EDITIE
701
Tijdschrift voor stedenbouw, architectuur en binnenhuisvormgeving I Jaargang 64 I maart 2012
TNT-Centre innovatief en gebruikersvriendelijk | Modupark速: modulaire, herbruikbare parkeergarages | Interview Wubbo Ockels | Unieke vorm hoofdkantoor Rabobank combineert doelstellingen | OVT Utrecht gaat stadsdelen verbinden
Voorsprong door vooruitzien
BOUWEN IS VOORUIT DENKEN Vestigingen in Bolsward en Dokkum t (0515) 33 40 00 | (0519) 22 99 99 | www.bgdd.nl
Realiseren van blijvende kwaliteit...
...voor al uw parkeervraagstukken
Samen werken aan een betere leefomgeving, dat is waar Ballast Nedam voor staat. Wij nemen de zorg van onze klanten volledig uit handen. Onze oplossingen zijn altijd maatwerk: aansprekend, toekomstbestendig en in samenhang met het geheel. Voor nu en in de toekomst. Ze leveren een positieve bijdrage aan het welzijn van mensen in hun leefomgeving. We brengen ze tot stand door samenwerking met de klant en onze partners. We doen dit veilig en integer.
De klant centraal Door onze kennis en ervaring nemen wij u graag werk uit handen. We signaleren, adviseren, ontwikkelen en realiseren parkeer- en mobiliteitsoplossingen voor u. Daarnaast behoren ook het beheren, onderhouden, exploiteren en de financiering tot onze mogelijkheden. Onze uitdaging is om oplossingen over de gehele levenscyclus te optimaliseren. Alle oplossingen hebben één ding gemeen: Het realiseren van blijvende kwaliteit.
Toegevoegde waarde Bijvoorbeeld het Van Beuningenplein in de Amsterdamse Staatsliedenbuurt: Bij de herinrichting van het plein is het gemak van een parkeerruimte gecombineerd met een hoge leefkwaliteit. Ondergronds is er een tweelaags parkeergarage voor zo’n 200 auto’s, waarvan bewoners gebruik kunnen maken. Bovengronds is het plein ingericht met diverse voorzieningen zoals horeca, sportfaciliteiten en speeltoestellen.
Kortom, we werken graag aan de beste oplossing voor uw concrete parkeervraagstuk. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Jaap Schreiber (030) 285 37 83 of kijk op:
www.bnparking.nl
geZe Benelux B.V. | Leemkuil 1 | 5626 eA eindhoven | www.gezebenelux.com
ComforT EN vEiliGhEiD
GEZE TS 5000 ECline- barrièrevrije sterkten tot EN 5 GEZE heeft haar productgamma uitgebreid met een nieuwe en efficiënte deursluiter: de TS 5000 ECline. Met de innovatieve technologie van de nieuwe TS 5000 ECline met glijrail kunnen rook- en brandwerende deuren met deurbreedtes tot max. 1.250 mm (EN 5) barrièrevrij volgens norm DIN 18040 uitgerust worden. Met geringe krachtinspanning openen deuren gemakkelijk. In geval van gevaar sluit de TS 5000 ECline de deuren veilig en betrouwbaar. Kijk op onze website www.gezebenelux.com voor meer informatie over de TS 5000 ECline of onze andere producten.
Deursluiters & beslag | Automatische deursystemen | RWA raam- en ventilatietechniek | Vluchtwegcontrole | Glas design
Bewegung mit SyStem
EDITIE
Voorwoord
701
Levensduurkosten De Nederlandsche Bank waarschuwde begin februari voor een vastgoedcrisis in verband met een te hoge waardering van kantoorpanden. De gesuggereerde overwaardering zou het gevolg zijn van leegstand. Toezichthouder Jan Sijbrand van DNB kreeg in de actualiteitenrubriek Een Vandaag bijval van de Delftse TU-hoogleraar ruimtelijke ordening Hugo Priemus, die een bouwstop voor kantoren bepleitte. Er wordt nog steeds gebouwd voor de kantorenmarkt, en niet zonder reden. Een bedrijf dat een kantoor voor eigen gebruik ontwikkelt of laat ontwikkelen, doet dat meestal voor de komende tientallen jaren. En een hoogwaardige, goed bereikbare kantoorlocatie die nog kavels biedt, zal een pre hebben ten opzichte van een bestaand gebouw op een minder toegankelijke, minder aansprekende locatie – zeker in het topsegment. Uiteraard is discussie mogelijk over korte- en langetermijndenken en hoe je daar als bouwend bedrijf mee omgaat, maar zo lang er geen wettelijke grenzen gesteld worden aan de groei van de kantorenmarkt bent u vrij te gaan waar wet en markt u voeren. Wel zijn er een aantal oplossingen te bedenken die een win-winsituatie opleveren. Dan komen wij al snel uit bij het begrip 'duurzaam bouwen'. Het ene uiterste daarvan is: alle kantoorpanden verbouwen of vervangen door energieneutrale gebouwen; het andere uiterste is: 'duurzaam bouwen is helemaal niet bouwen'. Twee voorbeelden uit dit nummer willen wij met name noemen. Het TNT Green Office in Hoofddorp was bij oplevering het 'duurzaamste kantoorgebouw van Europa'. Het pand is energieneutraal en levert terug aan het elektriciteitsnet, maar biedt vooral een totaalvisie op duurzaamheid; dat laatste is van belang om draagvlak te creëren onder huidige en toekomstige gebruikers. Het tweede voorbeeld is ModuPark®, een vanuit Ballast Nedam ontwikkeld concept voor herbruikbare, modulaire parkeergarages. Duurzaam bouwen 2.0 is presteren op alle fronten, ook op het gebied van kosten.
Jan-Kees Verschuure
5 | STEDENBOUW 701
701
sinds 1948
Vaktijdschrift voor stedenbouw, architectuur Jaargang 64 | maart 2012 Verschijnt 9 x per jaar ISSN 0165-3997
Uitgever
Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl
redactieadres
Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E redactie@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl
redactiecöordinator Jan-Kees Verschuure
20
redactieMedewerkers
Patricia van der Beek, Hilda Bosma, Henk Geist, Jac Buchholz, Fiona de Heus, Sjoerd Meuleman, Martijn van den Bouwhuysen, Liliane Verwoolde, Marcia van Wensveen "Het Tekstbureau", Jan-Kees Verschuure.
30
60
Bladmanagement
Tim van den Dungen E t.vandendungen@louwersuitgevers.nl Sander van Hout E s.vanhout@louwersuitgevers.nl Specials Randy van den Hoek E r.vandenhoek@louwersuitgevers.nl
14
Secretariaat
Manuela Depenbrock
32
Advertenties
Online aanleveren: http://ftp2.louwersuitgevers.nl Username: stedenbouw, Wachtwoord: gast Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl
Abonnementsprijs
€ 81,- per jaar excl. BTW ING 41 71 65 t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Stedenbouw magazine Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095
Adreswijzigingen
Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland
Opzeggingen
Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.
Utiliteitsbouw Den Haag De Monarch Utrecht OV-Terminal Amersfoort Concernkantoor VolkerWessels Dordrecht Van der Valk Hotel Huizen Hoofdkantoor Lidl Leeuwarden De Veilige Veste Amsterdam Fletcher Hotel aan de A2 Utrecht Kantoor Deloitte Amsterdam Kavel 17 Den Bosch Museumkwartier Veldhoven Máxima Medisch Centrum Stuttgart Stadsbibliotheek Tiel Ziekenhuis Rivierenland Leiden Het Gebouw
8 14 20 24 27 30 32 34 36 39 42 46 48 50
Doelgroep
Verspreiding vindt plaats via abonnementen en via gerichte distributie aan architecten, aannemers, opdrachtgevers, project-ontwikkelaars, zorginstellingen, woningbouwverenigingen en andere opdrachtgevers,(semi-)overheidsinstellingen, brancheorganisaties, toeleveranciers en verwante organisaties.
Vormgeving/Art Direction Logo Reclame- Ontwerpbureau BV T +31 (0)495 450065 E info@logobv.nl Tessa van Gameren
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.
6 | STEDENBOUW 701
Rubrieken Journaal Interview Wubbo Ockels Rijssen Uitbreiding Fysiotherapiepraktijk
54 56 126
duurzaam bouwen Utrecht Rabobank Maastricht Geusseltbad ModuPark® iQwoning®
60 66 70 72
Inhoud
76
79 89
110 98
124 116
duurzaam bouwen Spijkenisse Het Terras aan de Maas Roelofarendsveen Rabobank Hoofddorp TNT-Centre Sittard Zo Wonen Amerstreek Rabobank Zeist CBW Mitex Ede Veldhuizerschool Terborg Walstaete
74 76 79 86 89 92 94 96
woningbouw EDITIE
701 TIJDSCHRIFT VOOR STEDENBOUW, ARCHITECTUUR EN BINNENHUISVORMGEVING I JAARGANG 64 I MAART 2012
Amsterdam De Zeven Provinciën Rotterdam De Karel Doorman Amsterdam Scheepvaartkwartier Amsterdam Sint Jan de Doper-complex Den Bosch De Croon Nijmegen nieuwevoorstad Nijmegen De Paladijn Utrecht Op Buuren
98 101 103 107 110 112 114 116
Vastgoed in Retail TNT-Centre innovatief en gebruikersvriendelijk | Modupark®: modulaire, herbruikbare parkeergarages | Interview Wubbo Ockels | Unieke vorm hoofdkantoor Rabobank combineert doelstellingen | OVT Utrecht gaat stadsdelen verbinden
Coverbeeld | De Monarch Opdrachtgever | Provast i.s.m. ASR Vastgoed Ontwikkeling
Nieuwegein Stadskwartier Sneek Boschplein Assen De Citadel
118 121 124
7 | STEDENBOUW 701
Utiliteitsbouw Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Provast
Laatste kantoorkavel CBD Den Haag hoogwaardig ingevuld
De Monarch: integrale gebiedskwaliteit
De Monarch I is reeds in gebruik genomen.
Het Beatrixkwartier in Den Haag kent een groot aantal belangrijke hoofdvestigingen van bedrijven als Siemens, TNT Post en Sdu. Het gebied tussen Den Haag CS en Bezuidenhout wordt mede om die reden graag gepresenteerd als Central Business District, met als belangrijke kenmerken een hoogwaardige bereikbaarheid en kwaliteit van openbare ruimte. Met de ontwikkeling van het vier panden tellende project De Monarch is één van de laatste kavels in ontwikkeling gegaan. Begin dit jaar werd het eerste projectdeel opgeleverd. Het betreft de herontwikkeling van bestaande bouw ten behoeve van het CAK in een recordtijd van dertien maanden. Deze uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van VWS centraliseert haar activiteiten ter incassering van AWBZ- en WMOgelden sinds begin dit jaar in 1 gebouw met 18.000 m² vloeroppervlak aan de Prinses Beatrixlaan, ter hoogte van het Koninklijk Conservatorium. Het CAK heeft het gebouw gehuurd voor een periode van tien jaar. Het langwerpige volume
8 | STEDENBOUW 701
langs de Utrechtse Baan werd herontwikkeld op basis van een ontwerp van KCAP Architects & Planners, gestript tot op de constructie en met behulp van een duurzaam gevelsysteem van De Groot & Visser en Kingspan heropgebouwd. KCAP Architects & Planners voorzag tevens in een ondergrondse parkeergarage en het ontwerp van de openbare ruimte in het plangebied, waarin gefaseerd nog drie torens zullen verrijzen naar een ontwerp van Meyer en Van Schooten Architecten.
den haag | De Monarch
Projectinfo Risicogestuurde kwaliteitsbewaking
Gestript tot op de constructie.
Bij het project De Monarch is gekozen voor een geïntegreerde contractvorm. Het luistert hierbij bijzonder nauw dat de functionele eisen en de te leveren prestaties goed worden gedefinieerd. Dat verkleint het risico dat de contractnemer niet levert wat de opdrachtgever verwacht. Oculus heeft Provast bij De Monarch geadviseerd, door voorafgaand aan de aanbesteding de risico’s in de contractstukken inzichtelijk te maken met een risicoplantoets. Een aannemer is bij een geïntegreerd contract zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit tijdens de realisatie. Echter, op vele vlakken moesten er door de opdrachtgever nog keuzes worden gemaakt. Provast heeft daarom voor dit project gekozen voor onafhankelijk toezicht door btb. De opzichter voorzag de opdrachtgever van informatie en fungeerde als technisch adviseur bij de te maken keuzes. Het beoogde beeld en de kwaliteit werden hiermee geborgd.
'Een heel duurzaam gevelsysteem' Het bestaande gebouw De Monarch I is geheel gerevitaliseerd. “De Monarch I heeft een unieke gevel gekregen”, vertelt commercieel manager Anita van der Brugge van De Groot en Visser uit Gorinchem. “Het door ons ontwikkelde AOF-gevelsysteem – de afkorting staat voor ‘All-in-One Façade' – is aangepast aan dit bestaande pand. Het AOF- systeem is een duurzaam gevelsysteem. Voor deze gevel hebben we samen met leverancier Middelkoop speciale bevestigingsankers ontwikkeld. De ankers zorgen ervoor dat de gevel een stuk van het gebouw komt te staan. Daardoor wordt ruimte gecreëerd voor de installaties van het gebouw. Doordat de installaties tussen de gevel en de vloeren worden geplaatst en niet in de plafonds, hebben we de verdiepingshoogte geoptimaliseerd en is er ook meer verhuurbare ruimte.” De aangepaste gevel is tot stand gekomen in goede samenwerking met zonweringleverancier Smits. “Hierdoor is een mooi gevelbeeld ontstaan. De gevel heeft horizontale sierlijsten, die tevens als koof dienen voor de zonwerende screens. Dit is een goed voorbeeld van hoe je zonwering kunt opnemen in een gevel.” De Monarch I is het eerste omvangrijke herontwikkelingsproject dat volgens BREEAM-NL **** (excellent) is uitgevoerd. “De All-in-One Façade voldoet aan strenge eisen ten aanzien van luchtdichtheid, isolatie, lichttoetreding en materiaalgebruik en is daardoor een heel duurzame gevel. Het is een voorbeeldproject van duurzame herontwikkeling in Nederland”, aldus Van der Brugge. “Daarnaast is het ook een voorbeeld van samenwerking: van hoe je met elkaar zo’n geweldig pand kunt neerzetten. We zijn ontzettend trots op het eindresultaat.”
De Monarch is een ontwikkeling van Provast en ASR Vastgoed Ontwikkeling en kent een totaaloppervlak van 75.000 tot 85.000 m² bvo.
'City Offices' Provast en ASR Vastgoed Ontwikkeling hebben elk een aandeel van 50% in De Monarch; het aan de Haagse Hofweg gevestigde Provast is uitvoerend ontwikkelaar. Provast kan met CentreCourt en Prinsenhof bogen op een omvangrijke portefeuille in het Haagse Central Business District. “Wij werken daarbij vanuit de vaste overtuiging dat centrumgebieden als deze – net als het Rotterdamse Laurenskwartier en de Zuidas in Amsterdam – altijd hun waarde zullen behouden”, vertelt Provast-partner Anton Koomen. “Dat heeft in de eerste plaats te maken met genoemde factoren als bereikbaarheid en de aanwezigheid van ►
den haag | De Monarch
Projectinfo Constructieve aanpassingen maken sloop overbodig Herontwikkeling en hergebruik van het bestaande pand De Monarch I uit 1967 paste in de duurzaamheidsambities van de opdrachtgever. Een grondige facelift, met een letterlijk en figuurlijk lichte vliesgevel, en een ingrijpende wijziging van de dragende constructie maken een herinrichting mogelijk. Bovendien kon er 1.800 m2 duurzame nieuwbouw aan het gebouw toegevoegd worden. In 2010 bepaalde DHV de haalbaarheid van een plan waarbij de helft van de betonnen gevelkolommen zouden worden verwijderd. Met een quick scan 'bepaling reservecapaciteit constructies' gaf DHV snel inzicht in de mogelijkheden om wanden en kolommen te verwijderen. Dit bleek mogelijk doordat enerzijds de gevel lichter werd uitgevoerd en doordat anderzijds de vloerbelasting verlaagd werd door het toepassen van lichte scheidingswanden. Om aan te tonen dat de resterende kolommen, die zwaarder worden belast, voldoende dragend en brandwerend zijn is een onderzoek uitgevoerd naar de kwaliteit van de betonconstructie. Onderzoek wees uit dat de sterkte van de betonnen gevelkolommen en vloeren aanzienlijk is toegenomen sinds de bouw in 1967. De veiligheid van de constructie voor de nieuwe situatie is door DHV volledig aangetoond. De constructieve aanpassingen bieden de mogelijkheid om een oud gebouw opnieuw en flexibel te gebruiken en maken sloop overbodig.
In het midden De Monarch I met de drie voorziene nieuwe gebouwen.
Eén partij voor de gebouwschil Kingspan Duurzame Bouwsystemen draagt met een innovatief gevelpaneel bij aan de AOF-gevel, die gevelbouwer De Groot & Visser heeft ontwikkeld voor het volledig CO2-neutrale TNT Green Office in Hoofddorp. “Sindsdien is het gevelconcept toegepast in meerdere projecten, zoals ook bij de herontwikkeling van De Monarch I”, vertelt business developer Patrick Theelen van Kingspan. Het spin-off-succes van de voor het duurzaamste kantoor van Europa gebruikte gevel is niet alleen verklaarbaar op basis van de duurzaamheidsprestaties van losse onderdelen, vervolgt Theelen. “Wie op het gebied van duurzame gebouwen wil presteren moet samenwerken aan een totaal gevelconcept; dat betreft niet alleen de engineering van het product, maar bijvoorbeeld ook samenwerking met opdrachtgever en bouwpartners tijdens de ontwikkeling van het gebouw.” Eén partij voor de gebouwschil is daarbij het uitgangspunt. “Je presteert met de output van de gebouwschil en niet met de duurzaamheidskenmerken van de losse onderdelen. Keurmerken als BREEAM, op basis waarvan De Monarch I de kwalificatie 'Excellent' kreeg toebedeeld, gaan al uit van die totaalprestaties.” De AOF-gevel – de afkorting staat voor All In One Facade – is een geïntegreerd en geprefabriceerd gevelelement bestaande uit een slank aluminium vliesgevelprofiel van Schüco en gevelpanelen van het type Kingspan Evolution. Waarom juist dit paneel van Kingspan? “In de eerste plaats vanwege het sterk innovatieve en kennisgedreven karakter van de Kingspan-organisatie, hetgeen zich naast gedegen advies en de behoefte tot samenwerking uit in producten die toonaangevend zijn in de markt met betrekking tot bijvoorbeeld duurzaamheid (BREEAM A+certificering), zeer hoge isolatiewaarden bij geringe dikte, zeer goede luchtdichtheid in prefabuitvoering, flexibiliteit in esthetische mogelijkheden zoals breedte, profilering en afwerking, eenvoudige snelle montage en demontabiliteit en herbruikbaarheid.”
10 | STEDENBOUW 701
Het CAK huurt De Monarch I voor een periode van tien jaar.
hoofdvestigingen van grote bedrijven.” Provast onderscheidt zich als ontwikkelaar met een duidelijke visie in de kwalitatieve groei van zakendistricten als het Haagse Central Business District, zegt Koomen. “Wij streven naar menging van functies. Met De Monarch creëren wij vier 'City Offices'; dat wil zeggen: kantoorgebouwen die verbonden zijn met de stad en waarmee organisatie en werknemers zich identificeren.”
'Transparant' CentreCourt en Prinsenhof bestaan om die reden niet alleen uit commercieel vastgoed, maar zijn tevens voorzien van appartementen en – in het geval van Prinsenhof – van een hotel. De Monarch III en IV worden mogelijk op vergelijkbare wijze ontwikkeld. Hoofdhuurder van het in 2013 op te leveren projectdeel De Monarch II (13.500 m² vvo) wordt BAM Utiliteitsbouw. Koomen: “Er is gekozen voor een passende fasering van het totaalplan op basis van de marktsituatie.” Dat heeft bijvoorbeeld al geresulteerd in een kwalitatieve heroriëntatie. “Het totaal is uiteindelijk minder massief ontworpen dan aanvankelijk en kent organische vormen.
Plaatsnaam den haag | Projectnaam De Monarch
De Monarch kenmerkt zich door een transparant ontwerp met een duidelijke en herkenbare identiteit. Daarbij kan de inrichting flexibel worden ingevuld; de basis is een groot vloeroppervlak dat naar wens kan worden ingedeeld – op vraag van de markt.”
BREEAM Excellent Alle vier de gebouwen van De Monarch zijn of worden getoetst volgens BREEAM, een internationale standaard voor duurzaamheid. “De Monarch I is zeer energieefficiënt en is BREAAM-gecertificeerd met de kwalificatie 'Excellent'. Tijdens de certificering ten behoeve van De Monarch I bemerkten wij intern dat veel in onze aanpak reeds duurzaam is, zoals het toepassen van warmte-koudeopslag en het gebruik van automatische lichtschakeling. De certificering is wel een goede gelegenheid die aanpak meer uit te dragen. Wij zitten als partners van Provast aan tafel met de huurder, de belegger, maar ook met de aannemer. Dat houdt in dat ook de top van het bedrijf meedenkt over details. Met het geloof in de omgevingskwaliteit van de locaties die wij ontwikkelen, is dat een doorslaggevende factor in het welslagen van onze projecten. Neem de combinatie Blaak 31/Markthal in het Rotterdamse Laurenskwartier. Hier voegen wij op een plek met optimale bereikbaarheid een nieuwe identiteit toe. Op basis van de overdekte Markthal, een toekomstige publiekstrekker met iconische uitstraling, krijgt het hoogwaardige vastgoed dat wij hier ontwikkelen automatisch meer waarde.” ❚
Bouwinfo Opdracht Ontwerp
Uitvoering Bouwperiode
Provast i.s.m. ASR Vastgoed Ontwikkeling KCAP Architects & Planners (Monarch I/openbare ruimte); Meyer en van Schooten Architecten (Monarch II, III & IV) BAM Utiliteitsbouw Den Haag (Monarch I) januari 2011 – februari 2012 (Monarch I); maart 2012- september 2013 (Monarch II)
EVOLUTION
THE NEXT DETAIL
Projectinfo Vloerverwarming en -koeling In opdracht van BAM Techniek te Den Haag heeft To Be Comfort Climate Systems, specialisten in het verzorgen van het complete traject van engineering tot en met installatie, de vloerverwarming en de vloerkoeling in de entreehal van het te renoveren kantoorpand De Monarch te Den Haag op zich genomen. “Door toepassing van een optimaal leidingpatroon hebben wij zowel een maximale afgifte van warmte als een maximale opname van koeling kunnen realiseren. Dit mede door het gebruik van de eigen To Be Comfort PE-RT buis met een afmeting van 18x2 millimeter. Het primaire leidingsysteem is gedimensioneerd als een zogeheten vierpijpssysteem; dat wil zeggen een separate aanvoer- en retourleiding voor cv-water en voor gekoeld water. Door het toepassen van onze regelunit Turbo Professional VK – met een aparte secundaire aanvoeren retouraansluiting voor het cv- en koelwatertraject en voorzien van warmtewisselaars - blijven het warmte- en koudenet van elkaar gescheiden. Er vind geen overbodige opwarming van het gekoeld water of afkoeling van het warme cv-water plaats. Door het toepassen van een automatische changeover-thermostaat wordt er op basis van een tevoren in te stellen ruimtemperatuur geschakeld tussen de modus verwarmen en koelen. Bij verwarmen opent de aanvoer van cv-water en sluit de toevoer van gekoeld water en bij koelen opent de aanvoer van gekoeld water en sluit de toevoer van cv-water. De samenwerking met de verschillende bouwpartners is uitermate goed verlopen, waardoor deze duurzame installatie ruim binnen de planning is opgeleverd.”
Evolution, de nieuwste ontwikkeling binnen Benchmark Façade Systems. Met dit slanke, stijlvolle gevelsysteem ontwerpt u unieke gevels met een hoge kwaliteit in detaillering. Het extreem vlakke paneel is uitermate geschikt voor gevelsystemen op maat. Ontwerp nu een gevelbeeld van gevarieerde paneelbreedten en speel met de breedte en detaillering van de voegen. Evolution biedt de door u vereiste esthetiek en architectonische detaillering.
www.kingspanbenchmark.nl
11 | STEDENBOUW 701
dhv.nl
Renovatie volgens Loes “Met al die leegstaande kantoorpanden is het eigenlijk onbegrijpelijk dat er nog nieuwe worden gebouwd,” vindt Loes. “Dat is duurder dan een gebruikt gebouw duurzaam te renoveren.” Loes bewijst dat het anders kan. Met haar team boog zij zich over een van de eerste kantoortuinen van Nederland, het karakteristieke hoofdkantoor van DHV zelf. Door met een integraal team een uitgekiend pakket van verbetermaatregelen toe te passen is het gebouw weer toekomstgericht gemaakt: comfortabel en energiezuinig, met hergebruik van duurzame materialen. Bij de renovatie wordt het energielabel verhoogd van G naar A. Niet de makkelijkste oplossing, maar die met het beste resultaat. DHV, altijd een oplossing verder. Advies- en ingenieursbureau
De Monarch, Den Haag
Oculus heeft in opdracht van Provast voor de Monarch een risicoplantoets uitgevoerd voor start project. Tijdens de bouwuitvoering heeft btb toezicht gehouden met specifieke aandacht voor de risico onderdelen benoemd door oculus. Hoe kunt u faalkosten beperken voor uw project? Dat kan met een risicoplantoets van oculus in de ontwerpproces/ bestekfase op: contractuele risico’s; bouwkundige -; constructieve -; installatietechnische -; organisatorische aspecten
Resultaat: rapportage met classificatie van risico’s. Bouwkundig toezicht door btb tijdens de bouw.
Resultaat: de beoogde kwaliteit waargemaakt!
T 015 251 52 51
www.obenv.nl
OB&V holding BV
GEBOUWEN EN INSTALLATIES ONLINE BESTUREN
Alles-in-één Eén hardwarelijn, één besturingsplatform en één bediening via transparante webpagina’s van alle gebouwinstallaties. • Klimaat • Naregelingen voor klimaat, verlichting, zonwering
• Energie-management • Douche-automatisering (o.a. legionellapreventie en registratie)
• Toegang • Inbraakbeveiliging • Videobewaking
Verkrijgbaar in losse producten of volgens de Alles-in-één-formule. Voor bestaande en nieuwe gebouwen, geschikt voor grote en kleine projecten.
Postbus 125 • 3360 AC Sliedrecht • Tel. 0184 43 39 39 • www.webeasy.nl
utrecht | OV-Terminal
Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | ProRail (visuals); YourCaptain (luchtfoto); Gerrit Serné (overig).
'Eerst bouwen dan slopen; reizigers zo min mogelijk hinderen'
OV-terminal Utrecht gaat stadsdelen verbinden
Een stationshal ter grootte van drie voetbalvelden.
Over enkele jaren, om precies te zijn in 2016, wordt de aanblik van Utrecht Centraal bepaald door glazen wanden en een enorm, golvend dak. “Een echt station, herkenbaar voor de omgeving, voorzien van duidelijke entrees en gebouwd om plaats te bieden aan honderd miljoen reizigers in 2020”, zegt ProRail-projectmanager Han Berends. Een decennium na het referendum over de toekomst van het Utrechtse Stationsgebied, wordt er nu volop gebouwd aan de belangrijkste 'overstapmachine' van Nederland.
Utrecht Centraal is te klein. Ooit voorzien voor 35 miljoen jaarlijkse reizigers (1970) maken nu al 88 miljoen mensen per jaar gebruik van het station, feitelijk een conglomeraat van gebouwen op en naast het emplacement zonder duidelijke identiteit. Benthem Crouwel ontwierp in samenwerking met Movares daarom een drie voetbalvelden grote, verbindende hal. Met twee herkenbare entrees: zowel aan de steeds belangrijker wordende Jaarbeurszijde als aan de nu nog met winkelcentrum Hoog Catharijne verbonden binnenstadszijde van het station; hier worden verhoogde pleinen gerealiseerd. Tevens wordt het mogelijk gemaakt buitenom het station van oost naar west te lopen, een unicum voor de Domstad. “Dat is de zogenoemde 'interwijkverbinding', een wandelpromenade met winkels die komt te liggen aan de noordzijde van de nieuwe hal. Het station wordt dus fysiek gescheiden van de directe omgeving”, vertelt Han Berends. De veilige toegang voor gebruikers van het openbaar vervoer heeft uiteraard prioriteit in ontwerp en uitvoering. “Wij verbinden straks alle vervoersmodaliteiten. Aan beide zijden komen bijvoorbeeld nieuwe busstations en een tramhalte, die worden integraal onderdeel van de OVT, en zo'n 22.000 stallingsplaatsen voor fietsen. De hal zelf zal overzichtelijk zijn, met winkels en horeca rondom en in het midden vooral ruimte. De zuidzijde biedt straks vrij uitzicht op de perrons.” ►
Meer daglicht in nieuwe OVT.
Projectinfo 'Subtiele integratie installaties' ITN Installatietechniek B.V. verzorgt de elektrotechnische-, werktuigbouwkundige-, sprinkler- en sanitaire installaties voor de nieuwbouw van het stationsgebouw in de OVT Utrecht. Tevens worden door ITN de voorzieningen in het dak aangebracht voor de RWA-installaties (rooken warmte-afvoer). ITN mag zich een installateur noemen met ervaring in het realiseren van stationsgebouwen, aldus Jan Heijink. “ITN is een partner die innovatieve en energetische oplossingen biedt in dergelijke complexe gebouwen. Samen met de architect, adviseur en bouwkundig aannemer zoekt ITN naar het juiste inbouwconcept om techniek en architectuur te verenigen. In de uitvoering is het van groot belang ervoor te zorgen dat het huidige station geen hinder ondervindt van de werkzaamheden. De installaties worden daarom zoveel mogelijk weggewerkt in de staalconstructies. Voor het aanbrengen van het hemelwaterafvoersysteem in het karakteristieke dak zijn de nodige simulaties gemaakt. Voor een groot deel van de nieuw te maken installaties wordt gebruikt gemaakt van de bestaande kabel- en leidingwegen in de catacomben onder het station. Heldere communicatie met de diverse gebruikers bevordert de verweving van de complexe techniek in het bestaande gebouw.”
10.000 m³ beton In de nieuwbouw van de OV-terminal Utrecht wordt 10.000 kubieke meter beton verwerkt. In opdracht van aannemer Besix levert de Theo Pouw Groep beton in verschillende samenstellingen en in een specifieke antracietkleur. “We hebben veel aandacht besteed aan de antracietkleur, vanwege de gestelde eisen in het bestek”, vertelt betontechnoloog Maarten Langerak. “We zorgen er bovendien voor dat de logistiek (juiste tijdstip en samenstelling) exact aan de eisen en wensen van onze klant voldoet.” De Theo Pouw Groep zorgt voor begeleiding in het voortraject en de uitvoering. “Onze opdrachtgever weet wat hij krijgt en we maken goede afspraken. Onze kwalitatief hoogstaande producten zijn KOMO-gecertificeerd. We zijn trots op dit spraakmakende project en de bijdrage die wij leveren aan de OVT Utrecht.” De Theo Pouw Groep levert primaire en secundaire bouwstoffen en diverse producten voor de grond-, weg-, water- en betonbouw. Daarnaast bestaan de activiteiten uit op- en overslag, bewerken en reinigen van grond, recycling van bouw- en slooppuin en verhuur van materieel. Duurzaamheid is een belangrijke kernopgave binnen alle activiteiten van de organisatie.
15 | STEDENBOUW 701
utrecht | OV-Terminal
Projectinfo Rookbeheersingsysteem esthetisch geïntegreerd met dak OVT Utrecht Colt International voorziet in het rookbeheersingsysteem voor de nieuwe OV-terminal in Utrecht. Het systeem dat Colt levert en installeert, bestaat onder andere uit 213 natuurlijke brandventilatie-eenheden voorzien van glazen panelen van het type Firelight, in 71 'stroken' van 3. Iedere strook meet 7,5 bij 1 meter en wordt volledig geïntegreerd met het aluminium felsdak, nadat dit door de hoofdaannemer is opgeleverd. “De genoemde eenheden fungeren niet alleen voor de brand- en dagelijkse ventilatie, maar zorgen ook voor de daglichttoetreding. Wij verzorgen zowel de brandventilatie-eenheden als het persluchtbedieningssysteem om deze eenheden in een vloeiende beweging te openen", vertelt projectadviseur brandveiligheid Stan Veldpaus. “Daarbij is zowel aan de binnenzijde als aan de buitenzijde van het dak maximaal rekening gehouden met de wensen van de architect. De ontwerper van de OV-terminal heeft aan de binnenzijde een speciaal gecoat profiel toegevoegd waardoor de bediening van de panelen uit het zicht verdwijnt. Wat betreft de buitenzijde is dan weer van belang dat het dak als een geheel wordt ervaren door de medewerkers in de vele kantoren om de OV-terminal heen. Mede om deze reden hebben wij gebruik gemaakt van Stüfenglas met verdekte bevestiging, dat een egale uitstraling heeft. Wij kunnen onze bouwpartners een totaalservicepakket bieden vanaf het schetsontwerp, engineering en de uiteindelijke uitvoering, tot en met service en onderhoud. Veiligheidsnormen spelen uiteraard ook een grote rol in openbare gebouwen als de OV-terminal Utrecht; de panelen krijgen om die reden een CE-keuring als rookluik en worden gecertificeerd volgens de norm NEN EN12101-2.”
'Spoorse' installatietechniek RailCom bouwt mee aan de nieuwe OV-terminal in Utrecht en verzorgt de bekabeling van de technische ruimtes, de reizigersinformatie, de camerabewaking inclusief netwerk en switches, wifi-accespoints, de brandmeld- en ontruimingsinstallatie, het omroepsysteem en de geveluurwerken. “RailCom kent een lange en succesvolle spoortraditie. Sinds jaar en dag zetten wij ons in om de doorstroming en veiligheid op en rond het spoor te bevorderen. In nauwe samenwerking met ProRail en andere grote opdrachtgevers zijn we op vele 'spoorse' fronten actief, zowel in een regisserende als uitvoerende rol. Als telematicaspecialist houden we ons bezig met ontwerp, realisatie, monitoring en service & beheer (24/7) van telecominfrastructuren, communicatiesystemen, reizigersinformatiesystemen, sociale veiligheidstoepassingen, besturingsinstallaties en overige managementsystemen.” www.railcom.nl
Bouwinfo Opdracht ProRail Ontwerp Benthem Crouwel i.s.m. Movares Uitvoering Besix (hoofdaannemer OVT) Bouwperiode 2011-2016 stationshal € 95 miljoen Oppervlak circa 25.000 m² (90m breed en 280m lang)
16 | STEDENBOUW 701
De eerste uitbreiding moet in februari 2013 klaar zijn.
utrecht | OV-Terminal
De interwijkverbinding, een looproute buiten de hal om.
Omklapbeweging De nieuwe haldelen staan op betonnen kolommen met prefabliggers, waarop een staalconstructie met glazen wanden en een 'golvend' felsdak wordt geplaatst. Voor bezoekers en omwonenden zijn de werkzaamheden aan Utrecht Centraal al een tijd zichtbaar. Een deel van Sporthal Catharijne ging tegen de vlakte en ook de verhoogde taxistandplaats werd deels ontmanteld; het blauwe reisinformatiebord in de hal is in zijn geheel vervangen door een digitale versie. De vorderingen van het vijf jaar durende bouwproject springen het meest in het oog vanaf de Jaarbeurstraverse, de bestaande verbinding tussen de huidige stationshal en het Jaarbeursplein. Hier wordt vanaf begin 2011 door hoofdaannemer Besix gebouwd aan de kolommen en liggers van de eerste nieuwbouwfase, een haldeel dat in februari 2013 klaar moet zijn om meteen in gebruik te worden genomen, inclusief voorzieningen. Dat is niet zonder reden, vertelt Besix-projectdirecteur Emiel Braeckman, die eerder de nieuwbouw van station Bijlmer ArenA mocht begeleiden in opdracht van ProRail. “Wij willen de halcapaciteit in stand houden voordat wij elders beginnen. Via het hiervoor genoemde deel van de nieuwe hal, worden straks de reizigers omgeleid die nu door de Jaarbeurstraverse gaan; deze slopen wij in 2013 om plaats te maken voor de volgende nieuwbouwfase. Steeds bouwen wij een deel compleet af, waarna het werk achter de schermen voortgaat.” Deze 'omklapbeweging' wordt tijdens de bouw vier keer herhaald. In 2016 is Utrecht Centraal dan helemaal vernieuwd.
Uitdaging Extra uitdagend zijn de werkzaamheden ter hoogte van het huidige stadsbusstation, waarboven de bestaande oostelijke entree van de hal ligt. Dit gebouw wordt compleet vervangen, deels om plaats te maken voor een verhoogd stationsplein. Braeckman: “Het is niet alleen constructief een totaal ander gebouw dan de bestaande stationshal; hier komen tevens de meeste
Ruim en overzichtelijk.
mensen het station binnen en er wordt op deze locatie gewerkt aan de renovatie van de Katreinetoren, waar NS-personeel is gehuisvest. Wij bouwen 'met de winkel open', dus ook dit deel wordt gefaseerd aangepakt.” Logistiek een hele klus, omdat er momenteel op veel plaatsen nieuw gebouwd wordt in het stationsgebied. Berends: “NS Stations bouwt momenteel het nieuwe stadskantoor voor de gemeente Utrecht, boven de entree aan de Jaarbeurszijde; daarnaast zijn nog eens twee aannemers actief op het emplacement: Heijmans voor de capaciteitsuitbreiding van de buurtsporen en Strukton voor de vervanging van de perronoverkappingen.” Braeckman: “Met al deze stakeholders staan wij voortdurend in overleg, omdat wij tevens coördinerend aannemer zijn.” De aanleg van de nieuwe fietsenstalling aan de westzijde, waarvoor de gemeente opdrachtgever is, hangt dan weer samen met de bouw van de westelijke stationsentree. En als het eerste deel van de hal klaar is, wordt op het bouwterrein aan de Mineurslaan een tijdelijk busstation ingericht. Berends: “De grootste uitdaging is het halen van de opleverdata van de verschillende fasen, te beginnen met februari 2013.” ❚
17 | STEDENBOUW 701
Rookbeheersingsystemen voorindeBalans infra Lucht, licht en leven
Tunnelventilatie
Ontwerpen +
Stationsventilatie
Engineeren + Uitvoeren + Service en Onderhoud
Meld u aan op het Colt brandveiligheidseminar
Adv_stedenbouw_230x297_DEF.indd 1
www.coltbrandveiligheid.nl
23-02-12 22:51
ITN Installatietechniek b.v. Een allround technische dienstverlener Elektrotechniek
Gebouwbeheersystemen
Inbraak- en brandbeveliging
Luchtbehandeling en koeling
Service en onderhoud
Galvanistraat 26, Ede
Tel.0318-637375
Centrale verwarming
Loodgieterswerk
info@itn.nl
zuiver Ook al blijft beton een zuiver natuurproduct, de productie ervan moet wel zo min mogelijk ten koste gaan van de natuur om ons heen. Daarom investeert de Theo Pouw Groep al 20 jaar bewust in het realiseren van een gesloten betonkringloop. Zodat we onze wereld duurzaam kunnen bewaren voor toekomstige generaties. Kijk op theopouw.nl/beton. Theo Pouw bv - Isotopenweg 29 - Postbus 40329 - 3504 AC Utrecht Tel. 030 24 25 262 - info@theopouw.nl - www.theopouw.nl
12020_Adv_Stedenbouw.indd 1
27-02-12 16:34
Amersfoort | Concernkantoor VolkerWessels
Tekst | Hilda Bosma Beeld | VolkerWessels
Robuust en open concernkantoor VolkerWessels Het gebouw in Amersfoort heeft 5.500
Het gebouw bestaat uit vijf kantoorlagen en twee parkeerlagen met ruimte voor 192 auto’s. De parkeervoorzieningen bestaan uit een parkeerkelder en een open parkeerdek. Het concernkantoor en een aantal werkmaatschappijen van VolkerWessels zitten in de nieuwbouw. Naast het concernkantoor VolkerWessels zijn de Academy Volker Wessels, het interne opleidingsbedrijf en VolkerWessels Vastgoed, één van de ontwikkelingsbedrijven van het concern erin gehuisvest.
m² aan kantoorruimte en de functie van
Ontmoeten
Het nieuwe concernkantoor van VolkerWessels ligt nu centraal in Nederland.
een ontmoetingsplek gekregen.
“Aanleiding voor de bouw was de nadrukkelijke behoefte vanuit het concern een centraal gelegen concernkantoor te hebben”, vertelt Henk Driesen, directeur Loostad Vastgoedontwikkeling, dochteronderneming van VolkersWessels. “Het oude concernkantoor stond in Rotterdam en was daardoor niet voor iedereen altijd even goed bereikbaar. Daarom hebben we gekozen voor Amersfoort, dat centraal gelegen ligt. Doordat we centraal zitten, hebben diverse partijen de kans elkaar te ontmoeten om zo de onderlinge contacten te verbeteren en te verstevigen en elkaar persoonlijk te informeren.” “De prachtige gevelstructuur met de verticale belijning maakt het tot een bijzonder pand. Het is een robuust en solide gebouw. Architectenbureau De Zwarte Hond heeft heel goed geluisterd en gekeken naar het imago van VolkerWessels en dat is in de vormgeving tot uitdrukking gekomen. Het steenachtig gemetselde gebouw met een solide uitstraling laat heel goed het karakter van ons concern zien”, aldus Driesen.
Vide Het is een open gebouw. “Daardoor heb je ruim zicht. De trap in het midden loopt tot de vijfde verdieping. De vide is helemaal open. Je kunt vanaf de vijfde verdieping naar buiten kijken en vanaf de begane grond helemaal naar de vijfde verdieping. Dat geeft een heel ruimtelijk gevoel. De vide heeft echt een ontmoetingsfunctie. De trap met de zware tapbomen manifesteert zich als een solide route die door het gehele gebouw loopt. Je wordt in dit gebouw heel erg uitgenodigd om de trap te nemen. En daar kun je elkaar treffen.”
GPR-score Het is ook een heel duurzaam gebouw met een gemiddelde Gemeentelijke Praktijk Richtlijn (GPR) van 8. Dat komt mede door de installatietechnische toepassingen en de ligging. Het gebouw is heel goed bereikbaar met het openbaar vervoer, omdat het vlakbij station Amersfoort Vathorst ligt. Andere duurzame toepassingen zijn een WKO-installatie, klimaatplafonds en vloerverwarming. Het concernkantoor verhuisde van Rotterdam naar Amersfoort.
20 | STEDENBOUW 701
Amersfoort | Concernkantoor VolkerWessels
Projectinfo Esthetisch lijnenspel in metalen dak Voor het opvallende nieuwe concernkantoor VolkerWessels in Amersfoort realiseerde Elshof Metaaldak de bekleding van alle hellende daken, de verticale gevel op dakniveau en de luifelentree. De gevel- en dakspecialist uit Olst produceerde in de eigen werkplaats alle metalen dakplaten. “Het geconstrueerde dak heeft een esthetisch lijnenspel dat voldoet aan het beeld van architectenbureau De Zwarte Hond”, vertelt George Westgeest, directeur van Elshof Metaaldak. “Het geconstrueerde dak lijkt eenvoudig, maar is het niet. Verschillende basistechnieken zijn gecombineerd met projectspecifieke detaillering, en daardoor is het een uniek dak geworden. Het is wederom een leuke referentie om aan te tonen wat er allemaal mogelijk is met metalen.” Westgeest: Voor de esthetische belijning hebben we een combinatie van roeven en felstechnieken gebruikt. “Wij kijken wat technisch mogelijk is en wat esthetisch vereist is. Hiertoe is een goede samenwerking en overleg met de architect van De Zwarte Hond en aannemer VolkerWessels noodzakelijk. Zowel het architectenbureau, de opdrachtgever als wij zijn zeer content over het eindresultaat.” Elshof Metaaldak heeft als specialisme de levering en installatie van metalen dak- en gevelbekleding, van onder andere koper, RVS, zink, staal, lood, titanium en aluminium, op ambachtelijke wijze verwerkt.
'Trap manifesteert zich als een solide route'.
Beglaasde gevelelementen Als antwoord op de vraag om beglaasde gevelelementen te leveren en zodoende een snelle bouwtijd te realiseren, heeft Polybouw Aluminium B.V. in nauwe samenwerking met Alcoa een compleet nieuw systeem ontwikkeld, getest en gefabriceerd voor het concernkantoor van VolkerWessels. De montage van de complete beglaasde gevelelementen is uitgevoerd met een speciaal hiervoor ontwikkeld hijshulpmiddel.
'De verticale belijning maakt het gebouw bijzonder'.
Tijdwinst Van idee tot realisatie was er weinig tijd. Driesen: “We zijn in april 2010 met de schetsideeën gestart en in december 2011 moest alles opgeleverd zijn en alle mensen van het concernkantoor uit Rotterdam en van andere vestigingen in het gebouw zitten. Het bouwproces is in drie delen opgeknipt om de planning te halen. Zo zijn er drie bouwvergunningen aangevraagd voor de onder- en bovenbouw en één voor de kleine zaken. We hebben gebouwd met een prefabskelet en prefabmetselwerk om tijdwinst te behalen. Het is ons gelukt om in december alles klaar te hebben.”
Goede samenwerking Driesen: “Over de samenwerking zijn we heel tevreden. Het was een mooie vorm van ketenintegratie voor alle bedrijven. We werkten in een vroegtijdig stadium samen aan de uitwerking van de eerste ideeën. We hebben ook heel snel deskundigen erbij gehaald. Dat was heel effectief qua tijd en ook om goed met elkaar om te gaan. Het is een prachtig project dat op de verschillende gebieden heel soepel verlopen is.” ❚
Bouwinfo Opdracht Ontwerp Uitvoering Installaties Overig
Bouwperiode Bouwkosten
VolkerWessels Bouw- en Vastgoedontwikkeling b.v., Rijssen De Zwarte Hond, Groningen Bouwbedrijf Wessels Rijssen Homij Technische Installatietechniek, Nieuwegein Aveco de Bondt – constructie, akoestiek, bouwfysica en brandveiligheid; DEC – duurzame energieconcepten; De Groot Vroomshoop – bouw trapelementen, gelamineerde prefabhoutelementen; De Mors Houtbouw – kozijnen, afwerking trap en centrale receptiebalie; Holland Systemen – toegangscontrole; KWS Infra – grondwerk, bestrating; Loostad – ontwikkelaar; Primum – duurzaamheidsadvies; VolkerWessels Bouwmaterieel – keten, kranen, bouwhekken; VolkerWessels Telecom – telecominfra; Westo Prefab Beton Systemen – geprefabriceerde wanden, kolommen oktober 2010 – december 2011 circa € 14 miljoen
21 | STEDENBOUW 701
Amersfoort | Concernkantoor VolkerWessels
Projectinfo Stalen dakconstructie Voortman Staalbouw uit Rijssen leverde en monteerde de stalen onderdelen voor het nieuwe concernkantoor van VolkerWessels in Amersfoort. “Het gebouw van zes kantoorlagen bestaat uit een betonnen casco met daarin diverse stalen onderdelen en heeft als bovenlaag een staalconstructie”, vertelt projectleider Dinant Dannenberg. “Ook hebben we de houten sandwichpanelen op de dakopbouw gemonteerd voor onze opdrachtgever Wessels Rijssen." Voortman Staalbouw leverde en monteerde tevens de loopbrug c.q. balustrade, waarbij zusteronderneming Voortman Dak & Wand de beplating van de balustrade en de aluminium gevelbekleding verzorgde. “De balustrade heeft een bijzonder uiterlijk gekregen. Door de gekozen kleur van de poedercoating op de aluminium elementen lijkt het op het gewenste uiterlijk van cortenstaal. De hoogte van het gebouw maakte het een interessant project. We kregen te maken met aspecten als veiligheid en bereikbaarheid. Hoe krijg je de honderd ton wegende dakopbouwconstructie verwerkt bovenop een gebouw van dertig meter hoog met een zeer beperkte ruimte? Door de goede voorbereiding en afstemming met onze opdrachtgever Wessels Rijssen is het project in veel opzichten geslaagd. Vanaf de A28 is het gerealiseerde werk goed zichtbaar.”
Polybouw Aluminium: De partner met het juiste profiel!
Polybouw Aluminium is een specialist en groot geworden met de ontwikkeling, levering en montage van hoogwaardige gevel-elementen. Een vanzelfsprekende hoge kwaliteit en meedenken met onze relaties. Dat is het juiste profiel voor een partner in nieuwbouw en renovatie. Onze ramen, deuren en gevels worden toegepast in zowel de utiliteitsbouw als de woningbouw.
Plaagslagen 8 7463 PH Rijssen Tel: 0548 – 539 560 info@polybouw.nl www.polybouw.nl