Visie
P. 8
‘A DV I E S B O R S T L A P G A AT PROBLEMEN ARBEIDSMARK T O N VO L D O E N D E O P LO S S E N ’ A N A LY S E VA N H O O G L E R A A R A R B E I D S M A R K T T O N W I LT H A G E N
We moeten af van de overdaad aan flexwerk, zo stelde de
Een vast contract lijkt tegenwoordig iets voor de happy
commissie-Borstlap onlangs. Er moet gesnoeid worden in
few te zijn. In het tweede kwartaal van 2021 waren er in
de vormen van flex. Borstlap kiest drie routes: vast, flex (via
Nederland 2,9 miljoen flexwerkers, grofweg 32 procent
uitzendwerk) of zelfstandig ondernemen. “Maar het gaat
van alle werkenden. Ze voeren flexwerk uit in verschillende
helemaal niet lukken om flex uit te bannen. De adviezen
contractvormen, van zzp tot een nulurencontract. Wat zij
van Borstlap gaan de problemen op de arbeidsmarkt
vaak gemeen hebben: een onzeker bestaan, moeite om een
onvoldoende oplossen”, vreest hoogleraar arbeidsmarkt
hypotheek te krijgen en moeite om aan een vaste baan te
Ton Wilthagen.
komen, blijkt uit verschillende onderzoeken.
P. 9 | P. Z I N E E E N PAY F O R P E O P L E M A G A Z I N E
Visie
Visie
Visie
“A L S J E O P D E S N E LW E G VA N Z E S B A N E N N A A R D R I E B A N E N G A AT, D A N R A A K T D E B O E L V E R D E R V E R S T O P T. D AT I S O O K Z O O P D E A R B E I D S M A R K T. ” VA S T
FLEX (UITZENDWERK)
‘ECHTE’ ZZP
Er zijn grote aanpassingen nodig om de arbeidsmarkt
Flex is al 20 jaar groeiend in Nederland. Dat kun je niet
toekomstbestendig te maken, stelt de commissie-Borstlap.
uitbannen, zelfs niet nu er een krapte op de arbeidsmarkt
Met name lager opgeleiden werken vaak zonder zekerheid.
is, meent Wilthagen. Hij pleit ervoor flexwerk anders te
“Bij een recessie vervallen zij het eerste in armoede”, aldus
organiseren. “In Nederland is flexwerk vaak tweederangs
Borstlap. De commissie komt met een aantal aanbevelingen.
werk. Flexwerkers hebben vaak geen toegang tot scholing, verdienen minder, kunnen geen hypotheek krijgen, krijgen
Flexwerk moet beperkt worden tot uitzendwerk. En ook dan
vaak niet doorbetaald als ze ziek zijn. Je hoeft flex helemaal
gelden er beperkingen: niet langer een uitzendkracht inhuren
niet af te schaffen, maar geef flexwerkers een gelijk loon en
om regulier werk voor langere tijd te doen, maar alleen inhuur
toegang tot dezelfde zaken als iemand in loondienst.”
bij piek en ziekte. Gaat het om structureel werk? Dan moet de P.1 0
werkgever de werknemer maar in dienst nemen.
Kosten creëren tweedeling Volgens onderzoek willen veel mensen een vast contract.
Weg met ‘slechte flex’
is niet de bedoeling dat het voor bedrijven veel duurder wordt.
Borstlap spreekt over drie rijbanen. Vast, flex (uitzendwerk)
Maar dat is volgens Wilthagen met name vanwege de nadelen
Een andere oplossing: we moeten af van ‘slechte flex’.
Je kunt als overheid de werkgeverspremies verlagen en zo
en ‘échte’ zzp. “Mijn angst is dat sommige mensen dan niet
die aan flexwerk vastzitten. “Het is een kostenverhaal
Wilthagen: “Met flexwerk is niets mis, maar er zijn te
de lasten op arbeid verlagen. De schatkist houd je vol, door
meer aan werk komen”, zegt Ton Wilthagen over de juridische
geworden. Werkgevers zijn voorstander van flexwerk omdat
veel nadelen. Zorg ervoor dat flexwerkers dezelfde
andere zaken dan hoger te belasten.”
beperkingen om flexwerkers in te zetten. “Het idee ziet er mooi
het goedkoper is. Zo krijg je een tweedeling.”
ontwikkelingsmogelijkheden en zelfde scholingskansen
uit op de tekentafel, maar werkt niet vanzelfsprekend.” Hoe dan wel? De hoogleraar pleit er onder meer voor het
krijgen. Betaal ze evenveel. Zorg voor een goed pensioen en
Uitgaan van misbruik
goede werk-naar-werkvoorziening.”
De Nederlandse overheid gaat te veel uit van misbruik, als het
Boel raakt verder verstopt
ontslagrecht te organiseren zoals in andere landen die op ons
Als je op de snelweg van zes banen naar drie banen gaat, dan
lijken. “Maak het vaste contract flexibel en aantrekkelijk. Bij
Wilthagen werkt samen met andere arbeidsrechtweten
wordt het salaris van werknemers die hun baan kwijtraken
raakt de boel verder verstopt. Dat is ook zo op de arbeidsmarkt,
het Scandinavische model kun je makkelijker van elkaar af,
schappers en advocaten aan het ‘Wetboek van Werk 2025’.
bijvoorbeeld maximaal 2 jaar tot 90 procent doorbetaald. Maar
meent hij. “Als je mensen in beginsel in vaste dienst moet
maar je wordt ook veel beter geholpen naar ander werk. In
Dit wetboek is op tien uitgangspunten gebaseerd, onder meer
omdat er veel budget is voor scholing, ook voor een overstap
nemen, wat doet dat met de kansen voor mensen die moeilijker
Nederland zie ik dat niet gebeuren. De vakbonden willen dat
levenslang leren, een gelijke rechtsbescherming en fiscale
naar een compleet andere sector, zijn er maar weinig Denen
aan werk komen? Die komen waarschijnlijk thuis te zitten. Want
absoluut niet. Dat je bij het UWV een vergunning moet vragen
behandeling van alle werkenden, ongeacht type werkcontract.
die 2 jaar thuis zitten.”
zolang je als werkgever naar het UWV moet om mensen te
om mensen om economische redenen te mogen ontslaan is
“We trekken alles gelijk. Als je flexwerker bent kun je
ontslaan en 2 jaar moet doorbetalen bij ziekte, zullen bedrijven
een systeem dat is ingevoerd door de Duitse bezetter en we
aanspraak op dezelfde zaken maken als collega’s met een vast
voorzichtig zijn met het aanbieden van vaste contracten.”
werken er nog steeds mee.”
contract. Ook bij flexwerk moeten bedrijven je ondersteunen
om financiële regelingen gaat, zegt Wilthagen. “In Denemarken
bij de zoektocht van werk naar werk. Alle werkers, inclusief In andere landen is dat anders, weet hij. “In Duitsland hoef je
Als het vaste contract niet wordt gemoderniseerd, blijven
zzp’ers, moeten zich kunnen aansluiten bij collectieve
bij ziekte bijvoorbeeld maar 6 weken door te betalen. Daarna
bedrijven ondanks de adviezen van Borstlap sluiproutes
pensioenregelingen.”
betalen collectieve fondsen. Het vaste contract wordt door
zoeken, weet Wilthagen. “Dat hebben we in het verleden ook
Borstlap voor werkgevers al met al niet echt aantrekkelijker
gezien, bijvoorbeeld toen het aantal tijdelijke contracten dat je
Slechte flex verdwijnt dan dus, zegt Wilthagen. Het maakt niet
gemaakt, maar zou noodgedwongen de hoofdroute moeten
iemand mag geven, werd beperkt. Toen gingen bedrijven drie
uit of je een tijdelijk contract hebt of vast. Maar wie gaat het
worden door de flexrijbanen af te sluiten.”
korte contracten aanbieden en met pools werken.”
betalen? “Daar moeten we nog een discussie over voeren. Het
“JE HOEFT FLEX NIET AF T E S C H A F F E N, M A A R G E E F FLEXWERKERS EEN GELIJK LOON EN TOEGANG TOT DEZELFDE ZAKEN ALS I E M A N D I N L O O N D I E N S T. ”
P.1 1 | P. Z I N E E E N PA Y F O R P E O P L E M A G A Z I N E
Grote aanpassingen nodig