmetingen Steward Design Panels maakt geluidsabsorberende panelen op basis van houtachtige plaatmaterialen, zoals MDF, multiplex of OSB. Voor buitentoepassing kan het bedrijf uit Gorinchem ook kunststof en volkern platen akoestisch verwerken. De toplaag kan gekleurd worden conform elke RAL- en NCS kleur of bestaat uit een houtfineer of melamine. De panelen zijn leverbaar op een aantal standaard maten, afhankelijk van de gekozen uitvoering en benodigde basisplaten. Daarnaast produceert Steward Design Panels panelen conform klantspecificatie, tot soms wel honderden maatpanelen. “Wij kunnen alle bewerkingen uitvoeren als zagen, frezen, kanten afwerken en lakken”, zegt Van der Weijden. “De montage van onze geperforeerde panelen geschiedt meestal gewoon door middel van schroeven op houten regelwerk met behulp van onze speciale Inserts of potgaten. De Linear Acoustics worden met aangepaste tackers vastgeschoten op regelwerk. ➤

19 |

Postbus 96 4200 AB Gorinchem T +31 (0)183 58 90 99 F +31 (0)183 58 98 23 E info@designpanels.com

Steward Design Panels is DE leverancier van bijzondere en hoogwaardige interieurpanelen, welke in diverse delen van de wereld worden geproduceerd. Met behulp van onze design panelen stellen wij de architect en de designer in staat bijzondere ontwerpen te realiseren. Toepassingsgebieden zijn interieurbouw, meubelontwerp, retail, decoratie en standbouw. Van edelgefineerde (akoestische) panelen tot ecologische panelen gemaakt van afvalproducten en van hout/acryl combinatie panelen tot reliefpanelen.

UTILITEITSBOUW WONINGBOUW (SUPER) JACHTBOUW RETAIL HORECA HOTELS SPORT EN WELLNESS MEUBELONTWERP

www.designpanels.com

AKOESTIEK OP SCHOOL

Deze tackers verhuren wij voor een zacht prijsje als service bij levering van de panelen. Ook produceren wij vele inlegpanelen die in de standaard Tsysteemplafonds passen.”

Betrouwbare partner De meeste akoestische panelen van Steward Design Panels zijn getest door bureau Peutz. Van deze testen zijn de akoestische rapporten beschikbaar als onderbouwing van de werking van de panelen.

“Onze prijsstelling is zeer competitief ten opzichte van alternatieve geluidsabsorberende producten. En, door het meedenken zullen wij elke besparingskans voor onze klanten niet nalaten te melden”, zegt Van der Weijden.“Wij helpen architecten met het maken van een keuze in onze showroom of bij het architectenbureau zelf, aan de hand van monstermateriaal en referentiefoto’s.

Zo geven we een goed beeld van het eindresultaat. Tijdens de uitvoering komen wij kijken op de bouw en zijn bereikbaar voor aannemer of afbouwer met vragen omtrent de verwerking. Door de ervaring met vele projecten hebben

HAN Hogeschool Arnhem Nijmegen - Auditorium volledig bekleed

'Wij helpen architecten met het maken van een keuze in onze showroom of bij het architectenbureau zelf, aan de hand van monstermateriaal en referentiefoto’s' wij altijd een oplossing voorhanden voor opduikende uitdagingen in de montage. Doordat we in Nederland produceren en door onze flexibele instelling zijn wij zeer leverbetrouwbaar. Daardoor konden we een trouwe en uitdijende klantenkring opbouwen.”

ROC de friese poort te Sneek - tientallen ronde zwevende plafondeilanden

Enkele recente schoolprojecten met opmerkingen van Walter van der Weijden: • Het Rozet (Kenniscluster) te Arnhem. Volksuniversiteit Arnhem, Bibliotheek, Kunstbedrijf en Historisch Museum. “Onze levering bestond uit honderden maatpanelen in speciale selectie eiken edelfineer.”

• Nieuwbouw Fioretti College te Heemstede. “Hier kwamen akoestische panelen op basis van berken multiplex voor de sporthal, school en interieurtimmerwerken. De aannemer verzocht ons de platen aan alle betrokken partijen te leveren om zo eenheid in kleur en uitstraling te creëren.”

• Nieuwbouw Montessori Lyceum Fleveoland te Almere. “De architect wilde een bepaalde geplankte uitstraling creëren. Hiervoor hebben we samen een nieuw model Linear Acoustics bedacht en uitgevoerd.”

• Jan Tinbergen College te Roosendaal. “Hier is de volledige sporthal voorzien van akoestische panelen.”

• HAN Hogeschool Arnhem Nijmegen. “De wanden van het auditorium zijn wanden bekleed met Steward Acoustics in diverse uitvoeringen.”

Schoolprojecten in portefeuille met opmerkingen van Walter van der Weijden: • HCSG Liudger te Drachten, locatie Raai. “In 2012 voorzagen we een andere vestiging van deze scholengemeenschap van panelen.”

• Onze Droomschool te Dordrecht. “Hiervoor leveren we 4000 vierkante meter Linear Acoustics in genoest vuren. Het gaat om een volledig houten, energieneutraal schoolgebouw van de hand van Mecanoo Architecten.”

• Community Center met Brede School Ru Pare te Amsterdam. ➤

in aanbouw Onze Droomschool te Dordrecht 4000 m2 akoestische panelen in genoest vuren

21 |

AKOESTIEK OP SCHOOL

Vaste en mobiele geluiddemping, ook leverbaar met full color opdruk

Spanplafonds en spanwanden voor betere akoestiek Polyplafond levert geluidsabsorberende spanplafonds en spanwanden. De vaste en mobiele schermen, plafonds en wanden zijn geschikt voor zowel nieuwbouw als renovatie, CE-gemarkeerd, recyclebaar en voorzien van een A+ label. Indien gewenst wordt het materiaal voorzien van een full color opdruk. Zo kan een wandprint van Alfred Einstein passen bij een natuurkunde lokaal en een plafondopdruk van de Sixtijnse kapel bij een tekenlokaal. Polyplafond combineert zo akoestisch comfort met esthetische vrijheid, of het nu gaat om scholen of andere gebouwen.

Groothandel en importeur Polyplafond levert sinds elf jaar spanplafonds en spanwanden voor uiteenlopende toepassingen zoals gezondheidscentra, zwembaden, restaurants, showrooms, winkels en woningen. De producten zijn brandveilig, recyclebaar, CE-gecertificeerd en voorzien van een A+ label.

Het geluidsabsorberende bouwproduct, dat bestaat uit een opgespannen polyester doek met een Polyurethaan coating opgespannen tussen profielen, wordt nog weinig toegepast in de scholenbouw. Volgens Wim Groot Kormelink van Polyplafond komt dat doordat weinig bestekschrijvers er bekend mee

22 |

Indien gewenst worden de wanden of plafonds voorzien van een full color opdruk.

AKOESTIEK OP SCHOOL

Om interieurbouwers tegemoet te komen biedt Polyplafond montagecursussen aan.

zijn. Hij zegt over een referentieproject: “In Kampen zijn onze geluidsabsorberende spanplafonds voor het eerst toegepast in opdracht van een school.

De muren en het plafond van een gymzaal waren afgewerkt met latex. Na de ingebruikname bleek deze ruimte te akoestisch te werken als een 'holle trommel'. Om de akoestiek te verbeteren hebben we het plafond voorzien van akoestische spanplafonds, wat voor een flinke verbetering zorgde.”

Op maat gemaakte akoestische schermen De spanwanden en -plafonds zijn standaard leverbaar in wit, zwart en beige.

Op verzoek kan een full color print op de schermen worden aangebracht. Om interieurbouwers tegemoet te komen biedt Polyplafond montagecursussen

'Een goede akoestische omgeving in scholen draagt bij aan de gezondheid' aan. De montagesnelheid van de spanwanden en spanplafonds is afhankelijk van de specifieke ruimte. De aanwezigheid van armaturen, ramen en installatieleidingen maakt het aanbrengen complexer.

“Indien gewenst kan Polyplafond vooraf een akoestische berekening laten maken van een specifieke ruimte. Dit gebeurt dan door een gespecialiseerd bureau. Een kerkgebouw benodigt bijvoorbeeld een hele andere akoestiek dan een schoollokaal. Elk project vergt maatwerk in werkvoorbereiding en montage. Je kunt bijvoorbeeld ook teveel demping creëren, waardoor het geluid te snel wegsterft”, verheldert Groot Kormelink. “Een goede akoestische omgeving in scholen draagt bij aan de gezondheid en het concentratievermogen van zowel onderwijzend personeel als leerlingen.” ❚

De vaste en mobiele schermen, plafonds en wanden zijn geschikt voor zowel nieuwbouw als renovatie, CEgemarkeerd, recyclebaar en voorzien van een A+ label.

Polyplafond combineert akoestisch comfort met esthetische vrijheid, of het nu gaat om scholen of andere gebouwen.

Bouwinfo Opdrachtgever Gymnastiek Vereniging Wilhelmina Kampen

Akoestisch adviseur Merford, Gorinchem Spanplafond Polyplafond, Lichtenvoorde

23 |

Nijmegen | Prins Mauritsschool

Tekst: Marcel van Rijnbach

Fotografie: Thea van den Heuvel/DAPh

Basisschool in Nijmegen maand eerder opgeleverd 24 |

Nijmegen | Prins Mauritsschool

In de meeste gevallen worden bouwprojecten later opgeleverd dan afgesproken, maar BCP Bouw vormt de uitzondering op de regel met de nieuwbouw van de Prins Mauritsschool in de wijk Zwanenveld/Dukenburg in Nijmegen. Een maand eerder dan was gepland kon de Brede School met kleuter -en basisonderwijs, peuterspeelzaal en kinderopvang in bedrijf. Te danken aan een goede werkvoorbereiding en uitstekende samenwerking met de nevenaannemers op de bouwplaats.

De opdrachtgever, stichting Conexus, was er zeer mee in haar nopjes, zo vertelt directeureigenaar Theo Hendriks van BCP Bouw. "De school had een maand langer de tijd om het schoolgebouw in te richten voordat de leerlingen weer kwamen. Zodoende konden de scholieren direct na de meivakantie weer het schoolgebouw betrekken". Daarmee was de missie

van de aannemer en zijn neven -en onderaannemers geslaagd: een tevreden opdrachtgever.

Actief meedenken Niet alleen de vroegere oplevering stemde tot tevredenheid bij laatstgenoemde partij, ook het actief meedenken van BCP Bouw werd op prijs gesteld. ➤

Bijzonder metselwerk In de buitengevels is apart metselwerk met een een variërende lagenmaat toegepast. Dat vergde derhalve grote concentratie. De steen met het reliëf is bijzonder. Bovendien zijn de voegen doorgestreken, waardoor de duurzaamheid van het metselwerk wordt vergroot. "We hebben eerst een proefmuur opgezet. Daar waren de opdrachtgever en de architect tevreden over. Uiteindelijk is het resultaat precies geworden wat de architect voor ogen had", zegt Hendriks met gepaste trots.

25 |

Kantooradres Sluitappel 61 5491 TS Sint-Oedenrode Postbus 83 Postadres 5490 AB Sint-Oedenrode T : 0413 - 767 200 F : 0413 - 767 201

Lean&Duurzaam

info@arcoshoutconstructies.nl www.arcoshoutconstructies.nl

Kleurwaardes: C10

M20

Y40

K5

C0

M0

Y0

K75

C25

M25

Y40

K25

C0

M70

Y100

K10

Gelamineerde houtconstructies ontwerp | engineering | calculatie | productie | levering | montage

www.vandenpol.com

M1 BSP CrossplanTM Vloer- en dakpanelen

L1 MasterlineTM Gelamineerde standaard liggers

P1 ProfideckTM Vloer- en dakpanelen

K1 MultiplanTM Vloer, dak en gevelpanelen

Nijmegen | Prins Mauritsschool

Deze attitude brengt het bouwbedrijf uit Cuijk op vanuit haar ruime ervaring in de scholenbouw.

"Zodoende weten we tegen welke praktische

meter van de binnenwanden uit te voeren in een afwasbare laag. De ervaring leert dat daarmee allerlei vervuiling die door vieze handen en voe-

'Het bedrijf denkt mee hoe een hogere afbouwkwaliteit bereikt kan worden tegen een geringe meerprijs' problemen scholen aanlopen die pas na de oplevering zichtbaar worden. Zo hebben we de opdrachtgever geadviseerd om de eerste anderhalve

ten wordt veroorzaakt kan worden geweerd.” BCP Bouw is geen aannemer die slechts uitvoert wat hem wordt opgedragen. ➤

Projectinfo nieuwbouw De wijk Zwanenveld in Nijmegen is het nieuwe onderkomen van de Prins Mauritsschool, de eerste Nijmeegse basisschool gebouwd onder verantwoordelijkheid van schoolbestuur Conexus.

De nieuwbouw komt op de locatie van de voormalige Johan Visserschool, maar is nu in de andere richting geplaatst. Daarmee wordt aangesloten op de orthogonale situering van alle bouwblokken in dit gedeelte van de wijk. Tevens wordt met deze situering het doorlopen van het openbare groen in de wijk gehandhaafd. De school is een zogeheten Brede School, met een basisschool, kinderopvang, peuterspeelzaal en een buitenschoolse opvang. Het gebouw is als één geheel ontworpen in twee bouwlagen en sluit aan bij de schaal van de naastliggende sportzaal en de omringende woonwijk. Tevens reageert het gebouw als massa op de flatbebouwing die op enige afstand van de nieuwe school is gesitueerd. De school kent twee ingangen zodat het uit twee kanten van de wijk Zwanenveld benaderd kan worden.

Het nieuwbouw is uitgevoerd in metselwerk met verschillende steendiktes. Door middel van de raamplaatsing krijgt het gebouw een horizontale architectonische uitstraling.

Brede kijk op hout Brede School Rheder Enk staat geheel in het teken van duurzaamheid en het creëren van een prettige leer- en werkomgeving. ARCOS houtconstructies heeft hieraan invulling gege-ven door het leveren van een bijzondere houtconstructie.

Deze zogeheten hybride houtconstructie is een combinatie van stalen kolommen en gelami-neerde liggers, die zijn vervlochten tot een samengestelde spantconstructie. Deze combina-tie laat duidelijk zien dat hout geweldige mogelijkheden biedt om projecten te realiseren waarbij duurzaamheid, esthetica, constructieve mogelijkheden en een goede prijs-/kwaliteitsverhouding uitstekend samengaan.

Tijdwinst in montage en afwerking ARCOS houtconstructies heeft gebruik gemaakt van haar eigen massieve vloer- en dakpa-neel Profidecke™ om de dakconstructie met een overspanning van dertig meter te realise-ren. De Profidecke™ elementen worden met een breedte van 62,5 centimeter in een hoog tempo op de spanten gemonteerd. Door hun gelamineerde opbouw kan de overspanning van circa 8,50 meter met een hoogte van 160 millimeter gerealiseerd worden. W- en E bo-ringen kunnen zelfs fabrieksmatig op basis van het tekenwerk door middel van CNC aange-bracht worden.

Deze bouwwijze zorgt ervoor dat er niet alleen tijdwinst geboekt kan worden in de montage, maar ook in de afwerking, aangezien de onderzijde van de dakvloer zichtwerk is. In totaal is er 86 kubieke meter aan gelamineerd hout en 232 kubieke meter aan Profidecke™ toegepast in deze nieuwbouw. Profidecke™ garandeert naast kwaliteit, duurzaamheid en functionaliteit, een warme uitstra-ling en goede akoestiek. Het biedt architecten tevens nieuwe mogelijkheden voor bijzondere ontwerpen in de houtbouw.

27 |

Nijmegen | Prins Mauritsschool

Projectinfo Meer dan alleen de basis In een zeer prettige samenwerking met de andere bouwpartners heeft Van den Pol Elektrotechniek de elektrotechnische installaties voor de Brede School Prins Maurits in Nijmegen-Dukenburg verzorgd.

Ten behoeve van de kinderopvang, de christelijke basisschool Prins Maurits en de buitenschoolse opvang verzorgde Van den Pol niet alleen de elektrische basisinstallatie, de verlichting en de brandmeld- en ontruimingsinstallatie, maar ook de inbraakbeveiliginginstallatie, het uitgebreide datanetwerk, de lestijdenklokinstallatie en de centraal gestuurde zonwering. Waar mogelijk is gewerkt met energiebesparende componenten. De geautomatiseerde zonwering is daar een voorbeeld van, evenals de toepassing van aanwezigheidssensoren die onnodig energieverbruik moeten voorkomen.

Van den Pol Elektrotechniek heeft in de loop der jaren al op tal van scholen de elektrotechnische installaties verzorgd. Na Vianen (De Hagen) en Linschoten is Nijmegen de derde gemeente waar Van den Pol meewerkt aan de totstandkoming van een Brede School.

Het bedrijf denkt mee hoe een hogere afbouwkwaliteit bereikt kan worden tegen een geringe meerprijs.

"Dat doen we niet uit commerciële afwegingen, want we laten altijd offertes aan de opdrachtgever zien zodat deze altijd zelf de keuze kan maken. Maar

enkele wijzigingen. Zo moest de handmatige bediening van de zonwering worden omgezet naar elektrisch en werden enkele metalstud wanden verschoven ten opzichte van de oorspronkelijke werktekeningen, omdat de schoolruimten toch

'De planning werd tot op detailniveau uiteengezet. "Zodoende wisten we steeds werkdagen van de oorspronkelijke planning af te snoepen'

Bouwinfo Opdrachtgever Stichting Conexus Nijmegen

Gedelegeerd opdrachtgever Hevo, Den Bosch

Ontwerp Van Hontem Architecten, Nijmegen

Constructie Goudstikker-De Vries, Den Bosch

ook bij dit project zagen we in de voorbereidingsfase dat sommige zaken voor verbetering vatbaar waren.

In de bouwvergadering brachten we deze verbetermogelijkheden in. Dus ruimschoots voordat de uitvoering begint", aldus Hendriks.

Wijzigingen De opdrachtgever kwam tijdens de bouw van het compact ogende schoolgebouw nog met

28 |

een andere inrichting behoefde. "We hebben ons zo flexibel mogelijk opgesteld en de wensen ingewilligd. Dat betekent dat we keiharde afspraken hebben gemaakt met onze nevenaannemers omtrent de planning. Deze werd dagelijks op de bouwplaats bewaakt." De planning werd tot op detailniveau uiteengezet. "Zodoende wisten we steeds werkdagen van de oorspronkelijke plan❚ ning af te snoepen."

Uitvoering BCP Bouw, Cuijk

Installaties Van den Pol, Montfoort (E); Oostendorp, Tiel (W)

Stichtingskosten € 3.200.000,- (incl. BTW)

Bouwperiode mei 2012 - april 2013