Stedenbouw

EDITIE

698 Tijdschrift voor stedenbouw, architectuur en binnenhuisvormgeving I Jaargang 63 I november 2011

'ArgentiniĂŤ' geeft bewoners de ruimte | Hoofdkantoor energiebedrijf Eneco CO2-neutraal | Mensgerichte zorg in helende omgeving | Zwemmen in de speling van het licht | Oranjeplaats Schoonhoven is 'heus kunstwerk'

geZe Benelux B.V. | Leemkuil 1 | 5626 eA einDHOVen | www.gezebenelux.com

GlAshEldEr WElkOm

GEZE maatwerk voor speciale oplossingen Optimale transparantie als hoofdentree. Dat is het resultaat van deze stand-alone tourniquet op Flight Forum Eindhoven. Een groots welkom en een bewijs van onze innovatieve betrokkenheid bij unieke, architectonische uitdagingen. Uw wensen en ideeĂŤn komen daarbij altijd op de eerste plaats.

Deursluiters & beslag | Automatische deursystemen | RWA raam-en ventilatietechniek | Vluchtwegcontrole | Glas design

Bewegung mit SyStem

woning- en utiliteitsbouw Verbouw, renoVatie en onderhoud ciVieltechnische bouw Gewoon doen! Dat is onze bedrijfsfilosofie. U kunt rekenen op onze betrokkenheid, betrouwbaarheid, kennis en expertise waarmee wij uw projecten realiseren. Wij zijn nuchter over wรกt we doen maar gepassioneerd over hoe we dat doen.

Door middel van een integrale aanpak worden al onze kwaliteiten samengebracht. Zo werkt het bij KlokBouw!

www.klokbouw.nl

Foto: 3D model van Zwembad Aquarijn

Passie voor techniek

Bartels Ingenieurs voor Bouw & Infra is een zeer veelzijdig bedrijf. Ongeveer 300 medewerkers in binnen- en buitenland met een passie voor techniek leveren u praktisch iedere adviesdienst op ingenieursgebied die u zich kan bedenken. Van ontwerp tot en met uitvoering. Denk hierbij aan constructieadvies, geotechniek, brandveiligheid, schadeexpertise, duurzaamheidadvies en meer.

Interesse in onze ideeën?

Benieuwd wat Bartels kan toevoegen aan uw project? Kijk voor meer informatie op onze website www.bartels.nl en neem contact op met een van onze vestigingen in Nederland.

www.bartels.nl

�������������

�������������

����������� ����������������������������� ������������������

���������������������������������������������������

EDITIE

Voorwoord

698

'Volksvlijt' Erfgoedrestauratie is de meest hoogwaardige vorm van renovatie. Niet alleen wordt in deze relatief kleine bedrijfstak zorgvuldig rekening gehouden met historische waarden, en wordt het werk op uiterst ambachtelijke wijze uitgevoerd. Het implementeren van nieuwe gebouwdelen en installaties, vaak in beperkte en moeilijk te beheersen omstandigheden, komt er nog eens bij. Petje af voor de bouwpartners.

Wat opvalt is de grote ingespeeldheid van partijen in de restauratiebranche. Projectvoorbereiding en uitvoering geschieden veelal op basis van kleine teams waarin de belangrijke spelers elkaar goed kennen. Is de restauratiebranche daarmee een voorbeeld voor de bouwsector in het algemeen? Wellicht, maar toch zijn de twee niet helemaal vergelijkbaar. De financiering van een woningbouwrenovatieproject is een geheel andere dan die van een monument. Een combinatie komt overigens wel voor – zie in deze editie de beschrijving van het project Justus van Effen Kwartier in Rotterdam.

Voor u ligt de restauratiespecial 2011 van Stedenbouw, en gezien de omvang van dit nummer gaat het goed met restaurerend Nederland. Hoe zal dat zijn over pakweg een jaar of vijf? Bestaan de fantastische Kanjersubsidies van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dan nog, waardoor miljoenen kunnen worden opgebracht voor de restauratie van top-erfgoed? De inperking van subsidiĂŤring leidt er nu soms al toe, dat men voor een grote restauratie van een minder bekend monument moet volstaan met een beroep op de Brim, de subsidie voor groot onderhoud.

Net als in de kunstensector zullen ook monumentenbezitters alle zeilen moeten bijzetten om hun en ons erfgoed te behouden. Misschien moeten we in Nederland wel accepteren dat de hoogconjunctuur ook in de wereld van de erfgoedrestauratie voorbij is. En wellicht haalt dat het beste in mensen naar boven. Als Wim T. Schippers en de zijnen hun plan voor herbouw van het Paleis voor de Volksvlijt in Amsterdam nu eens voorleggen aan Joop van den Ende, en de financiering completeren met een beroep op de Postcodeloterij? Op de plek van het in 1929 afgebrande tentoonstellingsgebouw staat nu een pand wat misschien over een paar jaar overbodig is: dat van De Nederlandsche Bank.

Jan-Kees Verschuure

5 | STEDENBOUW 697

698

sinds 1948

Vaktijdschrift voor stedenbouw, architectuur Jaargang 63 | november 2011 Verschijnt 9 x per jaar ISSN 0165-3997

Uitgever

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

redactieadres

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E redactie@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

redactiecöordinator Jan-Kees Verschuure

10

redactieMedewerkers

Patricia van der Beek, Van den Berg Kruisheer Elffers, Hilda Bosma, Valentijn Brandt, Albert Jan Breevaart, bureau bos, Truus van de Bijl, Fraanje, GAJ architecten, Henk Geist, Greenpictures.nl, HDVN Architecten, Bert Heijnen, Jerry Helmers, Hercuton, HKL architecten, Caspar van der Laak, Henk Marks, Mecanoo Architecten, Sjoerd Meuleman, Van Mourik Architecten, Proper Stok Groep, Marcel van Rijnbach, Henk Ruitenbeek, Elmer Spaargaren, Rogier van Steenis, TPAHG Architecten, Jan Kees Verschuure, Victoria Hotel.

22

38

Bladmanagement

Tim van den Dungen E t.vandendungen@louwersuitgevers.nl Sander van Hout E s.vanhout@louwersuitgevers.nl Specials Randy van den Hoek E r.vandenhoek@louwersuitgevers.nl

43

46

Secretariaat

Manuela Depenbrock

Advertenties

Online aanleveren: http://ftp2.louwersuitgevers.nl Username: stedenbouw, Wachtwoord: gast Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl

Abonnementsprijs

€ 75,- per jaar excl. BTW ING 41 71 65 t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Stedenbouw magazine Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095

Adreswijzigingen

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

Opzeggingen

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van op­­zegging is ontvangen, wordt het abonnement auto­matisch met een jaar verlengd.

Doelgroep

Verspreiding vindt plaats via abonnementen en via gerichte distributie aan architecten, aannemers, opdrachtgevers, project-ontwikkelaars, zorginstellingen, woningbouwverenigingen en andere opdrachtgevers,(semi-)overheidsinstellingen, brancheorganisaties, toeleveranciers en verwante organisaties.

Vormgeving/Art Direction Logo Reclame- Ontwerpbureau BV T +31 (0)495 450065 E info@logobv.nl Tessa van Gameren

Niets uit deze uitgave mag worden over­genomen of ver­menig­vuldigd zonder uitdruk­kelijke toestemming van de uitgever en zon­der bronvermelding.

Hoewel dit blad op zorg­­vuldige wijze en naar beste weten is samen­gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig­heid van de informatie. Zij aan­vaar­den dan ook geen enkele aansprake­lijkheid voor schade, van wel­ke aard ook, die het gevolg is van hande­lingen en/of beslis­singen die gebaseerd zijn op deze informatie.

6 | STEDENBOUW 697

Rubrieken Goed bezig Wie doet wat

8 126

Utiliteitsbouw Rotterdam Eneco Hoofdkantoor Alphen aan den Rijn Aquarijn Best Bestpoint Boxmeer Maasziekenhuis Pantein Alleur Office Park Nieuwkuijk Bedrijfspand JVD Distribution Gouda Huis van de stad Venlo Crescendo Almere Landdrost Utrecht VSO Pelscollege Rotterdam Blaaktoren

10 16 20 22 28 30 32 35 38 41 43

Inhoud

57

67 90

76 96

86 107

Special restauratie en renovatie

EDITIE

698

TIJDSCHRIFT VOOR STEDENBOUW, ARCHITECTUUR EN BINNENHUISVORMGEVING I JAARGANG 63 I NOVEMBER 2011

Amsterdam Het Scheepvaartmuseum Culemborg Huis van de Stad Nieuwegein Cityplaza Kampen De nieuwe Toren ‘s–Heerenberg Klooster Apeldoorn Complex 49 Haarlem Renovatie Provinciekantoor Rotterdam Stadhuis Amsterdam Portugees - Israëlitische synagoge Amsterdam Gebouw 025 MEA Lochem Schouwburg Utrecht Jacobikerk Den Bosch Rijksmonument Hekellaan Den Haag Panorama Mesdag Doetinchem Stadhuis Amsterdam Speelmanstraat Maarssen Schildersbuurt Almere Stedenwijk - Noord Rotterdam Justus van Effen kwartier

46 52 55 57 60 62 65 67 70 72 74 76 79 81 84 86 88 90 94

woningbouw

'Argentinië' geeft bewoners de ruimte | Hoofdkantoor energiebedrijf Eneco CO2-neutraal | Mensgerichte zorg in helende omgeving | Zwemmen in de speling van het licht | 'Restauratie Scheepvaartmuseum geslaagd'

Coverbeeld | Nieuwe Toren, Kampen Opdrachtgever | Hazenbouw

Amsterdam Argentinië Nieuwegein Nieuwe Baten Zoetermeer Centrumplan Zoetermeer Zaandam Zaantoren Lelystad Galjoen Zuid Maassluis Elbe Rotterdam Hooghe Hes Doetinchem Lookwartier Schoonhoven Oranjeplaats

96 103 107 111 114 116 118 120 124

7 | STEDENBOUW 698

Goed bezig!

KOMO-certificering Al jaren hecht Glasprojecten Van Noordenne waarde aan de kwaliteit van haar producten. Dit geldt ook voor de beglazingskit Vanoseal VP. Een beglazingskit moet duurzaam zijn, uv-bestendig KOMO-certificaat, goed verwerkbaar, een goede hechting geven en indien noodzakelijk overschilderbaar. Al deze eigenschappen bevat onze beglazingskit Vanoseal VP. Door uitgebreide testen in het laboratorium kunnen we deze kit dan ook 10 jaar garanderen, net als de isolerende beglazing.

We zijn dan ook trots u te kunnen melden dat onze kit nu ook het KOMO certificaat heeft. Meer informatie hierover en de technische beschrijving vindt u op onze website : www.noordennegroep.nl

Melanchton College Rotterdam Het Melanchton College aan de Laanslootseweg in Rotterdam is een schoolgebouw dat onlangs aangepast is aan de eisen van deze tijd.

De uitdaging lag er om diverse functies te combineren. In opdracht van Bouwonderneming Stout is er conform de huidige normeringen brandwerend en geluidswerend glas toegepast in combinatie met zonwerende beglazing. Boven de entreepui is de naam van het college in zeefdrukletters aangebracht.

Renovatie 16 appartementen Nieuwkuijk conform Passiefhuis Glasprojecten Van Noordenne is al jaren specialist in duurzaam bouwen en heeft in het kader van het passiefhuis, in opdracht van De Bonth van Hulten BV, het glas geleverd en geplaatst voor de renovatie van 16 appartementen te Nieuwkuijk. De kozijnen worden ook geĂŻsoleerd uitgevoerd en voorzien van 3-laags glas het zogenoemde HR+++, gevuld met een dubbele warmtewerende coating en een thermische afstandshouder waardoor een extreem lage isolatiewaarde van 0.6 W/m2.K wordt bereikt. Tevens heeft Glasprojecten de trappenhuizen en de Franse balkons voorzien van doorvalveilige beglazing bevestigd met rvs-Ă&#x;rozetten.

Glas-seminar Wilt u op de hoogte blijven van de laatste trends in de glaswereld of uw kennis qua normering bijspijkeren, dan kunt u zich inschrijven voor het eerstvolgende Seminar bij Glasprojecten van Noordenne. projecten@noordennegroep.nl

ADVERTENTIE

8 | STEDENBOUW 698

Goed bezig!

William Moore, fotograaf William Moore is geboren in 1968. In 1995 behaalde hij zijn diploma aan de St. Joost Kunst Academie in Breda en vestigde zich als zelfstandig fotograaf in Nijmegen. William begon met opdrachten voor architectuurfotograaf Sybolt Voeten waar hij tijdens zijn studie een stage heeft gelopen.

Naast het architectuurwerk ging hij ook werken voor andere opdrachtgevers zoals Dagblad de Gelderlander, woningcorporaties, de gemeenten en diverse communicatiebureaus.

Langlopende projecten hebben zijn de voorkeur. William: “het was geweldig om een bouwproject als het Hart van Hatert te mogen volgen. Ik heb foto’s gemaakt die het ontstaan van het gebouw in beeld brengen en van de mensen die daar aan het werk waren. Hierdoor ontstond er een mooi compleet verhaal.” Want dat is wat William graag met zijn foto’s wil; het verhaal vertellen. ? Meer informatie William Moore Telefoon 06 54 33 76 92 info@williamoore.nl www.williammoore.nl www.facebook.com/williammoorefotografie

Erasmus-MC Sophia Kinderziekenhuis Afdeling oncologie Rotterdam

Daglicht, uitzicht en kleur voor afdeling oncologie Het Sophia Kinderziekenhuis, het oudste kinderziekenhuis van Nederland, betrok in 1994 een nieuw gebouw naast het Academisch Ziekenhuis Rotterdam (nu Erasmus MC) Het nooit aangepaste gebouw is bouwkundig inmiddels sterk gedateerd. Er is behoefte aan meer ruimte, een nieuwe organisatie van de afdelingen en een sfeer die aansluit bij de uitstraling van het Erasmus MC, dat zich ontwikkelt tot een medische stad waarin de zorg is geconcentreerd rond zes thema’s. Het Sophia, met het thema groei en ontwikkeling, moet daarin een herkenbare en geruststellende uitstraling krijgen. Ondanks alle wensen was het uitgangspunt geen ingrijpende wijzigingen door te voeren. Verhuizingen moesten tot het minimum beperkt blijven, evenals de overlast door de werkzaamheden.

len en draagt bij aan het reduceren van angst. Bijvoorbeeld door de subtiele, vriendelijke overgang tussen de wachtruimte en de prikkamer. Het nieuwe oncologisch centrum onderstreept de vooraanstaande positie die het Erasmus MC-Sophia landelijk inneemt binnen de kinderoncologische zorg.

Een majeure ingreep was de realisatie van een eigentijds oncologisch centrum. Dagbehandeling, laboratorium, kliniek en polikliniek, voorheen op verschillende plekken in het ziekenhuis gehuisvest, zijn hierin bij elkaar geplaatst. Dat vereiste een belangrijke aanpassing aan de plattegrond en, om ruimte te scheppen binnen de bestaande afdeling, een complete verhuizing van de staffuncties. Een groot, open ontvangstplein – met daglicht en uitzicht – vormt nu het hart van het nieuwe centrum. Een ontmoetingsplek voor artsen, medewerkers en patiënten die de functionaliteit enorm verbetert, afstanden voor patiënten en personeel tot een minimum reduceert en het centrum een duidelijke en herkenbare identiteit geeft. Het kindvriendelijke interieur appelleert aan de fantasie van kinderen van verschillende leeftijdsgroepen, biedt hen de mogelijkheid met de omgeving te spe-

9 | STEDENBOUW 698

Utiliteitsbouw Hoofdkantoor energiebedrijf Eneco CO2-neutraal

'Toppunt van duurzaamheid'

Lotus III. Zo luidt de naam van het nieuwe hoofdkantoor van Eneco in Rotterdam-Alexander. Een betere naam had men niet kunnen bedenken. Van bovenaf bezien vertoont het gebouw sterke gelijkenissen met een bloem die zich openvouwt voor de zon. En net als zijn naamgenoot staat Lotus III symbool voor zuiverheid.

Dit duurzame pand, gebouwd door Heijmerink Bouw, is doorspekt met innovatieve installaties en veel groen. Met nanotechnologie is zelfs de zelfreinigende eigenschap van de lotusbloem – het lotuseffect – nagebootst. Energiebedrijf Eneco heeft een missie: in 2030 wil zij Nederland voorzien van 100% duurzame energie. Deze ambitie vindt zijn weerslag in een algehele verduurzaming van het bedrijf en de bedrijfsprocessen. Al in 2008 nam Eneco hierin een grote stap, door OVG opdracht te geven voor de ontwikkeling van een CO2-neutraal gebouw. Het resultaat is inmiddels zichtbaar: het nieuwe kantoor, met groene gevels en daktuinen, ademt duurzaamheid.

Vriendelijk, licht en groen Diederik Dam van Dam & Partners Architecten ontwierp het nieuwe hoofdkantoor.

Kenmerkend voor de architectuur zijn de drie gebogen bouwdelen die het centrale atrium omsluiten. Het open karakter en de witte keramische gevel zorgen voor veel lichtinval, zowel aan de binnen- als de buitenzijde. Wie dit pand binnenloopt, waant zich in een vriendelijke omgeving waar duurzaamheid en groen centraal staan. Voor de realisatie van het project benaderde OVG het TBI-bedrijf Heijmerink Bouw uit Bunnik. Dit van origine familiebedrijf is al 116 jaar actief in de bouw en gespecialiseerd in utiliteit-, zorg- en scholenbouw. Bedrijfsleider Marcel Smeets: “In samenwerking met de ontwikkelaar en de architect hebben we het voorlopig ontwerp verder uitgewerkt. Na drie maanden was het definitief ontwerp gereed.”

Veel prefab In september 2009 ging de bouw van start. De basis van het gebouw wordt gevormd door een tweelaagse parkeerbak van 14.000 m², die deels verdiept ligt. De onderste laag ligt zo’n 5 meter onder het maaiveld. De parkeerkelder bestaat uit in het werk gestorte vloeren en wanden, en prefab-betonnen kernen. Om de installatieonderdelen aan het zicht te onttrekken, zijn de kanaalplaatvloeren met de druklaagvloeren geïntegreerd. De rest van het gebouw beslaat zo’n 30.000 m² en is opgetrokken uit prefab-betononderdelen: kolommen, balken, vloerplaten, binnenen buitenwanden en kernwanden. Smeets: “De drie betonnen kernen vormen de stabilisatiepijlers van het gebouw. De tussenvloeren en gevels zijn door druklaagwapening en trekbanden aan elkaar gekoppeld, eveneens voor de stabiliteit. Waarom er zo veel met prefab gewerkt is? Dat werkt sneller en we waren minder afhankelijk van het weer.”

Zelfreinigende keramische tegels De buitengevel is voorzien van witte keramische tegels. Door toepassing van nanotechnologie zijn deze zelfreinigend. De technologie zorgt er tevens voor dat zuurstof aan de omgeving wordt teruggegeven. “De integratie van de keramische gevel met

10 | STEDENBOUW 698

rotterdam Plaatsnaam | Eneco |hoofdkantoor Projectnaam

Projectinfo 20.000m² aan vloeren Tot het voorjaar van 2012 wordt hard gewerkt aan het interieur van het hoofdkantoor van Eneco. De vloeren zijn in handen van Maasdam Groep, een vloerenspecialist uit Waddinxveen die zich steeds meer focust op totaalinrichting. Salesmanager Marnix Klomp van Maasdam Groep: “Na het definitief ontwerp en goedkeuring van materialisatie starten we met het leggen van de vloeren. We hebben het over circa 20.000m² vloerbedekking, bestaande uit ultra-kort 'getufte’ tapijttegels, parketvloeren en 3.000m² aan ovaalvormige ‘shaggy’ karpetten. Deze ingelegde karpetten dragen bij aan de zonering en sfeer van het interieur en tellen op sommige plaatsen wel 50 m² aan oppervlak. Op de begane grond en eerste verdieping ligt een terrazzovloer, tevens voorzien van gefestonneerde karpetten. Uiteraard is er veel aandacht voor duurzaamheid. Maasdam Groep gaat efficiënt om met snijafval en logistiek.

Ook wordt er veel aandacht besteed aan het onderhouden van de vloeren.”

Hang- en sluitwerk

State-of-the-art zonnepanelen draaien automatisch met de zon mee.

Voor de nieuwbouw van het Eneco Hoofdkantoor heeft Lekkerkerker de opdracht gekregen het hang- en sluitwerk in totaliteit te verzorgen. “Dat betrof met name producten van het merk Post en Eger; daarnaast hebben wij ook Assa Abloy solenoidsloten met Lips-beslag en Lips-paniekbalken toegepast. Lekkerkerker heeft met haar eigen team monteurs de controle uitgevoerd ten behoeve van de elektrische componenten en dit is volledig teruggekoppeld naar de aannemer in een compleet opleverdocument. Tevens heeft Lekkerkerker een adviserende rol gespeeld voor het complete KABA-sluitsysteem, vanwege de grote variatie in cilinderopbouw.

Daktuin Eneco

De buitengevel is voorzien van witte keramische tegels.

Met bijna 5.000m² aan daktuin mag het hoofdkantoor van Eneco zich met recht een 'groen' gebouw noemen. ’t Wencop uit Barneveld legde dit gigantische groenproject aan. Het hoveniersbedrijf was tevens betrokken bij de uitwerking van het daktuinontwerp. Het werk nam vijf maanden in beslag. Projectbegeleider Reinier van der Beek van ’t Wencop: “Op het kelderdek brachten we klinkerverharding, graszoden, beplantingen en een natuurstenen plint aan. Op de derde verdieping, op een hellend dak, hebben we sedumbeplanting aangelegd. De daken van de zesde en negende verdieping zijn voorzien van grond, planten, bomen, vlonders en sedumbeplanting. De groenvoorziening op het buitenterrein hebben we eveneens verzorgd.”

Dat ’t Wencop ervaring heeft met dergelijke projecten, blijkt uit referenties als Atos Origin Utrecht, IBM Utrecht, KPN Utrecht en Den Haag en Europol Den Haag. Kijk op www.wencop.nl.

de aluminium kozijnen was vrij complex”, aldus Smeets. “De afdracht van de keramische gevel gaat namelijk naar de achterliggende aluminiumconstructie en niet naar het beton. De detaillering van de achterconstructie hebben we zelf uitgevoerd. Bij de glaskeuze en kozijndetaillering van de binnengevel is rekening gehouden met brand- en stralingswerendheid.” In het wind- en waterdicht krijgen van de gevel speelde de atriumkap een belangrijke rol. Deze verbindt de drie gebouwen en gaat snijdend over twee lagen door de gevel heen.

Energielabel: warmte-en-koude-opslag Het nieuwe Eneco hoofdkantoor krijgt energielabel A+. Installaties, interieur, groene gevels en daktuinen dragen hieraan bij. Het pand maakt gebruik van warmte- en koudeopslag in combinatie met een warmtepomp, aangevuld met stadsverwarming. Verder bevat het gebouw een drietal solar-onderdelen. Op de zuidgevel is een solar-gevel geïntegreerd met het keramiek. Op de vijfde en negende verdieping zijn 'solar light boxes' aanwezig.

Ook zijn er – en dat is heel uniek – 'solar trackers' op het gebouw aangebracht. ► Het Eneco hoofdkantoor vanaf de A20.

11 | STEDENBOUW 698

rotterdam | Eneco hoofdkantoor

Sinds vele jaren brengen wij betonvloeren aan in diverse kwaliteiten. Hiervoor zijn onze gekwalificeerde medewerkers elke dag op pad.

Voor bedrijfshallen, magazijnen en garages is de betonvloer de beste oplossing, maar ook in woningen, waar de vloer als decoratieve vloer dienst doet, kan de betonvloer toegepast worden.

Onze vloeren worden in zijn geheel aangebracht, dus inclusief eventuele isolatie, wapening en afwerklagen. Voor elke toepassing hebben wij een oplossing. Wij storten ruwe verdiepingsvloeren of monoliet afgewerkte betonvloeren. Wij helpen u bij het maken van de juiste keuze, waarbij we al uw wensen in acht nemen.

Nobelweg 2 te Schijndel info@middegaal.nl

T (073)-547 88 11 F (073)-547 89 19

Deze state-of-the-art zonnepanelen draaien automatisch met de zon mee. Het bijzondere aan dit systeem is dat het in Europa nooit eerder op een gebouw is toegepast.

Interieur Op 1 augustus jongstleden leverde Heijmerink Bouw het casco gedeelte van het kantoorpand op. Smeets: “Op verzoek van de opdrachtgever realiseerden we een versnelling van zes weken. We moesten avonden en weekends doorwerken om de nieuwe deadline te halen. Tijd, logistiek en techniek vormden de grootste uitdagingen in dit project.” Inmiddels is Heijmerink Bouw druk bezig met het interieur van het gebouw. In directe opdracht van Eneco draagt het Bunnikse bedrijf zorg voor de bouwkundige voorzieningen, binnenwanden, wandafwerkingen, computervloeren en aanvullende installaties voor de eindgebruikers. Samen met diverse neven- en onderaannemers worden interieuronderdelen als vloerbedekking gerealiseerd. Naar verwachting nemen de 1400 medewerkers van Eneco in maart 2012 hun intrek in het gebouw. ❚

Bouwperiode

Bouwprogramma

BouwkosteN

12 | STEDENBOUW 698

De vloer is de basis. Overal en altijd. De vloer bepaalt mede de beleving van een ruimte, de sfeer, de uitstraling. Dat zijn esthetische aspecten die tellen. Maar voor een optimaal plezier van een vloer zijn functionaliteit, slijtvastheid en onderhoudsvriendelijkheid minstens zo belangrijk. Elke omgeving kent zijn eigen eisen.

Daarom kent Maasdam Groep drie segmenten: onderwijsinstellingen, zorginstellingen en utiliteitswerken.

De specialisten van Maasdam Groep zijn ervaren als adviseur, onafhankelijke leverancier en installateur. Dat geldt voor het totaalpakket van vloeren, vloerafwerking, verhoogde vloersystemen, projecttapijt en zonwering.

Bouwinfo Opdrachtgever Ontwerp Uitvoering Directie Constructie Overige

Maasdam Groep.

Groots in vloeren!

OVG Projecten XLIII B.V., Rotterdam Dam & Partners Architecten, Amsterdam Heijmerink Bouw, Bunnik Royal Haskoning, Capelle aan den IJssel Corsmit Raadgevend Ingenieurs, Rotterdam Oskomera Gevelbouw B.V.; Oskomera Solar Power Solutions B.V., Deurne; Kranenburg Group, Nieuwkoop; Kone B.V., Den Haag; Copijn Realisatie B.V., Utrecht; ’t Wencop, Barneveld; Voorbij Groep, Amsterdam; Techniplan, Rotterdam september 2009 – 1 augustus 2011 nieuwbouw hoofdkantoor Eneco (30.000m²) en half-verdiepte parkeergarage (14.000m²) (excl. herinrichting): €42,3 miljoen

Kom eens over de vloer, check www.maasdamgroep.nl

FA S H I O N F O R F L O O R S

Als uw project perfect geregeld moet zijn.

De projectafdeling van Lekkerkerker regelt het, van a tot z!

LEKKERKERKER BV Coloradodreef 50, 3565 BV Utrecht T 030-2655222 F 030-2617304 E utrecht@lekkerkerkerbv.nl

Groen op hoog niveau Daktuinen, groene daken of groene gevels? ‘t Wencop uit Barneveld zorgt voor ontwerp, aanleg en onderhoud. Kijk voor inspirerende voorbeelden op www.wencop.nl of bel voor een afspraak 0342 416 501.

Een begrip in groen !

’t Wencop

Wencopperweg 64, 3771 PP Barneveld T 0342 416 501 • E wencop@wencop.nl

Betrouwbaar Duurzaam Zeker

Heijmerink bouwt.

Bij Heijmerink weet je altijd waar je aan toe bent www.heijmerink.nl

rotterdam | Eneco hoofdkantoor

Copijn Realisatie brengt Wonderwall aan Vanaf de A20, ter hoogte van de afslag Alexanderpolder, zijn de groene gevels van het nieuwe Eneco hoofdkantoor duidelijk zichtbaar. In opdracht van Heijmerink Bouw zorgde Copijn voor het ontwerp, de aanleg en het onderhoud in de toekomst van deze gevels.

Copijn Realisatie plaatste 1.000 m2 Copijn Wonderwall® op de gevels van de begane grond en de eerste twee etages van het gebouw. Ook in de ontvangsthal zijn aan twee zijden Wonderwalls geplaatst. Projectleider Maikel Jansen van

Copijn Realisatie: “De Copijn Wonderwall® is ons eigen, unieke systeem dat de groene uitstraling en de missie van Eneco benadrukt. Samen met Sanne Horn, ontwerper en beplantingsspecialist bij Copijn Tuin- en Landschapsarchitecten, wordt bij elke Wonderwall de verticale beplanting afgestemd op de wensen van de opdrachtgever.”

Groen, isolerend en luchtzuiverend De circa 25.000 planten op het gebouw van Eneco – struikkamperfoelie, geranium en diverse soorten wintergroene grassen – zorgen niet alleen voor een groene uitstraling het hele jaar rond, maar hebben ook een isolerende en luchtzuiverende functie. De Wonderwall in de entree heeft een gunstige invloed op de luchtvochtigheid, hitteverdeling en akoestiek.

Maatwerk Niet de omvang van het gebouw, maar het grote aantal raampartijen vormde in dit project de uitdaging. Jansen: “We moesten de gevel om de ramen heen aanbrengen. Elke groeiplaat is op maat gemaakt.” De Copijn Wonderwall® is voor het eerst toegepast op Sportplaza Mercator in Amsterdam. Voor Hogeschool Windesheim van Broekbakema werd Copijn ingeschakeld voor een Wonderwall in de centrale hal. Zo werken studenten in een groene, gezonde en rustgevende inspirerende ruimte.

Over Copijn Copijn Realisatie richt zich op de aanleg en het onderhoud van specialistische groenprojecten. Denk hierbij aan dak-, gevel- en binnentuinen, maar ook particuliere tuinen en historische buitenplaatsen. Copijn Realisatie is, naast Copijn Tuin- en Landschapsarchitecten en Copijn Boomspecialisten, een werkmaatschappij van Copijn. ❚

15 | STEDENBOUW 698

Alphen aan den rijn | Aquarijn

Zwemmen in de speling van het licht De bouw is nog in volle gang, maar zwembad AquaRijn in Alphen aan den Rijn staat al fier overeind. Onvermurwbaar door zijn betonnen basis. Met een staalconstructie die ondanks zijn statische karakter een dynamisch effect geeft. En een transparante gevel die in combinatie met zijn strekmetalen ‘jasje’ voor een fascinerend lichtspel zorgt. Gemeente, aannemer, eindgebruikers en omwonenden zijn het erover eens: dit fonkelnieuwe zwembad is een gebouw om trots op te zijn.

De realisatie van zwembad AquaRijn is de verwezenlijking van een ambitieus traject dat gemeente Alphen aan den Rijn ruim vijf jaar geleden inzette. Wethouder Michel Du Chatinier: “Binnen- en buitensport gelden binnen de gemeente al jaren als belangrijke aandachtspunten. Bovendien was er een toenemende behoefte aan meer vierkante meters zwemwater.” De planvorming rond mogelijke nieuwbouw of uitbreiding werd echter ingehaald door een nieuwe werkelijkheid: een van de bestaande zwembaden brandde in februari 2007 af. Eind 2008 koos de gemeente voor de nieuwbouw van AquaRijn, op dezelfde locatie als het voormalige bad.

16 | STEDENBOUW 698

Meer dan zwemmen Zwembad AquaRijn is een multifunctioneel complex met een wedstrijdbad van 25 x 35 meter, een fitnesszaal, commerciële ruimten en horecagelegenheid. Onder het zwembad ligt de stallinggarage met 178 parkeerplaatsen. Het project omvat tevens de bouw van 36 appartementen, die door een openbaar plein met het zwembad verbonden zijn. “Het zwembad moest een plek worden voor wedstrijdzwemmers, recreatieve zwemmers en watersportverenigingen.

Maar ook een plek die meer biedt dan zwemmen alleen”, aldus Du Chatinier.

Alphen aan den rijn | Aquarijn

“En dat wordt het. Sporten, zorg, wonen, werken en ontspannen: alles komt hier samen. Omwonenden en eindgebruikers zijn nauw bij de totstandkoming betrokken.”

Architectonisch hoogstandje Het ontwerp van AquaRijn komt van AGS Architekten & Planners uit Heerlen.

Du Chatinier spreekt van een architectonisch hoogstandje: “De architect heeft goed naar de bebouwing in Alphen aan den Rijn gekeken. Aansluitend hierop zette hij een onderscheidend, transparant gebouw op papier met een krachtig lijnenwerk en een indrukwekkende uitkraging bij de entree. Dat hij voor een glazen gevel koos, is uniek voor een gebouw met deze functie. Met het oog op de veiligheid, het zonlicht mag bijvoorbeeld niet in het zwemwater weerspiegelen, is de gevel deels voorzien van strekmetaal dat als een ‘voile’ voor de glazen gevel wordt gehangen.”

Staal, beton en glas De bouw is in handen van Vink Bouw Nieuwkoop, een ervaren aannemer die al diverse sportcomplexen op zijn naam heeft staan. “Het zwembadgedeelte is het meest uitdagend”, vertelt Hoofd Werkvoorbereider Dick Haak. “Omdat het een wedstrijdbad is, luistert de maatvoering heel nauw. Het tegelwerk neemt veel tijd in beslag en ook de hydraulisch beweegbare vloer en wand zijn een behoorlijk karwei.” Het gebouw bestaat in hoofdlijnen uit een stalen skelet met betonwanden en kanaalplaten voor de verdiepingen. De fundering wordt gevormd door prefab-betonnen heipalen en ter plaatse gestort beton.

De keldervloer wordt eveneens in het werk gestort, voor de tweede laag van de parkeerkelder zijn kanaalplaten en breedplaatvloeren toegepast. Het dak bestaat uit een stalen constructie met stalen dakplaten, isolatie en dakbedekking. De buitengevel is een aluminium vliesgevel met isolerende beglazing.

Haak: “Een sterk staaltje techniek, dit gebouw – met name door de grote overspanningen, ter plaatse van de kleedruimtes hebben we het over zo’n 16 meter. De stalen overkraging boven de open entree mag ook tot de hoogstandjes gerekend worden.”

Duurzame technieken In het complex is een regiment aan duurzame technieken aanwezig, waaronder warmte-koude-opslag, warmtekrachtkoppeling en zonnepanelen. Haak: “Voor het installeren van de kanalen boven het zwembad hebben we een steiger neergezet. Dat werkt wel zo efficiënt. Terwijl het zwembad betegeld wordt, hangen we tien meter daarboven de installatieonderdelen op. Nog een verdieping hoger brengen we het dak in gereedheid.” De reiniging van het zwemwater gebeurt met een chloorvervangend systeem dat twee processen combineert. Bij het eerste proces wordt het zwemwater continu rondgepompt door een soort reactor. Bij het tweede proces wordt met toepassing van een innovatieve ontzoutingstechnologie meer dan 80% van het afgevoerde vuile water gereinigd. Hierdoor hoeft een kwart minder water ververst te worden.

De wet laat deze techniek alleen toe, omdat de kwaliteit van het gereinigde zwemwater boven de gestelde eisen ligt.

Bouwinfo Opdrachtgever Ontwerp Uitvoering Constructie Advies

Installaties Bouwperiode

Bouwprogramma

Bouwkosten

Gemeente Alphen aan den Rijn AGS Architekten & Planners Vink Bouw Nieuwkoop Bartels Ingenieurs voor Bouw & Infra Centraal Bureau Bouwtoezicht – toezichthouder/opzichter; Technisch adviesbureau Becks – technisch adviseur instal laties; SCENA akoestisch adviseur – advies akoestiek ITN – E-installateur; Oostendorp – W-installateur september 2010 – februari 2012 Complex met zwembad, parkeergarage en 36 appartementen (23.500 m² bvo) Totale investering: €25 miljoen

Woonzorgcentrum De Luwte te Amstelveen

Vink Bouw, de bouwpartner voor uw maatwerk!

Maatschappelijk belang In december dit jaar is het complex naar verwachting wind- en waterdicht.

De oplevering staat gepland in het voorjaar van 2012. Opdrachtgever en opdrachtnemer kijken alvast terug op een mooi project en een prettige samenwerking. Du Chatinier: “Toen ik in mei 2007 als wethouder begon, kon ik niet vermoeden dat dit project zoveel emoties teweeg zou brengen in de samenleving. Het maatschappelijke belang van een zwembad is heel groot. Met AquaRijn hebben we de lat dan ook hoog gelegd. Voor onszelf en voor de betrokken partijen. Alleen zo kunnen we realiseren wat we met elkaar voor ogen hebben: een multifunctioneel complex waar iedere Alphenaar iets mee heeft.” ❚

Stadswerf MtB & Hor te Amsterdam ZO

Rabobank GHN te Roelofarendsveen

www.vinkbouw.nl 17 | STEDENBOUW 698

Notelstraat 29 | 5058 ET Esbeek | telefoon 013 - 5052218 mobiel 06 - 53146271 | fax 013 - 5054390 | www.paanstegelwerken.nl

Projectinfo

Nieuwbouw zwembad Aquarijn te Alphen aan den Rijn

Het project is een gebouw bestaande uit een zwembad, parkeergarage en 36 appartementen in Alphen aan den Rijn. Het is ontworpen door AGS architekten & planners uit Heerlen in opdracht van de Gemeente Alphen aan den Rijn. De buitengevel van het zwembad is een aluminium vliesgevel met isolerende beglazing voorzien van isolettes. Dit zijn kantelbare en ophaalbare jaloezieĂŤn, geĂŻntegreerd in de isolerende beglazing. Voor de vliesgevel, uitgevoerd in Schuco fabrikaat serie RT50, is in verband met de hoge eisen van zwembadkwaliteit, gekozen voor een pre-anodisatie en moffelwerk. Voor deze vliesgevel komt een afwerking van strekmetaal. Er is gekozen voor Schuco PV panelen, deze bestaan uit meerdere zonnecellen, die door de glazen ruit ervoor worden beschermd voor omgevingsinvloeden. In de zonnecellen wordt het zonlicht direct in elektrische stroom omgezet. De ruiten in grote afmetingen, zijn uitgevoerd in zwembadkwaliteit en met een zeer sterke geluidswerende isolatie in verband met de combinatie zwembad en appartementen. Het zwembad wordt als eerste opgeleverd zodat de mensen er al mogelijk eind 2011 gebruik van kunnen maken.

!

De Stroet 2, Lunteren 0318-484041 www.vandijkaluminium.nl

Alphen aan de rijn | Aquarijn

Projectinfo Binnenafbouw zwembad

Uw partner voor de complete binnenafbouw van projecten van utiliteitsbouw en woningbouw.

Wij zijn gespecialiseerd in het leveren en monteren van scheidingswanden, systeemwanden, systeemplafonds, estrich vloeren en overige afbouwwerkzaamheden.

Wij staan voor kwaliteit, vakkennis, vakmanschap en service. U kunt bij ons terecht voor vrijblijvend advies en informatie.

Persoonlijk contact is onze drijfveer in het realiseren van projecten

Stobbeweg 12 ï 2461 EX Ter Aar ï tel 0172-537176 ï fax 0172-537845 e-mail: info@devier-totaalafbouw.nl ï www.devier-totaalafbouw.nl

“OERSTERK IN VOCHTWERING, VOEG- EN KITWERK”

Professionals in bouw en industrie vertrouwen al jaren op de kwaliteitsproducten van Simson. Een compleet assortiment lijmen en kitten voor universele toepassingen of specifieke vraagstukken.

Het team van Simson Applicatie staat onder meer voor u klaar bij: o Epoxyvoegen (zwembaden, doucheruimtes, grootkeukens, enz.) o Voegafdichtingen in nieuwbouw- en renovatieprojecten. o Voegafdichtingen in utiliteit- en woningbouw. o Vloeistofdicht afwerken van industriële vloeren en bedrijfsvloeren. o Afdichten van teakdekken o Impregneren van gevels o Brandwerende afdichtingen in zowel nieuw als bestaande gebouwen. o Voegverhardingen van onder meer terrassen, pleinen en tuinen.

Simson Applicatie BV Nieuwe Bredase Baan 8 4825BD te Breda Tel:076-5244300 Fax:076-5244301 Mail: info@simsonapplicatie.nl

In het laatste kwartaal van 2011 start de binnenafbouw van zwembad AquaRijn. Aannemer Vink Bouw Nieuwkoop BV schakelt hiervoor De Vier Totaalafbouw BV in, een vaste partner met ruime ervaring in wanden en systeemplafonds. Algemeen directeur Patrick Fokker: “Binnenkort starten we met de montage van de 2.400m² metalstudwanden en 3.700m² systeemplafonds. Vanwege de grote hoogte vormt het plafond boven het zwembad een behoorlijke opgave. Daar komt bij dat wij als afbouwbedrijf bij de laatste partijen horen die aan de bouw van dit zwembad werken. Met de oplevering in zicht is de tijdsdruk goed voelbaar, naast de montage zal ook de planning een flinke uitdaging zijn.” Dat Vink Bouw Nieuwkoop BV en De Vier Totaalafbouw BV vaste partners zijn, blijkt onder meer uit het feit dat beide partijen al in de aanbestedingsfase een nauwe samenwerking zijn aangegaan.

Samenhang door ontwerpsessies' “Ten behoeve van dit zwembad was al een intensief voortraject afgelegd met architect, constructeur en installateur, omdat er voor een prijsvraag een ontwerp gemaakt moest worden”, aldus constructeur Bartels Ingenieurs voor Bouw & Infra. “Middels ontwerpsessies hebben we de verschillende disciplines perfect op elkaar afgestemd. Ook nadat de prijsvraagfase voorbij was, hebben we deze ontwerpsessies voortgezet.”

Aangezien het gebouw meerdere functies bekleed, is gekozen voor verschillende constructiemethoden. De lange zijde van de zwemhal is middels een 48 meter overspannend vakwerk kolomvrij, waardoor het perron vrij boven het buitenwater uitkraagt. Vanwege deze grote overspanning bestaat het dak van het zwembad uit een staalconstructie.

De verdiepingsvloeren bestaan uit breedplaatvloeren en alle dragende wanden van het zwembad worden uitgevoerd in prefab-betonnen wanden, inclusief de liftschacht. In de kelder worden prefab-kolommen gebruikt. “De keuze voor prefab-materialen zorgt ervoor dat de bouwsnelheid wordt verhoogd.”

De buitengevel van het zwembad is een aluminium vliesgevel met isolerende beglazing. “Dit geeft een prachtige uitstraling aan het gebouw en draagt bovendien bij aan de energiezuinigheid.

Op het split-level-deel van de parkeerkelder worden in tweede instantie, met een grote ontwerpvrijheid in draagstructuur, circa 20 appartementen ontwikkeld. Bij het ontwerp hiervan hebben wij ook nog bouwkundig advies gegeven. Onze inbreng wordt hierbij door alle partijen gewaardeerd.”

W-installaties Oostendorp Installatietechniek B.V. is een landelijk opererende totaalinstallateur,die zich met name richt op gebouw-gebonden werktuigbouwkundige en regeltechnische installaties in uiteenlopende projecten. “Daarbij wordt uitdrukkelijk rekening gehouden met de wensen van de opdrachtgever en zijn adviseurs. Maar onze eigen knowhow brengen wij gericht in om een verantwoorde installatiekeuze te bewerkstelligen, met name op het gebied van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen", aldus het bedrijf. Bij het project Zwembad AquaRijn (met 36 appartementen) is Oostendorp Installatietechniek geselecteerd voor de W- installaties, op basis van een inschrijving volgens de bestekken van Adviesbureau Becks uit ’s-Hertogenbosch met beoordeling van aangeboden alternatieven en bezuinigingen.

19 | STEDENBOUW 698

best | bedrijvencomplex: Bestpoint

Bestpoint: groot,

groter, grootst MGM Projectontwikkeling heeft in 2004 ruim 36.000 vierkante meter grond kunnen kopen op een prachtige zichtlocatie tussen de A2 en de Eindhovenseweg in Best, voor de realisatie van een groot bedrijvencomplex Bestpoint. Best Architecten tekende voor het ontwerp met 'groot' als toverwoord. Bestpoint huisvest namelijk de grootste Karwei-bouwmarkt van Nederland, alsmede de grootste Decathlon (Franse sportwinkelketen) van ons land. Van der Heiden bouw en ontwikkeling verkeert momenteel in de afrondingsfase van het enorme complex.

Voor MGM Projectontwikkeling, dat normaal gesproken alleen woningbouwprojecten realiseert, is Bestpoint een enorme uitdaging. Gerald van Kessel van MGM Projectontwikkeling: “Mijn broer Marcel en ik waren eigenaar van Hasco Bouwmaterialen en de Karwei-bouwmarkt in Best. We groeiden serieus uit onze jas en waren al meer dan tien jaar op zoek naar een nieuwe locatie. In 2004 kregen we dan eindelijk de mogelijkheid om bouwgrond aan de Eindhovenseweg te kopen, een kavel waarop we in 1995 ook al eens een bod hadden gedaan. Sinds 1995 zijn we naast het exploiteren van de bouwmarkten namelijk ook actief in de pro-

20 | STEDENBOUW 698

Vijf gebouwen met hallen voor opslag, kantoren en veel showruimte.

jectontwikkeling. We hebben in 2004 – net voor de crisis - de keuze gemaakt om zowel Hasco als de Karwei te verkopen en ons meer te gaan richten op de projectontwikkeling.”

Vertrouwen MGM Projectontwikkeling heeft samen met Best Architecten een plan ontwikkeld, bestaande uit in totaal vijf gebouwen met hallen voor opslag, kantoren en veel showruimte. “Ondanks heel veel leegstand in de regio, hadden we vertrouwen in

best | bedrijvencomplex: Bestpoint

deze locatie. Bestpoint is gelegen op een ideaal punt midden in de driehoek van de belangrijke snelwegen A58, A2 en A50.” Het plan bestaat uit in totaal vijf gebouwen. Gebouw 1 omvat vier hallen van ieder 1.000 vierkante meter, gebouw 2 herbergt twee lagen van ieder 3.000 vierkante meter met daarboven twee lagen kantoorruimte van ieder 500 vierkante meter. In gebouw 3 zit de grootste Karwei van Nederland met 7.000 vierkante meter vloeroppervlak en gebouw 4 - erbovenop - is een kwartslag gedraaid, 6.000 vierkante meter groot en beschikt ook nog eens over 145 parkeerplaatsen op hoogte. Tot slot is gebouw 5 de parkeergarage, met plaats voor 165 auto’s. Er is volgens Van Kessel bewust gekozen voor een zeer brede en gescheiden hellingbaan voor op- en afrijden, zodat mensen sneller omhoog durven te rijden.

Alle gebouwen zijn voorzien van een sprinklerinstallatie om te voorkomen dat de grote ruimtes in brandcompartimenten zouden moeten worden opgesplitst. Een grote silo met een inhoud van 750 kuub leidingwater (schoonwater) is immers een vereiste en kan alle ruimtes besprenkelen.

Hulde Na het verwerven van de grond heeft het liefst zeven jaar geduurd voordat MGM Projectontwikkeling met de bouw van Bestpoint kon starten. “De kredietcrisis, de verkoop van Hasco en Karwei en het vaststellen van de bestemmingsplannen van de gemeente hebben voor vertraging gezorgd. Zelfs op het laatste moment kwam er nog even een kink in de kabel. Vóór de kredietcrisis vonden de banken een dekkingsgraad van vijftig procent voldoende met onder meer de kersverse eigenaren van Hasco en de Karwei als huurders. Die dekkingsgraad werd ‘opeens’ aangescherpt tot tachtig procent. Banken deden dus niet meer mee. We zijn vervolgens met diverse partijen in gesprek gegaan en mochten uiteindelijk Decathlon, een van oorsprong Franse sportwinkelketen, Best Architecten, de architect van Bestpoint, en Altavilla, de brandadviseur van Bestpoint, tot onze nieuwe huurders rekenen. De provincie Noord-Brabant maakte vervolgens ook nog even bezwaar op het bestemmingsplan, waartegen de gemeente Best met succes heeft geageerd.

Dat betekende groen licht voor de bouw. Hulde op dit vlak voor de flexibiliteit van de aannemer Van der Heijden uit Schaijk. In plaats van de geplande 1 maart konden ze pas op 1 september 2010 starten, zonder extra kosten en tegen dezelfde voorwaarden.”

Voorbereiding Van der Heijden is begonnen met de fundaties van gebouw 1 en 2. Gebouw 3 en 4 mogen dan qua volume omvangrijk zijn, bouwtechnisch gezien stelt het volgens Rien van Nistelrooij, projectleider bij Van der Heijden bouw en ontwikkeling, weinig voor. “In de realisatie van het kantoorpand zit de meeste bouwtijd met veel glas en bijzondere details. Door de vertraging van een half jaar hebben we veel tijd kunnen besteden aan de voorbereiding en logistiek. Om een voorbeeld te geven, in het kantoorpand zijn vloerplaten verwerkt met een breedte van zestien meter. Twee kranen van 120 ton kwamen eraan te pas om de vloerplaten erin te leggen. De vloerenfabrikant uit Oosterhout diende iedere twintig minuten met twee opleggers - met ieder drie vloerplaten van tien ton per stuk - op de bouwlocatie te staan. Datzelfde kunstje hebben we herhaald voor de Karwei.

Ook hier reden de vrachtwagens af en aan. Bedenk daarbij dat het gaat om een oppervlakte van 100 bij 100 meter en de afmetingen van de vloerplaten 16 meter bij 1,20 meter zijn. De staalconstructie diende op een gelijkmatige manier te worden belast met de vloerplaten en is van twee zijden dicht gelegd, waarbij de kranen ín het gebouw stonden.”

Groot, groter, grootst, gaat dus wel degelijk op voor Bestpoint. In totaal is er zo’n 1.000 ton staal aan te pas gekomen en zijn er meer dan 500 heipalen geplaatst met een gemiddelde doorsnede van 50 centimeter en een lengte van 20 meter.

“De gemeente had het idee om de grond die vrij kwam bij het heien van de boorpalen te gebruiken voor een geluidswal, maar had geen idee om hoeveel grond het ging,” lacht Van Nistelrooij. “Gebouw 3 zou eigenlijk een meter lager komen te liggen, maar hebben we 35 centimeter opgehoogd om de grond kwijt te kunnen.”

De verschillende huurders van Bestpoint hebben inmiddels hun plekje gevonden.

De Karwei is reeds geopend en Decathlon opent 1 maart 2012 haar deuren.

“We hebben op dit moment nog één etage in gebouw 2 te huur,” besluit Van Kessel. ❚

Bouwinfo Opdrachtgever Ontwerp Uitvoering Directievoering Brandadvies Constructeur Installaties

Bouwperiode Bouwkosten

MGM Projectontwikkeling bv Best Architecten

Bouwbedrijf van der Heijden Ingenieursburo van Ierssel Altavilla Tielemans Eindhoven W&D Den Bosch (W-); HvL Eindhoven (E-); Kuijpers (S-) 1 september 2010 t/m 1 november 2011 Totaal incl. grond €25 miljoen

BestPoint bracht ‘Beste Punten’ van partijen boven Bij alle betrokkenen leefde de wil en uitdaging dit prestigieuze en omvangrijke project in de zeer krap gestelde planning te realiseren.

Krachten en kennis werden onder onze regie gebundeld, de teamgeest was onovertroffen, de communicatie helder.

Ook huurderswensen werden flexibel tegemoet getreden. Het resultaat mag gezien worden, een aanwinst voor Best.

www.vd-heijden.nl Schaijk, 0486 - 46 18 55

21 | STEDENBOUW 698

Boxmeer | Maasziekenhuis Pantein

Mensgerichte zorg in helende omgeving

Het nieuwe Maasziekenhuis in Boxmeer biedt patiënten een omgeving die het herstel bevordert. Het ziekenhuis volgens het Planetreeconcept is in mei in gebruik genomen. Vastgoedontwikkelaar Vitaal ZorgVast ontwikkelde het complex voor Maasziekenhuis, onderdeel van de Zorggroep Pantein. “Gebruikers vinden het een open, licht en aangenaam gebouw”, aldus Ruud Verreussel van de Raad van Bestuur.

“Het Planetree-concept is een van de pijlers waarop de zorgvisie van het Maasziekenhuis is gebaseerd”, vertelt Machteld Braunius, adjunct-directeur van Vitaal ZorgVast. “Deze sterke mensvisie komt tot uiting in het gebouw. Het Maasziekenhuis is het eerste ziekenhuis in Nederland dat volgens het Planetree-concept is gebouwd. Zo is er heel veel natuurlijk daglicht in het gebouw. Daglicht beïnvloedt het herstel. Daarnaast is er rust en overzicht met duidelijke routing. In het ziekenhuis is veel gebruik gemaakt van natuurlijke materialen, zoals hout en natuursteen. De beleving van de omgeving was een belangrijk thema voor de nieuwbouw.”

bezoekers en medewerkers Pantein staat voor een innovatieve en integrale aanpak van de zorg. De mens staat voorop in een helende om-

geving. Bij Planetree gaat het om de menselijke maat en het persoonlijk welbevinden. Braunius licht toe: “Hoe zorg je voor een omgeving waar medewerkers en patiënten zich prettig voelen? Wat bied je aan hospitality?”

PTG advies, Bonnema architecten en Vitaal ZorgVast hebben in overleg met Maasziekenhuis de zorgvisie vertaald naar de omgeving, het gebouw en de logistiek.

“Het gebouw biedt volop keuzemogelijkheden, waarbij regie van de patiënt voorop staat”, vertelt Verreussel.

“De patiënt kan kiezen tussen één- of driepersoonskamers. Ook is het mogelijk dat de patiënt met zijn partner op een kamer slaapt. In de polikliniek zijn er multimediaruimtes waarin patiënten informatie kunnen zoeken over hun aandoening. Patiënten kunnen als ze het prettig vinden gasten meenemen naar de lounges op de verpleegafdelingen. Ze kunnen ook naar het minirestau-

Een compact ziekenhuis met alle ziekenhuisfuncties in het hoofdgebouw.

22 | STEDENBOUW 698

rant tussen de twee verpleegafdelingen. Daar kunnen ze zelf hun menu kiezen in het restaurant in overleg met de kok.” Passend bij het ‘healing environment’ is ook een grote tuin aan de achterkant van het complex. In de tuin kunnen patiënten, bezoeker en medewerkers tot rust komen en een wandeling maken. Ook is de tuin geschikt als oefentuin om te revalideren.”

Samenwerking Pantein is een ketenzorgorganisatie die door samenwerking met een netwerk van instellingen de best mogelijke zorg wil bieden aan de mensen in het land van Cuijk. Zo werkt het ziekenhuis inhoudelijk nauw samen met het UMC St. Radboud en de Sint Maartenskliniek uit Nijmegen. Daardoor kunnen bijvoorbeeld mensen met kanker, reuma of orthopedische klachten ook

De mens staat voorop in een helende omgeving.

b­ ehandeld worden in de daarvoor bestemde poliklinieken in het Maasziekenhuis. Het voordeel van deze samenwerking is dat mensen uit de omgeving in hun eigen streekziekenhuis de beste specialistische behandeling kunnen krijgen.”

“We kijken ook naar het voor- en natraject van een ziekenhuisopname”, aldus Verreussel. Zo kan iemand tijdelijk worden opgenomen in een zorgcentrum of thuiszorg krijgen. Daarnaast kan iemand begeleiding krijgen door een psycholoog, fysiotherapeut, ergotherapeut of andere specialisten. Verreussel: “We bieden grenzeloze zorg op het gebied van gezondheid, wonen en welzijn en zorg.”

Vastgoedontwikkeling Braunius: “In de vastgoedontwikkeling is gekozen voor een compact ziekenhuis met alle ziekenhuisfuncties in het hoofdgebouw. Daarnaast is gekozen voor een dien-

stengebouw voor zorggerelateerde functies. Dit gebouw is alternatief aanwendbaar en is ontwikkeld tegen lage huisvestingslasten. Syntrus Achmea Vastgoed is eigenaar van het gebouw. Hoofdhuurder Maasziekenhuis verhuurde de vierkante meters aan een Centrum voor Dialyse, een centrum voor orthodontie en tandheelkundige zorg en paramedische zorg. Bijzonder is dat het gebouwencomplex met de belegger is ontwikkeld.”

“Het ziekenhuis maakt onderdeel uit van de ontwikkeling van een Zorg- en Leerpark. In 2012 komt naast het hoofdgebouw van het Maasziekenhuis een zijvleugel waarin GGZ-functies gehuisvest worden. Daarnaast komt er in dit complex een herstelafdeling voor ouderen. Inmiddels is naast het ziekenhuis de bouw van bunkers voor radiotherapie gestart. In de toekomst zal ook het ROC Nijmegen zich vestigen op het park. Zo komen zorgfuncties en leren bij elkaar.” ❚

Bouwinfo Opdrachtgever Architect Adviseur Bouwmanagement Constructeur E-installatie Deuren Hang- en sluitwerk Elektrische schuifdeuren Screens OK-complex Bouwperiode Bouwprogramma

Maasziekenhuis Pantein, Boxmeer Bonnema, Hurdagaryp PTG, Amersfoort BBC Bouwmanagement, Etten-Leur Verkerk groep, Zwijndrecht Mondoor, Zaltbommel Van der Stad, Wijchen (onderdeel Polvo BV) Metaflex Isosystems, Aalten Schellekens & Schellekens, Beuningen Lavero Medical, Aarschot van 2008 tot eind 2010 totale oppervlakte gebouw: 22.000 m²

23 | STEDENBOUW 698

Best Design 2011 Daarom een Compact deur!

www. r o l f l e x . c o m 21534-Rolflex_adv.BestDesign2011.indd 1

12-10-2011 17:09:07

Meer op onze website: www.

LABORATORIUMTAFELS

|

ZUURKASTEN

|

LOS MEUBILAIR

.com

| ENERGIEVOORZIENINGEN

Boxmeer | Maasziekenhuis Pantein

Projectinfo Atrium Licotec is gespecialiseerd in het technisch ontwerpen, produceren en uitvoeren van complete duurzame dakoplossingen – zelfdragende constructies van glas en kunststof, eventueel in combinatie met warmte-en-koude-opslag. Een voorbeeld hiervan is opvang van zonne-energie door middel van fotovoltaïsche cellen in glas gelamineerd, waarbij er zowel voldoende daglichttoetreding als energiereductie wordt bereikt.

Dit heeft Licotec onder andere toegepast in de nieuwbouw van het Centraal Station van Rotterdam.

Licotec Daklicht heeft in opdracht van BAM Utiliteitsbouw het atrium voor het Maasziekenhuis Pantein geleverd. “Het atrium geeft een zee van daglicht in de centrale hal van het ziekenhuis.” De kap bestaat uit 12 zelfdragende zadeldaken in de lijn van het gebouw, terug lopend in lengte van 21 naar 16 meter, elk met een breedte van 3,50 meter. “Voor Licotec een mooie opdracht die in een zeer kort tijdsbestek uitgevoerd is in verband met het wind- en waterdicht maken van het geheel voor de kerstperiode. Samen met de bouwcombinatie is hier een prachtig project gerealiseerd voor een perfecte zorgomgeving”, aldus Licotec.

Deur vouwt zichzelf op en biedt ruimtewinst Bij de eerste hulp, ambulancepost en het mortuarium van het Maasziekenhuis Pantein is gekozen voor de Compact in- en uitrijdeur van Rolflex Nederland BV, waarbij het deurblad zichzelf boven de dagopening samenvouwt tot een klein pakketje. Voor de architect was het opvouwprincipe van de Compact-bedrijfsdeur de belangrijkste reden om deze deur toe te passen in het ziekenhuis, aldus Rolflex Nederland BV. “Met de Compact-deur wordt veel ruimte bespaard omdat er geen rails aan het plafond bevestigd hoeft te worden. Deze ruimte kan nu optimaal gebruikt worden voor de inrichting van het gebouw, bijvoorbeeld verlichting, leidingen, verwarming en dergelijke. Compact-deuren worden in allerlei bedrijven en organisaties toegepast.” De hulpverleningssector is een belangrijke markt voor Rolflex Nederland BV. “Betrouwbaarheid, bedrijfszekerheid en natuurlijk een perfecte 24-uurservice zijn sleutelwoorden wanneer je samenwerkt met brandweer, ambulance en politieposten.”

25 | STEDENBOUW 698

Boxmeer | Maasziekenhuis Pantein

Projectinfo Programma van Eisen

Laboratoriuminrichting

PTG Advies ontwikkelde op basis van de zorgvisie van het Maasziekenhuis een basisprogramma en een Programma van Eisen voor de nieuwbouw in Boxmeer. “Met de beide ontwerpers Bonnema en Linssen hebben wij het structuurplan en het ruimtelijk/functioneel en technisch ontwerp uitgewerkt”, vertelt directeur Bert Jan Grevink. “Het Maasziekenhuis is toekomstbestendig door de functionele flexibiliteit.

De nieuwe huisvesting is gemakkelijk aan te passen aan veranderingen in gebruik. De ruimtes zijn geschikt voor meerdere specialismen.

Samen met het Maasziekenhuis Pantein en Vitaal Zorgvast zetten wij een nieuwe contractvorm op in de vorm van een engineer-buildand-maintain-constructie. De integrale verantwoordelijkheid voor de engineering en het reguliere onderhoud is bij een marktpartij ondergebracht.” PTG begeleidde het project in de rol van huisvestingsadviseur en projectmanager. Grevink: “In dit veelzijdige project konden wij als onafhankelijk adviesbureau op het gebied van huisvestingsvraagstukken in de zorg veel van onze kennis en vaardigheden kwijt.”

In nauw overleg met BAM en de gebruikers, heeft Potteau Labo het laboratorium ingericht van het Maasziekenhuis. “Zoals bij al onze projecten is ons doel het fabriceren, leveren en installeren van labmeubilair dat voldoet aan de wensen van de klant, rekening houdend met de gezondheid, de veiligheid, het milieu en de geldende normen. De kleurkeuze lag niet voor de hand, maar het resultaat, gezien in de volledige labomgeving, toont aan dat kleine wijzigingen op onze uitgebreide standaardproductie tot mooie gepersonaliseerde inrichtingen kunnen leiden. Dankzij onze ervaring in meerdere landen, zowel in ziekenhuizen, onderwijsinstellingen, de chemische, farmaceutische en de voedingsindustrie, heeft Potteau Labo een uitgebreid gamma van gestandaardiseerde producten, die door de jaren heen getest werden om bij iedere toepassing geschikt te zijn. Al deze onderdelen worden binnenshuis vervaardigd, waardoor wij uiteraard makkelijk oplossingen op maat kunnen aanbieden.”

Huisvesting met zorg

pieterse terwel grevink richt zich op huisvestingsvraagstukken in de gezondheidszorg en houdt zich vooral bezig met de wisselwerking tussen huisvesting en bedrijfsvoering.

www.ptg-advies.nl

“Samen ontwikkelden we hier met het oog op de menselijke maat. Vitaal ZorgVast begrijpt dat.”

“Bij het ontwerpen dachten we al na over het onderhoud. Vitaal ZorgVast initieert dat.”

Margot van Haren 2009 Bouwcoördinator Maasziekenhuis Pantein - Boxmeer

Margot van Haren 2011

www.vitaalzorgvast.nl