ONDERWIJSFACILITAIR Onafhankelijk vakblad voor facilitair management en gebouwbeheer in onderwijsinstellingen VEERTIENDE JAARGANG • NUMMER 597 • WEEK 35 • 28 AUGUSTUS 2018
GEEN STANDAARD OPSTELLING MEER. DE INHOUD VAN DE LESSTOF BEPAALD DE INDELING VAN HET KLASLOKAAL.
Modern onderwijs in het Teaching & Learning Lab
VERDER IN DIT NUMMER
In het Teaching & Learning Lab (TLL) van de Universiteit Utrecht kunnen docenten experimenteren met nieuwe onderwijsvormen. Het effect van verschillende type meubels kan bijvoorbeeld
PAGINA 12
TE VEEL GELD NAAR HUISVESTING De helft van de scholen in het basis- en speciaal onderwijs geeft aan personeel minder geld uit dan de Rijksoverheid voor dat doel overmaakt. Het geld dat binnenkomt gaat deels naar huisvesting.
worden getest, maar de leraar kan ook 3D-printers, smartborden en een lightboard inzetten. Om te kijken hoe de leerlingen reageren en samenwerken worden observatiecamera’s ingezet.
SCHOOLMELK, DE WITTE MOTOR
ontwikkelen voor een nieuwe generatie leerlingen die zijn opgegroeid met tablets. Er is daarin geen goed of slecht, wij weten ook nog niet hoe het moet.” Ook voor de facilitair manager gaat
PAGINA 13
„Wij proberen hier te testen hoe we passend onderwijs kunnen
Scholen die met subsidie schoolmelk willen schenken, moeten snel zijn. Voor het schooljaar 2018/2019 kunnen ze tot 7 september 2018 een erkenning aanvragen bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
er nu een hele nieuwe wereld open.
LEES VERDER OP PAG. 12 & 13
PAGINA 14
ROBOT BESTRIJDT FAALANGST Het ROC Aventus is genomineerd voor een Computable Award voor hun proeven met robots. Ze zetten die in om leerlingen met faalangst te helpen. Uit 28 voordrachten koos de jury onder meer dit schoolproject.
12
vakblad onderwijsfacilitair
Te veel geld naar huisvesting De helft van de scholen in het basis- en speciaal onderwijs geeft aan personeel minder geld uit dan de Rijksoverheid voor dat doel overmaakt. Het geld dat met die bestemming binnenkomt gaat onder meer naar huisvesting. Die lasten zijn met één procent gestegen. Dat blijft uit onderzoek van het Onderwijsblad van de Algemene Onderwijsbond (AOb). De onderzoekers bekeken de huishoudboekjes van de schoolbesturen primair onderwijs. Voor 2016 – het laatste jaar waarover alle cijfers bekend zijn – bestaat de rijksbijdrage voor 15 procent uit materiële kosten en voor 85 procent uit personeelskosten. Minder dan 85 procent mogen de scholen niet uitgeven aan hun personeel. Ze blijken dat met regelmaat echter toch te doen.
Onderwijsvorm bepaalt de ruimte (vervolg van pagina 19)
Tekort aan schoonmakers Hebben we over een paar jaar nog genoeg schoonmakers om de klaslokalen, kantines, gangen en toiletten schoon te maken? Nu de economie aantrekt, dreigt een tekort. Jacco Vonhof, eigenaar van schoonmaakbedrijf Novon en cao-onderhandelaar voor branchevereniging OSB zegt tegen RTL Z dat het behoorlijk erg is. „Alleen bij ons zijn er al zeker negentig vacatures die dringend vervuld moeten worden. In de hele sector gaat het om duizenden vacatures. Er is zoveel vraag dat we het bijna niet kunnen bijbenen.” Een van de problemen is dat schoonmaakpersoneel vaak maar voor enkele uren per week op flexibele basis aan de slag kan. De schoonmakers kiezen voor een andere carrière nu ze de keuze hebben. „Als het beter gaat met de economie, dan gaan deze mensen automatisch een treetje omhoog. Ze kunnen een stap maken door bijvoorbeeld te gaan werken in een magazijn of supermarkt. Dat maakt dat onze poule van beschikbare krachten langzaam opdroogt.” Sommige scholen lossen het probleem al inventief op, bijvoorbeeld door ouders en kinderen te laten helpen met de schoonmaak.
Als bezoeker ben je even gedesoriënteerd. Er is geen voorzijde, geen achterzijde en geen lessenaar. In het TLL ontbreekt een standaard opstelling van het onderwijslokaal. Waar moet de docent staan en waar zit de leerling? Aan de zijkant staan enkele statafels, verschillende kleuren stoelen staan her en der en ergens in de ruimte staat een interactief whiteboard. In het TLL bepaalt niet de ruimte hoe de docent les kan geven, maar bepaalt de door de docent gekozen onderwijsvorm hoe de ruimte eruit komt te zien. Tafels en stoelen, statafels of juist geen meubilair; het kan allemaal. Het leslokaal kan volledig naar de gebruikersbehoefte worden aangepast. Toine Pieters, hoofd van het TLL, wijst naar een rode stoel. Het blijkt geen willekeurige kleur. „We verwachten dat kinderen die op de rode stoelen zitten, zich in het groepsproces dominant gaan gedragen. Hier kunnen we dat uittesten.” Het TLL begon als lege ruimte. Wat denk je als leraar in het voortgezet en hoger onderwijs nodig te hebben om les te kunnen geven? Een van de muren is geheel beschrijfbaar, het blijkt een enorm magnetisch whiteboard te zijn. De docent kan het bijvoorbeeld combineren met een interactief whiteboard. Pieters meent dat smartboards op middelbare scholen ondergebruikt worden ten aanzien van de mogelijk-
heden. Voor een powerpointpresentatie en om te internetten wordt het vaak ingezet, maar er kan nog zo veel meer, bepleit hij. Irene Geurts, facility manager bij het TLL geeft een demonstratie. Op haar tablet opent ze een app, die hoort bij het programma dat op het interactieve whiteboard in het TLL aanstaat. Met behulp van ip-adres en code, koppelt ze de apparaten. Vanaf haar tablet kan ze vervolgens meeschrijven op het whiteboard. Er kunnen 50 telefoons verbonden worden. „Leerlingen kunnen dus ook meeschrijven, bijvoorbeeld antwoorden of afbeeldingen. Wat ze schrijven zie je live op het whiteboard. Zo kun je samen met je klas aan iets werken vanaf zijn of haar eigen telefoon of tablet.” Pieters: „Maar er kan nog veel meer, bijvoorbeeld communiceren met een dokter in een ziekenhuis die iets tegen de klas zegt of meekijken op een bouwplaats. Je hebt alleen een browser nodig.”
vakblad onderwijsfacilitair
In het TLL ontbreekt een vaste opstelling. Waar moet de docent staan en waar zit de
Schoolmelk, de witte motor
leerling? Statafels of juist geen meubilair, het kan allemaal. Foto: Shutterstock
‘Melk is goed voor elk’ en ‘Melk, de witte motor’. Met allerlei campagnes probeert de overheid Nederlanders al jaren aan de zuivel te helpen. Er zijn maar weinig kinderen die geen schoolmelk hebben gedronken, al sinds 1935 wordt de witte gezonde drank uitgedeeld. Vaak goedkoop met dank aan Europese en landelijke subsidies. Scholen die daarvoor in aanmerking willen komen, moeten wel aan de bak.
Even terug naar de klasopstelling. Iedere docent kan dus zelf bepalen hoe hij de klas inricht. Bijvoorbeeld groepjes met stoelen die zich om de whiteboards heen richten. Of leerlingen laten staan rondom de statafels met stopcontacten. Pieters: „Staan is het nieuwe zitten, het is veel gezonder en actiever. Een leraar had de klas laatst ingedeeld in zes groepen, hij gaf vanuit het midden les met drie interactieve whiteboards. De leerlingen waren veel actiever en gingen veel langer door, zelfs nog toen de docent al gestopt was.” Maar er is nog meer mogelijk. Aan de zijkant van het lokaal klapt hij een bank op, met daarachter ook stopcontacten. Ontworpen door een docent van de universiteit die bankjes miste. Verder heeft het TLL een studio met diverse video-opnamemogelijkheden. Er staat apparatuur waarmee een leraar zelf of met behulp van een cameraman video’s, webinars of kennisclips op kan nemen, maar er is ook een green screen, waarbij de docent les kan geven tegen een wisselende achtergrond. Toine Pieters nuanceert de aanwezigheid van de technische snufjes. Het is een middel en geen doel. „Onderwijs moet geen keten van snufjes worden. De lesstof is medebepalend voor wat je gaat doen. Wij proberen hier te testen hoe we passend onderwijs kunnen ontwikkelen voor een nieuwe generatie leerlingen die zijn opgegroeid met tablets. Er is daarin geen goed of slecht, wij weten ook nog niet hoe het moet. Maar ik weet wel dat in de toekomst meer leslokalen er zo uitzien. Waarschijnlijk bestaan er dan ook geen ouderwetse hoorcolleges meer.”
Foto: Shutterstock
Het idee waaide in de jaren ’30
2018/2019 kunnen schoolmelk-
over uit Engeland, inmiddels
leveranciers en onderwijsinstel-
geven we onze leerlingen alweer
lingen tot 7 september 2018
jaren schoolmelk. Naar schat-
een erkenning aanvragen bij de
ting tien procent van de basis-
Rijksdienst voor Ondernemend
schoolleerlingen drinkt dagelijks
Nederland (RVO). Alleen erkende
een glas of beker.
leveranciers en erkende basisen middelbare scholen krijgen
De subsidies die eerst door de
een vergoeding om leerlingen
Nederlandse overheid werden
schoolmelk te geven. Voor het
gegeven, zijn deels overgeno-
schooljaar 2018-2019 is onge-
men door de Europese Unie.
veer 2,4 miljoen euro beschik-
Iedere leverancier kan aan-
baar voor de schoolmelkrege-
spraak maken op de subsidiere-
ling. De subsidie bestaat uit 14
geling, maar FrieslandCampina
cent per 200 milliliter halfvolle,
neemt in Nederland het grootste
gepasteuriseerde melk (inclusief
deel van de afzet op scholen
de lactosevrije variant) per kind
op zich. Voor het schooljaar
per dag.
13
14
vakblad onderwijsfacilitair
Rookvrije straten rondom scholen
Robot bestrijdt faalangst
De straten rondom scholen zouden rookvrij moeten zijn. Dat vinden de Hogeschool Rotterdam en de in dezelfde stad gevestigde middelbare school Erasmiaans Gymnasium. Ze hebben een verzoek ingediend bij burgemeester Aboutaleb. Als het aan de scholen ligt worden de straten rondom de scholen rookvrij. Alleen de campus of de eigen straat rookvrij maken, willen ze niet omdat de rokers dan gewoon honderd meter verder lopen en daar overlast veroorzaken. De scholen willen dat er een rookvrije zone komt die loopt van de Zimmermanweg, de Wytemaweg naar de hoek van Museumpark. Leerlingen, studenten en medewerkers moeten dan eerst een stuk wandelen om te roken. De gemeente Rotterdam zou positief tegenover het plan staan. Foto: ROC Aventus
Virus op de loer bij schoolwebsites
Hij is ongeveer zestig centimeter hoog, hij ziet er lief en schattig uit en kan je herkennen, tegen je praten en maakt verschillende bewegingen. Belangrijker nog: de robot kan leerlingen met faalangst helpen om van hun fobie af te komen. Het ROC Aventus werd genomineerd voor een Computable Award voor hun proeven met de robots. Uit 28 voordrachten koos de jury onder meer dit schoolproject, dat potentie heeft om landelijk uitgerold te worden. Een project met de robots bij kinderen met kanker, was al succesvol volgens de school. De kinderen hadden minder last van stress, de robot zou daarom ook kunnen helpen bij leerlingen met faalangst. Krijgen de studenten meer zelfvertrouwen? En gaan ze beter rekenen? Aventus werkt in dit project samen met de HAN, Saxion en RobotsInDeKlas.nl (een spin-off van TU Delft).
Foto: Shutterstock
Een groot deel van de websites van schoonmaakbedrijven en scholen is niet veilig. De meerderheid (86%) heeft een onveilige verbinding. Dat blijkt uit onderzoek van Telefoonboek.nl. De onderzoekers bekeken ruim tweeduizend websites.
colofon
Wie naar een onveilige site surft kan een virus of trojan horse binnenhalen op het schoolnetwerk. Een veilige website is te herkennen aan een URL die begint met https:// in plaats van http://. Bovendien staat er bij een veilige website ook een hangslot naast de URL. Zo’n hangslot geeft aan dat het dataverkeer op de website niet zomaar onderschept kan worden door hackers.
Jan Gerritsen, docent bij Aventus vertelt: „Een robot is fijner, een robot oordeelt niet, een robot zegt niet ‘snap je dat nou nog niet‘. Onze gedachte is dat als je stress kunt verlagen, je ook faalangst kunt verlagen. Je creëert een veilige omgeving voor de leerlingen.” Het gaat om een zogenoemde NAO-robot. De eerste versie van deze robot kwam in 2005 op de markt en kan in de zorg, het onderwijs of thuis facilitaire taken overnemen. De robot herkent vooraf gedefinieerde woorden die gedrag triggeren. Zo kan de robot helpen bij het toedienen van medicijnen bij ouderen. De robot stelt de leerlingen vragen zoals: ‘wat is groter, 3/5 of 3/7?’ De leerling geeft het antwoord. ‘Dat is helaas niet correct‘, antwoord de robot. Gaat de robot straks de docenten vervangen? „De verre toekomst is moeilijk te voorspellen, maar voorlopig nog niet.”
Uitgave: HoLaPress Communicatie bv, Postbus 130, 5550 AC Valkenswaard, T. + 31 (0)40 - 208 60 20, F. + 31 (0)40 - 208 60 09 Verantwoordelijk uitgever: Peter J. Latjes Verantwoordelijk uitgever België: Kris Pattyn Redactieadres: Postbus 130, 5550 AC Valkenswaard, T. + 31 (0)40 - 208 60 37, F. + 31 (0)40 - 208 60 09, redactie@centrumfacilitair.nl Hoofdredactie: Ton Rooijakkers & Henny Brullemans Redactie: Malini Witlox Eindredactie: Roland Duivis Acquisitie: Edwin van de Ven, Postbus 130, 5550 AC Valkenswaard, edwin.vd.ven@holapress.com Vormgeving: Nick Joosten. Auteursrecht op inhoud en vormgeving zijn voorbehouden aan de uitgever. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is slechts toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur van dit blad en met bronvermelding.