EDITIE
702 Tijdschrift voor stedenbouw, architectuur en binnenhuisvormgeving I Jaargang 64 I april 2012
OVT Den Haag Centraal: 'Reiziger op ĂŠĂŠn' | Gemeentehuis Lansingerland symbool gemeentelijke democratie | Duurzame renovatie Koningsvrouwen van Landlust | Multifunctioneel Eemplein verrijkt stadshart Amersfoort
GEZE Benelux B.V. | Steenoven 36 | 5626 DK Eindhoven | www.gezebenelux.com
GEZE ACADEMY
Snel, slim en leerzaam GEZE staat bekend vanwege de professionele, kwalitatief hoogwaardige producten op het gebied van raam- en deursystemen. Een goede keuze; onze producten staan voor een lange levensduur en optimaal gebruiksgemak. GEZE gaat nĂš nog verder. Wij hebben (gratis!) trainingen ontwikkeld. Stuk voor stuk leerzame trainingen die u tal van voordelen opleveren, zoals het vergroten van productkennis, het geven van betere (commerciĂŤle) adviezen aan uw klanten en tijdsbesparingen door snellere montage. Oftewel: op deze manier kunt u zich als bedrijf slim onderscheiden. En dat werkt ! Kijk op onze website www.gezebenelux.com onder het hoofdstuk service voor mogelijke trainingsdata. Tevens kunt u zich hier direct inschrijven.
Deursluiters & beslag | Automatische deursystemen | RWA raam- en ventilatietechniek | Vluchtwegcontrole | Glas design
BEWEGUNG MIT SYSTEM
EDITIE
Voorwoord
702
Een New Deal in de polder? Terwijl bouwend Nederland antwoorden probeert te vinden op mogelijk structurele veranderingen in de markt, gaan veel overheidsinvesteringen van de afgelopen jaren gewoon door. Op zijn minst opvallend is het aantal nieuwe stationsomgevingen en overheidsgebouwen dat nu en in de komende jaren wordt opgeleverd. Zo besteedt Stedenbouw al een aantal nummers aandacht aan de zogenoemde NSP's (Nieuwe Sleutelprojecten). De belangrijke spoorwegknooppunten van Nederland – in dit nummer behandelen wij Den Haag Centraal - worden stuk voor stuk omgebouwd tot aantrekkelijke OV-terminals, die qua architectuur internationaal in het oog springen. Bouwprojecten rond de huisvesting van ministeries en lokale overheden zijn ook overal in het land zichtbaar. In dit nummer vindt u onder meer artikelen over de nieuwe gemeentehuizen van fusiegemeenten Lansingerland en Midden-Delfland en over het gerenoveerde hoofdgebouw van het (voormalige) ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Deze 'bouwhausse' is veelal geïnitieerd in de jaren voor de kredietcrisis van 2008, maar van versobering, fasering of afstel lijkt weinig sprake. Hetzelfde kan gezegd worden van de asfaltmachine die Nederland de laatste jaren lijkt te zijn geworden. Dat laatste valt enigszins buiten de scope van dit blad, maar dient als bevestiging van het feit dat de Nederlandse overheid wel degelijk prioriteit geeft aan structurele investeringen, die een belangrijke bron zijn van innovaties en bovendien een motor van de arbeidsmarkt. De situatie op de woningmarkt en die in het commercieel vastgoed vraagt uiteraard aandacht, maar een beetje trots mag toch wel? Ga vanaf nu de komende vijf jaar eens kijken bij één van die NSP's, de centraal stations van Arnhem, Breda, Den Haag, Rotterdam en Utrecht en het uit te breiden Amsterdam Zuid, en verwonder u over de staat van Nederland.
Jan-Kees Verschuure
5 | STEDENBOUW 702
702
sinds 1948
Vaktijdschrift voor stedenbouw, architectuur Jaargang 64 | april 2012 Verschijnt 9 x per jaar ISSN 0165-3997
Uitgever
Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl
redactieadres
Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E redactie@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl
redactiecöordinator Jan-Kees Verschuure
8
redactieMedewerkers
Patricia van der Beek, Hilda Bosma, Henk Geist, Jac Buchholz, Fiona de Heus, Sjoerd Meuleman, Martijn van den Bouwhuysen, Liliane Verwoolde, Marcia van Wensveen "Het Tekstbureau", Jan-Kees Verschuure.
22
54
Bladmanagement
Tim van den Dungen E t.vandendungen@louwersuitgevers.nl Sander van Hout E s.vanhout@louwersuitgevers.nl Specials Randy van den Hoek E r.vandenhoek@louwersuitgevers.nl
13
Secretariaat
Manuela Depenbrock
28
Advertenties
Online aanleveren: http://ftp2.louwersuitgevers.nl Username: stedenbouw, Wachtwoord: gast Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl
Abonnementsprijs
€ 81,- per jaar excl. BTW ING 41 71 65 t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Stedenbouw magazine Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095
Adreswijzigingen
Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland
Opzeggingen
Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.
Doelgroep
Verspreiding vindt plaats via abonnementen en via gerichte distributie aan architecten, aannemers, opdrachtgevers, project-ontwikkelaars, zorginstellingen, woningbouwverenigingen en andere opdrachtgevers,(semi-)overheidsinstellingen, brancheorganisaties, toeleveranciers en verwante organisaties.
Utiliteitsbouw Den Haag OVT Den Haag Centraal Amsterdam Conservatorium Hotel Utrecht Provinciehuis Amsterdam EYE Film Instituut Nederland Roermond-Echt Rabobank Assen De Nieuwe Kolk Zwolle Isala klinieken Amsterdam Kohnstamm-Ensemble Den Haag Hofbad Ypenburg Ouwerkerk Brasserie De Vierbannen Midden-Delfland Gemeentehuis Gemeente Lansingerland Gemeentehuis
8 13 18 22 25 28 32 38 42 46 48 51
Rubrieken Journaal Interview Minister Spies
101 120
Vormgeving/Art Direction Logo Reclame- Ontwerpbureau BV T +31 (0)495 450065 E info@logobv.nl Tessa van Gameren
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.
6 | STEDENBOUW 702
Restauratie en renovatie Tilburg Dolomietenlaan 54 Amsterdam Oval Tower 60 Baarn Wintertuin 64 Dokkum Oosterkerk 67 Heerhugowaard Hortensialaan 70
Inhoud
60
83 67
89 94
110 107
Restauratie en renovatie Amsterdam Nieuwe Hoogstraat Den Haag Ministerie van EL&I Amsterdam Haarlemmerstraat Schiedam Havenkerk Amsterdam Koningsvrouwen van Landlust Maarssen Bisonspoor Vaassen RK-kerk Utrecht Entreevernieuwing Klipspringer – Kasaidreef Schiedam Groenoord
76 79 83 86 89 92 94 96 99
EDITIE
702 TIJDSCHRIFT VOOR STEDENBOUW, ARCHITECTUUR EN BINNENHUISVORMGEVING I JAARGANG 64 I APRIL 2012
woningbouw Maarssen Mar'CS Gouda het Bolwerk Eindhoven SAS-3 Rotterdam Zuiderspoor
105 107 110 114
Vastgoed in Retail Amersfoort Eemplein
116
OVT Den Haag Centraal: 'Reiziger op één' | Gemeentehuis Lansingerland symbool gemeentelijke democratie | Duurzame renovatie Koningsvrouwen van Landlust | Multifunctioneel Eemplein verrijkt stadshart Amersfoort
Coverbeeld | Fedde de Weert www.architectuurfotografen.nl
7 | STEDENBOUW 702
Utiliteitsbouw Tekst | Xxxxxxxxxx Beeld | Xxxxxxxxxxxxx
Gevel en dak gaan naadloos in elkaar over.
Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Benthem Crouwel Architekten/ProRail, Stefan Verkerk
Transparant dak geeft nieuwe hal Den Haag Centraal allure van buitenruimte
'De reiziger op één' Begin april startte - met het plaatsen van de eerste dragende kolom – de bouw van de nieuwe kapconstructie van Den Haag Centraal, een van oudsher slim georganiseerde OV-terminal aan de grenzen van zijn capaciteit. De gelaagdheid van het kopstation bood in het verleden weinig ruimte voor een aantrekkelijk verblijfsgebied. Daar komt verandering in, dankzij een 11.000 m² tellend glazen dak op een ranke constructie, waardoor verblijfsruimte en reizigersoriëntatie in de OV-terminal geoptimaliseerd worden. Te bewonderen vanaf 2014. Den Haag Centraal is het enige kopstation in de lijst van Nederlandse spoorwegknooppunten. Met 190.000 reizigers en passanten per dag is de tussen kantoorgebouw Stichthage en de eindperrons ingeklemde hal nu nog een benauwde ruimte, waarin oriëntatie en comfort niet optimaal zijn. Dat wordt nog versterkt door het feit dat de perrons onder een bus- en tramplatform liggen. Reden genoeg voor een transformatie. “Grote stations worden steeds meer verblijfsgebieden; dat zie je ook in de luchtvaartsector met vliegvelden”, aldus ProRail-bouwmanager Vincent Maaskant. In de OV-terminal 'Den Haag Nieuw Centraal' komt daarom bijvoorbeeld extra ruimte voor winkels en horeca, meer daglicht, overzicht en meer comfort. Daarnaast wordt Den Haag Centraal een echte ontmoetingsplek. “De reiziger is voor ons en de co-makers de echte klant. Voor hem of haar bouwen wij dit station.”
8 | STEDENBOUW 702
Nachtwerk De stationsomgeving als vliegwiel van stadsontwikkeling. Het aantal stakeholders is groot, met ProRail, NS, vervoersmaatschappijen en overheden als directe en reiziger, passant en omwonende als indirecte betrokkene van het bouwproces. De eindgebruiker staat ook tijdens het bouwen centraal. “Wij besteden om die reden veel aandacht aan communicatie”, vervolgt Maaskant. “Gebruik van sociale media als Twitter biedt echt meerwaarde; als reizigers, omwonenden of passanten iets signaleren tijdens de bouw kunnen wij daarop anticiperen. Ook is er een soort huismeester aangesteld die dagelijks zijn ronde loopt. Bouwen doen we in zes werkbare uren per nacht en veiligheid en reizigersgemak staan daarbij voorop, want de hal blijft tussen 5.15 en 22.30 uur gewoon in gebruik. De dienstregeling blijft bovendien ook 's nachts intact.” Er is een speciale loop-
Den Haag | OVT Den Haag Centraal
route aangelegd over de sporen, zodat reizigers hun trein zonder problemen kunnen bereiken. Om dit mogelijk te maken stoppen de treinen eerder dan gebruikelijk. Die operatie wordt dagelijks herhaald. Ondertussen vinden ook overdag werkzaamheden plaats.
Kapconstructie Na een jaar gefaseerd sloopwerk is het zover: de nieuwe hal – in concreto een gevel en een dak op stalen kolommen – kan worden gebouwd. Benthem Crouwel Architekten – hoofdontwerper van de nieuwe OV-terminal - liet het casco van Stichthage en de vervoersstromen intact, en verving het gesloten dak van de bestaande hal door een transparante glazen kap van 120 bij 96 meter met geïntegreerde luchtbehandeling; deze 'vijfde gevel' wordt aan de kopzijde op 22 meter hoogte boven de halvloer aangesloten op Stichthage en ligt straks als een gigantisch soort zadel over de OV-terminal heen, waarbij ranke stalen kolommen en glas voor een betere oriëntatie zorgen en de esthetische ervaring versterken. Zo worden bestaande structuren op natuurlijke wijze geïntegreerd in één goed functionerend verblijfsgebied. Om dit technisch mogelijk te maken is een geïntegreerde vorm van bouwen nodig, gebaseerd op gezamenlijk engineeren en optimalisatie van veiligheid en snelheid tijdens de bouw.
Just-in-time Hoofdaannemer Strukton verzamelde partijen rond zich die aan bovengenoemde doelstellingen kunnen voldoen. “Bouwen 'met de winkel open' in een sterk door veiligheid en protocollen gestuurde werkomgeving, je kunt je voorstellen wat dat betekent voor je planning en bouwterrein. Wij zijn daarom uitgegaan van een just-in-time benadering”, specificeert Bertil Poelman, projectdirecteur bij Strukton. “Het ligt hier een stuk ingewikkelder dan bijvoorbeeld in Utrecht, waar de hal gefaseerd en achter de schermen wordt gebouwd op één niveau boven de sporen; hier bouwen wij het dak weliswaar in delen en voornamelijk 's nachts, maar op je bouwterrein lopen overdag weer tienduizenden mensen rond. Onderdelen van de hal worden elders geassembleerd – hetzij bij de comakers zelf, hetzij op daarvoor aangewezen gebieden in de nabijheid van het bouwterrein. Grote evenementen als een concert van Coldplay – begin september op het Malieveld – kunnen gewoon doorgang vinden. ”
Brandveiligheid Reizigers en passanten zien vanaf deze maand voor hun ogen een enorme glazen kap op stalen 'parasolpoten' stukje bij beetje aangroeien. Colt International, specialist in hoogwaardige glasconstructies, levert en installeert het complete glasdak inclusief rook- en warmteafvoersysteem, met een waarde van € 10 miljoen de grootste opdracht in het bestaan van het bedrijf. Het 11.000 m² tellende dak is opgebouwd uit 218 ruitvormige elementen van twaalf bij acht meter, met een ingenieus klimaat- en brandveiligheidssysteem dat automatisch opent en tot in de puntjes is geïntegreerd om ontwerpeisen en verblijfscomfort te optimaliseren. “De brandveiligheidseisen zijn bijzonder hoog gezien de aanwezigheid van verschillende vervoersvormen onder één dak. Het is een hoogwaardig bestaand systeem dat door ons volledig is uitontwikkeld om binnen het totale dakconcept te passen”, vertelt business unit manager Edwin Zaaijer van Colt International. “Die 'wybertjes' wegen echter wel zes ton per stuk en de architect wil een slanke kolom. Er is flink aan gerekend om de uitstraling constructief-technisch mogelijk te maken.”
Assemblage en montage Het dak telt niettemin slechts acht dragende kolommen. De ranke structuur is “supersterk als hij eenmaal klaar is, maar dak en onderbouw moeten om die reden perfect op elkaar passen, zowel qua functionaliteit als qua tijdsplanning”, zegt commercieel directeur Jan Moons van RijnDijk Construction, engineer en producent van de kolommen en de stalen onderconstructie van het dak. ► Boven: De eerste kolom werd begin april 2012 geslagen. Onder: 'Wybertjesdak op stalen parasolpoten'.
9 | STEDENBOUW 702
ANDUS group companies: Construction HSM Steel Structures Lengkeek Staalbouw RijnDijk Construction P&K Rail Oil & Gas HSM Offshore Process FIB Industries Refractories Gouda Refractories Gouda Vuurvast Services Gouda Vuurvast Belgium Gouda Feuerfest Deutschland
Serving the industry Professionaliteit en creatief denken, gecombineerd met een brede kennis van zaken, is het onderscheidend vermogen van RijnDijk Construction. Design en built projecten worden in nauw overleg ontworpen en ontwikkeld door onze enthousiaste engineers. Middels efficiënt projectmanagement worden grote geïntegreerde bouwprojecten gerealiseerd, waarbij staal altijd een hoofdrol speelt en ‘lean’ denken de standaard is. RijnDijk Construction is een betrouwbare, full service partner die alle disciplines in eigen beheer uitvoert en zich richt op grote aannemers en industriële multinationals in binnen- en buitenland. RijnDijk Construction is een zelfstandige werkmaatschappij binnen de Construction divisie van Andus Group. De overige divisies zijn Oil & Gas, Process en Refractories. Andus Group is een internationale onderneming met circa 1.000 medewerkers en 10 gespecialiseerde werkmaatschappijen wereldwijd actief in een brede, industriële markt. Kennismaken? Graag. Bel of kijk op www.rijndijk.com of www.andusgroup.com
RijnDijk Construction BV Beukenlaan 115 5616 VC Eindhoven, NL T +31 (0)40 - 246 72 28 E info@rijndijk.com
Den Haag | OVT Den Haag Centraal
Projectinfo Gevels completeren 'glazen paleis' “De kolommen zijn op cruciale plaatsen (broekstukken en aansluitingen) versterkt om het slanke ontwerp mogelijk te maken. Wij gebruiken onze ervaring in de petrochemische en offshore-industrie om aan de hoge veiligheidseisen te voldoen.” Tijdens de bouw wordt gebruik gemaakt van een deel van het busplatform om het dak te assembleren; daarnaast zijn tijdelijke kolommen voorzien om de constructie te ondersteunen en wordt een tijdelijk werkplatform onder het nieuwe dak geplaatst. “Zo kunnen wij efficiënt doorwerken, terwijl de veiligheid en het reizigersgemak centraal blijven staan”, aldus Poelman. ❚
Bouwinfo www.denhaagnieuwcentraal.nl; Twitter: @DHNCentraal
Opdracht
ProRail (gedelegeerd opdrachtgever namens Gemeente Den Haag) Ontwerp Benthem Crouwel Architekten Advies Grontmij Uitvoering Strukton Kap Colt International (glazen dak); RijnDijk Construction (staalconstructie dak en gevel) Bouwperiode medio 2011-medio 2014 (totale OV-terminal) Aanneemsom € 74,6 miljoen
Oskomera Group is verantwoordelijk voor de gevels van de nieuwe OV-terminal, die op cruciale punten aansluit op dak en hoofddraagconstructie. “Met het dak vormen de gevels het 'glazen paleis' dat Den Haag Centraal na oplevering in uitstraling zal zijn. Wij werken in dit verband intensief samen met hoofdaannemer Strukton, Colt International en RijnDijk Construction”, vertelt projectleider Gerrit Weren. “In week 46 starten onze montagewerkzaamheden. De hoofddraagconstructie en het dak zijn dan klaar." Oskomera Group levert de stalen gevelconstructie inclusief beglazing en schuifdeuren. Het betreft drie zijden van de nieuwe OV-terminal, tevens alle stationsentrees: de zijgevels van de toekomstige hal en die van het busplatform. “In totaal 5.000 m² geveloppervlak en 400 m² plintgevel plus circa dertig dubbele schuifdeuren. De gevels bestaan voor een groot deel uit zonwerend glas, zijn winddicht en vandalismebestendig.”
Kruiswijk Groep B.V. Sloopwerken
•
Bodemsanering
Grondwerken •
•
Asbestsanering
Boren & zagen
Mobiel puinbreken & zeven
•
•
Recycling
Transport
Kruiswijk werkt!
Kijk op: www.kruiswijk.eu of bel: 0182 - 50 11 33
11 | STEDENBOUW 702
Rookbeheersingsystemen voorindeBalans infra Lucht, licht en leven
Tunnelventilatie
Ontwerpen +
Stationsventilatie
Engineeren + Uitvoeren + Service en Onderhoud
Meld u aan op het Colt brandveiligheidseminar
www.coltbrandveiligheid.nl
amsterdam | Conservatorium Hotel
Tekst | Hilda Bosma Beeld | Strukton Bouw
Conservatorium Hotel:
Vijfsterren hotel in monumentaal pand In het voormalige Rijkspostspaarbankgebouw aan de chique Van Baerlestaat in Amsterdam Oud-Zuid is het luxe Conservatorium Hotel gerealiseerd. Het rijksmonument stammend uit 1899-1901, een ontwerp van rijksbouwmeester D.E.C. Knuttel, is in oude glorie hersteld. In het monumentale deel is een nieuw binnenhof gekomen. â–ş
13 | STEDENBOUW 702
amsterdam | Conservatorium Hotel
Hier wordt duurzaam gewerkt aan een aangenaam klimaat.
Voordat het pand werd getransformeerd tot hotel, bood het huisvesting aan het Sweelinck Conservatorium. Vervolgens stond het pand vijf jaar leeg. Architectenbureau J. van Stigt werd al in 2002 betrokken bij de herontwikkeling van het prachtige gebouw. Het stadsdeel wilde een kwalitatief hoogwaardig complex met binnenstedelijke centrumfuncties. Bij de herontwikkeling van het gebouw, was het uitgangspunt dat de oude en nieuwe architectuur elkaar zouden versterken. In 2005 werd architectenbureau Meyer-van Schooten gevraagd voor een specifieke visie op de nieuwe invulling voor het binnenhof en sindsdien werken beide architectenbureaus nauw samen. In opdracht van het Conservatorium Hotel, een BV binnen de Alrov Group, realiseerde Strukton Bouw de nieuwbouw en de renovatie en restauratie van het monumentale deel van het vijfsterrenhotel. Projectleider Marc van der Leeden: “In het monumentale deel, dat gebouwd is in een U-vorm, hebben we een nieuw binnenhof gerealiseerd. Daaronder hebben we een kelder van twee lagen gemaakt. We hebben daarom damwanden geslagen en de kelder is deels in onderwaterbeton uitgevoerd. Dat was nodig, aangezien Amsterdam in een veengebied ligt. Daardoor staat het grondwater heel hoog. Voor de renovatie van de bestaande fundering hebben we gebruik gemaakt van de expertise van onze zusteronderneming Strukton Civiel.”
Duurzaam betekent dat we continu zoeken naar de beste oplossing. Met maximaal comfort voor de eindgebruiker, energiezuinig en met gebruikmaking van innovatieve techniek. Laat u vrijblijvend informeren via onze vernieuwde website op vangalen.com
14 | STEDENBOUW 702
Central Glass building “Daarnaast hebben we de ruwbouw van de ‘Central Glass Building’, een ontwerp van Meyer-Van Schooten, gerealiseerd”, aldus Van der Leeden. Deze toren van acht verdiepingen is gemaakt met een staal- en betonconstructie. De gevel is van glas. De ‘Central Glass Building’ staat los van de oudbouw. Er is een glazen overkapping gemaakt tussen de oudbouw en de ‘Central Glass Building’. Door deze overkapping treedt veel licht toe in het atrium, dat ontworpen is door de Italiaanse architect Pierro Lissoni, die de binnenhuisarchitect van dit gebouw is.
Plaatsnaam | Projectnaam
Gevelrestauratie betreft metselwerk, natuursteen, ornamenten en kozijnen.
Projectinfo
'Glas-in-lood straalt weer'
De gevel aan de Van Baerlestraat.
De monumentale gevel heeft Strukton compleet gerenoveerd en gerestaureerd, inclusief het metselwerk, het natuursteen, de ornamenten en de gevelkozijnen. Van der Leeden: “De complete gevel is schoongemaakt. Daarnaast is de gevel tot in de details hersteld. De opdrachtgever had gedetailleerde opnamen gemaakt en aangegeven wat er moest gebeuren aan renovatie- en restauratiewerkzaamheden. Op de begane grond van de oudbouw is na het sloopwerk onder andere een restaurant, hotelreceptie en winkels gekomen. We hebben nieuwe verdiepingen gemaakt en 128 hotelkamers gerealiseerd.”
Vanuit het in maart 2011 betrokken 600 m² grote bedrijfspand, centraal gelegen in Utrecht, opereert Glas in lood Atelier Domstad in het hele land. In een periode van twee jaar tijd is er door een team van glazeniers een groot aantal glas-in-loodpanelen gerestaureerd en zijn er zo’n 100 reparaties ter plekke uitgevoerd. Het glas-in-lood in het Conservatorium Hotel is oorspronkelijk vervaardigd in een overgangsperiode tussen de Art Nouveau en Art Deco in; van beide periodes zijn elementen terug te vinden in het ontwerp. Tevens is een aantal verloren gegane panelen volledig opnieuw ontworpen en bijgemaakt, waarbij het een uitdaging was de juiste kleuren en structuren van het glas weer te reproduceren, vertelt Sebastiaan Rietkerk, mede-eigenaar en bedrijfsleider bij het atelier. “Door een afdruk te maken van het originele kathedraalglas en hierin mondgeblazen antiekglas in de juiste kleur in de oven te stoken op een temperatuur rond de 700 graden, kon de juiste structuur worden verkregen. De details luisteren altijd zeer nauw bij monumentale restauraties, vooral het buigen van de panelen met zo’n 350 zeer smalle stukjes flinterdun antiek glas ter plaatse, hoog op de steiger, was een delicate operatie in dit omvangrijke project.”
Binnenstedelijk bouwen “Binnenstedelijk bouwen op één van de drukste kruispunten van Amsterdam maakte het project uitdagend”, aldus Van der Leeden. “Omdat er nauwelijks bouwterrein en geen opslagruimte was, moesten we goed afstemmen met alle partijen. De aan- en afvoer van de materialen moet ‘just in time’ plaatsvinden en maakte onderdeel uit van het logistieke plan. Voor het storten van beton kwamen per dag 60 á 70 betonvrachtwagens. Deze stonden vijf minuten vanaf de bouwlocatie geparkeerd en werden op afroep naar het project gereden. De vrachtwagens stonden op een tijdelijk parkeervoorziening.”
Veel bouwfacetten Van der Leeden: “In totaal is er circa 200 ton aan materiaal uitgegaan en ook circa 200 ton weer binnengekomen. Daarvan bestaat een groot deel uit de staalconstructie die in het pand aangebracht is voor onder andere de tussenvloeren. Daarnaast moesten we rekening houden met de originele granieten vloeren, de monumentale lambriseringen in het gebouw en de zandsteenkolommen. Daarom hebben we voorzorgsmaatregelen getroffen voor behoud van deze bijzondere details in het gebouw. Het was een fantastisch mooi project”, aldus Van der Leeden, “omdat bijna alle facetten die je in de bouw tegen kunt komen in dit project zaten, zoals restauratie en renovatie van oudbouw, nieuwbouw en binnenstedelijk bouwen.” ❚
Zwembad, whirpool en waterpartijen Het Conservatorium Hotel is voorzien van een zwembad, whirpool en watsu. Daarnaast is het hotel voorzien van een waterpartij die gedeeltelijk onder de treatment rooms doorloopt, waardoor de indruk ontstaat dat deze kamers boven het water zweven. Spijker en van Ouwerkerk adviseerde, ontwierp en plaatste vervolgens de complete waterbehandelingsinstallatie. “In een tijdsbestek van drie weken is het project volledig uitgewerkt en uitgetekend. Een proces waar normaal gesproken enkele maanden voor staat”, vertelt directeur Willem van Ouwerkerk. “In totaal is er ten behoeve van deze installaties meer dan 400 meter leidingwerk aangebracht. De technische installaties voldoen aan de WHBVZ, de wettelijke regeling van openbare zwembaden en aan de nieuwe Europese normen die recentelijk van kracht geworden zijn. Via het NetPlus systeem van Dinotec kunnen we de installaties en de waterkwaliteit vanuit ons kantoor volledig monitoren en besturen. Mocht er iets aan de hand zijn, dan krijgen we via de computer een melding en kunnen we het probleem snel oplossen. Voor onze opdrachtgevers is dat een groot voordeel.”
15 | STEDENBOUW 702
SPIJKER EN VAN OUWERKERK BV Wij ontwerpen, adviseren en installeren en kunnen zo projecten tot stand brengen die aan uw wensen voldoen. Voorts besteden wij veel zorg aan service en onderhoud. Uit het grote aantal onderhoudscontracten menen wij te mogen concluderen dat dit door opdrachtgevers ook als een belangrijk facet wordt beschouwd.
Specialisten in ontwerpen en realiseren van zwembaden, sauna’s, stoombaden, whirlpools en klimaatbeheersing.
Wij realiseren zowel projecten voor privé-gebruik als voor kleine en middelgrote openbare gelegenheden (volgens de Wet Hygiëne en Veiligheid Badinrichtingen en Zwemgelegenheden, gehandhaafd door het ministerie van VROM). Zo behoren ook ziekenhuizen, hotels, sauna’s, fitnesscentra, rijksgebouwendienst etc. tot onze opdrachtgevers. Fortranweg 6 3821 BK Amersfoort Telefoon Fax E-Mail Website
: (31) 033 455 95 69 : (31) 033 455 95 68 : info@senobv.nl : www.senobv.nl
Injecteren
Impregneren Reinigen
Grondstabilisatie Groutinjecties
Onderwaterwerken
Warmtebeeld Detectie
Vochtwering; een kunst die wij verstaan www.perfusie.nl Korte dreef 9a 4131 PM Vianen (UT) Tel. 0347-370373 Fax: 0347-375986
Maak kennis met Bos’ totaalconcept
R A ME N , D E U R E N E N K OZ I J N E N H S B P R O J EC TE N R O N D WE RK TRAPPEN ME U B E L- E N I NTE R I E U R B O U W R E STA U R AT I E E N R E N O V AT I E
T I M M E R FA B R I E K
GEBRS BOS BV SINDS 1904
Zu i d zij d e 15 2 | p ostb u s 4 | 2977 ZG G ou d riaan T 0 18 3- 5 8 120 0 | F 0 18 3- 5 8 2678 www.tifabos.nl
amsterdam Plaatsnaam | Conservatorium | Projectnaam Hotel
Projectinfo
Klassiek en hoogwaardig timmerwerk Timmerfabriek Gebr. Bos uit Goudriaan maakte, leverde en plaatste nieuwe houten binnenkozijnen en 200 nieuwe houten deuren voor het Conservatorium Hotel in Amsterdam. De specialist in interieur- en geveltimmerwerk leverde ook de profielen, plinten en aftimmerlijsten. “We hebben elke deur opgemeten van het monumentale hotel”, vertelt commercieel directeur Coert Bos. “Iedere hoteldeur is anders. We hebben veel aandacht besteed aan het hout, omdat dat belangrijk is voor het eindproduct. We hebben rift gezaagd iroko-hout van de beste kwaliteit ingekocht om het 'werken' van het hout zo veel mogelijk te voorkomen. Met als resultaat een stabiele, vlakke deur. Het zijn mooie deuren met bossing-panelen en profielen. Onze opdrachtgever Strukton uit Maarssen stelde hoge geluidseisen aan de deuren. Daarvoor zijn maatregelen genomen. Aan de binnenkant van de deuren, aan de kamerzijde is isolatie en een extra paneel aangebracht. Verder is een dubbele kaderdichting toegepast voor een betere geluidsdichtheid. Voor dit traject hebben we het totaalconcept van Bos toegepast. We zijn vanaf het begin bij het hele traject betrokken geweest: van engineering, inmeten tot plaatsen. In dit totaalconcept zijn we co-maker van de aannemer. We zijn trots op het mooie klassieke werk waarbij hoogwaardig timmerwerk is toegepast.”
Klimaatinstallaties hoogwaardig afgewerkt
De 'Central Glass Building'.
Bouwinfo Opdracht Ontwerp
Advies
Uitvoering Installaties
Bouwkosten Bouwperiode
Alrov Groep Van Stigt, Amsterdam (ontwerp monumentaal deel), Architectenbureau Meijer-van Schooten (ontwerp voor nieuwbouw) Techniplan advies bv, Rotterdam (installatie ontwerp), Ingenieursgroep van Rossum b.v., Amsterdam (constructief ontwerp), Peutz, Zoetermeer (bouwfysisch), Breijer Brandpreventie, Woerden (sprinklerinstallatie) Strukton Bouw, Maarssen Van Galen klimaattechniek, Wormerveer (klimaat-installaties), Devis Group, Geel (W-en S-installatie), Schoonderbeek Installatiegroep, Woerden (E-installaties) € 23 miljoen april 2009- november 2011
Van Galen Klimaattechniek heeft zowel het ontwerp als de uitvoering gerealiseerd van alle HVAC-installaties in het Conservatorium Hotel. “Al deze klimaatinstallaties zijn duurzaam aangelegd”, vertelt directeur Frank de Vreede. Zo zijn alle installaties voorzien van een warmteterugwinningsysteem, warmtepompen en een WKO-installatie. “Voor dit hotel in het topsegment is alles hoogwaardig afgewerkt. Tot in de kleinste details waren de architecten bij alles betrokken, en eisten het uiterste van alle uitvoerende partijen. De hotelkamers bestaan uit twee verdiepingen en hebben allemaal twee badkamers. De klimaatbeheersing was dan ook een uitdaging, want voor de meeste kamers hadden we vier KW aan vermogen nodig om te koelen en te verwarmen met een zeer laag geluidsniveau van 32 dB(A). Om dit realiseren hebben we drie proefkamers gebouwd, voordat de definitieve kamer aan de genoemde eisen voldeed.” Voor het zwembad en de spa/wellnessverdiepingen, onder de vloer van het atrium in het nieuwe gedeelte van het Conservatorium Hotel, zijn speciale klimaatinstallaties aangelegd. Ook hier lag de lat hoog voor klimaat en esthetisch design. “De Italiaanse architect Lissoni koos voor spanplafonds en lijnroosters, de klant verlangt een topklimaat, en tijdens het ontwerp is menig tekening in de prullenbak beland. Maar het eindresultaat mag er zijn, en iedereen is laaiend enthousiast. De klimaatplafonds in atrium, restaurant en bar behoren tot de mooiste in Nederland. Geen kleine investering, maar de absolute top. Een must om te zien.”
17 | STEDENBOUW 702
utrecht | Provinciehuis
Tekst | Hilda Bosma Beeld | Strukton Bouw
Gerenoveerd Provinciehuis Utrecht:
Modern, transparant en duurzaam De markante, lange, slanke en rechthoekige toren langs de A28 aan de oostzijde van de stad Utrecht krijgt in april een nieuwe gebruiker. Het voormalige kantoor van Fortis Bank Nederland wordt het nieuwe provinciehuis Utrecht. Het vijftien jaar oude pand is gerestyled tot modern kantoor en is een compleet duurzaam gebouw geworden. Het afgelopen jaar renoveerde bouwcombinatie Eureka bestaande uit Strukton Bouw en Strukton Worksphere 30.000 m² bvo. Projectleider Foppe Bulder vertelt: “De werkzaamheden bestonden uit sloopwerk van het binnenwerk op de begane grond, de eerste verdieping, het auditorium en de negende tot en met de achttiende verdieping.” Vervolgens heeft Strukton een nieuwe kantooromgeving van de negende tot en met achttiende verdieping gerealiseerd. Bulder: “We hebben het concept van het ‘nieuwe werken’ gerealiseerd. Daarvoor hebben we alle bestaande binnenwanden gesloopt waardoor we veel open ruimtes hebben gerealiseerd.” Op iedere kantoorverdieping is in het midden een centraal punt met de garderobe, de lockers, de pantry en kastruimte. Daarnaast wordt een variatie aan overlegplekken en werkplekken verspreid over de verdieping.
Open structuur Architect van Mourik, die ook het gebouw heeft ontworpen, ontwierp de nu gerealiseerde indeling. Bulder: “Het is een transparant gebouw met een open
18 | STEDENBOUW 702
Bestaande binnenwanden gesloopt i.k.v. 'het nieuwe werken'.
structuur geworden. Door de herindeling van de begane grond en de eerste verdieping is het ook een toegankelijk gebouw geworden. De entreehal wordt een informeel plein waar burgers de medewerkers van de provincie ontmoeten en exposities bezoeken. De oorspronkelijke dichte kopgevel van het restaurant is volledig open gemaakt met glas. Daarvoor hebben we een open en breed balkon en terras gerealiseerd. In de hoge open restaurantruimte hebben we een hangverdieping gemaakt met meerdere vergaderruimtes.”
utrecht | Provinciehuis
Projectinfo Bulder vervolgt: “Op de zestiende verdieping hebben we een nieuw bestuurscentrum gerealiseerd met heel veel glas. Het auditorium hebben we verbouwd tot Statenzaal. Deze zaal heeft een grote lichtkoepel op het dak gekregen met sparingen in de wanden. Daardoor is het een lichte en open Statenzaal geworden.”
Overlast beperken Tijdens de gehele renovatie werd op de tweede en zesde verdieping doorgewerkt door het personeel van ABN AMRO. Bulder: “Met de huurder ABN AMRO hebben we goede afspraken gemaakt. Zo hebben we tijdelijke voorzieningen getroffen, waardoor het kantoorpersoneel zo min mogelijk last had van de bouw. We hebben een tijdelijk restaurant ingericht waar medewerkers konden lunchen.” Belangrijk tijdens de renovatie was om zo weinig mogelijk overlast te veroorzaken. Bulder: “Werkzaamheden die veel geluid maken en invloed hebben op het klimaat hebben we buiten kantoortijden uitgevoerd. Dat geldt bijvoorbeeld voor de sloop van de gevel, de buitenwanden en de muren. We hebben bijna iedere zaterdag doorgewerkt om de overlast te beperken.” ►
'Geen twaalf in een dozijn' Voor System Flex is de verwerving van de opdracht voor de afbouw van het Provinciehuis Utrecht een bevestiging van de belofte: het leveren van hoogwaardige systeemwanden, esthetisch en functioneel. In het verbouwde Provinciehuis staan transparantie en toegankelijkheid centraal (het nieuwe werken). Zo is in het restaurant een inhangverdieping met vergaderplekken gerealiseerd. System Flex werkte voor deze ‘zwevende’ ruimte aan de engineering, productie en plaatsing van speciale glaswanden, zonder gebruik van kozijnen. Voor de deur in de wand is een speciaal afdichtingsrubber ontwikkeld, waardoor het wandsysteem zonder kozijn een uitzonderlijk hoge dB-waarde (33) behaalt. Ook de dichte, gefineerde wanden met bamboepanelen komen van System Flex. Nederland telt twaalf provinciehuizen, voor System Flex is dit bijzondere project echter allesbehalve 'twaalf in een dozijn'.
Nieuwe indeling, open structuur.
19 | STEDENBOUW 702
Systeemwanden en plafonds flexibel, functioneel en esthetisch
Levering Systeemwanden uit eigen fabriek • Alle voorkomende systeemplafonds • Metalstud plafonds & Wanden •
Wij zijn distributeurs en gekwalificeerde installateurs van Extenzo, een voorloper in de wereld van spanplafonds. Met meer dan dertig jaar aan ervaring op vijf continenten brengt Extenzo de hoogste kwaliteit en verschillende innovatieve oplossingen voor uw complete ontwerp. Zowel thuis als op het werk zijn de Extenzo spanplafonds perfect geschikt voor u. De plafonds hebben een hoge levensverwachting en zullen nooit scheuren of afbladderen. De plafonds zijn onderhoudsvrij en lijden niet onder condensatie en de snelle en schone installatie zorgt ervoor dat u thuis of op het werk nauwelijks gestoord wordt. Extenzo spanplafonds zijn de keus van de kenner!
Bolstoen 6c Fax: 020 4111200
1046 AT Amsterdam Email: info@artofceilings.nl
Tel: 020 4111100 www.artofceilings.nl
System Flex B.V. De Leest 11, 5107 RC Dongen Tel: +31(0)162 321880 Fax: +31(0)162 323126 Internet: www.systemflex.nl Email: info@systemflex.nl
Maak kennis met Bos’ totaalconcept
R A ME N , D E U R E N E N K OZ I J N E N H S B P R O J EC TE N R O N D WE RK TRAPPEN ME U B E L- E N I NTE R I E U R B O U W R E STA U R AT I E E N R E N O V AT I E
T I M M E R FA B R I E K
GEBRS BOS BV SINDS 1904
Zu i dzij d e 15 2 | p ostb u s 4 | 2977 ZG G ou d riaan T 0 18 3- 5 8 120 0 | F 0 18 3- 5 8 2678 www.tifabos.nl
utrecht | Provinciehuis
Bulder: “Qua bouwmaterialen is het een heel duurzaam gebouw geworden. Zo zijn de bestaande plafonds hergebruikt met enkele aanpassingen. De wanden zijn opgebouwd uit bamboe. Daarnaast zijn er bamboevloeren en bamboevoorzetwanden in gekomen.”
Allure Zowel de provincie Utrecht als Strukton is heel erg tevreden over het project. “Het gebouw voldoet na de renovatie aan de gestelde eisen qua openheid, structuur en energie”, aldus Bulder. “We zijn met de diverse partijen in goede harmonie aan dit project begonnen en hebben het gebouw in goede harmonie opgeleverd. Tijdens het bouwproces was er geen overlast voor het personeel door het goede overleg. De verbouwing is binnen budget en binnen de planning gerealiseerd. We zijn zeer tevreden over het eindresultaat. Het beeldbepalende gebouw voldoet aan de eisen van deze tijd en het heeft zijn allure behouden.” ❚
Projectinfo Nieuwe installaties Strukton Worksphere heeft het nieuwe Provinciehuis Utrecht van nieuwe installaties voorzien. Strukton Worksphere vernieuwde alle installaties waaronder de werktuigbouwkundige en elektronische installaties. Jan Versteegh, manager projecten: “Daarvoor hebben we de technische ruimte op de negentiende verdieping helemaal gestript en opnieuw ingedeeld met acht grote luchtbehandelingskasten en drie koelmachines. Ook werd het gebouw voorzien van een compleet nieuwe meet- en regelinstallatie. Ook zijn alle verlichtingsarmaturen vernieuwd en toegerust met een nieuw schakelsysteem (Dali). Verder is voorzien in een compleet nieuwe beveiligingsinstallatie (brandmeld-, ontruimings-, toegangscontrole-, inbraak- en camerainstallatie). Voor de datacommunicatie is een geheel nieuw (cat-6a) netwerk gerealiseerd. Halverwege april nemen de werknemers van de Provincie Utrecht het gerenoveerde gebouw in gebruik. Strukton Worksphere is als technisch dienstverlener actief in de markt van installatie, beheer, service, onderhoud en exploitatie van gebouwen en installaties. Strukton Worksphere is onderdeel van Strukton, fullserviceprovider voor infrastructuur- en accommodatieoplossingen.
7.500 m² aan plaatmateriaal interieur In opdracht van Strukton Bouw Maarsen verzorgde Timmerfabriek Gebr. Bos uit Goudriaan het interieur- en meubelwerk. Commercieel directeur Coert Bos: “Voor de hoogbouw hebben we de pantries, lockerkasten en dossierkasten gemaakt. In totaal zijn er circa 650 kasten gemaakt. Voor de Statenzaal hebben we een verhoogde vloer met een podium en een tribune getimmerd. Deze is met bamboefineer afgewerkt. Voor de laagbouw hebben we een bamboe gefineerde bar, een receptiebalie en een ronde bar met een doorsnede van zes meter getimmerd van bamboe en RVS. Op de begane grond zijn lockerkasten en corian-balies geplaatst. Het is een heel mooi project geweest dat we in een relatief korte tijd hebben gerealiseerd. In het plan van aanpak stonden alle belangrijke zaken van inmeten tot plaatsen. Het was voor ons een groot interieurproject met wel 7.500 m² aan plaatmateriaal. Er zijn veel verschillende materialen gebruikt: bamboe, RVS Plaatstaal, corian, acrylaat voor de kasten en MDF voor de hoogbouw.” Timmerfabriek Gebr. Bos voert zowel interieurwerk als geveltimmerwerk uit. “Daardoor hebben opdrachtgevers één adres voor al hun timmerwerk. Daarbij doen we alles met onze eigen mensen, van inmeten tot eindmontage. We denken tijdens het hele traject mee. Bos biedt een totaalconcept aan.”
Bouwinfo Opdracht Ontwerp Advies
Uitvoering
Installaties, toegangscontrole, data Bouwkosten Bouwperiode
Provincie Utrecht Architecten van Mourik, Den Haag Deerns, Rijswijk (technische installaties), Aronsohn, Rotterdam (constructies), Peutz, Rijswijk (bouwfysica), Brink Leidschendam (projectmanagement) Bouwcombinatie Eureka (Strukton Bouw en Strukton Worksphere)
Strukton Worksphere, Maarssen € 15 miljoen januari 2011- februari 2012
Boven: Iedere kantoorverdieping een centraal dienstenpunt. Onder: 'Duurzame' bamboevloeren.
21 | STEDENBOUW 702
amsterdam | EYE Film Instituut Nederland
Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Fedde de Weert, www.architectuurfotografen.nl
Geen rechte hoek te vinden in nieuwe vestiging EYE
'IJsschots aan het IJ' symboliseert sprong over de rivier Recht tegenover Amsterdam Centraal aan de noordelijke IJ-oever, verrees het afgelopen jaar een opvallende constructie met overhangende delen: de nieuwe vestiging van het EYE Film Instituut Nederland. De voorheen in het Vondelpark gevestigde instelling huist sinds april in dit gebouw met de vorm van een ijsschots, een blikvanger voor de ontwikkelingslocatie Overhoeks. Hoofdaannemer Bouwbedrijf M.J. de Nijs en Zonen durfde de uitdaging aan.
Het met witte profielen en glas beklede gebouw staat op de plek van het voormalige Shell-laboratorium in de hoogwaardige transformatiezone Overhoeks en werd ontwikkeld door een ontwikkelingscombinatie met dezelfde naam – een samenwerkingsverband tussen ING Real Estate en woningcorporatie Ymere. “Dat had een groot aantal voordelen”, vertelt bedrijfsleider Martin de Waal van Bouwbedrijf M.J. de Nijs en Zonen. “De bouwlocatie werd maagdelijk opgeleverd, gesaneerd en wel. Fasering van nieuwbouw elders in Overhoeks bood bovendien kans het bouwterrein te vergroten.” Dat was noodzakelijk vanwege eisen van Rijkswaterstaat op
22 | STEDENBOUW 702
het gebied van materiaalaanvoer over het water. “Een optimale preproductie elders bleek niet mogelijk omdat delen van de staalconstuctie niet met pontons mochten worden aangevoerd. Om die reden is de opbouw in kleinere delen op het vergrote bouwterrein geassembleerd.”
Staalconstructie Ook bouwkundig was het ontwerp van het Oostenrijkse architectenduo Delugan Meissl Associated Architects een uitdaging, vervolgt De Waal. “Geen enkele ruimte in dit gebouw heeft een rechte hoek. De betonnen
amsterdam | EYE Film Instituut Nederland
Projectinfo Precisie in de afwerking Met een uitgebreide bijdrage aan de nieuwbouw van Eye nomineerde Banier uit Oudkarspel zich in 2011 voor de Gyproc Trophy, een prijs voor creatief en vakmatig hoogstaand gebruik van de producten van gipsplatenproducent Gyproc. Inventiviteit was geboden in het filminstituut, vanwege de organische vormen van de wanden en vloeren. Banier produceerde en leverde de complete wand- en plafondbekleding (met uitzondering van de bioscoopzalen) in verschillende soorten en maten, vertelt uitvoerder Ewout Schouten. “Entreewanden, systeemplafonds, alleen wat de plafonds betreft al 3.000 m². Dit is één van de grotere klussen in de geschiedenis van ons bedrijf, en zeker één van de meest speciale.” Het nieuwe filminstituut wordt ook wel vergeleken met een luchtschip; de architect ziet het als een beeldhouwwerk en ook aan de lichtinval is bijzondere aandacht besteed. “Het gebouw kent bijvoorbeeld geen rechte hoeken, veel aflopende plafonds, grote open ruimten, uitstekende delen en het interieur is bijzonder strak – voornamelijk wit. Er worden dus hoge eisen gesteld aan de integratie van installaties, afbouw en afwerking; dat is in samenwerking met de hoofdaannemer goed gecoördineerd en door ons met precisie uitgevoerd op basis van in eigen huis geproduceerde wanden en vloeren." 'Een beeldhouwwerk met een reflecterende huid'.
onderbouw omvat bovendien slechts tweederde van het totale oppervlak, vanwege de omvang van de uitstekende delen.” Aan de zuidoostkant steekt een zijde 32 meter uit, aan de westkant 15 meter. In de constructie is 930 ton staal verwerkt. “Constructietechnisch is het gebouw op relatief conventionele wijze te realiseren geweest, maar de inbouw en inrichting is een ingewikkelde kwestie met zo'n maatwerkproject. De constructie heeft voldoende tolerantie, maar hoe houdt de afwerking zich in verhouding tot het krachtenspel ten aanzien van de staalconstructie? Tot op heden zijn er geen afwijkingen waargenomen tijdens de monitoring, die ook de komende maanden zal worden gehandhaafd, en onze uitvoerende partners hebben bijzonder hard gewerkt om dit bijzondere gebouw kwalitatief-technisch goed en tijdig op te leveren.” ►
Aan de lichtinval is bijzondere aandacht besteed. 23 | STEDENBOUW 702
amsterdam | EYE Film Instituut Nederland
Functioneel thuiskomen voor instelling en bedrijf
Breed publiek In EYE, volgens de architecten een 'beeldhouwwerk met een reflecterende huid', komen naast een viertal filmzalen met respectievelijk 60, 120 en 300 plaatsen, een winkel, werk- en publieksruimten en een expositieruimte. In het atrium is een restaurant met uitzicht over het water voorzien. De waarde als blikvanger van de nieuwe vestiging van EYE hoeft niet te worden betwijfeld, verzekert De Waal. “Het gebouw is bedoeld als beeldmerk van Overhoeks en als symbool voor de oversteek van het IJ, die over een paar jaar met de komst van de metro nog meer gestalte zal krijgen. Ik ben een echte Amsterdammer en ken dit gebied goed; ik ben ervan overtuigd dat het eindresultaat positief zal zijn en dit gebouw een breed publiek zal weten te vinden.” Op 4 april werd de nieuwbouw van EYE door Koningin Beatrix geopend. ❚
Bouwinfo Opdracht
Ontwerp Uitvoering Bouwsom Bouwperiode
Ontwikkelingscombinatie Overhoeks (ING Real Estate i.s.m. Ymere) Delugan Meissl Associated Architects Bouwbedrijf M.J. de Nijs en Zonen B.V. € 28,5 miljoen augustus 2009-april 2012
Banier Uw specialist in plafonds, wanden en vloeren... Banier uit Oudkarspel is met name werkzaam in de utiliteitsbouw en de grotere renovatieen restauratieprojecten. Zestig mensen werken er elke dag voor Banier. Wilt u meer weten over het werk wat wij voor diverse projecten verricht hebben? Bezoek dan onze website. Banier BV T 0226-355409 info@banier.com www.banier.com
24 | STEDENBOUW 702
Utiliteitsprojecten EYE Filminstituut Amsterdam
M.J. de Nijs en Zonen Postbus 1 1749 ZG Warmenhuizen Telefoon 0226 - 39 70 00
Renovatie/Restauratie
Woningbouw
Eigen Ontwikkeling
Zorggebouwen
info@mjdenijs.nl www.mjdenijs.nl