NIEUWSBLAD TRANSPORT 1-7 NOVEMBER 2017
Koplopers, uitdagers & nieuwkomers 19
MALINI WITLOX
Of het nu een harde Brexit wordt of een zachte, of een tijdelijke douane-unie. Het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie heeft ingrijpende gevolgen. Als we koploper willen blijven, zijn maatregelen nodig.
Koploper blijven? Bereid u voor op de Brexit!
O
p 29 maart 2019 is het D-Day voor bedrijven die handelen met GrootBrittannië. Op die dag moet de Brexit een feit zijn. Van een militaire precisieoperatie is echter vooralsnog geen sprake. De in juli gestarte onderhandelingen over de uittreding lijken in een impasse te zijn beland, over de voorwaarden van een nieuwe handelsrelatie zou vanaf december moeten worden gesproken. Belangrijk voor elke logistiek dienstverlener of verlader: het maakt niet uit. Bij alle scenario’s maakt het Verenigd Koninkrijk geen deel meer uit van de interne markt. Het EU-grensoverschrijdend verkeer zal op basis van de huidige handelsvolumes door de uittreding van de Britten met 25% toenemen, becijferde de Nederlandse douane al. ‘Er doen allerlei varianten de ronde, waaronder vrijhandelsovereenkomsten en bilaterale verdragen. Die zijn vanuit douane-optiek echter niet relevant. De formaliteiten rond het grensoverschrijdend verkeer stijgen met ongeveer een kwart. Dat is een zo neutraal mogelijke inschatting. Je kunt nooit precies voorspellen wat de economie doet, als er straks weer een muur is opgetrokken tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk’, zo stelt plaatsvervangend directeur Handhavingsbeleid en Internationale zaken Jeffrey van Slobbe van de douane op de eigen website. Een handelsovereenkomst sluiten zou voor beide partijen het eenvoudigst zijn, maar die komen vaak pas tot stand na jarenlange onderhandelingen. Er staat gemiddeld zeven tot tien jaar voor, aldus de douane. Eerst moeten VK en EU het eens zijn over de voorwaarden van scheiding. Daarnaast zullen de parlementen van de diverse lidstaten het handelsverdrag moeten ratificeren, waarna het ook nog uitgevoerd moet worden. Details over tarieven op specifieke producten, grenscontroles en douaneprocedures kunnen in zo’n handelsovereenkomst worden opgenomen. Op 15 augustus publiceerde het Verenigd Koninkrijk een beleidsstuk: Future customs arrangements, a future partnership paper, over de toekomstige douaneverhoudingen met de EU. Daarin staan voorstellen om de douanegevolgen van de Brexit te verzachten, zoals een overgangsperiode met een tijdelijke douane-unie. Bij een zachte Brexit zal er vergaande vrijhandel tussen de EU en het VK blijven bestaan, waarschijnlijk in ruil voor concessies van Britse kant. Als de Britten er niet in slagen met de EU tot een akkoord te komen, is een harde Brexit (ook wel cliff edge genoemd) een optie. De handel zal dan waarschijnlijk terugvallen op afspraken van de Wereldhandelsorganisatie. Dit betekent dat er importtarieven komen, waardoor Nederlandse bedrijven moeilijker met Engelse kunnen concurreren op de Britse markt. Daarnaast zullen de handelskosten stijgen door grenscontroles en douaneprocedures. Wat het ook wordt, de Brexit heeft flinke gevolgen voor
bedrijven die met het VK handelen. Nu leveren of ontvangen ze spullen, er wordt een factuur gestuurd en de deal is afgehandeld. Of je nu zaken doet met een bedrijf in Londen of een in Lutjebroek maakt geen verschil. Straks zijn – in alle scenario’s – allerlei douaneverplichtingen nodig, inclusief administratieve handelingen.
Bijscholen Er staat de branche dus heel wat te wachten. Roel van ’t Veld, beleidsmedewerker Europees risicomanagement bij de Douane, adviseert bedrijven dan ook om zich snel bij te scholen en niet tot maart 2019 te wachten, in de hoop dat er een tussenoplossing komt. Bij eindproducten die van A naar B gaan, is het logistieke traject duidelijk. Het kan echter ook ingewikkelder, bijvoorbeeld bij machines die heen en weer gaan tussen Europa en het Britse eiland, waarbij in elke productiestap iets gewijzigd of toegevoegd wordt. Hoe zit het met
We adviseren bedrijven om nu al hun huiswerk te doen. Laat je mensen opleiden. de heffing over die goederen, wat is juridisch gezien het eindproduct? Iets waar veel bedrijven zich tot 2019 niet druk over hoefden te maken. Wilco Heiwegen, beleidsadviseur internationaal ondernemen bij evofenedex, vertelt dat er wekelijks meerdere vragen bij de ondernemersorganisatie voor handel en logistiek binnenkomen over de Brexit. ‘De Brexit gaat leiden tot heel wat administratieve rompslomp. We adviseren bedrijven nu al hun huiswerk te doen. Laat je medewerkers een opleiding doen over douaneregels of neem specialisten aan. Houd bestaande contracten met klanten of leveranciers in het VK tegen het licht, vaak is de werkingssfeer beperkt tot de EU.’ Een klein lichtpuntje. Het Britse nee tegen de EU kan ook goed zijn voor Nederland. De totale Nederlandse export kende in het eerste deel van dit jaar volgens Heiwegen een groei van 7%. Het enige Europese land met rode exportcijfers was het Verenigd Koninkrijk: -2,2%. ‘Onder meer veroorzaakt door onzekerheid over de toekomst en door de daling van de Britse pond. Van meerdere bedrijven horen we dat klanten in het Verenigd Koninkrijk contracten uitstellen, geen langetermijnverplichtingen aan willen gaan. Meerdere bedrijven kijken of ze een warehouse of productielocatie naar een andere lidstaat moeten verplaatsen.’ Evofenedex maakt zich zorgen over de impasse in de
onderhandelingen over de Brexit. De tijd tikt door. Heiwegen: ‘Na een half jaar zijn we niets opgeschoten. Als het niet mogelijk is voor maart 2019 goede handelsafspraken te maken, pleiten wij voor een overgangsperiode, waarin de huidige situatie wordt verlengd. Als er geen handelsafspraken en overgangsperiode zijn betekent dit dat Nederlandse bedrijven honderden miljoenen aan invoerheffingen moeten gaan betalen.’ ‘Op douanegebied zal altijd een harde Brexit ontstaan’, zegt ook Leon Kanters, hoofd van de Trade & Customs Group van KPMG Meijburg & Co, in een onderzoek van zijn werkgever. De handelsverhoudingen zullen teruggaan naar minimaal het niveau van vóór 1993, toen de Europese Gemeenschap werd opgericht met het Verdrag van Maastricht, stelt het fiscale adviesbureau.
Schrikbarend De cijfers van de Nederlandse douane zijn volgens Kanters in dit verband ‘schrikbarend’. Kanters: ‘Het fysiek binnenbrengen en uitgaan van goederen neemt ten gevolge van de Brexit toe met respectievelijk 32% en 137%. Dit betekent dat 1,5 miljoen aangiften (binnenkomend) en ruim vijf miljoen aangiften (uitgaand) extra verwerkt moeten worden.’ Bovendien moeten 1,2 miljoen extra zendingen onder douaneverband worden vervoerd, een toename van 30%, aldus KPMG Meijburg. ‘Het kan dan ook niet anders dan dat de Brexit tot een forse toename van handhavingsambtenaren gaat leiden. Met de beperkte horizon van 29 maart 2019 zal onmiddellijk met werving en scholing moeten worden begonnen om het proces in goede banen te kunnen leiden.’ Ook Kanters constateert dat sommige bedrijven voor het eerst in hun bestaan te maken krijgen met douaneformaliteiten. Kanters: ‘De omvang van deze groep mag niet onderschat worden. Volgens cijfers zijn van de bedrijven die in 2016 een inkoop of verkoop hebben gedaan met het Verenigd Koninkrijk, nog ruim 35.000 unieke btw-nummers niet bekend bij de douane. Als deze bedrijven een aangifte doen voor import of export, stijgt het aantal ondernemingen dat een relatie met de Nederlandse douane onderhoudt, met 40%.’
TIENTALLEN MILJARDEN AAN HANDEL Het Verenigd Koninkrijk is een van de belangrijkste handelspartners van Nederland. Van de totale Nederlandse export heeft 8% het VK als bestemming en dit draagt 2,3% bij aan het Nederlandse bbp. Nederland voert 11% van de totale import in vanuit het VK, aldus de Rabobank. In 2015 importeerde Nederland voor 21,3 miljard euro uit het Verenigd Koninkrijk, met de export was 38,1 miljard euro gemoeid, aldus cijfers van het CBS uit 2016. Nederland loopt door een ‘harde Brexit’ in totaal 25 à 30 miljard euro mis aan bbp in 2030, berekent de Rabobank. Het Centraal Planbureau schatte vorig jaar het totale bbp-verlies op 10 tot 16,5 miljard euro.