Profiel 4 2011 by Louwers Mediagroep

Thema Duurzaam renoveren Hang- en sluitwerk

NIEUW! Alles met één klik Op de vernieuwde website van Häfele alles met één klik: • Bestellen • Catalogi bekijken • CAD gratis downloaden • Acties bekijken • Nieuwsbrief ontvangen • Actuele productinfo En volg ons op:

Direct ervaren? Scan nu de QR-code met uw smartphone en bezoek de website.

www.hafele.com

Een open deur is geen o en deur. In onze branche zijn we allemaal bezig met het veilig sluiten van deuren. Wij natuurlijk ook. Met één belangrijk verschil.

Graag denken wij met u mee. Wij zijn immers non-stop bezig met het ontwikkelen van nieuwe en simpelere manieren om deuren te openen voor onze klanten.

Wij vinden deuren pas interessant als ze opengaan op de manier zoals u dat wilt. Met of zonder sleutel. Elektronisch of mechanisch. Heeft u zelf ideeën? Laat het ons weten.

Bent u van plan om een nieuw toegangscontrolesysteem te installeren? Laat u verrassen door onze producten, kennis en ideeën. Dat is zeker geen open deur.

0pent deuren Ankerslot B.V. - Enschede - T +31 (0)53 428 4949 - E sales@ankerslot.nl - www.ankerslot.nl

Voorwoord

Wie je ook beluistert bij de achterban van Profiel: niemand durft een economische voorspelling te doen. Logisch? Enigszins wel natuurlijk. Kijk, als economen en bankiers het al niet kunnen – aldus een columnist van de Volkskrant – wie zijn de aannemers en toeleveranciers dan wel om een gefundeerde prognose te geven. De financiële sector staat in brand, iedereen schreeuwt moord en brand en de chaos is compleet. Gelukkig dat veel aannemers en toeleveranciers in de door Profiel vertegenwoordigde branches het hoofd koel houden. Twee gevelbouwers komen in deze editie uitgebreid aan het woord over de economische problemen en hoe zij deze aanpakken. Dat doen ze op een verstandige manier. Niet op basis van de goedkoopste prijs en onder het mom ‘pakken wat je pakken kunt’, maar door op zoek te gaan naar een efficiënter bedrijfsproces waardoor je als bedrijf aantrekkelijk wordt voor voorschrijvende instanties. Ketensamenwerking – horizontaal en verticaal - en ja zelfs ketenintegratie zijn de belangrijkste instrumenten om de winstmarges in de bouw op peil te houden. Toeleveranciers, systeemhuizen, architecten en opdrachtgevers snuffelen aan elkaar, begrijpen elkaars meerwaarde, maar vertalen het nog niet altijd naar de praktijk. Gelukkig is er altijd een groep koplopers die dit vernieuwende proces in de bouw plaveit voor de volgers. Verder in deze editie zien we dat economische tegenwind altijd dwingt tot productinnovaties waarbij ook het productie- en logistieke proces efficiënter worden georganiseerd. Leest u bijvoorbeeld de artikelen over de nieuwe balkon– en uitbuiksystemen, het Reno dekvloer concept en de biofoampearls die een antwoord geven op tal van wensen vanuit de markt: snellere verwerkbaarheid en handling van producten, duurzaam qua milieu en levensduur én een lager grondstoffenverbruik. Als voorschrijvende instantie, aannemer of toeleverancier hoeft u zich niet altijd bezig te houden met het macro-economische gekrakeel. Speel in op wensen van uw afnemers en kijk kritisch naar uw organisatie en bedrijfsproces, en dan bent u al een heel eind op weg om u door deze moeilijke economische periode heen te slaan.

Marcel van Rijnbach Redacteur

Profiel is een onafhankelijk vaktijdschrift over raam- deur-, en kozijntechniek I hang- en sluitwerk I daken geveltechniek I glas www.profiel-online.nl Jaargang 5, nr. 4 2011 Sinds 2007 Verschijnt 6 x per jaar ISSN: 1876-0651

uitgever

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

België Louwers Mediagroep BVBA Postbus 15, 3910 Neerpelt, België T +32 (0)11 605540 F +32 (0)11 605541 E info@louwersmediagroep.be W louwersmediagroep.be

EINDRedactie

Jerry Helmers, Crownmedia

Redactie

Ketenintegratie en leaner werken drukken neerwaartse spiraal

redactieadres

De nettowinsten in de bouw staan fors onder druk. Aanbestedingen en de ingezakte nieuwbouwmarkt drukken de marges. De gevelbouwers worden als vele andere onderaannemers en toeleveranciers uitgeknepen als citroenen. Ventura Gevelbouw uit Didam en de Gevelbouwgroep ondervinden de economische problemen, maar weigeren bij de pakken neer te zitten. Door zich te richten op ketenintegratie, leaner werken en een efficiëntere logistiek proberen ze de winstmarge op peil te houden.

Hilda Bosma, Martijn van den Bouwhuizen, Jerry Helmers, Koen Mortelmans, Marcel van Rijnbach, Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E redactie@profiel-online.nl

BLADMANAGEMENT

Sjoerd Vis E s.vis@louwersuitgevers.nl

Secretariaat

Manuela Depenbrock

Advertenties

Online aanleveren: http://ftp2.louwersuitgevers.nl Username: profiel Wachtwoord: gast Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl

Abonnementsprijs

€ 47,70 per jaar inclusief BTW ING 41 71 65 t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. vaktijdschrift profiel Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095

AdreswijzigingEN

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

Ultradun -en sterk balkon rekent af met malheur uit verleden Nederland werd de afgelopen jaren opgeschrikt door neerstortende balkons in Rotterdam, Maastricht, Arnhem, Amsterdam en zelfs gehele galerijen in Leeuwarden in mei van dit jaar. Doorgeroeste wapening, slechte ondersteuningscontructies, een matige kwaliteit beton of montagefouten bleken meestal de boosdoeners.

Opzeggingen

I ndien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

doelgroep

Profiel is een onafhankelijk vaktijdschrift. Profiel wordt verspreid onder architecten, aannemers, woningcoöperaties en alle bedrijven, die op enige wijze bedrijfsmatig actief zijn in ramen & deuren, daken geveltechniek, glas, hang- en sluitwerk, waaronder fabrikanten, assembleurs, groothandels, importeurs, toeleveranciers en detaillisten.

Vormgeving / ART DIRECTION

LOGO Reclame- Ontwerpbureau BV T +31 (0)495 450065 E info@logobv.nl Petra Kunnen Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

Bestaande probleemflats uitbuiken met totaalconcept Normteq liet in 2009 van zich spreken in de bouwwereld door de Bouwprijs te winnen met haar HELIsysteem, een verankeringsmethode van balkons met de achterliggende betonconstructie in appartementen en flats. Door geen wapening meer toe te passen, maar spanstrengen waarmee pas in de afbouwfase balkons kunnen worden aangebracht, bracht Normteq een revolutie teweeg in de bouwsector.

34 38 Nieuwe hoogwaardige kunststof kozijnen voor flat aan de Dorbeendreef

Alle 174 woningen van de zogenaamde 10,5 hoog flat aan de Dorbeendreef in de Utrechtse wijk Overvecht zijn voorzien van nieuwe kunststof kozijnen. De Gevelbouwgroep uit Drachten kreeg slechts tien weken de tijd om alle 600 kunststof kozijnen te leveren en te plaatsen.

Column de Barometer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Maatwerk én oneindige recycling . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Grijs naar groen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Veilig werken (ook bij renovatie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 MVO (JAZO) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Totale verantwoordelijkheid buitengevel . . . . . . . . . . . . 54

Innoverend vloerconcept bij renovatie

En verder

Het verbeteren van de isolatie aan de bovenzijde van slecht geïsoleerde vloeren bleek tot voor kort een probleem. Te weinig beschikbare hoogte was voornamelijk de oorzaak. Er was en is behoefte aan een compleet vloersysteem, waarbij de afwerking, verwarming en isolatie geïntegreerd zijn. Het ‘RENO dekvloer totaalconcept’ vult dit hiaat in met een serie ultradunne oplossingen voor het verbeteren van thermische- en akoestische prestaties van bestaande vloeren.

Geprofileerd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Journaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 De pen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Nieuw beslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Seminairs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Urban Logistieke systemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Bouw Relatiedagen Hardenberg . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

VMRG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 VKG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

profiel | nr4 2011 | jaargang 5 | www.profiel-online.nl

“Ventilatie tot kunst verheven” Project Arnhem HWC Schuytgraaf (Hulp Warmte Centrale) (foto Frank Meijer, JAZO Zevenaar bv) Thema Duurzaam renoveren Hang- en sluitwerk 2011040_profiel_04_opmaak.indd 1

NBVT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 FSC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Wie doet wat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

04-10-2011 16:43:36

‘Veilig, duurzaam en mooi’

Projectbeslag (EN1906)

●

Brandvertragendbeslag (DIN18273)

●

Veiligheidsbeslag (SKG)

www.gecertificeerdbeslag.nl Utrechtsestraatweg 220 3911 TX Rhenen, Nederland

T: + 31 (0)318 - 47 77 77 F: + 31 (0)318 - 47 77 78

@: sales@vanleeuwenint.nl W: ww w.vanleeuwenint.nl

Innovaties in doekzonwering Fixscreen® 100 EVO

New!

tion

- S creen

•

jaa

NSON® Sun

Alle voordelen van Fixscreen® EVO Maximaal thermisch & akoestisch comfort Verschillende binnenafwerkingen mogelijk Verborgen plaatsing Patented technology

r g a rant i e

•

SUNPROTECTION

technologie voor eenvoudig onderhoud

• • • • •

In iedere positie windvast In gesloten positie 100% insectenwerend Eenvoudig vervangen van het doek Patented technology

VENTILATION

•

s d e g a ra nt

• • • •

technologie voor eenvoudig onderhoud

•

New!

Fixscreen® Mono AK

RENSON® Sunprotection-Screens NV Tel.: +32 (0)56 62 65 00 • Fax: +32 (0)56 62 65 09 nederland@renson.be • www.renson.eu

t h e m a

duurzaam renoveren

IIIIIIIIIIII 10 I profiel vaktijdschrift nr. 4 I 2011

duurzaam renoveren

t h e m a

Achterzijde hotel.

Crowne Plaza: unieke combinatie klassiek en modern Midden in het hart van de eeuwenoude stad Luik bevindt zich het vijfsterrenhotel Crowne Plaza Liege, een unieke hotelinfrastructuur waarvan de architectuur op harmonieuze wijze klassiek erfgoed en moderniteit combineert. Het chique en stijlvolle Crowne Plaza telt 126 bijzonder elegante en volledig uitgeruste kamers. Dit gloednieuwe, op de stad gerichte hotel is gebaseerd op het originele concept van Urban Resort ®. Dit houdt in dat het hotel beschikt over talrijke ruimtes en services, waaronder het gastronomische restaurant ‘Le Sélys’, de kwaliteitsbrasserie ‘Ô Cocottes’, de bar ‘La Cave’ in een voormalige wapenzaal uit de 16e eeuw en de wellnessruimte Osmose met sportclub, verzorgingscentrum, ontspanningsruimte en zwembad. < Voorkant hotel.

Het Crowne Plaza is als laatste toegevoegd aan de Intercontinental groep. Een groep, welke bestaat uit 4500 hotels in 100 landen. GEZE heeft biigedragen aan de hotelinfrastructuur door het hotel te voorzien van een geheel nieuwe entree. De entree is voorzien van een automatische rondschuifdeur Slimdrive SC, geheel in de stijl van het gebouw. De grote afmetingen zorgen voor het comfortabel veilig betreden van het gebouw voor iedere bezoeker. Door de minimale aandrijfhoogte van slechts 7 cm en zijn afwerking met LED verlichting en een op maat gemaakte 22 mm mat, is de deur een uitnodigend visitekaartje om het gebouw te betreden De heer Brisy van het toonaangevende architectenbureau Altiplan, met vestigingen in Luik en Brussel, heeft de draaideur tussen het restaurant en het terras voorgeschreven. ➞ Entree deur Slimdrive van binnenaf gefotografeerd.

2011 I profiel vaktijdschrift nr. 4 I 11 IIIIIIIIIIII

GB Zware hoekanker (Heavy Load) Snel en eenvoudig stellen van zware kozijnen Met de innovatieve HL (Heavy Load) Hoekanker monteert u zware kozijnen zeker en vast aan de gevelconstructie. • Snel op hoogte te stellen • Eenvoudig te borgen • Belasting: 300 t/m 450 kg per hoekanker (zie montage-richtlijnen) • Hoogte variabel verstelbaar • Direct waterpas • Corrosie bestendig

Kijk ook op www.gb.nl

duurzaam renoveren

t h e m a

Met name de hoogte van slechts 7 centimeter en de prachtige (design) uitstraling heeft bij de besluitvorming een belangrijke rol gespeeld. Het GEZE draaideursysteem is onderhoudsarm, heeft een onverslijtbare motor en opent en sluit deuren geruisloos. In het hotel is ook gebruik gemaakt van de TSA 160, een elektro-hydraulische aandrijving voor draaideuren. Dit product overtuigt door haar veilige werking en geslaagd design. Kleine en lichte, maar ook grote en zware deuren gaan veilig en goed open en dicht. De systemen hebben geen enkele moeite met een hoge gebruiksfrequentie. De kamers zijn voorzien van opbouw deurdrangers, geschikt voor rechts en linksdraaiende rook- en brandwerende deuren tot 1100 mm deurbreedte. Aurélien Piedfort, architectenadviseur GEZE: “Een dergelijk project vraagt om een maatwerkoplossing. Onze kracht is dat we graag meedenken met architecten om hun wensen daar waar mogelijk optimaal te verwezenlijken’. Aarzel niet om contact met ons op te nemen voor additionele informatie of het bespreken van andere mogelijke project-oplossingen op het gebied van automatische schuifdeuren, deurtechniek of veiligheid.” n Toiletruimte met deurdrangers. Restaurant.

2011 I profiel vaktijdschrift nr. 4 I 13 IIIIIIIIIIII

t h e m a

duurzaam renoveren

Gevelbouwers wapenen zich tegen economische malaise

Ketenintegratie en leaner werken drukken neerwaartse spiraal De nettowinsten in de bouw staan fors onder druk. Aanbestedingen en de ingezakte nieuwbouwmarkt drukken de marges. De gevelbouwers worden als vele andere onderaannemers en toeleveranciers uitgeknepen als citroenen. Ventura Gevelbouw uit Didam en de Gevelbouwgroep ondervinden de economische problemen, maar weigeren bij de pakken neer te zitten. Door zich te richten op ketenintegratie, leaner werken en een efficiëntere logistiek proberen ze de winstmarge op peil te houden. Onderaannemers moesten vóór 2009 ook altijd vechten voor hun brood, maar de boterham was dikker belegd dan nu. De nieuwbouwmarkt zat volop in de lift: grote series woningen en kantoren werden gebouwd. De orders waren vaak zo omvangrijk dat de hoofdaannemers veel werk uitbesteedden. Mede-eigenaar Ignace Boreel van Ventura Gevelbouw kan zich herinneren dat zijn onderneming turn-key projecten mocht opleveren. Ignace Boreel: “We willen meer met vaste partners werken.” (bron Ventura Gevelbouw).

IIIIIIIIIIII 14 I profiel vaktijdschrift nr. 4 I 2011

“We deden de montage van de kozijnen en mochten de gevel verder afbouwen. Nu is het aanbod van werk veel minder, terwijl de hoofdaannemer ook haar mensen aan het werk moet houden. Ons portie is kleiner geworden. Door innovatieve bouwmethodes of concepten te bedenken kun je echter wel je winstmarge op peil houden.” De aluminium profielen.

Verkoper Cor Langenberg van de Gevelbouwgroep mijmert nog over de grote bouwseries, honderden woningen die van gevels werden voorzien. Die tijd is grotendeels voorbij. “We moeten het tegenwoordig ook hebben van kleinere projecten. Gelukkig zijn we op dit moment nog volop bezig met de uitvoering van projecten van corporaties die al in 2009 waren gepland. Het orderboek voor dit jaar zit dus nog vol. We hebben elk jaar nog voldoende omzet geboekt, maar de marktvooruitzichten voor de B&U sector zijn niet best.” Omdat de bouwproductie voor 2009 op een hoog niveau lag, maskeerde de aanbestedingsmarkt haar structurele problemen. De aanneemsommen waren hoog genoeg, zodat er voor de onderaannemers en toeleveranciers nog genoeg was te verhapstukken. Dàt is nu verleden tijd. Sommige partijen duiken zelfs onder kostprijs om de opdracht maar binnen te slepen. “Als je soms ziet voor welke prijzen systeemhuizen aluminium profielen maken, is dat gewoonweg belachelijk,” schampert Langenberg. Ook Ventura Gevelbouw kan veel minder calculeren bij een aanbesteding dan voor 2009 het geval was. Om te ontkomen aan deze vorm van prijsdumping concentreren beide bedrijven zich op ketensamenwerking en hun core-business. Voor Ventura betekent dat met name de keten korter maken en blijven innoveren. “Dan valt er nog winst te behalen,” aldus Boreel. De Gevelbouwgroep

richt zich hoofdzakelijk op de kunststof kozijnen die omwille van energetische redenen, duurzaamheid en gering onderhoud worden ingezet bij gebouwrenovaties. Voordeel van beide gevelbouwers is dat ze bijna het gehele materialengamma kan aanbieden: aluminium, staal en kunststof gevelelementen. “Kijk als een opdrachtgever een entreepartij met aluminium profielen, stalen branddeuren en kunststof gevelelementen wenst, dan kunnen wij dat uit één hand aanbieden zonder dat de hoofdaannemer anders onderaannemers hoeft in te schakelen.” Aan de vraagkant is de economische val tamelijk dramatisch. De consument neemt weinig hypotheek op en de woningbouwcorporaties investeren niet of nauwelijks in nieuw vastgoed en veel minder in renovatie van hun bezit. Het bezit van corporaties is gemiddeld 2,5 procent afgewaardeerd, waardoor deze voorschrijvende instanties op hun eieren blijven zitten. Voor Ventura en Gevelbouwgroep geen redenen om het hoofd in de schoot leggen. “We proberen in een vroeg stadium met die corporatie aan tafel te komen om te bezien hoe we gezamenlijk het budget van de corporatie zo slim mogelijk kunnen inzetten voor vastgoedontwikkeling. Door kosten te besparen in de werkmethode en logistiek maken we het zo aantrekkelijk mogelijk voor die corporatie. Kijk, het is onzinnig om bij een renovatie van badkamers tien verschillende aannemers te laten

duurzaam renoveren

t h e m a

In renovatie woningen zit nog voldoende rek (bron Ventura).

Knelpunten - vraaguitval bij consument en woningcorporatie. Daardoor lagere investeringen in vastgoed - enorme prijsdruk bij aanbestedingen, waardoor winstmarge (onder)aannemers onder druk staan - bezit corporaties flink afgewaardeerd - verdringingsmarkt tussen hoofd– en onderaannemers, waar laatstgenoemde groep het meeste last van heeft. De hoofdaannemer gaat meer zelf doen. (Mogelijke) oplossingen - verticale en horizontale ketensamenwerking. Werkt kostenverlagend en winstverhogend. - ketenintegratie in de aannemerij, waardoor de bouwkoek weer groter wordt. - toeleveranciers eerder bij betrekken bij ontwerp– en schetsfase, waardoor kwaliteit van het werk verbetert en faalkosten afnemen.

De Gevelbouwgroep heeft nog steeds een volle orderportefeuille (bron Gevelbouwgroep).

rondlopen. Dat kan veel efficiënter worden georganiseerd,” aldus Langenberg. Boreel van Ventura is het roerend eens met zijn concullega. “We willen meer met vaste afnemers en bouwpartners werken. Toch is het niet altijd makkelijk om projectoverstijgende afspraken te maken, omdat er angst is een te klein deel van de

bouwkoek te krijgen. Hopelijk groeit het inzicht bij bouwers in de toekomst.” Het devies is vooral om de bedrijfsmatige kosten zoveel mogelijk te drukken, omdat je als aannemer weinig invloed hebt op de stijgende grondstofkosten en vraaguitval. Hoe is het werk georganiseerd? Hoe kan de logistiek efficiënter worden georganiseerd. En hoe koop je materialen zo slim mogelijk

in? Het zijn deze uitdagingen waarvoor Ventura, de Gevelbouwgroep en hun concullega’s zich voor gesteld zien. Dat is een lange termijn operatie, want deze economische crisis is diep, langdurig en hardnekkig. Tenminste, zo voorspellen de economen. Maar ja, wie kan er in deze roerige financiële en economische wereld in een glazen bol kijken en een gedegen visie geven? n

2011 I profiel vaktijdschrift nr. 4 I 15 IIIIIIIIIIII

Bremen 5, 2993 LJ Barendrecht, telefoon: 0180 69 75 00, e-mail: info@buva.nl

Innovatief Reduceer faalkosten tot nul met BUVA PreSets BUVA loopt altijd voorop in constructieve en innovatieve oplossingen voor de bouw. Zo ook bij het prestigieuze DeLaMar Theater in Amsterdam. Om het maken van keuzes uit ons uitgebreide assortiment hang- en sluitwerk te versimpelen hebben we een drietal voorselecties voor u gemaakt. We noemen ze BUVA PreSets. Elke PreSet bevat een compleet hang- en sluitwerkproductenpakket voor alle gangbare raam- en deurtypen. Functionaliteit en prestatie staan daarbij voorop. Aan u de keuze; gaat u voor degelijk, betrouwbaar of innovatief?

Bewezen techniek en kwaliteit BUVA Basic staat voor degelijke hang- en sluitwerkproducten die stuk voor stuk hun waarde in de Nederlandse bouwpraktijk hebben bewezen. Ze zijn robuust, eenvoudig te bedienen en veelal nastelbaar om de toegestane bouwtoleranties op te vangen. Uiteraard kunt u erop rekenen dat alle BUVA Basic-producten standaard inbraakwerend zijn en een universele maatvoering kennen.

Volledige én blijvende controle over het functioneren van ramen en deuren U wilt betrouwbaarheid en flexibiliteit? De PreSet Total Control kenmerkt zich door een groot aantal bedieningsvarianten én nastelbaarheid van de hang- en sluitzijde van ramen en deuren. Vrijwel alle in de praktijk voorkomende bouwtoleranties zijn hiermee op te vangen, waardoor faalkosten tot een minimum worden teruggebracht.

Zelfstellend en corrigerend hang- en sluitwerk De top van onze producten vindt u in de PreSet Full Proof. Deze innovatieve Full Proof-selectie is geschikt voor alle seizoenen en vangt alle in de praktijk voorkomende bouwtoleranties op, zónder dat de bewoner hoeft na te stellen! Hierdoor worden faalkosten tot nul gereduceerd en is naloopwerk op de bouw overbodig. Deze PreSet kenmerkt zich ook door blijvend bedieningsgemak en uitstekende wind- en waterdichtheid.

www.buva.nl

b a r o m e t e r

Column: de economische barometer

Slimmer met elkaar de bouwkoek verdelen Normaal is de economie een afspiegeling van de bestedingen van de consumenten. Nu is het andersom: de consument reageert op wat er in de financiële markt gebeurd. De oplossing is dus het vertrouwen van de consument te herstellen en hem de regie terug te geven door rust, duidelijkheid en consistent beleid. Natuurlijk heeft de crisis invloed op de bouwsector, iedereen trapt op de rem. Is de bouw er alleen met het oplossen van de economische crisis? Dat is te simpel. We moeten ook rekening houden met demografische feiten en ons realiseren dat er jarenlang te veel gebouwd is. Daarnaast spelen maatschappelijke ontwikkeling zoals flex- en thuiswerken een rol. Daardoor neemt de behoefte aan bedrijfsruimte af. In plaats van ‘last hebben van de crisis’, kunnen we ook het heft zelf in handen nemen. Accepteer de afname en ga met elkaar de ‘bouwkoek’ slimmer verdelen:

1. Verbeteren rentabiliteit Als we in de hele bouwkolom ervoor zorgen dat de faalkosten echt aangepakt worden, dan is er, zelfs bij een forse afname van het volume, genoeg geld te verdelen.

2. Samenwerken De automobielindustrie bestaat door samenwerking. Samen met je partners een slim en goed product ontwikkelen tegen minimale kosten en een gezond rendement. Nu de bouw nog! Stop met aanbesteden en ga samenwerken. Het gebruik maken van elkaars kennis levert geld op. De aannemer moet meer durven vertrouwen op zijn partners. Hun inbreng verlaagt de kostprijs en vergroot de kans op het welslagen van het project.

3. Duurzaamheid Energiekosten blijven stijgen. Ontwikkel intelligente systemen waarmee bestaande gebouwen aangepast kunnen worden aan de toekomstige regelgeving en de eisen van huurders. Er komt voor dergelijke acties beslist budget beschikbaar omdat afschrijven meer kost en er zodoende een markt ontstaat.

4. Herbestemming Maatschappelijke ontwikkelingen zullen moeten worden en afgestemd op de afnemende vraag, toenemende vergrijzing en hogere flexibiliteitvraag. Leegstaande gebouwen moeten gemakkelijker een

andere functie kunnen krijgen. Maar dat vraagt om aangepaste systemen. Geef antwoord op die marktvraag en er is weer omzet te halen. Het moraal van mijn betoog is dat ondanks een veranderende, krimpende markt er genoeg kapitaal in de markt zit om allemaal een gezonde boterham te verdienen. We moeten alleen anders gaan denken en handelen.

Hans Dekker directeur Creativ Cladding

2011 I profiel vaktijdschrift nr. 4 I 19 IIIIIIIIIIII

Eén product, meerdere toepassingen

TEC7: “Specialist in gevelrenovatie!”

TEC7 doet nu ook zijn intrede op de Nederlandse markt. Het topmerk dat sinds 20 jaar een oplossing biedt voor elk probleem van montage, onderhoud, reiniging en herstelling is voortaan ook verkrijgbaar voor de Nederlandse professional. De kwaliteitsvolle TEC7-producten, die hun weg hebben gevonden van pool tot evenaar, zijn dé allround probleemoplossers in zowat alle sectoren. In de bouw, de automotive, de voeding en de industrie, overal zorgt TEC7 voor het gepaste resultaat. Belangrijk hierbij is dat de nieuwe producten niet zomaar ontstaan in een laboratorium, maar voortkomen uit concrete vragen van klanten. Net dat is wat hen zo doeltreffend maakt. Bovendien kan je met een beperkt aantal TEC7-producten zowat alle werken aan. Handig voor de gebruiker, die niet voor elke toepassing een apart product moet meezeulen. Maar ook handig voor de shopeigenaar. Een rek van 2 meter; meer is er niet nodig om alle TEC7-producten aantrekkelijk en koopklaar uit te stallen. TEC7 Het paradepaardje van de onderneming is het gelijknamige product TEC7. Dit nieuw ontwikkeld polymeer is universeel inzetbaar voor zowel het afdichten als het lijmen. TEC7 is niet alleen supersterk, maar ook blijvend elastisch. Het product zorgt voor een unieke hechting op bijna alle materialen, zelfs op vochtige ondergrond. Het hardt snel uit, is direct overschilderbaar, reukloos en niet giftig. TEC7 vervangt montagelijm, houtlijm, PUlijm, siliconenkit, sanitairkit, acrylaatkit en buthyleenkit.

geuren veilig verwijdert. HP7 is niet brandbaar, heeft een aangename geur en voldoet aan de H.A.C.C.P.-voedingsnorm. HP7 is volkomen veilig voor mens, dier en milieu. Je gebruikt HP7 voor muren, vloeren, gevelbekledingen, dorpels in graniet, marmer, leisteen, Franse steen, kalkhoudende blauwe hardsteen, de meeste kunststoffen en volkern, enz. Ook gevels, daken, bestrating, bezetting, kunststofmaterialen als verandadaken, rolluiken, tuinmeubelen, zeilen, zwembadliners, vloerbekleding, werkkledij en autozetels worden met HP7 weer als nieuw.

Als lijm gebruik je TEC7 onder andere voor het verlijmen van plinten, profielen, schroten, lattenwerk, deurstijlen, drempels, vensterbanken, dakranden, … op hout, steen, beton, pleisterwerk, metaal, formica en kunststoffen. Verder is TEC7 een hoogwaardige, blijvend elastische en duurzame afdichtingskit voor gebruik binnen en buiten en op zowat alle materialen: beton, natuursteen, volkern, hout, geglazuurde oppervlakken, ijzer, aluminium, zink, kunststof, enz. TEC7 is een niet te missen product voor zowel de vakman als de doe-het-zelver.

PUR7 PUR7 is een gebruiksklare 1-component isolatieen montageschuim met een gecontroleerde expansie; het schuim verdubbelt in volume. Bovendien creëert PUR7 slechts een minimale uitzettingsdruk waardoor het product perfect kan gebruikt worden als montageschuim. Het product is toepasbaar in alle richtingen (360°) en kan hierdoor perfect aangewend worden voor moeilijk bereikbare plaatsen.

TEC7 Cleaner TEC7 Cleaner is een universele solventreiniger en ontvetter voor gebruik in industrie en bouw. Het product verwijdert snel en veilig vet, vuil en niet-uitgeharde lijmresten. Het laat geen oliefilm na en is veilig te gebruiken bij het reinigen van arduin, natuursteen, aluminium, hout en de meeste kunststoffen. TEC7 Cleaner is dé aanbevolen reiniger voor en na het gebruik van TEC7. TEC7 Cleaner is het ideale product om pas aangebrachte TEC7, ROCK7, ... mooi egaal af te werken.

PUR7PLUS PUR7PLUS is een gebruiksklare 1-component isolatieen montageschuim met zeer lage expansie – brandklasse B1! PUR7 PLUS is een 1-component isolatieen montageschuim die voldoet aan brandklasse B1, met een zeer lage expansie van slechts 20%.

Ondanks de snelle uithardingstijd (60 minuten) is PUR7 PLUS blijvend flexibel waardoor het product voor de meest uiteenlopende toepassingen kan aangewend worden. PUR7 PLUS is bovendien gemakkelijk te bewerken: overschilderen, lijmen en bepleisteren.

Het product dient steeds aangebracht te worden met de PUR7 GUN waardoor het uitermate nauwkeurig doseerbaar is. ROCK7 Rock7 is één van de meest interessante transparante afdichtingskits voor de professional. Het product kan zowel gebruikt worden als transparante afdichtingskit en als elastische lijm. Rock 7 staat bekend als één van de best hechtende kits in de aannemerswereld. Rock 7 is uitermate geschikt voor gebruik op gepoedercoate panelen, zelfs op ramen, deuren, de meest gevoelige natuursteen, ... Natuursteenverwerkers weten al jaren Rock 7 te waarderen daar deze niet doorbloedt en geen randvervuiling veroorzaakt. Rock 7 laat zich heel gemakkelijk aanbrengen en glad afwerken.

HP7 HP7 is een geconcentreerde, zuurvrije vloeibare industriële reiniger en ontvetter op waterbasis die in één oogopslag alle natuurlijke vervuiling en onaangename

Industrielaan 5B - 2250 Olen - Belgium T + 32 (0) 14 85 97 37 - F +32 (0) 14 85 97 38 E info@tec7.be - W www.tec7.be ISO Certified Company ISO 9001:2000 - ISO 14001:2004 - OHSAS 18001:2007

www.renolit.com

Ontspan met RENOLIT EXOFOL FX. Tot 22,5 jaar zekerheid voor uw projecten.

Wie aan de toekomst bouwt, heeft een oppervlakte nodig die zijn tijd vooruit is. RENOLIT EXOFOL FX. Ontdek een uitzonderlijk type buitenfolie. RENOLIT EXOFOL FX geeft bouwonderdelen voor buitentoepas singen een tot nog toe ongekende levensduur helemaal in lijn met duurzaam bouwen. Uiterst slijtvast en UVbestendig is de folie tegen elk klimaat bestand en behoudt ze haar kleurenintensiteit de gehele levensduur. Vuil en graffiti hebben geen kans. Ze kunnen moeiteloos worden verwijderd. Zoveel voordelen in combinatie met de garantie biedt de markt nieuwe perspectieven. Met tot 15 jaar garantie en 7,5 jaar RENOLIT saneringsservice neemt u ook voor toekomstige projecten geen risico. De productfamilie RENOLIT EXOFOL verenigt alle RENOLIT oppervlakte veredeling folies onder één dak. Meer informatie nodig? Stuur een e-mail an: exterior@renolit.com

duurzaam renoveren

t h e m a

Mini-congres: toekomst van kunststof kozijnen

Maatwerk én oneindige recycling Op 21 juni 2011 vond bij de Viba Expo in Den Bosch een middagcongres plaats, georganiseerd door gevelsysteemleverancier Schüco. Productontwikkelaars, architecten, leveranciers en bouwers presenteerden en discussieerden over de toekomst van kunststof kozijnen. Het gevelelement wordt ‘volwassen’ en daardoor een stevigere concurrent voor de alternatieven. De plannen voor het sluiten van de materialenkringloop en het uitbreiden van de oppervlaktebehandelingstechnieken en vormgevingsmogelijkheden wijzen op een ambitieuze toekomst. Naar ‘oneindig’ te herhalen maatwerk voor een groeiende groep gebruikers.

Paul van Montfoort van het gelijknamige coachingsbureau leidde namens Schüco de verschillende sprekers in. Ingenieur Atto Hartstra van Aldus Bouwinnovatie en Stichting Living Daylights pleitte, niet geheel toevallig op de langste dag van het jaar, voor meer daglichttoetreding in gebouwen: “Natuurlijk licht is goed voor de gezondheid en productiviteit. Ik zie kansen in duurzame productontwikkeling van energiezuinige gevelelementen die zorgen voor een prettig binnenklimaat, zoals esthetisch verantwoorde ventilatiesystemen geïntegreerd in het kunststof kozijn.” De ingenieur eindigde met een pleidooi voor toepassing van bioplastics als alternatief voor de huidige aardolieproducten. Albert Zegelaar, directeur van de Vereniging Kunststof Gevelelementenindustrie, propageerde meer duurzaamheid, kwaliteitsborging en -verbetering: “Het kunststof kozijn is de puberteit net ontgroeid. We gaan op weg naar volwassenheid. Uit de praktijk blijkt dat kozijnen, ramen en deuren gemaakt van PVC voldoen aan EPC – eisen, een lange levensduur garanderen, onderhoudsarm en recyclebaar zijn. Kunststof kozijnen hebben zelfs een lagere milieulast dan houten kozijnen, als je de totale levenscycli vergelijkt. Het volledig sluiten van de materialenkringloop vormt nu de uitdaging. Daartoe dient de logistieke keten te worden geoptimaliseerd. Een deel van de kozijnen

belandt nu helaas nog dikwijls in de afvalverbrandingsinstallaties.” Stichting Kwaliteit Gevelbouw, gespecialiseerd in het testen en certificeren van gevelproducten en gevelbouwprocessen, werd vertegenwoordigd door Frans Reintjes. Hij keek vooruit naar het nieuwe Bouwbesluit, dat vanaf 2012 in werking gaat: “De minimum Rc waarde gaat van 2,5 naar 3,5. Hiernaast zijn de Eurocodes strenger ten aanzien van windbelastingen in Nederlandse kustgebieden. Een en ander heeft gevolgen voor de toekomst van kunststof kozijnen.” “In 2012 volgt de marktintroductie van kunststof kozijnen met een automotive finish.”

Nieuwe vormen en technieken Na een korte pauze sprak Kees Jan van der Vlugt, eigenaar van kunststof kozijnen fabriek GevelNed en al twintig jaar partner van Schüco. Van der Vlugt propageerde het goed luisteren naar klanten. “Sinds kort maken we kunststof ramen en kozijnen met een zogeheten Hollandse hoek, een productontwikkeling die is geïnspireerd op de voorkeuren uit de markt. Binnen twee jaar zal dit 80% van de orderportefeuille uitmaken, omdat dit zonder meerprijs wordt geproduceerd,” verklaarde de ervaren ondernemer.

Peer Glandorf, architect van Fact Architects, vindt composieten fantastisch. Hij presenteerde een aantal bijzondere toepassingen van kunststof in de gebouwde omgeving, bijvoorbeeld als constructiemateriaal in bruggen en windmolens. Het viel de architect op dat kunststof kozijnen vaker op houten kozijnen gaan lijken, terwijl het ook anders kan. “Materialen moeten we toepassen op basis van de eigenschappen in relatie tot de functie en esthetica. Daarom is kunststof ook niet per definitie beter of slechter dan hout of staal. Ik zie veel mogelijkheden in nieuwe materiaalcombinaties en vormgevingsmogelijkheden. Wie weet gaan we richting ramen zonder traditioneel kozijn, of kozijn en glas ineen? Waarom gebruiken we niet vaker ETFE in de gevelbouw?” Frank Kapiteijns liet namens Schüco een internationale primeur zien: een nieuwe oppervlakte techniek met oneindig veel kleurvariaties, van uni kleuren tot metalics en pearl effecten. Ook aparte structuren behoren tot de mogelijkheden. “Strenge voorwaarden vormden de basis voor de ontwikkeling zoals krasvastheid, chemicaliën bestendigheid, ontwerpvrijheid en productie efficiency. De techniek is afkomstig uit de auto-industrie, waar folies worden geplakt op carrosserieën. Bovenop de draagfolie komen de basislak en een transparante beschermende lak. Doordat de gelakte draagfolie er eenvoudig afgehaald kan worden is hergebruik of recycling makkelijker te bewerkstelligen. Het procedé wordt momenteel uitvoerig getest. Begin volgend jaar volgt de marktintroductie van de kunststof kozijnen met deze zogeheten automotive finish.” Aan het slot van de dag werd er onder het genot van een hapje en een drankje nog lang nagepraat over de inspirerende middag in de voormalige De Gruyter fabriek. n

2011 I profiel vaktijdschrift nr. 4 I 23 IIIIIIIIIIII

DAAR KUNT U MET ZEKERHEID OP BOUWEN

INNOVERENDE RAAMSYSTEMEN DAAR KUNT U MET ZEKERHEID OP BOUWEN

Character-Design 70 Binnendraaiend kozijnprofiel 115 mm U-waarde: 1,3 W/m2K

Character-Design 70 Buitendraaiend kozijnprofiel 115 mm U-waarde: 1,3 W/m2K

Character-Design 70 Verhuisraamprofiel U-waarde: +/- 1,3 W/m2K www.rehau.nl/kunststoframen Character-Design 70 REHAU N.V. Verhuisraamprofiel Watergoorweg 79 U-waarde: +/- 1,3 W/m2K 3861 MA NIJKERK Tel: 033 - 24 7 99 11 www.rehau.nl/kunststoframen E-mail: nijkerk@rehau.com Internet: www.rehau.nl REHAU N.V.

GENEO® Deurprofiel Z 97 met verdektliggend scharnier

GENEO® Hefschuifdeursysteem U-waarde: 1,3 W/m2K

GENEO® Binnendraaiend kozijnprofiel 86 mm U-waarde: tot 0,77 W/m2K www.geneo.nl Bouw Automotive Industrie

t h e m a

duurzaam renoveren

TNO onderzocht gevelconstructies

Constructieve veiligheid metalen gevels en daken aangepakt Circa 60 gespecialiseerde bedrijven in het ontwerpen, engineeren en monteren van metalen gevels maken zich sterk voor een grotere constructieve veiligheid van het product dat ze leveren. De aanvullende eisen zijn gepubliceerd in een door branche-organisaties DumeboDWS en MDG uitgevaardigde kwaliteitsrichtlijn ‘Metalen gevels en daken’. Dumebo-DWS bedrijven laten projectmatig en steeksproefgewijs projecten inspecteren of de eisen uit de richtlijn worden nageleefd. Niet alleen de incidenten met metalen gevels speelden een rol bij het opstellen van dit veiligheidsprotocol. Ook de toename van hoogbouw in binnenstedelijk gebied gaf daartoe aanleiding. De buitenschil wordt immers steeds flexibeler en lichter in gewicht. Dat heeft consequenties voor

IIIIIIIIIIII 26 I profiel vaktijdschrift nr. 4 I 2011

de constructieve eisen aan de gevelelementen. De overheden willen er zeker van zijn dat de levensduur van metalen gevels zonder problemen kan worden gehaald. Voor industriële gebouwen betekent dat een periode van 15 jaar en voor niet-industriële gebouwen zelfs 50 jaar.

Op basis daarvan heeft TNO in opdracht van Dumebo-DWS de gevelconstructies van circa 40 gebouwen met een ouderdom van 16 tot 31 jaar geïnspecteerd. De gevelplaten zijn verwijderd en op diverse hoogten en zijden van de panden werden achterconstructies, verbindingen en iso-

duurzaam renoveren

De metalen gevelindustrie had behoefte aan duidelijke veiligheidsrichtlijnen. (bron Dumebo_DWS)

t h e m a

Levensduur metalen gevels van niet-industriele gebouwen gaat naar 50 jaar. (bron Dumebo_DWS)

Ook met de fysieke belasting wordt rekening gehouden door inzet van vacuumheffers Windbelasting op metalen dak en gevelelementen is nog in onderzoek. (bron Dumebo_DWS). (bron Dumebo_DWS).

latie bestudeerd op de kwalitatieve status. Er zijn onder meer ook trekproeven aan verbindingen uitgevoerd. Uit het onderzoek kwamen enkele essentiële aandachtpunten tevoorschijn. Zo bleek dat stilstaand water in de spouw funest kan zijn voor een gevelconstructie. Ook luchtlekkages vanaf de binnenkant van een gevel levert condensvorming en dus mogelijk kwaliteitsverlies van de gebruikte materialen op. “Daarom is het belangrijk dat dampremmende folies op de juiste plek worden aangebracht. Wij verstrekken daaromtrent nu richtlijnen,” licht branchemanager Ruud Huisman van Dumebo-DWS toe. Verder kunnen kathodische spanning (potentiaal in materiaal waardoor metaal kan corroderen) en weersinvloeden een gevelconstructie aantasten als de juiste maatregelen niet worden getroffen. Vanuit dit eerdere TNO onderzoek initieert Dumebo DWS nieuwe studies met betrekking tot onder andere windbelasting en vochthuishouding.

De kwaliteitsrichtlijn zal op termijn weer worden geactualiseerd aan de hand van deze resultaten. In de materialenmix beschrijft de brancheorganisatie welke materiaaltypen toegepast kunnen worden in de diverse klimaatklassen. Dit geldt ook voor de materialen die gebruikt worden in de spouw. In de kwaliteitsrichtlijn worden tevens eisen gesteld aan bevestigingspunten. “Wat dat betreft laat de kwaliteitsrichtlijn aan duidelijkheid niets meer te wensen over,” zegt Huisman. Er was volgens hem duidelijk behoefte in de branche aan richtlijnen voor de constructieve veiligheid, omdat de levensduur voor niet-industriële gebouwen flink omhoog is geschroefd. De ingenieursbureaus BDA en Kettlitz Gevel en Dakadvies hebben gedurende anderhalf jaar onderzoek verricht. De resultaten worden nu onder architecten, woningbouwcorporaties, B&W’s, en constructeurs via informatieverstrekking en de speciale website www.krl-metaalbouw.nl verspreid. n

Cockerits investeert in veiligheid Cockerits, leverancier van gevelbekleding en dakbedekking, heeft fors geïnvesteerd in de opleiding van monteurs om te voldoen aan de veiligheidsrichtlijn van Dumebo/DWS. De monteurs van het bedrijf uit Doetinchem (lid van Dumebo/DWS) zijn opgeleid door Kettlitz Dak en Geveladvies. “Als de opdrachtgever ‘goud’ wil, dan krijgt hij ‘goud’,” windt directeur Dick Chargois er geen doekjes om. “Hij mag ervan uitgaan dat hij een kwalitatief hoogstaand product krijgt. Er is een uitgebreide checklist opgesteld die de leverancier van de gevel invult. Ik hoop dat de leden van Dumebo/DWS architecten en opdrachtgever zover krijgen dat ze van de aannemer verlangen dat de metalen gevel of dak aan het keurmerk moet voldoen.”

2011 I profiel vaktijdschrift nr. 4 I 27 IIIIIIIIIIII