Mlk 1 1014 ksiazki roku by Biblioteka Analiz Magazyn Literacki KSIĄŻKI

FANTASTYCZNE KSIÄ&#x201E;ĹťKI nr 1/2014 (208) â&#x20AC;˘ styczeĹ&#x201E; 2014 BezpĹ&#x201A;atny dodatek â&#x20AC;˘ ISSN 2083-7747 â&#x20AC;˘ Indeks 334464

8WbVIR S[QĘ&#x2030;Ë§SQ

znanych i lubianych

2013 roku

taki napis zamieniÄ&#x2021; na krzywe (Create Outline) potem linia(stroke) ma byÄ&#x2021; ta zewnÄ&#x2122;trzna (Align Stroke 3 opcja)

.VLĂ&#x2C6;Ä?NL GRVWĂ&#x161;SQH Z NVLĂ&#x161;JDUQLDFK QD ZZZ EXUGDNVLD]NL SO L Z VSU]HGDÄ?\ Z\V\ĂŻNRZHM WHO =QDMGÄ&#x203A; QDV QD )DFHERRNX %XUGD .VLĂ&#x2C6;Ä?NL

Speedmaster. Nie do pokonania.

Kiedy inni mówią, my drukujemy. Ściągnij bezpłatną aplikację na swój smartfon lub tablet ze strony SpeedmasterUnbeatable.com i zeskanuj szare pole po lewej stronie. Dowiedz się więcej od Heidelberga: www.SpeedmasterUnbeatable.com

Książki 2013 roku Przypominamy 48 książek miesiąca

„Ostatnie rozdanie” Wiesława Myśliwskiego (Znak), „Legion” Elżbiety Cherezińskiej (Zysk i S-ka), „Ludzka rzecz” Pawła Potoroczyna (W.A.B.), „Obłęd ’44” Piotra Zychowicza (Rebis), „Za żelazną kurtyną” Anne Applebaum (Świat Książki i Agora) i „Wielka księga patriotów polskich” (Biały Kruk) – Książkami Roku 2013

pośród 48 tytułów, uprzednio wyróżnionych jako „Książki miesiąca” wybraliśmy – po redakcyjnej dyskusji – sześć Książek Roku 2013. Autorzy i wydawcy nagrodzonych książek otrzymują od nas pamiątkowe statuetki i dyplomy.

Proza polska Eustachy Rylski „Obok Julii” (Wielka Litera) Autor pisze wyraźnie: „wspomnienia nie biorą się znikąd”. Trzeba było sobie na nie zapracować w S., poniemieckim miasteczku, a może wsi, tyle że z dwiema liniami tramwajowymi i podupadającą z roku na rok restauracją „Pod Minogą”. Jest rok 1963, do S. przyjeżdża piękna Julia Neiger, która dziesięć lat wcześniej, jeszcze w okresie stalinowskim, uczyła w szkole, w której pobierał nauki dziesięcioletni wtedy i bez pamięci rozkochany w swojej pani Janek Ruczaj. Rzecz cała toczy się leniwie i sentymentalnie, by nagle przyspieszyć, nabrać dramatyzmu i dać pole do popisu występkowi, a nawet zbrodni. Wacław Holewiński „Szwy” (Zysk i S-ka) Proza Wacława Holewińskiego ogniskuje się na naszej historii. W jego kolejnych książkach czytamy o Powstaniu Styczniowym, II wojnie światowej, Żołnierzach Wyklętych, czy też – jak ma to miejsce w niniejszej książce – konspiracji solidarnościowej. Tomasz Miteńka, postać, wokół której snuje się nić narracji, nie był w nią chyba zbytnio zaangażowany. Pod tymi personaliami kryje się Marcin Antonowicz, student I roku chemii Uniwersytetu Gdańskiego, figurujący na liście ofiar stanu wojennego. W październiku 1985 roku, podczas pobytu w rodzinnym Olsztynie, zatrzymał go patrol ZOMO. Jako dokument tożsamości okazał legitymację studencką. Po kilkudziesięciu minutach nieprzytomnego b i b l i o t e k a

a n a l i z

studenta odnaleziono na ulicy. Zmarł kilkanaście dni później w szpitalu. W powszechnej opinii został skatowany przez milicjantów. Jego pogrzeb 6 listopada 1985 roku zgromadził tłumy. Dominik Rutkowski „Pozostał gniew” (Bellona) Schyłek II wojny światowej, Pomorze zajęte już przez Sowietów. Współczesnych Wandali – grabiących, palących, dewastujących wszystko, na co się natkną. Pałających szczególnym „afektem” do kobiet. Nie tylko niemieckich. Przez położone w urokliwej okolicy, wyposażone w funkcjonujące mimo przejścia frontu dobra cywilizacyjne miasteczko, mające statut uzdrowiska (Połczyn-Zdrój?), przewijają się uchodźcy. Polacy powracający z robót przymusowych, popowstaniowi wygnańcy z Warszawy, różnej narodowości więźniowie niemieckich kacetów i jeńcy z oswobodzonych stalagów i oflagów. Pośród nich także główny bohater powieści Julian Żurawiecki, kresowiak z konspiracyjną kartą życiorysu. Ponieważ włada zarówno językiem niemiecki jak i rosyjskim, sowiecki komendant miasteczka – kapitan NKWD Paluchin – składa mu propozycję nie do odrzucenia. Ma zostać jego tłumaczem. Los Juliana z dnia na dzień zdaje się być coraz bardziej styczny z liniami życia innych bohaterów.

Proza obca

Tove Jansson „Uczciwa oszustka” (Nasza Księgarnia) W historii literatury Tove Jansson zapisała się jako troll mama, „pani od Muminków”. Jej opowieści o perypetiach i codziennym życiu magicznych bohaterów zawładnęły wyobraźnią czytelników niezależnie od wieku i na każdym kontynencie. Są kochane i podziwiane do dzisiaj. Tymczasem świat jakby zapomniał, że twórczyni legendarnego cyklu była także świetną malarką i znakomitą, wszechstronną pisarką, czego dowód otrzymujemy w jej „dorosłej” książce „Uczciwa oszustka”. To proza oszczędna w środkach artystycznych, za to niezwykle bogata w swoim wyrazie. I w tym tkwi mistrzostwo pióra fińskiej pisarki, że wystarczy jej kilka zdań, by zabrać czytelnika do świata swoich wyobrażeń, w głąb mrocznych zakątków ludzkiej duszy. Hans Fallada „Co dalej, szary człowieku” (Sonia Draga) Znakomicie, z ironią, dystansem i zarazem zjadliwym poczuciem humoru, tak charakterystycznym dla Fallady – i wyjątkowo dobrze oddanym przez tłumacza, Dariusza Guzika – napisana książka, która autorowi przyniosła sławę,

Wiesław Myśliwski, „Ostatnie rozdanie” (Znak) Przed laty Wiesław Myśliwski zaliczony został przez Henryka Berezę do nurtu literatury chłopskiej. Akcja jego poszczególnych powieści i dramatów (np. „Klucznik”, „Drzewo” czy „Requiem dla gospodyni”) rozgrywa się albo na wsi, albo w miasteczku. Nie inaczej w „Ostatnim rozdaniu”, w którym pojawiają się tak charakterystyczne dla małych prowincjonalnych miejscowości ludzkie typy i charaktery, jak: krawiec Radzikowski, ślusarz Myga, stolarz Zamojski, mecenas RógSkwarek, sędzia Sterczyński czy szewc Mateja, z którym narrator utworu za młodu grywał namiętnie w pokera. Wszystko to są osoby z krwi i kości, każda z nich mówi własnym, indywidualnie nacechowanym pod względem stylistycznym językiem, każda z nich ma coś ważnego do powiedzenia, prawdę poświadczoną całym życiem. Janusz Drzewucki

p r z e d s t a w i a

•

k s i ą ż k i

•

s t y c z e ń

2 0 1 4

Książki 2013 roku a znajdującemu się na krawędzi bankructwa wydawcy, ogromne pieniądze. „Szary człowiek” Fallady stał się w zawrotnym tempie powieścią kultową, wyrywaną sobie z rąk do rąk. W powieści zakochał się najpierw niemiecki czytelnik, zaraz potem Europa, a wkrótce świat. Reyes Monforte „Niewierna” (WAM) Wyjątkowe spojrzenie na relację między kulturą muzułmańską a światem Zachodu, na postępującą islamizację krajów europejskich. To wstrząsająca historia, oparta na prawdziwych wydarzeniach, z autentycznymi postaciami związanymi z islamskim terroryzmem, z Al Kaidą w tle, spisana przez hiszpańską dziennikarkę radiową i telewizyjną, znaną polskim czytelnikom z powieści „Burka miłości”. Autorka stawia niewygodne pytania o reakcje Zachodu na te haniebne akty dokonywane w imię religii. Ta książka boli, pokazuje jak niewielka jest granica między miłością a nienawiścią, jak okrutny jest świat skrajnie patriarchalny. Ale jest też w niej wiara w ludzką umiejętność przetrwania i wytrwania w najgorszych warunkach. György Spiró „Iksowie” (W.A.B.) Dysponując solidną bazą historyczną węgierski autor stworzył monumentalną – nie tylko objętościowo – powieść nie tylko o Wojciechu Bogusławskim. Jej bohaterami są wyłącznie postaci autentyczne: car Aleksander, książę Konstanty, generał Józef Zajączek, a także ówcześni suflerzy, rzemieślnicy, antykwariusze, dziennikarze, literaci. Prozaik nie trzyma się kurczowo faktów. Barwna panorama syreniego grodu i jej charakterystycznych typów stanowi tło dla toczących się zdarzeń. Opisy i sytuacje nasuwają skojarzenia z „Niemcewiczem od przodu i od tyłu” Karola Zbyszewskiego, a kolejne sekwencje przywodzą na myśl kadry filmowe.

Jaume Cabré „Wyznaję” (Marginesy) Ta blisko 800-stronicowa powieść zakrojona została z nieprawdopodobnym rozmachem. Obejmuje siedem wieków historii Europy, akcja rozgrywa się w kilku krajach, przenosząc się z Hiszpanii do Włoch, z byłej Jugosławii do Niemiec, zahacza nawet o Polskę, tyle, że o wyjątkowe miejsce – Oświęcim. Przewija się przez nią około dwustu ważnych postaci, cytowani są politycy, myśliciele i poeci włącznie z Wisławą Szymborską. Joël Dicker „Prawda o sprawie Harry’ego Queberta” (Albatros) Powieść Dickera to tylko z pozoru literatura lekkiego kalibru. To, co najciekawsze, rozgrywa się na drugim planie. To opowieść o tym, jak powstaje książka, jak wykuwają się bestsellery. To książka podejmująca wyrafinowaną zabawę z czytelnikiem, a także refleksja nad aktem pisania, portret przemysłu książkowego oraz społeczeństwa Stanów Zjednoczonych, a dopiero na końcu znakomite czytadło, które pomimo dużej objętości pochłania się w mgnieniu oka. Dan Brown „Inferno” (Sonia Draga) Czym uwodzi Dan Brown? Czy tylko erudycją, znajomością historii i sztuki oraz zgrabnie prowadzoną narracją? Oczywiście też, ale kto wie, czy kluczem do sukcesu jego prozy nie są postaci głównych bohaterów – przypominające mitycznych herosów, bo obdarzone ponadprzeciętną inteligencją, sprawnością fizyczną i szczęściem. Langdon to wykształcony, subtelny i elegancko ubrany supermen, a jego partnerki w niczym mu nie ustępują. To są postaci typowe dla literatury młodzieżowej, ale przecież Brown pisze dla dorosłych. Dlatego obdarza bohaterów także innymi atrybuta-

Paweł Potoroczyn, „Ludzka rzecz” (W.A.B.) Narrację prowadzi tu bezimienny wiejski głupek. On właśnie opowiada nam tę historię. I jak to głupek, wie więcej niż wiejscy mądrale, zna przeszłość i przyszłość. Kapryśny i niesforny, ani chronologia, ani poczucie sensu nie mają dlań znaczenia, mieszając powagę i śmieszność potrafi się nagle przerzucić od wzniosłości do groteski, a snucie opowieści jest dla niego wartością samą w sobie. I plecie, aż zapiera dech. Brawurowo, zachwycająco, z wdziękiem gada, co mu ślina na język przyniesie, uwodząc czytelnika-sluchacza. Małgorzata Gutowska-Adamczyk

b i b l i o t e k a

a n a l i z

p r z e d s t a w i a

•

mi, przede wszystkim dużą uczuciowością. Langdona nie tylko nie można nie lubić, ale też nie można mu nie kibicować. W tej prozie jest coś z napięcia jakie towarzyszy wielkim zawodom sportowym. Haruki Murakami „Bezbarwny Tsukuru Tazaki i lata jego pielgrzymstwa” (Muza) Pewnie każdy człowiek jest po trochu bezbarwnym Tsukuru Tazaki z powieści Murakamiego, ale tylko nieliczni decydują się na pracowitą autorefleksję nad własnym losem, którą wykonał bohater. Murakami znów pokazał najwyższą klasę, to jeden z najlepszych piszących współcześnie pisarzy. Niby niczym się ta książka w dorobku japońskiego pisarza nie wyróżnia, ale nie musi, jest jak zwykle przenikliwa, Murakami poznał wszystkie mroki podświadomości i eksploatuje ją z powodzeniem.

Biografie, wspomnienia Marta Sztokfisz „Chwile, których nie znamy” (W.A.B.) Ta reporterska biografia Marka Grechuty to świetnie skonstruowana, doskonale udokumentowana i przystępnie napisana opowieść o artyście wyjątkowej miary, wymykającym się zaszufladkowaniu. Zasługą autorki jest odkrycie mrocznej karty jego życiorysu. Marta Sztokfisz po raz pierwszy upublicznia bowiem to, o czym przebąkiwano tu i ówdzie, szczególnie w gronie cyganerii. Grechutę przez lata trawiła nieuleczalna choroba. Miewał lepsze i gorsze dni. Z roku na rok tych ostatnich niestety przybywało. Farmakologia pozwalała mu jako tako funkcjonować, ale zarazem spowalniała życiowe funkcje, miewał kłopoty z pamięcią i artykułowaniem myśli. Poruszająca książka. Mariusz Urbanek „Brzechwa nie dla dzieci” (Iskry) Czołowy biograf luminarzy rodzimej kultury zeszłego wieku tym razem rozkłada na czynniki pierwsze Jana Brzechwę. Ten znakomity twórca literatury dla dzieci na przełomie lat 40. i 50. pisał też jednak – choć nie musiał – o planie sześcioletnim, bojownikach koreańskich, strajkujących górnikach francuskich, prześladowanych Murzynach w Oklahomie… W jego socrealistycznych strofach pojawiały się charakterystyczne figury epoki:

k s i ą ż k i

•

s t y c z e ń

2 0 1 4

Książki 2013 roku

Pamiętnikarstwo

Reportaż

Grażyna Szapołowska „Ścigając pamięć” (G+J) Spod maski lodowej femme fatale – tak zaszufladkowano artystkę z racji jej ekranowego emploi – wyłania się niewiasta wrażliwa, czuła, troskliwa i empatyczna. Jej proza przypomina konstrukcją film pełen retrospekcji. Bezpretensjonalną narrację, nasuwającą skojarzenia tematyczne z poetyckim tomem Tadeusza Różewicza „Matka odchodzi”, zaś formalnie – z uwagi na ramy czasowe – z „Dziennikiem 1954” Leopolda Tyrmanda, przeplatają epizody z życia Grażyny Szapołowskiej.

Władysław Mickiewicz „Pamiętniki” (Iskry) Adam Mickiewicz nie miał racji lekce sobie ważąc literaturę wspomnieniową (sławna jest jego lapidarna karykatura gatunku sporządzona po podróży do Niemiec: „Hamburg – befsztyk, Weimar – Goethe, Bonn – kartofle”). Dziś czarno na białym widzimy, jak wielką rangę ma literatura faktu i w pełni możemy docenić dziennikarski, reporterski talent Władysława Mickiewicza jako autora „Pamiętników”. Także jego biegłość językową, talent narracyjny i humor. Pora – myślę – wybaczyć mu szkody, jakie uczynił jako zarządca spuścizny literackiej Adama Mickiewicza, zwłaszcza, że nic już na to nie poradzimy. I wczytać się w jakże charakterystyczne dla niego zdanie: „Jeśli chodzi o ojca, czuję, że w głąb duszy człowieka genialnego zajrzeć może tylko ktoś mu równy”.

Dzienniki

Felietonistyka

Beata Pawlikowska „Planeta dobrych myśli” (G+J) Beata Pawlikowska ze swoich zapisków jawi się jako kobieta delikatna, wrażliwa, żyjąca w harmonii ze światem, ale też poszukująca, odkrywająca… niekoniecznie obce lądy. Odkrywająca samą siebie w lustrze wyobraźni.

Stefan Kisielewski „Felietony” (Prószyński i S-ka) Stefan Kisielewski lub Kisiel, jak się o nim poufale mówi, był charyzmatyczną postacią całej PRL, z czasem zaczęto go nawet traktować jak symbol tamtych czasów. Bywał złośliwy i przekorny, uprawiał wiele gatunków literackich i publicystycznych. Felietony, jakie teraz zostały wydany w trzytomowym zbiorze, autor publikował od 1945 roku. Nie były pisane po myśli władzy, jednak Stefan Kisielewski był mistrzem w omijaniu żądań i wymagań cenzury czyli Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, o którym przewrotnie napisał, że był „jego stałym klientem i wielbicielem”.

Andrzej Stasiuk „Nie ma ekspresów przy żółtych drogach” (Czarne) Chyba nie ma innego autora, który potrafiłby współczesnym językiem XXI wieku opisywać przyrodę, gdy opisy przyrody już dawno zostały wyśmiane. Kto nie wierzy, niech przeczyta w tej książce tekst „Dzikie” o walce trzech wiejskich kundli z rysiem, z której drapieżnik wychodzi nie tylko bez szwanku, ale odchodzi z prawdziwą godnością. Wszystkie teksty zebrane w tomie były już poprzednio drukowane, w wielu miejscach, w czasopismach, i w sieci, w Polsce i zagranicą. Zazwyczaj w takich przypadkach mówi się, że zebrane razem tworzą nową wartość. W tym wypadku nie jest to zdawkowe, tak rzeczywiście się stało. Cezary Łazarewicz „Sześć pięter luksusu” (Znak) Autor, który do kanonu dziennikarstwa wszedł dzięki reportażowi – najpierw prasowemu, a potem filmowemu: na temat uprawy ryżu w PRL, a kunszt swój potwierdził tekstem o ojcu braci Kaczyńskich – bardzo wnikliwie relacjonuje dzieje firmy z ulicy Brackiej 25 w Warszawie, Domu Towarowego Braci Jabłkowskich. Precyzyjnie rekonstruuje zwłaszcza moment jego upaństwowienia oraz próby odzyskania gmachu przez synów ostatniego szefa, Feliksa Jabłkowskiego.

bumelanci, bikiniarze, kułacy, stachanowcy – o stonce nie wspominając. „Doskonale zdawał sobie sprawę z fasadowości swego poparcia i pustki ideologicznych zaklęć. Ale gotów był na wiele, nawet na bardzo wiele, w zamian za możliwość spokojnego i wygodnego życia” – podsumowuje Mariusz Urbanek okres komunistycznego zaczadzenia swojego bohatera.

Agnieszka Osiecka „Dzienniki 1945-1950” (Prószyński i S-ka) Pierwszy tom „Dzienników” jest zapowiedzią i wywołuje wielki apetyt na następne tomy, bo – jak czytamy w nocie edytorskiej – po pierwszych wyrywkowych zapiskach, które ujęte zostały w opublikowanym zbiorze, od maja 1949 poetka „przez wiele lat nieprzerwanie notowała zdarzenia burzące, przemyślenia, wspomnienia”. Ale już dzisiaj – po lekturze pierwszego tomu – mamy głęboką świadomość, że poza walorami literackimi młodzieńczych i przyszłych, już bardziej „dorosłych” tekstów, otrzymaliśmy i otrzymamy nowe i wspaniałe, bo autentyczne źródło dla poznania atmosfery PRLowskiej Polski oglądanej oczami niezwykle aktywnej uczestniczki życia kulturalnego pokolenia, które weszło w dorosłe życie w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej. b i b l i o t e k a

a n a l i z

Esej Umberto Eco „Historia krain i miejsc legendarnych” (Rebis) Im mniej świat kryje przed nami tajemnic, tym mniej wierzymy w krainy i miejsca

Elżbieta Cherezińska, „Legion” (Zysk i S-ka) Wspaniale napisana, niebanalna i poruszająca historia. Historia żywa, autentyczna, ukazująca w całej pełni zarówno jej ludzki wymiar jak i całą złożoność. To szczególnie ważne w przypadku opowieści o żołnierzach Brygady Świętokrzyskiej, utworzonej latem 1944 roku przez Narodowe Siły Zbrojne na terenie okupowanej Polski. Opowieści o podjętej przez Brygadę w styczniu 1945 roku, zakończonej sukcesem, próbie przedostania się do operujących na Zachodzie polskich sił zbrojnych. Czytelnik dostaje do rąk jedyną w swoim rodzaju historię okupowanej Polski, przestawioną z perspektywy szeregowych członków ruchu oporu, mielonych przez wojenną machinę, których losy jeszcze dobitniej podkreślają dramatyzm tamtych czasów. Jakub Morawiec

p r z e d s t a w i a

•

k s i ą ż k i

•

s t y c z e ń

2 0 1 4

Książki 2013 roku legendarne, tak jak nie wierzymy w smoki, chimery i leśne elfy. Brak wiary nie oznacza jednak, że wyzbyliśmy się tęsknoty za innym, lepszym światem. W końcu niemal każda religia – o czym przypomina Eco – ma swoje wspaniałe krainy, które oferuje niestety na kredyt – w innym, jakoby lepszym życiu. A tym, którzy nie wyzbyli się marzeń, pozostaje literatura. Cóż z tego, że nie istniały wyspy Guliwera, ani Nibylandia Piotrusia Pana, czasami nie trzeba jak Kolumb opływać świata w poszukiwaniu legendarnych krain, wystarczy zamknąć oczy i odbyć podróż w wyobraźni.

Publicystyka Teresa Torańska w rozmowie z Małgorzatą Purzyńską „Ja, My, Oni” (Agora) Swobodna forma rozmowy, bo nie wywiadu, pozwala na lepsze poznanie charyzmatycznej dziennikarki, która w swoim życiu zawsze zadawała pytania innym, a tutaj sama na nie odpowiada. Chyba chciała w ten sposób podsumować swoje życie, a przy tym zaprezentować szerokie grono ludzi, z którymi w życiu się spotkała – od najważniejszych polityków po szeregowych bohaterów jej reportaży interwencyjnych, od których zaczynała swoją fascynującą przygodę dziennikarską. (red.) Leszek Sosnowski „Oburzeni” (Biały Kruk) Autorzy tekstów zawartych w książce „odsłaniają mechanizmy funkcjonowania systemu, który jest swoistym mikstem epoki PRL z demokracją, wolnego rynku z gospodarką mafijną, wolności ze swawolą, kultury z dehumanizacją życia. Wypowiadają się na tych łamach, nieraz bardzo błyskotliwie, ludzie o dużej wiedzy, wybitni myśliciele, doświadczeni

działacze – wszyscy mocno zatroskani. Profesorowie, politycy, hierarchowie, ludzie kultury, dziennikarze, autorzy książek – wszyscy poważnie zaniepokojeni. Sędziwy kardynał, artysta fotografik, międzynarodowy wykładowca, wybitny biblista, słynny zakonnik, młody naukowiec, ciemiężony parlamentarzysta, niezależny przedsiębiorca, bezkompromisowa reporterka, kandydat na premiera i były premier, odważny i rozważny biskup, dociekliwy recenzent – wszyscy chcą pomóc. A pomoc w tym przypadku oznacza stanowczą niezgodę na zło”.

Życie społeczne Hanna Bakuła „Wnuczkożona” (G+J) Autorka z lekkością, wręcz „lingwistyczną elastycznością” porusza tematy, które nadal u niektórych kobiet powodują zmieszanie i rumieniec, a u panów ucieczkę wzrokiem w bok z powodu pewnych obscenicznych opisów. Pisanie o seksie, tym szeroko rozumianym, wyzwolonym, nie jest rzeczą łatwą. Bo, jak nie wpaść w pułapkę wulgaryzacji, nawet chęci zaspokojenia prawie zwierzęcej chuci? A właśnie to podobno nas różni od zwierząt, że dajemy sobie radę z powstrzymaniem rozszalałego libido. A może nie warto go zatrzymywać?

Literaturoznawstwo Urszula Glensk „Po Kapuścińskim” (Universitas) Wychodząc od Kapuścińskiego autorka dokonuje przeglądu współczesnego reportażu i to jest przegląd bardzo optymistyczny. Bo i wiele się w tej materii dobrego w ostatnich latach dzieje, mimo iż gazety coraz mniej chętnie finansują kosztowną pracę reporterów. W tym przeglądzie brakuje tylko

Piotr Zychowicz, „Obłęd ’44” (Rebis) Podtytuł książki: „czyli jak Polacy zrobili prezent Stalinowi, wywołując Powstanie Warszawskie”, bardzo trafnie oddaje myśl autora, który dowodzi, że działania podjęte przez polskich polityków w Londynie oraz przez dowódców Armii Krajowej w Warszawie służyły wyłącznie Stalinowi i jego polityce wykrwawienia się polskiego społeczeństwa jeszcze prze wkroczeniem Armii Czerwonej i ustanowieniem powolnych mu rządów polskich komunistów. Poprzednia książka tego autora zatytułowana „Pakt Ribbentrop-Beck” wywołała zażartą dyskusję o słuszności przeciwstawiania się hitlerowskim Niemcom w 1939 roku, gdy – według Piotra Zychowicza – Polska powinna zawrzeć z nimi sojusz przeciw Związkowi Radzieckiemu. Nowy tom jeszcze mocniej uderza w czułe struny naszej narodowej dumy. Piotr Dobrołęcki

b i b l i o t e k a

a n a l i z

p r z e d s t a w i a

•

osobnego tekstu poświęconego reportażom z Rosji Jacka Hugo-Badera, kto wie czy nie najlepszego kontynuatora dzieła twórcy „Imperium”.

Literatura faktu Jolanta Drużyńska „Krok do wolności” (Rebis) Autorka opisuje nieudane próby przedarcia się na Zachód podejmowane w latach PRL przez zwykłych ludzi, którzy często z najbardziej przyziemnych powodów podjęli decyzję o ucieczce z kraju. Podstawą źródłową stały się dla niej przekazane do IPN przez jego czeskiego odpowiednika materiały o Polakach zabitych głównie w trakcie forsowania granicy czechosłowacko-austriackiej. Granica ta przez ponad dziesięć lat – w latach 50. i 60. ubiegłego wieku – była chroniona nie tylko podwójnym ogrodzeniem z drutów kolczastych, ale dodatkowo między dwoma pasami tego ogrodzenia położono przewód elektryczny, którym płynął prąd o napięciu 5000 V. Pomimo zadziwiającej łatwości, z jaką uciekinierzy przekraczali widocznie słabo strzeżoną granicę polsko-czechosłowacką, niemal wszystkie opisane próby kończyły się dramatycznie na następnej granicy, na tym zbrodniczym pasie umocnień, jaki oddzielał kraje należące do bloku sowieckiego od świata zachodniego, a który przeszedł do historii jako „żelazna kurtyna”.

Historia Mariusz Wołos „O Piłsudskim, Dmowskim i zamachu majowym” (Wydawnictwo Literackie) Nowe spojrzenie na przełomowe wydarzenie w polskiej historii XX wieku – zamach majowy Józefa Piłsudskiego, uzyskane dzięki dotarciu autora do rosyjskich archiwów, długimi latami niedostępnych. Dodać trzeba jeszcze, że wartość tej rosyjskiej perspektywy polega też na tym, że – jak pisze autor – „sowiecki aparat dyplomatyczny (…) był instrumentem gromadzenia, analizowania i przekazywania do centrali informacji o polityce zagranicznej oraz zmianach wewnętrznych zachodzących w innych krajach”. Tomasz Mościcki „Teatry Warszawy 1944-1945” (Bellona) Autor dogłębnie spenetrował skrzętnie omijany przez dekady temat – teatry stoli-

k s i ą ż k i

•

s t y c z e ń

2 0 1 4

Książki 2013 roku cy w dobie niemieckiej okupacji. Szczególną zasługą pracy Mościckiego (z wyjątkową kompetencją zredagowanej przez Marcina Rochowskiego) jest oddanie sprawiedliwości artystom skrzywdzonym przez komisje weryfikacyjne ZASP-u, częstokroć ferujące wyroki kierując się partykularyzmem. Taki los spotkał m.in.: Marię Malicką, Stanisławę Perzanowską, Irenę Malkiewicz, Jerzego Pichelskiego, Adolfa Dymszę a zwłaszcza Andrzeja Szalewskiego, któremu do śmierci (1986 rok) towarzyszył cień kolaboracji. Simon Sebag Montefiore „Pewnej zimowej nocy” (Magnum) Najważniejsza w powieści jest historia spisku, jaki przeciw Stalinowi zawiązały… dzieci. Naprawdę miał on miejsce w roku 1943, gdy syn ludowego komisarza przemysłu lotniczego, Wołodia Szachurin wymyślił zabawę w fikcyjny „rząd”, w którym ministrami były dzieciaki o znanych nazwiskach, m.in. dwaj synowie Anastasa Mikojana. Zabawa skończyła się fatalnie, uczestnicy zabawy w „rząd” trafili na Łubiankę (!), a Stalin orzekł, że muszą ponieść karę. W tę ponurą historię Montefiore zgrabnie wplótł zajmujące wątki romansowe i obyczajowe, z rozmachem tworząc fresk stalinowskiej Moskwy, w którym zanurzmy się z obrzydzeniem, ale i – nie ma co ukrywać – ze szczególną fascynacją.

Historia sztuki Jerzy Stelmach „Uporczywe upodobanie” (Bosz, Wolters Kluwer) Wielki hołd dla prawdziwego kolekcjonerstwa, jak też oczywiście dla prawdziwej sztuki. Trzeba tutaj zdecydowanie podkreślić, że dla sztuki prawdziwej, bo autor bezlitośnie rozprawia się z dziełami z lat ostatnich, nazwanych okresem ponowoczesności, nie widząc w nich niemal żadnej wartości. Dodajmy tu jeszcze zdecydowaną opozycję między kolekcjonerstwem a zbieractwem, jaka również stanowi jedną z głównych myśli zawartych w książce. Zbieractwo to pazerne gromadzenie rzeczy, a „zamiast kolekcji powstaje zbiór przedmiotów różnych, magazyn osobliwości, którego zawartość tak naprawdę nie spełnia żadnych artystycznych kryteriów”. Kolekcjonerstwo natomiast w odróżnieniu od zbieractwa „musi odwoływać się zawsze do jakiejś zasady estetycznej, przyjętej już na samym początku; w grę może wchodzić oczywiście więcej niż jedna zasada”. b i b l i o t e k a

a n a l i z

Religia Benedykt XVI „Dlaczego wierzę?” (WAM) Polski wydawca błyskawicznie zareagował na niespodziewaną decyzję Benedykta XVI o abdykacji, wydając zbiór jego krótkich tekstów katechetycznych. 11 lutego papież ogłosił swoją decyzję, która się urzeczywistniła 28 lutego, a w książce znajdujemy faksymile papieskiego podpisu z dedykacją „Z serca wam błogosławię” z datą 18 lutego!

Albumy „Sztuka polska. Wczesny i dojrzały barok” (Arkady) Nowe opracowanie niezwykle ciekawego okresu w dziejach Polski, gdy nasz kraj przeżywał największy rozkwit mimo całego ciągu wojen. Poprzednie, klasyczne opracowanie prof. Mariusza Karpowicza „Barok w Polsce” ukazało się przed ćwierć wiekiem, zresztą nakładem tego samego wydawcy. Z uwagi jednak na poziom ówczesnej poligrafii, ilustrowane było czarno-białymi reprodukcjami, nie licząc kilkunastostronicowej kolorowej wkładki. Dlatego tak bardzo cenne jest nowe spojrzenie zespołu autorskiego (Zbigniewa Bani, Agnieszki Bander, Piotra Gryglewskiego i Jolanty Talbierskiej) i współczesne odczytanie zachowanych zabytków z uwzględnieniem nowszych badań i literatury. Adam Sosnowski, Michał Klag „Pamiętnik konklawe 2013” (Biały Kruk) Opowieść tekstowa i fotograficzna tworzy jedną całość i wciąga czytelnika od pierwszej do ostatniej strony. Szczególną uwagę zwraca-

ją wręcz przypadkowe ujęcia mało znanego argentyńskiego kardynała Jorge Mario Bergoglio przed rozpoczęciem konklawe, zupełnie pomijanego na listach papieskich faworytów zwanych papabile. W końcu jednak się stało, habemus papam Franciscus! Skromny kardynał został papieżem i od pierwszych chwil „nie zapominał o biednych”, jak zapowiedział, ukazując bardzo prosty sposób bycia. Z zaprezentowanych tu fotografii emanuje radość pierwszych dni nowego pontyfikatu. Maciej Sadowski „Ryszard Kapuściński” (Veda) Autor przedstawia nowy gatunek opowieści, w którym dominującą rolę odgrywa obraz, zachowane fotografie i reprodukcje dokumentów, a znacznie mniejsze znaczenie ma słowo, które pełni tylko rolę pomocniczą, chociaż dalej niezbędną. Maciej Sadowski już wcześniej zaprezentował dwie frapujące opowieści biograficzne w tym samym gatunku – o Marii Skłodowskiej-Curie i o Januszu Korczaku, a w planach ma kolejne pozycje, w tym o Janie Karskim. W ten sposób kontynuuje swoje najlepsze osiągnięcia w dziedzinie typografii i projektowania okładek książkowych. W tym obszarze już dawno został uznany za mistrza i był wielokrotnie nagradzany. (red.) Agnieszka Morawińska, Renata Higersburger „Muzeum Narodowe w Warszawie” (Arkady) Zasłużony warszawski wydawca książek artystycznych inauguruje nową serię zatytułowaną „Skarby sztuki”, która obejmować będzie zbiory najważniejszych polskich muzeów – Muzeów Narodowych, nie tylko najbardziej znanych, ale też mniejszych, a niesłusznie niedocenionych placówek jak w Szczecinie czy Kielcach. Serię ze zrozumiałych powodów

Anne Applebaum, „Za żelazną kurtyną” (Świat Książki, Agora) Słynne słowa Winstona Churchilla, wypowiedziane w marcu 1946 roku na amerykańskim uniwersytecie w Fulton, brzmiały: „od Szczecina nad Bałtykiem po Triest nad Adriatykiem kontynent przedzieliła żelazna kurtyna”. Właśnie krajami, jakie pozostały na wschód od tej złowrogiej linii, do których wkroczyła Armia Czerwona, a władzę przejęli wyznaczeni przez Stalina przywódcy lokalnych partii komunistycznych, zajęła się sławna amerykańska dziennikarka. Z wielkim talentem i umiejętnością omawia najważniejsze zagadnienia w dziejach ujarzmionych krajów, podejmując takie tematy jak: bezpieka, czystki etniczne, radio, wroga reakcja (jak wówczas mówiono) czy bierny opór. Wykorzystuje przy tym ogromny zasób bardzo różnorodnych źródeł, sięgając nawet do utworów literackich i systematycznie opisuje, a przy tym ocenia sytuację zniewolonych społeczeństw Europy Wschodniej. Piotr Dobrołęcki

p r z e d s t a w i a

•

k s i ą ż k i

•

s t y c z e ń

2 0 1 4

Książki 2013 roku rozpoczyna jednak album o zbiorach kolekcji stołecznej, która z pewnością wyznacza standardy w polskim muzealnictwie, a jej zbiory są ogromne i pełne – zgodnie z tytułem serii – skarbów, o których nie zawsze wiemy lub pamiętamy. Mieczysław Żbik (fotografie), Karol Wojtyła (słowo) „Wojtyła. Nadzieja Polaków” (Biały Kruk) Opublikowany wybór dokumentuje publiczne wystąpienia Karola Wojtyły z czasów jego arcybiskupiej posługi w Krakowie, głównie podczas majowych procesji z relikwiami św. Stanisława oraz procesji Bożego Ciała, których zasięg był ograniczany przez komunistyczne władze, a mimo tego gromadziły dziesiątki tysięcy wiernych. Są też ujęcia z poświęcenia słynnej Arki pana, kościoła powstałego w Nowej Hucie-Bieńczycach wbrew oporowi władzy. Jak czytamy w podpisie pod jednym ze zdjęć, „uroczystość konsekracji świątyni zgromadziła nieprzebrane rzesze wiernych mimo deszczowej pogody. Mieczysław Żbik nie miał zezwolenia na fotografowanie, mimo to przyszedł. Udało mu się przedrzeć, wykorzystując nieuwagę służb i udokumentować to wydarzenie”.

Albumy Adam Bujak „Bóg się rodzi” (Biały Kruk) Chociaż na stronie tytułowej pierwszym autorem jest Jan Paweł II, którego „słowo” czyli wybrane teksty zamieszczono w nowym albumie krakowskiego wydawcy, a drugim Adam Bujak jako autor fotografii, to głównym twórcą tego tomu jest trzecia uwidoczniona tam osoba: Leszek Sosnowski, prezes oficyny, a w tym przypadku autor „koncepcji wydawniczej, wyboru i grafiki”. Dodajmy jeszcze, że i kilkunastu fotografii, które uzupeł-

niają dzieło mistrza Adama. Prezentowane ilustracje były z pewnością zbierane i kompletowane przez lata, dzięki temu ich układ jest tak bardzo kompletny i przemyślany. Do tego w sposób umiejętny i wręcz wzruszający połączono reprodukcje najwybitniejszych arcydzieł sztuki i architektury z prostymi czy nawet naiwnymi wytworami ludowego rękodzieła, a do wszystkich wydawca podchodzi z takim samym pietyzmem.

Leksykony „Nowy leksykon sztuki chrześcijańskiej” (Jedność) Publikacja wykracza swoją zawartością poza tradycyjne wydawnictwa z tej dziedziny. Oprócz haseł poświęconych ikonografii oraz objaśnieniom terminów z zakresu architektury, sztuk plastycznych i rzemiosła artystycznego, zawiera również syntetyczne omówienia sztuki różnych epok, kontynentów i miast, dziedzictwa artystycznego wspólnot zakonnych i zgromadzeń, które poprzez swoją działalność odcisnęły znaczące piętno na rozwoju sztuki i architektury nie tylko europejskiej. (red.) Dominic Roskrow „1001 whisky, których warto spróbować” (Muza) Każda whisky jest inna – i to jest w niej fascynujące. Jedne są bardziej torfowe, inne kwiatowe, jedne mają nuty czekoladowe, inne owocowe czy tytoniowe. Każda destylarnia ma swój styl, zależny od aparatów do destylacji, doboru zbóż (w Szkocji króluje jęczmień, w USA – kukurydza, ale przecież wykorzystuje się też żyto czy pszenicę), wyboru beczek (czy dąb amerykański, a jeśli tak to jak wypalony, i czy pierwsze napełnienie, czy kolejne, a może beczka po sherry, a jeśli po sherry to odmiany oloroso czy fino, a może pedro jimenez – wybór jest ogra-

„Wielka księga patriotów polskich” (Biały Kruk) Monumentalna księga została pomyślana jako żywy pomnik patriotyzmu z okazji 1050. rocznicy Chrztu Polski, przypadającej za trzy lata. Zawiera blisko 500 biogramów najwybitniejszych Polaków, którzy zasłużyli na miano patriotów. Teksty podzielono na trzy części zgodnie z chronologią. W pierwszej znalazły się sylwetki ludzi średniowiecza, a cezurą jest rok 1492, który nie tylko był datą odkrycia Ameryki przez Krzysztofa Kolumba, ale też datą śmierci króla Kazimierza Jagiellończyka, która w historii Polski zamykała pierwszy okres naszych dziejów. Druga część sięga końca XIX wieku, a część trzecia, która z natury rzeczy może być najbardziej dyskusyjna, to wiek XX i czasy współczesne. Zespół autorski liczący blisko 50 naukowców stworzył odpowiadające tytułowi wielkie dzieło, które będzie na następne lata wytyczać myśl historyczną i patriotyczną środowiska skupionego nie tylko wokół krakowskiego wydawnictwa, ale i znacznie szerzej. Piotr Dobrołęcki

b i b l i o t e k a

a n a l i z

p r z e d s t a w i a

•

niczony wyobraźnią producenta), ale też miejsca, bo inaczej smakują whisky z gór, inaczej z wysp itd. Książka świetnie odzwierciedla to bogactwo.

Prawo autorskie (red.) Andrzej Matlak, Sybilla Stanisławska-Kloc „Spory o własność intelektualną” (Wolters Kluwer) W publikacji znalazły się 73 artykuły poświęcone wszystkim aspektom prawa własności intelektualnej, w tym m.in. polskim, europejskim i międzynarodowym regulacjom prawnoautorskim, prawu patentowemu, w tym jednolitemu patentowi europejskiemu, ochronie dóbr osobistych, prawu mediów, nieuczciwej konkurencji. Autorami artykułów są przyjaciele, współpracownicy oraz uczniowie profesorów Janusza Barty i Ryszarda Markiewicza, największych w Polsce w tej dziedzinie autorytetów.

Dla dzieci i młodzieży Marcin Szczygielski „Czarownica piętro niżej” (Bajka) Autor wplata w codzienność, we współczesne realia, magiczne elementy, czym podsyca czytelniczą ciekawość, trzyma w napięciu i rozbudza apetyt na więcej. A genialne rysunki Magdy Wosik doskonale uzupełniają się z tekstem, interpretują i nic ostatecznie nie dopowiadają. Za to wspaniale uwalniają wyobraźnię. Świetnie poprowadzona fabuła, wyraziste postacie, barwny język, wyśmienite poczucie humoru, wysoka estetyczna jakość. Jednym słowem – wielka czytelnicza przyjemność. Damir Miloš „Biały klaun” (Media Rodzina) To książka spod znaku Endego, Exupery’ego, Lindgren i Korczaka, mistrzów wyobraźni i mądrości. Książka o skromnej, pretekstowej fabule łącząca różne konwencje literackie: zarazem opowieść inicjacyjna, powiastka filozoficzna, miniatura psychologiczna, impresjonistyczny obrazek rodzajowy z życia dotkniętego daltonizmem małego chłopca, który znajduje powiernika i partnera w niewidomym, sędziwym starcu napotkanym w lesie. Te dwie postaci – chłopca i starca – łączy nie tylko kalectwo i osamotnienie, również skłonność do zadawania trudnych pytań, które wywołują niepokój egzystencjalny i stają się źródłem refleksji filozoficznej.

k s i ą ż k i

•

s t y c z e ń

2 0 1 4

Książki 2013 roku Wydawca Roku 2013

G+J Książki

2013

(teraz Burda Książki) A

by osiągnąć długotrwały sukces w branży wydawniczej, nie wystarczą nabywanie licencji, dobra dystrybucja i promocja, trzeba też umieć samemu inicjować wydarzenia edytorskie. Wymaga to doświadczenia, wyobraźni (także plastycznej), umiejętności przewidywania, znajomości oczekiwań czytelników i dobrych kontaktów z autorami. Jednym słowem jest to kapitał, jakim dysponują najbardziej doświadczeni wydawcy. Iga Rembiszewska i jej zespół redaktorski z wydawnictwa G+J Książki (teraz Burda Książki) osiągnęli w tym mistrzostwo. Sukces ostatnich lat, to przede wszystkim efekt umiejętności kreowania wydarzeń. Małych i dużych, a czasem wielkich, ale zawsze łączących fantazję z bezpieczną kalkulacją, wydarzeń zamierzonych, nie przypadkowych. Zespół redaktorów w G+J Książki nie ma szczęśliwej ręki do bestsellerów, oni po prostu

wiedzą jak je robić. To sprawnie działająca fabryka wydarzeń wydawniczych. Popatrzmy na nazwiska – z jednej strony znani podróżnicy: Beata Pawlikowska, Martyna Wojciechowska, Marek Kamiński i inni, z drugiej – celebryci ze świata ekranu, polityki, sportu i muzyki, m.in.: Grażyna Szapołowska, Krzysztof Hołowczyc, Mariusz Czerkawski, Robert Lewandowski, Jolanta Kwaśniewska, ale także: literatura popularna, albumy czy przewodniki sygnowane marką National Geographic. Współpraca z tą ostatnią instytucją (także w zakresie wydawania czasopism) dała dostęp do bazy znakomitych zdjęć, ale też zaowocowała czymś, co można określić dobrym smakiem. Książki wydawane przez Burda Książki, a wcześniej G+J, są zawsze nienaganne ilustracyjnie, nie tylko dzięki świetnym zdjęciom, ale może nawet w większym stopniu przez nowoczesny, mądrze roz-

planowany i ciekawy artystycznie leyout stron. To kolejna rzecz, której od zespołu Burda Książki można się uczyć, są w tej dziedzinie mistrzami. Nagradzane w tym roku wydawnictwo debiutowało na polskim rynku książki późno, a okres rozwoju trwał długo, ale ostatnie cztery lata to pasmo nieprzerwanych sukcesów. Udało się stworzyć potężne portfolio, pozyskać znanych autorów i mniej znanych, ale doświadczonych współautorów, a przede wszystkim – zgrany zespół, który dobrze radzi sobie także ze sprzedażą i promocją, bo te książki są nie tylko edytorsko piękne, ale też jest o nich w mediach głośno, obecne są na półkach we wszystkich najważniejszych sieciach dystrybucji. To pierwszy nagradzany przez nas tytułem Wydawcy Roku edytor, który w tak krótkim czasie osiągnął tak wiele. Łukasz Gołębiewski

Wydarzenie Roku 2013

Seria wydawnicza i akcja 2013 społeczna „Czytam sobie” J

uż od pięciu lat Biblioteka Analiz przyznaje nagrodę za „Wydarzenie Roku”, która stanowi wskazanie najważniejszych inicjatyw kreujących życie książki w Polsce. Wszystkich dotychczasowych laureatów łączy niezwykłość projektów, za które byli nagradzani. Fakt, że wyróżniały się one nie tylko na tle codziennej biznesowej działalności firm, które je realizowały, ale przede wszystkim w niezwykle bogatym ekosystemie informacji, w którym funkcjonuje współczesny odbiorca informacji i kultury, a zatem także książki. Jak dotąd wyróżnienie Wydarzenie Roku przypadło już inicjatywom reprezentującym nie tylko różne segmenty polskiego rynku książki, ale także bardzo odmiennym. Nagradzaliśmy aktywność firmy Audioteka na rzecz promocji książek audio, wydawnictwo Świat Książki za przełomową dla polskiej biografistyki publikację „Kapuściński non-fiction”, b i b l i o t e k a

a n a l i z

olsztyńską Książnicę Polską za przykład, jaki firma ta daje krajowemu księgarstwu niezależnemu oraz młodą oficynę Sine Qua Non, jako dowód na to, że nawet w trudnych dla książki i wydawców czasach możliwy jest do osiągnięcia na tym rynku błyskotliwy sukces biznesowy. Obecnie do tego wyjątkowego grona dołącza wydawnictwo Egmont Polska wyróżnione za akcję społeczną „Czytam sobie” oraz ukazującą się od 2012 roku serię wydawniczą pod tym samym tytułem. „Czytam sobie” to masowa obecność komunikatu „czytanie jest przyjemne, czytanie jest dobrą zabawą, czytanie jest radością” w mediach elektronicznych i tradycyjnych. To sposób na komunikację dzieciom pewnego stanu świadomości – przekazu dotyczącego pozytywnych wpływów czytania na całe ich przyszłe życie. W sposób nie odstręczający od nauki, lecz wprost przeciwnie − ukazujący,

p r z e d s t a w i a

•

k s i ą ż k i

że książka może stać się najlepszym przyjacielem dziecka, i to na długie lata. „Czytam sobie” to także już ponad pół miliona książek, które trafiły lub trafią pod strzechy polskich domów do rąk polskich dzieci. Z jednej strony za sprawą sprzedaży serii na rynku księgarskim, a z drugiej dzięki współpracy wydawnictwa Egmont z licznym gronem partnerów reprezentujących szeroko rozpoznawalne i silne medialnie marki, jak Biblioteka Narodowa, polski oddział koncernu McDonald’s czy sieć salonów Empik. To również niezwykła wizytówka współczesnej polskiej literatury dla dzieci, która za sprawą plejady najwybitniejszych i najbardziej rozpoznawalnych autorów i najwybitniejszych ilustratorów ukazuje niezwykle utylitarną, fundamentalną funkcję książki dla tworzenia wysokich kompetencji społecznych i kulturowych. (pw) •

s t y c z e ń

2 0 1 4

Książki 2013 roku Kalendarium

Rok 2013 na rynku książki Styczeń 11 Biblioteka Narodowa odnotowała wydanie 34147 tytułów w 2012 roku, o ponad 8 proc. więcej niż roku wcześniej. 11 Rozpoczęły się obchody Roku Juliana Tuwima. 11 Nagrodę Paszport „Polityki” w kategorii literatura otrzymał Szczepan Twardoch za „Morfinę” (Wydawnictwo Literackie). 11 Nagrody Książki Roku 2012 „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” przyznano za: „Dom pod Lutnią” Kazimierza Orłosia (Wydawnictwo Literackie), „Pakt Ribbentrop-Beck” Piotra Zychowicza (Rebis), „John Lennon. Listy” (Prószyński Media), „Itinerarium” Jakuba Skiby (Jedność) oraz „Wiara” Adama Bujaka (Biały Kruk). Wydawnictwo Sonia Draga zostało Wydawcą Roku 2012, a wydawnictwo Sine Qua Non otrzymało nagrodę za Wydarzenie Roku 2012. 11 Oficyny wydawnicze W.A.B, Wilga i Buchmann, w których udziały przejął NFI Empik Media i Fashion, utworzyły Grupę Wydawniczą Foksal. 11 Barbara Jóźwiak została prezesem zarządu Stowarzyszenia ,,Polska Książka”. Zastąpiła Andrzeja Nowakowskiego, który pozostał dyrektorem generalnym tej organizacji. 11 Zmarła Teresa Torańska, wybitna dziennikarka, autorka znaczących „wywiadów-rzek”.

Luty 11 Radosław Romaniuk, autor biografii Jarosława Iwaszkiewicza „Inne życie” (Iskry), został laureatem Nagrody „Nowych Książek” za rok 2012. 11 Rafał Skąpski został – jednogłośnie w tajnym głosowaniu – wybrany na trzecią kadencję prezesem PTWK podczas XVII Walnego Zjazdu Delegatów Towarzystwa. 11 Wrocławska oficyna Bukowy Las kupiła wydawnictwo Świat Książki, a związaną z nim sieć księgarń sieci Weltbild – spółka Dressler.

Marzec 11 XII Poznańskie Spotkania Targowe – Książka dla Dzieci i Młodzieży i odbywające się równolegle Targi Edukacyjne odwiedziło łącznie 37 tys. osób, o 30 proc. więcej niż w roku poprzednim. Nagrody Pegazika otrzymali: Kry-

b i b l i o t e k a

a n a l i z

styna Lipka-Sztarbałło i Grzegorz Leszczyński. 11 W XVIII Targach Edukacyjnych „Edukacja” w Kielcach uczestniczyło 170 wystawców, w tym najwięksi wydawcy książek szkolnych. Nagrody im. Filipa Kallimacha redakcji „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” za wybitne osiągnięcia w sferze edukacji otrzymali: Józef Częścik, Hanna Dobrowolska, Marek Godlewski, Helena Lewicka, Katarzyna Sendecka wraz twórcami serii „Czytam Sobie” oraz Agnieszka Łuczak i Anna Murdzek. Wyróżnieniem specjalnym uhonorowano Świętokrzyskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli. 11 Paweł Esse, który przez 17 lat był dyrektorem zarządzającym wydawnictwa C.H.Beck, złożył rezygnację. Zastąpił go Wojciech Bierwiczonek, dyrektor finansowy wydawnictwa. 11 Strategicznym udziałowcem Wydawnictwa Rytm została prezes Dorota Świderek, a pozostałe udziały przejęło Wydawnictwo Bellona. 11 Grupa PWN zawarła umowę o przejęciu sklepu internetowego Weltbild.pl.

Kwiecień 11 Krystyna Miłobędzka otrzymała Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius w kategorii „całokształt twórczości”. 11 Joanna Kulmowa została laureatką Warszawskiej Nagrody Literackiej za rok 2012 w głównej kategorii nazwanej „warszawski twórca”. 11 Nagrodę miesięcznika „Odra” otrzymał prof. Zygmunt Bauman za: „To nie jest dziennik” (Wydawnictwo Literackie) oraz „BaumanBałka” (NCK). 11 XIX Targi Wydawców Katolickich zgromadziły rekordową liczbę ponad 140 wystawców, odwiedziło je 20 tys. osób. Nagrodę Główną Feniks 2013 otrzymali Andrzej i Wanda Półtawscy, Nagrodę Specjalną – ks. biskup Antoni Długosz, Feniksa Specjalnego – Ernest Bryll, a Nagrodę „Księga życia” – prezydentowa Karolina Kaczorowska. 11 Pod hasłem „Na Pograniczu Kultury” odbyły się 2. Targi Książki w Białymstoku. 11 Podjęto decyzję o likwidacji spółki Langenscheidt Polska. 11 Jolanta Talbierska zastąpiła Ewę Kobierską-Maciuszko, która od 2003 roku była dyrektorem Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. p r z e d s t a w i a

•

Maj 11 Władysław Bartoszewski otrzymał Nagrodę Elie Wiesela, najwyższe wyróżnienie przyznawane przez amerykańskie Muzeum Holocaustu. 11 Jakub Ekier i Bernhard Hartmann zostali laureatami Nagrody im. Karla Dedeciusa, przyznawanej przez Fundację im. Roberta Boscha. 11 Ed Vulliamy otrzymał Nagrodę im. Ryszarda Kapuścińskiego za tom reportaży„Ameksyka. Wojna wzdłuż granicy” (Czarne) w tłumaczeniu Janusza Ochaba. 11 Nagrodę Polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego otrzymał prof. Jerzy Jedlicki. 11 Nagrodę Warszawskiej Premiery Literackiej za książkę roku 2012 przyznano Barbarze Osterloff za biografię „Aleksander Zelwerowicz” (Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza). 11 Nagrody Sezonu WydawniczoKsięgarskiego Ikar otrzymali: Paweł Szwed, prezes wydawnictwa Wielka Litera, Drukarnia Kolejowa w Krakowie, Główna Księgarnia Naukowa im. Bolesława Prusa w Warszawie, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gdańsku oraz prof. Grzegorz Leszczyński. Honorową Nagrodę Warszawskich Targów Książki Ikar wręczono Józefowi Henowi. 11 Laureatem 22. edycji Nagrody Dużego Donga zostało Wydawnictwo Czarna Owieczka za książkę „Doktor Proktor i koniec Świata. Być może” Jo Nesbø. Dziecięce jury przyznało Małego Donga Wydawnictwu Dwie Siostry za „Książkę wszystkich rzeczy” Guusa Kuijera. 11 Redakcja „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” przyznała Nagrody Magellana dla wydawców publikacji turystycznych i kartograficznych wydawnictwom: Bezdroża, Muzeum Powstania Warszawskiego, Express Map (dwukrotnie), Amart Media i Regionalna Organizacja Turystyczna w Kielcach, terraQuest, Wydawnictwo Literackie, Zoco oraz Dwie Siostry. Nagrodę za Wydarzenie Roku 2012 otrzymało Wydawnictwo Czarne, a wyróżnienia specjalne dla podróżników przyznano Markowi Kamińskiemu oraz Annie i Krzysztofowi Kobusom. 11 Nagrodę im. prof. Jerzego Skowronka przyznano za dwa albumy, oba zatytułowane „Powstanie Warszawskie” wydane

k s i ą ż k i

•

s t y c z e ń

2 0 1 4

Książki 2013 roku przez Bellonę wraz z Muzeum Wojska Polskiego i Narodowym Centrum Kultury oraz przez Muzeum Niepodległości w Warszawie i wydawnictwo Proszówka. 11 IV Warszawskie Targi Książki zorganizowano po raz pierwszy na Stadionie Narodowym. Odwiedziło je ponad 60 tys. osób, odbyło się 680 wydarzeń towarzyszących. 11 Po raz pierwszy też z Warszawskimi Targami Książki połączono Targi Książki Naukowej i Akademickiej Academia. Nagrodę główną za najlepszą książkę akademicką i naukową Academia otrzymało Wydawnictwo Lekarskie PZWL za „Diagnostykę obrazową. Układ nerwowy ośrodkowy” pod red. naukową prof. Jerzego Waleckiego. 11 Grupa Czerwona Torebka zawarła umowę inwestycyjną dotyczącą przejęcia sklepu internetowego Merlin.pl. Siedzibę firmy przeniesiono z Warszawy do Poznania, a Annę Bogdańską na stanowisku prezesa serwisu zastąpił Ireneusz Kazimierczyk, były prezes Czerwonej Torebki.

Czerwiec 11 Z okazji 70. urodzin Ryszarda Krynickiego w Krakowie odbył się Festiwal RK’70, a w jego ramach sesja naukowa „Ryszard Krynicki: palimpsesty, labirynty, archipelagi”. 11 Karol Lesman, niderlandzki tłumacz i promotor polskiej kultury, został laureatem nagrody Transatlantyk „dla najlepszego popularyzatora literatury polskiej zagranicą”. 11 Laureatami Nagrody Literackiej Gdynia zostali: Zyta Oryszyn za „Ocalenie Atlantydy” (Świat Książki), Adam Lipszyc za „Sprawiedliwość na końcu języka. Czytanie Waltera Benjamina” (Universitas), Andrzej Sosnowski za „Sylwetki i cienie” (Biuro Literackie) oraz Jacek Łukasiewicz, którego uhonorowano Nagrodą Osobną. 11 Andrzej Franaszek został laureatem Dorocznej Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2013 w dziedzinie literatury. 11 Elżbieta Stefańczyk została wybrana przewodniczącą Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (na trzecią kadencję) podczas Krajowego Zjazdu Delegatów SBP. 11 W Warszawie odbył się Big Book Festiwal pod hasłem „Papier nie umiera nigdy”. 11 Wydawnictwo Bosz zorganizowało siódmą edycję Bieszczadzkiego Lata z Książką. 11 Anna Zielińska-Krybus z Wydawnictwa Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznab i b l i o t e k a

a n a l i z

niu została prezesem Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych. 11 Minister Bogdan Zdrojewski uczestniczył w uruchomieniu Nowej Cyfrowej Biblioteki Narodowej Polona, połączonym z uroczystością 85-lecia narodowej książnicy. 11 Aldona Zawadzka została przewodniczącą rady nadzorczej spółki Targi Książki, organizatora Warszawskich Targów Książki. Dotychczas była prezesem zarządu, zastąpił ją Rafał Skąpski. 11 Dwie statuetki najbardziej prestiżowej nagrody poligraficznej Złotego Gryfa 2013, zdobyła Drukarnia Pozkal z Inowrocławia. Nagrody Diamentowego Gryfa dla drukarni, które zdobyły w ostatnich latach po trzy Złote Gryfy, otrzymały drukarnie Skleniarz z Krakowa i Interak z Czarnkowa. 11 Zmarł Marek Arpad Kowalski, etnograf, publicysta, dziennikarz, krytyk literacki i pisarz.

11 Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne nabyły od Wydawnictwa REA s.j. prawa do 167 publikacji z zakresu szkolnictwa zawodowego. 11 Zmarł Jerzy Kulczycki, polski wydawca i księgarz z Londynu.

11 Polska była gościem honorowym Forum Wydawców we Lwowie, najważniejszych targów książki na Ukrainie. 11 W 3. Targach Książki w Katowicach uczestniczyło 100 wystawców, odbyły się 123 spotkania, liczba odwiedzających przekroczyła 8 tys. osób. 11 Amazon.com zapowiedział trzy inwestycje logistyczne: w Poznaniu i Wrocławiu oraz w czeskiej Pradze. Zdementowano jednocześnie informacje o utworzeniu w Polsce sklepu internetowego tej firmy. 11 Z warszawskiego Domu Braci Jabłkowskich komornik usunął księgarnię Traffic Club. 11 Michał Boni, minister administracji i cyfryzacji, uznał za nieuzasadnione zróżnicowanie stawek VAT na e-booki (23 proc.) i książki papierowe (5 proc.), a za konieczne obniżenie stawki na e-booki. 11 Aplikacja firmy Legimi do czytania ebooków na Windows 8 zdobyła Grand Prix w kategorii aplikacja konsumencka w konkursie organizowanym przez Microsoft Polska. 11 W Nowym Jorku zmarł Ryszard Knauff, działacz KOR i współzałożyciel podziemnej Oficyny Wydawniczej Nowa, a w latach 2001-2003 prezes Wydawnictwa Naukowego PWN.

Sierpień

Październik

11 W Nicei zmarł Sławomir Mrożek. Miał 83 lata. 11 70 gości z Polski i zza granicy oraz 10 tys. czytelników uczestniczyło w 70 wydarzeniach literackich podczas Festiwalu Literackiego Sopot. 11 II Nadmorski Plener Czytelniczy odbył się w reprezentacyjnym punkcie Gdyni – przy Skwerze Kościuszki. Organizatorem wydarzenia było Miasto Gdynia, a partnerem merytorycznym spółka Targi Książki, zaś organizatorem wykonawczym firma Murator Expo. 11 O. Dariusz Piórkowski SJ został dyrektorem Wydawnictwa WAM. Zastąpił o. Józefa Polaka SJ.

11 Kraków otrzymał tytuł Miasta Literatury UNESCO. 11 Olga Tokarczuk wygłosiła przemówienie inaugurujące 58. Międzynarodowe Targi Książki w Belgradzie, podczas których Polska była gościem honorowym. 11 Minister Bogdan Zdrojewski zaprezentował Narodowy Programu Rozwoju Czytelnictwa 2014-2020, którego celem ma być konsolidacja działań na rzecz upowszechniania czytelnictwa. 11 Laureatką Nagrody Literackiej Nike została Joanna Bator, autorka powieści „Ciemno, prawie noc” (W.A.B.). W plebiscycie czytelników „Gazety Wyborczej” zwyciężył Szczepan Twardoch i jego „Morfina” (Wydawnictwo Literackie). 11 Nagrodę Fundacji Kościelskich otrzymała Krystyna Dąbrowska za „Białe Krzesła” (Wydawnictwo Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu). 11 Ukraińska pisarka, poetka i eseistka Oksana Zabużko otrzymała Literacką Nagrodę Europy Środkowej Angelus za powieść „Muzeum porzuconych sekretów” (W.A.B.). 11 Nagrodę im. Jana Długosza otrzymał prof. Jerzy Holzer za publikację „Europa zimnej wojny” (Znak).

Lipiec

Wrzesień 11 Na dziedzińcu Liceum Francuskiego im. René Goscinny’ego w Warszawie stanął pomnik popularnego pisarza, który odsłoniła jego córka Anne Gościnny. 11 Minister Bogdan Zdrojewski powołał zespół do spraw promocji i upowszechniania czytelnictwa w MKiDN, do którego weszli: jako przewodnicząca Anna Duńczyk (MKiDN) oraz Krzysztof Dudek (NCK), Grzegorz Gauden (Instytutu Książki), Tomasz Makowski (Biblioteka Narodowa), oraz jako sekretarz Marcin Wieczorek (MKiDN).

p r z e d s t a w i a

•

k s i ą ż k i

•

s t y c z e ń

2 0 1 4

Książki 2013 roku 11 Bożena Truchanowska za ilustracje i Zofia Beszczyńska za utwory literackie otrzymały medale Stowarzyszenia Przyjaciół Książki dla Młodych – Polska Sekcja IBBY podczas jej jubileuszu, który obchodzony był pod hasłem „Czterdzieści lat minęło…”. 11 Honorową Nagrodę Wielkiego Kalibru otrzymał Walter Mosley. Laureatką Nagrody Wielkiego Kalibru została Marta Guzowska za powieść „Ofiara Polikseny” (W.A.B.). Nagroda Czytelników Wielkiego Kalibru trafiła do Marcina Wrońskiego za „Skrzydlatą trumnę” (W.A.B.). Natomiast nagrodę specjalną za debiut otrzymał PM Nowak za „Ani żadnej rzeczy” (Czarna Owca). 11 Laureatami nagrody PIK-owego Lauru został zespół redakcyjny „Biblioteki Analiz” oraz Izabela Sadowska z serwisu Lubimyczytać.pl. Nagrodę Specjalną otrzymał Wojciech Orliński z „Gazety Wyborczej”. 11 Międzynarodowy Festiwal Kryminału we Wrocławiu dedykowany był pamięci Joanny Chmielewskiej. 11 W Targach Książki w Krakowie wzięła udział rekordowa liczba ponad 40 tys. osób. Uczestniczyło w nich 570 wystawców i blisko 600 autorów. 11 W Poznańskich Dniach Książki nie tylko Naukowej wzięło udział 66 wydawców. 11 Gośćmi krakowskiego Festiwal Conrada, którego hasło brzmiało „Medium doskonałe”, byli: Claudio Magris z Włoch, Asa Larsson ze Szwecji, Tahar Ben Jelloun z Maroka. W.J.T. Mitchell z USA oraz Agnieszka Taborska, Anne Applebaum, Szczepan Twardoch i Ireneusz Kania. 11 W konkursie European Educational Publisher Group (EEPG) za najlepszy europejski podręcznik w kategorii od 6 do 9 lat uznano „Tropicieli”, cykl do edukacji wczesnoszkolnej wydany przez WSiP. 11 Z wydawnictwa Wiedza i Praktyka odszedł dotychczasowy prezes Grzegorz Giza, którego zastąpił Michał Włodarczyk, dawniej prezes zarządu Wydawnictwa Raabe. 11 Do półmetka ministerialnego programu Kultura+ przyznano ponad 127 mln zł dotacji na budowę i modernizację 222 obiektów bibliotek gminnych, z czego 28 inwestycji zakończono. 11 Po 55 latach działalności została zamknięta księgarnia Conrada w Al. Jerozolimskich w Warszawie z powodu wysokiego czynszu wyznaczonego przez urząd wojewody mazowieckiego. Wcześniej zamknięto księgarnię MDM przy ul. Koszykowej. 11 Olsztyńskie Zakłady Graficzne Ozgraf zwyciężyły w rankingu drukarni dziełowych „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” wyprzedzając Opolgraf i Białostockie Zakłady Graficzne.

b i b l i o t e k a

a n a l i z

11 W wieku 81 lat zmarła „królowa kryminałów” Joanna Chmielewska. Zmarł też Edmund Niziurski, miał 88 lat.

Listopad 11 Laureatką nagrody Found in Translation Award ufundowanej przez Instytut Książki, Instytut Kultury Polskiej w Londynie oraz Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku została (po raz drugi) Antonia Lloyd-Jones za całość dorobku translatorskiego w roku 2012. 11 Krystyna Dąbrowska i Łukasz Jarosz zostali laureatami pierwszej edycji Nagrody im. Wisławy Szymborskiej. 11 Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza otrzymał Wacław Holewiński za powieść „Opowiem ci o wolności” (Zysk i S-ka). 11 Domowi Wydawniczemu Rebis przyzano tytuł Ambasadora Nowej Europy za książkę „Rozważania o wieku XX” Tony’ego Judta i Timothy’ego Snydera. 11 W XXII Targach Wydawców Historycznych uczestniczyło 255 wydawnictw z Polski oraz z Białorusi, Rosji i Niemiec. Nagrody Klio przyznano Stanisławowi Jaczyńskiemu za książkę „Ocaleni od zagłady. Losy oficerów polskich ocalonych z masakry katyńskiej” (Bellona), Marcie Cobel-Tokarskiej za pracę „Bezludna wyspa, nora, grób. Wojenne kryjówki Żydów w okupowanej Polsce” (IPN) oraz Krzysztofowi Stopce, Andrzejowi A. Ziębie, Armenie Artwicha i Monice Agopsowicz za „Ormiańską Warszawę” (Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich). Nagrodę Pro Memoria przyznaną przez Andrzeja Krzysztofa Kunerta, sekretarza Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, odebrał Tomasz Łabuszewski, redaktor naukowy pracy „Śladami zbrodni 19441956. Przewodnik po miejscach represji komunistycznych lat 1944-1956” (IPN). 11 Na liście 50 najbardziej wpływowych Polaków tygodnika „Wprost” znalazła się „trenerka wszystkich Polek” Ewa Chodakowska, współautorka bestsellerowego poradnika „Zmień swoje życie z Ewą Chodakowską” (K.E. Liber), a także Paweł Potoroczyn, dyrektor Instytutu Adama Mickiewicza oraz Jacek i Krzysztof Olesiejukowie. 11 W III Rankingu Bibliotek, jaki organizuje Instytut Książki i redakcja „Rzeczpospolitej”, zwyciężyły biblioteki publiczne w gminach Wągrowiec (województwo wielkopolskie), Świątki (warmińsko-mazurskie) i CzechowiceDziedzice (śląskie). 11 W wieku 91 lat zmarł Henryk Markiewicz, wielki badacz literatury, jej historyk i teoretyk, nazywany „ostatnim polihistorem”. p r z e d s t a w i a

•

Grudzień 11 Donald Tusk zapowiedział, że rząd „postawi się lobby”, które żyje ze sprzedaży podręczników. Joanna KluzikRostkowska, nowa minister edukacji narodowej, w swoim pierwszym wystąpieniu stwierdziła, że podręczniki są za drogie i „musi coś z tym zrobić”. 11 W Moskwie podpisano porozumienie o współpracy między Instytutem Książki i rosyjskim Instytutem Tłumaczeń na rzecz promowania literatury polskiej w Rosji i rosyjskiej w Polsce oraz ich tłumaczeń. 11 „New York Times” uznał „Mapy” Aleksandry i Daniela Mizielińskich jako jedną z sześciu najciekawszych i najpiękniej zilustrowanych książek dla dzieci tego roku. 11 Z udziałem ministra Bogdana Zdrojewskiego w warszawskim Klubie Księgarza odbyła się uroczysta inauguracja obchodów „650 lat w służbie książki”. 11 Rzecznik praw obywatelskich Irena Lipowicz złożyła do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie niezgodności z ustawą zasadniczą przepisów obciążających 23-proc. stawką VAT publikacje elektroniczne. 11 Podczas VII edycji Festiwalu Puls Literatury w Łodzi Nagrodę Literacką im. Juliana Tuwima, otrzymała Magdalena Tulli za twórczość, która „dowodzi wielkiej wrażliwości na tematy społeczne”. 11 W konkursie Polskiej Sekcji IBBY Książką Roku dla Dzieci uznano „Ziuzię” Maliny Prześlugi (Tashka), a Książką Roku dla Młodzieży – „Most nad Missisipi” Ewy Przybylskiej (Akapit Press). Nagrodę Graficzną za Książkę Obrazkową otrzymała Joanna Concejo za ilustracje do książki Marka Bieńczyka „Książę w cukierni” (Format), a Nagrodę Graficzną za Ilustracje w Książce – Marta Ignerska za projekt graficzny i ilustracje do książki Mikołaja Łozińskiego „Prawdziwa bajka” (Kultura Gniewu). Nagrodzono też Martę Lipczyńską-Gil z Kwartalnika o Książkach dla Dzieci i Młodzieży „Ryms” oraz wortalu o tej samej nazwie za upowszechnienie czytelnictwa. 11 Odbyły się 22. Wrocławskie Targi Dobrych Książek, po raz pierwszy w wyremontowanym budynku Dworca Głównego, z udziałem 130 wystawców i ponad 30 tys. czytelników. Nagrodę główną „Pióra Fredry” jury przyznało wydawnictwu Marginesy za książkę „Gajos” Elżbiety Baniewicz. 11 W trzecim Salonie Ciekawej Książki – Targach Książki w Łodzi uczestniczyło ponad 50 wystawców. Opracował P iotr Dobrołęcki

k s i ą ż k i

•

s t y c z e ń

2 0 1 4

Książki 2013 roku Księgarskie bestsellery 2013 roku

Meandry statystyki W

2013 roku w dwunastu comiesięcznych zestawieniach bestsellerów „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” znalazło się 168 tytułów. 88 z nich to książki polskich autorów, 80 to tłumaczenia. Najdłużej, bo przez dziesięć miesięcy, utrzymywała się na liście książka E.L. James „Pięćdziesiąt twarzy Greya” (Sonia Draga). Przez dziewięć miesięcy odnotowywaliśmy w trzydziestce najlepiej sprzedających się książek (w księgarniach) kolejną część tej samej „trylogii” E.L. James „Nowe oblicze Greya” (Sonia Draga). Osiem miesięcy gościliśmy na liście: po raz trzeci E.L. James z „Ciemniejszą stroną Greya” (Sonia Draga), „Dowód” Ebena Alexandra (Znak) i „Zmień swoje życie z Ewą Chod a kowsk ą . Trzydzieści dni, minut, treningów, przepisów” Ewy C ho d a kow s k ie j i Lefterisa Kavoukisa (K.E. Liber). Siedem razy w pierwszej trzydziestce najlepiej sprzedających się książek znalazła się zabawna książka „Pan Pierdziołka spadł ze stołka. Powtarzanki i śpiewanki” (Zysk i S-ka). Sześciokrotnie zaznaczyły swoją obecność w rankingu „Alibi na szczęście” Anny Ficner-Ogonowskiej (Znak) i „Towarzyszka Panienka” Moniki Jaruzelskiej (Czerwone i Czarne). Pięć razy na liście był „Krok do szczęścia” Anny FicnerOgonowskiej (Znak) i „Trochę większy poniedziałek” Katarzyny Grocholi (Wydawnictwo Literackie). Na comiesięcznych listach znalazły się w roku 2013 po cztery książki: Anny Ficner-Ogonowskiej („Alibi na szczęście”, „Krok do szczęścia”, „Szczęście w cichą noc”, „Zgoda na szczęb i b l i o t e k a

a n a l i z

ście”), Katarzyny Michalak („Bezdomna”, „Mistrz”, „Sklepik z niespodzianką. Lidka”, „W imię miłości”), Beaty Pawlikowskiej („Blondynka na językach. Angielski, brytyjski”, „Kurs szczęścia”, „Księga kodów podświadomości”, „W dżungli podświadomości”) i Sylvii Day („Dotyk Crossa”, „Płomień Crossa”, „Wyznanie Crossa”, „Mąż, którego nie znałam”). Z trzema tytułami zaistniały na listach E.L. James („Pięćdziesiąt twarzy Greya”, „Ciemniejsza strona Greya”, „Nowe oblicze Greya”) i Camilla Lackberg („Zamieć śnieżna i woń migdałów”, „Kamieniarz”, „Syrenka”). Dwa tytuły odnotowaliśmy przy siedemnastu nazwiskach: Virginii C. Andrews („Kto wiatr sieje”, „Ogród cieni”), Petera V. Bretta (pierwszy i drugi tom „Wojny w blasku dnia”), Ewy Chodakowskiej i Lefterisa Kavoukisa („Zmień swoje życie z Ewą Chodakowską. Trzydzieści dni, minut, treningów, przepisów”, „Rok z Ewą Chodakowską. Twój dziennik”), Cassandry Clare („Dary anioła. Miasto kości”, „Dary anioła. Miasto szkła”), Harlana Cobena („Kilka sekund od śmierci”, „Zostań przy mnie”), Christi J. Daugherty („Dziedzictwo”, „Wybrani”), Katarzyny Grocholi („Houston, mamy problem”, „Trochę większy pon ied z ia łek ”), Mileny Kindziuk („Matka Papieża”, „Matka Świętego”), Stephena Kinga („Doktor Sen”, „Joyland”), Andrzeja Maleszki („Magiczne drzewo. Gra”, „Magiczne drzewo. Pojedynek”), Henninga Mankella („Mózg Kennedy’ego”, „Włoskie buty”), Andrzeja Pilipiuka („Trucizna”, „Wampir z MO”), Marioli Pryzwan („Anna German o sobie”, „Tańcząca Eurydyka. Anna German we wspomnieniach”), Joanny Wieliczki-Szarkowej („Wołyń we krwi 1943”, „Żołnierze wyklęci. Niezłomni bohaterowie”), Martyny Wojciechowskiej („Dzieciaki świata”, „Zwierzaki świata”) oraz par autorskich – Aleksandry Mizielińskiej i Daniela Mizielińskiego („Mapy. Obraz-

p r z e d s t a w i a

•

k s i ą ż k i

kowa podróż po lądach, morzach i kulturach”, „Mapownik”), a także Tadeusza Zyska i Jana Grzegorczyka, twórców wyborów („Pan Pierdziołka spadł ze stołka. Powtarzanki i śpiewanki”, „Nowe fikołki pana Pierdziołki”). Liderem (rok, dwa, trzy, cztery, pięć, sześć, siedem, osiem, dziewięć i dziesięć lat temu było tak samo) pod względem liczby sprzedawanych tytułów jest krakowski Znak. Na podium, ale daleko za Znakiem, plasuje się Prószyński Media i Wydawnictwo Literackie. Zwracają uwagę wysokie pozycje Fabryki Słów, G+J i Czarnej Owcy. Nasza lista powstaje na podstawie wyników sprzedaży w ponad 200 księgarniach całego kraju, w tym w sieciach Empik, Matras, regionalnych Domach Książki. O kolejności na liście decydują punkty przyznawane za miejsca 1-5 w poszczególnych placówkach księgarskich. W podsumowaniu rocznym nie sumujemy mechanicznie tych punktów, gdyż w niektórych miesiącach przewaga jednego czy dwóch tytułów była tak duża, że listę zdominowałyby książki będące przebojami kilku zaledwie tygodni. Stosujemy inną – jak nam się wydaje, prostszą – metodę. Za pierwsze miejsce przyznawaliśmy 30 punktów, za drugie – 29 i tak dalej, aż do tytułu, który będąc na miejscu trzydziestym otrzymywał 1 punkt. Wydawnictwo Znak

31 tytułów

Prószyński Media

11 tytułów

Wydawnictwo Literackie

10 tytułów

Fabryka Słów

9 tytułów

G+J

9 tytułów

Czarna Owca

7 tytułów

Albatros

6 tytułów

Wielka Litera

tytułów

Sonia Draga

5 tytułów

W.A.B.

5 tytułów

K rzysztof M asłoń •

s t y c z e ń

2 0 1 4

Książki 2013 roku Bestsellery „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”

bestsellery 2013

Poz.

Liczba notowań

Suma punktów

Tytuł

Autor

Wydawnictwo

ISBN

Pięćdziesiąt twarzy Greya

E.L. James

Sonia Draga

978-83-7508-556-3

228

Zmień swoje życie z Ewą Chodakowską

Ewa Chodakowska, Lefteris Kavoukis

K.E. Liber

978-83-60215-99-9

210

Nowe oblicze Greya

E.L. James

Sonia Draga

978-83-7508-596-9

208

Ciemniejsza strona Greya

E.L. James

Sonia Draga

978-83-7508-595-2

191

Dowód

Eben Alexander

Znak

978-83-240-2373-8

174

Zgoda na szczęście

Anna Ficner-Ogonowska

Znak

978-83-240-2034-8

123

Trochę większy poniedziałek

Katarzyna Grochola

Wydawnictwo Literackie

978-83-08-05171-9

100

Towarzyszka Panienka

Monika Jaruzelska

Czerwone i Czarne

978-83-7700-124-0

Alibi na szczęście

Anna Ficner-Ogonowska

Znak

978-83-240-2247-2

Trafny wybór

J.K. Rowling

Znak

978-83-240-2146-8

Ostatnie rozdanie

Wiesław Myśliwski

Znak

978-83-240-2780-4

Bezcenny

Zygmunt Miłoszewski

W.A.B.

978-83-7747-888-2

Joyland

Stephen King

Prószyński Media

978-83-7839-535-5

Obłęd’44

Piotr Zychowicz

Rebis

978-83-7818-441-6

Tańcząca Eurydyka. Anna German we wspomnieniach

Mariola Pryzwan

Marginesy

978-83-63656-36-2

Wyznaję

Jaume Cabre

Marginesy

978-83-6365-624-9

Inferno

Dan Brown

Sonia Draga

978-83-7508-712-3

Zamieć śnieżna i woń migdałów

Camilla Lackberg

Czarna Owca

978-83-7554-228-8

Chustka

Joanna Sałyga

Znak

978-83-2402-101-7

Pan Pierdziołka spadł ze stołka

Zysk i S-ka

978-83-7785-112-8

Miłość z kamienia

Grażyna Jagielska

Znak

978-83-240-2118-5

Zezia i Giler

Agnieszka Chylińska

Pascal

978-837642-089-9

Krok do szczęścia

Anna Ficner-Ogonowska

Znak

978-83-240-2219-9

Atlas chmur

David Mitchel

Mag

978-83-7480-278-9

W otchłani mroku

Marek Krajewski

Znak

978-83-240-2777-4

Życie Pi

Yann Martel

Albatros

978-83-7659-928-1

Houston, mamy problem

Katarzyna Grochola

Wydawnictwo Literackie

978-83-0805-00-2

Poradnik pozytywnego myślenia

Matthew Quick

Otwarte

978-83-7515-264-7

Kronos

Witold Gombrowicz

Wydawnictwo Literackie

978-83-08-05078-1

Miłość oraz inne dysonanse

Janusz L. Wiśniewski, Irada Wownenko

Znak

978-83-240-2295-3

b i b l i o t e k a

a n a l i z

p r z e d s t a w i a

•

k s i ą ż k i

•

s t y c z e ń

2 0 1 4

Speedmaster. Nie do pokonania.

FANTASTYCZNE KSIÄ&#x201E;ĹťKI nr 1/2014 (208) â&#x20AC;˘ styczeĹ&#x201E; 2014 BezpĹ&#x201A;atny dodatek â&#x20AC;˘ ISSN 2083-7747 â&#x20AC;˘ Indeks 334464

8WbVIR S[QĘ&#x2030;Ë§SQ

znanych i lubianych

2013 roku

taki napis zamieniÄ&#x2021; na krzywe (Create Outline) potem linia(stroke) ma byÄ&#x2021; ta zewnÄ&#x2122;trzna (Align Stroke 3 opcja)

.VLĂ&#x2C6;Ä?NL GRVWĂ&#x161;SQH Z NVLĂ&#x161;JDUQLDFK QD ZZZ EXUGDNVLD]NL SO L Z VSU]HGDÄ?\ Z\V\ĂŻNRZHM WHO =QDMGÄ&#x203A; QDV QD )DFHERRNX %XUGD .VLĂ&#x2C6;Ä?NL