Stedenbouw 05 695

EDITIE

695 Tijdschrift voor stedenbouw en architectuur

I

Losse nummers � 10,–

I

Jaargang 63

I

JULI 2011

Het Kristal: Scherp, stedelijk en vitaal | Grootste studentencampus van Europa krijgt ongekende upgrading Smalle brede school aan de singel | ROC Leiden complex complex | Parel aan de Amsterdamse westrand

bouwt aan Nederland…

Dagelijks trotseren wereldwijd duizenden gedreven medewerkers uitdaging na uitdaging om bij te dragen aan de kwaliteitsbelofte van BESIX. Calculators, constructeurs en bouwers werken als een hecht en daadkrachtig team aan creatieve, hoogwaardige oplossingen voor o.a. de industrie, grote overheden en projectontwikkelaars.

OVT Utrecht

BESIX is een wereldwijd opererend bouwbedrijf met meer dan 100 jaar ervaring in de civiele betonbouw, utiliteitsbouw en maritieme bouw. Sinds 1992 is BESIX actief in Nederland.

Meebouwend aan de toekomst, met prestigieuze projecten als de Tweede Coentunnel, Parkeergarage Kruisplein, Montevideo, Landtunnel A2 Leidsche Rijn, New Orleans, Maastoren en Station Bijlmer ArenA.

Naast het uitvoeren van Design & Build opdrachten, al dan niet volgens Systems Engineering, komt BESIX steeds vaker naast haar opdrachtgevers te staan. Zo worden wij vandaag de dag als volwaardige en betrouwbare partner ingeschakeld in Design & Build opdrachten en PPS-projecten.

BESIX Nederland Trondheim 22 – 24 Postbus 8 2990 AA Barendrecht Telefoon 0180 64 19 90 Fax 0180 64 19 91

Dynamiek, stabiliteit en vertrouwen liggen ten grondslag aan BESIX’ kwaliteitsbelofte. Om aan deze belofte te voldoen, investeren wij continu in beproefde en vernieuwende methoden en technieken. Maar vooral in mensen. BESIX is voortdurend op zoek naar gedreven, vakkundige mensen die willen groeien in een professioneel, veelzijdig en persoonlijk bedrijf dat klaar is voor de toekomst.

Maastoren

Investeren in kwaliteit

nederland@besix.com

Interesse? Kijk voor onze projecten op www.besix.com en voor onze carrièremogelijkheden op www.jobs.besix.com.

DYNAMIEK STABILITEIT VERTROUWEN

Parkeergarage Kruisplein

www.besix.com

Hoedliggers Zo van onze nieuwe, volledig geautomatiseerde hoedliggersstraat naar uw eigen werkplaats, om de verdere aan te lassen delen eraan te lassen...

Door deze nieuwe machine geen gedeelde zijkanten meer, maar uit 1 lengte. Alles voorzien van samenstelschotjes (h.o.h. 600 mm) en eventueel stekgaten. Tevens kunnen wij de boven- en onderplaten voorzien van gaten, of het nu doorlopende, verzinkte of draadgaten (M12 - M24) zijn. Maar natuurlijk kunnen wij ook de liggers compleet afgelast leveren, zoals u dat al jaren van ons gewend bent incl. coating en transport.

MouwHoedliggers bv is al jaren leverancier van geïntegreerde liggers. Wij leveren o.a. hoedliggers, SFB-liggers, IFB-liggers, plaatliggers, raatliggers en kraankokerliggers. Alle afmetingen zijn mogelijk. Kortom, wij kunnen diverse soorten liggers voor u maken. Neem vrijblijvend contact met ons op.

Meentweg 19 ■ 3774 TK Kootwijkerbroek Tel. 06 53 52 13 24 ■ Fax. 0342 44 25 79 www.mouwhoedliggers.nl ■ info@mouwhoedliggers.nl

Kosteloos kennismaken met Bouwberichten In tijden van tegenwind continu op de hoogte zijn van alle voor u interessante bouwprojecten. Nieuw en bestaand.

In Nederland of per provincie. Opdracht, ontwerp, aanbesteding... u weet alles direct.

Hoe? Via Bouwberichten krijgt u het nieuws

Week in week uit acquisit iekansen!

professioneel gepresenteerd op uw desktop.

Compleet met gegevens over marktpartijen en contactpersonen in een handig overzicht.

Niks betalen, eerst GRATIS kennismaken.

Ga naar www.cobouw.nl/ kennismakenmetbouwberichten

Bouwberichten van Cobouw. Weet wat er bouwt.* *) Cobouwt monitort 5.000 informatiebronnen in de bouwwereld!

EDITIE

Voorwoord

695

On(der)wijs De daadkracht van het kabinet Rutte kent ogenschijnlijk geen grenzen. De ploeg is druk doende 18 miljard aan bezuinigingen binnen te harken en geeft aan de andere kant af en toe een selectief centje weg. Relatief grote klappen zijn gevallen bij defensie, cultuur, kinderopvang, ontwikkelingssamenwerking, omroepen en bij groepen met een persoonsgebonden budget. Daarnaast is de afslanking van het overheidsapparaat ter hand genomen, worden de zorgpakketten ook op andere fronten uitgekleed en proberen de sociale partners de aow-leeftijd te verhogen (waarbij de babyboomers ongetwijfeld weer worden ontzien). Minister Schulz is intussen lekker bezig het onderwerp ruimtelijke ordening (linkse hobby) te doen opgaan in rook. Weggevertjes zijn te vinden op de weg (hier en daar 130 km/u, rechtse hobby) en in de woningmarkt, waar de overdrachtsbelasting, vooralsnog voor een jaar, is verlaagd. Over dit laatste is veel gesproken en geschreven.

Deze maatregel zal mogelijk even lucht brengen in de koopwoningensector (bestaande woningen, nieuwbouw juist niet!), maar zonder fundamentele veranderingen – die vooral in de huursector moeten plaatsvinden – blijft de belastingverlaging een lapmiddel voor even. Ze kopen hoogstens een jaar bedenktijd om andere oplossingen te ontwikkelen, maar mij is niet eens duidelijk van welk ministerie die dan zullen komen. VROM is immers ter ziele en wonen, wijken en integratie valt nu onder Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Daar hebben ze het nu even te druk met andere onderwerpen en met de reorganisatie.

In deze editie van Stedenbouw vind u een flink katern met een onderwijsspecial. Nederlandse bouwers en Nederlandse architecten hebben een naam hoog te houden als het over scholen bouwen gaat. Dat laten de projecten in het katern ook nu weer zien. Onderwijs is investeren in de toekomst.

Dat moet Rutte c.s. na aan het hart liggen: “Onderwijs is een absolute prioriteit.” Quote homepage ministerie : “Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) werkt aan een slim, vaardig en creatief Nederland. OCW wil dat iedereen goed onderwijs volgt en zich voorbereidt op zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. Verder wil het ministerie dat iedereen cultuur kan beleven en dat leraren, kunstenaars en wetenschappers hun werk kunnen doen.” Dat laatste ruikt naar marktwerking en daar heb ik voor een groot deel niks tegen. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld gaat het de kunstsector prima af zonder overheidsinmenging. Maar onderwijs is een ander verhaal.

De overheid zorgt in deze sector voor vruchtbare randvoorwaarden. Op dit moment echter wordt er op scholen voor basis- en middelbaar onderwijs bezuinigd op leraren, op ondersteunend personeel, op ict-apparatuur en op onderhoud van gebouwen. Heel recent kwam een rapport uit van Euroconstruct over scholenbouw in Europa. Voor Nederland werd een teruggang geschetst van 1,2 miljard euro in het topjaar 2008 tot 838 miljoen euro in 2012. Duitsland heeft het anticyclisch aangepakt: in crisistijd is de sector juist ondersteund en is het scholenbouwvolume 11% hoger uitgekomen­ ( om de komende jaren weer in te zakken). Zo kan het dus ook. Minister de Jager (Financiën) heeft andere prioriteiten. Hij haalt 500 duizend euro subsidie weg bij het Service Center Scholenbouw, dat pas in 2008 is opgericht om integrale contractvorming te stimuleren en schoolbesturen en gemeenten te adviseren bij bouwprojecten. Mogelijk haalt het Ministerie van Onderwijs hun even grote subsidie later in het jaar ook onderuit. Toch maar weer mooi een miljoen euro verdiend!

Ik weet dat Nederland op de grote voet heeft geleefd en dat er een omslag moet komen. Ik had ook redelijk goede hoop dat dit kabinet op een verstandige manier zijn tanden in die grote voet zou zetten. Met lange termijn oplossingen en dappere besluiten. Help mij hopen dat het nog goed komt. Ik wens iedereen die bij de bouw betrokken is verstandig regeringsbeleid toe.

5 | STEDENBOUW 695

695

sinds 1948

Vaktijdschrift voor stedenbouw, architectuur Jaargang 63 | juli 2011 Verschijnt 9 x per jaar ISSN 0165-3997

Uitgever

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

redactieadres

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E redactie@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

redactiecöordinator Tjerk van Duinen

10

redactie Medewerkers

Patricia van der Beek, Van den Berg Kruisheer Elffers, Hilda Bosma, Valentijn Brandt, Albert Jan Breevaart, bureau bos, Truus van de Bijl, Fraanje, GAJ architecten, Henk Geist, Greenpictures.nl, HDVN Architecten, Bert Heijnen, Jerry Helmers, Hercuton, HKL architecten, Caspar van der Laak, Henk Marks, Mecanoo Architecten, Sjoerd Meuleman, Van Mourik Architecten, Proper Stok Groep, Marcel van Rijnbach, Henk Ruitenbeek, Elmer Spaargaren, Rogier van Steenis, TPAHG Architecten, Jan Kees Verschuure, Victoria Hotel.

25

18

BladcoÖrdinator

Cock Penning E c.penning@louwersuitgevers.nl

28

31

Bladmanagement

Tim van den Dungen E t.vandendungen@louwersuitgevers.nl Sander van Hout E s.vanhout@louwersuitgevers.nl

Secretariaat

Manuela Depenbrock

Advertenties

Online aanleveren: http://ftp2.louwersuitgevers.nl Username: stedenbouw, Wachtwoord: gast Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl

Abonnementsprijs

€ 75,- per jaar excl. BTW ING 41 71 65 t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Stedenbouw magazine Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095

Rubrieken Goed bezig Spotlight Hercuton Gevaarlijke stoffen: veilig opgeslagen in prefab beton Wie doet wat

8 88 90

Adreswijzigingen

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

Opzeggingen

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van op­­zegging is ontvangen, wordt het abonnement auto­matisch met een jaar verlengd.

Doelgroep

Verspreiding vindt plaats via abonnementen en via gerichte distributie aan architecten, aannemers, opdrachtgevers, project-ontwikkelaars, zorginstellingen, woningbouwverenigingen en andere opdrachtgevers,(semi-)overheidsinstellingen, brancheorganisaties, toeleveranciers en verwante organisaties.

Vormgeving/Art Direction Logo Reclame- Ontwerpbureau BV T +31 (0)495 450065 E info@logobv.nl Valerie Berben Tessa van Gameren

Niets uit deze uitgave mag worden over­genomen of ver­menig­vuldigd zonder uitdruk­kelijke toestemming van de uitgever en zon­der bronvermelding.

Hoewel dit blad op zorg­­vuldige wijze en naar beste weten is samen­gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig­heid van de informatie. Zij aan­vaar­den dan ook geen enkele aansprake­ lijkheid voor schade, 6 | STEDENBOUW 695 van wel­ke aard ook, die het gevolg is van hande­lingen en/of beslis­singen die gebaseerd zijn op deze informatie.

Woningbouw Amsterdam Andreas Ensemble: parel aan de westrand Rotterdam Woontoren New Orleans, met Arthouse in plint Elburg Knappe kappen Zierikzee Klein Zweden is wonen op de grens van stad en natuur Ede Respect voor 'groen en blauw' in woonwijk Kernhem Groningen Kleurrijke toevoeging aan Oosterparkwijk Amsterdam Klassieke architectuur aan Piri Reïsplein Amersfoort Torens tillen Foortse Brug omhoog

10 16 19 23 25 28 31 34

Inhoud

34

45

63

50

70

52

85

Onderwijs

EDITIE

695 TIJDSCHRIFT VOOR STEDENBOUW EN ARCHITECTUUR

I

LOSSE NUMMERS € 10,–

I

JAARGANG 63

I

JULI 2011

Het Kristal: Scherp, stedelijk en vitaal | Grootste studentencampus van Europa krijgt ongekende upgrading Smalle brede school aan de singel | ROC Leiden complex complex | Parel aan de Amsterdamse westrand

Coverbeeld | Victoria Hotel, Amsterdam

Midwolda Brede school als een statige herenboerderij Zoetermeer Welzijnscluster brengt rust in bonte nieuwbouw Leiden Futuristisch ROC planologisch complex Amsterdam Community College: Vakonderwijs, bedrijfsleven en buurtfuncties onder één dak Delft Brede school brengt spektakel in de polder Zaltbommel Cambium College project met weinig herhaling Limbricht De Parkschool doet het met aardwarmte Amsterdam Kunstzinnig centrum in diamantslijperij Tilburg MFA De Dirigent moet samenwerking bevorderen Alblasserdam Smalle brede school aan de singel Eindhoven Sport en onderwijs visueel met verweven in Fontys Sporthogeschool Amsterdam Grootste studentencampus van Europa krijgt ongekende upgrading Apeldoorn Het Kristal: scherp, stedelijk en vitaal

38 41 44 47 50 52 55 57 60 63 67 70 74

Utiliteitsbouw Purmerend Kantorenpark Nova: eigentijds en degelijk Eygelshoven Duurzaam wijkzorgcentrum De Laethof Amsterdam Kunstzinnig centrum in mix van oud en nieuw Oldenzaal De Thij resultaat gezonde samenwerking

78 80 82 85

7 | STEDENBOUW 695

Goed bezig!

Biënnale Kijkduin, CO2-neutrale tentoonstelling De moderne wereld heeft het laatste 100 jaar mogelijk gemaakt dat de burger zich niet meer dagelijks met primaire levensbehoeften bezig hoeft te houden. We kunnen ons vrijwel alles permitteren. Dat heeft wel tot rijkelijk consumeren geleid. Of dat nu autorijden is of allerlei elektrische apparaten in onze woningen energie laten gebruiken, volgens Living Report of the World Wildlife Fund consumeren westerse landen 6 tot 8 maal te veel voor een verantwoorde ecologische voetafdruk.

Bij het organiseren van de afgelopen juni gehouden Biënnale Kijkduin (geopend door koningin Beatrix) stond deze verspilling centraal. Het bestuur van organiserende stichting heeft er daarom veel waarde aan gehecht om de tentoonstelling dit jaar CO2 neutraal te maken en dat gold met name voor de verlichting. In overleg met de Firma RAKO, die bij voorgaande edities de traditionele verlichting heeft verzorgd, werd gekozen voor moderne zuinige LED verlichting, te realiseren in samenwerking met studenten van de TU in Delft. Voor de voeding van de verlichting werden zogenoemde tracking zonnepanelen toegepast, die de dagelijks benodigde elektriciteit opwekken. Deze panelen komen

8 | STEDENBOUW 695

van de firma Martifer Solar, partner van Vindico en van Noordenne. Martifer Solar is een belangrijke Portugese zonnepanelenproducent die het systeem ter beschikking heeft gesteld.

De coördinatie lag bij Paul Bastianen (Vindico Surface Technologies BV) en José Zaman (Martifer Solar). Dit lag voor de hand omdat Vindico met een octrooiproduct coatings levert om het rendement van zonnepanelen te verhogen. Zij kent deze markt goed en werkt wereldwijd met partners en klanten op dit gebied samen. In het kader van het door de Verenigde Naties uitgeroepen Internationale jaar van de Chemie 2011 wilden de partners met hun product de aandacht vestigen op de betekenis van chemie voor de samenleving en voor duurzaamheid en een bijdrage leveren aan duurzame energie, met name door rendementsverbetering van zonnepanelen en zonneboilers voor iedereen toegankelijk te maken.

Van Noordenne is ook betrokken in de tentoonstelling door het leveren van een compleet glazen stoel naar een ontwerp van Lisette Spee (www. lawnge.nl). Het gaat hier weliswaar om een prototype, maar bij voldoende belangstelling zal van Noordenne deze in productie brengen.

Goed bezig!

André Snippe - directeur Snippe Projecten B.V. (links) en Jan Hillen - regiovoorzitter Van Wijnen Oost B.V. ondertekenen op de provada de aannemingsovereenkomst voor het project Twenthe Centrum te Almelo. In opdracht van Snippe Almelo B.V. wordt een industrieel rijksmonument omgebouwd tot een luxe en sfeervol multifunctioneel bedrijfsverzamelgebouw.

Voor opdrachtgever Korswagen Vastgoed gaat Van Wijnen Den Haag B.V. aan de Haagse Koninginnnegracht een nieuw Tauro kantorencentrum realiseren en tegelijkertijd een renovatie uitvoeren. Het betreft een gebouw dat door architectenbureau WK Architecten is ontworpen. Ondertekenaars van links af: Theo Rook, directeur Van Wijnen Stolwijk B.V., Bas en Claes Korswagen, directeur-eigenaars Korswagen Vastgoed, en Cees van der Meijs, regiodirecteur Van Wijnen West B.V.

Maaswater Maas water & afvalwaterbehandeling heeft al meer dan 15 jaar ervaring op het vlak van onderzoek, optimalisatie, ( praktische ) engineering, realisatie, onderhoud en beheer van (afval)waterbehandeling installaties .

Als totaal leverancier beheren wij (afval)waterbehandeling installaties bij diverse klanten . Daarnaast verzorgen en begeleiden wij in samenwerking met vaste partners turnkey projecten en wettelijke procedures, zoals aanvragen van vergunningen en de wettelijk verplichte rapportages.

Als totaalleverancier kunnen wij de volgende diensten voor u verzorgen: • Engineering van installaties; • Bouwen van installaties; • Leverancier van chemicaliën voor de waterbehandeling; • Monstername en analyseren van

proces water en afvalwater; • Outsourcing van uw afvalwater­

zuivering; • Mobiele slibontwatering; • Kalibratie van onder andere; flowmetingen, pH metingen,

enzovoorts.

? Meer informatie Maaswater Telefoon | +32 89255125 Website | www.maaswater.eu ❚

9 | STEDENBOUW 695

woningbouw Tekst | Jerry Helmers Beeld | Proper Stok Groep

Nieuwe gouden parel aan de Amsterdamse westrand Het is een opvallend stukje binnenstedelijke herstructurering aan de westrand van het centrum van Amsterdam. Het Andreas Ensemble, een luxe woongebied met kwalitatief hoogwaardige appartementen én met als eerste eyecatcher het Fashion Hotel, bijna direct gelegen aan de ring A10, wordt in september van dit jaar officieel en feestelijk geopend. Volgens Raymond Raadtgever, commercieel manager bij Proper-Stok Ontwikkelaars, bleek al bij de allereerste kennismaking met het gebied, enkele jaren geleden, dat er volop kansen lagen. “Het is nog net binnen de ring van Amsterdam en niet al te ver van het centrum van de stad; wie wil daar niet wonen?”

P

Proper-Stok won in 2005 na een selectieprocedure de gemeentelijke prijsvraag voor de gebiedsontwikkeling op het terrein waar voorheen het Andreas Ziekenhuis was gevestigd. Dat ziekenhuis fuseerde met het enkele kilometers verderop gelegen St. Lucas ziekenhuis en dus kon het complex tegen de vlakte, resulterend in een groot open terrein met vele vierkante meters, waar er dus genoeg uitdagingen lagen deze op een originele wijze in te vullen. “Uit het Programma van Eisen bleek dat we een redelijk hoge woningdichtheid moesten leveren omdat er vanzelfsprekend minimale grondopbrengsten waren gebudgetteerd. In de planvorming was tevens sprake van het realiseren van een hotel,” vertelt Raadtgever, die al vanaf het begin bij dit megaproject in de hoofdstad is betrokken. “Er zou dus een nieuwe stedelijke setting ontstaan. We hebben gekozen voor een thematisering om in de marketing het gebied effectiever onder de aandacht te brengen en dus tegelijkertijd ‘waarde’ te creëren. We zijn in gesprek gekomen met de Westcord keten om een Fashion Hotel neer te zetten.

Dat idee van Fashion als thema klopt ook als je kijkt naar de verdere omgeving; het World Fashion Center (het oude Confectiecentrum) ligt direct aan de andere zijde van de ringweg en genereert nog steeds veel reuring. Het plaatje van de gebiedsontwikkeling raakte dus langzamerhand compleet.”

Rust in de stad Toch moest er met alle samenwerkingspartners, zoals woningcorporatie De Alliantie, ING en de hotelexploitant, goed van gedachten worden gewisseld over hoe het gebied precies zou worden vormgegeven. “Ondanks de stedelijke setting met een hoge dichtheid, hebben we vooral gezocht naar een ontspannen gevoel,” legt Raadtgever uit. “Noem het maar een stukje rust in de

10 | STEDENBOUW 695

520 appartementen aan de westelijke stadsring

stad. Verder wilden we binnen het project de te realiseren sociale huurwoningen op een even fraaie wijze als de vrije sector woningen realiseren, zodat er in z’n totaliteit sprake is van een kloppend ensemble. Ook wilden we de kwaliteiten van de rand benutten, zoals het ‘binnenhalen’ van de Westlandgracht en het bijbehorende groen. We waren er tevens van overtuigd dat we het parkeren en de te bouwen bergingen in één keer goed moesten oplossen. Daar zat namelijk een belangrijke kwaliteitsfactor. En dat gold vanzelfsprekend ook voor de commerciële en maatschappelijke voorzieningen – zoals een kinderdagverblijf en enkele zorgfaciliteiten – die in het gebied zijn ingebed.”

Het Nieuwe Ontwikkelen Raadtgever erkent dat Proper-Stok samen met De Alliantie met de ontwikkeling van Andreas Ensemble haar nek behoorlijk heeft uitgestoken. “Het tempo was hoog.

Vanaf het moment dat er groen licht werd gegeven voor de ontwikkeling en bouw, ontstond bovendien de time out in de economie. De vraag is dan of je een pas op de plaats moet maken of dat je toch verder gaat. Elders in de stad werden projecten stilgelegd. Natuurlijk zijn we verder gegaan maar het heeft wel – eerlijk is eerlijk – veel van onze creativiteit gevraagd. Ik noem dat ook wel Het Nieuwe Ontwikkelen. Vooral met de samenwerkingspartners moet je concepten willen bedenken die

Amsterdam | Andreas Ensemble

Proper Stok en Alliantie Ontwikkeling hebben nek uitgestoken voor groot­schalige ontwikkeling met Fashion thema het extra aantrekkelijk maken voor potentiële kopers en huurders van de woningen zich daar te vestigen.”

Met dat laatste doelt Raadtgever onder andere op de Andreas Ensemble Excellence Card, die beschikbaar is gesteld voor nieuwe kopers. “Bewoners kunnen met die Card gebruik maken van veel faciliteiten van het hotel – gratis! Op de Card staat een tegoed dat door de bewoners vrij te besteden is op het gebied van het boeken van hotelkamers of dineren in het restaurant.

Maar dit geldt ook voor laundry, cleaning service of het boeken van tickets. Verder hebben we constructies van huur en koop bedacht voor de parkeerplaatsen. Onder andere met deze faciliteiten hebben we invloed kunnen uitoefenen op het drukken van de verkoopprijs van de appartementen waardoor het voor een grotere – maar wel de juiste! – doelgroep bereikbaar werd.”

een aangenaam stedelijk klimaat en bovendien liggen alle woongebouwen aan een van de vier onder architectuur aangelegde en afsluitbare binnentuinen. De omkadering van het ensemble met brede groenstroken, bomenrijen en water geven het geheel een besloten en intiem karakter. Het centraal gelegen Andreasplein, in het midden van het plan, is ingericht met brede trottoirs, begroeide taluds en diverse bomenpartijen. Wanneer ’s avonds de straatverlichting brandt, overheerst een sprookjesachtige aanblik. Inderdaad, wie wil daar niet wonen? Het bewijs is geleverd, want de verkoop is ondanks de economische time out toch zeer goed gegaan. Er staan op dit moment nog wel appartementen te koop, maar als het tempo zich voortzet, dan mogen we alle vertrouwen hebben, dat Andreas Ensemble niet alleen een stedenbouwkundig succes is, maar ook commercieel heeft gescoord. En daar zijn we uiteraard zeer tevreden mee. Het Andreas Ensemble is voor ons daarom een belangrijk referentieproject geworden.” ❚

Het ensemble van 520 exclusieve verkoop- en huurappartementen is wat Raadtgever betreft een Gouden Randje aan de Ring van Amsterdam geworden. “Ik durf zelfs te stellen dat het Opdrachtgever Proper Stok Groep BV, De Alliantie Ontwikkeling Ensemble uniek is voor heel Ontwerp Geurts&Schulze Architectenen, Tony Fretton Architects Nederland. Er is een sterke Uitvoering Bouwcombinatie Smits Bouwbedrijf - MJ De Nijs en zonen BV eigen identiteit geschapen, Bouwprogramma 520 appartementen in 9 gebouwen de niveauverschillen tussen Bruto vloeroppervlakte 22.000 m2 de negen woongebouwen Installaties Blom Elektrotechniek (warmenhuizen) zorgen samen met de geOverig Schadenberg (Venhuizen), Schipper Kozijnen (Opmeer) trapte gevelpartijen voor

BouwInfo

Woningimpressies: wie wil daar niet wonen?

Vraag naar ‘begroening’ van daken neem toe De belangstelling om te begroenen in binnenstedelijke gebieden neemt aanzienlijk toe. Wim Beining, commercieel manager / adviseur Daktuinen bij het in Hem gevestigde Schadenberg Combi Groen, vertelt dat de markt steeds meer behoefte heeft aan een goede invulling van die zogenoemde ‘derde dimensie’. “Dat heeft deels te maken met de intrinsieke wens van de eindgebruikers om ook binnenstedelijk een zo goed mogelijk woon-, werk- en leefklimaat te creëren,” zegt hij. “Maar het heeft ook te maken met esthetische aspecten.

Vaak is begroening zelfs de sleutel om een bouwvergunning af te geven.”

Beining vertelt dat hij ongeveer zeven jaar geleden werd benaderd om mee te denken over de vormgeving van de daken in het Andreas Ensemble in Amsterdam-West.

“Daarbij heb ik me nadrukkelijk niet bezig gehouden met het ontwerp – dat is aan de architecten voorbehouden – maar vooral met de technische know-how die nodig is om een dak-omgeving succesvol van groen, verhard oppervlak, water, etc. te voorzien. In dat soort gesprekken gaat het onder andere over de materialisatie; immers, alles is compleet anders ten opzichte van begroening op maaiveldniveau. Zo werk je op een dak met specifieke granulaten (zoals bijvoorbeeld lava) of substraten, producten waarin de beplanting feitelijk groeit. Het is een

technisch verhaal; maar een groene en verharde omgeving op een relatief dun pakket op een dak maak je nu eenmaal met structuur-stabiele materialen.”

Uiteindelijk heeft Schadenberg Combi Groen ook de opdracht verworven tot concrete aanleg. “Daar is de waardering voor ons advieswerk in uitgesproken,” legt Beining uit. “Het is een formule die we al jaren toepassen. We zitten graag overal aan tafel om zonder enige kosten in rekening te brengen onze kennis te delen en te adviseren. Eerlijk is eerlijk: onze schoorsteen moet natuurlijk ook roken maar dat kan door de projecten die we ná de adviestrajecten wellicht mogen oppakken.”

Voor het bedrijf in Hem is het Andreas Ensemble een groot referentieproject geworden. “Het aantal vierkante meters en de bijbehorende aanneemsom zijn groot,” besluit Beining. “Maar het resultaat mag er zijn. Uiteindelijk gaat het om de bewoners die nu in een fantastische omgeving hun thuis hebben gevonden.”

? Meer informatie Andreas Ensemble, Amsterdam Telefoon | 020 - 435 70 40 Website | www.andreasensemble.nl

❚

11 | STEDENBOUW 695

SALE I SALE I SALE I SALE I SALE I SALE I SALE I SALE

Bijzonder voordelig wonen in het Andreas Ensemble

E L SA

nten e m e art rting App o k een st met r lief a a tot m

€

, 0 0 0 60.

-

naf n va e m som .n.

Koop - v.o , 0 0 9.0 € 26

Wil jij hip en trendy wonen in een luxueus appartement op een fashionable toplocatie?

Met alle uitgaansgelegendheden, culinaire hotspots, bijzondere fashionzaken, het bruisende centrum van Amsterdam en het Vondelpark om de hoek? Dan is het Andreas Ensemble aan de rand van Amsterdam-Zuid, tussen de Cornelis Lelylaan en de Westlandgracht echt iets voor jou!

3, 4, 5 kamer koopappartementen van 80 tot 230 m2 Eigen parkeerplaats en berging in stallingsgarage Zorgeloos wonen met de Andreas Garantie+ Formule

Reguliere openstelling modelwoningen: Donderdag tussen 17.00 - 20.00 uur Vrijdag tussen 12.00 - 20.00 uur Zaterdag tussen 11.00 - 15.00 uur Saskia Uijlenburgkade 124 Amsterdam

AE Excellence Card met aantrekkelijke privileges Oplevering 2e en 3e fase per direct mogelijk Realisatie en ontwikkeling Proper-Stok Ontwikkelaars - De Alliantie Ontwikkeling Verkoop Van De Steege makelaars 020 - 435 70 40 Ramón Mossel makelaardij 020 - 305 26 62

a fashionable way of living

andreasensemble.nl

Direct duidelijk óók het Andreas Ensemble bewijst onze kracht als veelzijdige en sterke partner in succesvol realiseren

Meer dan 500 woningen Perfectie in domotica

Hotel en Congrescentrum Met alle denkbare voorzieningen

Kinderdagverblijf Blom realiseert voor groot én klein

Nóg meer duidelijkheid: met een aanneemsom van zo’n 100 miljoen euro is het Andreas Ensemble een zeer omvangrijk bouwproject.

Planning, logistiek, techniek en kostenbeheersing zijn belangrijke facetten. Aan improvisatie en flexibiliteit worden hoge eisen gesteld. Hoofdaannemer, Bouwcombinatie Smit’s bouwbedrijf-De Nijs, kiest voor zekerheid op elk terrein.

Wij realiseerden ondermeer: de centrale energievoorziening en installaties voor lichten kracht, nood- en transparantverlichting, noodstroom, toegangscontrole, CCTV, inbraakbeveiliging, CAI, algemene omroep/ muziek, intercom, brandmelding en ontruiming met gesproken tekst, CO/LPG detectie- en ontruiming, veiligheidsaarding, bliksembeveiliging, bepaalde faciliteiten ten behoeve van mindervaliden en het glasvezelnetwerk voor telefoon en data.

Drie grote ondergrondse parkeergarages Geavanceerd optimaal beveiligd

Groot zorgcentrum State of the art faciliteiten

De Camper 10 • Postbus 46 • 1749 ZG Warmenhuizen • Telefoon 0226 39 25 50 • www.blomelektrotechniek.nl

Bosch: uw partner in projecten Voor duurzame kwaliteit in apparaten én service

011244

Bosch ontwikkelt voortdurend nieuwe technologieën en apparaten die steeds zuiniger omgaan met natuurlijke energiebronnen, zonder in te leveren op kwaliteit. Kiest u ook voor duurzaamheid, kwaliteit en service dan is Bosch voor u de juiste partner in uw projecten. Voor een verantwoord beheer van apparaten in huurwoningen biedt het Bosch servicepakket “VarioGarantService” u complete zekerheid voor 5, 10 of 15 jaar. Wilt u meer weten of een afspraak maken? Bel dan naar 088 424 4523 of e-mail naar projecten@bshg.com.

011244_Bosch adv_Stedenbouw.indd 1

18-05-11 11:23

INNOVATIEVE OPLOSSINGEN IN KUNSTSTOF EN ALUMINIUM Schipper Kozijnen, al 42 jaar dé specialist in aluminium en kunststof gevelproducten voor nieuwbouw en renovatie, is voortdurend op zoek naar innovatieve oplossingen.

Eén van de innovaties is het SK 62® geïntegreerd Frans balkonhek. Een stijlvolle en onderhoudsvriendelijke oplossing, gekoppeld aan geteste SKG zekerheid. De keuzevrijheid in uitvoering is onbeperkt.

Naast kleur kan ook de vulling naar eigen ontwerp ingevuld worden. Zolang het materiaal voldoende sterk is, zijn de mogelijkheden net zo groot als uw stoutste dromen of uw meest doordachte visie.

www.schipperkozijnen.nl

14 | STEDENBOUW 695

Infra:

Grondverzet, riolering, kunstwerken, bestrating,natuurontwikkeling en groot materieel.

Dakwerken:

Dakbedekking, gebruiksdaken, Dakbehoud Nederland en Energiedak®.

Combi Groen:

Daktuinen, groene gevels, 2e maaivelden, CO2 opname, CO2 reductie en waterretentie.

Diensten:

Administratie, P&O, ICT en KAM.

Postbus 50 • 1606 ZH Venhuizen • tel. 0228-541225 • fax. 0228-542224 info@schadenberg.nl • www.schadenberg.nl

rotterdam | New Orleans

Tekst | Patricia van der Beek Beeld | Louwers Uitgevers, Luuk Kramer

Elegante verschijning op de Kop van Zuid. Links Montevideo.

New Orleans spectaculair

Met klimkist en jumplift naar boven Sinds oktober 2010 staat ze er. De New Orleans. Fier overeind op de Rotterdamse Wilhelminapier, als een chique dame aan de kade. Met haar hooggehakte glazen voet, natuurstenen gevelbekleding en piramidevormige kroon is zij een absolute blikvanger. Aannemer BESIX Nederland leverde met dit elegante gebouw een belangrijke bijdrage aan de skyline van de Maasstad.

Entree woongebouw

BouwInfo Opdrachtgever Vesteda Project bv Ontwerp Ă lvaro Siza i.s.m. ADP Architecten, Amsterdam Adviseur constructies DHV, Amersfoort Bruto vloeroppervlakte 55.000 m2 Bouwperiode september 2007 - oktober 2010 Uitvoering BESIX Nederland

16 | STEDENBOUW 695

M

Met 158 meter is de New Orleans de hoogste woontoren van Nederland. Het gebouw bestaat uit een tweelaagse parkeergarage, een zeven meter hoog plintgebouw en een woontoren van 45 verdiepingen. De New Orleans biedt ruimte aan ca. 240 appartementen, een tweetal penthouses, dakterras, fitnesszaal en zwembad. In het plintgebouw is het multidisciplinaire theater LantarenVenster gevestigd. De bouw van de toren, plus de ruwbouw en het wind- en waterdicht maken van het plintgebouw was in handen van BESIX Nederland. Deze Belgische aannemer, die alweer twintig jaar actief is in Nederland, leverde eerder al de Montevideo en de Maastoren op.

rotterdam | New Orleans

tonverdeelarm zorgde voor de verdeling van het beton in de bekisting. “In vijf dagen bouwden we een hele verdieping”, vertelt Janssen. “Omdat de buitenklimkist aan de betonnen kern hing, was hij niet honderd procent stabiel. Het was een behoorlijke uitdaging om binnen de toleranties te blijven.”

Jumpliften “Bijzonder aan dit project zijn de jumpliften”, vervolgt Janssen en legt uit: “Tijdens de bouw maakten we gebruik van de definitieve liften van de woontoren. Normaal gesproken is dit niet mogelijk, omdat de liftinstallaties zich helemaal bovenin het te bouwen object bevinden. Op dit project lieten we de liften met het gebouw mee omhoog klimmen, de motor van de lift hing steeds twee tot drie verdiepingen hoger.

Elke keer als er weer een paar niveaus bij gebouwd waren, ‘sprong’ de lift in één keer enkele verdiepingen omhoog. Eenmaal bovenin het gebouw werden de liftinstallaties definitief geplaatst.” Het grote voordeel van jumpliften is dat ze een stuk sneller zijn dan de reguliere bouwliften. Ze zijn echter ook fragieler en daarom alleen door personen te gebruiken. Bouwmaterialen gingen met de bouwlift omhoog.

Kroon op het werk Het letterlijke hoogtepunt van de New Orleans is de kroon. Deze bestaat uit acht bouwlagen, waarvan de bovenste zeven steeds in oppervlakte verminderen. “Hoe hoger je in dit gebouw komt, des te meer prefab er toegepast is”, stelt Janssen. “Het plaatsen van deze prefab elementen was spectaculair, we zaten immers op zo’n 150 meter hoogte en het was toen nog winter ook.” In mei 2010 werd het hoogste punt bereikt, vijf maanden later leverde BESIX het werk op. Op 6 november 2010 werd de New Orleans officieel geopend door Koningin Beatrix. Voor BESIX, die hiermee drie intensieve jaren afsloot, een welverdiende kroon op het werk. ❚ Blik vanaf de Wilhelminapier

Hoogwaardige architectuur Assistent projectmanager Laurent Janssen van BESIX noemt de New Orleans een stijlvol gebouw, waarin de signatuur van Álvaro Siza duidelijk is af te lezen. De Portugese architect staat bekend om zijn vermogen om regionale cultuur te laten versmelten met internationale invloeden. Zo ook bij de New Orleans, die zich met haar mediterrane uiterlijk verrassend goed in het voormalige havengebied manifesteert.

Janssen: “Kenmerkend voor de New Orleans is de zandkleurige gevelbekleding. Maar ook de terrassen en loggia’s, die het gebouw een esthetische meerwaarde geven. Bovendien zijn overal hoogwaardige materialen voorzien. Van Braziliaans natuursteen in het zwembad tot akoestische plafonds bij de entree.”

Goed gefundeerd De toren van de New Orleans is opgebouwd uit een centrale betonnen kern, waaraan de woonlagen zijn ‘opgehangen’. Deze woonlagen bestaan uit dragende woningscheidende prefab betonwanden en in het werk gestorte betonnen vloeren. “De toren is gefundeerd op een kernpoer en een randpoer”, vertelt Janssen. “Dit is nodig, omdat de kern van de toren een grotere zetting in de grond veroorzaakt dan de rand.” De voet van het gebouw is slank uitgevoerd met veertien stalen hd-kolommen die op de fundering rusten. Om de zware last van de toren op deze kolommen over te dragen, zijn stalen overgangsconstructies van 3 x 2,3 m aangebracht. Janssen: “De betonnen kern en woonlagen werden pas op de hd-kolommen aangesloten nadat de meeste zettingen waren opgetreden. Ook bij de bouw van het plintgebouw is rekening gehouden met een zetting van enkele centimeters.”

Dubbele klimkist Voor de bouw van de woontoren gebruikte BESIX een dubbele klimkist. Hierbij trekt één klimkist de kern op, gevolgd door een tweede klimkist die de buitenschil voor zijn rekening neemt. Het beton werd via een statische betonpomp aangevoerd, een be-

Uw tegelproject ons uitgangpunt!

Als u kiest voor Unimar, kiest u vanzelfsprekend voor hoogwaardige producten, kwalitatief hoge afwerking en professionele begeleiding.

Alleen de beste materialen komen in aanmerking voor onze vloeren, wanden en trappen. Unimar selecteert hiervoor de beste leveranciers, wat voor u een garantie naar de toekomst is.

Schumanweg 1b, 2411 NH Bodegraven Telefoon: 0172 610 780 • Fax: 0172 610 775 E-mail: info@unimar.nl • Website: www.unimar.nl

17 | STEDENBOUW 695

rotterdam | New Orleans

Arthouse in de plint van New Orleans BouwInfo Advies installaties Techniplan Adviseurs bv, Rotterdam Advies geluidisolatie, bouwakoestiek Peutz, Zoetermeer Uitvoering Stebru Bouw, Nieuwerkerk a/d IJssel Installaties Spindler Installatietechniek, Rotterdam

Het plintgebouw van de New Orleans op de Rotterdamse Wilheminapier staat bekend als de sierlijke ‘glazen voet’ van de ‘Dame aan de kade’. Het gebouw, met daarin het Arthouse van bioscoop/ theater LantarenVenster, is een en al elegantie. Van buiten, maar zeker ook van binnen. Met aannemer Stebru Bouw nemen we letterlijk een kijkje achter de schermen.

Foyer Lantaren Venster met zicht op de Maas

I

In 2008 kreeg Stebru Bouw uit Nieuwerkerk aan den IJssel opdracht voor de afbouw van het Arthouse in het plintgebouw van de New Orleans. Hier bevinden zich vijf filmzalen, een grote multizaal, foyer, artiestenruimte en kantoren. De tweede verdieping is grotendeels ingericht met installaties, de derde doet dienst als bergingsruimte. De complexiteit van het project lag vooral in de vele betrokken partijen en de afstemming tussen het bouwkundige en installatietechnische deel.

Beter bouwen binnen budget

“Complexe projecten zijn ons op het lijf geschreven”, vertelt bedrijfsleider Robert Steenbrugge van Stebru Bouw. “Wij kunnen vrijwel alle woningbouw- en utiliteitsprojecten van ontwerp tot service en onderhoud in goede banen leiden. Ruwbouw en afbouw.

Onze kracht? Wij hebben een platte organisatie en geen eigen bouwplaatsmedewerkers. Voor timmerwerk of het aanbrengen van een fundering huren wij mensen in die dat elke dag doen. Zodoende spelen wij professioneel, flexibel en efficiënt op de vraag van de opdrachtgever in. ‘Beter bouwen binnen het budget’ noemen wij dat.”

Doos-in-doosconstructie Stebru Bouw realiseerde de zalen, kantoren, natte groepen en lift van het Arthouse.

Ook nam de aannemer een deel van de gevelmontage op zich. Met het oog op voldoende geluidsisolatie zijn alle zalen uitgevoerd als doos-in-doosconstructie: in het betonnen casco zijn binnendozen aangebracht met zwevende vloeren, metalstudwanden

18 | STEDENBOUW 695

Plint met Arthouse

en plafonds. Steenbrugge: “Het meest bijzonder is de multizaal. Deze is gebouwd op een staalconstructie, met daarop een twintigtal stalen veerboxen die geluidstrillingen absorberen. Op deze veren is een staalconstructie aangebracht. Daarboven bevinden zich de gewapend betonnen dekvloer, metalstudwanden en kolommen die tot één meter onder het plafond reiken. Op deze kolommen zijn liggers geplaatst, voorzien van een zelfdragend plafond. Verder hebben we er speciale dubbele deurconstructies aangebracht welke zowel brandwerend als akoestisch functioneren en draaien over beide, vrij te bewegen dozen.”

Installaties en zettingen Binnen de ruimte van het betonnen casco is een heel regiment aan installaties ingepast.

“De afstemming met de installateur was een van onze grootste aandachtspunten”, aldus Steenbrugge. “Alles moest passen of passend gemaakt worden, zonder concessies te doen aan de akoestiek en kwaliteit van het gebouw.” En dan waren er nog de zettingsverschillen van het plintgebouw ten opzichte van de woontoren. “Dit verschil wordt gecompenseerd. Een deel van het plintgebouw, daar waar hij aan de toren gekoppeld is, loopt iets omhoog. Om de zettingen bouwkundig mogelijk te maken, zijn in de constructie meerdere voorbereidingen getroffen. Zo zijn de gevelkozijnen en het glas met hoogte verschillen geplaatst om toekomstige zettingen te kunnen opvangen. Ook bij de wanden en constructie van de multizaal is rekening gehouden met deze toekomstige zettingen.

Honderd procent inzet Ondanks de complexiteit van het project is Steenbrugge blij dat Stebru Bouw deze opdracht gegund kreeg. “Door honderd procent inzet van alle betrokken partijen hebben we een mooi eindresultaat kunnen neerzetten. Het Arthouse doet zijn naam volledig eer aan, zeker als je bedenkt wat voor bouwkundige en installatietechnische kunststukken erin verscholen zitten.” ❚

Elburg | Baron van Lynden

Tekst | Patricia van der Beek Beeld | Theo van Leur in opdracht van UWOON en Bouwfonds Ontwikkeling

Knappe kappen Aan de rand van het oude hart van Elburg speelt zich een verrassend schouwspel af. Hier worden naoorlogse huizen op frisse wijze afgewisseld met splinternieuwe eengezinswoningen en appartementen. Dit nieuwbouwproject van UWOON, Bouwfonds Ontwikkeling en Bimo Bouw getuigt van een perfecte stedenbouwkundige inpassing en hoogwaardige architectuur. Vooral de kapconstructies zijn een toonbeeld van architectonisch vernuft.

T

Tussen de Vackenordestraat en de Omloop in Elburg realiseren UWOON en Bouwfonds 8 samen met Bimo Bouw eengezinswoningen, 19 koopappartementen en een gezondheidscentrum met daarboven 22 huurappartementen. De kwaliteit van de koop- en huurwoningen loopt als rode draad door het project. Het statige gebouw waarin de koopappartementen zich bevinden, kreeg de chique en toepasselijke naam ‘Baron van Lynden’. Deze baron was tijdens de Tweede Wereldoorlog burgemeester van Elburg. Een geliefd burgemeester, die op bijzondere wijze met het projectgebied verbonden is. Op 13 augustus 1941 legde hij de eerste steen voor de Christelijke Nijverheids- en Huishoudschool aan de Omloop. Deze school, die tevens naar hem vernoemd werd, moest in 2009 plaats maken voor de nieuwbouwplannen.

Krachtenbundeling “In dit project was het voortraject bepalend voor het eindresultaat”, vertelt directeur-bestuurder Moniek van Balen van UWOON. Ze wijst op een plattegrond waarop de projectlocatie te zien is en zegt: “Naast de huishoudschool stonden hier een oude confectiefabriek en een villa. Een lastig te ontwikkelen hoekje, temeer omdat het ligt ingeklemd tussen bestaande woningen. Bovendien kende dit gebied drie grondeigenaren die elk hun plan ontwikkelden. Zo ontwikkelde een derde ontwikkelaar het schoolterrein en had Bouwfonds de hoek van het gebeid in eigendom.

UWOON bezat het voormalige fabrieksterrein. Door nu de samenwerking te zoeken met UWOON en de grond te kopen van deze derde ontwikkelaar kon een veel beter plan ontstaan. Uiteindelijk heeft UWOON

de grondexploitatie gedaan en Bouwfonds de ontwikkeling van de opstallen. De koopappartementen zijn middels een VOF voor gezamenlijke rekening en risico ontwikkeld.” Een en ander gebeurde samen met Bimo Bouw die als bouwteam partner een sturende rol in het proces en het eindresultaat heeft gehad.

Van Balen: “Op een gegeven moment werd UWOON benaderd door een aantal huisartsen, fysiotherapeuten en een apotheek. Zij zochten ruimte voor een gezondheidscentrum, met een totale oppervlakte van 1300m2. Vanuit onze maatschappelijke rol zijn we gaan kijken of en hoe we aan dit verzoek konden voldoen. Omdat dit geen eenvoudige opgave was, sloegen we de handen ineen met Bouwfonds. Dit bleek een goede zet: Bouwfonds heeft veel expertise in integrale ontwikkeling, UWOON beschikt over ›

19 | STEDENBOUW 695

Elburg | Baron van Lynden

en draaien met de constructie mee, zodat ze een aparte ‘knik’ krijgen. Licht oranje tinten in het metselwerk, rode dakpannen, ruime balkons en lange dakoverstekken geven het gebouw een warme sfeer.

Van Leeuwen: “Over elke vierkante meter is goed nagedacht. Dat zie je terug in de hoogteverschillen, die zowel in als rond het ontwerp terugkomen. Met verspringende gevels, trappetjes en glooiingen hebben we een eigen identiteit gecreëerd die naadloos aansluit op de omgeving. Het metselwerk ter plaatse van de staalconstructies die het dak ondersteunen, geven de gebouwen extra cachet.”

Voortraject bepalend voor het eindresultaat lokale kennis en Bimo Bouw weet dit te vertalen in de realisatie. Na intensief overleg met gemeente Elburg namen we ook hun deel mee, zodat de locatie als één geheel ontwikkeld kon worden.”

Tot in detail ontworpen Kokon Architectuur & Stedenbouw ontwierp de eengezinswoningen en appartementengebouwen, waarvan één met in de plint het gezondheidscentrum.

Volgens architect/stedenbouwkundige en tevens directeur Ron van Leeuwen was dit een typisch Kokon project: “Wij weten als geen ander hoe je een prettige woonbeleving creëert. Hoe een aangename woning eruitziet en waar je verschil mee maakt.” Kokon staat bekend om zijn opvallende kapvormen, wat ook in dit project sterk tot uiting komt. De kappen van de appartementengebouwen lijken te zweven

20 | STEDENBOUW 695

ving zitten zoveel zorgaanbieders bij elkaar. Dat is interessant voor de nieuwe bewoners, maar ook voor de huidige omwonenden. Dit centrum heeft dan ook een positieve bijdrage geleverd aan het creëren van draagvlak voor de nieuwbouwplannen. De gemeente, die dit zorgcentrum ook wel zag zitten, maakte een vlotte voortgang mogelijk.” Hoe verliep de samenwerking met de zorgaanbieders? Vos: “In het voortraject hebben we veel moeite gedaan om de neuzen dezelfde kant op te krijgen. Dat was niet altijd makkelijk, je hebt immers met verschillende visies en belangen te maken. Nu komen de zorgaanbieders voor allerlei vragen naar ons toe. Voor ons een teken dat we door hen gewaardeerd worden.”

Gezondheidscentrum

Traditionele bouwwijze, uitdagende kap

Het interieurontwerp van het gezondheidscentrum is verzorgd door Architectenbureau Cor Mastenbroek uit Berkel-Enschot. “Binnen de beschikbare ruimten heeft deze architect een mooi gezondheidscentrum gerealiseerd”, vertelt senior projectleider Patrick Vos. Hij benadrukt: “Het gezondheidscentrum geeft het project een bijzonder karakter. Nergens in de omge-

De bouw van de woningen was in handen van Bimo Bouw uit Harderwijk. Van Balen: “In de selectie speelde, behalve een goede prijs-kwaliteitverhouding, een transparante samenwerking mee. Verder heeft een regionaal werkende bouwonderneming het voordeel dat er een groot wederzijds belang ligt in een samenwerkingsrelatie voor de langere duur.” Bimo Bouw

Elburg | Baron van Lynden

In vijf jaar gereed De eengezinswoningen zijn al opgeleverd, de appartementen en het gezondheidscentrum zijn nog voor de bouwvak 2011 gereed. “En dan te bedenken dat er vijf jaar geleden nog niets stond”, zegt Van Balen. “De snelheid waarmee dit project is gerealiseerd, is vooral te paste een traditionele bouwwijze toe. De woningen en appartementengebouwen zijn opgebouwd uit een betonnen casco in stapelbouw, waartegen een traditionele schil van metselwerk is aangebracht. De constructie van het gezondheidscentrum had nog heel wat voeten in aarde. De fysiotherapeut kwam tijdens de uitvoering met het verzoek om de oefenruimte zoveel mogelijk kolomvrij te houden. Vos: “In de bestaande constructie moesten we vrije overspanningen van tien meter realiseren. Hiertoe hebben we extra wapening aangebracht in de balkconstructie.

Wat de uitdaging bij de kapconstructie was? De bijzondere kolomstructuur. De ondersteunende stalen kolommen steken als het ware door het gebouw heen. Ze lopen vernauwd naar beneden – in sommige gevallen zelfs tot aan de paalfundering – wat resulteert in een mooi beeld.”

danken aan de intensieve en transparante samenwerking. In de eerste plaats tussen Bouwfonds en UWOON, maar ook met de gemeente, Bimo Bouw, architect Kokon, omwonenden en zorgpartijen.” En de woningen?

“Allemaal verkocht en verhuurd”, aldus Vos. “Elburg heeft reikhalzend naar dit project uitgekeken.” ❚

BouwInfo Opdrachtgever UWOON en Bouwfonds Ontwikkeling BV Ontwerp Kokon Architectuur & Stedenbouw, Rotterdam Interieurontwerp gezondheidscentrum Architectenbureau Cor Mastenbroek, Berkel-Enschot Goudstikker - de Vries, Almere bouwtechnisch advies Uitvoering Bimo Bouw, Harderwijk Bouwprogramma 8 rijwoningen, 2 appartementengebouwen met 41 appartementen, gezondheidscentrum (1300 m2)

21 | STEDENBOUW 695