Lux Magazyn Issue 2/2015 (15)

nr 2/2015(15)

kwiecień – czerwiec 2015

cena 15 zł (w tym 8% vat)

Targi Światło 2015 za nami str. 48

SkyLight System sterowania oświetleniem dla przemysłu

Bezpieczeństwo fotobiologiczne źródeł promieniowania optycznego str. 54

str. 22

Raport

Oświetlenie dla przemysłu str. 30

Od redaktora

G

łównym tematem drugiego w tym roku wydania kwartalnika LUX Magazyn są zagadnienia związane z oświetlaniem obiektów przemysłowych. Dotyczą one bardzo różnorodnych wnętrz, w których prowadzona jest działalność przemysłowa, od wielkich, zapylonych hal produkcyjnych w przemysłach ciężkich do sterylnie czystych pomieszczeń w przemyśle farmaceutycznym.

Pomieszczenia przemysłowe to nie tylko wnętrza produkcyjne, ale także wszelkie pomieszczenia magazynowe, logistyczne, warsztatowe i pomocnicze. We wnętrzach przemysłowych, w których wykonuje się czynności precyzyjne, musi być zapewnione oświetlenie tworzące bardzo dobre, ponadstandardowe warunków pracy wzrokowej. W wielkich i wysokich halach przemysłu ciężkiego wymagania oświetleniowe są niższe, lecz przed instalacjami oświetleniowymi stawia się wysokie wymogi niezawodności związane z trudnym dostępem do opraw oświetleniowych i niedogodnościami ich konserwacji. W każdym przypadku silna konkurencja na rynkach światowych wymaga obniżania kosztów produkcji, na które składają się także niemałe koszty energii elektrycznej ponoszone na oświetlania obiektów produkcyjnych. Dlatego przedsiębiorcy prowadzący działalność przemy-

słową poszukują metod optymalizacji efektywności energetycznej oświetlenia swoich fabryk polegających na zmniejszaniu kosztów jego eksploatacji. Współczesna technika zapewnia takie możliwości bez pogarszania warunków widzenia, którego dotkliwym skutkiem byłoby obniżenie produktywności pracy, jej wydajności oraz wzrost liczby popełnianych pomyłek, a w konsekwencji braków.

Nowoczesne technologie oświetleniowe, zarówno te wykorzystujące tradycyjne źródła światła w postaci świetlówek liniowych i wysokoprężnych lamp metalohalogenkowych, jak i najnowocześniejsza technologia diod świecących LED w połączeniu z wykorzystaniem światła dziennego i elektronicznymi systemami sterowania oświetleniem pozwalają tworzyć przyjazne miejsca pracy w przemyśle i równocześnie minimalizować zużycie energii elektrycznej, które ogranicza zatrucie środowiska szkodliwymi substancjami emitowanymi do atmosfery przy jej produkcji.

Zapraszam także do zapoznania się ze stałymi rubrykami przynoszącymi informacje z branży oświetleniowej, ciekawe oferty, prezentacje produktów o najnowocześniejszym designie i najlepszych parametrach technicznych oraz materiały poradnikowe.

Marek Kołakowski Redaktor Prowadzący marek.kolakowski@luxmagazyn.pl

4

2/2015

www.luxmagazyn.pl

w numerze

Adres Redakcji Solski Center ul. Ludwika Solskiego 4a/14 52-416 Wrocław biuro@lednews.pl

str. 36 Źródła światła do oświetlania obiektów przemysłowych

Wydawca i Redaktor Naczelny Artur Siekierski artur.siekierski@lednews.pl

str. 43 Oprawy dla przemysłu

Ponadto w numerze: str.

15

Zasilacze LED z serii GLP / Global Leader Power

str.

16

Aranżacja ogrodowego oświetlenia / GTV

Redaktor Prowadzący Marek Kołakowski marek.kolakowski@luxmagazyn.pl Prenumerata prenumerata@luxmagazyn.pl Dział reklamy biuro@lednews.pl Wydawnictwo LEDNEWS Solski Center ul. Ludwika Solskiego 4a/14 52-416 Wrocław www.lednews.pl biuro@lednews.pl tel. +48 600 500 933

str.

18

Pokaż się klientom we właściwym świetle! / Prinz Optics Polska

str.

20

Oświetlenie przemysłowe / Lena Lighting

str.

22

SkyLight – system sterowania oświetleniem dla przemysłu / Rabbit

str.

24

Seria Light Step – oświetlenie projektowane dla użytkowników / Miloo Lighting

str.

str.

26

28

Skład i opracowanie graficzne Wojtek Świerdzewski

Oświetlenie na miarę LEED Platinum Trilux Polska

Spektrometry mobilne / GL Optic R&D / Konica Minolta

Nakład 3000 sztuk ISSN 2300-5181 Nasze serwisy www.lednews.pl www.luxmagazyn.pl www.swiatlo.com Taiwan & China Ad sales representative Pro Media Services K.H.Pu tel. +886-4-24730700 image.media@url.com.tw Skype: image

str.

58

Oświetlenie LED i OLED – punktowe i powierzchniowe źródła światła

Czasopismo dostępne w prenumeracie redakcyjnej, Kolporter oraz w salonach prasowych Empik.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treści reklam i ogłoszeń. Zastrzegamy sobie prawo skrótów tekstów przyjętych do druku. Prawa autorskie zastrzeżone, przedruk i wykorzystanie materiałów możliwe jedynie po uzyskaniu pisemnej zgody Wydawcy.

www.luxmagazyn.pl

2/2015

5

wiadomości

Designerska oprawa HSK LEDY doceniona w konkursie na najlepszy produkt Targów Światło 2015 Vela – rodzina opraw LED stworzona w krakowskiej firmie HSK LEDY przy współpracy z projektantami z Akademii Sztuk Pięknych (studio Triada Design) otrzymała I Nagrodę w Konkursie na najlepszy produkt Targów Światło 2015 w kategorii LED-y, OLED-y i ich zastosowania.

Jury Konkursu doceniło harmonijny i nietuzinkowy design tej produkowanej w Polsce oprawy oraz wysoką jakość wykonania.

Niezwykły design Rodzina Vela to zwieszane oprawy LED stworzone z myślą o oświetlaniu pomieszczeń biurowych, konferencyjnych i mieszkalnych o wysokim standardzie. Smukły aluminiowy anodowany korpus oprawy o charakterystycznym dwuwypukłym przekroju i dwóch liniach świetlnych z wysokiej klasy dyfuzorem zapobiegającym efektowi olśnienia tworzą harmonijną całość.

Wysoka jakość diod LED stosowanych we wszystkich produktach firmy HSK LEDY i w tej oprawie pozwoliła na uzyskanie światła o doskonałych parametrach, którego harmonijny rozpływ gwarantuje równomierne oświetlenie zapewniające komfortowe warunki pracy i dobre samopoczucie użytkowników.

Wiele wariantów wykonania Oprawy Vela produkowane są na życzenie klientów w różnych wymiarach – długość od 1 do 3 metrów. Co ciekawe, w ofercie

znajduje się również wykonanie „połówkowe”, które dzięki zastosowaniu połowy profilu sprawdza się jako oprawa do montażu naściennego. HSK LEDY oferuje całą gamę temperatur barwowych (od 2700K aż do 5500K) przy zachowaniu znakomitego indeksu oddawania barw Ra >83 i trwałości znamionowej L70 50 000 godzin.

Inteligentny system sterowania HSK LEDY dostarcza do opraw Vela Inteligentny System Sterowania barwą i natężeniem oświetlenia za pomocą łatwej w obsłudze aplikacji na smartfony i inne urządzenia mobilne. Rozwiązanie to polecane jest do sal konferencyjnych i biur, gdzie regulacja oświetlenia pozwala na bardziej efektywną pracę (np. podczas prezentacji czy spotkań) oraz dynamiczne dostosowywanie poziomu oświetlenia do pory dnia czy ilości światła pochodzącego z zewnątrz.

9%

6

2/2015

www.luxmagazyn.pl

wiadomości

reklama

CoeLux

wiadomości

Convo Light pomaga niesłyszącym Firma Convo stworzyła specjalną aplikację Convo Lights przeznaczoną dla systemu domowego oświetlenia sterowanego bezprzewodowo Philips Hue. Aplikacja wykorzystuje światło do powiadamiania osób niesłyszących o połączeniach telefonicznych i innych sygnałach dźwiękowych, które w normalnych warunkach mogłyby im umknąć.

Firma Convo należy do osób niesłyszących, jest przez nie zarządzana i dostarcza usługi wideofoniczne oraz tłumaczeniowe dla społeczności osób niesłyszących. Dzięki aplikacji Convo Lights użytkownicy mogą tworzyć personalizowane sygnały świetlne, które jak dzwonki pozwalają im rozpoznać osobę dzwoniącą oraz wyregulować natężenie światła w pokoju, aby lepiej zobaczyć tłumaczenie migowe na ekranie. Aplikacja jest przystosowana do współpracy z systemem Philips Hue, innowacyjną platformą otwartego oprogramowania, która od wprowadzenia

na rynek w zeszłym roku umożliwiła niezależnym programistom z całego świata opracowanie niemal 200 aplikacji.

Według przedstawicieli firmy Convo to innowacyjne rozwiązanie pozwala osobom niesłyszącym modyfikować swoje najbliższe otoczenie oraz poczuć się pewniej, umożliwiając im wizualny odbiór sygnałów dźwiękowych za pomocą światła i lepsze skomunikowanie ze swoim domem. Wprowadzenie aplikacji stało się też motorem zmian w obszarze działalności biznesowej osób głuchych. Mogą teraz liczyć na zwiększone zyski i większą grupę stałych klientów. Teraz nie umykają im ważne służbowe telefony bowiem Convo dostarcza także usługi VRS (ang.

Video Relay Services), dzięki którym osoby niesłyszące mogą komunikować się za pośrednictwem telefonu z osobami słyszącymi w czasie rzeczywistym z wykorzystaniem tłumacza języka migowego. Nowa aplikacja Convo Lights płynnie integruje system oświetleniowy Philips Hue z Convo Mobile VRS, poprawiając jakość życia osób niesłyszących. Teraz mogą one korzystać z funkcji, które wcześniej były poza ich zasięgiem: • sygnały świetlne umożliwiające otrzymanie informacji o telefonicznych połączeniach przychodzących, • personalizowane sygnały świetlne i rozróżnianie osób dzwoniących, • powiadomienia świetlne o nieodebranych połączeniach, zapewniające lepszą komunikację, • optymalny poziom oświetlenia dla osób niesłyszących, aby rozumiały i były rozumiane przez tłumacza języka migowego.

Po sukcesie aplikacji Convo Lights, technologia jest teraz modernizowana we współpracy z Philipsem w celu większej automatyzacji wnętrz mieszkalnych osób niesłyszących obejmującej m.in. sygnały świetlne zintegrowane z dzwonkami do drzwi oraz czujnikami dymu. Źródło: Philips

8

2/2015

www.luxmagazyn.pl

wiadomości

Ledowy zamiennik żarówki 100 W z Osram

Drugie, zmienione wydanie książki „Podstawy techniki świetlnej”

Firma OSRAM uruchomiła produkcję zamienników tradycyjnych żarówek o mocy 100 W, wykorzystujących technologię LED. Oznacza to, że inżynierom OSRAM udało się przezwyciężyć problemy z prawidłowym odprowadzaniem ciepła. Efektem jest trwała lampa LED STAR Classic A100 o niezwykle wysokiej skuteczności świetlnej.

Typoszereg produkowanych do tej pory ledowych zamienników tradycyjnych żarówek kończył się na odpowiedniku lampy o mocy 75 W. Teraz, po dopracowaniu radiatorów, na rynek trafiła lampa LED o mocy 17 W, zastępująca wycofaną ze sprzedaży tradycyjną żarówkę o mocy 100 W. Oznacza to zużycie energii niższe o ponad 80% przy klasie energetycznej A+.

Nakładem Oficyny Wydawniczej Politechniki Warszawskiej ukazało się drugie, zmienione wydanie książki prof. Wojciecha Żagana pt. „Podstawy techniki świetlnej”.

W pracy zawarte są podstawowe wiadomości z zakresu techniki świetlnej. Omówiono podstawy teoretyczne wytwarzania światła, reakcje oka na napromieniowanie, podstawowe pojęcia, wielkości i jednostki, którymi posługuje się technika świetlna. Przedstawiono również aparat obliczeniowy parametrów oświetlenia, wyjaśniono podstawy pomiarów wielkości fotometrycznych i omówiono zagadnienia reakcji światła z materią.

Kanlux finalistą European Business Awards

Nowe źródło światła jest dostępne w wersji z matową bańką z trzonkiem E27, który pozwala stosować ją w miejscu tradycyjnych żarówek, a temperatura barwowa wytwarzanego przez nie światła wynosi 2700 K (barwa ciepło-biała). Trwałość nowej lampy jest szacowana na 15 tys. godzin. W tym czasie ma ona wytrzymać 100 tys. cykli włączania/wyłączania. Już po 0,1 sek. po załączeniu LED STAR Classic A100 świeci z 60% mocy znamionowej. Strumień świetlny lampy LED STAR Classic A100 wynosi aż 1521 lm, podczas gdy żarówki o mocy 100 W oferowały jedynie 1340 lm. Nowa lampa jest przeznaczona do użytku w pomieszczeniach, ale po zastosowaniu odpowiednich opraw można ją stosować także na zewnątrz. Może ona pracować w temperaturach od -20°C do +40°C, przy wilgotności powietrza do 95 proc. Na bardzo dobrym poziomie jest także współczynnik oddawania barw lampy, który wynosi 80. Nowa lampa nie emituje promieni UV ani podczerwonych i nie zawiera rtęci. Producent udziela na nią 3-letniej gwarancji.

Firma Kanlux SA, znany polski dostawca sprzętu oświetleniowego, znalazła się w wyjątkowym gronie finalistów drugiego etapu konkursu European Business Awards, otrzymując prestiżowy tytuł Ruban d’Honneur. O wyróżnienie to konkurowało tysiące organizacji z całej Europy.

Panel sędziowski wyłonił 110 najbardziej wyróżniających się w ubiegłym roku europejskich firm. Do ścisłego finału zakwalifikowało się sześć polskich przedsiębiorstw. Kanlux SA, ubiegać się będzie o tytuł Firmy Roku (Business of the Year Award with Turnover of € 26-150 m), konkurując z organizacjami z Wielkiej Brytanii, Francji, Litwy, Słowenii, Grecji, Belgii i Austrii. Finalistów doceniono przede wszystkim za sukcesy osiągnięte w roku 2014, w tym innowacje, etyczne podejście do biznesu, a także działania PR i stan finansowy.

Ideą konkursu European Business Awards jest promocja przedsiębiorstw wyróżniających się innowacyjnością, zrównoważonym rozwojem oraz rozwiązaniami biznesowymi najwyższej jakości. Przynależność do grona firm wyróżnionych w konkursie European Business Awards to dziś jedno z najbardziej pożądanych wyrazów uznania w Europie.

Źródło: Osram

www.luxmagazyn.pl

2/2015

9

wiadomości

LightingEurope przeciwna wycofaniu żarówek halogenowych 230 V przed 2020 r.

Pomimo protestów europejskiego przemysłu oświetleniowego Komisja Europejska nalega, aby już od roku 2018, zastąpić żarówki halogenowe o napięciu 230 V lampami LED.

Według Komisji, dotychczas osiągnięte parametry techniczne i ceny rynkowe lamp LED są wystarczającą przesłanką, aby wprowadzić regulację. Na poparcie swojego stanowiska, Komisja zamówiła raport, którego celem miało być rozwianie wątpliwości i przyspieszenie uregulowania zmiany. Raport stworzony przez ECEEE (European council for an energy-efficient economy), Swedish Energy Agency, Belgian Federal Ministry for Health, Food Chain Safety and Environment oraz CLASP (US group for implementation of energy efficiency standards and labelling) spotkał się z krytyką ekspertów europejskiej organizacji producentów LightingEurope. Ci ostatni ujawniają, że aż 47% przebadanych lamp nie spełnia wymaganych parametrów technicznych, w tym wymagań dotyczących efektywności energetycznej. Dla przykładu, lampy o parametrach niemieszczących się w obowiązującym zakresie tolerancji uznano za zgodne, a testy lampy halogenowej na 240 V przeprowadzono przy napięciu 230 V. Faktyczne wyniki badań rzucają nowe światło na propozycję Komisji, ukazując, że dążenie do efektywności energetycznej nie przyniesie oczekiwanych rezultatów, jeżeli ustanowione przepisy nie będą stosowane w praktyce. Nie ma wątpliwości, że lampy LED są przyszłością rynku, a prace Komisji mają na celu zwiększenie efektywności energetycznej i wdrożenie zasad technologii przyjaznej środowisku, jednakże pomimo nadspodziewanie szybkiego rozwoju technologii i tendencji spadkowej cen, lampy LED są nadal mało rozpowszechnionym produktem, który nie osiągnął pełni swo-

10

2/2015

www.luxmagazyn.pl

ich możliwości. Dalsze prace nad udoskonaleniem lamp LED, w szczególności LED-owych zamienników żarówek o wysokich mocach są niezbędne, a potwierdza to fakt przeznaczania ogromnych nakładów na badania i rozwój owych produktów.

Lighting Europe uważa, że na tym etapie pozbawienie konsumentów dostępu do żarówek halogenowych 230 V, stanowiących źródło białego, jaskrawego światła jest błędem i nalega na przesunięcie terminu wprowadzenia wymogów dla tych lamp nie wcześniej niż na 2020 r.

Wycofanie żarówek halogenowych 230 V, w sytuacji niedojrzałości rynku LED, pogłębi istniejący problem związany z wykorzystywaniem luk prawnych do lokowania na rynku tańszych wyrobów o niskiej jakości, niespełniających wymogów skuteczności energetycznej i podstawowych parametrów jakości. Bruksela powinna wziąć pod uwagę doświadczenie związane ze standardowymi żarówkami, które pomimo przepisów zakazujących ich sprzedaży, w dalszym ciągu można nabyć niemalże w każdym sklepie. Zbyt pospieszne działania w kierunku wycofania lamp halogenowych zepsują rynek i zniechęcą konsumentów do technologii LED, co w rezultacie może okazać się straconą szansą na prawdziwą efektywność oświetlenia.

Nowa regulacja nie oszczędzi bynajmniej producentów lamp halogenowych. Warto podkreślić, że lampy halogenowe 230 V, w przeciwieństwie do ich LED-owych zamienników, produkowane są głównie w Europie, w tym w Polsce, gdzie zlokalizowane są fabryki największego europejskiego producenta lamp.

wiadomości

Konkurs Sowa jednak wstrzymany Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej uprzejmie informuje, że z uwagi na trwające uzgodnienia warunków dofinansowania w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014 – 2020, prace nad kolejnym konkursem w ramach programu priorytetowego „System zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme). Część 6) SOWA – Energooszczędne oświetlenie uliczne” zostają wstrzymane do czasu zatwierdzenia Szczegółowego opisu osi priorytetowych oraz warunków dofinansowania w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. www.nfosigw.gov.pl

Philips sprzedał większość udziałów w Lumileds 31 marca br. firma Philips podała do wiadomości, że podpisała umowę na nabycie 80,1% udziałów w firmie Lumileds łączącej działalność w zakresie komponenty LED do oświetlenia ogólnego i samochodowego, przez konsorcjum pod przewodnictwem amerykańskiego funduszu kapitałowego GO Scale Capital. Philips zachowa pozostałe 19,9% udziałów w Lumileds. Wartość sprzedaży wyceniono na około 3,3 mld. USD. Transakcja ma być zakończona w trzecim kwartale 2015 r. Nowa spółka powstała w wyniku tej transakcji będzie nadal działać pod nazwą Lumileds. Firma Philips pozostanie ważnym klientem Lumileds, a partnerstwo w zakresie innowacji i dostaw będzie kontynuowane.

Lumileds jest wiodącym dostawcą komponentów oświetleniowych na rynki motoryzacji i elektroniki konsumenckiej prowadzącym działalność w ponad 30 krajach i zatrudniającym około 8300 pracowników na całym świecie. W 2014 r. obroty firmy wyniosły około 2 mld. USD przy dwucyfrowej stopie zysku brutto.

Po sprzedaży Lumileds Philips Lighting skupi się na istniejących i rozwijających się rynkach rozwiązań oświetleniowych, na których zajmuje już wiodącą pozycję. Jak wcześniej ogłoszono we wrześniu 2014, Philips rozpoczął proces tworzenia dwóch wiodących na rynku firm koncentrujących się na rozwiązaniach z zakresu opieki zdrowotnej (Healthtech) i oświetlenia (Lighting). W ramach tych strategicznych przeobrażeń Philips przeobrazi swój biznes w zakresie rozwiązań oświetleniowych w oddzielną strukturę prawną i ma obecnie zamiar dokonać tego rozdziału w drodze oferty publicznej, choć inne możliwości będą nadal sprawdzane.

12

2/2015

www.luxmagazyn.pl

Nagrody dla projektów oświetleniowych LUG Firma LUG Light Factory Sp. z o.o. otrzymała dwie nagrody w Konkursie na Najlepszą Inwestycję Oświetleniową 2014 roku zorganizowanym przez Polski Związek Przemysłu Oświetleniowego.

Komisja Konkursowa zdecydowała o przyznaniu firmie LUG nagrody głównej w Kategorii Producenci Sprzętu za wykonanie projektu i dostarczenie rozwiązań oświetleniowych do Europejskiego Centrum Muzyki im. Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach. Komisja Konkursowa podkreśliła wyjątkowy, a zarazem funkcjonalny charakter oświetlenia zastosowanego w tym obiekcie. Do oświetlenia ECM zastosowano nowoczesne oprawy oświetleniowe w technologii LED specjalnie dopasowanych dla potrzeb projektu.

Firma LUG otrzymała również pierwszą nagrodę w Konkursie na Najlepszą Inwestycję Oświetleniową 2014, za uzyskanie bardzo dobrych efektów oświetleniowych i estetycznych na terenie Zintegrowanego Centrum Komunikacji w Poznaniu.

Na potrzeby projektu, firma dostarczyła nowoczesne rozwiązania infrastrukturalne do oświetlenia peronów dworca Poznań Główny oraz przystanku Poznańskiego Szybkiego Tramwaju.

Uroczyste wręczenie nagród wraz z prezentacją nagrodzonych rozwiązań odbyło się 25 marca podczas specjalnej gali przy okazji Międzynarodowych Targów Sprzętu Oświetleniowego ŚWIATŁO 2015.

wiadomości

Ujednolicony standard oświetlenia domowego sterowanego bezprzewodowo W ostatnich latach oświetlenie domowe sterowane bezprzewodowo zdobyło silny przyczółek jako podstawa rozwiązań dla inteligentnego domu. Dzięki systemom oświetleniowym Philips Hue, Osram Lightify i GE Link, konsumenci uzyskali szeroką swobodę wyboru.

Podczas niedawnych targów CES 2015, które odbyły się w Las Vegas (USA) w dniach 6-9 stycznia, koalicja producentów domowego oświetlenia sterowanego bezprzewodowo (The Connected Lighting Alliance – TCLA) poinformowała o przyjęciu wspólnego, otwartego standardu technicznego sterowania bezprzewodowego ZigBee dla oświetlenia domowego tego rodzaju i zaprezentowała zgodne z nim produkty od sześciu największych firm – GE Lighting, Leedarson, LG Electronics, Lutron, Osram i Philips. Pozwoli to użytkownikom na korzystanie z kombinacji produktów różnych marek i kontrolowanie ich za pośrednictwem jednej wspólnej sieci bezprzewodowej.

– To ekscytujące widzieć rynek inteligentnego oświetlenia wchodzący w kolejny etap rozwoju. Produkty przedstawione na CES wskazują, że rynek przyjął wspólny protokół komunikacji bezprzewodowej, co spowoduje wzrost zaufania klientów – powiedział Simon den Uijl, Sekretarz Generalny TCLA.

Miloo-Electronics powołuje własny brand Miloo-Lighting W związku z dynamicznym rozwojem produkcji opraw oświetleniowych LED firma Miloo-Electronics powołała nową markę własną Miloo-Lighting. Marka handlowa Miloo-Lighting obejmie wszystkie kategorie opraw oświetleniowych produkowanych przez Miloo-Electronics sp. z o.o. Forma prawna i nazwa firmy producenta pozostaje bez zmian. W skład portfolio marki Miloo-Lighting wchodzą sprawdzone na rynku rozwiązania oświetleniowe LED dla handlu, przemysłu oraz gastronomii. Brand Miloo-Lighting jest odpowiedzią na stale rozwijający się rynek oświetlenia LED, który oferuje najwyższą jakość, najnowsze technologie oraz coraz większą dbałość o nienaganny design produktu. W ramach nowej marki zostaną wprowadzone na rynek nowe kategorie produktów oraz poszerzona oferta handlowa.

www.luxmagazyn.pl

2/2015

13

wiadomości

Energia wiedzy na targach Expopower Kolejne inwestycje w sektorze elektroenergetyki potwierdzają, że branża energetyki i elektrotechniki ma się dobrze. Wskaźniki w ostatnich czasie poszły w górę, zwłaszcza segment dystrybucji zanotował największy wzrost. W tak dobrych nastrojach branża spotka się podczas najbliższych targów Expopower w Poznaniu (26–28 maja).

Pisaliśmy już o ciekawie zapowiadającym się programie konferencji w ramach forum i wystawy InnoPower – innowacje w energetyce (www.innopower.pl) oraz Międzynarodowego Kongresu Naukowo-technicznego Energia.21 (www.energy21.pl).

Jednak to nie wszystkie ciekawe wydarzenia majowych targów Expopower, które przyciągną do Poznania decydentów, ekspertów, naukowców i praktyków z kraju oraz z zagranicy.

Po raz kolejny zaplanowano dwie, cieszące się niesłabnącym zainteresowaniem konferencje organizowane przez Stowarzyszenie Elektryków Polskich odział w Poznaniu.

Rewolucja w oświetleniu?

Jak przewiduje firma analityczna Strategy Analitics rynek inteligentnych źródeł światła w sektorze mieszkalnictwa do 2020 roku osiągnie wartość 200 milionów USD. Już teraz konsumenci zmieniają tradycyjne żarówki, a także świetlówki kompaktowe na lampy LED. O możliwościach zastosowania technologii LED, nie tylko w domach, mówić będą specjaliści podczas konferencji „Energooszczędność w oświetleniu”. Wydarzenie organizowane w ramach cyklu „Technika Świetlna 2015” odbywać się będzie 26 maja (wtorek) pod patronatem Polskiego Komitetu Oświetleniowego SEP oraz Związku Producentów Sprzętu Oświetleniowego POL-Lighting.

Planowane tematy to m.in. inteligentne oświetlenie w mieście, efektywne oświetlenie z użyciem przemysłowych opraw

14

2/2015

www.luxmagazyn.pl

LED dla rolnictwa, przemysłu spożywczego i transportu kolejowego, rola emocji w odbiorze światła, czy aktualne wyzwania dla świata oświetleniowego w związku z wiodącą rolą technologii LED. W konferencji wezmą udział przedstawiciele firm Osram, Philips, Schroeder, Krulen oraz kadra naukowa Politechniki Poznańskiej.

Klucz do bezawaryjnego zasilania O nowoczesnych rozwiązaniach, detekcji zwarć oraz automatyce w rozdzielnicach średnionapięciowych mówić będą paneliści konferencji „Elektroenergetyczne stacje i rozdzielnice średniego napięcia”.

Wydarzenie odbędzie się 27 maja (środa) w ramach XIII Konferencji Naukowo-Technicznej z cyklu „Instalacje elektryczne niskiego, średniego i wysokiego napięcia”. Do udziału w dyskusji zostali zaproszeni praktycy i eksperci z ABB, Elektrobudowa, Elektromontaż Poznań, ZPUE Holding, Elektrometal Energetyka oraz Politechniki Wrocławskiej.

Obie konferencje, jak i udział w targach Expopower, są bezpłatne. Na ekspozycji w Poznaniu wystawcy zaprezentują m.in. maszyny i urządzenia energetyczne oraz elektroenergetyczne a także sprzęt związany z wytwarzaniem, przesyłaniem i dystrybucją energii. Więcej informacji o targowych nowościach i wydarzeniach na www.expopower.pl.

oferty firm

Zasilacze LED z serii GLP

D

iody LED w każdej aplikacji oświetleniowej wymagają zasilania niskim bezpiecznym napięciem stabilizowanym, wolnym od zakłóceń i odseparowanym od sieci 230 V AC. Wymagania te mogą być zapewnione dzięki zastosowaniu nowoczesnych zasilaczy impulsowych, zbudowanych zgodnie z zasadami sztuki inżynierskiej, z wysokiej jakości komponentów. Aby zasilacz taki spełniał wszystkie stawiane wymagania, musi on jednocześnie odpowiadać europejskim regulacjom w zakresie bezpieczeństwa (LVD) oraz kompatybilności elektromagnetycznej (EMC).

Oferta zasilaczy w hermetycznych obudowach IP67 dostępna na rynku aplikacji LED poszerzyła się ostatnio o nową rodzinę takich urządzeń – markę GLP – Global Leader Power. Stanowią one nową jakość w tej kategorii zasilania. Są zgodne z aktualnymi wymogami zdefiniowanymi w normach EN 61347-2-13 oraz EN 55015, a wersja zasilacza z filtrem PFC odpowiada wymaganiom normy EN 61000-3-2 Klasa C. Zasilacze te mogą być łatwo i bezproblemowo montowane zarówno w nowych jak też istniejących instalacjach i stanowią doskonałą alternatywę dla popularnych i obecnych już na rynku rozwiązań. Ich wymiary oraz rozstaw otworów montażowych są podobne lub identyczne, co dodatkowo ułatwia montaż.

Gama dostępnych modeli jest szeroka, od zasilaczy 12 ÷ 150 W w obudowach z tworzywa sztucznego do urządzeń 60 ÷ 300 W w obudowach metalowych. Oprócz najpopularniejszych wersji stałonapięciowych, jak np. GPV-35-12 czy GPV-60-12, dostępne są modele ze stabilizacją prądu 350 mA, 700 mA, 1050 mA itp., a droższe wersje wyposażono w filtr PFC, np. GPVP-60-12 i GPCP-60-1050. Prócz tego w ramach rodziny GLP oferowane są też zasilacze z funkcją DIMMING (3 w 1) oraz stałonapięciowe w metalowych obudowach, o większej mocy, sięgającej 300 W (seria GLG). Taka obudowa zapewnia lepszą wymianę ciepła z otoczeniem, co jest szczególnie ważne dla jednostek o większej mocy, zwłaszcza powyżej 150 W. Seria GLG dostępna jest także w wersji z potencjometrem do regulacji napięcia wyjściowego, zwykle w zakresie ±10%, oraz do ograniczenia wydajności prądowej, zwykle w zakresie 50-100% nominalnej.

Modele GLG-100 oraz GLG-150 wyróżnia dodatkowa funkcjonalność, tj. C.V. + C.C., czyli zdolność do pracy jako źródło stałoprądowe po osiągnięciu prądu znamionowego przez obciążenie typu LED. Wysoka sprawność przetwarzania energii elektrycznej wynosząca ok. 90% oraz trwałość i odporność na ciężkie warunki pracy sprawiają, że z pełną odpowiedzialnością oferowana jest na nie 5-cio letnia gwarancja.

Zasilacz GPV-12-12

Zasilacz GPV-60-12

Zasilacz GLG-150-12A

Zasilacz GLG-300-12

Global Leader Power tel. 32 44 00 950 kontakt@glpower.pl www.glpower.pl

www.luxmagazyn.pl

2/2015

15

oferty firm

Aranżacja ogrodowego oświetlenia Oświetlenie zewnętrzne, podkreślające detale architektoniczne oraz uroki ogrodu, stanowi kluczowy element wykończenia każdego domu. Warto aby inwestor już na etapie wyboru projektu oraz dostosowania architektury krajobrazu działki, wiedział jakie oprawy dobrać aby wyróżnić detale otoczenia i budynku.

Strefy funkcjonalne: bezpieczeństwo, wypoczynek, dekoracja Projektując przydomowe oświetlenie zewnętrzne warto na samym początku wyznaczyć trzy strefy przypisane do funkcji bezpieczeństwa, rekreacji oraz dekoracji. Obszary wymagające doświetlenia szczególnie w obrębie bramy dojazdowej, wejścia do domu, altany czy garażu można przypisać do strefy bezpieczeństwa. Sprawdzają się tutaj kinkiety, naświetlacze ledowe z czujnikiem ruchu, a także oprawy najazdowe. W obszarach rekreacyjnych – na tarasie, werandzie i w altanie, sprawdzą się wysokie lampy słupkowe lub w przypadku zabudowy – lampy wiszące. Przyjemną atmosferę można uzyskać dzięki zainstalowaniu opraw emitujących światło rozproszone.

Stopień ochrony Oprawy stosowane w oświetleniu zewnętrznym i ogrodowym są narażone na działanie czynników atmosferycznych takich jak deszcz, śnieg, grad oraz zanieczyszczeń, takich jak pył czy kurz, dlatego przed zakupem należy upewnić się jaką klasę odporności posiada dane urządzenie.

W przypadku oświetlenia ogrodowego i zewnętrznego zastosowanie znajdą modele o klasie szczelności na poziomie co najmniej IP54. Zapewniają one ochronę przed kroplami padającymi pod dowolnym kątem, ze wszystkich stron oraz wnikaniem pyłu w ilościach zakłócających pracę urządzenia.

Nowość w oprawach ogrodowych – LED Orbit Orbit LED to nowa oprawa dekoracyjna w asortymencie GTV dedykowana do oświetlania podjazdów, drzwi wejściowych, schodów, ścian budynków oraz tarasów. Zastosowanie technologii oświetleniowej LED pozwala oszczędzać energię, dlatego aranżacja światła w ogrodzie nie musi kojarzyć się z luksusem.

Dzięki bardzo wysokim wartościom strumienia świetlnego i korzystnym parametrom ekonomicznym, oprawy GTV mogą z powodzeniem zastąpić tradycyjne oświetlenie zewnętrzne.

Lampa stanowiąca integralną część oprawy posiada 30 wysokowydajnych diod SMD 2835, których żywotność wynosi blisko 40 000 godzin.

16

2/2015

www.luxmagazyn.pl

Najnowsza kolekcja ogrodowa marki GTV jest dostępna w dwóch wersjach kolorystycznych: czarny oraz inox. Źródła światła umieszczone są w górnej części oprawy, ukryte we wnętrzu konstrukcji. Dzięki wbudowanej soczewce odbijającej światło, zyskujemy strumień świetlny o mocy 500 lm przy poborze energii 7 W. Oprawa dostępna w wersji do montażu w podłożu lub na fasadzie – montaż skośny lub równoległy.

Produkt wykonany ze stali nierdzewnej ze stopniem ochrony IP54.

Szeroka kolekcja opraw ogrodowych LED GTV Jardi, Gardino i Albero Firma GTV oprócz nowej serii opraw ogrodowych LED Orbit, posiada w swoim portfolio produktów trzy kolekcje nowoczesnych opraw LED przeznaczonych do ogrodu. Produkty dostępne są w sprzedaży w autoryzowanych hurtowniach elektrotechnicznych GTV.

LED JARDI Oprawa zewnętrzna sprawdzająca się przy zastosowaniu w parku lub ogrodzie. Korpus produktu wykonany ze stali nierdzewnej. Klosz osłaniający źródła światła z poliwęglanu o wysokim stopniu odporności na czynniki mechaniczne. Cała oprawa zapewnia wysoki poziom odporności na wszelkiego rodzaju czynniki atmosferyczne – producent deklaruje stopień ochrony IP54. Czarny kolor powłoki daje estetyczny wygląd oprawy w trakcie całego okresu eksploatacji. Źródłem światła są diody LED SMD 2835 – 60 szt., dzięki którym uzyskujemy strumień świetlny o mocy 960 lm przy poborze energii 11 W.

LED GARDINO Oprawa wyposażona w 30 wysokowydajnych, energooszczędnych diod LED SMD 2835. Przeznaczona do oświetlenia ciągów pieszych takich jak alejki parkowe, przejścia parkingowe, wjazdy do posesji. Źródła światła umieszczone są w górnej części oprawy, ukryte we wnętrzu konstrukcji. Dzięki wbudowanej soczewce odbijającej światło zyskujemy strumień świetlny

oferty firm

o mocy 520 lm. Oprawa dostępna w wersji do montażu w podłożu lub na fasadzie – montaż skośny lub równoległy. Produkt wykonany ze stali nierdzewnej ze stopniem ochrony IP54

LED ALBERO Oprawa o nowoczesnym i minimalistyczny wyglądzie. Wysoka jakość wykonania oraz odporny materiał – stal nierdzewna – gwarantują długie i bezawaryjne użytkowanie. Oprawa LED Albero GTV wyposażona jest w 60 wysokowydajnych diod SMD 2835, które rozmieszczone są równomiernie w górnej i dolnej części klosza. Gwarantuje to szeroki strumień świetlny o mocy 960 lm przy jednocześnie niewielkim poborze mocy – 11 W. Oprawy dostępne w wersji stojącej – do montażu w podłożu oraz w wersjach kinkietowych do montażu na fasadzie. Stopień szczelności to IP54.

Przykład zastosowania opraw ogrodowych JARDI GTV

O firmie GTV jest międzynarodowym dystrybutorem oraz czołową firmą na polskim rynku oświetlenia. Oferuje pełną gamę produktów – od źródeł światła, aż po gotowe rozwiązania oświetleniowe. Działamy na kilkunastu rynkach europejskich, m.in. w Niemczech, Rumunii, Austrii, Węgrzech, Czechach, Słowacji oraz wszystkich krajach bałtyckich. GTV to nowoczesna i profesjonalnie zarządzana firma – zaufany partner biznesowy dla kontrahentów na całym świecie. Na pozycję jednego z liderów pracowaliśmy ponad 17 lat, zawsze oferując najwyższej jakości produkty, spełniające najsurowsze normy jakościowe.

GTV ul. Przejazdowa 21 05-800 Pruszków tel. + 48 22 444 75 00 fax + 48 22 444 75 01 mail: info@gtv.com.pl www.gtv.com.pl

www.luxmagazyn.pl

2/2015

17

oferty firm

Pokaż się klientom we właściwym świetle!

F

irma Prinz Optics dzięki unikalnemu know-how, tworzy powłoki na szkle, które stosowane są w produkcji filtrów optycznych, konwersyjnych oraz dichroicznych.

Prinz Optics od momentu założenia w 1992 r., aż do dziś rozwija technologię produkcji i modernizuje park maszynowy, przez co wychodzi naprzeciw potrzebom klientów z różnych branż tj. oświetlenie, architektura, sztuka, technika medyczna i przemysłowa. Filtry wytwarzane są metodą zanurzeniową zol-żel, dzięki czemu spełniają oczekiwane wymagania techniczne i jakościowe.

Różnego rodzaju źródła światła mają różne temperatury barwowe mierzone w stopniach Kelvina. Oferowane przez firmę Prinz Optics filtry konwersji kolorów są filtrami, które zmieniają temperaturę barwową światła. Zastosowanie filtrów konwersyjnych umożliwia obniżanie lub podwyższanie temperatury barwowej w różnym stopniu, dzięki czemu z różnych źródeł światła można uzyskać oczekiwaną barwę światła. Innym zastosowaniem jest podkreślenie tonacji koloru źródła światła. Stosowane jest to w szczególności do oświetlenia towarów, zwłaszcza żywności. Optymalnie dobrane oświetlenie, uwydatnia świeżość mięsa, pieczywa itp.

ZALETY STOSOWANIA FILTRÓW KONWERSYJNYCH Redukcja promieniowania podczerwonego IR • • •

zmniejszone oddziaływanie ciepła na produkty spowolnione odparowywanie wody i wilgotności produktów zmniejszenie wysuszania się produktów

Redukcja promieniowania UV • • • •

brak efektu starzenia się tkanin, skór, plastiku niska skłonność do przyciągania owadów zmniejszenie ilości odpadów i zepsucia, ochrony przed marnowaniem żywności ochrona przed zmianą konsystencji żywności, ochrona przed zmianą kolorów żywności, zachowanie oryginalnych smaków

Profesjonalne oświetlenie sklepów • •

doskonałe oddawanie barw produktów uczucie luksusu i przyjaznej atmosfery w sklepach, ze względu na indywidualne oświetlenie różnych produktów, możliwość tworzenia scen świetlnych (z wielu małych źródeł światła zamiast lamp fluorescencyjnych)

Szerokie zastosowanie filtrów •

mięso, owoce, warzywa, pieczywo, ryby, sery, alkohol, odzież, wyroby skórzane, meble, dywany, kosmetyki, słodycze

Wysoka jakość filtrów • • •

odporność na działanie wysokich temperatur – do 450°C odporność na kwasy, alkohol i rozpuszczalniki na bazie alkoholu dożywotnia jakość i zachowanie kolorów

Oszczędność czasu i pieniędzy • • •

raz zamontowany filtr działa przez cały okres użytkownia oprawy, reflektora brak potrzeby serwisowania – wygoda i oszczędność różnorodność źródła światła: CDM-T, SDW-T, HMI, diody LED i inne.

Zysk •

18

2/2015

www.luxmagazyn.pl

badania konsumenkie dowodzą, że dzięki profesjonalnemu oświetleniu artykułów, wartość koszyka zakupowego zwiększa się, aż do 70%

oferty firm

•

wzrost obrotów, zwiększenie przywiązania klientów, zwiększony impuls zakupowy

Więcej informacji o szklanych filtrach, znajdą Państwo na stronie internetowej www.szklodlabiznesu.pl

Firma Prinz Optics służy także fachową poradą i pomocą w doborze odpowiednich filtrów do realizacji projektów.

Zamów bezpłatne próbki: email: marcin@prinzoptics.pl tel: +48 602 351 265

Marcin Grzebulski Business Development Manager Prinz Optics Polska ul. Ciołka 13 01-445 Warszawa marcin@prinzoptics.pl www.prinzoptics.pl

Czasopismo dostępne do kupienia w salonach prasowych Empik oraz prenumeracie redakcyjnej i Kolporter

www.luxmagazyn.pl/prenumerata prenumerata@luxmagazyn.pl

www.luxmagazyn.pl

2/2015

19

oferty firm

Oświetlenie przemysłowe

P

odstawowe wymagania dotyczące oświetlenia przemysłowego reguluje norma PN-EN 122464-1:2012 „Światło i Oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Miejsca pracy we wnętrzach”. Norma ta opisuje podstawowe parametry oświetlenia oraz podaje ich tabelaryczne wartości. W zależności od obszarów wnętrza, zadań, działalności podawane są: • natężenie oświetlenia eksploatacyjne – Em, • maksymalne granice ujednoliconej oceny olśnienia – UGR, • minimalną równomierność natężenia oświetlenia – Uo, • minimalny wskaźnik oddawania barw – Ra, • specyficzne wymagania np. rozpoznawanie barw bezpieczeństwa.

Działalność przemysłowa – w zależności od branży – stwarza bardzo zróżnicowane wymagania dotyczące oświetlenia.

Występują tu miejsca pracy, dla których przewidziane są wartości parametrów oświetleniowych znacznie przekraczające wartości przewidziane dla miejsc pracy biurowej. Zastosowanie oświetlenia LED tworzy nową jakość w oświetleniu przemysłowym a Producenci opraw oświetleniowych dostosowali swoją ofertę do potrzeb Inwestorów i Projektantów, tak aby sprostać ich zróżnicowanym wymaganiom.

Oprawy przemysłowe uniwersalne Najbardziej popularne oprawy przemysłowe LED, wykorzystywane do oświetlenia dużych hal fabrycznych i magazynowych jak i pojedynczych miejsc pracy w niewielkich warsztatach.

Sprawdzają się także przy oświetlaniu pomieszczeń czystych (sanitariaty, szatnie). Oprawy te charakteryzują się wysoką szczelnością (IP), odpornością na uderzenia (IK) oraz na trudne warunki użytkowania. Taką oprawą jest np. Codar Led, produkowany w szerokim zakresie mocy (max. do 93 W), posiadający IP66 i IK09. Codar Led może być wykorzystywany do oświetlania różnych powierzchni przemysłowo-magazynowych, w tym

20

2/2015

www.luxmagazyn.pl

do oświetlenia wysokich hal produkcyjnych. Wersja produkowana z dodatkowym odbłyśnikiem zapewniającym wąskostrumieniowy rozsył światłości może być wykorzystana do efektywnego oświetlenia magazynów wysokiego składowania.

Wysoka skuteczność świetlna LED pozwala na zmniejszenie kosztów energii o ok. 50%. Trwałość źródeł LED, czterokrotnie przekraczająca trwałość świetlówek, pozwala na bezawaryjną pracę i brak kosztów serwisu w długim okresie.

Oprawy przemysłowe dużej mocy Oprawy LED tego typu, zastąpiły popularne oprawy typu high-bay. Wysoka moc (do 260 W) umożliwia ich zastosowania wszędzie tam gdzie wymagane jest wysokie natężenie oświetlenia przy jednoczesnym wysokim montażu opraw. Wysoka szczelność (IP65), odporność na uderzenia (IK10) a także możliwość wyboru rozsyłu światłości, umożliwiają zastosowanie opraw z rodziny Factor Led w wysokich halach i magazynach.

Trwałość źródeł LED, trzykrotnie przekraczająca trwałość lamp wyładowczych pozwala na bezawaryjną pracę, brak konieczności serwisu i wymiany źródeł – co w przypadku lamp montowanych na dużych wysokościach, jest wymierną korzyścią.

oferty firm

Oprawy przemysłowe systemowe

Oprawy przemysłowe kanałowe

Zastosowanie technologii LED w oświetleniu przemysłowym umożliwiło stworzenie nowej kategorii opraw, łączącej najlepsze cechy uniwersalnych opraw przemysłowych z atrakcyjnym wyglądem i niewielkimi wymiarami. Wysoka szczelność, okablowanie przelotowe oraz dostępność łączników pozwala na szybkie budowanie linii świetlnych o różnych kształtach i długościach. Interesująca forma, pozwala na zastosowanie tego typu opraw również w pomieszczeniach socjalnych typu szatnie i stołówki. Wysoka skuteczność świetlna to oszczędność energii o ponad 50%.

Oprawy tego typu to najczęściej stosowane rozwiązanie w trudno dostępnych miejscach, takich jak kanały technologiczne czy pomieszczenia obsługi. Polecane są także do doświetlenia elementów maszyn. Technologia LED zastosowana w tego typu oprawach pozwala na znaczne zmniejszenie ich gabarytów oraz rezygnację z zabezpieczenia klosza siatką przy zachowaniu wysokiej trwałości i odporności na uderzenia. Długa żywotność oprawy pozwala na bezawaryjną eksploatację w trudnodostępnych miejscach.

Lena Lighting S.A. ul. Kórnicka 52 63-000 Środa Wielkopolska tel. +48 (061) 28 60 300 fax.+48 (061) 28 54 059 office@lenalighting.pl www.lenalighting.pl

www.luxmagazyn.pl

2/2015

21

oferty firm

SkyLight – system sterowania oświetleniem dla przemysłu

Firma RABBIT Sp. z o.o. opracowała inteligentny system zdalnego zarządzania oświetleniem SkyLight, który jest przeznaczony do hal i innych obiektów przemysłowych. Założeniem funkcjonalnym rozwiązania była racjonalizacja wykorzystania energii świetlnej i osiągnięcie istotnych oszczędności.

Z

akład pracy działa często w systemie wielozmianowym, a więc także bez naturalnego światła. Poszczególne pomieszczenia są wykorzystywane w różnym stopniu, z różną częstotliwością i intensywnością. Ich oprawy oświetleniowe znajdują się zwykle wysoko, w trudno dostępnych miejscach. Lampy oświetlają powierzchnię większą niż jedno stanowisko robocze, zatem pracownik nie czuje się dysponentem oświetlenia, z którego korzysta, w związku z czym trudno jest oczekiwać, że wyłączy zbędne oświetlenie.

W hali i w magazynie Pod względem wymogów oświetleniowych można rozróżnić dwa typy pomieszczeń. Pierwsze z nich, np. hale produkcyjne z oknami wykorzystują – przynajmniej częściowo – światło dzienne, ale często wymagają doświetlenia. Moc sztucznego światła powinna być dostosowywana do otaczających warunków tak, by bilans był jak najbliższy warunkom optymalnym. Drugi typ to praktycznie ciemne pomieszczenia, np. magazyny, gdzie zawsze praca wiąże się z włączeniem światła.

Hale produkcyjne różnią się od magazynów większym zapotrzebowaniem na moc świetlną, gdyż stanowiska robocze muszą być jasne. Aby zoptymalizować funkcjonowanie oświetlenia w takich miejscach, w zależności od pory dnia, pogody i rodzaju prowadzonych prac (procesu technologicznego) należy zmieniać ilość zapalonych lamp i ich moc: włącza się jedne źródła światła, a wyłącza inne. Pewne aranżacje świetlne powtarzają się cyklicznie (co rano, co dzień, co tydzień itd.).

Inne pojawią się wyjątkowo – np. gdy trwają nocne prace serwisowe przy jednym ze stanowisk roboczych.

Magazyn powinien być z kolei oświetlony tylko doraźnie, gdy się z niego korzysta i tylko w odpowiedniej części. Jeśli np. korzystamy z magazynu co 10 minut przez minutę, obsługa przypuszczalnie będzie miała tendencję do pracy przy stale włączonym świetle. Natomiast inteligentny system pozwala ograniczyć czas iluminacji, a jednocześnie dostosować szybkość rozjaśniania oświetlenia do potrzeb ludzkiego oka. Takie rozwiązanie daje nawet 90-procentowe oszczędności energii.

22

2/2015

www.luxmagazyn.pl

System SkyLight System oświetlenia oparty na diodach LED umożliwia regulację natężenia światła bez utraty sprawności. SkyLight współpracuje bezprzewodowo z inteligentnymi oprawami LED. Uruchamia lampy lub grupy lamp LED zgodnie z określonymi przez użytkownika harmonogramami. W każdym harmonogramie pracy określa się przedziały czasowe, w których wybrane lampy działają zgodnie z ustalonymi parametrami.

Zainstalowany w oprawie LED sterownik zawiera czujniki oświetlenia i ruchu, co pozwala dostosować parametry oświetlenia do konkretnych potrzeb. Oprawa LED komunikuje się z komputerem zarządzającym bezprzewodowo w paśmie 2,4 GHz. Zależnie od potrzeb użytkownika oprawa LED możne pracować w jednym z trzech trybów: • czujnik natężenia oświetlenia pozwala ustawić pożądaną moc lampy – jeśli tryb ten zostanie przypisany do

oferty firm

•

•

harmonogramu pracy, to w zadanym czasie lampa lub grupa lamp będzie włączona z tą mocą; czujnik ruchu reguluje trzy parametry: poziom mocy lamp w stanie nieaktywnym (tj. gdy czujnik nie odbiera sygnałów ruchu) i aktywnym oraz czas zwłoki, czyli przejścia z jednego stanu do drugiego; czujnik światła mierzy luminancję, by w trybie pracy nadążnej osiągać pożądany poziom natężenia oświetlenia, np. na stanowisku pracy.

Funkcjonalność Dobrze rozwiązany system sterowania ułatwia zarządzanie inteligentnymi oprawami LED. Pozwala np. ustawiać i modyfikować poziom oświetlenia, harmonogramy i czasy działania (opóźnienia wyłączenia) lamp. Oprócz stałych harmonogramów można tworzyć chwilowe rozwiązania odpowiednio do bieżących potrzeb, np. w razie awarii, nieprzewidywanej zmiany procesu technologicznego czy nieplanowanej dostawy.

SkyLight ułatwia ocenę ekonomicznego wyniku wprowadzonej modernizacji, gdyż dostarcza bieżących danych o poborze mocy i zużyciu energii przez system, a także o trybach pracy poszczególnych opraw. Użytkownik może więc szybko zmodyfikować warunki pracy lamp i skorygować jakość oświetlenia (uprawnienia dostępu do programu są trójstopniowe).

Interaktywny plan przedstawia użytkownikom na ekranie graficzny obraz istotnych danych: do których stanowisk dociera oświetlenie naturalne, jaki jest dzienny i tygodniowy rozkład aktywności pracowników i jakie są aktualnie temperatury opraw. System może być obsługiwany przy pomocy ekranu dotykowego. Dzięki bieżącej sygnalizacji problemów technicznych w instalacji unika się wysokich kosztów przeglądów infrastruktury i niespodziewanych napraw.

Firma Rabbit oferuje pomoc przy wyborze najlepszego rozwiązania oraz dostosowanie go do istniejącej instalacji i indywidualnych potrzeb użytkownika. Dzięki temu nowoczesny i elastyczny system SkyLight pozwala każdemu przedsiębiorstwu sprawnie i racjonalnie zarządzać oświetleniem.

RABBIT Sp. z o.o. ul. Krakowska 141- 155 50–428 Wrocław tel. 71 328 50 65 rabbit@rabbit.pl www.rabbit.pl

www.luxmagazyn.pl

2/2015

23

oferty firm

Seria Light Step – oświetlenie projektowane dla użytkowników

F

irma Miloo Electronics powołując brand Miloo Lighting, specjalizujący się w tworzeniu wysokowydajnych opraw w technologii LED, zadbała o to, aby dostarczane rozwiązania spełniały oczekiwania wszystkich wymagających klientów. W obecnej chwili do bogatej oferty produkowanych opraw oświetleniowych LED, dołączyła nowa seria o nazwie Light Step. Podobnie jak wszystkie produkowane przez Miloo Lighting oprawy, również ta rodzina opraw zapewnia 100 000 godzin żywotności, 5 lat gwarancji oraz bardzo dobre parametry świetlne połączone z uniwersalnym wzornictwem.

Współczesne potrzeby rynku, zwłaszcza architektów i deweleperów, zainspirowały naszych konstruktorów do stworzenia energooszczędnego rozwiązania przeznaczonego do oświetlenia ścieżek komunikacyjnych oraz korytarzy,

24

2/2015

www.luxmagazyn.pl

zarówno tych wewnętrznych jak i zewnętrznych. Light Step to najlepsza forma doświetlenia często bardzo ciemnych (pozbawionych światła słonecznego) klatek schodowych użytkowanych przez całą dobę. Dzięki niewielkiej mocy i dużej wydajności świetlnej oprawa umożliwia redukcję wysokich kosztów zużycia energii elektrycznej. Zgodnie z ich rolą oprawy Light Step przeznaczono do montażu blisko sufitu, aby uniknąć optycznego zmniejszenia (i tak często) bardzo wąskiej przestrzeni korytarzy. Budowa oprawy Light Step pozwala również na dodatkowe wyposażenie jej w zewnętrzny czujnik ruchu, dzięki któremu włączenie światła nastąpi tylko wtedy gdy będzie to niezbędne do oświetlenia drogi komunikacyjnej.

Często zdarza się, że niektóre z pomieszczeń wymagają zastosowania szczelnego (hermetycznego) typu opraw, które

oferty firm

mimo narażenia na czynniki zewnętrzne (np. takie jak wilgoć, opary gazów) zapewnią ich długotrwała pracę. Wychodząc na przeciw zapytaniom klientów, Miloo Lighting zaprojektowała oprawy LED o podwyższonym stopniu szczelności (IP 65).

Oświetlenie to można stosować na zewnętrznych klatkach schodowych, korytarzach i miejscach o wysokiej wilgotności powietrza, do których należą m.in. łazienki, sauny oraz kuchnie. Hermetyczne oprawy Light Step przeznaczone do montażu natynkowego (NTH), jak również podtynkowego (PTH) w pełni pozwalają na zastosowanie ich jako głównego oświetlenia w/w pomieszczeń.

Profesjonalne, szczelne oświetlenie Light Step można także zastosować w zewnętrznych pomieszczeniach gospodarczych.

Z powodzeniem poradzi sobie z długotrwałym działaniem zanieczyszczeń, kurzu, wilgoci lub nawet bezpośrednim kontaktem z wodą. Hermetyczne oprawy Miloo Lighting to także gwarancja bezpieczeństwa oraz utrzymania odpowiedniego natężenia światła podczas przewidzianego okresu użytkowania.

Jednak Light Step to nie tyko oprawa do klatek schodowych i miejsc o wysokiej wilgotności. Prosta bryła i uniwersalna forma idealnie wkomponuje się w każde nowoczesne wnętrze.

Dostępne konfiguracje (rodzaje barw) oraz sposoby montażu

umożliwiają zamontowanie jej w różnego typu sufitach. Rodzina Light Step uzupełniła portfolio opraw biurowych Quattro, które od kilku lat z powodzeniem wykorzystywane są do zastosowań biurowych.

Seria opraw Light Step to odpowiedź na różnorodne potrzeby użytkowników, szczególnie deweleporów, architektów ale także prywatnych inwestorów. Schody i korytarze powinny być jasno oświetlone wieczorem. Zastosowanie technologii LED umożliwa korzystanie z nich bez uszczerbku dla kieszeni przez całą dobę. Light Step to także doskonałe rozwiązanie dla osób, które poszukują uniwersalnego oświetlenia do obiektów użyteczności publicznej. Wydajne i ekonomiczne rozwiązanie spełni trudne wymagania w tym: narażenie na dużą wilgotność, kurz i opary gazów. Oprawy Light Step to odpowiedź na realne potrzeby rynku, czyli zastosowanie technologii LED do różnorodnych zadań.

MILOO-ELECTRONICS Sp. z o.o.

Stary Wiśnicz 289, 32-720 Nowy Wiśnicz tel. +48 146621955, fax +48 146621912 biuro@emiloo.pl www.emiloo.pl

www.luxmagazyn.pl

2/2015

25

oferty firm

Oświetlenie na miarę LEED Platinum Fabryka Volkswagena w amerykańskim Chattanooga jest przykładem przedsiębiorstwa wszechstronnie dążącego do minimalizacji kosztów eksploatacyjnych i środowiskowych. Jednym z najistotniejszych elementów tej ekologicznej inwestycji jest nowoczesny system oświetlenia.

M

ając na względzie korzyści ekologiczne, wizerunkowe i ekonomiczne, coraz częściej buduje się certyfikowane obiekty przemysłowe. Według firmy konsultingowej Pike Research, powierzchnia „zielonych budynków” na świecie będzie zwiększać się średnio o 820 mln m2 rocznie, by w 2020 sięgnąć 5 mld m2. Jednym z liderów tego trendu jest grupa Volkswagen America. Zakład koncernu w Chattanooga, produkujący samochody w technologii „czystego diesla”, uzyskał platynowy certyfikat LEED m. in. dzięki energooszczędnemu systemowi oświetlenia.

Oszczędność energii elektrycznej Znaczącą część energii elektrycznej dostarczają zakładowi panele solarne o pojemności 9,5 MW. Baterie słoneczne zajmują obszar o powierzchni ponad 26 ha. Istotnym źródłem oszczędności jest również nowoczesny system oświetlenia hal, pozwalający zaoszczędzić nawet 20% energii. – Długość ciągów świetlnych w kompleksie Volkswagen Chattanooga wynosi 34 km. Wykorzystano tu przemysłowe rozwiązanie TRILUX E-Line, co pozwoliło ograniczyć zużycie prądu do 4 W/m2 – mówi Adam Gołąb, Menedżer

ds. Efektywności Energetycznej w firmie TRILUX Polska. – Dodatkowo, technologię LED wykorzystano w oświetleniu zewnętrznym. Nowoczesne rozwiązania działające przy alejkach i drogach na terenie zakładu gwarantują oszczędność około 100 tys. kWh rocznie – uzupełnia ekspert.

Oszczędność wody i zmniejszona emisja CO2 Oświetlenie to jednak nie jedyny obszar, w którym wdrożono

TRILUX E-Line LED Przemysłowa oprawa E-Line LED charakteryzuje się skutecznością świetlną sięgającą 134 lm/W oraz trwałością rzędu 50 000 roboczogodzin. Odporna na zanieczyszczenia oprawa jest rozwiązaniem rekomendowanym do zastosowań w przemyśle.

26

2/2015

www.luxmagazyn.pl

oferty firm

proekologiczne innowacje. Uwagę poświęcono również oszczędności wody i zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych.

Nowatorska technologia malowania przyczyniła się do redukcji ilości wytwarzanego CO2 o 20%. Dodatkowo, zastosowanie w procesie kilku technologii oszczędzania wody pozwoliło na zmniejszenie jej zużycia o 120 tys. litrów na dzień. W skali miesiąca zużycie wody ograniczono więc o około 3,6 mln litrów.

Dbałość o faunę i florę Na etapie budowy zadbano również o roślinność i siedliska dzikich zwierząt, zastane na należącym do fabryki obszarze. Wprowadzone zostały środki ochrony zapewniające ich przetrwanie po uruchomieniu zakładu. Dodatkowo, by zapewnić zwierzynie bezpieczne funkcjonowanie wokół obiektu, przywrócono do istnienia dwa okalające przedsiębiorstwo strumienie. Ogół zaimplementowanych rozwiązań pozwolił Volkswagen Chattanooga uzyskać ponad 80 punktów według metodologii LEED i otrzymać certyfikat na poziomie Platinum.

TRILUX Polska Sp. z o. o. ul. Wał Miedzeszyński 630 03-994 Warszawa tel. +48 226 71 62 88 (89) fax +48 226 71 63 00 info.pl@trilux.com www.trilux.com/pl

reklama

www.luxmagazyn.pl

2/2015

27

oferty firm

Spektrometry mobilne GL SPECTIS 1.0 TOUCH GL Spectis 1.0 Touch firmy GL Optic to mobilny spektrometr wykorzystujący system Android oraz oferujący możliwości komunikacyjne w postaci WiFi oraz Bluetooth. To poręczne urządzenie przyciąga uwagę dzięki wielu nowym funkcjom i zaletom. Instrument nie wymaga łączności z komputerem w celu dokonywania pomiarów i niezwłocznie pokazuje najważniejsze wyniki na zintegrowanym ekranie dotykowym. Wydajność baterii spektrometru wynosi 6 godzin, a wbudowany nośnik danych jest w stanie pomieścić wyniki 1000 pomiarów.

GL SPECTIS 1.0 jest idealnie przystosowany do analizy widma źródeł światła. Może być wykorzystywany przez specjalistów z różnorodnych obszarów – zarówno przy precyzyjnej analizie kompletnych instalacji oświetleniowych, takich jak LED-owe systemy oświetlenia ulicznego, jak i przy standardowej kontroli jakości produkcji. Pomiary wykonywane są szybko i niezawodnie – zarówno w hali produkcyjnej, podczas serwisowania instalacji oświetleniowych, jak również przy certyfikacji źródeł oświetlenia takich jak komponenty LED do tradycyjnych lamp żarowych.

Zaletami spektrometru są wysoka czułość oraz innowacyjna redukcja szumu. Pozwala to na dokonywanie rzetelnych pomiarów nawet przy bardzo niskiej sile sygnału. Urządzenie jest dostarczane ze skorygowaną o kąt kosinus głowicą optyczną z dyfuzorem, co pozwala na wykonywanie analizy widmowej z dowolnego kąta. Przed doręczeniem klientowi instrument jest kalibrowany, co pozwala na pomiar w jednostkach bezwzględnych takich jak luks, kandela i lumen. Proces kalibracji przebiega w zgodzie ze standardami czołowych instytutów norm i standardów oraz podlega pisemnemu potwierdzeniu ze strony producenta.

GL SPECTIS 1.0 Touch wykorzystuje indywidualne kodowanie w celu rozpoznania rodzaju głowicy optycznej i automatycznie dobiera odpowiednią kalibrację. Pozwala to konsekwentnie unikać błędów pomiarowych. Spektrometr może przesyłać dane poprzez slot kart SD, W-LAN, Bluetooth oraz USB 2.0.

Jego system operacyjny bazuje na Androidzie. Wymiary urządzenia to 74 x 146 x 24 mm przy wadze 315 g.

Podstawowe dane techniczne: • • • • • •

Zakres widma: 340-750 nm lub 640 – 1050 nm Rozdzielczość fizyczna: ~1.7 nm Dokładność spektroradiometryczna: ± 4 % Niepewność pomiaru współrzędnych chromatycznych (x,y): ± 0.0015 Wymiary (szer. x wys. x głęb.): 74 mm x 146 mm x 24 mm Ciężar: 315 g

GL Optic R&D Center Poland ul. Poznańska 70 62-040 Puszczykowo tel. +48 60 18 15 517 kontakt@gloptic.com www.gloptic.com

28

2/2015

www.luxmagazyn.pl

oferty firm KONICA MINOLTA CM-700D / CM-600D Konica Minolta CM-700d i CM-600d to przenośne spektrofotometry o geometrii sferycznej i poręcznej pionowej konstrukcji, idealne do pomiarów barwy próbek o skomplikowanym kształcie i wypukłych powierzchniach. Pomiar może być wykonywany jednocześnie w trybie SCI i SCE (ze składową lustrzaną uwzględnioną i wytłumioną).

Bezprzewodowa komunikacja w technologii Bluetooth® oraz duży kolorowy ekran LCD wyświetlający dane w postaci liczb i wykresów podnosi wydajność i komfort pomiarów.

Model CM-700d oprócz przesłony pomiarowej 8 mm oferuje wymienną przysłonę o średnicy 3 mm, doskonałą do pomiarów małych próbek. Przyjazne menu i prosty panel przycisków urządzenia pozwalają na łatwą konfigurację urządzenia, wybór wzorca i sposobu wyświetlania wyników, zapewniając wysoką wydajność pracy zarówno w laboratorium, jak i na linii produkcyjnej lub w terenie. Nowa generacja przenośnych spektrofotometrów oferuje nowe możliwości i ulepszoną ergonomię dzięki osiągnięciom Konica Minolta w dziedzinie zaawansowanego projektowania układów optycznych i technologii przetwarzania sygnałów.

Wygodne pomiary Z CM-700d i CM-600d możesz mierzyć próbki o dowolnym kształcie! Ergonomiczna pionowa konstrukcja zapewnia dobry uchwyt i pozycjonowanie przyrządu za pomocą jednej ręki nawet na wypukłych powierzchniach. Model CM-700d oprócz przesłony pomiarowej 8 mm oferuje wymienną przysłonę o średnicy 3 mm, niezastąpioną przy pomiarach małych próbek.

Swoboda bez kabla Spektrofotometry CM-700d i CM-600d mogą łączyć się bezprzewodowo z komputerem lub drukarką za pomocą technologii Bluetooth®. To otwiera nowy wymiar swobody działania w pomiarach na linii produkcyjnej, już bez ograniczenia długością kabla. Komunikacja Bluetooth® może mieć zasięg do 100 m umożliwiając także zwrotne wyświetlanie na ekranie spektrofotometru danych kolorymetrycznych albo wyniku oceny jakości Dobry/Zły. Przy pracy stacjonarnej instrument oferuje też możliwość połączenia za pomocą kabla USB. Modele CM-700d i CM-600d są wyposażone w duży ekran LCD ułatwiający szybki odczyt i analizę danych w postaci liczb i zrozumiałych wykresów. Wizualizacja zmierzonego koloru i porównanie ze wzorcem przy dwóch iluminatach ułatwia też natychmiastową ocenę efektów metaweryzmu.

Podstawowe dane techniczne: • • •

• •

Zakres widma: 400-700 nm Rozdzielczość widmowa: 10 nm Powtarzalność: Reflektancja spektralna: odchylenie standardowe maks. 0,1% Wartość chromatyczności: odchylenie standardowe ΔE*ab 0,04 (Warunki pomiaru: biała płytka kalibracyjna zmierzona 30 razy w odstępach 10 s., po przeprowadzeniu kalibracji bieli) Wymiary (szer. x wys. x głęb.): 73 x 211,5 x 107 mm Ciężar: 550 g

Konica Minolta Sensing Europe B.V. Sp. z o.o. Oddział w Polsce ul. Skarbowców 23a 53-025 Wrocław tel. +48 71 330 50 01, 734 52 11 info.poland@seu.konicaminolta.eu www.konicaminolta.pl

www.luxmagazyn.pl

2/2015

29

Raport – OŚWIETLENIE projekty dl a PRZEMYSŁu

Światło najwyższej jakości przy optymalnej efektywności energetycznej

O

świetlenie przemysłowe to pojęcie tak rozległe jak wielka może być różnorodność obiektów przemysłowych. To oświetlenie wnętrz, ale także obiektów otwartych i terenów przemysłowych. Wśród wnętrz przemysłowych znajdziemy m.in. wysokie hale produkcyjne w przemyśle maszynowym i motoryzacyjnym, bardzo wysokie obiekty o dużym zapyleniu, np. w przemyśle hutniczym, pomieszczenia magazynowe w fabrykach i centrach logistycznych, ale także znacznie niższe i czyste obiekty w przemyśle farmaceutycznym lub spożywczym. Ze względu na wysokość oraz infrastrukturę w postaci maszyn lub regałów magazynowych, w wielu pomieszczeniach przemysłowych dostęp do instalacji oświetleniowej jest poważnie utrudniony. Oświetlenie przemysłowe wymaga zatem sprzętu o różnorodnych parametrach fotometrycznych, charakteryzującego się jednak wspólnymi cechami – energooszczędnością i wysoką trwałością.

Obniżanie kosztów produkcji wymaga optymalizacji efektywności energetycznej oświetlenia przemysłowego polegającej na obniżaniu jego kosztów eksploatacyjnych.

Powinno się to jednak odbywać bez pogarszania jakości światła ponieważ dobre oświetlenie obiektów przemysłowych, zwłaszcza produkcyjnych, może stymulować wzrost produktywności pracy. Wysoka wartość natężenia oświetlenia, jego równomierność oraz ograniczenie zjawiska olśnienia we wnętrzach przemysłowych, szczególnie tych w których praca wykonywana jest w sposób ciągły, wpływa bezpośrednio na wydajność i liczbę pomyłek popełnianych przez pracowników, a więc także na wysokość produkcji, jej jakość i liczbę braków. Właściwe oświetlenie wpływa także na bezpieczeństwo personelu i samej firmy, obniża liczbę wypadków, a także podnosi komfort przebywania w pomieszczeniach roboczych.

30

2/2015

www.luxmagazyn.pl

str.

32

Racjonalizacja zużycia energii elektrycznej w przemyśle obniża koszty i chroni środowisko

33

Wymagania prawne i BHP związane z odpowiednim oświetlenia hal przemysłowych

35

Znaczenie światła dziennego

36

Źródła światła do oświetlania obiektów przemysłowych

38

Przemysłowe oprawy oświetleniowe z tradycyjnymi źródłami światła

40

Technika LED w oświetleniu przemysłowym

41

Oświetlenie w pomieszczeniach przemysłowych o podwyższonych wymaganiach czystości

www.luxmagazyn.pl

2/2015

31

Raport – OŚWIETLENIE dla PRZEMYSŁu

Racjonalizacja zużycia energii elektrycznej w przemyśle obniża koszty i chroni środowisko Produkcji przemysłowej zgodnej ze światowymi standardami bezwzględnie powinno towarzyszyć dążenie do wykluczenia negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne. Z kolei konkurencyjność na światowych rynkach wymaga obniżania kosztów produkcji. Jednym z ważnych sposobów dbania o środowisko i racjonalizacji kosztów produkcji staje się zatem obniżanie zapotrzebowania na energię elektryczną, w tym przeznaczoną na oświetlenie, przy równoczesnym zapewnieniu najwyższej jakości światła, która w oczywisty sposób wiąże się z ergonomią pracy.

Dobre oświetlenie jest konieczne Stare i wyeksploatowane oświetlenie istniejących obiektów przemysłowych jest w wielu przypadkach niewystarczające.

Modernizacja oświetlenia wykonana na podstawie fachowego projektu pozwala uzyskać wysoki poziom natężenia oświetlenia zgodny z rygorystycznymi wymaganiami norm, zapewnić jego równomierność i zapobiec męczącemu zjawisku olśnienia.

Właściwe oświetlenie zapewniające warunki dobrego widzenia przeciwdziała zmęczeniu pracowników, zwiększa wydajność i obniża liczbę popełnianych błędów. Podnosi także poziom bezpieczeństwa oraz komfort pracy.

Dobre oświetlenie nie musi być drogie Równocześnie zastosowanie nowoczesnych źródeł światła i opraw z elektronicznymi układami zasilania pozwala uzyskać wysoką efektywność energetyczną i zminimalizować koszty energii elektrycznej, wydłużyć trwałość instalacji oświetleniowej i zwiększyć bezpieczeństwo pracy np. przez zapobieganie efektowi stroboskopowemu na ruchomych częściach maszyn.

Modernizacja oświetlenia daje też okazję do uzyskania kolejnych oszczędności. Funkcja DALI w statecznikach elektronicznych zamontowanych w oprawach świetlówkowych oświetlających wnętrza przemysłowe umożliwia automatyczne sterowanie intensywnością oświetlenia za pośrednictwem systemu komputerowego.

Największe oszczędności dzięki technologii LED Podobne możliwości zapewniają najnowocześniejsze oprawy oświetleniowe wykorzystujące technologię diod świecących

32

2/2015

www.luxmagazyn.pl

LED. Dzięki danym dostarczonym do takiego systemu z odpowiednio umieszczonych czujników światła możliwa jest regulacja poziomu natężenia oświetlenia sztucznego uwzględniająca oświetlenie naturalne w porze dziennej pochodzące z okien i świetlików w dachach hal produkcyjnych. Pomieszczenia produkcyjne mogą być też podzielone na strefy zgodnie z czasowym harmonogramem pracy. W strefach wykorzystywanych jedynie doraźnie oświetlenie może być automatycznie wyłączane przez system dzięki współpracy z czujnikami obecności i ruchu. System taki pozwala na niezależne sterownie każdą z opraw. Możliwe jest także automatyczne sterowanie poziomem natężenia światła w poszczególnych strefach funkcjonalnych, w zależności od natężenia prowadzonych tam prac.

System pozwala zdefiniować różnorodne sceny świetlne, które są następnie realizowane według sekwencji automatycznych lub możliwe są doraźne ręczne zmiany oświetlenia. Centralne programowanie i sterowanie odbywa się za pomocą panelu dotykowego, który dzięki graficznej wizualizacji poszczególnych stref w prosty i intuicyjny sposób pozwala zarządzać ich oświetleniem. Dodatkowo we wszystkich strefach mogą być zamontowane przyciski pozwalające na lokalne zarządzanie przez czasowe ograniczenie lub wyłączenie oświetlenia.

Raport – OŚWIETLENIE dl a PRZEMYSŁu

Wymagania prawne i BHP związane z odpowiednim oświetleniem hal przemysłowych

P

rzepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) zawierają ogólne wymagania dotyczące oświetlenia miejsc pracy. Według art. 207 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) do podstawowych obowiązków pracodawcy należy ochrona zdrowia i życia pracowników przez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Należy przez to rozumieć m.in. zapewnienie odpowiedniego oświetlenia na stanowiskach pracy.

Na podstawie wspomnianego Kodeksu pracy rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, z 2007 r. Nr 49, poz. 330, z 2008 r. Nr 108, poz. 690) stanowi: • w dziale II – Obiekty budowlane i teren zakładu pracy, w § 10.1, zarządza „We wszystkich miejscach na terenie zakładu pracy, w których mogą przebywać pracownicy, pracodawca jest obowiązany zapewnić oświetlenie elektryczne w porze nocnej lub jeżeli oświetlenie dzienne jest niewy-

•

•

•

starczające. Wymagania dotyczące oświetlenia określają Polskie Normy.” w dziale III – Pomieszczenia pracy, rozdział 1 – Przepisy ogólne, w § 15.1, zarządza „Pomieszczenia pracy i ich wyposażenie powinny zapewniać pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. W szczególności w pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie naturalne i sztuczne, …” w dziale III – Pomieszczenia pracy, rozdział 2 – Oświetlenie, w § 25 i 26 zarządza, że jeśli nie jest to niemożliwe lub niewskazane ze względu na technologię produkcji, to w pomieszczeniach pracy stałej powinno być zapewnione oświetlenie dzienne dostosowane do rodzaju wykonywanej pracy i wymaganej dokładności. Niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy musi być zapewnione oświetlenie elektryczne. Oba rodzaje oświetlenia, dzienne i elektryczne powinny spełniać wymagania określone odpowiednimi Polskimi Normami. w dziale III – Pomieszczenia pracy, rozdział 2 – Oświetlenie, w § 28 wymaga, aby w pomieszczeniach i miejscach pracy,

www.luxmagazyn.pl

2/2015

33

Raport – OŚWIETLENIE dl a PRZEMYSŁu

w których w razie awarii oświetlenia mogą wystąpić zagrożenia życia i zdrowia pracowników, zapewnione było oświetlenie awaryjne spełniające wymagania określone w odrębnych przepisach i Polskich Normach.

• inne paragrafy działu III – Pomieszczenia pracy, rozdział 2 określają m.in. stosunek wartości natężenia oświetlenia w pomieszczeniach sąsiadujących ze sobą, przez które odbywa się komunikacja wewnętrzna, który nie powinien być większy niż 5 do 1 oraz wymaganie warunków umożliwiających stopniową adaptację wzroku przy wyjściu z pomieszczeń, w których ze względów technologicznych praca wykonywana jest w ciemności.

• w dziale IV – Procesy pracy, rozdział 1 – Przepisy ogólne, zobowiązuje również pracodawcę do oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywanych pracach i jego dokumentowania, do czego zaliczona powinna być okresowa ocena oświetlenia stanowisk pracy.

Wymagania jakie muszą spełnić pracodawcy w zakresie zapewnienia odpowiednich warunków oświetlenia zawarte są również w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, opublikowanym w Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm. Rozporządzenie to zarządza m.in., w rozdziale 2 – Oświetlenie i nasłonecznienie, że: • w § 57.1 – „pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mieć zapewnione oświetlenie dzienne, dostosowane do jego przeznaczenia, kształtu i wielkości, …”

• w §59 – „Oświetlenie światłem sztucznym pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi powinno odpowiadać po-

34

2/2015

www.luxmagazyn.pl

trzebom użytkowym i spełniać wymagania Polskiej Normy dotyczącej oświetlenia wnętrz światłem elektrycznym.”, „Ogólne oświetlenie światłem sztucznym pomieszczenia przeznaczonego na stały pobyt ludzi powinno zapewniać odpowiednie warunki użytkowania całej jego powierzchni.” oraz „Oświetlenie światłem sztucznym połączonych ze sobą pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi oraz do ruchu ogólnego (komunikacji) nie powinno wykazywać różnic natężenia, wywołujących olśnienie przy przejściu między tymi pomieszczeniami.”

Jak widać, oprócz ogólnych zaleceń, wspomniane rozporządzenia z zakresu BHP, po szczegółowe zalecenia o charakterze technicznym, odsyłają do odpowiednich branżowych Polskich Norm. Wśród krajowych dokumentów normalizacyjnych nie istnieje norma dedykowana szczegółowo i wyłącznie zagadnieniom oświetlenia przemysłowego.

Wymagania takie zostały natomiast włączone w zakres ogólnej, wydanej w 2012 r., normy PN EN 12464-1:2012 Światło i oświetlenie – Oświetlenie miejsc pracy – Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach. Norma ta zastąpiła normę PN-EN 12464-1:2011 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach, z 2011 r., która była normą w języku angielskim i nie została przetłumaczona na język polski. Z tego powodu w krótkim okresie jej obowiązywania stosowana była także, już nieobowiązująca, ale polskojęzyczna norma PN-EN 12464-1:2004: Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach, wydana w 2004 r.

Raport – OŚWIETLENIE dl a PRZEMYSŁu

Znaczenie światła dziennego

Ś

wiatło ma zasadniczy i bezpośredni wpływ na jakość widzenia na stanowiskach pracy, na to w jaki sposób rozpoznawane są kształty, szczegóły, barwy i właściwości powierzchni przedmiotów. Optymalizacja pracy wzrokowej wymaga, aby oświetlenie zapewniało wygodę widzenia, która ma miejsce w przypadku osiągnięcia co najmniej trzech warunków: • pełnej zdolności rozróżniania szczegółów, • sprawnego spostrzegania pozbawionego ryzyka dla pracownika, • spostrzegania pozbawionego odczucia przykrości, niewygody, nadmiernego zmęczenia, a przeciwnie zapewniającego pewną przyjemność.

Najbardziej optymalnym rozwiązaniem oświetlenia stanowisk pracy, w tym stanowisk w obiektach przemysłowych, byłoby zapewnienie światła naturalnego. Ze względu na położenie geograficzne Polski oraz różne pory pracy w ciągu doby związane z jej zmianowością, na stanowiskach pracy niezbędne jest zapewnienie oświetlenia sztucznego. Jednak w ciągu dnia, gdy na zewnątrz dostępne jest światło naturalne, również na stanowiskach pracy we wnętrzach, główną składową oświetlenia powinno być światło dzienne, a oświetlenie sztuczne powinno stanowić jedynie jego uzupełnienie.

Norma PN-EN 12464-1:2012 Światło i oświetlenie – Oświetlenie miejsc pracy – Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach, po raz pierwszy oficjalnie zwraca uwagę na korzyści, jakie przy-

nosi wykorzystanie światła dziennego w projektowaniu stanowisk pracy , nie tylko ze względu na niewątpliwe oszczędności energetyczne, ale także na oddawanie barw i korzystny wpływ na zdrowie i samopoczucie pracowników. Świetliki dachowe i okna w obiektach przemysłowych są źródłem światła dziennego i dodatkowo zapewniają pracownikom kontakt wzrokowy ze środowiskiem zewnętrznym. Nie powinny jednak powodować dyskomfortu termicznego ani utraty prywatności. Dodatkowo światło dzienne wprowadzone do wnętrz roboczych z biegiem czasu zmienia swoje natężenie, kierunek i temperaturę barwową zapewniając zmieniający się w sposób naturalny wygląd pola pracy wzrokowej postrzegany jako korzystny dla pracujących tam osób.

Nowoczesne systemy sterowania oświetleniem zakładów przemysłowych korzystają z danych pochodzących z zamontowanych we wnętrzach czujników natężenia światła dziennego i w zależności od jego poziomu załączają uzupełniające oświetlenie sztuczne o natężeniu wymaganym do zapewnienia właściwych warunków widzenia. Jest to możliwe np. w przypadku sterowania fluorescencyjnymi źródłami światła – świetlówkami liniowymi w oprawach ze statecznikami elektronicznymi z funkcją DALI, ale największe możliwości pełnej automatyzacji sterowania zapewniają nowoczesne instalacje oświetleniowe wykorzystujące technologię półprzewodnikowych diod świecących LED.

www.luxmagazyn.pl

2/2015

35

Raport – OŚWIETLENIE dl a PRZEMYSŁu

Źródła światła do oświetlania obiektów przemysłowych Wymagane wysokie poziomy natężenia oświetlenia we wnętrzach i obiektach przemysłowych sprawiają, że do ich oświetlania tradycyjnie stosowane są źródła światła o wysokiej skuteczności świetlnej i stosunkowo wysokich mocach.

Obecnie do oświetlania hal przemysłowych najczęściej używane są dwa rodzaje źródeł światła: • lampy fluorescencyjne – świetlówki liniowe, • wysokoprężne lampy metalohalogenkowe, jednak w ostatnich latach w nowych i modernizowanych instalacjach oświetlenia przemysłowego coraz częściej, z powodzeniem stosowane są też: • półprzewodnikowe, elektroluminescencyjne źródła światła – diody świecące LED. Od lat można też spotkać instalacje oświetleniowe z użyciem tzw. indukcyjnych źródeł światła, jednak liderzy rynku oświetleniowego praktycznie zaprzestali prac nad ich dalszym rozwojem.

Nie jest zalecane używanie wysokoprężnych lamp rtęciowych ze względu na ich niską skuteczność świetlną, natomiast niskoprężnych i wysokoprężnych lamp sodowych z powodu ich niskiego wskaźnika oddawania barw.

36

2/2015

www.luxmagazyn.pl

Raport – OŚWIETLENIE dl a PRZEMYSŁu Świetlówki liniowe Obecnie w nowych instalacjach przemysłowych stosuje się głównie najnowocześniejsze świetlówki liniowe typu T5 o średnicy rury wynoszącej 16 mm. Zastąpiły one starsze i mniej wydajne świetlówki typu T8 o średnicy 26 mm. Świetlówki T5 nie mogą współpracować ze statecznikami magnetycznymi stosowanymi do starszych typów świetlówek T8. W układach zasilania świetlówek T5 mogą być stosowane wyłącznie stateczniki elektroniczne gwarantujące natychmiastowe zaświecanie, płynną pracę, stabilizację wartości strumienia świetlnego i eliminację tętnienia światła, a w bardziej zaawansowanych konstrukcjach także możliwość ściemniania i współpracy z czujnikami ruchu i poziomu światła dziennego.

Wysokoprężne lampy metalohalogenkowe Lampy metalohalogenkowe są nowoczesnymi źródłami światła łączącymi zalety wysokiej skuteczności świetlnej i zdolności wiernego oddawania barw oświetlanych przedmiotów. Pod względem energooszczędności ustępują tylko lampom sodowym, pozostawiając daleko w tyle przestarzałe lampy rtęciowe.

Lampy metalohalogenkowe są dostępne w zakresie niskich, średnich i wysokich mocy, w dwóch podstawowych wersjach konstrukcyjnych.

Nowocześniejsze wersje tych lamp wyposażone są w jarzniki wykonane z materiału ceramicznego i mają moce od 3550 W do 250 W. W lampach w starszej wersji materiałem jarznika jest szkło kwarcowe, a moce wynoszą od 150 W do 2000 W. Lampy metalohalogenkowe wymagają zasilania za pośrednictwem specjalnego układu stabilizacyjno-zapłonowego.

Dla lamp w starszej wersji z jarznikiem kwarcowym składa się on najczęściej ze statecznika elektromagnetycznego i elektronicznego układu zapłonowego. Dla nowszych wersji lamp z jarznikiem ceramicznym układ zasilania ma postać w pełni elektronicznego układu zapłonowo-stabilizacyjnego.

Istotnym parametrem dla niektórych lamp metalohalogenkowych, zwłaszcza tych z jarznikiem kwarcowym, jest pozycja pracy, która ma istotny wpływ na barwę promieniowania lamp metalohalogenkowych. Może także wpływać na ich trwałość. Ogólnie, najlepsze rezultaty w zakresie właściwości barwowych i trwałości, daje instalowanie lamp MH w pozycji pionowej – trzonkiem w górę, choć niektóre lampy pracują równie dobrze trzonkiem w dół. Istnieją również konstrukcje przeznaczone wyłącznie do instalowania w pozycji poziomej.

W tym zakresie producenci podają strumień świetlny i inne właściwości lamp dla ściśle określonych pozycji pracy.

www.luxmagazyn.pl

2/2015

37

Raport – OŚWIETLENIE dl a PRZEMYSŁu

Przemysłowe oprawy oświetleniowe z tradycyjnymi źródłami światła Źródła światła wytwarzające promieniowanie świetlne są tylko jednym z elementów instalacji oświetleniowych. Ważnymi urządzeniami są także oprawy oświetleniowe, w których pracują źródła światła.

W

przypadku hal przemysłowych kryteria techniczne dotyczące opraw oświetleniowych można podzielić na wymagania związane z zapewnieniem zasilania i szczelności opraw gwarantujących właściwe warunki pracy źródeł światła oraz wymagania związane z ukształtowaniem wiązki świetlnej właściwym dla poszczególnych zadań oświetleniowych.

Oprawy przemysłowe przeznaczone do pracy w szczególnie trudnych warunkach środowiskowych – w pomieszczeniach zapylonych lub wilgotnych, powinny mieć stopień ochrony nie mniejszy niż IP65. Nie oznacza to jednak bezwzględnego wymagania ponieważ w wielu pomieszczeniach przemysłowych panują znacznie lżejsze warunki środowiskowe.

Układy zasilania Szczelność opraw oświetleniowych Ochrona opraw oświetleniowych przed wnikaniem wody i zanieczyszczeń do ich wnętrza określana jest przez tzw. stopień ochrony. Wybór oprawy o wysokim stopniu ochrony (szczelności) jest konieczny dla uzyskania i zachowania jej wysokiej wydajności w trakcie całego okresu eksploatacji, szczególnie w przypadku pracy w trudnych warunkach dużego zapylenia lub wilgotności. Stopień ochrony oprawy określa się dwucyfrowym symbolem (kodem) IP. Pierwsza cyfra oznacza stopień ochrony wnętrza oprawy przed ciałami stałymi w tym pyłem, narzędziami i częściami ciała. Druga cyfra podaje stopień zabezpieczenia przed wnikaniem wody.

38

2/2015

www.luxmagazyn.pl

Układy zasilania opraw stosowanych do oświetlania pomieszczeń przemysłowych powinny zapewniać skuteczną kompensację mocy biernej. Dlatego oprawy z układami zasilającymi zawierającymi stateczniki magnetyczne powinny być wyposażone w kondensatory kompensacyjne. Stateczniki magnetyczne stosowane są przede wszystkim w oprawach do wysokoprężnych lamp metalohalogenkowych, ale także w oprawach do starszych typów świetlówek T8.

Lepszym rozwiązaniem, zwłaszcza w przypadku świetlówek, są oprawy z elektronicznymi układami stabilizacyjno-zapłonowymi, tzw. statecznikami elektronicznymi, zapewniające bardzo niski współczynnik mocy biernej.

Raport – OŚWIETLENIE dl a PRZEMYSŁu Oprawy oświetleniowe ze świetlówkami liniowymi Oprawy świetlówkowe przeznaczone do oświetlania hal przemysłowych stanowią bardzo liczną i rozbudowaną grupę sprzętu. Dzięki wyposażeniu w odpowiednie układy optyczne kształtujące rozsył światła mogą być z powodzeniem stosowane do oświetlania pomieszczeń produkcyjnych o wysokości nawet powyżej 12 m.

Obecnie w nowych instalacjach stosuje się głównie najnowocześniejsze świetlówki typu T5 o średnicy rury wynoszącej 16 mm. Zastąpiły one starsze i mniej wydajne świetlówki typu T8 o średnicy 26 mm.

Jednym z najprostszych typów opraw świetlówkowych do oświetlania hal przemysłowych są oprawy o konstrukcji otwartej z jedną lub dwoma świetlówkami. W wersji pozbawionej odbłyśnika charakteryzują się cało-przestrzennym rozsyłem światła. Wersje wyposażone w prosty odbłyśnik typu rynnowego, z blachy stalowej malowanej na kolor biały, zapewniają szeroki rozsył światła. Rzadziej odbłyśnik wykonany jest z blachy o powierzchni lustrzanej i tak ukształtowany, że zapewnia wąski lub nawet bardzo wąski rozsył światła. Oprawy takie popularnie nazywane są belkami świetlówkowymi.

Charakteryzują się stopniem ochrony IP20 i są przeznaczone do oświetlania hal i pomieszczeń przemysłowych o niskim zapyleniu i wilgotności.

W halach i pomieszczeniach o wysokim stopniu zapylenia lub wilgotności stosuje się oprawy do jednej lub dwóch świetlówek z obudową wykonaną z tworzywa sztucznego, zamkniętą kloszem z tworzywa przezroczystego. Popularnie są one nazywane oprawami szczelnymi i charakteryzują się stopniem ochrony co najmniej IP54, a często nawet IP65. W wersjach specjalnych opraw takie posiadają również okablowanie i dodatkowe dławice pozwalające na zasilanie przelotowe, a dzięki temu na łączenie opraw w linie świetlne.

Oprawy oświetleniowe do wysokoprężnych lamp metalohalogenkowych Do oświetlania hal i pomieszczeń przemysłowych o wysokości powyżej 12 m stosowane są oprawy z wysokoprężnymi lampami halogenkowymi, głównie ze względu na wyższy strumień świetlny. Najczęściej stosowanym rodzajem opraw przemysłowych do lamp metalohalogenkowych są tzw. oprawy typu high-bay. Są to oprawy zwieszane, najczęściej ze źródłem światła umieszczonym pionowo w kloszu o symetrii obrotowej, stanowiącym równocześnie odbłyśnik kształtujący symetryczno-obrotowy rozsył światła. W zależności od kształtu odbłyśnika oprawa tego rodzaju może charakteryzować się szeroką lub wąską wiązką emitowanego światła. Klosze opraw w większości przypadków zamknięte są od dołu szczelną szybą i czasami dodatkową siatką stanowiącą zabezpieczenie mechaniczne. Od góry klosza znajduje się szczelny korpus mieszczący układ zasilania elektrycznego. Oprawy typu high-bay do lamp metalohalogenkowych mogą mieć także inny kształt, np. skrzynkowy. Źródła światła umieszczone są w nich poziomo, a oprawy są na ogół wyposażone w wewnętrzny odbłyśnik o kształcie parabolicznym i jednej osi symetrii.

Naświetlacze o niesymetrycznym rozsyle światła W przypadku hal przemysłowych, w których podwieszenie opraw do stropu jest niemożliwe bywają stosowane oprawy montowane do ścian pomieszczenia. Są to oprawy typu naświetlacz o mocno niesymetrycznym rozsyle światła uzyskiwanym dzięki poziomemu usytuowaniu źródła światła w specjalnym odbłyśniku o dwóch osiach symetrii.

www.luxmagazyn.pl

2/2015

39

Raport – OŚWIETLENIE dl a PRZEMYSŁu

Technika LED w oświetleniu przemysłowym

D

obre oświetlenie przemysłowe może być z powodzeniem realizowane przy zastosowaniu opraw oświetleniowych z tradycyjnymi źródłami światła, n.p. świetlówkami liniowymi lub wysokoprężnymi lampami wyładowczymi – metalohalogenkowymi. Jednak najwyższe standardy techniczne najlepiej zapewnia najnowsza generacja sprzętu oświetleniowego wykorzystującego technologię półprzewodnikowych źródeł światła – diod świecących LED. Dzięki niskiemu zużyciu energii elektrycznej i wysokiej skuteczności świetlnej, diody LED pozwalają na obniżenie kosztów energii elektrycznej na cele oświetleniowe. Obniża to szczególnie koszty operacyjne w zakładach przemysłowych działających w pełnym cyklu 24 godzinnym. Z kolei długa żywotność diod LED znacznie ogranicza potrzebę konserwacji oświetlenia, a więc związany z tym czas i koszty. Technologia oświetlenia LED charakteryzuje się również wieloma cechami funkcjonalnymi korzystnymi w zastosowaniach przemysłowych.

Oprawy oświetleniowe LED są odporne na niskie temperatury, a więc doskonale nadają się do niezawodnej pracy w chłodniach i na terenach zewnętrznych w porze zimowej. Ich natychmiastowy start z pełnym strumieniem świetlnym jest cechą bardzo korzystną w przypadku zaników napięcia zasilającego.

Jako półprzewodnikowe źródła światła, diody LED mogą być w łatwy sposób sterowane. Istnieje więc możliwość dogodnej regulacji natężenia ich strumienia świetlnego w pełnym zakresie. Diody LED nadają się też idealnie do współpracy z czujnikami poziomu światła naturalnego lub obecności osób w pomieszczeniu. Możliwości te mogą być wykorzystana do uzyskiwania dalszych, nawet bardzo dużych oszczędności, przez włączenie systemów oświetleniowych LED w systemy sterowania budynkami przemysłowymi.

Oprawy przemysłowe z liniowymi źródłami światła LED Technika LED wykorzystywana jest obecnie na kilka sposobów. Pierwszym z nich jest zastosowanie w istniejących oprawach świetlówkowych liniowych źródeł światła (lamp) LED, często niewłaściwie nazywanych świetlówkami LED. Do wytwarzania promieniowania świetlnego wykorzystano w nich wiele elementarnych diod LED umieszczonych w obudowie o formie, kształcie i wymiarach tradycyjnej świetlówki. Są tu stosowane diody LED typu SMD, przystosowane do technologii montażu powierzchniowego. Zamiana świetlówek na liniowe

40

2/2015

www.luxmagazyn.pl

lampy LED w istniejących oprawach, przy konieczności wykonania zmian w układzie elektrycznym oprawy, jest działaniem budzącym kontrowersje. Wymiana świetlówek na liniowe lampy LED i związane z tym modyfikacje w układzie elektrycznym oprawy są tak istotną zmianą w sposobie jej wykorzystania, że zdejmują z producenta oprawy odpowiedzialność za bezpieczeństwo jej eksploatacji.

W wielu przypadkach przy takiej modernizacji obniżenie zużywanej mocy jest niestety okupione zmniejszeniem strumienia świetlnego, a co za tym idzie, obniżeniem natężenia oświetlenia i pogorszeniem warunków widzenia. Pod względem bezpieczeństwa lepszym rozwiązaniem wydaje się zastosowanie liniowych źródeł światła LED w wersji konstrukcyjnie przystosowanej do zamiany świetlówek bez konieczności wykonywania jakichkolwiek zmian w istniejących oprawach świetlówkowych. Jednak przy projektowaniu takiej modernizacji pod uwagę musi być brana możliwość występowania zjawiska olśnienia związana z wysoką luminancją liniowych źródeł światła LED, szczególnie w wersjach z kloszami przezroczystymi. Najlepszą alternatywą wydaje się modernizacja przez zastosowanie całkowicie nowych opraw o funkcji identycznej do świetlówkowych, jednak zaprojektowanych specjalnie, w których zastosowano diody LED zamontowane na panelach zintegrowanych na stałe z oprawą i przykrytych kloszami rozpraszającymi.

Oprawy przemysłowe high-bay LED Na rynku dostępna jest także coraz liczniejsza grupa opraw high-bay do oświetlania wysokich hal przemysłowych, zaprojektowanych specjalnie z wykorzystaniem techniki LED. Źródło światła stanowi w nich wiele diod tzw. typu Power LED zintegrowanych na stałe z oprawą. Na ogół diody wyposażone są w zewnętrzne, soczewkowe układy optyczne kształtujące rozsył światła. W zależności od rodzaju użytych soczewek oprawa zapewnia różny rozsył wiązki świetlnej – symetryczny o szerokim lub wąskim kącie, albo niesymetryczny. Użycie różnych soczewek w jednej oprawie daje szerokie możliwości, nawet indywidualnego, kształtowania rozsyłu światła.

Istnieje też wiele prostszych konstrukcji opraw high-bay, w których jako źródło światła wykorzystano wielodiodowy moduł LED, a do ukształtowania rozsyłu światła zastosowano klosz – odbłyśnik analogiczny jak w oprawach do lamp metalohalogenkowych.

Raport – OŚWIETLENIE dl a PRZEMYSŁu

Oświetlenie w pomieszczeniach przemysłowych o podwyższonych wymaganiach czystości

W

e wszystkich pomieszczeniach, w których żyją lub pracują ludzie, oświetlenie powinno przede wszystkim spełniać wymagania funkcjonalne dotyczące podstawowych parametrów, takich jak odpowiednia wartość i równomierność natężenia oświetlenia, rozkład luminancji, olśnienie, temperatura barwowa światła, oddawanie barw itp.

Istnieją jednak także pewne szczególne przypadki, gdy użyty sprzęt oświetleniowy musi spełniać bardzo wyjątkowe wymagania bezpieczeństwa, związane z potencjalnym zagrożeniem osób przebywających we wnętrzu lub prowadzonych tam działań i procesów. Do przypadków takich należą pomieszczenia o podwyższonych wymaganiach czystości, tzw. pomieszczenia czyste (ang. clean room).

Pomieszczenia czyste to wnętrza o kontrolowanych parametrach środowiskowych, w szczególności zanieczyszczeń typu: pył, kurz, bakterie, opary chemiczne itp. W zależności od wymaganej czystości atmosfery pomieszczenia tego rodzaju dzielone są na klasy, w których definiuje się ilość i rozmiar zanieczyszczeń na metr sześcienny atmosfery. Pomieszczenia czyste występują w przemyśle farmaceutycznym, spożywczo-żywieniowym, chemicznym oraz naftowym. W służbie zdrowia są to sale operacyjne oraz pomieszczenia w ich otoczeniu, gabinety zabiegowe, sale chorych, łazienki, sterylizatornie, pomieszczenia do zabiegów laparoskopowych i zabiegów z użyciem lasera, laboratoria, przychodnie lekarskie itp.

Sprzęt oświetleniowy do pomieszczeń czystych Od opraw oświetleniowych instalowanych w pomieszczeniach czystych wymaga się ponadprzeciętnej szczelności, niezawodności i wytrzymałości mechanicznej. Wymagania te dotyczą bezpośrednio cech sprzętu oświetleniowego – opraw i źródeł światła. Szczególnie w pomieszczeniach produkcji żywności, a także leków i kosmetyków, powinno się stosować oprawy oświetleniowe, które: • same nie tworzą zagrożenia polegającego na przedostaniu się do prowadzonych procesów produkcyjnych, odrywających się drobin materiału, z którego są wykonane lub wprost całych części konstrukcyjnych, • uniemożliwiają gromadzenie się na ich powierzchni lub we wnętrzu trudno usuwalnych zanieczyszczeń pyłowych lub mikrobiologicznych, • są łatwe w czyszczeniu, odporne na nie, a czynności te mogą być prowadzone w sposób bezpieczny.

Również sposób montażu opraw powinien być szczególny.

Wszystkie miejsca styku opraw oświetleniowych z sufitem powinny być specjalnie uszczelnione, aby uniemożliwić gromadzenie się zanieczyszczeń i grzybów w miejscach trudnodostępnych nad oprawami.

Wymagania formalne Ogólne wymagania formalne w zakresie zabezpieczenia przed takimi przypadkami są określone przez zasady tzw. dobrej

www.luxmagazyn.pl

2/2015

41

Raport – OŚWIETLENIE dl a PRZEMYSŁu

praktyki produkcyjnej – GMP (ang. Good Manufacturing Practice). Stanowią one gwarancję najwyższej jakości. Kładą nacisk na zachowanie należytych warunków organizacyjno-technicznych i higienicznych w procesie produkcji. Tak zwane Kodeksy GMP zawierają wymagania dobrej praktyki produkcyjnej, w których ważne miejsce zajmuje prawidłowe i zgodne z normami oświetlenie.

W przemyśle spożywczym stosowany jest system analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli - HACCP (ang. Hazard Analysisis and Critical Control Points). Jest to systemowe podejście do zarządzania jakością zdrowotną. Polega na identyfikacji i ocenie zagrożeń, związanych z różnymi fazami procesu produkcji wyrobów rolno-spożywczych. Pozwala określić środki niezbędne do opanowania zagrożeń w celu zagwarantowania bezpieczeństwa żywnościowego.

Podstawowym uregulowaniem unijnym w tym zakresie jest dyrektywa 93/43/EEC w sprawie higieny środków spożywczych. W Polsce głównym aktem prawnym regulującym kwestię zapewnienia bezpieczeństwa żywności, w tym zagadnienia związane z wdrażaniem przez przedsiębiorców branży spożywczej systemu HACCP, jest znowelizowana Ustawa z dnia

42

2/2015

www.luxmagazyn.pl

11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia (Dz. U. Nr 63, poz. 634 z późn. zm.), która nałożyła obowiązek rozpoczęcia wdrażania HACCP z dniem wejścia Polski do UE. W świetle obowiązującego prawa za zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności odpowiedzialność ponosi przedsiębiorca produkujący lub wprowadzający żywność do obrotu. On też odpowiada za wszelkie szkody i uszczerbki na zdrowiu konsumenta spowodowane niewłaściwą jakością zdrowotną żywności.

Z kolei podstawowym dokumentem określającym poziom zanieczyszczeń pomieszczeń w odniesieniu do ich rozmiarów jest norma PN-EN ISO 14644-1:2005. Norma ta zawiera klasyfikację czystości powietrza w pomieszczeniach czystych i związanych z nimi środowiskach kontrolowanych pod względem stężenia cząstek stałych, znajdujących się w powietrzu, a także metody badania czystości powietrza i procedury określenia stężenia cząstek znajdujących się w powietrzu. Norma PN-EN ISO 14644-1 została zaakceptowana zarówno przez Europejski Komitet ds. Normalizacji (CEN) jak i przez Polski Komitet Normalizacyjny.

Raport – OŚWIETLENIE dl a PRZEMYSŁu

Oprawy dla przemysłu

Lux Magazyn

rekomenduje

LENA LIGHTING CODAR RS LED Pyłoszczelna i strugoszczelna, natynkowa lub zwieszana oprawa LED o wysokich parametrach (118 lm/W) i podwyższonej szczelności IP66. Oprawa wyposażona w energooszczędne panele LED GO!, dostępna także w wersjach z protokołem DALI. Podstawa poliwęglanowa wyposażona w uszczelkę EPDM zapewnia podwyższoną szczelność oprawy. Oprawa szczególnie polecana do montażu w parkingach, magazynach, terminalach transportowych i halach produkcyjnych. Oprawa do zastoso-

•

Moc: 16 W – 60 W

•

Strumień świetlny*: 1900 lm – 7100 lm / 4000 K

•

Skuteczność świetlna: 118 lm/W

•

Barwa światła: 3000 K, 4000 K

•

Współczynnik oddawania barw: > 80

•

Stopień ochrony: IP66

•

Żywotność: 50 000 godzin * Początkowy, tolerancja + /- 10%

wania zarówno przy nowych aplikacjach jak i zamianach tradycyjnych opraw T8 i T5 na energooszczędne rozwiązania LED.

Lena Lighting S.A. ul. Kórnicka 52 63-000 Środa Wielkopolska tel. +48 61 28 60 300 office@lenalighting.pl więcej na: www.lenalighting.pl

TRILUX E-Line LED Przemysłowe instalacje oświetleniowe kryją często znaczny

•

Moc: 32 W – 162 W

potencjał poprawy wydajności energetycznej i jakości światła.

•

Strumień świetlny: do 19 500 lm

Modernizacja starego oświetlenia jest opłacalna, ale niepew-

•

Skuteczność świetlna: do 134 lm/W

ność, wątpliwości i bariery planistyczne są często powodem jej

•

Barwa światła: 4000 K

zaniechania. Aby temu zaradzić, firma TRILUX zaprojektowa-

•

Współczynnik oddawania barw: > 80

ła oprawy E-Line LED: umożliwiają one przeróbkę istniejących

•

Żywotność: 50 000 godzin

instalacji oświetleniowych T5/T8 na wysokowydajne źródło diodowe bez użycia narzędzi w 45 sekund. Dzięki wielu inteligentnym i praktycznym detalom instalację można przeprowadzić bardzo szybko.

TRILUX Polska Sp. z o. o.

Wał Miedzeszyński 630 03-994 Warszawa tel. +48 226 71 62 88 (89) trilux@trilux.com.pl więcej na: www.trilux.com/pl

www.luxmagazyn.pl

2/2015

43

Raport – OŚWIETLENIE dl a PRZEMYSŁu

MILOO ELECTRONICS SPACE HB 95 W Nowa seria opraw SPACE HB 95 W wyróżnia się przede wszystkim lepszą ochroną przed zjawiskiem olśnienia. Moc oprawy

•

Moc: 95 W

oraz kąt źródła światła LED zostały dobrane tak, by uzyskać od-

•

Strumień świetlny: 9250 lm

powiednio niskie zużycie energii elektrycznej oraz odpowiednie

•

Skuteczność świetlna: 97 lm/W

natężenie światła z oprawy zamontowanej na dużej wysokości.

•

Barwa światła: 4000 K, 5700 K

Wszystkie oprawy serii SPACE wykonane są z blachy stalowej

•

Współczynnik oddawania barw: 85

do której przytwierdzony jest aluminiowy radiator, malowany

•

Stopień ochrony: IP20

w kolorze oprawy. Stopień szczelności

•

Żywotność: 100 000 godzin

oprawy IP65 pozwala na montaż w trudnych warunkach użytkowania. Oprawa może współpracować z systemem sterowania DALI.

MILOO-ELECTRONICS Sp. z o.o.

Stary Wiśnicz 289 32-720 Nowy Wiśnicz tel. +48 14 662 19 55 biuro@emiloo.pl więcej na: www.emiloo.pl

GTV BETIS LED Oprawa hermetyczna ścienno–sufitowa BETIS LED 2x18 W przeznaczona jest do oświetlania pomieszczeń o dużej wil-

•

Moc: 1x18 W, 2x18 W, 2x9 W

gotności i zapyleniu np. hal przemysłowych, sklepów, magazy-

•

Strumień świetlny: 1800 lm (1x18 W, 2x9 W), 3600 lm (2x18 W)

w trzech wersjach mocy: 2x18 W, 1x18 W oraz 2x9 W. Oprawa

•

Skuteczność świetlna: 100 lm/W

charakteryzuje się wysokim stopniem szczelności i ochrony

•

Barwa światła: Neutralny biały

przed wnikaniem pyłu, ciał stałych i wody – IP65. Przeznacze-

•

Współczynnik oddawania barw: 80

nie LED BETIS GTV to praca ciągła przy temperaturze od – 5°C

•

Stopień ochrony: IP65

do 25°C.

•

Żywotność: 40 000 godzin

nów, warsztatów czy kotłowni. Model BETIS LED dostępny jest

GTV Sp. z o.o. Dystrybucja S.K.A ul. Przejazdowa 21 05-800 Pruszków tel. + 48 22 444 75 00 fax + 48 22 444 75 01 info@gtv.com.pl więcej na: www.gtv.com.pl

44

2/2015

www.luxmagazyn.pl

Raport – OŚWIETLENIE dl a PRZEMYSŁu

HSK NORMA N7-200 W N7-200 W to wydajne, ekologiczne oprawy wykorzystujące matryce LED przeznaczone do montażu w halach przemysłowych i magazynowych, obiektach sportowych, salach gimnastycznych, pływalniach oraz jako oświetlanie placów i parkingów. Źródłem światła oprawy są diody LED o stałej temperaturze barwowej, najwyższej wydajności i trwałości znamionowej L70 50 000 godzin. Naświetlacz wyposażony jest w regulowany uchwyt z możliwością ukierunkowania światła, do

•

Moc: 180 W

•

Strumień świetlny: 17 200 lm

•

Skuteczność świetlna: 95 lm/W

•

Barwa światła: 4500 K

•

Współczynnik oddawania barw: > 80

•

Żywotność: 50 000 godzin

montażu na stropach, ścianach oraz konstrukcjach stalowych.

HSK LEDY ul. Tyniecka 118A 30-376 Kraków tel. +48 12 269 35 45, fax wewn. 29 +48 12 269 35 46, +48 12 267 13 10 ledy@hsk.com.pl więcej na: www.hskledy.com.pl

LENA LIGHTING OVAL LED PRO Natynkowa, owalna oprawa kanałowa LED o szczelności IP44. Dostępna wersja o mocy 4 W i strumieniu świetlnym 360 lumenów. W opra-

•

Moc: 4 W

wie zastosowano mleczny klosz z Makrolonu® LED (firmy BAYER)

•

Strumień świetlny*: 360 lm (4000 K)

o wysokiej przepuszczalności światła na poziomie 93%. Klosz połączo-

•

Skuteczność świetlna: 90 lm/W

ny jest z podstawą ruchomym zawiasem, co zapewnia łatwy dostęp do

•

Barwa światła: 3000 K, 4000 K

kostki montażowej i punktów montażowych lampy. Konstrukcja opra-

•

Współczynnik oddawania barw: > 80

wy pozwala na natynkowe wyprowadzenie przewodów i przelotowe

•

Stopień ochrony: IP44

łączenie lamp. Wysoko wytrzymały na uderzenia klosz pozwala za-

•

Żywotność: 50 000 godzin

chować oprawie wysoki stopień odporności na uderzenia IK10.

* Początkowy, tolerancja + /- 10%

Lena Lighting S.A. ul. Kórnicka 52 63-000 Środa Wielkopolska tel. +48 61 28 60 300 office@lenalighting.pl więcej na: www.lenalighting.pl

www.luxmagazyn.pl

2/2015

45

wydarzenia

Guangzhou International Lighting Exhibition 9–12 Czerwca 2015 Ewolucja branży oświetleniowej i przemysłu LED przybiera coraz to większy rozmach. Oświetlenie zaczyna wykraczać poza dotychczas znane nam funkcje i rozwiązania. Dzisiejsza technologia największy nacisk kładzie na zwiększanie efektywności energetycznej oraz funkcjonalności. Oświetlenie przyszłości będzie ściśle zintegrowane z człowiekiem, ma dążyć do poprawy jego zdrowia, samopoczucia, zwiększać wydajność pracy, a nawet dbać o bezpieczeństwo.

XX Międzynarodowe Targi Oświetleniowe w Guangzhou, które odbędą się w dniach 9–12 czerwca to najbardziej kompleksowe i największe wydarzenie branży oświetleniowej w Azji.

Tegoroczne wydarzenie ma pomóc uczestnikom odkryć przyszłość oświetlenia z wielu perspektyw.

Według Koreańskiego Instytutu Techniki Fotonicznej światowy rynek oświetlenia LED ma wzrosnąć do 80 mld dolarów, a roczna stopa wzrostu ma osiągnąć wartości średnio 14.3% do roku 2020. Dlatego też, przewiduje się, że wydajne oświetlenie LED znajdzie się w agendach badawczo-rozwojowych większości firm zajmujących się nowymi technologiami. KOPTI przewiduje także, że nowoczesne oświetlenie będzie coraz szerzej stosowane w medycynie, rolnictwie oraz technolo-

46

2/2015

www.luxmagazyn.pl

giach informacyjno-komunikacyjnych. Według Luci Wong – zastępcy dyrektora generalnego Messe Frankfurt (Shanghai) Ltd „targi są ukierunkowane na pomoc przedsiębiorcom w pozostaniu w czołówce i dostosowanie ich zachować do potrzeb dynamicznie zmieniającego się rynku. Nasze targi są dla profesjonalistów narzędziem poprzez które mogą ujednolicić swoja wiedzę na temat rynku, a także pozyskiwać nowych partnerów biznesowych.

Program tegorocznych XX Międzynarodowych Targów Oświetleniowych w Guangzhou podzielony jest na 4 panele programowe:

Light and Design Przybliży nam przyszłość oświetlenia z perspektywy projektowania, obejmując tematy od koncepcji do realizacji projektu oświetleniowego. Główni gracze branży: planiści, projektanci, architekci i wykonawcy prowadzić będą dyskusje na tematy związane ze zrównoważonym rozwojem, jakością światła i jego ukierunkowaniem na życie ludzi – jako jego użytkowników.

wydarzenia Light and Technology Innowacyjność stała się kluczem do sukcesu w przemyśle oświetleniowym i branży LED. Rozwiązania stają się bardziej inteligentne, wielofunkcyjne i niezawodne. W tym panelu tematycznym będzie można poznać najnowsze nowinki technologiczne miedzy innymi z zakresu oświetlenia LED, OLED oraz Li-Fi.

Light and Market Panel tematyczny w którym organizatorzy zachęcać będą do dzielenia się strategicznymi prognozami dotyczących rynku

oraz poglądami dotyczącymi zmian technologicznych, zachowań rynkowych, modeli biznesowych.

Light and Network Fora i dyskusje w tym panelu tematycznym odnosić się będą do gorących tematów związanych z oświetleniem zarówno w przypadku organizacji lokalnych jak i międzynarodowych.

Głównym jego celem będzie pozwolenie graczom rynku na lepsze przygotowanie się do zmian.

Więcej informacji na temat wydarzenia można znaleźć na stronie organizatora: www.light.messefrankfurt.com.cn.

Lux Magazyn na targach Guangzhou International Lighting Exhibition.

Lux Magazyn jako jedyne czasopismo oświetleniowe z tej części Europy zostało oficjalnym partnerem oraz wystawcą XX Międzynarodowych Targów Oświetleniowych w Guangzhou. Wszystkich, którzy wybierają się na targi serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego stoiska: Hala 9.1, Stoisko A24.

www.luxmagazyn.pl

2/2015

47

wydarzenia

Targi Światło 2015 za nami LUX Magazyn, jako Partner Medialny, uczestniczył w XXIII Międzynarodowych Targach Sprzętu Oświetleniowego Światło 2015 odbywających się w dniach 25–27 marca, w Warszawskim Centrum Wystawienniczym EXPO XXI. Motywem przewodnim tegorocznych targów była innowacyjność i energooszczędność w oświetleniu. Równolegle odbyły się Targi Elektrotechnika 2015 oraz Wystawa Teletechnika.

Na powierzchni wystawienniczej 12 000 m.kw. swoją ofertę zaprezentowało ponad 450 wystawców polskich, a także zagranicznych, wśród których liczną grupę stanowiły firmy z Chin.

Tegoroczne Targi Światło 2015 odwiedziło ponad 17 000 osób, wśród których było:

• 41% – producentów i dystrybutorów produktów oświetleniowych • 26% – architektów i projektantów • 14% – przedstawicieli samorządów lokalnych • 12% – przedstawicieli hurtowni i sklepów

48

2/2015

www.luxmagazyn.pl

Jak co roku, targom towarzyszył bogaty program konferencji, szkoleń i warsztatów dla architektów i projektantów, przedstawicieli samorządów lokalnych, handlowców oraz producentów i dystrybutorów sprzętu oświetleniowego. Wzięło w nich udział blisko 2000 uczestników. Dużym zainteresowaniem cieszyło się m. in. seminarium „Technologia LED i jej zastosowanie– możliwości, ograniczenia, przyszłość”. W ramach Targów ŚWIATŁO odbyły się także dwa spotkania projektantów oświetlenia z przedstawicielami świata architektury: • 17-te seminarium Architektura – Światło – Przestrzeń • W pierwszej części tego spotkania gościem była prof. dr hab. arch. Ewę Kuryłowicz, która przedstawiła prezentację „Światło buduje”. W części drugiej gościem był architekt i urbanista, Ryszard Jurkowski, który zaprezentował wykład „Nastrój przestrzeni publicznej wykreowany światłem”.

• Konferencja Światło w Architekturze skierowana do architektów i projektantów wnętrz, połączona z wręczeniem nagród w Konkursach Rytm Światła i Lampa dla małolata.

• W bloku skierowanym do przedstawicieli samorządów lokalnych odbyły się szkolenia i konferencje: • Oświetlenie drogowe na terenie miasta i gminy – od przetargu do eksploatacji, • Oświetlenie drogowe – dobór opraw, słupów i sterowania – informacje niezbędne dla projektanta i inwestora.

Dzięki takiej formule targów uczestnicy spotkań mieli możliwość skonfrontowania uzyskanych informacji z praktyczną ofertą producentów na stoiskach targowych.

W ramach Targów ŚWIATŁO 2015 przeprowadzony został konkurs pod patronatem Ministerstwa Gospodarki na najbardziej innowacyjny produkt lub technologię prezentowane na targach oraz konkurs na najlepszy produkt targów, w którym nagroda główna jest fundowana i podpisana przez Prezydenta Lecha Wałęsę. Kolejna edycja Targów Światło 2016 odbędzie się w dniach 27–29 stycznia 2016 r.

wydarzenia Wyniki konkursu na Najlepszą Inwestycję Oświetleniową 2014 i Najlepiej Oświetloną Gminę i Miasto 2014 Po analizie wyników wizytacji w miastach i gminach oraz analizie dokumentacji przesłanej przez uczestników, komisja konkursowa Targów Światło 2015 przyznała nagrody w Konkursie na Najlepszą Inwestycję Oświetleniową 2014 oraz Najlepiej Oświetloną Gminę i Miasto 2014.

W kategorii Producentów Sprzętu •

Nagrodę główną firmie LUG LIGHT FACTORY Sp. z o.o. za wykonanie projektu i dostarczenie sprzętu oświetleniowego do Europejskiego Centrum Muzyki im. Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach

Komisja podkreśliła wyjątkowy a zarazem funkcjonalny charakter klimatu świetlnego stworzony przez zastosowany sprzęt oświetleniowy.

W kategorii Urzędów Miast i Gmin • •

I nagrodę Urzędowi Miasta Rzeszowa za oświetlenie drogowe wykonane w ramach rozbudowy Alei Rejtana i ulicy Lubelskiej oraz oświetlenie świąteczne miasta

Urząd Miasta Rzeszowa otrzymuje również III nagrodę za iluminację mostu Narutowicza.

• •

•

•

• •

•

I nagrodę Urzędowi Miasta Łodzi za oświetlenie fragmentu ulicy Piotrkowskiej I nagrodę Urzędowi Miejskiemu w Świdnicy za oświetlenie i iluminację budynku dworca kolejowego w Świdnicy w związku z jego przebudową i rewitalizacją I Nagrodę Urzędowi Miejskiemu w Wejherowie za iluminację fontanny w kanale Północnym na tere- nie Parku Miejskiego im. Aleksandra Majkowskiego II Nagrodę Urzędowi Gminy Olsztyn za oświetlenie parku centralnego. Komisja podkreśliła innowacyjność inwestycji i jej energooszczędność II Nagrodę Miejskiemu Zarządowi Dróg w Toruniu za iluminację kościoła Chrystusa Króla II Nagrodę Zarządowi Terenów Publicznych w Warszawie za wykonanie oświetlania Ogrodu Krasińskich w ramach projektu jego rewitalizacji II Nagrodę Urzędowi Miasta Legionowo za oświetlenie ulic i skrzyżowań w ramach przebudowy układu komunikacyjnego ulic Jana III Sobieskiego, Parkowej, Lwowskiej oraz przebudowy skrzyżowania ulicy Cynkowej z Aleją Legionów

Urzędowi Miasta Legionowo przyznano również Wyróżnienie za stworzenie specjalnego klimatu świetlnego poprzez montaż witraży w latarniach oświetleniowych na ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego.

•

•

II Nagrodę Urzędowi Gminy Jarocin za oświetlenie ulic Bema i Solidarności oraz ulic na terenie osiedla Rzeczypospolitej a także ścieżki rowerowej Jarocin – Mieszków Wyróżnienie Urzędowi Gminy Ornontowice za budowę oświetlenia ciągu pieszego na terenie miasta

Nagrodę specjalną Zakładowi Produkcji Sprzętu Oświetleniowego ROSA Stanisław Rosa za opracowanie i wykonanie stylizowanych słupów i wysięgników, które zostały zainstalowane w Tychach na odcinku drogi krajowej nr 1 przebiegającej przez to miasto

Komisja podkreśliła walory plastyczne i techniczne rozwiązania, które odwołuje się do herbu Tychów i ma decydujące znaczenie na wyróżnienie i rozpoznawalność tego odcinka drogi krajowej nr 1. Oceniane rozwiązanie przyczyniło się do uzyskania bardzo dobrego prowadzenia optycznego na tym odcinku drogi.

•

•

I nagrodę firmie LUG LIGHT FACTORY Sp. z o.o. za uzyskanie bardzo dobrych efektów oświetleniowych i estetycznych na terenie zintegrowanego centrum komunikacji w Poznaniu II Nagrodę firmie Schreder Polska Sp. z o.o. za zastosowanie opraw LEDowych do kompleksowego oświetlenia ulicznego miasta Rawa Mazowieckiego pozwalające na uzyskanie dużej (około 70%) oszczędności energii elektrycznej przy zachowaniu dobrych parametrów oświetlenia

Wyniki konkursu na Najlepszy wyrób XXIII Międzynarodowych Targów Sprzętu Oświetleniowego Światło 2015 Po rozpatrzeniu zgłoszonych wniosków i wyrobów Komisja postanowiła przyznać Nagrodę Główną XXIII Międzynarodowych Targów ŚWIATŁO 2015, nagrodę Prezydenta R.P. Lecha Wałęsy – Zakładowi Produkcji Sprzętu Oświetleniowego ROSA Stanisław Rosa za oprawę CUDDLE LED. Nagrodę Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa w zakresie oświetlenia przyznano – firmie RABBIT Sp. z o.o. za System zarządzania oświetleniem w obiektach przemysłowych SkyLight.

Nagrodę Polskiego Stowarzyszenia Elektroinstalacyjnego przyznano firmie JEAN MUELLER POLSKA Sp. z o.o za

www.luxmagazyn.pl

2/2015

49

wydarzenia

ogranicznik przepięć DS60VGPV-1000. W zakresie oświetlenia komisja przyznała nagrody w poszczególnych kategoriach:

Kategoria – oświetlenie techniczne dla przemysłu i biznesu

Kategoria – oświetlenie architektoniczne

•

•

•

•

I-sze miejsce przyznano firmie KANLUX S.A. za rodzinę opraw TINI LED Wyróżnienie otrzymała firma MARITEX PHP Sp. z o.o.

Sp.k. za oprawę oświetleniową NFLOOR-5-PO-HV-SW-WW28

Kategoria – oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne •

Kategoria – oświetlenie dróg, ulic, małej architektury Dwa równorzędne wyróżnienia przyznano: • •

I-sze miejsce przyznano firmie TM TECHNOLOGIE Sp. z o.o. za rodzinę opraw oświetlenia awaryjnego RINO

Kategoria – systemy zasilające, sterujące i oszczędzania energii •

I miejsce przyznano firmie RABBIT Sp. z o.o. za System zarządzania oświetleniem w obiektach przemysłowych SkyLight Wyróżnienie otrzymała firma ACTE Sp. z o.o. za System sterowania oświetleniem Helvar DIGIDIM

Kategoria – oświetlenie dla biur i administracji

•

•

Kategoria – źródła światła

•

50

firmie ALUMAST S.A. za Słup świetlny z nadrukiem firmie ART-METAL Sp.j. za uliczną oprawę LED 27 SYNCHRO

I-sze miejsce przyznano firmie GREENLUX Sp. z o.o. za oprawę oświetleniowa DUST PROFI LED Wyróżnienie otrzymała firma EFL POLARIS Sp. z o.o. za oprawę przemysłową LED PEHBC 12090

I-sze miejsce przyznano firmie LARS Andrzej Szymański za System OWA light Wyróżnienie otrzymała firma BEMKO Sp. z o.o. za Panel LED PLZ-066-450-4K

•

Wyróżnienie przyznano firmie KANLUX S.A. za Rodzinę źródeł światła GIO LED

Kategoria – oświetlenie mieszkaniowe i dekoracyjne

Kategoria – Ledy, OLEDy i ich zastosowania

•

•

Wyróżnienie przyznano firmie TK Tomasz Krywult za Rodzinę lamp PIANO

2/2015

www.luxmagazyn.pl

I-sze miejsce przyznano firmie. HSK DATA Sp. z o.o. za rodzinę opraw LEDowych VELA

wydarzenia

www.luxmagazyn.pl

2/2015

51

TECHNIK A

Podstawy pomiaru światła – część 2

Widzenie fotopowe i skotopowe Partnerem działu jest firma Konica Minolta

L

udzki wzrok posiada zdolność adaptacji do zmiennych warunków luminancji i barwy oświetlenia postrzeganych obiektów, przy czym adaptacja do niskiej jasności wiąże się ze zmianą czułości spektralnej oka. Charakterystyka czułości luksomierza dopasowana jest do krzywej fotopowej V(λ), odpowiadającej warunkom widzenia dziennego. Często jednak przebywamy i musimy być aktywni w warunkach słabego oświetlenia, na przykład w nocnym ruchu drogowym.

Przy zmniejszaniu jasności w siatkówce aktywują się pręciki o wysokiej światłoczułości, barwoczułe czopki przestają być aktywne, a wzrok stopniowo przestawia się w tryb widzenia skotopowego, z maksimum czułości przesuniętym do niższej długości fali.

W zakresie niskiej ale nie ekstremalnie niskiej luminancji od 0,03 do 3 cd/m2, powiedzmy pomiędzy pełnią księżyca a oświetleniem mieszkania, aktywne są jednocześnie czopki i pręciki.

Nazywamy to widzeniem mezopowym.

Ponad 3 cd/m2 aktywne są tylko czopki i wzrok działa w trybie fotopowym. Natomiast poniżej 0,03 cd/m2 działają już tylko niewrażliwe na barwy pręciki – mówimy wówczas o widzeniu skotopowym.

Normy dla oświetlenia w miejscach publicznych oparte są na reakcjach wzroku w warunkach widzenia fotopowego, choć w rzeczywistości przy nocnym oświetleniu ulicznym nasz wzrok działa w trybie mezopowym lub nawet skotopowym, z przesunięciem maksimum czułości od długości fali 555 nm aż do 507 nm. Zmiana charakterystyki czułości spektralnej oka

52

2/2015

www.luxmagazyn.pl

powoduje, że mogą występować znaczne rozbieżności między wzrokowym odczuciem jasności, a wartościami mierzonymi instrumentem o charakterystyce fotopowej.

Zdarza się na przykład, że instalacja oświetleniowa LPS (niskociśnieniowe lampy sodowe) spełnia normy przy pomiarze fotopowym, jednak jej praktyczna wydajność jest zbyt niska dla zapewnienia odpowiedniego komfortu i bezpieczeństwa ruchu pieszego i drogowego. Dodatkowa inspekcja z użyciem instrumentu o charakterystyce skotopowej pozwala wykryć taki efekt, a uwzględnienie danych skotopowych już na etapie projektowania instalacji zapewniłoby najwyższą jakość oświetlenia i pozwoliło uniknąć ewentualnych problemów z jej odbiorem i konieczną przeróbką. Dla lamp LED może występować efekt odwrotny: pomimo wizualnie dobrej jakości oświetlenia, inspekcja instalacji da ocenę negatywną.

Prawdopodobnie w niedalekiej przyszłości normy europejskie zostaną uaktualnione o zalecenia pomiarów skotopowych.

Ponadto, z upowszechnieniem nowoczesnych technologii oświetleniowych, wskazane jest stosowanie luksomierzy nowej generacji o podwyższonej dokładności dopasowania charakterystyki czułości – dla źródeł światła o widmie zawierającym wąskie wysokoenergetyczne pasma wartość odchylenia f1 nie powinna przekraczać 3%.

Współczynnik S/P Zanim upowszechnią się luksomierze o charakterystyce skotopowej, projektanci i inspektorzy instalacji oświetleniowych

TECHNIK A

mogą posługiwać się współczynnikiem S/P, określającym stosunek strumienia świetlnego źródła światła wyznaczonego według charakterystyki skotopowej do strumienia wyznaczonego według charakterystyki fotopowej. Odpowiednie pomiary można wykonać za pomocą spektroradiometru z oprogramowaniem uwzględniającym obie charakterystyki.

Wartość współczynnika S/P powinna być podawana w specyfikacji przez producentów źródeł światła. Aby przeliczyć fotopowe wskazania luksomierza na wartości skotopowe, wystarczy je pomnożyć przez współczynnik S/P. W poprzednim rozdziale omówiono, jak działa oko w różnych warunkach oświetleniowych i wprowadzono podstawowe pojęcia i wiedzę potrzebną do prawidłowego pomiaru wielkości świetlnych. Powyższe zdjęcia ilustrują zjawiska związane z pomiarami oświetlenia dla warunków skotopowych.

Na rys. 3. przedstawiono oświetlenie drogi niskociśnieniowymi lampami sodowymi. Odwzorowanie barw przedmiotów w żółtawym świetle tego typu jest niezbyt dobre, cały obraz wydaje się być jednobarwny. Kontrolując takie oświetlenie tradycyjnym luksomierzem o fotopowej charakterystyce czułości spektralnej, uzyskamy wyniki bardzo zawyżone w stosunku do wzrokowo postrzeganej jasności. Dlaczego tak się dzieje? Przyjrzyjmy się fotopowej

Rys. 2. Ulica w dzielnicy mieszkaniowej oświetlona lampami LED.

i skotopowej krzywej czułości oka na rys. 1. Żółtym paskiem oznaczono zakres długości fali, w którym występuje pik emisji niskociśnieniowych lamp sodowych, niosący największą część energii świetlnej. Skupienie energii w tym wąskim paśmie powoduje żółte zabarwienie światła i nieprawidłowe odwzorowanie kolorów przedmiotów.

Co więcej, w zakresie tym krzywa skotopowa osiąga wartości znacznie niższe od krzywej fotopowej. Dlatego jasność tego światła postrzegana w warunkach skotopowych jest znacznie niższa od wyniku pomiaru.

Na rys. 2 przedstawiono oświetlenie ulicy w dzielnicy mieszkaniowej za pomocą lamp LED. Odwzorowanie barw przedmiotów w świetle tego typu jest lepsze niż w przypadku lampy sodowej, ponieważ energia świetlna jest rozłożona w widmie bardziej równomiernie, bez wysokoenergetycznych pików. Jednak w widmie białego światła LED o chłodnym odcieniu sporo energii przypada na krótsze długości fal, w okolicy maksimum skotopowej czułości oka. Dlatego postrzegana w tych warunkach jasność może być o wiele wyższa od wartości zmierzonych tradycyjnym luksomierzem.

W praktyce uwzględnienie tego zjawiska w projektowaniu instalacji oświetleniowych umożliwia zmniejszenie kosztów wykonania instalacji i dodatkową oszczędność energii.

Rys. 3. Droga oświetlona niskociśnieniowymi lampami sodowymi.

www.luxmagazyn.pl

2/2015

53

technik a

Bezpieczeństwo fotobiologiczne sztucznych i naturalnych źródeł promieniowania optycznego Jerzy Pietrzykowski

Rozpowszechnienie diod świecących jako źródeł światła w produktach oświetleniowych spowodowało wiele zmian w przemyśle oświetleniowym. Produkcja lamp i opraw oświetleniowych wykorzystujących diody nie jest domeną wyłącznie wielkich firm, ale również średniej wielkości przedsiębiorstwa wprowadzają na rynek swoje produkty. Z drugiej strony w trosce o zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikom tych produktów, wprowadzone zostały nowe regulacje dotyczące oznaczania i warunków technicznych jakim powinny odpowiadać produkty oświetleniowe. GL Optic jest polsko niemiecką firmą zajmującą się produkcją i dystrybucją urządzeń do pomiarów optycznych, również na potrzeby oceny zagrożeń fotobiologicznych. We współpracy z mgr Jerzym Pietrzykowskim, opracowany został zestaw pomiarowy i oprogramowanie do klasyfikacji źródeł promieniowania optycznego w szerokim zakresie spektralnym.

S

ztuczne i naturalne źródła promieniowania optycznego, w tym również źródła światła, mogą również emitować promieniowanie optyczne z poza obszaru widzialnego, a więc również z zakresu nadfioletu i podczerwieni, co może prowadzić do powstania poważnych zagrożeń fotobiologicznych dla oczu i skóry człowieka. Szczególnie aktywnym w stwarzaniu zagrożeń fotobiologicznych jest promieniowanie nadfio¬letowe, jednak również ekspozycja na promieniowanie widzialne i podczerwone może być szkodliwa przy przekroczeniu pewnych jej poziomów.

Zaistniała zatem konieczność opracowania norm i publikacji określających wartości graniczne ekspozycji i metody jej pomiaru oraz dyrektyw i rozporządzeń wprowadzających prawny obowiązek oceny zagrożeń fotobiologicznych na stanowiskach pracy.

Niemniej istotnym problemem stało się opracowanie podziału lamp na grupy ryzyka w zależności od potencjalnego zagrożenia.

Ocena zagrożeń fotobiologicznych wytwarzanych przez promieniowanie optyczne emitowane przez lampy jest złożonym procesem metrologicznym ze względu na potrzebę wykonywania pomiarów spektroradiometrycznych i pomiarów wielkości skutecznych w szerokim zakresie widmowym 200-3000 nm, co wymaga posiadania specjalistycznej wywzorcowanej aparatury pomiarowej i wysokich kompetencji technicznych personelu laboratorium.

54

2/2015

www.luxmagazyn.pl

Przegląd najważniejszych norm, publikacji i dokumentów prawnych dotyczących zagrożeń fotobiologicznych Problemy pomiaru i oceny ekspozycji osób narażonych na szkodliwe działanie niespójnego promieniowania optycznego poruszane są od kilkunastu lat na konferencjach oświetleniowych organizowanych przez Polski Komitet Oświetleniowy i Instytut Elektrotechniki. Również w działalności Międzynarodowej Komisji Oświetleniowej (CIE) i normalizacji europejskiej tematyka oddziaływań fotobiologicznych i fotochemicznych promieniowania optycznego na organizm człowieka i innych organizmów żywych stanowi jedno z podstawowych zadań.

Problemy terminologiczne, metody pomiaru wielkości spektroradiometrycznych i skutecznych niespójnego promieniowania optycznego, wyznaczanie granic ekspozycji dla oka i skóry człowieka na rożne promieniowania optyczne oraz próby wprowadzenia klasyfikacji lamp wg grup ryzyka podane są w normach europejskich, mianowicie: • PN-EN 14255:2010 Pomiar i ocena ekspozycji osób na niespójne promieniowanie optyczne, (norma czteroczęściowa), [1-4], • PN-EN 62471:2010 Bezpieczeństwo fotobiologiczne lamp i systemów lampowych. [5] Druga z powyżej wymienionych norm miała swój pierwowzór w normie amerykańskiej ANSI/IESNA RP 27.3-96 [6], która posłużyła do opracowania normy międzynarodowej IEC

technik a

62471. Normę IEC 62471 uzupełniają dwa raporty techniczne, a mianowicie IEC/TR 62471-2 [7] i IEC/TR 62778 [8], które jednak nie wchodzą do zestawu przyjętych norm polskich.

Wprowadzenie dyrektywy 2006/25/WE [9] i rozporządzeń MPiPS z 27 maja 2010 r. [10] i z 6 czerwca 2014 r. [11] zmienia radykalnie traktowanie lamp jako potencjalnych źródeł zagrożenia fotobiologicznego. Zarówno producenci lamp jak i ich użytkownicy, muszą mieć rozeznanie w jakich warunkach można traktować poszczególne źródła światła jako stwarzające lub nie stwarzające zagrożeń, a w tym pierwszym przypadku, jakie należy stosować środki ochronne. Bezpieczeństwo fotobiologiczne lamp i problematyka klasyfikacji źródeł ze względu na powodowane zagrożenie fotobiologiczne jest omawiane również m.in. w pracach Marca [12] i Pietrzykowskiego [13, 14].

Powoływane powyżej dokumenty normalizacyjne i prawne, a mianowicie grupa norm PN-EN 14255, norma PN-EN 62471 i Rozporządzenie MPiPS z 6 czerwca 2014 r. dotyczą zagrożeń dla oka i skóry człowieka powodowanych przez emisję promieniowania optycznego w określonych zakresach widmowych, przy czym wydzielone ze względu na rodzaj oddziaływania podzakresy widmowe i zalecane do pomiaru wielkości fizyczne są praktycznie tożsame.

Zasadnicze różnice dotyczą lokalizacji miejsca wykonywania pomiarów. Norma PN-EN 62471 służy do oceny ryzyka stwarzanego przez źródła promieniowania optycznego i do klasyfikowania źródeł ze względu na stwarzane ryzyko, zatem ma ustalone standardowo odległości pomiarowe, które pozwalają na porównywanie źródeł.

Natomiast grupa norm PN-EN 14255 i Rozporządzenie MP i PS dotyczą zagrożeń na stanowiskach pracy, zatem głowica pomiarowa powinna być umieszczona na miejscu stanowiska pracy pracownika narażonego na ekspozycję lub wręcz na ubraniu pracownika.

Laboratorium mające możliwości pomiarowe pozwalające na wykonywanie pomiarów, zgodnie z wymaganiami PN-EN 62471, może dość łatwo przestawić się na wykonywanie pomiarów na zgodność z normami PN-EN 14255, chociaż nie oznacza to, że posiadanie akredytacji na badania wg PN-EN 62471 jest równoważne akredytacji na badania wg PN-EN 14255.

Niektóre efekty fotobiologiczne Źródła promieniowania optycznego emitują w sposób zamierzony lub nie zamierzony promieniowanie w rożnych obszarach widmowych. Przebywanie przez jakiś czas w pobliżu takich źródeł może spowodować znaczącą ekspozycję na promieniowanie nadfioletowe, widzialne czy podczerwone. U napromieniowanych osób mogą wystąpić rozmaite uszkodzenia tkanek biologicznych oczu i skóry. Typowymi uszkodzeniami powodowanymi przez promieniowanie nadfioletowe są zapalenie spojówki i rogówki oraz rumień skóry. Długotrwałe

napromienienie UV może skutkować uszkodzeniami oczu i skóry, takimi jak zaćmy starzenie się skóry i rak skóry.

Również u ludzi napromieniowanych intensywnym promieniowaniem widzialnym lub podczerwonym mogą wystąpić różne obrażenia ciała. Promieniowanie widzialne może spowodować uszkodzenie siatkówki oka w skutek działania mechanizmów termicznych lub fotochemicznych. Zewnętrzne warstwy oczu (rogówka) i skóry mogą być uszkodzone nawet przez krótkotrwałe napromieniowanie podczerwienią o wysokim natężeniu napromienienia. Zależnie od długości fali pewne frakcje promieniowania podczerwonego mogą także powodować uszkodzenie siatkówki oka na skutek działania mechanizmów termicznych lub fotochemicznych. Nawet długoterminowe działanie mniej intensywnego napromienienia podczerwienią także może prowadzić do skumulowanego uszkodzenia oczu i skóry, takiego jak katarakta i zestarzenie się skóry.

s(λ)r 1,0 d 0,8 a 0,6

b

c

0,4

0,2 0 200

300

400

500

600

700

Długość fali, nm

Rys. 1. Funkcje skuteczności widmowej względnej dwóch skutków aktynicznych, krzywa V(λ) i czułość widmowa odbiornika nieselektywnego widmowo: a / widmo czynne działania bakteriobójczego (dla bakterii Escherichia coli); b / widmo czynne powstawania rumienia skóry (erytemy); c / skuteczność świetlna widmowa względna V(λ); d / czułość widmowa względna odbiornika nieselektywnego widmowo

www.luxmagazyn.pl

2/2015

55

technik a

Oddziaływania fotobiologiczne i fotochemiczne promieniowania optycznego na człowieka i inne organizmy żywe noszą nazwę aktyniczności. Efekty tych oddziaływań zależą nie tylko od dawki pochłoniętego promieniowania, lecz również w istotny sposób od rozkładu widmowego mocy promieniowania padającego na obiekt. Każdy skutek aktyniczny może być scharakteryzowany przez podanie funkcji skuteczności widmowej względnej (zwanej również widmem czynnym) unormowanej do jedności względem jej wartości maksymalnej.

Od wielu lat prowadzone są intensywne badania efektów fotobiologicznych mające doprowadzić do dokładniejszego poznania ich funkcji skuteczności widmowej. Szczególnie ważne dla bezpieczeństwa i zdrowia człowieka jest wszechstronne poznanie efektów fotobiologicznych działania promieniowania optycznego na oczy i skórę człowieka. W tabeli 1 zestawiono przykładowo efekty fotobiologiczne uwzględnione w PN-EN 62471, które stały się podstawą proponowanej klasyfikacji źródeł ze względu na wnoszone zagrożenie fotobiologiczne.

Wielkości skuteczne promieniowania optycznego Do oceny ilościowej promieniowania optycznego używa się wielkości promienistych (energetycznych) opartych na takich jednostkach jak dżul i wat lub wielkości fotonowych opartych

Zagrożenie fotobiologiczne Zapalenie rogówki powodowane nadfioletem Zaćma powodowana nadfioletem

na ilości fotonów. Okazuje się, że jest to całkiem niewystarczające do oceny efektów fotobiologicznych w przypadku których należy stosować wielkości skuteczne (aktyniczne) promieniowania optycznego. Do zdefiniowania wielkości skutecznych oraz opracowania metod ich pomiarów niezbędna jest znajomość funkcji skuteczności widmowej względnej. Na rys. 1 pokazano funkcje skuteczności widmowej działania erytemalnego i bakteriobójczego oraz funkcje skuteczności widmowej świetlnej V(λ).

Uniwersalny związek łączący gęstość widmową (rozkład widmowy wielkości promienistej z odpowiednią wielkością skuteczną danego działania aktynicznego ma postać.

x2

Xsk = ∫Xeλ(λ).S(λ)sk,rd λ x1

gdzie: Xsk – wielkość skuteczna promieniowania optycznego Xeλ (λ) – gęstość widmowa wielkości promienistej S(λ)sk,r – funkcja skuteczności widmowej względnej λ1, λ2 – przedział długości fali obejmujący promieniowania monochromatyczne powodujące działanie aktyniczne

Miejsce uszkodzenia

Zakres widmowy [nm]

Oko / rogówka

200 – 400

znane

Oko / soczewka oczna

290 – 325 (400)

znane

200 – 400

znane

Erytema powodowana nadfioletem

Skóra

Zapalenie siatkówki powodowane światłem niebieskim

Oko / siatkówka

400 – 700

znane

Uszkodzenie termiczne siatkówki

Oko / siatkówka i naczyniówka

400 – 1400

znane

Oko / soczewka oczna

700 – 1400 (3000)

nieznane

Zaćma powodowana podczerwienią

TABELA 1. Zagrożenia fotobiologiczne oka i skóry wg PN-EN 62471

56

Widmo czynne

2/2015

www.luxmagazyn.pl

technik a

•

•

B(λ) – funkcja skuteczności widmowej zagrożenia siatkówki oka światłem niebieskim określona w przedziale widmowym 300-700 nm, wartość maksymalna przy 435 nm, R(λ) – funkcja skuteczności widmowej zagrożenia termicznego siatkówki oka, określona w przedziale widmowym 380-1400 nm, wartość maksymalna przy 435 nm.

Skuteczność widmowa

Nazwy wielkości skutecznych promieniowania optycznego tworzy się od nazw odpowiednich wielkości promienistych Xe charakteryzujących się rozkładem widmowym Xe λ uzupełnionych nazwą skutku aktynicznego [15].

W normie PN–EN 62471 stosuje się trzy funkcje skuteczności widmowej, a mianowicie: • SUV(λ) – funkcja skuteczności widmowej zagrożenia skóry i oczu nadfioletem, określona w przedziale widmowym (200-400) nm, wartość maksymalna przy 270 nm,

Rys. 2. Funkcja skuteczności widmowej SUV(λ) zagrożenia skóry i oka aktynicznym UV.

Skuteczność widmowa

Długość fali [nm]

Rys. 3. Funkcje skuteczności widmowej zagrożeń siatkówki: B(λ) i R(λ).

Długość fali [nm]

Ciąg dalszy w następnym numerze: • • • •

ZAGROŻENIA OKA I SKÓRY ORAZ GRANICE EKSPOZYCJI KLASYFIKACJA ŹRÓDEŁ ŚWIATŁA ZE WZGLĘDU NA STWARZANE ZAGROŻENIA APARATURA POMIAROWA ZASTOSOWANIE NORMY IEC 62471 DO OCENY ZAGROŻENIA ŚWIATŁEM NIEBIESKIM ŹRÓDEŁ ŚWIATŁA I OPRAW OŚWIETLENIOWYCH

www.luxmagazyn.pl

2/2015

57

TECHNIK A

Oświetlenie LED i OLED – punktowe i powierzchniowe źródła światła Budowa i działanie diod OLED Diody OLED składają się z cienkich warstw półprzewodników organicznych i molekuł emitujących światło o różnych długościach fali, czyli kolorach, umieszczonych pomiędzy dwoma taflami szkła. Po przyłożeniu napięcia, warstwy organiczne zaczynają świecić.

Budowa diod OLED jest bardzo skomplikowana, zwłaszcza, że warstwy te mają zaledwie kilka nanometrów grubości. Tafle szkła, nazywane przez specjalistów szklanym podłożem, nie są jednak wykonane z tradycyjnego szkła, lecz są przygotowane w specjalny sposób i mają mniej niż milimetr grubości. Na początku procesu produkcyjnego diody OLED nakładana jest bardzo cienka, przezroczysta i przewodząca prąd elektryczny warstwa z tlenku indu i cyny (ITO). Warstwa ta stanowi anodę.

Emitujące światło, organiczne warstwy przewodzące prąd elektryczny, usytuowane są pomiędzy tą anodą i katodą, która jest wykonana z rozpylanego aluminium. Firma Philips stosuje kilka warstw różnych materiałów organicznych w każdej diodzie OLED. Inżynierowie dodają szklaną nasadkę na końcu diody OLED, w celu ochrony warstw przed działaniem tlenu i wilgoci.

Z tyłu diody OLED montowany jest specjalny rodzaj gąbki o wysokiej wydajności, tzw. getter. Zadaniem gettera jest zawiązanie tych nielicznych cząsteczek tlenu i wody, które, pomimo zastosowania specjalnego kleju, mogły przeniknąć do wewnątrz diody OLED i wejść w reakcję z jej warstwami. Przenikanie tlenu i wody powoduje, że diody OLED tracą swoją jasność. A zatem getter skutecznie wydłuża żywotność diod OLED. Diody OLED świecą w efekcie wymiany pomiędzy ujemnymi i dodatnimi ładunkami. Napięcie robocze występuje między dwiema elektrodami – ujemne napięcie na katodzie, dodatnie na anodzie. Kiedy oba te ładunki spotykają się w warstwie organicznej, następuje stan, zwany przez specjalistów ekscytonem (wzbudzeniem elektronu); w półprzewodniku tworzy się związana

para elektron-dziura. Długość fali emitowanego światła, a tym samym jego kolor, zależy od różnicy energii między stanem wzbudzonym i stanem podstawowym. Rzeczywisty kolor światła może być kontrolowany przez zmienianie cząsteczek barwnika.

Porównanie diod LED i OLED W ostatnich latach w technice oświetleniowej pojawiło się wiele nowych rozwiązań, które pozostawiły tradycyjne żarówki głęboko w cieniu. Wprowadzenie bardziej skutecznych i wydajnych lamp fluorescencyjnych i energooszczędnych żarówek powoduje, że coraz więcej konsumentów rezygnuje z zakupu żarówek świetlnych. Zakaz produkcji dawnych, tradycyjnych żarówek, wprowadzony przez rządy wielu krajów, również przyczynił się do tego, iż konsumenci coraz lepiej poznają alternatywne źródła światła. Diody LED coraz częściej znajdywały zastosowanie tam, gdzie dotychczas wykorzystywano zwykle żarówki żarowe lub halogenowe. Dla wielu konsumentów związana z diodami LED technologia stała czymś powszednim.

Inaczej wygląda jednak kwestia związana z diodami OLED. Wiele osób, które nie są specjalistami, nie zdaje sobie sprawy, że diody OLED mogą być wykorzystywane, jako źródło światła, a nawet, jeśli mają taką świadomość, często nie rozumieją różnicy między diodami OLED i diodami LED. A zatem, na czym dokładnie polega różnica pomiędzy technologią LED i OLED i jak różni się ich funkcjonowanie?

LED – źródło światła punktowego, które można ściemniać W centrum każdej diody LED znajduje się kryształ, oparty na nieorganicznych półprzewodnikach, które emitują światło

58

2/2015

www.luxmagazyn.pl

TECHNIK A

nadają się do wykorzystania w oświetleniu maszyn, systemów sygnalizacji, oświetleniu z efektami wizualnymi i w reklamie.

Są one również wykorzystywane w oświetleniu muzeów i sklepów, w lampach ściennych, lampach sufitowych wpuszczanych i w oświetleniu zewnętrznym, lampach na biurko i w oświetleniu dekoracyjnym. W samochodach stosowane są, jako trzecie światło stopu, światło do oświetlania wnętrza lub deski rozdzielczej oraz jako światła drogowe do jazdy w dzień.

fot. Philips

w ograniczonym zakresie widma. Jako półprzewodniki wykorzystywany jest kwarc lub sole. Kryształ składa się z dwóch przeciwnie naładowanych warstw. Po jednej strony występuje nadmiar elektronów, po drugiej ich niedobór. Powoduje to powstawanie tak zwanych dziur. Jeśli kryształ jest skierowany w przód, tak, aby mógł przepływać prąd, elektrony w warstwie przejściowej spadają do otworów i uwalniają swoją energię w postaci światła elektroluminescencyjnego. Jeżeli elektrony mają niską energię, nie mogą się swobodnie poruszać i pozostają w zakresie energii, zwanej pasmem walencyjnym. Swobodny przepływ elektronów, a więc przepływ prądu, możliwy jest tylko powyżej pewnego minimalnego poziomu energii. Elektrony znajdują się wówczas w zakresie energii znanej jako pasmo przewodnictwa. W trakcie łączenia się elektronów i dziur, podczas którego generowane jest światło, elektrony przechodzą od pasma przewodnictwa do pasma walencyjnego. Powstająca w efekcie różnica energii, której wartość jest różna dla różnych materiałów półprzewodnikowych, jest emitowana, jako światło określonego koloru.

Diody LED są punktowym źródłem światła i mają wiele zalet: niewielkie rozmiary, wysoką odporność na uderzenia, długą żywotność, niski pobór energii i bardzo dobre właściwości w zakresie ściemniania i zmienności koloru. Diody LED dobrze

www.luxmagazyn.pl

2/2015

59

TECHNIK A OLED – organiczne źródło światła

Zalety diod OLED Kwestia oszczędzania energii i energooszczędnego oświetlenia ciągle zyskuje na znaczeniu. Diody OLED to jedna z najbardziej pasjonujących przyszłych technologii oświetleniowych. Oświetlenie oparte na technologii OLED zdecydowanie obniża koszty energii i pozwala na wykorzystanie bardziej przyjaznych dla środowiska materiałów. Organiczne diody elektroluminescencyjne są technologią przyszłości w branży oświetleniowej. I to nie tylko ze względu na ich wydajność, nieszkodliwe działanie na środowisko, użyteczność i doskonałą jakość barw.

Diody OLED mogą być stosowane w obszarach, które dotychczas pozostawały niedostępne dla konwencjonalnych źródeł światła. Diody OLED są źródłem światła, które nie emituje ciepła oraz przetwarzają energię elektryczną na światło szybko

fot. Philips

Technologia OLED jest oparta na materiałach organicznych i mniejszych cząsteczkach barwników, które emitują światło po przyłożeniu napięcia elektrycznego. Bardzo cienka, przezroczysta i przewodząca prąd elektryczny warstwa z tlenku indu i cyny (ITO) nakładana jest na podłoże ze szkła, które ma grubość poniżej jednego milimetra. Warstwa ta stanowi anodę. Emitująca światło organiczna warstwa przewodząca prąd elektryczny znajduje się pomiędzy tą anodą a drugą elektrodą, katodą. Dioda OLED świeci się, gdy następuje wymiana ładunków dodatnich i ujemnych. Napięcie robocze występuje między dwiema elektrodami - ujemne napięcie na katodzie, dodatnie na anodzie. Kiedy oba te ładunki spotykają się w warstwie organicznej, następuje stan, zwany przez specjalistów ekscytonem (wzbudzeniem elektronu); w półprzewodniku tworzy się związana para elektron-dziura. Długość fali emitowanego światła, a tym samym jego kolor, zależy od różnicy energii między stanem wzbudzonym i stanem podstawowym. Rzeczywisty kolor światła może być kontrolowany przez zmienianie cząsteczek barwnika.

Diody OLED, które są zawsze powierzchniowym źródłem światła mają wiele zalet. Są one płaskie, zapewniają bardzo równomiernie rozłożone światło i są dostępne w dowolnym

kształcie i kolorze. Diody OLED zaczynają świecić natychmiast po włączeniu można je również przygasić. Nie następuje opóźnienie w uzyskaniu pełnej jasności, jak to ma miejsce, na przykład, w przypadku energooszczędnych lamp i świetlówek.

Ponadto, diody OLED są bardzo wydajne i rozgrzewają się do niewysokich temperatur; są lekko ciepłe w dotyku. To sprawia, że nadają się one idealne do zastosowania z materiałami wrażliwymi na wysoką temperaturę, takimi jak tkaniny lub papier.

60

2/2015

www.luxmagazyn.pl

TECHNIK A

oświetleniowych. W przyszłości sama oprawa lampy będzie żarówką, co spowoduje, że dodatkowa żarówka stanie się zbędna.

Dzięki technologii OLED możliwe jest modyfikowanie całych ścian i tworzenie z nich systemów oświetleniowych.

LED vs OLED LED • Diody oparte na związkach nieorganicznych • Punktowe źródło światła • Niewielkie rozmiary • Dioda LED powoduje olśnienie • Nieelastyczne źródło światła OLED • Diody oparte na związkach organicznych • Powierzchniowe źródło światła • Możliwość wyprodukowania praktycznie dowolnego kształtu i rozmiaru • Dioda OLED nie powoduje olśnienia • Elastyczne i giętkie źródło światła

fot. Philips

i skutecznie bez rozgrzewania się do wysokich temperatur.

Tradycyjne żarówki przetwarzają większość zużywanej energii na ciepło. Diody OLED dowiodły już swojego potencjału, uzyskując w badaniach laboratoryjnych wyniki, sięgające niemalże 100 lm/W. Diody OLED są powierzchniowym źródłem światła i dzięki temu dają możliwość zupełnie nowych zastosowań, w porównaniu do diod LED i podobnych technologii. Systemy używane dzisiaj do przetwarzania punktowych źródeł światła na źródła, które przypominają powierzchniowe, stają się, dzięki diodom OLED, niepotrzebne. Dzięki temu uzyskuje się nie tylko bardziej efektywne wykorzystanie światła, ale również bardziej wytworne i gustowne projekty i wzory. Minęły czasy, w których stosowano zajmujące wiele miejsca obudowy, aby ukryć w nich świetlówki. Ponadto, diody OLED, w przeciwieństwie do tradycyjnych lub energooszczędnych żarówek, mogą być przezroczyste. Jednym z możliwych zastosowań są okna, które emitują światło. Świecące ścianki działowe w biurach to kolejny przykład zastosowania tej technologii. Przewiduje się, że w przyszłości diody OLED będą elastyczne i będą stosowane na różnych podłożach, takich jak np. folie. Rozproszone, różnokolorowe, emitowane z płaskiej powierzchni światło diod OLED umożliwia tworzenie zupełnie nowych rozwiązań

Przygotowano na podstawie materiałów firmy Philips Lighting

www.luxmagazyn.pl

2/2015

61

Regularne wpisy z Branż y Oświetleniowej

Znajdź nas na www.twitter.com /lednews _ pl

62

2/2015

www.luxmagazyn.pl

wademecum

Wademecum Oświetleniowca Barwa światła – barwa w znaczeniu subiektywnym (mówimy wtedy o barwie postrzeganej) jest cechą widzenia umożliwiającą rozpoznawanie w obiektach o tej samej wielkości, kształcie i strukturze takiej różnicy jaką może wywołać różnica widmowego składu promieniowania. Jest to zatem cecha pozwalająca ustalić różnice w jakości widzenia. W znaczeniu obiektywnym stosuje się termin barwa psychofizyczna. Jest charakterystyką promieniowania pozwalającą rozpoznać taką różnicę jaką może wywołać różnica widmowego składu promieniowania. Jest to zatem jakościowa cecha promieniowania.

Goniofotometr – przyrząd przeznaczony do pomiaru rozkładu przestrzennego wielkości świetlnych, np. źródła światła.

Koszt TCO – całkowity koszt pozyskania, instalowania, użytkowania, utrzymywania i pozbycia się, a więc obejmuje on wszystkie koszty ponoszone przez cały okres życia źródła światła lub w czasie jego eksploatacji, tj. koszty zakupu, wymiany źródeł światła i wydatki na energię elektryczną. Obecnie lampy LED są opłacalne ze względu na ich długą trwałość i niskie zużycie energii.

Luminancja – [cd/m2] – w uproszczeniu jest to odczucie jaskrawości. Nie jest ona wielkością podawaną przez producentów diod LED, jednak jest to niezwykle ważny parametr z punktu widzenia techniki świetlnej. Luminancja zależy ściśle od światłości oraz wymiarów źródła światła (powierzchni emitującej światło). Diody LED w porównaniu do większości źródeł światła mają bardzo małe rozmiary, a zatem i ogromną luminancję. Z tego też powodu w większości produktów komercyjnych błędem jest stosowanie źródeł światła LED bez przesłon lub kloszy ograniczających olśnienie.

Olśnienie – warunki widzenia powstałe na skutek niewłaściwego rozkładu, bądź zakresu luminancji, bądź też występowania zbyt dużych kontrastów, powodujące uczucie przykrości i niewygody, lub obniżenie zdolności rozpoznawania szczegółów, lub przedmiotów, lub oba te wrażenia jednocześnie.

Prąd przewodzenia – [mA]) – jest to zazwyczaj nie jedna wartość, a zakres wartości dopuszczalnego prądu zasilania diod. Prąd przewodzenia markowych diod mocy może zawierać się w bardzo szerokim zakresie, a dopuszczalny prąd maksymalny może być nawet wielokrotnością prądu znamionowego, np. dopuszczalne prądy przewodzenia diod XP-G firmy CREE wahają się od 350 do 1500 mA. Parametr ten odnosi się do prądu stałego, dlatego wielu producentów oznacza go jako DC forward current.

Ra (Wskaźnik oddawania barw) – określa jakość oddawania barw sztucznych źródeł światła. Oznacza się go symbolem Ra. Jego maksymalna wartość to 100, która definiuje, że obserwowane przed-

mioty prezentują się w swoich naturalnych, niezafałszowanych kolorach w świetle wytwarzanym przez źródło światła. Taką wartość mogą osiągać zwykłe żarówki. Typowa wartość dla LED to Ra 80, ale może ona także osiągnąć wartość Ra 90 lub wyższą.

Skuteczność świetlna – [lm/W] – stosunek strumienia świetlnego emitowanego przez określone źródło światła do pobieranej przez nie energii elektrycznej. Dzisiejsze skuteczności białych diod LED wahają się od 60 do nawet 160 lm/W, a niektórzy producenci mają już w swoich laboratoriach diody o skuteczności świetlnej przekraczającej 230 lm/W. Spotlight – mały projektor emitujący skoncentrowaną wiązkę światła, najczęściej o kącie nie większym niż 20 stopni.

Statecznik – urządzenie pracujące w obwodzie elektrycznym z lampami wyładowczymi, służące głównie do stabilizowania prądu wyładowania. Światło – (promieniowanie widzialne) jest to ta część widma elektromagnetycznego, która powoduje bezpośrednio wrażenia wzrokowe. Dla lamp LED typowa temperatura barwowa mieści się w przedziale od 2700 K do 6500K. Temperatura barwowa światła definiowana jest przez porównanie z tak zwanym „ciałem czarnym“ i ilustrowana jest na krzywej Plancka. Temperatura barwowa światła jest to temperatura ciała czarnego, które wytwarza światło o takiej samej barwie jak źródło rozpatrywane. Świetlówka – lampa wyładowcza, w której światło wytwarzane jest przez wzbudzenie warstwy luminoforu, przy pomocy promieniowania ultrafioletowego, wytworzonego podczas wyładowania.

Potocznie nazywana jest również jarzeniówką.

Temperatura złącza – [°C] – właściwie maksymalna temperatura złącza, której producenci systemów LED nie powinni przekraczać i która powinna być uwzględniona w procesie projektowania produktu. Co więcej, nie powinno się doprowadzać do sytuacji, w której temperatura złącza byłaby bliska wartości maksymalnej. Ma to duży wpływ na żywotność diod LED i ich skuteczność świetlną, a przekroczenie tej wartości lub praca w temperaturze zbliżonej do niej mogą trwale uszkodzić diodę.

Widmo optyczne – obraz powstały w wyniku rozłożenia światła na składowe o różnych długościach fali.

Widzenie fotopowe (widzenie dzienne) – termin oznaczający pracę ludzkiego oka (widzenie) w warunkach normalnych, czyli takich przy których natężenie światła pozwala na maksymalne wykorzystywanie narządu wzroku np. w dzień. W rozpoznawaniu bodźców świetlnych biorą wówczas udział wyłącznie czopki.

www.luxmagazyn.pl

2/2015

63

Wizytówki firm

Sapa Aluminium Sp. z o.o. ul. Kopernika 18 64-980 Trzcianka tel. +48 67 35 25 105 fax +48 67 35 67 140 www.sapa.pl

GL Optic R&D Center Poland ul. Poznańska 70 62-040 Puszczykowo tel. +48 60 18 15 517 kontakt@gloptic.com www.gloptic.com

GL Optic jest marką JUST Normlicht GmbH Niemcy, wiodącego światowego dostawcy rozwiązań w zakresie znormalizowanych instalacji oświetleniowych dla branży drukarskiej i graficznej. Od ponad 30 lat Just wprowadza innowacyjne rozwiązania, które stanowią najwyższe standardy jakościowe w dziedzinie warunków znormalizowanych dla oceny wizualnej wydruków.

Lena Lighting S.A. ul. Kórnicka 52 63-000 Środa Wielkopolska tel. +48 61 28 60 300 fax +48 61 28 54 059 office@lenalighting.pl www.lenalighting.pl

Lena Lighting S.A. od lat jest wiodącym producentem profesjonalnych, inwestycyjnych opraw oświetleniowych. Wielkość rynku w Polsce szacuje się na ok. 900 mln zł, a Lena Lighting S.A. zajmuje tu drugie miejsce wśród producentów, z ponad 9% udziałem (11% wraz ze spółką zależną Luxmat). Dzięki współpracy z największymi hurtowniami elektrotechnicznymi oraz własnej sieci przedstawicieli, oprawy inwestycyjne Lena Lighting S.A. można znaleźć wszędzie tam, gdzie wymagana jest najwyższa jakość oświetlenia.

GTV Sp z o.o. Dystrybucja S.K.A ul. Przejazdowa 21 05-800 Pruszków tel. + 48 22 444 75 00 info@gtv.com.pl www.gtv.com.pl

Konica Minolta Sensing Europe B.V. Sp. z o.o. Oddział w Polsce ul. Skarbowców 23a 53-025, Wrocław tel. +48 71 330 50 01, 734 52 11 info.poland@seu.konicaminolta.eu www.konicaminolta.pl

64

2/2015

www.luxmagazyn.pl

Sapa Aluminium to czołowy producent profili aluminiowych. Oferuje najwyższej jakości usługi obróbki mechanicznej i powierzchniowej z przeznaczeniem między innymi dla branży oświetleniowej w tym do opraw oświetleniowych i profili LED.

GTV jest międzynarodowym dystrybutorem oraz czołową firmą na polskim rynku oświetlenia. Oferuje pełną gamę produktów – od źródeł światła, aż po gotowe rozwiązania oświetleniowe. Działamy na kilkunastu rynkach europejskich, m.in. w Niemczech, Rumunii, Austrii, Węgrzech, Czechach, Słowacji oraz wszystkich krajach bałtyckich. GTV to nowoczesna i profesjonalnie zarządzana firma – zaufany partner biznesowy dla kontrahentów na całym świecie. Na pozycję jednego z liderów pracowaliśmy ponad 17 lat, zawsze oferując najwyższej jakości produkty, spełniające najsurowsze normy jakościowe.

Konica Minolta to producent i dystrybutor wysokiej jakości precyzyjnych urządzeń pomiarowych niezbędnych dla utrzymania wysokiej jakości i dalszego ulepszania produktów w wielu dziedzinach przemysłu. Dzięki najnowocześniejszym technologiom optycznym i elektronicznym, urządzenia pomiarowe Konica Minolta pomagają w kontroli jakości i rozwoju produktów w bardzo rozmaitych branżach przemysłu. Analizatory barw ekranów, spektrofotometry, kolorymetry i inne mierniki koloru są niezbędnymi narzędziami dla zarządzania barwą w wielu zakładach przemysłowych. Znajdują też liczne zastosowania w pracach badawczych i naukowych.

Wizytówki firm

RABBIT Sp. z o.o. ul. Krakowska 141–155 50-428 Wrocław tel. 71 328 50 65 rabbit@rabbit.pl www.rabbit.pl

TRILUX Polska Sp. z o. o.

Wał Miedzeszyński 630 03-994 Warszawa tel. +48 22 6 71 62 88 (89) fax +48 22 6 71 63 00 www.trilux.com/pl

MILOO-ELECTRONICS Sp. z o.o.

Stary Wiśnicz 289 32-720 Nowy Wiśnicz tel. +48 14 66 21 955 fax +48 14 66 21 912 biuro@emiloo.pl www.emiloo.pl

Prinz Optics Polska ul. Ciołka 13 01-445 Warszawa tel. +48 602 351 265 marcin@prinzoptics.pl www.prinzoptics.pl

HSK LEDY ul. Tyniecka 118A 30-376 Kraków tel. +48 12 269 35 45 fax wewn. 29 +48 12 269 35 46, +48 12 267 13 10 ledy@hsk.com.pl www.hskledy.com.pl

Rabbit Sp. z o.o. jest jednym z największych polskich producentów systemów do sterowania, zarządza i monitoringu oświetlenia ulicznego. Na rynku oświetleniowym firma niezmiennie działa już od 1989 roku. Oferujemy kompletne rozwiązania do sterowania oświetleniem ulicznym oraz do zarządzania oświetleniem w obiektach przemysłowych – system SkyLight.

Nasze produkty sterują oświetleniem zewnętrznym nie tylko w największych miastach w Polsce, ale również na Litwie, Łotwie, Estonii i Rumunii.

Od 25 lat stawiamy na nowoczesne rozwiązania techniczne, bezawaryjność i długotrwałe użytkowanie.

W skład Grupy TRILUX wchodzą czołowi w Europie producenci wyrobów oświetleniowych i medycznych TRILUX GmbH & Co. KG, TRILUX Medical GmbH & Co. KG, OKTALITE Lichttechnik GmbH, ZALUX S.A., BAG electronics GmbH, Hüco Lightronic GmbH oraz handlowe spółki córki w większości krajów Europy. Firma prowadzi kompleksową obsługę w zakresie projektowania rozwiązań oświetleniowych i technologii gazów medycznych oraz realizację dostaw wyrobów Grupy TRILUX.

Firma Miloo-Electronics jest jedną z wiodących polskich firm zajmujących się produkcją oświetlenia LED oraz rozwojem komercyjnych badań nad tą innowacyjną technologią. W strukturze korporacyjnej Miloo-Electronics to właśnie innowacja odgrywa kluczową rolę. Jest bazą do tworzenia niezawodnych i wydajnych produktów idealnie dopasowanych do oczekiwań i potrzeb Klientów.

Firma Prinz Optics dzięki unikalnemu know-how, tworzy powłoki na szkle, które stosowane są w produkcji filtrów optycznych, konwersyjnych oraz dichroicznych. Prinz Optics od momentu założenia w 1992 r., aż do dziś rozwija technologię produkcji i modernizuje park maszynowy, przez co wychodzi naprzeciw potrzebom klientów z różnych branż tj. oświetlenie, architektura, sztuka, technika medyczna i przemysłowa. Filtry wytwarzane są metodą zanurzeniową zol-żel, dzięki czemu spełniają oczekiwane wymagania techniczne i jakościowe.

Firma HSK LEDY działa na rynku od 2010 r. jako oddział firmy HSK DATA Ltd. Sp. z o.o. Oferuje szeroką gamę sprzętu oświetleniowego LED w tym: oprawy wewnętrzne, zewnętrzne i przemysłowe oraz systemy sterowania, podzespoły zasilania awaryjnego i technologie do specjalnych zastosowań.

Przy konstrukcji opraw oświetleniowych firma współpracuje z renomowanymi krakowskimi projektantami form przemysłowych. Nowoczesne laboratorium fotometryczne, znajdujące się na terenie zakładu, prowadzi bieżące pomiary parametrów wyrobów oraz gwarantuje wiarygodność danych katalogowych produktów.

www.luxmagazyn.pl

2/2015

65

Znajdź produkty i projekty które Cię zainspirują

Najbardziej wpływowe i kompleksowe Targi Oświetlenia i Technologii LED w Azji 9 – 12 Czerwca 2015