Stedenbouw 732 by Louwers Mediagroep

EDITIE

732

T I J D S C H R I F T VO O R S T E D E N B O U W, ARC H IT E C T U U R E N M O N U M E N T E N I JA AR G A N G 67 I 2 015

Winkelpaleis met internationale grandeur | Van der Valk Hotel markeert stadsentree Enschede | Nieuwbouw hoofdkantoor Jumbo nagenoeg gereed | Handelskade Nijmegen: wonen en recreĂŤren aan het water

DWER AN

TREEM EX

GE HO BR

DHEID EN

2resist速 ceiling system

Optimale bescherming voor bewoners en pati谷nten Wie veiligheid serieus neemt, anticipeert op brandgevaar. Het 2resist速 ceiling system van Faay biedt optimale bescherming: met minimaal 60 minuten is het plafond extreem brandwerend. De extra vluchttijd die dit biedt, kan van doorslaggevend belang zijn. Faay 2resist速 plafonds bieden daarmee optimale bescherming. Veilig idee! Bel (0347) 37 66 24 of kijk op faay.nl.

Samenwerking met:

Aluminium kozijnen vliesgevelsystemen

PCC HEILOO

JT BIOSCOOP HILVERSUM

ME ER I NFO RMATIE OV ER INTAL ? NEEM CONTA CT MET ONS OP : 0226 34 15 25

RAVEL RESIDENCE AMSTERDAM

W W W.I N TAL .N L

Inleven . Realiseren. Beleven.

Bij Van Mierlo Bouw & Ontwikkeling zijn we al 85 jaar trots op wie we zijn en wat we maken. We werken vanaf het eerste stadium samen met onze co-makers en luisteren naar onze klanten om het beste resultaat te behalen. Dit in combinatie met ons vakmanschap, zorgt ervoor dat wij de wensen van de klant optimaal kunnen vormgeven. Door op een professionele en resultaatgerichte manier onze middelen en kennis in te zetten, leveren wij toekomstbestendige gebouwen waarin de gebruikers zich thuis voelen.

Bouw & Ontwikkeling Aartsdijkweg 1, Maasdijk, Postbus 218, 3140 AE Maassluis, T: 0174-522300, E: info@vmierlo.nl

www.vmierlo.nl

EDITIE

732

Voorwoord

HET AANTAL MARKANTE GEBOUWEN IN NEDERLAND BLIJFT GROEIEN Door de juiste vraag te stellen, trigger je de markt. Dat geldt zeker ook in de bouw, waar op verzoek van opdrachtgevers steeds weer bijzondere, aansprekende, innovatieve gebouwen worden ontworpen en gerealiseerd. In deze editie van Stedenbouw hebben we een aantal sprekende voorbeelden voor u verzameld. Zoals het nieuwe Sijthoff in Den Haag; een stijlvol kooppaleis dat past in het rijtje van Lafayette, Harrods en Macy’s. Het pand is een echt eyecatcher geworden: de ronde glazen gevel met daarboven langgerekte, wisselende raampartijen geeft het gebouw een monumentale uitstraling en een krachtige identiteit. Om dit mogelijk te maken, is het pand volledig gestript, inclusief de tweede verdiepingsvloer. Zo is de hoogte ontstaan die het winkelgedeelte zijn mondaine uitstraling bezorgt. Vervolgens is het pand stap voor stap weer opgebouwd, waarbij de ‘knik’ in de voorgevel is rechtgetrokken. Een belangrijke ingreep, volgens de architect. Want de rechte voorgevel geeft de straat een beter profiel en benadrukt het karakter van een winkelboulevard. In Eindhoven heeft kort geleden LUCHTRUIM, de nieuwe hotspot op het Eindhovense businesspark Flight Forum, haar deuren geopend. Het gebouw is niet direct zichtbaar vanaf de openbare weg, maar is van binnenuit zeker een lust voor het oog. LUCHTRUIM doet haar naam – in grote letters boven de entree – in meerdere opzichten eer aan. Zo verschaft de staalconstructie met transparante schil een ruimtelijk karakter met wisselende luchten als achtergrond en verwijst de naam naar de nabijgelegen luchthaven, een link die ook terugkomt in het interieur. Het gebouw is comfortabel, eigenzinnig en dynamisch ingericht om te werken, ontmoeten, sporten en lunchen. Een absolute meerwaarde die wordt gewaardeerd door bezoekers en huurders van het kantorencomplex, dat bij haar oplevering in juli al bijna volledig verhuurd was. Ook zeer de moeite waard is het artikel over Cradle to Cradle-icoon Stadskantoor Venlo, dat op dit moment wordt gerealiseerd. In het project wordt een keur aan duurzame maatregelen toegepast, om het gebouw een zo ‘groen’ mogelijk karakter te geven. Het stadskantoor wordt hierdoor volgens de bouwers een ‘gebouw dat meerwaarde creëert’, met schonere lucht, meer biodiversiteit, waterzuivering, energieopwekking, een prettig werken verblijfsklimaat en meerdere C2C-materialen die zorgen voor restwaarde. Naar verwachting wordt de nieuwbouw in de zomer van 2016 opgeleverd. Ik wens u weer veel leesplezier.

Lieke van Zuilekom

732

SINDS 1948

Vaktijdschrift & website voor stedenbouw, architectuur en monumenten Jaargang 67 | 2015 Verschijnt 8 x per jaar ISSN 0165-3997

UITGEVER

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 495 45 00 95 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIEADRES

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 495 45 00 95 E redactie@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIECÖORDINATOR Lieke van Zuilekom – Bousema

REDACTIEMEDEWERKERS

Patricia van der Beek, Hilda Bosma, Jac Buchholz, Martijn van den Bouwhuysen, Henk Geist, Fiona de Heus, Marjolein Meppelink, Sjoerd Meuleman, Richard Stegers, Liliane Verwoolde, "Het Tekstbureau", Jan-Kees Verschuure, Lieke van Zuilekom – Bousema.

BLADMANAGEMENT

Tim van den Dungen E t.vandendungen@louwersuitgevers.nl Randy van den Hoek E r.vandenhoek@louwersuitgevers.nl Sander van Hout E s.vanhout@louwersuitgevers.nl

BLADMANAGER

BOUWEN AAN MONUMENTEN

Randy van den Hoek E r.vandenhoek@louwersuitgevers.nl

SECRETARIAAT

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

ADVERTENTIES Online aanleveren: www.wetransfer.com E traffic@louwersuitgevers.nl o.v.v. naam en project

ABONNEMENTSPRIJS

€ 81,- per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Stedenbouw magazine Informatie over abonnementen: T +31 495 45 00 955

ADRESWIJZIGINGEN

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

OPZEGGINGEN

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

DOELGROEP

Verspreiding vindt plaats via abonnementen en via gerichte distributie aan architecten, aannemers, opdrachtgevers, project-ontwikkelaars, zorginstellingen, woningbouwverenigingen en andere opdrachtgevers,(semi-)overheidsinstellingen, brancheorganisaties, toeleveranciers en verwante organisaties.

VORMGEVING/ART DIRECTION E studio@louwersuitgevers.nl

DRUKWERK

Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

UTILITEITSBOUW DEN HAAG Sijthoff. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 OOIGEM Crop’s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

ENSCHEDE Hotel van der Valk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 EINDHOVEN Prologis Benelux. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 VEGHEL Jumbo.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 ALKMAAR JT Bioscoop.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 VENLO Stadskantoor.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 DEN HAAG Sigma-ensemble. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 EINDHOVEN LUCHTRUIM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 GELEEN Hornbach. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 ZWIJNDRECHT Heerema Innovatiecentrum. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 ZWOLLE Wijkcentrum Het Anker. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 RIEZEBOS Genemuiden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 DORDRECHT Kinepolis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 AMSTERDAM Transformatie Metropoolgebouw.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 DRONTEN Centrum voor Beroepsonderwijs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 SOUTHAMPTON The Pod.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 WANSSUM Vitelia.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 WASSENAAR Museum Voorlinden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 DEVENTER Stadhuiskwartier. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 AMSTERDM Nowadays. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

122

106

114

135

THEMA BRANDWERENDHEID Klaar voor internationale standaarden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Specialist prefab wanden en plafonds test producten volgens Europese normen.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Hantering Duitse normen doet deurenproducent vooroplopen bij overgang naar separate tests brand- en rookwerendheid.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

WONINGBOUW

EDITIE

732 T I J D S C H R I F T VO O R S T E D E N B O U W, ARC H IT E C T U U R E N M O N U M E N T E N I JA AR G A N G 67 I 2 015

Winkelpaleis met internationale grandeur | Van der Valk Hotel markeert stadsentree Enschede | Nieuwbouw hoofdkantoor Jumbo nagenoeg gereed | Handelskade Nijmegen: wonen en recreëren aan het water

Coverbeeld | Sijthoff, Den Haag Beeld: Ossip Architectuur fotografie

BOUWEN AAN MONUMENTEN

ren is innoveren’

AMSTERDAM Hotel Pulitzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 UTRECHT Renovatie Halve Maan.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 KRANENBURG Antonius van Paduakerk.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 DEN HAAG B-ApartHotels. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 HATTEM Stadhuis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 HATTEM Dijkpoort en stadsmuur.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 HATTEM Kerktoren Grote of Andreaskerk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 DONATUS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148

Eduard van der Meer vast rendement die blijvend aanpasbaar is aan de veranderende wensen van klant en markt. Met als basis een flexibele draagstructuur die het mogelijk maakt om de functie te wijzigen. “Dat leidt tot echt duurzame gebouwen die langdurig aantrekkelijk blijven voor bewoners en gebruikers. Dat noemen we toekomstvast rendement. Dit principe passen we steeds toe op het niveau van gebied, gebouw en gebruiker.” Gebied in perspectief Volgens Van der Meer moeten we af van het idee dat je iets bouwt met een statische functie. “We weten nu niet hoe mensen een gebouw over vijftig jaar gebruiken. VBI kijkt liever programmatisch naar het bredere gebied waarin de gebouwde omgeving tot stand komt.” Belangrijke vragen zijn dan: Wat zijn daar vandaag en morgen gewenste functies? Hoe maak je dan gebouwen die aanpasbaar zijn aan die veranderende behoeftes? De draagconstructies van VBI vormen de kern van die flexibiliteit. “Neem de nieuwe drielaagse Pathébioscoop in Arnhem op een A-locatie tussen station en stadscentrum. Met zijn grote en variabel in te delen vloeroppervlakten kan het leisure-complex in bruikbaarheid straks inspelen op een veranderend karakter van de binnenstad. Of kijk naar de ABC School De Liendert in Amersfoort, waar rekening is gehouden met een mogelijke extra bouwlaag. Zo kan de school van vandaag het appartementencomplex van morgen worden.”

Zuidas. “In het meest duurzame kantoorgebouw ter wereld maakt VBI met zijn grote vloeroppervlakken enerzijds het modernste werken optimaal mogelijk. Anderzijds zorgt de vrije indeelbaarheid dat de ruimtes blijvend aanpasbaar zijn en het gebouw in de toekomst ook andere functies kan krijgen.” Voor en door gebruikers Zorgen dat een gebouw echt duurzame toegevoegde biedt, begint en eindigt bij de eindgebruiker. Bij toekomstvast rendement gaat het niet om een gebouw als drager van economische waarde, maar om welke waarde erin wordt gecreëerd. Daarom streeft VBI met zijn methode van Flexibel comfort altijd naar een maximaal aan te passen ontwerp. “Neem het nieuwe kantoor van offshorebedrijf Heerema Marine Contractors in Delft. Daar was grote behoefte om de ruimtes te laten meebewegen met de fases van hun projecten, waarin de groottes van de teams erg konden verschillen. Met onze grote overspanningen is de werkvloer nu steeds eenvoudig aan te passen. Of neem woontoren De Hoven in dezelfde stad. Huurders en kopers waren hier vroegtijdig betrokken. Met de mogelijkheden van vrije draagconstructies leidde dat voor ieder appartement tot een indeling op maat.”

‘Vrije draagconstructies maken voor ieder appartement een indeling op maat mogelijk’

Functievrij gebouw(d) Werken zonder vaste muren heeft als voordeel dat je een gebouw steeds kunt laten voldoen aan nieuwe eisen. Een project met een volledig doorgevoerde flexibele gedachte is de voormalige hangar FOKKER 7 op Schiphol-Oost. “Hierbij is een constructie bedacht die volledig te demonteren is. Ook de vloeroppervlakken zijn als bouwblokken uit elkaar te halen en opnieuw te gebruiken, helemaal volgens de filosofie van het circulaire bouwen.” Een ander voorbeeld is The Edge aan de Amsterdamse

Inspelen op vernieuwing Op korte en lange termijn succesvol in blijven spelen op de snel veranderende behoeftes van de gebruikers. Dat vraagt om een optimale afstemming met de keten en de klant. “Het liefst zijn we zo vroeg mogelijk betrokken bij de plannen van investeerders, beleidsmakers, architecten en bouwers. Zo is de kans het grootst dat we voor gebied, gebouw en gebruiker tot flexibele oplossingen komen waarmee we zeker een eeuw vooruit kunnen”, zegt Van der Meer, die tot slot benadrukt: “Dat is geen kwestie van transformatie, maar van vernieuwing. Renoveren is innoveren.”

NIJMEGEN Handelskade. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 AMSTERDAM Lofts aan de Amstel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 MAASTRICHT Mergelweg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 AMSTERDAM De Makroon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 ALPHEN AAN DEN RIJN Renovatie woningen Naereboutstraat, J.P. Coenlaan en D. Rijkersstraat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 SCHEVENINGEN De Zuid – Norfolk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 LEEUWARDEN Sint Bonifatiuspark. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 HOUTEN JOINN!.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 HAARLEM Helsinkistraat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 HOORN Kaap Hoorn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 AMERSFOORT-SCHOTHORST De Koperhorst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 AMSTERDAM W99. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 ERMELO Retiefstraat – Witwaterrand. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 BEDRIJFSPRESENTATIE Bosan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

Hotel Pulitzer Amsterdam: oude glorie in ere gehouden Uniek woon-en hotelcomplex in Haags monument

Drie restauratieprojecten in Hattem op rij

Coverbeeld | Dijkpoort Hattem Beeld: Delfgou

RUBRIEKEN Wie Doet Wat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

UTILITEITSBOUW Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Ossip Architectuur fotografie

Verouderd kantoorpand transformeert naar warenhuis

Winkelpaleis met internationale grandeur De Bijenkorf in Den Haag heeft een waardige buurman gekregen. De naam is nog steeds ‘Sijthoff’, maar van het oorspronkelijke gebouw is niets meer te bekennen. Daarvoor in de plaats is een stijlvol kooppaleis gekomen, dat past in het rijtje van Lafayette, Harrods en Macy’s. Bezoekers kunnen er naar hartelust winkelen in twee winkellagen, terwijl de bovenste vier lagen in gebruik zijn als kantoorruimte.

DEN HAAG | Sijthoff

SIJTHOFF SHOPS & OFFICES Het nieuwe Sijthoff bevindt zich in het hart van Den Haag, op het kruispunt van de Grote Marktstraat, Wagenstraat en Achter Raamstraat. Het pand springt onmiddellijk in het oog: de ronde glazen gevel met daarboven langgerekte, wisselende raampartijen geeft het gebouw een monumentale uitstraling en een krachtige identiteit. “Dat was ook de uitdaging”, vertelt René Mol, directeur van Colliers International. “Sijthoff moest ‘transformeren’ en dat betekent een nieuwe identiteit, een passende functie en een verbeterde kwaliteit.” De transformatie komt tot stand in samenwerking met V8 architects.

DE MAGIE VAN WARENHUIZEN De transformatie is gewenst, maar ook noodzakelijk. Het Sijthoff pand – daterend uit de jaren ’80 – is technisch afgeschreven en al jaren een dissonant in de winkelstraat. “In een straat waar gebouwen als Bijenkorf en Peek & Cloppenburg een monumentaal ensemble vormen, past geen

sleets kantoorgebouw”, vertelt Michiel Raaphorst, architect van V8. De gemeente Den Haag heeft de afgelopen jaren de Grote Marktstraat herontwikkeld naar een internationale winkelboulevard met allure. Voor de transformatie van Sijthoff is gekeken naar de architectuur van internationale warenhuizen. “Deze warenhuizen hebben allure en iets magisch. De buitenkant belooft je iets. Wil je dat beleven, dan moet je naar binnen.”

DE EERSTE STAPPEN Dan volgen de stappen die deze ambitie waarmaken. Het pand wordt tot op het betonskelet gestript, inclusief de tweede verdiepingsvloer. Zo ontstaat de hoogte, die het winkelgedeelte zijn mondaine uitstraling bezorgt. Dan wordt het pand stap voor stap weer opgebouwd, waarbij de ‘knik’ in de voorgevel wordt rechtgetrokken. Een belangrijke ingreep, legt Raaphorst uit: “De Grote Marktstraat is op deze plek wat rommelig. De rechte voorgevel geeft de straat een beter profiel en benadrukt het karakter van een winkelboulevard.”

BRONZEN OOIEVAARS Opvallend is de lijn tussen winkelen kantoorruimtes; deze wordt gemarkeerd door een prominente luifel. Twaalf bronzen ooievaars van ruim vijf meter hoog lijken – trots en opvallend – het gebouw op hun rug te dragen. Het is de architectonische verwijzing naar het dier dat al honderden jaren symbool staat voor Den Haag. “Dit idee stamt uit één van de eerste ontwerpbijeenkomsten”, vertelt Raaphorst. “Gedurende het hele vervolgtraject hebben we onze adem ingehouden. Zou het doorgang vinden? Maar gelukkig heeft iedereen de waarde ervan begrepen. Sterker nog, het eerste ontwerp is vrijwel één op één gerealiseerd.” De ontwikkelaars zijn tevreden. Sijthoff heeft een steen verlegd in haar omgeving en past in deze tijd. Ze is ambachtelijk, monumentaal en trendy tegelijk. Dat vinden ook de kenners. Zo heeft Sijthoff de nominatie voor de Nationale Renovatie Prijs Gulden Feniks 2015 in de wacht gesleept. Mol: “Maar de echte jury is het winkelend publiek. Dat bepaalt of Sijthoff ook op lange termijn zijn lieveling blijft.” ❚

‘Sijthoff is ambachtelijk, monumentaal en trendy’

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP CONSTRUCTIE INSTALLATIE-ADVIES AANNEMER OOIEVAARS BOUWPERIODE

Colliers International, Rotterdam V8 architects, Rotterdam Zonneveld Ingenieurs, Rotterdam Hori, Zeist J.P. van Eesteren, Gouda Koninklijke Eijsbouts 2013 – 2014

OOIGEM | Crop’s

Tekst | Michel van den Heede Beeld | Egemin Automation

De bouw en de automatisering van het diepvriesmagazijn in Crop’s Ooigem waren complex.

NIEUWBOUW CROP’S TE OOIGEM

EERSTE TOTAALCONCEPT OP VRAAG VAN DE KLANT Zowel de bouwkundige als logistieke inrichting van het magazijn voor Crop’s, de WestVlaamse producent van diepgevroren voedingsmiddelen, wordt verzorgd door Egemin Automation. De leverancier van automatiseringsprojecten die de logistieke en productieprocessen van industriële bedrijven verbeteren, levert hiermee een totaalconcept.

MEER DAN 20.000 PALLETS

Met de opdracht betrad Egemin nieuwe paden, vertelt Project Manager Lieven Joris. “Op uitdrukkelijke vraag van de klant fungeren we voor het eerst ook als algemeen aannemer. In het verleden stonden we enkel in voor de logistieke inrichting van magazijnen en bepaalden we delen van de silobouw. De bouwkundige werken omvatten onder meer funderingen, isolatie, dakbedekking, koeling, zuurstofreductie, branddetectie, verlichting en elektriciteit. Het logistieke gedeelte behelst de silobouw voor de rekken en alle automatiseringstechnologie, inclusief vijf automatisch gestuurde

De bouw nam zowat een jaar in beslag. De werken begonnen in september 2014. Het 82 meter lange en 38 meter brede diepvrieshuis is met zijn 41 meter het hoogste automatische diepvriesmagazijn in de Benelux. “Het biedt op vijftien opslagniveaus en in vijf kraangangen plaats voor meer dan 20.000 pallets met diepgevroren groenten, diepgevroren fruit en kant-en-klare diepvriesmaaltijden”, vervolgen Lieven Joris en Michaël Coryn, Marketing Communications Manager. “Pallets in het magazijn kunnen zowel vanuit de productiefabriek als vanaf externe locaties ingevoerd worden. Voor de inslag vindt op elk pallet een controle op afmeting en gewicht plaats. ›

palletkranen met een hoogte van 39 meter, de conveyortechniek en bovenliggende WCS-software voor de aansturing van alle goederenstromen. Het ordermanagement wordt gestuurd door de WMS-software (Objective) van Crop’s.” Het nieuwe hoogbouwmagazijn staat naast (en in verbinding met) het bestaande diepvriesmagazijn en de productieunit van Crop’s. De uitbreiding van de vestiging kadert dan ook in de groeiplannen van de voedingsmiddelenproducten. De bedoeling is om in januari het nieuwe magazijn in gebruik te nemen.

Het invriezen zal voor Kerstmis beginnen. De temperatuur hiertoe zal -20°C bedragen.

| 11

OOIGEM | Crop’s

Externe en industriële pallets, goed voor 20% van de totale opslagcapaciteit, worden eerst op een slave pallet geplaatst. Dit procédé moet het opslagproces in het automatisch magazijn optimaliseren.” Partner Stow nam de constructie van de silobouw voor zijn rekening. Een andere Duitse

partner leverde de vijf kranen in verschillende stukken aan. Op de site van Crop’s werden de kranen met behulp van twee mobiele kranen samengesteld en zijdelings in het magazijn gehesen. “Het samenspel tussen de twee kranen is op zich al een comlex gegeven, maar de aanwezigheid van de torenkraan voor de siloconstructie maakte het allemaal nog een

stuk moeilijker. Kennis, ervaring en een goede onderlinge coördinatie waren bij deze inhijsoperaties dan ook cruciaal.”

GEOPTIMALISEERD OPSLAGPROCES De E’WCS-module van Egemins magazijnbeheersoftware E’WMS® staat in voor het transporten locatiebeheer. ›

Projectinfo KOELINSTALLATIE OP MAAT De Ieperse koelen vriesspecialist SKT koppelde het nieuwe gebouw van Crop’s aan het bestaande gebouw en de laagbouwdiepvrieskamer, waardoor er een centrale koelinstallatie is gerealiseerd voor de laag- en hoogbouw. De koelinstallatie heeft een hoog rendement door het minimale ventilatievermogen dat de koude over het hele gebouw verspreidt. Bovendien speelt de installatie in op de beschikbare technologie. “We optimaliseren de koude-aanmaak in functie van de energieprijs”, verduidelijkt bedrijfsleider Bart D’hulster. “De koelcapaciteit wordt aangepast in functie van de vraag of volgens de kostprijs van de beschikbare energie. Als de energie duur is, beperken we de koelproductie en proberen we de temperatuur aan te houden via een volautomatisch systeem met een krachtige programmatie en visualisatie. Bij goedkope energie maken we extra koelcapaciteit aan, die we vlot in de hoogbouw kunnen bufferen.” Hoogbouwdiepvriesmagazijnen duiken steeds meer op, onder meer omdat zo’n gebouw op dezelfde oppervlakte driemaal zoveel stockageruimte heeft als de klassieke laagbouwdiepvrieskamer – en dit met maar 150% meer koelvermogen. “Het gebouw vroeg een speciale (veiligheids)aanpak gezien de niet-alledaagse werkhoogte. Er moesten veel meer procedures gevolgd worden. Belangrijk bij dit soort projecten is dat de planning correct opgevolgd wordt. Als familiaal bedrijf hebben we het voordeel dat we heel snel beslissingen kunnen nemen, zelfs reeds voor de bestelling. Zowel op vlak van rendement, bediening als afwerking werken we specifiek op maat van de klant.”

KOSTENBEWUST ONTWERP Een kostenbewust ontwerp op basis van duurzame oplossingen, dat is de specialisatie van Van Looy Group. “Egemin heeft ons ingeschakeld vanwege onze algemene kennis van hoogbouwmagazijnen”, opent Kris Van Rossem, bestuurder van Van Looy Group. “Tijdens de rit zijn bovendien onze mensen van de technische installaties in actie gekomen. We hebben alles op vlak van elektriciteit en branddetectie voor onze rekening genomen.” “Zo’n groot en hoog project met dan ook nog eens een speciale structuur en het vraagstuk van de rekken, vergt ervaring en expertise. In het middendeel is er gewerkt met koud geplooide staalplaten met een beperkte dikte, wat zeker geen evidentie is. Voorts zit je met het gegeven van de diepvriesomgeving. Het inbouwen van de technische installaties vergt een uitgekiende coördinatie. In dat aspect staan we bijzonder sterk en hebben we al vele referenties. Eigenlijk bouwen we het ene hoogbouwmagazijn na het andere.”

Een uitgekiende palletflow is cruciaal voor de producent van diepgevroren voedingsmiddelen.

Specifieke aspecten “Bij een hoogbouwdiepvriesmagazijn moet je rekening houden met tal van specifieke aspecten zoals onder meer invloeden van weersomstandigheden en de interne omstandigheden van het diepvriesgedeelte, wat een andere opbouw vraagt”, vertelt Van Rossem. “De specifieke reglementeringen, meetprotocollen en geldende normeringen van hoogbouwmagazijnen dienen steeds weer afgetoetst te worden. Daarnaast is de planning steeds weer een moeilijke opdracht; in de uitvoering zit je met tal van overlappingen van verschillende disciplines, wat van de uitvoering een complex gebeuren maakt. Het is steeds weer een uitdaging om tot de juiste opstellingen te komen.”

| 13

Door onze uitgebreide kennis en 10 jaar lange ervaring in het bouwen en onderhouden van stikstofgeneratoren voor verschillende doeleinden, kunnen wij u altijd een oplossing op maat bieden. Hiervoor gaat u met Arina Duyvesteijn, accountmanager bij FX Prevent, om de tafel om samen tot een oplossing te komen.

Onze gekwalificeerde monteurs staan altijd voor u klaar. U kunt met uw vragen altijd terecht bij onze klantenservice die 24/7 beschikbaar is.

Dankzij ons innovatief ontwerp kunt u tot wel 50% op uw energieverbruik besparen in vergelijking tot andere brandpreventie systemen

Door het verlagen van het zuurstofniveau in een ruimte voorkomen we brand. Op deze manier beschermen wij uw bezittingen en blijft de ruimte nog steeds toegankelijk voor uw personeel.

De veiligheid van uw werknemers, inventaris en bezittingen worden continu gemonitord door ons systeem.

Arina Duyvesteijn Accountmanager

Wij blussen geen brand, wij voorkomen brand!

Tel: +31 (0)6 46 47 38 95 E-mail: Arina.duyvesteijn@fx-prevent.com Web: www.fx-prevent.com

OOIGEM | Crop’s

“Het neemt de volledige logistieke aansturing van alle transporten opslagsystemen op zich, van de inslag en de opslag in het magazijn tot de uitslag en het transport naar de verzendingszone”, verduidelijkt Lieven Joris. Systeemintegrator Egemin en Crop’s hebben een tweejarig full-service onderhoudscontract afgesloten om de logistieke installaties in het diepvriesmagazijn optimaal te laten werken. De overeenkomst houdt onder meer een 24/7 stand-by service, correctief en preventief onderhoud en een beschikbaarheidsgarantie in. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Crop’s Ooigem

ONTWERP

Egemin Automation

ADVIES

Egemin Automation

Projectinfo

UITVOERING

Egemin Automation

ALGEMEEN AANNEMER Egemin Automation

ARCHITECT

BRAND: VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN

Architectenbureau Norbert Provoost

VEILIGHEIDSCOÖRDINATIE Cotebo

SILO-DVG Stow

GEVELBEKLEDING DVG Isocab

STAALSTRUCTUUR SCHAKELGEBOUW Bohez

FUNDERING DVG + SCHAKELGEBOUW Alheembouw

ELEKTROTECHNISCHE INSTALLATIE Callewaert

CONVEYORS TGW

O2 REDUC DVG FX Prevent

In het Belgische Ooigem wordt de laatste hand gelegd aan een nieuw diepvriesmagazijn voor Crop’s, producent van diepgevroren voedingsmiddelen. Het nieuwe hoogbouwmagazijn biedt op vijftien opslagniveaus en in vijf kraangangen plaats aan ruim 19.500 pallets met diepgevroren groenten en fruit. Om te voorkomen dat in het diepvriesmagazijn brand kan uitbreken, heeft FX Prevent een brandbeschermingstechniek voorzien, gebaseerd op een permanente reductie van het zuurstofniveau. “Het zuurstofniveau wordt verlaagd naar een punt waarop ontbranding van materialen niet meer mogelijk is”, vertelt Arina Duyvesteijn, Accountmanager van FX Prevent, fabrikant van de zuurstofreductie-installatie. “Het risico op brand en explosies wordt hierdoor voorkomen.”

VRIESDEUREN Salco

SNELLOOPDEUREN Entrematic

BRANDPOORTEN KBS

BRANDBEVEILIGINGSSYSTEEM Somatie

STUDIE ELEKTROTECHNISCHE INSTAL LATIE EN BRANDBEVEILIGINGSSYSTEMEN Van Looy Group

WMS

Objective

BOUWPERIODE september 2014-december 2015

Klantspecifieke installatie “Onze uitdaging is om iedere keer weer optimaal invulling te geven aan de wensen van de klant en om van onze machine echt hún machine te maken”, vertelt ze. “Doordat onze installatie flexibel kan worden opgebouwd, kunnen we optimaal inspelen op de beschikbare ruimte. Naar wens kan het systeem gekoppeld worden aan het gebouwbeheersysteem en/of op afstand worden gemonitord. Ook is de installatie voorzien van uitgebreide meetmomenten, waardoor voortijdig kan worden ingespeeld op veranderingen of verstoringen.” Minimaal energieverbruik, optimaal resultaat De installatie is niet alleen klantspecifiek, maar ook intelligent, vertelt ze. “De installatie bestaat uit een batterij met zestien generatoren, die onafhankelijk van elkaar kunnen functioneren. “De capaciteit van de batterij wordt aan de stikstofvraag in de beveiligde ruimte aangepast, waardoor zo min mogelijk energie wordt gebruikt. Hierdoor ontstaat een kostenarme installatie, met een optimaal resultaat.”

| 15

ENSCHEDE | Hotel van der Valk

Tekst | Henk Geist Beeld | Dura Vermeer

150 KAMERS IN EEN TOREN MET 12 VERDIEPINGEN

Van der Valk Hotel markeert stadsentree Enschede Op het Kotmanpark bij het kruispunt van de A35 en de Zuiderval in Enschede is het nieuwe Van der Valk Hotel met 150 kamers en luxe suites in aanbouw. Het hoogste punt van de toren werd vlak voor de bouwvak bereikt. Deze locatie aan de zuidkant van Enschede is niet voor niks gekozen. De Zuiderval is één van de belangrijkste invalswegen van de stad en moet zich ontwikkelen tot de toekomstige hoofdinvalsweg naar het centrum. De Zuiderval moet het visitekaartje van Enschede worden en in dat beeld past de nieuwe Van der Valk vestiging. Het terrein heeft al lange tijd braak gelegen, alleen een bord in de vorm van een toekan, het beeldmerk van de keten, verwees naar de toekomstige invulling. Inmiddels nadert het moment dat Dura Vermeer Bouw Hengelo het hotel kan opleveren, waarna het Van der Valk Hotel zelf de afbouw voor zijn rekening neemt. De eerste gasten zullen vanaf de zomer van 2016 welkom zijn in het hotel.

GEWENSTE AANVULLING Universiteitsstad Enschede kampt met een nijpend tekort aan hotelkamers, dus de komst van het hotel is een gewenste aanvulling voor de stad. Het gebouw is ontworpen door de huisarchitect van Van der Valk, Paul Teunissen en wordt circa 47 meter hoog, verdeeld over 12 verdiepingen, met een totale oppervlakte van 15.000 m². De entree bevindt zich in het laagbouwgedeelte en is duidelijk herkenbaar door de grote luifel. Op de begane grond van de laagbouw komt een restaurant, op de eerste verdieping komt een aantal multifunctionele zalen voor events en congressen. Op de twaalfde etage is straks nog een modern wellnesscenter met fitness en een zwembad te vinden.

EIGEN MENSEN De bouw ging vlak voor de bouwvak van 2014 van start. “Het gebouw is grotendeels opgetrokken uit in het werk gestorte wanden en breedplaatvloeren”, vertelt projectleider Bart Pigge van Dura Vermeer Bouw Hengelo. “We hebben zo veel mogelijk met eigen werknemers gedaan, niet alleen om onze mensen in de regio aan het werk te houden, ›

| 17

Uitbloeiingsarme mortels Geen witte uitslag meer op metselwerk

en? bouw et m a a z Duur mortels m Neem

• • • •

Metselmortels Voegmortels Doorstrijkmortels Dunbedmortels

• Voorzien van uitgekiend pakket uitbloeiblokkers. • Optimaal metseltempo met het Remix Mortel-Op-Maat systeem®. • Enige metselmortelfabrikant met Dubokeur op vrijwel het gehele assortiment.

Remix Uitbloeiingsarme mortels, de enige echte

Tel. 0599 - 287 360

www.remix.nl

» elektrotechniek » werktuigbouwkunde » inbraak- & brandbeveiliging » telecom- & zorgalarmering

Veelzijdige

specialisten

in installatietechniek Specialist in metaalbouw Wij voeren standaard en bijzondere bouwprojecten uit in eigen beheer waarbij een optimale dienstverlening en hoge kwaliteit gewaarborgd zijn.

Uitgelicht: Aluminium composiet systemen

Naast specialist in traditionele daken wandsystemen verzorgt TSV ook engineering, levering, bewerking en montage van aluminium composiet systemen. Advies op maat en referentieprojecten? Kijk voor meer informatie op www.tsv.nl

De Mors 76 - 7631 AK Ootmarsum - T. 0541 - 58 80 00 - F. 0541 - 58 80 01 E. info@lammerink-groep.nl - I. www.lammerink-groep.nl

Advertentie Lammerink 95x130mm 2014.indd 1

Drentse Poort 11 9521 JA Nieuw Buinen

13-10-14 12:19

Postbus 22 9520 AA Nieuw Buinen

Tel: 0599 - 650778 Fax: 0599 - 651060 E-mail: info@tsv.nl

ENSCHEDE | Hotel van der Valk

Projectinfo maar ook omdat we bij Dura Vermeer Bouw Hengelo geloven in de kennis en kunde van onze eigen mensen. Dat was enorm leuk voor de jongens, iedereen is superenthousiast en trots op de inmiddels geleverde prestatie. We namen daarmee een risico qua tijd en geld naar ons zelf toe, onder meer omdat het skelet van de toren in de winterperiode moest worden opgetrokken. Daar lag voor ons een grote uitdaging, maar we hebben ruim binnen de planning de ruwbouw kunnen opleveren.” De toren is opgebouwd uit een gemetseld bakstenen kader, waarin de trappenhuizen zijn opgenomen. Het kader omvat het vlak met de aluminium puien van de kamers, waarin op ogenschijnlijk willekeurige wijze de balkons zijn aangebracht. De balkons zijn beplakt met steenstrips in dezelfde kleur als het overige metselwerk.

GEEN ONBEKENDE Dura Vermeer Bouw Hengelo is geen onbekende meer voor Van der Valk. In 2013 heeft Dura Vermeer Bouw Hengelo het Van der Valk Hotel Zwolle op een zichtlocatie aan de A28 naar volle tevredenheid opgeleverd. Daarnaast zijn ook Van der Valk Hotel Tiel en Van der Valk Hotel Veenendaal vorig jaar aan het rijtje toegevoegd. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER UITVOERING ONTWERP INSTALLATIES BOUWPERIODE

Van der Valk Dura Vermeer Bouw Hengelo BV Paul Teunissen, Voorschoten Linsthorst Techniek juli 2014 – zomer 2016

Projectinfo

OPTIMAAL STAPELTEMPO BIJ VAN DER VALK HOTEL Voor het metselwerk van het Van der Valk Hotel in Enschede heeft Remix Droge Mortel BV verschillende uitbloeiingsarme doorstrijkmortels geleverd. Voor de buitengevels is een zwarte doorstrijkmortel geleverd en voor het binnenwerk een lichtgrijze. Deze doorstrijkmortels zijn, volgens het Remix Mortel-Op-Maat systeem, geheel afgestemd op de te vermetselen stenen en de bouwplaatsomstandigheden, zodat een optimaal stapeltempo kon worden behaald. Voor het voegen van de steenstrips op de balkons leverde Remix Uitbloeiingsarme voegmortel met toevoeging van Remix Voegfix FX aan het aanmaakwater. Door deze speciaal hiervoor ontwikkelde toevoeging is de hechtsterkte en elasticiteit van de voegmortel versterkt, hetgeen juist bij het voegen van smalle steenstrips op een enigszins flexibele achtergrond zeer essentieel is. Voor het aanmaken van de mortel tot op de 12e verdieping is gebruikgemaakt van het nieuwste droge mortel transportsysteem van Remix. Hiermee werd de droge mortel geheel automatisch naar de verdiepingen getransporteerd en in de, op de verdiepingsvloer staande menger, pas aangemaakt. Met dit systeem kunnen zowel horizontale als verticale transportafstanden worden overbrugd en kan de menger flexibel op verschillende plaatsen worden ingezet. Ook hier maakten de uitbloeiingsarme mortels van Remix hun naam weer waar, hetgeen resulteerde in een mooie schone gevel die Van der Valk en Dura Vermeer waardig is.

ELEKTROTECHNISCH TOTAALPAKKET Voor de nieuwbouw van Hotel Van der Valk te Enschede realiseert Lammerink Installatiegroep een totaalpakket aan elektrotechnische installaties. Tevens is de engineering geheel door Lammerink uitgevoerd. In het hotel is een DALI-gestuurde verlichtingsinstallatie gerealiseerd, waarmee de LED-verlichting flexibel aangestuurd en ingericht kan worden, naar de specifieke wensen van de opdrachtgever. Daarnaast is de installatie gekoppeld aan de AV-installatie, zodat bijvoorbeeld bij het geven van een presentatie automatisch de beamer wordt opgestart en de zonnewering sluit. Tevens zijn de volgende elektrotechnische installaties gerealiseerd: een aarding- en blikseminstallatie, data-, brandmeld- en inbraakinstallaties, noodverlichting en een ontruimingsinstallatie met gesproken woord. Lammerink Installatiegroep is geen onbekende voor de familie Van der Valk. Het hotel in Enschede is al het vierde Van der Valk Hotel waarvoor Lammerink wordt ingezet; ook in Veenendaal, Apeldoorn en Hengelo zijn al diverse werkzaamheden door de Lammerink monteurs verricht, naar volle tevredenheid van de opdrachtgever.

STALEN CASSETTES GEVEN LUIFEL STRAKKE AANBLIK De grote luifel die de entree van het Van der Valk Hotel in Enschede markeert, is bekleed met een aluminium composiet beplating die is geleverd door Metaalbouw TSV uit Nieuw Buinen. De platen, met een dikte van 4 mm, zijn door het bedrijf gefreesd en verwerkt tot cassettes die aan de luifel zijn gemonteerd. Door deze aanpak krijgt de luifel een strakkere aanblik. De cassettebeplating is ook toegepast als plafond- en binnenafwerking van de balkons. De cassettes worden in de kleur RAL7021 geleverd en door middel van kleurschroeven gemonteerd op de achtergelegen constructie. Daarnaast was Metaalbouw TSV verantwoordelijk voor de bouw van de technische ruimte van het hotel, die is opgebouwd uit stalen sandwichpanelen en dakplaten. TSV bedient de markt met uiteenlopende producten op het gebied van metaalbouw, van daken en wanden voor bedrijfshallen en industrie tot luifels en gevelbekleding. De materiaalkeuze, engineering en een deel van de productie worden in eigen huis verzorgd.

| 19

EINDHOVEN | Prologis Benelux

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | ASK Romein & Maité Thijssen

DC voor high value dienstverlener

Hoog afwerkingsniveau en fraaie afwerkmaterialen maken het verschil In Eindhoven verrijst één van de meest geavanceerde dc’s van Nederland. Het design is opvallend en de kwaliteit voldoet aan de strakke eisen van uiteenlopende industrieën. Hiermee is het dc nu en in de toekomst geschikt om meerdere high value dienstverleners te huisvesten. Het distributiecentrum wordt gebouwd in opdracht van logistiek vastgoedontwikkelaar Prologis Benelux, dat op industrieel park Acht in Eindhoven 100.000 m² heeft gereserveerd voor de logistieke hub die fabrikanten, distributeurs en dienstverleners uit verschillende industrieën kan ondersteunen. De kavel wordt in fases bebouwd. Constructie en uitvoering zijn in handen van ASK

20 |

Romein. Fase 1 is inmiddels gestart en zal binnen acht maanden worden opgeleverd.

HOGE KWALIFICATIES De nieuwe faciliteit ligt op zichtlocatie van de A2/N2. Overdag valt het gebouw op door de witte dakrand; ’s avonds is deze rand verlicht. “De eerste gebruiker wordt Menlo en dat bete-

kent meteen dat het gebouw aan hoge eisen moet voldoen”, vertelt Koen Backx, bedrijfsleider Bouw bij ASK Romein. “Warehousing van medische goederen vraagt om hoogstaande isolatie en optimale temperatuurbeheersing. Dit past overigens ook in het plaatje van BREEAM, de standaard voor optimaal en duurzaam design. De panden die wij bouwen voor Prologis worden BREEAM beoordeeld en gecertificeerd.”

FUNDEREN MET OBSTAKELS Om het pand – fase I en II, 70.000 m² – te funderen brengt ASK Romein 1.200 prefab heipalen

EINDHOVEN | Prologis Benelux

in de grond. De betonvloer wordt gefundeerd met nog eens 19.000 mini-Vibro-palen, elk met een doorsnede van 20 cm. “Dit proces verliep iets moeizamer dan verwacht”, vertelt Backx. “De grond bleek gevuld met allerlei obstakels, waardoor het heien regelmatig stagneerde. Om hierop snel te anticiperen en tevens zeker te zijn van een constructief verantwoorde aanpak, hebben we protocollen afgesproken met onze klant. Bij obstakels bepaalt de constructeur direct de beste aanpak: bijvoorbeeld bredere balken inzetten of meer wapening. Om geen achterstand op te lopen, hebben we ook een extra Vibro-stelling ingezet.”

'De witte band is ’s avonds verlicht en blijft vanaf een afstand zichtbaar' IN SNEL TEMPO DE HOOGTE IN Als de fundering gerealiseerd is, verrijst in snel tempo de staalconstructie. Backx: “Deze heeft ASK Romein geheel in eigen beheer geëngineerd, geproduceerd en gemonteerd. In onze lasrobotstraat zijn de verbindingen perfect uitgewerkt, waardoor de productie efficiënt verloopt.” Dan volgen de Sprinkler-installatie, de betonvloer en de supervlakke afwerkvloer voor de plaatsing van stellingen met hoogtes tot 12 m¹.

DUURZAAMHEID Om in aanmerking te komen voor de BREEAMcertificatie, wordt het hele pand voorzien van dynamische LED-verlichting, een geavanceerd gebouwbeheersysteem en een dashboard bij de ingang van het pand. “Dit dashboard geeft de gebruikers van het pand direct inzicht in het verbruik van gas, water en elektra”, licht Backx toe. “Een enorme boost voor het algemeen bewustzijn. Daarnaast is er zoveel mogelijk geautomatiseerd. Als iedereen het pand heeft verlaten, gaat alles vanzelf uit.” Andere milieumaatregelen zijn optimale isolatie door dubbele kierdichting, een blow-out (luchtmeting) om de luchtdichtheid van het pand te verzekeren en het gebruik van natuurlijke materialen zoals FSC-gecertificeerd hout. ›

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP CONSTRUCTIE EN UITVOERING INSTALLATIES

BOUWPERIODE

Prologis Benelux, Amsterdam Johan de Vries Architect, Willemstad ASK Romein, Roosendaal Zuid-Nederlands Installatiebedrijf, Berkel-Enschot (W), Van Loon elektrotechniek, Dongen (E), Chubb Fire & Security, Eindhoven (sprinkler) september 2015 – april 2016

| 21

Curiestraat 4-6 6716 AR Ede T

0318 30 00 70

info@bisoton.nl

W www.bisoton.nl

BISOTON, STERK IN PREFAB! DUURZAAMHEID STERKE LEVERTIJDEN KOMO GECERTIFICEERD UTILITEIT, WONINGBOUW EN AGRARISCH

www.

.nl

EINDHOVEN | Prologis Benelux

PAND MET UITSTRALING Behalve in duurzaamheid, investeert Prologis royaal in uitstraling. Prologis-panden behoren steevast tot de blikvangers in de omgeving. De witte band van lichtdoorlatend polycarbonaat met geïntegreerde LED-verlichting en de gevelbeplating met motief geven het pand een eigen gezicht. De diagonale belijning in de vliesgevel is het paradepaardje. Om verbinding te maken met het omliggende groen, worden groene wanden aangelegd. “Het is een mooi project”, besluit Backx. “Het hoge afwerkingsniveau en de duurzame materialen zorgen voor een prachtig eindresultaat.” ❚

Projectinfo PREFAB BETONELEMENTEN De prefab betonelementen voor Prologis worden geëngineerd, geproduceerd en geleverd door partner BisoTon. Het totaal van bijna 10.000 m² prefabelementen bestaat uit gevelsluitende wanden, brandwanden en geïsoleerde wanden met een Rc van 4,5. “Een enorme hoeveelheid die ook nog eens in een korte tijd geproduceerd en geleverd moet worden”, vertelt Henri van Veldhuizen, accountmanager van BisoTon. “Maar gelukkig heeft BisoTon hiervoor de kennis en het juiste materieel in huis.” De engineering van dit project is in een korte tijd voltooid. Hiervoor gebruikt BisoTon het programma Allplan Precast. Met deze geavanceerde software worden de elementen stuk voor stuk in een 3D-model uitgewerkt. “Als we eenmaal in dit stadium zijn aangeland, gaat het snel”, vertelt Van Veldhuizen. “Het productieproces is semi-automatisch en draait 24 uur per dag door. Het logistieke proces naar de bouwplaats in Eindhoven gebeurt just-in-time.” BREEAM ‘Very Good’ De voordelen van het geautomatiseerde productieproces zijn groot. De maatvrijheid is nagenoeg onbeperkt. De elementen kunnen worden geprefabriceerd met lengtes tot 9,25 m lang en hoogtes tot 3,6 m. Het productietempo is hoog. De elementen voor Prologis worden bijvoorbeeld geproduceerd in een tempo van 6.000 m² per week. En dan is er nog het gemak waarmee bijzondere specificaties kunnen worden ingevoerd, zoals isolatie, sparingen en ankerpunten. Van Veldhuizen: “Dit project moet bij oplevering voldoen aan de BREEAMclassificatie ‘Very Good’. Hiervoor is een hoogwaardig geïsoleerd betonpaneel toegepast. Gevelbekleding met betonpanelen is op dit moment erg populair, omdat dan bouwsnelheid wordt gekoppeld aan duurzaamheid.” Twee fases BisoTon is inmiddels gestart met de levering van fase 1 en buigt zich nu over de engineering van fase 2, die in 2016 geleverd wordt.

| 23

VEGHEL | Jumbo

Tekst | Jac Buchholz Beeld | Bouwbedrijf van de Ven

NIEUWBOUW HOOFDKANTOOR JUMBO NAGENOEG GEREED

Familiebedrijf toont zich betrokken opdrachtgever Op de plek in Veghel waar voorheen het oude hoofdkantoor stond, worden nu de laatste werkzaamheden uitgevoerd aan het nieuwe hoofdkantoor van supermarktketen Jumbo. Daarmee blijft het familiebedrijf in Veghel, waar de ‘roots’ liggen. Bouwbedrijf van de Ven, eveneens uit Veghel, is hoofdaannemer. De bouwlocatie is de plek waar Jumbo voorheen in de booghallen haar opslaghal had gevestigd. Deze locatie werd nadien omgebouwd naar een winkel, daarna naar koelcellen en tot slot tot een vriescel. Projectleider Ad van der Linden van Bouwbedrijf van de Ven gaat even terug in de tijd, naar maart 2013, toen de voorbereidingen voor de nieuwbouw begonnen. “Er werd toen een bouwteam geformeerd en geïnventariseerd wat de wensen met betrekking tot de nieuwbouw waren.” Uitgangspunt was, vertelt hij, dat de oude vriescel grotendeels zou worden gesloopt. Alleen de karakteristieke booghallen zijn deels behouden. Deze werden wel van binnen geheel gestript.

TWEE FASES Met de sloopwerkzaamheden werd in juni 2014 gestart. Daarmee werd een begin gemaakt met de uitvoerende werkzaamheden die over twee fases zijn verdeeld. Van der Linden: “Tijd vormde vanaf het begin een uitdaging. Mede vanwege de overname van C1000 en Super de Boer is de Jumbo-organisatie de afgelopen jaren fors gegroeid. Qua mensen, maar bijvoorbeeld ook logistiek gezien. Het was belangrijk dat er zo snel mogelijk een passende nieuwe huisvesting zou komen. Dat vraagt niet alleen om zorgvuldige afweging van bepaalde zaken, maar ook om een strakke planning.” Het project is inmiddels afgerond, geeft hij aan. De laatste hand aan de afbouw van het hoofdkantoor is gelegd. Het hoofdkantoor is perfect afgestemd op de eisen van

24 |

deze tijd, waaronder met betrekking tot het nieuwe werken, aldus Van der Linden.. “Voor de 700 medewerkers zijn er 490 bureaus. Veel werkplekken zijn flexplekken met daarnaast zo’n 60 spreek-, overleg- en vergaderruimtes. Ook zijn er 26 concentratieplekken. Voor het management zijn er 7 managementkantoren. Buiten is een parkeerplaats met 523 plekken en 16 elektrische laadpalen gerealiseerd.”

EYECATCHER De nieuwbouw heeft een open karakter, dankzij de veelvuldige toepassing van glas. Eén van de eyecatchers noemt Van der Linden het werkcafé met zijn open vide, een onderdeel waar veel energie in werd gestoken. “Het is een caférestaurant waar bijvoorbeeld ook vergaderd kan worden of waar mensen werkvoorbereidingsgesprekken kunnen voeren.” Deze binnenpatio is een in het oog springend onderdeel. “Het personeel heeft daar van alle kanten zicht op. Het heeft al veel enthousiaste reacties opgeleverd. Ook van de familie van Eerd, de eigenaren van Jumbo. De familie heeft de nieuwbouw nauwlettend gevolgd en zich een betrokken opdrachtgever getoond. Ze staan open voor eigen inbreng en nemen de tijd om alternatieven te beoordelen. Dat is herkenbaar voor ons, want ook Van de Ven is nog een echt familiebedrijf.” Het was de afgelopen jaren passen en meten, stelt Van der Linden tot slot. “Maar met deze nieuwbouw kan de Jumbo-organisatie nu wel heel wat jaren vooruit. En dat nog steeds in de vertrouwde omgeving.” ❚

VEGHEL | Jumbo

Projectinfo HERGEBRUIK CONSTRUCTIE Als adviseur constructie is Bouw Adviesbureau Van der Zanden vanaf de eerste ontwerpen betrokken geweest bij de keuze en uitwerking van de constructie voor het hoofdkantoor van Jumbo in Veghel. De constructie omvat twee verschillende bouwdelen waarbij het nieuwe kantoor in twee bouwlagen is opgebouwd uit een staalconstructie met systeemvloeren en een paalfundering met een vrij traditionele opzet. De grootste uitdaging was het bouwdeel waarbij een bestaande booghal omgetoverd is tot kantine en kantoorruimte, door middel van een nieuwe verdieping. Hierbij was de wens om het industriële karakter te behouden.

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ARCHITECT AANNEMER INSTALLATIES

SCHILDERWERK AFBOUW BOUWPERIODE

Van Eerd Onroerend Goed BV Architectenburo C.J. Pepers b.v., Helmond Bouwbedrijf van de Ven, Veghel Kanters elektro, Erp (E), Van Thiel Optimaal, Schijndel (W) Somers schildersbedrijf, Tilburg Element binnenafbouw, Breda juni 2014 – oktober 2015

De bestaande constructie bestaat uit ingeklemde betonkolommen met houten boogspanten en trekstangen. Hierbij zijn de trekstangen via de nieuwe verdiepingsvloer omgeleid en zijn de houten boogspanten versterkt met een stalen strip aan de onderzijde, waardoor de extra belasting opgenomen kan worden en één en ander voldoet aan de nieuwe gebruiksfunctie, zonder de oorspronkelijke uitstraling van de booghal aan te tasten. Dit is naar tevredenheid uitgevoerd.

Specialist in veelzijdigheid veelzijdigheid Specialis Speciali Specia Speci Spec Spe Sp S Specialist in

( (0413 ( ) ( ) ( ) ( ) T el. el. T el. 0413 T 36 el. 0413 T 36 el. 69 0413 T 36 el. 69 33 04 T 3 e 6 (0413el. ) 36 Tel. T 690413 33T Veghel www.bouwbedrijfvandeven.nl

Tel. (0413) 36 69 33 Veghel www.bouwbedrijfvandeven.nl Specialist in veelzijdigheid

Tel. (0413) 36 69 33

Veghel

www.bouwbedrijfvandeven.nl

| 25

Voor meer informatie kijk op

tgnprojects.nl

Elk denkbare toepassing, zowel binnen als buiten.

Uw custom made tegeloplossing zit in ons DNA.

Tegelgroep Nederland biedt een compleet pakket van producten en diensten voor elk denkbare toepassing met tegels. Voor zowel binnen als buiten. Onze drijfveer is om opdrachtgevers te helpen in het maken van de juiste keuzes. Daarom stoppen we tijd in het achterhalen van de werkelijke vraag. Oprecht helpen aan uw custom made tegeloplossing zit in ons DNA. Kijk op www.tgnprojects.nl voor meer informatie en advies.

Tegelgroep Nederland â&#x20AC;&#x201C; betrouwbaar, betrokken en voortdurend innovatief. Te g e l g r o e p N e d e r l a n d . P o s t b u s 19 6 674 ZG Her veld . T. + 31 ( 0 ) 4 8 8 470 6 0 0 F. + 31 ( 0 ) 4 8 8 470 6 01 i n f o @ t e g e l g r o e p . n l w w w. t g n p r o j e c t s . n l

VEGHEL | Jumbo

Tekst | Richard Stegers

Sterke logistieke dienstverlening en een uitgekiend totaalconcept

3.000 m² wanden vloertegels voor Jumbo Veghel Een referentie om trots op te zijn. Tegelgroep Nederland leverde de tegels voor het nieuwe hoofdkantoor van Jumbo Supermarkten in Veghel. Maar daar bleef het niet bij. Het bedrijf was ook verantwoordelijk voor de logistieke dienstverlening eromheen. De innovatieve kracht, de betrokken werkwijze en het efficiënt kunnen organiseren, geeft Tegelgroep Nederland een voorsprong bij grote bouwprojecten en key accounts.

Jumbo Supermarkten heeft het nieuwe hoofdkantoor in Veghel in gebruik genomen. De bestaande bebouwing was door de sterke groei te klein geworden, waardoor uitbreiding in de vorm van ver- en aanbouw noodzakelijk werd. Voor het tegelwerk in het nieuwe kantoorpand deed het concern een beroep op Tegelgroep Nederland. “Onze samenwerking heeft een structureel karakter. Zo worden we ingeschakeld om het tegelwerk te leveren in de supermarkten en het Foodmarkt concept”, verklaart Falko Koster, marketing director van Tegelgroep Nederland. “Ook bij het nieuwe hoofdkantoor werden we benaderd om mee te denken bij de inrichting. Dat heeft geresulteerd in deze bijzondere opdracht. Het ontwerp was er mede op gebaseerd om verschillende elementen van de Jumbo marktformules te integreren in het interieur. Het resultaat ziet er werkelijk fantastisch uit.” In totaal is er ongeveer 3.000 m² aan wanden vloertegels verwerkt voor de verschillende toepassingen en speciaal ingerichte zones binnen het nieuwe hoofdkantoor. Naast het leveren van hoogwaardige tegels biedt Tegelgroep Nederland meerwaarde in de vorm van een flexibele en effectieve organisatie. “Ons logistiek systeem is daar op toegerust. De lijnen zijn kort en de afstemming hebben we prima voor elkaar. Het zorgt voor goed werk en een korte realisatietijd”, aldus Koster.

TOTAALCONCEPT Tegelgroep Nederland is van oorsprong een groothandel in wanden vloertegels met een sterke logistieke dienstverlening. Het is een gerenommeerd onderdeel van multinational Saint-Gobain uit Frankrijk. Tegelgroep

Nederland profiteert op vele fronten van de kracht van haar mondiaal opererende moederorganisatie en staat daardoor garant voor een uitgekiend totaalconcept. Producten en diensten worden geleverd via architecten en projectontwikkelaars, retailers en bouwmaterialenhandelaren aan bouwondernemingen, winkelketens, franchiseorganisaties, woonconsumenten en meer. Met verschillende formules kunnen nagenoeg alle partijen op maat worden bediend, zowel als het gaat om logistiek, showroominrichting, marketing en automatisering. De zelfstandige businessunit Tegelgroep Nederland Projects met haar custom made tegeloplossingen biedt een ijzersterke propositie. “Ontzorging als uitgangspunt, dat bevalt opdrachtgevers”, aldus Koster.

INNOVATIE Technologische en esthetische ontwikkelingen, innovatie, kwaliteit, service en ‘just in time’ leveren. Deze sleutelwoorden vormen de basis van de strategie en de daaruit volgende processen en werkwijze. Met Tegelgroep Nederland Projects ligt de focus volledig op het optimaal inspelen op de behoeften van architecten, franchise- en formuleorganisaties, projectontwikkelaars, projectmanagement- en retail-designbureaus. “Wij streven naar hoogwaardige en doordachte oplossingen. Innovatie staat centraal in alles wat we doen. Niet alleen als het gaat om productinnovatie maar vooral ook op het gebied van service. We staan klanten tijdens het hele proces met raad en daad terzijde.” Kleuren, maten, structuren, toepassingen, logistieke diensten, gebruik en onderhoud. Bij Tegelgroep Nederland is het allemaal in vertrouwde handen. ❚

| 27

Een uniek interieur gecreeerd met passie en vakmanschap door Bestra!

Vossenbeemd 49a 5707 CL Helmond T. 0492-565061 M. 06-21834470 E. info@bestra.nl W. www.bestra.nl

bestra RB INTERIEURBOUW ROB VAN DEN BERG

VEGHEL | Jumbo

‘We zijn bezig met de kers op de taart’ Voor het interieur van het nieuwe hoofdkantoor van Jumbo verzorgt Bestra Interieurbouw al het maatwerk meubilair en alle timmerwerk. Nu, in de laatste fase van het project, krijgt het bedrijf alle kans om te laten zien wat het in huis heeft, vertelt directeur Rob van den Berg. Tot de werkzaamheden waarmee Bestra Interieurbouw in december 2014 begon, behoort onder meer het realiseren van lockerkasten, pantry’s, garderobes, scheidingswanden met bloembakken, zitbanken en een presentatiewand en het inrichten van bijvoorbeeld de repro-ruimtes, overlegplekken, het restaurant en een deel van de keuken. In de entree staat één van de eyecatchers, vertelt Rob van den Berg. “Daar staat een groot inspiratiemeubel en een stalen frame van zo’n 25 meter met schappen en LED-verlichting. Ook de receptiebalie in de entree is door ons vervaardigd.”

KLEUR- EN MATERIAALMONSTERS Het interieur wordt wat kleur en materialen betreft gemaakt conform de wensen van het projectmanagement. Bestra heeft daarbij een adviserende rol, vertelt Van den Berg. “Er is veel overleg en we maken veelvuldig gebruik van kleuren materiaalmonsters voordat we aan de slag gaan.” De realisatie van het interieur verloopt volgens een vastgelegde planning. Daar wordt echter wel flexibel mee omgegaan. “We kunnen pas aan de slag gaan als een ruimte klaar en wind- en waterdicht is. Was dat niet het geval, dan kijken we hoe dat

op te lossen. Er is veel overleg, formeel en informeel, en de samenwerking tussen de partijen is prima.”

EXCLUSIVITEIT Momenteel wordt er gewerkt aan het directiegedeelte, volgens Van den Berg “de kers op de taart vanwege de materialen en de aandacht voor details. We hebben vanuit onze eigen kennis en ervaring ook een aantal suggesties gedaan. Dit is dan ook het deel waar we kunnen laten zien wat we in huis hebben.” Eén van die suggesties was volgens hem om voor de vergadertafel noten en wortelnoten met lederen inleg te gebruiken. “Dat straalt de exclusiviteit uit waar die ruimtes om vragen. Er zijn al veel positieve reacties op het interieur gekomen. Zo ronden we binnenkort weer een project tot volle tevredenheid van de opdrachtgever af en dat is precies waar we steeds naar streven.” ❚

| 29

15-07165 INTERIEUR ALKMAAR JT.nl BIOSCOPEN

ALKMAAR | JT Bioscoop

Impressie bovenkomst foyer

PA G 15

REF.: 15-07165-WE-01-C DATUM : 09 - 07 - 2015

Deze presentatie blijft eigendom van Breebaart Korver BNA BV. Wijzigingen aan de inhoud is niet toegestaan. Gebruik door derden alleen onder strikte voorwaarden en met toestemming van Breebaart Korver BNA BV.

Impressie kassagebied bioscoop

Tekst | Henk Geist

Beeld | JT Real Estate

JT Bioscoop trekker van nieuw Alkmaars uitgaansgebied Net ten noorden van de historische binnenstad van Alkmaar moet in het voorjaar van 2016 een groot bioscoopcomplex van JT Bioscopen de deuren openen. Met zijn omvang van ruim 10.000 vierkante meter was daarvoor in de binnenstad geen plek beschikbaar, daarom is gekozen voor de wijk Overstad, die door het NoordHollands kanaal wordt gescheiden van de Alkmaarse binnenstad.

JT Bioscopen exploiteert nu nog een theater in het oude centrum. “Probeer daar maar eens de ruimte te vinden voor de realisatie van een groot nieuw complex. Die is er niet”, verzekert Gerrit Doorn, Chief Development Officer bij JT Bioscopen. “Overstad ligt op slecht vijf minuten van het uitgaanscentrum van Alkmaar.”

UITGAANSCENTRUM Overstad wordt ontwikkeld tot een levendig deel van het centrumgebied met een combinatie van wonen, werken en functies die de historische binnenstad moeten versterken. Zo is er naast de bioscoop een plekje gereserveerd voor Podium Victorie, waarmee er op de kavel van het voormalige Vegro-terrein een echt uitgaanscentrum moet ontstaan.

30 |

PA G 11

REF.: 15-07165-WE-01-C DATUM : 09 - 07 - 2015

15-07165 INTERIEUR ALKMAAR JT.nl BIOSCOPEN

ALKMAAR | JT Bioscoop

Op de zichtlocatie op de oever van het kanaal komt in het nieuwe complex niet alleen een JT bioscoop met zeven zalen, het project omvat ook een filmhuis met drie zalen, een casino met een oppervlak van 700 m², een restaurant van 700 m² en een half verdiepte parkeergarage met tweehonderd plekken. Om het programma op de locatie te kunnen plaatsen, is voorzien in een stapeling van de bioscoopzalen, die in totaal 1.600 stoelen tellen. Het complex krijgt aan de kanaalzijde een verhoogd terras. Door de glazen entreehal op de begane grond met onder meer een receptie en kaartjesautomaten, bereikt de bezoeker over een statige trap de ruime foyer op de eerste verdieping. De grote glazen gevel biedt riant uitzicht op het kanaal en de binnenstad. In de foyer is niet alleen het traditionele buffet met popcorn te vinden. Groot: “Er komt ook een bar waar je echt aan kunt zitten en een snoepstraat waar je onze eigen producten kunt kopen. Aan de kanaalzijde bevindt zich ook nog een speciale bar met uitzicht op de binnenstad, die kan worden afgehuurd voor privéfeesten.”

PARADEPAARDJE De zalen worden ingericht met brede fauteuils met een beenruimte van 1.30 meter. Ook komen er in de zalen VIP-ruimtes, waar de bezoeker nog comfortabeler kan zitten. Vijf zalen worden uitgerust met een 3D-projectiesysteem. Het paradepaardje is de grote Dolby Cinema zaal met 430 zitplaatsen waar het nieuwste geluidssysteem Dolby Atmos hoorbaar zal zijn. Het is de derde Dolby zaal in Nederland, ook de andere twee zijn te vinden in JT Bioscopen. Deze innovatie op het gebied van bioscoopgeluid zorgt voor een zeer intense geluidsbeleving dankzij zestig speakers die overal in de zaal hangen. Als het in de film regent, dan komt bijvoorbeeld het geluid van de druppels echt van boven. De films in deze zaal worden geprojecteerd met twee laserprojectoren. Groot: “Dat wordt het summum van bioscoopbeleving. Er zijn pas zeven zalen in Europa met laserprojectie. De scherpte van de film is vele malen groter, de contrasten gaan voorbij aan de mogelijkheden van het menselijk oog. Het lijkt bijna geen film meer.” ❚

| 31

ALKMAAR | JT Bioscoop

Projectinfo STEVIG GEFUNDEERD FILM KIJKEN

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP UITVOERING INSTALLATIES

JT Real Estate, Alkmaar Breebaart Korver BNA, Zuid-Scharwoude Bouwbedrijf De Nijs, Warmenhuizen Elektroparnters, Heerhugowaard

Onder de nieuw verrezen megabioscoop met filmhuis en speelautomatenhal JT in Alkmaar zitten om precies te zijn 896 voorgespannen betonpalen in de maten #25 en #29. Als dat geen stevige fundatie is! Met twee kranen tegelijk zijn de palen daar de grond in geheid, waarna binnen afzienbare tijd de stevige basis voor de nieuwe bioscoop een feit werd. Heicombinatie SPS timmert sinds 2012* flink aan de weg en heeft naast het leveren en heien van betonpalen, houten palen en diverse soorten stalen buispalen ook damwanden, grondverzet en funderingsherstel in het assortiment. Het bedrijf gaat nog steeds de breedte in, afhankelijk van de vraag. Zo heeft het funderingsherstel SPS op de weg naar saneringen gebracht. Sinds dit jaar is het bedrijf SIKB BRL7000 prot.7001+7004 gecertificeerd, naast de al behaalde VCA*, BTR en ISO9001-certificaten. Kortom: veilig, verantwoord en ambachtelijk werken is het devies. *De lange historie van vóór 2012 staat uitgebreid beschreven op www.heicombinatiesps.nl. U kunt zich daar tevens inschrijven voor de nieuwsbrief, die 2x per jaar verschijnt.

BIJZONDERE UITSTRALING VOOR BIOSCOOPCOMPLEX ALKMAAR De complete elektrotechnische installatie van de JT Bioscoop in Alkmaar wordt verzorgd door Elektropartners uit Heerhugowaard. In samenwerking met de architect van het filmcomplex levert Elektropartners een bijdrage aan de bijzondere uitstraling van het gebouw, dat is gelegen aan de rand van de Alkmaarse binnenstad.

IJZERSTERK IN HEIWERK HEICOMBINATIESPS.NL Trillingsarm Van klein- tot grootschalig heiwerk

Een compleet, vakbekwaam en betrokken team Uitgebreid machinepark Stalen buispalen, houten palen en betonpalen;   alles van 2 tot 22 meter lengte Funderingsherstel; evt. compleet met betonwerk Saneringen BRL SIKB 7000 protocol 7001+7004 Damwanden in staal, kunststof en hout Grondwerken

WWW.HEICOMBINATIESPS.NL

Op basis van het voorlopig ontwerp en het bestek is Elektropartners betrokken bij de verdere uitwerking van de algehele elektrotechnische installatie en de aankleding van de bioscoop. “We hebben het lichtontwerp gemaakt voor alle zalen, lobby’s en de entree. In het gebouw is uitsluitend LED-verlichting toegepast. Alle verlichting is dimbaar en vaak ook nog in verschillende kleuren uitgevoerd. Ook het ontwerp van de beveiligingsinstallatie zoals de branddetectie, inbraak- en CCTV-installatie hebben wij gemaakt”, zegt projectleider Ben Jansen van Elektropartners. “Verder zijn we verantwoordelijk voor het uitvoeren van onder meer de licht- en krachtinstallatie, het energiedistributiesysteem, de aanleg van de data- en glasvezelinfrastructuur, de intercominstallatie en de ontruimingsinstallatie. Het project is volledig in BIM uitgewerkt.” In het oog In overleg met de architect en opdrachtgever is het ontwerp gemaakt voor de bijzondere verlichting van de entree, de aansluitende foyer en de opengewerkte voorgevel, die is georiënteerd op de historische binnenstad van Alkmaar. Jansen: “Het gebouw springt daardoor in het oog en wordt aantrekkelijk en beter toegankelijk gemaakt voor het publiek. De reclame-uitingen zijn opgenomen in het ontwerp. De donkere luifel wordt uitgevoerd met LED-verlichting.” Een bijzonder onderdeel vormt de Dolby Cinema-zaal van het theater, een concept dat de meest optimale filmbeleving moet garanderen. Strikte eisen Elektropartners was eerder al betrokken bij de realisatie van de allereerste Dolby-zaal ter wereld in de JT Bioscoop in Eindhoven. Jansen: “Dat is een speciale zaal waarvoor we samen met de mensen van Dolby de engineering en het design hebben gedaan. Zo hebben wij de grote projectiewand bij de entree van de zaal gemaakt, waar met pixelleds de film al op de wand wordt geprojecteerd. De zwarte zaal is voorzien van dimbare ‘Dolby Bleu’ sfeerverlichting. Beeld en geluid voldoen aan de strikte eisen van Dolby.”

Grootschermerweg 4A | 1843 HE Grootschermer | Tel. 0229-‐563 096

| 33

VENLO | Stadskantoor

Tekst | Jac Buchholz Beeld | Gemeente Venlo

Nieuwbouw Stadskantoor Venlo:

C2C-icoon is eyecatcher langs de Maas Venlo profileert zich nadrukkelijk als Cradle to Cradle-stad. Dat is onder meer terug te zien in de nieuwbouw van het stadskantoor. Eén van de aandachtspunten tijdens die bouw: continu alert blijven op nieuwe ontwikkelingen op het gebied van Cradle to Cradle (C2C).

Een project dat in 2008 begon met een Programma van Eisen, nadert nu zijn voltooiing. In de jaren van voorbereiden en bouwen – de bouw startte in januari 2013 – hebben beide partijen veel geleerd, vertellen Michel Weijers, projectmanager namens de gemeente Venlo en Richard Nederlands, projectleider bij LAUDY Bouw & Ontwikkeling. “Op het vlak van C2C zijn continu innovaties te zien. Bovendien zijn producten die zich enkele jaren geleden nog in de ontwikkelingsfase bevonden, inmiddels gecertificeerd. Dat betekent regelmatig met elkaar in gesprek gaan en bekijken of je bepaalde oplossingen handhaaft of kiest voor een alternatief dat beter aansluit bij de ambities die we met het gebouw hebben.”

LUCHTKWALITEIT Die ambities deden Michel Weijers bovendien besluiten om tijdens de voorbereiding van het project naar Hamburg te reizen voor overleg met Michael Braungart, één van de grondleggers van het C2C-principe. “We zaten toen met de nodige vragen, onder andere over de luchtkwaliteit. In de meeste gebouwen

34 |

is het wat dat betreft niet best gesteld, omdat ze te goed geïsoleerd zijn en er niet voldoende wordt geventileerd.” In de uiteindelijke oplossing, zegt Weijers, fungeert het nieuwe stadskantoor als een soort long die niet alleen zorgt voor een goed binnenklimaat, maar eveneens buiten het gebouw een positief effect heeft. “Heel kort gesteld bereiken we dankzij een videstructuur en de zonneschoorsteen dat het gebouw werkt als een soort schouw. De lucht komt op een natuurlijke wijze in beweging (energiebesparend). De lucht komt binnen via een kas op het dak en wordt op temperatuur gebracht door energie die het gebouw zelf heeft genereert c.q. die al in het gebouw is ingebracht. Denk hierbij aan de door zon opgewarmde lucht in de serre alsook de warme ‘vervuilde lucht’ die wordt afgevoerd. Beide worden gebruikt om de verse lucht op temperatuur te brengen.” Weijers wijst verder op het tapijt dat fijnstof opneemt en de groene gevel die onder meer zorgt voor een fijnstofreductie van dertig procent op de nabijgelegen Eindhovenseweg.

GROEN KARARKTER Zo zijn er tal van maatregelen genomen om het gebouw een zo ‘groen’ mogelijk karakter te geven, maakt Richard Nederlands duidelijk. Hij noemt enkele voorbeelden. “Een deel van de energie wordt met zonnecollectoren opgewekt, de rest wordt groen ingekocht. Er wordt bekeken hoe dat in de toekomst te optimaliseren. Een gasaansluiting is er niet. Het verwarmen en koelen van het gebouw gebeurt met behulp van betonkernactivering. Door middel van het helofytenveld wordt het restwater gezuiverd en hergebruikt.” En zo kan hij nog wel even doorgaan, zegt hij. Michel Weijers merkt op dat het interieur van het nieuwe stadskantoor is afgestemd op het nieuwe werken en een bijzonder flexibel karakter krijgt. “Zodat er kan worden ingespeeld op een eventuele groei of krimp van de gemeentelijke organisatie. Het nieuwe stadskantoor wordt een gebouw dat meerwaarde creëert, met schonere lucht, meer biodiversiteit, waterzuivering, energieopwekking, een prettig werken verblijfsklimaat en meerdere C2C-materialen die zorgen voor restwaarde.”

VENLO | Stadskantoor

UITDAGEND PROJECT Naar verwachting wordt de nieuwbouw in de zomer van 2016 opgeleverd. Een strenge winter kan echter voor enige vertraging zorgen, weet Michel Weijers. “Een paar maanden geleden ging de leverancier van de gevelelementen failliet. Dan moet je op zoek naar een nieuwe en dat heeft tijd nodig. Daardoor krijgen we het gebouw niet tijdig wind- en waterdicht. Dus dat wordt de komende maanden nog even spannend.” Richard Nederlands stelt dat ondanks de vertraging tevredenheid over het project overheerst. “Dit is natuurlijk een heel uitdagend project, heel bijzonder. We kunnen hier laten zien dat we door mee te denken en te ontzorgen als ontwikkelende bouwer een belangrijke rol kunnen spelen. Een vooruitstrevend project als dit is voor ons een echt visitekaartje.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Gemeente Venlo

ARCHITECT Kraaijvanger, Rotterdam

AANNEMER LAUDY Bouw & Ontwikkeling

BOUWADVISEUR BBN, Houten

INSTALLATIES TES (E), Spie (W), Cofely (sprinkler)

AFBOUW

Coors interieurbouw, Facilitylinq

CONSTRUCTIES WSM, Heythuysen

BOUWPERIODE januari 2013 – medio 2016

BOUWSOM

Projectinfo ‘PAK WAT VAKER DE TRAP’ Een stimulans om meer te bewegen. Dat is één van de doelen van het houten stelsel van trappen en vides in het nieuwe, uiterst duurzame stadskantoor van Venlo. De publieksruimte bevindt zich op de begane grond, maar het gros van de gebruikers werkt op de verdiepingen in de toren. Bij een gezonde werkomgeving hoort ook de ruimte om te kunnen bewegen. De vides en trappen maken deel uit van het ontwerp van architectenbureau Kraaijvanger uit Rotterdam. De Groot Vroomshoop produceerde, leverde en monteerde de kunstwerken, welke zijn ontstaan uit zo’n 48 m³ gelamineerd vurenhout, 14 m³ volhout vuren, 4 m³ eiken treden en stootborden, 6.000 kg weggewerkt staal en 200 m² akoestische underlayer. De Groot Vroomshoop bouwt bewust met hout. Niet alleen vanwege de prachtige organische uitstraling, maar ook uit duurzaamheidsoverweging. De specialist in gelijmde houtconstructies is er dan ook trots op een bijdrage te hebben geleverd aan een stadskantoor met de ambitie Cradle to Cradle volledig in de praktijk te brengen. De grootste uitdaging vormde de montage van de trappen. Er zijn negen akoestisch beklede trappen en zestien balustrades geleverd. De trapgaten verspringen ten opzichte van elkaar. Om de zware en omvangrijke onderdelen verticaal in de trapgaten te laten zaken, was niet mogelijk. In diverse sessies met de aannemer werd daarom een plan bedacht om de bouwmaterialen toch op hun gewenste plek te krijgen. De onderste drie trappen zijn aangevoerd via de eerste verdieping. De andere trappen zijn via de buitentuin op de achtste verdieping (31.800+ peil) naar binnen gebracht en met speciale voorzieningen horizontaal naar het trapgat gemanoeuvreerd. De montage verliep, met de nodige zweetdruppels, zoals uitgedacht. En het resultaat mag er zijn. Nu is het hopen dat de medewerkers er dankbaar gebruik van maken.

53 miljoen euro (inclusief parkeergarage)

TWEELEDIG De werkzaamheden bij het nieuwe stadskantoor in Venlo – gebouwd volgens de principes van Cradle to Cradle – zijn feitelijk tweeledig, vertelt commercieel directeur Willem van Riet van Van Enckevort, een bedrijf dat zijn ‘roots’ in Venlo heeft, maar inmiddels op twaalf locaties in Zuidoost-Nederland is gevestigd. “We leveren alle artikelen die nodig zijn voor de bouwplaats, denk aan bevestigingsartikelen, keetartikelen en dergelijke. We hebben op dat vlak een heel breed assortiment en beleveren met enige regelmaat bouwplaatsen. Hier gaat het om een standaardpakket; artikelen zoals je ze op iedere bouwplaats tegenkomt.” In die eerste hoedanigheid is Van Enckevort al sinds het begin, eind 2012, bij de werkzaamheden aan het nieuwe stadskantoor betrokken. Momenteel geeft het bedrijf eveneens invulling aan het sluitplan, maakt Van Riet duidelijk. “We plaatsen sloten, deurbedieningen, drangers en hangen sluitwerk. Dat gebeurt conform het bestek, al zijn er gaande de uitvoering wel enkele aanpassingen doorgevoerd. Ook op dit vlak zijn we breed gesorteerd en kunnen we aan uiteenlopende wensen invulling geven.” Hij merkt op dat de invulling van het sluitplan tot aan de oplevering zal doorlopen. “We zijn hier dus tot het eind bezig. We hoeven geen uitzonderlijke dingen te doen, maar zijn wel trots dat we als lokaal bedrijf aan zo’n mooi en toonaangevend project mogen deelnemen.”

| 35

VENLO | Stadskantoor

Projectinfo ‘DUURZAAM EN KLAAR VOOR DE TOEKOMST’ Het aantal overheidsorganen dat Cradle to Cradle en circulaire economie in een bouwvisie verwerkt, groeit gestaag, met gemeente Venlo als absolute koploper. Nu de oplevering van het eigen stadskantoor dichterbij komt, wordt duidelijk dat je hiermee kwalitatief en kwantitatief kunt verdienen. Cradle to Cradle-ambities werden vanaf het begin verankerd in het Programma van Eisen, dat gemeente Venlo samen met het C2C ExpoLAB opstelde. Met het ontwerpteam werd een focus aangebracht op een viertal thema’s, die de belangrijkste onderdelen omvatten waarop meerwaarde bereikt moest worden: energie, materiaalgebruik, water en luchtkwaliteit.

Vrij bijzonder voor die tijd was dat dit ontwerpteam in een vroeg stadium van het bouwproces werd betrokken. In die tijd zag je dat overheden enorme opdrachten in de markt zetten, waar architecten tonnen in stopten, met slechts een kleine kans de opdracht daadwerkelijk binnen te halen. De keuze voor een ontwerpselectie leek C2C ExpoLAB onlogisch, want dan zou het bedrijf niet betrokken zijn bij het proces waarin ze haar visie verwerkt wilde zien. Daarom koos het bedrijf voor een visieselectie.

Ook de mogelijkheid om toeleveranciers vroegtijdig bij het proces te betrekken, was bewust. Immers had C2C ExpoLAB de ruimte om later in het proces leveranciers erbij te betrekken. Zij kregen de rol om mee te denken over de uitwerking van de verschillende thema’s en dat leidde tot innovaties. Door de goede vraag te stellen, trigger je de markt. Materialen die leveranciers in het gebouw stoppen, worden door de organisaties

zelf aangemeld. Toch blijkt het niet altijd even gemakkelijk om de samenstelling van eigen producten te doorgronden. Lang niet alle leveranciers kunnen je vertellen wat er eigenlijk in een product zit. Eigenlijk is het een logische vraag, maar dit blijkt nog altijd erg moeilijk te zijn, vooral als je het gaat hebben over chemische samenstelling of restwaarde. Eén van de randvoorwaarden is dat het gebouw zich in de toekomst kan verbeteren. C2C ExpoLAB kijkt dan ook vooruit en onderzoekt hoe het gebouw zichzelf kan verbeteren. “Daardoor komen we erachter hoe we de positieve footprint kunnen vergroten. Tegelijkertijd is het gebouw dat er binnenkort staat duurzaam en klaar voor de toekomst. Daarmee willen we vooral anderen inspireren.”

scontro

itwer - en slu

Hang

Machines

beslag

Bouw

Gereedschap

eslag

Bouwb

g Toegan

Werkkleding

www.enckevort.com Lid van de van Enckevort Groep

36 |

protectie op maat

DEN HAAG | Sigma-ensemble

ONTWIKKELING SIGMA-LOCATIE VERVOLLEDIGT STEDENBOUWKUNDIGE INVULLING STATIONSGEBIED DEN HAAG HS

Nieuwbouw Sigma-ensemble is in volle gang Op de locatie van het voormalige Sigma-gebouw naast de Haagse Toren, realiseert Stebru Transformatie BV 303 studentenunits, 153 starterswoningen, 1.400 m² commerciële ruimte en een parkeergarage. Het gebouwensemble van AAArchitecten bestaat uit een hoogbouwdeel van 75,5 meter, een bouwdeel van 51,5 meter aan het Stationsplein van Den Haag HS (‘schijf’) en lagere bebouwing langs het spoor (‘strip’). “Dit project komt tot stand dankzij de bijzondere inspanningen van alle stakeholders”, vertelt commercieel directeur Robert Steenbrugge.

Het gebied rond het gerenoveerde station Hollands Spoor krijgt sowieso een opknapbeurt. Het project ‘De Rode Loper’ beoogt een verbetering van de voetgangersroute naar het Haagse stadscentrum; ook wordt de reizigerstunnel onder het spoor doorgetrokken. “De bebouwing van de Sigma-locatie is een logisch vervolg op de ontwikkeling van de Haagse Toren”, zegt Steenbrugge. “Wij hebben destijds bij Vestia de aanbesteding gewonnen voor dit project, dat door de financiële perikelen van Vestia vertraging had opgelopen.” Stebru Transformatie BV nam de herontwikkeling op zich, in hechte samenwerking met de gemeente Den Haag en belegger Bouwfonds European Residential Fund, een fonds waarin ongeveer zeventig Duitse institutionele beleggers hebben geïnvesteerd. “De rol van de gemeente is cruciaal. Zij wilde graag dat het ensemble met de Haagse Toren, waarvoor ook de architect zich altijd heeft hardgemaakt, wordt voltooid. De gemeente is bovendien gedeeltelijk grondeigenaar en heeft actief meegedacht. Alle stakeholders willen van deze locatie een prettig verblijfsgebied maken. Er is gekozen voor een betere mix met het oog op locatie en markt, met als eindresultaat dat zorgwoningen uit het oorspronkelijke plan zijn vervangen door studentenwoningen. Bovendien is een toren toegevoegd met bereikbare starterswoningen. Geen grote appartementen, maar woningen van 50 m² met een eigen toegang. De studentenappartementen meten 25-27 m³ en worden gemeubileerd ingericht; de commerciële ruimte in de plint wordt toegespitst op de doelgroep, waardoor levendigheid is gegarandeerd.”

FLEXIBILITEIT De plint is verder opgebouwd met parkeerlagen op niveau 0 en +2, waartussen een fietsenber-

‘De bebouwing van de Sigma-locatie is een logisch vervolg op de ontwikkeling van de Haagse Toren’ ging is gesitueerd. Ook komt er een aantrekkelijk binnenplein, dat tevens dienstdoet als entreegebied. Stebru Groep, dat onder meer woontorens van vergelijkbare omvang ontwikkelt en realiseert in Rotterdam-Centrum, heeft haar bedrijfsvoering sinds 2008 geoptimaliseerd ten behoeve van dergelijke maatwerkprojecten. “Wij bedenken een gebouwmassa

om de huurdersstromen inzichtelijk te maken; de detailontwikkeling wordt in samenwerking met de stakeholders verzorgd. Het uitvoerende werk wordt volledig uitbesteed aan duurzame relaties, terwijl het coördinerend management in eigen beheer blijft. Dankzij die flexibiliteit kunnen wij ons als ontwikkelend bouwbedrijf blijvend onderscheiden.” ›

| 37

Groots in houten en stalen trappen Voor particuliere en professionele opdrachtgever

Trappenfabriek Vermeulen BV Lokkerdreef 14 4879 ND Etten-Leur, Nederland Postbus 82 4870 AB Etten-Leur, Nederland T: (+31) 76 508 80 00 E: info@vermeulen-trappen.nl I: www.vermeulen-trappen.nl

Showroom met ruim 35 trappen openingstijden: ma t/m vrij van 08:00 - 17:00 za van 10:00 - 16:00

SIGMA DEN HAAG

Leveringsprogramma: houten en stalen trappen en hekwerken voor woningen utiliteitsbouw, voor nieuwbouw, verbouw en renovatie, van enkelstuks tot seriematig, van eenvoudig tot exclusief

Door creativiteit en betrouwbaarheid uw partner voor alle vastgoedvraagstukken. E info@stebru.nl â&#x20AC;&#x201C; I www.stebru.nl

DEN HAAG | Sigma-ensemble

INTENSIEF, UITDAGEND TRAJECT De oplevering van het Sigma-ensemble is gepland rond het eerste kwartaal van 2017. “Wij zijn begin dit jaar gestart met de fundering en de damwanden aan de spoorzijde en werken nu tot de tweede verdieping met in-situbouw, waarna we overgaan op tunnelbouw. De ‘strip’ en de toren worden afgewerkt met metselsteen, de ‘schijf’ krijgt een gevel van gecoat staal. Dit zijn intensieve, uitdagende trajecten – ook vanwege het geringe bouwterrein en de ligging aan het spoor, maar wij zijn ervan overtuigd dat de gekozen visie voor een tijdige oplevering gaat zorgen”, aldus Steenbrugge. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER

Stebru Transformatie BV (belegger: Bouwfonds European Residential Fund) ONTWERP AAArchitecten UITVOERING Stebru Bouw BV BOUWPERIODE begin 2014 – eerste kwartaal 2017

Projectinfo ‘BIJZONDER PROJECT’ Appartementencomplex Sigma heeft naast een redelijk traditioneel concept voor de Toren (betonwanden haaks op elkaar in tunnelsysteem) en een wanden-breedplaatstructuur voor Schijf en Strip, een aantal constructieve uitdagingen, die het project bijzonder maken. Ter plaatse van de ‘Toren’ is een bestaand pand gesloopt en de oude paalfundering achtergebleven. Op de plaats waar de belasting het hoogst is, kreeg Ingenieursbureau Goudstikker - de Vries B.V. te maken met flinke beperkingen met betrekking tot de paalplaatsing. Gekozen is uiteindelijk voor BVSi-palen (Fundex Ø 680 mm) en BVSSipalen (Tubex Ø 950 mm). De kopgevel van de ‘Toren’ staat niet recht boven de kolommen (staalbeton Ø 1.100 mm), met als gevolg een ‘bunker’ op de 2e verdieping met wanden van 2 à 3 m dik in hoogwaardige beton. De ‘Schijf’ staat diagonaal op de ‘Strip’; daardoor is een overgangsconstructie voorzien naar de onderbouw, met vloeren van 1,00 à 1,50 m beton. Wind wordt versterkt door de nabijheid van het ‘Strijkijzer’ en is zo fors hoger dan in de norm staat. Door het ‘open karakter’ van de constructie in de onderbouw, was de stabiliteit een hele klus. Dankzij 3D rekenen tekenprogrammatuur heeft Goudstikker - de Vries B.V. dit toch goed in beeld gekregen.

‘VOORBEELD VAN STADSVERDICHTING’ In samenhang met het ontwerp voor het ‘Strijkijzer’, is de zogenaamde Sigma locatie betrokken als verbindende bebouwing tussen station Hollands Spoor en het Rijswijkseplein. Hiermee is een verbrokkeld gebied gemuteerd in een bij de stad passende stedelijkheid. Het oorspronkelijk voor Vestia ontworpen plan, is gedurende de turbulente ontwikkeling uitgebreid met een 70 meter hoge toren in de directe nabijheid van het ‘Strijkijzer’ en in het verlengde van de met ‘Strip’ aangeduide bebouwing langs het spoor. Een welkome verdichting, zowel visueel als functioneel. De ‘Schijf’, 52 meter hoog, in de rooilijn van het ‘Strijkijzer’, completeert mede door de overbouwing van de ‘Strip’ een aantrekkelijk dicht stedenbouwkundig ensemble. Vooral de nabijheid van het spoor en een monumentwaardig viaduct, zeer drukke tramlijnen en wegen alsmede interessante hoogteverschillen maken dit project tot een voorbeeld van stadsverdichting.

| 39

EINDHOVEN | LUCHTRUIM

NIEUWE HOTSPOT MET INSPIRERENDE FACILITEITEN Met de nieuwe glazen entree van boetiekkantoor LUCHTRUIM heeft het Eindhovense businesspark Flight Forum er een eyecatcher bij. Niet direct zichtbaar vanaf de openbare weg, maar van binnenuit zeker een lust voor het oog. Comfortabel, eigenzinnig en dynamisch ingericht om te werken, ontmoeten, sporten en lunchen. Een absolute meerwaarde voor zowel bezoekers als huurders van het kantorencomplex dat eind 2013 eigendom werd van Merin. Tekst | Merin Beeld | François Elands

Op het moment van aankoop had het 11.500 m² tellende pand slechts één huurder en nog 9.000 m² om te vullen. Een hele uitdaging in deze tijd, maar Merin nam de handschoen op en realiseerde samen met Mulderblauw architecten en aannemer BAM Bouw en Techniek een multifunctionele ruimte die alles biedt voor een afwisselende dag op kantoor. Met vooruitgeworpen schaduw, want bij de oplevering op 10 juli jl. waren vrijwel alle beschikbare meters vloer al verhuurd.

SUBTIELE ACCENTEN LUCHTRUIM doet haar naam – in grote letters boven de entree – in meerdere opzichten eer aan. Zo verschaft de staalconstructie met transparante schil een ruimtelijk karakter met wisselende luchten als achtergrond. Daarnaast verwijst het naar de nabijgelegen luchthaven, een link die ook terugkomt in het interieur. “Met subtiele accenten wordt verwezen naar de luchtvaarthistorie van het gebied”, vertelt Daniëlle Bevers, die namens Merin vanaf het begin bij het project betrokken is. “Niet met propellers aan de muren, maar door bijvoorbeeld stalen panelen met popnagels te verwerken in het interieur. Verder zijn plafonds deels opengelaten voor een robuuste look & feel die past bij de omgeving en dragen ook de blauw-

40 |

EINDHOVEN | LUCHTRUIM

Projectinfo drukken van vliegtuigontwerpen en hangardeuren voor de vergaderkantoren ALPHA, BRAVO, DELTA en TANGO bij aan de sfeer.”

GENIETEN VAN UITZICHT EN HORECA Als één van de vijftien boetiekkantoren die Merin momenteel in het land realiseert, past LUCHTRUIM heel goed binnen de filosofie om een prettige dagelijkse werkomgeving te creëren voor huurders en bezoekers. “De benedenverdieping van de bestaande bebouwing is gestript en voorzien van fitness- en vergaderfaciliteiten en een openbaar kwaliteitsrestaurant”, beschrijft Technical Manager Tonny Timmers. “Het atrium ertussenin biedt onderdak aan verschillende zwerf- en flexplekken waar mensen kunnen werken, informeel overleggen en afspreken met klanten.” Bevers: “Of gewoon even op de vide zitten om te genieten van het uitzicht en de horecavoorzieningen. Daarvoor hebben we overigens een samenwerkingsovereenkomst ›

VERBINDEND ATRIUM Bij het opgeknapte Boetiekkantoor LUCHTRUIM in Eindhoven zijn twee kantoorpanden door middel van een atrium met elkaar verbonden. Dit glazen atrium, dat tevens als ontmoetingsplek fungeert, werd geproduceerd en geplaatst door Allicon, specialist in aluminium lichtconstructies. Het van oorsprong in de glastuinbouw actieve bedrijf beschikt over uitgebreide kennis om met lichte materialen transparante constructies te maken. “We hebben hier onder andere gebruikgemaakt van smalle roedeprofielen op een stalen onderconstructie”, vertelt Jorien Boer van Allicon. “De wanden zijn voorzien van grote glazen elementen, het dak van zonwerend isolatieglas. Bovendien is het dak uitgevoerd met ventilatoren en de gevels met glazen louvreramen, die bijdragen aan een aangenaam leefklimaat. Deze onderdelen maken eveneens deel uit van de rook- en warmteafvoerinstallatie.” Het plaatsen van het atrium noemt ze een constructieve uitdaging. “Omdat de staalconstructie bevestigd moest worden tegen twee bestaande gebouwen, waarin ramen zitten met een bepaalde ritmiek. De vakwerkspanten van het atrium mochten uiteraard niet voor die ramen worden geplaatst. Er zijn veel berekeningen gemaakt, zowel op constructief gebied als op het gebied van klimaatbeheersing en de rook- en warmteafvoer. Aan de hand daarvan zijn wij aan de slag gegaan. Zo hebben we een mooie, open verbinding tussen de twee gebouwen weten te realiseren.”

| 41

EINDHOVEN | LUCHTRUIM

met Hutten. Wij hebben het gebouwd en ingericht, zij verzorgen de hospitality en verwelkomen iedereen voor koffie, lunch of het afhalen van gezonde producten. Zowel werknemers van onze huurders als bezoekers van buitenaf."

42 |

FACILITAIRE MEERWAARDE Temidden van het huurdersbestand, voornamelijk bestaande uit corporate bedrijven, zetelt ook Merin zelf in het Eindhovense boetiekkantoor. Een extra gemak voor de huurders, omdat

het als beheerorganisatie snel kan reageren op storingen en klachten. Van een lampje vervangen tot grotere uitdagingen. Ook dat mag binnen LUCHTRUIM worden gezien als meerwaarde op facilitair gebied. â?&#x161;

GELEEN | Hornbach

Tekst | Henk Geist

Beeld | Studio Piet Pulles

TIENDE VESTIGING IN NEDERLAND VAN DUITSE BOUWMARKTKETEN

HORNBACH GELEEN IN HOOG TEMPO GEREALISEERD De tiende vestiging in Nederland van de Duitse bouwmarktketen Hornbach opende in september haar deuren in Geleen. Naast de bouwmarkt kent deze vestiging ook een tuincentrum en afhaalcentrum, met een gezamenlijk oppervlak van 18.000 vierkante meter.

Aan de opening ging een dertien jaar lange juridische en politieke strijd vooraf. Toen de strijd eenmaal in het voordeel van Hornbach was beslist, is de nieuwe vestiging in hoog tempo door Züblin Nederland, onderdeel van het STRABAG-concern, gerealiseerd. “Wij hebben deze opdracht na aanbesteding met volledig bestek weten te verwerven en kwamen bij de selectie als beste naar voren”, zegt Eric Jansen, projectleider bij deze bouwonderneming van Duitse origine. “Het project kende een korte voorbereidingstijd en een korte bouwtijd. Na de aanbesteding zijn we binnen een week van start gegaan, dat vergt een hoop van je organisatie.”

PLAATSELIJKE EISEN De nieuwe doe-het-zelfbouwmarkt vervangt de voormalige Hornbach-vestiging en het voormalige tuincentrum Intratuin op dezelfde locatie. Jansen: “De hoofdconstructie van de hal bestaat uit een staalconstructie die op staal is gefundeerd. Daarom hebben we die constructie wat stijver uitgevoerd dan normaal. De gevelbeplating bestaat uit sandwichpanelen en het dak is geïsoleerd conform het Bouwbesluit. Het ontwerp is aangepast aan de plaatselijke eisen van welstand, waardoor deze vestiging net iets anders is dan andere vestigingen. ›

| 43

GELEEN | Hornbach

Projectinfo DOCKSHELTERS EN DOCKLEVELLERS Voor de nieuwe vestiging van Hornbach in Geleen heeft Hörmann Deuren een palet aan producten geleverd. Het pand is voorzien van twee voorzetsluizen, die zijn aangebracht op de buitengevel van de hal waar de goederen voor dit filiaal worden aangeleverd. Niet alleen kan daardoor de ruimte in de hal tot aan de buitenmuren worden benut, ook dragen de sluizen die zijn voorzien van dockshelters bij aan de klimaatbeheersing in het pand. De dockshelters van Hörmann beschermen de over te laden goederen tegen slechte weersomstandigheden, besparen energiekosten en voorkomen tocht. De flappen van de dockshelters passen zich aan de vrachtwagenafmetingen aan en zijn daardoor universeel bruikbaar. Hoogwaardige boven- en zijflappen, gemonteerd op een verzinkt, indrukbaar frame garanderen een stabiele, flexibele en scheurvaste constructie. De voorzetsluizen zijn tevens voorzien van docklevellers van Hörmann, doordachte oplossingen om het hoogteverschil tussen de laadvloer van de verschillende vrachtwagens en de laadkaaien feilloos te compenseren. Daardoor kan de lading in één enkele horizontale beweging in of uit de vrachtwagen gereden worden. De robuuste staalconstructie met een platform dat bestand is tegen kromtrekking, compenseert de lastverdeling van de vrachtwagen zonder problemen, zelfs bij ongelijke lading. Daarnaast heeft Hörmann alle brand- en loopdeuren in stalen uitvoering geleverd en twee grote rolhekken geplaatst.

Industriële sectionaaldeuren

Europa’s grootste gamma industriedeuren • Europa’s nr. 1 met meer dan 75 jaar

ervaring bij de productie van deuren

• Uitstekende warmte-isolatie:

U-waarde van max. 0,51 W/(m²•K)*

• 24-uurs service: dag en nacht voor u bereikbaar

Dockequipment * bij de industriële sectionaaldeur SPU 67 Thermo met ThermoFrame

44 |

08-15 A (2. Bild Schnelllauftor)

GELEEN | Hornbach

Een derde deel van de aanneemsom is gaan zitten in de installaties, zoals elektra, brandvoorzieningen, sanitair, riolering en het gebouwbeheersysteem. Daarnaast gaat het om een goed beveiligd gebouw; alle veiligheidsvoorzieningen zijn aanwezig.”

E-ZUIL Hornbach Geleen heeft vernieuwde afdelingen voor bad en keuken, verlichtingen en bouw en verf. Klanten kunnen op de nieuwe afdelingen onder meer compleet ingerichte badkamers en keukens bekijken. Het is ook de eerste locatie waar klanten via e-zuilen informatie over product, bezorging en dergelijke kunnen krijgen. Op de e-zuil ziet de klant voorbeelden van inrichtingen, compleet met materialen, totaalprijs en montageprijs. De gewenste en betaalde materialen haalt de klant vervolgens op in het afhaalcentrum. Ook online bestelde materialen uit de webshop van Hornbach kan de klant hier afhalen. Zzp-ers en mkb-klanten kunnen terecht bij het Proficenter. Klanten die elektrisch rijden, kunnen gratis gebruikmaken van een oplaadzuil. Door bij alle vestigingen in Nederland een oplaadpunt te plaatsen, geeft Hornbach naar eigen zeggen concreet betekenis aan 'groen ondernemerschap’. De komst van Hornbach naar Geleen betekent een economische impuls voor de regio. De vestiging levert zo’n 130 directe arbeidsplaatsen op en de indirecte werkgelegenheid stijgt met nog eens 150 arbeidsplaatsen.

TOEKOMSTPLANNEN Naast de Hornbach in Geleen opent de keten dit jaar ook een vestiging in Best. Het aantal vestigingen van Hornbach in Europa nadert daarmee de 160. Het familiebedrijf heeft een historie van ruim 138 jaar en meer dan 16.000 medewerkers. Hornbach wil verder uitbreiden naar 20 tot 25 bouwmarkten in Nederland. Voor 2016 staan vestigingen in Amsterdam en Den Haag op stapel. In Limburg heeft Hornbach nu twee vestigingen. Het bedrijf denkt dat daar in de toekomst nog minstens één filiaal bij zal komen. Hornbach heeft vooral interesse in Maastricht, maar kijkt ook naar de regio's Venlo en Roermond. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Hornbach Nederland

UITVOERING Züblin Nederland, Vlaardingen

ONTWERP

Büro Kubus, Wetzlar, Duitsland

| 45

PLAATSNAAM | |Projectnaam ZWIJNDRECHT Heerema Innovatiecentrum

Tekst | Patricia van der Beek

Offshore specialist geeft innovatie een platform

Sinds eind oktober heeft offshore specialist Heerema een splinternieuw innovatiecentrum op zijn productielocatie in Zwijndrecht. Een hoogstaand stukje nieuwbouw waar medewerkers, klanten en bezoekers zich kunnen onderdompelen in de offshore wereld. Voor de realisatie van het innovatiecentrum onderging één van de productiehallen een interne en deels externe metamorfose.

Heerema ontwerpt, bouwt, installeert en vervoert offshore-faciliteiten voor de olie- en gasindustrie. Het innovatiecentrum draagt hieraan bij door innovatieve en duurzame ontwikkelingen een platform te bieden. Op de begane grond van

moment van schrijven een enorme lasrobot staat opgesteld. De hal zelf kreeg een nieuwe entree; de buitengevels ondergingen een revitalisatie. Belangrijk element hierin is de grote vliesgevel, waarop het logo van Heerema is aangebracht.

'De hoofdvorm, uitgevoerd in staal, symboliseert de golfbeweging van de zee' het innovatiecentrum bevinden zich een kantoorruimte, toiletten en een kleedvoorziening. De bijeenkomstruimte en het werkcafé liggen op de verdieping. Glazen puien zorgen voor een directe verbinding met de productiehal, waar op het

46 |

GOLFBEWEGING Via een besloten prijsvraag gunde Heerema het ontwerp van het innovatiecentrum aan architectenbureau Brand BBA | BBA Architecten. Projectarchitect Robert Tromp: “Ons ontwerp is

gebaseerd op drie uitgangspunten: innovatie, het industriële karakter van Heerema en de woelige zee waarop de platforms gebouwd worden. Deze uitgangspunten komen tot uiting in de vormen en materialisering van het inpandige nieuwbouwdeel. De hoofdvorm, uitgevoerd in staal, symboliseert de golfbeweging van de zee. Via de entree, die aan de buitenkant van het gebouw uitsteekt als de boeg van een schip, word je meegevoerd naar de eerste verdieping van het innovatiecentrum. De grote glazen puien en gevelbekleding in wit hoogglans composiet geven het geheel een futuristische, laboratoriumachtige uitstraling. Industriële accenten hierin zijn de monoliet gestorte betonvloer en de stalen vloerroosters die uitgevoerd zijn als plafonds. Het duurzame aspect van het innovatiecentrum komt tot uiting in de toepassing van

ZWIJNDRECHT | Heerema Innovatiecentrum

demontabele en herbruikbare materialen, zonnepalen en duurzame verwarming.”

HOOGSTANDJES “Het ontwerp bevatte een aantal hoogstandjes die in de uitvoering een nauwgezette detaillering vereisten”, voegt algemeen directeur Gert-Jan Lagendijk van Aannemingsbedrijf Lagendijk toe. “Zo is de glazen, geluidwerende pui van het innovatiecentrum naadloos verwerkt in een u-profiel in de constructie, die door de golfbeweging en de trapopgang aan de entreezijde complexe vormen aanneemt. Verder moesten de belijningen van de stalen roosters in de plafonds in elkaars

verlengde doorlopen. Al deze profielen en onderdelen zijn van tevoren in onze werkplaats geproduceerd en op locatie – zonder de mogelijkheid om bij te sturen – naadloos met de andere onderdelen samengevoegd. Een ander hoogstandje betreft het toegepaste PRIVA-LITE op de verdieping. Dit is een actief soort veiligheidsglas dat zowel een transparante als matte verschijningsvorm kan aannemen. Bovendien kun je er videopresentaties op geven.”

CONSTRUCTIEVE SAMENWERKING Op de vraag waar in dit project de grootste uitdaging lag, geven de architect en de hoofdaannemer

TEL. 088-4401460

hetzelfde antwoord: de planning. “Toen we half maart voor dit project benaderd werden, stond al vast dat eind oktober opgeleverd moest worden”, aldus Tromp. “Eind maart presenteerden we onze eerste schets, in juni startte de uitvoering.” Lagendijk vult aan: “Onze bouwtijd kwam neer op vijftien werkweken. Dat was kort, maar ik kijk er met veel voldoening op terug. Het hele team ging ervoor, er was een constructieve samenwerking met de architect en de andere partijen. En dan zie je dat er veel mogelijk is. Complimenten ook aan Heerema, die professioneel met het opdrachtgeverschap omging.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Heerema Fabrication Group SE, Zwijndrecht

ARCHITECT Brand BBA | BBA Architecten, Alblasserdam

AANNEMER

Aannemingsbedrijf Lagendijk B.V, Streefkerk STAALCONSTRUCTIE Van der Kolk & Vos Staalbouw b.v., Veen

INSTALLATIES

Hakkesteegt Installatietechniek B.V., Groot Ammers (W), ETB Van Houwelingen BV, Molenaarsgraaf (E)

GLAS (O.A. PRIVA-LITE) Van Noordenne Glas, Hardinxveld-Giessendam

VERBOUW

RENOVATIE HOUTBEWERKING

NIEUWBOUW

BETONWERK

ALUMINIUM GEVELS/KOZIJNEN

Aannemingsbedrijf Lagendijk B.V. Boezem 4 - 2959 AE Streefkerk info@lagendijk-bouw.nl

Zobeko Aluminium BV, Zoeterwoude

COMPOSIET EN GEVELS

Gort Construct bv, Bleskensgraaf

BESTICKERING BEELDMERK Korteland 3D Signing, Nieuw-Lekkerland

BINNENWANDEN, AFBOUW

De Reuver Afbouw B.V., Nieuw-Lekkerland

SCHILDERWERK/BEHANG Verzijl Schildersbedrijf

BOUWKUNDIG (TIMMERWERK) TEGELWERK, AKOESTISCHE PLAFONDS Aannemingsbedrijf Lagendijk B.V, Streefkerk

BOUWPERIODE

juni 2015 – oktober 2015

WWW.AANNEMINGSBEDRIJFLAGENDIJK.NL | 47

ZWOLLE | Wijkcentrum Het Anker

Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Stijnstijl fotografie

Wijkcentrum Het Anker Zwolle:

Transparante gevel dankzij integrale vertaling ontwerp Voor de nieuwbouw van Wijkcentrum het Anker in Zwolle heeft Intal, in opdracht van VDR Bouwgroep, 1.000 m² vliesgevels gerealiseerd. Het alzijdige gebouw met grote glasoppervlakken bevat onder meer een deelbare sporthal en vormt een verbindende schakel tussen de wijken Westenholte en Stadshagen. Op zaterdag 22 augustus jl. is het nieuwe sporten cultuurcentrum geopend.

Architect MoederscheimMoonen heeft getracht de prominente gevel een ‘uniforme geleding’ te geven, die speelt met het feit dat je het gebouw vanuit verschillende hoeken te zien krijgt. De diepe gevelstijlen geven het gebouw ‘articulatie, ritme en zorgen voor een spannend effect’, aldus de architect. Om de constructie met ongelijke hoeken, verschillende hoogtes en relatief grote

48 |

overspanningen mogelijk te maken, is gekozen voor een IT55-vliesgevel van Intal, opgebouwd uit extra diepe aluminium stijlen en 200 mm sierlijsten, opgevuld met grote glasoppervlakken en aluminiumpanelen. “Wij zijn als gevelbouwer de belangrijkste schakel in de vertaling van dit ontwerp”, zegt Johan Andringa van Intal. “Wij hebben al vroeg een adviesrol gehad richting de architect en het

ontwerp volledig in BIM uitgewerkt. Het was een aardige uitdaging, gezien de esthetische wensen in relatie tot de functionele eisen.”

EXTRUSIE IN EIGEN BEHEER Het ontwerp vereiste een gevelaannemer die zoveel mogelijk in eigen hand kan houden. “Dat was in dit project met name van belang vanwege de hoge

ZWOLLE | Wijkcentrum Het Anker

'Het ontwerp vereiste een gevelaannemer die zoveel mogelijk in eigen hand kan houden'

akoestische en thermische eisen ten aanzien van de gevel; daarop zijn onze Intaltherm 55-profielen projectspecifiek aangepast. Het engineeren van de verzwaarde profielen geschiedt met de productie onder één dak, waardoor Intal als een echte gevelconstructeur fungeert. Ook de extrusie wordt dus volledig in eigen beheer uitgevoerd. Wij werken daarnaast al jarenlang samen met vaste onderaan-

nemers, die volgens de automotive-aanpak rondom ons bedrijf zijn georganiseerd. Intal werkt daarbij volledig lean; alle processen hebben efﬁciency als uitgangspunt en zijn over de gehele lijn geoptimaliseerd. Ik denk dat wij met dit transparante, bijzondere gebouw wederom hebben bewezen dergelijke gevelsystemen tot in detailniveau van ontwerp naar oplevering te brengen.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP UITVOERING OPLEVERING BVO

gemeente Zwolle MoederscheimMoonen VDR Bouwgroep en Intal medio 2015 3.000 m²

| 49

RIEZEBOS | Genemuiden

Tekst | Henk Geist

Beeld | Riezebos Constructie

Eendrachtige samenwerking bij nieuwbouw Riezebos Bij de bouw van het nieuwe bedrijfspand van Riezebos Constructie in Genemuiden deed zich de bijzondere combinatie voor dat opdrachtgever Riezebos tegelijkertijd optrad als bouwpartner. Als vanzelfsprekend leverde en monteerde het bedrijf de staalconstructies voor het eigen nieuwe onderkomen.

methode is eigenlijk gemeengoed bij onze utiliteitsen woningbouwopdrachten. Vanaf dag één hebben we dit project samen met de partners opgetuigd. De klantvraag van Riezebos is met onze opdrachtgever vertaald naar een voorlopig ontwerp, een definitief ontwerp en uiteindelijk een uitvoeringsgereed ontwerp. Nadat het project in fasen was opgedeeld, hebben we in het voortraject engineeringssessies gehouden om te komen tot een goede, gedetailleerde afstemming tussen de verschillende partners. Ook in de uitvoerig hebben we het lean-traject gevolgd, zowel bij de ruwbouw als de afbouw. Zo hielden we elke dag een dailystand van vijftien minuten, waarbij we met alle aanwezige partijen de dag doornamen.”

INTERNE PROCESSEN EN ROUTING

LEAN

Het nieuwe pand maakt een complete bedrijfsverhuizing van Riezebos mogelijk. Het bedrijfsgebouw is in oppervlak niet eens zoveel groter dan het oude, maar de nieuwbouw biedt volgens directeur Bart Riezebos wel de mogelijkheid om het productieproces beter in te richten. “We hebben goed gekeken naar de interne processing en routing, daardoor kunnen we de nieuwe ruimte optimaal benutten. Door een efficiëntere indeling ontstaat meer productiecapaciteit. Ook hebben we de CO2-uitstoot weten te verkleinen door zonnepanelen op het dak te leggen en LED-verlichting toe te passen in de gebouwen. Het gebouw voldoet hiermee nu volledig aan de nieuwste eisen.”

Het project is in bouwteamverband tot stand gekomen, hetgeen resulteerde in een korte bouwtijd van ongeveer 25 weken. Van den Berg: “Wij hebben dit project volgens de lean-methode opgepakt. Die

Zo beschikt Riezebos nu over een aparte spuithal, waar het staal wordt voorzien van een verflaag. Riezebos: “We hebben een eigen voorraadmagazijn,

Het nieuwe pand maakt een complete bedrijfsverhuizing van Riezebos mogelijk.

Het bedrijfspand, met een grootte van ongeveer 4.700 m², omvat onder meer een magazijn, een productiehal en een spuithal. Op de eerste verdieping is het kantoorgedeelte gelegen. De bouw is gerealiseerd door de Groothuis Bouwgroep, ook uit Genemuiden. “Riezebos Constructiebouw is voor ons geen onbekende, daar hebben we veel vaker mee samengewerkt, waarbij Riezebos de rol van onderaannemer had”, zegt Jan van den Berg, projectleider

50 |

bij de Groothuis Bouwgroep. “Riezebos heeft binnen ons proces in eigen beheer zijn bijdrage geleverd aan dit project. Die samenwerking is heel goed verlopen.”

RIEZEBOS | Genemuiden

Projectinfo PRAKTISCH MEEDENKEN OVER VOORDELIG ONTWERP Voor het eigen nieuwe bedrijfspand heeft Riezebos Constructiebouw vanuit het oude pand in Genemuiden 300 ton staal geleverd en gemonteerd voor de complete staalconstructie. In de bedrijfshal hebben de liggers een overspanning van max. 25 meter. Riezebos heeft daarnaast de kraanrails geleverd en gemonteerd voor de bovenloopkranen die voor het interne transport van de stalen balken zorgen.

waar we alle gangbare staalprofielen op voorraad houden. Hiermee kunnen we sneller op de vraag van klanten inspelen. Daarnaast hebben we een grotere straalmachine kunnen plaatsen voor de voorbewerking van het staal. We hebben de staalproductie van engineering tot en met montage in eigen hand. De door ons gefabriceerde staalconstructies worden door een eigen montageploeg opgebouwd.”

SAMENWERKING De samenwerking met Riezebos was heel prettig, stelt Van den Berg. “Er was onder meer sprake van een gezamenlijke inkoop van onderdelen, waarbij we alternatieve keuzes met elkaar bespraken. Voor beide partijen was het een leerproces, waarbij we meer begrip voor elkaar hebben gekregen. Dat is ook positief voor ons partnerschap in de toekomst.” ❚

Het in 1970 opgerichte bedrijf richtte zich aanvankelijk vooral op de agrarische sector. Geleidelijk aan werd de overstap gemaakt naar de productie van staalconstructies voor industriegebouwen en andere gebouwen. De lijst met projecten vermeldt onder meer stallen voor koeien, varkens, geiten en pluimvee, bewaarloodsen voor diverse landbouwproducten, scholen, fabriekshallen, sportaccommodaties, winkels, kerken, woningen en maneges, maar ook magazijnstellingen voor bijvoorbeeld de tapijtindustrie. “Het is in de meeste gevallen verstandig om al in een vroeg stadium van uw plannen met ons in contact te treden”, vertelt directeur Bart Riezebos. “We kunnen dan praktisch meedenken om zo tot een voordelig ontwerp te komen.”

Bouwinfo OPDRACHTGEVER UITVOERING ONTWERP INSTALLATIEADVIES INSTALLATIES BOUWPERIODE

Riezebos Constructiebouw, Genemuiden Groothuis Bouwgroep, Genemuiden. Brouwer Bureau Bouwkunde, Genemuiden Installvision, Hengelo Van Dijk Installatietechniek, Kampen (E), Siebert Installatie, Genemuiden (W) 25 weken

Nieuwbouw bedrijfspand

Riezebos Constructie Genemuiden

METALEN OPBOUWSYSTEEM | PREFAB SYSTEEM DUURZAAM | RECYCLEBAAR Hardeman | van Harten B.V. heeft de daken wandbeplating geleverd en gemonteerd bij de nieuwbouw van Riezebos Constructie. Het betreft een bedrijfshal van ca. 4.500m2 oppervlakte. Het dak is uitgevoerd in 135/930 profiel en voorzien van perforatie. Gevel en plafond, totaal ca. 3.000m2 , is uitgevoerd in sandwichpanelen van 80mm dikte.

Volg ons ook via:

www.hardeman-vanharten.nl T 0318 46 15 51 | E info@hardeman-vanharten.nl

Nylonstraat 9 8281 JX Genemuiden Tel. (038) 385 54 66 info@riezebos-constr.nl www.riezebos-constr.nl | 51

DORDRECHT | Kinepolis

Tekst | Patricia van der Beek Beeld | Snelder Architecten

Film kijken in een ‘turbine’

Op de oever van het Wantij, aan de rand van de historische binnenstad van Dordrecht en omarmd door het Energiehuis en Villa Augustus, staat Kinepolis. Een tot de verbeelding sprekend bioscoopgebouw met technische hoogstandjes waar je letterlijk en figuurlijk stil van wordt.

De ontwikkeling en realisatie van Kinepolis is een initiatief van de gemeente Dordrecht. Via een besloten prijsvraag vroeg zij enkele exploitanten een ontwerp te maken en een grondaanbieding te doen voor een nieuwe bioscoop in de stad. Wolff Cinema Groep, dat later overgenomen werd door Kinepolis, en Snelder Architecten kwamen met het beste voorstel en kregen de opdracht gegund. “De locatie op Stadswerven is fenomenaal”, aldus architect Michiel Snelder. “Aan het

52 |

water en aan de rand van de oude binnenstad is de industriële historie van deze voormalige scheepswerf bijna voelbaar. Ik wilde iets vormgeven dat daar vanzelfsprekend op aansluit. Zo kwam ik tot een constructivistisch gebouw, dat aandoet als een transformatieproject.”

EXPRESSIEF KARAKTER Het bioscoopgebouw biedt ruimte aan 1.200 stoelen, verdeeld over zes bioscoopzalen. Op

de begane grond bevinden zich de entree, de snackcorner en een horecagedeelte. Op de eerste verdieping bevinden zich de entrees van de onderste twee zalen. De overige vier zalen, die uitkragen boven het water en de straat, liggen op de tweede verdieping. Snelder: “Door de zalen onderling los te koppelen binnen een streng georkestreerde symmetrische gebouwstructuur heb ik het gebouw een expressief karakter gegeven. Puntige staalprofielen, donkere bakstenen

DORDRECHT | Kinepolis

en robuuste materialen versterken dit karakter en geven het gebouw een machinale aanblik; het had een turbine kunnen zijn.”

LOSSE ZALEN IN STARRE CONSTRUCTIE Sinds 2011 is ook Ballast Nedam Bouw & Ontwikkeling West bij het project betrokken, om in bouwteamverband de engineering en uitvoering te begeleiden. Planontwikkelaar Arjan Buitelaar was nauw bij de engineering betrokken en geeft uitleg over de constructie: “De bioscoop is opgebouwd uit een grote staalconstructie op een betonnen fundering en betonnen vloeren. Grote uitdaging bij de zalen is geluidswering, zowel tussen de zalen onderling als naar buiten toe. In nauw overleg met LBP | SIGHT kozen we ervoor om, binnen de starre staalconstructie, losse bioscoopzalen te realiseren. De betonnen vloeren van de zalen zijn daar trillingsvrij in gelegd met daar weer op Technostar-wanden met zeer hoge geluidsisolatie.” Andere aandachtspunten op dit project betreffen de brandwerendheid en het BaOpt-systeem, dat voor een aangenaam klimaat in de grote bioscoopzalen zorgt.

CONSTRUCTIEVE SFEER De bouwwerkzaamheden verlopen voorspoedig, de casco’s van de zalen zijn inmiddels gereed. Ballast Nedam is druk doende met afbouwwerkzaamheden, zoals het aanbrengen van de tribunes, het sluiten van de plafonds, de afmontage van de installaties en de inrichting. “Een dynamisch project”, zo vat Buitelaar het werk tot nu toe samen. “Ondanks de hectische beginperiode, met onder meer de overname door Kinepolis, kijk

ik er met veel plezier op terug. Dat komt mede doordat de samenwerking altijd goed is gebleven. Van de opdrachtgever tot de timmerman: iedereen zet zich voor de volle honderd procent in, zonder de eigen belangen voorop te zetten. Zo is een constructieve sfeer ontstaan waarin

zichtbaar veel mogelijk is.” Snelder besluit: “Ook complimenten naar wethouder Sleeking, die zich enorm heeft ingezet om dit project te laten slagen. Begin volgend jaar is de bioscoop gereed en kunnen we trots zijn op wat we met elkaar bereikt hebben.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ARCHITECT ADVIES GELUID EN BOUWFYSICA ADVIES CONSTRUCTIES ADVIES INSTALLATIES AANNEMER BOUWPERIODE

Kinepolis, Gent (België) Snelder Architecten, Bussum LBP SIGHT, Nieuwegein Ingenieursbureau Broersma, Den Haag Linssen, Amsterdam Ballast Nedam Bouw & Ontwikkeling West, Capelle aan den IJssel maart 2015 – februari 2016

| 53

DORDRECHT | Kinepolis

Projectinfo BIJZONDERE CONSTRUCTIE, SNELLE MONTAGE Beeldbepalend voor Kinepolis in Dordrecht is de bijzondere architectuur met uitkragende zalen. De staalconstructie die hieraan ten grondslag ligt, is verzorgd door Oostingh Staalbouw Katwijk BV. Na Cinemec in Utrecht en Pathé Arnhem is dit de derde bioscoop in korte tijd waar de staalbouwer constructief aan bijdroeg.

het dak stabiel werd. Ook qua oplegging vormden de vloeren een aandachtspunt. Om aan de eisen voor geluidswering te voldoen, zijn de vloerplaten van de zalen met een akoestisch materiaal verend op de constructie aangebracht.”

de staalconstructie is ruim 400 ton staal verwerkt.

Zes weken montagetijd Eind juni startte Oostingh Staalbouw met monteren. Zes weken later moest het staalskelet, exclusief terras, gereed zijn. Van der Plas: “Hoe eerder we de constructie overeind hadden, hoe beter. De meeste partijen konden immers pas na ons aan de slag. De planning was krap, maar wisten we te behalen door de constructie aan weerskanten tegelijk op te bouwen. Medio augustus leverden we ons deel op.”

Oostingh Staalbouw engineerde, produceerde, leverde en monteerde de stalen hoofddraagconstructie van Kinepolis Dordrecht. Voor de aannemer bracht Oostingh Staalbouw tevens de kanaalplaatvloeren aan. De constructie bestaat uit een stabiele middenkern van portalen en windverbanden. Van daaruit kragen de zalen naar weerskanten uit. Aan de voorzijde steken zij uit over de straat, aan de achterzijde over het terras en het water. In

Vloeren “De uitkragende delen vormden een belangrijk aandachtspunt in zowel de engineering als de uitvoering”, blikt projectleider Dirk van der Plas van Oostingh Staalbouw terug. “Zo moesten we bij het plaatsen van de kanaalplaatvloeren de constructie onderstempelen tot deze met het monteren van

Oostingh Staalbouw is gespecialiseerd in het ontwerpen, fabriceren, conserveren en monteren van staalconstructies. Binnen een professionele en efﬁciënte planning realiseren wĳ projecten in uiteenlopende segmenten. Met een scherpe focus op kwaliteit en veiligheid gaan wĳ voor het beste eindresultaat. Hierbĳ staan de relatie en het project centraal in onze aanpak. Onze projectgestuurde p organisatie streeft naar het overtreffen van verwachtingen, waarbĳ een nauwe samenwerking de sleutel vormt tot succes. Zo ook bĳ het Bioscoop Kinepolis, te Dordrecht. Een project waar we trots op mogen zĳn.

54 |

Volg ons via Twier!

@Oostinghstaal

AMSTERDAM | Transformatie Metropoolgebouw

Tekst: Jan-Kees Verschuure

Beeld | ewout huibers for concrete and ZOKU

Transformatie Metropoolgebouw is ‘uitdagende maatwerkopdracht’ Het Metropoolgebouw aan de Amsterdamse Weesperstraat wordt gedeeltelijk verbouwd tot ZOKU Amsterdam, een hotelconcept voor tijdelijk verblijf. De rechterzijde van het langgerekte voormalige kantoorgebouw met de karakteristieke onderdoorgang wordt door Kondor Wessels Amsterdam volledig geschikt gemaakt voor toekomstig gebruik, inclusief een inbouwconcept van de huurder. “Dit is een echte maatwerktransformatie, waarbij wij precies doen wat gewenst is”, zegt projectleider Dave Sabelis.

Tot voor kort was het Metropoolgebouw – eigendom van HeRaSi Properties BV – nog volledig in gebruik als kantoorgebouw voor gemeentelijke diensten. Het linkerdeel blijft in gebruik als kantoorruimte, het rechterdeel wordt geschikt gemaakt voor het ZOKU-hotelconcept, dat is toegespitst op tijdelijk verblijf door internationale professionals (5 dagen tot 3 maanden). Zowel gebruik als opdeling maakt de uitvoering extra uitdagend, vertelt Sabelis. “In de basis is dit voor ons een ‘cascorenovatie plus’, met beperkte bouwkundige ingrepen. Het linkerdeel van het gebouw

is apart aanbesteed door de opdrachtgever, maar de door ons uit te voeren werkzaamheden op de zesde verdieping, met de karakteristieke zaagtandopbouwen, beslaan wel het gehele gebouw. Tegelijkertijd worden ook in het door ons in opdracht genomen rechterdeel verschillende werkzaamheden door andere aannemers uitgevoerd, zoals de vervanging van de aluminium buitenkozijnen en het inbouwconcept voor de hotelkamers. Dat zie je overigens vaker bij de inrichting van hotels, die vaak een eigen set aannemers inbrengen voor de eindafwerking; ›

| 55

Kijk op onze website

Afbeelding: realisatie afbouw poortvrije passages, IJ-hal en IJ-gebouw Amsterdam Centraal fase 1

Kondor Wessels Amsterdam is ĂŠĂŠn van de werkmaatschappijen van Koninklijke Volker Wessels Stevin nv. Als middelgroot bedrijf ontwikkelen, bouwen en renoveren wij woningen, bedrijfsruimten en kantoren.

Kondor Wessels Amsterdam Naritaweg 142, 1043 ca Amsterdam Postbus 58002, 1040 ha Amsterdam t +31 (0)20 851 18 00 e info@kwadam.nl

www.kondorwessels-amsterdam.nl

AMSTERDAM | Transformatie Metropoolgebouw

dat is bij deze huurder niet anders. Zelf zijn wij voornamelijk actief in de coördinatie en de werkvoorbereiding; ook onze eigen werkzaamheden zijn voor het grootste deel uitbesteed. Het parkeerterrein aan de achterzijde wordt gebruikt als bouwterrein.”

behouden. “Enkele kleinschalige constructieve ingrepen zullen wel plaatsvinden, zoals het aanbrengen van lijmwapening ter versterking van het pand, het maken van nieuwe sparingen en het dichtmaken van oude. Ook hebben wij het dak, dat later zal worden voorzien van een groen-

‘De bestaande constructie van het Metropoolgebouw blijft behouden’ KLEINSCHALIGE CONSTRUCTIEVE INGREPEN De bestaande constructie van het Metropoolgebouw, een door Arthur Staal ontworpen exponent van Het Nieuwe Bouwen uit 1964, blijft

dak, geïsoleerd. Op de zesde verdieping worden de gevelpuien deels vervangen. Ter plaatse van de onderdoorgang wordt het plafond tijdelijk gedemonteerd voor het inbouwen van nieuwe installaties. Binnen draait het voornamelijk om

de aanleg van standleidingen, de vervanging van binnenkozijnen, het plaatsen van metalstudbinnenwanden en de liftrenovatie.”

INBOUWMEUBEL De hotelkamers worden allemaal voorzien van een integraal te plaatsen houten inbouwmeubel, waarin zowel een volledig ingerichte keuken als een bed is verwerkt. Dit meubel wordt in Polen geprefabriceerd in onderdelen en op locatie in elkaar gezet. Een typerend voorbeeld van deze maatwerkopdracht, zegt Sabelis. “Het inbouwmeubel neemt de helft van het kameroppervlak in beslag en moet precies passen. Wij maken de dekvloeren en binnenwanden zodanig passend dat het meubel er in feite alleen nog ingeschoven hoeft te worden en de uitvoerende werkzaamheden in principe klaar zijn. De afzuigkap zit er dan zelfs al in. De optelsom van betrokken partijen in de gekozen uitvoeringsstrategie maakt de projectlogistiek extra uitdagend, maar wij werken hier feitelijk met elkaar samen als bouwteam.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER HeRaSi Properties BV

BOUWDIRECTIE Heren2 BV

ONTWERP concrete

CONSTRUCTIE Van Rossum Raadgevende Ingenieurs BV

UITVOERING

Kondor Wessels Amsterdam

BOUWPERIODE circa 12 maanden

| 57

DRONTEN | Centrum voor Beroepsonderwijs

Tekst | Scripturum, Marjoleine Meppelink Beeld | Aannemingsmaatschappij Hegeman B.V.

Nieuwbouw met multidisciplinaire onderwijsfunctie Begin dit jaar is aan de oostkant van het treinstation in Dronten de nieuwbouw van het Centrum voor Beroepsonderwijs van start gegaan. Met een bruto vloeroppervlakte van ongeveer 10.000 mÂ˛ huisvest het nieuwe schoolgebouw niet alleen twee vmbo-scholen, ook wordt een gedeelte van het gebouw gereserveerd voor het ROC Landstede. Onder toeziend oog van een grote groep toekomstige leerlingen werd door Aannemingsmaatschappij Hegeman B.V. uit Nijverdal, die fungeert als hoofdaannemer van het project, op 5 februari 2015 de eerste paal in de grond geslagen. Deze dag markeerde het begin van een innovatief bouwproces dat in het eerste kwartaal van 2016 zal worden afgerond.

58 |

DRONTEN | Centrum voor Beroepsonderwijs

Projectinfo Om het gewicht van het schoolgebouw te kunnen dragen, is gestart met een paalfundering. Vervolgens is het casco opgebouwd uit acht stabiliteitswanden, stalen kolommen en liggers, afgewisseld met kanaalplaatvloeren. Voordat iedere volgende verdiepingsvloer werd gelegd, zijn bovendien alle binnenpuien meegenomen in de ruwbouw. “Hierdoor creëerden we een mooie voorsprong op de afbouw”, vertelt Niek Vollenbroek, projectleider bij Aannemingsmaatschappij Hegeman B.V..

Tekst en foto: Lilian Heijmans

BIJZONDER GEVELBEELD

De nieuwbouw maakt deel uit van een groter ontwikkelingsplan rondom het station. Op termijn komen hier eveneens een praktijkschool en diverse sportvelden. Ronald van Hensen van Uningen, projectmanager elektrotechnische installatie bij Blokzijl TCL Installatietechniek, vertelt dat bij de nieuwbouw gezocht is naar zoveel mogelijk duurzame oplossingen. “Zoals het gebruik van duurzaam gecertificeerd PEFC-hout. Daarnaast hebben we honderd zonnepanelen op het dak geplaatst en hebben we het hele pand voorzien van energiezuinige LED-verlichting. De verwarming/koeling van het gebouw gebeurt door middel van bodemcollectoren in combinatie met een warmtepompinstallatie. Verder hebben we ook een innovatief Duits Open Balance systeem toegepast voor de ventilatie van het gebouw.”

Het schoolgebouw, dat bestaat uit vier bouwlagen, springt door haar kwalitatief hoogwaardige uitstraling bij menig passant direct in het oog. De grote sporthal, die zich bevindt boven de tribune en als een ‘kubus’ uit het gebouw naar voren lijkt te komen, is aan de buitenzijde bekleed met hout. De begane grond en een gedeelte van de eerste verdieping zijn voorzien van vliesgevels. “De overige delen zijn opgebouwd uit HSB gevelelementen die zijn ontwikkeld in onze eigen timmerfabriek en op de bouwplaats zijn voorzien van een gevelbekleding van Eternit met daartussen aluminium raamstroken.”

ENGINEER & BUILD Het project is uitgevoerd op basis van een Engineer & Build contract, waarbij Aannemingsmaatschappij Hegeman B.V. zowel de bouwkundige als de installatietechnische werkzaamheden op zich heeft genomen. “Maar ook de terreininrichting en het uitwerken van de bestekstukken tot een uitvoeringsgereed ontwerp behoorden tot ons takenpakket.”

DUURZAME BOUW CENTRUM VOOR BEROEPSONDERWIJS IN DRONTEN In het centrum van Dronten verrijst naast het station het Centrum voor Beroepsonderwijs (CBO), waarin drie scholen samenkomen: het Almere College, het Ichthus College en het ROC Landstede. Tevens worden in de nieuwbouw twee gymzalen in de vorm van een houten doos gerealiseerd. Omdat deze doos buiten de school uitsteekt, is hier in de toekomst relatief eenvoudig een derde gymzaal aan toe te voegen.

Open Balance systeem Volgens collega-projectmanager werktuigbouwkundige installatie Jarno Philipsen werkt dit systeem met een overdruk in het gebouw. “Hierdoor kunnen we een gelijkmatige temperatuur creëren in het hele pand. Het ‘smart’-systeem registreert de luchtkwaliteit per ruimte en past hier automatisch het energieverbruik op aan.” Het Open Balance systeem maakt onderdeel uit van het gebouwbeheersysteem. Hierbij wordt ook de verwarming of koeling uitgeschakeld zodra in een ruimte geen verlichting meer brandt. Ook zonder leerlingen al een ‘slimme’ school dus.

De organisatievorm Engineer & Build heeft over het algemeen een wat langere voorbereidingstijd nodig, maar voor dit project stond de opleveringsdatum al gepland. “Toen we in november 2014 de opdracht gegund gekregen, zijn we dan ook direct met de uitwerking aan de slag gegaan. Een kort en intensief voorbereidingstraject heeft ertoe geleid dat we al in februari 2015 konden starten met de bouwwerkzaamheden.”

COÖRDINERENDE TAAK Uniek aan het project zijn de vele disciplines die het gebouw biedt. “Doordat elke discipline zijn of haar eigen kenmerken heeft, ›

Ronald van Hensen van Uningen en Jarno Philipsen.

| 59

woningen verpleegtehuizen appartementencomplexen winkels ondergrondse parkeergarages zorgcentra bedrijfshallen fabrieken gemeentehuizen clubgebouwen kantoren scholen medische centra politiebureaus

WERK IN UITVOERING

Als aannemers in hart en nieren zijn we altijd bezig met waar we goed in zijn. Bouwen. Zowel nieuwbouw als renovatie. Woon- en zorgcomplexen, scholen en overheidsgebouwen,

maar ook parkeergarages, kantoren en bedrijfshallen en natuurlijk woningbouw. Met ons vakmanschap durven wij alles aan, met plezier. Ongeacht omvang of complexiteit. Onderscheidend, met oog voor detail en omgeving. Al meer dan 85 jaar.

Aannemingsmaatschappij Hegeman B.V. Postbus 350, 7440 AJ Nijverdal, T (0548) 61 10 00, E info@hegeman-nijverdal.nl, I www.hegeman-nijverdal.nl,

www.facebook.com/hegemanbv

Hegeman_adv-A5li_fc1 1113 2.indd 1

20-11-13 12:35

Blokzijltcl Installatietechniek BV is een totaalinstallateur met 45 medewerkers. Ons vakgebied strekt zich uit van (luxe) woningbouw tot kantoorgebouwen, scholen, theaters, laboratoria, hotels en energie stations. In dit vakgebied beheersen wij alle technieken zowel voor elektrotechnische installaties, zoals kracht- en zwakstroom installaties, besturingstechnieken, beveiliging, brandmeld, toegangscontrole, CCTV, aarding- en bliksembeveiliging, als werktuig-bouwkundige installaties, zoals riolering, hemelwater, gas, sanitair, verwarming, luchtbehandeling, koeling en regelinstallaties. Wij hebben een volledige engineering afdeling waarbij we onze opdrachtgevers kunnen bijstaan met het bedenken, uitwerken en uitvoeren van hun projecten. Onze serviceafdeling is 24 uur per dag, 7 dagen in de week bereikbaar, waarbij elke klant even belangrijk is. Duurzaamheid hebben wij hoog in het vaandel staan. Op dit gebied kunnen wij zowel op de particuliere- als op de zakelijke markt veel voor u betekenen. Wij leveren o.a. betaalbare zonnepanelen en geven deskundig advies over de beste oplossing in elke situatie en inzicht in de terug verdientijd.Blokzijltcl Installatietechniek BV is partner van Minderwatt速, deze stap past in ons streven naar duurzaamheid. In samenwerking met Minderwatt速 biedt Blokzijltcl Installatietechniek BV een professionele, resultaatgerichte aanpak op het terrein van duurzame lichtoplossingen. Van aanvraag, inventarisatie en advies tot lichtplan en -berekeningen. Ook financiering - en dat is uniek - behoort tot de mogelijkheden.

732067_blokzijl.indd 1

Televisieweg 4 1322 AC Almere Tel: 036-5350514 www.blokzijltcl.nl

19-11-15 09:12

DRONTEN | Centrum voor Beroepsonderwijs

Projectinfo

is een goede coördinatie met alle partijen belangrijk. Zo vergt een theorielokaal of een lokaal voor machinale houtbewerking een heel andere klimaatbeheersing en inrichting dan de sporthal.” Om dit project te kunnen realiseren is volgens Vollenbroek bovendien voldoende kennis en een flexibele werkhouding nodig. “Doordat wij bijna uitsluitend werken met eigen personeel kunnen wij meer sturing geven aan het proces, wat ten goede komt aan de kwaliteit. Mede in combinatie met onze ruime ervaring in de realisatie van schoolgebouwen is deze coördinerende taak ons op het lijf geschreven.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP UITVOERING INSTALLATIE-ADVIES INSTALLATIES BOUWPERIODE

Stichting Huisvesting Onderwijs Dronten Wind Architecten Adviseurs Aannemingsmaatschappij Hegeman B.V. Nijverdal Berkhof Boerboom Blokzijl TCL Installatietechniek februari 2015 – voorjaar 2016

SNELHEID VAN WERKEN In de nieuwbouw van het Centrum voor Beroepsonderwijs in Dronten worden circa 5.000 m² systeemplafonds, 4.000 m² studwanden en 2.000 m² voorzetwanden aangebracht door Heinema afbouw BV. Het bedrijf is tevens verantwoordelijk voor alle koofbetimmeringen. Een grote klus, vertelt Anton Heinen, die samen met Hans Mars de directie van het bedrijf vormt. “We maken heel wat meters bij dit project”, glimlacht hij. “We zijn net na de bouwvak begonnen en lopen nu tot de oplevering mee.” Eerst werden de wanden geplaatst, vertelt hij. Dat werk is nu grotendeels afgerond. “Nu zijn we bezig met de koofbetimmeringen en vervolgens beginnen we aan de plafonds. Dat gebeurt op dit moment door vijftien van onze medewerkers, die continu aan het werk zijn. Het is overigens geen lastig project, al is het wel zaak oog te hebben voor uiteenlopende details.” Als grootste uitdaging noemt hij de snelheid van werken. “Er is hier sprake van een behoorlijk strakke planning en we moeten onder tijdsdruk presteren. Dat is echter een algemene tendens aan het worden, waar we goed op weten in te spelen.”

| 61

SOUTHAMPTON | The Pod

Tekst | Anniek Heijs, NNK Concept Beeld | Central Industry Group, Groningen

HET RODE MIRAKEL VAN SOUTHAMPTON

62 ton staal voor The Pod The Pod is als het rood kloppend hart in de nieuwbouw van het Southampton Solent University. Het is een bijzonder architectonisch object met zijn ronde, rode, hoogglanzende uiterlijk. Met afmetingen van 18 bij 80 meter staat The Pod op vier poten als een futuristisch ornament, gemaakt uit 62 ton staal. Met deze beschrijving zal bij menigeen de fantasie op hol slaan.

The Pod bevindt zich het in het atrium van de universiteit van Southampton in Groot Brittannië. Het spektakelstuk is tot stand gekomen in nauwe samenwerking tussen de Londense architect Scott Brownrigg en het Groningse Central Industry Group (CIG). “In The Pod is een lecture room ofwel collegezaal gemaakt met bovenop een balkon”, vertelt Wybren Terpstra, hoofd Sales Division bij CIG. “Voor CIG is het realiseren van grote, hoogwaardige en complexe vrije vormen in staal en aluminium business as usual. We zijn van origine scheepsbouwer en beschikken over de nodige kennis en productiecapaciteit om een dergelijke vrije vorm in staal te vervaardigen.”

62 |

NICHE CIG werkt wereldwijd aan prominente projecten. Vrijheid in vorm en de grenzen opzoeken zijn daarbij het credo. Uniek in de wereld, is hier beslist geen understatement. Hoe komt het dat een Gronings bedrijf zich internationaal gezien zo op de kaart weet te zetten in zo’n nichemarkt? “We zoeken onze klanten op en we houden altijd controle op de kwaliteit door zoveel mogelijk in onze eigen fabriek te produceren”, aldus Terpstra.

GEDETAILLEERDE VOORBEREIDING “Van meet af aan leek ons dit een geweldig object om mee bezig te gaan. We hebben ontzet-

tend veel tijd en kwaliteit in de voorbereiding van dit object gestopt”, vertelt hij enthousiast. “Om alle aspecten en detaillering goed onder controle te krijgen, is het model opgenomen in de eigen 3D-ontwerpsoftware. Zo zijn we in staat om stap voor stap samen met de architect, de klant en de hoofdaannemer dit project tot het meesterwerk te maken dat het nu is.”

NUL RISICO Het concept zoals CIG heeft ingebracht, is vervolgens ook door hoofdaannemer Interserve Construction overgenomen. “Vanwege de goed doordachte uitgangspunten ten aanzien van vormgeving, productie, afwerking, assemblage

SOUTHAMPTON | The Pod

en montage nam de aannemer ons concept één op één over”, aldus Terpstra. “En daarmee was er sprake van nul risico voor de hoofdaannemer met ons concept.” Hij omschrijft het verloop van de samenwerking en het ontwerp en bouwproces als een winwin-win situatie. “Alle partijen zijn inhoudelijk

goed aangehaakt en stonden voor de gemaakte afspraken. Doordat we veel in de voorbereiding hebben geïnvesteerd en veel overleg hebben gevoerd met ons team en dat van de architect en bouwer, over de esthetisch en technisch beste aanpak, heeft iedereen hier profijt van gehad. Dat blijkt vooral uit het succesvolle proces, met dit prachtige eindresultaat.” ❚

BOUWINFO OPDRACHTGEVER Southampton Solent University ARCHITECT Scott Brownrigg, Londen (UK) ENGINEERING EN CONSTRUCTIE Central Industry Group, Groningen 2014 - 2015

BOUWTIJD

DRIVEN BY PERFECTION

Porsche Pavilion | Wolfsburg, Germany

SOFTWARE | ENGINEERING | PRODUCTION | ASSEMBLY WWW.CENTRALINDUSTRYGROUP.COM/ARCHITECTURE

CIG00197_ADV_architecture.indd 1

28-05-14 16:00

| 63

WANSSUM | Vitelia

Tekst | Fiona de Heus (Zutphens Persbureau) Beeld | Vitelia

70% minder CO₂ dankzij open overslag in Wanssum Een eigen open overslag van grondstoffen in Wanssum werkt efficiënter voor Vitelia: de fabrieken in Ysselsteyn en Oirlo kunnen zo efficiënter bevoorraad worden en dankzij het vervoer over water, daalt de belasting van het wegverkeer, waardoor de CO2-uitstoot met ruim 70 procent gereduceerd wordt. In het voorjaar van 2016 verwacht Vitelia de 37.500 kubieke meter opslag, verdeeld over 31 silo’s van verschillende afmetingen, in gebruik te kunnen nemen. Vitelia, een agrarisch gerichte coöperatie met leden in Zuid-Oost Nederland, maakt in twee fabrieken, in Ysselsteyn en Oirlo, veevoer. Tot nu toe worden de grondstoffen hiervoor, onder meer gerst, mais, tapioca, sojaschroot en kalkzandsteentjes, over de weg aangevoerd vanuit bijvoorbeeld Frankrijk en de havengebieden Oss en Rotterdam. Het gereed product gaat via de weg naar de afnemers. De kleine voorraadpositie maakt de productie kwetsbaar, legt Arie Janssen van Vitelia uit. “Daarom willen we onze opslagcapaciteit uitbreiden en de aanvoer per boot laten plaatsvinden. De afstand van Wanssum naar onze fabrieken is overbrugbaar; 5 en 15 kilometer.” De 266 funderingspalen zitten in de grond. Behalve de opslagcapaciteit worden ook een silodek met een transportruimte om in elke silo te kunnen komen, laadstraten onder de silo’s en een bedieningskamer gerealiseerd.

64 |

SNELHEID Vitelia vindt bij de nieuwbouw vooral de snelheid van aanleveren en lossen van belang. De transportband moet met een snelheid van 450 ton per uur kunnen lossen, zodat per etmaal twee volledige boten kunnen lossen en weer wegvaren. “Vanaf de transportband gaan de grondstoffen met 400 ton per uur de silo in en vervolgens willen we met 350 ton per uur de vrachtwagens onder de silo’s kunnen laden.”

HONINGRAAT De hoogte, zestig meter, van het gebouw past in het meerjarenplan om in de toekomst mogelijk een fabriek aan het grondstoffenblok te bouwen. Doordat de grondstoffen in de silo door de zwaartekracht naar beneden vallen in bulkverlading, is geen energieverslindend, opwaarts transport nodig. Dankzij

WANSSUM | Vitelia

de gekozen honingraatstructuur in de silo’s worden hoeken van 90 graden of minder voorkomen, waardoor de grondstoffen zich niet zullen ophopen. Die structuur is ook aan de buitenkant te zien, wat de betonnen silo’s een speelse uitstraling geeft.

GLIJBETON De silo’s worden niet gemaakt van gestapeld beton in een bekisting, maar er is gekozen voor een glijbekisting die de betonnen wanden in één trek naar boven maakt. “Dit gaat met een snelheid van 11 centimeter per uur, dus we verwachten dat dit een week of tien zal duren, omdat er in drie gedeeltes gegleden zal worden”, rekent Janssen uit. Gleitbau uit Salzburg, één van de drie autoriteiten in Europa op het gebied van glijbeton, voert dit uit. Het project is in drie delen aanbesteed: het civiele deel, het werktuigbouwkundige deel en het automatiserings/installatiedeel. ❚

Projectinfo PALEN VAN DE ‘BUITENCATEGORIE’ Voor de uitbreiding van Vitelia (kelder en buitenkelder) in het Limburgse Wanssum werd de fundering verzorgd door Franki Grondtechnieken BV. Omdat er onder meer een silo op komt te staan, zijn de gebruikte palen van de ‘buitencategorie’, aldus directeur Jan-Wim Verhoeff. “We hebben zo’n zeventig geschroefde stalen buispalen aangebracht en daarnaast een palenwand. Daarvoor zijn onder meer palen met diameters van 508 mm en 609 mm gebruikt.”

Strong foundations, solid future Atlaspalen Franki Omegapalen Grondverdringende schroefpalen met verloren punt Geschroefde stalen buispalen Schroefinjectiepalen Schroefpalen Palenwanden Diepwanden Mini-heiwerk Funderingsherstel Franki Grondtechnieken B.V., opgericht in 1934, is een ervaren funderingsaannemer. Het bedrijf is gespecialiseerd in het ontwerp en de realisatie van alle mogelijke funderingsconstructies. Er wordt onder andere gewerkt aan grote infra projecten, utiliteitsbouw, woningbouw en renovatie. Met haar jarenlange expertise kan Franki Grondtechnieken een compleet gamma geoptimaliseerde funderingsoplossingen aanbieden. Franki Grondtechnieken maakt deel uit van de wereldwijde funderingsgroep Franki Foundations (www.ffgb.be).

Franki Grondtechnieken B.V. Trondheim 8, 2993 LE Barendrecht, Nederland | +31 180 641 998 info@franki-grondtechnieken.nl www.franki-grondtechnieken.nl

Die palen werden aangebracht nadat er een funderingsadvies was opgesteld, vertelt hij. “De buispalen binnen de kelder zijn eerst aangebracht, daarna volgden de palenwand en ten slotte de palen buiten de kelder. De palenwand bestaat uit 39 palen, rond 880 mm, met een lengte van 15 m. De palen zijn geboord met een tussenafstand van 750 mm waardoor een aaneengesloten wand ontstaat die dient als grondkering en tevens als dragend element voor de bovenliggende constructie.” Naast eigen mensen kon er ook met eigen materieel worden gewerkt, geeft Verhoeff aan, ondanks de specifieke maten. “Als onderdeel van Franki Foundations Belgium beschikken we over tachtig machines; dankzij een Europese planning kunnen we altijd het juiste materieel op de juiste plek inzetten.”

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Coöperatie Vitelia ONTWERP Tebodin ADVIES Schreven's Bouwkosten Advies-buro B.V. Weert UITVOERING civiel door Wijnen Bouw Someren en werktuig

bouwkunde Poeth Venlo

INSTALLATIES Convoi Maastricht BOUWKOSTEN ruim 14 miljoen BOUWPERIODE 12 maanden GEPLANDE OPLEVERING voorjaar 2016

| 65

WASSENAAR | Museum Voorlinden

â&#x20AC;&#x2DC;Alsof er een muur voorbijglijdtâ&#x20AC;&#x2122; 66 |

De lat ligt hoog bij de realisatie van museum Voorlinden. De opdrachtgever, Caldic Collectie BV, stelt de hoogste eisen aan de kwaliteit, esthetica en beveiliging van het gebouw waarin Hoefnagels Branddeuren unieke, speciaal ontwikkelde brand- en inbraakwerende schuifdeuren heeft voorzien.

WASSENAAR | Museum Voorlinden

weerstandsklasse ging SKG, de certificatie-instelling, uit van een professioneel inbrekersprofiel”, zegt Snoeijs. “Het testteam voerde druktesten uit en probeerde op diverse wijzen binnen tien minuten de deur open te breken. Dat is ze niet gelukt.” In juli 2014 werden de inbraaktesten conform de Nederlandse NEN 5096 en Europese NEN-EN 1627 voor de gevraagde uitvoeringen met succes afgerond. Eind november 2014 startte de uitvoering en inmiddels zijn alle schuifdeuren gemonteerd. En terwijl de afwerking en het elektrotechnische deel nog in volle gang zijn, denkt Hoefnagels Branddeuren na over andere toepassingen van dit nieuwe product. Schouteten: “Onze brand- en inbraakwerende deuren zijn interessant voor andere musea, maar ook voor bijvoorbeeld banken, energiecentrales en datacenters in binnen- en buitenland.” ❚

“Een uitdagend en enerverend project”, zegt verkoopadviseur Alex Schouteten van Hoefnagels Branddeuren. “Met bestaande opdrachtgevers als het Stedelijk Museum en het Van Gogh Museum zijn we gewend aan hoge standaarden, maar museum Voorlinden ging nog een stap verder. Van de vijftien schuifdeuren die we leverden en monteerden, moesten we er tien brand- én inbraakwerend uitvoeren. Deze deuren moesten voldoen aan zestig minuten brandwerendheid en inbraakveiligheidsklasse 4, een weerstandsklasse die voor Nederlandse musea ongeëvenaard is. Esthetisch gezien mocht er geen verschil zijn tussen de schuifdeuren en de wanden. En ook de besturing en aandrijving van de deuren moesten uit het zicht blijven.”

EIGEN ONTWIKKELINGEN “Zo’n hoogwaardige brand- en inbraakwerende schuifdeur was nog niet op de markt”, voegt R&D Manager Ben Snoeijs toe. “Eind 2013 startten we dan ook een R&D-traject op voor de ontwikkeling ervan. Als basis namen we een brandwerende

deur, die we voorzagen van een gelaagde schil met onder andere mangaanplaat. Het gaat hier om zeer zware deuren, temeer omdat ze doorlopen tot aan het plafond. De grootste deur is ruim 5 meter hoog en moest via een opening in het dak ingehesen worden.” Schouteten: “Om aan de esthetische vereisten te voldoen, voorzien we de deuren van een stuclaag. Bij het openen dichtschuiven van de deuren lijkt het alsof er een muur voorbijglijdt. Wanneer de deuren openstaan, zijn ze onzichtbaar weggeschoven in de wand. De openingen worden afgedekt met een kleppensysteem, dat wij samen met een leverancier ontwikkeld hebben.” Een andere ontwikkeling van Hoefnagels Branddeuren, eveneens in samenwerking met een leverancier, betreft de besturing van de deuren. Deze zorgt ervoor dat de deuren open en/of dicht gaan bij verschillende scenario’s.

TESTEN EN CERTIFICEREN Hoefnagels Branddeuren was ook verantwoordelijk voor het testen en certificeren van de nieuw ontwikkelde schuifdeuren. “Vanwege de hoge

| 67

DEVENTER | Stadhuiskwartier

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | BAM Bouw & Techniek

Een nieuw monument

Eikenhout tekent de sfeer De gemeente Deventer is sinds kort gehuisvest in een nieuw monumentaal pand in het hart van de stad. Dit lijkt misschien een contradictio in terminis, maar niets is minder waar. De monumentale elementen zijn dermate manifest aanwezig, dat het nieuwe gedeelte van het Stadhuiskwartier naadloos aansluit op het gedeelte dat stamt uit de zeventiende eeuw. Er ging nogal wat discussie aan het project vooraf. ‘Is het nodig dat de ambtenaren werken in het hart van de stad?’, vroegen de Deventenaren zich af. Toch wordt de beslissing uiteindelijk met een meerderheid van stemmen beklonken. Het oude, gerenoveerde stadhuis en het nieuwbouwgedeelte bieden in de eerste plaats huisvesting aan B&W, gemeenteraad en ambtenaren. Daarnaast moet het Stadhuiskwartier – met haar vele bezoekers en gebruikers – een stukje levendigheid terugbrengen in een verlaten stukje binnenstad.

68 |

DE GROOTSTE UITDAGING De hoofdingang van het Stadhuiskwartier ligt aan het Grote Kerkhof, waar een imposant atrium met opvallende hoeveelheden massiefogend eikenhout toegang geeft tot de loketten voor de burgers. De houten partijen reiken tot de nok van de eerste bouwlaag. “Dit eikenhout is onze grootste uitdaging geweest”, vertelt Lucas Mulder, projectdirecteur van BAM Bouw & Techniek. “Neutelings Riedijk architecten had uitstekend ingeschat dat het eikenhout de

monumentale uitstraling zou bewerkstelligen, die zij zocht. Maar bouwkundig gezien was het een bundeling van uitdagingen.”

HOUT MET KOMO-CERTIFICATIE Waar een gemiddeld kozijn de afmeting heeft van 7 x 12 cm, schrijft het bestek van het Stadhuiskwartier eikenhouten kozijnen voor met de forse afmeting van 9 x 23 cm en KOMOgecertificeerd. “Die certificering is lastig”, vertelt Mulder. “In de regel wordt de duurzaam-

DEVENTER | Stadhuiskwartier

Projectinfo SPEKTAKELSTUK IN GELAMINEERD EIKEN De imposante houtpartijen in het atrium bepalen de sfeer in het nieuwbouwgedeelte van het Stadhuiskwartier. Maar het vroeg intensieve research om uit te vinden hoe het eikenhout duurzaam kon worden toegepast.

heid van het hout verlengd door de afwerklaag, echter wenste de architect geen verflaag maar een transparante laklaag. We moesten dus zoeken naar een andere manier om de levensduur van de kozijnen te verlengen. In overleg met Webo is gekozen voor eikenhout, dat is samengesteld uit kleine stukjes. De stukjes zijn gezaagd, geschaafd en weer verlijmd, waardoor het hout – net als multiplex – niet meer werkt.”

KLOOSTERMOPPEN Aan de buitenzijde wordt de monumentale uitstraling versterkt door kloostermoppen. De middeleeuwse kloostersteen van formaat is speciaal voor het Stadhuiskwartier gebakken. “Omdat ze toch speciaal gebakken moesten worden, hebben we de verwerking van de grote steen verbeterd”, vertelt Mulder hierover. “Aan de achterkant van de steen is een keep gemaakt, zodat de metselaar de steen goed kan beetpakken.” En dan zijn er nog de ramen met de vingerafdrukken van de Deventenaren. ›

Neutelings Riedijk Architecten wilde met de zware eikenhouten kozijnen de sfeer creëren, die naadloos aansluit op het monumentale gedeelte van het Stadhuiskwartier. “Eiken is hiervoor dé houtsoort”, geeft Willem Haase, directeur van Timmerfabriek Webo Kozijnen & HSB Elementen, onmiddellijk toe. “Maar we moesten wel een oplossing vinden voor de werking van het hout. Het hoge krimp- en zwelgedrag van eikenhout zorgt normaal gesproken voor scheuren. We moesten de manier vinden om dit te voorkomen.” Onderzoek naar houtbewerking Hierop volgt een periode van een half jaar, waarin Webo samen met de Stichting Hout Research – beter bekend als SHR – onderzoekt hoe zij dit probleem kan oplossen. De zoektocht begint met de bewerking van het hout. “Door het hout in lagen te zagen en vervolgens weer aan elkaar te lijmen, ontstond de constructie die we kennen als mulitplex. Hiermee konden we de werking van het hout beheersen.” De juiste lijmsoort Om de houtlagen te lamineren, moest ook de juiste lijm worden gevonden. “Welke lijmsoort is bestand tegen warmte, koude, vocht en droogte? Ook dit konden we alleen uitvinden door de lijm uitgebreid te testen in de laboratoria. Overigens heeft BAM ons hierbij alleen maar aangemoedigd. BAM heeft er steeds op aangedrongen dat het proces volledig verantwoord moest zijn en dat we de kwaliteit 100% moesten kunnen garanderen. Dat is nu het geval.” Hout, kleur en lijnenspel Als de werkwijze vaststaat, wordt het hout gesorteerd, gelamineerd en bewerkt. De kozijnen worden – evenals de houten frames waarin zij worden gemonteerd – in 3D uitgewerkt. Haase: “Daarna kan het eigenlijk niet meer fout. Met deze gegevens worden alle volgende processtappen aangestuurd. De montage verliep dan ook uiterst soepel.” En over het eindresultaat: “Nu hout, kleur en lijnenspel bij elkaar komen, zie je hoe het bedoeld is. Je kunt natuurlijk iets tegen eikenhout hebben, maar iedereen die dat niet heeft, zal erkennen dat hier een spektakelstuk is geleverd.”

| 69

Webo Kozijnen & HSB Elementen levert maatwerk Webo Kozijnen & HSB Elementen is een familie bedrijf met korte lijnen en een rijke historie.Continue gericht op het verbeteren van onze producten en van ons proces. We zijn actief in Woningbouw projecten, zowel nieuwbouw als renovatie, van complete (energiezuinige) gevels tot kozijnen. Daarnaast onderscheidend in Utiliteitsbouw, projec ten zoals Stadhuiskwartier Deventer, ziekenhuizen, scholen en MFA’s. Specialiteiten: HSB elementen, kozijnen, Eiken, Accoya, minerale gevelstenen, BIM, PEFC, FSC, ISO 9001, deuren, steenstrips, hoge RC waarde, Steigerloos®, Luchtdichtheid, isolatiewaarde, Con tinue verbeteren, Lean.

www.webo.nl

Spoelerstraat 15, 7461 TX Rijssen | Postbus 10, 7460 AA Rijssen | Tel.: 0548 - 51 80 11 | Fax: 0548 - 51 47 77 | E-mail: info@webo.nl

DEVENTER | Stadhuiskwartier

“Dit was een kunstgreep om hen te betrekken bij de bouw. De honderden vingerafdrukken zijn voor de bouw verzameld en later in aluminium raamwerken gegoten, die nu voor de raamopeningen hangen. De grillige lijnen zorgen voor een artistiek resultaat.”

DUURZAAM www.harryvaninterieur.nl

Hoezeer ook wordt ingezet op de monumentale uitstraling van het pand, de installaties zijn van deze tijd. Het Stadhuiskwartier behoort tot de meest duurzame overheidspanden van Nederland. Het gebouw wordt verwarmd en gekoeld met water uit de IJssel. Elektrische energie wordt geleverd door zonnecellen in de glazen kap. Mulder: “Ik zit bijna dertig jaar in de bouw, maar het Stadhuiskwartier is het meest bijzondere project waar ik ooit bij betrokken ben geweest. Dit is met recht een nieuw monument.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES

UITVOERING INCL. INSTALLATIES BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Gemeente Deventer Neutelings Riedijk architecten, Rotterdam ABT, Arnhem, Ingenieursbureau Witteveen+Bos, Deventer, BAM Advies & Engineering, Bunnik BAM Bouw & Techniek, Apeldoorn € 34 miljoen november 2013 – december 2015

| 71 harryvan advertentie stedenbouw.indd 5

27-11-15 13:16

Nieuwbouw Renovatie Restauratie Service & Onderhoud

Maagdenburgstraat 20a, 7421 ZC Deventer Postbus 2038, 7420 AA Deventer 0570 - 63 44 55 info@phbdeventer.nl

DEVENTER | Stadhuiskwartier

Projectinfo DE RESTAURATIE VAN HET OUDE STADHUIS GEBEURT MET PASSIE De restauratie van de oudbouw doet BAM in samenwerking met PHB Deventer. PHB is expert in restauratieprojecten en bovendien gevestigd in Deventer. “We zijn hier geweldig blij mee”, vertelt Hennie Schrijver, projectleider van PHB Deventer. “Een monumentaal project in het hart van Deventer, hoe mooi is dat?” PHB herstelt de kap, de vloeren en de balklagen. In het Landhuis brengt zij bovendien achterzetbeglazing aan. Eikenhouten binnenkozijnen Met name deze laatste klus is voor PHB een bijzondere uitdaging. Het landhuis is voorzien van zandstenen kruisvensters met dorpels en daarachter moeten licht-eikenhouten kozijnen komen. “Maar de vensters zijn schots en scheef”, vertelt Schrijver. “Geen enkel venster is identiek en het zandsteen moet zoveel mogelijk in zicht blijven.” PHB vindt de oplossing in ‘werken op locatie’. Zij laat het hout geprofileerd aanleveren en maakt de kozijnen ter plekke passend. Schrijver: ”Het vraagt tijd, maar je ziet dat onze mensen hier met veel plezier aan werken. Het is hun ambacht.” En ook over het resultaat is hij te spreken: “Ik had mijn twijfels over de eikenhouten kozijnen in het zandsteen, maar de architect heeft dit perfect ingeschat. Het is bijzonder fraai.” Balkherstel Een andere verrassing wacht hen in de Raadzaal, waar de grote zware balken in de lengte blijken te zijn gescheurd. De scheuren komen aan het licht als de omtimmering wordt verwijderd. Schrijver: “De monumentale balk moest behouden blijven, dus vernieuwen was geen optie. In overleg met de constructeur hebben we de balk hersteld met glasfiber staven en ankers, zodat weer één massa is ontstaan. Met de nieuwe omtimmering is alles weer zoals het was.” Werken met plezier “Restauratie is een bijzondere tak van sport. Het vraagt flexibiliteit, creativiteit en geduld. Je moet hier geen meters willen maken, maar er plezier in hebben om iets weer zo mooi mogelijk te maken. PHB heeft hiervoor een speciaal team samengesteld. Dit team gaat op dit moment elke dag lachend naar zijn werk.”

| 73

AMSTERDM | Nowadays

Tekst: Lieke van Zuilekom Beeld: Architectuurfotografen/Fedde de Weert

‘Nieuwbouw Nieuwendijk 196 past in historisch straatbeeld’ Eén van de grootste retail herontwikkelingen van Nederland van de laatste decennia. Zo wordt het project Nieuwendijk 196 in Amsterdam regelmatig genoemd. Het project is gestart vanwege het groeiende aantal retailers dat naar de Nieuwendijk komt. Na de grondige herontwikkeling voorziet de locatie in aantrekkelijke, grote winkelunits, verspreid over drie nieuwbouwlagen. Het project wordt in delen uitgevoerd en opgeleverd. Eind mei is de nieuwe winkel van ZARA geopend voor publiek. De opening van JD Sports volgt later dit jaar. Bouwcombinatie Dura Vermeer - De Nijs heeft het voormalige gerechtshofpand aan de Nieuwendijk gesloopt en opnieuw opgebouwd. “De oudbouw was ‘economisch overleden’”, schetst Martin de Waal, bedrijfsleider van de bouwcombinatie. “De kantoorfunctie die het pand de laatste jaren had, bleek op deze locatie niet opnieuw verhuurbaar. En ook herbestemming

74 |

de voorzijde van het pand zijn hoge stalen puien en grote geprefabriceerde betonbogen voorzien, die zorgen voor een unieke uitstraling, passend bij het historische straatbeeld.” Naast de bouwkundige voorzieningen heeft Bouwcombinatie Dura Vermeer - De Nijs ook alle transportinstallaties geleverd, waaronder liften, roltrappen en de nieuwe stalen trappenhuizen.

bleek niet haalbaar, vanwege de te geringe verdiepingshoogtes. Sloop was de enige optie.”

UITVOERING IN FASES

Alleen de begane grond, vloer en zijgevels van het pand zijn hierbij behouden gebleven, vertelt hij. “Binnen dit kader hebben we de nieuwbouw uitgevoerd. We hebben een compleet nieuwe staalconstructie gemaakt op de bestaande fundering. Aan

De grootste uitdaging betrof de logistiek op de locatie, aldus De Waal. “De winkelstraat is zeven dagen per week open en de omliggende horeca zorgt voor drukte in de avonduren. Alle logistieke bewegingen moesten dan ook strak gepland worden. De sloop van de oudbouw en de opbouw

AMSTERDM | Nowadays

van de nieuwe constructie zijn in fases uitgevoerd, om mogelijke verzakkingen door belendingen te voorkomen.” Hij vergelijkt het met een rij boeken. “Wanneer je één boek uit de boekenkast pakt, is het altijd maar afwachten of de andere boeken in de rij blijven staan. Ditzelfde geldt voor een rij gebouwen. Door tijdelijk te steunen en vervolgens over te pakken, hebben we potentiële problemen op de Nieuwendijk kunnen tackelen.”

BREEAM ‘VERY GOOD’ Het ontwerp van Rijnboutt Architecten was gebaseerd op de BREEAM-kwalificatie ‘Good’. “Tijdens de uitvoering zijn we er echter in geslaagd deze kwalificatie te upgraden naar ‘Very Good’”, vertelt De Waal. “Naar verluidt is de Nieuwendijk 196 het eerste herbestemde kantoorcomplex met een dergelijke kwalificatie, die mede te danken is aan de gecontroleerde afvalstromen en het beheerste energieverbruik op de bouw.” Gezien het bestaande pand en de locatie was het scheiden van afval nagenoeg onmogelijk, vertelt hij. “Dit werd later op de werf van de afvalverwerker goedgemaakt, wat veel punten opleverde. Daarnaast lag tijdens de uitvoering de nadruk op omgang met de buurt en het juist administreren van verbruik van energie en materialen.”

Ad_Stedenbouw_AZENGAR_dec2015_Nederland.indd 1

Nieuwendijk 196 was het eerste project dat M.J. de Nijs en Zonen en Dura Vermeer Bouw Midden West in een bouwcombinatie hebben uitgevoerd. “Inmiddels staan er drie nieuwe projecten voor ons op rol”, vertelt De Waal. “Je kunt dan ook spreken van een succesvolle samenwerking.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ARCHITECT UITVOERING

Bouwinvest en Top Vastgoed Rijnboutt Architecten Bouwcombinatie Dura Vermeer De Nijs

18/11/15 16:04

| 75

AMSTERDM | Nowadays

‘De kroon op het grootste Nederlandse retailproject van dit decennium’

76 |

AMSTERDM | Nowadays

Aan het Amsterdamse Damrak, de route bij uitstek tussen het Centraal Station en het stadscentrum, wordt momenteel een gebouw uit de jaren ’60 getransformeerd tot een kledingparadijs met internationale allure. Het pand biedt maar liefst 21.000 m² winkeloppervlakte aan C&A en Primark, die er beide hun Nederlandse flagshipstores gaan openen en beantwoordt zo niet enkel aan de huidige wensen van grote retailers, maar ook aan het beleid van Amsterdam om het entreegebied van de stad een economische impuls te geven.

“De stad haar historische locatie teruggeven”, klinkt het uit de mond van de architecten. Daar helpt rasechte Amsterdammer C.J. Ockeloen, eigenaar van Loodgietersbedrijf C.J. Ockeloen v.o.f., graag aan mee, door de bovenste verdiepingen van de gevel op een heel bijzondere manier met zink van VMZINC te bekleden en zo de kroon te zetten op één van de grootste binnenstedelijke retailontwikkelingen van dit decennium.

AUTHENTIEK UITZICHT EN HEDENDAAGSE RITMIEK “Als oppervlakteaspect voor de zinken gevelbekleding voor de bovenste drie verdiepingen werd voor QUART-ZINC van VMZINC gekozen. Dit is een geprepatineerd, fluweelgrijs zink dat vanaf het begin dezelfde uitstraling heeft als een natuurlijk zinken bekleding, die al jaren blootgesteld is aan weer en wind”, legt zinkwerker C.J. Ockeloen uit. “In Nederland wordt nog heel vaak gebruikgemaakt van natuurlijk of ‘gewalst’ zink, zoals wij het noemen, maar in België wordt vooral geprepatineerd zink toegepast. Geprepatineerd is een ideaal aspect voor gevels of afwerkingen onder kroonlijsten, waar de vorming van de patinalaag over het algemeen trager verloopt, of voor renovatie, waar het beter aansluit met het oudere, reeds gepatineerde zink.” Om naast de verticaliteit ook de levendige ritmiek van het Damrak – de passanten, het verkeer, de trams en de fietsers – te weerspiegelen, werd gekozen voor een zogenaamd ‘losangesysteem’ met aangehaakte profielen in verschillende formaten enerzijds en zinken ‘roosters’ als verbindingsstrook anderzijds.

1.200 M² AANGEHAAKTE PROFIELEN “VMZ Aangehaakte profielen hebben alle kwaliteiten van VMZINC: een lange levensduur, een opmerkelijke onderhoudsvriendelijkheid en een gepercipieerde hoge kwaliteit. Daarnaast

is het met zijn 8 kg/m² ook een licht materiaal en dus ideaal om een oud gebouw als dit mee te bekleden”, weet C.J. Ockeloen. “Deze techniek stemde ook het meest overeen met de oorspronkelijke wens van de architect om zinkpanelen met grote oppervlakten en een kleine overlapping te gebruiken. Bijzonder aan de VMZ Aangehaakte profieltechniek is dat het VMZINC rechtstreeks op de bebording wordt geplaatst en er een continu doorlopende verluchte ruimte van minimaal 20 mm achter het VMZINC moet worden voorzien, met doorlopende verluchtingsopeningen onderaan en bovenaan.”

SLIMME MONTAGE VAN VMZ OVERLAPPINGSPROFIEL “Voor de ‘roosters’ die de zevende etage rondom omringen – 180 meter lang en 9 meter hoog in totaal – hebben we een slimme montage van negen VMZ Overlappingsprofielen, zinken panelen die horizontaal en overlappend geplaatst worden, uitgedokterd. We hebben ze horizontaler geplaatst dan met deze techniek gebruikelijk is en ze bovendien verborgen bevestigd, zodat je echt het effect krijgt van ventilatiestroken, terwijl de muur op zich wel volledig bedekt is”, legt C.J. Ockeloen uit. “We hebben hiervan in de werkplaats op voorhand een één-op-één maquette gemaakt, die we samen met PRO-ZINC-technicus Fons Koning van VMZINC – die ik al van jongs af aan ken van een opleiding tot meester-koperslager en die net als ik extreem gepassioneerd is door zink en technisch ontzettend goed onderlegd is – goed bestudeerd, zodat het regenwater netjes kan worden afgevoerd. Het resultaat mag er zeer zeker zijn. Het hele project is een klus waar ik en mijn werknemers trots op zijn. En die trots vind ik erg belangrijk in ons vak. Ik kijk er nu al naar uit om later met mijn kleinkinderen in de Bijenkorf aan de overkant van Damrak 70 een broodje te eten en te zeggen: kijk, dat heeft opa met VMZINC gedaan.” ❚

| 77

Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Theuma

‘Deur-kozijncombinatie wordt maatgevend bij brandveiligheid’

Klaar voor internationale standaarden

Op het gebied van brandveiligheid is aanscherping van normeringen – zowel nationaal als internationaal – aan de orde van de dag. Met de komst van een CE-markering voor deur-kozijncombinaties zal de vraag naar deze combinaties toenemen, verwacht Theuma. De deurenproducent kan deze vraag nu al beantwoorden, zegt Sales & Marketing Director Sven Goethals. “Onze internationale activiteiten vereisen dat wij voorlopen op regelgeving en dat wij met innovatieve producten bestekschrijvers alvast kunnen bieden wat in de toekomst wordt gevraagd.” “Wij streven ernaar de eerste Europese deurenproducent met CE-markering op deur-kozijncombinaties te zijn”, vervolgt Goethals. “Theuma heeft van nature een insteek die gericht is op het voorlopen op toekomstige eisen. Niet alleen vanwege onze internationale klantenkring, maar ook omdat de aard en omvang van onze leveranties daartoe aanleiding geven. Wij leveren bijvoorbeeld de binnendeuren voor het nieuwe hoofdkantoor van de NAVO en die van de Benelux-vestigingen van hotelketen Motel One. Je kunt je voorstellen dat opdrachtgeverseisen en wettelijke vereisten hoog zijn bij dergelijke projecten. Zeker op het gebied van brandveiligheid. Dat aspect wordt in de goed georganiseerde Nederlandse bouwwereld nog urgenter, omdat er meer transformaties gaan spelen met een hoog gebruiksaspect – denk

naast hotels aan transformaties in het kader van studentenhuisvesting – en omdat er meer en vaker conceptueel gebouwd wordt. Europese normeringen zoals de nieuwe EN 16034-norm, die de rook- en brandeigenschappen van technische binnendeuren kozijncombinaties omschrijft, vervangen nationale normeringen steeds meer. Het is zaak daarop in te spelen. Bij deur-kozijncombinaties is de integrale brandveiligheid maatgevend. Kierdichting is bijvoorbeeld een speerpunt in de ontwikkeling van deze

combinaties, om zodoende de branddoorslag en rook tegen te gaan. Ik geef het voorbeeld van Pyrostone®, een uniek gepatenteerd brandwerend materiaal dat mogelijk maakt dat Theuma deuren van slechts 40 mm dik kan leveren die 60 minuten brandwerend zijn (zie kader; red.). Wij hebben met betrekking tot de implementatie van deze ‘Ferrari onder de deuren’ interessante concepten tot onze beschikking. Indien gewenst nemen wij de werkvoorbereiding, coördinatie op de bouwplaats en montage van de klant over.” ❚

PYROSTONE® Dankzij het gepatenteerde, brandwerende materiaal Pyrostone®, verwerkt in het kaderhout van de deuren, biedt Theuma de mogelijkheid te kiezen voor 60 minuten brandwerende deuren met een deurdikte van 40 mm. Deze zijn te plaatsen in stalen montagekozijnen, in lichte scheidingswanden. ‘Pyrostone® zorgt door zijn unieke eigenschappen voor een hoge brandwerendheid van de deur-kozijncombinatie. Het brandwerende materiaal in het kaderhout van de deur zet uit bij hitte, waardoor de deur in het kozijn wordt geklemd. Zo garandeert het de rookdichtheid en voorkomt het branddoorslag en –overslag’, aldus Theuma. De brandwerende deur-kozijncombinaties zijn leverbaar als enkele en dubbele deurset in uitzonderlijk grote maten, ook verdiepingshoog. Voordelen Pyrostone® 40 mm-deur-kozijncombinatie ten opzichte van houten kozijnen en 54 mm-deuren: - - - -

78 |

100% gecertiﬁceerde deur-kozijncombinaties inclusief hangen sluitwerk, conform EN1634-1. Een kostenbesparing van minstens 20%. 50% lichter, dus gemakkelijker uit te lopen en af te hangen. Schoner, eenvoudiger en 40% sneller te monteren: inmeten, (CNC-)bewerkingen,

vullen met gips en schilderen op locatie is overbodig. - Minder kans op beschadigingen door late plaatsing in het bouwproces. - Milieuvriendelijk en maatschappelijk verantwoord: geen tropisch hardhout en minder verbruik van transportruimte.

'Het brandwerende materiaal in het kaderhout van de deur zet uit bij hitte, waardoor de deur in het kozijn wordt geklemd' | 79

20% voordeliger 40% sneller te plaatsen

Transformatieconcept Innovatieve en kostenbesparende deur-kozijncombinaties voor vastgoedtransformatie rookwerend

• Inbraakwerend WK2, 30 minuten brandwerend en/of geluidwerend 36 dB

30 min

60 min

geluidwerend

WK2

WK3

rookwerend

30 min

60 min

geluidwerend

WK2

WK3

60 min

geluidwerend

WK2

rookwerend

30 min

60 min

• 100% gecertificeerde deur-kozijncombinaties inclusief hangen sluitwerk • Schoner, eenvoudiger en 40% sneller te monteren dan traditionele hardhouten kozijnen • Een kostenbesparing van minstens 20% ten opzichte van hardhouten deur-kozijncombinaties

• Nastelbaar stalen kozijn (1,5 mm) geschikt voor metalstud- en prefabwanden, gelakt in een RAL-kleur naar keuze • De deur kan direct worden afgehangen in het kozijn: inmeten en CNC-bewerkingen zijn niet nodig60 min 30 min rookwerend • Indien gewenst nemen wij de werkvoorbereiding, coördinatie op de bouwplaats en montage van u over Kijk voor meer informatie op www.theuma.nl/transformatie

rookwerend

30 min

Deuren bv Nijverheidsstraat 1 7482 GZ Haaksbergen Tel: +31 53 57 357 35 www.reinaerdt.nl info@reinaerdt.nl

3 in 1

geluidwerend

WK2

WK3

3 in 1

2c 2c

WK3

3 in 1

Brandveiligheid 732 2015.indd 1

geluidwerend

WK2

3 in 1

26-10-2015 16:18:44

2c WK3

3 in 1

Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Faay

Specialist prefab wanden en plafonds test producten volgens Europese normen De gebruikseisen voor bouwproducten en afbouwmaterialen zijn anno 2015 hoog, waardoor doorontwikkeling aan de orde van de dag is. “Dat geldt zeker op het gebied van brandveiligheid”, zegt Cees Faay, die 43 jaar geleden de Faay-wand op basis van vlasscheven introduceerde, en meer recent het brandveilige 2resist® ceiling system. “Wij testen al vanaf het prilste begin op brandveiligheid en al onze producttypes zijn dit jaar nog getest volgens de nieuwe EN-normen, waarin de brandwerendheid van de constructie maatgevend is.” “De brandveiligheidstesten bij Faay worden doorgaans uitgevoerd bij Efectis; toentertijd, begin jaren zeventig, was dat nog TNO”, begint de oprichter van het bedrijf uit Vianen. Brandveiligheid is een belangrijk onderdeel van het werk

82 |

bij Faay, want elk nieuw producttype moet apart getest worden. En de regelgeving op het gebied van brandveiligheid wordt continu aangescherpt, waarbij de totale constructie steeds meer als uitgangspunt wordt genomen. “De Faay-wand

bijvoorbeeld is een zogenoemd ‘monoblocksysteem’, waarin de leidingschachten – soms ook stekkerdozen – al zijn aangebracht. Deze wand wordt dan ook als geheel getest." Faay werkt met een basisplaat gemaakt van vlasscheven, een

‘Je zou kunnen stellen dat wij inmiddels een specialist zijn geworden op het gebied van brandveiligheid in constructies’

restproduct van vlas. Uit tests blijkt dat deze sterk en weinig brandbaar is. Zo werd voor de woningscheidende wand IW200 de 130-minutengrens gehaald. “De extra vluchttijd die dit biedt, kan van doorslaggevend belang zijn; een veilig idee!”

brandveiligheid van de totale constructie wordt steeds belangrijker, ook in de normstelling, die steeds ‘Europeser’ wordt en daarmee zwaarder. Daarom testen wij onze producten volgens de Europese norm EN 1364-1.”

GGZ-HOTEL EINDHOVEN

HORIZONTALE BOUWKOLOM

In het GGZ-hotel in Eindhoven is het brandveilige 2resist® ceiling system toegepast in combinatie met bestaande wanden. “Het GGZ-hotel wordt gebruikt door familieleden van cliënten maar ook PSV maakt er gebruik van. Talentvolle buitenlandse stagiairs van PSV kunnen er tegen een aantrekkelijke prijs overnachten. Het trainingscomplex de Herdgang ligt vlakbij. In het hotel was een horizontale brandscheiding van een uur nodig omdat boven het plafond een houten balklaag ligt. Men wil in de toekomst, als het hotel goed loopt, op de tweede verdieping ook kamers maken en daarom is nu al rekening gehouden met een brandveilige omgeving.”

“Ook exporteren wij van oudsher veel. We hebben dus altijd getest volgens de vaak strengere normen in landen als België en Duitsland”, vervolgt Faay. “Je zou kunnen stellen dat wij inmiddels een specialist zijn geworden op het gebied van brandveiligheid in constructies. Nu de bouwkolom zich ontwikkelt van verticaal naar horizontaal, waardoor onderaannemers echte bouwpartners worden, kunnen wij onze kwaliteiten en toegevoegde waarde op dit gebied beter dan ooit voor het voetlicht brengen.” Faay juicht de normontwikkeling op het gebied van brandveiligheid dan ook toe. “Wij staan bekend als kwaliteitsproducent; onze wanden zijn misschien iets duurder, maar dat wordt gecompenseerd door de korte montagetijd; bovendien is de Faaywand ‘hufterproof’. Dat maakt onze producten bijvoorbeeld zeer geschikt voor de huisvesting van studenten en asielzoekers.” ❚

De kant-en-klare plafondpanelen worden bevestigd in een verdekte, vrijdragende ophangconstructie met een grote overspanningscapaciteit, zonder belasting van de bovenconstructie. “De

| 83

Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | REINÆRDT

Integraal deur-kozijnelement wordt in de toekomst meegenomen in testprocedures.

Hantering Duitse normen doet deurenproducent vooroplopen bij overgang naar separate tests brand- en rookwerendheid

84 |

Vanaf 2019 dienen deurelementen in Nederland separaat getest te worden op brandwerendheid en rookwerendheid. Voor REINÆRDT Deuren bv is bovengenoemde ontwikkeling alleen maar een bevestiging van de eigen testpraktijk, aldus commercieel manager Frank Verdaasdonk. “Het grootste deel van onze deuren is inmiddels separaat getest op brandwerendheid volgens EN 1634-1 en rookwerendheid volgens EN 1634-3, waardoor wij deuren kunnen leveren die aan de toekomstige eisen voldoen.”

normontwikkeling alleen maar toejuichen en voorzien ook dat andere Duitse testmethoden, zoals duurtesten waarbij het deurelement tot 200.000 keer wordt geopend en gesloten, in de toekomst Europees zullen worden doorgevoerd.”

Bij brand is rook vaak een grotere bedreiging dan vuur; rookwerendheid krijgt in de toekomst een belangrijkere rol toebedeeld en de deurentests voor de Nederlandse markt met betrekking tot brandwerendheid en rookwerendheid gaan aan aparte normen voldoen. De testen voor rookwerendheid worden uitgevoerd in overdrukkasten, waarbij geke-

De prestaties van het totale element – deur en kozijn inclusief hangen sluitwerk – zijn daarin meegenomen. Verdaasdonk wil op bovengenoemde ontwikkeling echter niet vooruitlopen. De hogere prestatie-eisen komen ook niet per se uit ‘Europa’ of de landen waarnaar REINÆRDT exporteert. Ook in Nederland zelf wordt op een

ken wordt naar de luchtdoorlating bij variabele temperaturen. REINÆRDT heeft de ‘emancipatie’ van rookwerendheid altijd bepleit, zegt Verdaasdonk. “Wij werken veel op de Duitse markt, waar separaat testen van oudsher van kracht is en de eisen nog strenger zijn dan de in 2019 verplichte Europese normen. Wij kunnen de genoemde

‘LAAGDREMPELIGE PRESTATIEBEOORDELING’

kwalitatieve manier omgegaan met deurinnovaties. Zoals GND – een stichting waarbij toonaangevende Nederlandse deurenfabrikanten als REINÆRDT zijn aangesloten – beoogt. Binnen GND wordt integraal gewerkt aan het bevorderen van de kwaliteit van de deuren van de aangesloten fabrikanten. Een belangrijk doel van GND is het mogelijk maken van een ‘laagdrempelige prestatiebeoordeling’. “Het is voor ons van belang dat de juiste specificaties van de producten zo vroeg mogelijk algemeen bekend zijn bij onze bouwpartners; ook heeft GND speciale garantielabels ontwikkeld om de classificatie op het gebied van brandwerendheid aan te duiden. De functionele deuren van REINÆRDT voldoen aan de laatste weten regelgeving.”

INTERNATIONAAL STRAFHOF REINÆRDT wil als Nederlands marktleider in houten deuren voor de utiliteitsbouw een voorloper zijn, aldus Verdaasdonk. “Maar wel op basis van een goede prijs-kwaliteitverhouding. Wij kijken daarbij nuchter naar de gestelde eisen en gewenste prestaties. In de doorontwikkeling van onze deuren in het kader van brand- en rookwering wordt sowieso gezocht naar verbetering van de vormstabi-

Een goed geconstrueerd deur-kozijnelement scoort hoog op alle gebruiksaspecten, waaronder brand- en rookwering.

liteit, naar constructies die voor een stabiel element zorgen en die weinig krimp of uitzetting vertonen bij warmte. Ik noem als voorbeeldproject de recent opgeleverde nieuwbouw voor het Internationaal Strafhof in Den Haag, waarvoor wij 1.400 deuren hebben geleverd in verschillende varianten. Bij een dergelijk project zijn de eisen op alle gebruiksaspec-

ten hoog. Niet alleen op het gebied van brandveiligheid en duurzaamheid, maar ook op het gebied van geluidwering, esthetica en toegankelijkheid. Een goed geconstrueerd, stabiel deur-kozijnelement van REINÆRDT, in een stalen dan wel houten kozijn met of zonder zijlicht, voldoet aan al deze aspecten.” ❚

‘Onze deuren voldoen aan de toekomstige eisen’ | 85

WONINGBOUW

PLAATSNAAM | Projectnaam

Tekst | Jac Buchholz Beeld | BPD

HANDELSKADE NIJMEGEN: WONEN EN RECREËREN AAN HET WATER

‘De stad krijgt hier een nieuwe impuls’ In Nijmegen wordt momenteel een vervallen industriegebied getransformeerd tot een divers woongebied met tevens ruimte voor onder andere horeca. Negen uiteenlopende woontorens komen er op deze locatie, die de naam Handelskade draagt. Handelskade is één van de zes deelgebieden van Waalfront, een omvangrijke stedenbouwkundige ingreep waarbij elk gebied een eigen karakter krijgt en waarbij rivier de Waal de verbindende factor is. Op de Handelskade zullen wonen en recreëren centraal staan, vertelt Henri Schimmel, senior ontwikkelingsmanager bij BPD, ontwikkelaar van het project. “Met Handelskade en de andere deelgebieden

86 |

krijgt Nijmegen een nieuwe impuls. In de negen woontorens komen 534 appartementen – een derde is koop, een derde sociale huur en een derde beleggingshuur. In de plint is 2.800 m² commerciële ruimtes voorzien en ondergronds komt een parkeergarage met 534 plaatsen. De kade wordt compleet heringericht. Kenmerkend aspect is dat het gebied wordt aangesloten op het warmtenet van de gemeente.”

MASTERPLAN BPD kwam in 2005 in beeld toen de gemeente Nijmegen een prijsvraag uitschreef betreffende de ontwikkeling van Waalfront. Er werd gezocht naar een ervaren partij met de mogelijkheid op lange termijn te participeren. Uitgangspunt van de gebiedsontwikkeling was een bestaand masterplan, vertelt Schimmel. “Daar zijn wel wat wijzigingen op doorgevoerd en uiteindelijk

NIJMEGEN | Handelskade

Projectinfo STAALCONSTRUCTIE MET KUBELBANEN Voor het project Handelskade in Nijmegen levert en monteert Theuma 3.500 duurzame deur-kozijncombinaties inclusief bijbehorend hangen sluitwerk. Ook hebben de kopers bij dit project kunnen kiezen uit een ruim koperskeuze-assortiment. De toegepaste EBC-lakdeuren zijn de duurzaamste deuren op de markt. De deuren zijn FSC®gecertificeerd en worden geproduceerd zonder gebruik van fossiele brandstoffen en grotendeels op basis van eigen opgewekte zonne-energie. Met de toenemende vraag naar duurzaamheid en gebouwcertificatie type BREEAM is dit een grote troef. Ook bij dit project levert en monteert Theuma volgens het Total Service Concept. Hierbij neemt het bedrijf de totale werkvoorbereiding, de coördinatie op de bouwplaats en de montage van de deuren en kozijnen uit handen. Zo beschikt de klant altijd over de juiste deur-kozijncombinatie, op de juiste plaats en op het juiste moment.

ZOEKEN NAAR OPTIMALE OPLOSSINGEN

UITDAGING

Voordat in 2014 met de bouw werd begonnen, was er bovendien de vraag aan welke zijde te beginnen, zegt hij. “Uiteindelijk is gekozen om te starten met woontoren De Lunet, de meest luxe aan het water. Met als achterliggende gedachte dat je het project zo meteen op de kaart zet en deze toren als een soort vliegwiel fungeert.” Om de diverse bouwactiviteiten in het omvangrijke gebied en de vele partijen die er actief zijn in goede banen te leiden, is er sprake van een enorm strakke planning en organisatie, vertelt Johan Bravenboer. “Iedereen moet zich van te voren aanmelden en niemand komt zomaar op de bouwlocatie. Er wordt precies aangegeven wanneer en waar spullen kunnen worden gelost en wanneer wie gebruik kan maken van de bouwkraan. Dat verloopt over het algemeen goed, al gebeurt er soms toch iets onverwachts; dan moeten we even improviseren. Verder communiceren we veelvuldig met de omgeving. Klachten zijn er dan ook nauwelijks.”

De ligging aan het spoor was een andere uitdaging, geeft Schimmel aan. Dat is onder meer opgelost door de galerijen en ingangen aan de spoorzijde te situeren, speciale gevelpuien te gebruiken en balkons van schermen te voorzien.

Henri Schimmel vertelt dat medio 2016 het eerste gebouw wordt opgeleverd. “We leveren gefaseerd op en uiteindelijk verwachten we het hele project in 2018 af te ronden.” ❚

is in 2012 een aangepast masterplan, versie 1.2, gepresenteerd. Zo is Nijmegen onder meer demografisch doorgelicht om te kijken welke nieuwe behoeften er leven en hoe de stad zich ontwikkelt. Niet alleen nu maar ook over tien, twintig jaar. Dat heeft er bijvoorbeeld in geresulteerd dat wat verder van het stadscentrum vandaan voor een hoger aandeel grondgebonden woningen is gekozen.” Voor Handelskade, zegt hij, werd wel voor hoogbouw gekozen. Negen woontorens dus en aan het water alle ruimte om te recreëren. Onder meer dat water zorgde voor een uitdaging, aldus Johan Bravenboer, projectleider van hoofdaannemer Vorm Bouw. “Op de eerste plaats wat de bouwkuip betreft, die is vastgezet met 1.379 palen, waarvan 100 trekpalen. Daarnaast was het tijdens de bouwwerkzaamheden ondergronds opletten bij hoog water. Wat dat betreft zijn we nu uit de risicozone.”

Bij een omvangrijk en strak georganiseerd bouwproject als de Handelskade mag er ook in de planning feitelijk niets mis gaan. Daarom vertrekken de vrachtwagens van HCI Betonindustrie regelmatig in alle vroegte om tijdig op de bouw te zijn. Het bedrijf levert daar prefab betonnen elementen zoals trappen, wanden, galerijplaten, liftschachten en balkons, vertelt bedrijfsleider Bennie Vreman. “Daarmee zijn we voor blok De Lunet zo’n anderhalf jaar geleden begonnen en inmiddels is vrijwel alles geleverd.” Hij noemt De Lunet qua vormgeving het uitdagendste gebouw. Onder meer vanwege de hoge balkonranden en de gebogen elementen. “Voor ons niet moeilijk te maken, maar de crux is dat ze goed moeten aansluiten. Bovendien was het verzoek om in plaats van grijs, wit beton te gebruiken. Voor dit specifieke gebouw hebben we veel vooronderzoek gedaan en meegezocht naar optimale oplossingen. Daar is in de bouw tegenwoordig veel behoefte aan.” Vreman geeft aan dat de voorbereidingen voor de volgende gebouwen zijn begonnen. “We zullen hier nog wel zo’n anderhalf jaar actief zijn, werkend van het ene naar het volgende gebouw. En iedere blok heeft zo zijn specifieke kenmerken. Dit is voor ons dan ook een mooi referentieproject.”

| 87

WIJ LEVEREN ‘KWALITEIT OP TIJD’

Kies duurzaam, kies Theuma

HCI Betonindustrie produceert vernieuwende betonproducten voor de bouw. Met moderne productietechnieken en voortdurende kwaliteitsbewaking leveren wij hoogwaardige prefab betonelementen, voorzien van KOMO-certificering en naadloos aansluitend op de behoeften van de markt. Ook is er kennis van de BIM-methodiek en zijn wij in staat tekenwerk in 3D uit te voeren. Wij leveren ‘Kwaliteit op tijd’.

Duurzame deur-kozijncombinaties voor al uw projecten • FSC®-gecertificeerde deur-kozijncombinaties inclusief hangen sluitwerk, ook voor koperskeuzeprojecten • Uniek: geproduceerd met 100% hernieuwbare energie, waaronder energie uit ons eigen zonnepanelenpark • Onze deurenpersen werken op warmte-energie afkomstig van onze ultramoderne houtverbrandingsoven • Energiezuinigst productieproces ter wereld voor EBC-lakdeuren: 66% minder energieverbruik t.o.v. van UV-lakdeuren • Geattesteerde technische deuren en kozijnen in rook-, brand-, geluid- en/of inbraakwerende uitvoeringen • Indien gewenst nemen wij de werkvoorbereiding, coördinatie op de bouwplaats en montage van u over Kijk voor meer informatie op www.theuma.nl

Houtstraat 10

2984 AD Ridderkerk

Postbus 4209

2980 GE Ridderkerk

t. 0180 412127

e. info@timmerfabriekdekievit.nl

HCI Betonindustrie B.V. Kruisbergseweg 13 7255 AG Hengelo (Gld) T: (0575) 46 81 81 E: info@hcibeton.nl W: www.hcibeton.nl

Bezoek: Houtstraat 10, 2984 AD Ridderkerk Post: Postbus 4209, 2980 GE Ridderkerk Telefoon.: 0180 - 41 21 27 Fax: 0180 - 43 10 44 E-mail: info@timmerfabriekdekievit.nl Internet: www.timmerfabriekdekievit.nl

WWW.TIMMERFABRIEKDEKIEVIT.NL

NIJMEGEN | Handelskade

Projectinfo ZEECONTAINER ZONDER DAK Er ging een uitgebreide voorbereiding aan vooraf, maar inmiddels zijn de 585 gevelvullende mahoniehouten kozijnen voor woontoren De Lunet geplaatst. Die kozijnen zijn geproduceerd door Timmerfabriek de Kievit. Het gedegen voortraject was nodig, vertelt bedrijfsleider Wilco de Bree, om onder meer onderzoek te doen en tests uit te voeren met betrekking tot de luchtdichtheid. “Daarom is er bijvoorbeeld voor gekozen om de kozijnen met een speciaal ontwikkeld geïntegreerd rubberprofiel tegen het betonnen casco vast te zetten en niet met pur of kit. Dankzij het rubberprofiel sluiten de kozijnen beter aan en worden er betere isolatiewaardes behaald.”

Projectinfo ‘TRANSPARANT MAAR OOK STADS STOER’ Het voormalig industriegebied waar ooit het gebouw van de Gelderlander stond, koppelen aan het stadscentrum. Dat is het uitgangspunt bij de Handelskade. Vera Yanovshtchinsky Architecten ontwierp het structuurplan, het beeldkwaliteitsplan en drie van de in totaal negen woontorens. Vera Yanovshtchinsky: “Toen mijn bureau werd geselecteerd als ontwerper van dit gebied, lag er een stedenbouwkundig plan voor woningen, een garage en commerciële ruimtes. We hebben dat plan getransformeerd naar het plan zoals het er nu ligt.” Ze geeft aan dat er een aantal belangrijke ingrepen zijn gedaan. “Ten eerste het nadrukkelijker verbinden van stad en Handelskade; daartoe komt er vanuit het centrum van Nijmegen een route die via de noorden zuidzijde van de Handelskade er omheen loopt. Verder hebben we de gebouwen ‘met hun voet’ op de kade gezet. Zo zijn de ingangen van de woongebouwen en de commerciële ruimtes onderdeel van de openbare ruimte en dragen ze bij aan de levendigheid van de kade.” Vergelijkbare uitstraling De Handelskade gaat bestaan uit negen woongebouwen, een commerciële ruimte en een parkeergarage (zie ook hoofdartikel, red.). Drie ‘kraanpoort-gebouwen’, zoals Yanovshtchinsky ze noemt, kragen uit over de kade, afgewisseld met twee lagere gebouwen die samenvallen met de plint. Op de kop van de Handelskade springt woontoren De Lunet, het meest luxe gebouw dat is ontworpen door Vera Yanovshtchinsky Architecten, in het oog; die staat letterlijk in de rivier. Naast Vera Yanovshtchinsky Architecten ontwierpen ook Studio Ninedots en Mulleners + Mulleners ieder drie gebouwen “De gebouwen kennen een verschillende architectonische uitwerking maar hebben een vergelijkbare uitstraling; we zijn bij het ontwerpen alle drie binnen hetzelfde idioom gebleven”, legt Yanovshtchinsky uit. “Binnen het beeldkwaliteitsplan hebben we elkaar opgezocht. Dat zie je onder meer terug in de bakstenen, die zijn op elkaar afgestemd. Dat is door middel van enkele sessies met leverancier Steen010 goed voorbereid.” Stads en stoer Naast steen wordt er veel glas in de gebouwen gebruikt, geeft ze vervolgens aan. “Daardoor zijn ze transparant, maar ook stads en stoer.” Ze wijst vervolgens op het kadegebied met twee niveaus dat nadrukkelijk een stedelijke recreëerfunctie krijgt. En op het dek tussen de woontorens dat als stadstuin voor de bewoners gaat fungeren. “Het vieren van het wonen krijgt heel veel aandacht. Vanuit alle woningen is er straks uitzicht op het water of de stadstuin. En vanuit die tuin is eveneens zicht op het water. Enerzijds is er de link met de rivier, anderzijds hecht de Handelskade zich nadrukkelijk aan het centrum en wordt daar zo een mooie uitbreiding van.”

Voor het vervoer werd eveneens een niet-alledaagse oplossing bedacht, vertelt De Bree. “We hebben de 5,60 meter brede elementen compleet beglaasd en afgelakt in zeecontainers met een inzetconstructie zonder dak geplaatst. We hebben ze op de juiste manier voorzien van hijsbanden, zodat ze tijdens het hijsen niet konden vervormen. In iedere container pasten negen kozijnen. Op die manier konden we in een stevig tempo, volgens een strak schema leveren en de kozijnen tevens snel plaatsen.” Ook voor de andere gebouwen levert De Kievit kozijnen, zegt De Bree, alleen in kleinere oplages. Die zijn dan onder meer voor de woningen, de algemene ruimtes en de parkeergarage. De kozijnen worden allemaal van mahoniehout gemaakt. In plaats van in de fabriek worden ze echter op locatie afgelakt. “We zijn begonnen met het volgende gebouw en zullen hier nog zeker een hele tijd werkzaam zijn. Maar een belangrijk onderdeel van onze werkzaamheden hebben we met het afronden van De Lunet inmiddels voltooid.”

Bouwinfo OPDRACHTGEVER/ ONTWIKKELAAR BPD Ontwikkeling ARCHITECT Vera Yanovshtchinsky,

Mulleners + Mulleners, Studio Ninedots AANNEMER Vorm Bouw BV INSTALLATIES Installatie Maatschappij H.Ek ADVIES Groosman Partners, CaubergHuygen Raadgevende Ingenieurs CONSTRUCTIES Goudstikker de Vries AFBOUW De Bruyn Intergips B.V./ Accompli/Blokland SCHILDERWERK Groenenboom BOUWPERIODE 2014 – 2018 BOUWSOM 67 miljoen euro

| 89

               

                  

I NSPI R E E RT W W W. S T E E N 0 1 0 . N L O V E R S C H I E S E W E G 3 5 B • 3 0 4 4 E E R OT T E R D A M • T 0 1 0 4 1 5 0 5 5 9

NIJMEGEN | Handelskade

De uitdaging van de uitkraging Woontoren de Lunet wordt dé eyecatcher van de Handelskade. Vanwege de luxe uitstraling, maar vooral ook door de uitkragingen op de negende en twaalfde verdieping. Voor Hendriks Ruwbouw één van de grootste uitdagingen van het project. Al in een vroeg stadium was er contact tussen Hendriks Ruwbouw en hoofdaannemer Vorm Bouw, vertelt Arie Visser, technisch directeur van eerstgenoemd bedrijf. “Wij hebben opdracht gekregen het betoncasco te bouwen van de negen gebouwen. We plaatsen tevens alle prefab aangeleverde betonnen elementen. Door al in de voorbereidingsfase met elkaar in overleg te gaan, is er uiteindelijk besloten het ontwerp aan te passen naar tunnelgietbouw waardoor het mogelijk was de totale bouwkosten te reduceren zonder dat er concessies zijn gedaan aan de kwaliteit.” Als meest uitdagende onderdeel van het project noemt Visser woontoren De Lunet, het gebouw waarvan het casco inmiddels klaar is. “Lastig waren de uitkragingen op de negende verdieping, op zo’n 26 meter hoogte, en vervolgens op de twaalfde verdieping. De ondersteuningen daarvan moesten worden afgedragen op het gebouw zelf omdat de bodem vrijwel niet belast kon worden. Het vinden van een passende oplossing was een hele opgave, maar is uiteindelijk goed gelukt. We hadden daarbij ook nog te maken met de hoge bouwsnelheid.” Bij twee andere gebouwen is eveneens sprake van uitkragingen, geeft Visser aan, maar de uitdaging is daar minder groot omdat ze niet zo ver uitsteken. Voor het overige werk verwacht hij niet al te veel problemen. “Natuurlijk, ieder project heeft zo zijn specifieke details die om aandacht vragen, maar die leveren normaal gesproken geen hoofdbrekens op. De lange termijn dat we hier bezig zijn, is natuurlijk wel een klein risico dat je neemt, zeker omdat de voorbereidingen zijn begonnen in een tijd dat er nog sprake was van een economische crisis.” Inmiddels zijn de werkzaamheden aan blok B en blok C begonnen, geeft Visser tot besluit aan. “Dat is de werkwijze, we bouwen blok na blok, volgens een heel strakke planning. Voor ons is het een bijzonder project en we zijn trots daar deel van uit te maken.” ❚

| 91

AMSTERDAM | Lofts aan de Amstel

Tekst | Henk Geist Beel | Peter Cuypers

Superwitte balkons van architectonisch beton Eén van de meest in het oog springende elementen van het project Lofts aan de Amstel zijn de sierlijke en superwitte balkons over de gehele breedte van het gebouw. Het gaat om prefab balkons die gemaakt zijn van architectonisch beton, één van de speerpunten van Bruil Prefab, onderdeel van Bruil uit Ede.

92 |

AMSTERDAM | Lofts aan de Amstel

“Bouwelementen van architectonisch beton leveren een bijzondere bijdrage aan de esthetische kwaliteit, de architectuur en de uitstraling van een gebouw”, stelt Gerard van Engelenburg van Bruil Prefab. “Veel mensen denken bij beton nog aan grijze blokken, maar de mogelijkheden zijn veel uitgebreider. Aan deze elementen worden hoge eisen gesteld op het gebied van vorm, kleur en structuur. We merken dat er steeds meer vraag is naar architectonisch beton en kleurbeton.”

UNIEKE BALKONS Samen met Vink bouw Nieuwkoop en Architectenbureau Studioninedots heeft Bruil Prefab al geruime tijd overleg gehad over het project Amstelkwartier kavel C2 te Amsterdam. Van Engelenburg: “We waren vanaf de ontwerpfase betrokken bij dit project. Architect Metin van Zijl wilde voor elke verdieping unieke balkons met een bijzondere, ronde vorm. Deze waren eerst in staal en hout bedacht; een arbeidsintensieve methode. Daarom heeft Vink bouw aan ons gevraagd om mee te denken over een efficiënte oplossing in prefab beton. Onze engineers hebben uitgerekend dat een balkon met de enorme overspanning van 12 meter en met deze bijzondere vorm in architectonisch beton mogelijk was.” Bij de hoogwaardige witte kleur die de architect voor ogen had, lag nog een andere bijzondere uitdaging. “We hebben voor dit project veel bemonsteringen gedaan om de gevraagde kleur te bereiken. Iets dat ons heel goed past en waar we veel ervaring mee hebben. Er is een hoog percentage titaandioxide toegepast, een witmaker die ook bij veel kunststoffen wordt gebruikt.

Onze geavanceerde betoncentrale in Weert beschikt over een volledig geautomatiseerde doseerinstallatie, waarmee we alle mogelijke kleuren in een constante kwaliteit kunnen maken en waardoor we bovendien relatief goedkoop kunnen produceren.”

DUURZAAM Voor de twaalf benodigde balkonplaten heeft Bruil Prefab zes verschillende houten vormen gemaakt waarin het beton werd gegoten. De balkons zijn aan de buitenzijde over de gehele breedte nog voorzien van een strook waarin bloemen kunnen worden geplant, met een afwateringssysteem dat aansluit op de hemelwaterafvoer. De voorzijde van het balkon is met een nano-coating afgewerkt, hetgeen de duurzaamheid van kleur en beton verhoogt. In de ontwerpfase heeft Bruil Prefab geadviseerd over de ophanging van de balkons. Van Engelenburg: “Dit was een mooie uitdaging, maar ook hier hebben we met onze constructeurs een goede oplossing aangedragen waarmee hoofdconstructeur Van Rossum BV uit de voeten kon. De balkons rusten op wandconsoles aan de twee zijkanten. Deze wandconsoles zijn middels koudebrugonderbreking aan het prefab binnenblad in één element geproduceerd waarbij de console in het architectonische beton en het binnenblad in standaard grijs is uitgevoerd.” Naast de balkons heeft Bruil Prefab alle prefab elementen geleverd voor dit project, zoals de casco binnenwanden en de trappenhuizen met betontrappen die met een dubbele kwartdraai zijn uitgevoerd. ❚

| 93

AMSTERDAM | Lofts aan de Amstel

Tekst | Henk Geist Beeld | Peter Cuypers

Unieke lofts op de oever van de Amstel

Op een prachtige locatie op de oever van de Amstel wordt eind dit jaar een bijzonder bouwproject opgeleverd. Als onderdeel van de nieuwe woonwijk Amstelkwartier is hier het project Lofts aan de Amstel in uitvoering. De zes unieke appartementen van dit woongebouw zijn samen met de toekomstige bewoners ontwikkeld en vormgegeven. Het CPO-project (collectief-particulier opdrachtgeverschap) is tot stand gekomen in een samenwerking tussen OntwerpJeWoning, Studioninedots en Vink Bouw. OntwerpJeWoning biedt de mogelijkheid om een appartement of stedelijke woning naar eigen wens te ontwerpen, waarbij toekomstige bewoners in een vroegtijdig stadium bij de planvorming worden betrokken. Het resultaat is een woning op maat volgens een voor Nederland uniek concept.

BOUWTEAM “OntwerpJeWoning, Studioninedots en Vink Bouw hebben vanaf het initiatief samengewerkt in haalbaarheid, klantwerving, ontwerp en technische uitwerking”, zegt Bas Kok, projectleider bij Vink Bouw. “Met architectenbureau Studioninedots hebben we de wensen van de klanten vertaald in de ontwerptekeningen en hebben we de woningen verder ingedeeld. De plattegronden zijn volledig conform de wensen van de klant, waarbij wij het ontwerp hebben getoetst op bouwen prijstechnische haalbaarheid. Wij werken bij voorkeur in bouwteamverband, met een team van gelijkwaardige partners die met deze wijze van bouwen kunnen omgaan.” Vink Bouw heeft inmiddels de nodige ervaring opgedaan met diverse CPO-projecten op verschillende locaties. De lofts aan de Amstel beslaan een gehele verdieping in het gebouw en hebben een woonoppervlakte van ongeveer 160 m², met per loft een diversiteit in het aantal verblijfsruimtes. Kok: “Naar wens kon de hoogte van het plafond met 30 centimeter worden verhoogd tot een vrije hoogte van 3,30 meter. Van deze mogelijkheid hebben twee kopers gebruikgemaakt. Iedere loft heeft een prachtig uitzicht over de Amstel dankzij glazen puien over de volle breedte van 12 meter van het appartement. Elke woning is uniek qua indeling, materialisatie en afwerkingsniveau. De gevels zijn in materialisatie en kleurstelling identiek, maar de maatvoering kent per appartement weer een grote variatie.” ›

94 |

Lofts aan de Amstel - Amstelkwartier kavel C2

Waarom je laten beperken in je ontwerpmogelijkheden? De kracht van vrijheid Hoe kunnen we uw creativiteit de vrijheid geven die het verdient? Het is deze vraag die ons uitdaagt om architectonisch beton steeds verder te ontwikkelen. Met moderne betontechnologie en 3D modellering van bekistingen heeft u ongekende mogelijkheden in vorm, kleur en structuur. Wij denken graag met u mee. Met welke vraag daagt Ăş ons uit?

AMSTERDAM | Lofts aan de Amstel

EXPRESSIEVE FAÇADE Alle woningen hebben aan de voor- en achterzijde een terras. Met de gevelbrede, organisch vormgegeven grote terrassen aan de voorzijde heeft Studioninedots het witte gebouw een expressieve façade willen geven. Het woongebouw heeft een centrale entree en de appartementen zijn bereikbaar via twee trappenhuizen en per lift. Het project Lofts aan de Amstel vormt één van de vier kavels die langs de rivier zijn gelegen en tegelijkertijd in uitvoering werden genomen. Kok: “Het gebouw is grotendeels met prefab wanden, vloeren en balkons tot stand gekomen, alleen de parkeerbak onder het gebouw is in het werk gestort. Dat vroeg de nodige afstemming met de drie naastgelegen bouwprojecten wat betreft constructie en planning; elk van de vier bouwers realiseerde namelijk binnen de kavelgrenzen een vergelijkbare kelder.” Het Amstelkwartier is gelegen aan de brede bocht in de Amstel tussen Oud Zuid en Watergraafsmeer. In totaal is er in de wijk plaats voor circa 4.000 woningen, winkels, bedrijven en een klimaatneutraal hotel. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER UITVOERING ONTWERP CONSTRUCTEUR ADVIES BOUWPERIODE BOUWKOSTEN

OntwerpJeWoning, Amsterdam Vink Bouw, Nieuwkoop Studioninedots, Amsterdam Van Rossum Raadgevende Ingenieurs, Amsterdam 3BB Bouwadvies, Amsterdam en LBP sight, Nieuwegein augustus 2014 – oktober 2015 € 2.100.000

Projectinfo NAADLOOS AKOESTISCH PLAFOND Zowel de woonruimten als de algemene entreeruimte met trappen en liften van Lofts aan de Amstel zijn door Acosorb voorzien van een naadloos akoestisch plafond. Een dergelijk plafond bestaat uit een specifiek geluidsabsorberende onderlaag, naadloos afgewerkt met Acospray DC1. Door dit 35mm dikke akoestische pakket met een zeer hoge absorptiewaarde toe te passen, lost Acosorb alledaagse problemen op als een gebrek aan privacy, irritatie en een slechte spraakverstaanbaarheid. Acosorb presenteert een veelzijdig palet van geluidsabsorberend spuiten pleisterwerk dat in elke ruimte, van woonkamer tot kantoorweide en van sportzaal tot tandartsenpraktijk, de juiste akoestiek creëert. De systemen van Acosorb onderscheiden zich door eenvoud, kwaliteit en een zeer hoge gerecyclede content. Door de innovatieve kracht van Acosorb is het gelukt een nieuwe standaard neer te zetten voor akoestisch spuiten pleisterwerk dat geluid absorbeert en galm vermindert. De akoestische producten zijn verkrijgbaar in standaard en specifieke kleuren, van glad tot grofkorrelig. Geschikt voor elke ondergrond, energiebesparend, plaatselijk onzichtbaar te repareren en mede daardoor onderhoudsvriendelijk en energiebesparend.

96 |

we add our acoustic value in all sectors important for people to feel welcomed, focus and perform

where it is to connect,

MAASTRICHT | Mergelweg

Tekst | Jac buchholz Beeld | Van Wijnen Sittard, Bameco BV

MERGELWEG MAASTRICHT: VEEL AANDACHT VOOR BEWONERSCOMMUNICATIE

‘Continu informeren en een luisterend oor bieden’ Het is een pittoresk stukje Maastricht, de Mergelweg in de wijk St. Pieter. De in de jaren dertig gebouwde woningen waren al een tijd aan renovatie toe. Die is inmiddels afgerond. Met op sommige vlakken het nodige puzzelwerk. De renovatie betrof 86 eengezinswoningen in de sociale huursector. Zo’n 25 jaar geleden zijn ze al eens opgeknapt en voorzien van een aanbouw met keuken, badkamer en toilet, vertelt projectleider Huub Tillie van woningcorporatie Servatius. “Het waren oorspronkelijk vrij kleine woningen, vandaar die uitbreiding destijds. Vanwege hun bijzondere karakter hebben we nu zo veel mogelijk oorspronkelijke details te behouden en hebben we gerenoveerd alsof ze beschermd stadsgezicht zijn. Volgens mij staan ze daarvoor ook op de nominatie.” Hij geeft aan dat er opnieuw sprake was van een ingrijpende renovatie. De plannen waren er al langer, het was echter zoeken naar de juiste wijze van financieren. “Er lagen enkele varianten en uiteindelijk hebben we ervoor gekozen 25 woningen te verkopen waarbij de huurders eerste keuze hadden.” Bij de aannemersselectie, zegt Tillie, werd tevens een projectcommissie van de huurders betrokken. ›

We hebben de woningen gerenoveerd alsof ze beschermd stadsgezicht zijn.

| 97

MAASTRICHT | Mergelweg

Die spraken hun duidelijke voorkeur uit voor Van Wijnen Sittard. Belangrijke reden: de aandacht die het bouwbedrijf heeft voor de communicatie met de bewoners. Projectleider Jorn Lomme: “De woningen bleven tijdens de werkzaamheden bewoond. Er waren wel enkele modelwoningen die konden worden gebruikt als wisselwoning of relaxwoning, maar de mensen krijgen toch allerlei volk over de vloer. Daarom hebben we bijvoorbeeld twee uitvoerders aangesteld waarvan er één zich bijna voortdurend bezighield met bewonerscommunicatie, met het informeren en het bieden van een luisterend oor.” Tillie: “Verder zijn er bijeenkomsten geweest, hebben we nieuwsbrieven opgesteld en hebben we bepaalde momenten aangepakt om even bij de mensen navraag te doen en hun gemoedstoestand te peilen.”

EXTERIEUR VOOR INTERIEUR De door Lomme genoemde modelwoningen werd voorafgaand aan de start van het project aangepakt met als doel het proces te optimaliseren. “Je komt dan zaken tegen die je net iets anders moet doen”, aldus Lomme. Uiteindelijk, zegt hij, werd na de bouwvak van 2014 begonnen met daadwerkelijke werkzaamheden, het exterieur het eerst. Zo werden de gevels opgeknapt en geïsoleerd en het dak voorzien van nieuwe dakkappellen. Na enkele weken rust was het

Sterk... in renoveren Met onze jarenlange ervaring blijven we continu inspelen op de markt. Wij verzorgen alle soorten onderhoud en beheer van huisvesting, inclusief het verduurzamen van vastgoed. Dat doen we voor woningen en utiliteitspanden, maar ook voor zorgen schoolgebouwen. En voor alles wat daar tussen zit. www.vanwijnen.nl

Hogerop zoeken Repon Dakbedekkingen BV is een allround dakbedekkingsbedrijf voor nieuwbouw en renovatie, service en onderhoud, advies en ontwerp. Wij bieden een scala aan hoogwaardige en duurzame oplossingen voor zowel hellende als platte daken.

Klipperweg 18B • Maastricht T 043-3251745 • www.reponmaastricht.nl

98 |

MAASTRICHT | Mergelweg

interieur aan de beurt. Daar werden onder andere badkamer, keuken en toilet vernieuwd, een ventilatiesysteem aangebracht en de cv-installatie vervangen. Het dak kwam eveneens aan de beurt. Die werkzaamheden werden uitgevoerd door Repon Dakbedekking. Directeur Alex Minkenberg legt uit dat er enkele aanpassingen nodig waren. “Wij hebben onder meer het zinkwerk en de boeidelen vervangen, de luifels opgeknapt en de platte daken en pannendaken geïsoleerd. Het oorspronkelijke pakket dat we voor de pannendaken wilden gebruiken, was echter te dik voor de kapconstructieverbinding. Daarom hebben we voor een oplossing met losse elementen gekozen. Dat bracht gezien de beperkte ruimte ter plekke logistiek gezien een voordeel.” Met die beperkte ruimte, zegt Minkenberg, hadden niet alleen de diverse bouwbedrijven, maar ook de bewoners te maken. “Het is een gebied met veel doorgaand verkeer en vrij parkeren, waardoor de ruimte buiten beperkt was. Bovendien moesten er al opslagcontainers voor de bewoners staan. Maar met veel overleg en wat puzzelwerk hebben we dat toch allemaal goed kunnen handelen.”

FLORA EN FAUNA En dan was er nog de kwestie flora/fauna, glimlacht Huub Tillie. Ook daar ging heel wat tijd en energie in zitten, zegt hij. “Het gebied ligt aan de bosrand en er huizen bijvoorbeeld vleermuizen, huismussen en gierzwaluwen. Dat hebben we eerst moeten inventariseren, vervolgens moesten we door een ontheffingentraject en daarna hebben we allerlei alternatieve voorzieningen moeten aanbrengen. Dat had nogal wat voeten in de aarde. We hebben dus niet alleen de bewoners een mooie, vernieuwde woning bezorgd, maar ook allerlei dieren in de omgeving.” ❚

Bouwinfo

Bameco Spouwmuurisolatie

Projectinfo

Dakisolatie

MINIMALE OVERLAST

Vloerisolatie re ijde ver w t e h t in latie riso ialis u c u e p m s Ook po uw de s u o van

Bameco Nederland BV Klipperweg 15 6222 PC Maastricht +31 (0)43 760 00 33 info@bamecobv.nl www.bamecobv.nl

OPDRACHTGEVER Servatius AANNEMER Van Wijnen Sittard DAKEN Repon Dakbedekking ISOLATIE SPOUWMUREN Bameco BV

Het isoleren van de spouwmuren was onderdeel van de renovatie van de woningen aan de Mergelweg in Maastricht. Bij een deel van die woningen werd bovendien spouwmuurvervuiling verwijderd. Die werkzaamheden werden uitgevoerd door Bameco BV. Mededirecteur Maurice van Gennip vertelt dat voor de isolatie HR++ Termoparels® werden gebruikt. “Het originele product en momenteel het beste materiaal om te isoleren. Het bestaat uit EPS-bolletjes met bindmiddel.” Hij legt uit dat zijn bedrijf één van de eerste in Nederland is die stofvrij boort, geheel conform de nieuwe Arbo- regelgeving. “Op specifiek verzoek van aannemer Van Wijnen.” Hij wijst op de goede samenwerking tussen de partijen en de lean planning waar Bameco onderdeel van was. “Daar hebben we ruimschoots ervaring mee. We worden zeer regelmatig ingeschakeld door grote aannemers en woningcorporaties uit de regio. Op microniveau hebben wij een stuk communicatie met de bewoners opgepakt. Om er zo voor te zorgen dat de overlast voor die bewoners en voor woningcorporatie Servatius minimaal bleef.”

| 99

AMSTERDAM | De Makroon Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | M.J. de Nijs en Zonen

Nieuwbouw zorgcomplex gebouwd op ‘postzegel’ in Amsterdamse binnenstad In opdracht van de Osira Groep is door Architecten Cie. een herontwerp gemaakt van een verzorgingshuis aan de Nieuwe Passeerdersstraat bij de Amsterdamse Singelgracht. M.J. de Nijs en Zonen heeft het project ontwikkeld, uitgevoerd in BIM en gerealiseerd. ‘De Makroon’ bevat in totaal 172 woningen voor senioren. Amstelring (onderdeel van de Osira Groep) huurt een etage met veertig zorgwoningen. Het pand is eigendom van Syntrus Achmea. Op 28 oktober jl. werd het project opgeleverd. De opdracht van De Nijs betreft het realiseren van een woongebouw bestaande uit zes woonlagen, volledig onderkelderd ten behoeve van een parkeergarage met 179 parkeerplaatsen. Op de begane grond bevinden zich straks commerciële voorzieningen, terwijl op de zogenoemde ‘belle etage’ de zorgwoningen verwerkt zijn, met daarboven zelfstandige appartementen. Het bruto vloeroppervlak van de nieuwbouw bedraagt circa 28.000 m².

Amsterdammers kennen ‘De Makroon’ wellicht als het ‘Bernardus’, een monumentaal zorggebouw uit 1915 dat geen officieel monument was. Het verouderde verzorgingshuis bij het Leidseplein is gesloopt, omdat het volgens de architect ‘ook met een ingrijpende verbouwing niet meer in een hedendaags zorgconcept zou kunnen voorzien’. De gekozen mix van levensloopbestendige beleggershuur met 24-uurs zorg is een concept dat aansluit op de behoefte in Amsterdam-Centrum,

De opdracht betreft het realiseren van een woongebouw bestaande uit zes woonlagen

100 |

zegt bedrijfsleider Rhoman Hillen van De Nijs. “In dit deel van Amsterdam bestaat veel vraag naar zelfstandige ouderenwoningen van hoge kwaliteit, met toch ook dat stukje aansluitende zorg dat men kent uit woon-zorgcentra. Op de eerste verdieping worden 24-uurs zorgvoorzieningen zoals een zorghotel en groepswoningen gehuisvest. Bij inschrijven was er sprake van een minimumleeftijd van 70+; later is dat verlaagd naar 50+.”

AMSTERDAM | De Makroon

VERSCHILLENDE BAKSTEENSOORTEN Het ontwerp van De Makroon verwijst zowel naar de woonsfeer van de grachtengordel als naar die van de 19e-eeuwse wijken aan de overzijde van de Singelgracht, aldus de architect. De hoofdtoegang aan de Nieuwe Passeerdersstraat biedt zowel toegang tot de zorglaag op de eerste verdieping als de binnenhof, waarop de entreehal-

len van de zelfstandige woningen uitkomen. Aan de gevel is dezelfde baksteensoort in drie opeenvolgende tinten toegepast. “Het gebouw is verder afgewerkt met hoogwaardige producten als zink, natuursteen en aluminium kozijnen”, vervolgt Hillen. “De binnenhof gebruiken wij als bouwterrein. Sowieso wordt hier just-in-time aangeleverd. We werkten in de piekperiode met 120 man

uitvoerend personeel op een kleine ‘postzegel’, waarvan veertig man eigen personeel.” Vooral installatietechnisch moest er veel gebeuren in het gebouw. “In het geval van de zorglaag vergde het de nodige inspanning en coördinatie om alles boven het verlaagde plafond te krijgen. In het complex is bijvoorbeeld zowel een duurzame warmtepomp als een integraal verwarmingssysteem opgenomen. Tijdens de cascobouw (prefab betoncasco met gestorte vloer) is het werk nog relatief eenvoudig planbaar, maar zoals altijd is de afbouwfase logistiek en organisatorisch het meest spannend”, zegt Hillen. “Wij leveren dit project turnkey op, en ook de inrichting van het openbaar gebied voeren wij gedeeltelijk uit. De commerciële voorzieningen op de begane grond worden casco opgeleverd.” Naar verwachting is De Makroon in 2016 ‘woonklaar’. ❚

Bouwinfo

De hoofdtoegang aan de Nieuwe Passeerdersstraat biedt zowel toegang tot de zorglaag op de eerste verdieping als de binnenhof, waarop de entreehallen van de zelfstandige woningen uitkomen.

OPDRACHTGEVER ONTWERP ONTWIKKELING EN UITVOERING BOUWPERIODE

Syntrus Achmea Real Estate Finance Architecten Cie. M.J. de Nijs en Zonen december 2013 – oktober 2015

Vakmanschap en kwaliteit tot in het kleinste detail M.J. de Nijs en Zonen Warmenhuizen 0226 - 39 70 00 info@denijs.nl www.denijs.nl De Makroon Amsterdam

www.fsc.org FSC®C031342

ONTWIKKELING - BOUWEN - ONDERHOUD

| 101

Typisch Rutges » » » » » »

Investering in balans Bewoners in zicht Energie met toekomstwaarde Mensen in verbinding Risico's onder controle Familie met passie

planontwikkeling | advies & ontwerp | renovatie | onderhoud

Rutges BV | Damzigt 60 | 3454 PS De Meern Tel. 030 890 64 00 | info@rutgesvernieuwt.nl

www.rutgesvernieuwt.nl

ALPHEN AAN DEN RIJN | Renovatie woningen Naereboutstraat, PLAATSNAAM J.P. Coenlaan en D.| Projectnaam Rijkersstraat

Tekst | Patricia van der Beek Beeld | Rutges

‘Renoveren is communiceren’ Nog even en dan staan de zestig portiekwoningen aan de Naereboutstraat, J.P. Coenlaan en D. Rijkersstraat in Alphen aan den Rijn er weer mooi op. Woningcorporatie Wonen Centraal laat de binnen- en buitenzijde van deze woningen grondig renoveren. Wonen Centraal bracht de renovatie onder bij Rutges Vernieuwt, één van haar vier ketenpartners voor het uitvoeren van onderhouds- en renovatieprojecten. De aannemer treedt in deze projecten op als verlengstuk van de woningcorporatie. “Een rol die ons goed past”, aldus projectleider Jeroen van Weverwijk. “Naast de uitvoerende werkzaamheden verzorgen wij de woningopnamen en de bewonersbegeleiding. Ook voeren we de controles uit op het gebied van onder andere de brandveiligheid, bouwfysica en de constructie. Doordat wij bij de bewoners in huis komen, fungeren we tevens als de ogen en oren van de woningcorporatie.”

INVENTARISATIE Rutges Vernieuwt begeleidt het renovatieproces vanaf de inventarisatie tot aan de oplevering. Van Weverwijk: “Bij de inventarisatie bepalen we de status van de woningen en inventariseren we de wensen en klachten van de bewoners. Aandachtspunten in dit project zijn de asbestinventarisatie en de energetische verbetering van de gebouwen. Ook zijn er gevelkachels en open verbrandingstoestellen in de woningen aanwezig; die vervangen we door individuele cv-installaties met warmwatervoorzienin-

gen.” Op basis van de inventarisatie stelde Rutges Vernieuwt een aantal scenario’s op. Wonen Centraal koos het best passende scenario en verstrekte Rutges Vernieuwt in het voorjaar van 2015 de opdracht voor de uitvoering van de renovatie.

COMMUNICATIE “Het succes van een renovatieproject staat of valt met goede communicatie”, vervolgt Van Weverwijk. “Na ontvangst van de opdracht nodigden we de bewoners uit om hun keuzes voor hun keuken, badkamer en toilet kenbaar te maken. Deze gegevens verwerkten we op de meterkastlijsten. Ook informeerden we de bewoners over de werkzaamheden en planning. Voorafgaand aan de werkzaamheden, die nu nog lopen, gaan we bij de bewoners langs om de planning door te nemen en de meterkastlijst te controleren. Eén week van tevoren gaat de uitvoerder nog een keer langs om te zien of de werkzaamheden kunnen plaatsvinden.” Rutges Vernieuwt heeft een eigen bewonersbegeleider op het project, bij wie de bewoners met vragen terechtkunnen. Tijdens de planvorming dacht een klankbordgroep mee over onder meer de indeling van de keuken. ›

Projectinfo EVEN WENNEN Aan de gevels van de woningen aan de J.P. Coenlaan in Alphen aan de Rijn werd voegwerken metselwerkherstel uitgevoerd. De gevels zijn tevens onder hoge druk schoongemaakt en afrondend van een hydrofobeerlaag voorzien. Die werkzaamheden werden uitgevoerd door de Van der Haar Groep. Het bedrijf heeft een eigen steigerbouwafdeling die voorafgaand aan het werk de steigers plaatste. “We zijn nagenoeg klaar”, vertelt uitvoerder Jaco Franken. “Alleen op begane grondniveau moeten nog wat zaken worden uitgevoerd.” Met de werkzaamheden, zegt hij, werd direct na de bouwvak van dit jaar begonnen. In die beginfase lag ook even een uitdaging. “Dit was voor ons een reguliere klus. Aan het begin, bij blok 1, startten de schilders echter vrijwel meteen na ons. Daardoor zaten die in eerste instantie net iets te dicht achter ons. Daar zijn we echter na overleg al snel uitgekomen. Kwestie van even aan elkaar wennen en dan gaat het lopen.”

| 103

EEN BUNDELING VAN

VAN TECHNIEK

Voegwerkrenovatie Metselwerkrenovatie Stofarm hakken Renovatie spouwankers Stalen steigers

Bezoekadres: Kamperzeedijk 107 8281 PD Genemuiden

Zekerheid van

kwaliteit en duurzaamheid Gespecialiseerd in metsel- en voegwerkrenovatie

www.vanderhaargroep.nl

www.vanderhaarsteigers.nl

INSTALLATIE TECHNIEK

Postadres: Kamperzeedijk 57 8281 PB Genemuiden

Van der Sluis Technische Bedrijven heeft alles in huis om zich een totaalinstallateur te mogen noemen.

T: 038 - 344 65 55 E: info@vd-sluis.nl W: www.vd-sluis.nl

Deskundigheid, een zeer brede ervaring en een no-nonsense mentaliteit garanderen dat al uw installatieactiviteiten bij ons in zeer goede handen zijn.

VDS_adv_95x130_06_2015_WT.indd 1

Met ruime ervaring in de timmerindustrie is Brandhof De Meern een gelouterde speler in de timmer- en interieurbranche. U kunt bij ons terecht van kozijnen tot een compleet ontworpen interieur. Alles wordt in huis gemaakt door onze ervaren professionals die allen beschikken over de kwaliteiten om al uw plannen te realiseren. Meer info? www.brandhofdemeern.nl

Hoofdvestiging BaTech Montage W.a. Scholtenlaan 5 9615 TG KOLHAM E: info@batech.nl T: 0598 382566 W: www.batech.nl

Damzigt 38 3454 PS De Meern T 030 666 40 41 E info@brandhofdemeern.nl I www.brandhofdemeern.nl

BDM15-1002 advertentie ondernamen.indd 1

26-05-15 18:44

30-06-15 11:14

ALPHEN AAN DEN RIJN | Renovatie woningen Naereboutstraat, J.P. Coenlaan en D. Rijkersstraat

Projectinfo MODELWONING Bij het opknappen van de woningen aan de J.P. Coenlaan en Naereboutstraat van Wonen Centraal werd Van der Sluis Technische bedrijven, ketenpartner van Rutges, ingeschakeld voor de badkamer-, keuken- en toiletrenovatie. Alle woningen zijn tevens voorzien van nieuwe mechanische ventilatiesystemen en het bestaande rookgasafvoer- en luchttoevoersysteem is vervangen. Ook kreeg een aantal woningen een nieuwe cv-installatie. De vijf woonblokken zijn voorzien van nieuwe dakgoten en nieuwe hemelwaterafvoeren.

Voor.

Na.

WONING- EN GEVELRENOVATIE

Ook krijgen de bewoners beschikking over een noodkeuken, douche en toilet. Van Weverwijk: “Als alles aan de binnenzijde klaar is, vindt nog het buitenschilderwerk plaats en knappen we de gevels en de portieken op. We herstellen betonrot, renoveren en hydrofoberen het metselwerk en coaten de balkons. De hekwerken worden geconditioneerd herbehandeld.” Drie van de vijf blokken zijn inmiddels gereed. En met het laatste blok in de voorbereidende fase loopt het treintje van werkzaamheden gestaag door. Eind 2015 vindt de oplevering plaats. ❚

Medio augustus 2015 startte de renovatie van de vijf woonblokken. De werkzaamheden worden per blok uitgevoerd, van links naar rechts en van boven naar beneden. “Iedere dag starten we een woning op”, zegt Van Weverwijk. “In vijftien dagen vernieuwen we waar nodig de keuken, badkamer en toilet. Met de cv-installaties en isolatie verbeteren we de energieprestaties en het comfort van de woningen.” Om de overlast voor de bewoners te beperken, vinden alle transporten via de achterkant van de woning plaats.

Reguliere werkzaamheden, zo noemt projectleider Arjan Sarelse het. “In totaal zijn het zestig appartementen waar we na de bouwvak aan zijn begonnen. Geen lastige klus, temeer omdat we voorafgaand aan de start van het project een modelwoning hebben gemaakt. Eventuele knelpunten zouden daar aan het licht gekomen zijn. Dankzij een goede samenwerking met de aannemer en andere partijen, verlopen de werkzaamheden prima. De bouwplaats is ruim, goed ingericht en ligt gunstig zodat leveranciers makkelijk kunnen laden en lossen. In het begin moet iedereen even wennen aan de werkzaamheden en is het even aftasten, dat is normaal, maar alles gaat nu vlekkeloos.”

HEEL ZICHTBAAR De werkzaamheden van Batech Montage, specialist in de renovatie van bestaand hekwerk, bestaan uit het stralen en spuiten van hekwerk. Maar er kunnen bijvoorbeeld ook aanpassingen worden uitgevoerd. Het bedrijf is onder meer actief bij de renovatiewerkzaamheden aan de woningen aan de J.P. Coenlaan en Naereboutstraat in Alphen aan den Rijn.

Voor.

Na.

“We zijn daar in september begonnen en lopen mee in de algemene planning”, vertelt directeur Gerard Bolmer. “Het gaat om vijf blokken, waarin wij gefaseerd aan het werk zijn.” Hij legt uit dat het hekwerk wordt weggehaald, vervolgens in de eigen werkplaats wordt opgeknapt en voorzien van een nieuwe verflaag om daarna weer te worden teruggeplaatst. Waar nodig worden nieuwe hekken geplaatst. “Als het oude vervormd is of weggehaald.” De kwaliteit van het staal is over het algemeen nog goed, zo heeft hij inmiddels gemerkt. “Het is verder geen lastig project, dit soort werkzaamheden is ons op het lijf geschreven. We maken een klein deel uit van de totale renovatie, maar wel een heel zichtbaar deel.”

| 105

SCHEVENINGEN | De Zuid – Norfolk

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | a.s.r. vastgoed ontwikkeling

Een gebied met een aantrekkelijk spanningsveld Je hoort er de zee. Je ruikt het zilte water. En wie uit het raam kijkt, geniet van het vrije uitzicht over de duinen naar de zee of kijkt uit op de levendige kade. De nieuwe wijk De Zuid op het voormalige Norfolkterrein in Scheveningen is straks uniek in zijn soort. Het gebied rond de 3e haven van Scheveningen is vrijgekomen door het vertrek van de Norfolkline. Maar hoe industrieel de functie van het gebied ook was, het blijkt ook alles in zich te hebben om er riant te wonen. “Dit gebied heeft een aantrekkelijk spanningsveld”, vertelt Anne Ophoff, projectontwikkelaar van a.s.r. vastgoed ontwikkeling. “Aan de ene kant is er de levendigheid en bedrijvigheid van het havengebied; aan de andere kant is er de natuurlijke rust van strand, zee en duinen.” De herontwikkeling van De Zuid is onderdeel van het herontwikkelingsplan voor het totale havengebied. Ontwikkelaar a.s.r. bouwt hier samen met de Malherbe Groep zo’n vierhonderd woningen, deels met uitzicht op de haven, deels met uitzicht op het Natura 2000-gebied. In de beschutting van de appartementengebouwen ligt een autoluw binnengebied met eengezinswoningen.

106 |

EEN UITGEBALANCEERD PLAN Gemeente Scheveningen schrijft in 2007 de eerste tender uit voor de ontwikkeling van het gebied. De meningen lopen op dat moment nog sterk uiteen. Zelfs de vraag of de haven moet worden gedempt of open moet blijven, is nog niet beantwoord. Maar na veel overleg legt a.s.r vastgoed ontwikkeling een uitgebalanceerd, stedenbouwkundig plan op tafel. De visserij krijgt hierin volop ruimte om haar activiteiten uit te breiden. De Zuid wordt een levendig gebied voor wonen, werken en ontspannen.

UITEENLOPENDE WOONSFEREN De invulling van het woongebied kenmerkt zich door afwisseling. De appartementen aan de Houtrustweg hebben een wijds uitzicht op de duinen, het

SCHEVENINGEN | De Zuid – Norfolk

strand en de Noordzee. Voor wie van meer reuring houdt, zijn er appartementen bovenop de bedrijfsruimten met zicht op de dynamische haven. Het beschutte binnengebied van het plan wordt gevuld met zo’n 75 grondgebonden woningen met tuin. Deze woningen lenen zich voor gezinnen, maar evenzeer voor de combinatie van wonen en werken aan huis. Het binnengebied is kleinschaliger van opzet en laat een diversiteit aan architectuur zien.

HOME-MADE CONCEPT “De grondgebonden woningen worden ontwikkeld volgens het ‘HOMEMADE’-concept van a.s.r.”, vertelt Ophoff. “De koper kiest in eerste instantie de kavel met een basiswoning. Daarna past hij de indeling naar eigen smaak aan. Hij kan de breedte van zijn kavel kiezen, de afmetingen van de ramen, het aantal slaapkamers en woonlagen, de vorm van het dak, de kleur van de gevel en meer. Met de online woonplanner op dezuid.nl kan hij eenvoudig zijn keuzes in beeld brengen en beoordelen of het is zoals hij had gedacht. Om toch enigszins grip te houden op de sfeer en de uitstraling van het geheel hebben we een catalogus samengesteld, waaruit de keuzes gemaakt kunnen worden. Deze is verrassend uitgebreid. Slechts bij enkele woningen is de keuze enigszins beperkt.”

DUURZAAMHEID Duurzaamheid is voor a.s.r. niet meer weg te denken bij de inrichting van nieuwe gebieden. Ophoff: “De eerste duurzame keuze is gemaakt door het gebied te herontwikkelen. Daarnaast doen we er alles aan om de woningen

in de eerste deelfase energiezuinig te maken; ze worden goed geïsoleerd en krijgen zonnepanelen. Omdat in de omgeving van het gebied een grote kolonie mussen huist, worden in de gevel van het appartementencomplex nestkasten geplaatst. Voor de vervolgfasen wordt onderzocht of we ook nog opwekken uit warm afvalwater.” De verkoop van het eerste bouwblok ZuidDuin aan de Houtrustweg is gestart. “Het wordt aantrekkelijk wonen in dit gebied”, dat staat voor Ophoff vast. “De woningen liggen op een steenworp afstand van de duinen, het strand en de haven. Wonen en een permanent vakantiegevoel gaan hier hand in hand.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVERS

a .s.r. vastgoed ontwikkeling, Utrecht en Malherbe Groep, Den Haag STRUCTUURONTWERP LEV’s architecten Amsterdam, ONX, Hoofddorp, Marlies Rohmer Architects & Urbanists, Amsterdam, Broos de Bruijn, Rotterdam en HOYT Architecten & Bouwmanagers, Rotterdam CONSTRUCTEUR Zonneveld ingenieurs, Rotterdam BOUWFYSISCH ADVISEUR DGMR, Den Haag INSTALLATIES HE adviseurs, Rotterdam UITVOERING ZUIDDUIN Van Wijnen, Delft INVESTERINGSVOLUME € 200 miljoen BOUWPERIODE 2016 – 2021

| 107

www.dezuid.nl

Uit liefde voor waterratten zonaanbidders en vrijheidszoekers “Zon, zee en zand. Het is hier héérlijk! We zitten pal achter de duinen met uitzicht op zee. Er is ook plek aan de levendige kade in de haven of juist meer in de luwte, uit de wind en in de zon. We genieten elke dag van de weidsheid, het rollende geluid van de golven, de zilte geur en het zand tussen je tenen. We kijken naar vissersbootjes en plezierjachten, halen een visje of pakken een terrasje. Wat een vrijheid! De kinderen willen niet meer naar huis! Maar dat hoeft ook niet: we zijn al thuis. Groeten uit De Zuid in Scheveningen.”

Geluk is voor iedereen

LEEUWARDEN | Sint Bonifatiuspark

Tekst | Anniek Heijs NNK Concept Beeld | Bouwbedrijf Lont

Energieneutraal wonen tussen monumentaal groen De vraag naar energieneutrale huisvesting heeft in het afgelopen jaar een behoorlijke vlucht genomen. Onder andere door initiatieven als De Energiesprong is er een kentering waar te nemen. De Nederlandse overheid vindt dat het energieverbruik van huishoudens omlaag moet. Zo’n 15% van al het energieverbruik in Nederland gebruiken we in woningen en jaarlijks betalen we in Nederland 13 miljard euro aan energiekosten voor koop- en huurwoningen. Met het aanscherpen van de EPC-norm naar 0,4 in het Bouwbesluit per 1 januari 2015 is een stap gezet naar een duurzamere toekomst. Vanaf 2020 geldt een EPC van 0 voor nieuwbouw. Door betere isolatie en zuinige ketels is het energieverbruik per woning door de jaren heen gedaald, maar om de ambitie voor 2020 waar te maken, mag het nog duurzamer: een woning die niet méér energie verbruikt dan hij zelf

opwekt. Zo’n woning is energieneutraal. Over de aanpak van dergelijke woningbouwprojecten spreken we met Wigle Anema, hoofd voortraject bij Bouwbedrijf Lont uit het Friese St.-Annaparochie. ›

Bijzonder is de karakteristieke en kwalitatieve uitstraling in combinatie met de nieuwste technieken om een EPC van 0 te bereiken.

| 109

PLAATSNAAM | Projectnaam LEEUWARDEN Sint Bonifatiuspark

Bouwen aan totaaloplossingen

Lont sponsort

Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018

Bonifatiuspark Leeuwarden

Dé totaalbouwer van Noord-Nederland. Betrouwbaar, professioneel en realistisch, dát zijn onze kernwaarden.

De Wissel 19 St. Annaparochie Tel 0518-409393 lont@lont.nl

www.lont.nl

110 |

LEEUWARDEN | Sint Bonifatiuspark

DUURZAAM MET KARAKTER “Het directe voordeel van de energieneutrale woning is voor de bewoner”, vertelt Anema. “Domweg omdat de kosten voor energieverbruik veel lager zijn vergeleken bij conventionele bouw. Het indirecte voordeel voor de samenleving is natuurlijk minder energievraag en dus minder CO2-uitstoot.” In Leeuwarden realiseert Lont de bouw van 28 energieneutrale laanwoningen in de nieuwe woonwijk het Sint Bonifatiuspark, voor ontwikkelaar Slokker Vastgoed. “Bijzonder is de karakteristieke en kwalitatieve uitstraling in combinatie met de nieuwste technieken om een EPC van 0 te bereiken”, aldus Anema. “We hebben gekozen voor traditionele bouwmaterialen welke passen in de parkachtige omgeving. De sfeer wordt bepaald door de ruime opzet van de woningen en mooie afwerking met robuust gemetselde gevels, keramische dakpannen, verzinkte dakgoten en aan hout gelijkende kozijnafwerkingen.”

SINT BONIFATIUSPARK Op het terrein van het voormalige Bonifatiushospitaal (uit 1935) in Leeuwarden heeft Lont in de afgelopen jaren 37 hofwoningen, 21 parkwoningen en 5 vrijstaande entreevilla’s opgeleverd tussen het monumentale groen. En nu dus de energieneutrale laanwoningen waarvan de eerste fase intussen is opgeleverd en de tweede fase is gestart. “Ontwikkelaar Slokker is in onze samenwerking verantwoordelijk voor de stedenbouwkundige inpassing en het architectonisch ontwerp, wij vullen dit aan met de volledige technische uitwerking van de plannen qua engineering en realisatie”, licht Anema de samenwerking toe. “Bij dit project zijn voor het behalen van de EPC van 0 de uitgangspunten van de trias-energetica energetica gevolgd. Door met

maximale isolatie, triple glas, geïsoleerde kozijnen en een hoge luchtdichtheidsklasse een optimale schil creëren. Dit is aangevuld met beproefde installatietechnieken, zoals warmteterugwinning uit lucht en warm water en natuurlijk zonnepanelen op het dak. Het resultaat is een toekomstbestendige en waardevaste woning!”

WAARDEVAST De belangrijkste voorwaarde bij de keuze van maatregelen om de woningen energieneutraal te krijgen, was het gebruikerscomfort. Ofwel, hoge woonkwaliteit tegen lage milieukosten. Met alle positieve gevolgen voor de waardeontwikkeling van het huis. Lont streeft altijd naar verantwoord en toekomstbestendig bouwen op een efficiënte wijze. “Met besparingen tot ruim zestig procent is zuinig energieverbruik bovendien fijn voor de portemonnee van bewoners”, besluit Anema. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ARCHITECT ENGINEERING EN REALISATIE INSTALLATIES BOUWTIJD

Slokker Vastgoed BV, Huizen Mulleners + Mulleners Architecten, Amsterdam/Thorn Bouwbedrijf Lont BV, Sint Annaparochie Technisch buro Zonderland, Minnertsga 2014 – 2015

Projectinfo HOUT MAG GEZIEN WORDEN

De praktische oplossing met veel comfort

Of het nu om tuinhuisjes, paardenstallen, kapschuren, garages of kantoor- en praktijkruimtes gaat: bij Houtbouw de Vries staan professionaliteit en kwaliteit voorop. Heeft u speciale wensen? Zoals een geïsoleerde vloer, de aanleg van water en elektriciteit, de installatie van een keukenblok of het inrichten van een dierenverblijf? Geen probleem. Ook puur maatwerk is bij Houtbouw de Vries mogelijk.

Er zijn verschillende argumenten om voor hout te kiezen. De uitstraling is er één van. Hout is een mooi, natuurlijk materiaal en een plezier om naar te kijken. Bij Houtbouw de Vries vindt u de vakmensen om uw ideeën in hout uit te voeren. Wij leveren originele oplossingen voor hobby, werk en wonen. Betaalbaar, betrouwbaar en snel. U ontvangt een ontwerp dat aan al uw wensen voldoet. Voor elke plek, voor elk gebruik.

Het bouwen van een houten object gaat snel. De materialen worden op maat voorbereid. Vaak is het werk ter plaatse in een dag geklaard. De bouwplaats wordt opgeruimd achtergelaten en het object veegschoon opgeleverd.

Harm Smidswei 23 9298 RE Kollumerzwaag t (0511) 820 380 m 06 13 140 141 e info@houtbouwdevries.nl

houtbouwdevries.nl

Houtbouw de Vries heeft de meest uiteenlopende projecten in hout uitgevoerd. U kunt hierbij denken aan de seriematige productie en plaatsing voor bedrijven en instanties zoals bouwmaatschappijen, woningcoöperaties/stichtingen, gemeentelijke of overheidsinstanties, recreatiebedrijven, enzovoort. Kijk op www.houtbouwdevries.nl voor een impressie en voor meer informatie.

Voor elke plek, voor elk gebruik • adv 95x130 de Vries.indd 1

17-10-15 11:23

| 111

HOUTEN | JOINN! Tekst | Scripturum, Marjoleine Meppelink Beeld | HorizonPhotoworks

Multifunctioneel en uniek concept in het centrum van Houten Hoewel het pand De Spoorgaard al jaren deel uitmaakte van het centrum van Houten, is het nu, na een spraakmakend transformatieproces, pas echt gaan leven. De praktische ligging van het pand nodigde uit tot een dynamisch concept met een multifunctioneel karakter. Na intensief marktonderzoek in Houten en omgeving is door Luc en Wout de Wit een uniek plan uitgewerkt dat volop mogelijkheden biedt voor onder meer expats, forensen, ZZP’ers, verenigingen en bedrijven. “Ondanks het feit dat wij ons hele leven al in Houten wonen, was het grauwe pand ons niet eerder opgevallen”, vertelt Luc de Wit, eigenaar van ontwikkelingsbureau Vidès Transformatie & Ontwikkeling. “Dit neemt niet weg dat het pand in de basis veel potentie heeft. Met name de centrale ligging aan het station van Houten is een groot voordeel, evenals het ruime aanbod aan parkeergelegenheid.”

UNIEK CONCEPT Het unieke concept heeft Luc samen met zijn broer Wout de Wit bedacht. Wout is architect en heeft zijn eigen architectenbureau in Houten. “Na een tip van een bedrijfsmakelaar hebben wij samen onderzocht of en op welke wijze het gedeeltelijk leegstaande pand getransformeerd kon worden”, vertelt Wout. “We vonden het niet alleen belangrijk om te kijken waar de locatie zich het best voor leende, maar wilden ook iets innovatiefs neerzetten.”

JOINN! Een grondig brainstormtraject heeft uiteindelijk geleid tot drie scenario’s: een woon-zorg voorziening, een hotel en het huidige concept dat is omgetoverd tot JOINN! Deze nieuwe naam is gebaseerd op het samenbrengen van verschillende doelgroepen waarbij gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden die het pand te bieden heeft. Door het laagdrempelige karakter van het concept kan men in een ongedwongen en prettige sfeer vergaderen, flexwerken, overnachten en een hapje eten in het restaurant.

PROJECTORGANISATIE Na een intensieve zoektocht zijn er diverse investeerders gevonden die enthousiast waren over het idee en de mogelijkheden die het biedt. “Gezamenlijk vormen zij de projectorganisatie waarbij wij, binnen bepaalde kaders, de vrijheid hadden om het project tot ontwikkeling te brengen”, aldus Luc. Samen met hoofdaannemer Huurdeman, E-installateur Van de Pol Elektrotechniek en W-installateur Vossebelt is vervolgens een bouwteam gevormd. Om het bouwproces te kunnen laten slagen, was een goede samenwerking een belangrijk vereiste. Gerard Veenman, directeur van Bouwbedrijf Huurdeman, vertelt: “Onze uitvoerder, Chris Petrusma, speelde hierbij een centrale rol. Met een zeer strakke planning en een relatief korte bouwtijd was het zeker geen gemakkelijk project, maar de hardst bevochten overwinningen zijn vaak de mooiste.”

METAMORFOSE Het pand zelf heeft, zowel aan de buiten- als binnenzijde, een enorme metamorfose ondergaan. Op de eerste verdieping bevinden zich alle gemeenschappelijke functies zoals vergaderruimtes en het restaurant. Op

112 |

de tweede en derde verdieping zijn 25 city lofts gevestigd, elk voorzien van een eigen keuken. Wout: “In het gebouw hebben we industriële elementen gecombineerd met verfijnde details en materialen, waardoor een unieke en toegankelijke uitstraling is gecreëerd.” Het gevelbeeld is door de aanpassingen enorm opgeknapt. In het midden van het gebouw zat een klein, onopvallend deurtje waardoor je het pand kon betreden. Door dit meer open te breken, is een entree ontstaan met een open en uitnodigend karakter. Het grote balkon boven de entree is bovendien een echte eye-catcher en geeft het gebouw een exclusieve uitstraling.

VERTICALE GELEDINGEN Ook de originele verticale geledingen van het pand kwamen niet helemaal goed uit de verf. Daarom is ervoor gekozen de buitenschil te verven in wit en antraciet. In samenspel met de nieuwe op maat gemaakte glazen balkons die aan de bestaande gevel zijn opgehangen, worden de verticale geledingen van het pand nu veel meer benadrukt. Door alle bouwkundige en installatietechnische aanpassingen heeft het gebouw een duurzaam karakter gekregen. Zo zijn alle bestaande wanden aan de binnenzijde na-geïsoleerd en de ramen en kozijnen vervangen door aluminium puien. In plaats van een conventionele cv-installatie is gekozen voor een koelsysteem, een warmtepompsysteem en een zonneboiler. “Deze maatregelen hebben geresulteerd in een enorme energielabelsprong; een prestatie waar we trots op mogen zijn”, besluit Luc. ❚

HOUTEN | JOINN!

Projectinfo ‘HELEMAAL VAN DEZE TIJD’ Steeds vaker is Van den Pol Elektrotechniek betrokken bij de herontwikkeling van bestaand vastgoed. “Met een andere functie blijkt voor veel verouderde objecten een prima toekomst weggelegd”, zegt directeur Wim van den Pol. “JOINN! is daarvan een actueel voorbeeld. Een gedateerd kantoorpand in het hart van Houten is na jarenlange leegstand getransformeerd in een complex met ZZP-werkplekken, vergaderruimtes, horeca en short stay-appartementen.” De reacties op het initiatief zijn positief. “Door de ligging pal naast het NS-station ben je binnen tien minuten in Utrecht en met veertig minuten in Amsterdam. Samen met het fietstransferium en de ruime parkeermogelijkheden zorgt dit voor een optimale bereikbaarheid.” All electric De ombouw van kantoorgebruik naar een mix van wonen, werken en horeca maakte vervanging van de bestaande installaties noodzakelijk. “Het was een complexe klus om alle verschillende functies goed te integreren. Op een paar uitzonderingen na is het een all electric gebouw geworden. Ook is veel LED-verlichting toegepast.” JOINN! werd turnkey opgeleverd, compleet met alle apparatuur. In plaats van energielabel G heeft het voormalige post- en NS-kantoor nu een A++-label. “Het gebouw is technisch en energetisch helemaal van deze tijd én klaar voor de toekomst.”

Bouwinfo

80 jaar Als familiebedrijf met een historie van 80 jaar staat de lange termijn centraal bij Van den Pol. “Bijdragen aan een nieuw perspectief voor een verouderd gebouw past naadloos in onze filosofie waarbij alles draait om duurzaamheid”, benadrukt Wim van den Pol. Daarom realiseert zijn bedrijf niet alleen de installaties maar maakt het als investeerder ook JOINN! mede mogelijk.

OPDRACHTGEVER Loft2Live B.V. ONTWERP De Wit architecten ADVIES Vidès Transformatie & Ontwikkeling UITVOERING Bouwbedrijf A. Huurdeman B.V. INSTALLATIES Van den Pol Elektrotechniek B.V. & BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Installatiebedrijf Vossebelt B.V. € 2.000.000 ex. BTW maart 2015 – november 2015

Lean&Duurzaam Voor een vakkundig advies en het leveren van maatwerk

Installatiebedrijf Vossebelt B.V. is al bijna 50 jaar operationeel in de utiliteitsbouw. Wij hebben veel ervaring in renovatieprojecten.

VERWARMING KOELING LUCHTBEHANDELING BEHEER

Gespecialiseerd in het verduurzamen van technische installaties en het aanpassen tot label A niveau.

vandenpol.com

Pakketboot 5 | 3991 CH Houten | Tel. (030) 2885108 | info@vossebelt.org Kijk op onze website www.vossebelt.org

| 113

HAARLEM | Helsinkistraat

Tekst | Henk Geist Beeld | Vastbouw

PRÉ WONEN RENOVEERT 96 EENGEZINSWONINGEN UIT DE JAREN ’60

Metamorfose geeft rijtjes woningen een eigentijds beeld In een half jaar tijd zijn 96 eengezinswoningen aan de Helsinkistraat in het Haarlemse stadsdeel Schalkwijk ingrijpend gerenoveerd. De doorzonwoningen uit 1966 zijn getransformeerd in energiezuinige woningen met een volledig nieuw uiterlijk, waardoor ook de uitstraling van de buurt is verbeterd. “Het zijn heel andere woningen geworden. Dat was ook de bedoeling van deze renovatie”, zegt Rob van Wageningen, projectontwikkelaar bij corporatie Pré Wonen, de eigenaar van de sociale huurwoningen. “Het nieuwe metselwerk en de entree geven de woningen een eigentijdse uitstraling. Pré Wonen investeert hier in duurzaamheid door grondige dak-, gevel- en vloer isolatie, nieuwe ventilatie- en cv-installaties en in het dakvlak opgenomen zonnepanelen. Hierdoor zijn de huurverhoging en de energiebesparing naar verwachting gelijk aan elkaar. Voor een redelijke prijs is eigenlijk een geheel nieuwe woning neergezet.”

PROEFWONING De renovatie is tot stand gekomen na overleg met de bewoners. Van Wageningen: “Wij presenteerden hen vier uitgewerkte plannen voor de aanpak, van vier verschillende aannemers. De bewonerscommissie sprak daarbij haar voorkeur uit voor het plan van Vastbouw en architect Claudia Hoekwater van Schippers Architecten. Eerst werd nog een proefwoning gerealiseerd en nadat uiteindelijk zo’n negentig procent van de bewoners met de plannen had ingestemd, kon de renovatie in de vorm van een Design & Build contract in februari dit jaar van start.”

114 |

“Het is bijzonder dat Pré Wonen het op deze manier heeft aangedurfd”, stelt Ernest Melssen van Vastbouw. “Dat je tegen marktpartijen durft te zeggen: dit zijn de woningblokken, neem zelf een architect mee en verras ons, uiteraard binnen de kaders van het Design & Build contract. Naast onze bouwkundige en technische inbreng heeft met name het ontwerp van architect Hoekwater er voor gezorgd dat we deze opdracht kregen.”

INDIVIDUELER KARAKTER “Het waren rechttoe-rechtaan woningen zoals die toentertijd overal in Nederland werden gebouwd”, zegt Claudia Hoekwater. “In de gevel zat geen enkele profilering, geen negge, geen dakoverstek, niks. Maar de blokken vormen een stedenbouwkundige eenheid en lenen zich daarmee voor een eigen aanpak binnen de wijk. De wens van de welstand, waarmee we al in een vroegtijdig stadium overleg hadden, was om de woningen een individueler karakter te geven zonder het idee van een rijtjeswoning aan te tasten. Daarom heb ik gekozen voor een sterk verticaal gelede en uitkragende entreepartij met een luifel. Dat maakt de afzonderlijke woningen herkenbaar. Daarom hebben we ook de karakteristieke schoorstenen met hun ritmiek gehandhaafd, ook al hebben die geen functie meer.”

HAARLEM | Helsinkistraat

Bij de renovatie is de buitenschil van de woningen verwijderd, alleen het binnenspouwblad bleef staan. Die werd voorzien van een isolatielaag en een nieuwe gemetselde buitenschil. De kunststof kozijnen zijn vervangen door fraaiere en veiligere exemplaren. De huurders hadden de mogelijkheid om tegen een extra huurverhoging te kiezen uit een aantal opties in de woning, zoals een open keuken, een nieuw toilet of een nieuwe badkamer. Daar is volgens Van Wageningen veel gebruik van gemaakt. Voor openslaande tuindeuren kon worden gekozen zonder huurverhoging.

DUURZAAM EN ONDERHOUDSVRIJ Bij de renovatie is gekozen voor de toepassing van duurzame en onderhoudsvrije materialen. Melssen: “Geen steenstrips bijvoorbeeld, maar traditioneel metselwerk en een aluminium entreepartij. Daarmee beschikt Pré Wonen nu over een stuk vastgoed dat zijn waarde de komende decennia behoudt.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP UITVOERING INSTALLATIES BOUWPERIODE BOUWKOSTEN

Pré Wonen, Velserbroek Claudia Hoekwater, Schippers Architecten, Den Haag Vastbouw, Bunschoten Technisch Buro Klomp, Amsterdam februari – juli 2015 7 miljoen euro

Projectinfo INSTALLATIETECHNIEK: VAN A TOT Z Alle installatietechnische werkzaamheden bij het renovatieproject Helsinkistraat zijn uitgevoerd door Technisch Buro Klomp uit Amsterdam. Middels een prestatiegerichte overeenkomst met Vast Bouw was Klomp in het voortraject al als ketenpartner betrokken bij het opstellen van een plan, dat voldeed aan de eisen van de corporatie. “Wij zijn sterk in renovatieprojecten; we kunnen door onze kennis en ervaring aan de voorkant van een project al meedenken over ontwerp en beheer, alsmede de Total Cost of Ownership. We hebben daarvoor alle knowhow in huis. Daardoor kunnen projecten ook in korte tijd worden uitgevoerd”, zegt directeur Edwin Klomp. Door alle energetische verbeteringen heeft het energielabel een sprong gemaakt van E naar A++. De woningen zijn voorzien van een vernieuwde cv-installatie met lage temperatuurverwarming, vraaggestuurde ventilatie en zonnepanelen. Aangezien het hele dak werd vernieuwd, zijn de zonnepanelen niet op maar in het dakvlak gemonteerd, hetgeen ook esthetisch gezien een enorme verbetering is.

Bespaar op energiekosten met een duurzaam advies Technisch Buro Klomp is gespecialiseerd in alle duurzame installatie technieken. Elektrotechniek Sanitairtechniek Klimaattechniek Technisch beheer

020 630 45 85 - klompbv.nl Green4energy is specialist in advies, aanleg en onderhoud van installaties voor duurzame energie.

green4energy.nl Doordacht duurzaam | 115

PLAATSNAAM HOORN | Kaap Hoorn | Projectnaam

De totale transformatie van een baken in Hoorn Tekst | Lilian Heijmans Beeld | Erik Poffers

Het Liornehuis in Hoorn heeft het afgelopen jaar een opvallende transformatie ondergaan. Het voormalige verzorgingshuis is veranderd in een modern gebouw met 83 betaalbare appartementen voor starters en ouderen. De kleinste appartementen zijn verkocht voor iets minder dan een ton. Het gebouw heeft niet alleen een nieuw aanzien en een andere bestemming gekregen, maar ook een nieuwe naam: Kaap Hoorn. Daarmee is een directe koppeling gelegd met de roemrijke geschiedenis van de stad Hoorn in het jaar dat de ronding van de Kaap wordt gevierd. Oorspronkelijk was het plan om het gebouw volledig te slopen. Toen directeur Guido Scholtens van de Scholtens Groep uit Wognum en Maarten Overtoom van GeO Architecten uit Schagen het gebouw nader bekeken, bleek het casco van het gebouw nog in goede staat. Daarom werd tot transformatie besloten. De structuur van het gebouw leent zich uitstekend voor compacte appartementen van 46 tot 111 m2. Woonproducten die prima aansluiten bij de woningbehoefte in en rond Hoorn.

FACILITEITEN Naast hun appartement beschikken de bewoners over een berging, een gezamenlijke fietsenstalling en een parkeerplaats. Iedere woning heeft een ruim balkon van 8 tot 10 m2, waar zelfs een

116 |

loungebank op past. Door efficiënt gebruik te maken van diverse belastingmaatregelen, waaronder het goedkopere btw-tarief dat afgelopen jaar nog gold en gezamenlijke inkoop van materialen zoals keukens, konden de verkoopprijzen laag blijven. Scholtens heeft in het atrium van het eigen bedrijfspand een volledige modelwoning gebouwd met balkon en bijhorend uitzicht op grote billboards, zodat potentiële kopers de woning ook werkelijk konden beleven. Een doorslaand succes. De appartementen waren bij de start van de bouw al nagenoeg allemaal verkocht.

DUURZAAMHEID “Niets is zo duurzaam als hergebruik van een bestaand gebouw. Vanwege de lange levensduur en onderhoudsarme eigenschappen van de

materialen, is in dit project onder andere gekozen voor kunststof kozijnen”, aldus Scholtens. “Een minpuntje was dat het hele gebouw vol zat met asbest, maar dat wisten we van tevoren en dat hebben we allemaal verwijderd. In de openbare ruimten is overal LED-verlichting toegepast en het gebouw heeft een gemeenschappelijke verwarming, water- en elektriciteitsvoorziening met individuele smartmeters voor de bewoners. Overtoom vervolgt: “De voormalige servicebalkons voor de bejaardenwoningen zijn geannexeerd door de gevel als een nieuwe huid rondom het bestaande gebouw te trekken. Er zijn grote zelfdragende balkons toegevoegd. Deze steunen op thermisch verzinkt stalen kolommen buiten het gebouw. Het bestaande metselwerk is wit

HOORN | Kaap Hoorn

Guido Scholtens en Maarten Overtoom.

gekeimd. Tezamen heeft het gebouw daarmee een nieuwe identiteit gekregen en is daardoor aantrekkelijk voor de nieuwe bewoners.”

SOCIALE INTERACTIE Tijdens de bouw werden de toekomstige bewoners en omwonenden nauw bij de voortgang betrokken via een gezamenlijke facebookpagina, nieuwsbrieven, voorlichtingsbijeenkomsten en bezoeken op locatie. Kern van het succes was het wekelijks overleg van het bouwteam en de interactie met de gemeente, waardoor er snel gehandeld kon worden. Overtoom: “We hebben er met man aan macht aan gewerkt. Daarom is het gelukt om de transformatie binnen zes maanden te realiseren. De nieuwe gevel met kolommen en balkons geeft de kijker de associatie met de tuigages van de tall ships. Het gebouw doet denken aan de tijd van kapitein Schouten, die in 1616 Kaap Hoorn in Chili ontdekte. Het pand is niet alleen een baken voor Hoorn, maar voor heel West-Friesland.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Scholtens Projecten B.V., Wognum

ONTWERP

GeO Architecten, Schagen

CONSTRUCTIEF

Constructiebureau Tentij B.V., Heemskerk

BOUWFYSISCH

Nieman Raadgevende Ingenieurs, Zwolle

INSTALLATIETECHNISCH ADVIES Madern Techniek B.V., Veenendaal en Beerepoot Installatietechniek B.V., Zwaagdijk-Oost

UITVOERING

Scholtens Bouw B.V., Wognum

INSTALLATIES

Madern Techniek B.V. , Veenendaal en Beerepoot Installatietechniek B.V., Zwaagdijk-Oost

STICHTINGSKOSTEN 11 miljoen

BOUWPERIODE januari – juni 2015

| 117

elektrotechniek bv INSTALLATIETECHNIEK

Zuiderinslag 12

Als BRL 6000-gecertificeerd, elektrotechnisch bedrijf zorgen wij voor kwalitatief

Postbus 39

hoogwaardige oplossingen die perfect aansluiten bij uw specifieke wensen en bij

3870 CA Hoevelaken

het beschikbare budget. Naast onze projecten bieden wij ook service, beheer en

BEVEILIGINGEN

(033) 253 45 81

onderhoud aan. Wij maken voor u een servicecontract op maat.

(033) 253 58 26

INSPECTIES

info@mossink.nl

PROJECTVERLICHTING

BESTURINGSTECHNIEK

www.mossink.nl

Al eens gedacht aan een installatie op basis van duurzame energie? Vraag eens naar de mogelijkheden. Ons team staat voor u klaar om uw wensen feilloos te vertalen naar pasklare oplossingen.

U W P A R T N E R I N R E N O V AT I E E N Z O R G Dak- en zinkwerk Sanitaire installaties Centrale verwarming Luchtbehandeling Service en onderhoud Technisch beheer TO O N A A N G E V E N D

I N S TA L L AT E U R V O O R

R E N O VAT I E

E N

N I E U W B O U W

Totaalinstallateur De Vreeden Bachweg 1, 3816 NA Amersfoort T (033) 470 03 00 info@devreeden.nl - www.devreeden.nl

AMERSFOORT-SCHOTHORST | De Koperhorst

Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Van Bekkum e.a.

KOPERHORST VERBOUWT IN DIENST VAN CLIËNTOMGEVING

‘Gastvrijheid en gezond verstand’ Op het eerste gezicht is de bewoonde renovatie van de begane grond van de Koperhorst in Amersfoort-Schothorst een ingreep in het hart van het gebouw. Maar de uitbreiding van het restaurant en ontmoetingscentrum in het circa tweehonderd plaatsen tellende woon-zorgcentrum is zodanig gefaseerd, dat zowel cliëntveiligheid, continuïteit als kwalitatieve doelstellingen (een ‘gastvrij’ zorgcentrum) gediend worden, vertelt manager facilitaire dienst Robert Sakkers. “Dankzij de projectopzet – in bouwteam met de aannemer – zitten wij als zorgorganisatie aan het stuur.” De Koperhorst is gebouwd in de jaren zeventig en meerdere malen uitgebreid, onder meer door ‘huisaannemer’ Bouwonderneming Van Bekkum uit Amersfoort. Met Van Bekkum zette de Koperhorst ook het huidige renovatieplan op. Dat laat de deels al gerenoveerde appartementen ongemoeid, maar geeft met slimme ingrepen nieuwe voeding aan de functie van een zorgcentrum in de samenleving. Twee jaar geleden werd in de Koperhorst al een openbare wijkbibliotheek gevestigd. Vanaf dit jaar wordt het restaurant uitgebreid en een ontmoetingscentrum aangebouwd op het terrein van de binnentuin. “Wij zijn een kleine zorgorganisatie met eigen vastgoed. Medewerkers lopen eenvoudig bij elkaar binnen en wij werken op basis van vertrouwen”, zegt Sakkers. “Die opzet is doorgezet in de projectorganisatie van de gefaseerde renovatie. ›

Projectinfo ELEKTROTECHNISCHE INSTALLATIE DE KOPERHORST In opdracht van Bouwonderneming Van Bekkum heeft Mossink de complete elektrotechnische installatie aangelegd bij het revitaliseringsproject van het restaurant en de ontmoetingsruimte van de Koperhorst. Mossink heeft de ruimtes voorzien van downlighters met energiebesparende LED-verlichting. De dakopbouw wordt smaakvol geaccentueerd met RGB-lichtlijnen. Deze zijn handmatig of automatisch in te stellen op kleur. De brandmeldinstallatie is uitgebreid en de data-installatie is aangepast; er zijn nieuwe aansluitpunten gekomen. Tevens is de bliksembeveiliging aangepast aan de huidige normen, inclusief het vernieuwen van de overspanningsbeveiligingen. “We wilden de dagelijkse gang van zaken voor de bewoners zo min mogelijk verstoren en de overlast zoveel mogelijk beperken. In de planning is daar dus vanzelfsprekend rekening mee gehouden”, aldus projectleider John Hilhorst. De oude binnentuin heeft plaatsgemaakt voor een nieuwe, sfeervolle ontmoetingsruimte. Ook de bouw van het restaurant is inmiddels voltooid en in gebruik genomen. Het resultaat is naar volle tevredenheid van alle betrokken partijen.

De renovatie vindt plaats in het laagbouwdeel achter de entree.

Mossink Elektrotechniek uit Hoevelaken is een veelzijdige en gecertificeerde onderneming die met vakbekwaamheid, kwalitatief hoogwaardige oplossingen en korte lijnen ieder project tot een succes maakt.

| 119

AMERSFOORT-SCHOTHORST | De Koperhorst

‘REALISEERBAAR PLAN’ Het renovatieplan is ‘strak gefaseerd en gebudgetteerd’, aldus projectleider Arend Jan Horstede van coördinerend aannemer Van Bekkum. “De huidige fase loopt van april tot november en heeft in technische zin niet zoveel uitdagends in zich, maar de bewoners blijven in deze omgeving en als er – bijvoorbeeld in het kader van asbestverwijdering – veel extra maatregelen moeten worden getroffen, blijken de korte lijnen binnen de projectorganisatie goed te werken. Wij kennen het gebouw en de opdrachtgever goed; dat betekent dat je snel kunt schakelen en een realiseerbaar plan op tafel kunt leggen. Met elkaar, slagvaardig, daadkrachtig en zonder onnodige, vaak kostbare adviesbureaus – met zoveel mogelijk vaste eigen mensen en vaste bouwpartners in het uitvoeringsteam.”

GASTVRIJHEID EN GEZOND VERSTAND

De uitbreiding vanaf de buitenzijde

Alle stakeholders, van brandweer tot uitvoerende partijen, zijn vroeg betrokken. Iedereen weet dat de bewoners centraal staan en wat onze uitgangspunten zijn. Wij krijgen steeds meer karakteristieken van een gastvrij wijkcentrum, terwijl ons appartementenaanbod is gedifferentieerd. Je vindt hier bijvoorbeeld zowel woongroepen voor zware zorg als semi-zelfstandige appartementen tot 75 m². Mede daarom is er een ontmoetings-recreatieruimte gerealiseerd, die inmiddels in gebruik is genomen en is het restaurant gefaseerd uitgebreid met zeventig plaatsen. Het restaurant is ook toegankelijk voor de buurt. Nu worden er alleen nog ’s middags warme maaltijden geserveerd, straks ook in de avond.”

De ingang van de ontmoetingsruimte is voorzien in de centrale hal. Deze uitbreiding in de binnentuin sluit aan op het restaurant van het woonzorgcentrum en is in november gereed. Rond de zomervakantie is gestart met de renovatie van het bestaande restaurant, dat onder meer van een compleet nieuw dak en nieuwe luchtbehandelingsinstallaties is voorzien; de radiatoren zijn vervangen door een laagtemperatuur vloerverwarmingssysteem. Sakkers: “Wij doen hier precies wat nodig is voor onze doelstellingen. En de zorgvuldige fasering dient zowel de cliëntveiligheid als de beperkte mogelijkheden, want we financieren deze renovatie uit eigen middelen. Dit project is een combinatie van gastvrijheid en gezond verstand.” ❚

Projectinfo STAP-VOOR-STAP VERDUURZAMEN De vernieuwing van de technische installaties van de Koperhorst nadert zijn voltooiing. De werkzaamheden betreffen volgens Joost Brons van De Vreeden Installatietechniek, dat de installaties voor technisch beheer in het Amersfoortse woon-zorgcentrum verzorgt, een reguliere renovatie op basis van beproefde systemen. “De renovatie zorgt niettemin voor een ‘significante verduurzaming’ van de gebouwgebonden installaties”, aldus Brons. “Wij hebben op de begane grond – in de huidige fasering van het renovatieproces – alle bestaande radiatoren verwijderd en vervangen door een vloerverwarmingssysteem”, aldus de eigenaar van De Vreeden Installatietechniek. “Verder hebben wij de luchtbehandelingssystemen aangelegd met een vraag- en CO2-gestuurde WTW-installatie. De technische ruimten laten wij in deze bouwfase nog ongemoeid; de werkzaamheden leiden tot een significante verduurzaming van de gebouwgebonden installaties, alsmede het leefklimaat op de begane grond van de Koperhorst. In technische zin hebben wij ook de engineering verzorgd. De grote uitdaging is de uitvoering in relatie tot bewoning door ouderen. Die verloopt soepel omdat in de projectlogistiek goed rekening wordt gehouden met de kwetsbare doelgroep. De werkzaamheden zijn goed afgeschermd en zorgvuldig gefaseerd in de tijd. Hierbij maken wij zoveel mogelijk gebruik van dezelfde monteurs.”

120 |

Het restaurant is uitgebreid met 70 plaatsen.

Bouwinfo OPDRACHTGEVER De Koperhorst ONTWERP Buro voor Bouwkunde Liefting HOOFDCONSTRUCTEUR Adviesbureau Ab Nanninga ADVIES Pahold BV Vastgoedadvies en BouwmanageUITVOERING INSTALLATIES BOUWPERIODE

ment (planvorming en haalbaarheid) Bouwonderneming Van Bekkum Mossink (E), De Vreeden (W/CV) april – november 2015 (fase 1 begane grond)

AMSTERDAM | W99

Tekst | Henk Geist Beeld | Lingotto

WONEN MET UITZICHT OP DE AMSTEL

Spectaculaire transformatie voormalig hoofdkantoor brandweer

Eind negentiende eeuw werd het complex Weesperzijde 99 gebouwd als verbandmiddelenfabriek. Daarna bood het gebouw jarenlang onderdak aan het hoofdkantoor van de brandweer Amsterdam. Nu krijgt het weer een nieuwe bestemming: vanaf april volgend jaar kunnen de toekomstige bewoners genieten van het uitzicht over de Amstel. â&#x20AC;ş

| 121

AMSTERDAM | W99

ling werd afgeblazen. Lingotto, die als tweede was geëindigd bij de tender, kreeg toen de kans het plan W99 alsnog uit te voeren. “Lingotto is specialist in de transformatie van oude gebouwen”, zegt Gerard Comello, partner bij Lingotto. “Bij deze locatie hebben we de toekomstige bewoners vroegtijdig geworven en betrokken bij het ontwikkelingsproces. Het is een bijzonder model van mede-opdrachtgeverschap, waarbij wij zorgen voor de voorfinanciering en het proces van de planontwikkeling aansturen. Door het sluiten van optiecontracten met de kopers dekken wij het verkooprisico af. Toen wij inschreven voor de tender hadden we al vijftien kandidaten, die waren er nog steeds toen wij pas een jaar later met de ontwikkeling van dit project konden starten. Dat zegt iets over hun betrokkenheid.”

SPECTACULAIRE WONINGEN

In maart 2015 is Bouwgroep Moonen in opdracht van ontwikkelaar Lingotto begonnen met de verbouw van dit bijzondere complex. Het was door de gemeente na een tender in eerste instantie verkocht aan de hoogste bieder, een hotelgroep die hier een jongerenhotel met duizend bedden wilde realiseren. Dat stuitte echter op zoveel protest uit de buurt, dat deze herontwikke-

Wie kan mij volledig ontzorgen als het gaat om de installatietechniek in mijn pand?

Breman Almere is een veelzijdige en ervaren installatiespecialist gericht op woongebouwen, onderwijs, MKB en zorg. Breman beschikt over een grote mate van kennis op zowel werktuigbouwkundig als elektrotechnisch gebied. Voor een gedegen advies en uitvoering is Breman Almere uw installateur. Breman denkt actief mee op het gebied van verduurzaming. Bijvoorbeeld door het toepassen van innovatieve duurzame installaties, die het energieverbruik structureel verlagen. Benieuwd hoe dat werkt? Neem vrijblijvend contact op. Breman. Goed plan!

breman.nl Breman Almere

T 036 - 533 17 47 E almere@breman.nl

122 |

Het pand aan de Amstel is volgens Comello bij uitstek geschikt voor transformatie naar spectaculaire woningen. Het complex bestaat uit drie delen: het hoekpand Weesperzijde – Graaf Florisstraat, het later daarachter gebouwde deel aan de Graaf Florisstraat en nog een pand met trapgevel aan de Weesperzijde. Naar een ontwerp van HundFalk architecten in samenwerking met Fact Architects komen er 22 casco woningen en appartementen en aan de Weesperzijde een bedrijfsruimte van circa 350 m². Een nieuwe entree ligt tussen de twee panden aan de Weesperzijde. Een oude opbouw maakt plaats voor een nieuwe toevoeging van twee verdiepingen met een passende, eigentijdse uitstraling. Het gaat om een verticaal gelede stalen constructie met daartussen alleen glazen geveldelen.

PLAATSNAAM AMSTERDAM | Projectnaam | W99

Vrijwel alle woningen krijgen een eigen tuin, balkon of dakterras. Het woonblok heeft een grote gemeenschappelijke tuin en fietsenstalling. De bestaande hallen op het binnenterrein worden hergebruikt als parkeergarage en voorzien van een daktuin.

INTENSIEF TRAJECT Lingotto heeft bij dit project gekozen voor samenwerking met Bouwgroep Moonen, dat de technische kennis in huis heeft voor een dergelijke verbouwopgave. “Bij de realisatie van het ontwerp zijn we samen opgetrokken met de toekomstige bewoners”, zegt Joep Moonen, directeur van de bouwgroep. “Bij de verbouwing wordt de bestaande bouwkundige hoofdstructuur zoveel mogelijk in tact gelaten. Het casco wordt goed geïsoleerd en voorzien van dubbel glas en moderne installaties. De indeling van de woning is volledig vrij gelaten, waarbij wij hebben gekeken naar de technische haalbaarheid van de ingrepen die de bewoners wilden. Dat was een intensief traject, waarbij we steeds met de kopers om tafel hebben gezeten. Sommigen wilden op het laatste moment nog veranderingen aanbrengen, dan is het een uitdaging om dat in je planning op te nemen.” Na de casco-oplevering neemt Bouwgroep Moonen ook de afbouw van een aantal woningen voor haar rekening. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Lingotto, Amsterdam (met kopergroep W99) ONTWERP HundFalk Architecten en Fact architects, Amsterdam AANNEMER Bouwgroep Moonen West bv/De Visser Bouw en CONSTRUCTEUR BOUWFYSICA INSTALLATIES BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Onderhoud bv, Amsterdam Strackee Bouwadviesbureau, Amsterdam DPA Engineering & Consultancy, Amsterdam Huygen Installatie Adviseurs, Amsterdam 3.745.000 euro april 2015 – maart 2016

Projectinfo DUURZAME INSTALLATIES Het voormalige gebouw van de brandweer aan de Weesperzijde in Amsterdam wordt door Breman Almere voorzien van de benodigde duurzame installaties, passend bij een modern woongebouw. Breman Almere, onderdeel van de Breman Installatiegroep, is specialist in advies en maatwerk op het gebied van duurzame installaties gericht op woongebouwen, onderwijs, MKB en zorg. In het project aan de Weesperzijde 99 worden diverse duurzame installaties toegepast, zoals het ventilatiesysteem met warmteterugwinning, verwarming met HRE-verwarmingstoestellen en oplaadvoorzieningen voor elektrische auto’s. Doel hiervan is om de balans te vinden in het comfort in de woning, de CO2-uitstoot te beperken en het energieverbruik te minimaliseren. De Breman Installatiegroep is met veertig bedrijven een toonaangevende speler in de woningbouw- en utiliteitssector. Breman wil haar opdrachtgevers volledig ontzorgen en is met 1.500 medewerkers actief op een breed speelveld. Van brandbeveiligingsinstallaties, sprinklersystemen, dakbedekking, rookgasafvoersystemen en klimaattechniek tot sanitaire installaties. Van advies, ontwerp en installatie tot en met het beheer van de installaties.

Projectinfo BIJZONDERE STALEN BEKRONING VOOR MONUMENTAAL W99 Het project W99 springt vooral in het oog door de bijzondere bekroning van het monumentale complex, met een eigentijdse opbouw van twee verdiepingen hoog. Deze toevoeging bestaat uit een stalen constructie die aan de buitenzijde wordt afgewerkt met twee verdiepingen hoge stalen kaders die voor de glazen puien zijn gemonteerd. Deze kaders worden geleverd door Hektracon, een jong, dynamisch bedrijf dat gespecialiseerd is in het ontwerpen, produceren en monteren van onder andere stalen trappen, balustrades, klein constructiewerk en overig maatwerk in staal. Karakteristiek voor de kaders zijn de diepe negges van 200 en 300 mm. De engineering van de kaders gebeurt op de tekenkamer van Hektracon aan de hand van het ontwerp van de architect. De kaders worden in de eigen ruime werkplaats gefabriceerd en door de eigen montageploeg in Amsterdam gemonteerd. Stalen trappen en balustrades Hektracon levert voor dit project ook de verdiepingshoge stalen trappen in het centrale entreegedeelte, dat wordt gerealiseerd tussen de twee panden aan de Weesperzijde. Ook hier neemt het bedrijf de engineering en montage voor zijn rekening. De stalen trappen worden voorzien van houten treden. Ook de stalen balustrades met lamellen stijlen van de nieuwe balkons van de appartementen rond het binnenterrein zijn afkomstig van Hektracon. Stalen trappen en balustrades kunnen desgewenst eventueel in combinatie met hout, natuursteen of glas worden geleverd. Eigen beheer Het gehele proces, van ontwerp tot oplevering, heeft Hektracon in eigen beheer. Bij elke trap, balustrade of constructie die wordt besteld, wordt de situatie ter plaatse ingemeten en doorgesproken, om samen met de opdrachtgever tot een op zijn wensen afgestemd product te komen.

| 123

PLAATSNAAM ERMELO | Retiefstraat | Projectnaam - Witwaterrand

Bewoners geven renovatie Retiefstraat en Witwaterrand een ‘negen’ Tekst | Fiona de Heus (Zutphens Persbureau) Beeld | Mateboer Bouw BV

Honderdtwintig woningen uit 1971 in Ermelo kregen onlangs een metamorfose, zodat ze weer jaren mee kunnen. Om kwalitatief op een hoger level uit te komen, koos woningcorporatie UWOON voor ketensamenwerking met drie partijen: UWOON, Mateboer Bouw en Van der Haar Groep. “Vanaf het begin hebben we samen gekeken naar wat we het best konden toepassen, om het project te laten slagen”, verduidelijkt projectleider Mark de Jager van UWOON. “Een belangrijk uitgangspunt in onze ketensamenwerking was de bewonerstevredenheid. Want we doen het voor de bewoners.”

124 |

De meeste woningen van de Retiefstraat en Witwaterrand werden geüpgraded van energielabel E naar C, maar dertig woningen konden dankzij de ‘robuuste investeringsimpuls’ van de provincie ‘extra geüpgraded worden naar label A’. De wens was om de woningen van buitenaf te isoleren, maar dat bleek niet haalbaar. Er is daarom uiteindelijk boven de gootlijn niets veranderd aan de woningen. Wel zijn alle voegen vervangen, zijn lateien aangebracht en zijn de spouwen en vloeren voorzien van isolatie. Om de dertig woningen waarvoor de investeringsimpuls beschikbaar kwam een grote energiesprong te laten maken, zijn hier tevens de daken vanaf de binnenzijde geïsoleerd.

LEAN-PLANNING

Van alle woningen zijn ook de kunststof kozijnen vervangen, wederom door kunststof. “De bestaande kozijnen waren nog maar van 1996, maar de ramen en deuren sloten slecht. Omdat het eenvoudiger is om kunststof kozijnen in te wisselen voor kunststof hebben we daarvoor gekozen”, legt Wilko Troost, projectleider bij Mateboer Bouw, uit.

Troost is ervan overtuigd betere resultaten te kunnen halen door meer samen op te trekken aan de voorkant van een project. “De lean-planning heeft mooi geholpen. De bewoners moesten drie dagen rekening met ons houden: Van der Haar begon met de steigers op te bouwen voor het voegwerk en de kozijnen, dan waren we één dag aan de achterkant aan het werk, één dag

In het streven naar een hoge bewonerstevredenheid werden de bewoners zo goed mogelijk geïnformeerd, onder meer op drie informatieavonden die voor de uitvoering gehouden werden. Tijdens deze avonden konden de bewoners kennisnemen van de werkzaamheden en de planning. Na een half jaar voorbereiden gingen de werkzaamheden begin januari 2015 van start en voor de bouwvak waren de werkzaamheden klaar, zonder enige vertraging. Vooraf werd een goed bestek opgesteld en tussentijds werd geëvalueerd om waar nodig bij te sturen.

ERMELO PLAATSNAAM | Retiefstraat - |Witwaterrand Projectnaam

aan de voorkant en we hadden één dag nodig voor de afwerking. Voor de andere werkzaamheden, zoals het voegen, hoefden de bewoners niet thuis te blijven.”

ÉÉN AANSPREEKPUNT Bewoners konden met hun vragen terecht bij één aanspreekpunt op de bouw, die ook twee weken voor de werkzaamheden bij de bewoners thuis kwam voor een ‘warme opname’. Troost: “Het was een bijzonder ketenproject, waar ook alles uitkwam zoals we dat bedoelden.” UWOON heeft al veel ervaring met ketensamenwerking, maar het onderhoud aan de woningen in de Retiefstraat noemt Mark de Jager “een schoolvoorbeeld van hoe een project moet lopen”. Of de bewoners ook zo tevreden zijn als de drie partijen wensten, is getoetst. De resultaten van het tevredenheidsonderzoek spreiden Troost en De Jager trots uit op tafel: “De bewoners beoordeelden ons gemiddeld met een negen. We hebben zelfs tienen gekregen.” ❚

Voegwerkrenovatie Metselwerkrenovatie Stofarm hakken Renovatie spouwankers

Bouwinfo

Stalen steigers

Zekerheid van

kwaliteit en duurzaamheid Gespecialiseerd in metsel- en voegwerkrenovatie

www.vanderhaargroep.nl

OPDRACHTGEVER AANNEMER VOEG- EN METSELWERK, STEIGERWERK, NA-ISOLEREN SPOUWMUREN EN KRUIPRUIMTEN KUNSTSTOF KOZIJNEN BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

UWOON, Harderwijk Mateboer Bouw BV, Kampen

Van der Haar Groep, Nijkerk Weneko Kunststoffen BV, Dinxperlo € 2.665.000,- (incl. btw) januari – juli 2015

www.vanderhaarsteigers.nl | 125

BEDRIJFSPRESENTATIE | Bosan

Tekst | Margriet Langman Beeld | Bosan

BOUWEN EN SPORTEN

met passie Turnzaal Montessori College.

Het nieuwe Montessori College in Nijmegen biedt onderdak aan ruim 1.300 middelbare scholieren en 170 docenten. Waar de school voorheen over drie verschillende locaties in Nijmegen gevestigd was, is voor de nieuwbouw gekozen voor één locatie aan de Kwakkenbergweg. Bouwbedrijf, sporthalinrichter en docent lichamelijke opvoeding blikken terug op de intensieve samenwerking. De nieuwbouw, naar een ontwerp van Ector Hoogstad Architecten, bestaat uit twee fases; de bouw van de mavo/havo/vwo en de vmbo-bovenbouw. Het Montessori College biedt naast de reguliere opleidingen ook de sportspecialisatie (SPSP). Leerlingen die van sport hun beroep willen maken, kunnen kiezen voor deze specialisatie. Juist voor hen zijn een turnzaal en een sporthal gerealiseerd. Deze liggen op de eerste verdieping en vormen een groot deel van de gebouwvolumen. Daarnaast werkt het Montessori College nauw samen met een aantal sportverenigingen in de buurt. Deze verenigingen, waaronder de turn- en volleybalvereniging, maken gebruik van de sportaccommodatie van het Montessori College. Bovenbouwleerlingen die de sportspecialisatie volgen, kunnen stage lopen bij de verenigingen. Omdat het belang van bewegen en sport door het Montessori College wordt ingezien, zijn ze gecertificeerd als sportactieve school.

INTEGRALE AANPAK Ignaas Pennings, werkvoorbereider bij ontwikkelen bouwbedrijf Giesbers, vertelt over de integrale aanpak: “Vanwege de vele disciplines die raakvlak-

126 |

ken hebben met de sporthalinrichting waren de constructeur, W-installateur, E-installateur, adviseur installaties, adviseur akoestiek en Bosan als sportinrichter al in een vroeg stadium bij het project betrokken. De inrichtingstekening met de bijbehorende details van Bosan diende als basis. De posities van de stralingspanelen en de armaturen werden afgestemd op de posities van bijvoorbeeld de klimtouwen en de elektrisch verrolbare werkbalk. De posities en diepten van de vloerpotten voor de rekstokken en volleybalpalen werden afgestemd op de vloerconstructie. Doordat de sporthal zich op de eerste verdieping bevindt, moesten het hulpstaal en de sportvloer akoestisch ontkoppeld worden van de hoofddraagconstructie. Al met al een hele uitdaging die we samen met Bosan en de andere partijen door een integrale aanpak tot een goed einde hebben gebracht.” Dankzij de goede integrale afstemming tijdens het ontwerpproces en maatwerk in de detaillering zijn alle sporttoestellen vlak in de wand of in het plafond opgenomen. Jeroen Oldenhof, de projectleider van Bosan, legt uit hoe zij dit hebben gerealiseerd: “Het hulpstaal voor onze nagelvaste toestellen aan de wand (zoals wandrekken, klimwand en basketbalinstallaties) heeft

BEDRIJFSPRESENTATIE | Bosan

Passie Sporthal Montessori College.

SCAN WITH

Bent u benieuwd naar het volledige verhaal van Wilbert Lamers? Of wilt u het eindresultaat zien? Scan dan dit artikel met Layar.

Giesbers meegenomen in de hoofddraagconstructie achter de wandafwerking. Het enige onderdeel dat door de voorzetwand steekt, is een console met een kopplaat. Hieraan hebben wij onze wandinstallaties gemonteerd. Ook de klimwand in de multifunctionele zaal is geheel in de wand opgenomen. Hiervoor heeft Giesbers de hulpconstructie achter de voorzetwand geplaatst en hebben wij de houten constructie van de klimwand in een sparing in de wand gemonteerd, zodat de klimwandpanelen vlak met de wand zijn.” De montageafdeling van Bosan heeft de sportinrichting voorgemonteerd toen het gebouw wind- en waterdicht was en de akoestisch ontkoppelde zwevende betonvloer aangebracht was. In de akoestisch ontkoppelde vloer zijn door Giesbers verdikkingen opgenomen. Na het storten van de vloer zijn cilinders geboord, waarin Bosan de vloerpotten heeft gesteld en heeft aangegoten met gietmortel. Vervolgens heeft Bosan alle muur- en plafondinstallaties voorgeboord en de inbouwnissen geplaatst. Om de multifunctionele sporthal optimaal te benutten, is een elektrisch verrolbare werkbalk gerealiseerd. Bosan heeft deze 12 meter lange werkbalk in vier componenten aangeleverd op de bouw. Vanwege de moeilijk bereikbare sporthal en het ontbreken van een verhuisdeur is de werkbalk met een verreiker door een raam naar binnen gebracht en horizontaal door het gebouw getranporteerd, alwaar de VCA-gecertificeerde monteurs de werkbalk geassembleerd en in de zijgeleiding hebben gehangen. Nadat de gehele sportvloer volledig uitgehard en de belijning aangebracht is, heeft Bosan de complete afmontage verzorgd en is de volledige sportinrichting in opstelling getest. ❚

Het Montessori College heeft een bepaalde visie op bewegen. Daarom is voor de nieuwbouw bewust gekozen voor een multifunctionele zaal, een spelzaal en een turnzaal. Hierdoor zijn de zalen direct in gebruik te nemen en wordt het bewegen naar een hoger niveau getild. In de multifunctionele zaal ligt de nadruk op buitensporten zodat leerlingen bijvoorbeeld kunnen klimmen en tokkelen. Op initiatief van Wilbert Lamers, docent lichamelijke opvoeding bij het Montessori College en voorzitter van de Koninklijke Vereniging voor Lichamelijke Opvoeding afdeling Rijk van Nijmegen, is dit de eerste turnzaal in Nederland voor het voortgezet onderwijs met een vaste turnopstelling. De turnzaal is al een jaar in gebruik en in de praktijk blijkt deze zijn vruchten al af te werpen doordat het turnonderwijs op deze school op een kwalitatief hoger niveau is gekomen. Wilbert Lamers vertelt hoe hij dit project ervaren heeft. “Vijf jaar geleden was ik al betrokken bij de inrichting van de sportzalen. Wij hebben de diverse leveranciers van sportinrichtingen bezocht en onze wensen doorgesproken. Uiteindelijk zijn het materiaalgebruik, het meedenkend vermogen en het kostentechnische aspect van doorslaggevende betekenis geweest om Bosan de opdracht voor de sportinrichting te verstrekken. Gedurende het project hebben wij een intensieve samenwerking gehad. Bosan heeft echt met ons meegedacht. De passie van het bedrijf hebben wij ervaren in het meedenken, het innovatief inrichten en de creatieve oplossingen. Een mooi voorbeeld hiervan is het opbergsysteem dat speciaal voor ons ontwikkeld en gemaakt is. Dankzij dit opbergsysteem kunnen wij de bedieningsstokken van de basketbalinstallaties gebruiksvriendelijk en ruimtebeparend opbergen in het volleybalwandprofiel. Dankzij Bosan kan ik mijn passie voor het bewegen overbrengen op de kinderen, zodat zij het leuk gaan vinden om een leven lang te bewegen. Bovendien is het mooi dat wij nu kunnen aantonen dat het goed inrichten van de sportzaal bijdraagt aan een hoger niveau van bewegen.”

| 127

‘Renoveren is innoveren’

VBI-directeur Eduard van der Meer over toekomstvast rendement ‘We weten nu niet hoe mensen een gebouw over vijftig jaar gebruiken’ Eduard van der Meer Directeur VBI

Voorbereid zijn op de toekomst is een kwestie van efficiënt inspelen op veranderingen. Dat geldt ook voor de gebouwde omgeving. We weten niet hoe een gebied er over vijftig jaar uitziet, wat dan de wensen van eindgebruikers zijn of welke regels dan gelden. VBI werkt daarom continu aan oplossingen die steeds aanpasbaar zijn aan de wensen van klant en markt. “We kijken daarbij vanuit gebied, gebouw en gebruiker. Op die niveaus zoeken we continu naar rendement op de lange termijn.” Oude gebouwen die in onbruik zijn geraakt een nieuwe functie geven via renovatie en transformatie lijkt in theorie een mooie oplossing. “Maar in de praktijk is slechts 30% van de gebouwen hiervoor geschikt”, geeft VBI-directeur Eduard van der Meer aan. “Als je nog een mooie businesscase wilt overhouden, komt slechts 2% in aanmerking.” VBI werkte recent wel aan zo’n project mee. De monumentale suikerfabriek De Zeeland in Bergen op Zoom werd van munitieopslagplaats omgebouwd tot een levendig winkelen horecacentrum met meerdere verdiepingen. “Een uniek project, maar niet representatief voor wat mogelijk en nodig is om echt duurzaam te bouwen.” Basis voor de toekomst “Als we praten over een geslaagde renovatie, hebben we het tegenwoordig over een gebouw dat je na transformatie weer vijf jaar kunt gebruiken. Dat lost op lange termijn weinig op. Bovendien creëren we nu nieuwe leegstand als we gebouwen blijven neerzetten die niet kunnen meegaan met hun tijd.” Straks succesvol kunnen renoveren vraagt nu om nieuwbouw

die blijvend aanpasbaar is aan de veranderende wensen van klant en markt. Met als basis een flexibele draagstructuur die het mogelijk maakt om de functie te wijzigen. “Dat leidt tot echt duurzame gebouwen die langdurig aantrekkelijk blijven voor bewoners en gebruikers. Dat noemen we toekomstvast rendement. Dit principe passen we steeds toe op het niveau van gebied, gebouw en gebruiker.” Gebied in perspectief Volgens Van der Meer moeten we af van het idee dat je iets bouwt met een statische functie. “We weten nu niet hoe mensen een gebouw over vijftig jaar gebruiken. VBI kijkt liever programmatisch naar het bredere gebied waarin de gebouwde omgeving tot stand komt.” Belangrijke vragen zijn dan: Wat zijn daar vandaag en morgen gewenste functies? Hoe maak je dan gebouwen die aanpasbaar zijn aan die veranderende behoeftes? De draagconstructies van VBI vormen de kern van die flexibiliteit. “Neem de nieuwe drielaagse Pathébioscoop in Arnhem op een A-locatie tussen station en stadscentrum. Met zijn grote en variabel in te delen vloeroppervlakten kan het leisure-complex in bruikbaarheid straks inspelen op een veranderend karakter van de binnenstad. Of kijk naar de ABC School De Liendert in Amersfoort, waar rekening is gehouden met een mogelijke extra bouwlaag. Zo kan de school van vandaag het appartementencomplex van morgen worden.”

‘Vrije draagconstructies maken voor ieder appartement een indeling op maat mogelijk’

Hotel Pulitzer Amsterdam: oude glorie in ere gehouden Uniek woon-en hotelcomplex in Haags monument

Drie restauratieprojecten in Hattem op rij

De kunst van kennis

TGM–NL B.V. realiseerde als nevenaannemer de glasgevels en -daken voor het project Museum Voorlinden te Wassenaar. In de tenderfase heeft TGM de zeer uitdagende eisen die door de opdrachtgever geformuleerd zijn op een creatieve manier benaderd. De inbreng van TGM is door de opdrachtgever gewaardeerd met het verstrekken van de opdracht voor de uitvoering van dit uitdagende project.

Leveringsomvang gevelonderdelen TGM–NL B.V. · · · · ·

1.000 m2 glasgevel met esthetisch hoogwaardige stalen binnenconstructie 2.500 m2 glasdak met esthetisch hoogwaardige stalen binnenconstructie Tourniquet

Entree- en vluchtdeuren Expeditiedeur

Project: Museum Voorlinden Wassenaar Opdrachtgever: Caldic collectie Wassenaar Architect: Kraaijvanger Rotterdam

Technisch Gevelbouw Management Heesakkerweg 19 Asten

+31 493 32 77 22

www.tgm.nl

VOORWOORD OOK MONUMENTEN HEBBEN BEHOEFTE AAN GOEDE ZORG Binnen de veelheid aan prijzen die ieder jaar op de meest uiteenlopende vlakken worden uitgereikt, hebben erfgoed en monumenten ook hun plekje gevonden. Zoals de BNG Bank Erfgoedprijs. Daarvoor zijn deze keer de gemeenten Arnhem, Beesel, Haarlemmermeer, Heerlen en Tiel genomineerd. Wie uiteindelijk beste erfgoedgemeente van Nederland is, wordt in maart 2016 bekend gemaakt. De genomineerde gemeenten wisten de jury enthousiast te krijgen door de manier waarop zij met hun erfgoed omgaan en ook hoe ze dat erfgoed onderdeel van de gemeenschap maken door burgers te betrekken bij allerlei plannen. Dat is mooi, gemeenten die goed met hun erfgoed omgaan. Maar er is wat dat betreft nog wel wat te winnen. Op het moment dat een pand namelijk gemeentelijk monument is of wordt, ontstaat een gedeelde verantwoordelijkheid: deels voor de eigenaar, deels voor de gemeente. Er zijn echter nogal wat gemeenten die geen geld hebben om invulling aan die rol te geven, zodat de lasten grotendeels of zelfs volledig op de schouders van de eigenaars terechtkomen. Naast gemeenten die bijzonder goed omgaan met hun erfgoed, zijn er dus ook gemeenten waar ruimte is voor verbetering. Gelukkig is de situatie in zijn algemeen ten opzichte van enkele decennia geleden ruimschoots verbeterd. Tegenwoordig wordt er meestal met zorg met monumenten omgegaan. Voorbeelden daarvan komt u regelmatig tegen in de uitgaves van Stedenbouw/Bouwen aan Monumenten. Zoals in deze editie onder meer Kasteel Broekhuizen in Leersum. Voor de trouwe kijker – en dat zijn er heel wat – inderdaad, het kasteel van het televisieprogramma ‘Heel Holland bakt’. Vlak na de opnames die afgelopen zomer plaatsvonden, werd begonnen met de restauratie en transformatie van het statige gebouw en de diverse bijgebouwen. In het kasteel komen een exclusief restaurant en luxe hotelkamers. Geen vaste kasteeldames en –heren meer in de toekomst, alleen nog maar tijdelijke. Heel bijzonder is verder de renovatie van het Pulitzer Hotel in Amsterdam. Dat bestaat uit 25 zeventiende- en achttiende-eeuwse grachtenpanden waarvan een deel nu wordt opgeknapt. De eerste fase is nagenoeg afgerond, in januari start de tweede fase. Een flinke uitdaging voor de betrokken partijen want ze moeten hun werk doen in de krappe Amsterdamse binnenstad, in de vaak beperkte ruimtes van de grachtenpanden en in een hotel dat voor een deel gewoon geopend is. Bewonderingswaardig zoals dat dankzij een goede samenwerking in goede banen wordt geleid. Zo krijgen jaarlijks heel wat monumentale gebouwen dankzij het vakmanschap van gespecialiseerde bedrijven hun allure terug. Bedrijven die de monumenten de zorg geven die ze nodig hebben. Waardoor vervolgens weer tal van mensen kunnen genieten van deze stille getuigen uit een ver of minder ver verleden.

Jac Buchholz

AMSTERDAM | Hotel Pulitzer

Tekst | Lilian Heijmans

Beeld | Lilian Heijmans & Bouwbedrijf Salverda

Hotel Pulitzer Amsterdam: oude glorie in ere gehouden Het 5-sterren Hotel Pulitzer, gelegen aan de Keizersgracht en Prinsengracht in Amsterdam, wordt momenteel verbouwd. Vanwege zijn authentieke sfeer en uitstraling behoort het hotel tot ĂŠĂŠn van de bekendste en geliefdste hotels in het centrum van de stad. Hotel Pulitzer bestaat uit vijfentwintig monumentale grachtenpanden die dateren uit de 17de en 18de eeuw. De verbouwing in dit unieke hotel vindt in twee fases plaats. Tijdens de eerste fase worden twaalf panden aan de Keizersgracht met in totaal tachtig hotelkamers van kelder tot dak volledig gerenoveerd. Daarnaast worden ook diverse hotelfuncties verplaatst en aangepast, zoals het restaurant, de keuken, de fitnessruimte en de meeting rooms. Al snel bleek herstel van de fundering noodzakelijk. Dit bood wel meteen de mogelijkheid om een aantal huizen van een kelder te voorzien en om bestaande kelders tot een stahoogte van ruim twee meter uit te diepen. De kelders worden onder andere gebruikt voor opslag en koeling. De renovatie wordt zoveel mogelijk met natuurlijke materialen en met behoud van bestaande ornamenten uitgevoerd. Daarnaast is ervoor gekozen om de authentieke sfeer van de kamers zoveel mogelijk te handhaven door bijvoorbeeld de huidige schuiframen te behouden en geen voorzetramen te plaatsen. De suites hebben wel allemaal unieke kleuren en smaakvol meubilair gekregen.

132 BOUWEN AAN MONUMENTEN

AMSTERDAM | Hotel Pulitzer

Laad- en losperrons op het dak van het hotel.

GOEDE COMMUNICATIE Gerwin Port, projectleider bij Salverda Bouw geeft aan: “De verbouwing van een monumentaal pand in hartje Amsterdam is geen standaard aangelegenheid. Zeker niet als het hotel in gebruik moet blijven tijdens de renovatie, inclusief de verwarming en de koeling. Daarnaast moet je met oude panden constant alert zijn op eventuele verzakkingen of scheuren. Dan moet je meteen ingrijpen om deze te herstellen en erger te voorkomen.” Het vergt flexibiliteit van alle betrokken partijen. Alle werkzaamheden worden dan ook in nauw overleg met de hotel- en bouwdirectie gepland om geluids- en stofoverlast voor de gasten en buurtbewoners zoveel mogelijk te beperken. “Wat ik heel goed vind van de directie is dat ze vanaf het begin de communicatie met de buurt heeft opgezocht door bijvoorbeeld een bewonersavond te organiseren. Dat laat zien dat we deze klus met elkaar willen klaren. En dat werkt goed”, zegt de projectleider. ›

Projectinfo PARKET ZORGT VOOR LUXE UITSTRALING De gefaseerde renovatie van Hotel Pulitzer in Amsterdam is momenteel in volle gang. Van de Steeg Parket is werkzaam in het luxere deel, vertelt Edwin van de Steeg. “We zijn er in etappes actief en leggen parket in onder andere acht luxe kamers en enkele bruidssuites. Binnenkort gaan we aan de slag in het restaurant en ook leggen we parket op de trappen.” Geen van de kamers krijgt een gelijke vloer, legt hij uit. “Het zijn allemaal andere vloeren. We hebben verschillende kleuren toegepast en waar de ene vloer een trendy uitstraling heeft, leggen we ook in visgraatmotief en in koloniale stijl.” Vanwege de continue aanwezigheid van verkeersregelaars, zegt hij, verloopt de aan- en afvoer zonder al te veel problemen. Binnen is ook alles op de werkzaamheden afgestemd. “Er verblijven geen gasten in dit deel. Al moet geluidsoverlast voor negen uur ’s morgens worden vermeden.”

BOUWEN AAN MONUMENTEN 133

AMSTERDAM | Hotel Pulitzer

LOGISTIEK Alleen al de logistiek van aan- en afvoer van materialen is een grote uitdaging. Dit heeft het bouwbedrijf gedeeltelijk kunnen ondervangen door in de binnentuin een torenkraan te plaatsen. Port: “Hierdoor kunnen we het meeste materiaal via de tuin of de laad- en losperronnetjes op het dak aan- of afvoeren. Daarnaast hebben we in overleg met de gemeente een verkeersregelaar aangesteld, voor het geval we toch de straat nodig hebben bij onze bouwwerkzaamheden. Tevens hebben we pontons in de gracht geplaatst waarop we bouwmaterialen kwijtkunnen.” Een andere uitdaging was de interne bereikbaarheid van alle voorzieningen voor de gasten. Om dit te ondervangen, is besloten in de tuin een nieuw gangenstelsel met een heldere structuur aan te leggen.

RESTAURANT JANSZ. Wat straks zeker voor een goede band met de buurt zal zorgen, is het nieuwe hotelrestaurant Jansz.. Naast hotelgasten zijn in dit restaurant ook buurtbewoners en bezoekers van buiten van harte welkom. De naam Jansz. is afkomstig van Volkert Jansz, de vroegere eigenaar van enkele grachtenpanden, die nu tot het hotel behoren. Ook weer een mooi voorbeeld van oude glorie die door Hotel Pulitzer in ere wordt gehouden. ❚

Elektrotechniek - Beveiliging - Telematica Propellerstraat 1-5, 1059 CB Amsterdam Tel. 020 - 5110880 www.sdr.nl

Elektrotechnische installaties Beveiligings installaties Telematica installaties

Wij werken met veel plezier en trots aan de bovengenoemde installaties in het Pulitzer Hotel te Amsterdam.

waalpaal.nl

134 BOUWEN AAN MONUMENTEN

DE SPECIALIST IN TRILLINGSARME EN TRILLINGSVRIJE PAALSYSTEMEN

AMSTERDAM | Hotel Pulitzer

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES UITVOERING INSTALLATIES BOUWPERIODE

Hotel Pulitzer Amsterdam Studio Y Van Rossum Raadgevende Ingenieurs Amsterdam BV Bouwbedrijf Salverda BV Bouwbedrijf Salverda BV, SDR Elektrotechniek April – december 2015 (Fase 1)

Projectinfo SLUIP-DOOR-KRUIP-DOOR Van de 25 zeventiende- en achttiende-eeuwse grachtenpanden waarin het Pulitzer Hotel in Amsterdam onderdak heeft, waren er vier verzakt vanwege de slechte kwaliteit van de oude houten funderingspalen. Dat probleem is tijdens de huidige renovatie verholpen door De Waalpaal Funderingstechnieken.

Een slimme manier van opslag aan de straatzijde van het hotel.

“We hebben de oude houten funderingspalen vervangen door zo’n 130 nieuwe. Daarvoor hebben we gebruikgemaakt van onze Waal-compactpaal”, vertelt bedrijfsleider Jan Conijn. “Verder hebben we vanwege het grondwater aan de voorzijde een stalen damwand aangebracht.” Hij legt uit dat het bedrijf in de voorbereiding een adviserende functie had. Een flinke uitdaging noemt hij de beperkte ruimte waarin moest worden gewerkt. “Het was vaak sluip-door-kruip-door, met hoogtes tot maar 1,80 en 1,90 meter. Verder moesten we natuurlijk rekening houden met de andere partijen die in de panden actief waren. Maar we zijn wel wat gewend. We werken vaker in dit soort beperkte omgevingen. Als je zoals hier in het voortraject alles goed doorspreekt, kom je tijdens de uitvoering niet veel problemen meer tegen. Er stond bovendien een bouwkraan waar we gebruik van konden maken. Daarvoor hebben we overigens ook onze Casing-Draaipalen met Grout-Injectie voor de fundering aangebracht.”

‘PROJECT EIGEN MAKEN’ De eerste fase (Keizersgracht 222 t/m Reestraat 8) van de renovatie van het Pulitzer Hotel wordt eind december afgerond. In januari gaat fase 2 (Prinsengracht 313 t/m 331) van start, vertelt Hussein Fahimi, hoofduitvoering bij SDR Elektrotechniek. “Die fase is elektrotechnisch gezien twee keer zo groot als fase 1.”

BEZOEK ONZE SHOWROOM Bezoek op afspraak: T (06) 51 212 416 Elspeterweg 37 | Uddel

Van de Steeg Parket is gespecialiseerd in het leggen en onderhouden van houten vloeren. Bel Edwin -(06) 51 212 416- voor een vrijblijvende offerte of een vrijblijvend adviesgesprek. Van de Steeg Parket | Uddel | T (06) 51 212 416 | www.vandesteegparket.nl

Het bedrijf is al zo’n twintig jaar voor het Pulitzer Hotel actief en mag volgens Hussein dan ook als huisinstallateur worden gezien. “We hebben de complete sterk- en zwakstroominstallaties vervangen. Daartoe zijn onder meer de kelders uitgediept zodat daar meer ruimte is voor onder andere de installaties. Vervolgens zijn we op de verdiepingen, in het ‘back of house’-gedeelte en in tachtig kamers aan de slag gegaan. Kamers met allemaal een eigen bouwkundige vorm en moeilijkheidsgraad.” De ervaring die het bedrijf in de loop der jaren in het hotel heeft opgebouwd, komt als bouwteampartner bij die werkzaamheden goed van pas, zegt hij. “We kennen de panden goed en kunnen daardoor al improviserend oplossingen bedenken. Want in zoveel aaneengeschakelde grachtenpanden kom je altijd verrassingen tegen – daar kunnen we op anticiperen. Bij dit soort werkzaamheden gaat het erom dat je als bedrijf een renovatiegeest hebt, dat je je het project eigen maakt. Dan ben je in staat flexibel en op gepaste wijze te handelen.”

BOUWEN AAN MONUMENTEN 135

UTRECHT | Renovatie Halve Maan

Tekst | Scripturum, Marjoleine Meppelink Beeld | Hemubo

â&#x20AC;&#x2DC;Van sloopnominatie naar monumentale statusâ&#x20AC;&#x2122; Na een lange en grondige voorbereidingsfase kon Hemubo vorige maand starten met de grootschalige onderhoudswerkzaamheden aan de 134 woningen van het project Halve Maan in Utrecht. De wijk, die aanvankelijk op de sloopnominatielijst stond, wordt inmiddels erkend als naoorlogs wederopbouwproject en heeft een monumentale status gekregen. Door te kiezen voor renovatie heeft opdrachtgever Mitros ervoor gezorgd dat bewoners weer trots kunnen zijn op hun oude wijk met een bijzondere architectuur. Het project Halve Maan bestaat uit drie fases. Na een succesvolle afronding van de eerste fase is in september 2015 gestart met de tweede fase van het project. Eind 2016 wordt een begin gemaakt met de derde en tevens laatste fase.

136 BOUWEN AAN MONUMENTEN

GROOT ONDERHOUD Bij het groot onderhoud van de 134 woningen spelen de begrippen duurzaamheid en comfort een belangrijke rol. Niet alleen worden de vocht-, kou- en tochtproblemen van de bewoners

UTRECHT | Renovatie Halve Maan

aangepakt, ook zorgt de renovatie voor grote energetische besparingen. Marije Bakker, commercieel bedrijfsleidster bij Hemubo, vertelt: “Naast het isoleren van de zolder en de kruipruimtes worden de woningen voorzien van dubbel glas en vindt er een vernieuwing plaats van keuken, badkamer en toilet. Bewoners die nog geen centrale verwarming hebben of die beschikken over een verouderd verwarmingssysteem, krijgen tevens een nieuwe hr-ketel.” Ook wordt al het elektra nagekeken en krijgen de bewoners een intercominstallatie en mechanische ventilatie. Ten aanzien van het politiekeurmerk Veilig Wonen wordt de verlichting in de algemene ruimtes aangepakt en worden de portieken afgesloten voor ongenode gasten.

BEWOONDE STAAT Dat de renovatiewerkzaamheden in bewoonde staat moeten worden uitgevoerd, vormt volgens Bakker een extra uitdaging. Om dit zo soepel mogelijk te laten verlopen wordt daarom een strikte tiendaagse planning gehanteerd met vaste dagdisciplines. “Zo wordt bijvoorbeeld de komende periode op maandag asbest gesaneerd en vinden op dinsdag de sloopwerkzaamheden plaats. Deze aanpak brengt een hogere belasting met zich mee voor de uitvoerende partij aangezien je wekelijks één vaste dag op de bouwplaats aanwezig moet zijn. Wel creëer je hiermee duidelijkheid en voorspelbaarheid voor de bewoners, wat uiteindelijk zorgt voor minder overlast.”

BEWONERS CENTRAAL Om de renovatiewerkzaamheden verder zo voorspoedig mogelijk te laten verlopen, treft Hemubo ook nog andere maatregelen. Naast een nette bouwplaats worden er bijvoorbeeld opruimdagen voor de bewoners georganiseerd. “Aangezien wij op zolder en in de berging isolerende werkzaamheden uitvoeren zijn de bewoners vaak genoodzaakt hun spullen op te ruimen. Wij helpen hen hierbij door containers te plaatsen waarin ze hun spullen kwijt kunnen, zodat ze dit niet zelf weg hoeven te brengen.”

COMMUNICATIE Tevens speelt een goede communicatie met bewoners een belangrijke rol. “Voorafgaand aan de werkzaamheden is een filmpje gemaakt waarin duidelijk werd aangegeven wat bewoners de komende periode kunnen verwachten. Middels nieuwsbrieven en mededelingenborden in de portieken houden we bewoners op de hoogte van het laatste nieuws rondom de renovatie. En uiteraard is gedurende de werkzaamheden dagelijks iemand aanwezig om vragen te beantwoorden. Al deze maatregelen dragen bij aan een goede bewonerstevredenheidsscore, wat bij ons bedrijf hoog in het vaandel staat.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP ADVIES UITVOERING INSTALLATIES BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Mitros KAW architecten LBP|SIGHT Hemubo HMB-W techniek en Hemubo E-techniek € 8.000.000 januari 2015 – oktober 2016

Projectinfo SNEL SCHAKELEN Onderdeel van de renovatie van de woningen in de wijk Halve Maan in Utrecht is het reinigen en herstellen van de gevels; werkzaamheden die worden uitgevoerd door Grent Gevelrenovatie. Directeur Barry Grent legt uit wat dat precies inhoudt. “Dat betekent dat we naast het met gepaste druk reinigen van de gevels – om algengroei en dergelijke te verwijderen – het voegwerk uitkappen en herstellen en dat we de gevelroosters vernieuwen. Verder vervangen we het lood en de schoorstenen.”

Grent Gevelrenovatie BV Hoofdstraat 302 1611 AP Bovenkarspel T 0228-567088 E info@gevelrenovatiegrent.nl

Het werk verloopt gefaseerd en de eerste fase werd in oktober afgerond. Daarbij ging het om 168 woningen. Momenteel is het bedrijf bezig met fase 2 die 225 woningen behelst. In de derde fase, waarvan de afronding voor begin 2017 staat gepland, worden 180 woningen onder handen genomen. “Het is voor ons een regulier project waarbij we in principe precies weten wanneer we aanwezig moeten zijn. We zijn er meestal op vaste dagen, maar soms wordt de planning aangepast en dan is het voor ons even schakelen. Maar dat is verder geen probleem. We kunnen het werk goed aan en doen alles met eigen mensen.”

BOUWEN AAN MONUMENTEN 137

GERARD KLOMP SPECIALIST KRUIPRUIMTE MEDEWERKER ISOPROFS

NIEU JetSp W ray

KLAA

terwi jl u w acht

HET VRIENDELIJKSTE MATERIAAL OM EEN KRUIPRUIMTE PERFECT TE ISOLEREN

Een aangenaam en comfortabel binnenklimaat in een woning, wordt voor een groot deel bepaald door een goed geïsoleerde (onder)vloer. Een dichte vloer die voorkomt dat kou en vocht vanuit de bodem omhoog trekken. Dat vaak onverklaarbare kille en onbehaaglijke gevoel in huis, is in principe eenvoudig op te lossen door of onze Klimadekens in de onderliggende kruipruimte te leggen óf de onderzijde van de vloer te isoleren. Iets wat wij door toepassing van een hoogwaardige JetSpray techniek op een uiterst vriendelijke manier kunnen. Een nieuwe ontwikkeling die het mogelijk maakt om op duurzame en veilige wijze vloeren aan de onderzijde te voorzien van een naadloze isolatielaag. Met als grootste voordeel, dat bewoners opgelucht adem kunnen blijven halen en hun huis ++ niet meer uit hoeven tijdens onze werkzaamheden. Wat overigens ook zo is als we een kruipruimte vullen met onze Thermomaxx HR Isoparels®. Zo hebben we eigenlijk altijd voor iedereen wel een passende oplossing. Meer weten? Bel ons dan vandaag nog voor een vrijblijvende afspraak of bezoek onze website en ontdek hoe elk huis in no-time wordt verandert in een comfortabel thuis.

B: INFO@ISOPROFS.BE | WWW.ISOPROFS.BE

UTRECHT | Renovatie Halve Maan

Tekst: Jac Buchholz Beeld: Isoprofs

‘EEN GROOT PROJECT ZIEN WE ALS VELE OP ZICH STAANDE OPDRACHTEN’ Woningcorporatie Mitros in Utrecht is momenteel volop bezig met het renoveren en verbeteren van de woningen in de wijk Halve Maan in Utrecht. Het isolatiewerk wordt verzorgd door Isoprofs. Behalve voor isoleren kan Isoprofs eveneens worden ingeschakeld voor vochtbestrijding. Een tamelijk unieke combinatie, zo maken directeur Elo Dhaene en accountmanager zakelijke markt Berry Eerenberg duidelijk. Het bedrijf is behalve op de zakelijke markt ook steeds nadrukkelijker actief op de particuliere markt. “De benadering verschilt niet zo heel veel. Want een groot project zien we eigenlijk als vele op zich staande opdrachten. Iedere woning kan rekenen op dezelfde zorgvuldige aanpak.”

UITVOERING IN FASES Dat is eveneens het geval in de Utrechtse wijk Halve Maan, met in totaal 506 woningen die in drie fases worden opgeknapt. Isoprofs is bij alle drie de fases betrokken, vertellen Dhaene en Eerenberg. Ze leggen uit dat in iedere woning de spouwmuren zijn geïsoleerd met HR++ isolatieparels, de zolders zijn voorzien van cellulose en de kruipruimtes eveneens worden geïsoleerd. “In de kruipruimtes passen we een nieuwe techniek toe. We brengen

eerst een primer aan en blazen vervolgens minerale wol tegen de onderkant van de vloer. Het is een door Knauf ontwikkeld product met ISSO-verklaring. Het heeft dezelfde isolatiewaarde als polyurethaan maar is 100% milieuvriendelijk; er komen geen schadelijke dampen vrij. Dit is het eerste project in Nederland waar dit unieke product wordt toegepast.”

GOEDE VOORBEREIDING Elo Dhaene geeft aan dat de werkzaamheden vlekkeloos verlopen, mede dankzij de goede voorbereiding en duidelijke planning. “Iedere donderdag doen we ’s morgens de spouwmuren en ’s middags de zolder van een woning. Op vrijdag wordt de kruipruimte geïsoleerd.” Berry Eerenberg merkt vervolgens op dat Isoprofs dit soort werkzaamheden voortdurend en op allerlei manieren uitvoert. “We hebben niet alleen een breed maar ook diep assortiment waarmee de opdrachtgever alles uit één hand kunnen bieden.” In Halve Maan, besluiten Dhaene en Eerenberg, zit een groot deel van de werkzaamheden er inmiddels op. “Twee fases zijn afgerond, we zijn nu bezig met fase drie. Over ruim een half jaar ronden we af.” ❚

''We brengen eerst een primer aan en blazen vervolgens minerale wol tegen de onderkant van de vloer."

BOUWEN AAN MONUMENTEN 139

KRANENBURG | Antonius van Paduakerk Tekst | Jac Buchholz Beeld | Bouwbedrijf Hoffman

TERUGKEER VAN DE VERDWENEN KRUISBLOEMEN De werkzaamheden aan de Antonius van Paduakerk in Kranenburg zijn inmiddels afgerond. Een forse restauratieklus, noemt Arjan Harbers van Bouwbedrijf Hoffman het. Bij het project waren diverse leerlingen betrokken, de vakmensen van de toekomst, aldus Harbers. Samen met diverse onderaannemers bracht Bouwbedrijf Hoffman de Antonius van Paduakerk terug in goede staat. Zo werd er onder meer metselwerkherstel uitgevoerd, werd natuursteen vervangen, zijn de wijzerplaten gerestaureerd en voorzien van verlichting en werden waar nodig de glas-in-loodramen hersteld. Er kwam nieuwe voorzetbeglazing en de galmborden werden vervangen. Het project kende twee in het oog springende onderdelen, maakt Harbers duidelijk. “Dat was allereerst het werk aan de vieringtoren. Daar heeft onze timmerman samen met de loodgieter mooi werk afgeleverd. De houten constructie was slecht en is vervangen. Ook het loodwerk is vernieuwd.” Heel bijzonder is volgens hem de terugkeer van twee kruisbloemen. “Die zijn door de architect aan de hand van oude foto’s gereconstrueerd en door een steenhouwer opnieuw gemaakt. Daarna hebben wij ze geplaatst op de plek waar ze ooit stonden.” Verder, zegt hij, zijn de daken voorzien van nieuwe lei, deels Angér en deels Glendyne. Tot slot wijst Harbers op het feit dat leerlingen in diverse disciplines meeliepen tijdens de restauratie. “We zijn erkend leerbedrijf en hebben dit project aangemerkt als leerlingbouwplaats. Jongeren kunnen hier ervaring opdoen. Dat is belangrijk; het zijn ten slotte onze vakmensen van de toekomst.” ❚

140 BOUWEN AAN MONUMENTEN

KRANENBURG | Antonius van Paduakerk

· Restauratie glas-in-lood · Beschermende voorzetbeglazing · Glas-in-lood in isolatieglas

Projectinfo MOOIERE UITSTRALING Doetinchemseweg 61 · 7007 CB Doetinchem www.glaspro.nl · info@glaspro.nl tel: +31 6 50849879

Met, naast het leveren van kwaliteit en vakwerk, tevens een persoonlijke benadering, onderscheidt glasstudio GlasPro zich van de markt. Dat resulteert vaak in een traject waarbij het bedrijf met de opdrachtgever en/of architect meedenkt over optimale oplossingen. Zo ook bij de Antonius van Paduakerk in Kranenburg, vertelt directeur Gilbert Polman. “We hebben daar in overleg met de architect een ander voorzetbeglazingssysteem aangebracht. Het oudere systeem had bruine profielen en dat zag er niet echt fraai uit. Daar hebben we een oplossing met een mooiere uitstraling voor bedacht.” Daarnaast werden van de betreffende ramen alle glas-in-loodpanelen geheel gerestaureerd, aldus Polman. Regulier werk voor zijn bedrijf, geeft hij aan. “Met name het lood was slecht, daar was de rek uit. Verder was er sprake van roestende brugstaven en deklatten. Die zijn geheel vervangen door RVS. De schade aan het glas door deze roestvorming was gering. De restauratie is in ons atelier uitgevoerd en het project is verder soepel verlopen.”

‘DAKRENOVATIE WAS HARD NODIG’

“SINDS 1957” Koningsweg 20, 7102 DV Winterswijk Postbus 248, 7100 AE Winterswijk Tel. 0543-513464 Fax. 0543-520535 Daken@kwerreveld.nl www.kwerreveld.nl

Het was ongeveer 50 jaar geleden dat de bitumineuze daken van de Antonius van Paduakerk in Kranenburg voor het laatst waren gerenoveerd. Dus een nieuwe renovatie was nodig, vertelt bedrijfsleider André Blom van Kwerreveld Dakbedekkingen, het bedrijf dat eerder dit jaar de renovatie van deze bitumineuze daken van de kerk verzorgde. Alles bij elkaar betrof de dakrenovatie circa 110 vierkante meter, geeft hij aan. Dat werk werd in fases uitgevoerd. “Doordat de daken waren vervuild met mos en gras functioneerde ook de waterafvoer niet meer goed. We hebben de oude laag er tot aan de dakvloer afgesloopt en hebben vervolgens een nieuwe dampremmende laag, isolatie en een 2-laagse APP-dakbedekking aangebracht.” Het was een klus zonder lastige aspecten, merkt Blom op. “We zijn gericht op renovatie en restauratie en doen dit soort werkzaamheden dus zeer regelmatig. Bij dit project is alles vlekkeloos en geheel volgens schema verlopen. Wij zijn trots dat wij als echt Achterhoeks bedrijf ons steentje hebben mogen bijdragen aan deze restauratie.”

BOUWEN AAN MONUMENTEN 141

DEN HAAG | B-ApartHotels

Tekst | Jac Buchholz Beeld | Pleijsier Bouw

Uniek woon-en hotelcomplex in Haags monument In de chique Haagse wijk Zorgvliet wordt sinds april 2015 gewerkt aan een uniek project. Een rijksmonument, het voormalige Hoofdproductschap voor Akkerbouwproducten aan het Stadhoudersplantsoen, wordt omgevormd tot een luxe appartementencomplex en een hotel, in twee zelfstandig te gebruiken delen. Residence De Ambassadeur bevat éénendertig koopappartementen en het B-ApartHotel zestig kamers. Het hoteldeel zal naar verwachting in maart 2016 gereed zijn, het appartementengedeelte volgt later. Het monumentale zeslaags gebouw werd in de jaren vijftig in late Bauhausstijl ontworpen door Jan Buijs. Door de strakke lijnen en ramen oogt het nog steeds modern. Na de renovatie hebben beide delen een eigen ingang naar het hart van het pand, waar zich ook het trappenhuis en de lift bevinden. In het hoteldeel worden op elke verdieping één- en tweekamer hotelappartementen, met eigen keuken en badkamer gerealiseerd. De hotelgasten kunnen gebruikmaken van de ontbijtzaal en de fitnessruimte in de kelder. Omdat de gasten, vaak werkzaam bij ambassades of internationale organisaties, hier doorgaans langer verblijven, is overal een huiselijke sfeer gecreëerd. Die is bijvoorbeeld terug te zien in de visuals op wanden en kamerdeuren, met afbeeldingen van schilderijen van de Haagse School.

BUITENZIJDE In het andere gedeelte van het pand komen zestien verschillende typen koopwoningen van 70 tot 220 m². Dit geeft een breed scala aan ruimtelijke indelingen, bestaand uit twee- en drie- kamerappartementen, ruimere duplexwoningen en penthouses. Sommige met een royaal balkon of dakterras. Daar waar de balkons het gevelbeeld kunnen verstoren, worden afsluitbare ‘wintertuinen’ (loggia’s) gerealiseerd. Volgens Stefan Jekel, uitvoerder bij Pleijsier Bouw, is een belangrijke eis bij de renovatie van dit monument dat aan de buitenkant vrijwel niets veranderd wordt. “Evenmin mag je zomaar alle materialen en kleuren toepassen. De buitengevel, waar rode baksteen en lichtgrijs beton elkaar afwisselen, blijft dus gehandhaafd. Dat geldt ook voor de donkergrijze aluminium kozijnen, die we wel volledig hebben vernieuwd, maar waarbij we het origineel strak voor ogen moesten houden. In dit geval moet ook het standbeeld van de godin Ceres, boven de voormalige hoofdingang, volledig in tact blijven.”

BINNENZIJDE Anders is het aan de binnenzijde, daar wordt nagenoeg alles aangepakt. Alleen de liften blijven, na een grondige renovatie, bewaard evenals het tegel- en hekwerk en de kozijnen in de trappenhuizen. Verder worden overal metal studwanden en -plafonds toegepast. De bestaande vloeren in het hotelgedeelte krijgen een egalisatielaag en een vloerafwerking. De appartementvloeren worden allemaal

142 BOUWEN AAN MONUMENTEN

DEN HAAG | B-ApartHotels

voorzien van een isolatielaag, vloerverwarming en een cementen dekvloer. Goede geluidsisolatie is essentieel. Daar wordt eveneens voor gezorgd. En natuurlijk is optimale brandwerendheid een vereiste. Ook daarmee is de bouwer, die daarin wordt bijgestaan door de bevoegde instanties, druk bezig.

PLANNING Inmiddels zijn alle appartementen verkocht. Volgens Jekel wordt er één casco en de rest compleet opgeleverd, waardoor de kopers inbreng hebben in het laatste deel van het renovatieproces. “Wij kunnen pas iets gaan doen als de eigenaren daarvoor hun handtekening hebben gezet. Dat kan invloed hebben op de planning. Zo moet de installatietechniek standleidingen wegwerken. Vaak gebeurt dat via een koof. Soms is die op de bouwtekeningen niet duidelijk aangegeven. Daardoor kan discussie met een koper ontstaan over de indeling. Kortom, de planning is een uitdaging.” Op dit moment ligt de renovatie nog steeds op schema en zal Den Haag volgend voorjaar een uniek hotel- en wooncomplex rijker zijn, in een markant gebouw. ❚

Projectinfo OPFRISSEN GEVELS Los van het aanbrengen van de balkons behouden de gevels van het B-ApartHotel in Den Haag grotendeels hun authentieke uitstraling. Wel worden ze opgefrist. Die werkzaamheden worden uitgevoerd door Beercoo Gevelwerken BV.

Weg en Bos 51-53 | 2661 DL Bergschenhoek tel (010) 521 97 57 | info@beercoo.nl

Oké, de ’DUOMO DI MILANO’ doen we níet... maar voor alle andere gevels. bel ons gerust!

“Daar zijn we momenteel mee bezig”, vertelt Jeroen van der Gaag. “We vervangen kitwerk, doen betonschadeherstel en reinigen de gevels. Dat laatste gebeurt door middel van stoomcleaning met gepaste druk zodat er geen schade ontstaat.” Het is een project zoals het bedrijf, dat voornamelijk actief is in Zuidwest-Nederland, wel vaker uitvoert, geeft Van der Gaag aan. Hij merkt op dat met name het betonherstel aanzienlijk is. “Dat heeft met de tijd te maken, maar ook met de ligging, vlakbij zee. Dan verloopt de aantasting anders dan in het binnenland.” Logistiek gezien verloopt het werk prima, vervolgt hij. “In het begin moeten de partijen even wennen. Maar de aannemer had de zaken op voorhand goed op orde en de rest wordt geregeld als de situatie er om vraagt.” Afronding van de gevelwerkzaamheden is het sauswerk, geeft Van der Gaag tot slot aan. “Dat verzorgen wij ook, met onze partner Schults Schilders. Voorheen was de kleur gebroken wit, maar daarvoor in plaats is nu, op verzoek van de appartementeneigenaren en de ontwikkelaar, voor lichtgrijs gekozen.”

BOUWEN AAN MONUMENTEN 143

DEN HAAG | B-ApartHotels

Projectinfo ‘BOUWKUNDIGE WANDEN ZIJN GEBLEVEN’ Aan de buitenzijde blijven de gevels van het karakteristieke voormalige kantoorgebouw in de Haagse ambassadebuurt grotendeels intact, al zijn er balkons voorzien die er eerder niet waren. De gevels worden opgeknapt. Binnen werd er echter fors ingegrepen, vertelt werkvoorbereider René Kiezenberg van CBA Tiel over de transformatie tot B-ApartHotel. “Van binnen is het helemaal gestript, alleen de bouwkundige wanden zijn gebleven.” Hij legt uit dat er naast hotelkamers (met keuken) eveneens appartementen in het gebouw komen. Ook is er een restaurant voorzien. Kiezenberg geeft aan dat in juli werd begonnen met de afbouw. De hotelkamers krijgen een afwerking die aansluit bij wat verwacht mag worden van een hotel in het hogere segment. “Het interieur en ook de indeling van de appartementen zal variëren. Dat stemmen we af op de wensen van de kopers.” Het project zal in maart 2016 worden opgeleverd, zegt hij, de afbouw is naar verwachting eind dit jaar klaar. “Dankzij goed overleg met de hoofdaannemer loopt alles volgens planning, dus dat gaat lukken.”

Bouwinfo OPDRACHTGEVER B-ApartHotels ONTWERP Woensdregt Holtz Architecten, Laren ADVIES CONSTRUCTIE Broersma Adviesbureau voor UITVOERING INSTALLATIES BOUWPERIODE

Beton- en Staalconstructies, Den Haag Pleijsier Bouw, Nijkerk Terberg Totaal Installaties Utrecht B.V. april 2015 – mei 2016

Kwaliteitsproductie van: Kozijnen, ramen en deuren voor nieuwbouw, renovatie en restauratie

Noordland 17 Postbus 52 Telefoon Fax E-mail Website

4451 RP Heinkenszand 4450 AB Heinkenszand 0113 561271 0113 563724 timmerfabriek@demol.nl www.demol.nl

levering onder: * FSC ( SCS-COC-000726 ) * KOMO-SKH * SGT Garantie * Weerstandsklasse 2 t.b.v. politiekeurmerk

144 BOUWEN AAN MONUMENTEN

HATTEM | Stadhuis

DRIE RESTAURATIEPROJECTEN IN HATTEM OP RIJ Tekst | Hugo Kamperman Beeld | Delfgou

Veni, vidi, vici, is van toepassing op Delfgou. Het bouwkundig-, restauratie- en architectenbureau uit Scherpenzeel is een blijvertje. Overal waar het bureau aan de slag gaat, breidt het negen van de tien keer gestaag de werkzaamheden uit. De reden: opdrachtgevers zijn enorm te spreken over de aanpak, uitvoering en resultaten van het bureau. Zo ook in Hattem, waar Delfgou aanvankelijk door de Gemeente Hattem werd benaderd voor de restauratie van het Stadhuis en wordt later gevraagd om uitvoering te geven aan nog twee projecten binnen de stadsgrenzen. Algemeen directeur Nico Willigenburg van Bureau Delfgou: “Als we eenmaal in een stad aan het werk zijn, dan komen we daar als het goed is niet meer weg.” › BOUWEN AAN MONUMENTEN 145

HATTEM | Dijkpoort en stadsmuur

De gevels van het monumentale Hattemse Stadhuis verkeren rond 2010 in slechte staat. Het verwijderen van de moderne afwerklagen van het historisch metselwerk vormt een grote uitdaging. Delfgou komt, samen met aannemers en onderaannemers, met veel materiaalgevoel tot een goede oplossing. In drie maanden tijd, van september tot december 2012, wordt de klus geklaard. Het Stadhuis met de markante rode gevel en opvallende witte ornamenten is als tevoren weer een blikvanger. Het sterkt de gemeente in het vertrouwen in Delfgou en bij een volgende opdracht, het restaureren van de Stadspoort, wordt het bureau dan ook opnieuw ingeschakeld.

DIJKPOORT De restauratie van de uit 1400 stammende Hattemer Dijkpoort, met haar kenmerkende spitsbogendoorgang en uitkragende bovengeleiding met arkeltorentjes, volgt Dijkpoort Hattem.

146 BOUWEN AAN MONUMENTEN

HATTEM | Kerktoren Grote of Andreaskerk

in augustus 2013. De stadspoort vormt een belangrijke toeristische toegangsader van parkeerplaats en jachthaven naar de binnenstad. Om de uitstraling van het gebouw tijdens de werkzaamheden enigszins te behouden, is een foto van de poort op het steigerdoek geprint. Het naastgelegen bonbonatelier is hier heel tevreden over, want op deze manier worden extra bezoekers getrokken. Naast het vervangen van het metsel- en voegwerk van de poort zijn de leidaken vernieuwd. Ook krijgt de toren boven de poort een nieuwe bestemming. “De toren was niet in gebruik”, vertelt Willigenburg. “Daar is een multifunctionele ruimte in gekomen, die wordt nu gebruikt als atelier en als expositie- en vergaderruimte. Nu is het echt bruikbaar; het is geweldig om zulke dingen te doen.”

KERKTOREN Voor een derde klus in hanzestad Hattem, de restauratie van de beeldbepalende kerktoren van de Grote- of Andreaskerk, wordt opnieuw aangeklopt bij Delfgou. De 38,15 meter hoge toren moet worden opgeknapt omdat puin en gruis naar beneden valt. De steiger om de toren dient het eerste jaar vooral als valbeveiliging. Ook op het meshdoek van deze steiger staat een afdruk van het erachter schuilgaande gebouw. Aangezien het gebouw middenin het centrum staat op een marktplein dat een groot deel van het jaar volstaat met terrassen, is overlastbeperking een belangrijk

aspect van de voorbereiding en uitvoering. “We zijn de hele zomer bezig geweest met de toren; er zijn geen klachten geweest”, blikt Willigenburg terug. “De horecaondernemers hebben gewoon door kunnen ‘terrassen’. Dat is uniek.” Ook de toegang tot de kerk, via de entree onder de toren, is gevoelig. Bij rouw- en trouwdiensten liggen de uitvoeringswerkzaamheden stil. De restauratie neemt ruim zeven maanden in beslag. De gemeente Hattem kijkt met een goed gevoel terug op de samenwerking met Delfgou, dat voor alle drie projecten de aanvraag van BRIM-subsidies heeft geregeld. “Al met al ben ik, bij alle projecten, zeer tevreden over de werkzaamheden van Bureau Delfgou, waarbij het niet alleen gaat om een project tot een goed einde te brengen. Het bureau timmert in brede zin aan de weg als het bewustwording van restauraties gaat”, laat bouwkundig medewerker Stev Fuld desgevraagd weten.

AANVULLENDE OPDRACHTEN Hoe dan ook, Hattem blijft tot het werkterrein van Delfgou behoren. Na de restauratie start het onderhoud, waarvoor Delfgou alvast subsidie heeft aangevraagd. Willigenburg: “Als een werk klaar is, maken we gelijk de onderhoudskosten voor de komende jaren inzichtelijk, zodat je niet gelijk bij een project wegrent. Je blijft erbij betrokken, je blijft ervoor verantwoordelijk.”

Inmiddels is Delfgou betrokken bij een vierde restauratieopdracht in Hattem. Het leidak van de Grote- of Andreaskerk is aan vervanging toe. Willigenburg: “De restauratie bestaat in hoofdzaak uit vervanging van het leiwerk evenals reparaties aan het houtwerk van constructies en dakbeschot. Ook restaureren we het metsel- en voegwerk.” En wanneer de Andreaskerk wordt opgeleverd, wacht de restauratie van het dak van het Stadhuis. Willigenburg zegt het nog maar eens: “Het hoeven voor ons niet altijd grote projecten te zijn, het kan ook een woonhuis, een brug of een sluis zijn. Onze opdrachten variëren enorm, maar centreren zich wel vaak rondom centrale locaties. Als we eenmaal in een stad werkzaam zijn, komen we er niet meer weg. En daar zijn we als bureau best trots op.” ❚

Kerktoren Grote of Andreaskerk BOUWPERIODE december 2014 – juli 2015

OPDRACHTGEVER Gemeente Hattem

PROJECTLEIDING Bureau Delfgou, Scherpenzeel

UITVOERING

Aannemersbedrijf Hanzebouw bv, Dejo Steigers, Leidekkers- Loodgietersbedrijf F. Bogaerts bv

Stadhuis Hattem BOUWPERIODE september 2012 – december 2012

OPDRACHTGEVER Gemeente Hattem

PROJECTLEIDING Bureau Delfgou, Scherpenzeel

UITVOERING

Aannemersbedrijf Hanzebouw bv, Leidekkers- Loodgietersbedrijf F. Bogaerts bv

Dijkpoort en stadsmuur BOUWPERIODE augustus 2013 – december 2013

OPDRACHTGEVER Gemeente Hattem

PROJECTLEIDING Bureau Delfgou, Scherpenzeel

UITVOERING Kerktoren Hattem.

Aannemersbedrijf Hanzebouw bv, Dejo Steigers, Leidekkers- Loodgietersbedrijf F. Bogaerts bv

BOUWEN AAN MONUMENTEN 147

Donatus

FUNDAMENTEN VERZEKEREN

IS DAT WEL OF NIET AAN TE RADEN? Wie een monument wil gaan verzekeren, moet over verschillende zaken nadenken, bijvoorbeeld over de fundamenten. Moet je die wel of niet meeverzekeren? In sommige verzekeringsvoorwaarden zijn fundamenten ‘standaard’ uitgesloten van de verzekering, maar je kunt ze wel meeverzekeren door middel van een clausule. Andere verzekeringen regelen het precies andersom: de fundamenten zijn ‘standaard’ wel meeverzekerd (wat bijvoorbeeld het geval is bij woningen), maar kunnen door een clausule worden uitgesloten. Waar moet je nu precies aan denken?

VERZEKERDE SOM Het eerste waar goed op gelet moet worden, is de verzekerde som. Op de polis is dat om zo te zeggen het ‘fundament’ van je verzekering. Een monument wordt verzekerd op basis van de herbouwwaarde. Bij het bepalen ervan is de volgende vraag van belang: heeft de taxateur de waarde inclusief of exclusief de fundamenten opgenomen? Stel dat de taxateur heeft getaxeerd exclusief de fundamenten en je verzekert inclusief de fundamenten. Dan kun je dus zomaar onderverzekerd zijn. Bij schade is dat een vervelende ontdekking. Het omgekeerde is ook mogelijk. De verzekerde som is gebaseerd op een taxatie inclusief de fundamenten, terwijl je verzekert exclusief fundamenten. Dan ben je oververzekerd en betaal je onnodig veel premie. De herbouwwaarde van de fundamenten bedraagt ongeveer 2% tot 15% van de herbouwwaarde van het totale monument, maar is uiteraard erg afhankelijk van de specifieke situatie en omvang van het gebouw.

SCHADE AAN FUNDAMENTEN Is het echt nodig om fundamenten mee te verzekeren? Ze zullen immers geen

148 BOUWEN AAN MONUMENTEN

schade oplopen door diefstal, inbraak, storm of waterschade, om een paar voorbeelden te noemen. Toch kunnen fundamenten wel degelijk beschadigd raken. Bijvoorbeeld door een ontploffing na een gaslek of bij een zeer hevige brand waarbij de hitte het betonijzer verweekt. Maar dit is niet het enige waarnaar je moet kijken.

OPRUIMINGSKOSTEN Moet er bij een grote schade überhaupt wel hersteld worden? Gaat het om een molen, een fabrieksschoorsteen of een stoomgemaal, dan is het nog maar de vraag of het wel wenselijk is dat er een replica wordt gebouwd. Bij het verzekeren van andere monumenten moet die vraag ook aan de orde komen. Maar ook al wordt er niet hersteld, dan toch heb je te maken met schade. Wat gebeurt er met de restanten? Wat moet en

VERKOOPWAARDE Wordt het monument niet herbouwd in de oude staat, dan is nog een tweede aspect van belang. Als men niet of kleiner herstelt, wordt het deel dat men niet herstelt volgens de polisvoorwaarden geregeld op basis van verschil in verkoopwaarde. Maar hoe bepaal je de verkoopwaarde van een monument zonder fundamenten? Een monument zonder fundamenten is überhaupt niet te koop. Met andere woorden: je komt dan in een arbitraire discussie terecht of het percentage dat de fundamenten deel uitmaken van de herbouwwaarde gelijk is aan het percentage bij verkoopwaarde. In dat soort discussies moet je niet verwikkeld willen raken.

ADVIES We komen tot de volgende slotsom: zeker bij kleinere monumenten (bijvoorbeeld tot € 2.000.000) is het aan te raden om altijd de fundamenten mee te verzekeren. De geringe premiebesparing weegt dan absoluut niet op tegen het risico dat men loopt bij schade. Bij grotere monumenten

‘Fundamenten kunnen wel degelijk beschadigd raken. Bijvoorbeeld door een ontploffing na een gaslek of bij een zeer hevige brand’ mag er mee gebeuren? Het is gebruikelijk om opruimingskosten mee te verzekeren. In veel voorwaarden zijn opruimingskosten standaard tot een bepaald bedrag (bijvoorbeeld 15% van de verzekerde som) meeverzekerd. Maar … uiteraard alleen van de verzekerde zaken. Als de fundamenten niet zijn meeverzekerd, zijn ook de opruimingskosten van de fundamenten niet verzekerd.

hangt het vooral af van de constructie en inrichting. Zijn er gasleidingen? Hoeveel procent van de herbouwwaarde bedragen de fundamenten? Maak in elk geval een goede afweging tussen risico’s en premiebesparing. Dat hoort bij risicomanagement. Simon Kadijk directeur Donatus Verzekeringen

❚

Donatus

BOUWEN AAN MONUMENTEN 149

DU PRIE REALISEERT TIJDELIJKE RECHTBANK AMSTERDAM

IF YOU CAN DREAM IT, WE CAN BUILD IT UTILITEITSBOUW / WONINGBOUW /

RESTAURATIE / RENOVATIE /

PROJEC TONT WIKKELING

WWW.DUPRIE.NL

TELEFOON 071 52 22 919 / EMAIL

info@duprie.nl

WWW.STEDENBOUW.NL Het meest complete overzicht van leveranciers online Staat u nog niet op www.stedenbouw.nl? Neem dan contact op met Randy van den Hoek: T +31 495 450095 E r.vandenhoek@louwersuitgevers.nl

‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kunt deelnemen met een naamsvermelding. Indien gewenst kunt u uw bedrijfslogo toevoegen.

Hier vindt u gerenommeerde toeleveranciers voor stedenbouw, architectuur en monumenten

Vanaf € 495,- per jaar weet uw doelgroep wat u doet! Bel of mail Randy van den Hoek voor alle informatie over een vermelding in Stedenbouw: T +31 495 450095 - E r.vandenhoek@louwersuitgevers.nl

Vanaf € 396,- per jaar weten uw klanten ook wat u doet! Bel +31 (0)495 450095 +32 (0)11 605540 voor alle informatie over een vermelding

WIE DOET WAT

Aannemers

Bladgoud

KONINKLIJKE WOUDENBERG Voorstraat 7, 4233 EA AMEIDE Postbus 3, 4233 ZG AMEIDE AANNEMINGSMAATSCHAPPIJ HEGEMAN

T..........................................+31 (0)183 606600

G. v.d. Muelenweg 16, 7440 AJ NIJVERDAL

F..........................................+31 (0)183 602667

T......................................... +31 (0)548 611000

E info@koninklijkewoudenberg.nl

F......................................... +31 (0)548 610395

W www.koninklijkewoudenberg.nl

E info@hegeman-nijverdal.nl W www.hegeman-nijverdal.nl

Aluminium ramen, deuren en gevels

LINOVA VERFPRODUCTEN Gelderhorst 12, 7287 BH ZUTPHEN T .......................................+31 (0)575 542300 F .......................................+31 (0)575 542311 E info@linova.nl W www.linova.nl

Bouwmaterialen

BOUW – RESTAURATIEBEDRIJF VAN DE BURGT EN STROOIJ Amsterdamseweg 155 3812 RR AMERSFOORT T......................................... +31 (0)33 4450100

INTAL BV De Veken 103, 1716 KG OPMEER T........................................+31 (0) 226 341 525

F......................................... +31 (0)33 4450101

E info@intal.nl

E info@vandeburgtenstrooij.nl

W www.intal.nl

W www.vandeburgtenstrooij.nl

Architecten

VAN WIJNGAARDEN + CO BV Sluisjesdijk 38 3087 AH ROTTERDAM T .......................................+31 (0)10 4281444 E info@vanwijngaardenenco.com W www.vanwijngaardenenco.com

Constructie BURGY BOUWBEDRIJF BV Amphoraweg 1, 2332 ED LEIDEN

VAN HOOGEVEST ARCHITECTEN

Postbus 140, 2300 AC LEIDEN

Westsingel 9, 3811 BA AMERSFOORT

T......................................... +31 (0)71 5322405 E bouwbedrijf@burgy.nl W www.burgy.nl

T ..................................... +31 (0)33 4631705 F ..................................... +31 (0)33 4610854 E bureau@vanhoogevest.nl W www.vanhoogevest.nl

Beton

CONSTRUCTIEBUREAU DE PROUW Vossegatsedijk 2a, 3981 HS BUNNIK Postbus 164, 3980 CD BUNNIK T..........................................+31 (0)30 2540888 E buro@de-prouw.nl W www.de.prouw.nl

BOUWBEDRIJF VAN SCHAIK BV Poeldijk 1, 3621 CZ BREUKELEN Postbus 11, 3620 AA BREUKELEN T .......................................+31 (0)346-262344 F .......................................+31 (0) 346264064

BUDOBOUW

E info@bouwbedrijfvanschaik.nl

Katwolderweg 8a, 8041 AD ZWOLLE

W www.bouwbedrijfvanschaik.nl

T......................................... +31 (0)38 7200810 E info@budobouw.nl W www.budobouw.nl

Betonrestauratie

VIANEN BOUWADVIES De Pinckart 54, 5674 CC NUENEN T..........................................+31 (0)40 2631162 E info@vianenbouwadvies.nl W www.vianenbouwadvies.nl

Dilatatievoegen

DU PRIE BOUW & ONTWIKKELING B.V. Admiraal Banckertweg 23, 2315 SR LEIDEN Postbus 2309, 2301 CH LEIDEN T ...................................... +31 (0)71 5222919

BETONMONTEUR BV Ondernemingsweg 107, 1422 DZ UITHOORN

BETONMONTEUR BV

T..........................................+31 (0)20 6402401

Ondernemingsweg 107, 1422 DZ UITHOORN

E info@duprie.nl

E info@betonmonteur.nl

T..........................................+31 (0)20 6402401

W www.duprie.nl

W www.betonmonteur.nl

E info@betonmonteur.nl

F......................................... +31 (0)71 5222224

W www.betonmonteur.nl

152

BOUWEN AAN MONUMENTEN

Electro techniek

BREMAN HARDERWIJK B.V. Postbus 48, 3840 AA HARDERWIJK T......................................... +31 (0)341 414844 F........................................ +31 (0)341 416846 E harderwijk@breman.nl W www.breman.nl

Gevelreiniging

Liften

Grondtechniek

FRANKI GRONDTECHNIEKEN B.V.

EUROLIFTEN BV

Trondheim 8, 2993 LE BARENDRECHT

Witteweg 4D, 1431 GZ AALSMEER

T........................................ +31 (0)180 641998

Postbus 88, 1430 AB AALSMEER

F.......................................

T....................................... +31 (0) 297 324291

+31 (0)180 641999

E info@franki-grondtechnieken.nl

E info@euroliften.nl

W www.franki-grondtechnieken.nl

W www.euroliften.nl

Montage

Leidekkers

S.M.B. WERVELREINIGING BV Houtkopersstraat 40, 3334 KD ZWIJNDRECHT T..........................................+31 (0)78 6104110 M.........................................+31 (0)6 53267367 E info@s-m-b.nl W www@s-m-b.nl

LOODGIETERS- EN LEIDEKKERSBEDRIJF VAN WELY BV

BUDOBOUW

Kerkakkers 46, 6923 BZ GROESSEN

Katwolderweg 8a, 8041 AD ZWOLLE

T......................................... +31 (0)316 524050

T......................................... +31 (0)38 7200810

F......................................... +31 (0)316 526950

E info@budobouw.nl

E info@vanwelyleidekkers.nl

W www.budobouw.nl

W www.vanwelyleidekkers.nl GEVELMEESTERS Anti-Graffiti-Coatings, Hydrofobering & Reiniging Leuvert 8, 5437 AG BEERS T..........................................+31 (0)485 312327 E info@gevelmeesters.nl W www.gevelmeesters.nl

Gevelrenovatie

Restauratie Aannemers

VAN DE KIMMENADE BV Hof Bruheze 404, 5704 NR HELMOND T........................................ + 31 (0)492 512164 F........................................ + 31 (0)492 558867 E info@leiendaken.nl

Houthandel

“Wij zijn een landelijk opererende houthandel en kenmerken ons door onze grote voorraad, brede assortiment, eigen zagerij/schaverij, droogkamers en transport. Wij helpen u dan ook graag bij de levering van het juiste hout!”

WILLEM DE ZWIJGERLAAN 1 WADDINXVEEN T 0182 – 615933 | INFO@HOUTEX.NL

WWW.HOUTEX.NL

Oud Willinkhuizerweg 3, 6733 AK WEKEROM T........................................ +31 (0)318 456583 F.......................................

+31 (0)318 456256

E info@kampertbouw.nl

W www.leiendaken.nl

VAN DER HAAR GEVELRENOVATIE & ONDERHOUD Beurtschipper 10 3861 SC NIJKERK Postbus 1019 3860 BA NIJKERK T......................................... +31 (0)33 2456289 F......................................... +31 (0)33 2458228 E info@vanderhaargroep.nl W www.vanderhaargroep.nl

KAMPERT BOUW BV

drij

Walter Verhoeven BV loodgieters& leidekkersbedrijf Walter Verhoeven BV Bezoekadres Nieuwkuijksestraat 103

W www.kampertbouw.nl

Smederijen

loodgieters& leidekkersbedrijf loodgieters& leidekkersbedrijf 5253 AE Nieuwkuijk Bezoekadres Bezoekadres

Vanaf € 396,- per jaar weten uw klanten ook wat u doet! Bel +31 (0)495 450095 +32 (0)11 605540 voor alle informatie over een vermelding

WIE DOET WAT

Postadres Nieuwkuijksestraat 103

Bezoekadres

Nieuwkuijksestraat 103 5253 AE NieuwkuijkNieuwkuijksestraat

Postadres

Postbus 14103 5253 AE Nieuwkuijk 5253 AE Nieuwkuijk 5253 ZG Nieuwkuijk Postadres

Postbus 14 Postadres 5253 ZG Nieuwkuijk Telefoon

Postbus 14 14 oper-, zinkwerken Postbus 5253 ZG00 Nieuwkuijk Koper-,loodlood- en en zinkwerken 073 - 513 49 5253 ZG Nieuwkuijk WALTER VERHOEVEN BV Telefoon Lei bedekkingen Telefax enzinkwerken zinkwerken 073 - 513 Koper-, loodlood- en LeiKoper-, bedekkingen 00 49 073 513 00 49 073 - 511 76 73 Loodgieters werken & LEIDEKKERSBEDRIJF LOODGIETERSTelefax Leibedekkingen bedekkingen Internet Lei 073 - 511 76 73 Loodgieters werken 073 511 76 73 Nieuwkuijksestraat 103, 5253 AEwww.walterverhoeven.nl NIEUWKUIJK Telefoon

073 - 513 00 49

Telefax

073 - 511 76 73

Telefoon

Internet

www.walterverhoeven.nl Telefax

E-mail

Loodgieters werken Loodgieters werken

info@walterverhoeven.nl

Internet

Internet www.walterverhoeven.nl E-mail

SMEDERIJ BOSMAN

www.walterverhoeven.nl E-mail info@walterverhoeven.nl Postbus 14, 5253 ZG NIEUWKUIJK info@walterverhoeven.nl

Industrieweg 11, 7102 DX WINTERSWIJK

T......................................... +31 (0)73 5130049

T..........................................+31 (0)6 20427728

E info@walterverhoeven.nl

E info@smederij-bosman.nl

W www.walterverhoeven.nl

W www.smederij-bosman.nl

VAN KEULEN LOODGIETERS- EN LEIDEKKERSBEDRIJF BV

SMEDERIJ FRITS KRAMER

Postbus 1, 4640 AA OSSENDRECHT

Goejanverwelle 62, 3467 PR HEKENDORP

T........................................ +31 (0)164 672387

T........................................ +31 (0)182 501340

F........................................ +31 (0)164 672069

F........................................ +31 (0)182 503094

E info@vankeulen-loodgieters.nl

E frits@fritskramer.nl

W www.vankeulen-loodgieters.nl

W www.fritskramer.nl

E-mail

BOUWEN AAN MONUMENTEN

153

Vanaf â&#x201A;Ź 396,- per jaar weten uw klanten ook wat u doet! Bel +31 (0)495 450095 +32 (0)11 605540 voor alle informatie over een vermelding

WIE DOET WAT

Timmerfabrieken

Verzekeringen

v.d. Veldt timmertechnieken SMEDERIJ OLDENHAVE BV Bedrijvenweg 6, 7251 KX VORDEN T......................................... +31 (0)575 551428 F......................................... +31 (0)575 551714 E info@smederijoldenhave.nl W www.smederijoldenhave.nl

Staalconstructies

VAN DER VELDT TIMMERTECHNIEKEN Patrijzenlaan 21, 2104 BM HEEMSTEDE T..........................................+31 (0)23 5283225

Hoff van Hollantlaan 8, 5243 SR ROSMALEN Postbus 500, 5240 AM ROSMALEN T .........................................+31 (0)73 5221700

F......................................... +31 (0)23 5295507

F .........................................+31 (0)73 5221717

E contact@timmertechnieken.nl

E info@donatus.nl

W www.timmertechnieken.nl BENTSTAAL BV Industrieweg 8, 3401 MA IJSSELSTEIN T........................................ +31 (0)30-6881600 F........................................ +31 (0)30-6888816 E info@bentstaal.nl W www.bentstaal.nl

DONATUS VERZEKERINGEN

Verfproducten

W www.donatus.nl

Vochtwering

Stukadoors LINOVA VERFPRODUCTEN Gelderhorst 12, 7287 BH ZUTPHEN STUKADOORSBEDRIJF GENNISSEN BV De Bouterhoek 1a, 3985 AK WERKHOVEN T......................................... +31 (0)343-551426 F......................................... +31 (0)343-551686

T .......................................+31 (0)575 542300

KOSTER AFDICHTINGSSYSTEMEN B.V. Overveld 15, 3848 BT HARDERWIJK T..........................................+31 (0)341 467090

E info@linova.nl

E info@koster-afdichtingssystemen.nl

W www.linova.nl,

W www.koster-afdichtingssystemen.nl

www.homij.nl

154

BOUWEN AAN MONUMENTEN

WHERE OTHERS SAW AN OUTDATED 80’S BUILDING

WE SAW THE EXCELLENT OPPORTUNITY WE ARE COLLIERS INTERNATIONAL REDEVELOPING SIJTHOFF SHOPS & OFFICES ADDING VALUE FOR ITS OWNER AND THE HAGUE

www.colliers.nl

Op de foto: “In het park van Huize Middenburg staan eeuwenoude kastanjes, eiken en beuken. Er zijn vijvers en aan de achterkant stroomt de Vliet. Het huis zelf staat hoger; dat geeft een statige, imposante aanblik.” “Mijn vader is gepensioneerd aannemer, met een voorliefde voor oude gebouwen. Hij wordt al lyrisch bij het zien van een authentieke steen of tegel. Na twee boerderijen in oude staat te hebben hersteld, kocht hij dit huis en restaureerde het. De groene luiken waren totaal verwaarloosd. Alle houtjes zijn stuk voor stuk door zijn handen gegaan. Het koetshuis, waarin ik zelf woon, hebben we samen verbouwd.” “Het eerste huis - Oud Middenburg - stamt uit 1659; het werd aangelegd door een schepen uit Delft. Huize Middenburg zoals we het nu kennen werd in 1917 grondig gerestaureerd. Aan het gebouw en het park is sindsdien nooit meer iets veranderd. Het gebouw vertoont een mix aan stijlen, wat het extra mooi maakt. Ik vind het een prachtig huis op een prachtige plek.” J.E. Vink, medebeheerder (46) Huize Middenburg

onatus verzekert vertrouwd sinds 1852

www.donatus.nl tel. 073 - 5221700

Monumenten worden met veel zorg omgeven door hun eigenaren en beheerders. Dat is belangrijk en nodig. Net als het kiezen van de juiste verzekering. Al sinds 1852 heeft Donatus ervaring in het verzekeren van monumentale kerken en gebouwen. Als onderlinge maatschappij werken wij zonder winstoogmerk. Wij hebben dan ook geen klanten, maar leden. Maak vrijblijvend kennis met Donatus. Onze expertise zal u verbazen en verrassen, evenals onze jaarlijkse premierestitutie.