2012
Andy Andrews The Heart Mender Copyright © 2005, 2010 Andy Andrews All Rights Reserved. c/o Anthea Agency, Sofia
© 2011 SKYPRINT 04 © 2011 Ñòåôàí Ãåîðãèåâ – ïðåâîä © SKYPRINT 04 – îôîðìëåíèå íà êîðèöàòà
Âñè÷êè ïðàâà çàïàçåíè. Íèêàêâà ÷àñò îò òîâà èçäàíèå íå ìîæå äà áúäå âúçïðîèçâåæäàíà è ðàçïðîñòðàíÿâàíà áåç ïðåäâàðèòåëíî ïèñìåíî ðàçðåøåíèå íà SKYPRINT 04 Ltd.
ISBN 978-954-390-085-5
www.skyprintbg.com www.skyprintbooks.com
ЧАСТ 1
ГЛАВА 1
ÍÀ×ÀËÎÒÎ ÍÀ ËßÒÎÒÎ Å, à àç ñåäÿ çàä áþðîòî ñè è âå÷å çàïî÷âàì äà ðàçãðàíè÷àâàì òîâà, êîåòî å èñòèíà, îò îíîâà, êîåòî ñàìî ïðåäïîëàãàì, ÷å å èñòèíà. Äîêàòî èçìèñëÿì òåêñòà è ãî çàïèñâàì, ùå ïîëîæà óñèëèÿ äà îòäåëÿ ôàêòèòå îò ìèòîâåòå è ëåãåíäèòå, êîèòî ñà ãè îáãðúùàëè äåñåòèëåòèÿ íàðåä. Êàòî àâòîð àç îáèêíîâåíî ïúðâî îôîðìÿì èäåÿòà â ñúçíàíèåòî ñè – èçìèñëÿì çàãëàâèåòî, ñþæåòíèòå ëèíèè, åïèëîãà – è ÷àê ñëåä òîâà èçëèâàì âñè÷êî íà õàðòèÿ. Ñåãà îáà÷å íÿìàì äîðè ðàáîòíî çàãëàâèå çà òîçè ðúêîïèñ. Êíèãàòà, êîÿòî äúðæèòå â ðúöåòå ñè – àêî íàèñòèíà ñå å ñòèãíàëî äîòàì, – íå áåøå ïëàíèðàíà ïðåäâàðèòåëíî. Áÿõ íàõâúðëÿë êîíòóðèòå íà ñëåäâàùèòå ñè äâå êíèãè è ñå êàíåõ äà çàïî÷íà ðàáîòà ïî òÿõ, êîãàòî ñå ðàçñåÿõ, îïèòâàéêè ñå äà ðàçãàäàÿ ìèñòåðèÿòà, êîÿòî áóêâàëíî èçðîâèõ îò çåìÿòà. Íåêà äà îáÿñíÿ… Àç, æåíà ìè Ïîëè è äâàìàòà ìè ñèíîâå æèâååì íà ìàëúê îñòðîâ, ðàçïîëîæåí â ñåâåðíàòà ÷àñò íà Ìåêñèêàíñêèÿ çà7
АНДИ АНДРЮС
ëèâ, òî÷íî äî áðåãîâàòà èâèöà íà Ôëîðèäà è Àëàáàìà. Ñ êîíòèíåíòà íè ñâúðçâà åäíî ìàëêî ìîñò÷å. Ãðàä÷åòî Îðèíäæ Áèé÷ ñå íàìèðà íà çàïàä, òîâà å ìÿñòîòî, êúäåòî òåãëèì ïàðè, ãëàñóâàìå, õîäèì íà öúðêâà è ñè êóïóâàìå çåëåí÷óöè. Ïåðäèäî Êèé å íà èçòîê. Ãðàíèöàòà ñ Ôëîðèäà å ñàìî íà òðèéñåò ñåêóíäè ïúò ñ êîëà îò ìîñò÷åòî; òàì ñå íàìèðà è ïðî÷óòîòî â öÿë ñâÿò çàâåäåíèå „Ôëîðà-Áàìà Ëîóíäæ“ (õàîòè÷íà ñúâêóïíîñò îò òóõëåíè è äúðâåíè ïîñòðîéêè, îãðàäåíè ñ òåíòè), èçâåñòíî ñïîðåä ìåí íàé-âå÷å ñ òîâà, ÷å å… èçâåñòíî. Ïîðàäè òàçè ïðè÷èíà òî âèíàãè å ïðåòúïêàíî è êîãàòî âÿòúðúò å ïîäõîäÿù, êúñíî âå÷åð ÷óâàì îò ïðèñòàíà ïîçíàòè êúíòðè ìåëîäèè. Òàçè ïðåíåáðåãâàíà äîïðåäè äâàéñåò ãîäèíè áðåãîâà èâèöà ïðèâëè÷à âñå ïîâå÷å ëåòíè òóðèñòè è ïðåëåòíè ïòèöè, êîèòî ñå çàõëàñâàò ïî òþðêîàçåíàòà âîäà è îñëåïèòåëíî áåëèÿ ïÿñúê. Ïëàæúò (åäèí îò ìàëêîòî â ñâåòà, ñúñòàâåíè ñàìî îò åäèí ìèíåðàë, â òîçè ñëó÷àé – ñèòåí êâàðö) å ÷àñò îò äúëãàòà ñòî ìèëè áðåãîâà ëèíèÿ, ìèíàâàùà ïîêðàé Ïàíàìà Ñèòè è Äåñòèí. Èçâåñòåí å êàòî ×óäíàòà èâèöà. Êúùàòà íè å ðàçïîëîæåíà ñðåä ðåäèöàòà äþíè, êîÿòî ñå èçäèãà íà ñåäåì–îñåì ìåòðà íàä áðåãà è ñå ðàçïðîñòèðà íà èçòîê è çàïàä, îñèãóðÿâàéêè õóáàâà ãëåäêà êúì îêîëíàòà âîäíà øèð. Ïåéçàæúò å ìåêî êàçàíî åäíîîáðàçåí. Òóê-òàì ïî ïÿñúêà ðàñòàò öâåòÿ (ñ íàøà ïîìîù); íÿêîëêî ïàëìè â ñàêñèè êðàñÿò ïðèñòàíà. Ïîëè å íà ìíåíèå, ÷å „íÿìà íèùî ïî-õóáàâî îò åñòåñòâåíîòî“ – è àç îõîòíî ñå ñúãëàñÿâàì, òúé êàòî íå ñúì çàáðàâèë ñ êàêâè çàäà÷è ìå òîâàðåõà íàøèòå, êîèòî áÿõà ëóäè ïî ñâîÿòà ãðàäèíà. Òàêà ÷å âìåñòî òðåâà, êîÿòî òðÿáâà äà ñå êîñè, è âìåñòî àçàëèè, êîèòî òðÿáâà äà ñå òîðÿò è êàñòðÿò è ÷èèòî ñêúïîöåííè êîðåíè òðÿáâà äà ñå çàñèïâàò ñ áîðîâè èãëè÷êè, íèå „îòãëåæäàìå“ â ïÿñúêà ìîðñêè îâåñ, âîñú÷íè ìèðòè è ñòàðè äúáîâå. Òå ñè ðàñòàò è áåç ìîÿ ïîìîù. Ïðåç ïîâå÷åòî âðåìå. 8
СЪЮЗНИЦИ
Ìèíàëèÿ ñåïòåìâðè çàáåëÿçàõ, ÷å íàé-ãîëÿìàòà íè âîñú÷íà ìèðòà å çàïî÷íàëà äà ñúõíå. Ðàñëî â ïðîäúëæåíèå íà ïî÷òè ñòî ãîäèíè, äúðâîòî áåøå âèñîêî ïåòíàéñåòèíà ìåòðà è çàñåí÷âàøå ðàéîí ñ ðàçìåðèòå íà òåíèñ êîðò. Òîçè âåëè÷åñòâåí ìîíàðõ ñòúð÷åøå íà âúðõà íà äþíàòà, èçäèãàùà ñå äî êóõíåíñêàòà íè âåðàíäà, è ëîäêàðèòå îáèêíîâåíî âèæäàõà ïúðâî íåãî, à ñëåä òîâà êúùàòà. Ïîðàäè ðàçìåðèòå è áëèçîñòòà íà äúðâîòî ãðîçÿùàòà ãî ãèáåë ðàçòðåâîæè ñåìåéñòâîòî ìè. Ïî Íîâà ãîäèíà êëîíèòå âå÷å èçãëåæäàõà ñúâñåì ìúðòâè è ñ èçíåíàäà îñúçíàõ, ÷å èçïèòâàì ñòðàííî îáëåê÷åíèå, ñÿêàø íàé-íàêðàÿ áåøå ïî÷èíàë ñòàð ïðèÿòåë, èçìú÷âàí îò íåèçëå÷èìà áîëåñò. Ìèíà èçâåñòíî âðåìå (êîåòî àç íàðåêîõ „òðàóð“, à æåíà ìè îïðåäåëè êàòî „îòëàãàíå íà ãðàäèíñêàòà ðàáîòà“) è íàñòúïè ìîìåíòúò äà ïðåìàõíà äúðâîòî. Èíäèàíöèòå è ïúðâèòå àìåðèêàíñêè çàñåëíèöè ñà ñè ïðàâèëè ñâåùè îò âîñú÷íà ìèðòà. Õàðàêòåðíèÿò º àðîìàò ñå äúëæè íà ëåòëèâèòå ìàñëà, êîèòî ñå ñúäúðæàò â ëèñòàòà. Òåçè ìàñëà ïðàâÿò äúðâîòî ëåñíî çàïàëèìî, îñîáåíî êîãàòî å ñóõî. Íå å õóáàâî äà èìàø äî êúùàòà ñè ìúðòâî äúðâî, ïðîñìóêàíî ñúñ ñìîëè, òàêà ÷å êîëêîòî è äà ìè áåøå ìú÷íî, çàïî÷íàõ äà ìëàòÿ äúíåðà, êàòî ïðåäè òîâà âêëþ÷èõ ìàëêîòî ñè ðàäèî, çà äà ñëóøàì ïëåéîôèòå íà Íàöèîíàëíàòà ôóòáîëíà ëèãà. Àç ñúì îò õîðàòà, êîèòî ïðåäïî÷èòàò äà ñåêàò ñ áðàäâà – êàòî òèéíåéäæúð ãëåäàõ åäèí ôèëì, â êîéòî íÿêàêúâ ðåæåøå âñè÷êî æèâî ñ âåðèæåí òðèîí, è îòòîãàâà íå ñè ïàäàì ìíîãî ïî çâóêà íà òåçè ìàøèíêè. Òàêà ÷å âìåñòî äà íàðåæà äúðâîòî íàáúðçî, áëúñêàõ äî ðàííèÿ ñëåäîáåä. Íàêðàÿ çàâëÿêîõ ïàð÷åòèèòå íàñòðàíà è ñàìî ñóõèÿò ïúí îñòàíà äà íè íàïîìíÿ, ÷å òàì å èìàëî íåùî. Êîëêîòî è äà îáè÷àõìå äúðâîòî îáà÷å, íå èñêàõìå òîçè ñïîìåí. – Èçðî⺠ãî – íàñòîÿ æåíà ìè ñ îêóðàæèòåëåí òîí è àç îòíîâî ñå çàõâàíàõ çà ðàáîòà. 9
АНДИ АНДРЮС
Êîãàòî å âêîðåíåí â ïÿñúê, ïúíúò íå å ñòðàõîâèò ïðîòèâíèê (ìíîãî ïî-ëîøî ñòàâà, àêî ãîâîðèì çà ãëèíåñòà èëè êàìåíèñòà ïî÷âà). Òðÿáâà äà ñå îò÷åòå îáà÷å, ÷å òàçè êîðåíîâà ñèñòåìà áåøå òúðñèëà õðàíèòåëíè âåùåñòâà â ïðîäúëæåíèå íà ïî÷òè ñòî ãîäèíè è îòäîëó ñå ðàçïðîñòèðàøå îãðîìíà ìðåæà îò æèëåñòè êëîíè, ìíîãî ïî-äîáðå ðàçâèòè îò íàäçåìíèòå, êîèòî ãè áåøå îãðÿâàëî ñëúíöåòî. ×óâñòâàõ ñå ñòðàøíî èçìîðåí, çàùîòî áÿõ èçêîïàë äóïêà ñ ðàçìåðèòå íà áóèêà íà äÿäî ìè; çàìèñëèõ ñå çà ñêúïàòà ñè ñúïðóãà è ñè êàçàõ, ÷å àêî íåùî íå º å èçâåñòíî, òî íå ìîæå äà º íàâðåäè… Íî ìàëêî ïðåäè äà ñå ïðåäàì è äà çàïî÷íà äà çàðèâàì îñòàíàëèòå êîðåíèùà, ëîïàòàòà ìè ñå çàáè â íåùî. Çà ìîìåíò ñå çàêëåùè è èìàõ ÷óâñòâîòî, ÷å ñúì óäàðèë îãðîìíî ïàð÷å äúâêà. Çâóêúò áåøå ñòðàíåí. Áÿõ ñâèêíàë ñúñ ñâèñòåíåòî íà ëîïàòàòà ïðè çàáèâàíåòî º â ïÿñúêà, íî òîçè çâóê áåøå òúï è ïðèãëóøåí. Èçîáùî íå ïðåäïîëîæèõ, ÷å òîâà å ìåòàë (êàêòî ñå îêàçà âïîñëåäñòâèå). Äðúïíàõ èíñòðóìåíòà íàçàä è ñå ïîêàçà íÿêàêúâ ðúæäÿñàë ïðåäìåò.  ïðîöåïà, êîéòî áåøå íàïðàâèëà ëîïàòàòà, çàïî÷íà äà ñå ñòè÷à ïÿñúê. Çàñòàíàõ íà ÷åòèðè êðàêà, áúðçî ðàç÷èñòèõ êîðåíèòå è èçìúêíàõ ïðåäìåòà. Òåíåêèåíà êóòèÿ. Îáúðíàõ ÿ, êàòî âíèìàâàõ äà íå ñå ïîðåæà íà îñòðèòå º ðúáîâå. Áåøå ãîëÿìà – êàòî òåçè, â êîèòî ãîòâà÷èòå ïî ðåñòîðàíòèòå äúðæàò çåëåí÷óöè è êåò÷óï; áåøå ïëúòíî çàòâîðåíà, íî ðúæäàòà ÿ áåøå ïðîÿëà, îáðàçóâàéêè íÿêîëêî ìàëêè äóï÷èöè. Íàëè÷èåòî íà äóïêè ïîäñêàçâàøå, ÷å âúòðå íÿìà õðàíà, íèòî òå÷íîñò. È âñå ïàê êóòèÿòà ÿâíî íå áåøå ïðàçíà: òåæåøå äîñòà è êàòî ÿ îáúðíàõ, èçòðàêà. Ðåøèõ, ÷å íà äúíîòî º ñà ïîïàäíàëè ÷åðóïêè, íî ïðîÿâèõ ëþáîïèòñòâî è ðàçïðàõ òúíêàòà òåíåêèÿ.  ïëåñåíÿñàëàòà º âúòðåøíîñò èìàøå íåùî, êîåòî ïðèëè÷àøå íà ñòàðà ãþäåðèÿ. Ìåêàòà íÿêîãà êîæà ñå áåøå âêî10
СЪЮЗНИЦИ
ðàâèëà ñ òå÷åíèå íà ãîäèíèòå, íî êàòî ÿ èçìúêíàõ, çàáåëÿçàõ, ÷å å ñòàðàòåëíî ñãúíàòà. Áåøå ñå ñâèëà, èçãëåæäàøå ïî÷åðíÿëà è âòâúðäåíà ïî êðàèùàòà; ïðèëè÷àøå íà ãîëÿìà ãðîçíà ðúêîõâàòêà, êîÿòî íÿêîé å îïúðëèë, äîêàòî å ïðåíàñÿë ãîðåùà òàâà. Äîêàòî ÿ ðàçãúâàõ, ïðåä êîëåíåòå ìè ïàäíà åäíî êîï÷å. Ñðåáúðíî êîï÷å. Áåøå ëåêî ïîòúìíÿëî, íî ÿñíî ñå âèæäàøå ãðàâèðàíà êîòâà. Íà óõîòî ìó áÿõà èçïèñàíè íÿêàêâè áóêâè, êîèòî îáà÷å áÿõà äîñòà ñèòíè, òàêà ÷å óñïÿõ äà ðàçëè÷à ñàìî „Ê“ è „R“, à ïî-íàòàòúê – íåùî, êîåòî ìè çàïðèëè÷à íà „À“. Îñòàâèõ êîï÷åòî íà êóõíåíñêàòà âåðàíäà è äðúïíàõ ïîñèëíî êîæàòà, îòêúñâàéêè öÿëî ïàð÷å. Íà ïÿñúêà ïàäíàõà îùå òðè êîï÷åòà, èäåíòè÷íè ñ ïúðâîòî, êàêòî è åäèí ïðúñòåí. Âúðõó ïðúñòåíà, êîéòî ñúùî áåøå ñðåáúðåí, íî èìàøå ïîâå÷å òúìíè ïåòíà â ñðàâíåíèå ñ êîï÷åòàòà, áåøå ãðàâèðàí îðåë, îãðàäåí ñ âåíåö. Áóêâèòå ïî âúíøíàòà ñòðàíà áÿõà äîñòà ïîåäðè. Ïðî÷åòîõ íàïèñàíîòî íà ãëàñ: Wir Fahren Gegen Engelland. Íÿìàõ ïðåäñòàâà êàêâî îçíà÷àâà òîâà, äîðè íå áÿõ ñèãóðåí íà êàêúâ åçèê å. Îñòàâèõ ïðúñòåíà ïðè êîï÷åòàòà è ïðîäúëæèõ äà ðàçãðúùàì âòâúðäå11
АНДИ АНДРЮС
íàòà êîæà. Ðàçòâîðèõ ïîñëåäíàòà äèïëà, ïîñëå áàâíî îñòàâèõ ãþäåðèÿòà íà ïÿñúêà è ñå âòðåí÷èõ èçíåíàäàíî â îíîâà, êîåòî ñå ïîÿâè ïðåä î÷èòå ìè. 12
СЪЮЗНИЦИ
Âúòðå èìàøå îùå ÷åòèðè êîï÷åòà, ñ êîèòî îáùàòà áðîéêà ñòàâàøå îñåì; ñðåáúðíà çíà÷êà ñ ôîðìàòà íà êîòâà (ñ ðàçìåðè ïðèáëèçèòåëíî ïåò íà ÷åòèðè ñàíòèìåòðà); åäèí ìåäàë â ÷åðíî è ñðåáðèñòî, êúì êîéòî áåøå çàêà÷åíà ÷åðâåíî-÷åðíî-áÿëà ëåíòà, è òðè ñúâñåì ëåêî ïîâðåäåíè îò âëàãàòà ñíèìêè. Íà ïúðâàòà ñíèìêà èìàøå ìúæ, îáëå÷åí âúâ âîåííà óíèôîðìà. Íå ðàçïîçíàõ óíèôîðìàòà, íî âåäíàãà çàáåëÿçàõ, ÷å êîï÷åòàòà º ñà ñúùèòå êàòî òåçè, êîèòî áÿõ íàìåðèë. Âñúùíîñò äîðè ãè ïðåáðîèõ. Îñåì ñðåáúðíè êîï÷åòà íà ñíèìêàòà… è îñåì ñðåáúðíè êîï÷åòà íà âåðàíäàòà!
Íå ìîæàõ äà îïðåäåëÿ äàëè ìúæúò å íà äâàéñåò, èëè íà ÷åòèðèéñåò ãîäèíè, ìîæå áè çàòîâà ìè çàïðèëè÷à íà êîëåæàíèí îò ñðåäàòà íà ìèíàëèÿ âåê (áÿõ âèæäàë ñíèìêè îò 13
АНДИ АНДРЮС
îíîâà âðåìå, ìîì÷åòàòà òîãàâà ñà èçãëåæäàëè äîñòà çðåëè çà âúçðàñòòà ñè). Íå ñå óñìèõâàøå, ñÿêàø íå ìó áåøå ìíîãî ïðèÿòíî, ÷å ãî ñíèìàò. Íå áåøå íèòî ñëàá, íèòî äåáåë; ïîñêîðî ìîæå äà ñå êàæå, ÷å áåøå íàáèò. Íà óíèôîðìàòà ìó, îòäÿñíî íà ãúðäèòå, êàêòî è íà ñòðàííàòà ìó øàïêà, ïðèëè÷àùà íà áàðåòà, áÿõà èçîáðàçåíè îðëè – ñúùèòå êàòî òîçè îò ïðúñòåíà.  äîëíàòà ÷àñò íà øàïêàòà ìó áåøå èçâåçàíà äóìàòà Kriegsmarine – â ãîòè÷åñêè øðèôò. Âòîðàòà ñíèìêà áåøå ïî-ìàëêà, ñ ÷åðíà äåêîðàòèâíà ðàìêà.  êàäúðà ñå âèæäàõà òðèìà äóøè: ìëàäà æåíà, êîÿòî êàòî ÷å áåøå îáëÿêëà íàé-õóáàâàòà ñè ðîêëÿ, ìúæ ñ êîñòþì è áÿëà ðèçà, áåç âðàòîâðúçêà, è äåòå, ñåäíàëî â äåòñêà êàðó÷êà. Íå ìîæàõ äà ïðåöåíÿ ìîì÷å ëè å, èëè ìîìè÷å. Æåíàòà ãëåäàøå ëåêî óïëàøåíî êúì îáåêòèâà, à ìúæúò áåøå íàñî÷èë âíèìàíèåòî ñè êúì äåòåòî, òàêà ÷å ñå âèæäà14
СЪЮЗНИЦИ
øå ñàìî ïðîôèëúò ìó. Íå áÿõ ñúâñåì ñèãóðåí, íî ìè ñå ñòîðè, ÷å òîâà å ìúæúò îò ïúðâàòà ñíèìêà. Òðåòàòà ñíèìêà è ìåäàëúò ñ ëåíòàòà ìè ñå âèäÿõà íàéèíòåðåñíè. Ìåäàëúò áåøå ñ ôîðìàòà íà êðúñò.  äîëíàòà ìó ÷àñò áåøå íàïèñàíî „1939“, à â ñðåäàòà ñå ìúäðåøå åäèí äîáðå ïîçíàò ñèìâîë. Ïðèìèãíàõ, êàòî ãî äîêîñíàõ; ïîñëå ïîòðåïåðèõ – ìîæå áè îò ÿíóàðñêèÿ ñòóä, à ìîæå áè îò íåùî äðóãî. Õâúðëèõ ïîãëåä êúì ïîñëåäíàòà ñíèìêà. Âîéíèöè íà êîðàá, ñòðîåíè êàòî çà ïðîâåðêà.  äåñíèÿ êðàé íà ïðåäíàòà ðåäèöà… äà, òîâà áåøå îíçè ìúæ, ñ óíèôîðìàòà, îò ïúðâàòà ñíèìêà! Íà ïðåäåí ïëàí ñå âèæäàõà ÷åòèðèìà îôèöåðè, îáëå÷åíè â êðàñèâè øèíåëè. Åäèíñòâåíî òîçè íàé-îòëÿâî íå áåøå ñ òúìíè äðåõè. Óíèôîðìàòà ìó áåøå ñúùàòà, ñàìî ÷å ïî-ñâåòëà. Âåäíàãà ðàçïîçíàõ òîçè ìúæ. Íî çàùî, ïî äÿâîëèòå, â çàäíèÿ ìè äâîð áåøå çàðîâåíà ñíèìêà íà Õèòëåð?
15