Samen bouwen aan sterke buurten Jaarverslag 2017
LSA bewoners
LSA
Jaarverslag 2017
2
LSA zelfbeheer LSA buurtrechten
Inleiding Het LSA is een groot landelijk netwerk van actieve bewonersgroepen, zoals wijkplatforms, BewonersBedrijven en coรถperaties. We zijn een vereniging met leden in het hele land. Samen lopen we voorop in innovatieve projecten waarin bewoners de regie nemen op het gebied van zorg, leefbaarheid, lokale democratie, wijkeconomie en duurzaamheid. Wij bundelen al 30 jaar (!) onze kracht, onze stem en we delen kennis. Samen maken we ruimte voor bewonersinitiatief en bouwen we aan sterke buurten waar eigenaarschap en zeggenschap voor bewoners vanzelfsprekend zijn.
LSA ondernemen
In 2017 is er geweldig veel gebeurd. We organiseerden bijeenkomsten en projecten, we brachten mooie publicaties uit en we legden samen heel veel nieuwe verbindingen. En net zoals bewonersgroepen in het land steeds meer samenwerken met andere organisaties en partijen om tot sterke leuke buurten te komen, doen wij dit ook. 2017 was een jaar van samen. We hebben met diverse partijen samengewerkt en veel projecten met verschillende financiers kunnen bekostigen. De beweging van actieve bewoners groeit en wordt steeds sterker en slimmer. De vereniging LSA ondersteunt deze beweging op veel manieren. We geven een impressie van wat we in 2017 allemaal deden. Veel leesplezier.
LSA zorg
LSA bewoners
“Wij zijn al van het begin van het LSA aangesloten. Het LSA betekent voor ons informatie, advies, netwerken door heel het land en samen met anderen actievoeren.”
LSA
Jaarverslag 2017
3
LSA zelfbeheer
Stichting Ieder kind een eigen boek
LSA buurtrechten
“Wij zijn lid van het LSA omdat we geloven in de kracht van bewonersinitiatief. Van onderop mensen in beweging zetten heeft de toekomst. Van bewonerscommissies tot BewonersBedrijven: wij zijn één beweging en bij het LSA komen we samen. We hebben samen een sterk netwerk, we leren van elkaar en we ballen samen onze vuisten als het nodig is.”
Dorpshuis Fort Vreeswijk
“Wij zijn lid van het LSA omdat bewoners zelf het heft in handen nemen om lokale voorzieningen te creëren of in stand te houden. We kunnen van elkaars kennis en ervaringen leren en hoeven zo het wiel niet steeds opnieuw uit te vinden.” MFC ’t Luukske
LSA ondernemen
LSA zorg
LSA bewoners
Werk in de wijk: bewonersinitiatieven helpen! Bewonersinitiatieven werken aan buurten waarin iedereen kan meedoen. Mensen die werkloos zijn voelen zich vaak aan de kant staan. Niet verwonderlijk dus dat bewonersinitiatieven, sociaal ondernemers en de gemeenten zich bezighouden met het creëren van werk in de wijk. Op 7 oktober kwamen zij op uitnodiging van Stadslab 033 en LSA samen in Amersfoort om antwoorden te vinden op de vraag: hoe helpen we ervoor te zorgen dat niemand aan de kant staat en welke rol speelt de wijk daarbij? Deze dag bracht veel inzichten voor zowel actieve bewoners als voor gemeenteambtenaren. Er gebeurt enorm veel op dit gebied, zo zijn er sociale coöperaties die mensen (leren) ondernemen, en stichtingen die leerwerktrajecten opzetten. En er is nog een wereld te winnen in de samenwerking tussen deze bewonersgroepen, de gemeente en de instanties. Alle aanwezige partijen zien daar het nut van in. Want bewonersinitiatieven zijn flexibel, staan midden in de wijk en zien mensen en kwaliteiten in plaats van de regels en de problemen. Daarom spelen ze terecht een steeds belangrijkere rol in het creëren van betekenisvol werk voor een grote groep mensen. Tegelijkertijd creëren ze enorme impact voor de wijk!
LSA
Jaarverslag 2017
4
LSA zelfbeheer LSA buurtrechten
LSA ondernemen
LSA zorg
LSA bewoners
10 tips voor werk in de wijk
LSA buurtrechten
voor werk in de wijk (#wisdomofthecrowd)!
1
4
7
Veel wetten zoals de participatiewet en de wet Markt en Overheid zijn niet zo beperkend als ze worden uitgelegd. Zoek de randen van de wet op en vraag ‘waar staat dat dan?’.
Fondsen voor arbeidsmarkt Veel landelijke en lokale fondsen geven donaties aan projecten die bijdragen aan een gezonde arbeidsmarkt.
Nothing About Us Without Us. Betrek altijd degene waarvoor je werkt bij het maken van beleid; bewonersinitiatieven zijn hier goed in. Zet het individu centraal en betrek hen.
Ken de belangen
10
Er spelen veel belangen rondom werkgelegenheid. Formuleer een antwoord op vragen rondom verdringing, (on)mogelijkheden van de arbeidsmarkt en individuele zingeving.
2
5
8
Jaarverslag 2017
Maak maatschappelijke impact zichtbaar Je bereikt zoveel meer dan alleen economische waarde. Maak dat zichtbaar, bijvoorbeeld door het bijhouden van een sociaal kasboek.
Kies een passend organisatiemodel. Anderen gingen voor en ontwikkelden geschikte modellen. Kijk eens naar BewonersBedrijven of sociale coöperaties.
Scharrelen. Creëer een plek en de ruimte om te ontdekken waar kwaliteiten van mensen liggen.
5
LSA zelfbeheer
Samen met de aanwezigen kwamen we tot 10 tips
Regels en de rek
LSA
3
6
9
LSA ondernemen
Werk samen met het bedrijfsleven Lokale bedrijven werken graag samen en kunnen bijdragen in geld, middelen, kennis, netwerk en afzetmarkt.
Geldstromen door de wijk Vraag niet om subsidie maar kijk welke opdrachten je kunt krijgen voor jouw project. Het helpt om bestaande geldstromen goed in kaart te brengen.
Klim op het podium Presenteer jezelf, vraag om contact en ben niet te bescheiden over je successen.
LSA zorg
LSA bewoners
LSA
Jaarverslag 2017
6
LSA zelfbeheer
Buurtrechten op de kaart! Steeds meer gemeenten geven ruimte en middelen aan bewonersinitiatief, daarmee is er een verschuiving van macht en middelen gaande in de samenleving. 125 van de 390 gemeenten in Nederland hebben buurtrechten ingevoerd. Dit blijkt uit de online buurtrechtenkaart die het LSA in juni 2017 publiceerde. Buurtrechten zijn rechten waarmee inwoners onder meer makkelijker publieke diensten kunnen overnemen, buurthuizen en parken in gebruik kunnen nemen en toegang tot geld hebben. Om nog veel meer gemeenten over de streep te trekken organiseerde het LSA een bijeenkomst voor raadsleden en bewoners en ontwikkelden we een Routekaart Buurtrechten (1 route voor gemeenten en 1 route voor bewoners). “Veel gemeenten gaan nu echt een stap verder met participatie”, zegt Thijs van Mierlo van het LSA. “Inwoners krijgen zeggenschap en eigenaarschap in veel gemeenten. Helaas is er wel een groot verschil tussen gemeenten. In sommige steden zijn er nog geen stappen gezet om de democratische spelregels te veranderen.”
LSA buurtrechten
LSA ondernemen
Resultaten
Het LSA vroeg begin 2017 aan alle gemeenten in Nederland wat zij doen op het gebied van buurtrechten. De informatie die we ontvingen hebben wij in een online kaart gezet. Hierop is te zien welke gemeente wat doet op het gebied van buurtrechten. Het blijkt dat bijna een derde van de Nederlandse gemeenten een of meerdere buurtrechten heeft ingevoerd. Opvallend is dat dit met name middelgrote gemeenten zijn. “We zien dat het gedachtegoed aanslaat”, aldus Van Mierlo. “Maar we zien ook dat er nog veel gemeenten niet of amper meedoen. Er is nog een flinke slag te maken.”
Routekaart Buurtrechten Het LSA helpt gemeenten en actieve bewoners om buurtrechten in te zetten. Onder meer door een Routekaart Buurtrechten te publiceren. En door buurtrechten (zoals het right to challenge) voortdurend op de politieke agenda te zetten. Dit heeft ook als resultaat gehad dat dit recht nu in het regeerakkoord terecht is gekomen! Wij verwachten (en zien erop toe) dat er in 2018 dan ook veel meer actieve gemeenten op onze online buurtrechtenkaart staan.
LSA zorg
LSA bewoners
LSA
Jaarverslag 2017
7
LSA zelfbeheer LSA buurtrechten
LSA ondernemen
Bewonersinitiatieven sterker door kennis en cash Voor de derde keer achtereen organiseerde LSA samen met de organisatie KNHM ‘Pitchen voor impact’. Een traject van maanden waarin ondernemende bewoners met een pril idee door middel van workshops en trainingen worden klaargestoomd om sterk te kunnen pitchen. Daarnaast krijgen ze veel hulp bij het schrijven van hun ondernemingsplan. De zeven bewonerscollectieven hebben prachtige plannen om maatschappelijke impact te maken in hun wijk. Wij zijn onder de indruk van de energie waarmee deze bewoners hun eigen buurt mooier en sterker willen maken. Het is een feest om deze clubs te helpen nog sterker te worden.
Kennis en middelen
“Bewonersinitiatieven hebben deze ondersteuning keihard nodig,” zegt Kristel Jeuring van LSA. “Er wordt tegenwoordig veel verwacht van maatschappelijke initiatieven, tegelijkertijd is er een enorme bezuinigslag gaande en geweest, zodat initiatieven vaak geen buurthuis en amper budget hebben. Wanneer er dan bevlogen mensen opstaan die zelf een buurthuis willen runnen en/of de buurt krachtiger willen maken is het essentieel dat zij ook de kennis en middelen daartoe krijgen. Daar is een tekort aan.”
LSA zorg
LSA bewoners
Het traject Pitchen voor impact eindigt met een pitch waar geld en ondersteuning te ‘winnen’ valt. Buurthuis Dolphia uit Enschede valt in de prijzen en wint harten, geld en ondersteuning. De vrijwilligers hebben een missie: zij willen van hun aandachtswijk een plek maken waar bewoners, met nadruk op de kinderen, volop kansen hebben. Zij overtuigden de gemeente dat er een nieuw buurthuis moest komen en hebben sterke plannen voor de programmaring. Ook het Wijkpaleis in Rotterdam krijgt 50 uur ondersteuning, dit is een plek waar buurtbewoners en ondernemers ruimte hebben om te maken, te repareren, leren en ontmoeten.
“Dit pitchtraject was een snelkookpansessie, het heeft ons als initiatief enorm vooruit geholpen” De andere deelnemers gaan ook zeker niet met lege handen naar huis. Iedereen heeft tijdens het traject kennis, nuttige contacten en veel ervaring opgedaan. Zo is het ondernemingsplan sterker geworden en is hun overtuigingskracht vergroot. Wij(k)bedrijf uit Nijmegen verwoordde het als volgt: “Dit pitchtraject was een snelkookpansessie die ons als initiatief enorm vooruit heeft geholpen.”
De pitchers Ubuntu Stadstuin Zuidoost uit Amsterdam Middenhuis uit Zutphen BuurtGroenBedrijf uit Arnhem Wij(k)bedrijf Nijmegen-Noord uit Nijmegen Stadsnomaden uit Nijmegen Wijkpaleis uit Rotterdam Buurthuis Dolphia uit Enschede
LSA
Jaarverslag 2017
8
LSA zelfbeheer LSA buurtrechten
LSA ondernemen
LSA zorg
LSA bewoners
“Wij zijn lid van het LSA omdat we graag onze ervaringen delen en leren van anderen. Samen sparren en samen opkomen voor buurtbewoners, dat doen we via het LSA!”
LSA
Jaarverslag 2017
9
LSA zelfbeheer
Buurtcoöperatie Apeldoorn-Zuid (Zuid Doet Samen)
LSA buurtrechten
“De Paraplu is een bewonersorganisatie ‘oude stijl’ en is zich aan het herstructureren om ook in toekomst slagvaardig te blijven. We kunnen bij dit proces advies/ scholing en informatie vanuit LSA goed gebruiken.”
Bewonersorganisatie Schilderswijk De Paraplu
‘Het LSA is hèt platform voor bewoners die een actieve bijdrage willen leveren aan een fijne, leefbare samenleving. Het is heel prettig om te mogen putten uit zoveel bijeengebrachte kennis en ervaring. Bovendien – en dat vinden we minstens zo belangrijk – werken er erg leuke mensen!’ Stichting Beien Noord
LSA ondernemen
LSA zorg
LSA bewoners
LSA
Jaarverslag 2017
10
LSA zelfbeheer LSA buurtrechten
LSA ondernemen
De zoektocht naar de WijkBV Hoe creëren we een wijk als wijksysteem, waar bewoners echt aan het roer staan? Dat is een zoektocht waarin je samen op ontdekkingsreis moet. Deze reis is het LSA in 2017 begonnen met een reis naar Schotland en de bijeenkomst Op Zoek naar de WijkBV. LSA is op zoek naar een nieuw wijkconcept. Wat is er nodig om tot wijken te komen waar eigenaarschap en zeggenschap meer bij bewoners liggen? Waar geldstromen in wijken blijven en waar co-creatie met de overheid mogelijk is. Kortom hoe creëren we een wijk als ecosysteem waar mensen echt aan het roer kunnen staan? In oktober organiseerde LSA, in samenwerking met Geldstromen door de Wijk en
Labyrinth Onderzoek&Advies, een studiereis naar Schotland. Met een groep actieve bewoners, medewerkers van corporaties en verschillende gemeenten reisden we naar Schotland om daar te zien hoe bewoners, mede door (rijks-)fondsen en wetgeving, makkelijker toegang krijgen tot bezit van land en gebouwen. Met deze ‘assets’ kunnen bewoners lokaal, duurzaam en krachtig ondernemen op terreinen die dicht bij de mensen staan.
“We moeten groter denken in Nederland” Marieke Koot van het LSA vertelde bij terugkomst wat voor haar de belangrijkste lessen waren: “We moeten groter denken in Nederland. We moeten nog meer lef hebben. En we moeten ons durven te bemoeien met de thema’s waar we ons
LSA zorg
LSA bewoners
de meeste zorgen over maken. Van wonen tot zorg, van milieuvervuiling tot armoede. En begin, zeker in de wijken waar dat nodig is, bij de eerste levensbehoeften. Een van die levensbehoeften van mensen is ‘fijn wonen’. Als je woont in een leefbaar huis in een buurt waar je je oké voelt, dan kun je meer betekenen voor je gemeenschap. Dat inzicht vond ik heel mooi. Ook hier moeten bewonerscollectieven op deze thema’s serieus genomen worden om zo echte partnerschappen aan te kunnen gaan. Daartoe hebben we nieuwe rechten en nieuwe organisatievormen nodig én net als de Schotse actieve bewoners: makkelijker toegang tot gebouwen en geld.”
Voorwaarden, bouwstenen en commitment Na deze inspirerende reis gingen we verder op onze zoektocht. En we namen zoveel mogelijk verschillende mensen mee, om echt tot een WijkBV te komen hebben we elkaar nodig. Op de bijeenkomst op 1 december waren zo’n 100 mensen aanwezig om te denken en te bouwen aan een WijkBV. We verkenden met elkaar wie interesse heeft om deze zoektocht aan te gaan. Dat was onder meer Steve Clare, een pionier op het gebied van hoe wijken zelf de regie nemen. Hij gaf ons inzichten tijdens zijn bevlogen presentatie. Niet alleen vonden we die dag veel voorwaarden, bouwstenen en hefbomen. We vonden ook commitment van ambtenaren, welzijnswerkers, actieve bewoners, bestuurders en onderzoekers om mee te denken en samen te zoeken en te bouwen. Zo maakten we in 2017 een grote stap richting de WijkBV.
LSA
Jaarverslag 2017
11
LSA zelfbeheer LSA buurtrechten
LSA ondernemen
LSA zorg
LSA bewoners
LSA
Jaarverslag 2017
12
LSA zelfbeheer
“Alternatief voor subsidies” Ria Rademaker, van de gemeente Aa en Hunze, vertelt hoe de zoektocht naar de WijkBV haar inzichten heeft gegeven.
“
Ik wilde concrete voorbeelden horen van wat bewoners en gemeenten doen en kunnen doen om tot meer eigenaarschap, zeggenschap en verantwoordelijkheid te komen. Ik was bijvoorbeeld benieuwd hoe je als gemeente anders om kunt gaan met financieren van bewonersinitiatieven. Is er een goed alternatief voor subsidiëren? Ik heb zeker ideeën opgedaan, misschien kunnen we meer doen met Right to Challenge.
Daarnaast ga ik actief aan de slag om binnen de gemeente de houding en de ideeën over bewonerskracht en bewonersinitiatieven te veranderen!”
LSA buurtrechten
LSA ondernemen
LSA zorg
LSA bewoners
LSA
Jaarverslag 2017
13
LSA zelfbeheer
Lerend netwerk Hoe betrek ik meer bewoners bij mijn initiatief? Welke rechtsvorm moet ik kiezen als wijkorganisatie? Moeten wij als BewonersBedrijf btw betalen? Is een Anbi-status nuttig voor ons bewonersinitiatief? Dit zijn voorbeelden van vragen waar bewonersinitiatieven tegenaan aanlopen. En in de meeste gevallen zijn die vragen niet zo gemakkelijk te beantwoorden. Er is de laatste jaren echt een toename aan dit soort vragen. Niet verwonderlijk, want ondernemende bewonersinitiatieven houden zich op steeds meer verschillende gebieden bezig ĂŠn zijn steeds minder afhankelijk van subsidies. En ze hebben natuurlijk niet voor elk onderwerp een specialist in huis! Het LSA heeft daarom samen met een aantal fondsen (VSB, DOEN, KNHM) een project opgezet waarbij
LSA buurtrechten
LSA ondernemen
bewonersinitiatieven kosteloos een expert of ervaringsdeskundige in huis kunnen halen. Zo werken we aan een uitgebreid lerend netwerk van experts die kunnen helpen bij complexe vragen. Door de juiste expert te koppelen aan de bewonersgroep werken we samen aan een concrete stap in hun groei. Deelname is gratis! Zo had ons lid Stichting MEERgroen uit Haarlemmermeer bijvoorbeeld een vraag. Zij onderhouden zo’n 125 hectare groen op een ecologische manier, dat doen ze met honderden vrijwilligers. De soorten opdrachten, opdrachtgevers en manieren van betaling zijn divers. Op een gegeven moment ontstond de onvermijdelijke vraag: zijn wij btw-plichtig of niet? Ze kwamen er met de eigen boekhouder niet goed uit. Dus koppelde wij ze met Tom Kleinpenning van Flynth Belastingadviseurs. Hij keek mee, dook in jurisprudentie en bracht advies uit. Omdat MEERgroen niet als een hoveniersbedrijf werkt met vergoedingen die gerelateerd zijn aan specifieke prestaties, is er geen sprake van ondernemersactiviteiten en is het heffen van btw niet nodig. Goed om te weten en een prettig gevoel dat iemand met de juiste kennis heeft meegekeken.
LSA zorg
LSA bewoners
LSA
Jaarverslag 2017
14
LSA zelfbeheer LSA buurtrechten
LSA ondernemen
‘ABCD Wijkontwikkeling op eigen kracht’ naar het nu ‘Is er iemand die het boek ‘ABCD Wijkontwikkeling op eigen kracht’ naar het nu wil helpen? Zowel in tekst als in opmaak is het boek flink verouderd. Het LSA komt geld en tijd tekort om dit boek de aandacht geven dat het verdient. Wil jij of wil jouw organisatie in samenwerking met ons dit populaire boek eigentijds maken?’
de instanties die er werken kwaliteiten hebben die ingezet kunnen worden voor de community, dat er altijd fysieke, culturele en economische zaken gaande zijn in een wijk, en dat een buurt zijn eigen verhalen kent die de buurt bijzonder maakt. En eenvoudig gezegd als je deze ‘assets’ (kwaliteiten) kunt ontdekken, aanwakkeren en daarna met elkaar verbindt, krijg je sterkere buurten.
Dit schreven we in ons blad LSA BewonersBerichten. We vinden het geweldig dat zich op basis van deze oproep een redactie van zeven personen heeft aangemeld die in 2018 samen een nieuw handboek voor en van de Asset Based Community Development (ABCD) -aanpak maken.
Al in 2003 vertaalde het LSA de ABCD aanpak naar de Nederlandse situatie. We zijn de licentiehouder van de methode en geloven dat dit de aanpak is waar buurten sterker van worden. Dus willen we de aanpak goed gebruikt wordt, zowel door bewoners als in professionele en beleidskringen.
De ABCD-aanpak gaat er vanuit dat in elke wijk mensen wonen met kwaliteiten, dat er overal formele en informele verbanden zijn, dat
Wij zijn dan ook heel blij dat we in 2017 een sterke start hebben gemaakt voor nieuw actueel boek over deze positieve aanpak!
LSA zorg
LSA bewoners
Zorg voor elkaar
LSA
Jaarverslag 2017
15
LSA zelfbeheer LSA buurtrechten
LSA ondernemen
Steeds meer zorg in wijken wordt door bewoners georganiseerd. Bewoners zorgen voor elkaar, omdat dit keihard nodig is. Het zorglandschap is in korte tijd flink veranderd. Initiatiefnemers zijn dan ook allemaal aan het pionieren. Om van elkaar te leren, nam het LSA op 9 juni een bus vol initiatiefnemers mee langs vier bewonerszorginitiatieven. Op inspiratietour langs Wij(k) voor elkaar (Deventer), Zuid doet Samen (Apeldoorn), Buurthuis de Jutter (Utrecht) en Thuis (Wageningen). Steeds meer van deze bewonerszorginitiatieven ontstaan om uitdagingen in wijken aan te pakken. Bijvoorbeeld bij onze leden Zuid doet Samen, waar buurtassistenten bij mensen huis aan huis langsgaan om te kijken hoe het met hen is en of ze hulp kunnen gebruiken. “Een van de eerste vragen die we stellen aan mensen is: ‘hoe gaat het met u?’. En dat is misschien ook wel een van de belangrijkste vragen”, zegt Mechelien Burghout, directeur van Zuid doet Samen. “Daarmee komen we echt naast de mensen. Dingen die niet lukken als welzijnsinstelling, lukken ons wel. Wij staan wel echt naast de mensen.”
Niet van bovenaf Dat is een duidelijke overeenkomst: de zorginitiatieven die we vandaag bezoeken zijn niet van bovenaf georganiseerd, allemaal staat ze naast de mensen. En dat werkt. Verdere belangrijke lessen die we meenemen van de pioniers: ga op zoek naar samenwerkingen. Ga het gesprek aan, ontmoet en ga vooral ook aan de slag. Ga samen met andere initiatieven, de gemeente, welzijns- en onderwijsinstellingen op zoek naar waar je elkaar kunt versterken om te werken aan dat grotere doel; een wijk waarin mensen fijn en veilig samenleven en waarin mensen zorg dragen voor elkaar.
LSA zorg
Nieuwe online vindplaats voor actieve bewoners De landelijke vereniging van actieve bewoners lanceerde in juni trots een nieuwe website. Zowel pioniers als traditionele bewonersgroepen vinden hier wat ze zoeken, niet alleen in de overkoepelende LSA-site, ook slim onderverdeeld in subsites: Zelfbeheer, Ondernemen, Buurtrechten en Zorg. LSA gelooft in kennisdeling, met zijn allen weten we veel. Zeker voor pionierende bewoners die de wereld op hun eigen manier een beetje beter maken is het onnoemelijk belangrijk om kennis te kunnen delen en vergaren. Dat doet het LSA dan ook voortdurend, met de leden en met de achterban. Daarom heeft de vereniging nu veel informatie, die ze functioneel deelt op de nieuwe website www.lsabewoners.nl.
Van Vogelaarwijken tot buurtrechten Op lsabewoners.nl komt alle informatie samen, in nieuws en blogs, in het vakblad, de kennisbank en via verslagen van evenementen. Hier vind je berichten tot vele jaren terug over bewonersparticipatie, wijkenbeleid, buurtrechten, enzovoort. Je vindt alle informatie over de vereniging, zoals de Anbi-gegevens. Ook kun je de LSA-leden hier vinden, het hart van het LSA: actieve bewonersclubs.
LSA bewoners
LSA
Jaarverslag 2017
16
LSA zelfbeheer LSA buurtrechten
LSA ondernemen
LSA zorg
LSA bewoners
LSA
Jaarverslag 2017
17
LSA zelfbeheer LSA buurtrechten
Aandacht voor kwetsbare wijken Er is de laatste jaren weinig aandacht geweest voor wijken die op meerdere punten een stuk lager scoren dan het landelijk gemiddelde. Een meerderheid van de kwetsbare wijken, vertoont een verslechtering van de leefbaarheid na 2012, vooral op het gebied van overlast en criminaliteit. Actieve bewoners geven steeds vaker aan dat zij de leefbaarheid in hun wijk achteruit zien gaan. Door de decentralisatie en veranderde regie lopen bovendien beleidsstructuren en geldstromen anders dan voorheen. Het Rijk houdt zich nu nog vooral bezig met ‘kennisdeling’. Gemeenten moeten zelf zoeken naar nieuwe oplossingen om de leefbaarheid in kwetsbare wijken op peil te houden.
Tij keren
LSA ondernemen
Voor het LSA zijn deze ontwikkelingen reden om de balans op te maken en vooruit te kijken. Wat is een mogelijke strategie voor een hernieuwde wijkaanpak? Kan er een lokaal slimmere aanpak komen waarbij alle betrokkenen in een gelijkwaardige positie samenwerken? En hoe is de negatieve leefbaarheidstrend van de laatste jaren te keren? Sommige steden hebben met meer of minder succes zelf een wijkaanpak volgehouden. Misschien kunnen hun ervaringen aanknopingspunten bieden. Daarom organiseerde het LSA in 2017 en 2018 vijf bijeenkomsten over het thema. Deze gesprekken zijn de basis voor een discussienota over een hernieuwde wijkaanpak én een grootschalige eindconferentie in 2018. Lees meer: https://www.lsabewoners.nl/aandacht vooraandachtswijken/
LSA zorg
LSA bewoners
LSA
Jaarverslag 2017
18
LSA zelfbeheer LSA buurtrechten
LSA ondernemen
Beheer je Buurthuis – drie jaar pionieren Actieve bewoners hebben in crisistijd, al dan niet noodgedwongen, de regie overgenomen in hun buurthuis. LSA volgde zes van hen drie jaar lang, ondersteunde hen met kennis en netwerk, we brachten hun verhalen bijeen, deden onderzoek en publiceerden hierover. Het project Beheer je buurthuis eindigde in 2017. De verhalen, inzichten en het onderzoek brachten we samen in de publicatie: Beheer je Buurthuis – drie jaar pionieren. Koffie voor dertig cent waar je nekharen van overeind gaan staan. Klaverjassende senioren die verveeld opkijken wanneer je binnenkomt. Eén man met een grote sleutelbos aan zijn riem die alles voor het zeggen heeft.
‘Overal in Nederland ontstaan nieuwe ontmoetingsplekken, gericht op nieuwe doelgroepen, overlevend op nieuwe verdienmodellen’ Als dit je beeld is van een buurthuis, is het hoog tijd om wakker te worden. Ingedommelde wijkcentra die alleen hun eigen smalle achterban bedienen, beheerd worden door welzijnswerkers en betaald door de overheid, zijn verleden tijd. Actieve bewoners hebben de afgelopen jaren, al
LSA zorg
LSA bewoners
dan niet noodgedwongen, de regie overgenomen. Overal in Nederland ontstaan nieuwe ontmoetingsplekken, gericht op nieuwe doelgroepen, overlevend op nieuwe verdienmodellen. Buurthuizen worden weer van de buurt, waar de buurt zich geroepen voelt om zelf het voortouw te nemen.
Hoop na buurthuiscrisis Het LSA bracht deze ontwikkeling drie jaar lang in beeld. Voor het project Beheer je buurthuis verzamelden we verhalen van wijkcentra die strijden voor een zelfstandig bestaan. We volgden zes pioniers, lieten experts aan het woord en deden landelijk onderzoek naar hoe gemeentes omgaan met deze initiatieven. Conclusie: het oude buurthuis is grotendeels verdwenen. In een krachtige publicatie hebben wij de verhalen verzameld. De verhalen van pioniers, ieder met een eigen uitdaging. Maar ook het verhaal hoe vanuit een ‘buurthuiscrisis’ in 2013 een hoopvolle, nieuwe situatie is ontstaan. Wat zijn de grootste uitdagingen van zelfbeheer? Hoe ziet zo’n buurthuis er anno 2017 uit? En wat zijn de obstakels waar een ondernemend wijkcentrum tegenaan loopt?
LSA
Jaarverslag 2017
19
LSA zelfbeheer LSA buurtrechten
LSA ondernemen
LSA zorg
LSA bewoners
Vernieuwing, kennisdeling en plezier Op zaterdag 25 maart hebben de leden van het LSA een nieuw bestuur gekozen. Zeven mensen uit de vereniging van actieve bewonersgroepen hadden zich verkiesbaar gesteld en zij zijn unaniem gekozen. “We hebben er zin in! Het LSA is een sterke bloeiende vereniging en we gaan samen werken aan een mooie toekomst voor het LSA. We gaan dit jaar voor een vernieuwingsslag, voor nog meer kennisdeling tussen de
LSA
Jaarverslag 2017
LSA zelfbeheer LSA buurtrechten
20
LSA ondernemen
leden en voor plezier,” verwoordt Milja Kruijt de ambities van de vers gekozen bestuursleden. Ook bedankt ze het voormalige bestuur voor hun inzet en toewijding voor de vereniging. De nieuwe bestuursleden zijn alle zeven actief in bewonersgroepen die lid zijn van het LSA. Ze hebben gezamenlijk enorm veel kennis in huis: er zit ruime bestuurservaring in de groep evenals een schat aan ervaring op het gebied van bewonersparticipatie. Het zijn vooruitstrevende actieve bewoners.
Onze bestuursleden zijn: NAAM
F U N C T I E
O R GA N I SAT I E
P L A AT S
Fred de Jong
Voorzitter
Vereniging Bewonersorganisatie Blijdorp Rotterdam
Jaap Jonker
Penningmeester
Bijlmer Bewonersraad Rochdale
Amsterdam
Milja Kruijt
Secretaris
Delfshaven Coöperatie
Rotterdam
Patrick Boel
Algemeen bestuurslid Buurtcoöperatie Mathenesserdijk Delfshaven Coöperatie
en Rotterdam
Petra van Duijnhoven Algemeen bestuurslid Wijkplatform Brukske
Venray
Walter Klein Nienhuis Algemeen bestuurslid Stichting BewonersBedrijf Malburgen
Arnhem
Willy van Leeuwen
Schiedam
Algemeen bestuurslid Vereniging SOBO
LSA zorg
LSA bewoners
Het LSA-team
LSA
Jaarverslag 2017
LSA buurtrechten
“Ik geloof in de scheppende kracht van de samenleving en werk daar met veel plezier aan.” Thijs van Mierlo – directeur
“Ik ben altijd op zoek naar verhalen van pionierende bewoners, bijvoorbeeld over zelfbeheer, eigen regie, buurtrechten en lokale samenwerking.” Pleuni Koopman – communicatie
“Onze leden zijn continu op zoek naar nieuwe manieren om hun buurt beter en sterker te maken.” Kristel Jeuring – projectleider Buurtrechten
“Zelfbeheer van buurthuizen heeft de toekomst.” Arthur van Vliet – website-redacteur lsabewoners.nl/zelfbeheer
21
LSA zelfbeheer
LSA ondernemen
“Niet elk bewonersinitiatief hoeft een onderneming te worden, maar het is wel essentieel ondernemend te zijn!” Marieke Boeije – projectleider BewonersBedrijven
“Ik vind het fijn om me in te zetten voor de beweging van pionierende bewoners.” Sylvia van der Garde – teamsecretaresse
“Actieve bewoners hebben een schat aan kennis en ervaring. De bijeenkomsten die ik organiseer vormen een belangrijke schakel in het delen van deze kennis.” Marieke Koot – organisatie bijeenkomsten en projectleider zorg
“Wij helpen ondernemende bewonersinitiatieven graag. Samen komen we verder en samen zijn we sterker.” Milou Althof – communicatie BewonersBedrijven
LSA zorg
LSA bewoners
Tijdlijn LSA 2017 24-10
09-04
Amsterdam Beheer je Buurthuis drie jaar pionieren
21-01
Utrecht LSA ledenvergadering
18-07
09-06
Deventer Tour langs bewonerszorg initiatieven
Magazine LSA BewonersBerichten 127 thema’s: Zorginitiatieven, buurtrechten, pitchen voor impact
07-10
Jaarverslag 2017
22
LSA zelfbeheer
Utrecht 24-06 Buurtrechten: hoe scoort jouw gemeente?
Amersfoort 25-03 We doen het zelf wel festival
LSA
Start online serie interviews Bewoners tegen eenzaamheid
LSA buurtrechten
18-11
Utrecht LSA ledenvergadering
15-12
03-11
Traject Pitchen voor impact van start
Amersfoort Werk in de wijk
LSA zorg
LSA ondernemen
08-12
Maastricht Perspectief op kwetsbare wijken
Zwolle Perspectief op kwetsbare wijken
JANUARI
DECEMBER
27-03
Magazine LSA BewonersBerichten 126 Thema’s: Zelfbeheer, wet maatschappelijk initiatief, wijkaanpak
21-08
Publicatie Online 20-06 Buurtrechtenkaart en Routekaart Buurtrechten
17-02
Amsterdam Politiek debat: Maak je punt! 08-04
Eindhoven Beheer je buurthuis - meet-up
17-07
Texel LSA Zomerschool
24-10
Magazine LSA BewonersBerichten 128 thema’s: Eenzaamheid, werk in de wijk, ABCD
23-10
Schotland Leerreis: Op zoek naar de WijkBV
Utrecht LSA ledenvergadering
23-11
14-11
01-12
Utrecht Op zoek naar de WijkBV Dordrecht Perspectief op kwetsbare wijken
Publicatie Essay De omgevingswet, bewonersinitiatieven en lokale politiek
19-12
Magazine LSA BewonersBerichten 129 thema’s: Wijkaanpak, omgevingswet en WijkBV
LSA bewoners
“Wij hebben ons aangesloten bij het LSA omdat het nu meer dan ooit zaak is dat we als bewoners samen optrekken. Kennis delen, van elkaar en ook met elkaar leren. Zo maak je van losse initiatieven, verspreid over het land, een sterke beweging. Daar staat volgens ons LSA voor. Daar staat de Delfshaven Coöperatie voor. Een logische combinatie.” Delfshaven Coöperatie
LSA
LSA zelfbeheer LSA buurtrechten
“Wij zijn lid geworden van het LSA omdat het geheel zelfstandig exploiteren van een buurthuis veel van vrijwilligers vraagt. Wij maken graag gebruik van de expertise van het LSA. Het LSA brengt ons ook in contact met andere buurhuizen in zelfbeheer voor het delen van ervaringen en ideeën.” Buurtcentrum De Driehoek
“Wij zijn al lid van het LSA vanaf 2000, we hebben heel veel kennis opgedaan door bijeenkomsten te bezoeken. Een landelijke vertegenwoordiging voor alle actieve bewoners vinden wij een goede zaak en daar willen we graag lid van zijn.”
Buurtplatform Bennekel Belang uit Eindhoven
Jaarverslag 2017
23
LSA ondernemen
LSA zorg
LSA Jaarverslag 2017 Samen bouwen aan sterke buurten is een uitgave van:
Het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners Korte Elisabethstraat 15-17 3511 JG Utrecht
telefoon (030) 2317511 info@lsabewoners.nl www.lsabewoners.nl twitter @LSAbewoners facebook.com /lsa.bewoners ontwerp: vanvorm fotografie: Eric Kampherbeek Flitsend beeld John Voermans Joke Smeulders – Vliegertapijt LSA En we maakten gebruik van fotobestanden van onze leden