สม
เทคนิคการทำ
เพ�อผลผลิตที่สมบูรณและมีคุณภาพ
ขั้นเทพ เทพวัฒนา ตราปลาคู @thepwatana
บริษัท เทพวัฒนา จำกัด 326 ซ.ศรีนครินทร 24 (ซ.อนามัย) ถ.ศรีนครินทร สวนหลวง 10250 โทร. 0-2721-3510 www.thepwatana.com
ปญหาที่มักเกิดประจำใน
สม
สายพันธุโชกุน หรือ สายน้ำผึ้ง
ปญหาระบบราก เน�องจากระบบรากของสมมีความสำคัญอยางยิ่ง เพราะเปนอวัยวะในการแสวงหาน้ำและธาตุอาหารจากดิน การใหธาตุอาหารหลัก ธาตุอาหารรอง ธาตุอาหารเสริม มักนิยมใสทางดิน เพราะตนสมจะสามารถคัดเลือกธาตุตามที่ตองการได แตปญหาที่ระบบรากนั้นมักเกิดจากมนุษย การใหสิ่งที่ตนไมไมตองการมากเกินไป ทำใหระบบของตนไมตอ งทำงานหนักมากขึน้ ในการดูดซึมธาตุทต่ี อ งการ ซึง่ การใหเฉพาะธาตุอาหารหลัก ก็จะทำใหดนิ เปนกรดจัดหรือดางจัดเกินไป จึงไประงับการละลายตัว ของธาตุอาหารรอง-เสริม ทำใหเกิดอาการขาดธาตุดังกลาวใหเห็น
การทำเขตกรรมที่ผิดกับระบบราก
หมายถึง การรบกวนสภาพแวดลอมบริเวณรากเปลี่ยนไปจากเดิมที่เคยเปน เชน การนำดินมาถมราก การใหน้ำมากเกินไป การระบายน้ำไมดี การสับที่รากฝอย การไถพรวนบริเวณราก การใสปุยเคมีที่รากฝอย การใสปูนในเวลาที่ ไมเหมาะสม การทำโคนเตียนโลงเกินไปทำใหรากฝอยถูกแดดเผา เหลานี้สงผลกระทบตอกิจกรรมของรากทั้งสิ้น ปริมาณของรากโดยเฉพาะรากฝอยลดลง เกิดรากตายมากยิ่งขึ้น กิจกรรมในการดูดน้ำและธาตุอาหารไมสมดุลกับสภาพใบและตนดานบน จึงมักแสดงอาการใบมวนงอ และในบางครั้งจะแสดงอาการขาดการใหธาตุอาหารหลัก ธาตุอาหารรอง-เสริม ดังนั้น การสรางสภาพแวดลอมบริเวณโคนตน ผิวดิน และรากใหเหมาะสม จะชวยลดปญหาตางๆ ซึ่งสามารถทำไดโดยการเลี้ยงหญา คลุมโคนตน โดยจำกัดความสูงของหญาใหเหมาะสม โดยการใชสารกำจัดวัชพืช จะทำใหสภาพบริเวณโคนตนเปลี่ยนไป จนทำใหระบบ รากที่ผิวดินถูกทำลาย เน�องจากถูกสารกำจัดวัชพืชโดยตรง ดังนั้น การเลี้ยงหญาและวัชพืชตัดคลุมบริเวณโคนตนจะเปนการเพิ่มผิว หนาดินอยางหนึ่ง ไมควรทำโคนลาดเตียนเกินไป รากของหญาจะชวยสรางโพรงอากาศ ทำใหรากสมมีอากาศหายใจมากขึ้น โดยเฉพาะ ในหนาฝน น้ำมักจะเขาไปแทนที่โพรงอากาศในดิน ทำใหรากขาดอากาศหายใจ สภาวะดูดซึมอาหารลดลง โดยเฉพาะอยางยิ่งถาโครงสราง ของดินเปนดินเหนียวดวยแลว ปญหาจะยิ่งเกิดเปนทวีคูณ การแกไขโครงสรางของดิน โดยการใชรากหญาและซากหญาที่ตายคลุมนั้น มีสวนชวยใหเกิดหนาดินไดดีกวาเนื้อดินที่แทจริง การตัดหญาในขณะที่หญากำลังมีดอกแลวหวานปุยหมักทับซากหญา จะชวยใหหญายอยสลายไดเร็วขึ้น เพราะเม�อยอยสลายแลวจะทำให เกิดจุลินทรียที่เปนประโยชนเพิ่มมากขึ้น ทำใหไดธาตุอาหารที่มีคุณสมบัติที่ดีกวาจากหญา เพราะอยู ในรูปที่ตนสมยอมรับไดมากกวา เน�องจากเปนสารอินทรีย ตางจากปุยเคมีที่เปนสารอนินทรีย ซึ่งปุยหมักที่ ใช ควรพิจารณาความเปนประโยชน ความสม่ำเสมอของเนื้อ ปุยเม�อสลายตัวหมดแลวตองมีจำนวนมากพอที่จะใชได มีชิ้นเนื้อหยาบ มีความชื้นพอเหมาะ ใหความเปนกรดเปนดางที่เหมาะสม เพราะ การยอยสลายของหญามักเกิดกรด การใสปุยเคมีไวบนซากหญาจะใหผลดีกวาใสไวบนรากสม เน�องจากปุยสวนใหญมีความเขมขนสูง อาจทำใหรากบนผิวหนาดินเนาได ซึ่ง การใสปุยบนซากหญานั้นทำใหรากสมและรากหญาคอยๆดูดซับรวมกัน โดยสวนหนึ่งของปุย สมจะไดรับโดยตรง อีกสวนหนึ่งจะถูก ดูดซับโดยหญา ซึ่งมิไดสูญเสียไปกับการถูกตรึงโดยดิน แตหญานั้นดูดไปใชเพ�อการเจริญเติบโต
ความยาก
สม
การใสปุยหรือธาตุอาหารหลัก มีสวนรบกวนกิจกรรมของรากทั้งทางตรงและทางออม มีผลตอ การพัฒนาของตนและผลสม แตก็มีความจำเปนที่ตองใส โดยตองใส ใหถูกอัตราสวนและชวงเวลา และ ตองทำความเขาใจถึงผลขางเคียงที่จะตามมา ซึ่งมักจะเกิดจากปุย ชนิดนั้นละลายตัวเองแลวกลายเปนสารละลาย ที่เปนกรดหรือดาง โดยสวนมากปุยที่ละลายตัวจะเปนกรด ทำใหดินมีคา pH เปลี่ยนไปถึง 15 วัน สวนปุยที่มีการละลายตัวเปนดาง แตหากมีแคลเซียมสูงในองคประกอบก็จะไมทำใหคา pH เปลี่ยนแปลงไปมากนัก
ไนโตรเจน
มีการใหกับสมในหลายสูตร เชน 15-0-0, 21-0-0, 46-0-0, โปแทสเซียม ทำใหคุณภาพของผลสมไมดี ในชวงเก็บเกี่ยว 16-16-16, 15-15-15, 15-0-14, เปอรกา (19-0-0+35 สวน แคลเซียม ไซยานาไมด จะสลายตัวใหธาตุไนโตรเจนพรอม กับแคลเซียมไดนานถึง 4 เดือน แตก็มีผลเสียตอคุณภาพของสม แคลเซียม) ซึ่งสามารถแบงกวางๆ โดยหลักพื้นฐานของรูปไนโตรเจน ไดแก นอยกวา แอมโมเนียม เพราะมีแคลเซียมที่สูงกวาทำใหคุณภาพ ไนเตรท แอมโมเนียม แคลเซียมไซยานาไมด เราควรเขาใจหลัก ของเนื้อสมดีกวา เน�องจากการเจริญเติบโตของตนสมและผลสม การสลายตัวของแตละรูปซึ่ง ไนเตรท นั้นจะใหไนโตรเจนที่ซึมเขาสู เกิดจาก ไนโตรเจนและแคลเซียม ในปริมาณที่สูงทั้งในเนื้อเย�อและ ตนและสลายตัวเร็วดังนัน้ ดินจึงถูกชะลางไดงา ย สวน แอมโมเนียม องคประกอบ ฉะนั้นการเลือกใชปุยไนโตรเจนที่เหมาะสมในสม ตอง มักสลายตัวใหธาตุไนโตรเจนในรูปของไนเตรทและแอมโมเนียม พิจาณาถึงวิธีการลดผลเสียเน�องจากการใชไนโตรเจนในรูปตางๆ เน�องจากแอมโมเนียมสลายตัวชา จึงใหธาตุไนโตรเจนไมทันในระยะ ทีม่ ผี ลขางเคียง แตไมควรลืมวาไนโตรเจนทีม่ าจากธรรมชาติ (น้ำฝน) บางทีมปี ริมาณมากเกินไปในชวงที่ ไมตอ งการก็จะสงผลเสียเชนกัน เวลาที่พืชพัฒนาผลออน และมีผลรบกวนธาตุฟอสฟอรัส และ >> ไนโตรเจน << มีผลสงเสริม ในการดูดซึมธาตุแมกนีเซียม มีผลตอตาน การดูดซึมของธาตุโพแทสเซียม โบรอน และ ทองแดง ฉะนั้น ปุยไนโตรเจนที่จะแนะนำใหใชคือ เปอรกา อัตราใช 1-2 กิโลกรัมตอตน ในชวงผลออน 1-4 เดือนแรกหลังดอกบาน ใสรวมกับ ยูทา 10 อัตราใช 500 กรัมตอตน และใสเพ�อเรงผลอีกครั้งดวย เปอรกา อัตราใช 1 กิโลกรัมตอตน หรือใส แคลเซียมไนเตรท อัตราใช 500 กรัมตอตน หางกัน 15 วันตอครั้ง ใสประมาณ 4-6 ครั้ง
ฟอสฟอรัส
เปนธาตุที่ ใชในการเรงการออกดอกสำหรับสม เปนตัวชวยทำให การใสปุยที่มีฟอสฟอรัสมากเกินไปจะมีผลใหพืชขาดธาตุสังกะสี คุณภาพของเนื้อเย�อสมดีขึ้น คือ ชานสม หรือกากนิ่ม กรอบ ไปดวย ทำใหผลออนสมแตกในชวงขยายขนาดผล นอกจากนี้ ปุย ชวนรับประทาน ฟอสฟอรัสที่นิยมใชมีหลายสูตร เชน 8-24-24, ฟอสฟอรัสบางชนิด เม�อสลายตัวเปนกรดจัดทำใหดินปลอยธาตุ 14-14-21, 16-16-16, 12-24-12, โทมัสคาลี (0-9-20), ซุเปอร อาหารเสริมในสารละลายดินต่ำ ตนสมก็จะขาดธาตุอาหารเสริมอ�นๆ ตามมา การดูดซึมธาตุฟอสฟอรัสของผลสมจะไดประสิทธิภาพดี ฟอสเฟต, ทริปเปลฟอสเฟต, 0-3-0 ฟอสฟอรัส มักสลายตัวยาก ชะลางนอย แตกลับถูกตรึงอยู ใน ก็ตอเม�อมี แมกนีเซียม ในปริมาณที่เหมาะสมเพียงพอ แตถาขาด แมกนีเซียม สมก็จะไดรบั ฟอสฟอรัสนอยถึงแมจะใหในดินมากก็ตาม ดินมากกวา อีกทั้งชอบรวมตัวกับธาตุอาหารเสริม เชน สังกะสี >> ฟอสฟอรัส << การใหฟอสฟอรัสทางใบ เปนการใหที่มีประสิทธิภาพที่สุด ซึ่งมีการสูญเสียและผลขางเคียงที่ต่ำ ฉะนั้น ปุยฟอสฟอรัสที่แนะนำใหใชในสมคือ แมมมอท สุพรีม (0-28-18) ฉีดพนทางใบอัตราใช 20 ซีซี.ตอน้ำ 20 ลิตร ในชวงผลเล็ก และชวงกอนเก็บเกี่ยว 2 เดือน ใชรวมกับ ยูทา 10 อัตราใช 500 กรัมตอตน เพ�อเรงสี เรงสุก นอกจากนี้การใช แมมมอท สุพรีม ฉีดพนในชวงหนาฝนหรือมีฝนตกหนักติดตอกันนานๆ จะชวยปรับสมดุลของธาตุอาหารภายในตน เพ�อปองกันอาการใบบาง เปลือกบาง ลดการเขาทำลายของแบคทีเรียได การเกิดโรคแคงเกอรจากเชื้อแบคทีเรียจะลดลง เปลือกจะหนา ตอมน้ำมันที่ผิวจะแนน คุมการเขาของ น้ำที่เปลือกได ลดการติดเชื้อที่เปลือก ตนเหตุอาการแตมเหลือง หรือดาวกระจายที่จะทำใหเกิดอาการผลแตกตามมา
โพแทสเซียม
เปนธาตุอาหารที่ ใชในการสรางน้ำตาล ความหวาน เปลี่ยนจากกรด โพแทสเซียม จะถูกดูดซึมเขาสูตนไดนอย เน�องจากการลดการให เปนน้ำตาล ลดบทบาทของธาตุไนโตรเจนทางดานการเจริญเติบโต น้ำตนสม ซึ่งเปนการลดบทบาทของไนโตรเจน สงผลใหพืชได ขยายขนาดผล เรงการเก็บเกี่ยวใหไดเร็ว ปุยทางดินที่ ใชกับสม โพแทสเซียมไมเพียงพอ ดังนั้นคุณภาพของผลสมจึงไมดี เพราะ ไนโตรเจนกับโพแทสเซียมทำงานมีผลตอกันและกัน แตหากมี เชน 0-0-30, 0-9-20+3, 15-0-14, 0-0-22+18, 13-0-46 มีความเขาใจวา ถาใสโพแทสเซียมแลวสมจะหวานทันที แตทจ่ี ริงตอง โพแทสเซียมมากเกินไป จะกลายเปนลดบทบาทของไนโตรเจน จึง ใชเวลาในการเปลี่ยนแปลง เพราะความหวานของสมเกิดจากการ จำเปนตองใส ใหถูกชวงระยะเวลา เปลีย่ นกรดเปนน้ำตาล ซึง่ ตางจากผลไมอน� ๆ ทีเ่ ปลีย่ นจากแปงเปน ปญหาในการเคล�อนยายโพแทสเซียมที่ ไมดี เกิดจากการขาดธาตุ น้ำตาล รวมทัง้ การใหโพแทสเซียมทีผ่ ดิ จังหวะในชวงขยายขนาดผล ทองแดง โดยเฉพาะอยางยิ่งการมีไนโตรเจนมากเกินไป จะทำใหทอ ดวยแลว จะสงผลใหผลสมเล็ก แตหากใสชา ไปในชวงทีส่ ม กำลังสุก น้ำ ทออาหารออนแอ เพราะขาดธาตุทองแดงในการสรางลิกนิน >> โพแทสเซียม << มีผลสงเสริม การดูดซึมธาตุเหล็ก และ แมงกานีส มีผลตอตาน การดูดซึมของธาตุโบรอน และ แมกนีเซียม ฉะนั้น ปุยโพแทสเซียมที่แนะนำใหใชในสมคือ แมมมอท สุพรีม (0-28-18) ฉีดพนทางใบอัตราใช 20 ซีซี.ตอน้ำ 20 ลิตร ฉีดพนเดือนละ 1 ครั้ง เพ�อใหมีธาตุฟอสฟอรัสและโพแทสเซียมที่เพียงพอในการใช หากในระยะเรงสุกหรือตองการใหออกดอกมาก หรือในชวงฝนตก หนักติดตอกันนาน การเพิ่มอัตราใช 2-3 เทา จะชวยใหไดผลตามที่ตองการไดเร็วขึ้น หากตองการใหสมหวานจัดกอนการเก็บเกี่ยวใหใช แมมมอท สุพรีม (0-0-30) อัตราใช 20-40 ซีซี.ตอน้ำ 20 ลิตร รวมกับ แมมมอท แคลเซียม โบรอน และ แมมมอท แม็กนีเซียม จะไดสมที่สุกเร็วและหวานจัด
แมกนีเซียม
เปนธาตุที่จำเปนอยางมากโดยเฉพาะในสมโชกุนและสมสายน้ำผึ้ง มักพบปญหากลีบแฉะ เพราะเป น ธาตุ ท ี ่ ช ี ้ ข าดทางด า นคุ ณ ภาพของผลส ม เลยก็ ว า ได ซึ่งการขาดธาตุ แมกนีเซียม จะกอใหเกิดปญหาลูกโซตามมาหลาย แมกนีเซียม เปนสิ่งจำเปนตอสมในทุกๆ สวนทั้งราก ตน ใบ และ อยาง คือ แมกนีเซียมสวนมากจะอยู ในสารละลายของเซลล อีกสวน ผล เพราะแมกนีเซียมเปนธาตุทอ่ี ยู ในโครงสรางเม็ดสีทกุ ชนิดในสม จะอยูในโครงสรางการสังเคราะหแสง เม�อมีฝนตกมากทำใหการสะสม ในใบ เปลือก และน้ำสม อีกทัง้ ยังเปนธาตุทจ่ี ำเปนตอระบบการหายใจ ไนโตรเจนก็มากดวย ดังนั้นแมกนีเซียมอิสระในสารละลายจะลดต่ำ ของราก เปนเม็ดสีของโครงสรางการสังเคราะหแสง ธาตุอาหาร ลงมาก เกิดความไมสมดุลของธาตุอาหาร ใบสังเคราะหแสงนอย หลักทั้งไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และโปแตสเซียม ซึ่งเหลานี้ตองใช ลงเพราะมีความเขมของแสงต่ำ จึงทำใหมีอาหารไปเลี้ยงรากไมพอ ขาดอาหาร และการดูดซึมธาตุแมกนีเซียมมาชดเชยก็ยังนอยไปอีก แมกนีเซียมไปรวมดวยในหลายองคประกอบ ลักษณะเฉพาะของ แมกนีเซียม คือ สามารถเคล�อนยายไดดี จึง หากดินยิ่งเปนกรดมากก็ยิ่งทำใหขาดธาตุมากขึ้นไปอีก และยิ่งทำให มักเห็นการขาดในสวนใบเกาแกของตน แตหากเกิดการขาดมากจะ ความจำเปนที่จะใหธาตุแมกนีเซียมในการสรางเม็ดสีของผลสมจะ ทำใหสม ทิง้ ใบเร็วเกินไป หากรุนแรงมากสมจะแสดงอาการใบเหลือง มากขึ้นไปดวย การขาดธาตุจะทวีความรุนแรงจนบางทีการเปลี่ยน มวนหอทั้งตน ซึ่งมักเกิดมากในชวงที่สมใกลสุก หรือบางครั้งใน สีขณะสุกของสม จะดึงมาจากโครงสรางการสังเคราะหแสง ทำให ระยะแรกของการสุกแกของสมไมพรอมกัน ผลไหนสุกกอนก็จะได เกิดอาการใบรวงมากตามไปดวย เม�อใบรวงมาก รากก็จะขาดอาหาร ธาตุแมกนีเซียมครบไดเก็บเกี่ยวไปกอน สวนผลสมหลังๆ ก็จะขาด มากไปกวาเดิม อาการตนโทรมจะยิง่ ปรากฎใหเห็นชัดเจนขึน้ ผลรวง ธาตุแมกนีเซียมเกิดปญหาผลนิ่ม ไมเขาสี จืด หรือมีรสเปรี้ยว และ ขั้วเหลือง กนเหลือง แสดงอาการขาดแคลเซียมรวมดวยชัดเจน >> แมกนีเซียม << มีผลสงเสริม การดูดซึมธาตุฟอสฟอรัส มีผลตอตาน การดูดซึมของธาตุโพแทสเซียม แมกนีเซียม ที่นิยมใชกับตน ไดแก แมกนีเซียมซัลเฟต แมกนีเซียมไนเตรท การใหทางดิน แมกนีเซียมในรูปคีเลท (ยูทา10) สวนทางใบ แมกนีเซียมซัลเฟอร ในรูปคีเลท (แมมมอท แม็กนีเซียม) เพราะเปนการใหแมกนีเซียมอยางถูกวิธีและมีประโยชน เน�องจากตนสม มักตองการแมกนีเซียมในการรักษาสมดุลของไนโตรเจน หากใหแมกนีเซียมไนเตรทจะไมเกิดประโยชนจากแมกนีเซียมอยางเพียงพอ เพราะ ไนโตรเจนมักมีเกินกวาแมกนีเซียมที่ตนจะรับมือไหว สวนการใหแมกนีเซียมทางดินจะชวยในการฟนตัว สรางความแข็งแรงของรากและ ใบออนใหม สวนการเรงสี เรงสุกนั้น จำเปนตองใชแมกนีเซียมอยางมาก ประกอบกับถูกปุยโพแทสเซียมกดการดูดซึมเขาสูราก และจะ แสดงอาการขาดธาตุรุนแรงปจจุบันทันที ในระยะนี้อยางมาก จะเกิดใบรวงและผลรวงมากจนนาตกใจ จึงแนะนำใหใส ยูทา 10 ทางดิน อัตราใช 500 กรัมตอตน ในระยะฟนตนและระยะเรงสี เรงสุก พรอมกับการฉีดพน แมมมอท สุพรีม
ความยาก
สม
แคลเซียม โบรอน และ โมลิบดินั่ม
เปนธาตุอาหารที่จำเปนในการควบคุมและยกระดับคุณภาพของผลสมใหสูงสุดได แตจุดออนของการใหธาตุนี้ คือ เกิดการ เคล�อนยายไดนอยมาก จึงแสดงผลไดดีมาก จากการฉีดพนทางใบโดยเฉพาะการใช แคลเซียม โบรอน ผสม โมลิบดินั่ม ที่ดีที่สุด คือ โมสาท บี-พลัส เพราะมี แคลเซียม ในอัตรา 6% W/W โบรอน อัตรา 2% W/W และ โมลิบดินั่ม 0.2% W/W ซึ่งเปน ตัวเรงปฏิกริ ยิ าการเปลีย่ นไนโตรเจนใหเปนประโยชน โดยเหลือไนโตรเจนไวในสารละลายของเซลล ในภาวะทีส่ มดุลทีส่ ดุ เพ�อใหเกิดคุณภาพ ที่ดีที่สุด เพราะเวลาสมใกลสุกหรือสุกจัดแลวก็ตองคงคุณภาพใหสมดุลมากที่สุด หากเสียสมดุลไปเน�องจากไนโตรเจนจะกอใหเกิดปญหา หลายอยางตามมา เชน หัวจุก เปลือกเหอ เนื้อขาว ฝาม น้ำคางไส กลีบแฉะ ชานเหนียว การรักษาสมดุลน้ำในผลไมดี รสชาติไมเขมขน - แคลเซียม ลดการดูดซึมธาตุโปแตสเซียม โบรอน เหล็ก แมงกานีส แมกนีเซียม - โบรอน จะดูดซึมไดนอยมาก เพราะมีโปแตสเซียม แคลเซียม ไนโตรเจนในดินมาก แนะนำใหใช โมสาท บี-พลัส หรือ แมมมอท แคลเซียม โบรอน ฉีดพนทางใบอยางสม่ำเสมอ โดยเฉพาะในชวงฝนตกหนัก และชวงเรงสี เรงสุก อัตราใช 30 ซีซี.ตอน้ำ 20 ลิตร แต ในชวงวิกฤติหรือตองการใหเรงสุกมากใหใชอัตรา 50-80 ซีซี.ตอน้ำ 20 ลิตร รวมกับ แมมมอท สุพรีม 0-0-30 จะทำใหไดสมรสหวานจัด
เหล็ก สังกะสี และ แมงกานีส
เปนธาตุอาหารที่ ใชในการเพิ่มสารสีเขียวเนื้อเย�อในสม ใหฉีดพน ทางใบดวย โมสาท ดีซ หรือ แมมมอท คอมบิ โดยเนนในชวง ระยะใบออน ควรฉีดพนเปนประจำ เพ�อใหเกิดความสม่ำเสมอและ สะสมธาตุอาหารที่ ใบไวเพียงพอ การใหทางดินก็จะนอยหากใชปุย ทางดินอยางถูกวิธี และจะไมรบกวนธาตุอาหารเหลานี้มากนัก แต การใหทางใบจะเกิดประโยชนเม�อฉีดพนใหทั่วถึงทุกสวนของใบบน ตน แนะนำใหใช โมสาท ดีซ หรือ แมมมอท คอมบิ อัตราใช 50 ซีซี. ตอน้ำ 20 ลิตร ซึ่งโดยมากสมจะแสดงอาการขาดมากในระยะหลัง
คอปเปอร
เปนธาตุอาหารเสริมที่จำเปนมาก เพราะคอปเปอรเปนธาตุตัวรวม ปฏิกิริยาตางๆ ของการสังเคราะหแสงและการเผาผลาญพลังงาน ของเซลล คอปเปอร เปนองคประกอบหลักในการสังเคราะหลกิ นิน ซึ ่ ง เป น ส ว นของสารสี น ้ ำ ตาลที ่ เ พิ ่ ม ความแข็ ง แรงของท อ น้ ำ ทออาหาร คอปเปอรจะมีความจำเปนผกผันตามปริมาณไนโตรเจน หากมีไนโตรเจนมากความจำเปนในการใชคอปเปอรก็จะยิ่งมากตาม แตก็มักจะขาดแคลนเสมอ จึงทำใหทอน้ำ ทออาหารไมแข็งแรง กิ่ง ใหมมักจะชะลูด เม�อมีผลและน้ำหนักเพิ่มขึ้น กิ่งก็จะโคงงอ ทอน้ำ ทออาหารจึงโคงงอบิดเกลียว ทำใหการเดินของธาตุอาหารไมดีเทา ที่ควร สวนใบจะแสดงอาการปลายบิดไมรับแสง ใบหอ ใบลู มัก แสดงอาการขาดโพแทสเซียมที่ผลและใบ เพราะธาตุอาหารเดินไปไม
เก็บเกี่ยว จึงจำเปนตองเรงใหในระยะที่แตกยอดและดอกครั้งแรก เปนจำนวนมาก เพราะใบออน ดอกออน และผลออน ในระยะที่ผาน หนาวมา สมตองการธาตุอาหารเหลานี้อยางมากและโดยเร็วที่สุด เพ�อใหสวนของใบออนมีขนาดใหญและหนาแข็งแรง เพ�อทำการ สังเคราะหแสง คายน้ำ และรับธาตุอาหารใหเร็วที่สุดเพ�อมาเลี้ยงผล ออนที่จะออกมาพรอมกันไปดวย กลไกการเจริญเติบโตของสมจะ พัฒนาเร็วมากในระยะนี้ รวมทั้งในสวนของดินและราก ซึ่งถาเราให ธาตุอาหารครบอยางรวดเร็วและมากเพียงพอ ก็จะทำใหตน สมเจริญ เติบโตไดอยางสมบูรณมากที่สุด
ถึงปลายยอดและผลถึงแมจะใสโพแทสเซียมมากทางดินก็ตาม แต การเคล�อนยายไมสำเร็จเพราะระบบทอลำเลียงไมดี การให คอปเปอร ควรฉีดพนทางใบในระยะแตกยอดใบ โดยเฉลี่ย เดือนละ 1 ครั้ง แนะนำใหใช โมสาท คอปเปอร เพราะเปนธาตุอาหารที่ถูกทำใหอยู ในรูปคีเลทซึ่งเหมาะสมแกการดูดซึม การจะรอใหคอปเปอรที่ ใชใน การเปนยาฆาเชือ้ รา สลายตัวเขาสูต น นัน้ คอนขางยากมากไมเหมาะสม และไมเพียงพอตอความตองการของสม เพราะสมจะยอมรับ คอปเปอร ในรูปเคมีเขาสู ใบไดนอยมาก และคอปเปอรจะถูกดูดซึม ต่ำเม�อดินมีไนโตรเจนและฟอสฟอรัสสูง
สม
ปญหาการตัดแตงกิ่งผิดวิธี ใน สงผลอยางไร?
ธรรมชาติโดยพื้นฐานของสมสายพันธุโชกุน หรือสายน้ำผึ้ง จะมีการเจริญเติบโต ของกิ่งน้ำคางมากกวากิ่งดานขาง จึงทำใหโครงสรางตนสูง กิ่งชะลูดมากการออก ดอก ติดผล จึงเกิดที่ปลายยอดของกิ่งกระโดงเปนจำนวนมาก หากมีการแตงกิ่ง นอยและไมไดจัดโครงสรางตนมา ซึ่งบางสวนอาจชอบ เพราะทำใหดอกออกดก และมีจำนวนมาก เปนกระจุกพวงที่ปลายยอด แตผลที่จะเกิดจากกิ่งน้ำคางเหลานี้ มักพบวาทำใหไดผลสมที่มีคุณภาพต่ำ และมักเกิดปญหามากเม�อผลสมสุกและเก็บ ขายในชวงฤดูฝน แตจะพบปญหานอยมากหากเก็บในชวงตรุษจีน ยกเวนเม�อเริ่ม มีฝนตก คุณภาพของสมก็จะต่ำอยางรวดเร็ว อาการที่พบบอยคือ เปลือกพอง หัวขาว เนื้อสมเปนขาวสาร ฝาม และแดดเผาจำนวนมาก หวานนอย กลีบแฉะ เหม็นบูด ซึ่งเปนสิ่งที่ตลาดไมตองการ ปญหาที่เกิดนี้หากวิเคราะหวา ขาดปุยโปแตสเซียมที่ผลสม ขาดแคลเซียม โบรอน และธาตุอน� ๆ หรือไมกเ็ กิดจากการไดรบั ธาตุไนโตรเจนตกคางก็คงไมผดิ เพราะอาการ ดังกลาวเกิดลักษณะนั้นจริง แตหากสังเกตดีๆ แลว อาการมักเกิดกับผลสมที่อยู บนกิ่งน้ำคาง หรือกิ่งชะลูด เพราะเม�อผลสมมีน้ำหนักมากขึ้นกิ่งจะโนม โคงงอ และ บางกิ่งบิดเปนเกลียว ซึ่งมักจะเกิดสูงจากพื้นดินมากกวา 2 เมตร และยังพบวาใบ บิดอีกดวย ทำใหรับแสงแดดไดไมเต็มที่ แสดงอาการใบหอเหลือง มีอาการไหมที่ ปลายใบ
กิ่งมุมแคบ 4 กิ่งน้ำคาง 5 หรือกิ่งกระโดง 6
กิ่งไขวชี้ผิดทิศทาง
ก 3 กิที่ง่ขเล็ ึ้นแซม
2 กิ่งซอนทับกัน
1 กิ่งใหมจากตาดานบน
การแสดงอาการดังกลาวและปญหาที่เกิดขึ้นมานั้นเกิดจากการไวกิ่งชะลูดทั้งสิ้น เพราะกิ่งชะลูดเปนกิ่งที่เจริญเติบโตเร็วจากอิทธิพลของไนโตรเจน และขมกิ่งที่ทำ มุมกวางออกไปจากแนวตนใหแหงตายหมดไปได อีกทั้งกิ่งชะลูดมีการเติบโตเร็ว ทำใหระบบทอลำเลียงไมแข็งแรงพอ เพราะการดูดซึมคอปเปอรไมพอใชสรางความ แข็งแรงใหกับทอลำเลียงได เม�อกิ่งชะลูดสูงมากๆ มักจะออกดอกเพราะปลายยอด ขาดน้ำ สงผลใหระดับของคารบอนตอไนโตรเจนมีเพียงพอที่จะออกดอก ติดผล แตเม�อผลมีน้ำหนักมากขึ้น กิ่งโคงงอ การสงผานของน้ำและธาตุอาหารจากรากสู ปลายยอดและผลทำไดลำบากยิ่งขึ้น จึงไมแปลกที่พืชจะแสดงอาการขาดน้ำ ขาด ธาตุอาหารใหเห็น
วิธีการแกที่ปลายเหตุ
ฉีดพนทางใบดวย โมสาท คอปเปอร ในขณะติดผลเปนระยะๆ และเสริมดวย ธาตุอาหารตางๆ
วิธีการแกที่ตนเหตุ
ลักษณะของกิ่งชนิดตางๆ ที่ควรตัดออก
ทำไดโดยการตัดแตงกิ่งเหลานั้นออกไปตั้งแตแรก ใหเลี้ยงกิ่งที่ทำมุมขนานกับตน แทน ใหทรงพุมแผออกไปรับแดดใหมากที่สุด
หลักการตัดแตงกิ่ง สรุปคราวๆ ไดดังนี้ ตัดกิ่งกระโดง กิ่งที่ตั้งฉากกับพื้นดิน กิ่งน้ำคาง กิ่งที่แทงแทรกในทรงพุม กิ่งแหง กิ่งตาย หรือกิ่งนอกทรงพุม ที่บังกิ่งนอกทรงพุมอ�นดวยกัน จนไมสามารถแยกชั้นทรงพุมได กิ่งที่บังกิ่งอ�นไม ใหถูกแสงแดด เหลานี้ ใหตัดออกใหหมด
สภาพอากาศที่ ไมแนนอน
สงผลอยางไรตอ สม
สภาพอากาศที ่ ไ ม แ น น อนและไม ส ามารถ คาดเดาไดทำใหเกิิดปญหาที่ ไมคาดคิดได เชน โรค หรือแมลงที่ ไมนา จะระบาดรุนแรง กลับสรางความเสียหาย มากมาย ซ้ำรายความสมดุลของธาตุอาหารที่มีผลตอคุณภาพ ของผลผลิตมีอนั ตองเสียไปดวย เพราะฝนทีต่ กยืดเยือ้ ผิดฤดูกาล แสงแดดที่นาจะพอเพียงก็ตองถูกบดบังไปเพราะเมฆหมอก จึงควรนำ มาเปนจุดวิเคราะห เพ�อหาแนวทางที่ ใชบรรเทาปญหามากกวาจะเปนสิ่ง ที่คิดวามนุษยนั้นไมสามารถเอาชนะได ซึ่งเกษตรกรตองปรับตัวเขาหา ธรรมชาติ พืชเองก็ตองมีการปรับตัวใหเขากับธรรมชาติในสภาวะที่เปลี่ยนแปลง อยูตลอดเวลา เพราะพืชเองไมสามารถเคล�อนที่ ไปหาสิ่งที่ตองการได ดังนัน้ พืชจึงแสดงออกตอปจจัยตางๆ ทีเ่ ขามาสูต นเอง และการทีม่ นุษย แสวงหาเก็บเกี่ยวผลสุกลูกไมจากพืช และมีการใหปจจัยการผลิต เพ�อ ใหเกิดผลผลิตที่ ไปสูการไดประโยชนของมนุษยมากที่สุด แตเม�อสภาวะ อากาศไมวา จะฝนตกหรือแดดออก ซึง่ เปนสิง่ ทีม่ นุษยไมไมสามารถจัดหา ใหพืชกลางแจงได ธาตุอาหารก็จะเปลี่ยนแปลงไป โดยเฉพาะ ไนโตรเจน ทีม่ ากับน้ำฝน หรือปริมาณน้ำทีท่ ำใหการละลายตัวของธาตุตา งออกมา อยางไมเหมาะสมกับเวลาและโอกาส จึงมีผลตอการปรับตัวของพืชเอง จนเกิดผลผลิตที่ ไมพึงประสงคกับที่เราตองการ เชน สมสายน้ำผึ้งมี ผลผลิตถูกผลกระทบจากสภาพอากาศที่ ไมแนนอน ทำใหปริมาณผล ขนาดผล คุณภาพผลไมเปนไปตามที่คาดไวไดอยางไร? อากาศหนาวที่เขาๆ ออกๆ รวมกับฝนตกดวยแลว ทำใหสมมีสภาวะที่ ตองปรับตัวบอยมาก จนทำใหมีอาการเปลือกบวม เนื้อฟาม กลีบแฉะ น้ำคางไส ประากฎใหเห็นอยางชัดเจน ซึ่งแตเดิมจะเกิดก็ตอเม�อหมด อากาศหนาวเริ่มมีอากาศอุนขึ้นแลวเทานั้น ดังนั้น เรามาวิเคราะห สภาพอากาศปกติ กันกอน ถาอากาศหนาวเร็ว (ตัง้ แตเดือนตุลาคมไปจนถึงเดือนมกราคม) เปนสภาพอากาศทีเ่ หมาะ
ในการทำใหสมสุกไดอยางมีคุณภาพ เพราะธาตุตางๆ ทำงานไดทันกับ ไนโตรเจนที่เขาสูตนพืช การสะสมกรดและเปลี่ยนกรดเปนน้ำตาลไดมาก โดยไมถกู ดึงไปใชในการลดความเปนพิษจากไนโตรเจน พืชจึงมีการขยาย ขนาดลดลงแตมีความเขมขนของน้ำตาลในผลมากขึ้น จึงทำใหคุณภาพ ของสมในตอนนี้ดีสุด เพราะธรรมชาติและสภาพอากาศเปนใจอยางยิ่ง แต ในทางกลับกันที่ สภาวะอากาศที่แปรปรวน ไนโตรเจนแสดงผล อยูตลอดเวลา ผลสมตองเสียคารโบไฮเดรตจำนวนมากในการจับกับ ไนโตรเจนสวนเกินจึงทำใหผลสมมีรสชาติไมเขมขน และเม�อไนโตรเจน รวมกับคารโบไฮเดรตจะเปลี่ยนเปนสารที่กระตุนการสรางเนื้อเย�อใหม ที่บริเวณขั้วผลแสดงอาการหัวขาว แตหากมีคารโบไฮเดรตเพียงพอก็ จะมีเพียงเนือ้ ไตเปนเม็ดขาวสาร แตหากมีคารโบไฮเดรตไมพอและยังขาด ธาตุอ�นๆ ดวย เชน โบรอน แคลเซียม โพแทสเซียม แมกนีเซียม อาการ ก็จะรุนแรงไปจนถึงผลเสียทั้งผล หรือเกิดอาการหลุดรวงและเสียหาย มาก ในขณะที่เปลือกถูกกระตุนใหมีการขยายขนาด เปลือกจะหนาและฟู จึงเกิดอาการ เปลือกเหอและแยกจากเนื้อ เพราะเปลือกสมสูญเสีย แคลเซียม โบรอน และ แมกนีเซียม ไปรวมตัวกับไนโตรเจน จน ทำใหการสะสมของธาตุดงั กลาวต่ำ เนือ้ เย�อของเปลือกเกาะกันไมเหนียว แนนพอ ความมันหรือไขของเปลือกสมนอยลง จนทำใหน้ำสามารถ ผานเขาไปใตเปลือกได ซึ่งเชื้อโรคพืชตางๆ จะสามารถผานเขาไปสราง ความเสียหายได ซึ่งการเสียหายจากโรคก็จะมากดวยเชนกัน ปญหาตางๆ เหมือนวาจะมาจาก ปริมาณน้ำหรือฝนที่มากเกินไป หรือ ปุยไนโตรเจนที่ละลายตัวออกมามากเม�อมีน้ำมาก จนทำให เกิด แอมโมเนียตกคางในเนื้อเย�อ จึงจำเปนตองใหปุยฟอสเฟต โพแทสเซียม แมกนีเซียมมากเพียงพอ (แมมมอท สุพรีม) ตัง้ แต เดือนตุลาคมของทุกป และฉีดพนทางใบเพิ่มเติมดวย โมสาท บี-พลัส โมสาท แม็ก และ โมสาท ดีซ เพ�อชดเชยธาตุที่ ใชจับไนโตรเจน โดยยังมีธาตุเพียงพอ
หากกลัววาการใหปุยฟอสเฟตและโพแทสเซียมเร็วเกินไปจะมีผลตอการขยายขนาดผล การเลือกใชปุยไนเตรทในการเพิ่มไนโตรเจนจะดีกวาให แอมโมเนียม เพราะพืชสามารถสะสมไนเตรทโดยที่ ไมเปนพิษเหมือนแอมโมเนียม ซึ่งไนเตรทสามารถเก็บไวในเนื้อเย�อและทะยอยปลดปลอยออก มาไดเม�อมีธาตุเพียงพอ การจัดการไวผลในตำแหนงที่เหมาะสมจะชวยในการจัดการธาตุอาหารไดเหมือนกัน เพราะผลที่อยูบนกิ่งกระโดง หรือกิ่ง ที่ตั้งฉากกับพืช มักมีการสะสมของไนโตรเจนในผลมากกวาเปนเพราะกิ่งกระโดงมักโคงงอเม�อผลมีน้ำหนัก ทอลำเลียงจึงไมสามารถนำธาตุอาหาร เดินทางไดสะดวก ความสมดุลที่ผลปลายกิ่งยิ่งเกิดขึ้นไดยาก เพราะธาตุที่เคล�อนที่ ไดดีและเร็วมีเพียงไนโตรเจน แตธาตุอ�นๆ กลับตามไมทัน คุณภาพผลที่ ไมดีจึงมีมากหากติดผลบนกิ่งกระโดงเยอะ ถากิ่งแนนทึบถูกแสงแดดไมทั่วถึงคุณภาพผลสมก็็จะไมดี ซ้ำรายหากมีตะไครน้ำขึ้นตาม กิ่งในทรงพุม ความชื้นในทรงพุมจะสูงเปนที่อาศัยของแมลงไดอยางดี การระบาดของไรสนิม เพลี้ยหอย เพลี้ยแปงก็จะลามมาที่ผล ทำใหเกิด เปลือกลาย เปลือกดำมาก ฉีดพนสารกำจัดแมลงและไรเทาใดก็จะไมสามารถจัดการไดอยางราบคาบ การกำจัดตะไครน้ำจึงเปนการจัดการปญหาที่ ตรงประเด็นมากกวา ปญหาที่เกิดขึ้นนั้นหากดูที่ธรรมชาติเปนผูสรางแตเราสามารถควบคุมรับมือหรือปองกันไวกอน ปญหาตางๆ ก็จะเปลี่ยนจากวิกฤติเปนโอกาส สำหรับผูที่แกไขปญหานั้นไดก็จะไดรับผลตอบแทนที่คุมคา
อาการเปลือกบวม เปลือกเหอ หัวขาว กลีบแฉะ น้ำคางไส อาการเหลานี้เปนลักษณะที่เกิดจาก..
ธาตุอาหารในตนสมขาดความสมดุล โดยมีไนโตรเจนเปนตนเหตุของปญหา
ซึ่งในสภาพปกติบทบาทของไนโตรเจนจะอยู ในสภาพที่สมดุล ถาหากธรรมชาติไมมีฝนตก ตนสมก็จะคายน้ำนอย การตกคางของไนโตรเจนก็จะนอยจนสามารถจัดสมดุลไดดี ปริมาณของน้ำตาลในผลและการเจริญเติบโตของผลก็จะเปนไปตามปกติ เพราะน้ำตาลในผลไมถูกนำไปลดความเปนพิษของไนโตรเจนในรูปแอมโมเนีย
แต ในทางกลับกัน..การที่มีฝนตกนอกฤดู ตนสมจะมีการคายน้ำมาก
การตกคางของไนโตรเจนในตนและผลก็จะมากตามไปดวย ตนสมก็ตองใชน้ำตาลในผลจำนวนมาก เพ�อไปลดความเปนพิษของแอมโมเนีย โดยเม�อน้ำตาลรวมกับแอมโมเนียแลวจะไดสารที่มีผลในการสรางเนื้อเย�อใหม จนเกิดการคลายตัวของเปลือกและเนื้อใหม ยิ่งหากการสะสมแคลเซียมในตน ใบ และผลไมเพียงพอ จะยิ่งทำใหเปลืองพองและไมแข็งแรง เกิดการเสียหายของคุณภาพผล เชน อาการหัวขาว กลีบแฉะ และน้ำคางไส เปนตน
ตองปองกันอยางไร?
ฉีดพนทางใบ
แมมมอท แมมมอท แมมมอท แคลเซียม โบรอน ชูการ เอ็กซเพรส สุพรีม อัตราใช 200 ซีซี. อัตราใช 200 ซีซี. อัตราใช 200 ซีซี.
ใสทางดิน
หมายเหตุ : หากตองการขยายขนาดผลเพิ่มขึ้นอีกหรือตองการดึงอายุการ เก็บเกี่ยวผลสมรุนนั้นออกไปอีกใหหวาน เปอรกา อัตราใช 1-2 กิโลกรัม
ยูทา 10 อัตราใช 500 กรัม ตอตน
อัตราที่แนะนำตอน้ำ 200 ลิตร
ผลสมหลุดรวง เกิดจากแผลที่เปลือกสม อาการนี้เปนลักษณะที่เกิดจาก.. ความสามารถที่ลดลง
ในการปองกันน้ำไม ใหผานเขาไปในเปลือกผล
เม�อน้ำผานเปลือกสมเขาไปได โรคตางๆ ก็จะสามารถติดเขาไปสราง ความเสียหายแกผลสมได ซึ่งการใชสารปองกันกำจัดโรคอยางเดียว ไมสามารถจัดการปญหาไดอยางเด็ดขาด เพราะเชื้อโรคสามารถ เขาทำลายไดใหม ตราบใดที่เปลือกผลสมนั้นยังไมสามารถปองกันน้ำได
ตองปองกันอยางไร? การที่สมปองกันน้ำไดนั้น เราตองสรางความมันของเปลือกใหเพิ่มขึ้น โดยการเพิ่มธาตุแมกนีเซียม
ฉีดพนทางใบ
ใสทางดิน
แมมมอท แมมมอท แคลเซียม แม็กนีเซียม สุพรีม อัตราใช 200 ซีซี. อัตราใช 200 ซีซี.
ยูทา 10 อัตราใช 500 กรัม ตอตน
อีกอาการที่พบเห็นไดบอย คือ อาการผลไหม (Sun Burn) อาการแดดเผาที่เปลือกผล ทำใหผิวสมไหม ผลผลิตเสียหายมาก โดยเฉพาะดานทิศตะวันตก ในชวงเดือนธันวาคมถึงเดือนมีนาคม ฉีดพนเพ�อปองกันดวย แมมมอท แคลเซียม แม็กนีเซียม อัตราใช 200 ซีซี. เพ�อใหผิวเปลือกสมหนาขึ้น
อัตราที่แนะนำตอน้ำ 200 ลิตร
การติดผลดก ทำใหผลเล็ก ตองปองกันอยางไร?
การติดผลดก ทำใหเกิดการแยงอาหารเพ�อใชในการสรางเนื้อเย�อผล ทำใหไดผลที่มีขนาดเล็กลง และมีลักษณะการติดผลเปนพวงจำนวนมาก สงผลใหผลสมโตไมสม่ำเสมอมากยิ่งขึ้น เพราะกระบวนการใชธาตุอาหารจะมีความจำเปนตอเน�องแบบลูกโซ ซึ่งถาเกิดการขาดธาตุตัวหนึ่งไปกระบวนการ จะหยุดชะงักและไมสามารถดำเนินกระบวนการตอไปไดจนกวาจะไดธาตุนั้นมาเพ�อทำใหกระบวนการดำเนินตอไป การขาดธาตุอาหาร หรือการมีธาตุอาหารไมเพียงพอ จะทำใหผลผลิตที่ ไดมีขนาดเล็กไมสมบูรณ
ฉีดพนทางใบทุกๆ 10 วัน
ฉีดพนทางใบทุกๆ 10 วัน
แมมมอท แมมมอท แมมมอท คอมบิ แคลเซียม แม็กนีเซียม สุพรีม อัตราใช 200 ซีซี. อัตราใช 200 ซีซี. อัตราใช 200 ซีซี.
แมมมอท แมมมอท แคลเซียม โบรอน โฟลิไซม จีเอ อัตราใช 200 ซีซี. อัตราใช 200 ซีซี.
ใสทางดิน (อัตราใชตอตน)
เปอรกา ฟูลเฮาส อัตราใช 1-2 กิโลกรัม อัตราใช 100-200 กรัม
อัตราที่แนะนำตอน้ำ 200 ลิตร
สรางดอกสมโชกุนอยางไร โดยไมตองกักน้ำ การสรางดอกสมโชกุนนอกฤดูเปนเปาหมายของหลายๆ สวน เพราะสามารถ ทำการเฉลี่ยผลผลิตสมใหมีสำหรับทำตลาดไดตลอดทั้งป และยังมีโอกาสได ราคาที่ดีกวาในเทศกาลสมลนตลาด ซึ่งการสรางดอกนอกฤดูก็มีหลายวิธี ดวยกัน และการกักน้ำก็เปนวิธีที่ ไดผลและนิยมใชในสมเขียวหวาน แตสำหรับสมโชกุนอาจจะยากกวาและไมประสบความสำเร็จเทาทีค่ วร กลับมีผล ขางเคียงที่มีผลเสียหายหลายประการตามมา เชน ผลโตชาในรุนที่ติดผล อยูแลว ใบแกรวงเร็วเกินไป ใบไหมแดด ใบมวนงอไมสูแดด ระบบรากขาด อาหาร พบปริมาณรากตายมากขึ้น ผลสมมีอาการไหมแดดเพิ่มขึ้น การขาด แมกนีเซียมมีมากขึ้นในทุกสวนของสม จึงทำใหเกิดอาการผลแตกมากเม�อมี ฝนตกมาก หากเราจะวิเคราะหวา วัตถุประสงคของการกักน้ำของสม เพ�อลดบทบาทของธาตุไนโตรเจน การกระทำการอยางอ�นเพ�อ ลดบทบาทของธาตุไนโตรเจนก็นา จะไดผลในการทำสมออกดอกไดเชนกัน แตวธิ กี ารดังกลาวตองมีผลขางเคียงทีน่ อ ยกวา การกักน้ำ ซึ่งวิธีการหนึ่งที่นำมาใชอยางไดผล คือ การใชธาตุอาหารที่มีความสามารถในการจัดสมดุลของธาตุไนโตรเจน เชน โพแทสเซียม แคลเซียม โบรอน และโมลิบดินัม
ทางใบใส แมมมอท ฮอลท อัตราใช 200 ซีซี.ตอน้ำ 200 ลิตร รวมกับธาตุอาหารเสริมอ�นๆ ไดแก แมมมอท สุพรีม และ แมมมอท ชูการ เอ็กซเพรส เพ�อจัดการไนโตรเจนสวนเกินอยางไดผลตองทำการฉีดพนติดตอกันอยางนอย 3-5 ครั้ง เพ�อใหใบออนที่อยูบนตนแกจัดและขอใบสั้น ใบกางแผเต็มใบ พื้นใบมีสีเขียวเขมเปนมันหนา จะทำใหใบสังเคราะหแสง และสะสมคารโบไฮเดรทไดมากพอ เพ�อจะเปลี่ยนตายอดเปนตาดอกเม�อมีการแตกใบออนเพิ่มเติมในเดือนพฤษภาคมและ มิถุนายน
หากการแตกยอดออนใหมยังคงมี ใบมากกวาดอก แสดงวาการสะสมคารโบไฮเดรทยังไมมาก เพียงพอหรืออิทธิพลของไนโตรเจนยังมากอยู โดยสังเกตจากยอดที่ออกมาใหมมีขอที่หาง เกินไป ตองทำการฉีดพน แมมมอท ฮอลท ตอไปอีก เพ�อจัดการไนโตรเจนใหเกิดสมดุล มากที่สุด เม�อใบแกรอบใหดึงยอดและตาดอกดวย แมมมอท ชูการ เอ็กซเพรส และ แมมมอท ฟองดู เพ�อไดดอกพรอมใบ
อาการผิดปกติของ อ สมโชกุน ชวงเดือนกรกฎาคมและสิงหาคมจะมีอาการผิดปกติของสมโชกุนหรือ สมสายน้ำผึ้งที่ควรนำมาวิเคราะหติดตาม คือ ลักษณะอาการผลสมที่มี อายุ 5-6 เดือน จะมีอาการเปนแผลจ้ำสีเหลืองที่เปลือกผล โดยเฉพาะผล ที่อยูนอกทรงพุมที่รับแดดรับฝนหนักๆ ภายใน 2-3 วัน อาการแผลจ้ำ สีเหลืองจะกลายเปนรอยแหงสีน้ำตาลหรือบางที่จะมีโรคแคงเกอรเกิดขึ้น บริเวณนั้น เม�อเวลาผานไปผลขยายมากขึ้นจะเกิดอาการผลแตกบริเวณ รอยแผลนั้น เปนที่นาสังเกตวาทำไมถึงเกิดกับผลขนาดเดียวกันและเปน ผลที่อยูนอกทรงพุมมากกวาอยูภายใน เม�อพิจารณาดูผลที่มีอายุ 5-6 เดือนจะเปนระยะที่มีการพัฒนาผลเร็วที่สุด ผลไหนมีการขยายขนาดของ เปลือกมากจนเปลือกหนามาก ตอมน้ำมันหาง ผิวเปลือกดูหยาบ สีเปลือก ไมเขียวเขมดูไมมันวาว มักจะมีอาการมากกวาผลที่มีเปลือกไมหนามากและ สีเปลือกเขียวเขมมัน จึงอาจสันนิษฐานไดวาเชื้อโรคสาเหตุตางๆ นาจะเขาทำลายไดงายหากผิวของผลหยาบและสีไมเขียวเขม ขาดความมันวาวที่ เปลือก การกำจัดโรคใหหมดไปจะทำไดยากกวาการที่พืชมีการปองกันตนเองที่ดี แลวอะไรเปนสาเหตุทท่ี ำใหเปลือกมีความเขียวมันลดลง เม�อพิจารณาเร�องการใหปยุ ในระยะนีข้ องสมจะมีการใหปยุ ไนโตรเจน ปริมาณมากเพ�อกระตุนใหผลสมขยายขนาดใหเร็วที่สุด แตธาตุอ�นนอกเหนือจาก N-P-K แลว ตนสมตองดูดซึมเองจาก โครงสรางดิน ซึง่ มีปริมาณนอยและมักถูกขัดขวางจากสภาวะทีส่ ารละลายดินเปนกรดเน�องจากปุย ละลายตัว ทำใหธาตุอาหาร ที่มีสวนในการสรางสารสีเขียวและสรางเนื้อเย�อที่แข็งแรงไมเพียงพอและไมทันกับความตองการของผลสม จึงเกิดอาการ เปลือกหนาแตสีไมเขียวเขม ผิวไมมัน และยิ่งผลไหนอยูนอกทรงพุมโดนทั้งแดดเผาและน้ำฝนลางความมันออกไปมากดวย แลว หยดน้ำก็จะเกาะไดดีจนเชื้อโรคสามารถเขาทำลายไดงาย
การจะใหเปลือกสมเขียวเขมเปนมันวาวอยูตลอด ควรมี การเพิ่มธาตุอาหารเสริมทางดินบางดวย ยูทา 10 อัตราใช 500 กรัมตอตน และฉีดพนอาหารเสริมทางใบดวย แมมมอท แคลเซียม แม็กนีเซียม อัตราใช 200 ซีซี. ตอน้ำ 200 ลิตร ชวยใหธาตุอาหารกระจายตัวไปไดทั่วตน และทันกับความตองการเม�อสมมีการพัฒนาตัวที่สูง
การระบาดของตะไครน้ำ ตองปองกันอยางไร?
ตะไครที่เกาะอยูตามเปลือกของไมผล จะทำใหมีความชื้นที่ผิวลำตนสูง เปนที่อยูอาศัยของแมลงศัตรูพืชหลายชนิด เชน เพลี้ยหอย เพลี้ยแปง เพลี้ยไฟ ไรสนิม ไรเหลือง หนอนชอนเปลือก เปนตน เพราะการมีความชื้นสูงเหมาะในการเพิ่มจำนวน ของแมลงศัตรูทำใหไมสามารถกำจัดไดเด็ดขาดและสิ้นเปลืองคาใชจายจำนวนมาก ดังนั้นการกำจัดตะไครใหหมดไปจากลำตน จะทำใหการระบาดของแมลงศัตรูพืชลดลง และบางชนิดไมพบเลย ซึ่งการควบคุมกำจัดก็สามารถกระทำไดโดยงาย
ตะไครในที่นี้หมายถึงพืชสีเขียวขนาดเล็ก ไมมีเนื้อเย�อลำเลียงอาหาร มักขึ้นเปนกลุมอยูตามเปลือกไม ภายในทรงพุมของตนไม เชน ทุเรียน สม ลองกอง มังคุด ซึ่งหากดูผิวเผินแลวตะไครไมนาจะกอปญหาอะไรไดมากมายนัก กับไมผล แตเม�อพิจารณาดีๆ กลับเปนสาเหตุเริ่มแรกของการ เกิ ด ป ญ หาโรคและแมลงที ่ ต อ งสิ ้ น เปลื อ งค า ใช จ า ยในการ จัดการปญหาดังกลาวจำนวนมากและบางทีก็ไมสามารถจัดการ ไดเด็ดขาด จนเกิดปญหาเดิมๆ ซ้ำแลวซ้ำอีกไมสิ้นสุดกับการ ตองเปลืองสารเคมีกำจัดโรคและแมลง ตะไครมกั จะเกิดและเพิม่ จำนวนมากขึน้ เม�อเริม่ เขาสูฤ ดูฝน เพราะ โดยธรรมชาติตะไครจะเจริญไดดีเม�อมีความช�นสูงและแสงแดด รำไร โดยอาศัยผิวเปลือกเปนที่ยึดเกาะและเพิ่มจำนวนไดดี ความตองการพื้นฐานทางดานธาตุอาหารก็เหมือนกับที่พืช ประธานตองการทุกอยาง เพราะฉะนั้นการใหธาตุอาหารเสริม และปุยทางใบ ก็เทากับเปนการสงเสริมการเจริญเติบโตและเพิ่ม จำนวนของตะไครมากขึ้น การเจริญที่ซอนทับกันหลายๆ ชั้น ทำใหการกำจัดทำไดยากลำบากมากขึน้ ไปอีก การใชสารเคมีกำจัด โรคบางชนิดเปนประจำ ซึง่ ไมใชสารเคมีกำจัดโรคทีม่ ปี ระสิทธิภาพ ในการควบคุมตะไคร จะยิ่งทำใหตะไครเพิ่มจำนวนโดยไมมีการ ยับยั้ง จนบางทีตะไครระบาดลุกลามไปบดบังพื้นที่ของใบ ซึ่ง ทำใหการสังเคราะหแสงไดไมเต็มที่ โดยเฉพาะความเขมแสงใน ฤดูฝนที่ต่ำอยูดวยแลว ตะไครที่เกาะอยูตามเปลือกของกิ่งที่ปลายทรงพุมโดยเฉพาะ พุมไมที่ซอนทับกันมากๆ เชนใน สม มะนาว ทุเรียน มักพบการ ระบาดของเชื้อสาเหตุโรคที่เปนเห็ดและราบางชนิดจนกอปญหา การเกิดโรคกิ่งแหงตาย เกิดโรคใบติดไดงายและรุนแรงมากกวา ปกติ นอกจากนี้ตะไครที่เกิดขึ้นมากบริเวณโคนตนก็จะพบการ เกิดโรคโคนเนาไดมากกวาปกติโดยเฉพาะที่โคนตนมักจะพบ อาการเปลือกแตกยางไหล ซึ่งเปนสาเหตุมาจากเชื้อที่เขาไปกับ เปลือกที่ชื้น
การระบาดของตะไครน้ำที่กิ่ง ลำตน จะไมกอใหเกิดความเสียหายโดยตรงเลย หากไมไดระบาดลามไปที่ ใบ ทำใหบดบังการ สังเคราะหแสง หรือติดที่ผลจนลางไมออก แตสิ่งที่ตะไครน้ำทำใหเกิความเสียหายที่แทจริง คือ.. เปนแหลงสะสมความชื้นภายในทรงพุมสูง ทั้งที่กิ่ง ลำตน ใบและผล ทำใหเกิดการ เพิ่มจำนวนมากขึ้นของไรและแมลง
เพราะตะไครที่มีการออกดอกในฤดูฝน มักพบอาการดอกแหง หรือดอกหด ซึ่งเกิดจากเชื้อราและมักจะเกิดตามกิ่งที่มีตะไคร ปกคลุมอยูมาก การจัดการปญหาตะไครสามารถทำไดดีและประสบความสำเร็จ สูงในสภาพอากาศทีม่ คี วามชืน้ นอย สรุปคือ กอนเขาสูฤ ดูฝน จะทำการกำจัดไดงายกวา เม�อทำการกำจัดในฤดูฝนซึ่งมีฝนตก ตลอด ทำไดอยางมากสุดแคควบคุมการระบาด แตไมสามารถ กำจัดเด็ดขาดได
ซึ่งการใชสารเคมีอยางเดียว ไมสามารถจัดการปญหาไดอยางเด็ดขาด อีกทั้งยังสรางความเสียหาย เกิดผลลายและผลดำจำนวนมาก ยิ่งถาฝนตกบอยความชื้นในทรงพุมจะยิ่งมาก การปองกันและกำจัดตะไครน้ำใหหมดจากตนและกิ่งใหเร็วที่สุด จึงเปนการควบคุมและลดปญหาการระบาดปญหาเปลือกลาย เปลือกดำของผลสมได
การระบาดของตะไครน้ำ คือแหลงสะสมของไรสนิม
ในชวงฤดูฝนตอฤดูหนาวมักพบ.. การระบาดของไรสนิมเขาทำลายสรางความเสียหายแกผลสม และยังพบไรแดงเขาทำลายใบจนเกิดอาการใบเหลืองรวงจำนวนมาก ขึ้นอยูกับวาฝนจะจากไปเร็วและลมหนาวพัดมาแทนที่เร็ว การระบาดของไรแดงก็จะมีมากกวาไรสนิม แต ในทางกลับกัน หากหนาวไมมากแตยังมีฝน เปนระยะการพบการทำลายของ ไรสนิมที่ผลสมกลับมีมากกวาการทำลายของไรแดง สรางความเสียหายตอผลที่ กำลังสุกมากขึน้ ทำใหเปลือกดำหรือเปนรอยสีนำ้ ตาลดูไมสวยงามเทานัน้ แตไมมผี ล ตอคุณภาพหรือรสชาติของสมแตอยางใด แตเน�องจากตลาดยังตกอยูกับกลไก ของพอคาคนกลาง จึงทำใหผลสมที่มีตำหนิจากไรสนิมทำลายถูกตีราคาต่ำกวาผล สมที่เปลือกสวยเปนมันวาว เพราะฉะนั้นการปองกันกำจัดไรสนิมที่ระบาด จึงเปน จุดที่นาจะหยิบขึ้นมาวิเคราะห ชวงเดือนตุลาคมถึงพฤศจิกายน จะพบการระบาดของไรสนิมในแหลงปลูกสมทั่ว ประเทศไมวาจะเปนทางภาคเหนือหรือทางภาคใต เพราะในระยะดังกลาวมีฝนตกสลับ อยูตลอดเวลามีอากาศเย็นอยูเพียงไมกี่วัน พบการระบาดของไรแดงนอยมาก แต จะพบการระบาดของไรสนิมมากกวา แสดงวาอากาศรอนชื้นมีผลตอการระบาดของ ไรสนิมเปนอยางดี ยิ่งถาในสวนมีการระบาดของตะไครน้ำในทรงพุมเยอะ กิ่งและตน เขียวชื้นตลอดเวลา ก็จะพบการระบาดของไรสนิมมากกวาสวนที่แตงกิ่งโปรงแหง ไมเขียวชื้น การลดความชื้นในทรงพุม จะเปนวิธีที่จัดการปญหาไรสนิมระบาด ไดตรงประเด็นกวาการฉีดพนสารกำจัดไรโดยตรง อีกทั้งยังทำใหลดการใชสารกำจัดแมลงลงไดมาก เพราะสารกำจัดแมลงชนิดปากดูด จะมีฤทธิ์ตกคางนาน
ดังนั้น..การจัดการเขตกรรมอยางถูกวิธีและวิเคราะหการแกปญหาอยางมีเหตุและมีผลที่สามารถพิสูจน ได จึงเปนการดีกวาการเช�ออยางไมมีเหตุผล เหมือนกับการซื้อสมที่มีผิวสวยบริโภค ไมไดบงบอกวาจะไดสมที่มีคุณภาพไปบริโภค แตการรูถึงรสชาติที่หวานอมเปรี้ยว หอมสดช�น ไมตองคายกาก กลับเปนคุณลักษณะที่เหมาะกับการซื้อบริโภคมากกวาซื้อที่เปลือกสวยงาม
ปองกันกำจัดโดยการใช..นอรด็อกซ ซุปเปอร (สารคิวพรัส ออกไซด) อัตราใชเพียง 100 กรัม ตอน้ำ 200 ลิตร ฉีดพนให ทั่วลำตนและกิ่ง หรือ ทาลำตนที่อัตราใช 100 กรัม ตอน้ำ 1 ลิตร หากตะไครหนามากจำเปนตองฉีดพนซ้ำ ซึ่งตะไครบริเวณนั้นจะคอยๆ รอนออกไปเปนชั้นๆ ซึ่ง นอรด็อกซ ซุปเปอร เปนสารประกอบ ของทองแดง ทีไ่ มแตกตัวในน้ำจึงไมเปนพิษตอพืชทุกระยะ แตสามารถ แขวนลอย ในน้ำไดดี จึงมีความคงทนตอการชะลางของน้ำฝนไดดี เน�องจากมีคุณสมบัติพิเศษในเร�องการจับติดจึงสามารถปองกันการ เกิดโรคไดดีในฤดูฝน
ฉีดพนทางใบ
ทาตน ยกตัวอยางสวนที่เคยประสบปญหาการเกิดของตะไครตามกิ่งและลำตน ทำใหเปลืองคาใชจายในการควบคุมโรคและแมลง ไดดำเนินการแกไขปญหาดังกลาว ดวย นอรด็อกซ ซุปเปอร เชนกัน เพ�อเปนการกระจายวิธีการดีๆ สูเพ�อนชาวสวนดวยกัน
อาการใบลายในชวงเก็บเกี่ยว (เดือนเมษายน) เกษตรกรที่ปลูกสมจำนวนมากตองการที่จะเก็บเกี่ยวผลผลิตหลังฤดูกาล (หลังเทศกาลปใหมและตรุษจีน) ซึ่งมีผลผลิตสมจำนวนมาก ไดราคาไมสูงจน เปนที่พอใจของเกษตรกรหลายๆ สวน การมีผลผลิตที่เก็บเกี่ยวไดหลังจากเทศกาลดังกลาวแลวจึงเปนเปาหมายที่ เกษตรกรตองการเพราะแนวโนมราคาจะดีกวามาก การดึงการเก็บเกีย่ วผลผลิต จึงเกิดขึ้นในหลายสวน แตสิ่งที่ตองคำนึงตามมาคือ คุณภาพ เพราะการดึง การเก็บเกี่ยวออกไปจากการสุกแกของผลสม ปกติตนสมเองตองรับภาระใน การจัดหาปจจัยการผลิตสำหรับผลออนและผลแกบนตน ซึง่ ปริมาณผลออน ทีเ่ กิดขึน้ ใหม ในเดือนกุมภาพันธถงึ เดือนมีนาคมมีปริมาณมาก นอกจากผลออน แลวยังมีปริมาณใบออนมากในชวงเวลา ดังกลาวดวยแลวเทากับวามีสว นของ เนื้อเย�อใหมที่ตองการธาตุอาหาร และสารอาหารจำนวนมากในเวลาเดียวกัน ประกอบกับเนื้อเย�อเกา (ใบ กิ่งกาน และราก) รวมทั้งเราตองทำการตัดแตง กิ่งในเวลาเดียวกันนี้ดวย เพ�อจัดทรงตนและกระตุนใหเกิดใบและกิ่งกานใหม สำหรับการสังเคราะหอาหารตามกลไกของพืชเอง หากตองการผานฤดูรอน แลงทีม่ กี ารคายน้ำจำนวนมาก พืชเองก็จะเรงการสลัดใบเกาออกจากตนจำนวน มาก เพ�อลดชองทางการคายน้ำใหมากที่สุด เพราะการมีปริมาณน้ำใหคายนอย การมีจำนวนใบที่ ใชสงั เคราะหแสงนอย จึงมีสารอาหารไมพอกับความตองการ ของสมในเวลานี้อยางมาก คุณภาพของสมที่จะเก็บเกี่ยวในเดือนเมษายนถึง เดือนมิถุนายนอาจมีคุณภาพต่ำลงหรือไมคงที่ อาการกนผลยุบ เน�องจากขาดธาตุแคลเซียมก็จะมีมาก เนื้อเย�อจะเหนียว ไมกรอบ อาการหัวขาวจะปรากฎมาก สิ่งที่จะพบบอยครั้งตลอดฤดู คือ อาการใบใหมที่เกิดขึ้นเปนลาย ไมเขียวเขม เพราะการขาดธาตุอาหารที่ ใชสรางเม็ดสี จำนวนมากบนใบ เน�องดวยตนสมเองดูดขึ้นไปใชไมทันกับการพัฒนาที่เร็วมาก หรือเกิดการแยงธาตุอาหารชนิดเดียวกันมาก ของเนื้อเย�อใหมและผลแก ในเวลานี้ก็เปนได ซึ่งการระวังอาการดังกลาว ตองติดตามดูสวนตนเองอยางใกลชิดในการใหธาตุอาหารที่สมเองตองการมากในชวงนี้ ไดแก แมกนีเซียม แคลเซียม โบรอน เหล็ก สังกะสี แมงกานีส ทองแดง และในสวนของธาตุอาหารรอง-เสริม ซึ่งธาตุหลักก็เปนที่ตองการมากทุกตัวอยูแลว
ธาตุที่จำเปนตอสมทางดิน ไดแก ยูทา 10 และ เปอรกา หากตองการเฉลี่ยธาตุอาหารใหทางใบไดรวดเร็วและเพียงพอ ไดแก กลุมอาหารเสริมคีเลท แมมมอท ที่มีธาตุอาหารรวมและธาตุอาหารเดี่ยวที่สมตองการทุกชนิด
สม
ส�อสารกับเราอยางไร?
ฟงดูหัวขอเร�องนาตลกวา..สม ซึ่งเปนพืชจะส�อสารกับเราซึ่งเปนมนุษย ไดอยางไร การส�อสารของตนไมนั้นมีอยูเสมอ ซึ่งหากไมไดสังเกตก็จะไมสามารถเขาใจไดวา
ตนไมกำลังส�อสารอะไรกับเรา?
สวนมากการจับการส�อสารที่ตนไมสงถึงเรานั้นจะทำใหเรารูวา ตนไมตองการปจจัยการผลิตอะไรมากกวาเหตุผลอ�นใด เพราะตนไมจะถือวาเปนสิ่งมีชีวิตที่ทำกิจกรรมกับการสะสม พลังงานแสงอาทิตยเปนพลังงานเคมีโดยจัดองคประกอบ ธาตุอาหารเปนหลัก การที่ตนไมส�อสารกับเราก็เพ�อตองการ ปจจัยการผลิตหรือแสดงผลของสภาวะสมดุลภาพในตน
การเกิดการหยุดชะงักบอยๆ ก็จะทำใหเกิดการสะสมสิ่งที่พืช ยอมรับไม ไดหรือเกิดโทษจนผลผลิตตกต่ำและคุณภาพไมดี เทาที่ควร การมีธาตุอาหารที่สมดุลเพียงพอจะทำใหพืชส�อสาร กับเราเปนสีสันและความมันวาวของผิว นอกจากจะสังเกตเห็น ดวยตาแลว ยังไดกลิ่น รสชาติ ซึ่งก็เปนอีกสวนหนึ่งในการ ส�อสารของพืชที่มีตอเรา เชน
การสังเกตที่สี ใบ ความเขียวเขมเปนมันวาวของใบนั้น คือสิ่งที่ สม ส�อสารกับเราเร�อง..ความสมบูรณของใบและตน แตหากใบแสดงอาการใบเหลืองซีด ใบดาง ใบลาย แสดงวา สม มีการขาดธาตุอาหารจนทำใหเกิดการติดขัดของกระบวนการ จึงเห็นลักษณะดังกลาว เพราะกระบวนการตางๆ ในพืช จะเกิด และดำเนินไปแบบเปนขั้นเปนตอนและมีการสงผานตามกลไก เปรียบเสมือนโซจักรยานที่ตองทำงานไปทีละขอของโซเพ�อ ฉุดดึงเฟ�องลอรถใหหมุนตอไปได แตหากโซขอใดขอหนึ่งขาด เสียกอน เชนเดียวกัน หากกระบวนการตางๆ ภายในพืชกำลัง ดำเนินอยู แตหากขาดธาตุตัวใดตัวหนึ่งไปกระบวนการก็จะหยุดชะงักที่ ตำแหนงนั้น และรอจนกวาจะไดธาตุนั้นมา กระบวนการจึงเกิด ตอไปได
การสังเกตวาสมผลที่กำลังเก็บเกี่ยวอยู ในปจจุบันมีรสชาติ ตามพันธุห รือไม ก็มโี อกาสปรับแกในรุน ทีจ่ ะติดตามมาในอนาคต อีก 2 เดือนถัดไปได ตัวอยางเชน.. หากพบวาสมโชกุนมีรสชาติเปรี้ยว ก็ตองเพิ่มโพแทสเซียม ให มากขึ้น หากรสชาติหวานจืด ก็ตองเพิ่มไนเตรท โพแทสเซียม หากมีรสขม ก็ตองเพิ่มแคลเซียม โบรอน หากพบสีเนื้อและ น้ำไมสมจัด ก็ตองเพิ่มแมกนีเซียม หากพบอาการน้ำคางไสก็ ตองเพิ่มคอปเปอร และหากพบอาการเปลือกเหอ หัวขาว ผล นิ่ม ก็ตองเพิ่มแคลเซียม โบรอน แมกนีเซียม จนเพียงพอกับการจัดสมดุลไนโตรเจน การสังเกตและรับสาร จากพืชดังกลาว ทำใหเจาของสวนสามารถจัดการกับปญหาที่ กำลังเกิดขึ้นและจะตองเกิดขึ้นเหมือนกันในรุนที่จะเก็บเกี่ยว ตอไปดังกลาวที่วา “ดูผลรุนพี่รูถึงรุนนอง”
สม
แยงอาหารกัน เน�องจากติดผลหลายรุน การติดผลสมหลายๆ รุนยิ่งเปนการดี ในการเฉลี่ยผลผลิต แตปญหาเร�องของความดกหรือจำนวนผลในตนไมมากพอ เพราะปญหาหลุดรวงมาก เน�องจากแยงอาหารกันเองระหวางสมตางรุนกัน การจัดการเพ�อใหเกิดการเฉลี่ยของอาหารจึงเปน หนทางที่จะแกปญหา เพ�อใหไดทั้งผลสมที่หลายรุนและมีจำนวนผลในแตละรุนมากพอในการทำตลาด จึงนาจะนำมาเลาสูกันฟงเพ�อจะนำไปใชอยางไดผล การติดผลหลายรุนมีขอดีหลายอยาง แตอยางหนึ่งที่ถือวา มีสว นชวยในการเตือนการจัดการธาตุอาหารได เพราะรุน สม ที่กำลังเก็บเกี่ยวสามารถบอกไดถึงองคประกอบของธาตุ อาหารที่เพียงพอสมดุลหรือไมสมดุลได เพ�อทำการปรับ เพิ่มธาตุอาหารที่ขาดในรุนนี้ เพ�อที่สมรุนหนาที่จะเก็บเกี่ยว จะไมเกิดปญหาและปรับปรุงคุณภาพไดดวย ยกตัวอยางเชน อาการเปลือกหนา หัวขาว แสดงวาอิทธิพลของไนโตรเจน มีมากและธาตุอาหารอ�นๆ ตามไมทัน ตองเพิ่มฟอสฟอรัส โพแทสเซียม แคลเซียม โบรอน ใหมากขึ้น อาการรสขมที่ โคนลิน้ แสดงวาขาดแคลเซียม อาการผิวเปนคล�นแสดงวา การใหแคลเซียม โบรอน ไมสม่ำเสมอเพียงพอ อาการ เนื้อเย�อเหนียวไมกรอบ เพราะขาดแคลเซียมและฟอสเฟต อาการสีเนื้อซีดไมแดงจัด เพราะขาดแมกนีเซียมตองใหเพิ่ม ทั้งทางดินและทางใบ
การติดผลหลายรุนจำเปนตองใหธาตุอาหารสำหรับสม อยางเพียงพอ เพราะการเจริญเติบโตของสมมีตอเน�อง การใหธาตุหลักแตเพียงอยางเดียวแลวลดตนทุน โดยการ ปลอยใหสมไปหาธาตุอาหารเสริมเอาเองจากดินจะสามารถ ทำไดในสมอายุนอย และดินตองมีความอุดมสมบูรณพอ แตหากการทีส่ ม มีอายุมากขึน้ และผานการใหผลผลิตมาหลาย ครั้ง การจะมีธาตุอาหารอยางเพียงพอนั้นยอมเปนไปไมได การใหธาตุอาหารเสริมทางดิน เปนการยืดอายุของดินให มีความเส�อมชาลง เพ�อทำการวิเคราะหอาการผิดปกติของ การขาดธาตุอาหารไดแมนยำ มากกวาจากการสังเกตความ สมบูรณของสม การใหธาตุอาหารทางใบ เปนการเสริมหรือเฉลีย่ ธาตุอาหาร ใหมีการกระจายตัวทั่วทุกสวนของตนสมและชดเชยความ ต อ งการอย า งเร ง ด ว นที ่ พ ื ช ต อ งการธาตุ อ าหารนั ้ น ๆ เน�องจากไมสามารถรับจากดินไดอยางเพียงพอหรือเกิด การกระจายตัวที่ ไมดีพอ
การใหธาตุอาหารทางดินตองมีการให ยูทา 10 เพิ่มเม�อมีการติดผลรุนใหมที่มีปริมาณ มากพอ เพ�อใหมีธาตุอาหารเสริมทางดินอยางเพียงพอ สวนธาตุอาหารทางใบตองให แมมมอท แคลเซียม แม็กนีเซียม เปนประจำทุกๆ 10 วัน และเพิ่ม แมมมอท โฟลิไซม จีเอ อีก เพ�อใหเกิดการเฉลี่ยธาตุอาหารของสมในผลออนและผลขนาดถัด กันไป โดยไมเกิดปญหาการแยงธาตุอาหารกันเองจนรวงมากทั้งรุนพี่รุนนอง เน�องจาก แมมมอท โฟลิไซม จีเอ ชวยในการสงผานอาหารของขั้วผลไดอยาง รวดเร็วทันการโตของผลสม ถึงแมผลสมในรุนเดียวกันมีการติดผลจำนวนมากก็ สามารถเฉลี่ยธาตุอาหารกัน ทำใหผลสมมีขนาดที่สม่ำเสมอมากกวาไดรูปทรงและขนาดที่เหมาะสม
ปริมาณรากของสมตายมากขึ้นมาจาก การขาดอาหาร หรือ จากโรค? สมโชกุนหรือสายน้ำผึ้งมีลักษณะอาการรากตายเปนจำนวนมากหากตรวจวิเคราะห หาเชื้อก็จะพบการระบาดของโรครากเนาจำนวนมาก แตหากจะวิแคราะหจากผลขางเคียง ที่เกิดโดยรวม ในสภาพของปจจุบันมีสิ่งที่นาสังเกตหลายประการที่นาจะนำมาเลาสูกันฟง เพ�อใชในการตัดสินใจวาจะดำเนินการอยางไรที่เหมาะสมในสวนของเรา สมมีอาการตายของรากจำนวนมาก สามารถสังเกตไดจาก อาการลายของใบได เพราะใบจะแสดงอาการผิดปกติในการ แสดงอาการขาดน้ำในวันที่มีอากาศรอน แดดจัด เม�อพิจารณา ผลที่อยูบนตนวามีจำนวนมากและหลายรุนในตน และหากมีกิ่งน้ำคางหรือกิ่งกระโดงภายในจำนวนมาก การแสดง อาการยิ่งมากและเริ่มแสดงอาการลายของใบในกิ่งที่อยูดาน ลางของทรงพุม กอนมีการหลุดรวงของใบจำนวนมากเม�อมี การแตกยอดออนใหมจำนวนมากพรอมกัน จะพบวามีอาการ ใบลายเกิดขึ้นรุนแรงยิ่งขึ้น เม�อทำการตรวจดูที่รากโดยการเปดผิวดินเพ�อตรวจดูความ แข็งแรงของราก จะพบวามีรากที่มีอาการเป�อยในสวนของราก แขนงเกา และไมปรากฏรากฝอยใหมเลย รากที่พบอาการเป�อย มีลักษณะถอดปลอกอยางเห็นไดชัดการฟนธงไปวาอาการ รากเนาหรือเป�อย เกิดจากเชือ้ ไฟทอฟเทอราไปเลยก็ ไมผดิ เพราะ มีประจักษพยานมีจำเลยเปนเชื้ออยางเห็นไดชัด แตหากทำการสังเกตผลขางเคียงในเร�องของสภาพตนสม ของสวนเรามีการติดผลจำนวนมากและมีกง่ิ แนนทึบ เปนตัวแยง อาหารที่จะสงไปที่ราก ทำใหรากขาดสารอาหารจนออนแอตอ การเขาทำลายของเชื้อ หากดำเนินแตเพียงลดปริมาณเชื้อโรค ดวยวิธีการใดๆ ก็ตาม ไมวาจะใชสารเคมีชนิดตางๆ แตยังคง ปลอยใหรากถูกแยงอาหารไปอีก ปริมาณเชื้อจำนวนมากก็จะ กลับมาในเวลาอันรวดเร็วเพราะมีอาหารของเชื้อจำนวนมาก อยูและเปนรากของสมเองที่ออนแอนั่นเอง การจัดการปญหา ดังกลาวก็จะไมสำเร็จ
การลดภาระในการแยงอาหารของราก โดยการกำจัดกิ่งกระโดง ภายในและตัดแตงกิ่ง เพ�อใหสัดสวนของใบกับปริมาณราก มี ความสัมพันธกันโดยไมมี ใบมากกวาปริมาณรากที่มีอยู การเพิ่มธาตุอาหารทางใบที่จำเปนในการสรางเม็ดสีของใบสม และผลก็จะทำใหใบสรางอาหารไดพียงพอตอความตองการ ของทุกสวนในสมที่มีการเจริญเติบโตอยางรวดเร็ว เม�อใบมี อาหารมากพอทีจ่ ะใชในการทำกิจกรรมของสม การแข็งของราก ก็จะมากขึ้นเอง เพราะสมจะมีการปรับสมดุลอยูเสมอ การลดภาระของกิ่งและใบที่เปนตัวเบียดเบียนอาหารของราก จึงเปนวิธีการที่จะชวยทำใหสมมีผลผลิตที่มีคุณภาพมากกวา และมีอายุที่ยาวนานในการใหผล
การตัดแตงกิ่งใหพอดีจะมีผลตอสุขภาพของสม และการใหธาตุอาหารที่เปนองคประกอบของสารสีเขียว ที่เพียงพอ ซึ่งไดแก แมมมอท แคลเซียม แม็กนีเซียม ฉีดพนทางใบเปนประจำจะทำใหใบสามารถสรางอาหาร ไปเลี้ยงรากไดมาก รากก็จะลดการตายลง ซึ่งกิจกรรมที่ระดับรากจำเปนและตองการธาตุแมกนีเซียมดวย เสริมทางดินดวย ยูทา 10 ทุกๆ 4 เดือน หรือเม�อเห็นวามีการเกิดของรากใหมจำนวนมาก โดยเฉพาะเม�อมี ใบออนจำนวนมาก
ตนสมออกดอกกอนใบ เกิดจากอะไร? ชวงเทศกาลตรุษจีนนั้น เปนฤดูกาลที่มีการใช สม มากที่สุดของป ประกอบกับฤดูกาลที่สม ออกสูตลาดมากที่สุดไมวาจะเปนสมเขียวหวาน สมสีทอง สมสายน้ำผึ้ง หรือแมแตสมโชกุน ก็ตาม ทำใหภาระของตนสมที่แบกผลผลิตมาตลอดปถูกปลดเปลื้องลง ในขณะที่อากาศที่เคยเย็นเริ่มอุนมากขึ้นจนถึงรอน สมสวนมากในระยะนี้ เม�อไดรับความชื้นที่ เพิ่มขึ้นจะมีการผลิดอกออกใบใหมกันมากจนเกือบทุกยอด ทุกตา จนบางทีพบดอกมากกวาใบ เสียดวยซ้ำ จนมีอาการที่เรียกวา ดอกกอนใบ เปนการเตือนของสมแสดงออกใหรูวาสม เกิดอาการขาดธาตุอาหารและยิ่งถาไมจัดการอะไรเลยมักพบอาการใบเรียวเล็ก ติดผลออนมาก ผลรวง ผลแตกตนโทรม ตนตายตามมามาก จึงควรใหความสำคัญตอการฟนฟูสภาพตน หลังการเก็บเกี่ยวผลผลิต ตามหลักการก็ควรจะเปนเชนนั้น แตเวลามันชวงรวบรัดและ เรงรีบ เพราะสมที่เก็บจำนวนมากตอนกอนตรุษจีนนั้น เปนสมที่รอการเก็บมาเดือนกวา เม�อ เก็บยังไมเสร็จดอกก็ออกมาเต็มตนเสียแลว ยังไมทันไดฟนฟูสภาพตนใหพรอมเลยมักจะพบ อาการดอกฝอย ใบเล็ก ประกอบกับดอกและใบชุดแรก จึงตองรีบทำการแกไขโดยทันที เพ�อ ใหทันพัฒนาการอยางรวดเร็วในขณะนั้น สาเหตุของอาการดังกลาว เกิดจากการขาดธาตุอาหารหลัก เชน ไนโตรเจน ซึ่งถูกลด บทบาทมาโดยตลอดตัง้ แตเริม่ เก็บสมเดือนพฤศจิกายนเปนตนมา การใหไนโตรเจนในสถานการณ นี้จะดีที่สุด เปอรกา ซึ่งเปนสารแคลเซียมไซยานาไมด ผลิตจากหินปูน (Limestone) ถานโคก (Coke) และไนโตรเจนที่ ไดจากธรรมชาติ โดย เปอรกา เม�อไดรับความช�นจะปลดปลอยสารอาหารไดนาน 2-4 เดือน สมเองจะไดรับ สารอาหารอยางตอเน�อง ทำใหเกิดผลดีกวาการใหไนโตรเจนในรูปไนเตรท ซึ่งหมดเร็วสลาย งายทำใหไดรับธาตุไนโตรเจนไมสม่ำเสมอ หรือการใหไนโตรเจนในรูปแอมโนเนียม ซึ่งกอใหเกิด ปญหาดินเปนกรดจัดในขณะที่ปุยแอมโมเนียมละลายตัว ทำใหสมดูดซึมธาตุอ�นๆ ไดยากยิ่งขึ้น ไปอีก เพราะฉะนั้นในชวงนี้ตองเรงใส เปอรกา อัตราใช 1 กก./ตน (สมอายุ 5 ป) รวมกับ ฟูลเฮาส อัตราใช 100 กรัม/ตน เพ�อรักษาความชืน้ สูก บั ภัยแลง สวนธาตุอาหารทีฉ่ ดี พนทางใบ เพ�อเฉลีย่ ธาตุอาหารใหกระจายทัว่ ตน ควรเปนธาตุอาหารรวม แมมมอท คอมบิ และ แมมมอท แคลเซียม แม็กนีเซียม เพ�อใหใบเขียวเขมหนาใหญเร็ว มีสภาพพรอมทีส่ ดุ ในการสังเคราะหแสง เพ�อสรางอาหารไปเลี้ยงรากฝอยรุนใหมที่มีการเกิดจำนวนมากมาทดแทนรุนเกา และใหทางดิน เพิม่ เติม ยูทา 10 กับ ฟูลเฮาส เม�อตนสมพรอมรับการติดผล แบกลูกรุน ใหมไปอีก 11 เดือน
เตรียมน้ำกอนผสมสารดวย..ไฮบริ ไฮบริด เอส เอสบีบี เพ�อการมิกซสสารหลายชนิ ารหลายชนิดใหเขากัน ชวยจับธาตุที่ละลายในน้ำ เชน ปูน เกลือ ลดการเกิดตะกอน ตะกัน วุนของสารที่เขากันไดยาก
ไฮบริด เอสบี เปนสารปรับสภาพน้ำในสารละลายอยางรวดเร็ว โดยสีของน้ำจะเปลี่ยนไป เร�อยๆ จนกลายเปนสีชมพู สามารถใชผสมกับน้ำ เพ�อปรับสภาพน้ำกอนผสมสารกำจัด ศัตรูพืช ปุยทางใบ เพราะน้ำสวนมากมีความกระดาง หรือมีธาตุละลายในน้ำ ทำใหสารกำจัด ศัตรูพืชเส�อมประสิทธิภาพได ไฮบริด เอสบี ชวยเพิ่มความสามารถในการละลายของปุยเกล็ดที่ละลายน้ำไดยาก ใหละลาย ไดดีขึ้น สังเกตไดจากความใสของปุยที่ละลายในถังผสม ใหสามารถแพรกระจายไปที่ผิวใบ พืช ลดแรงตึงผิวของหยดน้ำยาและเกาะจับติดไดดีขึ้น ชวยเพิ่มประสิทธิภาพของสารกำจัด ศัตรูพืช และยังชวยเพิ่มความสามารถในการดูดซับฮอรโมนธาตุอาหารไดดียิ่งขึ้น ไฮบริด เอสบี ชวยทำใหอาหารพืชที่ฉีดพนทางใบสามารถตรงเขาสู ใบพืชไดมากขึ้น เพราะ ชวยใหธาตุอาหารพืชเกาะติดไดนานกวา ทำใหสารละลายทีผ่ วิ ใบพืชแหงชาในเวลากลางวัน และ กลับมามีความชื้นใหมอีกครั้งในเวลากลางคืน ไฮบริด เอสบี ชวยลดความเปนดางของผิวหนาใบ ขณะที่ละอองสารเคมีอยูที่ผิวพืช จึง ทำใหสารเคมีกำจัดศัตรูพืชไมเส�อมประสิทธิภาพที่ผิวพืช การควบคุมศัตรูพืชจึงไดผลเต็มที่ พืชไมเสียหาย และไมสิ้นเปลืองยา
อัตราการใช
ชนิดของน้ำ อัตราใชตอน้ำ 20 ลิตร โดยประมาณ น้ำออน 8-10 ซีซี. 10-12 ซีซี. น้ำธรรมดาทั่วไป 20-24 ซีซี. น้ำคอนขางกระดาง 36-40 ซีซี. น้ำกระดาง
คำแนะนำในการใช ไฮบริด เอสบี ใหปฏิบัติดังนี้ 1. เตรียมน้ำที่จะผสมยาฆาแมลง 2. คอยๆ เติม ไฮบริด เอสบี ลงไปในน้ำที่เตรียมไวทีละนอย เพ�อปรับ pH ของน้ำ สีของน้ำจะเปลี่ยนไปเปนสีชมพูหรือแดง (pH 4.5-5.5) จึงใชได 3. ใสยาฆาแมลง ปุยทางใบ อาหารเสริม ฯลฯ แลวกวนใหเขากัน 4. หลังจากใสยาฆาแมลงลงไปแลวสีชมพูหรือสีแดงจางลง ใหเติม ไฮบริด เอสบี ลงไปอีกเล็กนอยจนน้ำเปนสีชมพู คา pH อยูระหวาง 4.5-5.5 จึงทำการฉีดพนได
สารโพรคลอราซ (prochloraz) 45%EC
ล! ของแทจากอิสรุกาเอ ชวง ท ด ไ ใช ย ั ภ ด อ ล ป น ็ เย า ย
ปกปองมั่นใจ..
กำจียัดบโขราดค! เฉ เฉ
แผลจุดดาวกระจาย
อาจเกิดจากสรีระพืชและสภาพอากาศ ทำใหผิวเปลือกสมเกิดแผลจากการที่ตอมน้ำมันขยายตัวจนแตก หรืออาจเกิดจากการเขาทำลายของแมลงปากดูด ทำใหตอมน้ำมันบนผิวเปลือกสมเสียหาย แลวจึงเกิดเชื้อราที่มากับน้ำฝน เชน Colletotrichum sp., Alternaria sp. หรือ Curvularia sp. เขาทำลายซ้ำ ลักษณะอาการพบเปนจุดแตมสีเหลือง แผลคอนขางกลม และกระจายไปทั่วผิวของผลสม การปองกันกำจัด : เจอราจ อัตราใช 100-200 ซีซี. และควรปองกันกำจัดแมลงปากดูดในระยะติดผลของสมควบคู ไปดวย ที่มาขอมูล : ดร.ศรีสุข พูนผลกุล นักวิชาการโรคพืชชำนาญการพิเศษ.
โรคสะแคป
โรคผลรวง หรือราเขาขั้ว
โรคเมลาโนส
เชื้อสาเหตุ : เชื้อรา Sphaceloma fawcetti Bitance & Jenk. เชื้อราสาเหตุสามารถเขาทำลายไดที่ ใบ กิ่ง และผล อาการบนใบออนระยะแรกจะพบจุดใส เล็กๆ โดยแผลจุดนูนดานหนึ่ง สวนอีกดานหนึ่งจะเปนรอยบุม ตอมาแผลจะนูนแข็ง และทำใหใบบิดเบี้ยว แคระแกร็น อาการบนผลจะพบจุดนูนคลายหูดขรุขระ ถาเปนกับผลออนจะทำใหผลบิดเบี้ยวได พบระบาดรุนแรงในสภาพอากาศคอนขางเย็น และมีความชื้น การปองกันกำจัด : เจอราจ อัตราใช 100-200 ซีซี. เชื้อสาเหตุ : เชื้อรา Diplodia natalensis Pole-Evans หรือ Botryodiplodia sp. ลักษณะอาการที่ลำตนหรือกิ่งใหญๆ เริ่มจากมีแผลปริแตก มียางไหลออกมาจากแผล ตอมาแผลเริ่มเนาขยายลุกลามเขาเนื้อไม และเชื้อราสาเหตุยังเขาทำลายที่ขั้วผลสม ทำให ผลรวงเสียหายกอนระยะเก็บเกี่ยว การปองกันกำจัด : เจอราจ อัตราใช 100-200 ซีซี. กรณีที่ผลสมเปนโรคและรวงหลนอยูบนพื้นดินภายใตทรงพุม ใหเก็บออกนำไปเผา ทำลาย ไมควรปลอยทิ้งไวนาน เน�องจากเชื้อราสามารถมีชีวิตและอาศัยอยู ในดินขามฤดู เม�อสภาพแวดลอมเหมาะสมจะทำใหเกิดการติดเชื้อไดใหม ในฤดูถัดไป เชื้อสาเหตุ : เชื้อรา Phomopsis citri หรือ Diaporthe citri Wolf. เชื้อราสาเหตุเขาทำลายใบสมในระยะใบเพสลาด ลักษณะอาการจะพบแผลเปน จุดขนาดเล็กสีน้ำตาล ตอมาแผลขยายใหญขึ้น สีเขมขึ้นเปนสีดำ แผลนูนระคายมือ มักเกิดดานใตใบทำใหใบรวงเร็วขึ้น การปองกันกำจัด : เจอราจ อัตราใช 100-200 ซีซี.
โรคใบเปอนน้ำหมาก เชื้อสาเหตุ : เชื้อรา Cercospora citri, Mycosphaerella citri หรือ M. horii เชื้อราสาเหตุเขาทำลายใบสมในระยะใบเพสลาด เชนเดียวกับ โรคเมลาโนส ลักษณะอาการเปนจุดใสขนาดเล็ก ตอมา จุดนูนขึ้นเปนสีเหลืองหรือน้ำตาล และลุกลามเปนแผลใหญขึ้น มีสีเขมขึ้น หรือมีสีดำเปนมันคลายใบที่เปอนน้ำหมากไมระคายมือ การปองกันกำจัด : เจอราจ อัตราใช 100-200 ซีซี.
โรคใบปนเหลือง เชื้อสาเหตุ : เชื้อรา Cercospora sp. ลักษณะอาการบนใบเปนปนจุดสีเหลืองลามเกือบทั้งใบ ดานใตใบมีจุดนูนมันๆ สีน้ำตาลออน ตอมาสีจะเขมขึ้นและ สากมือเม�อแผลแหง หากระบาดรุนแรงอาจทำใหใบรวงได การปองกันกำจัด : เจอราจ อัตราใช 100-200 ซีซี.
อัตราที่แนะนำตอน้ำ 200 ลิตร
การปองกันกำจัด
โรครากเนา โคนเนา
โรคที่สำคัญ
เชื้อสาเหตุ : เชื้อรา Phytophthora parasitica Dastur เชือ้ ราสาเหตุจะเขาทำลายระบบรากแลวลุกลามเขาสูท อ น้ำ ทออาหาร ทำใหเซลลของทอน้ำ ทออาหารเสียหาย พืชสงน้ำและอาหารไปเลี้ยงสวนตางๆ ไมได สงผลทำใหใบเหลืองซีด ลูล ง และแสดงอาการเหีย่ ว กิง่ บางกิง่ แหงตาย ตนโทรม หรือยืนตนตาย ลักษณะอาการ ที่โคนตนและกิ่ง ผิวเปลือกมีน้ำยางสีน้ำตาลแดงไหลออกมาจากรอยแผลแตก เนื้อเย�อ เปลือกทีถ่ กู ทำลายมีสนี ำ้ ตาลแดงหรือน้ำตาลเขม ในชวงทีม่ ฝี นตกชุกติดตอกันหลายวัน จะพบการระบาดรุนแรงมากขึ้น สปอรของเชื้อราสามารถติดไปกับละอองน้ำฝน ทำให เกิดแผลเนาฉ่ำน้ำที่ ใบและผล สงผลใหใบและผลรวงไปในที่สุด
การปองกันกำจัด : 1. ระบายน้ำในสวน อยาใหมีการทวมขัง โดยเฉพาะในชวงฤดูฝน 2. บำรุงตนสมใหแข็งแรง สมบูรณ ตัดแตงกิ่งหรือลำตนที่เปน โรคไปเผาทำลาย 3. ปรับสภาพดินใหมีความเปนกรด-ดาง ประมาณ 5.5-6.5 ดวย เปอรกา อัตราใช 0.5-1 กิโลกรัมตอตน เน�องจากในสภาพดินที่มีความเปนกรดจัดจะทำใหพืชออนแอ และสงผลใหเชื้อราสาเหตุที่มีอยูทั่วไปในดินเขาทำลายไดงาย 4. ลดปริมาณเชื้อราสาเหตุในดินดวย เทอรราโซล อัตราใช 100 ซีซี.ตอน้ำ 10-20 ลิตรตอตน ผสมน้ำราดดินภายใน ทรงพุมใหทั่วทุกตน โดยเฉพาะตนที่ยังไมปรากฎอาการใหเห็นทางใบ 5. หากพบแผลบนลำตน ใหทาบาดแผลดวย นอรด็อกซ ซุปเปอร อัตราใช 100 กรัม รวมกับ เทอรราโซล อัตราใช 100 ซีซี.ตอน้ำ 1 ลิตร ใหทั่ว การทาลำตนดวย นอรด็อกซ ซุปเปอร สามารถปองกันตะไครน้ำขึ้นตามตน ซึ่งเปนแหลงหลบซอนตัวของแมลงศัตรูสมอีกดวย 6. หากพบอาการบนใบและผล พนดวย ทาบ็อก ยาเย็นปลอดภัยใชไดทุกชวง อัตราใช 300 ซีซี.
โรคราดำ
อัตราที่แนะนำตอน้ำ 200 ลิตร
เชื้อสาเหตุ : เชื้อรา Antennella citri, Capnodium citri หรือ Meliola citrocolor เชือ้ ราดำพบอยูท ว่ั ไปในสวนทีข่ าดการดูแล จะมีแมลงปากดูด เชน เพลีย้ แปง เพลี้ยไกแจ หรือเพลี้ยออน ที่มาดูดกินน้ำเลี้ยง และยังถายมูล น้ำหวานทิ้งเอาไวเปนอาหารของเชื้อราดำ ทั้งบนใบ กิ่ง และผล เปนที่ หลบซอนตัวของแมลงศัตรูสม หากเกิดบนผลทำใหผลมีคราบสีดำเปน สาเหตุสำคัญที่ทำใหผิวสมไมสวย ไมเนียนใส เชื้อราดำจะแพรกระจาย ไปกับลมและน้ำฝน โดยเฉพาะในชวงใกลเก็บเกีย่ ว ทำใหผวิ สมแลดูสกปรก และไมไดราคาเม�อเก็บผลผลิตไปจำหนาย การปองกันกำจัด : ดูมารค ยาเย็นปลอดภัยใชไดทุกชวง อัตราใช 400 ซีซี.
โรคแคงเกอรที่ ใบ
โรคแคงเกอรที่ผล
เชื้อสาเหตุ : เชื้อแบคทีเรีย Xanthomonas campestris pv. citri เชื้อสาเหตุสามารถเขาทำลายไดเกือบทุกสวนของสมที่ ใบ กานใบ กิ่ง ลำตน และผล อาการที่ ใบเปนแผลจุดขนาดเล็กฉ่ำน้ำ รอบๆ แผลเปนวงสีเหลืองออน ตอมาแผลขยายใหญขึ้นเปนแผลเหลืองนูน ตรงกลางแผลแตกเปนสะเก็ดทั้งดานบนและดานลางของใบ อาการบนผลคลายกับบนใบ แผลมักเช�อมติดกัน ทำใหผลแตกบริเวณแผลและอาจรวงไปในที่สุด พบระบาดรุนแรงในชวงฝนตกชุกติดตอกันหลายวัน และใบออนที่มีหนอนชอนใบเขาทำลาย เกิดบาดแผลเปนชองทางใหเชื้อสาเหตุโรคแคงเกอรเขาทำลายซ้ำไดงายขึ้น การปองกันกำจัด : 1. พนดวย นอรด็อกซ ซุปเปอร อัตราใช 100-200 กรัม 2. ปองกันกำจัดแมลงศัตรูพืชที่ทำใหเกิดบาดแผล เชน หนอนชอนใบ 3. พนยาลางตนหลังการตัดแตงกิ่งดวย นอรด็อกซ ซุปเปอร อัตราใช 200 กรัม รวมกับ คลอร ไซริน อัตราใช 300 ซีซี. เพ�อปองกันกำจัดเชื้อสาเหตุที่พักตัวและสะสมอยูตามตนและกิ่ง
โรคราสีชมพู
เชื้อสาเหตุ : เชื้อรา Corticium salmonicolor เชื้อราสาเหตุอาศัยอยูบนกิ่งและงามกิ่งหรือลำตนพืช ทำใหกิ่ง งามกิ่ง และเปลือกของ ลำตนผุ เม�อฝนตกหรือความชื้นสูง เชื้อราจะเจริญเติบโตขยายลามออกมากขึ้น และ อาจเห็นเสนใยสีชมพูบนรอยแผลที่ขยายขึ้นใหม หากปลอยทิ้งไวกิ่งนั้น ใบจะรวงเหลือ แตกิ่ง โดยสวนมากเกษตรกรมักพบเห็นอาการในระยะที่กิ่งผุแลว ซึ่งเปนระยะที่เชื้อมี การลุกลามและเขาทำลายเนื้อเย�อพืชไปมากแลว ทำใหตนพืชโทรมและตายไปในที่สุด ทรงพุมที่หนาทึบ ยิ่งจะชวยสงเสริมใหเกิดการแพรระบาดของโรคนี้ ไดมากและเร็วขึ้น
การปองกันกำจัด : 1. ใหตัดแตงกิ่งที่เปนโรคออกไปเผาทำลาย และทาแผลที่รอยตัดดวย นอรด็อกซ ซุปเปอร อัตราใช 100 กรัม ตอน้ำ 1 ลิตรใหทั่ว 2. พนดวย นอรด็อกซ ซุปเปอร อัตราใช 100-200 กรัม เปนประจำจะชวยใหมีโอกาสปลอดโรคราสีชมพูไดสูงมากขึ้น 3. หลังการตัดแตงกิ่ง พนยาลางตนดวย นอรด็อกซ ซุปเปอร อัตราใช 200 กรัม รวมกับ คลอร ไซริน อัตราใช 300 ซีซี. จะชวยใหมีโอกาสปลอดโรคราสีชมพูไดสูงเชนเดียวกัน เน�องจากเชื้อราสาเหตุสามารถพักตัวและสะสมคางตนได รวมถึงแมลงศัตรูพืชที่หลบซอนตัวอยูภายในตน ที่รอเขาทำลาย สมในรุนถัดไป ที่มาขอมูล : ดร.ศรีสุข พูนผลกุล นักวิชาการโรคพืชชำนาญการพิเศษ.
อัตราที่แนะนำตอน้ำ 200 ลิตร
การปองกันกำจัด
เพลี้ยไฟพริก
แมลงศัตรูสำคัญ
อาการโดนทำลาย
ช�อวิทยาศาสตร : Scirtothrips dorsalis Hood เพลี้ยไฟพริกเปนชนิดที่พบมากที่สุดในสมเขียวหวาน ตัวออนและตัวเต็มวัยดูดกินน้ำเลี้ยงที่ยอดออน ดอก และผลออน สวนใบ ทีถ่ กู ทำลายจะมีลกั ษณะแคบเรียว บิดเบีย้ ว หงิกงอ และยอดจะแคระแกร็นไมยดื ยาว หากเขาทำลายในระยะดอก ดอกจะรวง รวมทัง้ ผลออนสมจะแคระแกร็นและเกิดรอยแผลสีเทาเงินเปนทาง ที่เรียกวา ขี้กลาก ผิวสมไมสวย ผิวลายไมไดราคา เพลีย้ ไฟแพรระบาดโดยการบินหรือปลิวไปตามลม จะระบาดอยางรุนแรงในชวงแหงแลงหรือฝนทิง้ ชวง สามารถสำรวจการระบาด ของเพลี้ยไฟได โดยการเคาะสวนยอดบนกระดาษขาว แลวตรวจนับจำนวนเพลี้ยไฟที่พบ การปองกันกำจัด : อารตี้ 70 อัตราใช 100-150 กรัม หรือ โอโซพรีน อัตราใช 300 ซีซี. หรือ เดอะเน็กซ อัตราใช 100-150 กรัม
มวนเขียวสม
อาการโดนทำลาย
ช�อวิทยาศาสตร : Rhychocoris poseidon Kirkaldy ตัวออนและตัวเต็มวัยดูดกินน้ำเลี้ยงจากใบและผล โดยเฉพาะที่ผลจะทำใหผลสมเปนรอยจุดช้ำสีคล้ำ หากเกิดที่ผลออนอาจทำให ผลรวงหลนได การปองกันกำจัด : แอมเพล อัตราใช 50-100 กรัม หรือ ไพเรทอกซ ซุปเปอร ฉีดผาดอกได ผึ้งไมตาย อัตราใช 200 ซีซี.
ยาเย็น ปลอดภัย ใชไดทุกชวง อัตราที่แนะนำตอน้ำ 200 ลิตร
ช�อวิทยาศาสตร : Toxoptera citricida (Kirkaldy) และ Toxoptera aurantii (Boyer de Fonscolombe) ตัวออนและตัวเต็มวัยจะดูดกินน้ำเลี้ยงที่ยอดออน ดอก ผลออน และถายมูลน้ำหวานทิ้งไว ทำใหเกิดเชื้อราดำตามมา เพลี้ยออนระบาดโดยการบินหรือปลิวไปตามลม จะพบตัวเต็มวัยมี ปก เม�อเพลี้ยออนมีประชากรหนาแนนเกินไป หรือเม�อตองการอพยพเปลี่ยนแหลงที่อยูและ ที่สำคัญ เพลี้ยออนสมยังเปนพาหะของโรคทริสติซาอีกดวย
เพลี้ยออนสม การปองกันกำจัด : อารตี้ 70 อัตราใช 100-150 กรัม หรือ คลอร ไซริน อัตราใช 300 ซีซี.
เพลี้ยไกแจสม
ช�อวิทยาศาสตร : Diaphorina citri Kuwayama ตัวออนและตัวเต็มวัยดูดกินน้ำเลี้ยงที่ตาและยอดออน ทำใหสมชะงักการเจริญเติบโต ยอดเหี่ยว และใบหลุดรวงไปในที่สุด มีผลกระทบ ตอการออกดอกและติดผลของสม ตัวออนขณะดูดกินจะกลั่นสารสีขาวมีลักษณะเปนเสนดาย ชักนำใหเกิดเชื้อราดำตามมา ตัวเต็มวัย เวลาเกาะอยูกับที่มักทำตัวเอียงเปนมุม 45 องศากับใบพืช สวนของปกมีลักษณะคลายหางไกแจ และที่สำคัญ เพลี้ยไกแจสมเปนพาหะ ของโรคกรีนนิ่งอีกดวย
เพลี้ยแปง
ช�อวิทยาศาสตร : Phenacoccus solenopsis Tinsley และ Planococcus citri (Risso) เพลี้ยแปงสามารถดูดกินน้ำเลี้ยงไดเกือบทุกสวนของพืช โดยเฉพาะที่ผลสม ผลจะแคระแกร็น ไมขยายใหญ เพลี้ยแปงที่ดูดกินน้ำเลี้ยงและยังถายมูลน้ำหวานทิ้งเอาไวเปนอาหารของมด มดจึงเปนตัวนำพาเพลี้ยแปงขึ้นมาที่ ใบ กิ่ง ดอก หรือผล ทำใหเกิดเชื้อราดำขึ้นมาที่ผล ทำให ผลมีคราบสีดำ แลดูสกปรก และไม ไดราคา เพลี้ยแปงมีผิวเปนไขซอนกันหนาหลายชั้น จึง จำเปนตองใชสารปองกันกำจัดแมลงชนิดดูดซึมจึงจะไดผลดี
การปองกันกำจัด : แอมเพล อัตราใช 50-100 กรัม หรือ คลอร ไซริน อัตราใช 300 ซีซี.
เพลี้ยหอยสีแดง แคลิฟอรเนีย
ช�อวิทยาศาสตร : Aonidiella aurantii (Maskell) เปนเพลี้ยหอยเกราะออนสีน้ำตาลแดง มีขนาดเล็กมาก รูปรางกลมคลายโลห พบเกาะอยูที่ ใบ กิ่ง และผล ทั้งตัวออนและตัวเต็มวัยดูดกิน น้ำเลี้ยง โดยเฉพาะที่ผลออนจะทำใหผิวเปลือกมีสีซีดเหลือง ผลแคระแกร็น หากระบาดรุนแรงอาจทำใหใบและผลรวงได เพลี้ยหอยสีแดง มีอวัยวะภายนอกแข็งหอหุมลำตัวซึ่งออนนิ่มอยูภายใน จำเปนตองใชสารปองกันกำจัดแมลงชนิดดูดซึมจึงจะไดผลดี เชนเดียวกับ เพลี้ยแปง ที่มาขอมูล : สมาคมกีฏและสัตววิทยาแหงประเทศไทย. 2559. การปองกันกำจัดแมลงศัตรูไมผลและเทคนิคการพนสารที่เหมาะสม. ใน เอกสารประกอบการอบรม. 162 หนา
อัตราที่แนะนำตอน้ำ 200 ลิตร
การปองกันกำจัด
แมลงศัตรูสำคัญ
หนอนชอนใบสม ช�อวิทยาศาสตร : Phyllocnistis citrella Stainton ตัวเต็มวัยเปนผีเสื้อกลางคืนจะวางไขไวใตเนื้อเย�อผิวใบ เม�อตัวหนอนฟกออกมาจะกัดกินและชอนไชอยู ในระหวางผิวใบ ทำให เห็นเปนเสนทางวกวนสีขาว มักพบในระยะแตกใบออน ทำใหใบหงิกงอเสียรูปทรง หากระบาดรุนแรงสามารถเขาทำลายกิ่งออน และผลออน ทำใหเกิดบาดแผลเปนชองทางใหโรคแคงเกอรเขาทำลายซ้ำไดงายขึ้น การปองกันกำจัด : อารตี้ 70 อัตราใช 100-150 กรัม หรือ เดอะเน็กซ อัตราใช 100-150 กรัม
หนอนมวนใบสม หรือหนอนแปะใบสม
หนอนเจาะสมอฝาย
ช�อวิทยาศาสตร : Archips micaceana (Walker) ตัวหนอนกัดกินใบออน และสรางใยดึงใบและยอดเขาหากัน หรือมวนใบใหพับติดกัน แลวอาศัยกัดกินอยูภายในใบนั้น จนเขาดักแด ทำใหสมชะงักการเจริญเติบโตและมีผลกระทบ ตอการออกดอก ติดผลของสม
ช�อวิทยาศาสตร : Helicoverpa armigera (Hubner) ตัวหนอนกัดกินไดทั้งใบ ดอก และผลออน โดยเฉพาะสมใน ระยะดอกตูมจนถึงผลออน ทำใหชอ ดอกเสียหายและผลออน หลุดรวง ผลผลิตสมลดลงมากกวา 50%
การปองกันกำจัด : เดอะเน็กซ อัตราใช 100-150 กรัม หรือ แบคโทสปน เอฟ.ซี. ปลอดภัย ไรพิษตกคาง อัตราใช 600-800 ซีซี. หรือ ไพเรทอกซ ซุปเปอร ฉีดผาดอกได ผึ้งไมตาย อัตราใช 200 ซีซี.
ที่มาขอมูล : สมาคมกีฏและสัตววิทยาแหงประเทศไทย. 2559. การปองกันกำจัดแมลงศัตรูไมผลและเทคนิคการพนสารที่เหมาะสม. ใน เอกสารประกอบการอบรม. 162 หนา
อัตราที่แนะนำตอน้ำ 200 ลิตร
ไรแดงแอฟริกัน
ไรสนิมที่ ใบ
ช�อวิทยาศาสตร : Eutetranychus africanus (Tucker) ตัวออนและตัวเต็มวัยดูดกินน้ำเลี้ยงไดทั้งหนาใบ หลังใบ และผลสม ทำใหใบมีสีเขียว ซีด ผิวใบดาน มีคราบของไรแดงคลายฝุนผง และใบรวงในที่สุด มีผลกระทบตอการ ออกดอก ติดผลของสม หากไรแดงเขาทำลายในระยะติดผล จะทำใหเปลือกกระดาง ผิวไมสวย และผลสมมีขนาดเล็กลง ถาระบาดรุนแรงอาจทำใหผลรวงได ไรแดงระบาดโดยการปลิวไปตามลม พบการระบาดรุนแรงในชวงแหงแลง หรือฝนทิ้ง ชวง สำรวจการระบาดของไรแดงไดโดยการใชนว้ิ มือลูบไปบนใบ จะพบวามีคราบสีแดง คลายเลือดติดมาตามนิ้วมือ
ไรสนิมที่ผล
การปองกันกำจัด : ไมทราซ อัตราใช 300 ซีซี. หรือ โอโซเบน อัตราใช 200 กรัม
ช�อวิทยาศาสตร : Phyllocoptruta oleivora (Ashmead) ตัวออนและตัวเต็มวัยดูดกินน้ำเลี้ยงไดทั้งหนาใบ หลังใบ และผลสม ทำใหใบกระดาง และมีสีเขียวคล้ำ มีผลกระทบตอการออก ดอก ติดผลของสม หากไรสนิมเขาทำลายในระยะติดผล จะทำใหสีเปลือกเปลี่ยนจากสีเขียวเปนสีน้ำตาลแดง คลายสนิมเหล็ก ผิวไมสวย ผลออนจะชะงักการเจริญเติบโต และผลสมมีขนาดเล็กลง ตัวเต็มวัยไรสนิมสมมีขนาดเล็กมาก ยากที่จะเห็นไดดวย ตาเปลา ระบาดโดยการปลิวไปตามลม
ยาเย็น ปลอดภัย ใชไดทุกชวง
ควรปรับสภาพน้ำกอนผสมสารเคมีอ�นๆ ดวย..ไฮบริด เอสบี เพ�อใหสารเคมีที่ ใชกระจายตัวในน้ำไดดี และออกฤทธิ์เต็มประสิทธิภาพ อัตราใช 100 ซีซี.ตอน้ำ 200 ลิตร